Olasılık ve Şifre Çözme Algoritmaları

Bölüm 1

Aslında buna ilk bakışta şifre çözme demek biraz yanlış olur
Matematiksel dünyada eğer bir soru yoksa ortada çözüm denen de bir
şey yoktur. O halde şimdilik ben buna şifre tahmin algoritması
diyeceğim , yazımın ilerleyen kısımlarında çözme işleminin nasıl
olduğunu anlatmaya çalışacağım.

Biraz olasılıktan söz edelim. Kabul edelim ki iki arkadaş şifreleme üzerine küçük bir oyun
oynuyorlar, birinci çocuk aklından bir sayı tutuyor ikincisi de bunu tahmin etmeye çalışıyor,
bu örneği hepimiz duymuşuzdur. Tabi ki aklından bir sayı tutma oyununda 2.çocuğun tutulan
sayıyı bulma olasılığı 1. çocuğun hangi sayılar arasından bir seçim yaparak sayı seçtiğine
bağlıdır.

Örnek: kabul edelim ki , birinci çocuk sadece rakamlar arasından bir seçim yapmış olsun ,
bu durumda 2.çocuğun tahmin kümesi daralacak ve tüm ihtimaller [0-9] aralığında olacaktır .
O halde 2. çocuğun bu sayıyı 1 kerede tahmin etme olasılığı O(A) olsun

O(A) = 1/(Tüm ihtimallerin Sayısı)

= 1/10
= 0,1 dir yani %10 ihtimalle ilk seferde 2.çocuk
arkadaşının tuttuğu sayıyı tahmin edebilir , bu örneğimizde sayı demek pek doğru olmadı
aslında arkadaşının tuttuğu rakamı bulma ihtimali %10 dur ,diyebiliriz.

Örneğimizi biraz genişletelim; kabul edelim ki 2.çocuk ilk seferde doğru cevabı veremedi
yani %10 ihtimali kullandığı halde ilk tahmini yanlış olsun. Bu durumda 1.çocuğun ihtimaller
kümesinden yapılan yanlış tahmini elemesi gerekir bunu büyük ihtimaller düşünerek
kafasında canlandıracaktır.  çünkü arkadaşının tuttuğu rakamı bulma şansı giderek
yükselecektir.  bunu Matematiksel olarak şu şekilde gösterelim

2.çocuğun ilk seferde sayıyı tahmin etmesi olasılığı O(A) = 0,1= %10 idi. Fakat tahmini
yanlış olduğu için yeni yapacağı tahmin artık [0-9] kümesinden yanlış olan tahminini
eledikten sonra düşüneceği tüm ihtimaller olacaktır. Buda [0-9] kümesinin eleman sayısından
bir eksik olan yeni eleman sayısı olacak yani [0-9] aralığının eleman sayısına S(E) dersek yeni
ihtimaller kümemizin eleman sayısı S(E)-1 = 10 – 1 olacaktır .
O halde 2.çocuğun 2.seferde arkadaşının tuttuğu sayıyı tahmin etme olasılığı

O(A2) = 1/9
= 0,1111111111

Gördüğümüz gibi ilk seferde %10 olan ihtimal ikinci seferde %11 olarak artmıştır. Bunu
genelleştirirsek , 1.,2.,3.,4.,…,10. seferde tahmin etme olasılıkları şöyle değişir.

1/10 , 1/9 , 1/8 ,1/7, 1/6,1/5,1/4,1/3,1/2,1/1

daraltarak yazdım çünkü gerçekten 2. çocuğun tahmin edeceği sayılar kümesi de daralmakta
ve en sonunda tahmin edemediği sayının mutlaka kalan sayı olması gerektiğinden son ihtimal
1/1 yani %100 dür.