Plavokosa ratnica, Plava rua od Podgorja

Treeg dana potom, uoi Svetog Nikole, krsne slave Crnog viteza i gospe Jasmine, oko hiljadu do zuba naoruanih konjanika nalo se pod zidinama grada. Zdruene odrede srpskih gardista i turskih janiara predvodio je inae ozloglaeni Jigit-paa, Stefanov lini prijatelj i potinjeni zapovednik. Jigit -paa je te iste jeseni, kada su Perjanici Svetoga Lazara opseli i zauzeli gradove Ostrovicu i Strau na Rudniku, muki i sa lea zgodio i ubio hrabroga viteza Sandalja od grada Nadstenja, zbog ega je on posebno bio na meti Lazarevih Perjanika.Ve sutradan, konjica gardista i janiara stala je izbacivati plamtee strele na posadu grada,a zatim grunula na juri ka gradskoj kapiji, suludo ginui i strpotavajui se uz u asnu vrisku u okolne ambise dubokog kanjona reke Ljubovie. Brojni strelci sa bedema i visokih kula skidali su ve usplahirene i pomamljene konjanike neprijatelja kao istu metu. Treeg dana opsadnog stanja, videi da Stefanovi gardisti bezvoljno kidiu na gradske zidine, a da su brojni pobegli u gudure planina, Crni vitez se popne na ponajviu kulu i grleno podvikne: Brao Srbi, gardo Stefana vazalia, odstupi i bei nazad! Ako ne smete da priete nama, izvlaite se i spaavajte ruse glave! Posluajte me, da meusobno ne prolivamo krv Srpsku krv!Dabome, poto ve bee pao i sneg a hladnoa postala nepodnoljiva, obraanje Crnog viteza je upalilo. Gde grupno, gde pojedinano, gardisti su okretali lea janiarima inaputali poprite boja. Istog dana pred mrak, na bregu sa zapadne strane grada iznikla jeovea grupa konjanika u crnim ogrtaima, predvoena vitkom i stasitom plavuom od glave do pete u crnoj boks koi, koja je upravo natezala tetivu samostrela. Kada je naglo otpustila tetivu, iljak pernate strele siknuo je vazduhom kao zmija, nakon ega se dole pod gradom Jigit-paa tre na konju kao da ga ugrizao poskok i naglavce srui iz sedla. Plava Ruo!, usledi povik vitezova sa bedema i kula Kamen-grada, jekom se raznosei po vrzinama planine, dugo odjekujui i po uvalama i zatonima kanjona reke Ljubovie. U punom galopu, emu se niko sa Kamen-grada nije nadao, pojavie se brojni odredi ratnika od Podgorja. Predvoeni Borkom sa Vagan-grada na Jadru, udarie Turcima s lea, nakoje ve bee kao povodanj grunula konjica Plave Rue od gradine na Mazi, pravei kasapnicu. Uto kroz kapiju izjuri i Crni vitez sa konjicom, pridruujui se jezivom pokoljukoji je do pred mrak trajao na polju ispod grada. Do dugo u no vitezovi su, potpomognuti sebrima iz planinskih naseobina, gonili i vijali sluene i zalutale Turke po kanjonu Ljubovie, ubijajui ih nemilice sekirama, bradvama i dilitima. Te noi na kulama Kamen-grada planue vatre i ispoetka se zau tiha i tugaljiva pesma mlade ratnice, Plave Rue od Podgorja, koja je opevala slavnu pogibiju na Kosovu polju. alovitu pesmu prihvatie brojni vitezovi poreani na bedemima grada, odakle se ona razlee planinama i dubo dolinama ojaene i oskrnavljene zemlje srpske, zarivi se u svenarodnu svest za sva vremena. Nedugo zatim knez Stefan je morao po pozivu Bajazita da po najveoj cii zimi i snegu odesa pratnjom u carsku Brusu i objasni sultanu pogibiju Jigit-pae i pet stotina janiara, a dasvoje mrtve gardiste nije ni spomenuo. Dabome, Bajazit je voleo Stefana kao svog sina i kao lojalnog vazala i zbog njegove sestre Olivere, opratajui mu i najtea sagreenja. Po povratku na dvor u Kruevcu, knez se zakleo s akom na jevanelju da e ubrzo unititi sveoeve Perjanike Smrti, rekavi svojim velmoama: Ona pesma s a kula Kamen-grada, zaklinjem vam se moji odani, bie i poslednja pesma ukletih oevih vitezova.Zakljuujui ovo kazivanje, stari gortaci mi rekoe kako uoi svakog Svetog Nikole na Kamen-gradu planu vatre i razlegne se alopojka Lazarevih vitezova, predvoena umilnim i opojnim glasom Plave Rue.

ivan J. Grujii: alopojka sa Kamen-grada, Tree oko, br.507