6/28/2013

H THNG TI CHNH TON CU V VAI TR CA TI CHNH I VI PHT TRIN KINH T

Chng trnh Ging dy Kinh t Fulbright Nm hc 2013, MPP5 Hc k H
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

Mt s cu hi nghin cu
Vai tr ca ti chnh i vi tng trng v pht trin kinh t? Pht trin ti chnh c dn ti pht trin kinh t khng? Nu khng pht trin ti chnh th c th c pht trin kinh t c khng? Loi hnh pht trin ti chnh no gip pht trin kinh t? Cc iu kin v th ch v chnh sch h thng ti chnh c th thc y kinh t pht trin?

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

6/28/2013

Cu trc bi ging
1. 2. 3. 4. 5. 6. H thng ti chnh Chc nng ca h thng ti chnh Quan h gia PTTC v tng trng kinh t Thc o PTTC v TTKT Nghin cu thc nghim Mt vi kt lun

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

1. H thng ti chnh
Thnh phn ca h thng ti chnh: T chc ti chnh Th trng ti chnh Cng c ti chnh C s h tng ti chnh

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

6/28/2013

1.1 H thng ti chnh ton cu

C s hnh thnh cu trc ti chnh/tin t ton cu
H tr thng mi v dng vn qua cc nc khuyn khch tng trng kinh t m bo vic hot ng tri chy ca cc th trng ti chnh ton cu (h thng ngn hng, th trng n v th trng c phiu) Gim thiu ri ro v ti a ho li ch ca hi nhp ton cu

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

1.1 H thng ti chnh ton cu

Cc th ch tr ct ca cu trc ti chnh/tin t ton cu:
G-20; G7/8

Ngn hng thanh ton quc t (Bank for International Settlement , BIS)
Hi ng n nh ti chnh (Financial Stability Board, FSB) Qu tin t quc t (International Monetary Fund, IMF)
Ngoi ra: - Nhm Ngn hng th gii (World Bank group): IBRD, IFC, IDA, MIGA - Cc ngn hng pht trin vng (RDB): AsDB, IDB, AfDB, EBRD - OECD
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

6/28/2013

1.1 H thng ti chnh ton cu

So snh vai tr ca IMF v WB
IMF

WB -Ti cu trc v pht trin kinh t sau th chin II -Pht trin kinh k di hn -Ti tr d n, bao gm cc lnh vc nh c s h tng, nng lng, gio dc, sc kho

-y mnh n nh ti chnh ton cu -n nh t gi (cn i tng trng thng mi) -Din n hp tc tin t quc t -Tr gip ti chnh tm thi cho cc thnh vin gp kh khn v cn cn thanh ton
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

1.2. Cc t chc ti chnh Vit Nam

H thng cc t chc ti chnh
Khu vc ngn hng
NHTM Nh nc NHTM nc ngoi NHTM c phn Qu tn dng Khu vc phi ngn hng Qu h tr pht trin Tit kim bu in Cty chng khon Cty bo him Qu u t Cty KD cm c

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

6/28/2013

1.3.Th trng ti chnh

Th trng Ti chnh

Th trng tin t

Th trng vn

T.T tin t khng k hn

Th trng hi phiu

Th trng vay n

Th trng tri phiu

Th trng c phiu

Th trng vay n

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

1.4. Cng c ti chnh

Cng c th trng tin t
Cng c th trng
vn

Tn phiu kho bc

Chng ch tin gi

Tri phiu

C phiu

Hp ng mua li CK

Thng phiu

Tri phiu chnh ph

Tri phiu cng ty

C phiu u i

C phiu thng

Hi phiu c
NH chp thun

Euro -la

CK phi sinh H k hn H tng lai Quyn chn H hon i

Trn Th Qu Giang

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

6/28/2013

1.5. C s h tng ti chnh

C s h tng ti chnh l khun kh cc lut l v h thng lm nn tng cc bn (tit kim cho vay; i vay - u t) lp k hoch, m phn v thc hin cc giao dch ti chnh. Cc thnh phn ca c s h tng: H thng lut php v qun l nh nc Ngun lc v c ch gim st, thc thi Thng tin (vd: lut v thng l k ton, kim ton, phng ng k v lu tr thng tin tn dng, t chc nh mc tn nhim). H thng thanh ton v h tr giao dch chng khon (vd: ni cung cp dch v giao dch v nim yt, CSHT thng tin).
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

2. Chc nng ca h thng ti chnh

Lm cu ni gia tit kim v u t Sng lc, chuyn giao, v phn tn ri ro Gim st doanh nghip Vn hnh h thng thanh ton

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

6/28/2013

2.1. Cu ni gia tit kim v u t

(Huy ng phn b; lin thng thi gian - khng gian)
TAI CHNH GIAN TIEP
Nhng trung gian tai chnh

Von

Von

Von

Von
Ngi tiet kiem-cho vay 1. Gia nh 2. Doanh nghiep 3. Chnh phu 4. Ngi nc ngoai

Von

Cac th trng tai chnh

Von

Ngi i vay - chi tieu 1. Doanh nghiep 2. Chnh phu 3. Gia nh 4. Ngi nc ngoai

TAI CHNH TRC TIEP

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

2.2. Sng lc, chuyn giao, phn tn ri ro

Sng lc ri ro: thu thp, x l, cung cp thng tin la chn
nhng phng n u t kh thi

Chuyn giao ri ro: bo him, ti bo him

Phn tn ri ro: a dng ho danh mc u t

Gim bt cn xng thng tin i i vi la chn ngc v ri ro o c:
- Chi ph nh gi doanh nghip, nh gi cc nh qun l, iu kin th trng - Th trng ti chnh cng pht trin, tnh thanh khon cng cao, chi ph giao dch cng thp th bt cn xng thng tin cng gim

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

6/28/2013

2.3. Gim st doanh nghip

Ch s hu v ch n tc ng n nh qun l th no thu li tt nht cho mnh?
L thuyt v ngi u quyn v ngi tha hnh (Agency

theory)
Gim st trc khi cp vn, trong khi s dng vn v sau khi

hon vn
Th trng chng khon: H tr thc hin quyn ca c

ng, Nguy c thn tnh, sp nhp cng ty

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

2.4. Vn hnh h thng thanh ton

Vai tr ca cc trung gian ti chnh i vi th trng hng ha, dch v: Ti khon ngn hng

Thanh ton chuyn khon Th tn dng Tng tnh thanh khon ca cc ti sn ti chnh Gim chi ph giao dch

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

6/28/2013

3. Quan h gia pht trin ti chnh v tng trng kinh t

Gim chi ph giao dch Tng S, I (tch ly vn) Tng hiu qu s dng vn Ci tin cng ngh TFP

H thng ti chnh hot ng hiu qu

Sng lc & h tr cc d n hiu qu

Tng trng kinh t

Gim bt cn xng thng tin v ri ro

Tinh thn doanh nhn

Trn Th Qu Giang

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

3. Quan h gia pht trin ti chnh v tng trng kinh t

Ri ro tim tng
Cht lng pht trin ti chnh thp - Khng phn b ngun lc mt cch hiu qu; tri li c th gy nn gnh nng n nn - Khng c kh nng tiu ha hiu qu cc ngun ti chnh huy ng c

- H thng ti chnh pht trin khng bn vng

Pht trin ti chnh khng tng thch vi iu kin kinh t, vi h thng th ch v chnh sch ca quc gia
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

6/28/2013

4. Thc o
Pht trin ti chnh v tng trng kinh t Tng trng kinh t: o lng bng GDP , GDP/ngi Pht trin kinh t : [?] [Cht lng tng trng] [Tng trng bn vng] Amartya Sen (Nobel Kinh t 1998) : Ba yu t gm GDP/ngi, gio dc, tui th (Human development index, HDI) Rao (2003) : mt qu trnh tng hp bao gm nhng ci thin trong tt c mi lnh vc ca x hi v phc li ca ton dn, c duy tr lu di ng thi vi vic gim thiu s ngho i cng cc v s tc ot kinh t i vi bt k mt b phn no trong x hi.
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

4. Thc o
Pht trin ti chnh v tng trng kinh t Pht trin ti chnh: - Khi lng ti sn ti chnh - Lu lng di chuyn vn - S pht trin ca cc t chc ti chnh - CSHT ti chnh (php lut, hiu lc thi hnh) - Tn dng cho khu vc t nhn v.v.

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

10

6/28/2013

4. Thc o
Pht trin ti chnh v tng trng kinh t o lng mc pht trin ti chnh : - T l ca tn dng cho khu vc t nhn so vi GDP v so vi tng tn dng; - su ti chnh [M2(M3)/GDP]: Cho bit quy m ca khu vc trung gian ti chnh so vi nn kinh t - S lng vn ha ca th trng ti chnh - Bin li sut (interest margin) - Vai tr tng i ca cc ngn hng thng mi so vi ngn hng trung ng; - Ch s t do ha khu vc ti chnh, ngn hng (Freedom in Banking and Finance index) v.v.
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

5. Nghin cu thc nghim

Pht trin ti chnh v tng trng kinh t Cc phng php nghin cu: Chy hi quy tng trng kinh t so snh nhiu nc Phn tch chui thi gian Nghin cu theo nhm cc nc Nghin cu cp ngnh cng nghip v doanh nghip Nghin cu tnh hung cho mt nc c th

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

11

6/28/2013

5. Bng chng thc tin v pht trin ti chnh dn ti tng trng kinh t
Tn dng t nhn l bin s gip d on tng trng kinh t.

% /nm

Tng trng GDP 1960-95

Tn dng t nhn/GDP (log)

Ngun: WB, Finance for Growth, 2001 (Theo Levine, Loayza, Beck 2000).
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

5. Quan h gia pht trin ti chnh theo chiu su v GNP bnh qun u ngi
Tng thu nhp c tng quan vi vic gia tng su ti chnh
o sau tai chnh - M2/GDP
120 100
M2/GDP (%)
G.tr t.trng CK/GDP (%)

Gia tr von cua th trng chng khoan

80 1/4 th ba 1/4 th nhat Trung v

80 60 40 20 0

1/4 th ba 1/4 th nhat Trung v

60 40 20 0

Thu nhap thap

Trung

Trung

Thu nhap cao

Thu nhap thap

Trung

Trung

Thu nhap cao

bnh thap bnh cao

bnh thap bnh cao

Nhm quc gia theo thu nhp bnh qun u ngi

Ngun: WB, WDI. Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t
Trn Th Qu Giang

12

6/28/2013

5. Bng chng thc tin v quan h gia pht trin ti chnh v tng trng kinh t
Quan h gia su ti chnh v GDP trn u ngi (1995 - 2011)
800 700

GDP/ngi (US$ 2000)

600 500 400 300 200 100 0

y = 3.901x + 245.4 R = 0.961

20

40

60

80

100

120

140

M2/GDP (%) Ngun: International Financial Statistics v World Development Indicators

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t 25 Trn Th Qu Giang

5. Bng chng thc tin v quan h gia pht trin ti chnh v tng trng kinh t
Quan h gia su ti chnh v GDP trn u ngi (1995 - 2011)
900 800

GDP/ngi (US$ 2000)

700 600 500 400 300 200 100 0 0 20 40 60 80 100 120 140

y = 3.9295x + 273.05 R = 0.9727

Tn dng t nhn/GDP (%) Ngun: International Financial Statistics v World Development Indicators
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang 26

13

6/28/2013

5. Bng chng thc tin v vi tr ca pht trin ti chnh i vi tng trng kinh t
Cc nhn t ci cch v m ng gp vo tng tr ng
Tc tng trng GDP (%)
T c tng trng Xc lp quy n ti sn Pht tri n ti chnh Ki m ch lm pht T do ha thng mi 0 1 1.8 1.5 1.3 2 3 4 5 6 7 8 2.6 7.2

Ngun: Hnh 10 trong David Dollar (2002). Reform, Growth, and Poverty in Vietnam
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

7. Mt vi kt lun
Pht trin ti chnh v tng trng kinh t King v Levine (1993): mc pht trin ti chnh cao hn tng quan mnh v c ngha vi tc tng trng kinh t nhanh hn ( c hin ti v tng lai), vi tch ly vn vt cht v nhng ci thin v hiu qu kinh t. Shan v Morris (2002): Pht trin ti chnh t bn thn n khng nht thit to ra tng trng kinh t, tr khi mc pht trin ti chnh vt qu mt ngng no . Arestis v Demetriades (1997), Demetriades v Hussein (1996): Tng quan thun gia pht trin ti chnh v tng trng kinh t ty vo tng quc gia c th v c kh nng b nh hng bi nhng khc bit trong c cu kinh t v cc c trng th ch.
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

14

6/28/2013

7. Mt vi kt lun
Pht trin ti chnh l iu kin cn (nhng cha ) cho pht trin kinh t, v c th l mt ngun to nn li th so snh ca quc gia. Pht trin ti chnh i i vi nguy c ri ro. gim ri ro v ti chnh ng gp vo pht trin kinh t, cn ch trng ti cht lng ca pht trin ti chnh, ng thi xy dng h thng th ch v thc hin cc chnh sch thch hp Pht trin kinh t c tc ng tr li vi pht trin ti chnh Mi quan h ko y t nhin, hp quy lut.

Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t

Trn Th Qu Giang

7. Mt vi kt lun
Nu pht trin ti chnh l cn thit cho tng trng, cc quc gia cn lm th no pht trin h thng ti chnh vn hnh tt? Nhng thay i chnh sch, th ch, lut php no s khuyn khch s pht trin ca th trng ti chnh v cc nh ch trung gian? Yu t lch s: Cc yu t lut php, chnh tr, vn ha, dn tc, a l Vai tr ca cc chnh sch: Mi trng chnh tr v v m C s h tng php l v thng tin Gim st v iu tit S hu chnh ph trong cc t chc ti chnh T do ha ti chnh To c hi tip cn
Ti chnh ton cu v vai tr ca ti chnh i vi pht trin kinh t Trn Th Qu Giang

15