Univerzitet u Banjoj Luci Elektrotehniki fakultet Katedra za elektroenergetiku

PRIMJENA ATEX DIREKTIVA NA SISTEME ZA NAPAJANJE ELEKTROMOTORNIH POGONA

SEMINARSKI RAD
iz predmeta

Protiveksplozivna zatita

Mentor: Dr.-Ing.,D.Sc.Mio Gaanovi Kandidat: Boban Vuanovi 63/04 Banja Luka, septembar 2010.
1

Predgovor
Do pojave nove ATEX direktive iz EU, instalacija elektrinih komponenti u potencijalno eksplozivnim oblastima (ponekad paznate kao opasne oblasti) je relativno jednostavna procedura, zahtjeva samo izbor opreme odobrenu za odgovarajuu oblast. Sprovodjenje novih direktiva e promjeniti percepciju izvodjaa i proizvodjaa, koji sada postaju direktno odgovorni. Radna oprema je sada posebno pokrivena zahtjevima direktiva, kao i kompatibilnost sve opreme instalisane na toj lokaciji. Ovaj vodi je razvijen od strane GAMBICA/REMA zajednike radne grupe, i bazira se na materijalu predstavljenom CEMEP tehnikom odboru (Evropska komisija proizvodjaa elektrinih maina i energetske elektronike). On predstavlja stavove grupe na zahtjeve za elektromotornim sistemima promjenljive brzine. Ovo upustvo se ne primjenjuje na elektrine opreme za upotrebu u rudnicima, iako se ATEX direktive odnose i na ovu granu industrije. Neke druge aplikacije moraju biti pokrivene produktima specifinih standarda, ili propisa, koji se moraju potovati.

Sadraj

Uvod i terminologija. The Power Drive System (PDS)....................................... 5 1.1 1.2 ATEX .......................................................................................................... 6 Pojmovi koji se koriste za opremu protiveksplozivne zatite ..................... 6

ATEX direktive .................................................................................................. 9 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 Klasifikacija okruenja i opreme prema ATEX direktivama ......................... 9 Direktiva proizvoda 94/9/EC .................................................................... 10 Direktiva o zatiti radnika ATEX 1999/92/EC ............................................ 11 Nacionalno zakonovodstvo ...................................................................... 12 Prvi juli 2003 godine ................................................................................ 12

3 4

Potencijalno eksplozivne atmosfere .............................................................. 14 Elektrini motori u potencijalno eksplozivnim sredinama .............................. 16 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 Opti zahtjevi ........................................................................................... 16 EEx nA ne varnii (EN 50021:1999/EN 60079-15:2003) ......................... 17 EEx e poveana bezbjednost (EN 50019:2000/EN 60079-7:2003) ......... 17 EEx p pod pritiskom (EN 50016:2002) ................................................... 18 EEx d otporan na vatru (EN 50018:2000) .............................................. 18

4.6 DIP (Dust Ignition Protection) zatita od zapaljenja praine (EN 50281-11:1998) ............................................................................................................. 19 5 PDS sistemi koji se koriste u potencijalno eksplozivnim sredinama ............... 20 5.1 5.2 Radni uslovi PDS-a ................................................................................... 20 Izbor Ex motora i BDM/CDM za PDS aplikacije......................................... 21 Generalno .......................................................................................... 21 Dodatno obiljeavanje ....................................................................... 23
3

5.2.1 5.2.2

5.3

Dodatni zahtjevi za PDS ........................................................................... 24 Specifini zahtjevi .............................................................................. 24 Pravila instalacije ............................................................................... 24 Inspekcija i pravila odravanja ........................................................... 25 EEx nA ne varnii............................................................................. 26 EEx e poveana bezbjednost ........................................................... 27 EEx p pod pritiskom ........................................................................ 28 EEx d otporan na vatru ................................................................... 29 DIP zatita od praine ..................................................................... 30 Ovlateno tijelo za Ex i sertifikati ....................................................... 31

5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.3.4 5.3.5 5.3.6 5.3.7 5.3.8 5.3.9

1 Uvod i terminologija. The Power Drive System (PDS) Koncept power drive systems odnosno sistemi za napajanje elektromotornih pogona se koristi za sistem elektromotora u okviru njegove sveukupne instalacije. Terminologija se koristi kroz IEC i EN standarde koji se odnose na elektromotore promjenljive brzine za opisivanje kombinacija komponenti, ukljuujui i napajanje i konvertora i motora. Konvencionalna ilustracija PDS-a i njenih sastavnih dijelova je prikazana na slici 1.1.

Slika 1.1: Power Drive System (PDS)

5

 Basic Drive Module (BDM) je osnovni pogon koji se sastoji od modula napajanja i kontrole. Complete Drive Module (CDM) je potpuni pogon koji se sastoji od BDM modula i pomonih dijelova, ali bez motora I njegovih senzora. Power Drive Systems (PDS) se sastoji od CDM modula, motora i senzora, ali bez dodatne upravljake opreme. Elektromotor (ili bilo koji drugi dio PDS-a), zajedno sa opremom pogona, kada je instaliran u potencijalno eksplozivnoj atmosferi, moe biti u stanju da prouzrokuje eksplozije. 1.1 ATEX Atex je Francuski akronim za Atmosphres Explosibles to znai eksplozivna atmosfera.

1.2 Pojmovi koji se koriste za opremu protiveksplozivne zatite

pojam "blanket" sertifikat

definicija dokument koji potvruje da opta kombinacija opreme zadovoljava specifirane standarde dokument koji potvruje da elektrini aparati zadovoljavaju potrebne standarde

sertifikat

stepen zatite kuita (IP)

klasifikacija prema standardu EN 60529:1991 (za motore EN 60034-5:2001) koja treba da obezbjedi: 1. zatitu osoba od pristupa opasnim dijelovima unutar kuita 2. zatita opreme u kuitu protiv prodora vrstih stranih tijela 3. zatitu opreme unutar kuita protiv tetnog dejstva usled prodora vode sve relevantne mjere (npr. zatita od ulaska praine i ogranienje od temperature povrine) da bi smo izbjegli paljenje sloja ili oblaka praine elektrini aparati namjenjeni za upotrebu u potencijalnoj eksplozivnoj atmosferi prefiks Ex ispred vie slova je koriten da oznai protiveksplozivne aparate ili komponente, koji su u skladu sa odgovarajuim IEC standardima; EEx se koristi kada Ex aparat ili komponenta ispunjava saglasnost sa odgovarajuim EN standardima smea sa vazduhom, pod atmosferskim uslovima, od sloja ili oblaka praine, koja se moe zapaliti u odredjenim okolnostima smea sa vazduhom, pod atmosferskim uslovima, zapaljivih supstanci u obliku gasa, pare ili magle koja se moe zapaliti

zatita od paljenja praine

Ex aparati

Ex i Eex

eksplozivna atmosfera praine eksplozivna atmosfera gasa

temperatura paljenja sloja najnia temperatura vrue povrine na kojoj praine se paljenje deava na sloju praine odreene debljine maksimalna temperatura povrine najvia temperatura koja se postie pod najnepovoljnijim uslovima (ali u okviru tolerancije propisane standardima) od strane bilo kojeg dijela ili povrine elektrinih aparata, koja bi bila u stanju da zapali okolnu eksplozivnu atmosferu najnia energija u Dzulima na kojoj paljenje zapaljive praine ili zapaljivih supstanci u obliku gasa ili pare pomeane sa vazduhom moe da doe najnia temperatura na kojoj paljenje zapaljive praine ili zapaljive materije u obliku gasa ili pare pomeane sa vazduhom moe da doe klasifikacija ukazuje na maksimalno dozvoljenu temperaturu povrine za opremu, izabrane na osnovu minimalne temperature paljenja pare ili gasa standardi IEC daju podatke za zapaljive gasove ili pare imamo sledee temperaturne klase: T1 (450C), T2 (300C), T3 (200C), T4 (135C), T5 (100C), T6 (85C)

minimalna energija paljenja

minimalna temperatura paljenja

temperaturne klase

2 ATEX direktive 2.1 Klasifikacija okruenja i opreme prema ATEX direktivama Evropska unija je usvojila dvije glavne direktive koje pokrivaju svu opremu koja se koristi u eksplozivnim sredinama: Direktiva proizvoda 94/9/EC (ponekad poznata kao ATEX 95 ili ATEX 100 direktiva) koncentrie se na odgovornost opreme proizvoaa; ona definie osnovne bezbjedonosne zahtjeve opreme Direktiva eksplozivnih atmosfera 1999/92/EC (ponekad poznata kao ATEX 137 ili ATEX 118 direktiva). Ova direktiva se odnosi posebno na zatitu radnika, i koncentrie se na odgovornost krajnjeg korisnika

Slika 2.1: Poreenje odgovornosti unutar ATEX direktiva

2.2 Direktiva proizvoda 94/9/EC Evropski parlament i savjet usvojili su direktivu 23-eeg marta 1994 godine za svu opremu i zatitne sisteme koji se koriste u potencijalno eksplozivnim sredinama pod nazivom: ATEX direktiva 94/9/EC. Ova direktiva proizvoda je potrebna da se sprovodi od strane proizvoaa proizvoda pre nego to proizvod moe da izae na evropsko trite za upotrebu u potencijalno eksplozivnim sredinama. Prema ovom novom pristupu ATEX direktiva uvodi EHSRs (Essential Health and Safety Requirements), odnosno bitne zdravstvene i bezbjedonosne uslove, potrebne za svu opremu instaliranu u potencijalnim eksplozivnim sredinama umesto zakonodavnih rjeenja datih u prethodnim direktivama. Ova direktiva se primjenjuje dosljedno irom Evropske unije. Sva oprema e biti isporuena sa upustvima za bezbednu: - Montau, instalaciju i ukljuujui i servis - Rad, podeavanja i odravanja - Rasklapanje Proizvoa je duan da, u veini sluajeva, upotrebi kvalitetan sistem menadzmenta za kvalitetnu proizvodnju ili kvalitetno osiguranja proizvoda koje je provereno i odobreno od strane ovlaenog tijela izabranog od proizvoaa.

10

2.3 Direktiva o zatiti radnika ATEX 1999/92/EC Evropski parlament i savjet usvojili su 16-og decembra 1999 godine direktivu eksplozivnih atmosfera 1999/92/EC o minimalnim zahtjevima za poboljanje zatite zdravlja i bezbjednosti radnika koji su u opasnosti u potencijalnim eksplozivnim sredinama. Ova direktiva odreuje: - Mjesta gdje se mogu pojaviti eksplozivne atmosfere odnosno zone - Kategoriju opreme premo toj zoni. Korisnici opreme u koja se koristi u potencijalno eksplozivnim sredinama su odgovorni za primenu ove direktive. Bezbjednost instalacija u potencijalno eksplozivnim sredinama je rezultat saradnje izmeu proizvoaa opreme, instalatera i krajnjeg korisnika. Ova direktiva se koncentrie na obaveze krajnjeg korisnika. - Poslodavac bi trebao da obuava radnika u vezi rada u potencijalno eksplozivnim sredinama - Ovlaenje treba da bude dostavljeno svakom zaposlenom koji radi u potencijalno eksplozivnoj sredini - Zatitne mjere od eksplozije se moraju preduzeti i mora se voditi dokument o zatiti od eksplozije - Poslodavac bi trebalo da inicira koordinaciju postupaka u sluaju odravanja opreme koja je od razliitih proizvoaa. Kada se oprema treba popraviti, krajnji korisnik ima odgovornost da izabere kompetentan servis, koji posjeduje odgovarajue rezerve djelove, kako bi se osiguralo da je sve u skladu sa zakonom - Zone 0 ili zone 20 zahtjevaju opremu kategorije 1 - Zone 1 ili zone 21 zahtjevaju opremu kategorije 1 ili kategorije 2
11

- Zone 2 ili zone 22 zahtjevaju opremu kategojije 1, 2 ili 3.

2.4 Nacionalno zakonovodstvo Kao i sa svim evropskim direktivama, ATEX se sprovodi irom Evropske unije od nacionalnog zakonovodstva.

2.5 Prvi juli 2003 godine Sva oprema koja je postavljena na trite nakon prvog jula 2003 godine mora biti u skladu sa novim ATEX direktivama. Ogranienja se odnose i na nabavku rezervnih dijelova. Prethodne direktive 76/117/EEC, 79/196/EEC kao i 82/130/EEC se ukidaju nakon prvog jula 2003 godine. Zahtjevi za postavljanje opreme u potencijalno eksplozivnim sredinama su definisani sledeim kljunim elementima. Primjena EHSRs na ATEX direktive: Tamo gdje je mogue, sprovesti reviziju proizvodnih fabrika koje isporuuju Ex opremu koje e nadgledati strunjak za kvalitet Ex sistema Tamo gdje je to mogue, priznati tijela i laboratorije pod nazivom Ex notified body, odnosno ovlateno tijelo za Ex, koje e moi da obezbjedi strunjake za provjeru kvaliteta Ex opreme

12

Posledice direktive za proizvodjaa ili krajnjeg korisnika ukljuuju: Smjernice za dezajn o Dezajn i odravanje praksi o Instalacija i izbor koncepta za opremu Proizvodnja o Odravanje potrebnog nivoa kvaliteta Odravanje o Osiguranje bezbjednosti tokom ivotnog ciklusa o Odravanje prkase i rasporeda.

Slika 2.5: Poreenje ATEX direktiva

13

3 Potencijalno eksplozivne atmosfere Parametri ispod karakteriu potencijalno eksplozivnu atmosferu: - Frekvencija sa kojom ptencijalno eksplozivna sredina moe postojati - Sposobnost gasa ili sloja praine da se zapali Eksplozivni gasovi i praina su kvalifikovani prema vjerovatnoi njihove zapaljivosti, i ostalim karakteristikama ukljuujui: - Minimalnu energiju paljenja - Minimalnu temperaturu paljenja - Temperaturi paljenja sloja praine Sledei standardi definiu klasifikaciju: EN 1127-1:1997; prevencije i zatite od eksplozije Deo 1: Osnovni koncepti i metodologije EN 60079-10:2003; elektrini aparati za sredine sa eksplozivnim gasom Deo 10: Klasifikacija potencijalno eksplozivnih atmosfera 50281-3:2002; elektrini aparati za upotrebu u prisustvu zapaljive praine Deo 3: Klasifikacija zone gdje gas postoji i gdje bi se mogao nai

14

Tabela 1: Kategorizacija zona

Zbog dodavanja praine, novi propisi e ukljuivati veliki broj industrijskih zona, koje nisu bile regulisane prethodnim dirrektivama. Ovi sektori ukljuuju termo elektrane na ugalj, drvnu industriju, proizvodnju hrane itd. Sledei standardi definiu grupe i kategorizaciju elektrine opreme: EN 50014:1997 elektrini aparati za potencijalno eksplozivne sredine opti uslovi EN 60079-10:2003 klasifikacija opasnih oblasti EN 60079-14:2003 elektrine instalacije u opasnim sredinama

15

Slika 3: Kategorizacija opreme

4 Elektrini motori u potencijalno eksplozivnim sredinama 4.1 Opti zahtjevi EN 50014:1997 detaljie generalne zahtjeve. Generie takoe i zahtjeve za spoljanje ventilacione sisteme. Ovaj standard je dopunjen drugim standardima koji se tie zatite specifine vrste. Ovi standardi se uvode u paragrafima 4.2 do 4.6. U podrujima gdje eksplozivni gas predstavlja opasnost, zatita motora se oznaava nizom slova koji detaljno opisuju tip zatite. Kada motor zadovoljava odreene standarde u smislu elektrinih, termikih i mehanikih zahtjeva taj niz slovnih oznaka koji oznaavaju tip zatite poinje sa oznakom Eex. Ova oznaka se pojavljuje na tablici motora.

16

U prisustvu zapaljive praine, motori se nazivaju kao DIP tip, ali se ovaj naziv ne pie na tablice motora. EN 50281-3:2002 opisuje klasifikaciju zone gdje se nalazi ili se moe pojaviti zapaljiva praina, a EN 50281-1-2:1998 daje detalje o izboru, instalaciji i odravanju opreme koja se koristi u opasnim zona gdje se moe pojaviti zapaljiva praina.

4.2 EEx nA ne varnii (EN 50021:1999/EN 60079-15:2003) Oprema kategorije 3 moe biti instalirana u zoni 2 Normalna temperaturna klasifikacija T1, T2 i T3 Nema varnica sposobnih da izazovu paljenje u toku rada Nema opasnih vruih povrina eksterno ili interno u toku rada

4.3 EEx e poveana bezbjednost (EN 50019:2000/EN 600797:2003) - Oprema kategorije 2 moe biti instalirana u zonama 1 ili 2 - Normalna temperaturna klasifikacija T1, T2 i T3 - Nema varnica sposobnih da izazovu paljenje u toku rada ili tokom starta ili prilikom poremeaja u radnom reimu - Nema opasnih vruih povrina eksterno ili interno u toku rada, tokom starta ili prilikom poremeaja u radnom reimu

17

4.4 EEx p pod pritiskom (EN 50016:2002) - Oprema kategorije 2 moe biti instalirana u zonama 1 ili 2, a oprema kategorije 3 moe biti instalirana u zoni 2 - Normalna temperaturna klasifikacija T3, T4, T5 i T6 - Oklop motora se isti i dri pod pritiskom zatitnim gasom, prilikom starta motora i njegovog rada - Povrinska temperatura se ograniava na vanjskom dijelu oklopa motora

4.5 EEx d otporan na vatru (EN 50018:2000) Oprema kategorije 2 moe biti instalirana u zonama 1 ili 2 Normalna temperaturna klasifikacija T3, T4 i T5 Oklop motora otporan na eksplozije Povrinska temperatura se ograniava na vanjskom dijelu oklopa motora

18

4.6 DIP (Dust Ignition Protection) zatita od zapaljenja praine (EN 50281-1-1:1998) Praina je kategorizovama prema vjerovatnoi njenog prisustva, i njenoj elektrinoj provodljivosti (npr. ako su estice praine od lakih metala itd): Kategorija 1 za zonu 20 (normalno bez elektrine opreme) Kategorija 2 za zonu 21 (oprema IP 6X) Kategorija 2 za zonu 22 (provodna praina, oprema IP 6X) Kategorija 3 za zonu 22 (neprovodna praina, oprema IP 5X) Temperaturna klasifikacija (obino 125C) Povrinska temperatura se ograniava na vanjskom dijelu oklopa motora

Da bi bili sigurni da motor ima ATEX sertifikat i da se moe koristiti i potencijalno eksplozivnim sredinama, sledea obeljeja se moraju pojaviti na tablici motora.

Slika 4.6: Primjer ATEX oznake (za sluaj u prisustvu opasnog gasa)

19

5 PDS sistemi koji se koriste u potencijalno eksplozivnim sredinama 5.1 Radni uslovi PDS-a Obino su samo motor i njegovo optereenje instalirani u potencijalno eksplozivnoj sredini, sa potpunim modulom motora (CDM) koji se nalazi u zatienoj zoni. Ako je CDM projektovan za instalaciju u potencijalnoj eksplozivnoj sredini, onda e sadrati ploicu sa tipom zatite kao to je ima i motor iji primjer imamo na slici 4.6.

Poredei sa direktnim povezivanjem motora na izvor napajanja, proizvoa motora mora uzeti u obzir da konvertor pobude (BDM/CDM) mjenja operativne uslove uglavnom zbog: Smanjenjo hlaenje motora koji imaju sopsvenu ventilaciju pri smanjenoj brzini obrtanja, koja je rezultat smanjenja protoka vazduha Poveani gubici zbog nesinusoidualnog napajanja na prikljucima motora, to dovodi do veeg zagrijavanja motora Dodatna specifina generisana toplota, koja se javlja u kavezu rotora usled viih harmonika Dielektrino grijanje zbog visokih frekvencija odnosno napona Zbog ovih razloga primjena novih ATEX direktiva zahtjeva dodatnu panju kada Ex motor koristi frekventni pretvara, odnosno CDM, i mogu da zahtjevaju da se testiraju zajedno radi sertifikata.
20

5.2 Izbor Ex motora i BDM/CDM za PDS aplikacije 5.2.1Generalno Aspekti bezbednosti obuhvataju sledee: - Nema dodatnog rizika od varnica zbog greaka prilikom izolovanja - Nema dodatnog rizika od prekoraenja temperaturnog opsega datog temperaturnim klasama zbog zbog dodatnih gubitaka ili smanjenja hlaenja motora Proizvoa motora i konvertora e osigurati da su struje koje se javljaju ograniene na dozvoljene vrijednosti a varnice koje se mogu javiti u toku rada se spreavaju sledeim tehnikama: - Stator se izrauje od odgovarajuih izolacionih materijala - Smanjenje napona pri prelaznim pojavama o Elektrini filtri Temperaturne klase motora se provjeravaju raunanjem ili testiranje prema odgovarajuim standardima.

5.2.1.1

Oitavanje temperature

Kod ove tehnike se koristi termostate, termistore ili RTD ureaje koji su ugraeni u namotaje statora, i sa odgovarajuom kontrolom osiguravaju da temperatura bude u dozvoljenim granicama. Ne kontoliu bilo koji dodatni porast temperature na rotirajuim elementima motora, i za motore visoke snage proizvoa mora da
21

obezbjedi dodatne detektore toplote koji se ugradjuju na leite motora. Takoe je obavezno da se koristi zatita u vezi sa detektorima temperature, pogodna za namjenu. Ispravno funkcionisanje zatite je od kljunog znaaja za bezbjednost ukupnog sistema. Ova metoda je primjenjiva na sve tipove motora.

5.2.1.2

Kontrola toplote

Kontrola toplote se postie ograniavanjem struje motora specifine frekvencije. Poto je generisani obrtni moment direktno povezan sa strujom motora, moemo nacrtati krivu optereenja, sa koje se moe odrediti stalni maksimalni dostupni obrtni moment pri odreenoj brzini i frekvenciji, kada je motor napajan sa odreenim naponom i frekvencijom. Kriva optereenja zavisi od konstrukcije motora i moe se traiti od zahtjevati da kriva optereenja ima odreeni oblik.

22

5.2.2Dodatno obiljeavanje Detalji o izlaznoj snazi motora i druge relevantne informacije o CDM elementima se daju zajedno sa podacima o motoru. Dodatno obiljeavanje ukljuuje: - Relevantne elektrine karakteristike konvertora - Maksimalni moment optereenja dozvoljen u skladu sa opsegom brzine

Slika 5.2.2: Tipino oznaavanje motora promjenljive brzine

23

5.3 Dodatni zahtjevi za PDS 5.3.1Specifini zahtjevi Za specifine zahtjeve, odnositi se na relevantne standarde o elektrinim aparatima za potencijalno eksplozivne sredine i upotrebu u prisustvu zapaljivog gasa. 5.3.2Pravila instalacije Za gasove EN 60079-14:2003 se primjenjuje ATEX 1999/92/EC TN napajanje: TN-S je samo dozvoljen u potencijalno eksplozivnim sredinama TT napajanje: Ostali strujni ureaji e se koristiti u zoni 1 IT napajanje: Koristi se ureaj za monitoring izolacije koji treba da ukae na prvi sluaj zemljospoja Zatitni ureaji: Zatita od kratkog spoja spreava automatsko ponovno ukljuenje u poremeajnom reimu Izolacija: Da bi omoguili bezbjedan rad, izolacija treba da se obezbjedi. Sredstva takoe moraju da obezbjede sjeenje napajanja u potencijalno eksplozivnoj sredini u hitnim sluajevima. Zatitna sredstva motora promjenljivih brzina e se ocjenjivati u skladu sa EN 50019/EN 60079-7 Zahtjevi zatite za zone zatite su odreeni EN 50281-1-2:1998 odnosno direktivom ATEX 1999/92/EC

24

5.3.3Inspekcija i pravila odravanja Za gasove EN 60079-17:2003 se primjenjuje ATEX 1999/92/EC Za prainu EN 50281-1-2:1998 se primjenjuje ATEX 1999/92/EC Poetne inspekcije U toku rada o Regularne periodine inspekcije (maksimalni interval od 3 godine), ili o Kontinualno nadgledanje od strunog lica Istorijat o aktivnostima odravanja

Slika 5.3.3: Dozvoljena kategorizacija opreme

25

5.3.4EEx nA ne varnii 5.3.4.1 Oprema (ATEX 94/9/EC)

Motor o Moe biti instaliran i u zoni 1 i u zoni 2 o Nema varnica ili opasnih vruih povrina u stanju da prouzrokuju paljenje u toku rada o Maksimalna povrinska temperatura e biti u kuitu motora najvea PDS u skladu sa EN 50021:1999/EN 60079-15:2003 o Ako ne postoji blanket sertifikat, kombinacija e biti testirana zajedno ili ako to nije praktino za bezbjednost treba da bude prikazano proraunima o Uostalom, invertor se projektuje da ograniava pojedine parametre, to se moe iskoristiti da se motor napaja odgovarajuim naponom i frekvencijom 5.3.4.2 Instalacija (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 60079-14:2003 o Spreiti bilo kakve pikove napona i povienja temperature u motoru 5.3.4.3 Inspekcija i odravanje (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 60079-14:2003 o Nema zahtjeva

26

5.3.5EEx e poveana bezbjednost 5.3.5.1 Oprema (ATEX 94/9/EC)

Motor o Moe biti instaliran i u zoni 1 i u zoni 2 o Nema varnica ili opasnih vruih povrina u stanju da prouzrokuju paljenje u toku rada o Maksimalna povrinska temperatura e biti u kuitu motora najvea PDS u skladu sa EN 50019:2000/EN 60079-7:2003 o Treba da bude dizajnirana i testirana kao cjelina (svaka kombinacija mora biti provjerena). Testiranje se mora obaviti sa zatitnim ureajima

5.3.5.2

Instalacija (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 60079-14:2003 o Spreiti bilo kakve pikove napona i povienja temperature u motoru

5.3.5.3

Inspekcija i odravanje (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 60079-14:2003 o Karakteristik okidanja zatitnih ureaja se moraju provjeriti

27

5.3.6EEx p pod pritiskom 5.3.6.1 Oprema (ATEX 94/9/EC)

Motor o Moe biti instaliran i u zoni 1 i u zoni 2 o Oistiti oklop i drati pod pritiskom zatitnim gasom, prije starta i tokom rada o Maksimalna povrinska temperatura e biti u kuitu motora najvea PDS u skladu sa EN 50019:2000/EN 60079-7:2003 o Sigurnost pojedinih ureaja se prikazuje proraunima ili nekim drugim metodama

5.3.6.2

Instalacija (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 60079-14:2003 o Nema zahtjeva

5.3.6.3

Inspekcija i odravanje (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 60079-14:2003 o Nema zahtjeva

28

5.3.7EEx d otporan na vatru 5.3.7.1 Oprema (ATEX 94/9/EC)

Motor o Moe biti instaliran i u zoni 1 i u zoni 2 o Siguran od eksplozija o Maksimalna povrinska temperatura e biti u kuitu motora najvea PDS u skladu sa EN 50018:2000 o Poveanja temperature se moraju pratiti o Ne zahtjvaju kombinovane testove jer je proizvoa duan da odredi krivu optereenja o Direktna kontrola temperature ili o Motor se mora sprovesti kroz tipska ispitivanja kao jedinica i sa kovertorom, uz zatitne ureaje

5.3.7.2

Instalacija (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 60079-14:2003 o Instalacija se vri sa odgovarajuim zatitnim ureajima

5.3.7.3

Inspekcija i odravanje (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 60079-17:2003 o Nema zahtjeva

29

5.3.8DIP zatita od praine 5.3.8.1 Oprema (ATEX 94/9/EC) Motor o Moe biti instaliran zoni koja sadri zapaljivu prainu, ili u kombinaciji sa eksplozivnim gasom o Za zone sa opasnim gasom, moe biti instaliran u zonama 1 i 2, ispunjavajui potrebne zahtjeve za te zone o Kategorija 2D (zapaljivi gas), zatita od prodora IP65 minimalno o Kategorija 3D (nezapaljivi gas), zatita od prodora IP55 minimalno o Maksimalna povrinska temperatura e biti u kuitu motora najvea PDS u skladu sa EN 50281-1-1:1998 o Zatitni ureaji koji su zahtjevani od proizvoaa se moraju pravilno instalirati 5.3.8.2 Instalacija (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 50281-1-2:1998 o Instalacija se vri sa odgovarajuim zatitnim ureajima

5.3.8.3

Inspekcija i odravanje (ATEX 1999/92/EC)

PDS u skladu sa EN 50281-1-2:1998 o Nema zahtjeva

30

5.3.9Ovlateno tijelo za Ex i sertifikati Ovlateno tijelo daje dozvole da su, i proizvoa i motor ispunili potrebne zahtjeve ATEX direktive 94/9/EC i izdaje sledee sertifikate: - Obezbjeenje kvaliteta - Sertifikat o EC tipskom ispitivanju Sertifikat o obezbjeenju kvaliteta, koje izdaje ovlateno tijelo, govori da proces proizvodnje zadovoljava potrebne ATEX standarde. Sertifikat o EC tipskom ispitivanju potvruje da je ispitivani ureaj ispunio odgovarajue ATEX standarde.

31

Literatura [1] GAMBICA/REMA Working Group: VARIABLE SPEED DRIVES AND MOTORS Application of the ATEX Directives to Power Drive Systems USER GUIDE No.4, 2004 godine Web: www.gambica.org.uk Web: www.rea.uk.com

32