Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 36

SEPTEMBER 2013

www.mizoramsynod.org

Kum 18-na

SEPTEMBER 2013

September 2013

Bu 228-na

Editor Upa C. Lalbiaktluanga Managing Editors Rev. K. Lalpiangthara Zohmingliana Joint Editors Upa Bonny Lalrindika Upa Liansailova Lalremmawia
Circulation Manager

KRISTIAN NAUPANG
Synod Office Mission Veng, Aizawl -796001 Phone - 0389-2324590 e-mail: kristiannaupang@gmail.com

Lalfakzuala

A man pe duh leh a bu la duh chuan Circulation Manager hriattir tur a ni. Kum khat lak man Rs. 50.

Kristian Naupanga thu chhuahte hi Editor ngaih dan a ni vek kher lo. A chhunga thu awmte 1. Editorial 2. I hun i hmang \ha em? 3. Hriattirna 4. Isua chenchilh rilru hlimna 5. Nick Vujicic 6. Inren thiam pawimawhzia 7. Malala Yousafzai 9. Hriatzauna huang 10. Crossword 11. Chei chhuah 12. Bible milem 13. Ka hmuh ang hmu thei rawh (Inside Cover) ................... ................... ................... ................... ................... ................... ................... ................... ................... ................... ................... Phek 3 4 7 8 9 14 17 24 27 29 30 31-34

8. Ka zirna kawng chhuk chho (chhunzawmna) ...................

www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

Hnathawh Khawvela mihring lo piang reng reng hi rim taka thawka, chala thlan fim chhuaka ei hmu tur kan ni a (Gen 3:17-19). Tirhkoh Paula chuan, Tu pawhin hna a thawh duh loh chuan ei pawh ei suh se, (2 Thes 3:10) a ti tawp mai a ni. Hmanlai ngaihtuah chuan tunlai mite hi kan hahdam tawh hle mai a. Eng mah thawk lo, awm mai mai hi kan tam hle a ni. Awm awlna hian thil \ha lo a hring \hin a. Damdawi ruih ching te, zu ruih ching te hi a tlangpuiin hna thawk peih lo, tih tur mumal nei lo, awm mai mai te an ni deuh zel a ni. Pathianin mihringte min siam chhan anga rim taka hna thawk \hinte hi an hlim a, an mut a tui a, an chaw ei a tui a, an hrisel a, hun pawh an hmang dik \hin a ni. Tunlai tleirawlte hi a pawng a takin kan thatchhe ngawt lo va; mahse, thawh tur nei mumal lo kan tam tlat mai a, kan hun hman dan pawh ngun taka kan inen a pawimawh khawp mai. Television hmaah te, computer hmaahte hun kan hmang nasa hle. Kan hun hman dan hi tuna kan nun atan leh hun lo la awm tura kan nun atan thil \angkai tur a ni em tih hi kan ngaihtuah chian a \ul a, hna \angkai thawh tur kan zawn a \ul hle a ni. Zirlaite chu lehkha zir tur an ni a, lehkha zir karlakah pawh kan tih tur tawk a awm. Kan chhungkaw tana \angkaina pakhat mah nei lo ang maia, chawmhlawm tawp naupang, tleirawl kan nih chuan tih tur kan zawn ve \hin a ngai ang. In chhungkaw tan eng nge i tih ve theih dawn le? Hna thawk lo chu an hlim ngai lo va, hlim i duh chuan hna thawk rawh. A fa hnathawh zirtir lo chuan rukruk a zirtir a ni. (Juda thufing)
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

- Rev. K.M. Lalfakzuala Hei erawh min chhang teh, I hun i hmang tha em? Thil \ha tiin sual do la, Nunna kawng dik zawh la, Tin, chatuan lawmna i nei ang Hun danglam tawh lohnaah chuan. He hla mawi tak hi Mizo hla phuah thiam hmingthang Pu Rokungan hun hman \hat a pawimawhzia a tar lanna a nih hi. A thu ken pawimawh tak hian i thinlung luah se ka duh. Tuna i hun hman mek pawimawhzia kha i hria em? Pa pakhat pawh a thih chhang a, mi retheite dilna hi dawn \epah eng nge a duh a ngaihsak lo bik em ni? Ni ber an zawt a, HUN tiin a lo, Pathian chuan mi tin mai chhang an ti. Mi fingte chuan hi angkhat vekin min en a, ni chhuah leh ni tlak inkarah min hmangaihin thilpek hian ro hlu a awm tih hriain inang min pe vek bawk asin. chu ro hlu chhar tum chuan Chu chu hun hi a ni. A hmang thiam leh thiam lote theihtawp an chhuah \hin. dinhmun hi a inang thei lo Mi hausa, sum leh pai mai zawk a ni. ngah tak, chenna in ropui tak In hmaah nunna leh thihna, nei, lirthei chi tinreng nei nih te, lehkhathiam hlawhtling malsawmna leh anchhia ka dah, tak, mi ngaihsan nih te hi kan titu kan Pathian hian a ti mai chak \hin tirawh u. Chutiang mai lo vang tih ring rawh. mi hlawhtlingte chuan Van Pathianin hun a pek che engtin nge an dinhmun chu i hman danin malsawmna an luah theih bik? Pathianin emaw, anchhia emaw a au a duhsak bik em ni? Mi rethei thla tho tho dawn. I hma lam leh kutdawh, chenna in hun hriat lawk dan \ha ber pawh nei lo tam tak an awm chu tuna i hun hman mek reng bawk si a. Pathian rorel dan azir kha a ni mai. Kut dan hi a dik tawk lo em ni? hnathawk mi chuan kum bul Thenkhat \awng\aina hi a a\anga rim taka hna a thawh
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

chuan tam tak a thar chhuak ang a, kum tawpah zalen leh hlim takin hun a hmang thei ang. Mi thatchhia erawh chuan a hun tam zawk mut mai mai nan te, len vah mai mai nan te a hmang ang a, rah \ha thar chhuah tur a nei lo vang. A tawpah lungngai takin hun a hmang leh si ang. Chutiang bawkin lehkha zirlai pawhin hlawhtlin a duh chuan a hun tam zawk chu lehkha zir nan a hman chuan a hlawhtling dawn a ni. Mi hlawhtling nih i duh chuan i hun hmang \ha rawh. Len vah mai mai nana hun hmangtu chuan a hun \ha awmze nei lovin a khawh ral a, mut mai mai nana hun hmangtu pawhin a malsawmna dawn tur a mut bosan a ni. Tunlai khawvel hmasawnna \hang chak tak karah hian tih ve mai mai hian awmzia a nei tawh lo. I hun tam zawk rim taka hnathawh nan i hmang a nih loh chuan mi beidawngte kawng i zawh mek a ni. Mi fing leh changkang apiangin hun hman an thiam a, hlawk takin an hmang bawk \hin. Mu zun zun \hin te, TV hmaa hun tam tak hmang \hin te hi mahni in

chhung khurah pawh mi lak tlak loh tak an ni chawk. Khawlai leng hman lutuk leh mi awlthawng lutuk zing a\angin mi entawn tlak an chhuak ngai lo. Mi satliah nih i duh chuan nuam i tih ang ang khan awm la. Mi hlawhtling leh mite ngaihsan nih i tum a nih chuan tun a\ang khan i hun hmang \ha rawh. Hun hmang \ha thiam te kutah ropuina, chawimawina leh hlawhtlinna a awm a ni. Hun hmang thiamte hi khawvel tinuamtu leh timawitute an ni. Kan pi leh pute hun lai kha chuan mei alh eng hnuaiah lehkhate an chhiarin an zir \hin a ni. Tunah erawh chuan hmasawnna leh changkanna tinrengin kan in chhung a lo thleng ve ta. Khawl leh hmanraw changkang tinreng kan lo hmelhriat ve ta a. Kan nunphung pawh a nuamin a hahdamthlak ta hle a nih hi. Heng kan nun tinuamtu tinreng hi khawvela lo awm sa a ni lo. Tute emawin an hun tam zawk finna leh thiamna hmuh chhuah tuma an beih fe hnua an thawhrim rah a
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

nih hi. Heng khawl thil hrang hrang hmuchhuaktute hi an hun lai khan lo awm mai mai ni se, kan chenna khawvel hi a la hrehawmin a la retheihthlak hle ang le! Thomas Alva Edition-a kha mi fing sa renga piang a ni bik lo va, sikul a kal \an tirh chuan an zirtirtupain, Thil zir tur chuan a mawl lutuk a ni, a ti thlawt a ni. A hun tam ber chu lehkha zir leh chhiar nan a hmang a. Scientist ropui lutuk a lo ni ta. A thil hmuh chhuah Electric Bulb hlutzia hi i ngaihtuah ngai em? He thil hmuchhuak tur hian vawi 1000 zet a hlawhchham tih kan hria. A hun hman \hat zarah in tinin eng kan lo nei thei ta a nih hi! Chutiang zelin hmasawnna hrang hrang kan hmuh leh kan nunphung thlak danglama, kan khawsak tinuamtu hrang hrangte pawh hi hun khawhral ve mai mai ngai lo, hriatna leh finna zawngtute, hun hman dan thiamte hlawhtlinna rah a nih hi. Kan ram leh hnam timawia, tinuam zual zel turin i hun kha han hmang ve teh le.

Hla siamtu chuan, I hun tithianghlim la, Lalpa pawl fo rawh , tiin min fuih a. Nngaihtuah chian a ngai khawp mai. Tuna i hun hman mek khan i chatuan hmun turah a hruai mek che a ni. Hun hmang \ha loten an hun tawpah lungngaihna leh manganna an hmachhawn chawk. Hun petu Pathian duh dana hun kan hman a pawimawh. Mi tam tak chuan an ngaihtuahna sual puitlin nan an hun an hmang a, leplrh tak leh nawm chen nan an hun te an hmang \hin. Sum thianghlim lo pawh pawisa lovin, hun neitu Pathian zahna reng nei lovin khawvel an chen a, an chungah Pathianin ro a rel dawn tih reng an ngaihtuah lo. Chatuan hremna an pumpelh hauh lo vang le. Lawmna reng reng ka nei lo ve, an tih hun tur chu a lo la thleng dawn si a. Hun leh nun hi thil inzawm tlat Pathian min pek a ni a. A duh anga hman atana min pek a ni. Lal Isua ke bula hun tam zawk hmangtute hi a tawpah chuan mi nihlawh leh awhawm, he leiah ngei pawh
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

hian malsawmna dawngtu an ni leh nge nge \hin. Pathian hlata hun hmangtute chu hun rei lo te chhung nuam leh awh awm angin lang \hin mah se lungngaihna leh beidawnnain a tlakbuak leh nge nge \hin a, an hun

tawp chu mittui nen inchhirna leh mangannna nen an hmang liam fo \hin. Hun \ha kan neih lai hian kan hun hlu zawng zawngte thil \ha tih nan hmang \angkai ila, Isua tan kan hun tam ber i hlan ang u.

Kristian Naupang Chanchinbu-ah hian kan Kohhran tleirawl leh naupangte, nu leh pa leh naupang lam zirtirtute tana \angkai tur thu \ha rawn ziak \hin turin mi tinte kan sawm a ni. Naupang Sanday School zirtirtute pawhin, kan naupangte hnenah thu \ha, (article/sermon \ha) inziahsiak te buatsaih ila, a \ha zual thlan chhuahte Kristian Naupang chanchinbu-a chhuah tura rawn theh luh \hin ni se a lawmawm hle ang. A bik takin Senior Dept. bikah inziahsiak te buatsaih theih ni se. Zirtirtute pawhin Zoram \halai, tleirawlte hnena thu sawi duh kan neih te rawn thawh theih reng a ni e. Editorial Board

1. Brush a awm ve lo. 2. Sakawr thlunna hrui a inang lo. 3. Sakawr ke a inang lo.

4. Sakawr mawng rang a inang lo. 5. Naupang lukhum a inang lo. 6. Sakawr ek a awm ve lo.

www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

Lalramtharzuala Tochhawng Primary Dept. IB Veng, Champhai Mipa naupang fel deuh hi a awm a, a hming chu Mawia a ni. An retheiin an chhungkaw khawsak chu a harsa hle a. T h a wm h n aw h a k tu r \ha leh a \hiante neih ang thil \ha pawh a nei ve thei lo va. Mahse, Isua chenchilh nun a neih avangin a hlim em em tho. A \hianpa Sanga ve thung erawh chu chhungkaw khawsak nuam tak leh a duh zawng ap ian g n ei th ei a n i v e thung a. Mahse, chung a thil neihte chuan a nun a tihhlim phah chuang reng reng lo mai a. A chhan chu, Isua chenchilh nun a neih ve loh vang a ni. Nakinah chuan Sanga chu Mawia te inah a kal ta a. Mawia hlim reng chhan chu a zawt ta a. Mawia chuan , Ka hlim reng chhan chu Isua chenchilh nun ka neih vang a ni, tiin a chhang a. Chu thu a hriat chuan Sanga chuan chutiang nun neih chu a chak ta em em

a . Ti c h u a n , S a n g a c h u chutiang nun nei thei tur chuan a theihtawpin a insiam \ha ta a. A tawpah chuan Isua chenchilh nun chu a lo nei ve ta a ni. Ke i n i K r i s t i a n n a u pangte pawh chhungkaw khawsak harsa kan ni emaw, harsatna dang kan lo nei emaw a nih pawhin min hmu rengtu Isua chenchilh nun kan nei tih h re ren g ch u ngin, h lim takin i awm zel ang u.
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

- T.Upa Dr. Samuel Vanlalthlanga Luangmual West Nick Vujicic (Vawi-chich, tia lam tur) hi kut leh ke nei lova piang (ke vei lam tawi te, ar bawp tiat vel chu a nei), a naupan lai leh tleirawl laia kut leh ke a neih loh avanga hrehawm tam tak leh harsatna nasa tak tawk, nun beidawng em em \hin a ni. Isua Krista a neih chinah erawh chuan mi ropui tak leh rawngbawltu \angkai tak a lo ni ta a ni. Nick-a hi Dec. 4, 1982 khan Brisbane, Australia-ah a piang a. Unau pathum zinga a upa ber niin nau mipa leh hmeichhia, Aarona leh Michelle-ite a nei. A nu leh pate hi Kristian chhungkaw \ha taka sei lian ve ve an ni a, Yugoslavia ram chhunga awm \hin Serbia ram mi an ni. A nu chu Dushka-i a ni a, a pa chu Boris-a a ni. Serbia rama an awm lai chuan Communisthovin Kristiante an tiduhdah nasa hle \hin a, Kristiante chu an retheiin an khawngaihthlak \hin em em a ni.

Kristian tam tak chu Serbia ram a\ang chuan Australia, Canada leh U.S.A.ah te an pe m a. Nick-a pi leh pute, a nu leh a pa lama mite ve ve chu Kristian \ha tak an nih avangin, Communist tihduhdahna tlansanin Australia-ah an pem a, Nicka nu leh pate pawh hi Australia rama Melbourne Kohhran a intawnga innei ta an ni. Nick-a pa Boris-a chu accounts leh office administration lam thiam mi a ni a, a nu Dushka-i chu nurse thiam tak a ni. A pa
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

10

hian ama office lam hna bakah an kohhranah rawngbawlna pawimawh tak, lay pastor nihna a chelh bawk. Hmun hrang hrang Queensland, Melbourne, California, (U.S.A.)-ahte an pem kual hnuah Brisbane, Australia-ah an inbeng bel a, a tlangval hnuah Nick-a hi U.S.A.-ah a awm ta a ni. Unau zinga upa ber hi an pian tirhin an nu leh an pate an hlimin an lawm hle \hin a, Nick-a pian ni erawh chu an chhungkaw tan \ahna leh lungchhiatna ni a ni. A nu pum chhunga a awm lai a\angin ultrasound-in an en fo va, a \hat lohna eng mah an hmu ngai lo, chuti chung chuan a nu chu a ngaih a \ha lo fo \hin. A lo pian chhuah chuan nurse-ten a nu hnenah an dah ngam lo! Kil khatah doctor leh nurse-te chu an inrawn khawm a, naute piang hlim chu an enfiah sek a. A pa chuan a fa hmasa ber chu ban nei lovin a piang tih a hmu hman thuak a, awm ngaihna a hre lo! Room a\ang chuan an hruai chhuak thuai a. A nu

chuan Eng nge ni ta? Ka naute chu engtin nge a awm? tia a zawh sek avang chuan doctor chuan, Phocamelia ti chauhvin a chhang a, hun rei tak nurse lo ni tawh \hin a nih avangin a fa chu a pian a \ha lo va, kut ke kim lo a ni tih a hre thiam nghal mai a. Pawm thiam harsa a ti ngei mai! Doctor chu pawna a lo chhuah chuan Nick-a pa chuan, Ka fapa in ban a nei lo, tiin a lo \ah khum a, doctor chuan, Ni e, i fapa hian ban a nei lo va, ke pawh a nei lo asin! tiin chiang tak, zaidam tak siin a hrilhfiah a. Nick-a pa tan chuan a rapthlak ngei mai! Rei lo teah a nupui chuan a la hre ve lo emaw tiin hrilh tumin a tlan lut a, mahse, ani chu a lo \ap zawih zawih tawh a. Nurse leh thawktu dang ten naute chu a nu bulah dah an tum a, a nu chuan a lo duh hauh lo mai! Naute chu la bo turin a ti a. Naute a \ap a, a nu a \ap a, room chhunga awm zawng zawng chu an \ap a! A nu leh pate chu Kristian \ha tak an nih avangin zawi
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

11

zawiin an fapa dinhmun chu an pawm thiam chho zel a, Pathianin an fa hmasa ber kut leh ke nei lova a siam hi ruahmanna fel tak neiin a ti a ni ang tih an ring tlat a. Eng tikah emaw chuan chu a ruahmanna fel tak chu chiang takin a la hriattir ang tih an ring tlat a ni. Nick-a chu a lo \hang lian zel a, wheel chair te a hman thiam hnu chuan sikul-ah te a kal ve a. Kut ke nei lova sikul kal hrehawm a tihzia leh harsatna hrang hrang a tawh \hinte chu a nu a hrilh \hin a, an nufa chuan an \ap dun keuh keuh \hin. Nikhua a lo rei a, naupang fel tak a lo nih chuan Pathian hnenah kut leh ke dilin vawi tam tak a \awng\ai \hin a, zan a mut dawn te hian \ap zawih zawihin a \awng\ai a, zing a thawh hunah a kut leh ke te chu an lo awm mai turah a beisei \hin a, mahse, a dil leh beisei ang a dawng thei si lo! Sikul a kalpui naupang \henkhatin Engati nge kut leh ke i neih ve loh? tia an lo zawh changte hian hrehawm a ti thei em em a.

Hlim taka sikul kal chang te chu nei ve bawk mah se, vawi tam tak chu thingbuk phenah leh tu mah awm ve lohna room ruakah te a biru fo \hin. A chang chuan chutiang reng renga nun chu hrehawm a ti em em \hin a, a bei a dawng a, khawvel hi chhuahsan mai te a duh \hin. Chutiang taka harsatna nasa leh hrehawmnain a tlakbuak ni mah sela, a nu leh pa, a unaute leh an lainaten an enkawlnaah Pathianah rinna an nghah tlatna chuan rah duhawm tak a chhuah zel a. Amah leh amah pawh chu a lo inpawm thiam ve ta a. Pathianin kut leh ke nei lova a siam chuan chhan \ha tak a nei ang tih a lo ring thiam ve ta a. A zirnaah pawh hlawhtling takin Griffith University a\angin a graduate a, accounting & Financial planning-ah double major lain a graduate a ni. Lehkhabu \ha tak, Life Without Limits tih a ziak a. Mahni intodelh mai ni lovin, mi tam tak tan malsawmna a lo ni ta. Khawvel pum huapa mi tam tak tana thlamuanna
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

12

leh beiseina thlentu, nun beidawnga awm mekte beiseina thar petu, hlimna tluantling nei thei tura mi te kawng kawhhmuhtu, thusawitu ropui tak a lo ni ta. Asia khawmualpuiah te, North America leh South America-ah te, Africa leh Europe-ah te thusawiin an sawm kual nasa thei hle a. Harsatna hrang hrang neiten a thusawi a\angin nun thar an neih phah a ni. Life Without Limbs pawlah Director a ni a. Southern California, U.S.-ah a khawsa a, khawvel ram hrang hrangah mi zawng zawng tana beiseina thu hrilin a zin chhuak \hin. Ni 12 February, 2012 khan nupui duhawm tak Kanae Miyahara a nei a, kumin, 13 February 2013 khan Pathianin fapa duhawm tak Kiyoshi James Vujicic a pe nghe nghe. Nick-a thupui ber chu, Mi tinin he khawvela kan dam chhan hriat tih a ni. Harsatna leh buaina nasa tak karah pawh chu kan dam chhan tihlawhtling tura beih hram zel tur a nih thu te, nun hlim leh nun hlawhtling nei

tur chuan mi dangte rin ngama kan awm a \ul thu te, mi dangte nena inlaichinna \ha, in\anpui tawnna nun neih a \ul thu te; chumi tihhlawhtlin nana chakna thar nei zel tura mahni intihchak a \ul thu te a sawi \hin. A chakna bulpui chu Pathian a rinna a nih thu leh, mi dangte tana beiseina thar siamsak leh he khawvel hi Krista lalna ram lo ni zel tura thawktu a nihna chu a dam chhan a ni tih a hriat chianna chuan Nick-a chu nun duhawm leh nun zalen, sawi hleih theih loh leh hrilhfiah zawh loh nun ropui a neihtir ta a ni. Chutiang taka nun ropui nei tur chuan hengte hi Nick Vujicic-a chuan hriata neih a ngai a ti: He khawvelah hian eng nge i tih dawn? Pathianin theihna leh chakna a pek che kha i theihpatawpin hmang \angkai la. Thil ropui leh \ha, bungraw \ha leh ropui tak tak neih hi hlimna a ni lo. I chhehvelah leh i nun chhungrilah khan hlimna leh lawmna ropui tak chu Pathianin a dah a ni.
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

13

Pathianin a thiltih mak tak tar lan nan a siam che a ni. Beiseina nung, chuai thei lo, Lalpa nghaktute erawh chuan an chakna an siam thar leh ang a, mupuite angin thlain an thlawk chho vang a, hah lovin an tlan ang a, chau lovin kein an kal ang. Pathianin i nuna thil ropui tak tih a tum kha tunah i la hre thiam kher lo mai thei. Amah chu ring tlat la, thil ropui inthupte chu a la entir ang che. Ropui takin a la hmang ngei ang che. I nihnaah leh Pathianin a siam danah che lungawi lohna i nei em? I lu a lian lutuk i ti em? I chawn a lian lutuk i ti em? Hmelchhia i inti em? Rethei bik ngawih ngawihin i inhria em? Chhan neiin tuna i nihna kha a pe che a ni. Lungawi la, lawm takin awm phawt mai rawh. Chuta \ang chuan mi dang pawh i lo hmangaih thei ang. Harsatna karah pawh lawmna tur a awm zel. Pathianin khawvel siam \ha turin tih tur a pe che. Mi dang pawhin harsatna hrang hrang an tawk ve \hin tih

hria la. Ngaihdamna thinlung nei rawh. Hlau suh, hlauhna hi paltlang ngam chuan eng mah tak tak a lo ni ngai lo. Huaisen takin ti zel mai rawh. Mahni nunah inthlakthleng a \ul chang a awm \hin tih hria la, thil thar, tih dan thar ngaihtuah la, thil hlui leh nun hluite kalsan thiam rawh. |hang lian zel rawh. I \hian te leh mi dang te hi han ring ngam phawt mai teh. Mi dangte ngaihlu thiam rawh, Pathianin a anpuia a siamte vek kan ni. Buaina leh harsatna hnuaiah pawh thil \ha tihna remchang a awm zel. Pathian ropuina atan i nun hmang la, i theihna zawng zawng, i nihna zawng zawng, i induh vena leh i induh khawp lohna zawng zawng nen Pathian ropui nan hmang tawp rawh. Hlim takin i nun hmang rawh. T h i l p h a l r aw h , pe k chhuah hi i rawngbawlna a ni.
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

14

-Dr. Varparhi, Mission Veng Khawvelah hian pawisa duh em em, pawisa khawl khawm ringawt tum hi mi an awm a. Pawisa tam tak pawh nei mah se, an hmang phal lo va, an inren em em a. Inren thiam hle mah se hetiang mite nun hi tu mahin an awt ngai lo va, an \angkai bawk lo. Inren thiam tak Eddie-a te chhungkaw chanchin a\ang hian inren thiam pawimawhzia kan hre thei awm e. An nu hovin naupang sikul kai rual pathum nen an awm a. Pawisa thawk ch huaktu ber an pa a thih tawh avangin an ni tin mamawh leh \ul zual chauh bazar a\angin an lei \hin a. Mahse, an nu ho chuan an hlim a., Pathian Biak inah an inkhawm ve ziah \hin a. Easter h m a th la kh at tawkin \henawm hnaiah v e l a h a n Pa s t o r c h u a n inhlawhna turte an zawng koh h ran m i in kh awmte a . E l e c t r i c e n g a n c h h i chu, chhungkaw pakhat tlem a, TV an en tlem a, h a r s a t a k , t a n p u i n g a i electric bill pawh a lo tlem t a n p u i n a t u r p aw i s a l o phah a. Thla khat a lo ral k h a w l t u r i n a n g e n a . meuh chuan inren taka an E d d i e - a t e c h h u n g k u a pawisa khawl khawm chu chuan in an thlen veleh an han chhiar a, dollar 70 pawisa an khawl theih lai a lo n i a. An dan tur an sawi a. Alu tam chhungkaw tan chuan a tawk thla kh at daih tur tam hle mai. leia, chu chu chaw a rina, Hlim takin Biak In ah thil dang chu lei loh an an keng a, a m al m alin remti tlang thei a. thawhlawm bawmah an Chutianga nupa inrem thlak a. An nu-in dollar taka an awm chuan chaw 10, naupang tinin dollar leina tur a\angin dollar 20 20 \heuh an thlak a, hlim vel an khawl thei dawn a takin in lamah an haw leh n i . N a u p a n g t e p a w h ta a. Easter a ni bawk a, chuan an theih ang chawchhun atan artui
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

15

chhum tur an nu chuan a lo lei a. Alu kan nen an ei a. Hlim taka an ei zawh ch uan an Pastor ch u an inah chuan a lo kal a. An nu hnenah lehkha ip hi a rawn pe a. An han phawrh a, an pawisa thlak \heuh leh dollar khat hlir sawm leh pasarih hi a lo awm a. Mi ngaiha chhungkaw re th ei a n n i t ih a n h a n hriat chuan an zak em em a, inkhawm pawh an duh tawh lo va. Mahse, Pathianni a lo thlen leh chuan an nu chuan inkhawm tur a ti a, hah tak chungin an kal ta a. Khami ni khan missionary pakhatin thu a sawi a. Africa rama mite retheihzia te, an biak in atan in chung an mamawh thu te a sawi a. Dollar za chuan in chung tur a lei t h e i h a t i a . A n Pa s t o r chuan, Heng Africa rama mi retheite hi kan \anpui thei lawm ni? tiin inkhawmhote chu a ngen a. Eddie-a te chhung chu an inmelh a, hlim takin an innuih a. An nu chuan a

ipte a\angin lehkha ip pawisa awmna chu a han phawrh a. An inpe chhawng diat diat a, an naupang ber chuan thawhlawm bawmah a va thlak ta a. An thawhlawm chu an han chhiar a. Missionary chu a hlim hle a. In kohhran hi a lian lo. Mahse, mi hausa chhungkua in awm a nih hi, a ti a. An kohhran mi tlem te chuan dollar za chuang hret hi an lo thawh a. Eddie-a te chhungkua inren thiam taka an awm avangin Africa rama Biak In pakhat chuan inchung a neih theih phah ta a ni. Pa w i s a l e h e l e c t r i c chauh ni lovin, ni tina kan hman \hin leh mamawh dangte pawh, a \ulah leh kan mamawh chin tawk chauh hman thiam hi inren thiam nihna a ni. Tu n h m a deu h a\an g khan khawpuiah te, ram a changkannaah te tui thian gh lim a vang tulh tulh a. Tuikhur te, lui te a k a n g t e lh t e l h b a w k a . Mizoramah pawh tui
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

16

chawia inhlawh te, sumdawng te pawh an awm ta. Ram changkangah chuan hrisel zawk nan ek in changkang tak, tuia tleuh fai n gai te kan lo nei ta fur a. Tui hmanna tur a tam tial tial a. Tui ren a \ul tih hretute chuan zing hmai phih pawhin tui herh huau huau lovin, nova a tui dawh phawt a, chu chuan hmai phih inzirtir a ngai, te an ti hial a. Nepal ramah, sap khualzin tamnaah hotel changk a n g a n l a a . Tu i a n mamawh tam leh si a, an tui khawl khawm sa in a daih leh si lo va. Tun h m aa ekin kh u r n ei ch i a siam te kh a an lo \angkai hle a ni, an ti leh tawh. Mahse, tui ren taka hman kan zir chuan kan changkanna kalsan si lovin hma kan sawn zel thei ang. Zun in te hi a hing thei hle a. Mi th ia m te ch u a n t u i tl em te hmanga a rimchhe lo tawka awm thei turin zun in an siam leh zel tawh a ni.

Lehkh apuan pawh hi a siam nan thing leh m au tam tak an hm an g a, ram h n u ai a th in g an kit \euh a. Boruak tivawttu tur thin g hnah a awm tlem ta a, khua pawh a lum nasat hle tawh hi. Chuvangin, lehkhapuan te hi ren taka hman inzirtir kan m a m a w h a n i . To i l e t paper te hi a nem a, h m an a n u a m ka n ti a . Mahse, nem taka siam tur ch uan thing tam tak hman a ngai bawk si. Chuvan gin, lehkh a nem hman \ul hlenaah lo chuan hmang lo thei ila, lehkha te hi ren nachang i hria ang u. Inren dan chi khat d an g l e h c h u m o t o r- a chu ang lov a kea kalte h i ching thar leh ila. Motor chuan man kan h lep an g a. Motor a tlan tlem chuan a khu a lo th lem an g a. Diesel leh petrol khu in kan boru ak h ip tu r a p awlh ch h iat em em tawh h i a lo ziaawm ang a. Mi pawh kan hrisel thei zawk dawn a n i.
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

17

- C.V.L. Tlanhlua Vaivakawn Pakistan ram Mingora khuaa hmeichhe tleirawl huaisen, an rama firfiak pawl (Taliban)-ten hmeichhe naupangte lehkha zir leh sikul kai an khap chung pawha huai taka an dinhmun khawvel hriata puangzartu, a hnua firfiakten tihhlum tuma rawng taka silaia an kah, tleirawl Malala-i chanchin hi a ngaihnawm asin! Buaina chhumpui kara naupang danglam: Malala-i hming pum chu Malala Yousafzai a ni a. Pakistan rambung khat, firfiakten bu an khuarna hmun, Swat District-a khaw pakhat, Mingora an tihah July 12, 1997 khan a piang a. A pa hming chu Ziauddin Yousafzai a ni. Nau mipa pahnih a nei. Kristian an ni lo va, Pashtun hnam, Sunni Muslim an ni. A pa hi zirna lama tui tak, sikul pawh din ve hial a ni a; a zirlai tam zawk chu Malala-i hian a pa hnen a\anga a zir chhuah a ni nghe nghe. A tirah chuan doctor nih a chak ber a; pilot nih a chak thute pawh a sawi \hin. Mahse, a pa fuihna avangin a hnuah chuan politician nih a chak ber. A danglam bik avang hian

naupang mai ni mah se a pa hian a unaute mut hnuah zanahte hian politics thil a sawipui fo \hin. Lehkha zir nuam a ti em em a. A \hiante nena Schoola hlim taka infiamte chu nuam a tiin a thlahlel \hin. Mahse, vanduaithlak takin Muslim firfiak pawlte chuan an chenna hmunah chuan an sakhaw dan khermei tak chu
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

18

lek kawhin hmeichhiate tan lehkha zir leh sikul kal an khap ta hmiah mai a. Chu khapna chuan Malala-i nun chu nasa takin a her danglam ta! Lehkha zir nuam ti em em, kum 12 leka upa tleirawl, Malala-i chu firfiakte khap beh theih a lo ni hauh lo! Khawvel hriatah an dinhmun a puangzar: Kum 12 mi lek a nih lai, 2009 kum bul lam khan Sap ram (England) TV News Channel lian ber leh khawvela chanchin thar thehdarhtu hmingthang BBC (British Broadcasting Corporation) chuan Malala-i hi chhar chhuakin khawvel hriat theih tura an chenna hmuna firfiakte chet dan leh hmeichhe naupangten lehkha zirnaa harsatna an tawh dante ziak \hin turin an sawm a; chutiang thil chu hlauhawm hle mah se, an rama hmeichhe naupangte dinhmun rapthlakzia a hmuhin a remti ta a ni. Hetih lai hian firfiak pawlte chuan an awmna lai hmunah hian TV en te, rimawi ngaihthlak te, hmeichhe naupang sikul kai

te leh hmeichhia bazaar-a kal te thlengin an khap hmiah mai a. Chutih laia khawvel hriat theih tura Internet-a an chanchin ziaka han puanzar chu thil hlauhawm tak a ni. Chuti chung chuan BBCin Urdu \awnga programme a siamah chuan an khua leh a chhehvela hmeichhe naupangten chak hle mah se lehkha an zir ve theih loh thute leh firfiak ho awpna hnuaia an nun hrehawmziate chu a ziak \an ta a ni. Firfiakten an School an phin darh: An chenna hmunah chuan boruak a chhe ta tulh tulh mai. Kum 2009 January 15 a\ang phei kha chuan firfiak pawlte chuan School kal reng reng an phal ta lo bur a. Chu chauh chu ni lovin hmeichhe school tam tak an bomb darh a; an khuaahte chuan sawrkar sipai leh firfiakhote an indo a, laipui a puak ta ulh ulh mai a, mipui an thlabar em em a ni. Firfiakten sikul an tichhia leh hmeichhiaten lehkha an zir ve an phal lo chu a hre thiam thei lo. Eng vanga chutianga ti nge an ni tih chu a rilruin a vei em em a; an
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

19

exam thei lo turte a ngaihtuahin a lungngai em em a ni. Heng an thil tawn zawng zawngte hi Urdu \awngin internet-a thuziak a theh darhna (blog)-ah a dah zel a. Chu chu hmun tin a\angin miin an lo chhiar a, mite rilru a khawih \hin hle. A hnuah phei chuan USA-a chanchinbu lar tak, New York Times-a thawk pakhatin an awm dan, film-a siam an tumah Malala-i chu inlan ve turin a sawm ta hial a; he documentary film an siamah hian a tel ve nghe nghe a ni. Hun eng emaw chen hnuah hmeichhe sikul te chu hawn phalsak an ni leh ta a. A \hiante nen chuan hlim takin sikul an kal leh thei ta. Mahse, an hlim rei lo! Pakistan sawrkar sipai chuan Malala-i te chenna hmuna bu khuar mek, firfiakte chu tharum nen um chhuak turin beihpui an thlak ta tlat mai. Sawrkar sipai leh firfiak pawlte chu nasa takin an indo ta a. Mipuite tan awm ngamna chi a ni ta lo a, Malala-i te chhungkua pawh hmun dangah an himna zawngin an insawn a. An raltlanna hmun chu Malala-

i chuan hrehawm a ti hle a, lehkhabu chhiar tur a awm lo a, a hrehawm ngei mai tiin a sawi. Indo a reh deuh hnu chuan an khaw lamah an haw leh ta a. Vanneihthlak takin hetih laia US President, Barrack Obama-an Afghanistan leh Pakistan dinhmun enfiah tura a aiawha a tirh, Richard Holbrooke chu khawtual mi ten an hmu thei hlauh mai a. Malala-i pawh a tel ve a, US palai Holbrooke-a hnenah chuan, Ka pu, lehkha kan zir theihna tura min \anpui thei a nih chuan min \anpui hram teh, tiin a lo ngen hial a ni. Mite hriat a hlawh zel: Firfiak pawl (Taliban)-te chet dan sawisel chu thihna tluk a ni. Mahse, Malala-i chuan chu chu hre mah se hmeichhiate dinhmun rah beha a awm chu a hrethiam thei lo va. Kum 12 leka upa a ni chung chuan Television kaltlangin an ram dinhmun \hat lohzia chu a tlangaupui ta zel a. Mi \henkhatin an sawi danah phei chuan TV programme pakhatah an ram President, Zardari chu na taka sawiselin
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

20

Kan chenna hmunah hian kan president fanu hian lehkha chu zir ve ngat se chuan sikul te hi min kharsak lo tawp ang, a ti hial a ni, an ti. Kum 2009 December thlaa Pakistan rama remna leh muanna sawi hona hun pakhat, Open Minds project an tihah Malala-i chu a tel ve hlauh mai a. A thil lo tih tawhte avang chuan mite hriat a hlawh a, a bikin a hmeichhiatpuite a tiphur a. He hunah pawh hian hmeichhe sikul naupang an tel \hahnem hle a ni. Kum 2011 December-ah khan khawvel pum huap naupang chawimawina sang International Childrens Peace Prize dawng thei tur zingah telh a ni a. Kum 2012 khan Pakistan rama a vawi khatna atana \halaite chawimawina sang National Youth Peace Prize an tih chu Malala-i hnenah hlan a ni ta nghe nghe a ni. Dinhmun hlauhawmah: Hetianga huaisen taka firfiakte chet dan a sawisel ngam avanga mite ngaihsan a hlawh hle lai hian a nunna

atana hlauhawm a tam telh telh thung a. Taliban firfiakte chuan tihhluma an vauna chu tualchhung chanchinbuah an chhuah ta! A hun awl apianga a khawih \hin Facebook-ah te pawh vauna a dawng ta fo mai. Chuvang chuan, facebook-a a intar lanna te chu a titawp a. Amaherawhchu, a rilruin he thu hi a vawng reng thung: Hmeichhe naupangten lehkha an zir theih nan ka hnathawh hi ka bansan ngai lo vang tih hi. A hnathawh a bansan duh loh avang chuan kum 2012 nipui lai khan Taliban firfiak pawl hruaitute kal khawm chuan tih hlum tur tiin thutlukna an siam ta hial a ni. Tihhlum an tum, mahse...: Oct. 9, 2012, (Mon.) a ni a. Tuk dang ang bawkin Malala-i chu zingah a tho a, phur takin exam turin Swat phairuam (Swat valley)-a an sikul chu a pan a. An exam zo chu Bus-in hlim takin an in an pan a, chutia Bus-a an chuan lai chuan hmaituam pakhat silai keng hian an chuanna bus chu tidingin ring takin Tu ber hi nge Malala-i, sawi thuai rawh u. A nih loh chuan in vai
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

21

hian ka kap hlum vek ang che u, a rawn ti tuar tuar mai a. Malala-i a tel ve ngei a ni tih a hriat veleh a luah silaiin a kap ta! A lu chu a kap tlang in, a nghawngah a tlang thla zelin a darah silaimu chu a tang a. Malalai chu thisen nen Bus chhuatah chuan a let ta reng mai. A rual hian hmeichhe naupang pahnih, Kainat Riaz-i leh Shazia Ramzani te pawhin hliam na lutuk lo an tuar a ni. Malala-i chu thlawhnain Peshawar-a sipai damdawi in panpui a ni a. A lua silaimu lut chuan a thluakah nasa takin thisen a tiput a; chuvangin, hmanhmawh taka zai nghal a ni. Darkar thum zet an zai hnuah thisen put chu tihreh a ni a; tin, a dara silaimu tang pawh chu lak chhuah a ni. A dinhmun a \ha lo hle a. Mahse, tlema a ziaawm hret hnu chuan Birmingham (UK)-a Queen Elizabeth Hospital-ah enkawl turin lak a ni ta a ni. Doctor- ten hun rei tak uluk taka an enkawl hnuah kumin January 3 khan damdawi in a\angin dam takin a chhuak a. February 2,

2013 khan Queen Elizabeth Hospital, Birmingham-ah vek hian lut lehin, darkar nga chhung zet a luruh siam \ha leh a ri hriatna siam \ha turin an zai leh a ni. Tute tih nge?: Pakistan rama Taliban firfiak pawl thupuangtu, Ehsanullah Ehsan-a chuan Malala-i chu an pawl kah ngei a nih thu puangin, He nu hi rinawm lohna leh lepchiahna entirtu a nih hi, tiin A dam chhuak leh hlauh a nih pawhin amah hi kan bei zui leh ngei ngei ang, tiin a vau zui bawk. A hnuah an thiltih chu khawvelin an dem rawn avangin Taliban-ho chuan chhuanlam dang siamin Zirna atana a hnathawh avanga bei kan ni lo va. Muslim pasal\hate indona a sawisel avanga bei kan ni, an ti. Tin, Taliban-ho chuan, Muslim lehkhabu thianghlim pawhin Islam sakhua leh a sipai rualte dodal chu tihhlum tur a ti, tia sawiin, Muslim dan chuan Islam dodaltu chu naupang pawh ni se thah a phal, ti tein an insawi thiam zui a ni. Mahse, Taliban-hovin
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

22

hmeichhe tleirawl, Malala-i chunga an thiltih dan hi Muslim sakhaw pawl hrang hrangte chuan an dem hle a. Khawvela mi lar leh ropui tak takte pawhin Malala-i chunga thil thleng hi an dem nasa hle. Tunah chuan: Hmeichhe naupangten zalen taka lehkha an zir theih nana a hnathawh avang leh, chumi avanga silai nena beihna a tawh avangin Malala-i chu khawvel tleirawl hmingthang a ni ta. Damdawi in a\anga dam taka a chhuah hnuah UK (Sap ramah) an cheng zui ta rih a. Khawvelin a huaisenna leh tum ruhna a ngaisang a. Khawvel puma ram inzawm khawmna pawl lian ber , United Nations chuan July 12, 2013 khan Malala-i pian cham vawi 16na chu New York UN hmunpuiah a lawmsak a, July 12 chu Malala-i hnathawh ropui chawimawi nan

leh, khawvel puma hmeichhe naupangten zalen taka lehkha an zir theih nana beihpui thlak zel a nih theih nan, MALALA DAY atana hman turin an ti zui ta hial a ni! United Nations chuan, kum 2015 tawpah khawvel puma naupangten sikul an kal vek theih nan beihpui thlak ni se, beihpui thlakna thupuiah pawh Malala-i ka ni (I am Malala) tih hman ni se, tiin rawtna a siam hial bawk. Chu mai chu a la ni lo, April 29, 2013-a Sap chanchinbu lar Times Magazine-in khawvela mi rilru hneh thei 100 (100 most influential people in the world) a thlanah Malalai hming chu a chuang vang bawk! A chanchin ziaktu hi US President hlui Bill Clinton-a fanu Chelsea Clinton-i ngat lehnghal. Tunah hian ama chanchin a ziah, I am Malala tih lehkhabu chu kumin kum tawp lam hian tlangzarh an tum niin sawi a. A thuziak hi lehkhabua chhuahsaktu tur (Weidenfeld & Nicolson)-ten British Pound
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

23

maktaduai 200-in an lei nia sawi a ni. July 12, 2013 khan United Nations bultuma khawvel hmun hrang hranga \halai rual pun khawmna ropui tak, UN Youth Assembly, New York khawpuia neihah Malala-i hian thu a sawi a. |halai sangkhat chuang kal khawm hmaah Malala-i chuan, He hmunah hian naupangten zirna kawngah dikna chanvo an neih a \ul thu sawi tura lo ding ka ni a. Taliban firfiak leh hmun hrang hranga firfiaka che \hinte fanu leh fapate hian zirna hi dawng se ka duh. Min kaptu kha ka haw lo. Silai pawh hum reng ta ila, min kaptu kha ka hmaah ding ta bawk se, ka kap ve hauh lo vang. Hetianga tharum thawh lohna thinlung hi Gandhi-a te, Mother Teresa-i te leh Badshah Khan-a te zirtirna a\anga ka neih a ni, a ti. Malala-i chuan zirna pawimawhzia sawiin, Kan lehkhabu leh pen te hum ila, chu chu kan ralthuam thiltithei ber ni. Zirtirtu pakhat, lehkhabu pakhat leh pen pakhat hian he khawvel hi an thlak danglam thei

asin a ti. UNO programmea a tel \um hian, UN hotu ber, Secretary General, Ban Kimoon-a chuan Malala-i hi lo lawmin, Malala, nangmah chauhvin i awm lo a nia aw! kan zavai hian i lamah kan \ang a; i hnungah kan awm reng a nia, a lo ti hial bawk. Tuna kum 16 leka upa Malala-i hian khawvel hriatah firfiakte chetna avanga a thiltih a chawlhsan loh tur thu a tlangaupui a. Amah thah tuma silaia an kah khan a nunah eng mah a tihdanglam loh thu sawiin, Ka chak lohna te, ka hlauh \hinna te leh ka beidawnna ten min thihsan thung a ni, a ti. Firfiakten an hlauh ber chu pen leh lehkhabu a ni, a ti. Zirnain thil a tih theihzia an hria a, an hlau a ni. Hmeichhiate hi min hlau a ni, a ti. Khawvela chawimawina sang ber, Nobel Peace Prize an tih dawng tura rawt zingah Malala-i hming hi a langsar hle a. Nobel Prize dawng tur hi kumin October thla tir lamah puan a ni ang. He chawimawina sang hi dawng thei tak ang maw? Khawvelin a thlir mek a ni.
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

24

(chhunzawmna) - Upa Dr. L.N. Tluanga Gauhati kalkawng: Aizawl a\angin Pu Zateuha motor (truck)-ah kan chuang a, Kolasib kan thim lut a. Fur lai (July 1951) a nih avangin kawng a nal em em a, Zanlawn chho velah te kan chuanna motor chu kan nam ngat ngat mai a; kan han tang leh deuh ren rawn \hin a (A kum leh 1952-a Nipui chawlha kan haw kan kal leh \um pawhin Kawnpui chhovah kan tang a, kan chuanna jeep ke chu diakah a inphum vek a; zin ve dang tam tak pawh an tang \hup mai a. Keini zirlaiho chu mi thlamah kan riak ta nghe nghe a. A tukah ni a lo tlangsan deuh hnuah, motor chu eng emaw ti ti-in kan kam kang a, kan kal leh thei hram chauh a ni). Ka zinpuite chu Rev. Saiaithanga leh Pu Zalawra leh Pu Zalawra fanu, Thanchhingi (ka pawlpui) te an ni a. Rev. Saiaithanga te hi Assam Phatuala Mizo Kristiante kan tura kal an ni. A ni hnihnaah Silchar kan thim lut leh a. Silchar a\angin relin kan kal ta a. Rel ka hmuh vawi khatna a ni a, ropui ka tiin hmuh nawm ka ti em em a. Kan chuanna chu rel te ber chi (metre gauge) a ni a. Haflong tlang velah leiverh (tunnel) tam tak kan tlan tlang a, naupanga thuchang ka phili nasa angreng a, tukverhah ka dak a, ka phi deuh sek mai a. A hnu lamah chuan ka rui ta deuh leh nghal a, ka mu ta deuh char char a. Rel chawlhna (station) kan thlena, kan din apiangin sai ram, sai ram tia lo au ka hre thin a. Eng nge a awmzia ka hre mai lo va, chae garam (thingpui sa/lum) tihna a lo ni reng a, thingpui zuarho au hla a lo ni. Gauhati thlen hlim vel: Gauhati Railway Station chu zing khawvar hmain kan thleng a. Keimahin rickshaw ka la ve tawp a, L.M. Hostel lam ka pan ve ta chawt a. Vai \awng kawi khat pawh ka thiam si lo va, rickshaw puin Sap \awng a thiam si lo, Don Bosco gate bul-ah min
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

25

chhuktir ta a. Khawvar nghakin ka awm ta ran mai a. Nakinah chuan zirtirtu pakhatin min rawn bia a, L.M. Hostel-a kal ka duh tih ka hrilh a; ani chuan kawng min kawhhmuh ta a. Tichuan, keima thawmhnaw puin L.M. Hostel, Brahmaputra lui kam, Strand Road-a awm chu ka pan a, ka thleng ve ta hlawl a. Chutih laia 2nd yr. I.Sc. zir mek Ainghinglova chuan ama pindanah min lo mikhual a, la inhre ngai reng reng lo kan ni nain ani hian nau angin min lo buaipui a, ka tan chuan Pathian hmanrua a ni chiang khawp mai. Rel ka ruih deuh avangin ka lu a hai bur mai a; ani chuan ama pindanah a khumah min muttir a, ka lawm kher mai. Hetia min lo dawng sawng hi theihnghilh a har khawp mai. Kan inngaina zui ta hle nghe nghe a. Nau angin min en a, kawng tam takah min kaihruaitu a ni zui a. All India Radio, Gauhati-a a zai record a nih tum pawhin \ing\ang te ka va tumsak ve a, \hian \ha kan ni zui ta a ni. Cotton College-ah U Dawnga (Malsawm Dawng-

liana), Mission Veng, chu 3rd year B.Sc. zirlai a ni a, Chemistry honours a la a. Ani hi u anga kan lo hriat sa, veng khata awm kan ni a. High School kan kal ho lai Class VIII, ka zir laiin ani chu Class X a ni a. |um khat pawh Algebra chawh dan, mi ina kan len dun laiin ka zawt chawt mai a, min hrilh fiah ta a, chu chu ka chian phah em em mai a; Algebra awmzia ka man \anna bul pakhat a ni nghe nghe a. Ani hi a lo tlangnel tawh a, Cotton College Vice Principal, Dr. Dutta hnenah min kalpui a; harsa lo takin admission chu ka hmu ve ta mai a. L.M. Hostel-ah pawh seat pek ka ni zui ve nghal bawk a; Pathian hruaina zel a ni tih ka hria a, ka lawm em em. Tichuan, Cotton College, Gauhati-ah, kum hnih chhung 1951-53, I.Sc. (Intermediate Science) zirin ka awm ta a. Class kan kal \an tak tak hmain thla khat dawn lai nghah leh rih a ngai a. Chutih chhungin Shillong-ah ka u Nghaka lehkhabu hlui lamin ka han kal a. Tin, khatih lai khan L.M. Hostel Superwww.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

26

intendent chu American pachal a ni a, ama ho hian tlai tin Vesper kan nei \hin a. Chu chu \awng\ai hona a ni ber a, Bible a chhiar a, thu tlem a sawi a; hostel monitorin thu a puang \hin bawk a. Hostel naupangho kha min en ngun em em mai a, Baptist Hospital, Satribari-ah min tir a, pindan chhungah min inphelh ruahtir vek a - kan engkim min endiksak a ni ber mai! A mak angreng a, thu awih takin tih tur an tih kha kan ti vek hlawm mai a ni. Damdawi inah : College \an hma hian ka dam lo ta tlat mai a. Rang takin damdawi inah hian min dah nghal a. |awng thiam loh nen, zakzum chi lo nih nen, a hrehawmin a khawharthlak duh kher mai. Keimahin khumah ka mu ve ran mai a, tuma tlawh pawh ka hlawh lem lo va. Damdawi in pindan bangah Lo! I am with you always tih intar chu ka mutna a\angin a lang chiang hle a, ka chhiar deuh reng a, chu Pathian thu chang chu ka thlamuanpui ve hle nghe nghe a ni. Kar khat vel hnuah min chhuahtir a, kein ka haw a, u Dawnga chu min kan

tumin cycle-in a lo kal a, kawngah kan intawk a. Damdawi ina ka awm thu hi ka la sawi ngai reng reng lo va, tun \umah hian kan sawi ta a ni a; vui thu ni lovin khatih lai khan tunlai angin Mizote kan la inngaihsak vak lo a ni ta awm e. Gauhati MZP inkhawmah: Kan thlen thlak hlim deuh hian Gauhati Mizo Zirlai Pawlin inlawmna inkhawm an buatsaih a. Kan la tlem hle a, hostel pindan pakhatah kan \hu khawm mai niin ka hria. President chu A. Thanglura a ni a, ani hian inkhawm a hruai a. Kal tharte lawmna a nih avangin thu sawi vek turin min phut tlat mai a. Ka pawlpuite chu Thanchhingi, Belsangmawii, Vanlalmuana leh Lalpuiliana te an ni a. Mi dangho chuan \ha takin an sawi vekin ka hria a; ka hun a lo thlen ve chuan ka han ding chhuak chu ka zam em em mai a, ka tha te a khur a, eng nge ka sawi tih hre miah lovin ka tlingtla ve der a! Biak inah te pawh \antu ka lo ni ve tawh \hin na a, khami \uma ka zamzia kha ka theihnghilh thei lo, mak pawh ka inti khawp mai. (awm zel tur)
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

27

- Lalremmawia * Kan ram \ henawm * Kan chenna khawvel My anmar sipaite k hi hi a laia hawlh tlangin km. 12,756-a sei a ni. Tatmadaw tih an ni. * Half marathon hi km. * Tun hma khan tunlai anga handset zangkhai leh 21.243-a thui a ni. * Olympic flag-a rinbial pan hi an la siam thiam lo (ring) eng hian As ia va, kum 1970-a Motorola Vice President Martin khawmualpui a entir. Cooper-a hman tura * Kum 2009 khan handset an siam pawh kha Maldives sawrkar chuan kg. 1 zeta rit a ni. khawvela a hmasa ber dictat or atan tui chhung ah * German Adolf Hitler-a leh Eva meeting an nei. Braun-i te kha darkar 40 * Ram acre 4,000 dawn chhung chiah zu han lai \hut, kum 1929-a sak innei a! zawh, India president chenna, Rasht rapati * Sap \awng hawrawp Bhavan, chhaw ng lia hmasa pathum awmna sangah khuan pindan 340 ram hming chu Cuba a ni. * Kum pinu (Britain) lai a awm. * Film channa hmunpui lalnu, Queen Elizabeth II hming hi ram hrang hausakna khu, a lem ziak hrangah a inang lo thluah te, a tlereuh te leh a ro a: USA-ah Hollywood a thil neih zawng zawngte ni a, India ram ah nen Dollar maktaduai 682 Bollywo od; Nigeria zu han tling a! ramah chuan Nollywood * T u n l a i a n a u p a n g lawm lar tak pakhat, yoa ni daih thung.
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

28

yo hi kum 1920 chhovah Philippines a\angin U SA - a h an hr e la r ve cha uh va; chumi hma chuan khawchhak lam ra m le h hmanlai Gr ik ramah kum za tam tak chhung a lo lar hle tawh a, a awmzia chu, Lo kal rawh, lo kal rawh tihna a ni.

chauh a ni, mi thiamten zu han ti a! * Vur ram savawm (Polar bear) hian a chaw awmna hi mel 20-a hla a\ang pawhin a hre thei nia! * Kum 1919 United States-ah mi mal ina radio thlak hi dan kalh khan chuan ngaiha ni!

* Butterfly (Phengphehlep) hming hmasa chu * Satel hian ha a nei miah lo! Flutterby a ni daih. * K u m 1 9 8 3 k h a n * Kan beng pahnih hi a k h a w ve la r am t e be r , inzwn miah lo nia! Ding Vatican City-ah chuan lam hi vei lam aiin a sang nau piang pakhat mah zawk! an awm lo.

* Sazu hi sanghawng* Khawvela t h i n g sei aiin tui tel lovin a mak ta dua i tam t ak hi dam rei thei zawk. thehleiten an thei lawh, * Chhang chi khat, hot l e i a a n p hu m r k , a n dog hi kum 1906 khan a phumna hmun an hriat hming hi phuah a ni a; le h t k loh avang a lo A m e r i c a mi, cartoon \ova, lo \hang lian ta nia ziaktu pakhatin chhang ngaih a ni. thlum (bwn chhang)-a * |k tlaka kawl phe dachshund ui lem a ziah zuai zuai hi a len zawng vang a ni. (diame tr e) chu inch 1

www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER2013 2013 SEPTEMBER

29 29
5

1 6 8

2 7

10

11

12 15

13

14

16

17

18

19

20

21

A PHEI : 1. Zawlnei ropui tak (5); 3. Rawng tt (6); 8. Lo lang/Inlantir tihna (5); 9. In sang tak (5); 11. Thing lar tak (5); 15. Kurini khuaa mi (Tirh 13:1) (5); 16. Inthawi nan an hmang \hin (5); 17. A dik loh chuan Lalpa mit hmuhin thil tenawm a ni (5); 19. Novan a tuk (5); 20. Thihna lem zotu (1 Kor 15:54) (6); 21. Tehkhin thua hman fo, thlaihnah (5). A CHHUK : 2. Jakoba hming thar (7); 4. Puithiam Ahimelekan khr chunga Davida a lo hmuahna CROSSWORD NO. 5 DIKNA khua (1 Sam 21:1) (3); 5. Mei I S A I A H N A W I H chhm (3); 6. Petera hming dang S S T O A (6); 7. Thil hlu, rangkachak ni si lo I N L A R A B A B E L (9); 10. Nausen Isua thilpek dawn M A N E pakhat (5); 12. Bible-in mi chunga O L I V E G B R M awm dan turah hetiang hi a phal N T L U K I A A A lo (5); 13. Israel fate sala man fotu A S A A B A W N G ram (7); 14. Japhetha fapa (Gen I R U O 10:2) (6); 17. Mizoramah a chi kan B U K N A U L A W N G tuh a, Israel ramah an theh \hin U W A O A thung (3); 18. Ngl lo (3). H N E H N A A N | A M
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

30

CHEI CHHUAH
Saitluangpuii chuan a duh hle!

Chei dan tur 1 = Hring dal, 2 = Hring tak, 3 = Var, 4 = Eng 5 = Serthlum rawng, 6 = Sen no, 7 = Nwihnwk

www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

31

Bible Milem : EZEKIELA

www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

32

Bible Milem : EZEKIELA

www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

33

Bible Milem : EZEKIELA

www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

34

Bible Milem : EZEKIELA

www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

35

KA HMUH ANG HMU THEI RAWH

A chunga lemziak chi hnih khi ngun takin en la, a inan a lohna chi ruk hmu thei rawh. A hnuaiah hian a chhanna lo ziak la 1................................................................................................... 2 ................................................................................................ 3................................................................................................. 4.................................................................................................. 5................................................................................................. 6................................................................................................. A chhanna chu thla lehah kan rawn chhuah ang.
www.mizoramsynod.org

SEPTEMBER 2013

36

www.mizoramsynod.org

You might also like