CUC I SIU VIT CA 16 V T KARMAPA TY TNG Nguyn tc: The History of Sixteen Karmapas of Tibet

Karmapa Rangjung Rigpe Dorje XVI Karma Thinley Rinpoche - Vit dch: Nguyn An C Thin Tri Thc 2543-1999 MC LC

Li Ni u Li Ta Dn Nhp Nn tng Lch S v L Thuyt 01. Karmapa Dusum Khyenpa 02 .Karmapa Karma Pakshi 03 .Karmapa Rangjung Dorje 04 .Karmapa Rolpe Dorje 05 .Karmapa Dezhin Shegpa 06 .Karmapa Thongwa Donden 07 .Karmapa Chodrag Gyaltsho 08 .Karmapa Mikyo Dorje 09 .Karmapa Wangchuk Dorje 10 .Karmapa Choying Dorje 11 .Karmapa Yeshe Dorje 12 .Karmapa Changchub Dorje 13 .Karmapa Dudul Dorje 14 .Karmapa Thegchog Dorje 15 .Karmapa Khakhyab Dorje 16 .Karmapa Rangjung Rigpe Dorje Ch Thch Ph Lc (A) Ph Lc (B) Ph Lc (C) Ph Lc (D) Ph Lc (E) Ph Lc (F) Ph Lc (G)

Li Ni u Dng tu hnh ca truyn thng Kagyu l vin ngc vng min ca th gii thin nh Pht gio. Kiu mu v cch sng ca cc i s thuc truyn thng ny gy ngun cm hng cho v s hnh gi, cuc i ca h c hin dng cho thin nh hn na. Cc v Karmapa l cc ct tr ln ca truyn thng Kagyu, cc v lm cho dng phi tip tc du cho nhng tr ngi v chnh tr, x hi v kinh t. Karma Thinley Rinpoche l mt ngi bn rt thn v l hc tr ca ti. Ti tn thng ci nhn v tr hu ca ng trong vic khai m cho chng ta thy cu chuyn thc s ca dng cc v Karmapa. Chc chn cun sch ny s lm li lc cho c gi ; h s c n vi ngun cm hng v lng qui ngng. Ti l ngi y t v ngi truyn b ca truyn thng Kagyu. Chogyam Trungpa Kim Cang s Chogyam Trungpa Rinpoche Boulder, Colorado 21 thng 2 nm 1980

Li Ta Gio hun ca cc v Karmapa s trng tn lu nh gio hun ca mt ngn c Pht. Karma Pakshi V Terton v i Chogyur Linpa tin bo rng v Karmapa th mi su hay mi by mt ngy no s vt i dng. ng nh li tin bo , gio hun ca v Karmapa th mi su n lc a Ty phng. Tht vy, Gyalwa Karmapa n by gi hai ln du hnh vng quanh th gii v ban cho cc li dy cng cc l nhp mn cho nhiu tn v xy nhiu trung tm Kagyu. Ty Tng c chn phi Pht gio theo gio hun ca Tiu tha, i tha v Kim Cng tha : phi Gelugpa, sng lp bi ha thn ca c Vn Th l Tsongkhapa ; phi Nying-mapa, sng lp bi Vajracarya Padmasambhava, Vua Trisong Detsen v Tr Tr Santaraksita ; phi Kadampa, sng lp bi Atisa v Gyalwa Dromtonpa ; phi Sakyapa, sng lp bi Drogmi Lotsawa v Konchog Gyalpo ; phi Kagyupa, sng lp bi Naropa v Marpa Lotsawa ; phi Chod (on dt bn ng), sng lp bi n thnh tu gi Machig Labkyi Dronma ; phi Shijay (lm lnh au kh), sng lp bi Dampa Sangye ; phi Shangpa Kagyu, sng lp bi Khyungpo Naljor ; v phi Urgyen Nyendrup, sng lp bi i thnh tu gi v php s Urgyenpa Rinchen Pal. Hin nay tn ti mnh m l Gelugpa, Sakyapa, Kagyupa v Nyingmapa. Tt c u theo nhng gio l cn bn ca o Pht c truyn t n n Ty Tng, ng vin nhng ti nguyn ln con ngi v vt cht qua nhiu th k. Mt cch nn tng, mi tng phi ny l nhng ngi nm gi s trao truyn Kim Cng tha t Vajradhara n cc t. V Lt ma tht s l s biu l ca Vajradhara, v bi th, rt l quan trng. iu ny gii thch ti sao ngy xa Pht gio Ty Tng c xem l Lt ma gio. Danh t ny lin quan n phng din ny ca Pht gio Ty Tng. Nu bn nghin cu, hc hi mt tng phi bn s hiu c mi tng phi. Khng c s khc bit quan trng no trong cc gio hun ca chng. Mt cu chm ngn Ty Tng ni rng khi bn nm mt bng hoa vo mn la, n ri vo v thn no th v y l ca bn. Tng t, bt c tng phi no bn gp u tin v nhn c gio hun t u tr nn rt quan trng cho bn. Bn phi hc cc gio hun y mt cch ng n

v nhn s truyn dng. Cng quan trng l phi bit lch s ca dng phi. C nhiu cun sch v cuc i cc v Karmapa c vit ra Ty Tng. Ti khng lm iu g mi hn, tt hn cc s liu vn hin cn, mc du mt vi s liu ny c vit t hng th k trc v cha hon tt. T cc sch s y, ti thu thp cu chuyn cuc i cc v v dch ra ting Anh vi s gip ca Stanley Fefferman v John Mac Cann. Bn vn c xut bn bi Jampa Thaye (David Stott), ang nghin cu tin s ti i hc Manchester. Namkha Tashi (Christopher Banigan) v cc tranh, theo cc bc ha ni ting nht ca phi Kagyu do Karshu Gonpo Dorje v ra, c Sanjye Nyenpa Rinpoche em t Kham n lm qu tng cho Karmapa th mi su. Ty phng c nhiu Lt ma Kagyu v cc ngi theo hc. Nh l mt mn qu cho nhng ai thch th chuyn tm vo dng Karma Kagyu v ngng m Gyalwa Karmapa m chng ti thu gp v dch ra cu chuyn ca mi su ha thn ca Karmapa. Ti hy vng cun sch ny gip mt s hiu bit v hc hi v tu tp o B tt v nh th no tng phi c truyn b t lc khi thy cho n ngy nay. Mi v Karmapa c mt hiu nng vi cht t khc nhau nh l mt v B tt cu gip hu tnh. Bt c cng c no c c t cng vic y u c hi hng cho gia nh th gii ca chng ta th gii phi c ha bnh, hnh phc, thot khi kh au, chin tranh v i km v hi hng cho s thnh tu vin mn ca gic ng v mc tm linh ca B tt.

Related Stories: Karmapa controversy The Karmapa lineage is the most ancient tulku lineage in Tibetan Buddhism, pre-dating the Dalai Lama lineage by more than two centuries. The lineage is an important one as the Karmapa is traditionally the head of the Karma Kagyu school, one of the four main schools of Tibetan Buddhism. Unfortunately the recognition of the 17th Karmapa has become mired in controversy. Since the death of the 16th Karmapa in 1981 two different candidates have come forward, neither of which has gained universal recognition as the true Karmapa. There are two claimants Urgyen Trinley Dorje (also spelled Ogyen Trinley Dorje)and Thaye Dorje each supported by a number of important lamas from the Kagyu lineage. Both have already been enthroned as 17th Karmapa and perform ceremonial and ritual duties. As of 2006, they have not met. This situation has led to deep division among Kagyu followers all over the world. Each side accuses the other of lying and wrongdoing. It is therefore very hard to produce an objective description of the events, because the most important developments are known only from conflicting accounts by those involved.

DN NHP Cc tiu s trong sch ny c th gy chn ng cho ngi c nh l l lng, k qui. Chng n t th gii xa l v hu nh khng th thm nhp c ca Ty Tng thi trung c. Chng c phng ri bng nhng c ng tm l v vn chng ca mt x s v nn vn ha m, hn bt c ni no khc, i vi th gii Ty phng l mt ci g khng th hiu, l lng v k qui. Trong thi i mi ny, Ty Tng l mt mt gng i nghch vi ci kinh nghim ngi Ty phng chng ta c v th gii. Khi tip xc vi cc chuyn ny, ngi ta c th hi, ti sao rc ri th ? Gi tr no cc cu chuyn c th em li cho ngi Ty phng chng ta ? Cu tr li hnh nh ty thuc rt nhiu vo ngi c. Chc chn, trn mt mc b ngoi, chng ta c th c cc chuyn ny nh nhng chuyn vin vng. Khi chng ta lm quen vi vn hc tn gio ca cc dn tc khc ngoi Ty phng, chng ta c th c cc tiu s ny cho tr tng tng dn dt. Chng ta c th xem chng l nhng thng tri ca mt th gii khc v chng cung cp cho chng ta li vo lnh vc thn b l ci thng ln trnh chng ta trong i sng hng ngy. Nh l nh tm l hc v nh nghin cu vn ha, iu ny khng phi l v ngha. Khc xa vi s gii tr thun ty, cc cu chuyn loi ny c th gim bt cho chng ta chng b giam cm trong ci hon ton quen thuc v ci th gii tm thng m chng ta qu quen bit. Nu mun i xa hn, chng ta c th tm thy iu g hn na trong cc chuyn ny. Nh cc nh nhn chng hc vn ha trong th k ny ch ra, nhng chuyn loi ny t cc truyn thng tm linh phi-Ty phng khng phi l s biu l ca cc t tng k qui. Chng hin thn nhng hnh thi kinh nghim v biu l ca nn vn ha t m chng n. Trong cun sch ny, chng ta chm mt trong ngha xc thc nht vi th gii truyn thng ca Ty Tng. Chng ta c th nhn ra ci khng kh, cc s kin v con ngi trong cc tiu s ny l lng v phi phm, nhng qu tht chng li l i sng t nhin ca Ty Tng. Nhng cu chuyn ny m mt cnh ca s vo th gii trung c ca Ty Tng, vi nhng c ng, gi tr v mi quan tm khc thng. D nhin, thu lm c mt vi trc gic v th gii y v bt u thng thc n, chng ta cn qua mt bn trong chc lt cc qui tc ca chng ta v ci g tht v ci g l khng tht. Trong thi i ngy nay, mt s nh ch phn xt nh th khng kh lm nh trc kia. V, phn thng ca s nhn th gii mt cch khc hn c th kinh nghim c trong dng vn ha khc hnh nh xng ng c gng.

Nhn chng hc vn ha dng li im ny ca s nh gi, nhng ngi ta c th i xa hn v iu ny li cho chng ta nhiu kh khn tm c li ra. Mt cu ni c thng c trch ra ca Rudyard Kipling ng l ng v Ty l Ty ; c hai khng bao gi gp g(1) th nhiu hn l mt cu ni n d. Mt s t ph v tin kin cn bn n r vo tm thc Ty phng. Bt k ai lm vic trong lnh vc tn gio ngoi Ty phng nh l mt nh nhn chng hc hay mt nh ng phng hc u thc mt cch su sc chng bnh hoang tng cc b hin hu trong nn vn ha chng ta v cc dn tc v truyn thng phi Ty phng. Khi nhn vo cc truyn thng phi Ty phng, thng th c mt thi hc gi b lng , hoc l t khc t mnh nh l mt ngi Ty phng. Ngay c C. G. Jung, du cho tt c s tn thng ca ng v ngun tm linh phi Ty phng, cng thng biu l ni lo s rng c mt tip xc qu thn mt vi cc truyn thng phi Ty phng s dn n mt s t chi khng lnh mnh ci nhn cch Ty phng ca chng ta. Nhng s thi qu v m h ca nhng ngi tn th gi to Chu trong nn vn minh ny hnh nh c th chng minh cho ci chng bnh hoang tng cc b ca Ty phng i vi tnh tm linh Chu . Tuy nhin, c hai s tip cn ny mt ca ngi hc gi a nghi t chi s thn mt trc tip v mt ca ngi tn th ngh rng mnh c th tr thnh mt ngi n hay Ty Tng c hai u khng th khm ph vn thc s ng quan tm v c ngha. C phi rng cc loi th gii tm linh c din t trong tn gio Ty Tng qua cc tiu s ny ch hin hu c nht v t bit trong lnh vc Ty Tng ? Hay n cn bao hm nhng ci g vt ra na th thch nhng bin gii ca kinh nghim Ty phng chng ta ? Ni cch khc, nhng gii hn tm l v tm linh ca Ty phng l c hu tt yu hay chng ch l t t ra gii hn chnh mnh ? y l iu cn bn v nn tng nht ca cc vn , v cch chng ta tr li nh th no s quyt nh cch no chng ta c cc chuyn ny, v ci g chng ta s tm thy ni cc chuyn . Cc th kin ca cc v Karmara Cc tiu s sau khng phi d c, v t dng hng dn l cn thit nh hng ngi c vo hnh thc v ni dung ca chng. bt u, y khng phi l nhng tiu s theo ngha ca danh t Ty phng hin i. Mi tiu s u phi chn lc, cn c trn mt ci nhn c bit nhng g c ngha. Khc vi hu ht tiu s Ty phng hin i miu t mt cch nguyn s cc bin c i thng, cc tiu s cc v Karmapa cp n mt kch thc cn bn ca i sng Ty Tng, tc l s tip xc gia ngi v thing ling mi lin quan, s cng thng, s tip thng

ca h. Ni th l cn t, tr phi chng ta hiu rng cc chuyn ny thut li li sng Ty Tng truyn thng, c bit l ni cc khun mt nh cc v Karmapa. Vi cc c nhn ny, si ch xuyn sut cc cuc i ca cc v, l hot ng h tng vi th gii tinh thn. V nhng giy pht trung tm ca mi tng tc ny l cc th kin ca cc v. Ngi ta c th ni rt ng rng k li nhng bin c c ngha trong mt i ca mt v Karmapa c ngha l k li cc th kin ny, vi ngha m chng hin thn v vi hot ng m chng gy ra. Tht vy, chnh cc th kin ny to nn ch chnh ca cc tiu s. Theo truyn thng Kim Cng tha, vn ny c hai mt : th nht l s sa son phi c mt c nhn c th thu nhn cc kinh nghim nh th ; th hai l s tu hnh tim tin trong thin nh Pht gio xuyn qua ci thy v trc gic c pht trin. S tu hnh tun t ny c ba cp bc, c t tn theo danh t Pht gio l : hinayana (tiu tha), mahayana (i tha) v vajrayana (kim cng tha). c th hiu cc th kin ca cc v Karmapa, chng ta cn nhn qua s sa son ny v tu hnh thin nh ca ba tha. im th nht : cc th kin ny ng mt vai tr trung tm trong cc tiu s l hon ton bnh thng v trn th. Khc vi kinh nghim ca cc nh huyn b Ty phng h i vo trong cc lnh vc ngoi trn th, cc th kin tm linh ca cc v Karmapa lin quan vi nhng thc ti trn th ca cuc sng con ngi. Tht vy, chng i din cho cc siu m, siu sc ca kinh nghim bnh thng nhng thng con mt khng thy. iu ny l quan trng, v n ph hp vi quan im chung ca Pht gio l khng c thc ti no khc hn l ci ang t mnh hin din trc tip cho kinh nghim. Ngay c cc s din t v cc thn hay s bn lun v cc ci gii Pht cng khng g khc hn l s ni v ci vi t ca kinh nghim hin thc nh chng lun lun hin tin. Cng th, nhiu gio hun Kim Cng tha ca cc v Karmapa c din t nh l mt. iu ny ni ln s kin rng khi ngi ngoi truyn thng c cc vn bn ny, thng th ni dung ca chng li n du. Ngi ta c th ngh rng Mt l v mt l do k thut no , v d nh s thiu quen bit vi danh t hay c ng. Nhng tht ra, l do hon ton nm ni mt chiu hng khc. Truyn thng cc Karmapa c l em li ci nhn trc tip vo thc ti, vo cc s vt nh chng l (yathabhutam : chn nh). V, nh chng ta ni trc, thc ti ny khng phi l ci g tru tng ca mt ci gii khc, m l ci thc ti c th thng trc hin tin i vi kinh nghim. Ngi ta c th hi, vy th ti sao mt ci t nhin v bnh thng nh th li gi l Mt ? Cu tr li

n gin. Thc ti, theo Pht gio, khng th nm bt bng t tng, nim. N ch c thy bng mt tm trong sng, rng rang v khng chp trc. Nhng mt ci tm nh th tm ra u ? Tht vy, chnh ci khuynh hng thi quen ca tm thc con ngi l chng cht vi nhng nh, nhng quan im, nhng d phng. B lo li bi hy vng c c v s lo s mt mt, tm khng bao gi tnh lng, m lun lun vng ng. Hot ng tng tc ny khng cho trc gic c ch ny sanh, m chnh trc gic l ca vo th gii nh thc. L do hin hu ca truyn thng cc v Karmapa l cung cp cho con ngi mt con ng siu thot khi s t m mnh vo cc thnh kin v cc bn rn lo toan, cho trc gic c th khai m v th gii nh chnh n ang l t hin l khng cht bn nh. n khi no con ng cha c i vo, th th gii thc nh chnh n vn l ci g Mt. Bc u tin trong pht trin ci nhn sng t mt ch xuyn sut cc tiu s Karmapa l s t b. X b c t cn bn trn s tnh thc rng con ngi thng khng thy s vt nh chng l, thay vo , con ngi thch u tranh cho s tin nghi, an ton v xc nh. Mt hiu bit ln dn v c ch ca bn ng khng ngng t tm kim chnh mnh s dn n s chn ngn, gh tm vi ton b tin trnh, vi s ko di hot ng y. X b l cm hng tin khi lm vic trn chnh mnh hu chm dt s t la di. Trong truyn thng Pht gio, ch s nhn ra vn th khng thnh tu mc ch. Ngi ta phi lm vic trn chnh mnh bng cch thc hnh chuyn ha tm thc. Vi o Pht, cng vic ny tin hnh qua vic hnh thin. Chnh s thc hnh ny pht trin mt ci nhn sng sut r dn c din t trong s tu tp ca ba tha. V chnh s thc hnh ny lm nn ci ct li ca cuc i du hnh ca cc v Karmapa v ca iu m h dy ngi khc. Mc u tin ca th kin hay ni qun c gi l Vipasyana hay l minh st, c pht trin qua thc hnh thin nh ca Tiu tha. S thc hnh ny l ngi xp bng khoanh chn, ch nh nhng n hi th, vi s tnh thc xung quanh. Qua s thc hnh n gin ny, tin trnh t tng t v thy vn khng h ngng, khng t on bt u chm li. Sau khi thc hnh nhiu, cc khong h trong chui t tng bt u xy ra. Nhng khong h ny a li s sng sa ca ni qun, minh st, n khng b nhim bi nim hay vng tng. iu g xut hin trong kinh nghim minh st ? Gin d l th gii thng nht trong cc chi tit v bin ca n, s phc tp a dng v mi tng quan khng cng ca n. Thanh, sc, th, tng, tnh cch ca tnh hung, nhng khi ng ca chnh mnh v ngi khc, tt c t chng

trnh hin ra, ngoi mi hy vng v lo s. Th gii trong mun ngn kha cnh bt u l din nguyn hnh ni kinh nghim ca chng ta. Trong truyn thng Pht gio, ngi ta ni rng kinh nghim ny on dt bn ng v n hin l th gii nh chnh n tht s l, khng phi nh ta ngh hay ta mun n l. Di nh sng ca kinh nghim ny, s din dch c nhn v s vt b phi by : s din dch ny khng phi l thc ti, m ch l t tng sai lm, khng c t tnh, bt nh ca chng ta. cng l s nm mi gic ng u tin, v ci c thy khng lin quan g n bn ng. Khi cc tiu s cp n s tu hnh tiu tha ca Dusum Khyenpa, Rangjung Dorje v cc v Kar-mapa khc, chng u m ch mc u tin ny trong s pht trin th kin ca cc v Karmapa. Khi s tu hnh tiu tha n r vng chc v minh st bt u hy hoi cc khun mu bnh phm v qui ng, mc tip theo bt u, mc i tha. Trong minh st, th gii c nhn thy trong chi tit v a dng, th trong ci thy i tha v Tnh Khng, tnh cch khng nn tng, v tr ca kinh nghim bt u l din. D cho tt c tnh cch sc bn v r rng ca n, minh st ca tiu tha cng c nhng gii hn ca n. Cc s tu hnh dn n n l c tin hnh cho ring mnh, cho s gii thot ca ring mnh. N cng em li mt cch n tng ci cm tng rng c mt ci g xc thc c thnh tu, v n cung cp mt ch an tr du rt vi t cho ta bm vo. Tm tt, tiu tha mang theo n mt din dch tinh vi ca bn ng. N thay th s chp ng th bng mt din dch tm linh hn ca bn ng. V n cng c mt loi hy vng v s hi ca ring n hy vng v kinh nghim minh st c thm v s hi phi ri li vo v minh ca bnh lon thn sanh t lun hi. Mc k tip ca tu hnh i tha l tm cch ct t s bm nu rt tm linh ca tiu tha. Lm sao c th hon thnh vic y ? Cu tr li l bng s x b hn na. y, cc mc ch t gii thot khi sanh t, t n vi kinh nghim, v tm mt im qui chiu trong minh st, phi b x b ht. V mt ln na, mt mc ch nh th khng th hon thnh c bng cch ch hiu bit vn , m phi c thnh tu tng phn xuyn qua thin nh. Thc hnh i tha c gi l lojong, tu tm, n c hai mt, mt mt tuyt i mt mt tng i. Thc hnh tuyt i gm s tng tc trong vic ngi thin. Qua s thc hnh ny, ngi ta bt u lm quen hn vi chiu kch v iu kin, v ng ca tm, c mnh danh l B tm tuyt i. iu ny dn n t s hn v s xao ng, lo u l nhng trng thi vng ng ca tm, v ngi ta bt u cm nghim tnh cch khng iu kin, khng duyn sanh ny hin hu qua sut mi kinh nghim, du l sanh t hay ci g khc. iu ny ct t ci nh nguyn b ngoi gia sanh t v Nit bn, v lm sanh khi s chng nghim v ci khng tr,

tuyt i khng c mt im qui chiu no. Cng vi s thc hnh tuyt i l s thc hnh tng i, gi l B tm tng i, trong xuyn qua thin nh trong vic lm hnh gi lm vic cng vi nhng ngi khc. S thc hnh tng i t nn tng trn nim tin v ni qun c pht trin trong s thc hnh tuyt i, v i vo trong trng hot ng, nhm mc ch gip ngi khc. S thc hnh ny lin tc b i con ngi c th v gip ngi khc trong bt c cch no c th c. Thay v trch mc ngi khc, ngi ta nhn ly s trch mc ca hon cnh ln chnh mnh. Thay v trnh n cc vn ca ngi khc, ngi ta nhn ly ni kh au ca h. Thay g tm kim s tt lnh cho mnh, ngi ta tm kim ci li lc cho ngi khc, v c bit nht l s gii thot ca h khi sanh t. Qua s thc hnh c tnh yu sch ny, ngi ta bt u hiu rng ci bn nng cho s t tn ti c th c chuyn ha nh vo mt ci g rng ln hn v ph qut hn. b im qui chiu v s tn ti tm linh ngay ca chnh mnh v tin b bng cch lm vic cho s gii thot ca ngi khc, ngi ta t n cng mt tnh v tr trong cuc sng hot ng, ci m ngi ta t n khi ngi thin, khng mt im qui chiu no c. Khi cc tiu s ni n s tu hnh i tha ca cc v Karmapa, chng cp n s tu hnh ny. Trong truyn thng Pht gio ca cc v Karmapa, s tu hnh Tiu tha v i tha cung cp cho nn tng v chun b cho Kim Cng tha hay Mt tha. T quan im ca gio hun ti cao ca Pht gio ny, cng nh Tiu tha c cc gii hn ca n v i hi s x b thm na, cng c th ni nh th v i tha. Sc mnh ca i tha l s khm ph ca n v ci v tr v ci tuyt i khng c im qui chiu. Nhng, theo Kim Cng tha, s khm ph ny chnh n cng l mt mi bn tm. Trong mt cch th cc k tinh t, tin trnh phn bit, chn la v vn vo vn cn xy ra. Kinh nghim c nh gi theo s c hay khng ci v tr ny. Nu khng c, th theo i tha, n mt i phn tm linh, v phi c sa li bng quan im Tnh Khng. y, theo Kim Cng tha, vn cng mt nh nguyn c trong Tiu tha, du cho mt mc cng cc vi t : s ph phn ca Kim Cng tha ny c lng trong mt v d loi suy bi nh th mt tha v i l Saraha : Ngi no khng thng thc cc gic quan thanh tnh V ch thc hnh Tnh Khng Th cng ging nh mt con chim bay ln t mt chic tu C bay vng vng ri tr li u xung tu.(2) S x b hn na phi xy ra khi i vo Kim Cng tha. Ngi ta phi thy im cm tr ca s bm dnh i tha vo Tnh Khng v phi x

b s trc tm vo ci nh nguyn tm linh v phi tm linh. Ngay c im qui chiu l khng c im qui chiu cng phi x b. Nu iu ny lm xong, ci g s cn li ? n gin l kinh nghim nh chnh n l, khng tin kin, khng vng cu, khng tr gi. Kinh nghim biu l t nhin n gin ci t thn n, vi hnh dng v gc cnh c th, bn cht v lng im. Nh truyn thng Kim Cng tha ni, th gii thy ng nh thc c c tnh hin ti, trng khng sng t v rc r. Tnh hin ti n t s tu hnh Tiu tha, cn nguyn sc mnh. phn bit c gia kinh nghim v t tng, ngi ta bit t mnh tr li ci hin tin, khng sng trong tr nh qu kh v c vng tng lai. S trng khng n t tu hnh i tha, ni ngi ta hc lm th no vt khi s mong mi v mt c a cng chc. S sng t v rc r c bit lin can n Kim Cng tha. Th gii l sng t, v khi khng cn tng nim v cc s vt, chng hin l vi s sng ng v cng. Th gii l rc r, v n l linh thing v y p nng lc. Nh cc tha trc, s thc hin hon ton ca Kim Cng tha khng th thnh tu m khng qua mt s tu hnh gian lao. Cng nh trong i tha, tu hnh Kim Cng tha gm c hai phng din : tuyt i hay v tng v tng i hay hu tng. Thc hnh v tng l s thin nh v tng vi t th ngi c tip tc, v khm ph Tnh Khng cng hon ho. Cn phng din hu tng c hai loi thc hnh lin quan, mt loi l ngi thin, loi kia l thin nh trong hot ng. C hai loi ny u thc hnh vi ch ha thn thuc Kim Cng tha. Trong Kim Cng tha, tr hu t tm khng b iu kin ha c khm ph trong i tha c gn cho mt hnh tng l mt ha thn qun tng. Lm iu ny c th tng ng trc tip vi tr hu y, vt khi li rng buc ca bn ng. iu ny c xem nh l t qun mnh l v ha thn. Th hai, th gii bn ngoi cng c qun thy nh l hnh tng ca v ha thn, nhn mnh v th hin tnh thing ling ca th gii. V ha thn l chnh bn thn v v ha thn l th gii bn ngoi ch l mt, iu ny dn n mt im m chng ta s khm ph di y : th gii ni tm v th gii hin tng bn ngoi khng phi l hai, m ch l hai hnh thc hin l ca cng mt thc ti. Trong s thc hnh hu tng ca Kim Cng tha, c thin ngi v thin hot ng, t thn v th gii bn ngoi c thy nh l ha thn. S thc hnh v tng v hu tng tng quan vi nhau theo s hiu bit rng ha thn c hai phng din : mt l hu tng, hai l v tng. Con ng Kim Cng tha l s pht trin cng ngy cng nhiu hn nim tin trn vn vo kinh nghim c hu tng ln v tng nh l thc ti ca bn tn, ni mt cch khc, kinh nghim trn vn, hon ho v khng bn nh.

Nhng tiu s sau ghi li nhiu nhng th kin v ch Thn. iu ni trc gi ra loi th kin l nh th no. Chng l hin thn ca tr hu v iu kin v su thm nht ca t tm v ca tnh cch thing ling ca chnh th gii. Thy cc ha thn l gp g nhng kha cnh tinh hoa ca hin hu. Khi nghi ng tri dy, ch thn cung cp cho vi s hiu bit su xa hn. Khi s ri lm v th gii lm cho lung lc, ch Thn ni cho s gin d v trang trng ca s vt nh chng l : L do m mi v Karmapa lm vic nhiu vi cc Thn Kim Cng tha l ngi ni h cho phm cch trang trng cn bn v khng th tn thng ca con ngi v cho s tt p ca th gii. Trong nhng cu chuyn sau, chng ta thy cc v Karmapa dn thn vo vic ch dy cc t con ng thc hin cc iu ny. V chng ta thy cc ngi lm vic vi cc hon cnh xo trn v kh au v x hi v chnh tr ti lp s hi ha, tn trng ln nhau v hnh phc. Khi ta c cc chuyn ny vi s lp i lp li v ni bt gia th kin v hot ng, cn phi gi trong c mi tng quan thn thit ca hai ci y : bi v cc v Karmapa nhn thy s tt p ca dn chng v ca th gii, cc ngi c mt th kin phi thc hin trong cc lnh vc x hi v chnh tr. Bi v mi tng quan gia cc ngi v ch thn, cc thn ny nh l s biu l ca tr hu v iu kin, v ng v nh tnh ca th gii, cc ngi c ngun lc c nhn thc hin c th kin y. Th kin, t , trong ngha c dng trong cc chuyn ny, l hon ton khc ngha vi cch dng thng dng trong lch s cc tn gio. Th kin ca cc v Karmapa, cn c trn s tu hnh Tiu tha, i tha v Kim Cng tha, thc s l ci ni qun thm su vo ci ang l, ch khng phi vo ci c th l hoc ci nn l. Chnh ci nh tnh ny ca tr hu v ng v dn chng v v tnh thing ling ca th gii, cung cp cho th kin cc v Karmapa nhiu ngha v nhiu nng lc n th. S mng ca cc v l em ra cho th gii ci sn y ch dy cho dn chng ci tnh tt p cn bn ca chnh h v dy s tn knh i vi tnh linh thing ca ci ang hin hu. Chnh ci th kin ny, cng vi s thc hnh hin thc n, lm cho cc v Karmapa tr nn nhng ngi l thng v c bit, v lm cho tiu s cc v ng nghin cu. Thn lc S soi sng trn v bn tnh trn th v hin thc ca cc th kin ca cc v Karmapa khng hon ton gii quyt nhng kh khn chnh ca chng ta khi tm cch hiu cc tiu s ny. im y c t ra, tc th cu hi lin hin din. Nu s thnh tu v li dy ca cc v Karmapa tht s l bnh thng v hp vi cc s vt nh chng l, th th s gii

thch no c th c i vi vai tr ni bt ca cc huyn thut trong cc cu chuyn ny ? Ngay i vi mt c gi lt qua, th cc cu chuyn y dy mi loi thi th huyn thut. Theo tiu s, Dusum Khyenpa du hnh mt cch y php l n Tch Lan ngi nhn li dy t thnh tu gi Vajraghanta. Ngi cng c bit nhiu v nng lc cha bnh l thng ca mnh. Karma Pakshi c th di chuyn mt bc tng ln ch bng nng lc thin nh. Rangjung Dorje ni trc ngy mnh sanh. Ngi cng l bc thy trong lnh vc chim tinh v vit mt tc phm c in v vn ny sau khi thy ton b v tr cha ng trong thn mnh. Li na, ngi c kh nng thay i kh hu c hi. Rolpe Dorje biu l tr nh r rng, chi tit v sc nt v i trc ca mnh. Ngi cng c th t cha tr khi bnh tt n gin bng cch thin nh v Bhaisajyaguru, Dc S Pht. Dezhin Shegpa c c t tng ngi khc. Khi ving thm vua nh Minh l Yung Lo, nhng vt xut hin trong khng gian, s xut hin ca cc v A la hn i ngang ng ph, mt v s c thy bay qua bu tri, mt trn ma hoa ri trn cung in, v cc m my c hnh cc thn ca Kim Cng tha. Thongwa Donden bit trc ngy cht. Chodrag Gyaltsho qua th kin ca ngi c th nh v vi thung lng n du t nn trong thi xung t chnh tr. Mikyo Dorje li du chn trn nn ca cc hang ng thin nh Kampo Gangra, cng nh tc mt bc tng c th ni c. Bng nng lc huyn thut, ngi chm dt mt bnh dch ci nam Ty Tng. Yeshe Dorje mt ln ha thn thnh nhiu, mi thn dy cho cc ngi hin din. Dudul Dorje t khong cch xa c th to ra mt trn ma la mch t trn tri ri xung tu vin Powo Gyaldzong ban phc. S tng thut cc vic huyn thut v hot ng trong cc tiu s ln n mt cao im trong cu chuyn ca v Kar-mapa hin ti, Rangjung Rigpe Dorje, sanh nm 1923 v hin ang cha Rumtek gn Gangtok Sikkim, n . Trc khi sanh ra, ngi bin mt khi bng m mt thi gian. Ngy sanh mi loi hin tng thin nhin bt thng xy ra. Khi hc vi v guru, ngi k cho ng nghe cc kip trc ca ngi. Drong Tup, ngi li du chn trn mt nc, cn c th thy vo ma h hay ma ng. Khi c hnh l Padmasam-bhava, cc bnh cng trn bn th t nhin bc chy. Ngi chm dt mt v hn hn nng lm hi mt cha Nangchen. cha Pang-phug, ngi du chn trn . C con ch v con nga cng du chn trn . tu vin Benchen, ngi lm cho bc tng mt con nga h ln. Qua th kin ca mnh khi trn khi Ty Tng, ngi c th gip on t nn thot khi s rt ui st nt ca qun Trung Quc.

Nhng v d trn ch l mt t trong nhiu iu c th k ra chng minh vai tr ni tri ca thn lc trong cc tiu s. Chng t cho ngi c Ty phng mt cu hi trng yu. u l ngha t nhng v d v huyn thut trong cc tiu s y ? Chng c tiu biu cho nhng ngoi l ca s nh hng thc ti t cc tiu s y ? Chng c phi l nhng khim khuyt trong tnh cch ton th ca nhng cu chuyn v c phi chng c trin khai cho cc cu chuyn c d hiu ? C phi nh hng ca huyn thut l em cc yu t bnh dn vo cc cuc i y ? Hay chng l mt phng sch vn hc, c l c thm vo trong i sau, lm ni bt uy tn ca nhn vt chnh ? Nhng s c huyn thut ny c hp vi cc tiu s khng ? Chng c cn thit hiu con ngi ca cc v Karmapa v cng vic cc v lm hay khng ? Trong mt thi gian di, cc hc gi Ty phng phn xt cc s c loi ny trong lch s cc tn gio nh l nhng du hiu ca mt tm thc tin-l tr, tin-khoa hc, thm ch thp km. Cn c cho mt quan im nh th r rng bt r su xa trong gio hi Thin Cha Ty phng, ni m huyn thut thng c chnh thc lit hng nh l cng vic ca bng ti. Mt s biu l thng thng hn ca cng cch tip cn l ci nhn cho rng huyn thut trong tn gio l bng chng ca tnh cch tr con v lon c. Cc hc gi th k th mi chn v u th k hai mi theo cng mt li y. Ni chung l ngi ta nhn rng nh hng ca huyn thut trong cc tiu s Mt tha nh ca cc v Karmapa lm cho cc tiu s y khng xng ng vi chng tn lch s. Bi th, c gi Ty phng hnh nh b t trc hai s chn la. Mt mt, anh ta c th quyt nh rng nh hng ca huyn thut trong cc tiu s l khng chnh yu. Trong trng hp ny, anh c th b qua mt bn cc chuyn huyn thut v ri cho cc tiu s k li cuc i cc v Karmapa l ng n. Mt khc, anh ta c th xem huyn thut l chnh yu ca cc tiu s. Nu l th, th tnh cht thc ca cu chuyn v nhng con ngi thc b t trong s nghi ng. Cng hiu bit v Pht gio Ty Tng, cng dn thy r rng c hai quan im trn l khng y . im bt u cho s hiu bit ca chng ta phi khi t s kin gin d. Ci th gii c m t trong cc tiu s l ci i sng c kinh nghim Ty Tng, cho n thi Trung Quc nhng nm 50. Cc s c huyn thut l bnh thng i vi ngi dn Ty Tng, t ngi nng dn t hc cho n cc Lt ma hc gi. Chng khng phi l tnh c. Chng xy ra mt cch hu c t bn cht ca thc ti nh ngi Ty Tng kinh nghim. Hn na, kh nng gy ra hin tng huyn thut ty thuc vo mt s pht trin tm l v tm linh ca mt c nhn. Chng ta u bit iu ny, khng ch t sch v, m cn t

nhng ngi ng thi, c Ty phng ln Ty Tng. Ngi ta bit nhng v Lt ma ng thi rt cn trng v su sc vn ni mt cch gin d n nhng hin tng huyn thut y nh l mt phn t nhin ca i sng h Ty Tng v sau . T , c th thy rng tiu s cc v Karmapa l hon ton ng tin v chnh xc khi chng trnh by huyn thut nh l phn cn bn ca cuc i cc v. Trong qu kh, cc hc gi Ty phng xp cc v d k trn vo mt phm tr chung l huyn thut. Chng ta phi nh rng huyn thut l mt t v mt nim ca Ty phng, v c dng gi trn nhng hin tng khc loi xy ra trong th gii tn gio. Mt m thc chung cho cc hin tng ny l quan im ca khoa hc Ty phng khng c mt gii thch no v chng. Th m, cc hin tng c gom li di danh t huyn thut l rt khc bit. c thm ci nhn vo vai tr ca huyn thut trong cuc i cc v Karmapa, qu tht c ch khi lm sng t mt cch ngn gn s d bit ny. Chng ta thy nhng phm tr ny l hon ton truyn thng, tr ngc li n cc tiu s ca cc v thnh tu n , nhng nh Kim Cng tha xa xa v l kiu mu ca cc v Karmapa, v trong nhiu trng hp tr li vi chnh c Pht Thch Ca. Hin tng chng ta gn cho l huyn thut chia lm hai loi, mi loi vi cc phm tr ph thuc. Mt mt, c nhng hin tng d thng m chnh yu l thuc v tm l trong thin nhin. Phm tr ny bao gm kh nng thy cc ha thn, tin tri, nhiu loi do nng lc thin nh, kh nng c c t tng ngi khc, v s nh li cc i trc ca v Tulku. Phm tr rng ln th hai gm nhng hin tng chng t mt s lin h tim n gia tm thc v th gii bn ngoi : nhng nng lc thntm, kh nng di chuyn vt cht, on trc vi hin tng v tnh ng thi, v kh nng nh hng ln kh hu. Quan trng l phi ghi nhn rng s sp xp hai loi v cc kh nng siu thng ny khng phi c ngun gc Ty Tng hay t Kim Cng tha, m bt ngun t thi i tha cho n thi k ban u ca Pht gio. Nhng hin tng siu thng phn chnh thuc v tm l trong thin nhin Chng c hp li vi nhau bi v chng lin quan n nhng cch th kinh nghim thc ti. Loi hin tng ny u ny sanh t mt s m rng phi thng v t s vi t ca kinh nghim, c pht trin qua tin trnh thin nh. Bng cch vt b nhng bn rn bnh thng ca tm thc, kinh nghim bt u xut hin vi s sng t v tinh t tng dn. Khi

mc ny t n mt cao ca pht trin, mt vi hin tng m chng ta gn tn l huyn thut bt u xy ra. c tm thc : Dezhin Shegpa c kh nng c c t tng ngi khc. Nng lc ny c ni n sut lch s Pht gio t thi nguyn thy. N l mt trong nhng thn thng c in, l kh nng ca tm khi t s t n mt mc cao ca v ng. Theo Pht gio, kinh nghim ny khng thun ty c tnh cch c nhn, m c tnh cch bao qut xung quanh. Khi mt mc cao ca s m rng v thu nhn c t n, ngi ta c th thu lm kinh nghim ca ngi khc. Tin tri : Thongwa Donden thy trc ci cht ca mnh. Li na, kiu mu ny c tm thy u tin trong tiu s c Pht Thch Ca v xut hin li sut lch s Pht gio. Trong Pht gio Ty Tng, mt truyn thng lu i l cc v Lt ma thng ni trc thi gian cht, mt vi thng hay vi nm. T quan im Pht gio, nng lc bit trc ny c t cn bn trn s lin h ln nhau ca hin ti v tng lai. Bin c hay khuynh hng s xy ra trong tng lai cha ng trong hin ti nh l cc chng t nghip. Hn na, cch c th cho cc chng t ny l ra th ty thuc vo ton cc nguyn nhn xung quanh. Ton cc ny cng pht l ra t hin ti. Ngi ta ni rng, ngi gic ng c mt tm rng bao la cho th kin n h c th thy s pht trin ca tng lai trong mt chp nhong. Kh nng thy cc Thn : Hu ht cc v Karmapa u lin quan n th kin cc thn. Kh nng ny tri rng khng ch vi cc thn Pht gio, m cn vi cc thn khng phi Pht gio. Theo Pht gio, th gii y cc loi chng sanh khng c thn xc vt cht, h tng tc vi con ngi v hon cnh con ngi. Nhng ngi nng n bn rn v tri kin cht hp khng th thy c h. Mt ln na, kh nng thy cc thn vi t ny ty thuc vo mt s m rng v sng t phi thng. Kh nng ny, nh ci trc, c thut li sut lch s Pht gio, bt u vi c Thch Ca, ngi c mt ci thy khng chng ngi v cc chng sanh phi vt cht trong cc ci gii phi nhn loi khc nhau. V thn l yu t quyt nh trong cc hon cnh con ngi, nn kh nng thy v tip thng vi h gip cho cc v Lt ma kh nng hot ng mt cch sng to trong hon cnh nguy khn. Cc nng lc t thin nh : Trong cc tiu s cc v Karmapa, c mt s kh nng ph thm lin h trc tip vi cc thc hnh cao cp v thin nh. Khi Rangjung Dorje nhn thy v tr trong thn ngi, iu ny phn nh cc s tu hnh v kh (prana), kinh mch (nadi) v ht (bindu), trong y hnh gi khm ph phng din vi t ca thn tm mnh. Khi Dusum

Khyenpa du hnh n Tch lan nhn li ch dy t i thnh tu gi Vajraghanta, ngi bay i bng thn vi t, mt k thut Kim Cng tha ca n v Ty Tng. Khi Yeshe Dorje ha thnh nhiu thn dy d, ngi biu l s ha hin nhiu thn c ni n trong i tha nh l mt nng lc ca B tt. Tt c s thc hnh ny l s din t cc kinh nghim khi sanh nh l kt qu ca mt thc hnh thin nh lu di v cao . Chng lin quan vi s thy xuyn qua v xa b s phn bit gi to gii hn tm linh vi gii hn vt l. Li na, chng tr nn c th khi s t bn rn, s chp cht c gim bt qua thin nh. Hin tng Tulku : Kh nng tm l cht l nhm nng lc lin h vi hin tng Tulku. Nh c bit, trong Pht gio Ty Tng c nhng dng phi do cc s ti sanh lin tc : khi mt v Karmapa cht, ngi ti sanh ngay sau , c khm ph qua cc phng php khc nhau, v tip tc dng phi cho n khi cht v ri li ti sanh. Lin quan vi hin tng Tulku hay Lt ma ti sanh ny, l mt l cc kh nng l thng. Cc v Tulku ni v ngy h sanh, nh vo tr nh c tu tp trong i trc ; h thng t l mt s hiu bit khc chit v l thuyt ln thc hnh Pht gio ngay khi cn nh tui ; h c th nhn ra cc vt s hu v bn b ca cc i trc ; v h nh mt cch chi tit, r rng cc i trc ca mnh. Cc kh nng nh th hon ton t nhin do hai nguyn nhn : th nht, tnh ng nht gia i trc v i ny ; th hai, s trong sng phi thng ca tm thc cho php kinh nghim i trc c khi ln khng m lm. Nng lc ny li cng ging nh nhng ci khc khng phi l mt th g c bit trong cc tiu s ny, m c mt lch s lu di t Pht gio n t thi c Pht. Nhng hin tng siu thng cn c trn mi tng thng gia tm v th gii bn ngoi Du cc kh nng huyn thut trn chc chn khng quen thuc vi kinh nghim Ty phng chng ta, nhng v chng u c bn cht l tm l, c l c gi Ty phng c th chp nhn kh th ca chng. Quan nim v thc ti ca chng ta, chnh v th, khng loi tr cc kinh nghim nh th, v c gi c th ni, c l chng chnh thc nm trong cc tiu s ca cc v Karmapa. Nhng by gi chng ta n mt loi th hai, loi huyn thut nhiu i khng hn. Nhng ci ny xa cch vi quan nim ca chng ta hn. Ci thn lc ny c t mi lin h tim n, ni ti gia t thn v th gii bn ngoi, gia cch th con ngi hin hu v hnh ng vi cch th xy ra trong th gii bn ngoi.

Nn tng ca loi kh nng th hai ny l quan nim ca Pht gio Ty Tng rng thc ti, c trong ln ngoi, cn bn l tm linh trong bn cht. iu ny c ngha rng th gii thng trc ni vi chng ta. Nhng bin c ln hoc nh ca i ngi, ngay c ri may, tt c u c ngha tim n. au yu v khe mnh, trng thi gia nh v cng vic, s tin trin ca cng tc trch nhim, ngay c nhng chuyn u n hng ngy b ngoi v ngha, tt c u c ngha ca chng. Ci g xy ra trong i sng mt ngi l cc k ph hp vi nhn cch ngi y v vic lm ca ngi y, nhn t mt quan im tm linh. mc tng qut, con ngi cng cng chng li s qun chiu, s sng t v s khng an ton ca tm rng rang, th ngi ta cng thy mnh b giam nht vo mt th gii a ngc. Ngc li, chp nhn tri thc v trc gic dn n khong t v hi ha. T quan im Ty Tng, thc ti biu hin chnh n nh mt mt gng chnh xc, xng hp v ng lc v nh mt s thch thc, khuyn khch v ph phn. Ngi ta c c hi hc hi v s m la v kh cng ca mnh t bt c iu g xy ra. C nhng h lun t quan im ny. Th nht, s phn bit cng nhc m ngi Ty phng chng ta lm gia trong v ngoi, gia t thn v th gii bn ngoi, khng c ch trong ci nhn Ty Tng. Tht vy, thc ti t thn v bn ngoi l hai cc ca mt cuc i thoi thng trc v lin tc. Th hai, chng ta hon ton trch nhim vi th gii ca chng ta. Bt k ci g xy ra trong th gii ca chng ta u dnh dng ti chng ta, v chng ta phi chu trch nhim vi n. Bt k ci g i vo trong dng sng ca chng ta, u tr thnh s biu l ca i sng chng ta, v chng ta bt buc phi tip thng vi n. Chng ta khng th t chi n nh l li lm ca mt ai khc hay nh mt bin c ngu nhin hay khng thch hp. Th ba, chng ta thc s nh hng v to ra th gii ca chng ta bi ci chng ta l v ci chng ta lm. Cng chm trong ti tm, v minh v lon thn, chng ta cng gy ra hn lon v kh au cho i sng. Lm ngc li, chng ta to ra s sng sa, thoi mi v an lnh. Ngi Ty Tng, kinh nghim thc ti nh l tm linh, th gii bn ngoi nh l ang sng ng vi v vn ngha. Thi k ca s suy i v tm linh v ca kh nn c nhng im triu trn phng din vt cht. S sanh ra ca mt v Lt ma v i hay pht giy ca s khm ph tm linh c th c i km bi hin tng kh hu v khng kh d thng. Tng qut, ngoi cnh c kinh nghim nh l p ng l lng i vi s hin hu ca con ngi trong n. Khi mt v Lt ma cao cp sp n mt vng no, s ving thm c th c bo trc bng nhng hin tng khc l. Ch s c mt ca ngi cng bin i tnh hung xu thnh tt. V nhng thi tai ha, i km hay chin tranh, hot ng ca ngi c th

thay i hn dng chy ca cc bin c. Hot ng ny c tin hnh khng qua k thut theo ngha Ty phng, m thng qua sc mnh tm linh. c nghim thy rng xung quanh nhng ngi rt mc an lnh, th gii cng thc s nghe thy v p li. l mt loi ca lun l tng qut ; c nghin cu nhiu trong cc k thut v th tc truyn thng, n nm trong loi th hai ca hin tng huyn thut. Nng lc cha bnh : Cc v Karmapa c bit n nhiu bi kh nng cha bnh, cho nhng c nhn hay cho c mt vng. Kh nng cha bnh ny li c tm thy t thi u ca Pht gio, v chng c thut li nh l hot ng thng xuyn ca ch Pht v B tt. L thuyt truyn thng ni rng ngi cha bnh nh hng n dng nghip ca bnh nhn bng cch nhn ly nghip y vo chnh mnh. iu ny tht r rng khi Mikyo Dorje cht v bnh ci sau khi cha xong mt bnh dch ci. Di chuyn hay nh hng ln vt : Karma Pakshi dch chuyn mt bc tng ln qua nng lc thin nh v Mikyo Dorje du chn trn cng nh lm cho mt tng ni c. Loi kh nng nh hng ln vt ny c tm thy trong Pht gio t thi nguyn thy, v c din t trong kinh in Pali l cc thnh tu (siddhi) hay thn thng t thin nh. Trong cc kinh in i tha, nh Cc a ca B tt ni rng v B tt vi nng lc ca mnh lm rung chuyn mt t vin hay mt th, c th lm ln hoc lm nh cc vt, v bin i bn i ln nhau. Tnh kh th ca cc nng lc ny t s kin rng ci m ngi thng xem nh l gii hn t nhin ch cn c vo mt s ng nhn tm l khng c tra xt k v nhng thnh kin c nh hn l vo bn cht ca chnh thc ti. D on : l mt hin tng thng thng sut lch s Ty Tng, trong Kim Cng tha, trong cc thc hnh ba ch ca vng Trung , trong truyn thng bn a Ty Tng, v c tin hnh qua nhiu phng php v k thut khc nhau. D on t cn bn trn tnh bt kh phn ca tm v cnh gii bn ngoi, trong ngi ta qua vic c cc kinh nghim v cc nghi l, c th bit v tnh th rng ln. Hin tng ng thi : Chng bao gm mi hin tng khng kh v quang cnh xung quanh i cng vi cc v lt ma cao cp. V d ni bt nht l khi Dezhin Shegpa n thm vua Trung Hoa l Yung Lo, mt ngi cha hin trn bu tri, my c hnh cc v La Hn, ma c mi hng, nh sng ta ra t bn th Nh vua xc ng n ni ra lnh cho cc ha s v li cc hin tng y trn tng. Cng nh trn, loi hin tng ny c t thi c Thch Ca, m cuc i ngi thng xuyn i km vi cc im lnh v du hiu. Chng ti xut hin lun lun trong Pht gio

n v Ty Tng i cng vi s sanh ra, s hot ng ca nhng ngi thnh tu. Tnh hp l ca loi s c ny tht gin d. V tr l tm linh t bn cht v bt k ci g c ngha tm linh xy ra u c bo trc v biu l bi thc ti, c hu c v v c. Kh nng thay i kh hu : Rangjung Rigpe Dorje lm ngng mt cn hn hn bng cch hi xin nc v t tm, ngay khi y tri ma v mt vi nc phun ln t di thng nc tm. Cc nng lc nh th c nhiu Ty Tng v Pht gio n : B tt c th bin t thnh nc v cc i thnh tu gi Mt tha c quyn nng i vi cc i. Theo truyn thng Ty Tng, c th lm ma bng cch tip thng vi loi rng, loi lin h n vic lm ma. Nhng v d v bnh gii trn chc chn khng gii thch ht cc hin tng thn lc trong cc tiu s cc v Karmapa. iu chng gi ra l cc gi thuyt v iu kin nh thn lc c th c quan nim trong cch hiu ca Ty Tng. Nh chng ta ghi nhn, huyn thut Ty Tng khng ch c sn xut ra bi vi hot ng no , m l ph thuc vo s pht trin tm linh v tr tu. Nhng iu kin nh thn lc c th xy ra, ni tm gn, th t v gin d. Cc thn lc khng th xy ra chng no m bn ng, s t bn tm, v tm thc nim cn lm lung lc. Khi, qua thin nh, tm thc mt ngi thi cht y vi cc t tng chp th an ton, lnh a c nhn v s t bnh trng, lc y mt th gii rng ri bt u m ra. y l th gii ca s qun chiu, s hin mnh v li lc ngi khc, v tnh thing ling ca th gii, nh c ni n trong phn trc. V l th gii ni mi loi kh tnh siu thng c th xy n, ci m ngi Ty phng chng ta gi l huyn thut. V ng, trong ngha Pht gio, l tin cho cc huyn thut c din t trong cc tiu s ny. Nh th, cc hin tng y c th hon thnh vi chc nng. Chng gip ngi khc c c sc khe, an bnh v thnh vng cn thit pht trin tm linh. Chng lm ngi khng tin git mnh bi thc ti v sc mnh gic ng. V chng t ring ra, nhn mnh v vinh danh cc v Lt ma em truyn thng Pht gio n cho th h ca h. Bi th, huyn thut trong truyn thng Pht gio Ty Tng, l ngi hu bn ca gic ng. Kt kun Khi tip cn vi cc chuyn ny, ct yu l gi iu ny trong tm tr : th gii m ra trong cc cu chuyn ny l mt th gii truyn thng v l mt th gii thc s. Hn l chng ta, cc bc thy truyn thng Ty Tng pht trin mt s t tri su xa v nhm n lm mnh trng khng khi mi

tin gi thit v o tng, bi th h c th thy th gii ti mi v r rng. Khi chng ta, nhng ngi Ty phng, nhn vo th gii truyn thng Ty Tng, thng chng ta b chn ng ban u bi s thiu thn cc bin lun khc chit v s gin n. Thng thng chng ta c khuynh hng b qua mt th gii truyn thng nh th, v thy n thiu thng minh, uyn bc hay k xo. Ti sao cc dn tc khc nh ngi Ty Tng li bng lng vi vn ha, tn gio, v cch sng ca h ? Cc tng nh th n rt nhanh trong u c chng ta, nhng c l chng ta t nh la mnh vi chng. Trong thi i ngy nay, chng ta phi xem xt cn thn c hoc khng mt l do no khc khin truyn thng Ty Tng gi li khng thay i lu n th. C l trong nn vn ha , ngi Ty Tng tm thy mt li sng ng gi gn v bo tn, mt li sng c th cho h cc s tha mn cn bn hn. V n ng rng vt ln tin nghi v an ninh vt cht, vt khi s thoi mi, tri thc v ti sn, c th c ci g khc hn na, cn thit mt cch cn bn lm cho cuc i ng sng. C l chnh yu t truyn thng ny m Pht gio a li kinh nghim v bng lng ca con ngi tht s sng, mt cm gic tip xc vi thc ti vt khi bnh lon thn v s t trm mnh, v kinh nghim v s thng thc i sng trong cc kha cnh tinh ty ca n. C l thin nh Pht gio khin ngi Ty Tng sng i h mt cch trn vn, kinh nghim c ci m i ngi thc s l, v bit lm ngi c ngha l g. C l y l iu lm nn tng cho ci thi bng lng vi cch sng ca h. Trc khi ri b qu nhanh cc tiu s ny, chng ta phi dng tr c chng ta li, v xem ci c l y mt cch thc s nghim tc. Reginald A. Ray Vin Naropa Boulder, Colorado Thng 12 nm 1979.

NN TNG LCH S V L THUYT Cun sch ny cha ng tiu s ca mi su hu thn lin tip nhau ca Lt ma Gyalwa Karmapa Ty Tng, ngi cm u phi Pht gio Karma Kagyu. Hot ng v li dy ca dng ha thn v i ny l quan trng nht trong lch s Kim Cng tha Pht gio cho n ngy nay. V Karmapa hin ti, Rangjung Rigpe Dorje (1923-) l v th mi su ca dng phi bt u vi v Karmapa th nht, Dusum Khyenpa (1110-1193). Cc Lt ma Gyalwa Karmapa tip tc hin thn v hng dn s truyn tha ca phi Karma Kagyu v thng ip ca Pht Thch Ca. Cc v biu l s nm vng gio php mt cch khc nhau nh l hc gi, thin gi, ngh s v thi s v cuc i ca cc v l nhng kiu mu khng t vt ca s t b, i bi v ci thy ca tr hu. Trong ngn ng tm linh, nhng Lt ma Karmapa hin thn cho hot ng (Skt : karma, TT : phrin-las)(1) ca Pht tnh, v nh th c Pht Thch Ca Mu Ni tin tri trong Kinh Samadhiraja. Thm na, hot ng ca cc v Karmapa cng c v mahaguru n th k th tm l Padmasam-bhava tin tri. Quan nim v dng truyn tha Quan nim v dng phi c ngha ln hiu lch s ca cc v Gyalwa Karmapa. Gio hun ca c Pht c gi gn sut 2500 nm trong nhiu dng phi. c Pht ban nhiu gio hun khc nhau v i khi tri nghch nhau cho cc t, chng sau c chuyn bit ha trong cc gio trnh ch dy ring bit. T cc nhm tn ban u ni ln mi tm phi Tiu tha. V sau, truyn thng i tha ca Trung Qun v Duy Thc n r nh l kt qu ca s khai ngun ca hai bc thy ti thng l Long Th v V Trc. Tip theo, t th k th nm tr i, nhng dng khc nhau ca Kim Cng tha hay Mt tha ni ln. Bi th, khi Pht php c truyn vo Ty Tng, cc phi Ty Tng pht trin rng trn nn tng ca khun kh c trc ny. Mt dng phi hay truyn thng ca php c vi c im, gm mt ch tm linh hay mt quan im nh l i n ca Kagyu. Quan kin ny ph hp vi cc thc hnh c bit v cc thn tng trng. Hn na, gio hun ring bit ny c bo tn bi v xuyn qua mt dc cc bc thy thnh tu, cc v hin thn cho tnh cch hin thc ca gio hun. Cc dng phi chnh Ty Tng c mt mc t chc tng i hp l, vi nhiu cha, tu vin, trng hc v cc trung tm thin nh ngi

hc tr tu hnh vi mt lot nghin cu gm trit hc, thin nh, nghi thc, ngh thut v chim tinh. Cng vi dng truyn tha t thy n tr, cng c dng cc Tulku hay hu thn ca thy. Cc bc thy ti sanh l cc hnh gi cao cp, cc v vt khi ci li ca bn ng, tuy nhin tr li trong cc i k tip nhau thc hin li nguyn l lm vic v chng sanh. V Karmapa th hai, Karma Pakshi l v Tulku Ty Tng u tin c cng nhn. Du cho cc v thy ti sanh cng c cng nhn n , Ty Tng s hin din ca cc truyn thng pht trin vi nh hng vn ha v x hi ln lao lm cho cc Tulku c cng nhn v ko di lin tc trong mt li m n khng th c. Trong cc dng phi Ty Tng, cc v thy ti sanh c xem nh ht ngc ca truyn thng v thng l cc bc thy trng, cc yogi v cc hc gi. Trong ngn nm lch s Pht php Ty Tng, bn truyn thng chnh l Nyingma, Sakya, Gelug v Kagyu pht trin. Nhiu dng nh v tiu phi cng khi sanh, hu ht u khng cn nh mt hc phi c lp. Truyn thng Kagyu Dng phi Karma Kagyu l phi ln nht trong bn nhnh nguyn thy ln ca truyn thng Dakpo Kagyu, y l tn c t cho h thng cc dng gio php truyn t Gampopa (1079-1153), v hc gi uyn thm v bc thy tm linh m cuc i c c Thch Ca Mu Ni tin tri. c Pht ni rng mt trong cc t ca ngi, mt v tng y s tn l Kumara, trong i tng lai cng s l mt v tng y s, ni mt x pha bc gn dng sng Lohita v s lp nn mt trng phi thin nh. Gampopa mt y s gii ngh, trc tin l mt v tng Kadampa, nhn c gio hun t Jayondag, Jayulwa, Geshe Nyugrumpa, Shawo Ganpa v Geshe Chakregongkhapa. Ngi hc v tim o (TT : lam-rim) ca Atisa v gio hun ca Dromtonpa. Ngi tr thnh v chng mn ca dng Kadampa v vit cun S trang hong ngc ng ca gii thot v cc lun gii v gio l Kadampa. V sau, ngi nhn gio php Kagyu v i n v Su Yoga ca Naropa t Milarepa. Sau ngi c mnh danh l hai dng tr thnh mt. Gampopa t chc cc dng ny thnh mt khi hu c, ly tn mnh l Dakpo Lharje (y s t vng Dakpo) t tn cho trng phi, nh th c bit n nh l Dakpo Kagyu. Sau khi ngi tch, bn chnh v tm ph (dng) gm tt c truyn thng Dakpo Kagyu, khi sanh. Danh t Kagyu (TT : bka-brgyud) xut pht t mt cu di c ngha l cc dng ca bn v c y nhim. Cc dng ny l : 1/ dng v Guhyasamaja, Catuhpitha v cc yoga v huyn thn v chuyn thc

truyn xung t Pht Php Thn Vajradhara, Indrabhuti, Yogini, Visukalpa, Saraha, Nagarjuna v Tilopa. 2/ dng v Mahamaya (i huyn) v yoga gic mng truyn xung t Pht Php Thn Vajradhara, Jnana Dakini, Kukuripa, Caryapa v Tilopa. 3/ dng v Cakra-samvara v cc tantra m khc v yoga quang minh truyn xung t Pht Php Thn Vajradhara, Vajrapani, Dombipa, Vinasavajra, Lavapa v Tilopa ; v cui cng l 4/ dng v Hevajra v yoga ni ha truyn xung t Pht Php Thn Vajradhara, Vajrapani, Kamadevavajra, Padmavajra, Dakini Kalpa Bhadre v Tilopa. Danh t Kagyu thng dch gin d l khu truyn nhng y ch l mt cch dch theo ch, gc ch v ngha ch. Danh t ny c khi c din l Kargyu (TT : dkar-bryud) do thi quen phi Drukpa Kagyu mc y phc vi trng (TT : dkar) ca cc yogi truyn thng. V thy chnh ca Gampopa l yogi ni ting v nh th : Milarepa, nhn s truyn tha t Marpa dch gi, hc tr ca Naropa v Maitripa. Nh th, ngi tr thnh chng mn phi Kagyu. Dng truyn trc tip ca Dakpo Kagyu l nh sau : Pht Php Thn Vajradhara Tilopa Naropa Marpa Lotsawa Milarepa Gampopa Dng truyn gin tip r rng lin quan n i n c din t nh sau : Pht Php Thn Vajradhara Ratnamati Saraha Nagarjuna Cc thnh tu gi n Savaripa Maitripa Marpa Lotsawa Milarepa Gampopa Bn dng chnh ca Dakpo Kagyu ny sanh vi cc t hay t chu ca Gampopa l Dakpo Gomtsul (1116-1169) : 1/ Kamtshang hay Karma Kagyu c lp ra bi Karmapa Dusum Khyenpa (1110-1193), ngi hc vi Gampopa. 2/ Tsalpa Kagyu lp ra bi Zhang Yudrakpa Tsondru Drakpa (1123-1193), mt t ca Dakpo Gomtsul. 3/ Baram Kagyu lp ra

bi Baram Darma Wangchuk, mt t ca Gampopa. 4/ Phagmo Drupa Kagyu lp ra bi t ca Gampopa l Phagmo Dru Dorje Gyalpo (11101170) Phi Phagmo Drupa Kagyu sanh ra tm dng ph l : Drigung, Taglung, Trophu, Drukpa, Mart-shang, Yelpa, Shugseb v Yamzang. Dng Drukpa, Drigung v Taglung cn tn ti n ngy nay, vi Drukpa l ln nht, tip theo l Drigung. Cc dng phi khc Phi Karma Kagyu khng th xem l c lp vi cc truyn thng Pht gio khc ca Ty Tng, trn chng n c mt nh hng ng k v ngc li t chng, n cng nhn c nhiu gio hun. Truyn thng u tin ca Ty Tng l Nyingma hay C Phi, pht khi t cng vic truyn gio ca cc v thy th k th tm l Guru Padmasambhava, vua Trisong Detsun v B tt Santarakshita. Cc phi Nyingmapa ban u gm c hnh gi tu s ln c s, h theo gio l kinh v mantra ca thi k dch thut ban u. Then cht gio hun ca Nyingma l Maha Ati hay l i Ton Thin, c truyn vo Ty Tng th k th tm bi hc gi v thin gi Vimalamitra. Gio hun Maha Ati ch thng Tr Hu Ton Thin t nhin, v n c th xem l gio hun ti thng ca Pht o. Tantra chnh ca Nyingma l Guhyagarbha hay Mt Yu. C ba dng c th phn bit trong trng phi Nyingma : dng gin tip hay khu truyn, dng trc tip cc kho tng php bo hay bn vn c ct du v dng th kin su xa. Cc v thy v i nht ca truyn thng Nyingma gm bc ton gic Longchen Rabjampa (1308-1363), Jigme Lingpa (17291797) v Ju Mipham (1848-1914). Cc v trng phi hin gi ca trng phi Nyingma l Minling Trichen v Dudjom Jigdral Yeshe Dorje. Nhng trng phi v sau ny Ty Tng u thuc v thi k tn dch thut, bt u trong th k th mi khi Rinchen Zangpo (958-1051) v cc hc gi khc tm ra cch dch kinh in mi, nhn mnh s chnh xc ca ng nguyn thay v li dch t do ca trng phi dch thut c. Truyn thng Sakya v Kagyu, c hai khi pht t th k th mi mt, u t cn c trn gio trnh tantric mi. Tu vin Sakya, v sau tr thnh bn a chnh ca phi Sakyapa, c xy nm 1073 bi Konchog Gyalpo thuc dng h Khon. Dng h c nh hng ln ny trc kia thuc v phi Nyingmapa, nhng Konchog Gyalpo hc cc tantra mi vi Drogmi Lotsawa v php s n Gayadhara. Truyn thng Sakya c nh hnh bi ngi con ca Konchog Gyalpo l Sachen Kunga Nyingpo (1092-1158) v bn trong nm i s l Sonam Tsemo (1142-1182), Jetsun Drakpa Gyaltsen (1147-

1216), Sakya Pandita (1182-1251) v Chogyal Phakpa (1235-1280). Trng phi Sakya l c th trong gio hun kt hp gia sutra (kinh) v mantra v lam dre (TT : lam.bras) hay gio trnh o v Qu, c pht trin bi thnh tu gi n l Virupa. Tantra chnh ca phi Sakya l Hevajra v cc thn chnh l Hevajra v Vajrayogini. Ba tiu phi xut hin l : Sakyapa, Ngorpa v Tsharpa, tuy nhin chng ch khc nhau v nghi l. Trng phi hin thi ca truyn thng Sakya l c Sakya Tridzin (1945-), mt ha thn ca c Vn Th S Li, v i B tt ca tr hu. Phi Kadam cng bt u trong th k th mi mt nhng n khng cn tn ti nh mt trng phi c lp, gio hun ca n b thu ht vo cc trng phi khc. Phi Kadam pht trin t hot ng v gio hun ca v thy n Atisa Dipankara Srijnana (979-1053) ngi sng mi hai nm cui cng ca i ngi Ty Tng. Atisa rt nhn mnh n tim o, con ng tim tin ca c hai th kinh v tantra nh tin cn bn cho s tin b tm linh thc s. Vi vi t thng cn ngi truyn gio l c bit su xa chuyn ha t tng (TT : blo-sbyong). Chnh t ca ngi l Dromton thc s t chc phi Kadam nh mt trng phi. Cc v Kadampa thng xin dng trit hc Prasangika Madhyamika (Trung Qun phi Prasangika) v Tnh Khng nh s ph nh ca mi xc quyt. Phi Gelug c lp nn bi i php s Ty Tng Tsong-khapa Lozang Dragpa (1367-1419). Thi tr, Tsongkhapa hc vi cc v thy ca tt c cc dng phi chnh v biu l nhng tnh cch honh trng hc gi. Ngi quy t nhiu t v t h c ra phi Gelug. Mi quan tm chnh ca phi Gelug l s kin nh vo gii lut v con ng tim tin n gic ng tha hng t Atisa. S nhn mnh ny trn gio hun ca Atisa khin cho phi Gelug i khi c xem nh mt phi Kadam mi. Quan im trit hc ring l Trung Qun Pra-sangika nh gii thch bi Tsongkhapa. V Tantra, h nhn mnh n cc tantra Guhyasamaja, Vajrabhairava v Cakra-samvara. Truyn thng Gelugpa c trang hong bng cng trnh ca nhiu hc gi sng chi nh Khedrupje (1385-1438) v Konchog Jigme Wangpo (1728-1781). Trng phi hin nay l c Ling Rinpoche, thy dy ca c t Lai Lt Ma th mi bn, Tenzin Gyatso (1935-), hin thn ca lng i Bi ca c Qun Th m. Thm vo cc dng chnh ny l s ng gp ca nhiu dng ph cho Pht php Ty Tng. Nhng ph phi quan trng l Shijay v Chod Yul ca v thnh tu n l Dampa Sangye v t, n thin gi ni ting Machig Labdronma (1055-1145) ; dng Urgyen Nyendrup ca thnh tu gi Urgyenpa Rinchen Pal (1230-1309), dng ny rt nh hng i vi

phi Drugpa v Kamtshang Kagyu v sau ha vo hai phi ny ; v phi Shangpa, thnh lp bi Khyungpo Naljor (990-1140) ngi k tha i n t cc dakini, Niguma (phi ngu ca Naropa) v Sukhasiddhi. Mt trong nhng phi gy nhiu tranh lun nht l trng phi Jonang thnh lp bi trit gia uyn bc Dolpopa Sherab Gyaltshan (1292-1361). Truyn thmg Jonang ch trng gio l Php khng. Quan im ny xut pht t Utta-ratantra ca Maitreya, xc nh rng thc ti rt ro, trng rng mi t vt, mi bi nh, th thc hu. Cc nh Jonangpa sau b nhiu hc gi Prasangika cng kch, c bit l cc nh phi Gelugpa trong khong thi gian c t Lai Lt Ma th nm (1615-1680) v t khng cn hin hu nh mt phi c lp. Tuy nhin, gio l ca h cn duy tr v truyn b bi vi khun mt trong phi Kagyu, Nyingma v Sakya, nh l Karmapa Rangjung Dorje, Longchenpa v Sakya Chokden. Dng phi cc v Karmapa Trng phi Karma Kagyu c mt lch s lu di v rc r, n l phi Kagyu ti cao di s lnh o ca cc v Gyalwa Karmapa. N tri rng t Ladakh n Trung Hoa, v gi y Ty phng. Dng M en ca cc v Karmapa c nng v duy tr bi ba dng ti sanh chnh ca phi : M Shamar, Situ v Gyaltshap Tulku. Thm vo , nhiu hc gi khc, cc thin gi yogi v cc nh thu th gp phn vo s rc r ca truyn thng. ng nh gia nhng v ny l cc tulku Jamgon Kongtrul v Pawo. Truyn thng Kamtshang Kagyu c lp nn bi v Karmapa th nht, Dusum Khyenpa, c truyn tha dng Kagyu t Gampopa. Sau khi t n gic ng, ngi c cc v kit xut ng thi xem l Con Ngi ca Hot ng ca Pht (Karma-pa) c tin tri bi c Pht trong kinh Sama-dhiraja v cng l hin thn ca c Qun Th m, hnh thi i Bi ca Pht tnh. Dusum Khyenpa v sau lp ra ba trung tm chnh ca phi Karma Kagyu Todlung Tsurphu gn Lhasa, Karma Gon tnh Kham v Kampo Nenang cng Kham, v nh th t chc Karma Kagyu nh mt trng phi ring bit. Chnh trong thi ngi Karmapa th hai, Karma Pakshi (1204-1283) m s truyn rng phi Kamtshang bt u. Ni ting l mt thnh tu gi, Karma Pakshi c mi n Mng C bi hong t Kublai, ni y ngi tr thnh guru ca Mongka Khan, v sau , du cho khng phi khng c nhng vn lc ban u, l guru ca ngi k v l Kublai Khan. Khi Trung Hoa, trong mt vi dp Karma Pakshi biu l cc nng lc thn thng ph tr cho cng vic hong php. S biu l ca hot ng thn thng

ca Karma Pakshi v cc v Karmapa khc l phng tin hin xut ca t do ti hu ca gic ng. Vt khi nhng gii hn ca nhn thc nh nguyn, hot ng t gic ng mc ly hnh thc ca thn thng. Bn cht ca thn thng bn ngoi pht xut t s p ng tuyt i t nhin i vi nhu cu ca chng sanh v hon cnh c bit gp phi. V Karmapa th ba, Rangjung Dorje (1284-1339), ngi l mt bc thy hon ho c l thuyt ln thc hnh, l c bit quan trng do ch ngi dung hp hai dng vn ring r trc kia l i n ca Kagyu v Maha Ati (i Ton Thin) ca Nyingma. Ngi nhn gio hun t tnh bn nguyn ca i Ton Thin t Rigdzin Kumararaja (1266-1343), v ny cng l thy ca Longchenpa. Thm vo , Rangjung Dorje son ra lun vn cc k quan trng v gy nh hng Zabmo Nangdon, cp n nhng gio hun tinh t ca tantra yoga ti thng. Ging nh hai v tin bi v cc v tip ni mnh cho n v Karmapa th mi, Karmapa th nm Dezhin Shegpa (1384-1415) l guru ca vua Trung Hoa. Trong mt bui l c bit do ngi c hnh, vua Yung Lo thy hnh ca vng min kim cng en trn u ngi. Vng min kim cng l biu tng ca c i bi ca B tt Qun Th m, lun lun hin din trn u ca mi hu thn Karmapa. V Karmapa u tin, Dusum Khyenpa, c cc dakini cng dng vng min trong giy pht ngi gic ng. Hnh th tm linh ca vng min c ni l dt bng tc ca mt trm ngn dakini. Khi, bng s knh ngng vi Dezhin Shegpa, Yung Lo thy c vng min kim cng, vua quyt nh phi lm mt bn sao, trang hong bng ngc qu v vng, cho mi ngi c th pht tm khi thy thc cht tnh tm linh ca Karmapa. Khi nhn phin bn ny, Dezhin Shegpa lm mt bui l trong y ngi i vng min kim cng hin thn ca lng bi mn ca c Qun m. Cc v Karmapa ni tip u theo tc l v l nghi ny, n c sc mnh truyn thng ngun mch o lc khng cng ca dng Karmapa, v tr thnh mt trong nhng m thc thing ling v c bit nht trong hot ng ca cc v Karmapa. V Karmapa th tm, Mikyo Dorje (1507-1554) l mt hc gi sng chi v l mt tc gi sung mn. Ngi to ra hn ba mi lun vn, gm cng trnh tm l hc a t t ma, trit hc Trung Qun, Bt nh ba la mt, lut b, Nhn minh hc, i n, tantra, vn phm Sanskrit, ngh thut v th ca. Trong i v Karmapa th mi, Choying Dorje (1604-1674) dng Karma Kagyu b ko vo chnh tr mt cch khng trnh khi(2) bi v mi c cm

i vi phi Gelugpa do nh hng ca cc ng h vin c s nh l Desi Karma Tenkyong, vua ca tnh Tsang. V Karmapa th mi bn, Thegchog Dorje (1798-1868) c mt vai tr chnh yu trong s phc hng tn gio v vn ha th k th mi chn cng vi phong tro Rime (khng bin gii). Cc t ca ngi gm c ba khun mt chnh ca Rime : Chogyur Dechen Lingpa (1829-1870) Jamyang Khyentse Wangpo (1820-1892) v Jamgon Kongtrul Lodro Thaye (1811-1899). V Karmapa hin ti, Rangjung Rigpe Dorje (1923-) l v th mi su ca dng. Ngi thng lnh trng phi Karma Kagyu qua giai on ny ca s thay i ln lao cho chnh trng phi ln cho c Ty Tng. c hun luyn bi cc v thy lnh o phi Kagyu v cc truyn thng khc, ngi biu hin nhng tnh cch phi thng ca i Bi v Tr Hu t nhin ca cc v Gyalwa Karmapa. Sau cuc ph b vn ha Pht gio Ty Tng nm 1959, ngi em cc t lu vong qua Sikkim ngi lp mt bn t mi Rumtek. Ngi c gng khng ngng duy tr ngn n chnh php Kagyu v trong nhng nm gn y hai ln ving thm Ty phng theo li mi ca cc t truyn gio ngoi. c khi ngun cm hng bi s vic ny m ngy nay truyn thng Karma Kagyu hin din trn khp th gii. Gio hun ca truyn thng Karma Kagyu Ch chnh ca gio hun Kagyu l Mahamudra (i n), s chng ng bn cht tht s ca tm v s chiu diu ca n trong Tr Hu v i Bi. N l nn tng, con ng v mc ch ca tm linh. Dingo Khyentse Rinpoche v d i n vi mt v vua ng khun du ca mnh ln ti liu v nh th l du hiu s xc nhn ca mnh. Tng t, hnh gi i n chng ng rng Pht tnh l thc ti nn tng ca mi hin tng, v bt c ci g khi ln u c ng du (Skt : mudra) bng tnh vin mn ng khi (Skt : sahaja) bn nguyn. Gio hun v phng php ca con ng tm linh Kagyu thot thai t s kt hp ca Gampopa gia tim o phi Kadam v tantra ca cc i thnh tu gi. Nn tng trit l ca n l Uttaratantra ca Maitreya v lun gii v sch y ca V Trc. Ch i n gm trn mi a th b ngoi ca cc nguyn tc v thc hnh ny. trong sanh t lun hi, Pht tnh ch hin hu nh mt tim nng n b che m bi v minh v phin no nhim . Con ng tm linh l s gii phng Pht tnh ny v mc ch l s vin mn ca n nh l Php thn.

Nh Gampopa ni trong S trang hong ngc ng ca gii thot : Ci nguyn do chnh l Pht tnh. Con ng chuyn ha ny c ba cp bc chnh hay ba tha : Tiu tha, i tha v Kim Cng tha. i n l cc im hay vng min ca con ng. Tiu tha im bt u ca con ng tm linh l Tiu tha. Tiu tha nhm vo s m lm thm khp cc mt ca kinh nghim chng ta, do v bm chp vo vng tng v mt bn ng thng cn v c lp. S nhn bit ny pht xut t li tuyn b ca c Pht v T : 1/ Kh. 2/ Nguyn nhn ca kh : chp ng. 3/ Gii thot. 4/ Nguyn nhn ca gii thot, tc l con ng tm li (Bt chnh o). Gio hun ny cung cp s chn on cn bnh ca chng ta, nguyn nhn bnh v phng php lnh bnh. Bng cch p dng s chnh xc n gin v phm cch ca Tiu tha trong thin nh v cuc sng hng ngy, hnh gi pht trin mt s hiu bit n xem thc ti l v thng, kh v v ng. T hiu bit , dn n mt s t b t nhin, khng gi to. y l quan nim then cht ca con ng Tiu tha. Trong truyn thng Kagyu, mt s li dy c bit nh bn tng nim xoay tm v vi Php c dng nh phng tin c bit hu hiu thc hin T . Bn tng nim l : 1/ i ngi ng qu 2/ ci cht v s v thng 3/ nhn v qu 4/ li lm ca sanh t. Chng c k tc t truyn thng ca Atisa v c Gampopa v cc bc thy Kagyu ni tip nhau nghin cu. Tng nim th nht l s suy ngh v tnh trng c nht tch cc ca cuc i qu gi vi s t do v kh nng ca n. Trong cc loi i sng, i con ngi l cc k him v tng i c t do hn, t b gii hn, rng buc. Hn na, i ngi tr nn qu gi qua s tip xc vi Pht php. Mt c may nh th to thnh s qu gi cho i ngi, l nn tng c nht cho n lc tm linh. Tng nim th hai l ngh v s v thng ca mi hin tng. Nh c Pht ni : cui cng ca mi gp g l chia la. Bn ng rt ra ngha v s an ton ca n t nim thng cn ca ring n, t nhng mi tng giao v s hu ca n. Thc hin v thng trong thin nh v cuc sng hng ngy ct t s li bing v t tha mn ca ci tm lon thn v chun b cho hnh gi tin b trn ng o. Th ba l suy ngh v nhn v qu. Hnh ng qu kh ca thn khu em n nhng kt qu hin ti. Tnh th hin ti cung cp cho mt s la

chn hnh ng, t tng lai c pht trin. Tng qut, hnh ng c chia thnh ba phm tr : thin, bt thin v v k, chng s c kt qu tng ng thin, bt thin, v k trong tnh hung v hon cnh s n. Tng nim th ba ny gip cho hnh gi bit trch nhim v mi mt ca i mnh v trin khai mt tm rng m thch hp cho pht trin tm linh. Th t l tng nim v cc li lm him nguy ca sanh t lun hi. Mi chng sanh u b nht trong li kh au. Sanh t l th nghch, hp dn v lm tht vng nhng trong n khng c s tha mn ti hu hay s an ton cho bn ng. Hiu bit iu ny em li mt s chuyn hng khi sanh t v mong mi con ng gii thot, biu hin l Tam Bo, Pht, Php, Tng. i tha S thc hnh Tiu tha a ti s xa la khi s tr bm vo bn ng, mt s rng rang v khong t t nhin pht trin. y l bnh minh ca con ng i tha. nim then cht ca n l Bodhicitta, B tm, s kt hp ca Tr Hu v i Bi khi t tnh trm khp ca Pht tnh. Tr hu ct thm nhp trc tip vo Tnh Khng ca ng v php. i bi ct s p ng vi nhu cu ca ngi khc. Truyn thng Kagyu c nhiu gio hun cho c B tm tng i v tuyt i. c bit n tha hng cc gio hun v B tm tng i t trng phi Kadam, nh l by bc chuyn ha t tng ni ting qua ngi ta pht trin s v b y ca B tm khi i phn mnh ly phn ngi. Thc hnh B tm ti hu l s thin nh v Tnh Khng, trong hnh gi thy tnh Khng nh h khng ca thc ti, vt ngoi mi i i c khng. T gio hun Trung Qun ca php s Long Th v gio hun ca cc thnh tu gi, Gampopa em li nhiu gio hun v thin nh B tm ti hu. Ngi mnh danh s tip cn ny l truyn thng kinh in ca Mahamudra. S gi hng ton nng ca B tm lan khp mi phng din ca i sng nh l hot ng ca su ba la mt : cho, o c, nhn nhc, quyt ch, thin nh v tr hu.

Kim cng tha Kim Cng tha hay l tha tantra l mc cao nht ca con ng Pht. Trong cc tha thp, hnh gi theo mt con ng dn n gic ng tng lai. Tuy nhin, trong Kim Cng tha hnh gi xem chnh mc ch nh l con ng. S rng m ca i tha lm ny sanh mt tri kin Kim Cng tha v v tr nh l tr chi bin ha ca cc nng lc Pht kt bn nhau, bi th, mc tantra, thn, ming v tm chuyn ha thnh thn, ming v tm ca Pht. nim then cht ca Kim Cng tha l samaya, n l s y thc ca hnh gi cho tnh thanh tnh hon ton ca quan kin Kim Cng tha. Trong Kim Cng tha, Pht tnh biu l trc tip trong ba ci gc : v guru, ha thn (devata, TT : yi-dam), dakini v h php (dharmapala). Ba ci gc y l ba phng din ca Tam Bo. Bc guru l ci gc ca s gia tr (adhisthana) v ngi l ngi vn m s hin din ca Pht trong tm chng ta. Ha thn (Devata) l ci gc ca s thnh tu (siddhi), v Pht tnh biu hin trong v s hnh thc lm li lc cho mi tnh cch, xu hng khc nhau. Bi th nh yogi lm cc thc hnh tm linh v ch thn, h l hin thn cho s chuyn ha thnh gic ng ca xu hng ring ca thin gi. Cc dakini (ngi du hnh trn tri) v h php cng gm trong ci gc ca hot ng (Skt : karma). Cc dakini hin thn cho nng lc n tnh ca gic ng nh trong nhng tnh hung hng dn v lp li qun bnh cho nh yogi. Cc h php, c hai phng din nam v n, hot ng trong cng mt cch thc gi gn s pht trin tm linh ca yogi v gi gn cc ban phc thu thp c ca cc dng phi Pht php khc nhau. Trong truyn thng Kagyu, v guru chnh l Gyalwa Karmapa, ngi khng tch la vi Vajradhara. Ha thn chnh yu l Vajravarahi, m ca tt c ch Pht, v h php chnh l Mahakala Kim-Cng-o-chong-en v Mahakali, B Hong T Sanh. Thc hnh tantra chuyn ha thn khu tm thnh ba thn ca Pht tnh, Php Thn, Bo Thn v Ha Thn. Cc tantra gm cc thc hnh lin h n mi mt ca ba phng din ny. Thc hnh thuc v thn gm l ly, dng cng, thin i b v cc t th ngi thin. Thc hnh v khu gm thn ch v l nghi tng nim. Thc hnh v tm gm qun tng trong tri kin nh nguyn ch th v khch th c thanh tnh ha bng s to ra ha thn v th gii chung quanh ca thn. Phng din khc ca Kagyu l thin nh v tng, tc l thin nh i n.

Trong trng phi Kagyu, Gelug v Sakya, chng u thuc v truyn thng tantra mi, c bn cp ca tantra, trong khi trong truyn thng c c su cp. Bn bc th t l kriya, upa, yoga v anuttarayoga. Cc gio trnh khc nhau ca tantra, lun gii v tu tp c n nh cho mt ci thch ng trong bn cp, v phng din mc nng lc tm linh ca chng. Kriya tantra l cp u tin ca Kim Cng tha, trong y s nhn mnh nm s trong sch bn ngoi v gy s ca nng lc Pht. Nh Yogi lin h vi ha thn nh ngi gip vic vi ch v ch nhiu n hot ng l nghi v s thanh tnh. Qun Th m l mt kiu mu ca ha thn Kriya tantra. Bc th hai ca tantra l upa hay carya. y nh yogi cm nhn nng lc Pht bn ngoi ln bn trong. iu ny c so snh vi s lin h gia hai ngi bn. t nhn mnh n hot ng nghi thc trong mc ny. Mt v d ca ha thn thuc v upa tantra l T L Gi Na. Yoga tantra l cc im ca kriya v upa tantra. y nh yogin ng th vi nng lc Pht, bi th ng thin nh v chnh ng nh ng nht vi ha thn. Hot ng nghi l ch nhn mnh t. Gio trnh Sarvavid (TT : kun-rig) l mt v d ca yoga tantra. Bc cao nht ca tantra l anuttarayoga, v thng du gi, n khc mt cch cn bn vi ba bc thp ch nhn mnh n bn tnh v thng, ton khp ca nng lc Pht. Anuttara chia lm hai bc : giai on pht trin (TT : bskye-rim) v giai on vin mn (TT : rdzogs-rim). Trong giai on pht trin, nh yogi ng ha chnh mnh v quang cnh xung quanh mnh vi hnh th linh thing ca ha thn v ci gii ca ha thn. Giai on vin mn hon thin cuc chuyn ha v chnh n cng c hai phng din, mt da trn hnh tng v mt da trn v tng. Phng din hnh tng l yoga v kinh mch (nadi) ; hi th, kh (prana) v chng t (bindu). Phng din v tng l thin nh v s ng khi ca quang minh v Tnh Khng ca tr hu t nhin. Trong truyn thng Kagyu cc v ha thn thuc v anuttara l Vajravarahi v nhm nm thn : Cakrasamvara, Vajrabhairava, Hevajra, Mahamaya v Guhyasamaja. Nm v ny to thnh mn la Heruka ng phn ca v thng du gi. Vajravarahi va l m va l phi ngu ca tt c Heruka.

i n i n va l cc im ca Kim Cng tha va l si dy chy xuyn sut con ng tm linh ca Kagyu. Du v cn bn n thot ngoi mi s ng khung, nhng ngi ta c th xem n c ba phng din : kin (TT : lta-ba), thin (TT : bsgom-pa) v hnh (TT : Spyod-pa). Tuy nhin ba phm tr ny ch l cc phn bit bn ngoi, v thc ra chng ny sanh t s nguyn th ca i n. Kin : Bn tnh chn tht ca tm l s ha hp nguyn thy ca Quang Minh v Tnh Khng. Nh th, n khng sanh v khng dit. Tuy nhin, do s sanh khi ca v minh, ci thanh tnh t nhin b che m v hnh thi ca sanh t vi nm nhim , nm un ca n hin khi. Tuy th, thc ti nn tng ca sanh t v Nit Bn l si ch xuyn sut ca s thanh tnh bn nhin ca tm, c tn l Pht tnh. Nh v i thnh tu gi Saraha ni trong sch Dn Doha : Tm l chng t c nht ca mi s. T n m th gii bin chuyn v Nit Bn sanh khi. Trong bn tnh rng rang ca ci kin ny, bt c ci g khi ra u t n l gii thot, bi v bt c g sanh khi u c ng du n bi s ng khi. Tnh nh nguyn b ngoi ca ch th v i tng c ha gii trong bn tnh khng sanh khng dit ca tm. Php tnh ca tm l trung o ca hai cc oan l xc nhn v ph nhn, c v khng. Nh Tipola tuyn b : tm i n khng tr u c. Mi hin tng sanh ra v bin mt trong khng gian ca tm, t n l trng khng mun thu. Thin : Tri tim ca i n l kinh nghim khng c n lc, khng gia thm vng tng ca tm. Khi s che m nh cc m my tan bin, Php thn v sanh v dit hin by. Karmapa Rangjung Dorje ni : Nn tng ca s tnh ha l Minh v Khng ng khi. Ngi tnh ha vajra yoga ca i n. Ci c tnh ha l vng tng v nhim st na. Nguyn qu thanh tnh ca Php thn v nhim c chng thy. S chng ng ti hu ny thng t c, tr ngi c bit thin cn, nh l kt qu ca s tu hnh va c hai th, bnh thng (TT : thunmong) v c bit (TT : thun-mong-ma-yin-pa) ca i n. Nh mi gio trnh ch dy, bt u tu hnh i n, nh yogi phi nhn ci l truyn php (TT : dbang) thch hp, truyn bn vn (TT : lung) v gio hun (TT : khrid) t v guru. c bit hnh gi phi nhn c l truyn php th t tc l l truyn php tr gic trong s gp g ca

hai tm Thy v tr xy ra v bn tnh ca tm c ch by, khai th r rng. S chun b cho c hai th i n bnh thng v c bit l s thc hnh bn php tin khi. Bn php tin khi l : 1/ Quy y v B tm ha hp vi l ly. 2/ Thin nh v tr ch v Vajrasattva. 3/ Dng cng mn la. 4/ Guru yoga. Bng s hon tt mi th mt trm ngn ln, hnh gi chn cho s thc hnh chnh. Trong Karma Kagyu, cc guru yoga, c bit l vi Karmapa th tm Mikyo Dorje v Karmapa th hai Karma Pakshi, c c hnh nhn s gia tr ca dng Karmapa. Thc hnh bnh thng i n thc ra l thin nh v tng. Trong mc u ca Ch, hnh gi tr trong s nht tm khng c gng. Khi giai on Ch ny hon thnh, v guru nhp mn cho hc tr v bn tnh ca t tm hc tr (TT : ngo-bo-sprod-pa). Qun khi ln, trong bn tnh ca tr gic c hin by nh l tnh bt nh ca Quang Minh v Tnh Khng. T tng l thn th ca chnh Php Thn. y l s thnh tu ti hu ca i n. Thc hnh c bit i n gm c cc thin nh ca giai on pht trin nh l Vajrayogini v Cakrasamvara v cc thin nh ca giai on vin mn tip theo nh l Su gio php ca Naropa : ni ha, huyn thn, gic mng, quang minh, chuyn thc, v trung m. S thnh tu cc php ny dn n s ha hp ca i Lc v Tnh Khng, t s thnh tu i n pht trin mt cch t nhin. Hnh : Tnh c bit ca hnh i n l s khng c gng, khng ra sc. V n c t Tnh Khng v i Bi trn vn ca Kin v Thin, n cng vt khi nim v mt k lut c t nh. T , nh yogi mahamudra c th mt i khi x s theo mt ng li b ngoi c v gy chn ng. Loi hnh ng ny c xem nh mt thi ca nh yogi in cung (TT : smyon-pa). Saraha ni : Nu ti ging nh mt con heo Thm mun vng ly th gian Hy ni cho ti bit c li lm no Cha trong mt tm v nhim. S thc hnh Chod (TT : gchod : ct t bn ng) l ha hp vi hnh ca yogi Kagyu. N nhn mnh s rng rang trc tip ca tm i vi c hai th chng ngi bn trong ln bn ngoi. Chod nhp vo truyn thng

Kagyu t dng tu ca yogini th k th mi mt Machig Labdronma, v c ph bin bi dng cc v Karmapa, c bit l v th ba Rangjung Dorje v Surmang Trungpa Kunga Namgyal. Khi nghin cu cc tiu s ny v cc v Gyalwa Karmapa, iu chnh yu l hiu c ngha thc s ca chng. Chng khng ch l s tng thut lch s m cn l cc gio l tm linh. c bit chng l cc ghi li v s gii thot ca dng Karmapa. Tnh cch a din ca chng phn nh bn tnh a din tng ng ca chnh Pht php, gm c ba tha vi s a th ca cc ch dy tm linh. Nhng mt ca cc tiu s lin h n lch s thc s ca dng Karmapa cng vi gng mu ca cc v nh l nhng ngi hc tr thnh tu v l nhng hnh gi c th c xem nh mt Tiu tha ca chng. Trong Tiu tha, ngi hc tr t nn tng trn nhng chn l cn bn ca gio php, v nh th xy dng mt cn c cho s tin b tm linh. Tt c cc v Gyalwa Karmapa u biu l mt s tr ch ln lao trong thin nh v trong nghin cu c tnh cch hc gi. V Karmapa u tin, Dusum Khyenpa khi n tu thin nh, khng h dui tay cho kh m hi. Nhng khun mu c bit ca cc tiu s lin quan vi hot ng bi mn ca cc Karmapa c th c xem nh mt i tha ca chng. Trong i tha, ngi hc tr ta ra s m p v rng rang do s vng mt ca s nhn mnh vo bn ng. Nh cc tiu s ch ra, mi v Karmapa u lm vic khng ngng cho chng sanh bng ch dy, cha bnh v cng c chnh dng phi Karma Kagyu. Hot ng thng ngi ny khng ch gii hn cho cc hnh gi m cn tri rng n ngi dn thng ca Ty Tng, Trung Hoa, Mng C Ging nh cc v Karmapa khc, Mikyo Dorje khng thng ti trung tm chnh Tsurphu, m du hnh khp Ty Tng vi lu tri tu hnh v ban cho cc gio hun v gip mi ngi n xin hi. Khi du hnh, Mikyo Dorje to nhiu lun vn trong ngi biu l s thu hiu su xa v Php. Ci cht ca ngi nh l kt qu ca mt s ty sch mt bnh dch ci, m sau ngi mc phi cho chnh mnh. Cc mt Kim Cng tha ca cc tiu s c th c nhn thy nh cc tng thut v th kin v php l. Trong Kim Cng tha, ngi thc hnh kinh nghim v hnh ng t ch nng lc thanh tnh bn nguyn ca chnh gic ng. V mng li ca nim ha hon ton c vt khi, chnh l mc ca th kin v hot ng thn lc. Nh chng ta thy t cc tiu s, cc Gyalwa Karmapa ni tip nhau khm ph li tnh tm linh t nhin ca cc v xuyn qua cc kinh nghim th kin. Hn

na, mi v u lin lc mt thit vi cc ha thn c bit qua cc v nhn c th kin gi . Mt v d ni ting ca tin trnh ny l th kin ca v Karmapa th ba, Rangjung Dorje, trong ngi thy rng bc thy Ati yoga th k th tm i vo trong trn ngi. Nh l kt qu ca iu , Rangjung Dorje kt hp hai dng Ati yoga v Mahamudra lm mt. Trong phn lch s ny s r rng v thng tu n tng ca cc tiu s c nhn mnh. Trong s gii thiu Pht gio vi Ty phng, hai thi cc l s thi b mt cch kiu cng, hoc s ngy th do qu cm xc n thng lm m bn cht thc s ca vn . Tri li, y l mt tng thut trong sng v su xa v cuc i ca cc v Gyalwa Karmapa, do mt i din ca truyn thng Karma Kagyu l Tulku Karma Thinley th t . Karma Thinley Rinpoche sanh Nangchen x Kham nm 1931 v c cng nhn vo nm hai tui ri bi v Sakya Tridzin l Dakshul Thinle Rinchen nh l tulku ca Beru Shaiyak Lama Kunrik. Thi gian y ngi nhn tt c cc biu hiu v danh xng cho ng cp v thm quyn ca ngi. Sau ngi c c Karmapa th mi su cng nhn l v Karma Thinleypa th t. Rinpoche hc vi nhiu v thy lnh o lc ng thi gm Zechen Kongtrul Rinpoche v Dingo Khyentse Rinpoche v Ling Rinpoche. Thm vo chc v nh l mt bc thy ca hai trng phi Kagyu v Sakya, Rinpoche cn hc rng hai truyn thng Nyingma v Gelug. Nm 1974, c Gyalwa Karmapa ch nh ngi l mt Cha Cng ca Php ca dng Karma Kagyu. Nh l mt hc gi lnh o v mt t thn cn ca c Karmapa, Rinpoche l ngi thch hp c nht son ra cun lch s dng cc v Karmapa ny. Cc tiu s c kt tp theo cch truyn thng t cc bn vn lch s khc nhau ca Ty Tng v t truyn thng khu truyn. ngha ca chng li c soi sng bng s thng hiu ca Rinpoche v mt lch s thing ling nh vy. Xuyn sut l nh phn nh khun mu tm linh c pht hin qua cc cuc i ca Karmapa, trong khi em li mt phc ha lch s sc nt ca dng phi. David Stott i din tinh thn ca Karma Thinley Rinpoche cc trung tm gio php Anh Quc Manchester, Anh Thng 10 nm 1978.

1 Karmapa Dusum Khyenpa (1110-1193) DUSUM KHYENPA sanh ni rng ni tuyt Tray Shu Do Kham vo nm Con Cp Kim (1110). T cha m l nhng hnh gi thnh tu, Dusum Khyenpa c hc gio php. Nm ln by, ngi c mt linh kin v Mahakali, phng din nng lc n tnh ca dharmapala (h php), biu l nng khiu tm linh t nhin ca mnh. Nm nm sau, Dusum Khyenpa vo tng chng lm mt ngi tp s, nghin cu i tha Duy thc hc ca Asanga (V Trc) t Geshe Jamarwa Chapa Cho Kyi Senge. Thi gian ny, ngi cng hc Trung Qun ca Long Th v Nguyt Xng t Lotsawa Patsap Nyima Drak. Ngi cn th php ca dng Kadampa t Geshe Shawarapa. Nm hai mi tui, th gii T Kheo vi s trng Mal Duldzin. Sau vi thy hc Lut tng. T i s Ga Lot-sawa, Dusum Khyenpa th php Kalachakra v php mn o v Qu t bc thnh n Virupa.(1) Nm ba mi tui, Dusum Khyenpa du lch n Dak Lha Gampo gp Thy l Gampopa, ngi ch tr ca phi Kagyupa. Khi gp nhau, Gampopa dy ngi v con ng tim gio (lam-rim) ca truyn thng Kadampa nh l s thc hnh tin khi. Gampopa dy ngi phi hnh tr nh chnh Gampopa tng lm. Sau s tu tp cn bn ny, Gampopa truyn th cho ngi php Hevajra tu tp. Sut bui l truyn th ny, Dusum Khyenpa thy Gampopa tr thnh thn nh sng ca Hevajra. Sau t lu, ngi tu Ch trong chn thng, nhp tht theo li khuyn ca Thy. Sut thi gian ny, ngi khng bao gi m ht bn tay khi b kh v thot m hi. Gampopa xem ngi nh l t thin cn nht v dy ngi php Qun. Ngi tu Qun trong ba nm cho n khi tm nh mt tri ht my che. Lc y, Gampopa ni : Con on dt mi rng buc vi th gii hin tng. T y con khng tr li sanh t na. Gampopa dy cho ngi khu truyn v i n v Vajra-yogini. Gampopa bo ngi thc hnh cc php ny ti Kampo Gangra Kham, v tin tri rng ngi s gic ng y. Trc tin, ngi n Shau Tago, y ngi dng mt tht nh gi l Drub Zhi Densa (b on vung) v tu i n. Ngi t n ch chng ng rng sanh t v Nit Bn l bt nh. Mt li ni n tai ngi rng Thy tch,

ngi bn tr li cha Dak Lha Gampo, trong mt linh kin, ngi thy Thy trn bu tri. Ngi nh li li dy ca Thy phi thc hnh tu tp vng Kampo Gangra. V sn thn Kampo Dorje Paltseg, hin thn ca nng lc tinh hoa ca vng y, n mi ngi trong mt linh kin. Phagmo Drupa, mt t khc ca Gampopa, chnh t ngi pht sanh ra tm dng nh ca phi Dakpo Kagyu, khuyn ngi ng i, ni rng : Nu huynh n x Kham, huynh s phi ban pht nhiu truyn th. iu ny s lm i huynh ngn li. Ngi tr li : Cm n huynh c li khuyn, nhng mc d ti lm iu , ti cng s sng n tm mi t tui. Nm mi tui, ngi du hnh n Kampo Nenang ngi tc thi t n gic ng qua s thc hnh Yoga Gic Mng. Ngi thnh tu s nht nh cn bn gia ngy v m, mng v thc, thin nh v i sng hng ngy. S thnh tu ny l bc th t, bc cht ca i n, c gi l vt khi thin nh (TT : bsgom-med).(2) Mt cch tm linh, gi pht Gic Ng ca ngi c biu tng trong mt th kin mt Vng min Kim cng en dt bng tc ca cc dakini do cc dakini hin cng. Vng min ny, mt cch biu trng, lun lun hin din trn u ca mi ha thn Karmapa biu th s chng ng bn tnh thc ti ca cc ngi. Vo lc y, chn v ha thn trong mn la ca Hevajra v mi lm v ha thn trong mn la ca Nairatmya, v phi ngu tr hu ca Hevajra, cng nh nhiu ha thn khc xut hin trong linh kin ca Dusum Khyenpa. Qua s thnh tu Yoga Gic Mng(3) ny, ngi bay n Tch Lan, ni y v thnh mt tha l Vajraghanta(4) truyn th cho ngi php Cakrasamvara v bay n u Sut, ci tri ca c Pht tng lai Di Lc, v c ngi Di Lc dy cho cc pht nguyn ca B tt. Ngi li Kampo Nenang mi tm nm, dng mt tu vin v mt trung tm n c. Danh ting v s chng ng ca ngi lan xa, v ngi c bit nh l v thu r ba thi qu kh hin ti v lai, biu th s siu vit ca ngi khi thi gian nh vo s thng thu tnh v sanh ca tm. Php s ngi Kashmir, Sakyasri,(5) v c mi n Ty Tng lp mt tng on mi, tuyn b rng Dusum Khyenpa l ngi ca Pht s hay Karmapa, c Pht Thch Ca tin tri trong kinh Tam Mui Vng. Lt ma Zhang, ngi lp nn phi Tsalpa Kagyu xc nhn iu ny. C hai v Thy cn ni rng Dusum Khyenpa hin thn cho Tm T Bi Tnh Gic

(Qun Th m) v sau thi ca Pht Di Lc, Lt ma Karmapa s sanh li lm Pht Simha. Nm by mi t tui, Karmapa Dusum Khyenpa du hnh n vng Drelong x Kham, ni ang xy ra nhng tranh chp ln xn. Ngi gii ha nhng tranh chp th hn v em li mt thi yn bnh. Ngi cng lm vic tn lc cha bnh, gm nhiu bnh ui m v bi lit. Nng lc cha bnh t tm i Bi ca ngi rt hiu lc. Ngi cng xy dng nhng tu vin Mar Kham v Karma Gon, ni ny ngi gp Drogon Rechen, t chnh v k tha dng php. V cui i, ngi tr li Dak Lha Gampo nh c ch dy bi Gampopa. Ngi cng dng cho cc cha, sa sang li cc cng trnh xy dng, v dy cho chng tng . Sau , Karmapa xy dng tu vin chnh Tsurphu, n cn nguyn l bn t ca cc Karmapa cho n nm 1959. V tr tr ca cha B o Trng n gi mt ci t v n Tsurphu nh mt qu tng, v s tri n v nng lc biu hin chnh php ca ngi. Khi Tsurphu, ngi chm dt nhng cuc tranh bin m Lt ma Zhang ca phi Tsala Kagyu dn thn vo. Lt ma Zhang l mt thnh tu gi v i v l ngi nm quyn x Tsala, nhng ngi li c mt tnh kh mnh lit m ch c Karmapa mi lm cho du c. Mt m khi ang thc hnh Yoga Gic Mng, Dusum Khyenpa nhn c s thc hnh tm linh v Vajrayogini bn mt mi hai tay t bc thnh mt tha l Indrabhuti.(6) Sau , trong mt linh kin khc, ngi nhn c li dy t Vajrayogini. Karmapa em cc gio hun ny dy cho cc t, nhng sau khng lu ngi m thy nm c gi mc o trang sc rc r n v ni : Ch em nhng gio hun Kim Cng tha b mt ny cho bt k ai. Vo ngy sau, ngi li em ra dy v ngay m nm c gi li xut hin trong gic m v ni : Chng ti l cc s gi ca Cng cha Laks-minkara.(7) Ch em dy nhng gio l b mt Kim Cng Tha cho bt k ai. Ba ngy sau, Karmapa dy cho Lt ma Khampa Kungba, m y trong gic m cc c gi xut hin trn bu tri, ci nhng m my trng, ni rng : Chng ti ni ngi ng dy gio l b mt Kim Cng tha cho bt k ai, nhng ngi khng nghe. Ba thng trc khi th tch, c xut hin mt s ln mng cu vng, t rung nh v ting rm rm m ngi ta ni l ting trng ca cc Dakini. Nm tm mi t tui, vo ngy u ca nm Con B Nc (1194), Dusum Khyenpa t t vin Tsurphu, cc kinh in v thnh tch di s trng coi ca Drogon Rechen, v t chnh. Ngi cn giao cho v

ny l th trong ni trc nhng hon cnh trong v Karmapa sp ti s ti sanh. Ngi phn chia mi vt dng s hu cho cc nhm tng chng Kagyu. Bui sng ngy th ba ca nm mi, Dusum Khyenpa dy cc t bi php cui cng. Th ri, trong t th ngi, ngi nhn chm vo bu tri v nhp nh. n tra th ngi ra i. Trong l tang mt tun sau , nhiu ngi c nhng ci thy c bit ; mt s thy thn th ngi trong m khi bc ln t dn ha tng, ngi khc thy nhiu mt tri trn khng trung v cc daka v dakini nhy ma gia chng. Khi la tt ri, tri tim ca ngi, biu th tnh thng ca ngi, v ci li, biu th cho li dy d ca ngi, vn cn nguyn vn trong tro tn. Cc t cn khm ph ra ni mt s xng ca ngi c xut hin cc ch chng t (bija) v mt s thnh tch khc. Tro x li ca Karmapa c ct gi trong mt ci thp khun mu theo mt ci thp Dhanyakataka nam n , ni c Thch Ca ging dy gio l Kalacakra. Ci thp ny cn t vin Tsurphu. Dusum Khyenpa c nhiu t thnh tu, qua h nh hng ca ngi thm su vo cc truyn thng khc cng nh gio phi Kamtshang Kagyu ca ngi. Ngi k th l Drogon Rechen, sau v ny giao li cho Pomdrakpa, v ny li truyn li cho Lt ma Karmapa i th hai. Bn v sng lp ca cc dng khc c ngi gio ha l Taglung Thangpa, ngi lp ra phi Taglung Kagyu ; Lingje Repa, v hnh gi i n v i v l s t ca phi Drukpa Kagyu ; Tsangpa Gyare, ngi thc s sng lp phi Drukpa Kagyu ; v Lt ma Kadampa Desheg, ngi lp ra dng Katok Nyingma. Li c nm t pht trin c cc nng lc c bit. l Dechung Sangjay trong lnh vc hiu bit t xa, Dagden Batsa trong lnh vc lm cc php thn bin, Tawa Kadampa trong lnh vc cc thn lc ca B tt, Drogon Rechen v ban phc cu v Ge Chutsun trong lnh vc cc s thnh tu su xa.

2 Karmapa Karma Pakshi (1206-1283) V Karmapa th hai, KARMA PAKSHI, sanh nm 1206 trong mt gia nh c ngun gc t v vua php Trisong Detsun ca th k th tm. Cha m ngi, l nhng hnh gi rt m o, t tn ngi l Chodzin. Chodzin l mt a b khn sm, nm ln su bit c v vit hon ho. Mi tui nm c yu ngha ca Pht php. Cng vi nng lc tr tu, Chodzin cn c kh nng nh tm. Nh s thin xo t nhin ny, khi v thy thin nh ca ngi l Pomdrakpa nhp mn cho ngi v bn cht ca t tm, ngi lin c th khai trin qun chiu t nhin. Pomdrakpa l ngi nhn gio php dng Karma Kagyu t Drogon Rechen, v k th ca Dusum Khyenpa. Khi ln u tin ban cho Chodzin s truyn th, ngi gii thch rng trong mt th kin, ngi thy Dusum Khyenpa v cc t s khc ca dng phi bao quanh ni ca a hc tr nh ca mnh, ni ln s quan trng ca a b y. Trong mt th kin khc, Dusum Khyenpa pht l cho Pomdrakpa rng Chodzin qu tht l hu thn ca mnh. T lc y, Pomdrakpa xem Chodzin nh l Karmapa th hai v t tn cho em l V Thy ca Php. Ngi cn lm l xut gia cho Chodzin lm mt sadi. Trong mi mt nm, Karma Pakshi hc vi Pomdrakpa, c bit v i n ca Saraha v Gampopa. Vi kh nng t nhin, ngi c th thnh tu nhng li dy rt nhanh khi va mi c truyn dy. Cui thi k ny, Pomdrakpa ni vi ngi rng ngi pht trin tr hu y , nhng ngi cn cn phi c nhng s truyn th ni dng, nhng kinh bn v li dy t c Thch Ca hay c Vajradhara c th dy cho ngi khc. Pomdrakpa trao cho Karma Pakshi trn b cc gio hun phi Kagyu, v nh th tr thnh ngi cha tm linh ca ngi. Khi Karma Pakshi nhn c s th php v Mahakala, ngi chng nghim s hin din thc s ca v H php. Nm hai mi hai tui, ngi th gii T kheo vi Lt ma Jampa Bum, tr tr tu vin Katok Nyingmapa, tu vin ny c lp nn bi Kadampa Desheg, hc tr ca Karmapa th nht. Trong thi gian ny, ngi ch tm vo Yoga Ni Ha hp cng vi i n. Bng cch ny, ngi pht trin c hai phng din hu tng v v tng ca hnh tr Mt tha. Lc ny l thi k lon lc s Kham v Karma Pakshi theo nhu cu ca dn chng i vng khp x em li thanh bnh. Ton vng, vi ng,

ni v thung lng xut hin vi ngi nh cnh quan chung quanh ca ci Cc Lc, tuyn lu gio php. iu ny lin quan vi ci thy ca ngi v Maha-sukha (i Lc) Cakrasamvara bao quanh bi cc daka v dakini nhy ma. V sau, c gi bi c Kim Cng Maha-kala mc-ochong-en, v thn sau tr thnh v h php chnh cho phi Karma Kagyu, Karma Pakshi xy mt tu vin mi trong vng Shazchok Pungri x Kham. Trong mt linh kin khc, Karma Pakshi c mt dakini ch dy, nn pht trin s tn ca tp th Su ch chn ngn ca Qun Th m, hin thn ca tm i Bi gic ng. Karma Pakshi v cc tng ca ngi ca ht thn ch ny mi khi i du hnh. T lc y tr i, s tn ca tp th Lc T i Minh chn ngn tr thnh mt phn quan trng trong s hnh tr tn gio i chng Ty Tng. Karma Pakshi li tu vin mi ca ngi trong mi mt nm, dn thn vo s thc hnh thin nh mt cch mnh lit. Danh ting v nng lc tm linh ca ngi vang xa n x Jang v Trung Hoa. Nh iu phc c nng lc ca bn i, Karma Pakshi lm yn bnh ngoi cnh. iu ny c xc nhn qua li cam kt ca sn thn Dorje Paltseg lun lun h tr cho dng Karma Kagyu. Sau , Karma Pakshi ving thm tu vin Karme Gon ang trong tnh trng sp . Ngi xy dng li nh c. Th ri, c gi bi Mahakali, Karma Pakshi du hnh n Tsurphu v tip tc cng vic ti to. Su nm sau, ngi n vng Tsang ngang qua h Namtsho, ni y ngi c c mt kho tng tr li nhng mn n vay trong sut thi gian ti to t vin. Nm 1251, ngi c hong t Kublai ang coi gi vng bin gii HoaTng mi ving thm. Ngi i thm triu nh Wu-tok v n y vo nm 1254, sau khi c cho n bi mt o binh Serta trn ng i. Ngi thc r v s quan trng ca cuc ving thm ny i vi tin ca phi Kagyu v c nhiu linh kin v iu ny sau khi n triu nh. Ngi c tn vinh bi Kublai Khan, ng ny mun ngi biu l nng lc tm linh cho cc v thy ca tn gio khc. Ngi chiu theo v chinh phc ng bng mt s nh nhn n ni mi ngi u nhn ra s v i ca ngi. Hong Khan ny xin ngi li lun ti triu nh, nhng ngi t chi, v thy trc s ri ren v quyn li triu nh. Vo thi gian ny, phn cn li ca Trung Hoa nm di s cai tr ca Mongka Khan, con trai trng ca Genghis Khan (Thnh Ct T Hn),

ngi ph b em h mnh l Godin. Mongka Khan khn kho kim sot em mnh l Kublai. Lc y phi Sakyapa lan rng sut Trung Hoa, nh vo s truyn b ca Sakya Pandita (1182 -1251) v chu l Phakpa (1235-1284). c hng dn bi Qun Th m v Mahakala, ngi quyt nh du hnh n min bc Ty Tng. D c s tc gin ca Kublai Khan v t chi li, ngi i n vng bin gii Hoa-Tng. Khi ngi n x s b rung chuyn bi mt cn bo, m Karma Pakshi nhn ra l s biu l ca Kim Cng Mahakala mc-o-chong-en. Ngi cng c mt linh kin v Vaisravana, v thn ca s thnh vng, v ny yu cu ngi li Minyak lp mt cha mi. Nm 1256, ngi n Amdo ty bc Ty Tng, y, nghe c rng Mongka Khan trut ph em l Kublai v hin l ngi cai tr ti cao ca Mng C v phn ln Trung Hoa. Lc y, Mongka Khan mi ngi tr li Trung Hoa gio ha. Li mi c chp nhn v Karma Pakshi tr li Trung Hoa, i xuyn qua vng Minyak mt ln na. Trong mt linh kin, ngi c c Tara mu bo nn n triu nh Mongka Khan Liang Chou. Thi gian ny, s truyn b su rng gio php ca ngi c thy rt r. triu nh Mongka Khan, ngi lm dt s xo ng va ngoi cnh va x hi bng hot ng bi mn ca mnh. Ngi n triu nh khi bt u ma ng. V Khan nh du s kin ny bng l i x v ngi biu l tm i Bi ta sng ca Qun Th m bng cch ban pht nhiu l th php v dy d. V Khan tr thnh mt t nng nhit v Karma Pakshi khm ph ra rng tht ra ng ta tng tu hc vi v Karmapa u tin, Dusum Khyenpa, trong i trc ca ng v thc hin c s thnh tu i n nh chnh Karma Pakshi. hin l phng tin thin xo rc r v gio php, ngi mi rt nhiu cc o s Lo gio hay ganh t n t Shen Shing, Tao Shi v Er Kao tranh lun. Tuy nhin, khng ai bng ngi v tt c h u tip nhn li dy ca ngi. triu nh Alaka, ngi truyn php cho v Khan v cc t khc v s thc hnh Cakrasamvara. Mongka Khan thc hnh s ch gio ca ngi chnh xc n ni ng c th qun tng v yidam trong tng chi tit hon ho. V sau, qua nng lc thin nh ca ngi, mt th kin v Saraha v tm mi t v thnh Mt tha khc xut hin trn bu tri v tn ti trong sut ba ngy. Sc mnh gio hun ca ngi ct t s am m ca v Khan vo chnh tr, gip ng hin thc c i n.

nh hng ca Karma Pakshi ri rng khi cung nh v c hiu lc su xa n nn vn ha Hoa-Mng. Ngi tip tc tin trnh bt u bi Sakya Pandita. Mt v d cho iu ny l, ngi khuyn mi Pht t Mng C khng n tht vo nhng ngy trng. Tng t, ngi khng phi Pht t cng c khuyn gi gii lut ring ca tn gio h vo nhng ngy ny. Thp Thin c c Thch Ca tuyn thuyt c ngi nhn mnh nh l nn tng o c c nhn v x hi. Cng vic ca ngi cho s li lc ca dn chng tht l mnh lit. V d trong mi ba dp khc nhau, cc t nhn c tha do s yu cu ca ngi. D uy tn c nhn, ngi khng tm cch cho phi Karma Kagyu c u th so vi cc truyn thng Pht gio khc, m yu cu v Khan nng tt c. Tip , v Khan mi v thy ca mnh i mt vng vng quc. Karakorum, th Mng C, ngi c mt i thoi thn mt vi i din cc tn gio khc. Phi on i n bin gii Hoa-Mng v n Minyak. Ti y, cm hng bi s nh tng Dusum Khyenpa, ngi quyt nh tr v Ty Tng. Mongka Khan mun mi Thy mnh theo mnh n Mn Chu, nhng ngi t chi, ch ra tnh v thng ca mi tnh hung. V Khan khng dm gi ngi li, nhng bo m cho ngi qua mi min t nc Mng C. Tuy nhin, vo nm con Cp Kim, khi ngi tr v Ty Tng, xo trn xy ra Trung Hoa sau ci cht ca Mongka Khan. u tin, Alapaga, con trai ca v Khan qu c, thit lp quyn bnh mc d vi tc trng Mng C ng h i th l ch ca ng, tc Kublai Khan. Kublai Khan nm quyn rt nhanh sau , v Alapaga b git, ngi ta n i rng, do huyn thut ca mt hc tr ca Lt ma Zhang ca phi Tsalpa Kagyu. Lc ny, Karma Pakshi hn li chuyn tr v v cuc ni chin, c mt th kin cn phi dng mt tng Pht khi v Ty Tng. Tuy nhin, ngi thc r rng s kh khn cho d nh y. Con ng vt qua cc cn tr ny c pht l cho ngi trong mt gic m, ngi thy mt con nga trng cu ngi thot khi nguy him. Ngi lm mt bi tn ca trong ngi ni : Con nga v ch ny cng ging nh mt con chim thn. Ta l con ngi v ch, nh C m Tt t a. Bi th, chng ta s vt qua thi vn him ngho ny. Ngi nghe tin rng Kublai Khan, c triu thn xi dc, ang th on ngi. V Khan ny cm thy b ngi xem thng, ngi ng h cho i th ca mnh v em mnh l Mongka Khan, nn nh m st ngi. m lnh ca v Khan mi ln ngi ny bt gi ngi, lm nhc v hnh h ngi bng cch t, cho ung thuc c, nm xung ghnh , nhng

trc s i x th bo ny ngi biu l tm i Bi ca Qun Th m v s t do bn nhin ca mt i thnh tu gi. S chng ng bn tnh khng sanh khng dit ca tm khin cc ngi bt gi khng lm g c ngi. Ngi li biu l lng bi mn rng ln cho s bt lc ca h. Nhng bin c ny bt buc Kublai Khan phi xt li thi ca ng i vi ngi. Thay v git hi, ng cho ngi i y. ng nh lm hi sc khe ca ngi bng cch gi ngi n mt vng ho lnh gn bin ch c t ngi c th th gio. Trong vi nm, ngi dng th gi vit lun v dn dn hi phc. Kublai Khan tr nn khoan th v t li, yu cu ngi li vi ng. Khi ngi tr li ng ngi phi tr v Ty Tng, v Khan chp thun v ni : Xin hy nh n ti, cu nguyn cho ti v ban phc cho ti. Ngi hon ton t do ra i v dy Php bt c ni u ngi mun. Karma Pakshi tr li Tsurphu sau mt cuc hnh trnh di v khi cng to tng Pht. Tng bng ng, c t tn l : Bc i Thnh, s trang nghim cho th gii, cao nm mi lm feet v cha x li ca Pht cng cc t. Khi hon thnh, tng b nghing mt bn. Thy th, ngi nhp nh, nghing thn mnh cng mt kiu vi bc tng. V khi thng ngi li, tng cng ng thng li theo. Trc khi tch vo nm 1283, ngi truyn dng cho i t l Urgyenpa. Ngi bo cho Urgyenpa rng ln ti th ti ca ngi s min ty Ty Tng. Karma Pakshi va l mt bc thnh Mt tha su xa va l mt hc gi. Nng lc nhng li dy ca ngi gy cm hng cho rt nhiu ngi vin du trn con ng tm linh. Cng vi Urgyenpa, cc t ni ting ca ngi l Maja Changchub Tsondru, Nyenre Gendun Bum v Mongka Khan.

3 Karmapa Rangjung Dorje (1284-1339) Ngy 8 thng 1 nm con Kh Mc (1284), ha thn Karmapa i th ba, Rangjung Dorje, sanh ra vng Tingri min ty Ty Tng. Truyn rng khi sanh ra, mt trng bt u ln v a b ngi dy, ni : Trng ln. a b t ra khn sm mt cch l thng. Mt hm, ln ba tui, khi chi vi bn, n i cc bn lm cho mt ci ngai. Xong, em ngi ln ngai, i ln u mt ci m en v tuyn b mnh l Lt ma Karmapa. Nhng tin tc v a b ng ch ny lin vang xa, n tai Lt ma Urgyenpa. V Lt ma phi Drukpa Kagyu ny yu cu Rangjung Dorje mi nm tui n gp ngi. Nhng phm cht tm linh ca em khin Urgyenpa ngh rng y chnh l ha thn ca Karmapa. lm sng li mi lin kt gia hai ngi, Lt ma Urgyenpa lm l nhp php Cakra-samvara v Hevajra cho Rangjung Dorje. S gio dc v tu hnh ca v Karmapa mi bt u t nm ln by, khi ngi c Lt ma Kunden Sherab cho th gii Sadi. Sau , ngi c chnh thc ln ngi nh l Karmapa Tsurphu. y, ngi tip tc tu hnh trong mi mt nm, nghin cu ton b gio l ca phi Kagyu v Nyingma t Lt ma Nyenre Gendrun Bum v Lt ma Namtshowa. V trc xem Rangjung Dorje nh l hu thn ca Saraha, v i thnh Mt tha n . Ngi hon thnh thi k hc tp gt gao ny bng mt cuc n tu thin nh trong vng ph cn ca Jomo Gangkar B hong ca tuyt trng, m by gi c gi l ngn Everest. Nm mi tm tui, Rangjung Dorje du hnh n i tu vin Kadampa Sangphu, ni y, ngi th i gii t v tr tr l Sakya Zhonnu. Ngi li y mt thi gian, hc v trit hc, lun l v gii lut. S nghin cu ny gm Lut tng, s chuyn ha t tng (TT : blo-sbyong), Nm lun ca Di Lc,(1) trit l Trung Qun, A t t ma(2) v kinh i Bt Nh v nhng lun. Karmapa i th ba l mt sinh vin tp thc. Du cn gi s hiu bit t cc i trc, ngi cng tm hiu mi kha cnh ca hc vn ng i v truyn thng. Ngi nhn s hc vn t cc hc gi thm su thi mnh. Mt v d cho iu ny : mt s hc vn ngi nhn c t Lt ma Kunga Dondrup ng ch nh :

Kalacakra Tantra : nguyn bn v ch gii Guhyasamaja Tantra Cakrasamvara : nguyn bn v ch gii Yamantaka(3) Vajramala Hevajra Tantra v ch gii Samputika(4) Li dy v Guhyagarbha Cc thn ha bnh v thn hung n(5) Li dy Shi Jaypa ca Dampa Sangjay Li dy v Chod ca Machig Labdron Li dy o v Qu ca phi Sakyapa Yoga Sadanga v Kalacakra(6) Vn bn Kanjur v Tanjur(7) S kho cu so snh v trit hc n . Khi nhn c s truyn th v Kalacakra, ngi c mt kinh-nghim-thy l ton th v tr nh c cha ng trong thn th mnh. Cm hng bi iu ny, ngi lm mt bi vn y n tng v thin vn hc. Khi thi gian hc vi Lt ma Kunga Dondrup xong, ngi i vo mt cuc thin nh mnh lit lu i Garuda, trung tm n c gn Tsurphu. Trong thi nhp tht, ngi m thy nhng li dy ca trit gia Long Th c gi n cho ngi do v thy qu c l Urgyenpa. S nghin cu ca ngi m rng ra n lnh vc y hc. T Lt ma Bare, ngi nhn c s gio dc y hc Sowa Rikpa. Sau , ngi mt thi gian vi v tr tr thng thi Tsultim Rinchen, nhn c nhiu li dy, trong c : Guhyasamaja Tantra Trit l Trung Qun Mahamaya (i huyn) Tantra Li dy v Hevajra, t dng ca Ngok Chodor v Meton Tsonpo(8) Yamantaka Tantra Cakrasamvara Tantra. V sau, Rangjung Dorje hc vi Rigdzin Kumararaja, v gii ngha quan trng nht v gio l yu tnh (TT : snying-thig) ca truyn thng Nyingma. Nhng gio hun ny c truyn vo Ty Tng trong th k th tm bi php s Vima-lamitra, hin l kinh nghim trc tip v Pht tnh thng qua tr hu khng nhim. Chng c mt nh hng lu di i vi ngi.

Trong thin nh, ngi c mt linh kin thy Vimalamitra i vo ni trn. Hiu qu ca gio php ny khin cho ngi nhp chung trn ln hai gio php i n ca Kagyupa v i Ton Thin ca Nyingma vo mt dng. S su v rng trong hc vn ca ngi c mt tm mc ph hp vi nim ca chu u v con ngi ca thi Phc Hng v vi quan nim ca Ty Tng l s hot ng ca v Rime (khng bin gii) hu thi. Thu thp hu ht gio l Pht gio, cc s th php v cc vn bn c truyn vo Ty Tng, ngi truyn thng ci nhn chng ng ca mnh trong nhiu vn bn quan trng. Mt trong nhng tc phm hin cn, nh cao ca phi Kagyu l cun Ni Ngha Thm Thm (TT : zab-mo-snangdon), mt ch gii v gi v bn cht ca Tantra. Khi hon thnh s nghin cu, Rangjung Dorje bt u i xuyn qua pha nam Ty Tng, truyn dy v ban pht cc l truyn th. Ngi dng li vng Kongpo trong ba nm. Nhiu ngi nng nhit nghin cu gio php nh vo s c mt gy hng khi cng nh danh ting l mt Php s ca ngi. Danh ting ngi lan xa n ni vua Mng C l Togh Temur mi ngi sang thm. Ngi nhn li v i Trung Quc, nhng trn ng on phi dng li v thi tit qu xu. Ma Xun nm sau on li i Trung Quc. Trn ng i vi im triu xy ra ch cho ngi bit l vua bng h. Trc khi tip tc i, Karmapa lm l cu siu cho nh vua. Cui cng on n triu nh Tai-ya Tu vo ngy 18 thng 10 nm con Kh Thy (1332). y mi bit qu tht vua Togh Temur bng h vo ngy c nhng im triu. Tuy nhin, triu nh v hong gia vn cho n ngi. Karmapa khuyn ngi em ca vua qu c l Toghon Temur hy i su thng ri ln ngi v tin on rng Toghon Temur s l mt qun vng v i. Ngy 15 thng 1 nm con Chim Thy vua ln ngi trong mt bui l ln do ngi ch l. Nm con Ch Mc, Karmapa hnh trnh v Ty Tng cung cp cho vua nh mt qu tng t cam l trng sanh (tse chu) c Padmasambhava gn Samye. Trn ng i, ngi xy dng nhiu cha thuc phi Kagyu. Cha quan trng c bit l cha Ng i Sn, ngn ni ca c Vn Th Trung Hoa. Trn ng v Ty Tng, ngi tip tc gio ha v gii quyt nhng vn chnh tr. Ri Karmapa li nhn c li mi ca Toghon Temur tr li thm Trung Hoa. Th nn, vo nm con Chut Ha, Karmapa ln ng qua Trung Hoa mt ln na. Sut trn hnh trnh di dng, ngi tip tc

dy php. Khi ngi n, nh vua cho n ngi rt mng r, v nhn thuc tse chu, thuc ny khin ng l ngi sng lu nht trong cc hong Mng C. li y, ngi lp ra mt cha mi thuc phi Kagyu. Ngi cng chm dt nhng thin tai c th lm hi ma mng trong thi gian ny. Ngy 14 thng 6 nm con Th Th (1339), ngi ni vi vua v linh cm ci cht sp n ca mnh. Ngi i vo cung th Cakrasamvara, ngi thin nh v Heruka v ra i trong khi i nh. Hm sau, nh li ch dy cui cng cho vua v hong hu, ngi xut hin khun mt mnh trong mt trng rm. nh hng ngi i vi Kim Cng tha Pht gio l khng th tnh ht. Nh cc lun vn v gi, li dy ngi tri di trong nhiu t thnh tu. Ngi dy cho nh hc gi phi Sakya ni ting l Yagde Pandita(9) cng nh v guru su xa nht ca phi Nyingma l Longchen Rabjampa. Cc t khc l Shamar Rinpoche, Drakpa Senge v Toghon Temur.

4 Karmapa Rolpe Dorje (1340-1383) Trong thi k mang thai, m Rolpe Dorje thy nhiu im lnh trong gic m, chng t s ra i ca mt bc guru ha thn. Ngy 8 thng 3 nm con Rng Kim (1340) Karma Rolpe Dorje sanh ra. m thanh ca Lc T i Minh c nghe trn mi ca em b v mt mi hng k diu pht t thn em. Ngay t nh, Rolpe Dorje biu l nhiu kh nng l lng. Nm ln ba, a b tuyn b : Ti l Karma Pakshi. Nhiu t ti hin y, v v th ti n. a b ngi mt cch t nhin t th ca Pht A Di v ni vi m rng y l t th n ngi khi cn trong bng b. Nm ln su, khi c hi v nhng i trc, a b thn diu ny tr li : Ti l Dusum Khyenpa v Karma Pakshi. Ti n Trung Quc v bt u lm du o qun Mng C. Ti l ngi trng chng t nhng m my. V Thy Guru ca ti l Tnh Khng v ti chnh l guru ca anh. Hin gi ti c ba ha thn. Mt vi B tt Ratnamati. Mt trong thnh chng ca Pht A Sc B, v ti y l th ba. Hin gi anh c th nghi ng ti, nhng rt sm iu ny s n. Anh chnh l t ca ti. Sau , mt trong nhng thy ca Rolpe Dorje l Gon Gyalwa hi a b v ha thn ca em nh l Rangjung Dorje rng : Karmapa ni ngi s sng cho n tm mi t tui, nhng ngi tch vo nm nm mi lm tui. Ti sao th ? Rolpe Dorje tr li : t ngi m o v cuc sng h rt xu. iu ny gy tr ngi cho Rangjung Dorje v lm cho ngi khng cn mong mun li. Gon Gyalwa cn hi ti sao ngi ta thy mt ngi trn mt trng trn vo m sau ngi tch. a b tr li : Rangjung Dorje c lng T Bi v hn v cc t ngi c lng m o vng chc. Hai nguyn nhn ny dung hp vi nhau v ny sanh ci thy s xut hin ca ngi trn mt trng. a tr Rolpe Dorje c nhiu th kin t nhin, chng chng t s biu l bm sinh kh nng tm linh. Mt ln b bnh cm, ngi thin nh v Pht Dc S, hin thn ca y dc. Trong thin nh, ngi ung chn nc lu ly m c Dc S trao cho ngi. Tc thi, ngi ht bnh. Rolpe Dorje chng nghim s ton khp ca Pht tnh thng sut mi hin hu. Ngi ta ni rng ngi c th thy cc Pht b(1) khc nhau trong chnh mch mu ngi v thy cnh gii ch Pht trong mt nguyn t. Trong mt dp,

ngi hin ra mi hnh dng khc nhau v nghe mi li dy khc nhau trong mi ci gii khc nhau. Nhng kinh nghim ny phn nh s chng ng ca ngi v s hin l ca Pht tnh trong mi kinh nghim v hin tng. S thc tnh ca tm i Bi ni ngi biu l trong mt ci thy rng ngi xung a ngc trong hnh thc ca c Qun m. , ngi n vi nhng k thng kh v tnh hung bo. Bng mt cn ma ca lng i Bi, ngi dp tt ngn la hn th v lp li s an lnh cho cc ti nhn b y a. a tr Karmapa ging nh con chim garuda, con chim huyn thoi va n khi trng hon ton trng thnh. Trong nhng gic m, ngi n ving Uddiyana, x s ca cc dakini, y Vajrayogini ban cho ngi cc gio php thm su v ni vi ngi rng : Tm con l tm v sanh bn nhin. Hy cho thin nh, qun tng v tr tng sanh khi. Hy dng ln nhng s cu nguyn v tormas. Hnh tr php ny trong tm ngy, con s c nng lc tm linh ca Vajrayogini. Trong nhng gic m khc, Rolpe Dorje du hnh dn Potala. y ngi nhn c mn la ca c Qun Th m trong trng thi nguyn bn tinh cht ca n, n khin cho ngi thc hin c i n. biu l cc hiu bit ca ngi, ngi lm ra nhng bi ca din t nhng ci thy ny. Nm ln chn ngi bt u hc gio php ca Kagyu v Nyingma. Ngi ta ni rng sut thi gian ny ngi hon thnh hc vn rt d dng, rt t n lc, nh vo kh nng bm sinh. Khi n mi ba tui, ngi n vng trung Ty Tng. Trn ng i, ngi qua Dak Lha Gampo, ngi cha ca Gam-popa, m ngi thy nh mt bo thp lm bng ngc bu, c ch Pht, B tt v cc thnh vy quanh. Ngi c lm mt bi ca tn thn ni chn ny biu l s hoan h ca mnh. cha Phagmo Dru, Rolpe Dorje c n tip bi Tai-situ Changchub Gyalsen, ngi nm quyn Ty Tng. Ngi i tip n Tsurphu, tu vin chnh ca cc Lt ma Karmapa. Khi va n, ngi c mt linh kin v Vajrayogini. chun b xut gia, ngi nghin cu Lut tng. Nm mi bn tui, ngi c lm Sa di vi Dondrup Pal Rinpoche. Ngi c ban php danh l Dharmakirti. Dondrup Pal Rinpoche gi ra ni Karmapa mt cm gic v s hng vng trong truyn tha ca Dusum Khyenpa. Trong thin nh, ngi thy nhiu Dusum Khyenpa nh sao trn tri. Theo iu ny, s thc hnh tm

linh ca ngi hng n A Di , hin thn ca V Lng Th. Ngi vo mt ni n tu, nh ngha li dy ca Pht A Di tr nn hon ton r rng i vi ngi, va qua thin nh va qua cc gic m. Sau , ngi mi v hc gi phi Nyingma l Gyalwa Yongtonpa n ving. V thy ny l ngi k th cn sng ca dng Karma Kagyu, ni tip ngi Rangjung Dorje. Va gp Yongtonpa, mt s hiu bit t nhin v mn la nhng v thn ha bnh v hung n khi ln ni ngi. V hc gi gi ni : Ti qu gi nhng Rangjung Dorje biu l lng tt bit bao khi dy ti rng ti n t rt xa. By gi xin hy ni cho ti ngi nh nhng iu g t nhng kip trc ? Karmapa Rolpe Dorje tr li rng ngi khng th nh r rng cuc i ngi nh l Dusum Khyenpa v ngi ch nh mt t cuc i ngi nh l Rangjung Dorje. Tuy nhin, ngi nhn mnh rng ngi nh rt hon ho cuc i ngi nh l Karma Pakshi. Khi nghe iu ny, Yongtonpa qu xc ng v ly di chn ngi hc tr nh ny. Ngi nhn c mt lot nhng li dy tng tn, c bit l ca phi Kagyu v Nyingma t Lt ma Yongtonpa. Nm mi tm tui, ngi th gii T kheo vi Tr Tr Dondrup Pal Rinpoche. Cng trong nm , ngi gp v Lt ma ni ting ca phi Sakya l Sonam Gyaltsen, t v ny ngi nhn c s truyn th v c Qun Th m mu . Khi cc v gp nhau, mi v u nhn ra thm quyn v tm linh ca v kia. Nm tip theo, vua Mng C l Toghon Temur, ng ny ang lo lng lm sao ti lp quan h vi cc hu thn Karmapa, mi Rolpe Dorje n triu nh. Tuy nhin, lc Karmapa ang i mt vng khp Ty Tng dy php nn khng th i. Khi ngi tr v Tsurphu, vua Toghon Temur mi ln th hai, trong bc th vit : Ti l hong , bc thin t. Ti nghe rng ngi Karmapa Rolpe Dorje ti sanh v tt c chng ti v ngi ang Tsurphu. Vi lng knh trng su xa, ti yu cu ngi nh li nhng vic lm trong kip trc. Hin gi l thi suy i, rt nhiu thng kh. Xin hy quan st nhng thng kh ny cng nh thin tnh bm sinh ca dn chng. Xin hy ban cho chng ti cam l php v cho chng ti c vui mng. Hin gi nhiu ngi ang sng trong con ng lm ln, xin hy ch cho h con ng chn chnh. Xin ngi hy ri qu hng. ng thy nhng kh nhc ca mt cuc hnh trnh cng nh sc khe ca ngi m xin hy n gp. c Pht chnh Ngi cng khng ngh n s gian kh khi mun li lc cho chng sanh. Xin hy n ngay. Khi ngi n, c hai chng ta phi khuyn khch s pht trin ca Pht php v s thnh vng ca dn chng. Xin hy

nghe ti, ngi Lt ma Rolpe Dorje v i. Nh mt mn qu, ti gi n ngi mt nn vng, ba nn bc v mi tm cun gm la. Gi t Tai-ya Tu, cung thnh ca hong , vo ngy 10 thng 10 nm con Kh Th. Karmapa bt u cuc hnh trnh di v gian kh n Bc kinh vo thng 9 nm con Ch Th, lc ngi mi chn tui. Ngi dng nhiu thi gi trong cuc hnh trnh sng tc cc lun vn. Khi on n Shawo, s gi Mng C gi rng c th ly nga mi v cc ngi khun vc t dn a phng. Tuy nhin, ngi tr li : Xin ng i hi dn chng ci g ht. Ti s gi n v cung cp cho tt c. Khng nn lm nng nhc cho dn. Mc du vy, dn chng vn p ng vi s quan tm y t bi ca ngi v nhiu cng dng c tng cho ngi. Ngi dy dn chng v Bt Hi v s pht trin lng t bi. Vi ngi thc hnh thin nh, ngi gii thch v i n v Su gio php. Thi gian ny, chnh ngi cng t n s thnh tu Ati Yoga, ci ti cao trong gio php ca Nyingma. Dng li Ng i Sn, ngi hnh hng ln cc nh ni ca c Vn Th. y ngi gp nm v yogin n , h tng ngi mt tng Pht c khc bi B tt Long Th. Trong thi gian ny, ngi lm mt tp tn ca cng dng c Vn Th. Tip tc i, Karmapa c mi ving thm lnh th ca hong t Sangha Sri. Ngi c mt ging kha ngn cho c triu nh v thng dn. Ngi cng gip dn a phng chm dt nn xm lng ca chu chu ang e da hy dit ma mng. Qua nhiu vng quc nh, ngi lm du nhng th hn v lm chng cho s k kt nhiu ha c. Ngi b ra phn ln ca ci em li ha bnh v lp nhiu cha. Trong cc hot ng chnh php vo thi gian ny, Rolpe Dorje c h tr bi Yamantaka, hin thn ca tnh bt kh hoi ca Pht tnh. Yamantaka ci m nhng chng ngi ngn chn cng trnh t bi ca ngi. Ngi thu phc cc thn ca lnh th v bng cch y chuyn hng vng t vo trong gio php Kagyu. Mt bin c ng ghi nhn khc t chuyn du hnh l s ving thm ca ngi n ngi cha ni ting v huyn thut ca Sakya Pandita. Minyak, Karmapa ging php v dn xp mt s xin li cho v lnh cha ni lon chng li v Khan. S c mt ca ngi thm nhim vo dn chng mt s tn trng vo li sng bt hi. Cui cng ngy 18 thng 12 nm con Chut Kim, on n triu nh Taiya Tu, ngi c vua v hong hu khon i. y hnh phc, hong hu sanh ra mt a b tn l Maitripala, trong cng thng y. Mi thm giao ca nh vua vi php Kagyu l r rng v thnh tm, bi th

Karmapa c th dy ng v ba ct tr chnh ca gio php Kagyu, tc l Vajragogini, Su gio php ca Naropa v i n ca Tilopa. Rolpe Dorje cng dy cho nhng a tr hong gia mt cn bn Pht php. Ngi cng dy cho dn chng Trung Hoa, Mng C v cc dn tc thiu s v tn gio v bt hi. Nh mt s cng dng cho v guru ca mnh, nh vua th ht t nhn v min cho cc v s khi nhng nghi l triu nh. Sut thi gian li Trung Hoa, hot ng t bi ca ngi cn m rng n vic cha bnh v ha gii cc thin tai. Sau ba nm lm vic Trung Hoa, trong mt gic m, ngi c pht hin cho rng cuc i c vua sp chm dt. iu ny khin ngi quyt nh tr v Ty Tng. Toghon Temur chn ng bi tin ny v cu xin v guru li, ni rng : Trc khi ngi n y mi th u t . By gi th g cng d dng c. Xin ngi li y chng ta c th hong dng gio php nh Kublai Khan v Sakya Phakpa. Xin hy suy ngh k cng. Mi i lc vi nh vua gi y ha du. Ti c thm mt a con. Ngi l mt v thy em li may mn. Rolpe Dorje tr li : Chnh ti cng khng c tr hu. Tt hn l chng ta hy ngng i hi thm. iu m ti c th lm l ban iu lnh cho hong gia bng cch cu n Tam Bo v dy d h. Mi li ca ti c vit ra. By gi ti phi tr li Ty Tng. Ngi tu hnh th phi i n bt k ni no h c th lm li lc cho chng sanh. Tt hn ht l khng rng buc vi bt k quc gia no. Nh vua min cng cho ngi ra i. Karmapa khi hnh vo thng ging nm con Cp Mc. Hnh trnh li c dnh cho s li lc ca c dn nhiu vng ngi i qua. Cng vi Lt ma Lhachen Sonam Solo ca phi Sakya, ngi cu nhiu ti . Ri ngi i qua vng Minyak ngi xy dng mt tu vin mi Kora v hong php. Thi biu hnh trnh xoay vng vi thin nh, dy d v cng vic li ch. Mi th cng dng cho ngi, ngi u cho li ngi cn dng hay xy cha. Khi on n Kongjo ng bc Ty Tng, mt bnh dch u ma ang honh hnh. Vo m khi ngi ti, ngi dn ni rng h nghe nhng ting ng trn rui, ko nh. Sng hm sau, ngi ni rng ngi chm dt bnh dch bng cch bin thnh mt con chim Garuda tiu dit nhng s mt cn bng pht sanh bnh u ma. Karmapa ngc nhin khi nghe ngi dn ni h nghe ting ng ca con chim Garuda, ngi ni tht ra ch l s hot ng ca tm khng chp tng.

T trc, ngi tng thch th th ca n . Kongjo ngi m thy Sarasvati, v phi ngu tng trng ca c Vn Th v l hin thn ca nng lc ngh thut, hin ra vi ngi. Sarasvati a cho ngi mt t vng sa v bo ngi ung. Sng hm sau gic m ny Rolpe Dorje khm ph ra ngi c mt kh nng mi hiu th ca. n vng Tsongkha gn h Kokonor, on ca Karmapa c tip n trng th bi chnh quyn a phng. Ngi ban cho cc li ch gio v gip nhn dn a phng. h Kokonor, ngi lm tp lun Chuyn i cc t kin. Chnh vng ny m ngi gp a tr tin nh c mt nh hng su xa n Pht gio v sau l Tsongkhapa. Ngi th ng gii cho em b vi php danh l Kunga Nyingpo. Ngi tin tri v a tr ny nh sau : y l mt a b thnh, n s l li lc ln lao cho dn chng. Tht vy, ch b ging nh mt c Pht th hai n Ty Tng. Vo thi ny Cng cha Punyadhari ca Minyak, mt t ca ngi, m thy mt tm thangka khng l v c Pht Thch Ca, mt ngi rng khong mi mt si tay. Nghe chuyn, ngi tm cch thc hin iu ny. Ngi ci nga v hnh nh ny bng cc du chn nga. Hnh nh trn t tht hon ho. Ri n c chuyn qua mt tm la khng l. Phi cn n nm trm ngi trong mi ba thng hon thnh tm thangka, n cng miu t c Vn Th v c Di Lc hai bn c Pht Thch Ca. Sau , tm la c ban phc bi Rolpe Dorje. Trong sut bui l, cc du hiu lnh xy ra. Sau , cng cha Punyadhari cng tm thangka cho v guru ca mnh. V sau, cng cha hi kin ngi khi lnh th sp b qun Mng C xm chim. Rolpe Dorje, ngi c ci dng hon ton ca tm bt bo ng, cu nguyn nng lc ca Tr v Bi, v i qun xm lng lin rt khi vng. Dn chng rt mng r. Ngi li trong ba thng, sut thi gian bu khng kh thm m bi lng t i v thin tm gia loi ngi v vn vt. Hot ng mnh m ca ngi trong c hai lnh vc Pht php v phc li x hi lm mt vi ni khc ghen tc. Nhng mu m c to ra cn tr ngi, nhng chng u v ngha. Karmapa theo ch n ung cht ch khi lu tri cng nh trong tu vin. T khi thc dy n chn gi sng, ngi c nhng thc hnh tm linh. T n tra, ngi dy php. Vo bui tra, ngi l bi v thin hnh. Sut chiu, ngi thin nh v Qun Th m, n ti ngi nghin cu hay trc tc kinh lun. m ca ngi tri qua trong s thc hnh Yoga Gic mng. Ngi n chay v xem y l ch cn bn ni lu tri ca mnh. Du bao quanh bi mu v ni xu, ngi vn khng h hn v thn nhin. Tri vi nhiu v tu hnh ni ting, ngi t ra khng thch th lm vi cc i th ch, m dnh

s thch th ny cho cc thin gi. Bt c ni u ngi n, ngi u lm vic ht mnh cho s li lc ca ngi khc trong bt k cch th no c th c, t chuyn xy cu cho ti vic dy mn siu hnh hc. Ngh nghip ngi biu l nhng c tnh ca mt v B tt thc s v s thin xo bc thy v mi kha cnh gio l ca c Pht. Khi on n tnh Nangchen, sc kho ngi xung thp. Tuy nhin, ngi thng bo cho mi ngi rng ngi cha n thi tch. Ngi cn ni ngi s tch mt vng trng rng c nhiu hu nai v nga hoang. Nu ti lm bnh mt vng nh th, ti s tch. Bi th, ch mt cun sch no ca ti. on n t vin Karma Gon, y ngi ch dy cho cc v s . Karmapa yu cu cc t em theo t g tng trong giai on sau ca cuc hnh trnh. Ngi ni rng Trung Hoa c tc l dng g trm ha tng cc con ngi ng knh trng, nhng v Ty Tng khng c loi g ny, nn phi dng g tng. Khi on n Nakchu, mt v s lm tay ngi b gy. iu ny c xem nh l rt xu. Trong thi gian ny, Rolpe Dorje ni vi cc t v ty tng v s him ngho ca sanh t v s bt lc ph bin ca con ngi i vi ng o. Ngi ni : Tt nht phi ch by bn cht ch thc ca sanh t lun hi, trong tt c u v thng. Mt t l Rekawa ngh rng Karmapa m ch n s t b th gian ca ngi v xin ngi ch vi ra i. Th m mi ngi khc trong lu tri u ci Rekawa. Ri on n dng tri trn nhng bnh nguyn bng phng ca min bc Ty Tng. Nhng im xu c nhn thy trong khu tri v chnh Karmapa bnh lun bng gi v chng. Vo m trng trn thng 7 nm con Heo Ci Thy, Rolpe Dorje tr bnh. Ngi nhn chm vo khng gian v tr tng Li nguyn Ph Hin.(2) Th ri ngi thin nh cho n trc lc bnh minh, khi ngi ra i. Gi pht ngi ra i xy ra nhng hin tng tri t l lng, cho ngi ta bit cc daka v dakini n cho Rolpe Dorje. Nhiu ngi khp Ty Tng tng c mt tng giao c nhn vi ngi, nhn thy ngi trong nhng biu l khc nhau cng mt thi gian ny. Tro v x li ca Rolpe Dorje c a n tu vin Tsurphu v c th nh thnh tch. Cc t chnh ca Karmapa Rolpe Dorje l Shamar Kachod Wangpo, Drigung Chokyi Drakpa v Lobzang Drakpa Tsongkhapa.

5 Karmapa Dezhin Shegpa (1384-1415) DEZHIN SHEGPA, sanh lc bnh minh ngy 18 thng 6 nm con Chut Mc (1384) bi hnh gi yogin Guru Rinchen v v l Lhamo Kyi. Khi mang thai c nhiu im lnh v ngay sau khi sanh ra, Dezhin Shegpa tht ln : Knh l tt c ch Pht. Ti l Karma Pakshi. Om Mani Padme Hum. n nm tui, Dezhin Shegpa c mi n Kongpo Ngakphu, y c mt i thin gi b trt ng trn tuyt v b gy ba xng sn. a b hu thn xoa bp sn ng v ng c cha lnh, khng au n na. Trong thi gian ny, Dezhin Shegpa nhn c vi s th php v kinh in cho s thc hnh v sau. Chng gm Su gio php ca Naropa v i n ca Tilopa, nhng gio hun chnh ca phi Kagyu. Nm by tui, ngi tu tp s vi i tr tr Ngakphu Sonam Zangpo, hc tp c gio l Tiu tha ln i tha. Ri ngi chnh thc ln ngi ti tu vin Tsurphu. Ngi bt u tu hc vi v thy, cho n khi th T kheo gii nm mi chn tui trong mt gii n ln (tm mi v) cha tng c Ty Tng. Khi s gio dc cn bn xong, Dezhin Shegpa bt u du hnh. Trn ng i, ngi gp php s phi Nyingma l Sangye Lingpa, m ngi tng bit trong i trc. Php s tng ngi mt khn qung v t vng, v ngi nhc ng nh li ng cn s hu mt cy gy i do ca Karmapa. Sangye Lingpa ngc nhin bi kh nng tr hu ca ngi v tr nn rt sng m ngi. Tip tc du hnh, Karmapa nhn s truyn php ca Vajramala v cc gio hun khc t v thnh thin s Yeshe Pal. Sau , ngi c mi thm x Kham. Trong cuc du hnh ny ngi ban gio php cho c hai pha ti gia v xut gia. Nhng li dy ty duyn hp vi thnh chng, bao gm mi kha cnh ca Pht php, t cn bn i tha cho n Mt tha. Chm dt cuc ving thm, ngi tr v Tsurphu. Karmapa th nm ch tm n s ha gii cc cng ng chia r v c gng thit nh Bt hi, Bt bo ng nh l khun kh cho mi thi chnh tr v x hi. Ngi sng lp cc ch nui dng bo v cho th rng hoang d, v cng chm dt nn i tin mi l. Tm t bi ca ngi biu l ni c hai mt x hi v tn gio.

Mt kha cnh quan trng trong ngh nghip ca Karmapa l mi tng giao ca ngi vi hong i Minh, Yung Lo. V vua ny, c gi bi mt gic m v c Qun Th m, v cng vi s thc dc ca hong hu, mi Karmapa n thm Trung Hoa vo nm 1406. Bc th mi c on vit : Cha ti v cha m hong hu ca mt. Ngi l nim hy vng c nht ca ti ; l tinh hoa ca Pht tnh. Xin hy n ngay. Ti gi tng ngi mt s nn bc, mt trm nm mi ng tin, hai mi cun la, mt s trm, mt trm nm mi bch tr v mi cn hng. Khi n Nam kinh ba nm sau , ngi c n tip bi mi ngn v tng. Ti cung in, vua cho n ngi v tng khn qung v mt v c qu, vng xon ca n xoay v bn phi. Nh vua ngh rng nu Karmapa thc c tha tm thng nh ngi ta ni, th ngi s bit nh vua v s c nhng th qu tng nh ca nh vua. Khi vua ngh th, Dezhin Shegpa rt ra khi ti ngi mt khn qung v t v bng v c, vng xon xoay v bn phi v trao cho nh vua. Nh vua khon i v guru mi tm thy ny, cho ngi v tr danh d bn tri vua. biu l lng sng m, nh vua cho ngi mt ci ngai cao hn ngai ca mnh. Sut mt thng sau, khi Karmapa cn ngh ngi sau chuyn i di, vua v triu thn tip tc em n nhng qu tng. Theo cch ny, mt khng kh tun phc v ngng m gio php pht trin. Cui cng, vo ngy 5 thng 2 nm con Chut Th, Dezhin Shegpa bt u ging dy. Trong hai tun tip theo ngi ban cho vua v hong hu cc l th php v Qun Th m mu , Vajrakilaya, Guhyasamaja, Maitreya (Di Lc), Vajradhatu (Kim Cng Gii), Hevajra, Tara, Vairocana (T L Gi Na), Bhaisajyaguru (Dc S) v Qun m Thin Th. Trong nhng tun ny, ngi biu l bn cht thn diu ca nng lc gic ng, nng lc ny c nh thc bi s thnh tu cc gio l Kim Cng tha. Ngy th nht khi nh vua dng y cho guru ca mnh v ch tng, mt ngi cha hin ra gia khng trung. Ngy th hai, mt cu vng ging nh ci bnh bt hin ra, vi nhng m my ging nh thnh chng La Hn.(1) Ngy th ba, khng kh ngp y hng thm v mt cn ma nh v nh ri xung. Ngy th t, mt cu vng rc r hin trn nh ca ngi.

Ngy th nm, khng gian y nhng du hiu tt lnh v dn chng tin rng h c th thy cc v La hn trn ng ph. Ngy th su, nhiu nh sng pht ra t bn th ca ngi. Ngy th by, mt nh sng rc r mu khng th c trn tri t ny n t tng Pht ca chnh in soi khp nn. Ngy th tm, hai vng sng xut hin trong khng trung : mt bay ln trn vng lng tm v mt l lng trn cung thnh. Ngy th chn, mt m ng ni rng h thy mt nh s gi bay trn khng trung v bin mt ni ca ca ngi cha. Ngy th mi, mt con su v mt con chim ging nh chim Garuda mu xanh bay vi nhau trn tri. Ngy th mi mt, nhng tia sng rc r nh chy v pha ng pht t ngi cha ca ngi v cn nh ngi ang . Ngy th mi hai, mt cn ma hoa ri xung cung thnh. Ngy th mi ba, dn chng ni rng h thy vi v tng trn bu tri, tng kinh v l ly hng v ch ca ngi Karmapa. Ngy th mi bn, cc bui l hon tt. Mt by su nhy ma trn tri v cc m my c hnh dng ca ch thin, chim Garuda,(2) s t, voi, thp(3) v rng. Ngy tip theo, ngi c tn vinh bi nh vua, v c vua t cho mt php danh tn qu bng ting Trung Hoa. Ngy hm sau l bui tip i ngi ti cung in. chm dt, mt bui tic cht ni c ng ca ngi. Sut cc l lc ny, s hin l ca nng lc Kim Cng tha c ngi khi dy vn tip tc din ra. Vua Yung Lo ngh rng nhng s c thn k ng c chng kin nh vo lng tin ca mnh cn phi lu gi li cho hu th. ng ra lnh cho cc ngh s ti hoa v li chng trong nhng bc la di, mt trong nhng bc tranh c gi Tsurphu. Chnh nh vua th ln nhng bc tranh, c dch ra thnh nm th ting : Tng, Hoa, Mng, Yugor v Th. Sau cc bui l v ban php, ngi hnh hng n Ng i Sn, nm nh ni ca c Vn Th. Mc d xa v thy ca mnh, nh vua vn tip

tc tri qua nhng cm nghim t li dy ca ngi nh l kt qu ca s sng m khng lay chuyn ca mnh. Khi Dezhin Shegpa hnh hng tr v, ngi khm ph ra nh vua ang bn bu vi nhng k hoch xm lng Ty Tng. Yung Lo tm cch hp l ha nh ca mnh, ni vi Thy rng : Ti ch mun gi mt o qun t ngi n Ty Tng, v trong tng lai c qu nhiu gio phi xung t nhau. Tt nht l phi tp hp tt c vo trong gio phi ca thy. Nh th mi nm s c hi ngh tn gio Ty Tng kt hp mi hc phi khp nc. Karmapa khng b quyn r bi nh tham vng ny, v lm ng nn ch bng cch ni : Ch mt gio phi thi th khng sp t cho nhiu loi ngi. Khng ch g khi ngh rng nn tp trung tt c mi gio phi vo mt ci. Mi hc phi ring bit c c bit lp ra hon thnh mt kha cnh c bit cho phc li ca dn chng. Th nn, xin ng gi binh. Yung Lo b thuyt phc bi nhng li ni ny v chp thun theo Thy. Tht ra, ngi gii tr cho nh vua khi nh xm lng mt ln th hai na. iu ny xy ra khi phi b i s ca Trung Hoa Ty Tng b tn cng bi mt m th ph gn cha Drigung. Khi vua nghe tin ny, ng sa son xut qun trng pht nhng Karmapa li thuyt phc thnh cng ch p ng bng vic chng li bo lc khng b. Bng cch y, Karmapa chnh ngi cng hng v s truyn b con ng bt bo ng v khoan dung. Mi lin lc gia nh vua v Karmapa l s thnh tm v tin cn su m. Nh l kt qu ca lng sng m ca nh vua, mt hm trong mt bui l, Yung Lo thy c bn cht v hn ca tm ngi Karmapa, m tng trng l vng min Kim Cng mu en. Nh vua hiu rng chnh nh vo lng sng m vo bc guru ca mnh m ng c th thy c vng min Kim Cng en, n hin din v hnh trn u mi ha thn Karmapa. Th ri ng quyt nh lm mt ci theo khun mu thy c, trang hong bng vng v ngc cng dng guru ca mnh. Dezhin Shegpa lm mt bui l trnh ra cho dn chng thy phin bn ny ca ci vng min, trong bui y ngi hin thn nh l tm i Bi ca c Qun m. Bng cch y ngi truyn thng ngun tm cm ca chnh tm linh mnh. T lc tr i, bui l Vng min Kim Cng en tr thnh mt nghi thc trong hot ng Pht s ca cc v Karmapa. Nm 1408, ngi loan bo cho vua quyt nh tr li Ty Tng. Yung Lo bt ng bi tin ny, ni rng : Ngi qu tt lng khi n ni y nhng

ngi li khng lu. Ngy trc mt v vua th quyn hnh nhiu hn v guru ca mnh, nhng ngi, v guru ca ti, quyn lc hn c ti. Ti khng th can ngn ngi khi ngi mun, nhng xin hy tr li y khi ti yu cu. Sau mt cuc hnh trnh di, cui cng ngi n Tsurphu. Ngi t vin h hng v ng t bi th ngi bt tay vo vic sa sang. Cng lc, ngi ch huy vic chp li Tam Tng trn vng v bc. Ngi ng gp ti sn v lng thc cho cc v tng v dn chng vng trung Ty Tng. Karmapa c cc v ng thi rt tn knh. Je Tsong-khapa gi cho ngi mt l th, trong vit : Ngi nh mt v Pht th hai. Ti rt mun c thy ngi nhng ang mc ba nm nhp tht. Th nn, ti xin gi ngi bc tng Di Lc ca ngi Atisa. Mc du c trch nhim khng l iu hnh phi Karma Kagyu, ngi khng bao gi ri khi thi nh nhn v t ha. Trung Mase Togden, ngi lp ra h thng cha Surmang, mt ln i hi Karmapa qu trch nhm Karma Garchen ph b nhng giao c ca h. Ngi bo rng : Sut i ti khng bao gi gin d. Ti s khng bao gi gin d. Mt cu chuyn v ngi k rng c mt thin tng thch ng hn hnh thin. Tuy nhin, trong gic ng, khun mt ti ci v i khi ton b phn trn thn ca Karmapa hin ra vi ng. B chn ng v ngha ca s khn thit rt ra t iu ny, v tng y tr nn mt ngi tham thin sing nng cn mn. Nm 1415, ngi c mi n x Kham, ngi t chi, ni rng ngi s gp dn chng x Kham sm trong mt trng hp khc. Sau nm , ngi mc bnh u ma. Dn d t gi gn cc tp sch v cc php kh ca mnh xong, ngi ra i vo ngy trng trn, nm ba mi mt tui. Sau khi thn th ngi c ha thiu, nhiu hnh ca cc v ha thn nh Guhyasamaja v Hevajra hin ln trn xng ca ngi. Cc t chnh ca v Karmapa th nm l Trung Mase Togden, vua Yung Lo v Shamar Chophel Yeshe, cng nh Drigung Kagyu, Chen-Nga Dondrup Gyalpo v Minyak Tokden.

6 Karmapa Thongwa Donden (1416-1453) Nm 1416, v Karmapa th su, THONGWA DONDEN sanh vng Ngom gn cha Karma Gon x Kham. Nh th li bo trc ca v Karmapa i trc vi dn x Kham c thc hin. Cha m ngi u rt tn ngng. Trong thi mang thai, h c nhng gic m c ngha v khi sanh ra h nhn ra rng a con h l mt a b rt c bit. Khi ch vi thng tui, Thongwa Donden c cha m a n Lt ma Ngompa Jadral, mt t ca Karmapa th nm. a b rt xc ng vi cuc gp g v bt u nh vn. Ngompa Jadral hi a b em tht s l ai. a b tr li : Ti l ci v sanh, ngoi mi danh tng, ni chn, v ti l s vinh quang ca mi ci g ang sng. Ti s dn dt nhiu ngi n gii thot. Sau , v Shamar Rinpoche th ba l Chopel Yeshe chnh thc nhn em l v Karmapa th su v lm l ng quang cho em. Trong thi tr, Karmapa Thongwa Donden do mt vng cc tu vin Kagyu, nhng tnh cch sm pht trin gy mt n tng sng ng ln mi ngi. Ngi gp v Tulku Trungpa i th nht l Kunga Gyaltsen cha Surmang v lm ng ngc nhin khi hi : Si dy bo h ti cho ng trong i trc ca ti u ri ? Lt ma Trungpa sng s v xc ng, trnh ra si dy v l ly v guru ca mnh. a tr Thongwa Donden tm li tnh cht tm linh t nhin ca mnh qua nhng linh kin v cc ha thn. Nm 1424, lc tm tui, ngi c vo tu tp s bi tr tr Sonam Zangpo v c nhn nhng li nguyn ca B tt. Ngi bt u s hc qua kinh in v thc hnh php vi v i thnh Ratnabhadra, mt hu thn ca Rechungpa. T v Lt ma ny, v Karmapa tr tui nhn c s truyn th php v cc kinh in v Vajrayogini, Hevajra v i n. Shamar Rinpoche truyn cho cc gio php ca Tilopa cng vi cc li dy khc ca phi Karma Kagyu. S gio dc v tn gio cho ngi khng gii hn trong truyn thng Kamtshang, m cng c nm Tantra v Su php ca Niguma,(1) c hai xut pht t Shangpa Kagyu, v cng c gio php Duk Ngal Shijay(2) ca v thy n l Phadampa Sangye. Thi nin thiu, v Karmapa th su rt ch trng n s pht trin mt h thng vng chc v nghi l cho phi Kamtshang. Lc u, phi Karma

Kagyu ch trng v thin nh, bi th n c mnh danh l Truyn thng thin nh, nghi l c phn s si. Nghi l c phi Karma Kagyu dng phn ln mn t cc truyn thng khc. Thongwa Donden tm cch thit lp mt cn bn vng chc cho nghi l ca phi Kamtshang, v vit nhiu nghi thc tu hnh cho phi ny. Ngi vit cc thc hnh tm linh v hai bn tn rt quan trng ca Kagyu l Vajrayogini v Cakrasamvara v cng vit mt ch gii di Thc hnh tin khi. Ngi ph din mt cch tng tn mi. Ngi cng son mt ch lun nghi thc v iu ma v Mahakala. Ci nhn thng thu ca ngi gp thm mt sc mnh c bit v s su xa vo n lc ca ngi trong lnh vc ny. Vo giai on hon thnh ca thi k vit cc sch lun ny, Karmapa c th i gii v sa son mt vng i thm cc cha trung Ty Tng. Trong cuc hnh trnh ngi c nhiu linh kin. Trong mt linh kin, ngi thy Mahakala cng vi phi ngu tr hu v nhn c t hai v Su Yoga ca Naropa v i n ca Tilopa. mt ch khc, ngi gp Tilopa, Milarepa v Vimalamitra trong mt th kin kt hp hai phi Mahamudra v Maha Ati. V sau, Vajradhara vi v Karmapa th nht l Dusum Khyenpa i theo, hin ra vi ngi, biu tng cho nng lc ca phi Kagyu. Trong mt th kin khc, ngi thy v thnh Mt tha n Dombhi Heruka(3) v v phi ngu, ci trn mt con cp. Dombhi Heruka pht hin cho ngi bit rng ngi hon ton trong sch v khi mi nhim. Lhasa, Karmapa th su gp v tr tr ni ting ca phi Sakya l Kunchen Rongtonpa,(4) v ny ban cho ngi mt s ln gio php. Rongtonpa thch th bi s thng sng ca Thongwa Donden v tuyn b : Ti c mt v Pht lm t. Thi gian ny Karmapa sa sang s h hi ca cc cha Sangphu v Ngakphu. Ri ngi n Tsurphu v x Kham. Nh s thanh tnh ca cm thc, ton th ngoi cnh hin ra vi ngi nh mt trng thu th. mt ni, ngi thy Vajra-yogini v cha Surmang l cn c ca dng Cakrasamvara pht xut t ngi Tilopa, ngi thy ha thn Cakrasamvara v Dolma Lhakhang, Tara xut hin v khin Karmapa lm nhng li tn tng tn vinh Tara. Sachen Kunga Nyingpo, mt trong nm i Lt ma ca phi Sakya xut hin vi ngi trong mt linh kin, nh em li ha bnh cho nhiu th lnh a phng ang b cun vo s tranh u. Karmapa xut bn Kanjur v Tanjur, bng nhiu qu tng nhn c trong cc cuc du hnh. Sut thi gian ny ngi tip tc nhn c nhng li gio hun qua cc linh kin v Long Th, nh i trit gia, Milarepa v Padmasambhava.

Nm 1452, ngi linh cm v ci cht ca mnh, Lt ma Sangye Senge cu xin cho s trng th ca ngi v Karmapa ni : Nm nay khng c g xy ra u. Trong chn thng ti, ti s t lnh trch nhim v i mnh. Ngi i n tu trong vng Kongpo min nam Ty Tng sa son cho ci cht. Karmapa truyn cc cun sch ca ngi v cc php kh cho Gyaltshap Gushri Paljor, cng vi mt bc th bo trc s sanh ca hu thn Karmapa k tip. Ngi ni vi Gyaltshap Rinpoche : n khi ti tr li, xin hy trng coi phi Kagyu. Hin gi Sambhala(5) v Mecca ang c chin tranh. Ti phi i gip Sambhala. Nhng thng cui cng, ngi sng tc cc th ca. u nm 1453, vo lc ba mi by tui, ngi ni vi ngi chung quanh : Ti sp gp cc Lt ma ca dng Kagyu. Hy hc tng cu cu nguyn ny : Ti cu nguyn v T Bi v i l Thongwa Donden. Xin trng coi ti vi cp mt bi mn, hin thn ca tt c ch Pht. Ri ngi ra i trong thin nh. Nhiu x li c tm thy trong tro ha tng. Nhng t chnh ca Karmapa th su l Gyaltshap Gushri Paljor Dondup, Situ Tashi Namgyal v Bengar Jampal Zangpo, l nhng ngi ngi giao ph dng.

7 Karmapa Chodrag Gyaltsho (1454-1506) Thng ging nm 1454 hu thn Karmapa th by, CHODRAG GYALTSHO, sanh ra ti min nam Ty Tng. Cha ngi l Drakpa Paldrup v m l Lhamo Kyi. Ngay khi cn b, ngi c xem l hu thn ca mt v Thy tm linh. Mi mt tui, ngi biu l mt s pht trin sm d thng, lm ngi ta cng tin thm iu y. Mt hm, ngi t nhin tht ln cc ch Ah, Hm v tuyn b : Khng c g trong th gii, ngoi Tnh Khng. Ngi ta c th ngh c mt bn cht, nhng h sai lm. Vi ti, khng c sanh cng khng c dit. a b c a n tri ca Gyaltshap Paljor Dondrup, v nm quyn tng phi. Gyaltshap Rinpoche nhn a b l hu thn mi ca Karmapa v lm l ng quang cho em. Ngi ta ni trong dp ny, em b ni : Ti l Vajradhara. a b li vi Gyaltshap Rinpoche v nm 1458 lc bn tui, i mt vng nam Ty Tng. Nh trng hp ca cc Karmapa, tnh cch tm linh t nhin ca ngi biu l qua cc linh kin. S chng chc bm sinh v phong cch ca a tr truyn thng cho bt k ai tip xc vi n. Khi lu tri tu vin chuyn qua cc vng pha nam Ty Tng, ngi dng nh hng ca mnh chm dt cuc chin gia hai b tc Naga v Bhutan. Ngi cng dn xp tr t do cho cc t nhn v chnh tr v cc cuc xung t. V Karmapa tr tui n chay v khuyn d nhiu ngi b ngh li c v sn bn. Ngi bo v gia sc, tru b v cu v lm nhng du hiu bng nhng di bng ch vng chng khng th b bt git. Mt kha cnh khc trong cng tc phc li v x hi l bi b thu qua cu v xy dng nhng chic cu bng st. T nam Ty Tng, tri di chuyn dn v vng Kham. tu vin Karma, Gyaltshap Rinpoche th ng gii v B tt gii cho Karmapa mi tm tui. Ngi tip tc hc y v c th gii Sa di vi Lt ma Jampal Zangpo, v chng mn v l t ca Karmapa i trc. S hc tp ca ngi trong thi gian ny nhm vo Lut tng, tng qut ln chi tit. Cc v thy khc l Situ Rinpoche, Tashi Namgyal t h m ngi nhn c nhiu li dy truyn khu ca phi Kamtshang. Nm 1465, ngi ri khi tu vin Karma v du hnh n bin gii ng bc Ty Tng. ngi chm dt mi th hn gia ngi theo Pht gio v ngi theo o Bon a phng. ph ha vo khng kh chnh tr

ny, ngi loan bo thng ip cn bn ca Pht gio cho dn a phng. Bt k vt cng dng no nhn c, ngi u cho li ngi ngho v cc cha. ng thi vi vic li lc cho ngi khc, ngi tip tc s tu hnh ring. Mt trong nhng php mn ngha nht trong i ngi l Chod, t dng phi ca n Yogi ni ting l Machig Lab Dronma. Khi vo thin nh ny, ngi tht s thy b xng ca mnh. Chodrag Gyaltsho l mt hc gi hon ho du cn nh. cha Rawa Gang, ngi tho lun vi nm hc gi cao cp. Trong cc cuc tho lun ny, Karmapa sa sai nhng ch khng vng vng trong quan im trit hc ca h. tu vin Surmang ca cc Tulku Trungpa, Chodrag Gyalsho vit vi cun sch lin quan n nhng phng din khc nhau ca gio php. Nm 1471, mi by tui, Karmapa th by du hnh vi tri ca mnh n Kawa Karpo, chn hnh hng th Cakrasamvara. Ngi i vo mt cuc thin nh mnh m trong by nm hon thnh vic tu tp. Cng nh cc ha thn Karmapa khc, ngi c mt mi lin h t nhin vi Guru Padmasambhava. Trong mt phng din no , Lt ma Karmapa c th c xem l ha thn ca Padmasambhava. Tr v cha Karma Gon sau mt cuc n tu di, ngi c mt linh kin v Guru Padma bao quanh bi cc ha thn ca phi Nyingma, Pht Thch Ca v cc Lt ma phi Kagyu. Karmapa c th kin ny nhc nh phi kim tm cc thung lng kn o c th an ton sut cuc xung t sp n m ngi thy trc l khng th trnh. Sau , ngi thm li min nam Ty Tng, sa sang vi ngi cha v ci thin sinh hot ca chng. Th ri ngi i Tsurphu, tu vin chnh, sa sang mt tng c Thch Ca tht ln do Karma Pakshi to. Ngi bin vic hc php thnh mt u tin quan trng, vi quan im y ngi thit lp mt Pht hc vin ln Tsurphu, tr nn ni ting. Karmapa c mi n triu nh ca Tashi Thargye, v nm quyn chnh tr v tn gio ca mt tnh nam Ty Tng. Ngi ban cho mt lot nhng gio l Kagyu v p l, Tashi Thargye dng ht tnh l, ti sn, nh ca v cha chin, gm c cha ca ring mnh l cha Chkhor Lhunpo cho Karmapa. triu nh ca Tashi Thargye, ngi gp v Karma Thinleypa th nht l Cholay Namgyal.(1)

Karma Thinleypa xin Karmapa, ngi m ng xem nh ha thn ca Pht Thch Ca, v nhng gio l b mt ca phi Kagyu. Ngi tr li : Nu ng ha nm gi dng phi ca ti, ti s trao cc gio php cho ng. Trong nm thng tip, Karma Thinleypa nghin cu v thc hnh Su Yoga ca Naropa v i n cho n khi mt ngha ca cc gio php ny ny sanh ni ng. Ngi bn lp t mnh lm tr tr cha Chokhor Lhunpo, ngi cng lp mt Pht hc vin. Pht hc vin cung cp mt kha trnh y v trit hc, tm l hc, nghi l v gii lut. C ba bc hc tt nghip. Hc vin ny di s iu khin ca Karma Thinleypa gi vai tr trng yu trong s truyn b Pht php. Danh ting ca Ngi vang n n v c Trung Hoa. Ngi nhn qu tng ca v tr tr cha B o trng. Vi hc gi ni ting ca n, gm Rahula Kilaya v Sila Sagara n din kin ngi. Hong Trung Hoa gi mt li mi thm ving. Tuy nhin, ngi khng th i trong thi gian ny. Nm 1498, ngi i vng x Kongpo, ngi tm thy mt ch n tu v nhn ra v tulku Situ th ba l Tashi Paljor. Sau , ngi tr v Lhasa ch ta mt hi ngh tn gio. Ngi c tip n bi cc v s ca cha Drepung v Gaden ca phi Gelugpa. Rinpung, Karmapa dy nhiu v s trong c i php s Sakya Chokden. Bi dy ca ngi bao gm cc kinh, lun ca V Trc v Long Th. Hc vn rng ca ngi c nhiu thnh vin ca mi truyn thng tm linh khc nhau cng nhn. c Karmapa th by l mt tc gi sng tc nhiu, ngi vit nhiu sch v Lut, trit l Trung Qun v Tantra. Th k ca ngi l Dakpo Rabjampa Chogyal Tenpa, k rng khi ngi vit mt cun sch v nhn minh lun l Rigjung Jatso, mt gii thch v by cun sch nhn minh lun ca Dignaga (Trn Na) v Dharmakirti (Php Xng) ngi c n ra m khng cn tra cu. Ngi trng cy vo tr nh cho nhng bin lun v trch dn t kinh in v cc ch gii. Dng t tng ca ngi khng th b ct t. Nu ang c m b ngt, ngi c th tm tt li v sau ng vo ch m ngi ngng. i khi th k mun hi s gii thch mt im kh hiu, ngi gt qua mt bn cu hi v sm tr li tin trnh c mt cch t nhin. Thnh thong, ngi phi ni thm : Con phi tin iu bc guru ca con ni ra. Gii thch ri s c v sau. Karmapa rt kh hnh v gin d trong li sng. Ngay khi i du hnh, ngi yn lng v tnh thc. i khi ngi ra khi s im lng n dt ny tip khch, nhng khi lm th, ngi khng bao gi dung th cho nhng chuyn tm pho th tc. Ngc vi tnh cch kh hnh ring ca ngi, lu tu

trang hong phong ph v rc r. Lu t ngai c mt mi bng vng v trang hong bng cc thnh tch qu nht, trn treo mi ba cy d lng ly. Ngai ca ngi ph bng ngc trai, pha sau l mt tm gng gn ngc trai. Nm nm mi hai tui, Karmapa d cm v ci cht ca ngi. Ngi khuyn bo dn Krongpo thc hnh php v rt vo n c. C nhiu ngi n mong din kin ngi n ni ngi phi ra khi s n c, ln ngi trn ngai trong lu. Ngi xut hin vi dn chng trong hnh thc ca Bo thn. Lc y, ngi giao quyn k th cho Situ Rinpoche v ch ra rng kip ti ngi s sanh ra x Kham v cho bit tn cha m tng lai ca ngi. Sng hm sau, ngi ra i trong thin nh. Ti sn ca ngi c chia cho cc cha Kagyu. Xc thn ngi c a ti Tsurphu v c ha tng. X li c t trong mt ci thp. Cc t ca v Karmapa th by rt nhiu, trong c Gyaltshap Tulku, Lt ma Tashi Namgyal, Rinpoche Shamar th t, Lt ma Sangye Nyenpa, Sakya Choden, Karma Thin-leypa, Karma Kachodpa, nh lun l Wangchuk Gyalsten, Sakya Wangchuk v Terton phi Nyingma l Samten Lingpa.

8 Karmapa Mikyo Dorje (1507-1554) Trc ci cht ca mnh khng lu, Karmapa th by l Chodrag Gyaltsho c mt linh kin v c Di Lc, c Pht tng lai, ngi ni : Chng ta ang gn n s chm dt thi i ca Pht Thch Ca v nhiu ngi sp sa vo nhng ci gii thp km. Bi th, con phi lu xut nhiu ha thn ca con. Thm vo , Chodrag Gyaltsho thy trc hon cnh ca k ti sanh ti. Sng hm sau, khi i b, ngi vit li chi tit m ngi truyn li cho ph chnh ca mnh. Ngy 4 thng 11 nm 1507, v Karmapa th tm Mikyo Dorje sanh ra Damchu pha ng Ty Tng. a b s sanh m mt v ni : Karmapa. Tin tc v a b ng ch lan nhanh v n tai Situ Rinpoche th ba, l Tashi Paljor, ngi nhn ra rng ch a b sanh ra ph hp vi cc chi tit li trong l th bo trc ca Chodrag Gyaltsho. Situ Rinpoche kim tra em b v hi cha m em. Ngi hi lng v s ging nhau gia tn cha m hin ti ca Karmapa v tn cha m li trong l th. Mi chi tit khc u ng hp. Situ Rinpoche xc nhn a b qu tht l hu thn ca Karmapa nhng yu cu cha m gi b mt trong ba thng bo v em b khi nhng m mu xu. Ngi a cho cha m em vi vin thuc c lm php ban phc, t tr, b v nhang trm, v ni vi h : Cho em b tr b v t nhang trc mt em, ni rng do Situ Rinpoche gi ti. Ri a cho em nhng vin thuc c ban phc. Nu em tht l hu thn ca Karmapa em s tht ln vi li. Hy k li cho ti em ni g. Ngi cha theo li dn v em b Karmapa tht ln cc ch e, ma, ho v ni : Ch nghi ng, ti l Karmapa. iu ny c thut li cho Situ Rinpoche v lc ba thng tui, em b theo ngi n tu vin Karma. Em b c mt i thin s n thm, ngi l Ser Phowa, mt t thn thit ca Karmapa th by. Khi l cng puja c c hnh, em b dng trng nh v chung rt thnh tho. Ser Phowa hi em : Nu em l Karmapa, em c nh dy ta nhng g Tse Lhakhang khng ? Em b tr li : Ti ban cho ng i n v Su gio php ca Naropa. Nm 1512, lc nm tui, Mikyo Dorje n Riwoche. Em c Lt ma Sonam Rinchen hi em thc s l ai. Em b ci v ni : i khi ti l Padmasambhava, i khi ti l Saraha v cc lc khc ti l Karmapa. Ti c nhiu ha thn. tnh Tsang c mi su, cn min ty Ty Tng c mt tc trng l ha thn ca ti.

Trong nm , c mt em b vng Amdo c xem nh l mt ng c vin c th l hu thn ca Karmapa. Gyalt-shap Rinpoche ln ng i kim tra em b y nhng khi gp Mikyo Dorje, ngi t nhin cm thy bt buc phi l ly em b ny. Bit rng y l hu thn ca Karmapa, Gyaltshap Rinpoche gi nhng l th c thm quyn n mi tu vin Karma Kagyu tuyn b rng, theo s tin tri ca Padmasam-bhava, tn ca v Karmapa th tm l Mikyo Dorje. Nm sau, Gyaltshap Rinpoche lm l ng quang cho a b nh l Karmapa th tm Tse Lhakhang. S gio dc cho v Karmapa th tm bt u khi em ln by tui. V thy u tin l Situ Rinpoche, t ngi em th gio Tm gii(1) v vi gio l s ng phi Kagyu. Ri Mikyo Dorje bt u i mt vng cc tu vin. cha Surmang, mt linh kin v dng Kagyu gi cho ngi di sn k tha phong ph ca mnh. t lu sau, v Karmapa tr tui gp g thin s Sangye Nyenpa, ngi m Chodrag Gyaltsho ch nh l ngi ni dng trong i trc ca ngi. Sau , Mikyo Dorje v lu tri du hnh n x Kham xa xi. Nng khiu tim n ca ngi tip tc hin l : trong mt linh kin ngi nhn c nhng li dy t Pht Thch Ca c hai i t cng theo l X Li Pht v Ma ha Mc Kin Lin. Trong khi vng ny, v Karmapa tr tui c mt gic m rt ngha, cc v Dakini ni vi ngi : Ngi l phng din hot ng ca ch Pht ba thi. Mikyo Dorje v on ca ngi tr li mt thi gian ngn Riwoche, ngi tin hnh cng vic tn gio v phc li x hi. Sau , Karmapa thm li ni chn sanh ra trong tnh Damchu. y, ngi c mt linh kin su xa, trong Guru Padmasambhava pht l cho ngi bn cht tht ca ngi, ni rng : Ta l Padmasambhava v ng l t chnh ca ta, Gyalwa Choyang.(2) S kt hp c hai bn th chng ta l Vajradhara. Mt thi gian ngn sau, Mikyo Dorje, gi nh n Dusum Khyenpa, lm mt chuyn hnh hng n Kampo Gangra. Ngi ta ni rng ngi li nhng du chn ni nhiu hang ng thin nh ni y. Nm 1516, Karmapa chn tui nhn c li mi t nh vua x Jang Satham. Ngi nhn li v ra i vi on ty tng. on c n tip trng th v nh vua khng tic s tn vinh v qu tng cho v Karmapa tr tui. T cch khng th ngh lng ca Mikyo Dorje gy mt du n su xa ln nh vua, trc khng hiu bit r rng v o Pht. Nh vua cung cp cho s nng chnh php trong lnh th ca mnh v chp nhn mt

thi khng bo ng trong cc vn chnh tr. Trc khi ri khi, Mikyo Dorje ha by nm na s tr li. Nm 1517 v Karmapa tr tui vo mt giai on quan trng nht trong vic hc ca mnh. Trong ba nm tip theo, ngi nhn c, t Lt ma Sanjye Nyenpa, cn bn Pht php cng vi ton b s trao truyn ca phi Karma Kagyu. Mc du giu c, Sanjye Nyenpa l mt gng mu hon thin ca s kh hnh phi Kagyu. Ht thi gian ba nm dy d ny, ngi cht khng hi tic, bit rng Mikyo Dorje thu ha cc gio hun. Khi ha thiu, Karmapa cm nhn s c mt ca v guru qu c v nhn c s minh gii tuyt i v nhng li dy ca thy. Mikyo Dorje ging nh Karmapa th ba trong thch hc tp v tnh hc gi. Ngi l mt nh ngn ng rt ti nng v thng tho vn phm Sanskrit di s ch dy ca Lotsawa Richen Tashi. Karmapa th tm cng phiu du vo lnh vc th ca, hi ha v iu khc, v c nhng thnh cng ng k. Nh l mt v tng, Mikyo Dorje l mt kiu mu ca kh hnh v gin d. Nh l mt bc thy i n, ngi sng trong s chng ng rng mi th khi ln t n u l gii thot, t do. Trong mt th kin, mt v tng n ni vi Mikyo Dorje rng ng l Padmasambhava trong thi ca Pht Nhin ng. Ngi tr li vi cu hi : Nu qu thc th th s sanh ra trong hoa sen ca ng xy ra u v tr x ca ng u ? V tng tr li : H khng t u ti ? Ri bin mt. Suy ngh v iu ny, Karmapa hiu rng mi v Pht trong hng ngn v Pht u c mt Padmasambhava i theo nh l s biu l t nhin ca gic ng. Sau , Mikyo Dorje v lu tri dn dn du hnh xuyn qua x Kham, ngi dy cho hn mi ngn ngi. Trong chuyn i ny, ngi nhn ra v Tulku Gyaltshap th ba l Drakpa Paljor v Shamar Rinpoche th nm l Konchog Yenlag. Mar Kham, ngi to mt bc tng ca chnh ngi bng . Truyn rng, khi t tng trc mt mnh, ngi hi : Ngi c ging ta chng ? Bc tng tr li : Vng. Ri Karmapa nn ming nh mt mu b, in bn tay mnh ln . Hin gi c hai th, tng v ming cn c gi gn v ct ti bn doanh ca v Karmapa hin nay cha Rumtek Sikkim. Khi n cha Karma, ngi gp s gi ca vua Trung Hoa Wu Tsung, s gi trao ngi cc qu tng v nhn danh vua mi ngi sang thm Trung Hoa. Tuy nhin, thy trc ci cht sp n ca nh vua, ngi t chi. on s gi tht vng tr v Trung Hoa, lc h mi bit vua v hong hu va qua i.

T Kham, Mikyo Dorje du hnh n min trung Ty Tng. Samding, Tulku Dorje Phagmo cng dng ngi mt ngi cha. n Tsurphu, ngi thy n ang trong tnh trng h hng v ngi tin hnh sa sang. Tulku Surmang Trungpa n thm ngi, v xem ngi nh l ha thn ca Cakrasamvara. Sau mt thi gian cai qun, Mikyo Dorje li ra i vi on ty tng. Ngi n thm cha Kadampa ca Radeng. T y, ngi n Gangri Thokar, ni n tu ca v i thnh phi Nyingma l Longchenpa, ngi li du chn v du nga ngi trn mt . T y, ngi i n ni v Lt ma cao tui Karma Thinley ang n tu. Karma Thinley ban cho ngi s th php v Kuru-kulla, Mahakala v Vaisravana. Ri h cng i n hc vin ca Karma Thinley Lekshay Ling. y, ngi ban nhiu thi gio ch dy. Nm sau, Karmapa gp li Lt ma Karma Thinley. V hc gi ng knh ny dy cho Mikyo Dorje v Su gio php ca Naropa. Nm hai mi mt tui Karmapa th gii lm tng vi tr tr Chodrup Senge, v ny l hu thn ca nh hc gi x Kashmir l Sakyasri. V tr tr v Lt ma Karma Thinley ng c hnh bui l ny. Lc ny, Chodrup Senge dy cho Mikyo Dorje gio php rt chi tit v Kin gii Tnh Khng ca tha php (php khng) (gzhan-stong-lta-ba). Ngi yu cu Mikyo Dorje ban hnh trit l trng yu ny, n thng dng trong cc truyn thng Jonangpa v Nyingma. N b cng kch bi nhng ngi theo truyn thng Gelugpa, h ch duy tr quan im Tnh Khng ca t ng (ng khng) (rang-stong-lta-ba). Quan im php khng ny c truyn xung sut dng phi cho n Karmapa i th mi nm bi Jamjon Kongtrul Lodro Thaye. Kongtrul Rinpoche xem quan im ny l hn nn cho ng li Rime (khng bin gii) ca mnh. Nh th, Mikyo Dorje c th c xem nh mt nh tin phong quan trng ca s phc hng o Pht vo th k th mi chn. Mi lin lc ca ngi vi Je Karma Thinleypa rt quan yu cho s tu hnh ca ngi. Ngi li vi Thinleypa tt c l ba nm. Trong thi gian , ngi nghin cu Nm Lun ca Maitreya, cc lun nhn minh ca Dignaga v Dharma-kirti, A T t Ma ca V Trc v A T t Ma ca Th Thn, Lut tng, Su lun chnh yu ca Long Th, Nhp Trung Lun ca Candrakirti, Hevajra Tantra, Thin Vn hc v nhiu cng trnh n v i tha v Kim Cng tha. Cng thm vo s nghin cu rng ln y v Pht gio n , Karma Thinleypa cn hng dn Mikyo Dorje vo cc ton tp ca Ngok Lotsawa(3) v Sakya Pandita.

Mikyo Dorje l mt hc gi kiu mu, duy tr s minh mn sut thi gian hc tp di dng v mnh lit ny. Ngi thng xuyn suy t v ngha ca cc bn vn v bt c lun im no khi ln t chng. Ngi tham vn v tranh lun mi lun im kh hiu v bng cch y c c mt s thng hiu ton trit. Karmapa nghin cu n ni c rt t th gi n, v kt qu l sc khe th cht yu i. Thinleypa khen ngi Karmapa l mt hc gi v i. p li, Mikyo Dorje ca ngi thy mnh, ni rng : Thy trn mc u tin ca B tt, bin gii gia sanh t v Nit Bn. xa s lin quan gia sanh t, thy l mt v Bt Lai v thy c nng lc ti sanh. Khi kt thc s hc, Mikyo Dorje th gi hng nhiu n thin nh. Trong mt linh kin, cc dakini a ngi n gp i thnh tu gi Savaripa, ngi truyn i n cho Maitripa. Savaripa nhp mn cho ngi v bn tnh ca t tm, ni rng : C hai sanh t v Nit Bn u khi t tm. Tm ca con chnh l Tr Hu. Bi th khng c th bc khc nhau. Mi php u t tm sanh. Ri v i thnh tu gi bin mt. Mikyo Dorje tr thnh mt tc gi sng tc rt nhiu m tc phm va tranh lun va gy nh hng. Nm hai mi ba tui ngi vit mt lun gii v Abhisamayalankara ta l S bung x chn thc ca bc thnh. Ri ngi mi hc gi phi Gelugpa l Sera Jetsun lm mt cuc tranh lun v cun sch y. V hc gi ti nng ny tr li bng cch vit ring mt lun gii khc, trong ng vit rng : Karmapa l mt hu thn cao c v l mt hc gi. Bi th, ti khng th ph bnh ngi. Tuy nhin, v ngi mi, ti c lm tip theo lun gii ca ngi mt lun gii khc ca ring ti, ta l Mt s tr li cho ngi Karmapa. Vi cch y, mt cuc tranh lun ni ting thnh cng do Karmapa sng chi v v hc gi ni danh ca phi Gelugpa. Mikyo Dorje l tc gi ca trn ba mi tc phm, hn ngi Karma Pakshi mi bn cun. Nhng cun ny bao gm cc lun gii v ngn ng, gii lut, a t t ma, tantra, trit l Trung Qun, ngh thut v th ca. Ngi to ra nhng lun gii quan trng v i n v gy ngun cm hng cho trng phi Karma Gadri trong ngh thut qua cng trnh ngi trong lnh vc ny. Ngi bin son s thc hnh tm linh c bit di tiu Guru Yoga ca Bn Thi Kha tn vinh Guru ca ngi l Sangye Nyenpa. Bn vn ny tr nn mt trong nhng thc hnh quan trng nht ca phi Kamtshang. Nm 1546, Mikyo Dorje c mt tin cm v ci cht ca mnh. Tuy nhin, Shamar Rinpoche v Pawo Rinpoche van ni guru ca h li v tip tc cng vic. p ng li yu cu ny Karmapa chp nhn ko di thm vi

nm. Ngi ra i vi tri trong mt vng du hnh lu di v cui cng cc tu vin Karma Kagyupa v cc trung tm Pht php. Trong chuyn i ny, ngi bo cc nhn vin gim bt cc nghi l chnh thc cht ch xung quanh ngi, ngi mun cho mi ngi d dng hi kin vi ngi. Trong khi du hnh, ngi vit nhiu bi thut li theo th th cc th kin ca ngi. Mt trong nhng ci c ngha nht l ngi thy Cakrasamvara ngi trn u ca Vajra-yogini. T v Guru, trong hnh dng ca Cakrasamvara, tun xung cam l ca tr hu, chuyn ha cc nim ca sanh t v Nit Bn thnh tr hu gic ng. Mt ci mc kim cang lm tr hu khng lay ng. Ri trong cng mt th kin y, ngi thy sanh t chy tiu trong mt ci ni c t trn mt ci king kim cng. Trong mt th kin khc, ngi thy tm v Padmasambhava v tm v Karmapa hp nhau trnh by mt gio l b mt. Trong nhng nm cui cng, sc khe ngi xung, mc du th, ngi tip tc cng vic gian lao khng gim st. Nm 1554 xy ra mt s bng n ca bnh ci nam Ty Tng. Karmapa n trong mt c gng chm dt bnh dch. Ngi lm mt thp mu en chung quanh c bn thp nh ngay gia vng. Thp trung tm biu tng cho naga (rng) m trong thn thoi ni l gy ra bnh ci. Bn thp nh chung quanh tng trng cho nhng tay v chn. Th ri ngi i vo gia vng v bng nng lc i Bi thu ht s mt cn bng gy ra tt bnh vo trong mnh. Bnh dch tc thi b qut sch v ngi tr li cha Dakpo Shedrup Ling ca Shamar Rinpoche. Khng lu sau , ngi bt u c du hiu ca bnh ci v khng th i b c na. Ngi bit ci cht sp ti v ngi trang phc theo Bo thn, hnh thc truyn thng ca Pht tnh, v biu hin trong hnh thc ny cho cc t. Sau , ngi truyn cho Shamar Rinpoche nhng bc th cha ng li tin tri v s ti sanh i sau ca ngi, v ra i vo nm bn mi by tui. Thn ngi ha tng ti Tsurphu. Shamar Rinpoche th x li ngi trong mt thp bc. Karmapa th tm c nhiu t thnh tu v hc rng. Nhng v ni bc l Shaman Konchog Yenlag, Pawo Tsuglak Tengwa, Gyaltshap Drakpa Paljor, Sitri Chokyi Gocha v Karma Thinley Legdrup. Ngi cng c nhiu ngh s, thy thuc v thi s trong cc t, m ngi gy mt nh hng su xa ln h.

9 Karmapa Wangchuk Dorje (1555-1603) Karmapa th chn, WANGCHUK DORJE, sanh thng 7 nm 1555. K li rng ngay khi va sanh ra, ngi chi mt ba ln ri ni : Ta l Karmapa. a b nhanh chng ni ting v tin tc v em n vi Situ Rinpoche tu vin Karma. V hon cnh a b sanh ra trng hp cc chi tit cha ng trong li tin tri c Mikyo Dorje vit li khi ngi hai mi tm tui, Situ Rinpoche gi hai ph t n kim tra a b. Cc ph t bo v h vui mng rng qu tht a b l Karmapa. Situ Rinpoche ln bo cho cc vin chc cha Tsurphu l v Karmapa mi c tm thy. Chic m en, du n, y o v vi dng hnh l ca cc Karmapa c gi t Tsurphu n cha Karma. a b nhn ng ra ci chung, vn thuc v Chodrag Gyaltsho, v Karmapa th by. Nm sau, Shammar Konchog Yenlag gi cc vt hnh l c Mikyo Dorje truyn li cho ngi. Cng cng lc cc vin quan chc vng trung Ty Tng gi nhng bc th c thm quyn cng nhn hu thn mi ca Karmapa. iu ny phn nh th lc v nh hng chnh tr ca Karmapa vo thi . Dn dn cc tng phi khc nhau du c tnh hay v tnh u nh hng n lnh vc chnh tr. y l mt khuynh hng quan trng trong thi ri ren ca ba v Karmapa sp ti. Nm ln su, Wangchuk Dorje c chnh thc ln ngi do Shamar Rinpoche lm l. Ngi cng th quy y v B tt nguyn, th php A Di cng nh nhiu kinh in, th php v cc gio hun. Shamarpa tip tc dy v Karmapa nh tui, trao cho ngi nhiu bn vn t Tam Tng v ca phi Kagyu. Trong thi gian ny, lu tri tu vin dn dn chuyn v Tsurphu. Trn ng i, Wangchuk Dorje i vi Shamar Rinpoche n Kampo Nenang, ni Dusum Khyenpa tng thin nh. Cuc du hnh tip tc i qua vng Sumang v Nangchen, n Tshurphu u nm 1561. Trong bui ging php u tin, Wangchuk Dorje dy v Bn Php ca Gampopa(1) cho mt ngn tm trm v tng v nhiu i biu chnh tr ca min trung Ty Tng. Ri c Sharmapa v Pawo Rinpoche i cng, v Karmapa nh tui du hnh n min nam Ty Tng. Lu tri dng cha Lekshay Ling, ngi cng l x li ca v Karma Thinleypa u tin. on n Lhodrak, qu nh ca Marpa, v cha ca dng Kagyu. Pawo Rinpoche v Shama Rinpoche c hnh l th gii Sa di cho v Karmapa nh tui. Hai v thy dy cng bt u dy cho ngi cc gio hun v i n v Su gio php ca Naropa.

Phn ln tui th ca Wangchuk Dorje tri qua cc cuc du hnh cng vi lu tri ca mnh. Tu vin du mc ny rt cht ch trong k lut v mnh lit trong tu hnh. Nhng hc gi trong on th tp trung vo vic nghin cu Hevajra Tantra v Cakrasamvara Tantra, Uttaratantra Sastra ca Maitreya, v Zabmo Nangdon ca Rangjung Dorje. Nhng hnh gi cao cp ca tu vin du mc th thc hnh Su Yoga ca Naropa, i n v Chod. Nhng hnh gi bnh thng v tu s ca tri th tham thin v Vajrayogini, Qun Th m v Hayagriva. c chp thun y cho vo on du tu ny, mi thnh vin phi hon thnh xong mt s ln thc hnh tm linh. tu vin Yangbachen ca Shamar Rinpoche, ngi dy ch tng nhiu gio hun. Ngi tri qua ba thng ni cung ca hong t Rinpung. y, ngi c Lt ma Sonam Gyaltsho ving thm, v ny l trng ca phi Gelugpa. Sau ny, Sonam Gyaltsho nhn tc v t Lai Lt Ma (V Guru rng nh bin) t Hong ngi Mng C l Aarten Khan. Ngi i qua tnh Kongpo min nam Ty Tng, y lun lun l c a ca phi Kamtshang v Drukpa Kagyu. Shamarpa dy ngi nhng gio hun ca Rangjung Dorje v Mikyo Dorje khi ang di chuyn. Thm vo vic hc, ngi cn dn thn vo vic ha gii, trng ti cho cc xung t a phng. Di tri v pha nam Tsari, ngi li n nhn mt cuc ving thm ca Sonam Gyaltsho, v ny yu cu ngi ging ha mt mt ci c tnh Yarlung. Hai v Lt ma cng nhau em li mt ha c ba nm ri ra i sau khi trao qu tng cho nhau. Nm 1580, ngi nhn T kheo gii t Shamar Rinpoche. Sau , ngi nghin cu Lut tng v gio php ca cc v Karmapa th nm, th su v th by. Cng vi cc gio hun phi Kamtshang Kagyu ny, ngi cn nhn nhng truyn bn ca phi Drigung Kagyu v Kadampa t Shamar Rinpoche. Nm 1583, Shamar Rinpoche tch. Ngi th x li ca v Guru trong mt ci thp cha Yangbachen. Ngi phn chia ti sn ca Shamarpa cho cc cha U v Tsang, tng qu v tr cho cc ngi ngho v mt mn la bng vng cho ngi cha ln Lhasa. Sau mt chuyn hnh hng n cc ni linh thing min bc Ty Tng, ngi tr v Tsurphu, ngi truyn cc bn vn ca Mikyo Dorje v truyn thng Drigung Kagyu cho Tulku Pawo. Ngi cng truyn gii cho nhiu v tng v hon thnh mt tm thangka bng la khng l ha hnh c Thch Ca.

Th ri ngi thy cn phi n Rinpung, ngi dn xp cc kh khn chnh tr. Karmapa ly lm bun v nhng xo trn chnh tr trong thi ngi. Ngi thy rng s nh li thi k trc ca Pht gio Ty Tng s khu gi mt s quy hng mi v nhng thng ip khai ha vn minh ca gio php. theo ui mc ch ny, ngi tm cch trng tu cc ngi cha c xy bi cc nh vua Pht t thi k u, nh Srongtsen Gampo v Trisong Detsun. Sau khi xut gia cho Tulku Pawo th ba l Tsuglak Gyaltsho, ngi n tu mt nm Tsurphu. Ri ngi i mt vng min bc Ty Tng, ngi ta ni rng Long vng cng dng cho ngi, biu l s hi hng lnh th v cho Karmapa. Nm y, thi tit thun li, ma mng sung mn chng minh s cng dng ny. Du khng l mt tc gi vit nhiu nh Karmapa i trc, ngi cng to nhng bn vn quan trng, trong c mt lun gii v quan im Nht Nim ca phi Drigung. Cun sch quan trng nht ca ngi l i dng ca xc tn, gm nghi thc ca cc thc hnh s khi ca i n. Mt tc phm quan trng khc l Xa sch bng ti ca v minh, cng cp n i n. C hai cun ny u thnh hnh cho n ngy nay. Wangchuk Dorje dn thn mnh m vo cng vic tn gio cng nh x hi. Nagakphu ngi lm l xut gia cho nhiu ngi a phng. Ngi cng ngn chn s sn bn v nh c v c gng tim nhim vo dn chng mt thi tn trng i vi th vt. Ngi ch trng xy dng cu cng trong vng. Sau t lu, c tin n l v hu thn mi ca ngi Sharmar sanh ra trong mt gia nh Drigung. Ngi cng nhn a b ny l hu thn, v khong thi gian ny, lm l xut gia cho mt s ng cc v tng Drigung. Nm 1594 Karmapa mang a b Shamarpa theo v Tsurphu ngi bt u dy cho n truyn thng Kamtshang. Tip theo, ngi du hnh vi cha tri n Tsari. Ngi dy tham thin Vajrayogini cho nhng hnh gi n tu. Ngi cng truyn th tuyn tp ca Gampopa v truyn i gii. Lu tri ca ngi chuyn n Kongpo, i ngang ngi cha c ca Gampopa l Dak Lha Gampo. Kongpo ngi gp phn gip dn a phng v ng gp ti sn cho cc cha chin. Ngi li vng Kongpo tm nm, hot ng v n tu lin tip nhau. Mt im c bit quan trng trong thc hnh n tu ca Karmapa l thin nh v Mahakala. Trong khi dy ngi nhn mnh cc bn vn ca tm v Karmapa.

Ngi lp ra mt trung tm n tu mi Tashi Gungtang, ni m Karmapa th ba Rangjung Dorje thin nh. Khi y, ngi sng tc mt lun gii v Kalacakra Tantra v bn bc Tantra. Ngi cng vit mt sadhana (hnh tr) v T L Gi Na. Ngi hon tt s trao truyn cc bn vn ca tm v Karmapa bt u t trc, v ch tr mt bui l cu nguyn. Cui cng sau khi truyn php Kalacakra ni lu ngi, Karmapa tr v n tu. Xong thi k thc hnh mnh m ny, ngi dy t yu ngha phi Kargyu. Ngi bt u bng tc phm Ngc ng ca gii thot ca Gampopa, trong ch by con ng tim tu nh ngi t nhp php v tin b qua Tiu tha v i tha n Gic Ng. Ri ngi dy v Kim Cng tha, nhn mnh Su gio php ca Naropa v i n. Sau , truyn t ngun cm hng ca dng phi, ngi c hnh l M en cho mi ngn ngi tham d. Ngi xut gia cho v Situ Rinpoche th nm l Chokyi Gyaltsen v dy v ny gio l Kagyupa. Karmapa th chn nhn c nhng li mi ca cc nh cm quyn Mng C Trung Hoa nhng u t chi. Tuy nhin ngi nhn n U v Tsang. Ngi i n cha t ca phi Drukpa Kagyu l Sang Ngag Choling, ging php . Trc khi tr v Tsurphu, Karmapa thm nhiu ni Tsang v Rinpung. Ngi c hnh l cu nguyn nm mi ni tri tu v xut gia cho v Tulku Shamar th su l Chokyi Wangchuk. Karmapa c mt quan tm su sc v s trng tu v pht trin cc tu vin phi Kagyu. Ngi yu cu v Lt ma Karma Thinley th hai trng tu cha Shedrup Ling. Karmapa du hnh vng ngoi bin Mng C theo s yu cu ca vua Hortu. vinh danh thng ip T Bi ca ngi, nh vua th ht t nhn v nguyn gi gii bt hi. Karmapa c hnh l Vng min kim cng v ch dy triu thn v dn chng s pht trin Tm i Bi qua s thin nh v c Qun Th m. Mt trong nhng hc tr gy nh hng mnh ca ngi l hc gi v dch gi nhiu sng tc Taranatha, ngi vit cun Lch s gio php n . Ngi ban cho ng tt c mi s truyn php, bn vn v gio l ca dng Karma Kagyu. Trong khi dy, c ln Karmapa cm mt chn la m, khuy vi mt ci cy, v t ln u Taranatha ri ni : Nh Karma Pakshi lm i vi Urgyenpa, ta cng lm th vi ng. Ta trao cho ng ton b php truyn ca phi Kagyu.

Sau l u nm 1603, Karmapa cm thy khng khe. Ngi bit sp cht v gi nhng l th bo trc s ti sanh ca mnh x Kham. Ngi ra i vo sng hm sau. X li c th Tsurphu. Cc t chnh ca ngi l Sharmar Chokyi Wangchuk, Lotsawa Taranatha, Situ Chokyi Gyaltsen, Pawo Tsuglak Gyaltsho, Drigung Kagyupa Chokyi Rinchen Namgyal v Taglung Kagyupa Chokyi Kunga Tashi.

10 Karmapa Choying Dorje (1604-1674) Karmapa th mi, CHOYING DORJE sanh ngy 8 thng 3 nm con Rng Mc (1604) vng Golok min ng Ty Tng. M ngi c nhiu gic m lnh v Guru Padmasambhava trong thi gian mang thai, v th b t tn cho em b l Urgyen Khyab (c bo v bi ngi t Urgyen). Ngi ta k li rng khi va sanh ra a b ng dy v i mi phng mt bc nh Pht Thch Ca lm khi ngi sanh ra. Ri em b ngi xung xp bng v tr tng thn ch ca Qun Th m v thn ch S vin mn ca tr hu.(1) Choying Dorje tri qua thi tui nh trong lu i ca hong t a phng Chang Mowa Machu, y ngi c khon i nh mt ngi phi thng. Ngi biu l mt kh nng c bit v ngh thut, kh nng s chn mui trong i sau. V Karmapa nh tui biu l mt lng t i du dng ln lao v t nhin vi th vt. Mt ngy khi thy ngi ta co lng cu, a b tro nc mt v xin cc th co ch hi chng na. Trong mt dp khc, cu che ch cho mt con nai b sn ui v ri thun phc con ch sn ang ui bt. Khi ngi th sn n, cu cho vn ling bt u mt cuc sng khc v ngi th sn b lun s git hi. V Karmapa tr tui c tnh hi hc sng ng v hay a. Mt ln ngi ngi trn lng nga pha trc cha ngi v nm hai cnh tay cha. Ngi bo cha giao dy cng cho ngi v ngi iu khin con nga. a b t nhin ht mt bi ca ngn ni rng con ngi khng nn du chi mt cch li bing m mi ngi nn dn chnh mnh n gic ng. Nm ln tm, Choying Dorje chnh thc c cng nhn l hu thn Karmapa bi v Shamar Rinpoche th su. Sau , Shamarpa lm l ng quang cho Choying Dorje tu vin Nyingche Ling. Karmapa nhn ra v h php vinh quang Mahakala trong bui l. l mt bin c rt vui sng v tt lnh. Vi hm sau, Choying Dorje ang i vi vi v s trn b sng Dzachu, ngi ch n mt tng ln gia dng. Ngi bo cc v s di tng i v ch i n ra. Tng rt kh x dch nhng Karmapa ni rng phi lm cho c v ch li ca chng sanh. Cui cng khi tng b tch i, ngi ta thy nhiu con su xanh ang qun qui hp hi trong . Vi lng du dng bao la i vi s au n i ngc ca chng,

Choying Dorje tr thn ch c Qun Th m. Dn dn chng tr nn yn tnh v cht mt cch bnh an. Sau khng lu ngi du hnh n Tsurphu. y ngi gp Pawo Tsuglak Gyaltsho, t v ny ngi nhn c Thp gii v cc s truyn th, cc kinh in v gio hun ca Karma Pakshi, Rangiung Dorje v Chodrag Gyaltsho. Khng kh chnh tr thi tui tr ca v Karmapa th mi cng ngy cng xu i. Sau thi gian hc tp vi Pawo Rinpoche, Karmapa c mi n triu nh ca hong t x Tsang l Karma Phuntsog Namgyal, ngi m rng quyn bnh khp Ty Tng sau s sp ca triu i Rinpung. V hong t ny u cho phi Kamtshang Kagyu v Drukpa Kagyu. ng xin ngi cu nguyn cho ha bnh v ng ang b e da bi s cp ph ca mt th lnh Mng C. Lc ny s xm lng c bo trc. Vic hc ca ngi kt li Tsurphu, khi Pawo Rinpoche trao li cho ngi ton b php truyn ca phi Kagyu. Nm hai mi mt tui, ngi th gii lm mt v tng. Ri ngi n lc thin nh v nhng gio php nhn c. Sau , khi ang du hnh vi Shamar Rinpoche, Situ Rinpoche v Pawo Rinpoche, ngi ving Lhodrag, ngi c tin v ci cht ca hong t x Tsang. Ngi v ca hong t qu c yu cu Karmapa c hnh cu siu cho chng b. lm vic ny on n Lhasa v lu i ca Samdrup Ling. Cui thi k ny, Karmapa hnh hng n ngi cha t Samye ca phi Nyingma, y Shamar Rinpoche truyn cho ngi B tt nguyn. T , ngi tip tc hnh hng ving cc ng ca Padmasambhava v Milarepa v nh Kailasa. Chuwa, ni tng din ra s th tch ca Milarepa, Karmapa lp nn mt trung tm thin nh. Sau ngi du hnh n cha Daklha Gampo. y ngi v mt bc tranh trn tng bng vng mi su v La Hn v cc t. Khong thi gian ny, Shamar Rinpoche bnh v tch. S ln xn chnh tr ny sanh Tsang l hu qu ca s c cm ca vua x Tsang l Desi Karma Tenkyong Wangpo i vi cc cha Sera v Drepung thc y mt s xm lng ca qun Mng C lan rng nhanh chng khp Ty Tng. ng u vi n, ngi di chuyn n Jang Satham, min bin gii Hoa-Tng, ni y vua Karma Chimed Lawang v triu thn tip i ngi long trng. Trong cnh lu y gi to ny,

Karmapa hin trn thi gi dy cho dn Pht php ca phi Karma Kagyu, cu gip ngi ngho v gip cc cha a phng. Khi ngi ang bn cc cng vic ny th qun Jang chin thng mt lc lng hp cp ph gm ba trm ngn lnh v chun b gi h chng li o qun chnh ca Mng C Ty Tng, c ch huy bi Gushri Khan, mt ngi ng h phi Gelugpa. Nghe c k hoch ny ngi ni vi vua rng dn thn vo mt phiu lu qun s nh vy l tri vi c tnh bt bo ng ca Php. Ngi can ngn nh vua ch tin hnh, ni rng : Ti khng phm vo vic chng li cc cn trng nh, th nn xin ng gi qun i. Ngi thnh cng v nh vua gii gii. Gii quyt xong mi nguy him chnh tr ny, ngi tip tc cng vic hong php, lp mt tu vin mi t tn l Ognin Ling. Ngi cng lm l xut gia cho nhiu v tng v truyn cc kinh in ca Tam Tng. Trong thi gian ging php, Karmapa c mt d cm v s sanh ra ca Shamar Rinpoche. Lp tc, ngi ra i mt mnh khi Jang Satham tm kim v Shamarpa mi. Ngi gi dng thnh mt ngi n xin, nh th ngi c th du hnh t do khp x ang ln xn ny. Cui cng, khi n vng Golok, ngi gp mt a tr m ngi nhn ra l hu thn mi ca Shamar Rinpoche. Ngi ta k li rng hu thn nh tui ny khng kh khn trong vic nhn ra Karmapa d cho ngi c ha trang. Suchu Karpo, ngi ban php quy y v cc gio hun s cp ca truyn thng Kagyu cho em b Shamar Yeshe Nyingpo. Khi du hnh Golok, Choying Dorje nhn ra v lm l ln ngi cho hu thn mi ca Tulku Gyaltshap. Sau , ngi gp cc hu thn mi ca Situ v Pawo Rinpoche x Kham. Sau khi ban cho cc em b hu thn ny cc gio hun s khi, Karmapa cng vi on ty tng, t gi Jang n Lhasa sau khi xa trong ba mi nm. Thi gian ny ngi gp Tulku Minjur Dorje, v ny l mt t ca Chagmed Raga-asi Rinpoche, mt ha thn ca Mikyo Dorje v l ngi sng lp ph phi Nedo ca phi Karma Kagyu. Karmapa cng nhn gio hun v kho tng php bo (terma)(2) ca Minjur Dorje, n n t ngun gi hng ca Padmasambhava, nh l c thm quyn v xc thc. Trong phi Karma Kagyu, gio hun ni ting nht ca Minjur Dorje l Sadhana (tu hnh) ca Karma Pakshi. Nm con B Thy, Choying Dorje n Lhasa. Ngay khi va n, ngi gi mt li mi n t Lai Lt Ma th nm l Ngawang Lobzang Gyaltsho, v ny tip n ngi v by t s tn dng rng qun Jang khng xm lng Ty Tng. Trong bui gp g, hai v tho lun v i n v Karmapa c bo m rng Tsurphu s c tr gip bo v khi cn thit.

T Lhasa, Karmapa ving thm ni sanh ca Yeshe Tsogyal, v phi ngu ca Padmasambhava. on ca ngi n ci h ni ting c xem l xut hin vo khi Padma-sambhava sanh ra v cng ving thm vi hang ng thin nh ca o s ny. Cui cng, Karmapa tr li Tsurphu, sau nhiu nm du hnh. Nm 1673, ngi nhn nhng thng t v ci cht sp n ca mnh trong mt linh kin v Mahakali. Ngi truyn nhng chi tit v s ti sanh sp ti ca mnh vi th gi Kuntu Zangpo, vi Shamar Rinpoche v vi Gyaltshap Rinpoche. Bnh minh ngy trng trn thng 2 nm con Cp Mc, ngi ra i tui by mi. X Li ngi c th trong mt ci thp, t vi nhng ci khc ca cc v Karmapa trc Tsurphu. Karmapa th mi c cc t chnh l Shamar Yeshe Nyingpo, Gyaltshap Drakpa Choying, Kuntu Zangpo, Situ Mipham Thinley Rabten, Pawo Thinley Gyaltsho, Karma Chagmed Raga-asi Rinpoche, v Terton ni ting phi Nyingma l Jatson Nyingpo, vua Jang Satham, Karma Tsewang Rin-chen, hong t Karma Phuntsok, th tng Karma Tenkyong, th ngn kh Karma Samdrup, Taklung Ngawang Tashi Paldrup, Surmang Garwang Rinchen Nyingpo v Tulku Surmang Trungpa th t.

11 Karmapa Yeshe Dorje (1676-1702) V Karmapa th mi mt, YESHE DORJE, sanh ti Mar Kham nm con Rng Ha (1676). a b c nhiu linh kin m n thch k cho cc ngi thn nghe, lm cho h vui thch. S vui thch ny dn d chuyn ra hong s khi h hiu ra tnh cch trang nghim ca cc cu chuyn ny v tnh tm linh ca a b. V Terton ni ting Minjur Dorje l thy ca c hai phi Kagyu v Nyingma nhn a b nh l hu thn ca Karmapa. Tin tc lan truyn v Shamar Rinpoche v Gyaltshap Rinpoche gi cc i din n, h xc nhn cc chi tit v s sanh ca em b trng hp vi cc li bo trc trong cc l th li. Dechen Yangbachen, ngi cha ca Shamar Rinpoche, v Karmapa mi c n tip trng th. Th ri ngi c a n Tsurphu, ngi ln ngi di s lm l ca Shamar Yeshe Nyingpo. Sau khi th gii c s(1) t Shamar Rinpoche, Yeshe Dorje bt u vic hc. Cc v thy u gm c Shamar Rinpoche, Gyaltshap Rinpoche v Karma Thinleypa th ba. Yeshe Dorje th nhn ton b s trao truyn ca truyn thng Kagyupa. Trong thi gian ny ngi c t php danh l Yeshe Dorje bi Terton Minjur Dorje, v ny k li li tin on ca Padmasambhava v v Karmapa th mi mt. Khi Shamar Yeshe Nyingpo tch, v Karmapa nh tui n hc vi Terton Minjur Dorje v Taksham Nuden Dorje, mt v Terton phi Nyingma. Hai v thin s ny dy Yeshe Dorje nhng bn vn kho tng ca h. Nm con Ch Thy, khi Yeshe Dorje cn nh v t Lai Lt Ma th nm tch. Quyn hnh c Desi Sangye Gyaltsho nhip chnh ca t Lai Lt Ma m ng, v ny tip tc chnh sch ha gii. Mt trong nhng khun mt c nh hng nht trong s giao dch gia hai phi Gelugpa v Karma Kagyupa trong thi gian ny l Tewo Rinpoche, Karma Tendzin Thargye, ngi phng s cho t Lai Lt Ma th nm v l mt trong cc t chnh ca Karmapa Yeshe Dorje. Nm con Heo Mc, Yeshe Dorje c mt th kin ch rng Shamar Rinpoche th tm sanh ti Nepal gn ngn ni Jomo Gangkar. Cc i din ca ngi tm ra ch em b v gi em v Tsurphu. on i qua Lhasa vi s cho php ca Desi Sangye Gyaltsho. Sau khi v n Tsurphu, a b c lm l ln ngi bi Karmapa v nhn vng min mu ca dng

Shamarpa. Sau , Yeshe Dorje nhn ra cc hu thn mi ca Situ v Pawo Rinpoche, theo th t, l Tenpi Nyinche v Chokyi Dondrup. Tnh tm linh hon ho ca Yeshe Dorje biu l ra trong c hai vic dy v hot ng siu phm ca mnh. Trong mt dp Karmapa biu l quyn nng gio ha bng cch ha ra nhiu thn, mi mt thn ch dy cho cc ngi ang c mt. V Karmapa th mi mt l v sng ngn ngi nht trong cc ha thn ca Karmapa. Nm 1702, ngi trao truyn mt bc th cha ng li bo trc v s ti sanh sp ti cho Shamar Rinpoche, ngi m ngi ch nh l nhip chnh. Sau khng lu Yeshe Dorje ra i tui hai mi su. Trong thi gian ci cht ca ngi, nhiu t thy hnh ngi xut hin trc mt tri, cng vi hnh ca hai v guru khc. X Li ngi c th trong mt ci thp cha Tsurphu. Cc t chnh ca ngi l Shamar th tm Palchen Chokyi Dondrup, Tewo Rinpoche v Karma Tendzin Thargye.

12 Karmapa Changchub Dorje (1703-1732) Karmapa th mi hai, CHANGCHUB DORJE, sanh ra vng Dege x Kham nm con Cu Thy (1703). Ph hp vi l th bo trc, ch sanh ca ngi bn cnh Sng Vng (Yangtse). Trc khi Ngi sanh ra khng lu, cha ngi l s hu ch mt l lm gm, c Terton Minjur Dorje bo rng c mt s kin tt lnh sp xy ra trong gia nh ng. Gia nh ngi l hu du ca Vua Trisong Detsun. Khi hai thng tui, Changchub Dorje tht ra : Ti l Karmapa. Tin tc v chuyn ny v s tin chc ca Minjur Dorje rng a b l hu thn ca Karmapa mi khin Shamar th tm gi mt phi on tm kim xt nghim a b. on c a n nh em do chnh Terton Minjur Dorjer hng dn. Changchub Dorje lm hi lng cc i din. Sau , em b c t php danh l Changchub Dorje bi Shamar Rinpoche. Th nh, ngi c ch dy bi vi thin s v hc gi c ting, nh Situ Chokyi Jungnay, Tsuglak Tenpi Nyingje v Nyenpa Tulku. Nm ln by, ngi n Karma Gon. Sau , ngi n Kampo Gangra, ngi hnh thin mnh lit. T , ngi i n tnh Nangchen. Trn ng i n Tsurphu, v Karmapa nh tui hnh hng n cc hang ng Baram, ni Baram Darma Wang-chuk n tu. Barampa l mt t thn thit ca Gampopa v lp nn phi Baram Kagyu. Cui cng, on ca ngi n Tsurphu, y ngi tip tc vic hc. Tnh cht tm linh bm sinh ca ngi biu l trong cc gic m. Ngi c mt s thn quen vi gio hun Kalacakra Tantra v mt m, ngi m thy mnh n Sham-blaha, ngi nhn s truyn php v kinh in Kalacakra t Vua Rigden ca Shamblaha, v thng lnh ca dng gio php Kalacakra. Thi gian cuc i ca Karmapa th mi hai li l mt giai on ri ren. Ngi Mng C Dzungarian tn cng min trung Ty Tng, git cht Lapzang Khan, Minling Lotsawa Dharma Sri, Padma Gyurme Gyaltsho v nhiu v thy v i khc ca phi Nyingma. Trong bn nm xung t, nhiu t vin b ph hy, gm c Mindroling v Dorje Drag. Thnh tch v kho tng b cp i v li vo cc hang ng ca Padmasambhava b bt kn. Khi t Lai Lt Ma th by, Kalzang Gyaltsho t Kham tr v, cc ngi xm lng rt lui. Changchub Dorje n ving Kalzang Gyaltsho, cng dng ngi nhiu phm vt v nhn c s ban phc ca ngi.

Khi Karmapa tr v Tsurphu, ngi c Katok Tsewang Norbu thm ving, v trao truyn cho ng Su Yoga ca Naropa v i n. V Lt ma ny l mt thin s ni ting v l Terton ca dng Katok Nyingma. p li, ng cng dy cho ngi gio l Nyingma. Karmapa ln ng hnh hng cc thnh a ca Nepal. Trong on ca ngi c Shamar Rinpoche, Situ Rinpoche v Gyaltshap Rinpoche th by. on c tip n Kathmandu bi vua Jagajayamalla. Trong thi gian Nepal, ngi ving thm Yanglayshod, ni Guru Padmasambhava thnh tu thin nh v Vajrakilaya hy dit mi chng ngi cho hot ng T Bi ca mnh. y, Karmapa v on c hnh cc thc hnh tm linh v Padmasambhava trong hnh dng hung n, v nh th, lm mi cc mi lin kt vi v Guru Lin Hoa Sanh. Mt dch cm bng n Kathmandu v ngi c yu cu gip . Trc tin, ngi khi s thc hnh v Qun Th m, v sau khi lm trong sch ha mt lng nc vi tm i Bi ca c Qun m, ngi cng cc Lt ma khc trong on, ban phc cho vng t trong l ty tnh bng nc. Nn dch c chm dt v nh vua lm mt l hi tuyn dng ngi. Sau , ngi cng vi Shamarpa v Situ Rinpoche du hnh n Kusinagara min bc n, ni c Pht Thch Ca nhp Nit Bn. Sut chuyn i, ti nng hc gi bin lun ca Situ Rinpoche gy n tng mnh m vi cc php s n n thm ving v tranh bin vi ng. Nhiu v tr thnh t ca ng, l kt qu ca s thnh tho v trit hc v ngn ng ca ng. Trn ng tr v Ty Tng, Karmapa v on ca ngi thm mt ci ng gn ni Jomo Gangkar, ni Lesom Gendun Bum, n t chnh ca Milarepa, n lc hnh thin. Ri on thm ni Kailasa, ni ni danh l mt cnh quan tm linh ca Cakrasamvara. Lc ny Changchub Dorje nhn mt li mi thm Trung Hoa t nh Vua Jung Ching. Ngi quyt nh nhn li v cng vi Shamarpa, Situpa v Gyaltshapa i dn v Tsurphu. n Tsurphu, Karmapa khng ln ng qua Trung Hoa ngay. Ngi i n tu v ri ving thm Lhasa v du hnh n nam Ty Tng, ch dy cho nhiu ngi. Ngi gp Surmang Trungpa Rinpoche, trao truyn i n v Su Yoga ca Naropa. Karmapa trao quyn cho Situ Chokyi Jungnay coi sc phi Karma Kagyu trong thi gian thm Trung Hoa. Situ Rinpoche yu cu ngi hon tt mi vn bn m Karmapa v Shamarpa khi cng. Nm 1725, sau khi ban cho Situpa vi cuc truyn php, ngi v Shamar Rinpoche ln ng i Trung Hoa. Khi on n tnh Amdo, Karmapa c hnh mt bui l c

bit cho ha bnh th gii. Sau ny, ngi tin hnh mt bui l khc h Kokonor. Khi n Trung Hoa, Karmapa ban cho s ch dy v cc bui truyn php, c bit l php Vajrapani, hin thn ca nng lc Pht tnh. Ngi gp g vi cc nh cm quyn ca cc lnh th ngi i qua v tho lun Pht php vi h. Cui cng on n Lan Chu nm 1732, ni y ngi thm cha Tara v Qun Th m, cng nh cc cha Lo gio. Khi Lan Chu, ngi mc bnh u ma. Ngi gi mt l th bo cc chi tit ca ln ti sanh ti cho Situ Rinpoche. Ngy 30 thng 10 nm con Chut Thy (1732) ngi ra i. Cc t chnh l Situ Chokyi Jungnay, Pawo Tsuglak Dondrup v hu thn ca ng ny l Drukchen Kagyu Thinley Zingta.

13 Karmapa Dudul Dorje (1733-1797) V Karmapa th mi ba, DUDUL DORJE, sanh Chaba Drony, mt ngi lng cch Lhasa bn ngy ng, vo thng 8 nm con B Thy (1733). Ngay sau vic ny, Lt ma Katok Tsewang Norbu c mt linh kin, trong ngi thy chnh xc ni sanh ca Karmapa. a b c mt du hiu ch A trn li, v khi ln ln, em biu l tnh cht tm linh bm sinh. Ngi ta ni v Karmapa nh tui c th nh li cc bin c t nhng i trc. Cn rt nh, trong mt ln, Dudul Dorje c mt th kin y ngha v h php Kim Cng o-chong-en, trong vc dng mt a tr mc o la trng v bng mt ci khay pha l y hoa. Dudul Dorje hi : Ngi l ai ? Tc thi, v h php hin nguyn hnh hung n ng s v ni : Ti l Kim-Cng-mc-o-chong-en vinh quang v s t hng. Ti hin hnh dng hung n t khng gian ca tr hu ba la mt. Ti thi hnh bn hot ng l lm bnh an, lm cho giu c, lm cho vin mn v hy dit.(1) y l ci nhn rt ro. Theo cch y, v h php ch ra Gio hun i n rng khng c g la khi tm. Th ri th kin y tan mt trong khng gian. Sc mnh ca kinh nghim ny mnh n ni n truyn thng cho mi ngi xung quanh Dudul Dorje. Nm ln bn tui, danh ting ca em b lan rng v xa. Gyaltshap Rinpoche gi mt on tm kim n ch a b v em em v Tsurphu. y Gyaltshapa chnh thc cng nhn v lm l ng quang nh l Karmapa th mi ba. Trong bui l t chc t m ny, Dudul Dorje nhn chic vng min en. t Lai Lt Ma th by, Kalzang Gyaltsho v th tng ca ngi, Pholha Sonam Thobjay, gi s cho mng n v Karmapa mi. Sau khi ln ngi khng lu, Dudul Dorje c v Situ th tm rt uyn bc, l Chokyi Jungnay ving thm Tsurphu. Situpa vui mng c thy hu thn ca Changchub Dorje, ngi cha tinh thn ca ngi, v trao truyn cho a tr mt lot gio hun ca phi Karma Kagyu. Nm mi bn tui, Dudul Dorje th gii Sa di vi Situ Rinpoche Tsurphu. Bui l din ra trc bc tng Pht ni ting do Karma Pakshi to ra. S hc tp ca v Karmapa th mi ba tip tc sau khi th gii v ch yu l theo truyn thng Kagyu v Nyingma. Ngi nhn cc s truyn php v Kalacakra Tantra cng vi cc gio hun v Tantra ny. S nghin cu v thc hnh ca ngi cng gm cc gio hun ca Dusum Khyenpa v gio hun su b sch c Rigdzin Jatson Nyingpo son ra. V ny l

Terton ni ting ca phi Nyingma v l hc tr ca Karmapa th mi, ngi a vo gio php gio trnh Konchog Chidu.(2) Thm vo , Dudul Dorje thng tho Hevajra Tantra, i dng ca Dakini, trit l Trung Qun, A T t Ma, Lut v Kinh. Bng cch y, ngi lnh th cc dng quan trng nht v tu tp thnh hnh trong thi ngi. Nm ba mi mt tui Karmapa th mi ba th T Kheo gii vi Situ Rinpoche. Sau , ngi hon thin vic tu hnh Su Yoga ca Naropa v i n v nhn s trao truyn ton b dng phi t Situ Rinpoche. Dudul Dorje ha hp c hai li sng hc gi v thin gi va tr hu-va in r, v ngi hin thn cho tnh t nhin bi mn ca sc mnh gic ng. Tnh thng i vi loi vt ca ngi tr thnh huyn thoi. Ngi ta ni rng ngi truyn thng php yu cho chim chc, chut, mo, th v ong. Mi ngy ngi nhiu th gi vi to vt, chng t tp bn ngi, cng nh vi cc t ngi ca ngi. Dudul Dorje l ch ca mt trong nhng li tin tri ca Padmasambhava. Mt ln, Lhasa b e do bi nc l ca con sng Tsangpo hay Chichu, sng Hnh Phc, c bit n l sng Brahmaputra. Trong sch tin tri ca Padma-sambhava c ni rng nu Lhasa b l lt e da, th nn yu cu s ban phc ca Karmapa. Theo iu y, nh cm quyn th yu cu ngi n cng sm cng tt. Dudul Dorje n Lhasa v lm khi him nguy bng cch cu Qun Th m v c Thch Ca. Nm 1772, Karmapa du hnh n Dege gp Situ Rinpoche nay gi. Ngi du hnh qua x Kham, ch dy v ban phc. Ngi gp Shamar Rinpoche th mi l Mipham Chodrup Gyaltsho. Danang x Kham, Karmapa c hnh mt bui l c bit cho cha Karma. Bui l c u bi gia nh qu tc Danang, h cng dng Dudul Dorje mt bnh bng vng v bc. Khi li y, Karmapa ni vi gia nh rng ngi s tr li vi h trong tng lai : Chng ta s gp li rt sm. Khi iu xy ra cc bn s hiu n trong mi chi tit. Hy nh iu . Dudul Dorje sng mt li sng gin d v ng gp ti sn mnh cho nhng d n tn gio v nhng ngi ngho. Ngi tr cp cho s xy dng nhiu trung tm gio php cng nh in n kinh in. Trong nhng nm v sau, mt s hin th ni ting v nng lc mu nhim ca Karmapa xy ra. Cc s gi t Powo Gyaldzong ng nam Ty Tng n Tsurphu v mi ngi ban phc cho tu vin ca h. Ngi khng th i, nhng vo ngy nh ngi ban phc trong khi vn Tsurphu.

ng lc y, m ng t hi Powo Gyaldzong chng kin mt trn ma la mch t trn tri. Nm 1774, Karmapa c mt th kin ch ni chn ca hu thn v Situ mi sanh ra. Ngi gi mt phi on n ni y v tm ra a b. Sau , ngi chnh thc cng nhn v lm l ln ngi cho v Situ mi, Padma Nyingche Wangpo. Nm 1797, lc su mi t tui, trao l th ti sanh cho Situ Rinpoche, ngi ra i. X li ngi c th trong mt lu thp bng bc ti Tsurphu. Ch tng cng tc mt tng bc ca ngi. Nhng t chnh ca ngi l Situ Padma Nyingche Wangpo, Drukchen Kunzig Chokyi Nangwa, Pawo Tsuglak Chogyal, hong t Ladakhi, Hemi Gyalsay, Khamtrul Jigme Senge v Sangye Nyenpa Tulku.

14 Karmapa Thegchog Dorje (1798-1868) Karmapa th mi bn, THEGCHOG DORJE, sanh ra Salmo Gang x Kham, lng ca gia nh Danang, nm con Rn Ha (1798). Khi cn mang thai m ngi c nhng gic m bo im lnh, du hiu mt guru ti sanh sp ra i. Trong ngy ngi sanh ra, cc cu vng xut hin v hoa n r, du ang cui ng. Em b mi sanh lm nhm cc ch Sanskrit. Tin tc v con ngi d thng ny nhanh chng lan truyn v mt on tm kim c Drukchen Chokyi Nangwa gi i tm hu thn ca Guru ca ngi. on ny n Salmo Gang, gp hai on khc t Situ Rinpoche v Gyaltshap Rinpoche. H cng a em b n tu vin Ogmin, y h xc nh rng cc chi tit sanh ra ca em b ph hp vi bc th bo trc ca Karmapa. V Situ th chn l Padma Nyinche Wangpo chnh thc cng nhn Thegchog Dorje l v Karmapa mi. Ngi cng th gii Sa di cho em. Vi nm sau Ogmin Ling, Thegchog Dorje hc gio php Kagyu v Nyingma. Sau khi ln ngi v nhn vng min Kim Cng, Karmapa th mi bn n Tsurphu, ni y ngi tip tc hc. n nm mi chn tui, ngi c chnh thc lm tng bi Situ Rinpoche v Drukchen Chokyi Nangwa. Trong thi gian ny, ngi trng tu ngi t vin v nhiu thp v cha quanh vng. Thegchog Dorje rt thin xo trong nhiu ngnh ngh thut v th cng, gm c iu khc v c kim loi. Karmapa th mi bn l mt hc gi v nh ngn ng hon thin. Ngi nhiu th gi cho th ca v c bit thin ngh trong tu t hc v th. Trong i ngi xy ra s phc hng mnh m Pht gio Ty Tng, phn ln nh vo cuc vn ng Rime. Cuc vn ng ny bt ngun t x Kham, c ch huy t nhiu bc thy t nhiu truyn thng khc nhau nh Jamgon Kontrul Lodro Thaye, Khyentse Wangpo v Terton Chogyur Lingpa. Phong tro ny khng nhm to nn mt trng phi hay t chc mi, m tm cch pht trin cng nhau v lm thng dng s phong ph ca mi truyn thng n vi mi ngi. Nhng ngi trong phong tro khng ch l hc gi v thin gi, m cn c cc ngh s ti ba, thi s, y s v c nh khoa hc nh Mipham Rinpoche. Thegchog Dorje va nh hng va chu nh hng bi khuynh hng ny. Ngi trao truyn cc gio hun ca phi mnh cho Jamgon Kongtrul v Jamyang Khyentse Wangpo v vi gio hun c bit cho v trc. T v Terton v i Chogyur Lingpa, ngi nhn php mn Vajrakilaya. Sau ,

ngi thit lp s hnh l ny hng nm, lun phin vi iu ma nghi l Tsechu ca Padmasambhava, Tsurphu. Karmapa th mi bn ni ting v s kh hnh c nhn v s nghim cn ca mt v tng. Du ngi l hin thn ca i Bi, ngi cng yu cu s nghim tr trn vn gii lut ni nhng ngi sng quanh ngi. Nm 1860, Karmapa i xuyn qua x Kham, lm vic lin tc cho li lc ca dn chng. Ngi nhn ra v a ln ngi v Situ th mi l Padma Kunzang tu vin Palpung. Trong khi , ngi trao truyn gio hun cho Kongtrul Lodro Thaye, nh hc gi Rime uyn bc. Sau khi guru ca mnh tr v Tsurphu, Kongtrul Lodro Thaye tip tc hc hi vi ngi. Khng lu trc ci cht ca ngi, Kongtrul Lodro Thaye nhn s truyn dng t Karmapa. Thegchog Dorje ra i nm 1868 vo tui by mi. Cc t chnh ca ngi l Kongtrul Lodro Thaye, Drukchen Mipham Chokyi Gyaltsho, Dechen Chogyur Lingpa, Pawo Tsuglak Nyingche v Jamyang Khyentse Wangpo.

15 Karmapa Khakhyab Dorje (1871-1922) Karmapa th mi lm, KHAKHYAB DORJE, sanh ra Shelkar tnh Tsang nm con Cu Kim (1871). Em b c mt si lng trng mc gia hai chn my, ging nh si lng ca c Thch Ca khi sanh ra. Khakhyab Dorje t ra rt thng minh v khi ln bn tui, em lm cc bi k tng. Nm ln su, a b c cng nhn l hu thn ca Karmapa, ph hp vi cc chi tit trong l th bo trc ca Karmapa th mi bn. Em c chnh thc cng nhn bi Kongtrul Lodro Thaye, Jamyang Khyentse v Drukchen Minjur Wangkyi Gyalpo v c i vng min trong mt l ln ngai vng Tsurphu. Ngi cng c Drukchen Rinpoche cho th pht tp s tu. Khakhyab Dorje l mt hc tr cn mn. Ngay khi cn rt nh, ngi c dy Cn bn i tha, lun l, chim tinh. Nm ln tm, ngi dng mt bn th Mahakala v lm mt bi tng cu nguyn v h php. Nm 1881, Karmapa v cc v thn cn thm ving t Lai Lt Ma th mi ba Thubten Gyaltsho v triu nh ca ngi. Tr v Tsurphu, ngi bt u hc vi v tr tr i hc gi cha Palpung l Khanchen Tashi Ozer, t v ny ngi nhn s truyn th ton b Tam tng. Ngi cng hc vi Pawo Rinpoche th chn, v ny dy ngi su b sch Terma ca Rigdzin Jatson Nyingpo. Nm 1886, Khakhyab Dorje n din kin Kongtrul Rinpoche cha Palpung. V hc gi cao tui ban cho ngi cc l truyn php v kinh in v Nm kho tng gio php do chnh mnh trc tc. B ny cha ng trn mt trm b sch, ghi ch v gii thch bi Kongtrul Lodro Thaye. N trnh by l thuyt v thc hnh cc truyn thng ln v nh t tng quan Rime v c mt nh hng su rng n s truyn b chnh php. Kongtrul Rinpoche cng trao truyn cho Kha-khyab Dorje B tt nguyn v cc l th php v gio hun v Kalacakra. T Palpung, Karmapa v on du hnh n Dzongsar, mt ngi cha ln ca phi Sakya, ni y ngi th nhn gio hun ca Jamyang Khyentse Rinpoche. Thi gian ny tr nh v cc i qu kh li thc dy trong ngi, v ngi lm cc bi th ni v s tu hnh ca mt v B tt. Khong sau , ngi ving bn doanh ni ting ca phi Drukpa Kagyu Sang Ngag Choling. Ngi cng nhn hu thn mi ca Drukchen v ban cho Nm gii.

Nm 1888, Khakhyab Dorje tr li hc vi Kongtrul Rinpoche. Ni dung s hc ca ngi gm Sanskrit, chim tinh, y hc, ngh thut, Trung Qun lun, Bt nh ba la mt, Lut tng, A t t ma v Nm php ca Maitreya. Sau , ngi thm li tu vin Dzongsar, y ngi nhn cc l th php v cc Sadhana c kt tp ca truyn thng Sakya t Khyentse Rinpoche. Sau khi tr v Palpung, Kongtrul Rinpoche ban cho ngi cc gio hun truyn thng Shanpa Kagyu. Sut thi gian ny, ngi nghin cu sut ngy n m. Nm 1890, Karmapa cng nhn v a ln ngi v Situ Rinpoche th by l Padma Wangchuk Gyalpo. Ngi cng li ving Sang Ngag Choling, Lhasa v Samye v ni hnh hng x Tsari ngi khm ph ra vi kho tng vn bn v c bo v bi cc daka v dakini. Khi tr li Tsurphu, ngi lp ra mt kha hc mi v trng tu chnh in. Ngi cng dng mt cha mi Lhasa th Nm s t ca s trng th.(1) Cha ny c s hi hng cho s an bnh v thnh vng ca Ty Tng v ton th th gii, theo yu cu ca c t Lai Lt Ma. Sau khng lu, Karmapa tr v vi v guru ca mnh l Kongtrul Rinpoche, cha Palpung v nhn c cc l truyn php, gio hun v kinh in v gio trnh ca Lt ma Gongdu. Tr li Tsurphu, Khakhyab Dorje v cc mu trang hong v trang phc cho cc l ma H php Kim Cng-o-chong-en. Ngi cng y nhim cho Kho tng Php bo gm su mi ba b ca Kongtrul Rinpoche v tc phm ca chnh ngi, cc t gp ton b c nht v cng trnh ca cc hc gi Kagyu c pht hnh ra ngoi x Ty Tng.

16 Karmapa Rangjung Rigpe Dorje (1923-) Karmapa th mi su, RANGJUNG RIGPE DORJE, sanh ti Denkhok vng Dege x Kham gn sng Yangtse ngy trng trn thng 6 nm con Chut Mc (1923). Ngi sanh trong mt gia nh qu tc h Athub. Tn cha ngi l Tsewang Norbu v tn m l Kakzang Choden. S sanh ca v i B tt trong gia nh Athub c tin tri trc bi Dzok Chen Tulku l Chokyi Dorje, tr tr cha Dzok Chen ni ting ca phi Nyingma. Theo li khuyn ca v ny, b m sanh a b gn hang ng ca Padmasambhava, gi l lu i Tri S T. Trc khi c sanh ra, a b hon ton bin mt trong mt ngy trn v ri tr li vo ngy hm sau. Vo m ngi sanh ra, bu khng kh y nhng im lnh, m bt k ai a phng cng cm thy. Sau khng lu, Situ Padma Wangchuk Gyalpo m bc th bo trc ca Karmapa, v tm thy trong mt din t chi tit v ngi nh ni cha m Rangjung Rigpe Dorje . Mt on tm kim c gi n v a b c nhanh chng cng nhn l hu thn v Karmapa mi su. Khi ngi by tui, ngi c Situ Rinpoche v Jamgon Kontrul Palpung th gii Sa di. Nm sau, vng min Kim Cng v y ca Karmapa c em t Tsurphu n Kham cho ngi. Situ Rinpoche mi ngi n thm tu vin Palpung. Trn ng i, on ca ngi gp hong t Dege l Tsewang Dudul, ng ny mi ngi n lu i mnh. Lu i ny tn l Dege Lhundrup Teng, c xy dng bi v thnh Nyingma th k th mi lm l Thangtong Gyalpo, gn Dege Gonchen, t vin chnh ca dng Sakya Ngorpa. Khi Dege, ngi n thm v ban phc cho my in khng l ca tu vin. Sau , on n Palpung, c tip i trng th. Bn ngy sau, ngi c Situ Rinpoche lm l ln ngi trong chnh in ca cha. Ngy 23 thng 4 nm con Cu Kim, ngi v Situ Rin-poche, cng vi lu tri gm mt ngn ngi, gi l garchen ca Karmapa, ln ng i Tsurphu. Dc ng, Rangjung Rigpe Dorje c hnh bui l Vng min Kim Cng ln u tin trong i Gyina Gompa x Nangchen. Sau s kin tt lnh ny, on i thm Nyenchen Thanglha, mt ni chn c xem l thn lc ca truyn thng Karma Kagyu. n Tsurphu, ngi c Palpung Kontrul Rinpoche, Pawo Rinpoche v Gyaltshap Rinpoche tip n.

Sau ngi ving thm c t Lai Lt Ma th mi ba Lhasa, t c t Lai, ngi nhn l co tc. Trong bui l, c t Lai Thubten Gyatsho thy vng min Kim Cng c dt t tc ca mt trm ngn Dakini, trn u ca Rang-jung Rigpe Dorje. Tr v Tsurphu, Karmapa c Situ Rinpoche v Drukchen Rinpoche, Mipham Chokyi Wangpo, trng phi Drukpa Kagyu lm l ngai vng ln th hai. Bn nm sau , ngi hc vi Beru Khyentse Rinpoche v Bo Kangkar i php s, v ny c tuyn dng nh l v i hc gi Kamtshang Kagyu cui cng ca thi i. Kang-kar Rinpoche nh ton b ni dung ca Tam Tng, trong s t c nh hc gi uyn bc ng thi phi Sakya l Dezhung Rinpoche v nh dch gi kit xut Garma C. C. Chang (tc Chang Cheng Chi, ngi vit cun Thin o tu tp). Khi hc vi Kangkar Rinpoche, Karmapa k li chuyn cc i trc cho v guru ca mnh nghe. Nm 1937, ngi v cc thn cn ln ng i Dege x Kham thm Situ Rinpoche. Trong cuc hnh trnh, nhiu im lnh xy ra chng t thn lc cm ng ca Karmapa. Ngi c mi n thm lu i vua Nangchen v tu vin Tsechu Gompa phi Durkpa Kagyu c nh vua u. Ngi cng thm Kaycha Gompa, mt tu vin phi Drukpa Kagyu Nangchen gm nm trm ni, ngi cha ni ln nht Ty Tng. vng Drong Tup c mt h nh, ni ngi ta ni rng ngi li du chn trn mt nc, ai cng c th thy, du vo ma ng nc ng bng. cha Riwa Parma, khi Karmapa c hnh l Padmasambhava hung n, la bc chy t cc bnh cng Torma. Sau , ngi thm tu vin ca v thy th k mi chn l Chogyur Lingpa, v Terton v i cui cng. y, Lt ma Samten Gyaltsho yu cu ngi chm dt cho mt nn hn hn. Rangjung Rigpe Dorje xin mt t nc m ngi dng tm. Khi ngi tm, tri bt u ma v mt dng nc vt ln t ch thng nc tm. Khi n tu vin Palpung ngi c Situ Rinpoche tip n. Sau , Situpa dy cho hc tr mnh cc cng trnh thm su ca Kongtrul Lodro Thaye, b Kagyu Ngagdzod, cha ng nhng gio hun Mt tha cao cp ca Marpa Lotsawa v b Dam Ngagdzod cha nhng gio hun cao cp ca tm tng nguyn thy ca Ty Tng. Khi n thm tu vin Palpung, Karmapa v Situ Rinpoche li du chn trn . Khi ra khi tu vin, con ch v con nga ca ngi cng li nhng du chn r rng trn .

Sau mt thi gian ngn n tu thin nh, ngi v Situ Rinpoche nhn mt li mi ving thm Trung Hoa ca tng Chang Kai Shek. Tuy nhin, Karmapa khng nhn li mt cch c nhn, thay vo , chn gi Beru Khyentse Rinpoche nh l i din. tu vin Dzongzar ca Khyentse Chokyi Lodro, v i hc gi Rime, ngi c hnh l vng min Kim Cng. Khyentse Rinpoche nhn thy hnh th tm linh ca chic vng min, tri ni trn u Karmapa khong 18 inch. Li na, ngi thy Karmapa trong hnh dng ca Dusum Khyenpa. Khi tr v Palpung, Rigpe Dorje nhn cc l truyn php, cc vn bn v gio hun ton b ca phi Sakya. Thng 9 nm con Rng Kim (1940), Karmapa bt u du hnh tr li Tsurphu. Trn ng v, ving cha Benchen, ngay khi ngi n, tng con nga trn h php Zhingchong ngi bt u h ln. Sau chuyn i di mi mt thng, Rigpe Dorje v on ty tng n Tsurphu. Trong ba nm tip theo, Karmapa i vo mt cuc tu hnh kch lit, trong khi cc vic xy dng mi tip tc tin trin tu vin. Nm 1944, ngi lm mt chuyn hnh hng, trc ht n tu vin Samye v ri n Lhodrak, qu hng ca Marpa Lotsawa. Cng nm, ngi c v vua th hai Jigme Wangchuk mi n thm Bhutan. Trong khi li , ngi c hnh vi ln l vng min Kim Cng v ban cho nhiu cuc truyn th php. Nm sau, Situ Rinpoche gi n Tsurphu ban thm gio hun cho a con tinh thn ca mnh. Rigpo Dorje hai mi mt tui nhn i gii t Situpa. Thm vo , v guru ca ngi dy ngi ton tp Gyachen Kadzod ca Kongtrul Lodro Thaye v Chigshe Kuntrol. T Urgyen Rinpoche, ngi nhn ton b cc l truyn php v cc kinh vn ca Terton Chogyur Lingpa. Thng 4 nm con Heo Ha (1947) Karmapa du hnh n min ty Ty Tng v t n n v Sikkim. Nepal, ngi c hnh l vng min Kim Cng v ban phc cho dn chng. Ri ngi n Lumbini, ni n sanh ca Pht Thch Ca. Ngi cng n Vananasi, ni c Pht thuyt php ln u v Bodhgaya, ni Pht gic ng. Theo li mi ca Maharaja x Sikkim l Tashi Namgyal, Karmapa ving Gangtok ngi lm l vng min en v ban nhiu l truyn php. Ri ngi n Rewalsar n , l ni c cng cho Padmasambhava. Nhiu con rn mu trng xut hin trn mt h v iu ny c xem l nhng im rt tt lnh. Trong cuc du hnh di tr v Tsurphu, ngi i

ngang qua vng ni Kailasa v h Manasarowar. Cui cng on tr v n Tsurphu trong thng 11 nm con Chut Th (1948). Rigpe Dorje mi Jamgon Kontrul ca cha Palpung n Tsurphu trao thm cc gio hun. Kongtrul Rinpoche trao cho ngi Rinchen Terdzod v gio hun i n v Su Yoga ca Naropa. Khi hon thnh vic hc, Rigpe Dorje nhn s trao truyn kinh vn ca dng phi t Kongtrul Rinpoche v Situ Rinpoche. tn dng s thu trit ca Karmapa v i n, Palpung Kongtrul lm mt bi th trong tn dng ngi l mt v chng mn ton thin ca dng i n. Trong thi gian ny, mt dch u ma bng n c chn ng, l kt qu ca nghi l tr t Vajrakilaya do Karmapa c hnh. Trong nhng nm u ca thp nin nm mi, Karmapa tin hnh vic dy php v bn phn qun tr c Tsurphu v cc vng khc ca x s. Nm 1953, ngi ban cc l truyn php v kinh vn ca Dechen Chogyur Lingpa cho Mindrol Ling Chong Rinpoche, tr tr cha Mindrol Ling v l Lt ma trng ca truyn thng Nyingma. Nm 1954, chnh quyn Trung Hoa Bc Kinh mi c i Lt Ma th mi bn, v cc trng phi ca cc truyn thng khc nhau ca Ty Tng cng vi cc chc sc thm Bc Kinh v mt vi vng khc ca Trung Hoa. c Karmapa nhn li mi v cng vi tng on ca mnh, n Bc Kinh. y, Karmapa nhn c mt th kin truyn cho t Maha-kala ch ra ni chn ti sanh ca Situ Rinpoche. Ngi c th gi mt l th n Palpung din t chi tit ch Situ ti sanh. Trn ng v, Karmapa chnh thc a ln ngi v ngi Situpa mi ny Palpung. Ngi cng du hnh khn trng khp x Kham nh l v i s ring ca c t Lai Lt Ma trong mt c gng phc hi s an bnh cho dn chng ang cng ngy cng ri lon. Nhiu Lt ma v tu s n ch ngi i qua nhn truyn php v c xut gia. Sau khi tr v Tsurphu, Karmapa trng coi vic xy dng mt ch ginh cho c t Lai Lt Ma. Ngi mi c t Lai Lt Ma n thm ving. c t Lai Lt Ma v on ty tng c n tip rt trng th v c mi ban l truyn php Qun Th m ngn tay. p li c t Lai Lt Ma yu cu ngi Karmapa c hnh l Vng min Kim Cng. Trong cuc ving thm, ngi a c t Lai Lt Ma i xem s giu c cc thnh tch v x li c tp trung Tsurphu. Mt nghi l v iu Padmasambhava c tin hnh tn vinh Ngi. Cng nm y 1955, xung t nghim trng xy ra x Dege v cc qun Nangchen x Kham. Karmapa thm Chamdo, c gng em li ha bnh

gia ngi Kham v lc lng Trung Hoa. C hai bn ha gi nm nm hu chin. Nm 1956, c Karmapa thm Druk Dechen Chokhor Ling, ngi cha chnh ca phi Drukpa Kagyu. Ngi ban cho cc li ch dy v c hnh l ty tnh. T y, ngi du hnh n Sikkim, gp li nh Vua Tashi Namgyal. Nm 1956 c th gii c hnh nh l 2500 nm c Pht nhp Nit Bn, v th Karmapa v on ty tng m rng cuc du hnh n n v Nepal, on hnh hng tt c thnh a. T Nepal, ngi tr li n v cc hang ng Ajanta, cha nhiu cng trnh iu khc Pht gio ca thi i Gupta. Kalim-pong, Karmapa gp g v cng cha Azhi Wangmo x Bhutan, b xy cho ngi mt tu vin min ng Bhutan. Lc ny, ngi c mi thm tu vin Rumtek Sikkim, n c xy nn trong i cc Karmapa th chn. Tuy nhin, ngi t chi, ni rng ngi s n y trong tng lai, khi cn thit. Khi ngi tr v Tsurphu u nm 1957, nhng xung t nghim trng li xy ra Kham. Mt dng ngi t nn v min trung Ty Tng. Trong s ngi t nn ny c nhiu v Lt ma phi Kagyu nh Sangye Nyenpa Rinpoche th chn, Situ Rinpoche, Talep Rinpoche v cc t n Tsurphu. Trong thi gian ny, Karmapa cng nhn hu thn Gyaltshap th mi hai l Palpung Kongtrul Rinpoche mi, v Bongsar Khyentse Rinpoche. T Zechen Kontrul, Karmapa nhn s trao truyn kinh vn v gio hun v Longchen Dzodun, cng trnh by b thm ngha ca Longchenpa, trnh by v Maha Ati. Xung t khc lit lan t Kham n trung Ty Tng. Karmapa gi Situ Rinpoche, Sangye Nyenpa Rinpoche v thin s ng knh Kalu Rinpoche n Bhutan. Palpung Jamgon Kongtrul tr tui c gi n Kalimpong n cng vi gia nh thng gia giu c ca mnh. Tuy nhin, chnh ngi li khng quyt nh b i trong lc ny, ni rng ngi s n Bhutan nu tnh hnh suy sp. nh ca ngi l li Tsurphu cho n pht cht gip ngi t nn. Cc cuc xung t gia qun i Trung Quc v khng chin qun Khampa by gi lan khp Ty Tng. Nhn t mi pha, nn vn ha Pht gio xa xa ca Ty Tng sp lm tt nh mt ngn n. Thy r phi t gi Ty Tng lc ny, gip s bo tn Pht php, ngi thng bo cho c t Lai Lt Ma v k hoch ca mnh. Sau , gia m mng 4 thng 2 nm con Heo Th (1959), Karmapa ci trang thnh thng dn cng vi mt on mt trm su mi ngi, ri b Tsurphu, mang theo x li v cc thnh vt nh cn. on gm cc Lt ma ti sanh, cc tu s v thng dn. i vi Karmapa c Shamar Rinpoche th mi ba,

Gyaltshap Rinpoche th mi hai, thin s Drupon Tenzin Rinpoche, Dabtrul Rinpoche, Khandro Chenno v phi ngu thnh ca Karmapa Khakhyab Dorje, v cc ngi khc gm tng th k ca ngi, Dorje Lopon Topga Rinpoche v tc gi cun sch ny. Con ng trn thot ca on vt qua Hy M Lp Sn n Bhutan. Tuy nhin, lng thc d tr ch cho hai tun l. on ca ngi Karmapa i xuyn qua min nam Ty Tng v dn a phng em cho nhiu cu tr cho on t nn. Dc ng, c cc cuc ving thm chp nhong nh ca Marpa Lotsawa Lhodrak v in th Milarepa, thp cao chn tng ni ting hng v Marpa Lotsawa, ni y ngi ban cho s nhp mn Milarepa v cc thc hnh tu tp. Khi on n ca ng y tuyt cui cng l Mon La Gar Chung ( cao 19,855 feet), nh du bin gii Ty Tng-Bhutan, Karmapa thc dc mi ngi phi vt qua ca ng ny ni ngy hm y. on tiu xi sc lc cui cng vt qua Bhutan v c h tr bi cc hng o a phng. Sut m hm sau, c mt cn bo tuyt ln, ng mi ca ng trong hai, ba ngy. Tht vy, qun i rt ui st nt cc ngi t nn, v nu h khng lm nh Karmapa ch th th h b bt. Hai mi mt ngy sau khi ri b Tsurphu, Karmapa v on n qun Bumthang ca Bhutan, mnh t c ni l in du chn ca mt trm ngn dakini. Ngi c n tip v cng m cng thn mt bi cng cha Bhutan v t kheo ni Azhi Wangmo v cc ngi khc. Kalu Rinpoche cng vi cc tu s t, n thm Karmapa Tashi Chodzong. Situ Rinpoche cng th. Sau khi ving vua Jigme Dorge Wangchuk Thimphu, th Bhutan, Karmapa quyt nh di chuyn vo n . Baxa, bin gii Bhutan v n , ngi gp v th tng Sikkim l Banya Sahib Tashi Dadul, v ny chuyn li ca nh vua mi ngi li Sikkim. Karmapa quyt nh nhn li mi, v ngy 25 thng 4 nm con Heo Th (1959) on n Gangtok, th ca Sikkim. Karmapa c cho n nng nhit bi hong gia v dn chng, v c hi ngi mun tr ng ch no. Ngi tr li rng nh nhng ngi dn Ty Tng t nn, h hy vng mt ngy no c th tr li Ty Tng, bi th, ch ca h ch c th l tm thi. Tuy nhin, v Karmapa th chn l Wangchuk Dorje cho xy dng tu vin Rumtek, nn ngi, v Karmapa th mi su, mun thit lp chn lu vong . Sau khi n Rumtek, Karmapa c hnh l ln ngi v cho Palpung Kongtrul Rinpoche v ban nhiu l truyn php cho Rinpoche ny. Ma ng nm y (59-60) Rigpe Dorje ving thm n , ni y trc tin ngi gp c

t Lai Lt Ma Benares v sau l Pandit Nehru, by gi l Th tng, ngi rt thin cm vi c Pht gio v hon cnh ca dn t nn Ty Tng. Vo ma h, Karmapa ban cho nhiu l truyn php cho mt s ng ngi quy t n c nhn thy ngi. Mt s tin ln c trao cho Karmapa t chnh ph Sikkim v n gip dng mt tu vin mi, trn mt khong t by mi hecta gn tu vin ca Rumtek. Quang cnh c chn c nhiu du hiu tt lnh : by ngn i i din, by dng sui chy qua, mt ngn ni pha sau, dy ni tuyt pha trc v mt dng sng pha di, xoay vng theo hnh dng ca mt v c t v. Nhit tnh ln lao cho cng trnh ca cc t ca Karmapa khin cho s xy dng hon tt trong bn nm. Trong thi gian ny, ngi cng nhn v Drukchen Rinpoche mi, Drukpa Yongdzin Rinpoche, Dzigar Choktor Rinpoche, hai v Tulku phi Sangye Nyenpa (mt v sanh Hoa K), Surmang Garwang Rinpoche, Drongram Jatrul, hu thn mi Dzok Chen Ponlop v Drupon Tulku Chogyur Lingpa. n hm nay, c Karmapa xut gia cho hn ba ngn tu s v cng nhn hng trm v Tulku. Ngi cng cho pht hnh mt bn in mi v Dege Kanjur, b bch khoa cn bn ca gio l c Pht. Trong s hp tc cc gio phi v ng o, ngi cung cp mt trm by mi lt cho vic xy dng ca bn phi Pht gio Ty Tng v cc i din ca tn ngng Bonpo. Ngi i vng quanh th gii hai ln. Cc Lt ma phi Karma Kagyu ca ngi thit lp cc trung tm Pht php Ty phng, v ngi i mt vng thm ving v ban php. y l mt lit k chnh xc v cuc i ca mi su v Karmapa. c nhng lit k chi tit hn, ngi ta c th tham kho cc s liu gc v cc tiu s. Tuy nhin, phn tch rt ro th mi s liu u gii hn. Bn tnh v sanh ca cc Karmapa, s thu bit qu kh, hin ti v v lai, s thu t hon ton gio php, v s ta sng mt cch khng cht n lc ca sc mnh Gii thot ca i Bi, cc ci y hon ton siu vit khi mng li ca nim. Dch trong ma gt la Xun 1986.

KARMAPA XVII: Urgyen Trinley Dorje

CH THCH gi cho phn ny ngn gn, chng ti c gng cp n nhng im chnh v chi tit v gio php Kargyu, trong phn Nn tng lch s v l thuyt. Nhiu tham chiu c th c soi sng trong phn dn nhp. DN NHP (1) Rudyard Kipling Bi ca ca ng phng v Ty phng (1889). (2) David Snellgrove dch, trong Nhng Bn vn Pht gio qua cc thi i Edward Conze. NN TNG LCH S V L THUYT (1) Nhng ch t ting Ty Tng v ting Sanskrit c sut cun sch. Bt c ch no chng khng c dch, chng c c theo ting Anh, theo nguyn m ca Sanskrit hay ca Ty Tng. (2) c thm chi tit, xem Lch s chnh tr ca Ty Tng ca Shakabpa, Karmapa : v Lt ma m en ca Ty Tng ca Nik Douglas v Meryl White, v Lch s ca phi Karma Kagyu ca Situ Panchen v Belo Tsewang Kunchab. CHNG 1. DUSUM KHYENPA (1) Virupa l mt trong tm mi t v i thnh tu ton thin nht v nh hng nht ca Pht gio min trung n. Nguyn l mt tng s v mt hc gi Vikramasila, i hc tu vin ni ting, ngi dn dn tr nn mt thin gi Mt tha. Di s khai th ca Vajradhara, ngi sng lp ra gio l o v Qu, gio l ny v sau c truyn vo Ty Tng trong truyn thng Sakya. (2) Vt khi thin nh l bc th t v l cp bc cht ca i n, trong thin gi vt khi nhng nim v thin nh v chng c. mc ny, ton th th gii hin tng hin ra nh l i n. (3) Yoga Gic Mng l mt phng din c th ca Anuttara tantra yoga, trong hnh gi m rng s sng sut thin nh qua n s thu hiu v s to thnh cc gic mng. Mt vi thc hnh Yoga gic mng c lin kt vi cc v bn tn khc nhau nh A Di hay Tara. Yoga Gic Mng cng l mt trong su php ca Naropa. (4) Vajraghanta l mt trong tm mi t i thnh tu gi. Ngi ni ting

v cc nng lc thn thng v c bit lin kt vi gio php Cakrasamvara. Sanh v mt 1126-1225. (5) Sakyasri (1145-1225) l mt php s uyn bc ngi Kashmir c mi n Ty Tng thnh lp mt dng tng. Ngi tr thnh v guru chnh ca Sakya Pandita Kunga Gyaltsen qua v ny nh hng ca ngi lan rng. (6) Indrabhuti l mt thin gi Mt tha th k th tm ni ting l mt trong tm mi t i thnh tu gi. Ngi tr v nh l v vua ca Uddiyana ty bc n v tr thnh cha nui ca Padmasambhava. Ngi lin kt vi truyn thng v thng (anuttara) Tantra. (7) Cng cha Laksminbara l mt yogini thnh tu v l ch ca vua Indrabhuti. Ngi vit bn vn Mt tha Jnanasiddhi. CHNG 3. RANGJUNG DORJE (1) Nm Lun ca Maitreya gm Mahayanasutralamkara, Uttaratantra, Abhisamayalamkara, Dharmadharmata-vibhanga v Madhyantavibhanga. Cc b lun ny c to bi bc thy th k th ba, t l Asanga (V Trc) do Maitreya (Di Lc) truyn cho. (2) A t t ma tc l Lun tng. A t t ma hay l php lun thm c bit lin quan n cc lit k php s v phn tch trng thi ca tm. S phn tch ca A t t ma pht trin cng vi thin nh v qun st ca Tiu tha. (3) Yamantaka (TT : Shin-rje) l mt ha thn quan trng ca c hai truyn thng Mt gio c v tn. Tr hu sng chi v thu sut ca Yamantaka l k tn st ci cht. (4) Samputika l mt ch gii v Sri-sampa anuttara tantra c vit ra thi trung c. Gio trnh ny gm trong Kagyu Ngagdzod ca Jamgon Kongtrul. (5) Cc thn ha bnh v hung n gm trong Ati mandala ca trng thi gic ng. Bn mi hai ha thn ha bnh hin thn cho Tnh Khng ca Pht Tnh v cc ha thn hung n hin thn cho prabhasvara (tnh Minh) ca Pht Tnh.

(6) Sadanga Yoga l mt s thc hnh thuc v thng tantra yoga pht sanh t gio l Kalacakra. (7) Kanjur (TT : bka-gyur) v Tanjur (TT : bsan-gyur) gm kinh in i tha Pht Gio Ty Tng. Kanjur cha ton b kinh v tantra do Pht dy, trong khi Tanjur cha cc lun gii c thm quyn ca cc t n . Kanjur v Tanjur c kt tp li bi i hc gi Pht gio Buton Rinchendrup. (1290-1364) (8) Ngok Chodor v Meton Tsonpo l hai trong bn tr, hay bn i t ca Marpa. Ngok Choku Dorje l hc gi ti nng nht trong s cc t ca Marpa v nhn s trao truyn cc gio hun ch gii t Thy mnh. Meton Tsonpo c bit chuyn mn v gio php Hevajra. (9) Yagde hay Yagde Panchen (1299-1378) l mt bc thy ca c Kinh v Tantra, thng tho cc gio php ca cc truyn thng chnh Ty Tng vo thi ngi. Ngi ta ni rng ngi hc vi mt trm l tm v thy. t ca ngi rt ng. CHNG 4. ROLPE DORJE (1) Bn tnh siu vit ca Pht Tnh c phn chiu trong nm mt hay nm b chng Pht (Skt : Kula), mi b chuyn ha phin no thnh B . Mi b c mt v Pht v thnh chng gm cc B tt nam v n. (2) Li cu nguyn Ph Hin l mt cu nguyn rt quan trng c truyn ming ca phi Nyingma. N cha ng nhng li dy chnh yu chuyn ha qua tnh Ton Gic ca Ph Hin, v Pht nguyn thy. CHNG 5. DEZHIN SHEGPA (1) A la hn l danh t ch bc thnh trong con ng Tiu tha. Ty Tng dch l Drachompa, v git c k th phin no nhim . Truyn thng ni rng s hong php ca Pht Thch Ca c bo v bi mi su v t La Hn. (2) Garuda l mt loi chim ng thuc v loi Tri, ca huyn thoi n , khi n ra khi trng l pht trin y trn vn. N tng trng cho Pht tnh. N tiu dit nm con rn ca phin no. (3) Thp (stupa) l s biu tng c th cho thn khu, ca Pht, c th nh ch x li v cc thnh tch.

CHNG 6. THONGWA DONDEN (1) Nm Tantra l Cakrasamvara, Mahamaya, Vajrabhairava, Guhyasamaja v Hevajra. Su php ca Niguma lin quan n Su php ca Naropa. Niguma l v phi ngu ca Naropa. Su php l cc Yoga v ni ha, gic m, quang minh, chuyn di, huyn thn v bardo (cnh gii trung n). (2) Gio php Duk Ngal Shisay (Dit kh) c to ra bi Phadampa Sangye. Hin nay, n khng cn hin din nh mt phi c lp. (3) Dombhi Heruka l mt thin gi Mt tha n quan trng, ngi gi dng o v Qu nhn c t Guru ca ngi l Virupa. Ngi trao truyn nhiu gio hun di hnh thc cc bi ca. (4) Kunchen Rongtonpa (1367-1449) l mt v t kit xut ca phi Sakya. Ngi hc vi Ngorchen Kunga Zangpo, ngi lp ra tiu phi Ngor thuc truyn thng Sakyra. Rongton Sheja Kunrig lm ra nhiu tiu lun trit l quan trng v Bt Nh ba la mt, ngi lp tu vin Nalanda Phenyul. t chnh l Gorampa Sonam Senge. (5) Sambhala l vng quc huyn b ni nhng v nm gi gio php Kalacakra tr ng. N c on l pha bc Ty Tng. Vua Sucandra ca Sambhala nhn Kalacakra t c Pht v truyn cho cc v k tha. CHNG 7. CHODRAG GYALTSHO (1) bit thm chi tit, tham kho cun Lch s phi Karma Kagyu ca Situ Panchen v Belo Tsewang Kunchab. CHNG 8. MIKYO DORJE (1) Tm gii l nm gii cn bn ca tn ti gia : khng bo ng, khng ly ca khng cho, o c tnh dc, khng c li di tr hoc tn hi v khng say. Cng thm ba gii c bit : khng ng ging m, xa x, v cao ; n khng ng thi v trang sc, ca ht, khiu v. (2) Gyalwa Choyang l mt trong hai mi lm t chnh ca Guru Padmasambhava th k th tm. Gyalwa Cho-yang l mt b trng trong

triu nh ca vua Trisong Detsun. Ngi nhn s thc hnh tm linh v Hayagriva t Guru Padma, v sau hon thnh s chng ng vin mn. (3) Ngok Lotsawa l mt trong cc t chnh ca Atisa. Ngi lm vic vi s ph mnh trong vic dch cc tc phm thuc h Bt Nh ba la mt v gi mt vai tr quan trng c bit trong s lp nn trit hc Trung Qun Ty Tng. CHNG 9. WANGCHUK DORJE (1) Bn php ca Gampopa c truyn tng nh l ct ty ca con ng tm linh do Gampopa ra : Xin nguyn tm ti c th i vo gio php / Xin nguyn php ny i ht ng o / Xin nguyn ng o lm tan bin m m / Xin nguyn m m chuyn thnh Tr Hu. CHNG 10. CHOYING DORJE (1) Thn ch S vin mn ca Tr Hu l om gate paragate parasamgate bodhi svaha. Thn ch ny l tinh yu ca Tr Hu vin mn, v trong Tm Kinh nh l ci lm lnh cc kh au. (2) Terma l kho tng ca bn vn, chng c ct giu v v sau c khm ph bi cc nh khm ph kho tng (TT : gter-ston). Nhiu kho tng php bo nh th c Guru Padmasambhava v cc t thn cn chn du v c khm ph bi cc ha thn ca v Guru ny trong cc th k sau. gi l cc kho tng di t. Cn cc kho tng t tng th c ct giu trong khng gian v hn ca Tr Hu, v c khm ph trong thin nh bi cc ngi c linh kin. CHNG 11. YESHE DORJE (1) Gii c s gm c quy y tam bo v cam kt gi nm gii, sau ngi ny tr thnh mt tn c s (upasaka, upasika) u b tc, u b di. CHNG 13. DUDUL DORJE (1) Bn hot ng : lm an bnh, lm cho giu c, lm cho vin mn v hy dit, hin thn sc mnh i Bi ca Gic ng. Cc h php c bn hot ng ny, nh chng ch v h tr sc mnh ca Php. (2) Konchog Chidu l mt gio trnh terma ni ting c khm ph bi mt bc thy th k th mi su l Rigdzin Jatson Nyingpo, mt ha thn

ca Guru Padmasambhava. Gio trnh ny tip tc gy mt nh hng ln lao n c hai phi Nyingma v Kagyu cho n ngy nay. CHNG 15. KHAKHYAB DORJE (1) Nm s t ca s trng th l nhng Dakini, hin thn ca nng lc n. V th lnh ca nm ngi l Tashi Tse-ringma, l mt phi ngu tinh thn thn b ca Milarepa. Bn v kia l Thingi Zhalzongma, Miyo Lobzangma, Chopan Drinzangma v Tadkar Drozangma. H c Guru Padma-sambhava v Milarepa bt phi bo v php. Mt huyn thoi ca vng Hy M Lp Sn ni rng Miyo Lobzangma u trn nhng dy ca ngn Everest, tc l Jomo Lungma theo ting Ty Tng.

PH LC (A) DNG SHAMAR HU THN Th I TRAKPA SENGE (1283-1349) Th II KHA CHOD WANGPO (1350-1405) Th III CHOSPAL YESHE (1406-1452) Th IV CHOSKYI TRAKPA (1453-1524) Th V KUNCHOK YENLAK (1525-1583) Th VI CHOSKYI WANGCHUK (1584-1630) Th VII YESHE NYINGPO (1631-1694) Th VIII PALCHEN CHOSKYI DODRUP (1695-1732) Th IX KUNCHOK JUNGNES (1733-1741) Th X MIPHAM CHOSDRUP GYAMTSO (1742-1792) (Khng c s cng nhn v l do chnh tr, cho n :) Th XI JAMBYANG RINPOCHE (1880-1947) Th XII TINLAY KUNCHUP (1948-1950) Th XIII CHOSKYI LODRU (1952-) CC HU THN SHAMAR (Cc Lt ma M Karma-Kagyudpa) (1) V Tulku Shamar u tin, TRAKPA SENGE, sanh nm con Cu ci Thy (1283) Pompor Gang, bn b sng Shel x Kham, min ng Ty Tng. Mt bui sng vo nm bn tui, ngi thy mt linh kin v v H php thnh tu Desheg Thangpa v n thn Tara, v nhn c cc s nhp o quan trng t cc v ny. Nm ln su tui, ngi c ting l mt ngi thy c qu thn v thng din t cho ngi khc cc hnh dng l lng ca cc v thn h mng v h php. Cha m ngi lo u v iu ny v em ngi n gp Lt ma Lodru Trakpa, vi hy vng gii tr c cc nh hng quy ri. V Lt ma hi a b v nhng iu em thy v c t mt cch rt chi tit v v Thn Kim Cng tha l Hayagriva v Mn la km theo. Nhn ra nng

khiu tri gic tim n ni a b, v Lt ma khuyn nn cho a b xut gia, ni rng n s tr thnh mt v i Lt ma, nh th s lm li ch cho Pht php. a b c th gii lm tng, v hc vi Lt ma Trakpa v Lopon Gyal Je. Nm mi by tui, ngi gp Rangjung Dorje, v Karmapa th ba, theo ngi n tu vin Tsurphu v nhn gio hun t ngi Karmapa. Ri ngi n i hc vin Sang Phu Neutok, hon tt hc vn. Ngi nhanh chng tr nn ni ting nh mt hc gi v mt bc thy v tranh lun. Nm hai mi t tui, Dechen Teng, ngi gp li Karmapa v nhn c ton b gio hun, gm c Su Yoga ca Naropa. Trong hai nm ngi n tu trong mt hang ng. y trong khi thc hnh Yoga Gic Mng ngi c mt th kin v Ranjung Dorje, bo ngi nn bt u xy mt trung tm thin nh. V h php Mahakala cung cp mi chi tit v v tr, v n c xy dng Nesnang. Vic xy dng nhanh chng c hon thnh v trong mt thi gian ngn. Shamar Trakpa Senge c khong hai mi lm t, h thc hnh thin nh . Th ri ngi tr li hang v ht th gi cn li ca i mnh cho vic thin nh. Ngy 12 thng 2 nm con B ci, ngi ra i gia nhng im lnh, vo nm su mi by tui. Cc t cao cp nht l Yagde Panchen v Tokden Gon Gyalwa. (1283-1349) (2) V Tulku Shamar th hai, KHA CHOD WANGPO, sanh nm con Cp c Kim (1350) Chema Lung vng Chang Namshung, bc Ty Tng. By thng tui, Karmapa Rolpe Dorje xut hin trong mt th kin v ni : Hoa c, m cha n Hy i ng thi, v ngi cn l ngi Thin cn thay nh ngi, hy i t lu na V ta s dy cho ngi tr thnh hon thin ! Ri Karmapa bng ngn tay trong khng kh v t lc , a b c th nh li mi chi tit ca i trc v bt u ni cho ngi khc rng em l hu thn ca Trakpa Senge. Mi bn thng, em thuyt php v ba tui cho nhng gio hun c bit. Danh ting nhanh chng lan truyn n tai cc ngi hu v t ca Tulku Shamar trc kia. H n thm v tc khc nhn ra em nh

l hu thn mi. Ri em c em n tu vin Kampo Nesnang, em c a ln ngi v. Nm by tui, khi ngang qua mt dng sng, ngi gp Karmara Rolpe Doje, v Karmara dy ngi ton b Mahamudra, su php Yoga v gio hun phi Kagyupa. T Khenpo Dondrup Pal, ngi nhn tiu gii v i gii. Hon tt vic hc, ngi du hnh n ni hnh hng x Tsari y ngi c mt th kin tt lnh v thnh tu gi Dombhi Heruka. V sau ngi nhn chic M t Gyalwa Karmapa cng nhn cho s thnh tu v i ca ngi v nh l biu tng chc v ngi l mt bc thy. Shamar Kha Chod Wangpo nhn ra hu thn tip ca Karmara l Debzhin Shegpa, v a ln ngi v tu vin Tsurphu, y ngi truyn cc gio hun cho Karmapa. Nm ba mi by tui ngi dng mt trung tm thin nh rng ln Gaden Mamo v nhanh chng c ba trm thin gi tu hnh . Ngi dn thn vo s hon thin cc gio hun b truyn v c nhiu th kin v cc H php v H thn, t ngi nhn c nhiu l truyn php. Ngy 29 thng 7 nm con Chim ci Mc (1405), ngi ra i. Cc t chnh l Karmapa th nm, Lt ma Kazhipa Rinchen v Sowon Rigpe Raldre. (1350-1405) (3) V Tulku Shamar th ba, CHOSPAL YESHE, sanh ngy 14 thng 2 nm con Ch c Ha (1406) Trang Do ca tnh Kongpo nam Ty Tng. Khi cn trong bng m, ngi ta nghe nhng ting nim thn ch Mani v khi sanh c vi mng cu vng hnh ci d trn nc nh. Di bn chn c mt ch Mng C Gyel (c ngha l Chin Thng). Ngi tc thi c cng nhn nh l hu thn ca Shamarpa, v c vi t kip trc nhn ra. Mi chi tit tin tri u ph hp chnh xc vi hon cnh a b sanh ra, bi th em c a n Taktse, trn ng i, ngang qua trung tm thin nh Gaden Mamo. Nm ln su, ngi leo ln ngn ni Wonpo hng v, l ch tr ng ca mt Thn H php quan trng. Ngy 3 thng 10 nm 1413, lc tm tui, ngi gp Karmapa Debzhin Shegpa Pang Dor v cng tr v Taktse. Ngy 10 thng 11 nm y, ngi nhn gii Sa di t Karmapa v c ch dy cc gio hun. V sau, ngi cng nhn v a ln ngi v Karmapa mi l Tongwa Donden v em v tu vin mnh. T Kenchen Sonam Zangpo ngi nhn gii T Kheo. Yeshe Ridzin ban cho ngi vi gio hun

quan trng v ngi t ca ngi kip trc Sowon Rigpe Raldre cng lm th. Hon tt mi hc vn, ngi bt u i ging dy. L mt Lt ma sc so, ngi c nhiu t. Sau nhiu nm ha truyn chnh php ngi ra i vo ngy 4 thng 10 nm con Kh Thy (1452) tui bn mi by. C nhiu cu vng hin ra bn trn v hoa ri xung t tri. Cc t cao cp nht l Jampal Zangpo, Gelong Zhonu Pal s gia v Ngampa Chatrel. (1406-1452) (4) V Tulku Shamar th t, CHOSKYI TRAKPA, sanh ngy 3 thng 3 nm con Chim Thy (1453) Kangmar x Domed, min ng Ty Tng. Trong m ngi sanh ra dn chng trong vng thy hai mt trng trn bu tri. Khi sanh ra ngi ni cho quyn thuc chung quanh rng ngi bit Gyalwa Karmapa. Nm by tui, ngi c a n tu vin Kangmar v y ngi i thng n ngai v ngi ln y. Cc t trc kia trn ln cc cun sch v t chng trc mt ngi, nhng ngi chn ra tt c mi bn vn do cc v Karmapa vit v ri sp xp cc trang ng th t. Shamarpa c mi n Chang Mo Sar v n i tu vin Surmang, ni ngi gp Chos Trag Gyamtso, v Karmapa th by. Bui l M en c c hnh chc phc cho ngi v ngi nhn c nhiu gio hun v cc l truyn php. Nm mi hai tui ngi c hnh l M v c chnh thc ln ngi v. Ngi c mt th kin v n thn Sarawasti, v thn dng cng ngi mt tri cy Arura. Kt qu l ngi c th hc rt nhanh. Ngi n Gaden Mamo, v thin nh su thng. Nm con Cp Kim (1470), lc mi by tui, Shamar Tulku ving thm ngn Mng C v trn ng tr v ngi nhn mi gio hun kt thc t Karmapa. Go Lotsawa Zhonu Pal, mt v t kip trc dy ngi Sanskrit v cc bn vn c. Nm bn mi su tui, ngi tr thnh v php ch ti cao ca Ty Tng. Ngi lp ra t vin Gaden Mamo rng ln vi mt ging ng c chn mi t ct tr. Cng trnh bt u ngy 2 thng 3 nm 1488 v hon tt ngy 10 thng 6 nm 1490. Nm nm mi mt tui, ngi xy dng mt tu vin ln Jang Chen, pha bc Tsurphu khng xa, vi by mi hai ct trong ging ng chnh. Cng trnh ny bt u ngy 19 thng 4 nm 1503, hon thnh trong thng 2 nm 1504. Nm con Kh (1524), ngy 25 thng 12, Shamar Tulku ra i, gia nhiu im lnh, vo by mi hai tui. Cc t chnh l Taklung Namgyal Trakpa, Zhalu Lotsawa v Drigung Ratna. (1453-1524)

(5) V Tulku Shamar th nm, KUNCHOK YENLAK, sanh ngy 10 thng 8 nm con Chim ci Mc (1525) Gaden Kang Sar qun Kongpo. Khi sanh ra, nhiu hoa n du ang gia ma ng. Va mi sanh ra, ngi ca thn ch Mani. Ngi c nhanh chng cng nhn l hu thn mi v c Karmapa Mikyo Dorje a ln ngi v v bt u truyn th cho. Nm mi hai tui Shamar Tulku hon tt vic hc. t n hon ho trong thin nh, ngi thu ht nhiu t xut sc. Ngi cng nhn v Karmapa th chn Wangchuk Dorje, v c hnh l ln ngi v v nhng nm tip theo truyn cho cc gio hun b truyn. Ngy 2 thng 7 nm con Cu ci Thy (1583), vo nm nm mi chn tui, ngi ra i. C nhiu im lnh l thng trong lc . Cc t thn cn nht l Karmapa th chn, Karma Tinlaypa, Drigung Chogyal Phuntsok v Taklung Kunga Tashi. (1525-1583) (6) V Tulku Shamar th su, CHOSKYI WANGCHUK, sanh ngy 3 thng 9 nm con Kh c Mc (1584) Sholung. C nhiu im lnh xy ra v cn rt nh ngi l mt a b ng ch . Karmapa Wangchuk Dorje cng nhn ngi khi ngi nm tui v a ln ngi v Pht hc vin Dvagspo Ling. T Karmapa ngi nhn cc gio hun cao cp v nm mi hai tui c xem l mt hnh gi lo luyn trong thin nh. Vi Lt ma Karma Tinlaypa ngi hc Sanskrit v nhanh chng thng tho. Ngy 11 thng 7 nm con Rn (1593), ngi lp trung tm thin nh Thupden Nyingche Ling. Nm mi su tui, ngi hon ton thng tho Sanskrit v ni danh l mt hc gi su sc. Ngi ving thm hc vin ca mi tng phi khc, tham d nhiu cuc thi c v lun o v c cng nhn l mt trong nhng hc gi v i ca thi ngi. Ngi nh thuc lng ba mi hai b kinh in Pht gio v trong mt dp quan trng nh bi phi Bonpo trong mt cuc tranh lun ln. Shamar Choskyi Wangchuk c vi th kin v Sakya Pandita v nhn c cc gio hun quan trng t v ny. Ngi vit ra bi cu nguyn hay p vi Sakya Pandita v vi B tt Vn Th S Li. V cai qun x Jyang mi

ngi ving thm, v ngi n, sa cha li cc sai lm trong cc kinh Kanjur ca cc tu vin. Ngi trao truyn gio hun i n v thu ht nhiu t xut sc. Ngi du hnh n i tu vin Surmang, ban cho cc gio hun v l truyn php cho cc v tng v Lt ma . Tip theo, ngi cng nhn v a ln ngi v Karmapa th mi, Chos Ying Dorje. Ri ngi hnh hng n Nepal. n thung lng Kathmandu, ngi i thng n i thp Bodhanath, ngi c vua Laksminara Simha Malla tip kin, nh vua tn vinh ngi v trao mt vng hoa. Gy n tng cho cc v B la mn v s hiu bit v Sanskrit, ngi tranh lun cc ch gio l vi h v truyn b chnh php Nepal. Vua Simha Malla gi cho ngi mt tht voi ln ci. Ngi n thm i thp Swayambhu v xy bn bn th bng vng bn phng, thay v mt mi vng che nh d kin ban u. Cuc ving thm tt lnh ny vo nm 1640 c ghi li ni cng vm mt nam ca ngi n th. Shamar Tulku tr v Ty Tng, du hnh ngc ln Yolmo bc Nepal. i qua vng nam Ty Tng, ngi ban cho cc l truyn php Lamai Naljor cho dn chng v ging gii lut nhn qu ca nghip bo. Tashigang ngi gp Gyalwa Karmapa, biu tng Karmapa mt con chn dit rn c em v t Nepal v trao truyn cc gio hun cn li cho v ny. Ngy 4 thng 2 nm con Nga c Kim (1630) Shamar Tulku tr bnh. Cc t xin ngi hn li vic th tch cho n khi Khedrup Karma Chagme n, v ny cn phi nhn thm vi gio hun quan trng. Ngi lm ra mt bc tng nh bng t st ca chnh ngi, ban phc v lm php (bc tng ny cn gi tu vin Rumtek Sikkim v l vt s hu ca ngi Shamar Tulku th mi ba hin ti). Khedrup Karma Chagme n kp thi v nhn c cc gio hun mong cu. Ri ngy 28 thng 9 cng nm y, vo bui sng, ngi ra i. C nhiu im lnh xy ra. Cc t cao cp l Karmapa th mi, Karma Mipham Tsewang Rabten (v cai qun x Jyang) v Khedrup Karma Chagme. (1584-1630) (7) V Shamar Tulku th by, YESHE NYINGPO, sanh nm con Cu ci Kim (1631) Golok bn b sng Machu, min ng Ty Tng. Karmapa th mi cng nhn v a ngi ln ngi v ng thi cng ban cho cc gio hun. Shamar Tulku ving thm Jyang v Lhasa, ngi hc nhiu gio php v nghin cu trit hc. T Gyalwa Karmapa, ngi nhn ton b gio hun v thc hin hon mn chng.

Ngi cng nhn Yeshe Dorje, v Karmapa th mi mt v a ln ngi v, trao quyn ton b gio hun. Ngy 15 thng 12 nm con Ch c Mc (1694), ngi ra i. t cao cp l Karmapa th mui mt. (1631-1694) (8) V Shamar Tulku th tm, PALCHEN CHOSKYI DODRUP, sanh ngy 10 thng 9 nm con Heo Mc (1695) Yolmo Kangra min nam Ty Tng. Nhng cu vng trng xut hin trn cn nh khi ngi sanh ra. Cn l mt em b, ngi din t mi chi tit v cc i trc v lit k cc tu vin di quyn mnh. Danh ting ca a b k l loan truyn nhanh chng v Gyalwa Karmapa gi mt phi on n thm. Lp tc, ngi c cng nhn l v Shamarpa mi. Vua Nepal (vua Bhaskara Malla Kathmandu, 1700-1714) cc lc tn vinh ngi v mt v Yogini tn l Zitapuri tin on rng ngi s tr thnh mt thnh tu gi. Nm ln by, ngi ri b Nepal v du hnh n cha Tagna min ty Ty Tng, y ngi rt c trng vng v c h tng v Tsurphu. Karmapa a ngi ln ngi v v ban cho nhiu gio hun. Chnh ph Ty Tng chnh thc cho ngi quyn lu li trong x (ngi sanh ti Nepal v c xem nh ngi ngoi quc) v ngi gi a v mnh i tu vin Yang Chen. Shamar Choskyi Dodrup cng nhn Situ Tulku th tm. Ngi nhn mi gio hun t Karmapa th mi mt v v sau ny c cng nhn l Karmapa th mi hai, Changchub Dorje. Ngi tr li thm Nepal ri qua Trung Hoa vi Karmapa. Ngi ra i Trung Hoa vo ngy 2 thng 11 nm con Chut Thy (1732), hai ngy sau s ra i ca Gyalwa Karmapa. t cao cp nht l Situ Tulku th tm. (1695-1732) (9) V Shamar Tulku th chn, KUNGCHOK JUNGNES, sanh nm con B ci Thy (1733) v c Situ Tulku cng nhn v a ln ngi v. Situ Tulku tng l t ca ngi trong kip trc. Chnh quyn Gelugpa ban hnh mt o lut cm bt k ai tin on hoc tn ngi cho bt k hu thn Shamar no, nhng Situ Tulku chng li lut l y gia Thng vin v thng cuc. Lt ma Khatog Rigdzin Chenmo tin on rng nu l ln ngi v c c hnh cha Khatoggon x Kham th a b s sng lu. Khng may v Lt ma cht, v cc Lt ma khc ca cha t chi, khng cho Situ Tulku c hnh l v s tu vin mnh s b mt vi phi Gelugpa. Shamar Tulku

nh tui ra i vo nm ln tm, nm con Chim ci Kim (1741), ch nhn yu ch ca cc gio hun. (1733-1741)

(10) V Shamar Tulku th mi, MIPHAM CHOSDRUP GYAMTSO, sanh nm con Ch Thy (1742) Tashi Tse tnh Tsang. Ngi sanh lm em ca Panchen Rinpoche, Lobzang Palden Yeshe (1738-1780), v c cng nhn bi Karmapa th mi ba v Situ Tulku th tm. T Situ Tulku ngi nhn s gii v i gii, v mi gio hun c truyn cho ngi. Sau ny ngi cng nhn Situ Tulku th chn v dy cho mi th. Shamar Tulku nhiu nm lm sng li Chnh php Ty Tng v ri hnh hng qua Nepal. Trong khi ngi ang Nepal, chin tranh xy ra gia x ny v Ty Tng. Lhasa, mt tng trng c th lc ca phi Gelugpa l Tagtsag Tenpai Gonpo, thc c c may chnh tr v t co rng Shamar Tulku xi gic chin tranh vi Nepal. ng tch thu i tu vin Yang Chen ca Shamarpa v mt lnh c chnh ph thng qua tuyn b rng mi cha ca Shamarpa phi tr thnh phi Gelugpa v ngi s khng ti sanh li na. Chic M lm l c chn di nn cha ca Shamarpa Lhasa v cng trnh ny tr thnh mt nh ngh vin. Tht ra Shamar Tulku c gng ha gii vi ngi Nepal v ngi thm Nepal ch v l do hnh hng. Ngi trao tng mt chung ln cho thp Swayambhu Kathmandu (hin vn cn) v ra i Nepal vo nm nm mi tui. Ngi c nhiu t quan trng. (1742-1792) Ghi ch : T lc Shamar Tulku th mi ra i vo nm 1792 cho n cui th k th mi chn khng c v Shamarpa no c chnh thc cng nhn. Nu khng nh th s lnh chu s gin d ca cc vin chc nh nc ca phi Gelugpa, h tch thu tt c tu vin v ti sn ca Shamar Tulku. Li bnh lun ca c Karmapa th mi su Gyalwa Karmapa v giai on ny : Phc c cng ngy cng gim st, c nhiu s can thip ca chnh tr. en b thnh trng. Tht tr nn gi. Trong thi gian y khng c thch hp c bt k v Shamarpa no c cng nhn v ln ngi. Mi s vic u gi kn. Cc hu thn vn xut hin, nhng khng c khm ph.

(11) V Shamar Tulku th mi mt, JAMBYANG RINPOCHE, sng hu ht min bc Ty Tng. Ngi l con ca Karmapa Kha Chab Dorje nhng m thm khng c bit. Ngi thc hnh thin nh trong cc vng xa vng, nhn cc gio hun v l truyn php, nhng khng h tham d vo i sng tu vin. Ngi tr thnh hon ho nh l mt thnh tu gi, li du chn trn nhng tng Shawa Trak, bc Ty Tng. Ngi l mt Lt ma rt thnh thin v ra i vo nm 1947, nhng ch t ngi bit. (1895-1947) (12) V Shamar Tulku th mi hai, TINLAY KUNCHAP, sanh ngy 1 thng 1 nm con Cp c Kim (1948). Ngi c cng nhn bi Karmapa th mi su v tu vin Tsurphu. Ngi ra i vo lc mt nm hai thng tui. (1948-1950) (13) V Shamar Tulku th mi ba, CHOSKYI LODRU, sanh ngy 3 thng 8 nm con Rng c Thy (1952) lu i Athup x Derge, min ng Ty Tng. Trc khi ngi sanh, Situ Tulku th mi mt tin bo rng mt trong nhng hu thn cao cp nht ca phi Kagyu s sanh ti . Khi ngi sanh ra, bu tri y cu vng, mt ci lm thnh hnh ci lu ngay trn lu i. Mi nc trong vng bin thnh trng sa, bo hiu cho dn chng bit mt cuc n sanh k diu. tu vin c Yang Chen ca cc v Shamarpa c mt pho tng B tt H Php ci mt con nga. Vo thi im ngi Shamar Choskyi Lodru ra i, con nga khc ra vi ming xng cu. (Sau khi tu vin b sung cng, cc ming xng ny c t trong mm nga.) Lc su tui, em b c a n tu vin. Ngi bo mu cng ngi trn lng, i vng quanh lu i, thnh lnh ngi ch vo nhng Lt ma v cc v tng i t pha ca ty n v ni : y l cc v Lt ma v cc tng s ca ti. H l ngi n t tu vin Yang Chen. V Gyalwa Karmapa th mi su xc nhn y l hu thn mi ca Shamarpa nhng v lut ca cc nh lnh o phi Gelugpa, cm nhn ra cc ha thn ca Shamar nn ngi khng tit l s kin ny mt cch cng

khai. Trc khi ri Ty Tng, cu b c b mt a ti tu vin Yang Chen, y cu ch ra cc bc tng ca nhng ha thn trc ca mnh v m t nhng s kin ca mi ln ti sanh . Khi chn tui, Shamar Tulku c v Gyalwa Karmapa ng nhim a n Sikkim. Karmapa tho lun v s nhn nhn ca ng vi c t Lai Lt Ma. c t Lai Lt Ma trc nghim bng thin nh v bng gic m, c c kt qu hu l. t ra ngoi mi s can thip chnh tr trong qu kh, c t Lai Lt Ma cho php phc hi tc danh ca Shamar Tulku. Mt thng trc d kin tn phong ngi Shamar Tulku, ngi i vi ngi anh, Jigme, ving thm Dharamsala v c din kin c t Lai Lt Ma th mi bn ng nhim, ngi xc quyt s phc hi chnh thc ca ngi. S vic c xp t khng b s phn i no. Vo ngy 15 thng 4 nm con Rng Mc (1964), Shamar Tulku Choskyi Lodru ti sanh th mi ba, c tn phong bi Ngi Karmapa trong tu vin c Rumtek Sikkim. Ngi hin ang theo hc vi c Gyalwa Karmapa tu vin Rumtek mi. Lc ny ngi hai mi mt tui (1972).

PH LC (B) DNG SITU HU THN Th I CHOSKYI GYALTSEN (1377-1448) Th II TASHI NAMGYAL (1450-1497) Th III TASHI PALJOR (1498-1541) Th IV CHOSKYI GOCHA (1542-1585) Th V CHOSKYI GYALTSEN PALZANG (1586-1657) Th VI MIPHAM CHOGYAL RABTEN (1658-1682) Th VII NAWE NYIMA (1683-1698) Th VIII CHOSKYI JUNGNES (1700-1774) Th IX PADMA NYINGCHE WANGPO (1774-1853) Th X PADMA KUNZANG CHOGYAL (1854-1885) Th XI PADMA WANGCHUK GYALPO (1886-1952) Th XII PADMA DONYO NYINGCHE WANGPO (1954-) CC HA THN CA DNG SITU (Phi M Karma-Kargyudpa) Trc khi c v Situ Tulku u tin, dng c thnh lp bi ba v i s Yogi : (1) Drogon Rechen (1088-1158) (2) Naljor Yeshe Wangpo (1220-1281) (3) Rigowa Ratnabhadra (1281-1343) Drogon Rechen sanh ti Nyamo Shung Yarlung, min nam Ty Tng. Khi cn b, vng cu vng thng c thy trn u cu. Lc chn tui, i hc xa vi thy Drogompa. Cu nhn c nhng gio hun v ni ha v nhp mn php Chakra-samvara. Cu c mt linh kin v Dusum Khyenpa, v Karmapa th nht, v c ngi dy nhng gio hun bng mt phng php b truyn. Nhng iu ny ngi truyn t cho Gyalsay Bom Trakpa. Sau mt i m chm trong thin nh, ngi ra i tui by mi. C rt nhiu im lnh hin ra. Dng thin ca ngi

truyn li cho ngi Naljor Yeshe Wangpo v chuyn tip n Rigowa Ratnabhadra.

(1) V Situ Tulku u tin, CHOSKYI GYALTSEN, sanh ti min Karma Gon. Ngi tr thnh mn ca Debzhin Shegpa, Karmapa th nm v t v ny, ngi c nhp mn v dy d ton b i n. Ngi hon thin cc gio l v du hnh n Trung Hoa vi Karmapa. Hong Trung Hoa Tai Ming Chen (Yung Lo) phong tng danh hiu danh d Tai Situ cho ngi. Ngi tri qua phn ln cuc i trong thin nh ni hang su v l mt Lt ma su sc. (1377-1448) (2) V Situ Tulku th hai l ngi TASHI NAMGYAL, sanh trong gia nh hong tc Ty Tng v c ngi Thongwa Donden, v Karmapa th su tm thy. Ngi c thy tn phong v trao cho ton b gio hun. Ngi l v Lt ma xut sc, tr thnh va l bn va l thy ca Chodrag Gyalsho, v Karmapa th by. Ngi thm ving, ging dy v lm l nhp mn cho rt nhiu ni Ty Tng. Lc ngi vin tch, c rt nhiu im lnh. (14501497) (3) V Situ Tulku th ba, TASHI PALJOR, c Karmapa th by tm thy, tuyn phong v trao cho ton b gio hun. Ngi hon thin chng v sau ngi xc nhn v Karmapa th tm, Mikyo Dorje. Ngi truyn th tt c gio hun cho Karma Tinlaypa. Sau , ngi vin tch ti Karma Gon. (1498-1541) (4) V Situ Tulku th t, CHOSKYI GOCHA, sanh ti Tse Chu gn Surmang. Ngi c Mikyo Dorje, v Karmapa th tm nhn ra v tn phong. T v thy ngi nhn tt c cc gio hun. Sau ngi tm ra Wangchuk Dorje, v Karmapa th chn. Khng bao lu sau ngi vin tch, c rt nhiu im lnh. (1542-1585)

(5) V Situ Tulku th nm, CHOSKYI GYALTSEN PALZANG, sanh nm con Ch La c (1586). Ngi c v Karmapa th chn Wang-chuk Dorje nhn ra v gio hun. Ngi xy tu vin Yer Mo Che (vi mt trm su mi ct chnh in) v c c Karmapa tng cho mt M . Ngi vin tch vo nm con Chim Ha (1657), c nhiu im lnh tt bc. (15861657) (6) V Situ Tulku th su, MIPHAM CHOGYAL RABTEN, sanh ti Meshod. Ngi c v Karmapa th mi, Chos Ying Dorje tm ra v tn phong. Ngi thi trin thn thng : treo ci y v chui trng ht ca ngi trn mt tia nng v li nhng du chn trn tng . Ngi dnh mt t thi gian nghin cu ti cc tu vin Tsurphu v Karma Gon. , tr hu su sc v s hc uyn bc ca ngi in su trong lng mi ngi. Situ Tulku l mt i hc gi ting Sanskrit, mt chim tinh, mt bc s v l ha s ti hoa. Ngi lm nhng Thangkas p , v ngi cng vit nhng bn Sung Bum (bng tm tt v tt c kin thc). Ngi c v Karmapa th mi truyn cho ton b gio hun. Ngi bo trc chi tit ca s ti sanh trong tng lai v ri n Ri Wo Cha Gang Trung Hoa, ngi vin tch. Lc c nhiu im lnh. Mn ca ngi rt nhiu. (1658-1682) (7) V Situ Tulku th by, NAWE NYIMA, l con trai ca gia nh hong tc h Ling. Ngi c nhn ra lp tc l mt ti sanh v c nhn vo hc ti mt hc vin ca phi Sakya. Ngi vin tch khi cn rt tr, ch mi nhn c iu ct li ca gio hun. (1683-1698) (8) V Situ Tulku th tm CHOSKYI JUNGNES, sanh ti tnh A-Lu Shekar. Lc tm tui ngi c v Shamar Tulku th tm, Palchen Choskyi Dodrup

nhn ra v em v tu vin Tsurphu tn phong. T Shamar Tulku, ngi nhn c tt c cc gio hun, cc l nhp mn v nghin cu trit hc v y hc. Situ Tulku du hnh n Lhasa, thi k ny Ty Tng c cai tr bi cc Thng Th Ngagpho, Lumpa v Gya Rawa. Ngagpho mi ngi tin tri, Situ tuyn b rng cc Thng Th s b lt v Ngagpho s b git. Vo nm con Kh (1716) iu ny xy ra, Pho Lhawa Sonam Tobyal git ng. Situ Tulku tr nn ni ting Nepal. Nm con Cu La ci (1727), ngi xy dng i tu vin Palpung min ng Ty Tng vo ngy 7 thng 3. Ngi ving thm Jyang theo li mi ca ngi lnh o. Ngi truyn t mi gio hun cho Du Dul Dorje, v Karmapa th mi ba v Shamar Tulku th mi. Ngi c cng nhn l mt hc gi uyn bc v l ngh s xut sc. Ngi ving thm Nepal trong mt cuc hnh hng v c tn vinh . Mt ln, sau cuc tranh lun vi Php s Jaya Mangola ca x Kashmir, ng ta ni rng ngi xng ng vi by ci lng theo tiu chun danh d ca n . Sau cuc tranh lun v Lut v cc vn ca Php vi Php s Prah-duma, ng ta cho rng ngi phi c ban phc bi c Shiva Shankara, v l cch duy nht ngi c th thnh tu c s qun chiu v hc vn nh vy. Situ Tulku tr v Ty Tng v thuyt ging khp trong nc. Ngi dch nhiu sch t ting Sanskrit, gm c nhng s cu nguyn vi B tt Tara. Tt c nhng gio hun qu bu ngi truyn li cho nhiu mn ca mnh. Sau , ngi ving thm Trung Hoa nhn li mi ca hong Chien Lung (1735-1796) v c tn vinh trng th. Ngi vin tch trong khi thin nh t th hoa sen ca c Pht. Sau by ngy vng ngc vn cn nng v mi trm hng ngo ngt xng khp ni. Cc t ni danh ca ngi l Karmapa th mi ba v Shamar Tulku th mi, Drukchen Tinlay Shingta, Drigung Choskyi Gyalwa, Pawo Tsuklak Gyalwa, Druptop Chos Je Gyal, Khamtrul Choskyi Nyima v Lotsawa Tsewang Kunchap. (1700-1774) (9) V Situ Tulku PADMA NYINGCHE WANGPO, sanh ti Yilung tnh Khams min ng Ty Tng. Lc nm tui ngi c tn phong theo nghi thc v nhn tt c gio hun t Gyalwa Karmapa th mi ba v Shamar Tulku th mi. Ngi tri qua hu ht cuc i m chm trong thin nh v l

mt v thy, mt hc gi v i. tui su mi mt ngi nhn s nhp mn ln cui v thc hnh nhng iu hc trong sut mi tm nm sau. Ngi vin tch lc by mi chn tui. Khi y, bu tri y cu vng v c nhiu im l khc. Ngi xc nhn v Jamgon Kongtrul Tulku u tin l v thy ca phi Karma-Kargyudpa. (1774-1853) (10) V Situ Tulku th mi, PADMA KUNZANG CHOGYAL, sanh ti Nam Tso tnh Chang, gn mt ci h, vo nm con H Mc (1854). Nghi thc tn phong ngi c c hnh bi Karmapa th mi bn, Theg Chog Dorje v Jamgon Kongtrul Tulku th nht, Lodra Taye. Ngi tri qua ton b cuc i hon thin cc gio hun ca dng Kargyudpa v tr thnh mt Thnh tu gi. Ngi li nhiu du chn trn , v c th i ngay trn b mt dc ni thng ng. Lc ngi vin tch, c nhiu im lnh tt bc. (1845-1885) (11) V Situ Tulku th mi mt, PADMA WANGCHUK GYALPO, sanh nm con Ch Ha (1886) Li Thang, vo lc c nhiu s l v im lnh tt bc. S tin on ca ngi Gyalwa Karmapa lin quan ti s ti sanh ca ngi c nhn nhn hon ton ng. Nm ln bn tui, ngi c v Karmapa xc nhn v a v i tu vin Palpung. T v Karmapa th mi lm, Kha Chab Dorje, ngi nhn cc th gii v gio hun. Jamgon Kongtrul Tulku cng dy d v ban cho ngi s truyn php v nhp mn. Sau , v Situ Tulku khm ph v cng nhn v Gyalwa Karmapa hin ti, ngi Ranjung Rigpe Dorje, ha thn th mi su, v c hnh l tn phong v th gii theo nghi thc cho ngi. Situ Tulku trao truyn ton b gio hun v ban cho cc l nhp mn, gii thch v truyn php cho v Karmapa. Vo khong nm mi tui, ngi thm i tu vin Sur-mang, ti y ngi thi trin nhiu thn thng. Ngi tri qua phn i cn li thin nh v ging dy cho nhiu t ca ngi. tui su mi by, ngi vin tch, c nhiu im lnh. (1886-1952) (12) V Situ Tulku th mi hai, padma donyo nyingche wangpo, sanh nm con Nga Mc (1954) ti Taiyul. Nhng chi tit v s ra i ca ngi hon ton ph hp vi s tin on ca v ng nhim th mi su Gyalwa Karmapa. Ngi c a n tu vin Palpung, tu vin c thnh lp trong i ha thn th tm ca ngi. L tn phong ca ngi din ra ti y

bi v ng nhim Gyalwa Karmapa. Lc r rng l ngi nhn ra c tt c cc ngi hu c v ca ngi. Sau khi nhn lnh tt c s nhp mn v truyn php theo tp tc, ngi ri Ty Tng n Bhutan vo thi im ca s di dn v i. Ngi ang theo hc ti tu vin Rumtek mi Sikkim. Hin ngi mi chn tui (1972). PH LC (C) DNG GYALTSAP HU THN Th I GOSHI PALJOR DODRUP (1427-1489) Th II TASHI NAMGYAL (1490-1518) Th III TRAKPA PALJOR (1519-1549) Th IV TRAKPA DODRUP (1550-1617) Th V TRAKPA CHOS YANG (1618-1658) Th VI NORBU ZANGPO (1659-1698) Th VII KUNCHOK OSER (1699-1765) Th VIII CHOSPAL ZANGPO (1766-1820) Th IX TRAKPA YESHE (1821-1876) Th X TENPAL NYIMA (1877-1901) Th XI TRAKPA GYAMTSO (1902-1959) Th XII TRAKPA TENPAI YAPHEL (1960-) CC HA THN CA DNG GYALTSAP (Phi m cam Karma-Kargyudpa) (1) V Gyaltsap Tulku u tin, GOSHI PALJOR DODRUP, sanh ti Yagde Nyewo. T v Karmapa th su, ngi Tongwa Donden, ngi nhn c tt c cc gio hun v cc l nhp mn v hon thin chng trong sut cuc i mnh. Ngi nhn ra, tn phong v dy d v Karmapa th by l ngi Chos Trag Gyamtso v ban cho ngi cc s th gii. Ngi sng mt cuc i thnh thin, vin tch lc su mi ba tui (nm con Ch Th). Ngi tin on rng ngi s c nhiu t k tc. (1427-1489) (2)

V Gyaltsap Tulku th hai, TASHI NAMGYAL, sanh ti Nyewo. Ngi c v Karmapa th by, Chos Trag Gyamtso xc nhn v t v ny ngi nhn c tt c nhng s nhp mn v gio hun. V Karmapa ban tng ngi mt M Cam cng nhn nhng thnh tu cao vi ca ngi. L mt v Lt ma xut sc, ngi tn phong v truyn dy cho Mikyo Dorje, v Karmapa th tm. Khi ngi vin tch, c nhiu im lnh. (1490-1518) (3) V Gyaltsap Tulku th ba, TRAKPA PALJOR, c ngi Mikyo Dorje, v Karmapa th tm xc nhn v truyn cho tt c cc gio hun. Ngi thc hnh thin nh n hon ho v c nhng linh kin v cc v H php v cc B tt Th H. Ngi vin tch rt sm trong khi xut hin nhiu im lnh. (1519-1549) (4) V Gyaltsap Tulku th t, TRAKPA DODRUP, c ngi Mikyo Dorje, v Karmapa th tm xc nhn. Ngi nhn t v ny nhiu s nhp mn v gio hun. V thy khc ca ngi l Shamar Tulku th nm, Kunchok Yenlak. Ngi son mt ch gii chi tit cc gio thuyt v B tt v ch gii khc v nhng gio hun Hevajra. Ngi l mt Thnh tu gi v c nhiu t. (1550-1617) (5) V Gyaltsap Tulku th nm, TRAKPA CHOS YANG, sanh Tenchen Gar thuc tnh Tsang nm con Rn Ha (1617/18). Ngi c v Shamar Tulku th su, Choskyi Wangchuk xc nhn. Ngi c v ny tn phong v nhn tt c cc gio hun. Ngi dnh hu ht cuc i thc hnh thin nh thm su. Di s lnh o ca c t Lai Lt Ma th nm, dng Kargyudpa phi chu ng nhiu. L ngi cng thi vi v t Lai Lt Ma, ngi Gyaltsap Tulku c nng lc cai qun tu vin ca ngi v ni ting l mt nh ngoi giao li lc trong thi k kh khn. Ngi c nhiu t. (1618-1658) (6) V Gyaltsap Tulku th su, NORBU ZANGPO, sanh nm con Chut Kim (1660) ti qun Gelthang thuc tnh Jyang. Ngi l a tr xut sc v c th gii thch tt c chi tit ca nhng kip trc ca ngi. V Karmapa th mi, Chos Ying Dorje tin on ni ca ngi, xc nhn v tn phong ngi lc ba tui. Gyaltsap Tulku nhn c tt c cc gio hun v tr

thnh mt i Thnh tu gi. Cng vi Shamar Tulku th by, ngi xc nhn v Karmapa th mi mt, Yeshe Dorje. Ngi cng dy d v ny. (1660-1698)

(7) V Gyaltsap Tulku th by, KUNCHOK OSER, sanh ti Nyewo Chu Gor. Ngi c v Karmapa th mi hai, Changchub Dorje cng nhn v tn phong. Ngi nhn tt c gio hun t v ny. Nm mi lm tui ngi du hnh n tu vin Tsurphu v nhn s th gii t v Situ Tulku. Shamar Tulku th tm, Palchen Chosky Dodrup, truyn li nhng gio hun khu truyn cho ngi. Sau ngi hnh hng n thnh a Tsari Tso Kar, ngi thin nh trong ba nm. Gyaltsap Tulku du hnh n Nepal vi Karmapa th mi hai, Shamar Tulku th tm v Situ Tulku th tm. Cc v cng i thm ving nhiu ni hnh hng v c dn chng rt tn knh. Sau chuyn i ny, cc v du hnh sang n ri tr v Ty Tng. Sau khi tm ra v Karmapa th mi ba Du Dul Dorje, Gyaltsap Tulku vin tch nm ngi su mi t tui, gia nhiu im lnh. (1699-1765) (8) V Gyaltsap Tulku th tm, CHOSPAL ZANGPO, gp phn trong vic xc nhn v Karmapa th mi bn, Theg Chog Dorje. Ngi l mt Lt ma xut sc v c nhiu t. (1766-1820) (9) V Gyaltsap Tulku th chn, TRAKPA YESHE l mt Lt ma xut sc. Ngi nhn c tt c nhng gio hun v nhp mn. Khi vin tch c nhiu im lnh. (1821-1876) (10) V Gyaltsap Tulku th mi, TENPAI NYIMA, nhn tt c nhng gio hun v hon thin chng trong sut cuc i mnh. Ngi l v Lt ma xut sc v c nhiu t kit xut. (1877-1901)

(11) V Gyaltsap Tulku th mi mt, TRAKPA GYALTSO, nhn c tt c cc gio hun t Karmapa th mi lm, Kha Chab Dorje. Ngi c nhiu mn . Lc ngi vin tch, c nhiu im lnh xut hin. (1902-1959)

(12) V Gyaltsap Tulku th mi hai, TRAKPA TENPAI YAPHEL, c Karmapa th mi su, Rangjung Rigpe Dorje xc nhn v tn phong ti tu vin Tsurphu. Ngi c v Gyalwa Karmapa ng nhim a ra khi Ty Tng v hin ang hc tu vin Rumtek mi ti Sikkim. Ngi c tm tui (1967).

PH LC (D) NHNG HA THN CA JAMGON KONGTRUL (1) Jamgon Kongtrul Tulku th nht, LODRA TAYE, sanh nm con Chim Thy (1813) ti Rong Chap thuc tnh Derge, min ng Ty Tng. Sanh ra trong mt gia nh theo o Bon. Ngi nhanh chng hon thin nhng gio hun. K ngi nhn c cc s th gii t phi Nyingmapa v Kargyudpa v c nhiu v thy. V Situ Tulku th chn, Padma Nyingche Wangpo, xc nhn ngi l mt Tulku ca dng Karma Kar-gyudpa. Ngi tr thnh mt mn ca ngi Gyalwa Karmapa th mi bn. Jamgon Kongtrul Tulku l mt ngh s li lc v l mt thy thuc xut sc. Ngi c hn su mi v thy v hon thin mn y hc. V Terton Chogyur Lingpa (1829-1870) gp ngi v xc nhn ngi l mt ha thn ca B tt Vn Th. Lc sinh thi ngi vit hn chn mi cun sch bao gm ton th cc ngnh ca vn ha Ty Tng. Ngi l truyn tha trc tip ca Thnh tu gi Krishnacharin v l mt ha thn ca Thnh tu gi Avadhutipa. Ngi dnh ton b cuc i mnh ban nhng l nhp mn v ging dy nhng gio hun cho rt nhiu t, trong s c v Gyalwa Karmapa th mi lm l ngi Kha Chab Dorje, ngi c ngi nhn ra. Sut cuc i ngi khng b bnh ln no. Ngi vin tch vo nm tm mi tm tui, gia nhiu im bo quan trng v tt lnh. Nhng t li lc nht l Situ Tulku th mi, Trungpa Tulku th mi v Jamgon Mipham Rinpoche. (1813-1901) (2) Jamgon Kongtrul Tulku th hai, KHYENTSE OSER Palpung, c xc nhn bi Karmapa th mi lm. Ngi nhn ton b gio hun t Karmapa cng nh t Trungpa Tulku th mi. Ngi dnh ht phn ln cuc i thc hnh thin nh v truyn dy tt c gio hun cho ngi Gyalwa Karmapa th mi su hin ti. Ngi c rt nhiu t gii v

ngi c bit n nh mt Lt ma xut chng. Ngi li nhng iu tin tri v s ti sanh ca ngi. (1904-1953)

(3) Jamgon Kongtrul Tulku th ba, LODRA CHOSKYI SENGE TENPAI GOCHA, sanh min trung tm Ty Tng trong gia nh Sandu Sang giu c. Nhng iu tin tri li bi v Khongtrul Tulku tin nhim ph hp vi s sanh ra ca ngi. Ngi c xc nhn l ha thn mi, v c nhn nhng l truyn php v nhp mn. Ngi o thot an ton sang n ngay sau khi c s gia tng chin tranh ca ngi Trung Hoa. Ngi c tn phong ti tu vin c Rumtek lc su tui v hin ang tu hc vi Karmapa th mi su ti tu vin Rumtek mi. Hin nay ngi c mi chn tui (1972). PH LC (E) CC HA THN CA PAWO Pawo Tulku th nht, CHOSWANG LHUNDRUP, l mt Thnh tu gi, ngi c th bay trn khng v i trn nc. Ngi c t tn l Pawo, ngha l Ngi anh hng, bi dn chng a phng. Nhiu Pawo Tulku sau ny l mn ca nhng Karmapa v ni ting v s hiu bit v Su yoga. V ha thn hin ti PAWO TSUKLAK NAWA, vo nhng nm su mi tui, sng Bhutan v l mt v thy dy thin nh ti y. L mt trong nhng ha thn v i ca dng Kargyudpa. Ngi hon ho Su yoga ca Thnh tu gi Naropa v i n. Dng truyn tha : HU THN Th I CHOSWANG LHUNDRUP (1440-1503) Th II TSUKLAK TRENGWA (1504-1566) Th III TSUKLAK GYAMTSO (1567-1633) Th IV TSUKLAK KUNZANG (1633-1649) Th V TSUKLAK TINLAY GYAMTSO (1649-1699) Th VI TSUKLAK CHOSKYI DODRUP (1701- ?) Th VII TSUKLAK GAWA ( ? -1781)

Th VIII TSUKLAK CHOSKYI GYALPO ( ? - ? ) Th IX TSUKLAK NYINGCHE ( ? -1911) Th X TSUKLAK NAWA WANGCHUK (1912-)

PH LC (F) NHNG LT MA CAO CP KHC CA PHI KARGYUDPA TRUNGPA TULKU CHOGAYAM TRUNGPA TULKU th mi mt, sanh ti min ng bc Ty Tng thng 2 nm 1939. Ngi l Vin trng ti cao ca i tu vin Surmang, c xy dng thi k ha thn th nht ca ngi l Thnh tu gi Trung Mase. Ha thn hin nay c xc nhn bi ngi Gyalwa Karmapa th mi su, ngi nhn c t v ny nhiu l nhp mn v gio hun quan trng. Sau khi ti Ty phng, ngi thnh lp trung tm tu vin Samye Ling Ty Tng Scotland. Hin nay ngi ang M, y Ngi va thnh lp hai trung tm Pht gio mi quan trng. Dng truyn tha : 1. KUNGA GYALTSEN 2. KUNGA ZANGPO 3. KUNGA OSEL 4. KUNGA NAMGYAL 5. TENZIN CHOGYAL 6. LODRO TENPHEL 7. JAMPAL CHOGYAL 8. GYURME TENPHEL 9. KARMA TENPHEL 10. CHOSKYI NYINJE 11. CHOSKYI GYAMTSO KALU RINPOCHE KALU RINPOCHE th hai c mt tu vin ti Sonada gn Darjee-ling v hai ln thm u Chu, Canada v Chu M. Ngi thnh lp mt s Trung tm Pht Php v Thin nh mi. Ngi l mt v thy xut sc, c bit v Su yoga ca Thnh tu gi Naropa.

SANGYE NYENPA TULKU Sangye Nyenpa Tulku th nht, DEMA DRUPCHEN, l mt Thnh tu gi v i. Ngi l v thy chnh ca Mikyo Dorje, v Gyalwa Karmapa th tm. Tt c nhng ha thn sau ca ngi u l nhng v thy v cc nh du gi (yogi) sut sc, ni ting do thi trin nhng thn thng khc thng. Ha thn th mi hin nay ca ngi chn tui (1970) v sng tu vin Rumtek mi Sikkim. PONLOP RINPOCHE V PONLOP TULKU th nht l mt Thnh tu gi ca truyn thng Nyingmapa. Ha thn th t ca ngi, Je Won Ponlop, sanh trong mt gia nh Nyingmapa. Ngi du hnh n tu vin Tsurphu v nhn nhng gio hun Kargyudpa t ngi anh c l mt thin s y. Ngi tr nn thnh vin ca dng Karma Kargyudpa v l mt v Lt ma xut sc. Ngi vin tch tu vin Rumtek c nm con Cp Thy. (1962) V Ponlop Tulku th nm, SUNGRAB NGEDON TENPE GYALTSEN, sanh ti tu vin Rumtek mi, lc rng ng ngy 26 thng 4 nm con Rn Mc (1965), l con trai ca vin Tng th k ca tu vin. S ra i ca ngi ph hp vi mt tin on ca c Gyalwa Karmapa th mi su, v vic cng nhn ngi c c t Lai Lt Ma th mi bn chng minh. Ngi c tn phong ti Rumtek, ni ngi ang theo hc. Hin ngi c by tui (1972).

HAI V KHYENTSE RINPOCHE TRONGSAR KHYENTSE WANGPO, v ha thn th ba, hai mi su tui (1972). Ngi sng Madhya-Pradesh, n . DELGO KHYENTSE RINPOCHE, v ha thn th hai, nm mi tm tui (1972). Ngi sng tu vin Kichu, Bhutan. DRU PON RINPOCHE V DRU PON TULKU th hai, hin theo hc ti Rumtek, Sikkim, by tui (1972). DABZANG RINPOCHE, l mt ha thn ca Gampopa, ngi sng Nepal, bn mi lm tui (1972). KHENPO TRANGU, v ha thn th tm, bn mi tui, ngi l Tu vin trng ca tu vin Rumtek mi. SABCHU RINPOCHE, v ha thn th ba, bn mi by tui, sng Kathmandu, Nepal. TRALEG RINPOCHE, v ha thn th chn, hin mi tm tui, sng Sarnath, n . DORJE LOPON TENGA RINPOCHE, v ha thn th hai, bn mi mt tui, sng Rumtek. TRUNGRAM GYALDRUL RINPOCHE, ha thn th ba, nm tui, sng Rumtek. AKONG RINPOCHE, hin ang iu hnh trung tm Samye Ling Ty Tng Scotland. L t ca ngi Karmapa, ngi tng l Vin trng ca T vin Dolma gn Chamdo. Ngi l ha thn th hai.

PH LC (G) MINH HA NHNG PHN PHI TRONG DNG KARGYUDPA

(I) PHI DRUKPA Phi Drukpa Kagyud bao gm ba chi phi : nh, gia v y. Ngnh nh : c sng lp bi ngi Gyalwa Ling Repa, ngi truyn cc gio hun cho Drogon Tsangpa Gyare (ngi sng lp h phi Tsangpa). Ngi li truyn cho Go Tsangpa Gonpo Dorje. V ny c ngi t li lc nht l Thnh tu gi Urgyenpa (v thy ca Karmapa th ba). Ngi Urgyenpa truyn php cho t l Gyalwa Yang Gonpa. Ngnh ny c bit n nh l Namkhye Karma hay Ngi sao ca thin gii. Ngnh ny rt ln. Ngnh y : c sng lp bi Thnh tu gi Lorepa, ngi n Bhutan v gp Tsangpa Gyare . T v ny, ngi nhn c ton b cc gio hun vo lc by tui. Nm mi ba tui ngi n Khara v thin nh trong ba nm. Ngi du hnh n Nam Tso, c mt hn o gia mt ci h. Trn o c hai hang ng. Ngi dng i su vo thin nh, ngi ch c mt s bt m v phi n c o qun bng da th, tuy th ngi c th tri qua nhiu nm ti y v cui cng t n s vin mn. Mt ma h, ngi thi trin mt php thn thng l lm mt con ng bng bng gi t o n b. Khi ngi i trn , mt ngi chn cu nhn thy, bng tan ra pha sau ngi, v th danh ting ngi lan truyn i xa. Ngi c khong mt ngn t v sng lp hai tu vin, Karpo Chos Ling ( Ty Tng) v Tarpa Ling ( Bhutan). Ngi vin tch nm su mi t tui, nm con Ch Kim (1250). Ngnh ny c bit vi tn Sayi Tsi Shing hay ba nhnh.

Ngnh gia : c sng lp bi Wonres Dharma Senge, chu ca Tsangpa Gyare, sanh vo nm con Chim Ha (1177). Ngi nhn l th gii v nhp mn t ngi ch. Ngi tin on sp xy ra mt trn lt v chn ng cn lt bng cch li du chn trn tng pha trc i tu vin Ralung. Sau , ngi sa sang li tu vin, xy ct nhiu thnh in mi v c nhiu tng ln. Ngi vin tch nm su mi mt tui v c tm ngi k tha m ng tu vin l : 1. Zhonu Senge 2. Nyima Senge 3. Senge Sherab 4. Senge Nyinche 5. Chosje Senge Gyalpo 6. Jambyang Kunga Senge 7. Lodru Senge 8. Sherab Senge Anh ca ngi Sherab Senge, tri qua nm mi nm l ngi lnh o tinh thn ca h v c k tc bi : DRUKCHEN RINPOCHE th nht : Ngi Gyalwang Kunga Paljor, sanh nm con Kh Th (1368). Ngi l v thy u tin ca phi Drukchen Chyabgon thuc dng Karma Kargyupa v nhn c ton b i n t Thnh tu gi Namkhi Naljor v cc v thy khc. Ngi nhn t v thy De Ringpa cc gio hun v Lun l v Trung qun. T ngi Changchub Pal, ngi nhn s nhp mn Hevajra v i Huyn (Mahamaya). Ngi tri qua su nm tu vin ca Je Gampopa v sau i ti Ralung, ni ngi k tc chc Tu vin trng. Nm nm mi chn tui, ngi tin tri v ha thn tng lai ca ngi. Ngi c mt ngi chu tn l Ngawang Choskyi Gyalpo, v ny c nhiu v thy v tr nn mt hc gi ti gii. Ngi Drukchen Rinpoche th nht thin nh tu vin Ralung trong chn nm, t hon thin v tr thnh mt Thnh tu gi. Ngi l mt ha thn ca Marpa v ngi h tr Gio Php c ph bin rng ri. Ngi vin tch nm by mi su tui. DRUKCHEN RINPOCHE th hai : Ngi Jambyang Choskyi Trakpa sanh ti Jayul ph hp vi s tin on ca v tin nhim. Ngi tr thnh t ca ngi Ngawang Choskyi Gyalpo,

nhn nhiu gio hun v nhp mn t ngi Shamar Tulku v Gyalwa Karmapa. Sau khi vin mn s thin nh, ngi tr thnh mt Thnh tu gi, li nhiu du chn vnh cu trn cc tng v c th ngi trn khng trong t th hoa sen ca mt v Pht. Ph hp vi nhng ging dy ca Dakini Sukha-siddhi, ngi thnh lp tu vin Tashi Thong Mon Ling. Ngi thi trin nhiu thn thng v vin tch lc bn mi lm tui. DRUKCHEN RINPOCHE th ba : Ngi Padma Karpo sanh nm con Heo Ha (1527). Ngi c nhiu v thy v nhanh chng tr thnh mt Thnh tu gi. Ngi sng lp tu vin Sang Nga Chos Ling v vit nhiu cun sch. Cc t li lc ca ngi l : Thuchen Chosgon v Yongdzin Ngawang Zangpo, ngi sng lp i tu vin Dechen Choskhor Ling. DRUKCHEN RINPOCHE th t : Ngi Mipham Wangpo. DRUKCHEN RINPOCHE th nm : Ngi Paksam Wangpo. DRUKCHEN RINPOCHE th su : Ngi Tinlay Shingta. DRUKCHEN RINPOCHE th by : Ngi Kunzig Chosnang. DRUKCHEN RINPOCHE th tm : Ngi Jigme Migyur Wangyal. DRUKCHEN RINPOCHE th chn : Ngi Mipham Choskyi Wangpo. DRUKCHEN RINPOCHE th mi : Ngi Khedrup Yeshe Gyamtso. DRUKCHEN RINPOCHE th mi mt : Ngi Jigme Migyur Wangkyi Dorje, v ha thn hin ti, ngi c tin tri v cng nhn bi c Gyalwa Karmapa th mi su. L tn phong ca ngi c c hnh ti tu vin Do Tsuk Darjeeling. Hin ngi chn tui (1972) v biu t nhng nng lc tin tri. Tu vin ca ngi vng Mem tea, pha di Sukhia Pokhri qun Darjeeling. (II) PHI KHAM KHAMTRUL RINPOCHE th nht : Ngi Karma Tenphel (1598-1638) l t ca ngi Yongdzin Ngawang Zangpo (ngi cn c hai t quan trng khc l Taktsang Repa Ladakh v Dorzong Kunchok Gyalpo min Vin ng Ty Tng). L mt v thy v i, ngi lp ra mt dng ha thn. KHAMTRUL RINPOCHE th hai : Ngi Kunga Tenphel (1639-1679) c mt t xut sc l Dzigar Sonam Gyamtso, v DZIGAR CHOKTRUL RINPOCHE th nht. KHAMTRUL RINPOCHE th ba : Ngi Kunga Tenzin (1680-1729) l t ca ngi Dzigar Choktrul Ripoche th nht. Ngi sng lp ra tu vin Khampa Gar min ng Ty Tng.

KHAMTRUL RINPOCHE th t : Ngi Choskyi Nyima (1730-1780). KHAMTRUL RINPOCHE th nm : Ngi Dupjud Nyima (1781-1847). KHAMTRUL RINPOCHE th su : Ngi Tenpai Nyima (1847-1907). KHAMTRUL RINPOCHE th by : Ngi Sangye Tenzin (1908-1929). KHAMTRUL RINPOCHE th tm : Ngi Donjud Nyima sanh nm 1930 l v ha thn hin ti, sng Tashijong (Himachal Pradesh) l ni ngi thnh lp mt trung tm Ngh Thut v Th cng ngh Ty Tng. Dng phi c tip ni ti ngi Jigme Gocha, ha thn th chn. Ngi sng tu vin Rumtek mi Sikkim, mi mt tui. (III) PHI BHUTAN ng hp vi mt tin tri ca ngi Drogon Tsangpa Gyare, t ca ngi l Sangye Won o to c mt t tn l Phajo Drogon, ngi s i ti Bhutan. y ngi sng lp tu vin Tan Go v truyn b Gio Php rng ri. (III) PHI DRIGUNG Sng lp bi ngi Jigten Sumgon tnh Khams, l t ca Lt ma Phagmo Guru Dorje Gyaltsen (mt t ca ngi Je Gampopa). Ngi thnh lp tu vin Drigung nm 1179 v c nhiu t xut sc, ngi li lc nht trong s l Lt ma Nyeu, sanh ti Lhanang nm con Kh Mc (1164). Ngi nhn c tt c gio hun t ngi Jigten Gonpo (ngi cng c bit n vi tn Rinchen Pal). Ri ngi du hnh ti ni Kailash min ty Ty Tng, ngi thin nh y ba mi t nm. Ngi t ti s vin mn v tr thnh mt i Thnh Tu Gi. Nhiu t ca ngi cng thnh tu nh vy. V thy v i khc ca phi ny l ngi Kadampa Chosje, sanh tnh Khams nm con Ch Kim (1190). Ngi c nhn s nhp mn t ngi Jigten Gonpo v nhanh chng t ti s vin mn. Ngi lp ra cc tu vin Lung Shok v Rinchen Ling. Nhng hnh gi Drukpa, Mt na nhng hnh gi Drukpa l nhng kht s kh hnh, Mt na nhng kht s kh hnh l nhng v Thnh. (Tc ng dn gian Ty Tng)