MEREKABENTUK PCB & PROJEK ELEKRONIK

MOHD KAMIRUL PRODUCTION 1

MELAKAR DAN MELUKIS LITAR ELEKTRONIK

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

Elektronik merupakan kajian dan penggunaan peranti yang beroperasi dengan kawalan aliran elektron atau sebarang partikel bercaj.
Komponen elektronik secara umumnya akan dipaterikan pada papan litar bercetak untuk membina sebuah litar elektronik mengikut fungsi-fungsi tertentu.

ELEKTRONIK
MOHD KAMIRUL PRODUCTION 3

1)

Suis

2)

Bateri

KOMPONEN ELEKTRONIK
MOHD KAMIRUL PRODUCTION 4

3) Mentol

4) Diod

KOMPONEN ELEKTRONIK
MOHD KAMIRUL PRODUCTION 5

5) LED

6) Transistor

7) Perintang

KOMPONEN ELEKTRONIK
MOHD KAMIRUL PRODUCTION 6

8) Kapasitor

9) Buzer

10) Pembesar suara

KOMPONEN ELEKTRONIK
MOHD KAMIRUL PRODUCTION 7

Lukisan elektronik terbahagi kepada dua iaitu:

1. Lukisan Bergambar 2. Lukisan Skematik

JENIS-JENIS LUKISAN ELEKTRONIK

MOHD KAMIRUL PRODUCTION 8

Lukisan ini sesuai digunakan:

a) bagi orang yang baru menceburi bidang elektronik. b) untuk membina projek elektronik yang kecil dan mudah.

Ciri penting lukisan ini ialah menunjukkan susun atur fizikal sebenar sesuatu litar. Rajah ini membolehkan orang ramai memahami suatu litar dengan mudah kerana kurang berbentuk teknikal.

LUKISAN BERGAMBAR
MOHD KAMIRUL PRODUCTION 9

Lukisan bergambar tidak sesuai digunakan bagi melukis litar yang mempunyai sambungan komponen yang kompleks dan banyak. Hal ini kerana pertalian di antara komponen-komponen elektronik akan semakin sukar dilihat.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

10

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

11

Lukisan skematik lebih sesuai digunakan untuk mempersembahkan suatu litar yang besar atau kompleks. Lukisan ini juga membolehkan suatu litar besar dilukis dengan kemas dan dimuatkan dalam ruangan yang lebih kecil. Bagi mereka yang tidak mengenali simbol elektronik, mereka pastinya akan sukar membaca lukisan skematik.

LUKISAN SKEMATIK
MOHD KAMIRUL PRODUCTION 12

Lukisan rajah litar skematik menggunakan simbol skematik bagi mewakili sesuatu komponen tertentu. Garisan-garisan digunakan bagi menunjukkan sambungan di antara komponen elektronik. Komponen elektronik juga dilabelkan dengan huruf-huruf tertentu. Label ini penting untuk pengenalan komponen.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

13

Rajah skematik tidak memberi gambaran sebenar tentang perkara berikut:

Susun atur fizikal komponen yang bakal dipasang. Saiz dan ruang yang diperlukan oleh sesuatu litar.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

14

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

15

Printed Circuit Board(PCB) ialah papan litar bercetak yang digunakan untuk menyambung dan menyokong komponen elektronik secara elektrik.
Komponen elektronik dipasang padanya mengikut reka bentuk tertentu. Sambungan kuprum yang direka bentuk akan menyambungkan kesemua komponen elektronik bagi menghasilkan satu sistem elektronik.

PCB
MOHD KAMIRUL PRODUCTION 16

Ciri utama PCB ialah penggunaan kuprum tercetak bagi menggantikan kebanyakan wayar-wayar penyambung komponenkomponen.
Beberapa kebaikan PCB:
Binaan litar biasanya kecil. Pemasangan litar lebih kemas. Pembinaan litar boleh dijalankan dengan cepat. Kesilapan semasa memasang litar dikurangkan. Kaedah yang ekonomik.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

17

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

18

MEMBUAT SURIHAN DAN MEMUNAR PCB

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

19

1)

Lukis rajah litar bagi menentukan susun atur komponen elektronik yang akan dipasang serta melakar litar kuprum yang akan menyambungkannya. Saiz sebenar sesuatu komponen perlu diberi perhatian semasa melukis rajah papan litar bercetak.

2)

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

20

3) Pastikan anda melakar satu lubang untuk setiap pin (kaki) komponen. 4) Kedudukan suatu komponen di atas papan litar bercetak boleh ditunjukkan dengan lukisan bentuk fizikal komponen berkenaan atau simbol skematiknya.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

21

5) Hasil lukisan rajah litar bercetak ini dipindahkan ke atas bod berlapik kuprum nipis untuk dicetak. 6) Langkah-langkah mencetak papan litar bercetak adalah seperti berikut:

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

22

1) Dapatkan sekeping bod berlapik kuprum untuk cetakan PCB.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

23

2) Bersihkan permukaan kuprum dengan bahan penggilap logam atau atau berus keluli yang halus.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

24

3) Pindahkan rajah papan litar bercetak yang telah disediakan ke permukaan kuprum.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

25

4) Surih semula rajah yang telah dipindahkan ke atas permukaan kuprum dengan pen berdakwat kalis bahan kakis. Surihan ialah melukis garisan,
menggaris, menggores(Kamus Dewan Bahasa Dan Pustaka)

5) PCB akan direndamkan ke dalam Sodium Metasilicate Pentahydrate bagi menyingkirkan lapisan peka cahaya pada PCB yang telah didedahkan kepada sinar UV.
MOHD KAMIRUL PRODUCTION 26

6) PCB perlu direndam dalam larutan developer untuk menghakis lapisan yang telah terdedah kepada sinar UV dan akan meninggalkan bentuk litar di atas PCB.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

27

7) Punarkan permukaan kuprum dengan merendamkannya dalam larutan ferik klorida. Berhenti menunar apabila semua bahagian kuprum yang tidak dikehendaki telah dikakis. Cuci bod kuprum dengan air dan keringkan bod.
Larutan ini akan menghakis lapisan kuprum di atas PCB yang tidak dilindungi oleh cetakan litar yang terhasil melalui surihan

Ferik klorida

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

28

8) Buat lubang pandu pada setiap tempat untuk memasukkan kaki komponen.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

29

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

30

9) Tebuk lubang pada lubang pandu menggunakan gerudi mini berdiameter yang sesuai.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

31

10) Bersihkan dakwat kalis bahan kakis dengan bahan pelarut yang sesuai (seperti thinner)

Uji keupayaan litar dengan menggunakan meter pelbagai.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

32

MEMASANG DAN MEMATERI KOMPONEN ELEKTRONIK

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

33

Berdasarkan lukisan skematik yang dibuat, susun komponen elektronik di atas papan litar.
Masukkan kaki komponen ke dalam lubang yang telah digerudi. Pastikan kaki komponen diletakkan dengan betul.

MEMASANG KOMPONEN ELEKTRONIK

MOHD KAMIRUL PRODUCTION 34

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

35

MEMATERI KOMPONEN ELEKTRONIK

1) Soldering ialah proses memateri komponen untuk dicantumkan kepada litar PCB.

Playar Soldering Iron (Alat Pateri) PEMEGANG PAPAN

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

36

2) Panaskan soldering iron dan kaki komponen untuk memateri.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

37

3) Potong kaki komponen yang berlebihan dengan menggunakan cutter.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

38

4) Pastikan cantuman komponen yang dibuat kemas dan teguh untuk mengelakkan komponen mudah tertanggal. 5) Elakkan memateri kaki komponen terlalu lama kerana suhu yang terlalu panas boleh merosakkan komponen.

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

39

MOHD KAMIRUL PRODUCTION

40