PARTIDO SOCIALISTA GALEGO CASTRELO DE MINO A NOSA POSICIONA PESTE CHAMASE F.E.N. 0. S. A. Deiqui a pouco tempo, se os acontece- mentos non dan unha virada sin prece- dentes na historia contemparaén de Gali- cia, a ricaz veiga de Castrelo de Mifio convirtirase nun val asolagado. E, dende ise mesmo intre, unha das mais prés- peras comunidades campesifias da nosa terra trocarase nunha comunidade mur- cha, esnaquizada e arruinada, nunha coleitividade emigrante i envellecida, mer- gullada_no caos por mor da despética, arbitraria e ruin politica econémica do goberno. Unha politica que se califica a si mesma de « social » e que na realidade nin merece siquera o nome de « politica », pois é pura maniobra demagéxica que sagrifica 0 benestar das crases populares 4s ambiciés incontroladas das minorias que fan o seu agosto na economia do pais. CAL E 0 PROBLEMA © problema consiste, sinxelamente, en que os rfos galegos non xurran por terras ermas, senén que regan as veigas mais vizosas do pais, forman os vales baixos nos que se atopan as millores reservas «humiferas », de terra vexetal moi fértil, e dan vida as bisbarras mais pobladas. Ises mesmos son os rios que constittien as fontes de enerxia hidroeléitrica en Gali- cia. E xa se sabe: si se queren aproveitar isas fontes, hai que asolagar as ribeiras. O aproveitamento da enerxia supén 0 “er io dos vales. xentes que non ven nos rios gale- gos mais que unha disas caras que tefien: a de produtores de eleitricidade. E men- tras se construiron as presas nos cursos altos dos rios e foron asolagados o vales estreitos i enfestos de montaiia, escasa- mente poblados e pouco produtivos, non houbo problemas graves. Mais pouco a pouco os embalses foron descendo o A REALIDADE DE Porque o feito é que Castrelo de Mifio sobresal coma unha bisbarra moi rica no panorama agrario de Galicia. Non é falar por falar. Eisisten tres feixes de docu- mentos valorativos de problema econé- mico e social que supén a construcién da presa. No primeiro est4 o informe de FENOSA, que, naturalmente, é parcial, minimiza a dimensién do problema, a bondade das terras, a valoracién dos cul- tivos, o fato de familias afectadas, e, craro est4, as sumas propostas pra’ in’ demnizacién. E un informe ridiculamente trapalleiro e falso. No segundo feixe estan os informes feitos polos campesi fios, en escritos dirixidos 4 Administra- cién, en actas notarids feitas a instancia diles, etc. Son informes moito mais sen- curso dos rios, seguindo programas hi- droeléitricos de «aproveitamento inte- gral ». Diste xeito a civilizacién industrial chegéu és vales de Galicia, non a semen- tar riqueza, a suscitar novas aitividades, a reconvertir a sua economia, senén a mergullar as terras e a botar de ali és campesifios, polos procedimentos, moi legales pero moi inxustos, da espropiacién forzosa tal como se praitica oxe en. Espaiia. Castrelo de Mino é un distes casos. O que ocurre é que a riqueza do val de Castrelo € moi esceicional, o disparate da presa moi evidente, e a resistencia dos campesifios moi inusitada. E, por tudo isto, o caso de Castrelo tivo e tén a reso- nancia que conocedes, e FENOSA, co seu ridiculo «Conde de Unas Siglas Comer- cialés » 4 cabeza, topou con problemas sin precedente na historia de colonialis- mo hidroeléitrico en Galicia. CASTRELO DE MINO satos e realistas, que aportan relaciés de feitos concretos e incustiondbeles. Un diles data dos anos cuarenta, cando a presa era ainda un anteproxeito hipoté- tico — o que non impide a FENOSA ar- giiir con total desfachatez que os paisdns non fixeron as ouxecids a tempo. Pero no caso de Castrelo non é preciso recurrir 4 documentacién aportada polas duas partes interesadas i enfrentadas no conflito pra téremos unha imaxe real do problema. Porque hai unha terceira fonte, ben imparcial, que nos fornece documen- tacién. Tratase dun estudo feito polos economistas do Estado asesores do Mi- nisterio de Obras Publicas, que, por con- seguinte, de ningtin xeito poden resultar sospeitosos de parcialidade a favor doscampesifios, pois a mais de ser un or- gaismo téinico consultivo, nin siquera es- ta adscrito 6 Ministerio’ de Agricultura, senén, como dixemos, 6 de Obras Pu- blicas. O anilise contido nise estudo, e mais as suas conclusiés, pofien de manifesto que o salto de Castrelo de Mifio cons- tite, dende o punto de vista socioecond- mico, un solene disparate. As auténticas espoliaciés levadas a cabo polas empresas hidroeléitricas a costa dos campesifios galegos xustificdronse decote con base en razés de «ben comin». Ista vez eisiste un documento que, 6 traveso dun estudo ouxetivo, pon de manifesto que o «ben comin » — e, dende logo, o da comuni- dade da bisbarra de Castrelo, e mais o de Galicia — resulta perxudicado moi gra- vemente pola presa que esta a construir FENOSA. A situacién aitual da veiga de Castrelo revela 0 feito de que, dada a fertilidade da terra e os tipos de cultivo eisistentes, a superficie necesaria pra producir unha renta agraria disponible de 60,000 pesetas anuds, deducidas as amortizaciés, é de 27,47 AREAS na parroquia de Barral, 25,34 na de Santa Marfa, 26,40 na de Ven. tosela, e 25,45 na de Barbante. Somentes na de Trasariz elévase a cifra a 40,96 4reas, ¢ ista parroquia atépase cdseque inteira fora da veiga de Castrelo propia. mente tal, augas arriba dela. Reparade en que falamos de areas. En poucas bis. barras agricolas de Galicia nin de Es- pafia riamos rexistrar datos seme- Mantes. E nistas condiciés econémicas atépanse as familias labregas que resul- tan perxudicadas polo embalse de Cas- trelo: 1.655 explotaciés das que viven perto de 8,000 personas. Coa construcién do salto «el mimero de explotaciones que carecerian de medios econémicos necesarios para garantizar una renta de 60.000 pesetas se clevaria al 74,28 por 100 del total », Isto diceo o estu- do dos economistas do Ministerio de Obras Publicas. E ista € a dimensién do problema de Castrelo nos termos mais simples. Pero, ademis, as cousa revisten a sua dimensién mais verdadeira en com- paranza coas realidades que as arrodean E si facemos isa comparacién, o proble- ma de Castrelo resulta mais grave e 0 seu menosprecio reviste proporcids de delito. CASTRELO DE MINO ESTA NA PROVINCIA DE OURENSE Nefeito. A bisbarra de Castrelo atépase na provincia de Ourense, 4s portas de Ribadavia. E todo o mundo sabe que a provincia de Ourense é a provincia gale- ga que se atopa en peor situacién eco- némica. No derradeiro estudo da renta provincial en Espafia, feito polo Banco de Bilbao, Ourense atépase na cola, no posto n° 50 da clasificacién, con 11.127 pesetas anuds por habitante. E unha pro- vincia con escasisima industria, que vive fundamentalmente dunha economia agra- ria que o goberno non quixo ou non sou- po facer progresar. A consecuencia é léxica: a xente vaise en masa, e asi Ou- rense é unha das provincias espajiolas que rexistra un coeficiente mais outo de emigracién. Graro est4 que nunha realidade asf ou- sérvanse paradoxas moi aleicionadoras. Porque os homes da gran industria e das grandes finanzas — ises homes que se santifican facendo progresar 6s pobos — descobriron as _posibilidés enerxéticas da rovincia de Ourense, as suas reservas idroeléitricas, e lanzaronse a esplotalas. Oxe en dia, Ourense produce a maior parte da enerxia eléitrica que se outén en Galicia, Unha gran riqueza provincial, capaz de transformar a economfa. Por iso emigra a xente, craro é. Os beneficios que a enerxia eléitrica leva reportados 4 economia ourensdn estan ben 4 vista. A enerxia que se esplota invocando 0 pro- greso e mais o ben comun leva conse- guido, en mais de vinte anos, que a pro- vincia de Ourense se mantefia no derra- deiro posto da clasificacién das provin- cias espafiolas en renta por habitante, vaia camifio de se convirtir nun deserto, por mor da emigracion, careza de indus: tria — se non houbera enerxfa eléitrica botariaselle a isto a culpa da ausencia de pulo industrial — e sofra un atraso escandaloso na sua economia agraria, que tén recursos potencids moi estimabeles. Nista provincia, e non noutra calquera, atépase precisamente a bisbarra de Cas- trelo de Mifio que, agora, FENOSA, quere | asolagar, en nome do ben comin, é decir, en aras do incremento da emigracién, do empobrecimento da sua agricultura, ¢ da roletarizacién de varios milleiros de la- regos relativamente acomodados. Polt- tica de xusticia social da mais pura estir- pe cristian, dise cristianismo que profe- san os homes que rexen FENOSA. E po- litica de desenrolo econémico do mais decantado rigor léxico, isa Ioxica que pos- tula encher ben 0 peto do mais forte.