Ba Diem Tinh Yeu Printing Riburr HN VNF 2009

You might also like

Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 101

i S Ribur Rinpoche

Ba im Tinh Yu
Ca ng Tu Gic Ng
The Three Principles of the Path





Viet Nalanda Foundation

2009
0















1






Ba im Tinh Yu
Ca ng Tu Gic Ng
The Three Principles of the Path


i S Ribur Rinpoche thuyt ging

v bi php ca Lama Tng Khch Ba



2

Viet Nalanda Foundation
http://vietnalanda.org



copyright Ribur Rinpoche
Vietnamese translation Hng Nh Thubten Munsel 2004

Hnh Ba Lama Tng Khch Ba, dng vi s chp thun ca FPMT.














Nguyn bn Anh ng : The Three Principles of the Path
Ribur Rinpoche thuyt ging, Fabrizio Palloti phin dch Anh ng
http://website.lineone.net/~rootinstitute/teachings/teachings.html

Hng Nh Thubten Munsel chuyn Vit ng.




3





Viet Nalanda Foundation

v

t ca i S Geshe Dawa
ti Tashi Choling Institute


ng pht tm n tng
nm 2009


4




Bi ging dnh cho i chng,
khng cn nhn mt php, mi
ngi u c th c v hnh tr.


5




Mc Lc


Chnh Vn............................................................................... 5

Lun Gii ................................................................................ 9

Phn 1 - sng ngy 01.01.1998............................................. 9
Phn 2 - chiu ngy 01.01.1998.......................................... 20
Phn 3 - sng ngy 02.01.1998........................................... 34
Phn 4 - chiu ngy 02.01.1998.......................................... 45
Phn 5 - sng ngy 03.01.1998........................................... 59
Phn 6 - chiu ngy 03.01.1998.......................................... 74

Tiu s Lama Tng Khch Ba............................................ 89

Tiu s i S Ribur Rinpoche.......................................... 95


6


Chnh Vn
Ba im Tinh Yu ca ng Tu Gic Ng
Tc gi: Lama Tsong Khapa (Tng Khch Ba)
Bi ging ca Ribur Rinpoche da theo chnh vn ny.



Knh l ng tn s [Jetsun Lama]

[1] Nay thy xin tn sc gii thch v
ngha tinh ty ca gio php ca ch Th Tn;
Con ng m cc ng con Pht u tn dng;
Cnh ca m ra cho k thin duyn kht khao gii thot.

[2] Xin hy lng nghe vi tm trong sng
Hi nhng ngi may mn, khng tham cu lc th ci th gian,
Bit tn dng thn ngi thong dong thun tin,
Hng v con ng lm p d ng Th tn.

[3] Nu thiu tm bung x lun hi
S khng th dt tm tm cu lc th trong bin sinh t
Lng tham cu s sng li l dy tri,
Buc tht chng sinh vo ci lun hi
Vy vic u tin phi lm, l pht tm bung x.

[4] Thn ngi thong dong thun tin,
Kh tm m d mt
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 7

Phi thng xuyn nh ngh nh vy,
Tm s thi khng m chuyn i ny.
Lun nh rng nhn qu vn khng sai,
Ton b lun hi vn khng ngoi kh no.
Phi thng xuyn nh ngh nh vy,
Tm s thi khng m chuyn i sau.

[5] Qun nim nh th cho n khi
Tm tuyt khng cn ui theo chuyn phn vinh th tc,
Ngy cng nh m lun hng v gii thot,
l lc thnh tu tm bung x lun hi.

[6] Nhng d c tm bung x m thiu tm b ,
Cng khng th thnh tu i lc
Ca v thng chnh ng gic.
V vy bc i tr lun gng cng pht khi tm b .

[7] Ngh n chng sinh b bn dng nc xoy cun phng i,
Nghip c rng buc kh lng tho g,
Kt trong ci st chp ng,
Ngt trong bng ti v minh,

[8] Tri ln theo vng ti sinh khng gin on
Chu ba loi kh, bc bch khng ngng
Tt c chng sinh sng nh th , v u tng l m ca ta.
Hy nh ngh nh vy, pht tm b .

[9] Nhng d tm bung x v tm b c
Nu thiu i tr tu chng chn tng thc ti
8 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Vn khng th cht t gc r lun hi.
Vy phi bng mi cch gic ng l duyn sinh.

[10] Ngi khi bc vo con ng khin ch Pht hoan h
L ngi thy mi s, d lun hi hay nit bn
u thun theo nhn qu khng sai
V hon ton r tan mi vng cnh [c t tnh]

[11] Tng hin l duyn sinh khng th khc,
Tnh khng vt mi khng nh, bt kh t ngh
Nu chng tng hin v chng tnh khng cn ring l tch la,
Th vn cha thy c tht ca Pht.

[12] Bao gi tng hin v tnh khng ng lot khng xen k,
Cng chng duyn sinh cng r tan vng chp,
l lc chnh kin vn ton.

[13] Hn na,
V hin, nn khng thng
V khng, nn khng on
Nu t gia tnh khng m thy c nhn qu
Th thot c hai u cc oan.

[14] Bao gi c c ci thy ng nh s tht
V ba im tinh yu ca ng tu,
Khi y, con i, hy tm ni thanh tnh,
Tinh tn tu hnh
Mau chng thnh tu mc tiu cu cnh.

Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 9


Lun Gii

Phn 1 - sng ngy 01.01.1998

Hm nay ngy u nm 1998, chng ta cng gp nhau ni y,
ti B o trng, l vng t linh thing nhim mu. Chng ta
phi hiu r s may mn ca mnh. Ngi y ch li cho vic tu
hnh hn l nh cng gia nh cho n nm mi. Qu v cn
hiu nh vy, ng ngh ti tic tng nh m, ng ngh mnh
nn i chi u, cng khng nn ngh mnh ang mt th gi
y, l ra nn lm vic g khc. V tht s l qu v ang v cng
may mn. Ngi cha ny mi xy, tht p trang nghim. y
l thi im l tng chng ta cng cu nguyn.
Ln thuyt ging ny, ti s ni v gio php do cc i s
dng Kadampa truyn li lin tc khng gin on, cho n i
ca v s ph yu knh ca ti, truyn th li cho ti. Trc khi
bt u bi ging, ti xin nhc li hai vic rt quan trng cn lu
, l pht nguyn v hi hng. Trc khi lm mt vic g,
chng ta phi pht nguyn iu chnh ng c hnh ng ca
mnh. Khi lm xong, phi nh hi hng cng c. Hai iu ny
cc k quan trng, l yu t xc nh vic lm ca mnh c thun
theo Pht php hay khng. Vy trc khi nghe php, qu v nn
ngh nh vy: "v li ch ca tt c chng sinh, l m hin y
khp khng gian v tn, con nguyn thnh tu v thng b .
V mun thnh tu v thng b , con xin nghe php, nghe ri
n lc thc hnh". Phi nn pht nguyn su rng nh vy.
10 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Trong s nhng ngi ngi y, chc cng c nhiu v khng
n tu m ch m rng kin thc. Trong trng hp nh
vy nn lm g? Xin c ngi nghe, khng sao c.
Ln thuyt php ny ti s ging v Ba im Tinh Yu ca
ng Tu Gic Ng. Ba im ny l 1. tm cu gii thot [bung
x lun hi, cu gii thot] ; 2. tm b ; 3. tu gic tnh Khng.
Tm cu gii thot cha c th lm g cng cha phi l Pht
Php; tm b cha c th tu g cng cha phi l tu theo i
tha; tu gic tnh Khng cha c th cha th ph b lun hi.
D l tu theo hin tng, mt tng, hay c hai, cn bn ca ng
tu gic ng vn nm ba im tinh yu ny.
V vy Ba im Tinh Yu ca ng Tu Gic Ng l ct ty
ca mi cng phu tu hnh. Qu v phi bng trn tm lng thnh
tht, thng xuyn t xt xem ba im tinh yu ny c thm
nhun trong tm tr ca mnh hay cha, nht l tm cu gii
thot. c im phi thng ca phng php tu ca Lama Tng
Khch Ba l ly tm cu gii thot pht tm b , v cha c
c tm cu gii thot th khng th pht tm b .
Lama Tng Khch Ba trong Li Nguyn Khng La Chnh
Php dy rng tm b l ngc qu; mun pht tm b , phi
mau chng thnh tu tm cu gii thot, x b mi c vng cho
kip sng hin tin v mi kip ti sinh v sau.
Ni cho tht n gin, qu v th suy ngh xem sc tng ca
i sng ny l nh th no. S thy ci gi l sc tng ca i
sng, tht ra ch l mt trng thi tm l c bit, mong cu thnh
cng s nghip, mong cu tin ti danh vng, mong nhng g
ngi i gi l mt cuc sng thnh cng tt p. Phi bit y
chnh l tm l ct cht chng ta vo ci lun hi. Sc tng ca
i sng (ni cch khc, mu cu ca chng ta trong cuc sng)
l i tng cn bung x. Lm sao bung x? Phng php
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 11

bung x c gii thch trong bi tng Ba im Tinh Yu ca
ng Tu Gic Ng, nh sau: Trc ht, cn thy r thn ngi
him hoi kh c nh th no, c nhng tim nng g, qu gi
v trn y ngha ra sao. Bit thn ngi l qu him ri, cn
phi bit v ngha v thng. Ci cht c th n bt c lc no;
mt khi la i, mi s u tan bay, ch nhng tin b c c
khi tu theo Pht Php mi tht s hu dng. Vy c hai iu cn
phi thy r: mt l thn ngi qu him, hai l i sng v
thng. Ly hai iu ny o ngc li sc tng ca i
sng.
Ni tm tt l nh vy. u tin qun v thn ngi qu him
v i sng v thng, da vo pht tm cu gii thot,
o ngc sc tng ca i sng lun hi. Th nhn li i
sng, trong bao nhiu t ngi, hi c my ai hiu c tn tng
v i sng ca mnh, bit i sng ny t u m ra, thn ngi
do u m c, c kh nng lm c nhng g... Khng my ai
thc mc, li cng khng my ai thu hiu. Ngi trong ci sng
phn ln u chp nhn s vic nh mt l ng nhin. th
vy, ti l ngi, ch vy thi. Cuc sng a y th no, ti
xui theo th y.
Vy bc u tin l phi hiu r tnh cht t ti v hon
cnh thun tin ca kip lm ngi. iu ny qu v nn t nhn
vo chnh mnh chim nghim cho tn tng. Con ngi tht
s c nhng kh nng g? Cuc sng ny, thn ngi ny, chng
ta c th gt hi c nhng g ni ? Chim nghim cho tht
su. u l kh nng ti a con ngi c th pht huy, nh u
m c c c hi qu him nh vy, v.v...
Trc tin, qu v cn thy r thn ngi v khng vng tm
cnh rng buc nn c c tm s t ti. Ngoi ra, thn ngi
cn c thm mi cnh thun tin.
12 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Ni v tm s t ti, nn hiu rng khng phi lc no cng
c sinh ra lm ngi. S tht l chng ta c th sinh vo bt c
mt ci no trong lun hi. Bn ci khc vi ci ngi v qu
sng hay qu kh nn kh gp Pht php, li cng kh tu theo
Pht php. Loi ngi sng kh va phi, khng thuc bn ci
ni trn. Sinh ra lm ngi l thot c bn cnh ti sinh bt
li, nn gi l c c bn s t ti.
Trong bn cnh ti sinh bt li ni trn, c ba ci a ngc,
qu i v sc sinh, v qu kh nn kh lng bit ti Pht php.
Khi qun v cc ci ti sinh, qu v ng t ngoi nhn vo, m
phi tng tng nu chnh mnh sinh ra ni , v d nh ci
sc sinh, th s ra sao? C kh nng tu theo Pht Php hay
khng? Sc sinh m mui, kh nng gii hn, vn khng th t
ch i sng, ch bit sng cho mnh, lun phi chu ci gi l
kh au ca v minh.
Loi qu i tuy khng th thy trc tip, nhng cng c th
bit loi ny lun chu kh au v i kht, n ni tm tr ngoi
ni kht khao n ung ra khng th ngh n iu g khc. Chng
sinh ci a ngc th lun kh au v nng hay v lnh.
Cnh ti sinh bt li th t l cc tng tri. Xt v lc th th
ci tri hn xa ci ngi. Nhng chnh v qu nhiu lc th nn
chng sinh ci tri mt ht nhu cu tu theo Pht Php. Tng t
nh khi qu v xem mt cun phim hay, tm tr ht vo truyn
phim, ming h to chng cn nh g n vic tng ch hay ngi
thin. Nhng lc yn n thoi mi nh vy, tm tr thng d b
lc th cun tri i.
Vy nu sinh nhm vo bn cnh ni trn, c l trn i s
khng c c hi chuyn tm, tu theo Pht php. Lm ngi thot
c bn cnh rng buc ny, l bn s t ti u tin.
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 13

Bn s t ti tip theo l thot bn cnh rng buc trong ci
lm ngi. T nht l lm ngi m vng t kin, kin th vi
kin thc sai lm, nht l kin thc sai lm v Pht Php. y l
cnh lm ngi t hi nht, v d c lm ngi, c c tim
nng ln lao ngoi sc tng tng, nhng li khng th tu
pht huy tim nng y.
Cnh rng buc tip theo l sinh lm ngi nhng li gp
thi k khng c Pht Php. Nh vy d mun tu cng khng
th. Cnh rng buc tip theo l sinh lm ngi nhng u c c
khuyt tt, khng kh nng chuyn ha tm thc.
Qu v nn xt tng im mt, qun chiu chim nghim cho
tn tng, xem th nu mnh sinh vo cnh nh vy, th s ra
sao. Chim nghim xong ri, phi cm thy may mn l thot
c nhng cnh rng buc ni trn, kh nng v tim nng u
gi c trn vn, sn sng tr mm kt tri. Cn qun chiu nh
vy, thng xuyn nh ngh. Mi ln ngi thin, chn mt cnh
qun, cho n khi trong tim ny sinh cm gic mnh lit thy
mnh cc k may mn khng phi sinh vo hon cnh bt li.
Nhng by nhiu cha . Bit tm s t ti ri, cn phi bit
thm mi cnh thun tin ca kip ngi, trong c nm cnh
lin quan n bn thn, nm cnh lin quan n mi trng xung
quanh. Cnh thun tin trc tin l c lm ngi. Lm ngi
c g hay? Khc vi tt c mi loi khc, loi ngi c c mt
loi tr tu cc k sc bn, c th dng tu theo Pht Php. Ni
vy khng c ngha cc loi chng sinh khc khng c kh nng
tu theo Pht Php, nhng kh nng tu ca loi ngi c bit sc
bn hn rt nhiu.
Cnh thun tin th hai l sinh vo min t trung tm. C
nhiu cch gii thch cu ny. Min t trung tm c th hiu l
ni c Pht php. Ni c Pht Php l ni c c mt tng
14 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

on, tp hp t nht bn v xut gia tr ln, nh vy tr thnh
min t trung tm thch hp cho Pht Php pht trin. Chng ta
nm trong trng hp ny.
Tip theo, gic quan c y , khng b khim khuyt tr
ngi vic tu hnh. Mun thy nh Pht th phi c mt thy c,
mun nghe gio php th phi c tai nghe c, v.v...
Th nm l c c nhng iu trn, li khng phm nm
nghip v gin, nh git cha m, ph ha hp tng v.v... Nm
nghip v gin ny nu l phm s nng tm thc, v sau d
gp Pht Php, mun tu theo Pht Php cng gp nhiu chng
ngi rt kh tu.
Vy qu v ni chung c nhiu s t ti, li c kh nng
nghe, hiu v tin vo ba kho kinh tng Lut, Lun, Kinh. y l
nhng hon cnh thun tin sn c. Qu v nn qun chiu tng
im mt, thy ra mnh c c cnh thun tin no th phi bit
vui mng vi s may mn ca mnh.
Tip theo l nm cnh thun tin lin quan n mi trng
xung quanh, bt u bng s may mn c sinh ra trong i
kip c c Pht xut th (c nhiu i kip Pht khng xut
th). Khng nhng c Pht, li cn c Pht khai m ton b
Pht o (c nhng i kip Pht xut th nhng v nghip
chng ca chng sinh, Pht khng gio ha). Cnh thun tin
th ba l gio php Pht dy vn cn lin tc cho n ngy nay.
V cnh thun tin th t l hin ti vn cn nhiu ngi tu hnh,
hong dng Pht Php.
Cnh thun tin th nm l c s ng tnh gip ca
ngi xung quanh. x hi Ty phng Pht Php tng i
mi, khi tu theo Pht php qu v c th gp nhiu vn n t
s thiu thng cm ca cha m hay v chng. Mi u c th qu
v khng c s nng ca nhng ngi xung quanh, nhng
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 15

dn dn hon cnh ny vn c th thay i. Vy ni chung nm
cnh thun tin lin quan n mi trng xung quanh vn c .
Chng ta cn thy r tim nng khng th tng tng nm trong
mi cnh thun tin. Bao gi thy c nh vy ri, phi nn vui
mng.
Ni tm li, i sng ca qu v, i sng lm ngi ny, cc
k qu gi. C mi cnh thun tin, tm s t ti, i sng
ny t cn bn vn khng c g tr ngi cho vic tu tp, li gom
mi yu t thun li cho php qu v tin nhanh trn ng tu
gic ng. Phi hiu rng c c tt c nhng iu ni trn l
vic cc k him hoi, a s chng sinh khng c nh vy. Qu
v nn qun nim su xa v iu ny, tht thng xuyn, cho n
khi cm gic hnh phc vui mng m chi ta r su rng trong
tm thc.
c bit cho hm nay, ngy u tin ca nm mi, chng ta
khng nn tic nui ngh rng mnh ng l nn nh vi gia
nh bn b, nn vui v tic tng cho n nm mi. Phi nn
qun v thn ngi qu him, thy mnh c ngi y hm
nay tht s l mt hnh phc ln lao
Bit thn ngi qu him ri, tip theo phi bit thn ngi
qu him nh vy c th dng lm vic g. y c nhiu iu
ng ni. Trc ht, nh tim nng sn c ca con ngi, qu v
c th ch ng toan tnh, c kh nng trnh cnh bt li xy ra
trong nhng kip tng lai. Qu v cng c kh nng t gii thot
chnh mnh ra khi lun hi, ph v gc r kh au, thnh tu
nit bn. Khng nhng vy, qu v li cn c kh nng thnh tu
v thng b , hon thnh mi tnh c, bung x mi khuyt
im. y l iu c th thnh tu c ngay trong kip sng
ny, c th lm c trong mi pht giy ca cuc sng.
16 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Bit c mnh c th thc hin c nhng g vi tim nng
con ngi ri, bc tip theo qu v phi bit mnh vn c tt
c mi chc nng him hoi ny, v phi bit c c nh vy
khng phi l chuyn d. Cc k kim, l v thn ngi ang c,
i sng ang sng, vn l kt qu ca nhng hnh ng lm
trong qu kh. Nghip gieo trong qu kh, by gi thnh qu, l
thn ngi t ti y thun tin ny. Khng nhn th khng th
c qu. Qu v nhn lun tng ng vi nhau, v vy nu qu
l thn ngi vi mi chc nng qu him th nhn chc chn
cng phi qu him. Phi gi gii nghim mt, t b mi vic
c. Phi nghim chnh gii hnh, tu su hnh ton ho. Li phi
kho hi hng cng c khng b tht thot. Kho to nhn
qu him nh vy mi t c qu qu him l thn ngi ny
y.
Mun bit mnh n t u, ch cn nhn vo thn mng v
hon cnh hin ti. Mun bit mnh s v u, ch cn nhn vo
tm mnh trong hin ti. C nhiu ngi tm thy bi hi xem
kip trc mnh l ai, kip sau mnh v u. Tht l vic lm v
ch. Cn g phi hi. Ch cn thy hin gi mnh ang c thn
ngi qu him, by nhiu cng chng minh trong qu kh
mnh tng dy cng gom gp nhn lnh duyn lnh, nh vy
mi c c qu lnh ny. Nu mun bit kip sau mnh i u,
ch cn nhn xem tm mnh hin gi c ang gom gp nhn
duyn dn n mc tiu mnh mun n hay khng. C vic
gi gii cng l iu kh lm, hng c qu lnh ca vic gi
gii l iu him c. V vy m bit c c nhng g mnh ang
c y, tht khng phi vic tm thng.
Thn ngi t ti khng d c. Bt c mi kinh nghim xy
ra trong i sng u n t nghip gieo trong qu kh ch
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 17

khng phi chuyn tnh c. V vy c c thn ngi nh hm
nay c th ni l vic cc k kh khn.
Chng ta cn tn dng kip ngi ny, tn dng tim nng
mnh ang c, v chc chn l chng ta s cht, s phi t b i
sng hin ti. y l iu s xy n cho tt c mi ngi, ti
khng cn phi gii thch dng di lm g. Ci cht l iu ng
nhin s n. Vn ch l khng th bit chc khi no mnh s
cht. y l chuyn hin nhin. Khi ci cht n, iu duy nht
ng ni l Pht php tu c bao nhiu, tm tin b c
bao nhiu. Ngoi ra khng c g c th mang theo.
Hy qun nim nh vy. Thy r hon cnh t ti v thun
tin ca kip lm ngi, nh hiu c gi tr v i ca i
sng mnh ang c. Li bit i sng ny khng ko di vnh
vin, sn sng chm dt bt c lc no. Khi chm dt ri, vic
duy nht ng k ch l nhng tin b tm thc. C qun nh
vy, s thy mi c m kht vng, mi dng xy mong i, tht
ra ch l sc tng ca i sng ny. Sc tng ca i sng l
iu u tin cn bung x, v bung x c l nh noi theo
phng php ni trn.
Sc tng ca i sng tng lai c ngha l mong cu mt
kip tng lai thnh cng m mn, c sinh lm ngi, khi
a c o. Ngang y, qu v cn chim nghim v mi tng
quan gia hnh ng v nghip qu, thy rng hnh ng mt khi
lm, s mang n hu qu cho chnh mnh trong tng lai, c
khi l trong tng lai rt xa. Pht Php dnh hn mt phn gii
thch v nhn qu, v ci thng gi l nghip.
Ngoi ra cng cn hiu v cc ni kh trong lun hi, nh
kh au ca loi ngi, hay ca nhng loi khng phi ngi.
Sinh, gi, bnh, cht, l kh. Bt lun sinh vo ci no trong lun
hi, h t nghip v phin no m sinh ra, i sng ny ngay
18 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

t cn bn phi l kh. Suy ngh nh vy ri phi khi mun
gii thot chnh mnh ra khi lun hi. y l ci gi l tm cu
gii thot, l tm bung x.
Phi suy ngh cho tn tng v cc ni kh trong lun hi, v
ni bt hnh khi phi tri ln trong sinh t, hiu su xa rng
mi iu gi l hnh phc trn gian tht ra vn mang tnh cht
ca kh au, v loi hnh phc ny khng bn. T m khi
tm mnh lit mun bung x cnh lun hi, thi thc trong tim
nim khao kht mun tc th vt thot sinh t.
Bao gi mi ngy lin tc 24 ting ng h tm tr ca qu v
ch hng v gii thot sinh t, khng t tm bt c vic g
khc, khi y c th ni l c c tm cu gii thot. Phi lin
tc t duy qun nim v vn ny, cn hiu rng d ta thy lun
hi tt lnh ton ho n u chng na, tnh cht tht s ca
lun hi vn l kh au. y l iu cn mang ht sc lc kh
nng ca mnh ra t duy qun nim, cho n khi chuyn c
tm vui sinh t thnh tm cu gii thot.

Phn 2 - chiu ngy 01.01.1998
Khi sng ti ging v nhn duyn dn ti tm cu gii thot.
Trc ht phi bit thn ngi l qu, ng thi bit l v thng
v ci cht. c nh vy s c kh nng x b mi c vng,
mi sc tng ca kip sng hin ti v tng lai. Ni v nhn
duyn ri, by gi ti s ging tip v phng php thin qun.
Ch "thin", ting Ty tng gi l "gom", c ngha l "lm
quen", l "tu", l "hun tp". Vy thin l tp sao cho tm tr nn
cc k quen thuc vi mc c chn. Thin nh vy mang
nhiu li ch cho tm thc hn bt c iu g khc. Chng ta
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 19

thng thch nghe ging php, thy no ging php g cng mun
nghe, nghe t nm nay qua thng n khng chn. Lc ngi nghe
thng sing nng ghi chp, nhng xong bui ging bc ra th
u li hon , nhng g va nghe xong u qun sch, thi
quen c vn cn. Lm nh vy chng ch g cho tm thc, hon
ton khng th ph b phin no.
iu cn phi lm, l phi c cho c cht kinh nghim tm
thc to n tng su m trong tm. Nh khi sng ti c ni, lc
kinh nghim bt u khi trong tm, tm bt u tan ha vo
mc thin, y cha phi l thnh tu m ch l im khi hnh.
Qu v cn thin qun lin tc khng ngng ngh, ng qun mt
hai ngy ri qun i vi thng, ri li ngi qun thm t hm.
Phi t duy qun nim lin tc v mc thin cho n khi d
khng ngh ti mc vn li trong tm, kinh nghim sn sng
hin ra bt c lc no mnh mun. l nhng du hiu kh
quan, c th gi l "nm c cht mi v", l con ng dn
n mi chng ng.
Chng ta u l ngi khi bc trn con ng tu chng, v
vy phi bt u bng bc u tin. Con ng chng ta ang
theo, ang c gng tm hiu, l mt h thng tng kt cc gio
php Pht dy, gi l "Con ng tun t gic ng", cng gi l
"Ba im Tinh Yu ca ng Tu Gic Ng". H thng ny
hng dn tng bc tun t, t im khi u cho n qu v
Pht. Vy phi bt u t bc u tin, thin qun min mt cho
n khi ny sinh kinh nghim ri mi bc sang bc th hai.
C nh vy tun t tng bc mt. Tu theo cch ny s c rt
nhiu li lc.
Khi sng ti c ni, Ba im Tinh Yu ca ng Tu Gic
Ng ny, cn gi l Con ng tun t gic ng (tng ng l
Lam Rim), phi tr thnh mch sng ca trn con ng tu, on
20 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

u, on gia v on cui. y l iu quan trng cn lu .
Cng nh xy nh, trc ht phi t mng cho vng. Bt k l
nh hai tng hay su tng, nn mng phi vng mi c th xy
ln. Nn mng khng vng sm mun g nh cng nghing .
Tu hc cng vy, cn t nn mng cho tht vng.
Gio php ny l ct ty, l mch sng ca ng tu, lc no
qu v cng nn ghi nh iu ny. Khi tu, qu v phi gng sao
cho tm c c cht kinh nghim trc chng. D cha phi loi
kinh nghim trc chng khng dng cng, t ra cng phi l loi
kinh nghim trc chng c dng cng. Kinh nghim d c dng
cng cng c th m ca cho qu v bc vo nhng php tu cao
hn, nh hai giai on ca mt tng ti thng du gi. Khi tu c
n c nhng thnh tu ngoi tm ngh bn ny hay khng,
hy cn ty vo nn mng lc ban u c vng hay khng. Vy
i vi nhng bc i cn bn, qu v khng nn hp tp, t nht
phi gng c cho c loi kinh nghim trc chng c dng
cng.
Nh ti va ni, chng ta phi da trn ba im tinh yu ny
gy dng nn tng vng chc cho ng tu ca mnh. Nu qu
v nhiu nm theo Pht Php, tu theo nhng php mn cao siu
ca Mt tng ti thng du gi nh ba ng Php ch
Guyasamaja v.v..., c gng mi m vn khng thy c thnh
tu nh trong kinh in din t, th y l bng chng hin nhin
l qu v thiu mt nn tng, thiu mt ba im tinh yu ny.
Cha khi c tm b [l tm nguyn cu thnh Pht
cu chng sinh], th bt lun ang tu g cng khng phi l tu
i tha. Tm b pht khi t nhn t quan trng nht l tm
"i bi". Tm i bi pht khi t tm cu gii thot. Qu v vn
phi quay tr li im khi hnh, phi bc bc u tin, phi
xy dng nn mng cho tht vng.
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 21

Hn na, khi tu theo Mt tng ti thng du gi, v d nh
khi hin thn Pht trong giai on pht khi, (phng php tu
ny c hai giai on: pht khi v thnh tu). Ct ty ca giai
on pht khi l vn dng ba thn Pht tu. Mun trc chng
Php thn qua ci cht, phi hiu tht r v tnh Khng, l im
th ba trong Ba im Tinh Yu ca ng Tu Gic Ng.
Bng khng, hng ngy c ngi tng kinh, tng ch Om
Svabhava (ngha l php v ng u trong sng v u l khng)
v.v., ri nhm mt qun chiu, nhng nu khng hiu tnh
Khng l g, th qun chiu ci g y? Lm nh vy chng qua
ch l ly ming c sung nhng dng ch kh khan v ngha.
Ngi nhm mt tng mnh ang qun chiu, nhng tht s
chng c g xy ra c. Cha hiu c Khng tnh th d tu g
cng vn khng phi l php tu ca giai on pht khi [trong
Mt tng ti thng du gi].
Hn na, thiu tm b th c php tu i tha cng khng
phi, ni g Mt tng ti thng du gi. Vy ngay t u qu v
phi n lc kin tr tu theo Ba im Tinh Yu ca ng Tu
Gic Ng, cho n khi t c kinh nghim trc chng, hoc c
dng cng, hoc khng dng cng. C c nn tng ny ri mi
c th vng vng bc ln nhng php tu cao hn.
By gi ti gii thch v phng php qun chiu. Bt u
bng nhng cng phu gi l "cng phu s khi". u tin, chn
trong nh mt ch ngi thanh tnh, nh mt cn phng nh, hay
mt ch ngi nh, dnh lm ni ngi thin. Sng sm thc dy,
vic u tin phi lm l qut dn ch ngi. Ngay t u, ng
ngh mnh cm chi, m phi thy y tht ra l tu gic trc
chng tnh Khng; ng ngh l bi, m phi thy l phin
no trong tm thc, ca mnh v ca mi loi chng sinh; ng
ngh mnh qut nh, m phi thy mnh ang qut sch mi phin
22 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

no trong tm, ca mnh v ca mi loi chng sinh. y khng
phi ch l ang qut nh. Phi thy bi l chng ngi phin no
v chi l tu gic tnh Khng.
Vic th hai phi lm l by biu tng ca thn ming ca
Pht. V chng ta tu theo Pht php, nn nh tng Pht l mn
iu u tin nn c. V v chng ta ang tu theo con ng tun
t gic ng, do v i hin thnh n- tn A-ti-sa [Atisha]
truyn dy, sau c Lama Tng Khch Ba tip ni, v vy
nn c nh tng ca hai v ny. Phi thy Pht v cc thy ang
tht s hin din ni qu v ngi thin.
Vi lng knh ngng nh vy, trc mt hai thy [ngi A-ti-
sa v Lama Tng Khch Ba] v c Pht, qu v nn by bin
phm vt cng dng. Quan trng nht cng phm phi thanh
tnh. Ni thanh tnh l ni v ngun gc v ng c. Ngun gc
thanh tnh c ngha l cng phm khng n t vic lm bt
chnh, v d nh n cp khng th mang cng Pht. Cn ng
c thanh tnh c ngha l v khng cng Pht vi mc tiu thiu
trong sng. Nu ngh rng "ti by bin bn th p sang
trng, ngi khc thy c chc chn s phc lm", ngh nh
vy l ly tm chp ng m cng Pht ; th ng cng g ht tt
hn. Qu v phi t m t xt tm mnh, d ch cng mt ming
tri cy nh, cng phi l ming tri cy c c nh vic lm
lng thin, cng ln Pht vi trn tm lng v tha trong sng.
Sau qu v xp gi ngi thin. Di gi sp ch Vn theo
chiu bn phi, trn xp c kusha [c ct tng] v c rampa
[?]. Nhng biu tng ny u c ngha su xa, y ti khng
th gi gii thch. Qu v c l cng bit ri. Qu v nn
c mt chic gi ngi thin cho thoi mi, pha sau cao hn pha
trc mt cht, d ngi xp bng. Tt nht nn ngi theo t th
kit gi, tay phi t trong lng bn tay tri, thp di rn, hai
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 23

u ngn ci chm nhau, lng thng, mt th xui theo sng mi.
Phn ln qu v y chc quen thuc vi nhng iu ny, ti
khng i su vo chi tit.
Khi ngi xung, qu v ng vi qun ngay tc khc. Trc
ht phi kim sot tm mnh nh ti va gii thch. Lc bt u
quan trng nht l ng c. Nu quen thuc vi con ng
tun t gic ng, qu v c th n li nhng im then cht, tun
t tng bc mt khi dy tm b . Nu lm nh vy qu
kh, hoc khng th gi, hoc khng bit cch, th qu v c
th n gin ngh nh sau: "Hm nay ti cn sng y, nhng
i sng ny s khng ko di vnh vin. Mi ngi, k c ti,
ri s c lc phi cht, v khng ai c th bit chc khi no. Vy
by gi c c c hi him hoi ny tu hnh, ti s khng
tm mnh xao lng vng kt trong lc th lun hi. V li ch
ca ton th chng sinh, u l m ca ti, ti s c gng thnh
tu v thng b . lm c nh vy, ti s thin qun v
con ng tun t gic ng."
Qu v c ngh nh vy nhiu ln, cho n khi ngh ny
chan ha trong tm mt cch t nhin.
Trc khi bt u qun chiu, nu qu v thy tm b xo trn,
qu kch thch hay tr tr bun ng, th bit y l v chng ngi
phin no qu mnh. Trong trng hp ny cn iu phc tm
mnh trc, bng cch ch tm vo hi th. C nhiu phng
php qun hi th. n gin nht l tp trung vo hi th, th
vo, th ra, m t mt n by hay mi bn, gng gi tm
mnh ni hi th cho n khi tm lng vo trng thi trung tnh,
chng ngi phin no tm thi dp yn. Nu mun c th qun
phc tp hn mt cht, nht l nu ang tu theo phng php
chuyn ha tm thc, vn dng hi th rt nhiu, rt nn qun
mnh ang th ra tt c mi phin no di dng khi en, v ht
24 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

vo nng lc h tr di dng khi trng. Nu thy qun nh vy
qu phc tp, th ch cn di tm theo hi th, ri tm t nhin s
lng nh, phin no s tm yn.
By gi qu v c th ch tm qun chiu theo li hng dn
ca ti. Mt khi tm an nh, qu v khi tm b , ngh rng
v chng sinh l m ca mnh m nguyn thnh tu v thng b
, nguyn tu theo con ng tun t gic ng. V vy by gi
ti s qun chiu v thn ngi qu him, v tm s t ti". Qu
v sinh ra lm ngi l thot c tm cnh rng buc cn tr
vic tu hc theo Pht php. Bn cnh rng buc u l khng
c sinh ra lm ngi m phi sinh vo nhng ci khc nh a
ngc hay qu i [ng qu]. Hai ci ny tuy khng th trc tip
thy, nhng nu thy li ca Pht ni ng tin vy, th c th
hiu c r hn v nhng ci ny. Ni tm li, qu v phi qun
chiu nh sau:
"V nh ti sinh vo a ngc, kh no nng lnh bc bch,
tm ch c th ngh n ni kh ln lao mnh ang phi chu, sinh
vo cnh nh vy liu c cn bit ngh n Pht php hay khng?
V nh sinh ra lm qu i, i kht n ton thn kh kit,
tm ch bit ti ni i kht ang phi chu, kht khoi mong c
c cht g du bt cn i kht, nhng c gng my cng
th tm ra."
Thy mnh l qu i chu mi cnh kh nh vy ri, khi
ra khi cnh ang qun chiu, s thy "ti ang lm ngi, khng
phi chu cnh kh au cng cc kia, ti c th tu theo Pht php,
tht qu may mn."
Tip theo li qun chiu cnh sc sinh. "Nu ti sinh ra lm
sc sinh th sao? Nu ti sinh ra lm con ch, con rn, hay con
heo, con chim? u c s m mui n ni ngoi chuyn sn
ming n ra, chng th hc c g nhiu. May qu, ti cng
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 25

khng ri vo cnh nh vy. Ti c lm ngi, c th thin
qun, tu hc, y kh nng lm nhng vic tht s c
ngha".
Sau li qun chiu cnh tri. "Nu ti sinh vo ci tri, s
c hng i sng di lu, trn y an lc, ri khi cht, kh
au khng th ni ht. V ch thin thy c i sau mnh s
a vo ci thp, nn pht sinh phin mun, chu kh no ln
lao. Khi sng trn ci tri, v qu an lc nn khng th nh ti
Pht php, tht qu ph ung. Nhng ti khng phi chu cnh
chng ngi ny, ti sinh ra lm ngi, c th thin qun, tu
hc".
Qu v phi qun chiu nh vy nhiu ln. T t mnh vo
tng cnh sng, khi tr ra hiu c mnh khng kt trong cnh
chng ngi, t nhin s c cm gic mng vui cng cc. Cn
nu sinh ra lm ngi m vng kin thc sai lm th sao? Lm
ngi m tin thuyt duy vt, tch la khi Pht Php, th cng ch
ph ung m thi. S khng tu c cht g, khng hc c mt
cu ch, mt ln thin, khng c g c.
"Ti khng gp cnh chng ngi nh vy, li c mi gic
quan, c mt thy c thy ti, thy c nh tng ca Pht.
Ti c th c kinh sch, c th ghi nh tng nim, c th t duy,
c th nghe gio php ca Pht, gic quan ti c . Nu gic
quan khim khuyt, d tm khng b rng buc bi kin thc sai
lm, vn khng th nghe ging php, khng th hng li lc,
khng th th nhn gio php t v thy no c, cng khng th
c kinh sch. Ti khng gp cnh chng ngi nh vy. Ti y
t do t ti tu theo Pht php, tm ti hon ton t ti".
Ngh v im ny, qun nh vy nhiu ln, khi tr ra s thy
mng l mnh mi t do t ti, c nhiu kh nng tht ln lao.
26 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Lc ny ti qun ni vi qu v rng khi bt u ngi thin,
qu v cn qun chiu vi tm qui y thun tnh ni v o s v
vi hiu bit v hon cnh t ti v thun tin ca thn ngi.
Ni tm li, ngay by gi ng tu gic ng ang m ra trn
vn di chn qu v. Phn ln mi ngi ngi y u gp
c mt v thy dn o xng ng. Qu v c th th nhn gio
php, c th mang gio php ny v nui dng trong tm. Cnh
ca a vo ng tu gic ng hon ton rng m, thc mc
iu g cng u c th tm ra cu tr li. y l iu qu v phi
c gng hiu cho tht r, phi cm nhn su xa s may mn ca
mnh. Tt c mi tim nng, mi hon cnh thun tin tu theo
Pht php, qu v u c .
Qun chiu vy ri, qu v chuyn mc, qun v ngha
ca i sng mnh ang c. "Thn ngi qu him ny, ti c th
dng vo vic g?" C th thc hin nhiu vic ngoi tm ngh
bn, t nhng chng ng ngoi sc tng tng. V d nh ti
c th ngng khng sinh vo ba ci ti sinh thp km, l iu
ti c th lm c, c th bt u toan tnh ngay t by gi, nh
thn ngi ti ang c y. Ti c kh nng ch ng, v cng
c kh nng t gii thot mnh ra khi lun hi. kh nng
on dit mi kh au. Khng nhng vy, nu bit xy dng nn
tng tu hnh cho vng chc, ti cn c kh nng sinh vo cc ci
tnh ca cc ng K Ni [Dakinis]. Hn na, ti li c kh
nng tch t nhn duyn thnh Pht. Tt c nhng vic ln lao
nh vy ti u c kh nng thc hin ni trong khonh khc
ngn ngi ca cuc i ny, c khi cn nhanh hn vy, c khi ch
vi nm. Ti c th t ti trnh chng ng khng th ngh
bn, thnh tu a v Pht Kim cang tt a. Kh nng ca ti ln
lao nh vy. Tt c mi thnh tu ni trn ti u c th lm.
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 27

"Thn ngi trn y ngha nh vy, tht kh m c c.
C khi khng tr li hai ln, m li v cng ngn ngi, v vy
ngay by gi gp c s may mn ln lao nh vy, ti khng
th ph phm thi gian ngn ngi ca kip lm ngi. Thn
ngi ny sm mun g cng s mt, khi mt ri, ch Pht php
l cn li, mi th khc u s tan bay".
"V vy ti phi cc k thn trng vi thi gian v cuc sng.
Phi tn dng mi kh nng mnh ang c, v khng nhng l ti
s phi cht, li khng bit l s cht lc no".
im ny tht r rng, rt d qun. V vy khi qun nn c
bit ch tm n im ny, v nn ch tm n nhng g xy ra
khi cht. "Bt k quanh mnh c nhng ai, khi cht, tin ti hay
ngi thn u khng th mang theo, u khng th gip ch
c g. Ngay chnh tm thn ny, tm thn m ti cng chu
trau chut bit bao nhiu, cng s phi b li pha sau. Tm thc
s la thn, tt c nhng g gp nht c trong i sng u phi
b li pha sau lng. iu duy nht cn li, l cng phu tu hnh."
y l phng php qun pht tm cu gii thot. Bc
th nht l o ngc sc tng ca kip sng hin ti, bc tip
theo l o ngc sc tng ca nhng kip tng lai. iu quan
trng nht cn phi hiu, l tht tng ca Pht, l trng thi siu
vit mi phin no chng ngi, thnh tu mi tnh c. Da
trn nn tng ny bit rng li Pht dy lun chn tht, nh
c th bit chc mnh c kh nng thnh Pht. Sau , qun v
nghip qu. Bt c hnh ng no, d thin d bt thin, u s
mang li hnh phc hay kh au trong tng lai.
Nu hnh ng khng phm, nghip khng gieo, th qu s
khng n. V vy h c c tm qui y thun tnh ni Tam bo,
l ng c ba cnh ca m vo ba ci ti sinh thp km. Tuy
vy d khng sinh vo cc ci thp km, nu vn cn trong lun
28 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

hi th vn phi chu s rng buc ca nghip v phin no. D
sinh ra u, tnh cht cn bn ca i sng lun hi cng vn l
kh au.
V d nh ci ngi. Kh au ca sinh, lo, bnh, t vn
thuc v kip ngi. Sinh ra lm ngi ai cng phi chu bn ci
kh ny. Ngoi ra, cn thm nhiu loi kh khc nh phi xa la
ngi mnh thng. C ngi v phi la xa ngi thn m au
kh nhiu nm, gn nh pht in. Li c loi kh au phi gn
ngi mnh ght. l tnh cht ca kip ngi. Cng c khi v
khng tha mn m kh. Bt k lc th c no, h cng c th
li cng thiu tha mn.
Nu ni v ba loi kh, c loi kh n t thay i [hoi kh]
ca nhng iu ban u l lc th nhng v khng bn nn dn
chuyn thnh kh au tinh thn th xc [kh kh]. Li c loi
kh au gi l kh au ca hp th nhim, ca nhn duyn
[hnh kh]. Loi kh ny cho thy khng cn bit sinh ra u,
c h cn chu s chi phi ca nghip v phin no l cn kh, v
gc r ca kh au chnh l phin no. Thy nh vy th hiu
rng ng cnh ca vo ba ci ti sinh thp km vn cha . H
cn loanh quanh trong lun vng th vn cha th t ti nim an
lc chn chnh lu bn.
Ngay c chn an lc nht trong lun hi l ci tri, lc th v
quyn nng ca chng sinh ni vt qu sc tng tng ca
chng ta, nhng rt li, cnh sng tt lnh ny cng khng bn,
n khi cht vn phi b li pha sau lng. Ni tm li, trong ton
su ci lun hi, d sinh vo ci no th cng ch l kh. V vy
phi t gii thot, t ko mnh ra khi lun hi. quan st t
tn y tim, xem bao gi cm gic ny ny sinh trong tm, bao
gi thy rng "ti phi gii thot chnh mnh ra khi lun hi, v
d c sinh vo ci no, d i sng c yn n hnh phc n u
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 29

chng na, hnh phc ngay t bn cht l h vng, khng
th trng cy c. V l do ny ti phi gii thot chnh mnh,
phi cht t gc r lun hi. Bt lun l nh th no ti nht
nh phi gii thot mnh ra khi lun hi".
Lm sao bit tm cu gii thot c hay cha? Trc ht
qu v phi cm nhn su xa rng tt c nhng g mnh ng l tt
p, tt c nhng hnh phc mnh mong cu, u khng c gi tr
g c. Th gii ny tht ph du, bin chuyn theo tng pht giy.
Bn cht ca s vt trong i sng ny l chuyn bin lin tc.
V chnh v bin chuyn lin tc, nn ta khng th trng i g
ni c. S vt trong i sng ngay t cn bn vn khng c
cht g c th trng cy c. Ngay chnh bn cht ca hnh
phc trong ci sng, tht ra vn l kh au. Cnh sng ni y
ch ton l o vng. Thy hnh phc, nhng tht s l v thng.
Ri tt c s thay i. S vt ri s hin tng kh au, qu v s
cm thy mnh b di gt. y s l tnh trng chung, bt k l
ang u trong lun hi.
Khi iu ny hin ra r rng trong tm tr, n qu v
khng pht giy no cn ham loi hnh phc th tc m xa nay
qu v vn hng bn rn mu cu, v by gi qu v thy r tt
c ch l h vng. Bao gi trong tm lin tc ngh n chuyn
vt thot cnh rng buc lun hi, ngh n mt cch t nhin,
mnh lit, khng gin on, th khi y c th ni l tm cu gii
thot pht khi. Tm ny t n l mt thnh tu ng k.
D cha pht tm b hay chng tnh Khng, ch cn pht
c tm cu gii thot l c th thy c s bin chuyn ln
lao trong tm mnh. Qu v s tr nn cc k can m, tm s c
c nng lc v y, s c kh nng dng tin trn con ng tu
Gii, nh, Tu.
30 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Bao gi cm nhn c su xa tnh cht kh au ca lun
hi, qu v chc chn s khi tm khao kht mun vt thot.
iu ny s n rt t nhin. Khi xy ra ri, qu v s ro rit truy
tm nguyn nhn ca kh au. "L ci g? Ci g rng buc ti
trong lun hi? u l chng ngi ca i ti? Ti phi dit b
ci g? Phi i theo con ng no t gii thot? Ni gii
thot, tht ra l ngha g?" y l mt cuc truy tm ro rit v
sc bn. Sc bn ta nh cuc tm ti nghin cu khoa hc. Cn
n nh hin tng ang nghin cu, ri vn dng mi
phng php tm cho ra tt c mi iu lin quan n hin
tng ny.
Khi hiu r lun hi l kh, qu v s mun vt thot, tm tr
s ht vo vic gii thot lun hi. Mt ngy hai mi bn
ting ng h lin tc, qu v lun truy tm phng php vt
thot lun hi, v nh ro rit truy tm nh vy, qu v s t t
hiu c tnh cht ca i sng ny l g, hiu c mnh cn
bung x nhng g, cn tu theo phng php no, v tu nh vy
l t n ci g. Tt c nhng iu ny khi n vi qu v s
mnh nh sm st, nh qu v s nng lc tu theo ci gi l
Gii, nh, Tu. Bt u vi Gii v nh, da vo Gii v nh
tu Tu, v Tu chnh l iu s bng sch gc r lun hi. Nu
thnh tu c tm cu gii thot, th d khng ti c vi tm
b , qu v c th an tr trong chnh php. ng tu s m
ra trong tm, qu v bc vo mt cch t nhin. y l iu cc
k tt lnh. Khng cn ngh n chuyn xa xi, tm cu gii
thot t n l mt thnh tu cc k mnh lit.
Ngoi ra, tm cu gii thot cn l nhn t chnh yu a n
tm i bi. Khi qu v phn tch, cm nhn c tm vc ni kh
ca chnh mnh trong lun hi, l tm cu gii thot [chn kh
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 31

sinh t]. M rng cm nhn ny ra vi ni kh ca ngi khc,
vi mi loi chng sinh, chnh l tm i bi.

Phn 3 - sng ngy 02.01.1998
Thu xa c ln Geshe Chekawa, mt v i hnh gi Ty tng,
nghe mt cu tng trong "Tm bi k chuyn ha tm" ca Geshe
Langri Tangpa. Cu tng y ni: "Con nguyn nhn phn thua,
nhng i mi phn thng". Nghe xong cu ny Geshe Chekawa
cc k xc ng, c gng truy tm ngun gc ca bi tng. V
Geshe Langri Tangpa va mi qua i, nn Geshe Chekawa th
nhn t Geshe Sharawa gio php By im nhn qu, v Hon
chuyn mnh v ngi.
Vo thi y hai gio php ni trn c gi gn kn mt, mi
ln ch truyn cho mt hoc hai t, khng bao gi truyn cho
i chng. Geshe Chekawa ngh nu tip tc nh vy sm mun
g gio php ny cng s tht truyn. V vy Geshe ghi chp hai
gio php ny li, bt u truyn cho nhiu ngi hn. T v
sau hai gio php ny c qung b rng ri.
Vi th k sau, Lama Tng Khch Ba xut hin Ty tng,
lm c nhiu iu phi thng. Lama kt hp hai php tu ny
li thnh mt php tu duy nht, bao gm mi mt giai on pht
tm b . Cho n nay, phng php pht b tm ny vn l
c im ca dng truyn tha ca Lama Tng Khch Ba.
Lama Dorje Chang c vit mt li nguyn, gi l li nguyn
khng la xa gio php ca Lama Tng Khch Ba, trong c
cu "Thy l ngi dy phng php pht b tm, kt hp
By im nhn qu v Hon chuyn ng tha, thnh mi mt giai
on pht tm b . Nguyn thy lun h tr cho phng php
32 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

chuyn ha tm ny, nguyn con khng bao gi la xa li dy ca
thy". Cu tng ny nu r c im ca gio php Lama Tng
Khch Ba dy, khc vi mi phng php tu khc.
Khi tu pht tm b , qu v bc theo mi mt giai on
nh Lama Tng Khch Ba dy, tuy vy khi th nhn gio php,
vn phi nhn thnh hai gio php ring l. u tin l By im
nhn qu, sau l Hon chuyn ng tha.
By gi chng ta bt u vi phng php By im nhn
qu. Phng php ny phi da trn nn tng ca tm i x. i
x khng thuc v By im nhn qu, nhng li l nn tng, nu
m chung vo th thnh tm im. Trc ht qu v phi khi
c tm i x, ri [1] bit rng tt c chng sinh u l m ca
mnh, [2] nh li tnh thng yu mnh nhn c t m, [3]
cm thy mun n p n ln ny. Nh qun nh vy m c
c [4] lng i t thy ci p ca chng sinh, [5] lng i bi
mun mi ngi thot kh, v [6] khi i nguyn mun gnh
vc chng sinh, t [7] pht khi tm b .
Mi lin h nhn-qu ca by im ny nh sau: Tm b
l nguyn t qu v Pht pht trin ti a kh nng ca mnh,
mang li li lc ti a cho chng sinh. Tm b nh vy, mun
pht th phi c tm nguyn phi thng mun gnh vc chng
sinh, gii thot kh au v mang hnh phc n cho tt c. y l
mt tm nguyn cc k dng mnh.
Mun c c tm nguyn dng mnh ny, nht thit phi c
c lng i bi i vi chng sinh. V i bi nn thy chng
sinh gp ni kh nh no mnh cng xt xa khng chu ni. i
bi l qu, nhn l i t, thy ci p ca chng sinh, thng yu
tha thit tt c chng sinh khng st mt ai. Hin gi chng ta
tuy bit thng yu ngi thn, nhng li khng bit quan tm
n nhng ngi xa l. V vy tnh thng gii hn ny cn c
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 33

m rng ra, bnh ng vi tt c. Cn quan tm n s an nguy
ca tt c chng sinh khng st mt ai.
Bnh thng ngi thn yu nht trong i l ai? L m. V
vy m c ba im nhn qu l bit chng sinh l m ca mnh,
nh li tnh thng ca m, v mun n p tnh thng ny.
Nh ba im ny m pht c tm i t.
i t sinh ra i bi, khng th chu c ni kh ca chng
sinh. i bi sinh ra i nguyn, mun gnh ly trch nhim mang
li lc li cho chng sinh. i nguyn sinh tm b . l qu
trnh lun chuyn t nhin ca nhn qu.
Trc tin cn phi gi tm a cho tht bnh ng, ly
lm nn tng vn chuyn tng bc nhn qu cho n khi pht
c tm b . Cng tng t nh khi v mt bc tranh, trc
tin cn xt xem mt vi c bng phng sch s hay khng, y
tm a phi tht bnh ng i vi tt c chng sinh. Cho d
khng tu theo phng php pht tm b va ni, i x cng
vn l iu rt cn thit. Nu c c tm i x, s c nhiu
li lc, d l li lc nht thi hay li lc rt ro, v y l yu t
cn bn ca tm an lc. Nu qu v thy tm mnh thiu an lc,
ch v ang thiu i x, v khng c c tinh thn bnh ng
i vi tt c chng sinh. i vi ngi ny qu v thy lu luyn
thng yu, i vi ngi kia, thy on ght hn th, i vi
ngi n, li cm thy dng dng.
Khi qun tm i x, qu v ngh ti ngi no qu v cm
thy thng yu nht, khng mun ri xa d ch trong pht giy.
Ri qu v ngh ti ngi qu v on ght, n ni ch nhn thi
thy kh chu cc k. gia l mt ngi hon ton xa l, qu v
chng mng oi hoi n. Ri qu v bt u suy ngh th xem
ti sao mnh li quyn luyn ngi mnh thng n nh vy. C
ng cho mnh quyn luyn rng buc n ni mt giy cng
34 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

khng mun xa? y phi nh n tm cu gii thot, nh n
khuyt im ca i sng lun hi. Bn hay th l vic kh bit,
v bt c lc no bn cng c th thnh th, th bin thnh bn.
Nh li iu ny, t duy qun nim nh sau:
"Ngi ny tt vi ti v vy ti cm thy quyn luyn
thng yu, nhng bn khng phi lc no cng l bn, s i
thay i lun lun, thay i lin lin, thay i rt nhiu ln, v
vy quyn luyn thng yu v h tt, ang tt, hay s tt vi
mnh l iu v ngha, v iu ngc li cng tng xy ra rt
nhiu ln".
Qun chiu nh vy s lm gim bt mc quyn luyn i
vi ngi mnh yu. Tip theo, hy ngh ti ngi mnh on ght,
v h , ang, hay s hi mnh. Th ngh xem on ght nh vy
c ng khng. Khng ng. Khng hp l cht no. Trong qu
kh k th cng tng l bn, tng gip mnh rt nhiu,
v trong tng lai cng s nhiu ln nh vy. V vy khng l do
g li i on ght ngi y.
Tip theo, hy ngh n ngi xa l. Suy ngh v cm gic
dng dng ca mnh i vi ngi y. "Ngi ny chng lin
quan g n ti, trong qu kh khng quen, trong hin ti khng
quen, trong tng lai cng khng quen, vy vic g ti phi quan
tm n ngi y?" Ngh nh vy l lm. Trong qu kh tng
quen nhau rt thn thit, rt nhiu ln. tng c rt nhiu lin
h vi nhau, qua nghip on hn, nghip thng yu, nghip xa
cch, nghip gn gi, v.v... Khng l do g li dng dng vi
ngi ny, ch v mnh tng h l xa l.
C nh vy, dn dn cm gic bn nhn i vi k th, vi
bng hu, hay vi ngi xa l s mn bt, cho n khi tm i
trc c ba u hon ton bnh ng. Qu v phi an tr trong tm
bnh ng, tm i x, y l iu rt quan trng. Chng ta tu
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 35

theo Pht php, thng vn c tng cu ny: "nguyn tt c
chng sinh cng thot khi kh au v mm kh au, nguyn tt
c chng sinh cng c hnh phc v mm hnh phc". Nu
khng c tm bnh ng i x, c nh vy tht khng c
ngha g c, ch nh con vt, khng phi l li chn thnh pht t
y lng. Ni nguyn chng sinh thot kh au, c hnh phc,
nhng ngi mnh khng thch th loi b khng l ti. Thiu
tm i x, cu tng ny mt ht ngha. Nu qu v c th san
bng c lng lu luyn hay on ght i vi ngi thn k th,
th nh vy tm s c an tr thanh tnh.
Ni bn hay th tht ra khng th bit chc, l iu chng
ta c th nhn vo kinh nghim bn thn m thy c. Chng ta
c khi c nhng ngi bn, thn n ni khng th ngh n
chuyn xa cch. Ri v mt l do no phi xa nhau, kh au
trin min khng th ni. Ti tng gp rt nhiu ngi, rt c
kh nng, nhng li khng tng ngh qua mnh s phi ri xa
ngi bn i ca mnh, tng hai ngi l mt, xa nhau l
iu v l khng th xy ra. n khi phi chia cch, h kh au
nm ny thng n khng th ngui. Ti xin qu v nn gim bt
quyn luyn, hiu rng i sng ny khng c g l chc chn
c, khng cn phi m m tnh cm ni mt ngi. c nh
vy, s khng phi ri vo cnh n au tuyt vng. Kh au
ny, thc trng ny, l iu chng ta c th nhn vo kinh nghim
bn thn m hiu c.
Hm qua v khng gi, ti khng th ni ht v nhng ni
kh trong cnh lun hi, v d nh kh v khng th bit bn hay
th, v kh v mun m khng tha mn, kh v khng c s
bn vng, ln n nh ri li ri tr xung, ri chm y ri li
phi tri ln v.v... l nhng loi kh no ln lao trong cuc
sng, chng ta u tri qua, u c th hiu c. Phn ln
36 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

nhng kh nh vy ch n t lng thiu t ch, khng ch ng
c lng quyn luyn i vi ngi ny, hay on ght i vi
ngi kia.
y l iu cc k quan trng, pht sinh ra bit bao nhiu
trng thi phin no hn lon. Chng ta ai cng mun tm mnh
c an vui, nhng cha ch ng c hai ngun nng lc cun
vo v y ra ca s quyn luyn hay on ght, ni cch khc
nng lc ca tm tham i v sn hn, th tm s khng bao gi c
th an lc. Qu v thy , d giu hay ngho, d c a v hay
khng a v, d nam hay n, tr hay gi, ai cng mun tm mnh
an lc. Khng cn ni chi n tm b , ch ring tm i x ny
thi nu c c th cng thnh tu c cht bnh yn hnh
phc trong i sng hng ngy.
Khng iu phc c tm mnh th mt cht bnh yn cng
khng th c. Ni chung, ngun gc ca tm phin no tht ra
pht sinh t s cch bit gia tng hin v chn tnh. Ngy mai
ti s gii thch v iu ny, khi ging n phn tu gic tnh
Khng. Ngay by gi, iu quan trng nht l phi bit m rng
tm bnh ng, gim bt nng lc ca tham i v sn hn. L
ngui tu theo Pht Php, chng ta khng nn hnh x nh mi
ngi mi ni. Chng ta c c cht hiu bit, v vy cn
c gng kim sot iu phc tm mnh.
im tip theo l nhn nhn tt c chng sinh u tng l
m ca mnh. y l im kh nht trong phng php tu by
im nhn qu. Tuy kh, nhng khng phi l khng th lm
c. D mi nhn thy kh, nhng vi sc kin tr, khng c
vic g l tm khng th thc hin c. Tm l mt php hu vi,
[l mt hin tng do yu t kt hp m c]. V mi yu t kt
hp u thay i trong tng st na, nn khng c php hu vi no
l c nh, khng c g l khng th thay i. Tm c th hun
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 37

tp hun c ty theo mnh mun. Qu v c th luyn tm,
chuyn ha tm, d kh n u vn c th lm c nu kin
tr. Khng c iu g l khng th thnh tu c.
Ni cho tht n gin, mun thy tt c chng sinh u
tng l m ca mnh, qu v cn phi vn dng tr thng minh
qun chiu hot ng ca tm thc. Trc ht cn hiu tm
khng c khi im. y l lun l c gii thch trong Nhn
Minh Lun [Treatises of Valid Cognition]. Qu v cn qun chiu
s lin tc ca tm thc. Tm thc trong thi im "hin ti" l
qu, sinh ra t nhn l tm thc ca thi im i trc, c nh
vy thnh mt chui lin tc. Qu v c th theo truy ln v
qu kh, khi cn tr, truy ngc xa hn na, n thi im lc
cho i.
Tm thc ca a tr s sinh cng phi c mt thi im tm
thc i trc. l tnh cht lin tc ca tm thc. C nh vy
truy ln n khi mi nhp thai m. im tm thc ny cng vy,
cng cn mt thi im i trc lm nhn, do i ngc v
thi im ngay trc khi nhp thai m. Nhn vo dng lin tc
ca tm thc, s khng th tm ra im tm thc u tin, v
chnh im cng cn c mt im tm thc i trc mi c
th hin hu. V vy m ni tm thc khng c khi im.
Qu v phi c gng hiu cho r phng php suy lun ny.
C th hi kh chp nhn, kh nghe cho lt l tai. Kh nh vy
l ch v thi quen n t vn ha gio dc. Qu v sng phng
Ty, tr tu pht trin theo mt nn tng lun l v quan st khc,
lc ban u c th khng quen vi loi lun l ni y. C l
phn ln qu v ngi y u hiu, c ngi tin c kip trc kip
sau. Nu tin c kip trc kip sau th s thy s lin tc ca tm
thc khng c g kh hiu lm.
38 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Qu v qun chiu nh vy thy tm thc, hay thc hay
tnh thc, hon ton khng c khi im hay chung im. V
sao? Khng c mt thi im tm thc no c th vch ra, ni
l im khi u, l thi im u tin. Thy tm thc vn khng
c khi u, s thy ti sinh cng khng c khi u. Chng ta
ti sinh quanh qun trong lun hi ny t v lng thi gian,
khng c khi thy, khng th m bit, nhiu hn c s lng
chng sinh. C rt nhiu ng ti sinh, sinh bng hi nng,
bng kh m, bng thai... Sinh bng thai l ging nh loi ngi,
loi th, mi khi sinh ra phi c mt ngi m. Ni vy cng c
ngha l qu v v lng ln sinh ra bng thai, mi ln nh vy
li c mt ngi m, l mt chng sinh trong ci lun hi. Nhn
vo s lng chng sinh khng th m bit, mi chng sinh u
tng l m ca qu v rt nhiu ln, nhiu khng th m bit.
Vy d qu v c i u chng na, hng ng ty bc hay nam,
tt c chng sinh chc chn u tng l m ca qu v, v
lng ln. Qu v khng th tm ra c ai cha tng l m ca
qu v. Qu v tng c quan h m con vi tt c chng sinh,
hng v lng ln ri.
l phng php suy lun v s v thy ca tm thc
trc nhn chng sinh l m ca mnh, do cc ngi Nguyt Xng
[Chandrakirti], Nguyt Cung [Chandragomin] v ngi Thin Hi
Tch H [Shantarakshita] ging dy. Nhng v ny khng phi
ngi bnh thng, m l nhng bc i thnh tng n , t
nhiu kh nng phi thng. V d nh ngi Nguyt Xng c kh
nng vt sa t con b t trong tranh v. Nu hiu rng ba v i
s ny khng phi l nhng ng thy i lng vng ging php,
tin c nh vy, n khi tu gp phi iu g kh khn khng th
t l gii, qu v c th nh n thnh tu ln lao ca ba v ny.
Ngi Nguyt Xng chnh tht l mt trong tm mi v thnh n
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 39

, chng ng cc k cao. Nhng v ny khng th khng bit
chuyn tng lai. Ngi Nguyt Cung thng trc tip gp c
Quan Th m [Chenrezig], hin thn t bi ca ch Pht. Ngi
Thin Hi Tch H tng gnh vc vic to dng tng on
Ty tng (ngi l vin trng hc vin Na lan ngy xa). H
u khng phi ngi tm thng.
Ti nhc nh vy, v nh ti iu ny c th gip qu v rt
nhiu. Nu hiu c s lin tc ca tm thc, hiu tm thc vn
khng c khi im, th s c th hiu c tt c chng sinh u
tng l m ca mnh. V tm thc lin tc khng khi im,
nn nhng kip ti sinh cng lin tc khng khi im. V nhng
kip ti sinh lin tc khng khi im, nn s lng kip ti sinh
cng nhiu khng th m bit, vt xa hn c s lng chng
sinh trong lun hi. V v vy mi chng sinh trong lun hi u
tng nhiu ln l m ca mnh.
Sau khi thy r tt c chng sinh u tng l m ca
mnh, bc tip theo l nh li tnh thng ca m dnh cho
mnh ngay t khi mi nhp thai. Bt k l i ng nm ngi, n
ung ng ngh, lc no m cng ngh n con. Khi n cng ngh
n con, khi ng cng ngh n con, sut chn thng cu mang
khng k g kh nhc. n khi ra i, chng ta hon ton khng
c kh nng t chm lo cho mnh, nu khng c m chm sc
cho, chc chn khng th sng. C sng c cng l nh m.
M nui con ln, nhng phn cho con n. Ln ln lo cho con i
hc. C nhiu bc cha m phi chu nhiu kh khn cho con
c c c hi n hc. By gi chng ta c c tr thng minh
ny, c kh nng suy ngh, hc hi v Pht php, tt c u nh
n ca m. Khng c n ln ny, chng ta khng th c mt
ni y.
40 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

iu ny c bit ng cho x hi Ty phng. Lc qu v
cn nh, mun ci g cha m mua cho ci ny, ch mong con
mnh c vui. Nhng con ci x hi ny li t ngh n cha
m, khng k g n tnh thng yu ca cha m. Ti c bit
nhn mnh im ny, qu v phi bit ngh n tnh thng yu
ca cha m, nht l ca m. Nu qu v tu theo Pht Php, iu
ny tr thnh im trng yu. Cha m l rung phc, l ni gip
mnh tch t rt nhiu cng c. Cho d cha m khng phi l
bc gic ng, cha chng c tnh Khng, nhng i vi con
ci, cha m li c chc nng tng t bc gic ng, v c th gip
cng tch t cng c, thanh tnh nghip chng. V vy qu v
phi ti cha m ca mnh, nht nh phi trn trng tnh
thng ca cha m.
Bi ging sng hm nay n y l ht.

Phn 4 - chiu ngy 02.01.1998
By gi chng ta tip tc vi phng php pht tm b , gi l
by im nhn qu. Chng ta thy, nn tng ca by im ny
l tm i x, l tm bnh ng i vi ht thy chng sinh. Sau
, chng ta ni v ba im nhn qu u tin, l 1, tt c
chng sinh u tng l m ca mnh; 2, nh li tnh thng
ca m; 3, khi nguyn mun n p n ln ca m.
Ngang y, qu v phi qun chiu su xa tnh thng ca m,
t nguyn vng n p n m s khi sinh mt cch t
nhin. Thy c n ln ca chng sinh i vi mnh s t nhin
pht sinh cm gic mun n p. n p c khi l tng n
thc ung cho ngi i, tng o qun cho ngi lnh, tng
thuc men cho ngi bnh, nhng by nhiu cha . y, n
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 41

p n ln ca chng sinh phi l mt tm nguyn su rng hn
vy nhiu. Phi nhn thy iu m chng sinh tht s cn l thot
khi ton din mi kh au, c c mi ngun hnh phc. Vy
tm nguyn mun n tr y l ngh "ti phi mang li tt c
mi ngun hnh phc m chng sinh mong mi, xa i tt c mi
kh au". C nh vy tm nguyn mun bo p mi tht s su
rng.
Bc tip theo, l i t, l tnh thng thy c ci p ca
chng sinh. Ngang y qu v hy ngh ti bt c chng sinh no,
nhn vo ci p ca chng sinh y. Sc tng p , v vy m
qu v cm thy thng yu dt do, ch mun mang hnh phc
li cho chng sinh y. Bt c gp ai, ngh n ai, cng thy p,
cng cm thy thng yu. Ni mt cch n gin, ngang y
qu v ang tu ci gi l t v lng tm, v i t, i bi, i h,
i x, l tm a rng ln mun tt c chng sinh thot khi kh
au v c c hnh phc.
Qu v bi p cho vng chc c nguyn ca mnh: "nguyn
tt c chng sinh tm c hnh phc v mm hnh phc, ri xa
ngh thn gn ngi ny, cch xa ngi n. Nguyn cho tt c
u c c ngun an lc trong sng". Thm vo , qu v cm
thy mnh c trch nhim: "Nguyn con sc lm nn tt c
nhng vic ny". Ri qu v xin ng o s gi gn h nim cho
mnh sc lm c nh vy.
Sau i t l i bi. i bi l ngha "nguyn tt c chng
sinh thot mi kh au". Ty tng c mt tng phi khi t tu
pht tm b , thng n nhng ni m b m g, tn mt
chng kin ni kh ca sc vt khi b m tht. Sc vt s b ct
c, mu chy cho n cht. C khi b bp b, b cht ra tng
phn. C rt nhiu cch m tht. Chng kin cnh tng nh vy
s khin tm rung chuyn mnh lit, nng lc pht khi tm
42 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

i bi, nhng i tng ca lng i bi phi l tt c chng sinh,
khng phi ch l con th trc mt. Tt c chng sinh t v
lng thi gian phi chu ba loi kh au lun hi, l kh kh,
hoi kh v hnh kh. Ngh nh vy cm thy xt xa mun tt
c chng sinh thot kh, l tm i bi.
Mun bit mnh c tm i bi hay cha, c xt th xem
mnh i vi chng sinh nh th no. Tm i bi mt khi pht,
qu v s ging nh ngi m trn tr khi a con c nht ca
mnh ang bnh nng. Mi nng lc, tm tr, u dn ht ni con,
lm tt c nhng g c th lm c a con yu qu ca mnh
c khi bnh. M s khng bao gi thy th th, cho n khi
con ht bnh. Tng t nh vy, kh au ca tt c chng sinh
ch khng ch mt hai ngi, c lin tc kht khoi trong tm tr,
nng n n ni qu v c lin tc ngh cch lm sao gip
chng sinh thot khi kh au ny. Ngay c khi n, tm tr ca
qu v cng dn ht vo kh no ca chng sinh. Mt cch rt t
nhin v lin tc, hai mi bn gi mt ngy, tm tr ca qu v
c lin tc ngh cch lm sao gii thot chng sinh khi kh no.
l lc qu v c c tm i bi.
Sau i bi l thi phi thng, l i nguyn. Gi phi
thng l v khng c trong Pht gio nguyn thy. Pht gio
nguyn thy c tu tm i bi, l c nguyn mun chng sinh
thot kh, nhng khng c i nguyn. i nguyn l tinh thn
trch nhim mnh lit, pht sinh nh tu nhng bc trc, l thy
ra tnh thng ca cha m, nguyn mun bo p, khi tm i
t. Nh nng lc c c t ba bc tu ny m qu v khng
nhng mun chng sinh thot kh m cn thy mnh c trch
nhim phi lm nn vic ny. Thy y l trch nhim ca mnh,
v t v lng thi gian chng sinh qu tt i vi qu v, v
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 43

vy mt mnh mnh phi gnh ly trch nhim gii thot tt c ra
khi kh au. i khi ci gi l i nguyn l nh vy.
Ngang y qu v s thy nh vy: "ngay by gi ti khng c
kh nng gip ai c, mt ngi thi cng khng c kh nng
gip, ng ni g n tt c chng sinh". V vy qu v nhn
quanh tm xem nh th no mi l kh nng cu chng
sinh. C nhng bc A la hn thot khi kh au sinh t lun
hi, thnh tu nit bn gii thot, cng khng lm c iu ny.
C ch thin thin thn, thin, Phm vng cng cn kt trong
lun hi. Vy ai mi l ngi c kh nng cu chng sinh?
Ch c Pht, ngi t n tr gic ton ho, tch la mi phin
no nhim, mi sc lm vic ny.
Nu thy c khi thnh Pht mnh s kh nng gip
chng sinh, khi y qu v s t nhin pht c vng mnh lit, v
li ch chng sinh, ti phi thnh tu qu v Pht. y chnh l
tm b . c im ca tm b l bao gm c hai phng
din t li li tha, mang li lc li cho ngi v ng thi cng
chu ton mi nguyn vng ca mnh.
By gi ti s ni v phng php "hon chuyn ng tha".
Trc ht qu v phi thy r u im ca lng v tha v khuyt
im ca lng v k, nh c c tm bnh ng gia mnh v
ngi. Thy mnh v ngi l bnh ng ri, lc y khi tm i
bi v i t, ri iu phc tm mnh bng nhng phng php
thin qun da trn hi th. H hp theo php tu "cho v nhn",
cn gi l tonglen, qu v ly tm i t cho ht hnh phc, v
ly tm i bi nhn ht kh au. Lm nh vy cng vi nhiu
loi qun tng khc lin quan n hi th.
Thng thng chng ta lun t nhin lo cho mnh nhiu hn
lo cho ngi khc, l v chng ta thy mnh quan trng. Mt cch
rt t nhin chng ta quan tm n bnh an hnh phc ca chnh
44 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

mnh nhiu hn ca ngi khc, lun lo lng cho mnh trc,
phn mnh sung s ri mi ngh ti ngi khc. l v thi
quen thy mnh quan trng hn ngi.
T v lng kip chng ta quen nh vy. Thi quen thy
mnh quan trng hn ngi n su vo tm thc, ai cng vy.
y chng ta phi c gng loi b thi quen ny, v y l mt
thi quen rt tai hi. Nu qu v thy hnh phc ca mnh l
chuyn quan trng nh vy, th ngh li xem, mnh ch c mt,
cn ngi khc li nhiu v lng. Qu v ch l mt chng sinh,
ngi khc nhiu hn bit bao nhiu m k. Thy mnh quan
trng hn ngi l iu v l, ti ch c mt, ngi khc li
nhiu v hn. Khng nhng vy, mong c yn vui, thot kh
au, l iu ai cng mun. Khng ai mun kh bao gi. Ti
mun hnh phc, ngi khc cng vy. V vy d thy mnh hn
ngi l thi quen t nhin, y cng vn l iu sai lm, rt nn
b.
Ni tm li, qu v phi rng thy mnh v ngi hon ton
bnh ng, phi thy mnh khng quan trng g hn ngi khc.
Ngang y, qu v hy ngh v khuyt im ca lng v k ch
bit quan tm cho mnh, v li im ca lng v tha bit quan tm
n ngi khc. Tt c au n, kh no, chng ngi, nhng
vic bt nh nh bnh tt, tht bi trong i, tt c u n t
lng v k. Lng v k l nguyn nhn ca tt c nhng vic bt
tng, ngun gc ca mi kh au. Cn tt c mi tt lnh xy ra
trong i u n t lng v tha.
V d hon cnh ti chnh ca qu v, nu c thiu ht mt
mt, tt c u v trong qu kh phm mi c nghip, st
sinh trm cp v.v... Phm mi c nghip l v sao? V lng v
k. V v k m git, cp, di lo v.v..., v nghip y l nhn, s
mang li qu l nhng vic bt nh trong i. Tt c nhng
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 45

vic bt thin nh st sinh, di lo, trm cp, t dm, c ng
v.v..., u b tc ng bi tm v k, thy ngi khc khng quan
trng bng mnh. Chng ta xm phm gia nh ngi khc v cho
rng hnh phc ca mnh l quan trng hn, n ni chng cn
cht quan tm n ngi khc.
Chng ta lm chuyn i loi, v vy m t mang v cho
mnh chuyn bt nh . Nu qu v xt li li n ting ni ca
mnh, bao nhiu li ni di, ni th c, ni chia r, ngi l i
mch, tt c u n t cng mt gc: thy mnh quan trng hn
ngi khc. Ni tm li l v lng v k. em tm dm ng ti
sn ca ngi khc, mun hi ngi khc, tt c nhng vic lm
bt thin u n t mt gc l lng v k. Ngi Chopa tng
ni nh sau, "ni tm li lng v k l cnh ca l gc r ca mi
iu bt nh ". C bnh ung th cng pht t lng v k [ c
trong qu kh, kip ny hay kip trc]. Chng ta lun qu xem
trng chnh mnh, lun xem trng hnh phc ca mnh hn tt c
nn mang vo trong mnh bit bao nhiu th bt li cho sc khe
v lu v di, c khi dn n chng ung th.
Mt iu khc cng rt r rng, qu v sm mun g cng
phi hiu, l tm vc tai hi ngoi sc tng tng ca lng v
k. Tc dng ca tng loi phin no nh tham lam, gin d, m
mui, kiu mn hay tt , tt c u khi ngun t tm a v
k. Chng ta khng th gi gii thch tng im mt,
nhng qu v phi c gng tm hiu cho tht tn tng, thy
ng i nc bc ca mi vic bt thin. V quan tm n
mnh nn h c ai hn mnh l ganh ghen, h thy ai bng mnh
th sanh thi cnh tranh, h thy ai thp hn mnh th sanh thi
khinh mn.
Ni tm li, mi phin no, mi khuyt im, mi lm ln
chng ta phm phi, u bt r t tm a v k, lo cho mnh hn
46 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

lo cho ngi. L do v sao t v lng thi gian chng ta khng
th iu phc tm thc, khng tng tm c an lc, ch v
lng v k. Liu thuc hay nht iu phc tm thc, l mang
tt c mi chin thng li lc tng ht cho ngi khc, v nhn v
phn mnh tt c mi mt mt thua thit. l phng php hu
hiu nht bnh tm.
By gi phi ni ti li im ca tm a v tha. Ngi Chopa
cng tng ni rng cnh ca ca mi iu tt lnh l lng v
tha, lo cho ngi khc hn c chnh mnh. V ngi m qun
mnh, y r rng l mt iu tht ng ngc nhin. Thnh thong
i ln c ngi bit qun mnh v ngi l c th gii ni ti,
ngi khen v knh trng. V sao? V lng v tha rt him v rt
qu.
Chng ta phi hiu r iu ny, tht s phi c gng hiu
cho tht r gi tr ca lng v tha, v s tai hi ca lng v k.
Ngang y c th bc vo phng php tu ny, hon chuyn
ng tha. Hon chuyn ng tha khng c ngha l qu v ly ch
ca ngi khc v t ngi khc vo ch ca mnh. Qu v phi
chuyn ha tm, phi thay i thi hnh x ca mnh. Cho
n by gi qu v lun lo lng cho mnh nhiu hn cho ngi
khc, vy by gi qu v c gng thy ngi khc quan trng hn
chnh mnh. Thy ni nh vy qu v thy r cha?
Ni ti hon chuyn ng tha l ni ti mt trng thi tm
thc, quan tm lo lng cho ngi khc nh hin gi qu v vn
quen quan tm lo lng cho chnh mnh. y, luyn tm i
bi qu v nguyn nhn v tt c kh au ca ngi khc, v
luyn tm i t, qu v nguyn cho i tt c mi iu tt lnh
mnh ang c.
Khi tu theo phng php cho v nhn, cn gi l Tonglen,
qu v qun v lng i bi i vi tt c chng sinh, ngh ti kh
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 47

no ca chng sinh, qun tng kh au ny tr qu ni qu v.
Qu v nhn kh au v phn mnh, sao cho kh au ht v ni
qu v. Tip theo qu v qun tm i t, mang ht mi cng c,
ti sn, tt c mi iu bnh an tt lnh mnh ang hng, mang
ra cho ht. Ngi mi tu hc s khng kh nng nhn kh au
ca ngi khc v phn mnh, v vy cn phi bt u vi
phng php By im nhn qu chuyn ha tm nh ni
trong phn trn. Cn phi chuyn ha tm t t.
u tin, qu v ht vo, qun tng n au kh no mnh
ang phi chu hin thnh lung khi en. Ht lung khi en ny
vo l mi bn tri, vo tn gia tim. Mt khi quen nhn v
n au kh no ca chnh mnh, m rng ra mt cht, nhn v
kh au chng ngi mnh s gp trong nhng nm sp ti. C
nh vy, tp cho tm quen t t.
Mt khi quen, li m rng ra vi nhng kip v sau. Cho
n khi quen nhn vo ton b kh no, bnh tt, vic bt nh
ca chnh mnh, khi y c th t t chuyn qua nhng ngi
thn gn nh cha m, bn b, v chng, con ci v.v... Ri tht
chm, tht tht chm, qu v m rng t t n ngi l, ngi
khng quen, ri dn dn m ra n tt c mi loi chng sinh
trong cuc sng. Nu trc y qu v tu tm i t c kt qu,
th y s thy khng my kh khn.
M rng c ra vi mi loi chng sinh ri, qu v c th bt
u qun thm chi tit. Ngh n mt loi kh au no trong
su ci ti sinh trong lun hi. Bt u bng a ngc. Ngh ti
ci kh v la ha ngc ca chng sinh ni , nhn v phn
mnh ni kh au tt ny, cng vi mi nguyn nhn to kh
au. Lm nh vy vi a ngc lnh. Ri vi ni kh ca qu i
[ng qu], i kht ngoi sc tng tng. Ri vi sc sinh, vi
48 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

con ngi, vi ch thin. Ln lt nhn vo tt c mi kh au,
cng vi nguyn nhn to kh au.
Nu qu v tu c nh vy, li ch tht khng th ngh bn.
Tm li qu v m rng lng ra vi ton th chng sinh. M ra
vi ngi tu theo Tiu tha, hy cn ngh n an lc gii thot
ca chnh mnh. M ra vi nhng v b tt trn khp mi a,
trc khi t qu v Pht hy cn chng ngi nh nhim. M ra
nh vy cho n b tt tn cng a v, ch ngoi tr Pht v ng
o s ca qu v, v khng c kh au no y nhn v c.
Nu qu v c th tu theo nh vy, li ch tht khng th ni ht.
Mt khi qu v tu theo phng php ny thnh thc, tm
quen nhn v kh au ca tt c chng sinh, t v sau, bt c
chuyn g xy ra cho mnh d bnh tt chng ngi kh khn n
u chng na, tm ca qu v cng rt khc. Qu v s thy
vui v chu ng kh khn, v ni dung tu hnh ca qu v l nhn
v kh khn ca ngi khc, qu v s thy nhng g mnh ang
phi tri qua l rt tt. Qu v s vn cm thy hnh phc d c
phi chu nhiu kh khn.
Qu v s c c sc mnh t ti. Tm ca qu v s v cng
dng mnh, v qu v bit kh khn tht ra ch l qu ca
nghip mnh gieo trong qu kh. Mt khi nghip gieo,
chnh mnh s lnh qu, khng ai khc c th lnh dm, ngi
khc khng th, hn ngoi kia cng khng th, mi trng
xung quanh cng khng th. Ch chnh mnh phi lnh chu tt c
mi kinh nghim n t nghip gieo trong qu kh, vy kh
khn ny s xa sch nghip c. V vy qu v khng ngi m cn
mong kh khn xy n nhiu hn cho nghip chng mau
chng thanh tnh. Tm qu v nh vy rt t ti dng mnh. Cng
gp vic kh khn, qu v li cng an lc. C nhiu chuyn trong
i ti c th chng minh cho iu ny.
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 49

Tip theo, qu v th ra lung nh sng trng, l tt c mi
cn lnh cng c tch t c, tt c mi iu tt lnh, mi
ti sn, c c ci g tt qu v cho i tt c. Qun tng nhng
iu ny khi th ra, cho i tt c, ngh rng nhng thin nghip
tt lnh ny hon ton tch la khi mnh, qu v cho ngi khc.
Nu c th qun tng chi tit c li cng tt. u tin qu v
qun cnh chng sinh ci a ngc, nh a ngc nng. Qu v
th ra tt c mi gc r iu lnh ca mnh, thnh sui ma tm
mt tt c mi c nghip phin no, gc r ca kh au ci a
ngc. Vi a ngc lnh, qu v th ra gc r iu lnh ca mnh,
thnh nh sng m p, thnh nh mt tri, hay rt nhiu mt tri,
si m chng sinh ci a ngc, lm chy tan bng kh au,
chy tan kh au phin no v tan ht gc r ca kh au.
Cho loi qu i [ng qu], qu v th ra gc r iu lnh ca
mnh thnh thc n, nc ung, phong cnh ti p v.v..., mang
li bnh an tha mn cho chng sinh ci ny. Cho loi sc sinh,
qu v th ra tr tu ph tan my m m mui trong tr chng sinh
ci ny, nh chng thi khng phi u tranh nhai nut ln
nhau, lin tc sng trong s hi. Cho loi tri v a tu la, qu v
cho i tt c nhng g chng sinh ci ny mun v d nh o
gip. Cho loi ngi, qu v th ra tt c nhng g chng sinh ci
ny cn, nh ca, ti sn, tt c. Th ra gc r iu lnh ca
mnh, bin thnh sc tng ca tt c nhng g chng sinh cn v
mong cu, thanh tnh ht thy mi nghip chng phin no
trong tm tr chng sinh, v mi gc r ca kh au.
Tu nh vy cng tng t nh khi cng Chod [mt nghi thc
cng dng theo mt tng Ty tng], qu v tng cho chng sinh
tt c nhng g chng sinh cn v mong cu. Tng thc phm cho
ngi cn thc phm, tng ca nh cho ngi cn ni c tr,
tng phong cnh p cho ngi cn phong cnh p, v.v... Qu v
50 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

chuyn gc r iu lnh ca mnh thnh tt c nhng g chng
sinh cn.
l phng php tu by im nhn qu v phng php
hon chuyn ng tha. Hai phng php ny phi gii thch ring
ra, nhng khi tu, khi tht s ngi xung qun chiu, th li phi
kt hp thnh mt php tu mi mt giai on pht tm b .
Ti hm qua c ni khi ngi xung tu qun, trc ht qu v
phi thu xp ch ngi. Qut dn lau chi cho sch s, va qut
va ngh rng tm mnh ang qut sch nghip chng phin no
ca mnh v ca ngi khc, t gi ngi, by biu tng thn
ming thanh tnh ca Pht. Tip theo ngi xung trong t th
thoi mi, tt nht l t th kit gi, ri sot li tm mnh. Pht
khi tm nguyn trong sng, ri bt u thin qun. Mun tu pht
tm b th bc u tin phi pht tm i x, sau nhn
nhn tt c chng sinh u tng l m ca mnh, ri nh li
tnh thng ca m.
Ngang y c th thm vo s nh ngh n tnh thng ca
tt c chng sinh. Hiu c chng sinh no cng tng l m
ca mnh ri, li thy tt c chng sinh u tt vi mnh, khng
nht thit phi l m. Ngh rng chng sinh bao gi cng c bit
tt. Trong cun Hnh B Tt o, ngi Tch thin c cu "Ngi
tu thng rt knh ngng sng bi Pht, l ngi vch ra con
ng gic ng, vy ti sao li khng bit cm n chng sinh,
chng sinh cng nh vy, cng cho ngi tu c hi thnh tu
gic ng."
im khc nhau ch ch Pht tt l v Pht ch cho qu v
con ng gic ng, ri ch cho phng php tu gic ng. Nhng
nu khng c chng sinh, lm sao c th tu? Phng php dn
n gic ng m qu v phi theo, thiu chng sinh th khng cn
hiu qu na. Thiu tm b , s khng cch g c th bc n
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 51

qu v Pht. Tm b l mt thi hnh x rt c bit, pht
sinh t tm i t i bi. i tng ca i t i bi l chng
sinh. Nu khng c chng sinh, lm sao c th c lng i bi?
Khng nhng vy, tt c nhng cng phu v sau cng u
da trn cn bn ca tm b . Su hnh ton ho, trong c
hnh th. tu hnh th, phi c chng sinh tp san s b th.
Gii cng vy. Nhn cng vy, u ly chng sinh lm i
tng. Nhn nh vy c th khng nh chng sinh v Pht c
tm quan trng ngang nhau, u gip chng ta thnh tu qu v
Pht. Vy chng sinh khng nhng rt tt v u l m ca mnh,
m cn cc k tt l v u tng cho mnh c hi t gic ng.
Ngay c trn phng din th tc thng thng, bt c iu
g chng ta c c, thc phm, nh ca, o qun, u c nh
ngi khc. Chng ta c th ngh mnh c c nh cao ca
rng, phong cnh hu tnh, ch l nh vo sc lc kh nng ca
mnh m thi. "V ti gii nn ti mi c nh p nh vy, ton
l nh kh nng ca ti". Ngh nh vy l lm. Bt c ci g c
c cng u nh lng tt ca ngi khc. Nh ngi o t
p ct, nh ngi nung gch, nh ngi v nh, nh ngi xy,
nh ngi p h, nh ngi sn qut, nh ngi t h thng
in v.v... Tt c nhng iu ny khng t nhin xy ra ch v
chng ta c . Tt c u n t cng sc ca ngi khc.
Ngay nh ba cm mnh n, o qun mnh mc, u n t
ngi khc. Nu xt li vt t u m ra, s thy sut qu
trnh ch to u phi nh vo cng lao ca ngi khc. Khng
c ngi khc qu v s khng th mua v nhng mn y c.
V d nu l o dt bng vi gn, qu v th qun tng trn qu
trnh sn xut chic o, tng tng li t u ch cui. u l
nh ngi khc mi n c kt qu l tm o p khot ln
ngi.
52 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Qu v c th ngh rng "ni vy, nhng ti l ngi lm vic
cc nhc c tin mua chic o ny v. u phi v ai tt lnh
g u, ch nh cng lao ti lm vic kh nhc kim tin mua
thi". D l vy, c tin c cng phi nh ngi khc. Ngi
khc cho qu v vic lm, d kh nng cao n u cng phi ph
thuc vo ngi khc. Phi c ngi khc mi c th kim tin
v tiu tin, chng phi c t mnh cho mnh m c. Nu chu
kh qun xt cho tht k, s thy tt c nhng g mnh c c
u nh ngi khc. Th nhn li ngi lm vic trn rung
qu v c c ht cm n, ngh ti sc vt b git, hay ngi
phi git sc vt, qu v c c ming tht trong ba cm.
Tt c nhng g qu v hng, ti sn o qun lng thc, u
c nh ngi khc. Phi nhn cho k, ri qu v phi c cm gic
bit n chng sinh. Ngang y, kt hp lng bit n chng sinh
vi tm i t i bi. Ri li kt hp vi phng php cho v
nhn, ly i t cho i hnh phc, ly i bi nhn v kh au. Kt
qu s l tm b . Nh vy phng php c bit ny phi hp
c hai phng php by im nhn qu v hon chuyn ng tha
vo trong cng mt bui ngi qun.
Vy l chng ta va xem qua hai yu t chnh ca con ng
tu chng, l tm bung x [tm cu gii thot] v tm b .

Phn 5 - sng ngy 03.01.1998
Kh kinh c ni, "Thiu tu gic thm su th d c pht c
tm bung x v tm b cng vn khng th ph v gc r
lun hi. Vy hy n lc thnh tu tu gic ton ho thm su."
Theo , d pht khi c tm bung x v tm b , vn
cn phi chng ng tnh Khng vi tu gic thm su.
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 53

thnh tu mc ch ti thng ny, qu v cn phi hp
phng tin v tr tu. Phng tin y l tm b , cn tr tu
l Tu gic trc nhn tnh Khng. V trc chng tnh Khng l
iu khng th thiu. Ti qun ni vi qu v mt vic. Khi qun
chiu, qu v cn vn dng loi tu gic thy c s hp nht
gia duyn khi v tnh Khng, v vy qu v cn c cht kin
thc cn bn, cn hiu r Pht php c lu truyn nh th no.
Bng khng, s xy ra nhiu hiu lm ng tic nh hin nay
Ty phng ang xy ra, ch v khng hiu c gio php ny
pht xut t c Thch Ca Mu Ni, truyn li cho nhng bc
thnh tng thnh mt dng truyn tha khng gin on. Vy ci
m ngi Ty phng thng gi l o Lama (Lamaism), tht
ra khng c. y ch l mt s hiu lm ng tic, ch v thiu
hiu bit v cc dng truyn tha trong Pht gio.
Bt u l c Pht Thch Ca Mu Ni, l v i o s v lng
t bi m thuyt ging su rng v ci gi l gio php rng ln
[qung] v gio php thm su [thm]. Thm su l Tr tu, do v
i b tt Mn th s li gi gn, truyn li cho nhiu v i
thnh tng nh ngi Long th, Thnh thin, Nguyt xng v.v...
c bit l gio php thm su a ra nhiu quan im trit l
ph hp vi nhiu trnh tip cp chn tnh ca th gii hin
tng. Trong tt c nhng quan im ni trn, cao nht l quan
im do ngi Long th nu ra. Long th l v i thnh tng
ngi n, ging tnh Khng qua b "Trung Qun lun". Kin
gii ca ngi Long th l kin gii chnh xc nht v s hp nht
ca nh [hai chn l], l tc [chn l qui c], v chn
[chn l rt ro].
Qu v phi c c chng ng ton ho nh vy mi c th
bng sch gc r lun hi. Nu khng da theo kin gii phi
hp tc v chn , s khng bao gi dit b c kh au
54 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

lun hi. V vy nht thit phi tu theo tnh Khng Trung qun
do ngi Long th truyn li.
Ngi Long th c nhiu v i t chng ng rt cao, tip
ni dng truyn tha v tnh Khng Trung qun. Sau ngi Long
th, Trung qun chia thnh hai b phi chnh l phi Trung qun
Y t khi [Svatantrika], v phi Trung qun C duyn
[Prasangika]. Phi Trung Qun C duyn l phi gi c kin
gii thm su chnh xc nht ca tnh Khng Trung qun, nm
c ngha cu cnh ca tnh Khng.
Ni v kin gii ca phi Trung qun C duyn, ngi Long
th c hai v i t i thnh tng tn Nguyt xng
[Chanrdrakirti] v Pht h [Buddhapalita]. Hai v ny ng u
hai b phi Trung qun nh ni. Gia hai b phi ny, ngha
rt ro nm kin gii ca phi C duyn, v vy gia ngi Pht
h v Nguyt xng, ngi Nguyt xng c tn dng l cao
hn. Kin gii tnh Khng m ngi A-ti-sa [Atisha] mang vo
Ty tng chnh l kin gii ca ngi Nguyt Xng. Ngi A-ti-sa
c tn dng ngi Nguyt xng, ni rng "tu theo tnh Khng
ca ngi Nguyt xng th c Pht, khng tu theo tnh Khng ca
ngi Nguyt xng th khng c Pht". Cu ny c ngha l khng
chng c tnh Khng nh ngi Nguyt xng thuyt ging th
khng th thnh Pht.
Vo bui ban u khi Pht gio mi truyn sang Ty tng, lc
y cha c Lama Tng Khch Ba sng lp dng Gelugpa [Cch
l] nn Pht gio Ty tng thi y c ba dng chnh. u tin l
Nyingma [Ninh m], l dng tu c nht, vi Shantarakshita v
Guru Rinpoche cng hai mi lm v i t. Thi tnh
Khng ca phi Nyingma hy cn thun ty l tnh Khng Trung
qun ca ngi Long th. Qua giai on k tip, Pht Php c
hong dng rng ri, hng thnh nht l dng Kagyu vi cc v
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 55

i thnh tng Marpa, Milarepa, v y s Dagpo v v i hnh gi
Palma Drupa v.v... Nhng v ny sng vo u thi k hng
thnh, u c c kin gii thm su ca Trung qun. Tip theo
l dng Sakya, vi nhng v thnh tng nh Sonya Gyatso v
nhiu v i hnh gi, tt c u dy, tu, v hong dng tnh
Khng Trung qun. Cng c nhng dng nh nh dng Buton
ca ngi Jo Nampa. Bt c l tng phi no cng u tu theo tnh
Khng Trung qun.
Vi th k sau, v tnh Khng Trung qun cc k tinh t thm
su nn kin gii sai lm bt u xut hin. Gio php v Tnh
Khng Trung qun cng lc cng tht thot, cho n thi ca
Lama Tng Khch Ba. Lc y cha c dng Gelugpa. Lama
Tng Khch Ba nghin cu c ba dng, nht l dng Sakya. Mt
trong bn v o s chnh ca Lama Tng Khch Ba l thy Ren
Dawa. V ny l mt cao tng chng ng tnh Khng. Nhng
v thi y kin gii sai lm c qu nhiu, Lama Tng Khch Ba
khng th no l gii c tnh Khng thy dy.
Ngi hc rt nhiu, nhng cng hc li cng sinh nghi hoc,
truy tm cch no cng khng th gii ta c mi thc mc ca
mnh. S ph l ngi Ren Dawa tuy chng tnh Khng nhng
ngn ng li khng hng bin nn khng th gii thch c
cho Lama Tng Khch Ba hiu. Ngi Tng Khch Ba rt lo lng,
tm khp Ty tng, tm ti hc hi rt nhiu, nhng vn khng
t c ci nhn chnh xc v tnh Khng. Ngi quyt nh phi
sang n tm o. Vo lc y bn n c hai v i thnh tng vn
cn ti th, l ngi Maitrippa v mt ngi khc ti qun mt tn.
Hai v ny khng nhng chng c tnh Khng m cn c
kh nng gii thch v tnh Khng.
Cng nm trm v t rt mc cn mn, Lama Tng Khch
Ba bt u cuc hnh trnh sang n. Khi n bin gii Ty tng,
56 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

ngng mt ni tn Wolka, c mt v thy cao trng n gp
Lama Tng Khch Ba, khn xin ng tip tc cuc du hnh ny.
Vo thi ng x him tr v cng. Thi nay, ng i
khng my an ton, hung chi thi xa. Li cn nhiu thay i
v kh hu v m thc, v.v... Ngoi ra, dn theo by nhiu t,
Ty tng s khng cn thy hng dn Pht t. V vy v thy
ny khn cu Lama Tng Khch Ba ng i m nguy hi n
mng sng, khn thit n Lama Tng Khch Ba t b nh
sang n.
V thy kia cng c ni rng thi Ty tng khng c ai
kh nng ging v tnh Khng, v vy Lama Tng Khch
Ba phi n lc sm hi thanh tnh nghip chng v tch t
cng c, c nh vy mi c th trc tip chng c tu gic
ca mi phng Pht , v c th c B tt Mn th ch
thn hng dn.
Theo li khuyn ny, Lama Tng Khch Ba v nhp tht
cng vi tm v i t. Bn ngi t trung tm Ty tng, bn
ngi t x Kham. H n mt ni gi l Olga. Ni ny vn hy
cn Ty tng, ngi tng sng c th din t phong
cnh ni cho qu v nghe. Hin nay vn cn c th thy c
di tch ca cng phu sm hi ca Lama Tng Khch Ba. Khng
phi sn mn la bng ng nh by gi chng ta dng, m l
mt tng vung v i di t. H sng rt m bc kht kh,
ch mang theo cng phu tu hnh ca mnh m thi. H cng
dng hng trm ngn mn la, ly hng my trm ngn ly.
Ngi Tng Khch Ba ly sm hi nhiu n ni trn mt to
ln hy cn hn su du vt ca trn thn hnh ngi. V sau
ngi ta o tng y ra khi mt t, th trong lng king. Qu
v c th thy nguyn thn hnh ca Lama Tng Khch Ba hn
vt trn .
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 57

Nh kh cng sm hi nh vy, Lama Tng Khch Ba gi
c linh nh ca ba mi lm v Pht r rng trong nhiu thng.
Khi cng dng mn la, ngi cng thy nhiu v Php ch,
thy cc ng th ngi ca cc dng truyn tha. Ni tm li, c
nhiu du hiu cho thy cng phu sm hi v tch t cng c
bt u c kt qu. Cui giai on ny, ngi c th ni chuyn
trc tip vi b tt Mn th cng ging nh gp v ni chuyn
vi mt ngi bnh thng. Nh mi vng mc lin quan
n tnh Khng u c gii ta. c Mn th cn dn Lama
Tng Khch Ba phi cn c theo lun gii ca hai ngi Nguyt
xng v Pht h.
Cui cng, trn nh ni, nh lun gii ca ngi Pht h,
Lama Tng Khch Ba trc chng tnh Khng. T v sau gio
php ca Lama Tng Khch Ba li ch mang ngha ton ho v
tnh Khng. Ngi Tng Khch Ba cng cc v t ln ni n c
nhp tht mt nhiu nm. Trong thi gian ny, h khng mang
theo lng thc, mi ngy ch c mt t thc n. Tt c u
phi nh vo cng phu "gn lc tinh ty" sng. Gn lc tinh
ty l mt phng php thin nh, ngi tu khng cn thc n
thng thng, m nhp nh ri gn ly tinh ty ca hoa c,
nc, hay ca mt loi c bit. Trong cc t ca Lama
Tng Khch Ba c mt v thnh tng tn Jampa Gyatso, ni ting
l ch gn ly tinh ty ca mt loi c di sng. Ngi ta gi
v thnh tng ny l "Lama hoa n", v y l thc n chnh ca
ngi.
Khng phi nh thi nay Pht t nhp tht, ci g cng phi
tht thoi mi. Phi c thc n ngon, ti v nu thc n khng
ngon chng ta khng th li. Cc v thy ngy xa nhp tht l
tu. Khi chng c tnh Khng, Lama Tng Khch Ba dt
do tin tng ni ng i o s l Pht Thch Ca Mu Ni, ngay
58 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

t u kho gii thch v thuyt duyn khi, ca tt c cc
php, v ca tnh Khng. Da trn lng tin khng th ngh bn
ny, Lama Tng Khch Ba vit mt bi th tn dng, tn l "tn
dng duyn khi", v "tinh ty ca ting li tuyt ho", u l
nhng bi php tuyt ho ging v duyn khi v tnh khng,
da trn nhng tnh c tuyt ho ca Pht Thch Ca Mu Ni.
Nu ngy nay chng ta cn c th bc vo Pht php, c th
hiu v tu chng tnh Khng, tt c u nh vo tm lng cu
mang ca Lama Tng Khch Ba.
Lama Tng Khch Ba ng thi cn l mt nh th, mt tc
gi, sng tc rt nhiu. Ngi son mi tm b sch, trong
c th tm c gio php v tnh Khng, v phng php tu
hnh, ton l nhng tc phm khng th ngh bn. Chnh c
alai Lama cng tng ni, nu mun bit Lama Tng Khch
Ba l ngi nh th no, c hy nhn vo tc phm ca thy
li. Nhng php tu nh b nh cu thn linh luyn thn thng
v.v..., ch chim phn thiu s. Cn li phn ln u l nhng
kin gii v nhng phng php tu hnh rt su rng. iu ny
cho thy Lama Tng Khch Ba qu l mt v i hnh gi.
Lama Tng Khch Ba c nhiu t. V t quan trng
nht l ngi Gyelsup Rinpoche v Kedrup Rinpoche. Chng ng
ca hai v ny khng km g s ph. Trc khi gp Lama Tng
Khch Ba, hai v ny tng l nhng v thy cao trng trong
dng Sakya. H n tm Lama Tng Khch Ba khng phi
cu php m l thch u. Cu chuyn rt hay nhng y
chng ta khng c nhiu th gi. Gyelsup Rinpoche n gp
Lama Tng Khch Ba thch u, nhng sau li tr thnh
t ca lt ma Tng Khch Ba. V sau ngi Gyelsup Ripoche
c vit rng trc khi gp Lama Tng Khch Ba, ngi hon ton
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 59

ng rng c mt con ng ton ho ca tu gic tnh Khng c
kh nng bng sch gc r lun hi.
Pht xut t Lama Tng Khch Ba l c mt dng truyn
tha, vi nhng v chn tu thc chng, li nhiu lun gii v
tnh Khng. V d nh ngi Kedrup Rinpoche li b "i lun
v tiu lun v Tnh Khng" ["Great and Small dose of
Emptiness"]. Tm li, ca ti l nh lng t bi rng ln ca
Lama Tng Khch Ba m mi s ch cn ty chng ta c mun
c, hc v tu theo gio php ny hay khng. Nu mun, s
khng c ci g v tnh Khng m chng ta khng th hiu. Tt
c u c gi gn trn vn, nh lng t bi v hn ca cc thy.
Ch cn ch chng ta chu kh ra sc tm ti hc hi, v tu theo
l c.
Ni v phng php tu tu gic ton ho, qu v cn vn dng
lun l ton ho. C nhiu phng php lun l c th gip
chng ta tip cn tnh Khng, nh "by thnh phn lun l",
"bn im trng yu", hay "lun l duyn khi", v.v... Trong gio
php "Ba im Tinh Yu ca ng Tu Gic Ng" ny, lun l
tip cn tnh Khng l lun l duyn khi. Bi tng gc, ngang
phn tnh Khng, c ni r nu mun "cht t gc r lun hi",
th phi "hiu l duyn sinh". Bi tng khng ni phi hiu tnh
Khng, m ni ti l duyn sinh. Vy y l phng php lun l
c p dng trong bi ny.
Nu qu v da theo bi tng ny tu, ngang phn qun
chiu tnh Khng qu v phi tin tng ni s tht khng h
vng ca thuyt duyn khi. Ti s c gng gii thch tnh
Khng qua duyn khi. y ch c th ni s qua. Tht s m
ni gii thch tnh Khng v Duyn khi cho t mi tu hc
khng phi l chuyn d. D qu v c hiu c nhiu hay t,
60 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

y vn l vic rt kh. Gip mt t mi tu hc hiu v tnh
Khng l iu cc k kh khn.
Trc ht, qu v phi da vo lun l thy r rng s vt,
bt k l ni tm hay ngoi cnh, bao gm c chnh mnh, u
khng c t tnh. iu ny c din t nh sau "tt c mi hin
tng u khng c t tnh". l iu c khng nh, v
cng l iu cn phi trc chng. V sao khng c t tnh? V l
duyn sinh. Ni cch khc, v ty duyn m c. C xt theo l th
thy h ty duyn m c th khng th c t tnh.
ngha ca duyn sinh l nh th no? Ty duyn m c, c
ngha l mt hin tng nht nh ch c th hin hu ty vo
nguyn nhn v hon cnh [nhn t v duyn t] n t bn
ngoi. V khi sinh t nhn duyn, phi ty thuc vo nhng yu
t bn ngoi, nn s vt khng th t sinh, khng th c lp,
khng th c t tnh. S vt v sinh ra ty nhn duyn nn khng
th c mt t bo nh nhoi no c t tnh. Tt c ch l tn gi v
khi nim, u l gi danh. l chn tnh ca s vt. Tt c
mi s u l nh vy, k c bn thn ca qu v, ca ngi khc,
ca mi hin tng trong, ngoi, ni tm ngoi cnh, khng mt
hin tung no c th c t tnh, v tt c u c c nh duyn
sinh.
Khng s vt no c th t mnh m c c, khng th nh
chnh quyn nng sc mnh ca mnh m t sinh, v tt c u l
gi danh, do tm gn tn m thnh. y l iu qu v cn gng
ht sc hiu cho tht r rng, hiu cng r rng cng tt. D
sao i na, ch ni nh vy thi chc qu v khng hiu ni ti
ang ni nhng g. ti coi th c v d no c th hn khng.
Th ly v d n gin ny: trong cha Ty tng thng c
mt v thy ch xng gi l Umze. Khng phi ai cng c th
lm ch xng. Mun thnh ch xng, trc ht phi bit kinh
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 61

k, bit nghi thc tng nim, v phi c ging tng thch hp.
Phi thuc lng cc bi kinh, thuc tt c mi m iu tng kinh.
Qu v thy , ngi ch xng phi c kh nng lm c mt
s vic. Tuy vy, d hi mi iu kin cng cha chc l
ch xng. Cn phi i v s tr tr n bo: "con c kh nng,
t nay v sau con lm ngi ch xng". By gi mi tht s tr
thnh ngi ch xng. Trc mi kh nng lm ch xng
u hi t y ni mt ngi, ni cch khc, c s lp danh
c sn, tuy vy vn phi i lc nh s tr tr, da trn c s
lp danh , t cho ci tn, rng "t nay con l ch xng", t
lc tr i ngi y mi tht s tr thnh ngi ch xng.
Ni nh vy qu v c th thy rng d kh nng lm
ngi ch xng nhng nu cha c ch nh danh hiu
"ngi ch xng" th vn cha phi l ch xng. Ch xng
ch l tn gi, n gin vy thi. iu khin ngi y thnh ch
xng khng phi l c s lp danh, m l s t tn. Ch cn s
c ni "t nay con l ch xng", t hm y tr i ai gp ngi
y ngha l gp c s lp danh cng ngh rng mnh gp
ngi ch xng, mnh thy ngi ch xng. Ch xng l gi
danh. Ngi y c dn tn ci danh hiu ch xng, ai cng
gi ngi y l ch xng, v ngi y khi ngh v mnh cng l
ngh v ngi ch xng. "Ti l ch xng".
Bn thn qu v v tt c mi vic trong i u tng t nh
vy, u c nh dn mt ci tn ln trn c s lp danh, ch tht
ra khng c mt cch chc tht, hon ton khng c t tnh. Mi
s trong i u nh vy c. V d nh trng ban iu hnh
trung tm Pht gio FPMT ch thnh trng ban iu hnh t
thi im Lama Zopa Rinpoche ch nh cho ngi y lm
trng ban iu hnh. T v sau khng ai thy c s lp danh
ra sao m ch thy c ci tn trng ban iu hnh. Nu v trng
62 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

ban iu hnh khng phi l ci tn, khng phi l khi nim, m
t bn cht l trng ban iu hnh, th t u ch cui, ngay
c trc khi sinh ra, phi l trng ban iu hnh ri, ng
cha? Khng phi i n khi sinh ra cha m mi vui mng ni
", trng ban iu hnh ca cha m mi ra i!" l l do v
sao s vt hin hu ton nh tn gi v khi nim ch khng
phi v c t tnh. Ti ni nh vy qu v hiu c khng? y
l v d ng vo con ngi. By gi th ly mt v d cho th
gii hin tng bn ngoi xem sao.
V d c ngi sp mua mt cn nh cha xy xong. Ngi
y suy tnh xem mnh s sp xp cn nh ra sao, phng ng
u, phng khch u. Trc khi quyt nh phng khch hay
phng ng, th trong cn nh ch c phng trng, cha c ci gi
l phng ng hay phng khch. Nhng khi ngi y chn ch
ny s l phng ng, t v sau gian phng y s l phng ng.
Trc th khng phi vy. Ni tm li tt c mi s ch c t
tn gi t cho c s lp danh. Ni cch khc, tt c ch l gi
danh. Ni "ch l", c ngha l "ch c vy". Ch c tn gi t
cho c s lp danh, khng c mt t bo nh nhoi no c t tnh,
c mt hin hu chc tht khng phi ch l gi danh.
Nu ly chnh mnh lm v d, qu v c th khng nh c
mt ci ti, c bn ng. Ri th truy tm xem ci ti tht ra
nm u. Phi tm cc thnh phn thn v tm. Ngoi thn v
tm ra, khng c ci g khc. Ci ti c khi ging nh l thn, c
khi li ging nh tm. Cng c khi ging nh tng hp ca thn
v tm. Ci ti chc chn l phi c , nhng khi tm li thy ci
ti khi vy, khi kia, khi l thn, khi l tm, khi l c thn v tm.
Rt li s khng th tm thy tht s ci ti nm u c. Khi ci
ti c v nh l tm, nhn k vo tm tm ci ti th li khng
thy ci ti u c. Nu loi ht cc thnh phn thn tm ra
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 63

tm coi c ci ti no cn st li hay khng, cng khng th tm
thy. Ci ti c , y l mt iu c th khng nh c, r
rng l C mt ci ti, nhng khi tm th li khng thy. Qu v
c hiu c khng? Ci ti c nhng khi qu v qun chiu
truy tm th n li tan bin i. Tht l k l. Ci ti c , khi
nhn vo, n bin mt. Khng phi l k l lm sao? Nhng r
rng l phi c ci ti, v qu v r rng l ang c mt y,
ng cha?
Nu p dng phng php qun chiu ng nht, c ngha l
ci ti nu tht c, th phi ng nht vi thn tm, v con ngi
l tp hp ca thn tm, t thn v tm m c, vy ci ti khng
th l ci g khc, ng khng? Vy ci ti c phi l tp hp ca
cc thnh phn vt l tm l? Ch c th c hai trng hp, hoc
l ng nht vi thn tm, hoc l d bit vi thn tm. Nu ni
ci ti d bit vi thn tm, qu v s thy iu ny khng th xy
ra, ci ti khng th khc vi thn tm, khng th nm ngoi thn
tm. Nu ci ti nm ngoi thn tm, vy khi thn tm hy dit
ci ti vn cn. Khng c ci ti no ging vy c, ng cha?
Vy th nhn xem nu ci ti ng nht vi thn tm th sao?
Ci ti l thn, l tm, hay va l thn va l tm? Nu l tm, th
khi tm ngh ti M hay Php, bt lun tm ang u th mnh
phi c mt ngay . S tht khng nh vy. D tm qu v
ang M, qu v cng vn ngi y, ng khng? Khi ang
ngi y, tm ngh n nc M, n cn nh ca mnh, nu
ci ti vi tm l mt, th tm u ci ti phi . S tht
ng nhin khng phi vy. Tm i u, ci ti khng th theo.
S tht l ci ti khng th ng nht vi tm.
Nu ci ti ng nht vi thn, khi thn tan r ci ti cng
phi tan r. Nu ci ti ng nht vi c thn ln tm, th v thn
v tm khng phi mt, nn ci ti cng phi c hai. Cn nu ni
64 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

ci ti ch c mt, li ng nht vi thn tm, vy thn tm cng
phi l mt. Nhng trng hp ny u phi l.
C qun chiu nh vy, s i n kt lun tuy ci ti hin
hu, nhng khng nm trong thn tm cng khng nm ngoi
thn tm, m ch l tn gi, l khi nim. Khi y qu v s thy ci
ti trng ging nh mt ch th nm trong thn tm, c hin hu
chc tht, nhng s tht li hon ton khng c. Ci "khng c
", chnh l tnh Khng. Bao gi thy ra ci ti tuy c tht
nhng khng phi l mt ch th m ch l tn gi do tm t ra,
t khi nim m c, thy c ci ti nh vy l bt u c c
ci nhn chnh xc v tnh Khng, ca Trung qun C duyn.
Qu v trc ht cn thy bnh thng mnh quan nim v
chnh mnh nh th no, thy c mt ci ti c lp hin hu,
nm trong tp hp thn tm. Ci ti ny c v nh pht xut t
nm hp th, v c t tnh. l vng kin, l ci ti h vng
khng tht. Qu v cn nhn din ci ti h vng ny. Phi bit
bnh thng mnh thy v mnh nh th no.
Qu v phi quan st ci ti h vng y trong mt thi gian
di. Ci ti, bn ng, t ng, bt lun l tn g, phi qun st lin
tc trong mt thi gian di. Th nhn xem ci ti y hin ra nh
th no. Ci ti h vng, mang sc tng ca mt ch th c t
tnh, khng thuc v thn tm, trong khi tht ra khng lm g c
ci ti c t tnh. Ni vy khng phi l ni khng c ci ti. Ch
ci ti hin ra trong nhn thc ca chng ta mi khng c tht.
Cn ci ti chn tht khng h vng l ci ti gi danh, l ci ti
duyn sinh. Duyn sinh c ngha l ty vo nhn duyn bn
ngoi m c. Mt hin tng duyn sinh v vy khng th c t
tnh, khng th t c, v ty vo nhn duyn. Nhn lnh duyn
lnh s sinh ra kinh nghim tt lnh. Cn nhn duyn bt thin s
sinh ra kinh nghim bt thin. Cng hiu v cn bn ca duyn
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 65

sinh v tnh Khng, cng hiu v tnh cht ca cc hin tng,
th s cng hiu r v nhn qu. Nhng iu ny cn i chung vi
nhau, hiu chung vi nhau.
Tinh thn hnh ng phi lun l tinh thn bt hi, nh
khng bao gi gy hi cho ai. ng thi phi lm tt c nhng g
mnh c th lm c gip ngi khc. l sng thun
theo Pht php. Nh ti c ni, tt c mi s vt, mi hin hu,
u l duyn sinh, ty thuc vo nhn duyn m c, v vy hon
ton khng c t tnh. V bit s vt l duyn sinh, nn bit chc
c nhn qu. V bit chc c nhn qu, nn l Pht t th phi
c gng ht sc t b mi iu bt thin, lm tt c mi iu
lnh. V mi s l duyn sinh nn qu v c th tin tng t ti
ni nhn qu.
Ti v qu v ngi chung vi nhau ni y ba ngy. Trong
ba ngy ny, ti c gng gii thch v ci gi l Ba im Tinh
Yu ca ng Tu Gic Ng. T nay v sau, qu v phi c gng
gi ba im trng yu ny trong tm ca mnh. Th nht, bt
lun l nh th no, lun hi khng phi l ni c th tin tng
c, v tnh cht ca lun hi l h vng. "Ti khng th tin vo
cnh tng trong lun hi, ti khng th gi tm mnh ni y".
T tng nh vy, c gng pht tm bung x lun hi cu
mong gii thot, cng mnh lit cng tt. Th hai, "ti, mnh ti,
phi mang li li lc cho ton th chng sinh, u tng l m
ca ti. Ti phi mang tt c qua b gii thot. V vy ti phi n
lc mau chng thnh tu qu v Pht c th gnh ly trch
nhim ln lao ny". Th ba, qu v phi ngh tt c mi s vt,
bt c iu g hin ra, u ch l duyn sinh, hon ton khng c
t tnh.
Ba iu ny qu v phi c gng pht khi trong tm, cng su
cng vng cng tt. Phi lin tc chuyn ha tm mnh nh vy.
66 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Bui ging chiu nay khng cn thit. Ti s tr li thm mt
lc gip qu v vi li khuyn.

Phn 6 - chiu ngy 03.01.1998
Chiu nay ti nh ni vi qu v t iu v phng php tu hc.
Trong my ngy qua qu v c lng n nghe php, tm cch khai
m tr tu, v vy chng ta c dp gp nhau y. Tr tu n t
s nghe php l mt loi tr tu rt quan trng. Tr tu n t s
nghe c th v nh nh sng xua tan bng ti v minh. Qu v
lun phi nh y l mt loi tr tu rt quan trng, c kh nng
thp sng tm thc nh mt ngn n ln, gii ta my m v
minh.
Kin thc n t s nghe l ti sn quan trng nht m ngi
trong i c th c c, v ti sn ny s lun li. D lm g,
u, kin thc ny cng li cho n khi cht. Kin thc ny l
kho tng khng mt i. Mi th ti sn khc u c th b mt
cp, ngoi tr ti sn kin thc. V vy m ni y l ti sn qu
gi nht trong i.
V d khi xung cc trm xe la x n, gi cu li khing
hng ai cng phi canh chng cn thn v h mt cht l h bng
hnh l ca mnh i mt. Tuy h gip mnh, mnh cn h, nhng
vn phi thn trng lo lng. Li c khi mt v mnh st
trn xe... Ti sn nghe php khng ging vy. Thng ni ti sn
ny l ngi bn ng hnh qu gi nht. Nguyn ngha ch
"hin hu" trong ting Ty tng l "c th", c ngha l vic g
cng c th xy ra. Tnh cht ca i sng ny l vic g cng c
th xy ra. Nht l nhng vic chng lnh, chng ta b tri ct
vo , d l hng xm, v chng, cha m, con ci v.v..., ai cng
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 67

mang li vn . Bt c l quan h vi ai cng s gp vn , l
v tnh cht ca i sng ny l kh au. D khng mun cng
vn l nh vy.
Nu c c tr tu n t s nghe, khi gp chuyn bt n qu
v c th t ni vi mnh "ti tuy ang gp rc ri, nhng khng
c g phi lo, i sng ny l vy, ch l nghip bo". Tr tu n
t s nghe s l ngi bn ng hnh tt nht, nht l trong lc
gp kh khn. Ti qun ni, khi qu v gp cnh bt hnh, tm
qu v lun c khuynh hng trn tr tuyt vng. Nu c tr tu
n t s nghe th c th bnh c tm mnh, c th xoa du v
mang an lc v li trong tm thc.
Chng ta kh au, ch v tham sn si khng ngng quy
rn trng thi yn tnh ca tm thc. Nu tng nghe php, hiu
v tham sn si, bit cch thun phc tm, thy r tham sn si l
gc r ca kh au, l nguyn nhn ca phin no, khi y qu v
s kh nng ng u vi hon cnh bt hnh, mang an lc
v li cho tm thc. y mi tht l cn bn ca s an lc chn
chnh. Nht l gio php v Ba im Tinh Yu ca ng Tu
Gic Ng, qu v nn c gng nghe ging cho tht nhiu. Ton l
nhng iu quan trng hu ch, v y l phng php gip qu
v iu phc tm trong nhng hon cnh kh khn vt bc. Qu
v s thy r khi no mnh b phin no quy nhiu, nh khi gin
d, tham m, qu v s thy r mnh ang ri vo tm trng y
nh th no, lm sao c th gii quyt, tm no s l thuc ha
gii loi phin no c bit mnh ang tri qua.
Nu khng hiu r nhng iu ny, khng bit quan st hin
trng ca tm mnh, nh vy gp lc khng hong hay kch ng
qu v s khng t bit. Cn nu bit nghe theo gio php, nhn
din c tm trng ca mnh, chng s c th t lo, cch i
ph vi ci tm bt tr ca mnh.
68 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Ngoi ra, nghe php t v thy no ging cng l iu rt
quan trng. Khng phi c c ngi ging php l mnh ti nghe.
Phi thn trng tm hiu, phi nh gi cho k. Bng khng
khng nhng khng gp c thin tri thc m li to duyn vi
c tri thc.
Ni chung, ngi thy ging php cn c nhiu c tnh. t
nht ngi ging php phi l ngi qu v c th hon ton tin
cy c. Ngi y phi thy kip sng tng lai quan trng hn
kip hin ti, phi thy ngi khc quan trng hn chnh mnh.
l hai c tnh ti thiu phi c ni ngi thy ging Pht
php.
Khng phi bt c ai ging php mnh cng nghe c. Lm
nh vy rt nguy him. y l iu ti quan trng, ng bao gi
to duyn vi v thy bt thin, bng khng chnh qu v s gp
nguy him, gy hi cho cng phu tu tp, thm ch cho c mng
sng ca mnh. Trong qu kh c nhiu cu chuyn nh vy, v
d nh trng hp ca ng qut ma la [Angulimala], tuy c
lng chn thnh cu php nhng li tin ni c tri thc. V vy m
phm bit bao c nghip, git hn 900 ngi. Thi thiu thn
trng gp ai ging php cng nghe l mt thi cc k nguy
him, qu v nn trnh.
Nu ch nghe ging v gio php tng qut nh Lam-rim
thu gp kin thc th khng sao, tuyt i ng dn tm, ni
cch khc, ng cm thy c lin h thy tr vi ngi ging
php. Sau mt thi gian di xem xt cn thn, thy v thy kia c
t cch lm ng o s, ti thiu phi c hai c tnh nh
thy va nu, by gi nu mun chuyn ha tm , qu v phi dn
tm vo mi lin h thy tr vi v thy kia. Mt khi quyt
nh bc vo mi lin h thy tr ri, qu v khng th ty tin
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 69

thay i mun, khng th ty tin chi b v o s. V vy cn
phi cc k thn trng khi chn thy.
Ni chung, nu ch l ging v Lam rim hay v gio php
tng qut, - v hin php - qu v c th n nghe v ch nghe
thi. Nhng nu l mt php, cho d l h tr [blessing], cho php
[jenang] hay qun nh [initiation], th khng c chn la no c,
h n nhn php l thnh thy tr, v thy kia thnh bc o s
ca mnh v mnh phi gi gn php o s Du gi cho nghim
mt. Qu v s phi qui y nng da vo v thy theo ng li
hng dn trong gio php.
Nhng g ti ging my ngy va qua khng phi l mt
php, ch l hin php. Nhng ti mun nu ra vn ny qu
v v sau cn thn mt cht. Mt khi nhn php qun nh,
nhn php h tr, hay ch gin d nghe ging mt php, th cho d
khng bit v thy l ai, qu v vn phi gi php o s Du
gi vi v thy nh thng.
Cn i vi nhng php hin tng nh giai on tun t tu
chng [lam-rim] hay phng php chuyn ha tm [Lojong],
nghe cng nhiu li cng tt. Nghe cng nhiu cng c li lc.
Khng c cht vn no y c. Khng ging nh mt php.
Khc nhau nh vy l v mt php khng phi l phng php tu
dnh cho i chng. Mt php cng rt kh, qu v khng th n
nghe cho bit. Cn cc php chuyn ha tm [Lojong] hay giai
on tun t tu chng v.v..., nghe cng nhiu cng tt.
Ti s ni v mt vi li ch nghe php. Li ch ny tht
khng th ngh bn. C qu nhiu, trong mt bui ging ti
khng th ni ht. D sao i na, tuy nghe php mang li nhiu
li ch, Lama Tng Khch Ba c ni, ti nghe php cha .
Nghe c nhng g phi mang ra thc hnh. Thy c g tu c
th phi gng sc tu. Ni cho cng, l do duy nht khin mnh
70 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

n nghe php, l tu. Khng c l do no khc. Vy bt c
iu g c th thc hnh c qu v nht thit phi thc hnh.
Ngi Tng Khch Ba c ni, "thy dy cho qu v con ng
gii thot. Nhng gii thot hay khng ch ty ni qu v c tu
hay khng". Vic ny khng ty ni ti. Ti khng th cng qu
v qua b gii thot c. Gii thot c hay khng l ty qu v
c chu tu hay khng. Vy tt c nhng g c th tu, qu v phi tu
cho chuyn cn lin tc, mi ngy hai mi bn ting khng gin
on. Ni vy khng c ngha l qu v phi lm nhiu, lm tt c
ngay cng mt lc, v nu m m qu nhiu, ch vi hm l mt
chu khng ni, s b ht. Qu v phi nhm chuyn ng xa,
cn lm nhng g mnh c th lm c, v lm cho tht u n
lin tc.
Qu v th ngh li mi ngy hai mi bn ting ng h qu
v lm g. Gn phn na mt cho chuyn ng ngh. Thi gian cn
li, c bao nhiu dnh cho Pht php, ri li c bao nhiu
tht s tu tp? Thnh thong c vi ln tm thun theo Pht
php, cn li ch lng ph trong cu chuyn gu, ni chuyn
v ngha, ni li bt thin. Ri ln tha ln thn, ng ngh lin
tc. Nhn li hai mi bn ting mi ngy ca mnh, chng c
my lc tu theo Pht php. V vy qu v nht nh phi c c
mt phng php chuyn hai mi bn ting ng h lng ph
ny thnh thi gian tu tp.
u tin l khi thc dy. Va m mt ra, trc khi lm bt c
vic g, qu v phi tc khc pht tm nguyn rng ri. Tm
nguyn, ng c, l mt loi tm thc rt mnh lit. Qu v nn
ngh nh sau, "sng nay con vn cn sng y, tht l mt php
l, nh Tam bo t bi gia h. V vy i sng cn c bao ngy,
nm nay, thng ny, ngy hm nay, con s khng ph phm pht
giy no." Bui sng khi va tnh gic qu v phi nn pht
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 71

nguyn nh vy. Nh ngh n iu ny lun lun. Pht nguyn
cho tht mnh m, "con s khng lng ph thi gian". Phi h
quyt tm, i sng cn li c bao ngy mnh s khng ph
phm cht no c. Mnh s dc sc tu tp. Ngh nh vy tht
nhiu ln.
Cho ngi ang tu theo mt php th li khc, nhng ti
khng gii thch y lm g. Sau xung ging, nu qu v
i tm th ng ngh mnh ang tm ra thn th ca mnh, m
phi qun tng mnh ang thanh tnh sm hi tm h vng ca
mnh. Trong khi tm, ng ngh mnh ra thn xc bn ngoi.
Nu c th qun tng mnh ang thanh tnh ha tm ca mnh
v tng ch OM HANNA HANNA HUM PHAT, th rt tt.
Ngang y, qu v bt u ng dng cng phu qui y vo i
sng thc t. Khi n, qu v cng dng mn n, l cng phm
tuyt vi dng ln Tam bo. Tu theo mt php th phng php
cng dng khc hn, qu v nu mun tu theo nh vy, phi nn
n trc tip hi mt v thy [c kh nng gii thch v vic ny].
Ngi tu theo mt php ly thn ng un lm cha, l ni tr
ca kh mch v kh, cc ng thin t thin n lin tc
cng dng dng cam l ca Tr Hu v i Lc cho ng o
s, ng nht vi tm th. V i hnh gi Milarepa c ni,
"Thnh thong ti n, n l tu. Thnh thong ti ng, ng l tu".
iu ny rt phc tp, ngi no tu theo mt php cn phi tu
theo nh vy.
Qu v c l phi i lm, v c l phi li xe ti s. Ti
Ty phng, ngi li xe thng ch theo mt ngi bn. Phn
ln ngi tn gu trong xe. Ti ngh nn ni t mt cht l hn. D
ch bn theo trong xe, cng nn gi chnh nim. Khng cn phi
ni nhiu. C th tng ch cho n khi n s. Khi n s, li
pht nguyn thm mt ln na, ging nh khi mi thc dy, "con
72 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

s khng ph ung i mnh, s rng ht sc mnh gi cng nhiu
thin nghip cng tt".
Ngi xung gh lm vic, bnh thng qu v phi ni
chuyn, phi lm vic, nht l khi gp ngi khc, trc khi ni
iu g, phi nhn li tm mnh. "Ni ra nh vy c ch li g
khng? C hi g ai khng? C v b mt th gi khng?" Khng
mang li c g th ngm ming ng ni. Cn phi lin tc xt
tm mnh nh vy. Cc v thy dng Kadampa c khuyn t
nh sau, "Gp ngi, t xt li; mt mnh, t xt tm." iu ny
c ngha l khi gp ngi khc, lc cn phi ni th t xt xem
li mnh sp ni s mang li hay gy hi, nu gy hi hay v ch
th ng ni. Khi mt mnh th phi xt tm. "Tm mnh ang
lm g? Ngh iu thin hay bt thin? C sp ri vo h vng
phin no hay khng?" Phi t xt tm bit sai m thay i.
Lin tc cnh gic coi chng li ni ngh ca mnh. iu ny
cc k quan trng.
Ti gi n tra, nu v nh n tra th c c ba n ng
hong, bng khng c l ch n bnh m ngui hay xc xch. D
n ci g cng phi lm nh ba sng, phi cng dng Tam bo
trc khi n. Ri tr v s, li pht nguyn nh khi sng. Bui
chiu v nh, ng ging nh ngi ta mang ht cng thng kh
chu trong ngy ra kim chuyn vi ngi nh. Nn gi tm
yn tnh. V ti nh ng t v kh chu. Ngi xut gia khng
gp nhng vn nh vy. Cn ngi sng ti gia chung vi bn
i, cn c gng xy dng cuc sng sao cho ha thun an vui.
C th trong nh qu v c c mt ch ngi thin, nu c th
nn vo ngi mt lc cho cng thng lng xung, ri mi ra n
cm ti. ng l v cng thng gy s vi ngi nh.
Thng ni Pht php l an lc cn i sng gia nh y bt
an. iu ny c ngha l cng tr Pht Php, tm cng an nh,
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 73

mi s sung s, an lnh. Cn nu vng kt trong cnh gia nh
s d gp chuyn bc mnh ci ln. i sng ni chung l nh
vy, i sng xut gia v ti gia khng ging nhau. Bui ti qu
v phi tr li vi cng phu ch qun ca mnh, d ang tu theo
phng php no, mt ch, o s Du gi, su thi cng phu, tr
ch hay bt cng phu no khc, qu v nn ngi xung thin.
Chng ta l t ca dng Kadampa, v vy c hai cng phu
rt quan trng. l cng phu lc bt u v khi kt thc. Bt
u l pht nguyn. V kt thc l hi hng. Trc khi bt u
bui thin, d l thin theo phng php no cng vy, phi xt
k tm nguyn ca mnh c trong sng hay khng, c phi l tm
nguyn b hay khng. Khi kt thc, hi hng cho ng
hong. Nu ang tu o s du gi trong mt tng, s phi tng
nhiu ch. Khi tng ch cn phi ng tm xao lng,
bng khng tng ch chng lm g, cng ch l vic lm bt
thin. Vy t nht phi gi tm mnh ni cu ch, ngh y l li
khn cu, nguyn pht tm qui y, nguyn nhn c nng lc h
tr ca v php ch mnh ang hnh tr.
Ngi Tch Thin c ni trong Nhp B Tt o
[Bodhisattvacaryatara] rng nu tng ch bng tm tht tn
khng an nh th tng bao nhiu ch cng ch l lng ph thi
gian, khng to thin nghip. iu ny rt quan trng. V vy qu
v cn c x n ha vi ngi nh, ng xung t tranh ci.
Cn li l ng, ng khng? ng b qua thi gian trc khi
ng. Thi gian ny rt quan trng. Phi xt li vic lm trong
ngy. Mnh c sng ng nh li pht nguyn bui sng hay
khng? Nu c, phi vui mng ty h, "hm nay con sng c
ngha, thun vi nguyn ca mnh, con lm iu ny, iu
kia". Ri h quyt tm "ngy mai nu cn thc dy, cn c
bao nhiu ngy sng, con s sng tch cc nh hm nay". Cn
74 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

nu c lm iu g khng ng, tri vi nguyn ca mnh, th
phi nhn nhn, "con lm iu ny iu kia khng ng vi
nguyn ca mnh", khi y phi sm hi, v d sm Bch T Ch
[Vajrasattva Mantra], sm qui y, sm hng danh v.v... Chn mt
phng php sm hi thanh tnh nghip chng ca mnh, ri
nht quyt thay i: hm nay ti lm sai iu ny, nhng ngy
mai ti s khng ti phm".
sng thun theo Pht gio, cc v thy dng Kadampa c
mt truyn thng l gi nhng vin trng v en. Ngi ta
thin, qun tm, h thy khi c tm g tt, v d nh tm b
, hay tm cu gii thot, h t xung mt vin trng. Nu
phin no dy ln, h t xung mt vin en. Cui ngy m
li xem trong ngy c c bao nhiu trng, bao nhiu en,
ri ty m sm hi. Khi cn tr, ti cng tng theo phng
php ny, by gi gi ri nn khng lm nh vy na. Nu tng
ni lm theo nh vy th tht qu tt. H cm thy lo lng, th
xung mt vin en. Rt hu ch, nht l khi b ngi khc
chc tc, s phi rng "ng, ng ni nng, nu khng phi
lnh thm 1 vin en". Ti ch ni a.
By gi n lc qu v sp sa ng. Nn lm g? Ngi no
ang tu theo mt php, b no trong mt php cng c phng
php thin qun c bit khi ng, ti khng cn phi ni v vic
ny.
Cho ngi tu hin php, ngay trc khi ri vo gic ng nn
ngh mnh t u trong lng Pht thay v thy mnh t u ln
gi. C thy mnh nm trong lng Pht khi ng. Nu gi c
tng ny khi i vo gic ng, bt lun ng bao nhiu lu, gic
ng s u l thin nghip. l phng php n gin nht.
Nu qu v tu pht tm qui y, khi ng nn ngh ti l do cn qui y,
ngh ti kh au lun hi. Ri qui y Tam bo, ngh ti nhng c
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 75

tnh tt lnh ca Tam bo, v ri vo gic ng vi tm qui y. Cn
nu ng nhanh nh cc , u cha ng gi ng ri, th c
l ch cn ngh ti Pht Thch ca, tht nhanh khng i hi thi
gian. Ch cn ngh n Pht Thch ca ri ri vo gic ng. Nu
qu v ng chm hn, s c th gi ngh ti nhiu chuyn phc tp
hn, nh qui y.
Nu qu v ang tu theo phng php cho v nhn [Tonglen],
th thi gian trc khi ng cng l thi gian rt tt tu. Qu v
ch tm vo hi th, khi th ra ngh rng mnh cho chng sinh
mi ti sn, thin cn mnh c c, nh ti gii thch hm
qua. Khi th vo, qu v qun tng mnh ly vo tt c kh no
ca chng sinh, cng tt c nhng nguyn nhn to kh au.
Cng phu ny rt hu hiu. Nu qu v lm nh vy, i ng vi
cng phu cho v nhn, c qun tng nh trn cho n khi thc
dy, th trn thi gian ng s l thi gian tu cho v nhn. l
li khuyn dnh cho ngi khng tu theo cng phu lin tc hai
mi bn ting ng h, nh bn thi cng phu, hay nh gia
hai thi cng phu. y ch l phng php sng trong i sng
hng ngy, sao cho tt c mi s u xui thun theo Pht php.
Rt n gin d theo.
Tu theo mt php, phng php tu cn min mt hn, cn
lin tc gi ci nhn trong sng, hin sc tng trong sng. iu
ny i hi s c gng lin tc, ti khng th gii thch y.
iu quan trng nht l phi tht quen thuc vi Ba im Tinh
Yu ca ng Tu Gic Ng. Ti c gii thch sng nay, nu qu
v lm vic tay chn khng s dng u c, th c th nh tm,
nh ngh lin tc n tt c nhng iu p tt lnh hin ra
trong ci lun hi, thy tt c u ch l h vng, khng th
nng ta c. Khi tm bung x lun hi, cu gii thot,
cng mnh m cng tt. Ri nh ngh n Tm B , h quyt
76 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

tm chnh mnh s mang li li lc n cho chng sinh. Rng
chuyn tm nh vy cng nhiu cng tt, tp cho tm mnh quen
thy rng vi tt c nhng g xy ra ni y u khng c t
tnh, khng mt ht nguyn t nh nhoi no l c t tnh c, tt
c ch l tn gi v khi nim. Phi lin tc c gng mang
tng nay v ha vo trong tm, phi chuyn ha tm theo hng
ny.
Ni tm li, nu tht s mun pht tm b chng tnh
khng, th phi hiu tm c c nh vy hay khng hy cn ty
c tch t nhn duyn hay khng. Khng phi t nhin m c
c tm b v chng tnh khng. Tt c u do nhn duyn
m c, v vy cn mt phng php hu hiu mnh lit tch t
cng c, thanh tnh nghip chng. Nht l i vi tnh Khng.
Thng ni ch cn tm thc mc v sc tng ca lun hi, ch
vy thi l mt iu cc k mnh lit. Ngi km cng c,
ch cn nghi ng tnh cht chc tht ca th gii hin tng thi,
lm rng chuyn lun hi. T duy v tnh Khng c tc dng
rt mnh lit. Mun tin xa trong lnh vc ny, qu v cn sm
hi tht nhiu, v tch ly tht nhiu cng c.
pht tm b , iu cn thit hng u l qui y v sm
hi. Nh trong bi tng gii b tt, qu v trc ht qui y tam
bo, sau sm hi nghip chng, tip theo l ty h cng c,
hoan h vi cng c mnh v ngi khc c c. Ty h cng
c gip tch t cng c. Mun pht tm b cn c c cn
bn vng chc nh thanh tnh nghip chng v tch t cng c.
V phng php tt nht thc hin iu ny, l qui y, sm hi
v ty h.
Ni v tch t cng c, chng ta tht v cng may mn, c
thy Lama Zopa Rinpoche to nn nhng cng trnh khng th
ngh bn gip t tch t cng c. Qu v nn bit v cng
Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng 77

trnh xy tng Pht Di Lc n . Tng rt to, s mang li
li ch ngoi sc tng tng. Cng trnh ny ang tin hnh, ch
gip Pht t tch t cng c v thanh tnh nghip chng.
Bt k l qu v lm c g cho cng trnh ny, gip sc, cng
dng, bt c l vic ln vic b u mang li rt nhiu cng
c. Ti ngh cng trnh ny rt hu dng. Khng r qu v c
tng nghe ni n hay cha. Lm c g cho cng trnh ny qu
v u nn lm. C tin th cng tin, c th gi th cng th gi.
y l vic rt c ngha.
Ngoi ra, khi tr v nh qu v c th cho ngi khc bit v
cng trnh ny, c nh vy rt tt. Ty tng, v Pht gio
thm su vo hot ng x hi nn gn nh mi ngi u tin
ni Pht Php, tin ni sm hi v cng c. Ngi ta thng mi
thng c bao nhiu lng th dnh ra mt t. n cui nm
ly tin ny cng dng Tam Bo.
Qu v cng nn bit mt cht v c Di lc. c Pht Thch
ca trong lch s l c Pht th t ca i kip ny. S c mt
ngn c Pht xut th, gio hun chng sinh, ch cho chng sinh
con ng gic ng cng ging nh c Pht Thch ca lm
ngay ti y, ti B o trng. c Pht lch s th nm s l
c Di lc. Hnh tng c Di lc c mi ni. Chng ta cn
c mt pho tng Di lc ln do c alai Lama i th nht
xy ct, cao hai tng. Pho tng Lama Zopa sp sa xy y s
cao mt trm nm chc thc ty. S tht v i, l mt ngun
nng lc rt ln. Khi c alai Lama i th nht xy tng
Pht Di lc Ty tng, ngi c vit mt li nguyn. Li nguyn
ny do Ven. Thubten Pende dch sang Anh ng, ni v cng c
vt bc ca cng trnh xy tng Di lc.
Trong my ngy qua qu v chu kh ngi y nghe ti ni
chuyn, chc chn l to c rt nhiu cng c. Vy chng
78 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

ta hy hi hng cng c ny. Hi hng cho chng sinh sm
thnh Pht o, sm kh nng gip k khc thnh tu v
thng b . Ly tm nguyn b ny nguyn cho gio
php ca Pht Thch ca, c bit l gio php do Lama Tng
Khch Ba truyn li, s ph bin lu di cho n tn ngy lun
hi chm dt. Nguyn tt c ng o s tuyt ho nh c alai
Lama, Lama Zopa Rinpoche, s sng tht lu tip tc mang li
lc v cho chng sinh. Hi hng cho mi ngi trong chng ta
thnh tu c Ba im Tinh Yu ca ng Tu Gic Ng,
ngay trong kip hin ti. Nguyn mi kip tng lai s khng bao
gi la xa gio php hin mt do Lama Tng Khch Ba truyn.
Bi php ca ti cho nm nay ch c vy. Ti mong qu v
gp mi iu thun tin, chng ta li gp nhau nm ti, cng
tu vi nhau, ti ging php, qu v nghe php, cng mt ni.
79

Tiu s Lama Tng Khch Ba
Lopsang Drakpa
(1357 - 1419)

Li tin tri
Lama Tng Khch Ba, thng c gi l Je Rinpoche, sinh nm
1357 vng Tsong Kha, ti Am (Amdo), min ng Ty
tng. Vo thi c Pht Thch ca, tin thn ca Lama Tng
Khch Ba l ch tiu ng, cng Pht chui ht pha l, c Pht
tng li mt v s ln [conch shell]. Khi y Pht ni vi ngi A
nan rng ch b ny s ti sinh Ty tng, s dng nn ngi
cha ln gia hai vng Dri v Den, i m min cho tng Pht
Lhasa v s gp phn hong dng Pht php ti Ty tng.
Pht t tn cho ch b, gi l Stamati Kirti, ting Ty tng gi l
Losang Drakpa.
Mi s sau xy ra ng nh li tin on ca c Pht. V s
qu c Pht tng cho ch b c o thy trong thi gian xy
ct tu vin Ganden. Cho n nm 1959, v s ny vn cn c
th tu vin Drepung, l tu vin ln nht Ty tng. M min trn
nh Pht vn cn cho n ngy nay ti Lhasa.
Mt ngn nm sau khi Pht Thch ca nhp dit, o s Lin hoa
sanh [Padma Sambhava sanh ra t hoa sen] c nhiu li tin tri
khc v Lama Tng Khch Ba. Rng s c mt v t kheo tn
Losang Drakpa xut th vng t min ng gn Trung hoa.
Ngi Lin hoa sanh cn ni v t kheo ny l ha thn ca mt v
b tt cao trng, s thnh tu Thn H Lc Vin Mn ca Pht .
80 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

Tui u thi v thiu nin
Nm ln ba, Lama Tng Khch Ba nhn ng gii t c
Karmapa i th t, tn Rolpay Dorje, c cho php danh
Kunpa Nyingpo. Sau Choje Dondrub Rinchen n tm cha m
ca Lama Tng Khch Ba, xin c a ch b i. Ngi cha
vui mng thy con mnh v sau s tr thnh mt v i o s,
nn cho php ch b theo chn cc thy.
Trc khi nhn gii xut gia, Lama Tng Khch Ba nhn rt
nhiu mt php, trong c c php qun nh Heruka, v mt
danh ca ngi l Donyo Dorje. Khi ln by, ngi c s ph
truyn gii xut gia, ng nh ngi vn hng ao c. Tn th
gii ca ngi l Losang Drakpa. Tng Khch Ba xem gii hnh
nh tnh mng. Ngi bc vo mn la ca Heruka, Hevajra,
Yamantaka v nhiu v Php ch khc trc khi th gii t kheo.
Ngay khi mi ln by ngi c kh nng nhp nh hin khi
thn Pht Heruka.
S ph chm sc cho ngi cho n nm 16 tui, ngi ri s ph
du hnh n vng trung th Ty tng. i cng vi Denma
Rinchen Pel, Lama Tng Khch Ba n Drikung, gp v thy tr
tr tu vin Drikung Kagyu l thy Chennga Chokyi Gyalpo. V
thy cao trng ny tr thnh s ph ca Lama Tng Khch Ba,
dy cho ngi rt nhiu gio php, trong c tm b v nm
on i Th n. Trong giai on li tu vin ny Lama Tng
Khch Ba cng gp v bc s Konchog Kyab, dy cho ngi nhiu
kinh in v y dc. n nm mi by tui ngi c kh nng
chn bnh, thnh mt danh y. V vy d tu hc cha bao lu
nhng danh ting ca ngi vang xa.
Tiu S Lama Tng Khch Ba 81


Tui thnh nin
T Drikung, Lama Tng Khch Ba i n tu vin Chodra
Chenpo Dewachen Nyetang. ngi tu hc vi Tashi Sengi
v Densapa Gekong. Ngoi ra, Yonten Gyatso dy ngi v cc b
lun gii quan trng, v gip ngi rt nhiu vi b i Tha
Trang Nghim Lun [Ornament for Clear Realisations]. Trong
vng 18 ngy, ngi thuc lng chnh vn v lun gii ca b
lun ny. Chng mt bao nhiu thi gian ngi nm vng trn
vn cc b lun ca ngi Di lc. Ngi hiu kinh Bt nh rt mau
chng d dng. S ph cng ng mn khng ai thng ni ngi
trong cc bui tranh lun, tt c u kinh ngc trc tr tu uyn
thm ca ngi. Sau hai nm tu hc kinh Bt nh, ngi c cng
nhn l mt i hc gi mc d ch mi mi chn tui.
Nm y, Lama Tng Khch Ba, cn gi l Je Rinpoche, thng hai
cuc tranh lun vi hai v thy cao trng l Chodra Chenpo
Dewachen v Samye ti hai tu vin ln nht thi by gi. Danh
ting ngi lan rng khp vng U-Tsang, trung th Ty tng. Ngi
cng ving thm v tham d nhiu cuc tranh lun nhiu tu
vin.
Hi ng vi thy Rendawa
Ngi Tng Khch Ba n vng Tzechen, tm gp Nyapon Kunga
Pel xin hc thm v Bt Nh. V thy ny v khi y sc khe
qu km nn gi gm Lama Tng Khch Ba li cho mt v t
l thy Rendawa. Je Rinpoche thy phng php ging dy A t
t ma [Treasury of Knowledge] ca ngi Rendawa, lng trn
y knh ngng. V thy ny c v lng tnh c, v sau Lama
Tng Khch Ba xem thy ny l v thy chnh ca mnh. C hai
bn thy tr cng sinh lng knh trng ngng m nhau, nn tnh
82 Ba im Tinh Yu Ca ng Tu Gic Ng

ngha thy tr ny sinh mt cch t nhin. Ngi Tng Khch Ba
th nhn php Trung qun t v thy ny.
tn dng ngi Rendawa, Lama Tng Khch Ba c vit mt
bi th, thng xuyn c tng. Tuy vy ngi Rendawa ni rng
li tn dng ny ng vo Tng Khch Ba th ng hn, v vy
sa my cu th li. Bi th ny ngy nay tr thnh minh ch
ca Lama Tng Khch Ba:


Ngi l Quan Th m,
Kho tng i bi tm
Ngi l c Vn Th
L ng i o s
Vi tr tu v cu
Ngi l Kim Cang Th
Ph tan tnh tt c
i qun ca ma vng
Lama Tng Khch Ba
L ngc qu trn nh
Bc thnh hin x tuyt
Thy Losang Drakpa
Con xin v nh l
Di chn sen ca thy
Knh xin thy t bi h nim.

Tm o v thuyt php
Hai ma thu ng nm y, Lama Tng Khch Ba kin tr tu hc
b lun Nhp Trung Qun o ca i s Nguyt xng
[Chandrakirti]. Sau ngi tr li Nyetang, tu hc vi mt v
thy ni ting nm vng Lut tng, l v tr tr Kazhiwa Losal.
Tiu S Lama Tng Khch Ba 83


Di s hng dn ca v thy ny, ngi hc chnh vn Lut tng
v A t t ma. Khi ri cha, hiu bit ca ngi su rng cn hn
c s ph. Mi ngy ngi hc thuc lng mt b lun gii v
Lut tng di mi by chng Ty tng, ngha l ba mi bn
trang.
Khi tng kinh vi cc thy khc, ngi khng cn dng cng m
vn c th nhp nh qun tnh Khng. Tuy vy ngi vn cha
cm thy , vn tm thy, tm php. Ma ng nm y ngi khi
chng au lng, mun tr v bn cnh thy Rendawa, nhng v
thi tit qu lnh, ngi phi tr li Naying. y ngi thuyt
php ln u tin. Cc v hc gi n thnh ngi thuyt v A t t
ma (Abhidharma), c bit l b "i tha A t t ma tp lun"
[Compendium of Knowledge] ca i s V Trc. V nm
vng nhiu kin gii cao hn, nn d mi c b lun ny ln
u, ngi vn c th ging gii lu lot chnh xc.
Sau ngi tr v bn cnh thy Rendawa, lc y ang Sakya.
Trong sut mi mt thng tip theo , ngi ging v i tha
A t t ma tp lun [Compendium of Knowledge]. Cng vo
thi gian ny, ngi th nhn nhiu gio php v b Tp Lng
Lun [Compendium of Valid Cognition] ca i s Php xng
(Dharmakirti), cng nhiu b lun gii khc nh Nhp Trung
Qun Lun [ca ngi Long th]. Ngi cng ng thi th nhn
truyn tha b Lut tng hin tng. Trong thi gian lu li
Sakya, ngi th nhn lun gii v chnh vn mt php Hevajra t
ngi Dorje Rinchen. V thy ny c dy cho ngi phng php
cha chng bnh au lng. n ma xun nm sau, ngi cng
thy Rendawa i n min bc Ty tng, li tu vin Ngamring
Choday cho n ht ma h.

Trch Cuc i v Gio Php ca Lama Tng Khch Ba,
gio s R. Thurman xut bn.
84

Tiu s i S Ribur Rinpoche
(1923 - 2006)


i s Ribur Rinpoche sinh ti
vng Kham x Ty tng vo
nm 1923, c c alai
Lama i th 13 xc nhn l
ha thn ca s trng tr tr Tu
Vin Ribur. S vo tu hc
Vin Sera, nhn nhiu gio php
t cc bc thy nh i s
Pabongka Rinpoche, hon tt
bng Geshe nm 1948.
[...] T khi lu vong qua n vo nm 1985, i s Ribur ra
cng vit li tiu s ca nhiu ng i o s, nh c alai
Lama i th 13, cng mt b s v Ty tng, trong c c tiu
s ca chnh mnh. Trong nhng nm trc khi qua i, s
thng i thuyt php v hng dn cc kha nhp tht, thuyt
php nhiu ni trn th gii nh c, Tn Ty Lan, M v cc
nc u Chu. Vi tnh tnh vui v m cng, tr tu su thm
cng li dy lun gn gi vi thc t, ngi l ng o s v vn
knh yu ca Pht t nhiu ni trn th gii.

[i s Ribur Rinpoche vin tch thng 01 nm 2006. Ngi cn ngi trong
t th kit gi thin nh nm ngy sau khi dt hi th, v li rt nhiu
x li.]
85

Bo Qun Kinh Sch Pht Gio



Kinh sch Pht Php cha ng li dy ca Pht; c nng lc ch
che chng sinh khng ri vo c o, li c kh nng khai m con
ng gic ng. V vy chng ta cn thn trng gi gn kinh sch,
khng nn di t, hay t ni ngi khc c th dm p ln,
bc ngang qua hay ngi ln trn. Khi mang theo bn mnh nn bao
bc cn thn; khi ct gi nn ni cao ro sch s, khng chung
vi cc loi dng th tc khc. Trnh khng t vt dng th tc
ln trn kinh sch, khng thm nc ming lt sch, v lm nh vy
l t to c nghip. Bao gi cn tiu hy ti liu c ni dung Pht
php, nn t, khng nn vt b. Trc khi t, nn c mt cu
nguyn, hay tng ch, v d nh ch OM AH HUM, qun tng
ch vit trong trang giy ha nhp vo ch AH, v ch AH tan vo
trong thn mnh, mang tr tu ca Pht ha vo dng tm thc ca
mnh. Sau va t va tng OM AH HUM.

Lama Zopa Rinpoche khuyn rng i vi hnh nh ca Pht, B
tt, cc ng H Pht Mn la, cng nh cc bo vt tng trng
cho thn ming ca Pht, khng nn t m nn trn trng ct gi
vo trong bo thp hay trong bng cy, hoc ni ro cao thanh
tnh. Cng c th t vo trong lng chim bng g, ri nim kn li.
Nh vy biu tng ca thn ming ca Pht s khng n ni
phi ri vi di t.

Trch Nghi Thc Tng Nim FPMT
Hi Bo Tn Truyn Thng Pht Gio i Tha.
86


Tham Kho thm v Pht Gio Ty Tng



http://nalanda.batnha.org - Th Vin Nalanda [Vietnamese
Nalanda Library] lu tr ti liu Pht hc n t Pht Gio Ty
Tng theo truyn thng cu hc vin Nalanda
http://www.vietnalanda.org/ - Viet Nalanda Foundation to
nhp cu ni kt gia nhng Kim-Cang hu v thn hu ngi
Vit ti khp ni trn th gii.
http://www.thuvienhoasen.org - Th Vin Hoa Sen
http://quangduc.com - Tu Vin Qung c
http://www.daouyen.com - o Uyn trang Pht Hc Ting
Vit, bao gm nhiu ti liu ng k, c bit l b T in Pht
Hc vi phn Ph Lc Ngoi Ng rt hu ch.

87




Nguyn cho B tm
Ni no cha pht trin
S ny sinh ln mnh.
Ni no pht trin
S tng trng khng ngng
Khng bao gi thoi chuyn.






Mi sai st l ca ngi dch
Mi cng c xin hi hng php gii
chng sinh




KINH SACH do VIET NALANDA FOUNDATION
phat hanh tai Hoa Ky

NAM 2009
Ba iem Tinh Yeu Cua ng Tu Giac Ngo (Ribur
Rinpoche - Hong Nh chuyen ng)

Song, Chet va Sau Khi Chet (Lama Thubten Yeshe - Vo
Hue Nguyen chuyen ng; Pho T Dieu Hng hieu nh)

Ngon en Soi Sang Con ng Giai Thoat: Kinh Nhat
Tung Da Tren Nhng Hng Dan Ve Coi Trung Gii
(Tsele Nats'og Rangdrol - Tam Bao an chuyen ng va
gii thieu)

Ba Mi Bay Phap Hanh Bo Tat ao (Ngulchu Thogme
Zangpo - Bao Thanh Tam chuyen ng).

Kho Tang Tam Yeu Cua Nhng Bac ai Giac (Patrul
Rinpoche - Tam Bao an chuyen ng)

NAM 2008
Li Vang Cua Thay Toi (Patrul Rinpoche - Nhom
Longchenpa chuyen ng; Tam Bao an-T Bi Hoa tong
hieu nh)

Phap Tu Tay Tang (Dalai Lama - Hong Nh chuyen ng)

NAM 2007
Phat Tam Bo e (Ribur Rinpoche - Hong Nh chuyen
ng) (Het)



Viet Nalanda Foundation
ttrooc duy con co ton u Vot Vuru loonduton) u mot to
choc but vo o 50ltc)3 dooc thunh up vuo num 2006 tu
Hou Ky do tuo nhp cuo kot no gou nhong lhut to ngoo
Vot co doyon vo troyon thong Km Coong 1hou tu khup
no tron tho go. Vot Nuundu loonduton co soy tnh thun
but bo phu, vu ton trong cho Duo So cong cuc Cuo lhup
duc tho cou tut cu bon dong troyon thou cou lhut Cuo 1uy
1ung gom co Nyingma, Sakya, Kagyu va Gelug.

Moon bot thom ch tot vo to choc Vot Nuundu
loonduton cong nho tm hoo thom vo Km Coong 1hou
lhut Cuo 1uy 1ung, xn vuo xom trung nhu
http://www.vietnalanda.org
houc thum gu don dun Vot Nuundu Yuhoogroops
http://groups.yahoo.com/group/Viet_Nalanda/
houc go don tho don vietnalanda@ymail.com.

Du ch on uc cou Vot Nuundu loonduton:
l4905 Coos Chunco koud
North lotomuc, Muryund 20878 |SA / Dt: t240) 238-l903
hoac
l7548 Notvood Drvo
Curson, Cuornu 90746 |SA / Dt: t3l0) 638-3827

1u oo vo Km Cung 1hou-lhut Cuo 1uy 1ung cong co tho
dooc tm thuy tu cuc trung nhu suo duy:
1ho Von Nuundu http://www.nalanda.batnha.org
1ho Von Hou Son http://www.thuvienhoasen.org
1rung Nhu oung Doc http://www.quangduc.com


PHNG DANH N TNG KINH SCH NM 2009
do Viet Nalanda Foundation pht hnh

Danh sch di y c cp nht vo ngy 17 thng 10, 2009.
Nhng ng gp gi n sau ngy ny s c chuyn qua qu
n tng kinh sch nm 2010.


Hong Thin Hng Ashburn, VA $100
Ho Tn Annandale, VA $200
Nguyn Chi Asburn, VA $20
Anh T. Hunh Sterling, VA $500
Tho Ti Nguyn Virginia $50
Nguyn Th Kim Loan Virginia $20
Nguyn Nht Minh Virginia $20
Amy MaiNhi Hong Ashburn, VA $20
Andrew Phm Germantown, MD $200
Sharon Qunh Trn Boyds, MD $50
Christine Kosila Clarksburg, MD $200
Khi-Nguyn N. Potomac, MD $20
& Ct-Nguyn
Jennifer Hunh Clarksburg, MD $50
& Maitie St. John
Maitie St. John Clarksburg, MD $50
Gigi Hunh Clarksburg, MD $10
Tun Hunh Gaithersburg, MD $20
Tng V Houston, TX $200
Phm Ngc Nga Texas $20
Vanessa Nguyn Burien, WA $100
Tin on Gilbert, AZ $15
inh Huy Dng Phoenix, AZ $50
Nguyn Sacramento, CA $160
Dng Kim Lin Garden Grove, CA $20
Denise Dip L Garden Grove, CA $30
Trn Th Nguyt Garden Grove, CA $20


Nguyn T. M Vn Garden Grove, CA $50
Phan Tn Hi Westminster, CA $100
L Vn Qun Carson, CA $70
V-ng Family Mesa, AZ $100
John Trn San Jose, CA $100
Nguyn Th Dng San Jose, CA $50
Trn Ngc Vin San Diego, CA $80
Trnh Ngc Qunh San Diego, CA $30
L Ngc Rng San Diego, CA $100
Natalie Phan Falls church, VA $100
S C Qung M -- $200
Loan Tonronto, Canada $50
Trn Th Minh Chu France $100
Gii Qun Luxembourg $50
Ngc Hn Australia $200
M Lin Trn Livermore, CA $50
Kin Chu Anaheim, CA $100
Evaline Nguyn Atlanta, GA $50
Thnh Nguyn Atlanta, GA $25
L M Thc Atlanta, GA $25
Phm Tng Lin Atlanta, GA $25
Allura Kim Atlanta, GA $25
Phm c Tr Atlanta, GA $25
Nguyn N. Xun Lan Atlanta, GA $25
Phm c Khi Uy Atlanta, GA $25
Phm Gia Ct Atlanta, GA $45
Duyn Nguyn Springfield, VA $100
Thy-Tr Phoenix, AZ $20
V Danh Maryland $20
Heidi Nguyn Leesburg, VA $20
Cc Pht t tham d php hi LLM Tm Yu
Ca S Chuyn Ho Washington, DC $350
Tm Diu Ph Springfield, VA $200
Xin hi hng cng c cho tt c chng sinh.

Thng V Annadale, VA $500
Xin hi hng cng c cho hng linh V Minh Tm.
Tuyt V Springfield, VA $200
Xin hi hng cng c cho Nng Vo & Nen Le.
Lu Family N. Potomac, MD $40
Xin hi hng cng c cho hng linh c Bo Thun.
Thm Hunh & Gaithersburg, MD $50
Lan Tn
Xin hi hng cho cha m, cu huyn tht t.
V Bch o Phoenix, AZ $100
Xin hi hng cng c cho hng linh chng l ng
Nguyn Mnh Lc c sm vng sinh ci Tnh .
Nguyn Phm Westminster, CA $200
Xin hi hng cng c cho hng linh cha l ng
Phm Vn Kim c vng sinh v Pht Quc.
VND Clothing INC. Fullerton, CA $100
Xin hi hng cng c cho hng linh L Khc Tnh.
Trn Tch Phc Union City, CA $100
Xin hi hng cng c cho Nguyen Nh Nh.
L Vn Qun Carson, CA $100
Xin hi hng cng c cho tt c chng sinh.
Ven. Tenzin Oedok Chiangmai, Thailand $108
Xin hi hng cho L V Nhn pd Nguyn Phc.
Nga Berglas Richmond, Canada $50
Xin hi hng cho cha m, cu huyn tht t.
L Giao Loan Tonronto, Canada $100
Xin hi hng cng c cho C inh Th Ty pd Diu Chc.


Di ay la danh sach cac anh ch em thn hu ca gia nh
anh ch Bo V Trc v Tm Bo n xin hi hng cng c
n hng linh C Lu Danh Du. Nguyn cho C sm c
vng sanh Tnh :

Tm Diu Ph Virginia $115
Tuyt V Virginia $115
C Hip Lowman Virginia $40
C T Quang Virgnia $90

Diu Hng Virginia $50
Hu Mai Virginia $100
Ho-Linh Virginia $50
Miranda L Lansdowne, VA $50
Trisha V Springfield, VA $50
Hong Anh & Carl Virginia $50
Ho Tn- Nh Virginia $65
Hong Thin-Hng Ashburn, VA $100
Hoi Hng Virginia $40
C M Lng Virginia $50
Duyn Lm Virginia $50
Thanh Lm Virginia $50
Qung Lin Virginia $50
C Qung Diu Hng Maryland $50
Tho Trn Rockville, MD $30
Hunh Family Rockville, MD $60
Natalie Phan Virginia $100
C T Nguyn College Park, MD $200
& Hng Vit
Lp Phan San Diego, CA $40
Trng ynh San Diego, CA $50
Duyt & BiBi Lake Forest, CA $40
Mai-Thy Trng Garden Grove, CA $100
Kim-Loan V Long Beach, CA $20
V-ng Family Carson, CA $50
Minh Nguyn Vancouver, Canada $80
TiTi Trn France $20

Ghi chu: Theo li yeu cau cua gia nh anh ch Bao Vo Trc
va Tam Bao an, so tnh tai $500 a c trch ra t quy
phung ieu va hoi hng cua cac than hu tren ay e an
tong 500 tuyen tap luan giai "Kho Tang Tam Yeu Cua Nhng
Bac ai Giac" cua Patrul Rinpoche cho phap hoi Tam Yeu
Cua S Chuyen Hoa do c Dalai Lama chu tr tai Hoa
Thnh on vao ngay 10/10/2009. Cung xin thanh that cam ta
nha in Andrew Printing (Kim An Quan) a phat tam an tong

them 1,500 tuyen tap "Kho Tang Tam Yeu Cua Nhng Bac
ai Giac" e cung dng c at Lai Lat Ma va phan phoi tai
phap hoi do ngai chu tr Long Beach, Cali vao thang
9/2009. Ngoai ra, the theo li yeu cau cua anh ch Bao Vo
Trc va Tam Bao an trong tinh than phap th li tha, so
tnh tai $1,000 a c trch ra t quy phung ieu va hoi
hng e bao tr cho chi ph thiet lap he thong thong dch
trc tiep qua tieng Viet cho phap hoi Tam Yeu Cua S
Chuyen Hoado c Dalai Lama chu tr tai Hoa Thnh on.
Phan ton quy a c chuyen qua ngan quy an tong kinh
sach nam 2009 cua VNF.

You might also like