Professional Documents
Culture Documents
10- Acid béo không thay thế
10- Acid béo không thay thế
10- Acid béo không thay thế
BI TP MN HA HC THC PHM
TRNG I HC BCH KHOA TPHCM KHOA K THUT HA HC B MN CNG NGH THC PHM
BI TP MN HA HC THC PHM
Mc lc hnh
Hnh 1, 2, 3, 4, 5 ................................................................................................................. 6 Hnh 6 ................................................................................................................................. 8 Hnh 7,8,9,10,11 ................................................................................................................. 11 Hnh 12,13,14,15 ................................................................................................................ 12 Hnh 16 ............................................................................................................................... 13 Hnh 17 ............................................................................................................................... 15 Hnh 18 ............................................................................................................................... 16
2
Mc Lc Bng
Bng 1: Cc axit bo khng thay th ................................................................................ 4 Bng 2: Cc sn phm cha axit linoleic .......................................................................... 10 Bng 3: Cc sn phm cha axit linolenic ........................................................................ 14
Chng 1: Tng quan v axit bo khng thay th 1.1: Khi nim v axit bo
L cc acid bo khng no cn thit i vi c th, con ngi khng th t tng hp c, cn thit chng lo ha t bo v sinh tng hp hoocmon sinh sn
CTCT Omega 9 CH3-(CH2)7-CH=CH(CH2)7-COOH Omega 6 CH3-(CH2)4-(CH=CH-CH2)2(CH2)6-COOH CH3-(CH2)4-(CH=CH-CH2)4 -(CH2)2-COOH Omega 3 CH3-CH2-(CH=CH-CH2)3 -(CH2)6-COOH CH3-CH2-(CH=CH-CH2)5 -(CH2)2-COOH CH3-CH2-(CH=CH-CH2)6 -(CH2)-COOH
18:2D9,12 20:4D5,8,11,14
Acid Linoleic
Acid Arachidonic
18:3D9,12,15
20:5D5,8,11,14,17
22:6D4,7,10,13,16,19
Acid DocosaHexaenoic:(DHA)
Nhit nng chy ph thuc vo v tr, cu trc v s lng cc lin kt i. a s trng thi lng nhit thng, mch C di v khng tan trong nc. Phn ng hydro ha vo ni i s lm du thc vt to thnh m ng vt Du thc vt hydro ha ging ht m cu, nn thc t ch hydro ha mc nht nh gi li s ni i. Phn ng hydro ha nh hng n gi tr dinh dng du v n lm gim acid bo cn thit, hm lng vitamin v mu sc cc cht carotenoite thng c mt trong du. Rt thit yu rt quan trng trong vic hnh thnh cu trc mng t bo, rt quan trng i vi cc chc nng sinh l ca c th, nh ngn cn s mt nc qua da ca c th hay ngn cn s kch thch qu mc ca h thn kinh.
Chng 2: Chc nng, ngun cung cp v vai tr ca tng loi acid bo khng thay th
2.1 Omega 9 2.1.1 Acid oleic _ CTCT: C17H33COOH
B ngoi: Cht lng nh du mu vng nht hay vng hi nu. C mi ging m ln. ho tan: Khng ho tan trong nc, tan trong ru, ether Nhit nng chy: 13-14C, tinh th hnh kim Nhit si: 360C (760mm Hg) T trng: 0.895-.947 g/cm Ts/100mgHg= 286C Hydro ha to thnh acid stearic, xc tc niken _ Ngun cung cp:
5
L thnh phn chnh ca cc loi du olive v du n: du olive( 80%), du nnh, du hnh nhn( 34%), du bng( 33%), du ng( 31%), du tung( 15%) Chim khong 25% trong m cu v b, 35% trong sa m Tht cng chim khong 36-43% acid oleic Acid oleic c hu ht trong tt c cht bo chng ta bit ngy nay
Nhm 10: Axit bo khng thay th GVHD: Ths Tn N Minh Nguyt _ Vai tr:
Lm gim lng tng cholesterol trong mu, lm gia tng lng HDLs( highdensity lipoproteins) v lm gim LDLs( low-density lipoproteins) (HDLs c coi nh cholesterol tt v LDLs c coi nh cholesterol xu) Lm chm li qu trnh pht trin bnh tim mch v lm tng cht chng oxi ha trong mu, ch n giu olive c th gim huyt p L nguyn liu trong du Lorenzo, 1 loi thuc ngn nga bnh ALD( adrenoleukodystrophy), 1 cn bnh tn cng tuyn thng thn con trai v dn n s yu dn trong c th bnh nhn dn n t vong Dng trong x phng, m phm, kem dng da C nhiu trong sa m, l thnh phn chnh ca cht myelin bao quanh si trc t bo thn kinh, gip dn truyn tn hiu thn kinh, cn thit cho s trng thnh chc nng phn x, hc hi, t duy ca b Kch hot mt th th protein no, to ra cm gic no - t s khi dn mt lot s kin sinh l a n kch hot dy thn kinh rut - tn hiu t rut s c gi tr li no bo co: no!.
_ Tnh cht vt l: Dng lng nhn nhit phng, mu vng Tnc= -7C, Tdd=-18C, Ts/15mmHg=229C Khng tan trong nc nhng tan trong dung mi hu c D b oxy ha to cht nha khng tan _ Ngun gc: Trong cc loi du: du phng( 80%), du ng( 50%), du bng( 43%), du lanh( 61%), du da, du gai, du hng dng( 65%) Cc loi m ng vt: m heo, m c, m g L 1 trong 2 thnh phn chnh ca vitamin F c coi l acid bo chnh trong thc vt v l thnh phn c bn dinh dng trong ng vt
Name
% Linoleic acid LA
75% 74.62%
Nhm 10: Axit bo khng thay th GVHD: Ths Tn N Minh Nguyt Tinh du t mm la m 55%
DU HT BNG du nnh Du H o
32% 24%
da g
18-23%
16%
15%
m heo
10%
du olive
Du c
10%
b cacao
3%
_ Vai tr:
Gim nguy c gy bnh ung th, c bit l ung th tuyn tin lit, tng HDLs, gim LDLs Phng chng vim da, bnh chm( eczema- ni mn nc tr), nghin cu cho thy tr em thng thiu ht acid linoleic dn n nhng bnh ny Gim nguy c gy tiu ng, x nang C th gip tr em bo ph hoc tha cn gim cn hiu qu C th chng lo ha, gip hp th vitamin E v C, tng cng linh hot ca s tun hon h thng v chng tia UV, bo v collagen trong da ci thin vim sng. H tr gim thiu triu chng vim khp t min, lm gim tnh vim sng. ng gp khong 1-2% trong khu phn n dinh dng hng ngy Dng trong y hc, thc phm, m thut sn du Hm lng acid linoleic l tiu chun quan trng nh gi gi tr sinh hc ca cht bo.
10
Nhm 10: Axit bo khng thay th GVHD: Ths Tn N Minh Nguyt _ Tnh cht vt l:
Dng lng nhit thng, mu vng Tnc= -49.5C, Tbay hi= 407oC Trng lng phn t l 304.467 g/mol. Khi lng ring l 0.9245 g/cm3. _ Ngun gc: Ch yu chuyn ha t acid linoleic Khng tn ti trong du thc vt Trong tht, gan, trng g, m b, m g, m heo, b Chim 20% trong du gan c ng, phi la, ty xng
11
_ Vai tr:
Gip tng kh nng tng trng v pht trin Tham gia cu trc mng t bo, duy tr tnh lu ha ca mng t bo iu ha lng cholesterol trong mu Gip c bp rn chc v khe mnh, l dng cht cn thit cho cc vn ng vin Tuy nhin, qu nhiu arachidonic trong mu li d gy ra cc chng vim c, vim khp, cao huyt p Cc chuyn gia cho rng ngi b tim mch trn trnh n thc n cha arachidonic Chim khong 3-4% gi tr dinh dng trong khu phn n hng ngy ca tr nh ngi ln bnh thng nn c 2-3 phn n c bo mi tun tc tng ng vi 1250mg EPA+DHA/ngy Kch hot syntaxin-3 (STX-3), mt loi protein tham gia vo s tng trng v ti to cc t bo thn kinh
_ CTPT: C17H29COOH
_ CTCT: CH3-CH2-(CH=CH-CH2)3-(CH2)6
12
_ Tnh cht vt l:
Dng lng, tan trong dung mi hu c Tnc= -11C, Ts/17mmHg= 230C Trng lng phn t l 278.43 g/mol _ Ngun gc: Trong cc loi du: nnh(2.3%), phng( 0.5%), lanh( 25%) M c basa, m g, hi sn Chit xut t du gan c ca cc loi c sng t bin su L 1 trong nhng acid bo khng no chnh thc thc vt v c bn ng vt
13
Tn sn phm
tri kiwi
63
58
53[ 59
lingonberry
49
36
35
33
19
9 11
_ Vai tr:
L tin thn ca DHA v EPA Gip gi huyt p n nh, gia tng 1% ALA trong ch n gim ti 40% nguy c nhi mu c tim Gim cng x va ng mch ng thi lm cng ng mch Gip cho da d hng ho, ng thi gip da trnh nhiu tc ng nhy cm bn ngoi v ht m tt Gip tng trng, sinh tng hp hoocmon
14
Duy tr pht trin ca no v l thnh phn ca t bo no Gim ng k cc triu chng lm sng ca hi chng kh mt Cn duy tr s cn bng tng i gia acid linoleic (LA) v acid alpha-linolenic (ALA), t l LA/ALA nn mc 5/6 n 15/16 Lng ALA cn thit l 1,7 - 4% tng lng acid bo 2.3.2 Acid EicosaPentanoic( EPA) _ CTPT: C19H29COOH _ CTCT: CH3-CH2-(CH=CH-CH2)5-(CH2)2-COOH
_ Tnh cht vt l: Dng lng nhit thng, mu trng Ha tan trong du m Phn hy nhit cao Trng lng phn t ca EPA l 302.451 g/mol. EPA _ Ngun gc: Trong cc ging c lng xanh, ch yu sng vng lnh nh c hi, c tuyt Trong cc loi du gan c v trong b
Hnh 17: c hi- 1 loi c cha nhiu EPA _ Vai tr: S dng nh vt cht cu trc thnh t bo L thnh phn cu to ca eicosanoids( hp cht truyn tin), l 1 phn h min dch. n nhiu thc phm cha EPA gip tng kh nng min dch cho c th Lm tng lu lng mu vn chuyn ln no, lm tng hiu qu hot ng ca no b, ng thi tc dng tch cc ln h min dch, cn bng hoormon v thm ch ci thin tm trng. Gip tng cng tr tu, thn kinh, da d cho tr Gim nguy c pht trin bnh tim. EPA c tm thy trong du c gip gim lng cht bo trong mu, gim huyt p, ng thi gim ci thin sc khe ca ng mch v gim x va ng mch.
15
Gip da d mn mng, tng cng th gic Khong 2-5% EPA trong khu phn n mi ngy l S dng qu liu EPA c th gy bun nn v tiu chy, ng thi trong du c cha hm lng thp thy ngn, v th ph n c thai khi s dng EPA nn tun theo s ch dn ca bc s
_ Tnh cht vt l: Dng lng nhit thng, mu vng Trng lng phn t ca DHA l 328,6g/mol v Tnc= -440C Khng tan trong nc nhng tan trong ether D b oxi ha nhit cao _ Ngun gc: C nhiu trong cc loi c vng bin su nh c Green Land Nht Bn, c thu, c trch, c hi Du nnh, du bp, to bin M c basa
360 mg/10g gan c Angler (sng) 340 mg/10g tht c voi (sng) 5812 mg/250g tht c thu Nht 780 mg/30g c thu 2160 mg/90g trng c hi _ Vai tr:
16
Gim nguy c mc cc bnh v tim mch, thit lp quan h gia DHA v s pht trin ca no b Bo v no khi cc tc ng ca s lo ha. Khi v gi, DHA thng suy gim nn vic b sung n l iu cn thit. Thiu DHA thng d dn n chng Alzheimer( chng mt tr nh ngi gi) DHA cng c vai tr trong vic tng cng tr thng minh tr, tr em c ngun sa m tt thng thng minh hn DHA l thnh phn cu to nn cc noron thn kinh v cc vng mt mt, chc nng khng tn ti cc acid bo khc. S thiu DHA lm gim hot ng thn kinh ca vng mc, lm gim nhy ca th gic, lm thay i nhng phn ng hnh vi v gy ra nhng cn kht bt thng, v c nhng phn ng bt thng v thnh gic v khu gic. Ngn chn s to nn cc t bo ung th Gim p lc mu, gim x cng ng mch ng thi lm mm li nhng ng mch x cng Lm gim huyt p bng cch gim hm lng cortisol trong mu. Ngn chn qu trnh vn cc mu, ng thi gim lng triglyceride v cholesterol Tr em v tr s sinh cn khong 100-150mg/ngy, nhng trn thc t chng ta ch cung cp c 20-50mg DHA mi ngy Cn b sung thm cc loi vitamin E hp thu d dng DHA Theo tnh ton, 100 gam c hi cung cp 700mg DHA, cung cp DHA trong 1 tun cho tr. Tuy nhin, hin nay cc sinh vt i dng d b nhim bi thy ngn, chng ta khng nn dng nhiu cc loi c i dng, to bin... m nn u tin nhiu loi thc phm khc nhau cung cp nhu cu DHA cho tr.
Nu thai ph khng ch b sung acid -linolenic trong thi k mang thai, thi im tt nht dung np, hoc thiu ht rt c th dn n s pht trin bt li cho thai nhi. Chng c th chm pht trin tm thn, tm nhn km, chm phn ng, sc khng yu v thm ch gy hu qu nghim trng l bi no. iu ny chc chn s l mt s hi tic lu di i vi c gia nh. m bo s tng trng nhanh chng v thun li cho s pht trin no b ca bo thai, cc chuyn gia ca T chc Y t th gii khuyn bn nn b sung lng acid linolenic khong 1000mg mi ngy. Nhng trong thc t, do hp thu ch n ung ngho acid -linolenic nn nhiu ph n mang thai khng m bo cung cp lng cn thit cho c th. V vy, vic ch tiu th cc thc phm giu axit -linolenic l rt quan trng. Ngun thc phm giu acid alpha-linolenic bao gm ht lanh, du ht lanh, ht ci v du ht ci, u nnh v du u nnh, ht b ng v du ht b ng, du ht ta t, u h, qu c ch v du c ch. Alpha-linolenic du c sn trn cc loi du nu n, bao gm du ht ci du v du u nnh, v trong cc loi du thuc, bao gm du ht lanh. Bit c iu ny, cc b bu nh ch trng n vic b sung cc thc phm giu acid alpha-linolenic trong ch n ung hng ngy nh!
( Theo hanhphucgiadinh.vn)
18
Gio s, tin s Peter Willatts. Gio s, tin s Peter Willatts, Khoa Tm L hc, i hc Dundee, Scotland - chuyn gia dinh dng hng u th gii, va n H Ni, trnh by cc kt qu nghin cu mi nht v DHA trc hn 600 chuyn gia y t, dinh dng, v hng trm khch mi l ph n. y l hot ng nm trong khun kh hi tho khoa hc Hm lng ng DHA gip b pht huy tim nng hc hi, do Hip hi Nhi khoa Vit Nam v Mead Johnson Nutrition t chc. Nhiu b m nui con nh, ph n ang mang thai, dng nh ai cng nghe n hm lng DHA "gip b thng minh, nhng thc cht DHA l g, ti sao li cn cho tr th khng phi ai cng hiu bit cn k. Tin s Peter Willatts g ri bng nhng nghin cu khoa hc ca ng v cng s xung quanh vai tr ca DHA. iu khin nhiu ngi ngc nhin, l v gio s tt nghip Tin s ngnh Tm l hc ti i hc London, Anh (nm 1974) ny c nhiu nghin cu (cng cng s) lin quan lnh vc y hc.
19
Nhm 10: Axit bo khng thay th GVHD: Ths Tn N Minh Nguyt Mi nht l nghin cu ngu nhin nhm chng v vic b sung iodide tr sinh non; Hm lng hormone tuyn gip s sinh tr sinh non v kt qu pht trin thn kinh lc 5 tui ri; Mi quan h gia tnh trng axt bo ca thai ph trong thi k mang thai vi nhng vn nn v hnh vi ca tr thi nin thiu. Tin s Willatts m u: DHA (Docosahexaenoic Acid) l thnh phn cu trc quan trng ca mng t bo no, nh hng n s hot ng ca cht dn truyn thn kinh (neurotransmitters). N tm thy trong tt c cc m, c nhiu trong m thn kinh vng mc v dn truyn tim mch, h tr vic myelin ha lm nh hng tc dn truyn thng tin. Ngi ta hay nhc n DHA vi vai tr chnh l pht trin tr no cho tr. Song, nhng nghin cu gn y cho thy DHA c ng gp quan trng trn nhiu cp , c th chia thnh ba nhm: H tr pht trin tr tu, pht trin th gic v tng kh nng min dch. Khi b m mang thai v cho con b m n ung m bo c DHA trong khu phn n (200 mg/ngy), th a tr m bo DHA pht trin ton din, a tr s khe mnh, c tr nh tt hn. Tr s sinh v tr nh s c ci thin ch s MDI v th lc, i mt tr s nhn tinh, r hn nu c cung cp DHA u n. Tr c b sung DHA t b nhim bnh h hp, bnh d ng. Hai nghin cu ngu nhin nhm chng nui sa cng thc 12 thng, c cha DHA 0.32% - 0.36% (17 mg/100 kcal) v ARA 0.64 - 0.72% (34 mg/100 kcal) cho kt qu nhng a tr ny t b bnh nhim trng h hp v bnh d ng. Nghin cu khc, tr t 4 n 10 tui trong cc trng hc ti Bangkok (Thi Lan) cho thy, tr c b sung DHA t b nhim cm cm, cm lnh, hoc tiu chy. Ngoi ra, thm ch DHA cn gip b m thot khi chng trm cm sau khi sinh. Chng ti cng c nghin cu cho thy mt a tr t lc mi sinh cho n khi 9 tui b sung DHA y th n 9 tui huyt p ca tr s cc k n nh - li Tin s Willatts. Ngi ph n trong thi k mang thai c cung cp y DHA s gip ci thin kh nng gii quyt vn tr nh. Nghin cu, ngi m c cho thanh ng cc c cha DHA (t EPA) hay du bp, lng DHA n vo trung bnh hng ngy l 214 mg, trong sut thi gian t lc mang thai cho n lc sinh con. Mt th nghim vi a tr ca b m ny khi b ln 9 thng tui: chi ln ci khn ln t trn bn, sau ly ci khn nh trm kn chi. Theo di thy a tr ny bit gii quyt vn theo hai bc: u tin b ko tm khn bn, sau nm ly tm khn y v tm chi. Vi a tr ca b m khng b sung DHA, th nghim tng t th khng gii quyt vn trnh t c nh vy lc 9 thng tui. Ngoi ra, qua nghin cu cho thy, mt s a tr hiu ng khng tp trung vo vic hc tp th vic b sung DHA y cng ci thin c tnh trng ny. C th ni, b sung DHA li ch lu di cho s pht trin ca tr, song thc t tr em nhiu nc trn th gii, trong c Vit Nam ang c b sung DHA trong thc n hng ngy vi hm lng thp hn rt nhiu so vi mc khuyn co.
20
Nhm 10: Axit bo khng thay th GVHD: Ths Tn N Minh Nguyt Khuyn co ca T chc FAO, WHO (nm 2010), lng DHA vi tr 6 thng - 24 thng: 10-12 mg/kg, ph n c thai v cho con b: 200 mg/ngy. Khuyn co gn y v lng DHA hng ngy y ca ANSES - Cc An ton thc phm Php (nm 2010), vi tr 0-6 thng: 0.32% tng lng acid bo, tr 6-12 thng: 70 mg/ngy, tr 1-3 tui: 70 mg/ngy, tr 3-9 tui: 125 mg/ngy, ph n c thai v cho con b: 250 mg/ngy (tt nhin, bn cnh hm lng DHA cn thit cho tr, tr cn c cung cp thm cc dng cht quan trng nh Choline, Km, It, St, Vitamin B6 & B12, v nhiu cht dinh dng khc, gip tr pht trin tr no v tng trng th cht ton din). Tin s Willatts cho bit, trong sa m c DHA (trung bnh DHA sa m chim 0.32% tng s acid bo), nhng c DHA hay khng li ty thuc vo ch n ca b m c hm lng DHA khng. Nghin cu trong 50 ph n cc quc gia khc nhau, cho thy, nng DHA ph n Canada, M, Australia, Mexico u thp hn 0.32%, trong khi ph n Chile, Trung Quc, nht l Nht Bn, Philippins nng DHA li rt cao. iu d hiu ph n cc nc Chile, Trung Quc, Nht Bn, Philippins h n nhiu c hn. V tin s n t Scotland khuyn, cc b m nn n thc phm c DHA trong khi mang thai v cho con b, nh c bo v hi sn (th d c hi, c thu, c ng, tm), hoc b sung du c. Nu khng th cho con b, b m nn b sung cc loi sa cng thc c DHA gn vi nng trung bnh sa m (0.32% - 0.36% tng lng acid bo). Trc cu hi "nu tha DHA tr c b nh hng?", Tin s Willatts tr li: "Cha c bng chng c th cho thy c hi khi tha DHA, c l thiu DHA th c hi hn l tha mt cht. Nhng nu tha nhiu DHA qu th thi gian ng mu ko di, v d a tr b chy mu cam th thi gian ngng chy mu cam s lu hn". Li khuyn t cc t chc, chuyn gia l tip tc cung cp DHA sau 6 thng u i, v trong sut thi k tui tr. Nam Hong Tri Thc Tr
21
Vai tr ca DHA i vi c th DHA (Docosa-Hexaenoic-Acid), l acid bo khng no cn thit thuc nhm acid bo Omega-3. Nhng acid bo khng no cn thit ny c th chng ta khng t tng hp c m phi a vo t ngun thc phm. DHA c vai tr quan trng trong s pht trin ca con ngi, c bit l tr nh, l: DHA rt cn thit cho pht trin hon thin chc nng nhn ca mt, s pht trin hon ho h thn kinh. Nu thiu DHA trong qu trnh pht trin tr s c ch s thng minh IQ thp. Theo mt s nghin cu theo di ti khi tr 8 - 9 tui ngi ta thy tr c b sa m v ch n cung cp y DHA c ch s IQ cao hn 8,3 im v t l chm pht trin h thn kinh gim thp hn c ngha. ngi trng thnh DHA c tc dng gim cholesterol ton phn v triglyceride mu, LDL - cholesterol (cholesterol xu) gip d phng x va ng mch, bnh nhi mu c tim. v nhu cu DHA ca c th
22
Theo khuyn co ca T chc Y t th gii, tng s cht bo trong khu phn nn t 1530% nng lng, trong cht bo khng no c nhiu ni i - PUFA (omega-3, omega6) nn c t 3 - 7% tng nng lng; khong 0,6 -0,8g/kg th trng/ngy (ti a 1,5g/kg th trng/ngy). Trong acid bo omega-6 (linoleic acid); 40 - 60mg/kg th trng/ngy; tng s acid bo nhm omega-3: 50 - 150mg/kg/ngy, trong DHA nn 35 - 75mg/ngy. T s DHA:AA nn t 1:1 ti 1:2 l thch hp. B sung DHA bng cch no? Vi thai nhi: Ch n trc v trong khi c thai rt quan trng i vi tnh trng d tr cc acid bo khng no cn thit (EFAs) cho thai nhi. c bit trong 3 thng cui thai k, trung bnh mt ngy thai nhi cn 2,2g EFAs/ngy cho s pht trin h thn kinh v mch mu. Cc tr non v s sinh bnh thng i hi phi cung cp DHA bi chng khng c kh nng chuyn tin t DHA t du thc vt hay cc thc n thay th sa m khc sang DHA. Sa m cung cp EFAs cho tr, v vy vic cho con b hon ton bng sa m trong 6 thng u v cho b ko di ti 24 thng l rt quan trng. Trong sa m t 40 - 45 ngy sau khi sinh DHA chim 0,3%, AA: 0,4% v DPA: 0,2%. Trong nhng trng hp c bit tr khng c b m th phi la chn cc thc n thay th sa m c b sung cc acid bo ni trn. Trc ln sng thng tin v DHA trong cc sn phm t sa khin nhiu ngi, nht l cc b m ang nui con nh, c nhng ng nhn v n. Do vy, cn thit phi c quy nh x pht qung co khng ng, sai s tht v gy hiu lm cho ngi tiu dng. DHA c nhiu trong cc loi thc phm thng dng nh: C hi, c thu, c i , c mi v c bin da xanh, lng trng, to bin v cc loi tim, gan, no, thn ca ng vt.
23
Nhm 10: Axit bo khng thay th GVHD: Ths Tn N Minh Nguyt Mt ba n vi cc loi thc phm trn va c th b sung DHA cho c th va c th tit kim ngn sch gia nh. tienphong.vn/Suc-Khoe
TS-BS V Vn V
24
Nhm 10: Axit bo khng thay th GVHD: Ths Tn N Minh Nguyt - Ngay c khi c mt ch n giu dinh dng, bnh nhn ung th vn kh trnh khi nguy c b suy mn. L do ti sao? * Cc ch n thng thng vi mc ch tng nhp nng lng nhng li t ra khng hiu qu trong vic chng suy mn v khng nhm trng c ch gy ra hi chng ny ngi bnh ung th. EPA khi c dng vi liu tng cng s gip gim cc phn ng gy vim qua hn ch tc ng ca cc yu t trung gian ha hc (EPA cnh tranh arachidonic acid cho cc men cyclo-oxygenase v lipoxygenase chuyn thnh cc eicosanoid. Cc eicosanoid hnh thnh t arachidonic acid c tnh gy vim, trong khi t EPA c tnh khng vim), gip phng nga, lm chm, ci thin tnh trng suy mn. Vic b sung EPA nn c thc hin trc khi tnh trng chn n, mt mi, mt cm gic ngon ming xy ra. EPA c tc dng dc tnh, theo khuyn co t Hip hi dinh dng ng tnh mch v tiu ha M (ASPEN), liu EPA b sung ti u l 2g/ngy, kt hp ng thi vi ch dinh dng cao nng lng, giu protein v trong iu kin iu tr tng th s gip nng cao th trng bnh nhn.
Dinh dng tng cng EPA l mt trong nhng phng php ti u trong chng suy mn ung th - Tng cng s dng EPA mang li kt qu nh th no trong vic nng cao cht lng cuc sng cho bnh nhn ung th, tha bc s? * Dinh dng tng cng EPA c th gip ngi bnh sng thoi mi, khe khon hn, ngay c trong giai on tin xa hoc cui. C ch dinh dng ng song hnh cng s m bo cho bnh nhn thch ng tt vi vic iu tr. Nh vy, EPA c vai tr tch cc trong mi giai on bnh. Qua theo di v phn nh t pha bnh nhn cho thy, vic s
25
Nhm 10: Axit bo khng thay th GVHD: Ths Tn N Minh Nguyt dng cc ch phm c cha EPA em li hiu qu c ngha, bnh nhn c chuyn bin tch cc v mt th trng, tm trng thoi mi, nh kh nng p ng iu tr tng ln. Hn 20 nghin cu lm sng trn th gii v dinh dng tng cng EPA (ProSure) cho thy EPA c c ch khng vim v gim phng thch cc yu t d ha, l mt dng cht thuc trong iu tr chng suy mn trn bnh nhn ung th. Vi liu dng 2 g EPA mi ngy (tng ng vi 2ly ProSure/ngy) s gip bnh nhn ung th chng li s mt khi c lin tc, gim p ng vim c hi, ci thin s ngon ming. Kt qu nghin cu b sung dinh dng qua ng ung bng sa Prosure thc hin trn 60 bnh nhn m ct sang thng ung th d dy ti TPHCM cho thy nhm bnh nhn c b sung dinh dng bng Prosure tng cn tt hn mt cch c ngha (2,04 kg) so vi nhm khng dng (1,2 kg) sau 4 tun iu tr.
3.5/ 9 cu hi v Omega - 3
Omega 3 l g? Omega 3 thuc v h cc axt bo cn thit v cha bo ha, nhng cht bo tt m chng ta c th n thng xuyn. V c th khng th sn xut c trong khi cc t bo li cn n chng vn hnh tt, chng ta phi tm kim cc omega 3 trong thc n hng ngy. Omega-3 c quan tm n t bao gi? T u nhng nm 80, cc nh khoa hc xy dng mt mi quan h gia vic n nhiu c (thc phm giu Omega-3) ca ngi Nht Bn v t l bnh tim mch thp dn tc ny. K t , rt nhiu nghin cu c thc hin cn nhc nhng c tnh ca cc axit bo ny. Ngy nay, ngi ta b sung thm cho chng tc dng chng li s trm cm, gim nng lng, cc bnh nhim trng, thp khp.v.v. Tc dng ca chng c b thi phng? Omega-3 khng to nn iu k diu ging nh mt s ngi suy ngh. Tuy nhin, mt iu chc chn l chng l ng minh ca ng mch. Cc axit bo ny gim t l triglixerit trong mu, gim cholesteron tt. Tuy nhin, d cho kt qu ca nhng nghin cu nhiu quc gia khc nhau rt kh quan, mt s nhng li ch ca Omega-3 vn cha c chng minh trn din rng. Thc phm no c cha nhiu Omega-3? Ch yu l trong m c v loi thn gip, nht l ti sn. Nguyn nhn l do nhng loi ny thch n to v cc sinh vt ph du, rt giu Omega-3.
26
Nhm 10: Axit bo khng thay th GVHD: Ths Tn N Minh Nguyt Vi mt t l t hn, ngi ta cng tm thy cc loi axit bo ny trong cc ht lanh, du hnh nhn, du lanh, du ci v du gai, cng nh cc loi rau c l xanh nh rau m, rau ci, to bin, rau b cng anh v rau sam. Nn n bao nhiu mi ngy? Thng thng, chuyn gia dinh dng khuyn nn c 2g axit Omega-3 trong ngun thc phm hng ngy. Liu c th thay th di dng thuc b? Trn th trng c nhng vin nhng du c. Tuy nhin, cc chuyn gia dinh dng v cc bc s u thng nht rng ngun Omega-3 tt nht vn l thc phm, cc loi thuc b sung c th gy rc ri v tiu ha. Ai cn Omega-3 nht? Tt c mi ngi, c bit l nhng ngi b bnh tim mch hoc ang c nguy c. Tuy nhin, ph n mang thai hay cho con b cn hi kin ca bc s nu c nh s dng thuc b sung. Lm th no bit mnh thiu Omega-3? Cha c mt xt nghim y t no cho php o t l Omega-3 trong c th. n qu nhiu Omega-3 liu c gy nguy him? Ngi ta c th n khng hn ch cc loi c bo, hi sn, rau m, ht v du u nnh, ch cn thn trng vi thuc b sung. Cng ging nh Asperin, cc Omega-3 ng vin c tc dng chng ng mu. Ung vi s lng ln c th gy nhng vt bm tm di da v tng thi gian cm mu. V vy, trc khi tm n thuc b sung, cn c kin bc s. Ngn Anh Vit Bo (Theo_Tien_Phong)
27
28