E drejta e servituteve Pyetje, prgjigje dhe shembuj Punuar nga Ass.

Agim NUHIU

. . . kt publikim ua kushtoj t gjith atyre q m kan br mir dhe vazhdojn t m bjn.

SHNIM PR KOMUNIKUESIT Informacionet pr Servitutet prmbajn :definicione t prgjithshme, pyetje, prgjigje dhe shembuj. *Pse duhet t dij komunikuesi pr definicionet e prgjithshme themelore? Msimi i definicioneve t themelore sht i rndsishm pr komunikuesin q dshiron t dij pr materien sepse i mundsohet q n mnyr logjike dhe sistematike lineare t kaloj nga nj pyetje n nj pyetje t re, nga nj informacion n nj informacion tjetr. *N cdo informacion jan parashtruar pyetje q prmbajn elemente karakteristike pr materien. Pse komunikuesi duhet t kycet n parashtrimin e pyetjeve? Kyja e komunikuesit n parashtrimin e pyetjeve e rrit mundsin e t mbajturit mend dhe zhvillon imagjinatn dhe t menduarit pr prgjigjen e krkuar. *Pr seciln pyetje jan dhn prgjigje. Pse jan t rndsishm prgjigjet pr komunikuesin? Prgjigjet komunikuesit i mundson q lirshm t shprehet n t vlersuarit e cshtjes, t gjykoj pr faktet dhe arsyet pse prgjigjja sht e till, t prdor analizn logjike, t krijoj mendim sistemor pr temen ne fjal. * far rndsie kan shembujt pr komunikuesin? Prmes shembujve komunikuesi fiton pozit pr t hapur dilema, pr ta pyetur veten se sa ta pranoj autoritetin ton si autor n dhnien e prgjigjeve. Ai ktu prcepton pozicionin n t cilin duhet t jet dhe n t cilin duhet t veproj n situata kur ballafaqohet me fenomenet q trjatohen. Suksese . . .

VREJTJE HYRSE: E para: Servituti lind vetm midis subjekteve, n dobi t pronarit t prditshm t nj sendi, q n nj mnyr t caktuar, ai t shfrytzoj sendin e huaj. Pra, servituti nuk mund t krijohet midis sendeve ose midis subjekteve n njrn an dhe t sendeve n ann

tjetr, por vetm midis subjekteve. E dyta: E drejta e servitutit, n prmbajtjen e vet, ka tre elemente: 1. Elementi i par sht se prmbajtja e s drejts s servitutit sht marrdhnie pronsore juridike 2. Elementi i dyt i prmbajtjes sht detyrimi i pronarit t sendit shrbyes q t duroj titullarin e s drejts s servitutit q ai t shfrytzoj at send n mnyr dhe vllim t caktuar 3. Elementi i tret i prmbajtjes s ksaj marrdhnie sht detyrimi i t gjith personave t tret q t prmbahen nga cnimi jo vetm i s drejts s pronsis, por edhe i drejts s servitutit n sendin shrbyes. E treta: E drejta e servitutit sht institut juridik i pavarur n t drejtn sendore dhe si i till rregullohet dhe aplikohet duke u mbshtetur n parimet e prbashkta pr t gjitha llojet e servituteve (qofshin servitute sendore, qofshin servitute personale). E katrta: Servitutet midis veti dallohen. Dallimi bhet duke marr pr baz kritere t caktuara edhe at sipas: nj: mnyrs q personi i caktuar bhet titullar i servitutit. Nse personi bhet titullar i servitutit pr t shfrytzuar n mnyr t caktuar paluajtshmrin e huaj, pa marr parasysh ndrimin e pronarit t paluajtshmris, ather kemi servitut sendor. Ndrkaq kur titullari i servitutit i caktuar individualisht bhet shfrytzues i sendit shrbyes, pron e huaj dhe autorizimet q dalin nga servituti i takojn vetm atij, n dobi t tij dhe me at person sht i lidhur servituti, ather bhet fjal pr servitut personal. dy: prmbajtjes te s drejts s servitutit. Kur prmbajtja e servitutit e autorizon titullarin e servitutit q pr nevojat e sendit t vet, t ndrmarr veprime t caktuara n sendin e huaj, ather kemi servitut pozitiv. Ndrkaq, kur prmbajtja e servitutit e autorizon titullarin e servitutit, q pr nevojat e sendit t vet, t krkoj nga pronari i sendit shrbyes q t prmbahet nga ndrmarrja e veprimeve t caktuara, t cilat prndryshe ka t drejt ti ndrmarr n sendin e vet, ather kemi servitut negativ. tre: kohzgjatjes se ushtrimit t servitutit. Servituti q titullari e ushtron n mnyr t prsritshme dheqe zgjat pr koh t pacaktuar, sht servitut i prhershm. Ndrkaq, servituti q titullari e realizon koh pas kohe, n mnyr jo t prsritshme, sht servitut i prkohshm. katr: ekzistimit te marrdhnieve sendore juridike midis palve. Kur marrdhniet sendore juridike ekzistojn edhe n paln aktive (titullarin e servitutit), edhe n paln pasive (pronarin e sendit), ather bhet fjal pr servitut t rregullt. Kur marrdhniet sendore juridike ekzistojn vetm n paln pasive (pronarin e sendit), ather bhet fjal pr servitut jo t rregullt. pes: ekzistimit te shenjs s dukshmris. Kur ushtrimi i servitutit shfaqet me shenja t jashtme, ather bhet fjal pr servitut t dukshm. Kur pr ekzistimin e servitutit nuk ka shenja t jashtme dhe nuk ka stabilimente t prhershme dedikuar prdorimit t tyre, ather kemi servitut t padukshm. gjasht: karakterit te sendit dominues. Kur sendi dominues sht ndrtesa pr banim, prfshir ktu edhe tokn prreth, ather kemi servitut toksor. Kur sendi dominues sht i natyrs bujqsore, kemi servitut shtpiak. E pesta: Servituti fitohet: me veprim juridik (iustus titulus) si intervivos (kontrata e shitblerjes, dhurimit etj.) dhe mortis cause (testamenti), dhe me regjistrim n librin publik (modus acquirendi) kur objekti i servitutit sht send i paluajtshm, prkatsisht me

dorzimin e sendit kur objekti i servitutit sht send i luajtshm; me vendim gjyqsor dhe parashkrim fitues. E gjashta: Mnyra e ushtrimit dhe vllimi i servitutit mund t prcaktohet me titullin me t cilin sht krijuar, me ligj dhe moral shoqror. Ushtrimi i tij bhet n at mnyr dhe vllim, q sa m pak t ngarkohet apo t vshtirsohet shfrytzimi apo prdorimi i sendit shrbyes. E shtata: Servituti gzon mbrojtje juridike. Mbrojtja juridike realizohet n rrug gjyqsore me an t padis konfesore dhe posesore. Procedura gjyqsore kontestimore zhvillohet n gjykatat themelore.

I.NOCIONI I SERVITUTEVE Servituti sht nj e drejt sendore mbi nj send t huaj, e cila titullarit t vet i bn t mundshm q sendin e huaj ta shfrytzoj n nj mnyr t caktuar. Pyetje: 1.Kush mund t jet titullar i servitutit? 2.Midis kujt lind servituti? 3.far sht prmbajtja e servitutit? 4.far e drejte sht servituti? 5.sht konstatuar se servitutet krijojn marrdhnie t dyfishta. Pse? Prgjigje: 1. Titullar i servitutit sht do pronar aktual i nj sendi, i cili sht i autorizuar q t shfrytzoj sendin e huaj n nj mnyr t caktuar. 2. Servituti sht nj marrdhnie juridike midis dy palve, te e cila njra sht aktive, e tjetra pasive. Pra, servituti lind midis dy subjekteve: pronarit t sendit dhe titullarit t servitutit. Aktive sht titullari i servitutit, sepse ai duhet t shfrytzoj sendin e huaj n nj mnyr t caktuar, kurse pasive sht pronari i sendit, sepse ai t drejtn e vet jo vetm q duhet ta ushtroj n kufijt e ligjit, por duhet ti respektoj edhe t drejtat e t tjerve nse ato rastsisht kan ndonj t drejte mbi sendin e tij. 3.Titullari i servitutit (pala aktive) n mnyr t caktuar e shfrytzon sendin e huaj, kurse pronari i sendit (pala pasive) i mundson titullarit t servitutit ta shfrytzoj n nj mnyr t caktuar sendin e vet, duke mosvepruar, prkatsisht duke e duruar at (paln aktive). Kjo sht prmbajtja e servitutit. 4. Bazuar n prmbajtjen e servitutit, konstatohet n mnyr t qart karakteri sendor juridik i servitutit. E drejta e servitutit sht e drejt sendore absolute. Mosveprimi, tolerimi apo durimi vepron ndaj t gjithve duke prfshir edhe vet pronarin e sendit, ashtu q ti mundsohet titullarit t servitutit, shfrytzimi i sendit t huaj. 5. Me t drejt konstatohet, se servitutet krijojn marrdhnie t dyfishta: marrdhnie midis pronarit t sendit dhe titullarit t servitutit dhe marrdhnie midis titullarit t servitutit dhe personave t tret. II.PARIMET E SERVITUTEVE

Autor t ndryshm numrojn parimet e s drejts s servituteve n kuptim t gjr dhe t ngusht por ktu do t prezentojm nj ndarje m t pranuar ndr autor t ndryshm, si: a Servituti sht e drejt sendore; b Servituti sht e drejt sendore n nj send t huaj; c Servituti nuk mund t jet ne brje; Servituti duhet t jet i dobishm; d Ushtrimi i servitutit duhet t bhet me kujdes; dh Servitutet jan t patjetrsueshme vetprveti; e Servitut n servitutin nuk mund t ket; Servitutet sendore jan t papjestueshme; Pyetje: 1.nnkuptojm me parimet e servituteve ve e ve? Prgjigje: 1.a Servituti, si do e drejt tjetr sendore, ka karakter absolut dhe vepron erga omnes, pr ti mundsuar titullarit t servitutit, shfrytzimin e sendit t huaj n mnyr t caktuar. 1.b Titullari i servitutit (jo pronari), fiton t drejt servituti n sendin e pronarit aktual (n sendin e huaj). 1.c Pronari aktual i sendit mbi t cilin konstituohet e drejta e servitutit, nuk obligohet t bj dika ose t ndrmarr, por prkundrazi, obligohet t mos veproj apo t duroj veprimet e titullarit t servitutit. 1. themelimi i servitutit kushtzohet nga nevoja dhe arsyeshmria pr tu shfrytzuar sendi i huaj, pr dobi t nj sendi tjetr. 1.d Ushtrimi i servitutit duhet t bhet n at mnyr apo vllim t caktuar, q sendit shrbyes ti shkaktohen sa m pak dme. 1.dh Servitutet ndajn fatin me pronat, e jo me pronart. Servitutet vetprveti nuk mund t tjetrsohen, por tjetrsimi i tyre bhet me tjetrsimin e pronave, qoft t asaj shrbyese, qoft t asaj dominuese. 1. e Servituti nuk mund t krijohet n servitut. Servituti themelohet mbi sendin e huaj, e jo mbi t drejtn e servitutit. 1. Servituti sht i papjestueshm, pavarsisht se mund t pjestohet sendi dominant ose sendi shrbyes. Shembuj : 1. Pronari A, i nj toke ka t themeluar t drejtn e servitutit t kalimit mbi tokn e pronarit B. Me nj kontrat t shit blerjes pronari A, e fiton t drejtn e pronsis mbi tokn e pronarit B, mbi t ciln sht konstituar e drejta e servitutit. N kt rast, far ndodh me t drejtn e servitutit? Servituti i themeluar mbi tokn e pronarit B, do t shuhet. Pronari A, i cili ka qen titullar i t drejts s servitutit mbi tokn e pronarit B, me fitimin e t drejts s pronsis mbi tokn shrbyese, nuk ka nevoj pr nj t drejt servituti, meq ai n baz t autorizimeve pronsore juridike i gzon ato t drejta q i ofron servituti, bile edhe m shum sosh. 2. A-sht titullar i servitutit t kalimit. Servituti sht themeluar mbi tokn e pronarit B. Pronari B detyrohet t mos veproj apo t duroj titullarin A pr t shfrytzuar tokn e tij. A konsiderohet penges kalimi i pronarit B npr rrugn n tokn e tij n t ciln ekziston servituti? Prgjigja sht negative! Nuk ka penges q pronari B t kaloj npr rrugn n tokn e tij n t ciln ekziston servituti, por nuk duhet ta pengoj ushtrimin e t drejts s

servitutit nga ana e titullarit A. 3. Pronari A i toks q shtrihet 2,5 km thell nga rruga kryesore, pas toks s pronarit B dhe pronarit C, krkon t themelohet e drejta e servitutit t kalimit mbi tokn e pronarit B dhe tokn e pronarit C, me arsye dhe nevoj pr t shtitur do pasdreke. N kt rast a lejohet themelimi i servitutit? Jo. Servituti themelohet nse ekziston nevoja objektive, dobishmria ekonomike e toks dominuese. 4. Pronart A, B, C t tokave q shtrihen pas toks t pronarit D, jan titullar t servitutit t ujit. Pr shkak t ndryshimit t rrethanave n tokn e pronarit D, ai dshiron q ta ndrroj vendin e kanalit ku rrjedh uji. Pronari D a e gzon nj t drejt t till? Pronari D, si pal pasive mund ta ndrroj vendin e kanalit ku rrjedh uji ta bart nga nj vend n nj vend tjetr, n qoft se jan ndryshuar rrethanat n tokn e tij, e q e bjn t mundur nj ngarkes m pak pr t, natyrisht duke e siguruar vllimin e njejt t autorizimeve t titullarve t servitutit A, B, dhe C. 5. Pronari A i vikend-shTpizs n plazh nuk ka mundsi t tjera pr t shkuar te vikend-shtpiza, prvese nprmjet nj rrugice me gjatsi 21 m dhe rrugs tjeter me gjatsi 250 m. Mbi ciln rrug do ti lejohet pronarit A t vikend-shtpizs, ta themeloj servitutin e kalimit? Pronari A i vikend-shtpizs ka t drejt t themeloj servitutin e kalimit mbi rrugicn me gjatsi 21 m, e jo mbi rrugn tjeter me gjatsi 250 m sepse ngarkesa e sendit sherbyes per tu ushtruar servituti i kalimit eshte me e vogel ne rrugen me gjatesi 21 m. Nga praktika gjyqsore: 1. Gjat ekzistimit t servitutit fushor sezonal, pronari i toks shrbyese nuk e cnon posedimin e qet t pronarit t toks s privilegjuar (sunduese) nse e pengon n shfrytzimin e toks shrbyese, shfrytzim i cili sht jasht vllimit dhe intenzitetit pr t cilin sht krijuar servituti. Kjo rezulton nga vet prmbajtja e servitutit si nj e drejt sendore mbi nj send t huaj, e cila titullarit t vet i bn t mundshm q sendin e huaj ta shfrytzoj n nj mnyr dhe vllim t caktuar. Titullari i servitutit n mnyr t caktuar e shfrytzon sendin e huaj, kurse pronari i sendit i mundson atij ta shfrytzoj n nj mnyr dhe vllim t caktuar sendin e vet, duke mosvepruar, prkatsisht duke i duruar veprimet e tij. 2. N harmoni me parimin e restrikcionit t sevituteve, gjykata mund t lejoj bartjen e trases n rrug, n ann tjetr kundruall prons shrbyese. Kjo sht n funksion t nj ngarkese sa m pak q sht e mundur pr tokn shrbyese, natyrisht duke e siguruar vllimin e njejt t autorizimeve t titullarit t servitutit q i gzon mbi sendin e huaj. Kjo do t ndodh edhe n rastet kur servituti themelohet me kontrat midis titullarit t servitutit dhe pronarit t sendit shrbyes, sepse kjo nuk do t thot q patjetr t themelohet servituti n at mnyr q sht parapar me kontrat. Prkundrazi, nse nuk arrihet marrveshja midis palve pr bartjen e trases, ather nj gj e till mund t krkohet nprmjet gjykats. LLOJET E SERVITUTEVE I.SERVITUTET SENDORE

III.1. Kuptimi i servituteve sendore 3 1 Ekzistojn dy lloje servitutesh: servitutet sendore dhe servitutet personale. Pyetje: 1. kuptojm me servitut sendor? 2. Kush sht objekti (lnda) i servitutit sendor? 3. Pse thuhet se servituti sendor ka karakter t sendorsis (karakter sendor)? 4. Midis kujt themelohet servituti sendor? 5. A prcaktohet koha pr ushtrimin e servitutit sendor? Prgjigje: 1. Servituti sendor sht nj e drejt sendore, e cila mundson, q n dobi t nj sendi t paluajtshm t prdoret dhe shfrytzohet nj send tjetr i paluajtshm. 2. Te servituti sendor edhe n ann aktive edhe n ann pasive, objekti (lnda) sht send i paluajtshm. Paluajtshmria n ann aktive quhet pron dominante (praedium dominans), n dobin e t ciles krijohet servituti sendor, kurse paluajtshmria n ann pasive quhet pron shrbyese (praedium serviens), e cila duron krijimin e servitutit sendor pr dobin e prons dominante. Prandaj sht konstatuar se objekt i servitutit sendor mund t jet: toka, ndrtesa, shtpia, dhe banesa. 3. Servituti sendor ka karakter t sendorsis, sepse ai krijohet n dobi ose n barr t pronarve aktual t sendeve t paluajtshme n ann aktive dhe pasive. 4. Servituti sendor themelohet midis titullarit t servitutit (pronarit t prons dominante) dhe pronarit t prons shrbyese. Titullar i servitutit sendor mund t jet: pronari i prons dominante apo poseduesi i saj aktual. 5. Servituti sendor, sipas mnyrs s realizimit mund t themelohet si: e drejt e prhershme (kur titullari i servitutit e ushtron at pr gjith kohn) dhe si e drejt e prkohshme (kur titullari i servitutit e ushtron at koh pas kohe); Sipas ligjit, servituti sendor themelohet pr koh t caktuar, pr stin t caktuar etj. III.2. LLOJET E SERVITUTEVE SENDORE Sipas Ligjit pr pronsin dhe t drejtat tjera sendore, servitutet sendore jan: fushore; shtpiake dhe teknike-komunale. Pyetje: 1. jan servitutet fushore? 2. Cilat servitute numrohen si servitute fushore? 3. jan servitutet shtpiake? 4. Cilat servitute konsiderohen shtpiake? 5. jan servitutet teknike-komunale? 6. Cilat servitute konsiderohen teknike-komunale? Prgjigje: 1. Servituti fushor sht nj e drejt sendore n sendin e huaj, e cila krijohet n dobi t pronarit aktual t toks dominante, duke e ngarkuar pronarin aktual t toks shrbyese, me qllim t shfrytzimit sa m t mir ekonomik si dhe t shtimit t vlers s toks dominante.

2. Si servitute fushore numrohen: servituti i kalimit n kmb; i kalimit t kafshve; i kalimit me qerre; i mjeteve motorike; nxjerrja (marrja) e ujit; etj. a.- Servituti i kalimit n kmb, nnkupton mundsin e kalimit n kmb npr tokn e huaj, t titullarit t servitutit dhe personave t tjer, qoft t atyre q vijn te titullari i servitutit, qoft t atyre q ikin (dalin) prej tij. b.- Servituti i kalimit t kafshve npr tokn e huaj, nnkupton kalimin e bagtive, shpezve, kalimin me karroc dore ose karroc t vogl t leht q e shtyn ose e trheq me dor vet njeriu. c.- Servituti i kalimit me qerre, me mjete motorike etj. nnkupton hapjen e rrugve dhe udhve t caktuara npr t cilat kalohet me ato mjete. d.- Servituti i ujit nnkupton: ecjen e ujit npr tokn e tjetrit; dhnien uj bagtis n burimin e tjetrit; bartja e ujrave t ndyta npr kanalet e tjetrit; kalimi i kanaleve npr tokn e tjetrit; derdhja e ujrave t shiut n pronn e tjetrit qoft si pikim i strehve, qoft npr kanale; mbushja e ujit n burimin ose pusin e tjetrit; etj. 3. Servituti shtpiak sht nj e drejt sendore n sendin e huaj, i cili krijohet n dobi t pronarit ose t poseduesit aktual t sendit shrbyes, me qllim t prdorimit (m t mir) t shtpis (ndrtess dhe toks ndrtimore). 4. Servitute shtpiake jan: e drejta e kalimit t detyrueshm npr tokn e huaj; e drejta q trarin e vet ta prforcoj n murin e huaj; e drejta e kalimit t tymit npr oxhakun e huaj; e drejta e rrjedhjes s ujrave atmosferik dhe ujrave tjer npr tokn e fqiut; e drejta pr t vendosur TV-anten n pallatin e huaj, etj. 5. Servituti komunal teknik sht nj e drejt sendore n sendin e huaj, i cili krijohet n dobi t pronarit apo poseduesit aktual t sendit shrbyes duke e autorizuar at t ndrmarre veprime t caktuara n paluajtshmrin e fqiut, i cili sht i detyruar t duroj. 6. Servitutet komunale-teknike jan: e drejta e kalimit t gassjellsve, naftsjellsve, ujsjellsve dhe gypa t tjer npr tokn e huaj, e drejta e kalimit t TV-kabllove npr tokn e huaj, etj. III.3. MNYRAT E FITIMIT T SERVITUTEVE SENDORE Servituti sendor themelohet (fitohet) me veprim juridik (kontrat, testament), me vendim t organit shtetror dhe me parashkrim. Pyetje: 1. Kur servituti sendor themelohet me veprim juridik? 2. Si themelohet servituti me vendim t organit shtetror? 3. Si themelohet servituti me an t parashkrimit? Prgjigje: 1. Servituti sendor themelohet me veprim juridik kur lidhet kontrata ose prpilohet testamenti. Servituti sendor mund te themelohet me kontrat (pactum), t lidhur midis pronarit t paluajtshmris sunduese dhe pronarit t paluajtshmris shrbyese, q i pari, pr nevojat e paluajtshmris s vet t ndrmarr veprime n paluajtshmrin e huaj, kurse i dyti t duroj apo t mos marr veprime edhepse do t kishte t drejt ti ndrmarr n paluajtshmrin e vet. Me testament ku shprehet vullneti i fundit i testatorit, mund t themelohet servituti sendor n njrn nga mnyrat ne vijim :

a.- kur trashgimlnsi me testament urdhron trashgimtarin ose legatarin q n dobi t personit t tret t themeloj t drejtn e servitutit n ndonjrn paluajtshmri nga masa trashgimore; b.- kur trashgimlnsi me testament urdhron trashgimtarin apo legatarin, q n paluajtshmrin e tij, t themeloj servitut n dobi t personit t tret; c.- kur trashgimlnsi me testament, nj paluajtshmri ua l n trashgim m shum rashgimtarve, dhe njrin nga ato e urdhron t themeloj servitut sendor n dobi t pronarve tjer. 2. Me vendim t organit shtetror, servituti sendor themelohet : a.- me vendim t gjykats pr ndarjen e sendit-gjat procedurs pr ndarjen e bashksis s paluajtshmrive; b. - me vendim t organit tjetr shtetror si sht rasti me eksproprijimin jo t plot, kur organi i administrats me vendim konstituon ndonj servitut sendor n tokn apo ndrtesn e dikujt. 3. N rrug t parashkrimit (usucapio), servituti sendor themelohet, n qoft se n mnyr konkrete plotsohen kushtet ligjore pr parashkrim: pronari i toks dominante n mnyr faktike e ka realizuar servitutin 20 vjet dhe pronari i toks shrbyese at nuk e ka kundrshtuar. Shembuj : 1. Pronari A i toks dominante ka lidhur kontrat gojore me pronarin B t toks shrbyese, pr themelimin e servitutit sendor. A llogaritet e plotfuqishme kjo kontrat? Kontrata me t ciln sht themeluar servituti sendor, llogaritet e plotfuqishme edhe pse nuk sht lidhur n form me shkrim, n qoft se palt kontraktuese, n trsi i realizojn detyrimet q dalin nga ajo. 2. Pronari A i shtpis q nuk ka oborr, ka nevoj q ti mbaj dhe aj drurt n oborrin e fqiut. N far rruge mund t themeloj servitut sendor pronari A? Posedimi i t drejts s servitutit sendor themelohet me kontrat dhe gzon mbrojtje kundr personave t tret q hyjn n posedimin e oborrit pa baz juridike. 3. Pronari A i pasuris dominante me pronarin B t pasuris shrbyese kan konstituar servitut sendor me an t nj marrveshje, e cila sht pjes e kontrats s shit-blerjes s pasuris dominante. Pyetje eshte se ajo q vlen pr kontratn e shit-blerjes, a duhet vlejtur edhe pr dispozitn q ka t bj me konstituimin e servitutit? Ajo q vlen pr kontratn e shit-blerjes, vlen edhe pr dispozitn q ka t bj me konstituimin e servitutit: forma me shkrim dhe vrtetimi n Noteri. 4. Nse pronari A, i cili sht i detyruar q n parceln e vet (servituti i shikimit), t mos ndrtoj objekt, n funksion t fqiut, me t cilin kan konstituar servitutin, a do t thot q pronari A nuk mund t siguroj leje pr ndrtim? Themelimi i servitutit t shikimit, nuk mund t jet penges pr sigurimin e lejes pr ndrtim, n qoft se kjo sht n pajtueshmri me planin hapsinor. 5. Titullari A ka realizuar autorizimet q dalin nga e drejta e servitutit sendor n mnyr faktike, n kurriz t prons t pronarit B. Titullari A realizimin e autorizimeve e ka br pavarsisht nga vullneti i pronarit B. A mund t themeloj servitut sendor n kt mnyr titullari A? Posedimi i t drejts s servitutit sendor themelohet me realizimin e autorizimeve q prbjn t drejtn e servitutit n mnyr faktike, pavarsisht nga vullneti i pronarit t paluajtshmris shrbyese, n qoft se at t drejt titullari e ka realizuar pr 20 vjet dhe shfrytzuesi apo pronari i pasuris shrbyese nuk e ka kundrshtuar n asnj

form ushtrimin e asaj t drejte nga ana e titullarit A. III.4. HUMBJA E SERVITUTEVE SENDORE Servituti sendor humbet n qoft se pronari i prons shrbyese kundrshton ushtrimin e tij, kurse pronari i prons dominante tre vjet rresht nuk e ushtron ate; kur nuk ekziston arsyeja pr t ciln sht themeluar servituti; kur nuk ushtrohet gjat kohs s nevojshme pr fitimin e tij, me an t parashkrimit fitues; kur i njejti person bhet pronar i prons shrbyese dhe dominante; kur shkatrrohet prona shrbyese apo dominante. Pyetje: 1. N far forme pronari i prons shrbyese mund ta kundrshtoj ushtrimin e servitutit nga ana e pronarit t prons dominante? 2. Kur humbet arsyeja pr t ciln sht themeluar servituti? 3. Pse shuhet servituti kur i njejti person bhet pronar i toks dominante dhe asaj shrbese? Prgjigje: 1. Pronari i prons shrbyese mund te bje kundrshtimin e ushtrimit t servitutit, duke e penguar, prkatsisht kundrshtuar koh pas kohe, apo duke ndrmarr veprime q jan n kundrshtim me prmbajtjen e atij servituti. 2. Arsye pr t ciln sht themeluar servituti humbet kur servituti bhet i panevojshm pr shfrytzim n vllim dhe mnyr t caktuar, pr dobin e prons dominante. 3. Servituti humbet kur nj person do t bhet pronar edhe i prons dominante edhe i prons shrbese, sepse sipas parimeve t servituteve, servituti sendor nuk mund t ekzistoj n sendin e vet, por vetm n sedin e huaj. Shembuj : 1. Pronari A ka t themeluar servitut sendor mbi pronn e pronarit B, me vendim t gjykats. M von me nj kontrat t shit-blerjes pronari A bhet pronar i prons s pronarit B. A shuhet ky servitut n kt rast, duke marr parasysh se servituti sht themeluar me vendim t gjykats? N rastin konkret, servituti do t shuhet edhe pse sht themeluar me vendim t gjykats. Servitutet e themeluara me vendim t gjykats mund t shuhen edhe n situata t tjera si: shfrytzuesi hjek dor nga servituti; servituti e humb arsyen pse sht themeluar; bhet eksproprijimi i prons shrbyese apo sunduese etj. 2. Pronari A i sendit shrbyes kundrshton ushtrimin e t drejts s servitutit sendor nga ana e pronarit B t sendit dominues. A mund t shuhet servituti n kt rast? N kt rast servituti sendor do t shuhet, por prve q pronari A t ket kundrshtuar pronarin B n ushtrimin e servitutit, duhet q pronari B pr tri vite rradhazi t mos e ket ushtruar at t drejt. 3. N procedurn gjyqsore lidhur me ndarjen fizike t prons, paraqitet nevoja e kalimit t pronarve t pjesve t ndara npr pjest tjera (sipas ndarjes se re), prkundr faktit se para ndarjes fizike ka ekzistuar e drejta e kalimit t pronarve npr tokn shrbyese. Ju si gjykats i ardhshem far do t kishit vendosur lidhur me servitutin e kalimit? N procedurn gjyqsore pr ndarjen fizike t prons, gjykata sht e autorizuar q t konstituoj t drejtn e servitutit t kalimit pr pjest e toks q sht ndar, si dhe t shuaj servitutin e kalimit t pronarve npr tokn shrbyese q ka ekzistuar para ndarjes fizike.

IV. SERVITUTET PERSONALE IV.1. KUPTIMI I SERVITUTEVE PERSONALE Servituti personal (servitutes personales) sht e drejta sendore mbi sendin e huaj, q titullarit t vet i mundson q n mnyr t caktuar t shrbehet me sendin e huaj, e q pronari i atij sendi duhet ta duroj nj gj t till. Pyetje: 1. N dobi t kujt konstituohet servituti personal? 2. Kush sht pal aktive e kush sht pal pasive te servituti personal? 3. Kush jan shfrytzuesit e autorizuar t servitutit personal? 4. Kush bn pjes n servitutet personale? Prgjigje: 1. Servituti personal konstituohet n dobi t nj personi t caktuar, pr dallim nga servituti sendor q konstituohet n dobi t pronarit t nj paluajtshmrie. 2. Pal aktive te servituti personal sht personi i caktuar n dobi t t cilit sht konstituar servituti, ndrkaq pal pasive sht pala q duron, pronari i nj sendi shrbyes. 3. Shfrytzues t autorizuar t servitutit personal mund t jen prve personave fizik edhe personat juridike. 4. E drejta pozitive e Maqedonis njeh tri forma t servitutit personal: frutgzimin (usufructus); te drejten e prdorimit (usus) dhe te drejten e banimit (habitatio). IV.2. NGJASHMRIT DHE DALLIMET MIDIS SERVITUTIT SENDOR DHE ATIJ PERSONAL Servituti sendor dhe ai personal kan pikat e ngjajshme: edhe njri edhe tjetri jan t drejta sendore n nj send t huaj; n t dy rastet kemi t bjm me sendin shrbyes; pronari aktual i sendit shrbyes nuk detyrohet n brje por vetm n psim ose n mosbrje; jan t drejta t kufizuara mbi sendin e huaj; etj. si dhe pikat ku dallohen si: karakteri sendor juridik te servituti sendor shprehet si n ann aktive, ashtu edhe n at pasive, kurse te servituti personal vetm n ann pasive; servituti sendor sht i lidhur pr sendin dominant, kurse servituti personal sht i lidhur pr personin e caktuar; servituti sendor sht i papjestueshm, kurse servituti personal n parim sht i pjestueshm; objekt i servitutit sendor sht send i paluajtshm, kurse i servitutit personal mund te jet send i luajtshm apo i paluajtshm; etj. Pyetje: 1. Kujt i shrben sendi shrbyes te servituti sendor dhe kujt te servituti personal? 2.Midis kujt ekziston servituti kur kemi t bjm me servitut sendor prkatsisht personal? 3. A mund t trashgohet servituti sendor perkatesisht ai persona? 4. Kush e ka posedimin te servituti sendor dhe kush te ai personal? 5. A jan t numruara servitutet sendore perkatesisht ato personale? Prgjigje: 1. Sendi shrbyes te servituti sendor i shrben pronarit aktual t nj sendi dominant, n dobi t sendit dominant, kurse te servituti personal, sendi shrbyes i shrben personit t caktuar fizik apo juridik m s shumti pr t gjall t atij personi. 2. Servituti sendor, si marrdhnie ekziston midis pronarve aktual, si n ann aktive,

10

ashtu edhe n at pasive, kurse te servituti personal n ann aktive personi sht i caktuar konkretisht. 3. Servituti sendor ndjek fatin e sendit dhe bartet bashk me t, kurse servituti personal, meq sht i lidhur pr personin e caktuar as nuk mund t trashgohet dhe as q mund t bartet n ndonj person tjetr. 4. Te servituti personal, posedimin e sendit shrbyes e ka titullari i servitutit, kurse te ai sendor pronari aktual i sendit shrbyes. 5. Servitutet sendore nuk jan t prcaktuara numerikisht, kurse ato personale po. IV.3. FRUTGZIMI (USUFRUCTUS) IV.3.1. KUPTIMI I FRUTGZIMIT Frutgzimi sht nj e drejt sendore n sendin e huaj n baz t s cils titullari ka t drejt personale t prdor sendin e tjetrit dhe t gzoj frutat e tij m s shumti pr t gjall t vet, duke mos e cnuar substancn dhe destinimin ekonomik t tij. Pyetje: 1. Kush e ka pronsin te frutgzimi, titullari i servitutit apo pronari i sendit? 2. Me vdekjen e frutgzuesit ndodh me sendin q sht n frutgzim? 3. A mund frutgzuesi ta shes sendin n frutgzim? 4. Cili sht qllimi i krijimit t frutgzimit? Prgjigje: 1. Pronsin mbi sendin n frutgzim e ka pronari i sendit, ndrkaq posedimin e ka titullari i frutgzimit. 2. Me vdekjen e frutgzuesit, sendi i kthehet pronarit sepse sht thn se frutgzimi sht nj e drejt personale. 3. Frutgzuesi nuk mund ta shes sendin q sht n frutgzim. Nj gj t till mund ta bj vetm pronari i sendit. 4. Frutgzimi krijohet pr dobin e frutgzuesit, q ai t gzoj t drejtn e prdorimit t sendit, gzimit (vjeljes) s frutave q i sjell sendi, qoft kur sht fjala pr frutat natyror, qoft pr frutat civil. IV.3.2. KRIJIMI (FITIMI) I FRUTGZIMIT Frutgzimi krijohet me veprim juridik (kontrat, testament) dhe me parashkrimit. Pyetje: 1. Si krijohet frutgzimi mbi sendet e paluajtshme dhe ato t luajtshme, me an t kontrats? 2. N far forme mund t krijohet frutgzimi me an t testamentit? 3. Si krijohet frutgzimi me an t parashkrimit? Prgjigje: 1. Frutgzimi si servitut personal mbi sendet e paluajtshme mund t krijohet me an t kontrats n form me shkrim, e cila vrtetohet n gjyq apo n Noteri dhe me regjistrim n librat publik prkats, kurse frutgzimi mbi sendet e luajtshme krijohet me kontrat dhe me dhnien e sendit frutgzuesit. 2. sht e zakonshme n prditshmrin ton, q krijimi i frutgzimit me an t

11

testamentit t bhet n form t legut. N trashgimin testamentale n form t legut prcaktohet sendi q do t jet n frutgzim. 3. Frutgzimi me an t parashkrimit krijohet kur frutgzuesi me mirbesim dhe i ligjshm ka ushtruar t drejtn e frutgzimit n nj send mbi t cilin tjetri e ka t drejtn e pronsis, pr periudhn prej tre vjetsh.

IV.3.3. T DREJTAT DHE DETYRIMET E FRUTGZUESIT DHE PRONARIT Frutgzuesi ka t drejt t gzoj sendin e huaj, duke e respektuar destinimin e tij ekonomik, si dhe duke e ruajtur substancn e tij, kurse pronari i sendit detyrohet t duroj nj gj t till. Pyetje: 1. Frutgzuesi a ka t drejt ti vjel t gjitha frutat e sendit t frutgzimit? 2. far t drejte gzon frutgzuesi mbi frutat civile t sendit n frutgzim? 3. Gjat krijimit t frutgzimit frutgzuesi apo pronari i sendit mund t krkoj q t vrtetohet gjendja e sendit shrbyes me an t procesverbalit. Nse nuk krkohet nj gj e till, far konsiderohet se eshte gjendja e sendit? 4. A sht i detyruar frutgzuesi ti bart shpenzimet pr mbajtjen e rregullt t sendit shrbyes? 5. bhet me sendin kur ndrpritet frutgzimi? 6. A mund t krijohet servituti i frutgzimit mbi sendet q jan t harxhueshme apo mbi t drejtat q nuk japin fruta? Prgjigje: 1. Frutgzuesi ka t drejt ti vjel frutat natyrore q i jep sendi shrbyes, pa e zvogluar substancn e tij dhe pa e cnuar rregullat juridike apo doket e mira. 2. Frutat civile, q i jep sendi n baz t ndonj pune juridike, i takojn frutgzuesit, pr gjith kohn sa zgjat frutgzimi. Frutat civile q lindin pas shuarjes s frutgzimit, i takojn pronarit t sendit. 3. Nse frutgzuesi dhe pronari i sendit nuk kan hartuar procesverbal lidhur me gjendjen e sendit shrbyes, ather llogaritet se frutgzuesi e ka pranuar sendin shrbyes n gjendje prdorimi t kualitetit t mesm, me gjitha cilsit pr nj prdorim t rregullt nga frutgzuesi. 4. Po, frutgzuesi i bart shpenzimet pr mbajtjen e rregullt t sendit shrbyes. 5. Kur ndrpritet frutgzimi, sendi shrbyes i kthehet pronarit t sendit. 6. Po, por kt lloj frutgzimi ligjvnsi e konsideron si frutgzim jo t rregullt. Me sendin e harxhueshm apo me t drejtat q nuk japin fruta, derisa zgjat frutgzimi, frutgzuesi n mnyr t lir disponon me sendin. Shembuj : 1. Frutgzuesi A ka krijuar frutgzimin mbi sendin shrbyes, pron e pronarit B. Krijimi i frutgzimit mbi sendin sht br kur sendi ka dhn (prodhuar) fruta. Pronari B nuk ka br vjeljen e frutave. Fillon frutgzimi. Ne kete rast kujt i takojn frutat, pronarit apo

12

frutgzuesit? Frutat natyrale t cilat nuk jan shkputur nga sendi n momentin kur fillon frutgzimi, i takojn frutgzuesit. 2. Sendi shrbyes gjat frutgzimit, ka dhn fruta, t cilat frutgzuesi A nuk i ka vjelur (mbledhur). Mbaron (shuhet) frutgzimi. Kujt i takojn frutat, frutgzuesit apo pronarit t sendit? Frutat natyrale, q kur mbaron frutgzimi nuk jan vjelur (mbledhur) nga frutgzuesi, i takojn pronarit t sendit. 3. Pronari B i sendit n frutgzim, dshiron q ta tjetrsoj ate n personin e tret! A mund ta kufizoj pr kt frutgzuesi A? Pronari B, mund ta tjetrsoj sendin n frutgzim n personin e tret pa asnj kufizim. IV.3.4. SHUARJA E FRUTGZIMIT Frutgzimi shuhet (ndrpritet) nn kushtet e parapara me ligj. Pyetje: 1. Cilat jan ato kushte me t cilat shuhet (ndrpritet) frutgzimi? Prgjigje: 1. Frutgzimi shuhet me: a.- skadimin e kohs s caktuar, kur ai sht krijuar pr perod t caktuar kohore. b.- vdekjen ose ndrprerjen e frutgzuesit; c.- me kalimin e sendit shrbyes n pronsin e frutgzuesit; d.- me heqje dor (renoncim) nga ana e frutgzuesit; dh.- me shkatrrimin e sendit shrbyes. Shembuj : 1. Sendi shrbyes n frutgzim pson shkatrrim. Shkatrrimi nuk sht total, por i pjesrishm. Frutgzuesi A a do t vazhdoj ushtrimin e frutgzimit mbi pjest e pashkatrruara t sendit, apo do t ndrpritet (shuhet) frutgzimi? N qoft se sendi shrbyes shkatrrohet pjesrisht, frutgzuesi A do t vazhdoj t ushtroj frutgzimin n pjest tjera q ekzistojn t sendit. 2. Pronari B i sendit shrbyes n frutgzim sht i shqetsuar pr mos ushtrimin e frutgzimit nga ana e frutgzuesit A! far mund t ndrmarr n kt rast pronari B? Pronari B mund t krkoj nga frutgzuesi A t heq dor n mnyr shprehimore nga frutgzimi dhe tia kthej sendin atij (nse sht send i luajtshm) apo ta shlyej nga regjistrimi n librat publik (nse sht send i paluajtshm). V. E DREJTA E PRDORIMIT (USUS) E drejta e prdorimit (usus) sht servitut personal, n baz t s cils titullari i saj, ka t drejt t prdor dhe ti vjel frutat e sendit n pronsi t tjetrit, vetm n masn sa sht e vevojshme pr at vet dhe pr nevojat e shtpiarve t tij, duke e ruajtur substancn e sendit. Pyetje: 1. far prmban n vete e drejta e prdorimit? 2. Kush mund t jet objekti i s drejts s prdorimit? 3. Si krijohet e drejta e prdorimit?

13

4. Kush i heq shpenzimet mbi sendin q sht objekt i te drejts s prdorimit, pronari i sendit apo prdoruesi i sendit? Prgjigje: 1. E drejta e prdorimit n vete prmban dy elemente: prdorimin e sendit t huaj dhe mbledhjen (vjeljen) e frytave. 2. Objekti i s drejts s prdorimit mund t jet sendi i luajtshm, i paluajtshm, trupor ose jotrupor, po vetm sendi i paharxhueshm. 3. E drejta e prdorimit krijohet me vullnetin e palve, me pun juridike (kontrat, testament), me vendim gjyqsor dhe me parashkrim fitues. 4. Pronari sht i detyruar ti heq t gjitha barrt dhe shpenzimet q kan t bjn me sendin prpjestimisht nga dobia (fitimi) q ka nga sendi. Ngjajshm detyrohet edhe prdoruesi i sendit. Shembuj : 1. Prdoruesi A ka krijuar t drejtn e prdorimit mbi sendin shrbyes. Sendi shrbyes jep fruta m shum sa q ka nevoj ai dhe shtpiart e tij. A mund prdoruesi A ti shfrytzoj t gjitha frutat q i jep sendi? Prdoruesi A mund ti shfrytzoj frutat, vetm n at mas, sa sht e nevojshme pr vet at dhe pr nevojat e shtpiarve t tij. Masn tjetr (tepricn) t frutave e shfrytzon pronari i sendit. 2. Sendi shrbyes jep aq fruta sa q sht e nevojshme pr prdoruesin A dhe shtpiart e tij. Prdoruesi A i mbledh vet t gjitha frutat. N kt rast a ngarkohet pronari i sendit pr barrt dhe shpenzimet lidhur me sendin? N rastet kur prdoruesi i mbledh vet t gjitha frutat q i jep sendi shrbyes, ather vetm prdoruesi ngarkohet me barrt dhe shpenzimet ndaj sendit, kurse pronari i sendit sht i liruar plotsisht. VI. E DREJTA E BANIMIT (HABITATIO) E drejta e banimit sht servitut personal, n baz t s cils, titullari i t drejts s banimit gzon t drejtn q t banoj (buaj) n shtpin ose n nj pjes t saj (banesn) e pronarit tjetr aktual, pr nevojat e veta dhe shtpiarve t tij. Pyetje: 1. Kush sht objekti i t drejts s banimit? 2. Si krijohet e drejta e banimit? 3. Kush i bart shpenzimet lidhur me mbajtjen e baness? Prgjigje: 1. Objekti i s drejts s banimit n sendin e huaj sht sendi i paluajtshm, pikrisht shtpia (ndrtesa) ose pjesa e saj (banesa). 2. E drejta e banimit krijohet n baz t vullnetit t njeriut, me veprim juridik (kontrat, testament) dhe me vendim gjyqsor. 3. Shpenzimet lidhur me mbajtjen e baness, parimisht i bart pronari i baness. Shembuj : 1. Personi A s bashku me shtpiart e tij, mbi 20 vjet rradhazi e prdor pr banim banesn e pronarit B. Personi A me shtpiart e tij nuk kan ndonj baz tjetr juridike pr t krijuar servitutin e t drejts s banimit. A mund personi A me an t parashkrimit fitues t fitoj t drejtn e banimit n banesn e pronarit B? N kt rast, prkundr

14

shfrytzimit t baness pr banim nga personi A dhe shtpiart e tij, pr periodn kohore mbi 20 vjet, e drejta e banimit nuk mund t fitohet me parashkrim fitues. 2. Titullari i t drejts s banimit A, e ushtron t drejtn e banimit n banesn s bashku me pronarin e baness B. Mbi cilin bien shpenzimet dhe barrat e baness, mbi titullarin A apo pronarin B? N kt rast, shpenzimet dhe barrat e baness i bart pronari i baness. 3. Titullari i t drejts s banimit A, e ushtron t drejtn e banimit n banesn e pronarit B, n trsi vet ai. Gjat nj kohe sipas nevojs titullari A bn riparimin e rndsishm t baness. Shpenzimet pr kt riparim kush do ti bart titullari A apo pronari B? Gjitha shpenzimet pr riparim t rndsishm t baness n t ciln e ushtron t drejtn e banimit titullari A n trsi vet, i bart vet titullari A, e jo pronari B i baneses. 4. Titullari i s drejts s banimit A, ka t drejt prdorimi vetm n nj pjes t shtpis, pron e pronarit B. Pronari B vendos t bj riparim t rndsishm n shtpin e vet duke prfshir edhe pjesn e shtpis ku ushtron t drejtn e banimit titullari A. Kush i bart shpenzimet e riparimit, pronari B apo titullari A? Meq titullari A ka t drejtn e banimit vetm n nj pjes t shtpis s pronarit B, shpenzimet pr riparim do ti bart pronari B, kurse shpenzimet n proporcion me pjesn q e gzon titullari A do ti bart titullari A. VII. MBROJTJA E SERVITUTEVE Servituti si e drejt sendore n sendin e huaj gzon mbrojtje juridike. Ajo mbrojtje mund t jet: posesore dhe petitore. Pyetje: 1. Cila mbrojtje quhet posesore? 2. Si realizohet mbrojtja petitore? Prgjigje: 1. Mbrojtja posesore sht ajo mbrojtje q e realizon titullari i servitutit n rrug gjyqsore me an t Padi posesore e qe ka per qellim q t mos i cnohet apo i merret posedimi mbi sendin n servitut. 2. Mbrojtja petitore e t drejts s servitutit sht ajo mbrojtje q pronari i sendit dominant krkon nga gjykata me Padi konfesore q t mos pengohet prkatsisht t ndalohet n ushtrimin e t drejts s servitutit qoft nga ana e pronarit t sendit shrbyes, qoft nga ana e personave t tret.

VIII. PRFUNDIMI Servituti sht e drejt e pavarur sendore n nj send t huaj, sipas s cils titullari i ksaj t drejte sht i autorizuar q t shfrytzoj sendin e huaj n mnyr t caktuar. Me q servituti sht e drejt sendore n sendin e huaj (ius in re aliena), sht konstatuar se kjo e drejt nuk e ka konceptin pronsor, por sht nj shthurje e autorizimeve pronsore, nj kufizim i pronsis. Madje, vet ekzistimi dhe realizimi i servitutit ka domthnien e kufizimit t s drejts s pronsis t atij sendi t huaj. Kjo sht kshtu,

15

sepse titullari i t drejts s servitutit mund t shfrytzoj sendin e huaj n mnyr t caktuar, e q njkohsisht e kufizon pronarin e atij sendi n ushtrimin e autorizimeve t tij pronsore-juridike: pronari gzon t drejtn e posedimit dhe disponimit n mnyr t pakufizuar mbi sendin q e ka n pronsi e q sht objekt i t drejts s servitutit, kurse t drejtn e shfrytzimit e realizon jo n kundrshtim me ligjin apo t drejtn e ndonj personi. ka nnkupton se pronari i sendit n servitut nuk mund ta shfrytzoj sendin e vet n kundrshtim me autorizimet e titullarit t servitutit. Prmbajtja dhe funksioni i servitutit ka pr qllim q titullarit t servitutit ti jep autorizime q n mnyr t caktuar t shfrytzoj sendin e huaj, kurse pronari i atij sendi t lejoj prkatsisht t duroj at shfrytzim. Detyrimi i pronarit t sendit nuk rrjedh nga raportet juridike detyrimore por nga raportet pronsore juridike. E drejta e servitutit si e drejt sendore dallon nga marrdhniet detyrimore. Servituti krijon marrdhnie t dyfishta: midis pronarit dhe titullarit t servitutit, si dhe marrdhnie midis titullarit t servitutit dhe personave t tret. Ktu shihet, se servituti n natyrn e vet sht e drejt absolute dhe vepron erga omnes. Ajo jo vetm q vepron ndaj pronarit konkret, por edhe ndaj t gjith personave t tret. Titullari i servitutit ka t drejt t kundrshtoj do veprim q pengon ushtrimin e autorizimeve t tij q burojn nga servituti, qoft t jet veprim i pronarit t sendit, qoft t jet veprim i personit t tret. E drejta e servitutit, si kufizim pronsor i sendit t huaj, asnjher nuk i absorbon n mnyr t plot autorizimet pronsore juridike: jus utendi, jus fruendi dhe jus abutendi. Titullari i servitutit n baz t autorizimeve q i jepen nga e drejta e servitutit mund vetm t shfrytzoj sendin e huaj n mnyr t caktuar, n mas dhe vllim t arsyeshm pr t shfrytzuar sendin e vet q ka cilsin e sendit dominant. T drejtn e disponimit t sendit shrbyes e ka prher pronari i sendit. Ai, pa asnj kufizim mund ta tjetrsoj, ta duroj, t l n hipotek etj.

16