PAGKAKAIBA NG PASALITA AT PASULAT NA DISKURSO

DISKURSO

PASALITA
Gawaing Sosyal dahil may awdyens at may interaksyong nagaganap; may kagyat na pidbak sa anyong berbal at di-berbal; at gumagamit ng mga hudyat o paralinguistic

S I K O L O H I K A L

PASULAT
Gawaing Mag-isa
isang anyo ng pakikipagtalastasan na ginagawa nang mag-isa maraming ginagawang pag-aakma ang manunulat upang maisaalangalang ang di-nakikitang awdyens, o mambabasa; minsan siya mismo ang gumaganap na tagabasa ng sulat na ginagawa; at Walang kagyat na pidbak kayat hindi agad na mababago kung ano ang naisulat
Kailangang panindigan kung ano ang naisulat

maaaring gumamit ng mga impormal at mga pinaikling konstruksyon ng mga salita

maaaring ulitin, baguhin at linawin ang nabitiwang salita ayon sa reaksyon ng tagapakinig napagbibigyan ang mga paguulit ng mga pahayag nauulit ang anumang sinabi

L I N G G W I S T I K A

Kailangang mahusay ang paglalahad ng kaisipan upang makatiyak na malinaw ang dating sa mambabasa

mas mahaba ang konstruksyon ng mga pangungusap at may tiyak na estrukturang dapat na sundin

ang pagsasalita ay madaling natatamo natutuhan sa isang prosesong natural na tila walang hirap (egobuilding) ang pagsasalin ng inner speech (kaisipang binubuo bago ipahayag sa anyong pasalita) ay isang madaling proseso

K O G N I T I B O

natutuhan sa paaralan at kailangan ang pormal na pagtuturo at pagkatuto mahirap ang pagbubuo ng isusulat na mag ideya kaysa pagsasabi nito; at karamihan sa karanasan ng mga bata sa pagsulat ay hindi maganda kaya ang gawaing itoy ego-destructive lalo na kung ang sulatin ay sa W2 (pangalawang wika)

PAGLINANG SA IDEYA NG DISKURSO PAKSA nagsisilbing batayan sa pagbuo ng mga kaisipan na itatanghal sa isang pahayag
layunin

nagtatakda ng hangganan at landas na tutunguhin ng isng ideya

Bakit?

 pagsasawikang ideya
pinakamahirap na bahagi malaki ang kinalaman ng kaalamang pangwika

patutunguhan o audience alamin ang edad, panlipunang estado, edukasyong natamo, hilig at kultura
Para kanino ang ideyang ipinahayag?

Uri ng diskurso
paglalarawan

layunin na maipakita sa imahinasyon at isip ng mambabasa o tagapakinig ang anyo, katangian, kalagayan ng tao, bagay o hayop at pangyayari
Pangkaraniwang Paglalarawan Masining na Paglalarawan

 pagsasalaysay Isang paraan ng pagpapahayag upang pag-ugnayin ang mga mahahalagang pangyayaring naganap tulad ng karanasang di malilimutan, kuwento o kasaysayan ng mga mahahalagang tao Katangian Mabuting pamagat Paksa Maayos na pagkakasunud-sunod Kawili-wiling basahin mula simula hanggang wakas

 paglalahad naglalayon na bumuo ng isang malinaw na kaisipan at impormasyon na sakop ng kanyang kaalaman samakatwid ito ay naglalayong magbigay kaalaman, pagpaliwanag at timbangin ang mga kaisipan at impormasyon batay sa mga kaisipang nakapaloob dito

 pamamaraan ng epektibong paglalahad Pagbibigay Depinisyon o kahulugan Paghahambing at pagkokontrast Problema at Solusyon Sanhi at bunga Pangangatwiran

Organisasyon ng pasalita at pasulat na komposisyon

Kaisahan sa Ideya

Kaisahan sa Layunin

Kaisahan sa Komposisyon

Kaisahan sa Tono

Kaisahan sa Tagapag-ugnay

Nakatungo siya habang naglalakad. Ngayon niya higit na dapat na bigyan ng handog ang kanyang ina. Hindi lamang dahil sa kaarawan nito. May sakit ang kanyang ina at pihong matutuwa it kapag binigyan niya ng handog. Nais niyang makitang muli na natutuwa ang kanyang ina. Katulad noong bigyan niya ito ng panyo.
Sinipi mula sa Handog sa Kanyang Ina ni Rogelio Sicat

Pagkakaugnay-ugnay o kohirens
Gamit
Pagdaragdag

Halimbawa
At, ulit, pagkatapos, bukod sa, kasing halaga, sa wakas, karagdagan pa, bukod pa, susunod, panghuli, ano pa, una (ikalawa at iba pa), at saka Pero, sa kabilang banda, subalit, gayon man, samantala....... Kung saan, dahil, para, sa parehong kadahilanan, nang walang-duda, tunay, sa katunayan, bukod pa sa at saka........ Kaagad, pagkatapos, sa lalong madaling panahon, sa wakas, noon, sa bandang huli, noong una, dati-rati...... Sa madaling salita, gaya ng sinabi ko, tandaan...... Tiyak, labis, talaga, sa katunayan, sa ibang pagkakataon Una, pangalawa, pangatlo.......A, B, C........kasunod, pagkatapos, sa unahan, bago ito...... Halimbawa, sa ganitong kaso, sa ganitong pagkakataon, sa ganitong sitwasyon....... Sa madaling salita, bilang kongklusyon, sa kabuuan, gaya ng aking ipinakita, sa pagbubuod, kaya naman, bilang resulta....

Paghahambing Pagpapatunay

Pagpapakita ng oras Pag-uulit Pagbibigay-diin Pagpapakita ng pagkakasunud-sunod Pagbibigay-halimbawa Pagbubuod o pagbibigay ng kongklusyon

Anyo ng organisasyon Organisasyon ayon sa pagkakasunudsunod

Kronolohikal Pasalaysay
Mga Bahagi Sanhi Espasyo

Papaksang Organisasyon
Mga Perspektiba Suliranin-Solusyon

Organisasyong Lohikal

Ang nakatutulig na tilaok ng katyaw ay nakatawag pansin kay Ernesto. Sinundan ng kanyang mga paningin ang pook na pinagbubuhatan nang muling tumilaok ang katyaw na yaong naiiba ang tilaok sa marami nang narinig niya. Nag-ibayo ang kanyang paghanga nang makita ang isang katyaw na bulik, na mabikas na mabikas ang pagkakatindig sa pinakamataas na sanga ng kanilang punong mangga. Napangiti si Ernesto.
Sinipi mula sa Tatlong Katyaw, Isang Dumalaga at si Myrna ni Brigido Batungbakal

Tuon, diin o empasis Diin sa pamamagitan ng posisyon Diin sa pamamagitan ng proporsyon Diin sa pagpares-pares ng mga ideya

Nang malapit na nilang anihin ang unang tanim, ang lupaing kanilang binungkal ay inangkin ng isang korporasyon ng mga paring may pag-aari sa kalapit na bayan. Ayon sa korporasyon ay nasa loob ng hangganan nila ang lupain, at upang patibayan ang pagangkin ay itinayo noon din ang mga muhon. Si Tales ay pinabayaan ng mag-ani sa lupa kung siyay babayad ng dalawampu o tatlumpung piso taun-taon
Sinipi mula sa Kabesang Tales (El Filibusterismo) ni Dr. Jose Rizal

Balangkas Pinakakalansay ng isang akda Tatlong kategorya Dibisyon (Bilang Romana) I, II, III,....... Sub-dibisyon (malalaking titik) A, B, C,.... Seksyon (Bilang Arabiko) 1, 2, 3, ........ Uri ng balangkas Paksang balangkas Pangungusap na balangkas

komposisyon
Pinakapayak na paraan ng pagsulat

Ito ay binubuo ng mga talata

pagsulat
Isang paraan pagpapahayag ng damdamin ng tao ng isip at

May mga bagay na higit na angkop na isulat kaysa sabihin

Mga teorya sa pagsulat

Pisikal

Konsyus

Solitari -------------------------------Kolaboratibo

Mental

Sabkonsyus

talata
Ito ay binubuo ng isang pangungusap o lipon ng mga salita na naglalahad ng isang bahagi ng buong pagkukuro, palagay o paksang-diwa

Uri ng talata

Panimulang Talata
Ito ang una at kung minsan ay hanggang ikalawang talata ng komposisyon
Layunin nitong ilahad ang paksa ng komposisyon

Sinasabi rin dito kung ano ang ipaliliwanag, ang isasalaysay, ang ilalarawan o bibigyang katwiran

Talatang Ganap
Matatagpuan sa kalakhang gitnang bahagi ng komposisyon Tungkulin nitong idebelop ang pangunahing paksa ng komposisyon Binubuo ito ng paksang pangungusap na tumutulong upang matalakay nang ganap ang bahagi ng pangunahing paksa

Talata ng Palipat-diwa
Ginagamit ang talatang ito upang pag-ugnayin ang diwa ng dalawang magkasunod na talata.

Talatang Pabuod
Kadalasan, ito ang pangwakas na talata o mga talata ng komposisyon

Inilalagay rito ang mahahalagang kaisipan o pahayag na tinalakay sa gitna ng komposisyon Maaari ring gamitin ang talatang ito upang bigyan ng higit na linaw ang layunin ng awtor ng isang komposisyon

katangian ng Mabuting talata

May isang paksang-diwa

Mayroong isang pangungusap paksang
Ito ang nagsasaad ng buod ng nilalaman ng talata Nagsisilbi itong patnubay upang hindi malihis sa paksa ng talata ang mga pangungusap na nakapaloob sa talata at nang sa gayoy maiwasan ang pagpasok ng mga bagay na hindi kailangan sa talata

Ito ay maaaring patanong o paturol Pangungusap ito na maaaring nagbubuod o naglalahad ng diwa ng talata

May kaisahan ng diwa

Kung ang bawat pangungusap ay nauugnay sa paksang pangungusap

Mula noon, nakilala si Quezon sa larangan ng politika. Nahalal siya bilang gobernador ng Tayabas. Matapos iyoy nahalal siyang kinatawan ng kanyang lalawigan sa Asembliya ng Pilipinas. Agad na napansin ng maraming mambabatas ang kanyang husay at talino sa Asembliya kung kayat di naglaoy nahalal siyang pinuno ng mayorya sa Asembliya.
--mula sa Manuel L. Quezon: Ama ng Kalayaang Pilipino ni Rolando A. Bernales

May wastong paglilipat-diwa

Ito ay nakatutulong upang maunawaan ang tamang pagkakaugnay-ugnay ng mga pangungusap na bumubuo sa talata

May Kaayusan
Ayusin ang mga pangungusap sa talata sa paraang papaunlad ang galaw ng mga pangyayari o ang kaisipang tinatalakay

Maaaring ayusin nang kronolohikal

Ayusin ayon sa pananaw sa bagay o pangyayari, gaya halimbawa ng malapit-palayo o kabalikan nito, mula sa loob-palabas o kabalikan o mula sa kanan-pakaliwa o kabalikan
Ayusin mula sa masaklaw patungo sa ispesipiko o kabalikan nito

Mga proseso ng pagsulat

Revising Stage

Writing Activities

Pre-writing Activities

Pre-writing Activities
Pagsulat ng dyornal

Brainstorming
Questioning

Pagbabasa at Pananaliksik
Sounding-out Friends Pag-iinterbyu

Pagsasarbey Obserbasyon Imersyon

Pag-eeksperimento

Writing stage
Panimula Gumamit ng isa o serye ng mga tanong retorikal

Gumamit ng pangungusap na makatawag-pansin

isang sukat

Gumamit ng pambungad na pasalaysay

Gumamit ng salitaan
Gumamit ng isang sipi Banggitin ang kasaysayan o mga pangyayaring nasa likuran ng isang paksa Tahasang ipaliwanag suliraning ipaliliwanag ang

Gumamit kawikaan

ng

salawikain

Gumamit ng pasaklaw panlahat na pahayag

Magsimula sa pamamagitan ng buod Gumamit ng tuwirang sabi

Maglarawan ng tao o pook Gumamit ng analohiya Gumamit ng isang salitang makatatawag ng kuryosidad Pagsasaayos ng Katawan Iayos ang mga datos nang pakronolohikal

Iayos ang mga datos nang palayo o palapit, pataas o pababa, papasok o palabas

Iayos ang mga datos nang pasahol Iayos ang mga datos nang pasaklaw Pahambingin ang mga datos
Isa-isahin ang mga datos

Suriin ang mga datos

Pagwawakas
Ibuod ang paksa

Mag-iwan ng isa o ilang tanong

Mag-iwan ng hamon Bumuo ng kongklusyon Gumawa ng prediksyon Magwakas sa angkop na sipi o kasabihan

Sariwain ang suliraning binanggit sa simula Mag-iwan ng isang pahiwatig o simbolismo

Revising Techniques
Nakapaloob dito ang pageebalweyt sa nagawang draft at pagsusulat nang panibago na maaaring may pagdaragdag, pagbabawas, pagbabago o pagpapalit

Pag-eedit
Pagsusuri o pagwawasto sa mga pagkakamali sa gramar, speling, mekaniks at paggamit ng mga bantas Pagrerebisa

Ito ay humahantong proofreading

sa

Isa pang teknik ay ang peer editing Maaari din ang professional editing

Mga komposisyong personal

Dyornal
Ito ay talaan ng mga pansariling gawain, mgarepleksyon, mga naiisip at nadarama at kung anoano pa Ang dayari ay dyornal din