Sual 2 = Namaz Klmayann Hkm Nedir ?

Cevap : Namaz, hicretten bir buuk sene evvel sra gecesi mkellef zerine farz klnmtr. slamn, imandan sonraki en nemli emridir. Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yedi yana girmi olan ocuklara emredilmesini, on yana girdiklerinde zerlerine daha birok derek namaz klmalarnn salanmasn hatta bunun iin hafife dvlebileceklerini buyurmutur. Amr b. uayb babasndan o da dedesinden (Allah onlardan raz olsun), Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)in yle dediini rivayet etmitir :

ocuklarnz yedi yana ulatklarnda onlara namaz emrediniz. On yana geldiklerinde namaz klmazlarsa onlar (hafife) dvn ve (o yaa gelen ocuklarn) yataklarn da ayrn.
Kitap, snnet ve icma ile sabit olan namaz, farz- ayn* bir ibadettir. Bu husuta Mslmanlar arasnda her hangi bir ihtilaf sz konusu deildir. Allah Teala yle buyuruyor :

Namaz kln, zekat verin. Rku edenlerle birlikte siz de rku edin. (Bakara Suresi / 43) Namaz kldnz m, gerek ayakta, gerek otururken ve gerek yan yatarak hep Allah ann. Gvene kavutunuz mu namaz tam olarak kln. nk namaz, mminlere belirli vakitlere bal olarak farz klnmtr. (Nisa Suresi / 103)
Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yle buyurmutur :

bn mer (Allah onlardan raz olsun)in yle buyurduunu rivayet etmitir :

slam be temel zerine bina edilmitir. Allahtan baka ilah bulunmadna, Muhammedin Allahn elisi olduuna ahadet etmek, namaz klmak, zekat vermek, Beytullah haccetmek ve Ramazan Orucu tutmak.
Namazn farz olduuna dair icma eden alimler, onu inkar edenin kafir olduu konusunda da icma etmilerdir. Bu konuda herh hangi bir ihtilaf sz konusu deildir. Bu denli nemli bir ibadeti Mslman olann yerine getirmemesi dnlemez. Hatta o kadar ki sadece ba iareti (ima) yapabilecek olan bir hastann dahi namaz terk etmesine ruhsat verilmemitir. Namaz, bu nemine ramen terkedilecek olursa onu terk eden hem dnyada hem de ahirette cezalandrlr. Namaz klmayanalarn Ahirette ki cezalarna ilikin olarak Allah Teala yle buyuruyor :

Onlar cennetlerdediler. Birbirlerine sulular hakknda sorular sorarlar ve dnp onlara yle derler : Sizi Sekara (Cehenneme) ne soktu? Onlar yler der derler : Biz namaz klanlardan deildik. (Mdessir Suresi / 4043) Onlardan sonra, namaz zayi eden, ehvet ve dnyevi tutkularn peine den bir nesil geldi. Onlar bu tutumlarndan tr byk bir azaba arptrlacaklardr. (Meryem Suresi / 59)
Namaz terk etmenin dnyadaki casna gelince: Hanefi fakihlere* gre; namazn farz bir ibadet olduunu kabul ettii halde, onu srf tembellii veya umursamazlndan terk eden kiinin cezas; hapsedilmesi ve namaz klncaya kadar dvlmesi dir. Bu durumda ya tvbe edip namazn klar, yada hapishanede lr. Orucu terk edenin cezas da budur. Hanefilere gre Mslman namaz klmadndan dolay ldrlmez. nk Peygamber Efenedimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) yle buyurmutur :

Abdullah (Allah onlardan raz olsun), Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)in yle dediini rivayet etmitir :

Allahtan baka ilah olmadna ve benim Allah Resul olduuma ahadet eden Mslman bir kimsenin kan (ldrlmesi) asla helal deildir. Ancak eyden dolay helaldir; dul kadnn zinas, cana kar can, dini terk edip cemaatten (slamdan) ayrlmak.
afii, Maliki ve Hanbelilere gre namaz terk eden kii mrted (dinden dnen) gibi gn tvbe etmeye arlr. Tvbe etmezse ldrlr. Ancak afii ve Malikilere gre ldrlme sebebi, Hanbelilerin ileri srd ldrme sebebinden farkldr. yle ki; afii ve Malikilere gre namaz terk edenin ldrlmesi haddendir. Zira namaz terk etmek; zina, iffete iftira, hrszlk ve dier eri cezalar gibi haddi gerektiren bir sutur. Yani ceza hukukunda ileyen sua kar mahkemenin verecei cezadr. Bu ekilde ldrlen, Mslman olarak lm olur. Kafir olduundan dolay ldrlm olsayd Mslman lye uygulanan cenaze namaz ve sair ilemler ona uygulanmayacakt. Fakat Mslman olarak lm olaca iin cenazesi klnacaktr. Allah Teala yle buyuruyor :

phesiz Allah, kendisine ortak koulmasn balamaz. bunun dndaki gnahlar, diledii kimseler iin balar. Allaha ortak koan, kukusuz, derin bir sapkla dmtr. (Nisa Suresi / 116)
Bu konuda birok hadis-i erif vardr. Bu hadislerden biri de Ebu Hureye (Allah ondan raz olsun)den rivayet edilen u hadis-i eriftir: Ebu Hureyre (Allah ondan raz olsun), Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)in yle dediini rivayet etmitir:

Kyamet gnnde kulun ilk hesaba ekilecei ey farz namazdr. Eer bu namaz tam olarak yerine getirmise ne gzel! Yerine getirmemise ona yle denecektir: Bakn bakalm bu kiinin nafile namaz var mdr?

Eer nafile namazlar var ise, noksan olan farz namazlar nafile namazlaryla tamamlanr. Sonra dier farzlar iin de ayn eyler yaplr.
Bu iki mezhebe gre namaz terk ettiinden dolay ldrlen kiinin cenaze namaz klnr ve Mslmanlarn mezarlna defnedilir. Ahmed ibni Hanbel (Allah ondan raz olsun)e gre; hibir zr olmakszn namaz terk eden kafir olacandan dolay ldrlr. Umursamazl veya tembelliinden dolay namaz terk eden kii nce namaz klmaya arlr. Ona Namaz klarsan ne gzel! Klmazsan seni katledeceiz denir. Bu davetten sonra klarsa, ne gzel! Klmazsa katli vacib olur. Ancak katledilmeden nce gn hapsedilir. Bu gnler ierisinde her namaz vakti, namaz klmaya arlr, katledilmekle korkutulur. Yine de klmazsa katledilir. Ahmet b. Hanbel bu grne u ayeti ve beraberinde birok hadis-i erifi delil getirmitir. Allah Teala yle buyuruyor :

Haram aylar knca bu Allaha ortak koanlar artk bulduunuz yerde ldrn, onlar yakalayp hapsedin ve her gzetleme yerine oturup onlar gzetleyin. Eer tvbe ederler, namaz klp zekat da verirlerse, kendilerini serbest brakn. phesiz Allah ok balaycdr, ok merhamet edicidir. (Tevbe Suresi / 5)
Bu ayete gre serbest braklma at tvbe edip namaz klmasna balanmtr. Cabir b. Abdillah (Allah ondan raz olsun), Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)in yle dediini rivayet etmitir:

kukusuz kiinin, kfr ve irk ile arasnda namaz terk etmek vardr
Ezcmle: Hanefi, Maliki ve afiilere gre tembellik veya umursamazlndan dolay namaz terk eden kii, namazn farz bir ibadet olduunu kabul ettii srece kafir olmaz. Ancak gnahkar bir Mslman olur. nk bir kimsenin kelime-i ahadet getirdikten sonra cehennemde ebedi olarak kalmayacana dair kesin deliller vardr.

Ebu Hureye (Allah ondan raz olsun), Peygamber Efendimiz (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)in yle dediini rivayet etmitir:

La ilahe illallah (Allahtan baka ilah yoktur) deyinceye kadar insanlarla savamakla emredildim. Artk her kim La ilahe illallah derse mal ve kann benden korumutur. (Mal alnamaz, kan aktlamaz.) Ancak bir hak nedeniyle (ksas edilmesi veya malnn alnmas) gerekirse mstesna. Artk bu kimsenin hesab Allah Tealaya aittir.
Hanbelilerin namaz terk edenin kafir olduuna dair getirdikleri hadisleri Hanefi, afii ve Malikiler, namaz terk etmeyi helal kabul eden veya kafirin mstahak olduu cezaya arptrlmay hak eden manasnda tevil etmilerdir. zetle yle denir : Namaz inkar eden kafir olur. Hibir dini mazereti olmad halde srf tembelliinden dolay namaz terk eden Mslman, darbedilir ve klncaya kadar hapsedilir. Unutulmamaldr ki bu tr cezalar uygulama ahslarn ii deildir. Aksine yetkili makamlarn iidir. Allah Teala Dinden zorlama yoktur buyurduu halde nasl olurda namaz klmayan kii bu tr cezalarla namaz klmaya zorlanabilir eklinde akla gelen sualin de cevab udur. Evet, Allah Teala yle buyurmutur:

Dinde zorlama yoktur. nk doruluk sapkltan iyice ayrlmtr. O halde kim tautu tanmayp Allaha inanrsa, kopmak bilmeyen sapasalam bir kulpa yapmtr. Allah, hakkyla iitendir, hakkyla bilendir. (Bakara Suresi / 256)
Yani : Artk hak ile batl aka ortaya km, biri dierinden ayrlmtr. slamda, dine girmek iin zorlama yapmak yoktur. Doru deildir. yleyse kim, eytan ve putlar gibi, Allahtan baka taplan tatlar/putlar- eytan tanmaz da sadece Allahn, kendisinin rabbi ve hak mabudu olduuna iman ederse phesiz ki o, en salam bir iman kulpuna yapmtr. O kulp kendisine sarlan Allahn azab ve cezasndan kurtaracak olan en salam bir kulptur. Allah, kendi birliini tasdik edenlerin ikrarn iiteni ihlas ve samimiyetlerini ok iyi bilendir.

Baz alimlere gre bu ayetin hkm kaldrlmtr. Fakat sahih olan gr, bu ayetin hkmnn kaldrlmaddr. Bu ayet, slam devletine Cizye vererek boyun een ehl -i kitaba dair uygulanmas gereken ahkamdan bahsetmektedir. Bunlardan cizye verenleri slama girmeye, slam dinini kabul etmeye zorlamayoktur. Fakat slam dininden dnenler bu hkmn dndadrlar . Onlar slam- kabul etmeye zorlanrlar. Aksi halde mrtet olan ahs katledilir. Bir de Dinde zorlama yoktur ayet -i celilesiyle vurgulanan kiilerin slam kabul etmesi iin zor kullanmann doru olmaddr. Yoksa namaz gibi dinin direi olan vazifeleri Mslmanlarn yerine getirmesi iin yetkili makamlarn zorlama hakk yoktur, manasnda deildir. Cemaatle namaz kld bilinen bir kiinin Mslman olduuna hkmolunabilecei gibi hakknda btn slam ahkam cari olur.

Ahmet Mahmut NL (Cbbeli Ahmet Hoca) Takriz