Professional Documents
Culture Documents
Kumaş Onarım Teknikleri PDF
Kumaş Onarım Teknikleri PDF
EL SANATLARI TEKNOLOJS
Ankara, 2012
Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.
NDEKLER
AIKLAMALAR .................................................................................................................... ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. RME (TRKO) KUMA ONARIMI ................................................................................. 3 1.1. Kuma Hatalarnn Tespiti ............................................................................................ 3 1.2. Hata Giderme Yntemleri ............................................................................................. 4 1.2.1. Onarma Tekniinde Kullanlan Ara Gereler ...................................................... 5 1.3. rme Triko Kuma Teknie Uygun Onarma .............................................................. 6 UYGULAMA FAALYET-1 ........................................................................................... 10 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 16 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 17 2. DOKUMA KUMA ONARIMI ........................................................................................ 17 2.1. Kuma Dokuma Tipleri ............................................................................................... 17 2.1.1. Dokuma Kumalar ............................................................................................... 17 2.1.2. rg Kumalar .................................................................................................... 19 2.1.3. rg eitleri ...................................................................................................... 19 2.2. Kuma Hatalarnn Tespiti .......................................................................................... 20 2.2.1. Hasar eitleri ..................................................................................................... 21 2.3. Hata Giderme Yntemleri ........................................................................................... 21 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 24 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 32 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 33 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 34 KAYNAKA ......................................................................................................................... 35
AIKLAMALAR AIKLAMALAR
ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLLK El Sanatlar Teknolojisi Dekoratif El Sanatlar Kuma Onarm Teknikleri Kuma onarm teknikleri ile ilgili bilgi ve becerilerin kazandrld bir renme materyalidir. 40/32 n koulu yoktur. Ypranan ve yrtlan dokuma ve rg kumalar onarmak Genel Ama Gerekli ortam salandnda ypranan ve yrtlan dokuma ve rg kumalarn onarmn yapabileceksiniz. Amalar 1. Teknie uygun olarak rme (triko) kumalarda onarm yapabileceksiniz. 2. Teknie uygun olarak dokuma kumalarda onarm yapabileceksiniz. Ortam: Aydnlk ve temiz ortam Donanm: Aydnlk ortam, farkl kalnlk ve renklerde iplikler, farkl kalnlklarda ineler, makas, kumalar Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.
MODLN AMACI
LME VE DEERLENDRME
ii
GR GR
Sevgili renci, Tekstil elyaf organik yapya sahip olduu iin retildii andan itibaren bozulmaya balar. Tekstil objelerin doal yalanma srecini; malzemenin retim teknolojisi, elyaf tr kullanlan ssleme elerinin nitelii gibi yapsal zellikleri belirler. Olumsuz evre ve insan faktrleri ise bu sreci hzlandranlardr. Bu modlde el dokuma alannda yaplacak almalarn istenilen kalite ve zelliklere sahip olarak rme trikolarn ve rg kumalarn yank, yrtk, ypranm ve gve yeniklerinin kuma onarma teknikleriyle onarma ilemini reneceksiniz.
RENME FAALYET1
AMA
RENME FAALYET1
Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandrlacak beceriler dorultusunda aydnlk temiz bir ortam salandnda rme (triko) kuma onarm yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Ypranm ve yrtlm dokuma ve rg kumalar aratrnz. Tamir edilmi dokuma ve rg kumalar inceleyiniz. Dokuma ve rg kumalar tamir eden rcleri aratrarak kuma onarma ile ilgili bilgileri aratrarak dosya hline getiriniz.
Enine olumu sklmeleri diki inesi ya da ilmek byklne gre yn inesi ile rme Dokuma teknii ile rme Battaniye inesi teknii ile rme Aplike teknii ile onarma Yaptrma teknii ile onarma (sv ya da toz kuma yaptrma) rg veya dokuma kuman uygun yerlerinden karlm olan ipliklerle on arlmas
Resim 1.8: Lp
Resim 1.9: t
ekil 1.2: nce iplikle aadaki ve yukardaki ilmeklerin arasndan ereve iplikler geirilmesi
ekil 1.3: Hasarl rgnn kendi rengindeki iplikle (veya benzeri) ereve ipliklerin arasndan ilmek dikii teknii ile rlmesi
pliklerinizi ekerek hazrlaynz. pliinize klavuz iplik geiriniz. Klavuz iplie kazanzn ipliini geiriniz.
10
plii hasarl blgenin soldan 1cm kadar ilerisinden balayarak ilmeklerin arasndan geiriniz.
lmeklerin arasndan geirme ilemini hasarl blgeden 1 cm daha fazla rerek sadan inenizi kartnz. pliinize dm atmaynz. lmeklerin ayn sklkta olmasna dikkat ediniz.
11
Fazla iplikleri kesiniz. Balama ve biti yerlerini belli olmayacak ekilde temizlemeye zen gsteriniz.
12
UYGULAMA FAALYET
Bu faaliyette verilen bilgi ve beceriler dorultusunda uygun ortam salandnda rg rndeki hasar teknie uygun olarak onarabileceksiniz. lem Basamaklar neriler
rgdeki hasar belirleyiniz. Malzemelerinizi hazrlaynz. plik cinsinin ayn olmasna dikkat ediniz. Renklerin uyumlu ve ayn olmasna dikkat ediniz. ne bykln dokumann kalnlna uygun seiniz.
nce diki inesine ipliinizi geiriniz. Onarma ileminde rgdeki ilmekleri bozmayacak incelikte ine seiniz.
Hasarl blgenin altndaki ilmein 2-3 ilmek gerisinden balaynz. lmeklerin arasndan geirerek 2-3 ilmek devam ediniz.
13
Dokuma tekniini doru uygulaynz. Dokumann ayn sklkta olmasna dikkat ediniz.
14
rme ilemine ilmeklerin arasndaki delik kapanana kadar devam ediniz. Onarlm ksmdaki grnmn bozuk olmamasna dikkat ediniz.
Onarma ileminde ipliinizi ok ekerek veya bolluk vererek almaynz. rgy bzmeden onarnz.
Fazla iplikleri keserek temizleyiniz. Balama ve biti yerlerini belli olmayacak ekilde temizlemeye zen gsteriniz.
15
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. C evaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.
16
RENME FAALYET2
AMA
RENME FAALYET2
Bu faaliyette verilecek bilgiler ve kazandrlacak beceriler dorultusunda temiz ve aydnlk ortam salandnda ypranan ve yrtlan dokuma kumalarn onarmn yapabileceksiniz.
ARATIRMA
Ypranm ve yrtlm dokuma kumalar inceleyiniz. Tamir edilmi dokuma kumalar inceleyiniz. Dokuma kumalar tamir eden rcleri aratrarak kuma onarma ile ilgili bi lgiler edininiz. Topladnz bilgi ve dokmanlar dosya hline getiriniz.
17
Dz dokuma: zg ipliklerinin arasndan atk iplikleri bir alt bir st olarak geirilir. Bu tr dokumalara bez aya veya hasr dokuma da denir. Piyasada en ok bilinen patiska, Amerikan bezi, tlbent, lafla, panama dz dokuma teknii ile dokunmu kumalardr. Dz dokuma kumalar salam, dzgn, sert ve fazla esnek yumuak ve dkmldr.
ayak dokuma: ayak dokumalarda, ipliklerin verev bir grnts vardr. Bu teknikte, iki zg ipliinin arasndan atk iplii iki alt, iki st olarak geirilir ve her srada bir iplik kaydrlr. Bu tr dokumalara serj veya dimi ad da verilir. Piyasada en ok bilinen gabardin, ayak teknii ile dokunmu kumalardr. ayak dokuma kumalar daha esnek, yumuak ve dkmldr.
Saten dokuma: ayak teknii ile dokunan, atk veya zg ipliklerinden birinin kuman yzeyinde uzun atlamalar yaptrlmasyla parlak grnm salanan kumalardr.
18
Havlu ve kadife dokuma: Dz veya ayak teknii ile dokunan, ift geirilen atk veya zg ipliinden birinin sktrlp dierinin kuman yznde bol braklmas ile elde edilen kumalardr. Kadife kumalarda, ince ipliklerden sk olarak braklan bolluklar kesilerek havl bir yzey elde edilir.
2.1.2. rg Kumalar
rg kumalar; Bir veya birden fazla iplikten ilmekler oluturup ilmeklerin birbirinin iinden geirilmesiyle elde edilen kumalardr. Bu kumalara jarse veya triko da denilmektedir. rg kuma elde etmede iki teknik bulunmaktadr. Bunlar, tek iplikle ve birden fazla iplikle rmedir. Tek iplikle rme: Tek iplikle yan yana oluturulan ilmeklerin birbirinin arasndan geirilmesiyle elde edilir. Bu rgnn tersi ve yz deiiktir. Bu teknikle, elde i ile veya makinede kuma oluturulabilir. ok iplikle rme: ok iplikle oluturulan ilmekler, birbirinin arasndan geirilerek kuma elde edilir. Makinede oluturulan bu kumalara enterlok denir. Triko veya jarseye gre daha salamdr. Dokunmam kumalar: Bu kumalar doal veya yapay liflerden elde edilir. Doal liflerin keeleme ve birbirine tutunma zelliinden yararlanlr. Nem, buhar, scaklk ve basncn etkisiyle yn liflerinin birbirine tutunarak yzey oluturmas salanr. Bu yntemle kee ve ftr ad verilen kumalar elde edilir. Ksa ve ince yapay lifler bir yzeye serilerek ince tlbent hline getirildikten sonra yaptrc madde ilavesiyle birbirine tutunmas ve yzey oluturmas salanr. Yapay liflerden dokunmadan elde edilmi kumalarn bugn kullanm alan olduka genitir.
2.1.3. rg eitleri
Dz rg (RL rg, sprem, single-jarsey): En ok kullanlan bu temel rme yaps kaln iplik ile dz yatakl makinelerde rlmse dz rg, ince iplik ile
19
yuvarlak yatakl makinelerde rlmse sprem veya single-jarsey olarak adlandrlr. Olduka esnek olan yapnn n ve arka yzleri farkl grnmdedir. Dengesiz olan dz rglerde kenar kvrlmas ve dnme problemleri ile karlalr. Rib rg (RR rg): Enine elastikiyetlerinin ok yksek olmas nedeniyle lastik rg olarak adlandrlan bu tip rgler ift yatakl rme makinelerinde retilir. n ve arka yatakta ine eksiltme yntemi ile ok deiik rib rgler elde etmek mmkndr. En yaygn olarak kullanlanlar ise her iki yatakta tm inelerin (veya daha esnek bir yap isteniyorsa n ve arka yataklarda karlkl olarak birer ine eksiltilerek) almas ile elde edilen 11 Rib (RR rg, ribana) ile n ve arka yataklarda iki ine alp bir ine iptal edilerek rlen 22 rib (kakorse) rglerdir. Haroa rg (LL rg): ki ucu dilli ineli veya aktarma inesi bulunan V yatakl rme makinelerinde retilir. Boyuna elastikiyeti yksek olan rglerdendir. nterlok rg: neleri interlok dzeninde sralanm silindir-kapak makinelerinde retilen bu rg, iie gemi iki 11 rib yapsndan olumaktadr. Enine elastikiyeti daha dk olup pijama, eofman, sweat-shirt gibi giysilerde kullanlr. Single- pike, Fransz ift pikesi, svire pikesi gibi trevleri mevcuttur. Astarl rg (futter): n yz dz rg yapsnda olan bu rgnn arka yznde belirli bir dzene gre yaplan iplik atlamalar mevcuttur. Arka yzde kullanlan ve astar iplii olarak adlandrlan iplik, zemin ipliine gre daha kaln seilir. Astar ipliinin n yze balants asklarla yaplr ve bu da tek yatakl yuvarlak rme makinelerine zel bir mekanizmann ilavesi ile gerekleir. Bu tip kumalar arka yz ardonlanarak veya ardonlanmadan eofman, sweatshirt gibi d giysilerde kullanlr.
20
Ty ynne, Hasarn byklne, Hasarn rnn neresinde olduuna, Hasarn eidine baklr.
21
Resim 2.4: Kuma dokuma tipine gre dokuma teknii ile onarma
Resim 2.5: Kuma dokuma tipine gre dokuma teknii ile onarma
Resim 2.6: Hasarl rgnn zerinde makinede zikzak veya dz diki dikerek onarma
22
23
Pantolonun paasnn kesilmi kenarndan 5-6 adet atk ipliklerinden ekilerek karlr.
24
plikleri ekerek trnak ile dzeltiniz. Klavuz ipliine atk ipliinizi geiriniz.
nce klavuz ipliine taklm olan atk ipliini ekiniz. nenizi hasarl blgenin sandan 1-1,5 cm uzandan zg ipliklerinin aralarndan geiriniz. nenizi hasarl blgenin solundan 1-1,5 cm uzandan zg ipliklerinin aralarndan geirerek kartnz.
25
Atk ipliini rme ileminden sonra ineye zg ipliini geirerek kuman dokumasnn yapsna uygun onarma yapnz.
Klavuz iplie takm olduunuz zg ipliini dokumu olduunuz atk ipliklerinin aralarndan geirerek rnz.
26
rnn tersini de kontrol ediniz. Teknie uygun temizleme yapnz. Hasarn byklne ve kullanlacak rrn eidine gre kuman renginde tek tarafl yapkan tela kullanabilirsiniz.
27
UYGULAMA FAALYET
Aadaki ilem basamaklarn uygulayarak kot pantolonu onarma ilemini yapnz. lem Basamaklar neriler Renk, iplik ve dokuma zelliine uygun olarak, belli olmayan tamirat yapmaya zen gsteriniz. ne bykln dokumann kalnlna uygun seiniz.
Hasarl kot pantolonun renginde baka bir kot parasndan atk ipliklerinizi kararak hazrlaynz.
plii ekerek trnanzla dzeltiniz. plik cinsinin ayn olmasna dikkat ediniz. zg ve atk iplikleriyle hasarl blgedeki renklerin uyumlu ve ayn renkte olmasna dikkat ediniz.
28
Hasarl blgedeki fazla km olan iplik ve kuma paralarn keserek dzeltiniz. Hasar daha fazla byltmeden dzeltmeye dikkat ediniz.
Hasar 1-1,5 cm mesafeden dokumaya balaynz. Dokuma kuman zelliine uygun dokuma teknii seiniz. Dokumann ayn sklkta olmasna dikkat ediniz. Hasarl blgeyi bzmeden almaya zen gsteriniz.
zg ipliklerini hazrlaynz. plikleri trnanzla ekerek dzeltiniz. Kuman rengine uygun iplik seiniz.
Klavuz iplie geirmi olduunuz zg ipliini her atk ipliinin ierisinden geiriniz.
29
30
31
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.
32
3. 4. 5. 6.
7. 8.
DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.
33
34
KAYNAKA KAYNAKA
MEGEP Modller Giyim Teknolojisi
35