Aðalnámskrá Framhaldsskóla - Íslenska 1999

AALNMSKR FRAMHALDSSKLA
SLENSKA 1999
AALNMSKR FRAMHALDSSKLA
SLENSKA 1999
Menntamlaruneyti
Menntamlaruneyti : nmskrr 15 Jl 1999 tgefandi: Menntamlaruneyti Slvhlsgtu 4 150 Reykjavk Smi: 560 9500 Brfasmi: 562 3068 Netfang: postur@mrn.stjr.is Veffang: www.mrn.stjr.is Hnnun og umbrot: XYZETA ehf. Ljsmyndun: Kristjn Maack Myndskreytingar: XYZETA ehf. Prentun: Oddi hf. 1999 Menntamlaruneyti ISBN 9979-882-27-1
EFNISYFIRLIT
Formli slenska
..............................................................................
5 7
.............................................................................
Inngangur Nm og kennsla Skipan nms Nmsmat Dmi um matsaferir Lokamarkmi Lokamarkmi einstkum nmsttum fangar SL 102 Lsi ritun og tjning SL 202 Bkmenntir og mlfri SL 212 Ml- og menningarsaga SL 303 Bkmenntir og tunguml fr landnmi til siaskipta SL 403 Bkmenntir og tunguml fr siaskiptum til 1900 SL 503 Bkmenntir fr 1900 SL 603 slensk og almenn mlvsindi SL 613 Skldsgur og almenn bkmenntafri SL 623 Flagsleg mlvsindi SL 633 Ml og menningarheimur barna og ungmenna TJ 102 Tjning og samskipti
slenska sem anna tunguml

Inngangur Nm og kennsla Skipan nms Lokamarkmi og nmsmat fangar
............................................
49
SA 104 slenska sem anna tunguml. Tala ml og ritun SA 102 slenska sem anna tunguml. Tala ml og lestur SA 202 slenska sem anna tunguml. Ritun og nmstkni SA 212 slenska sem anna tunguml. Lestur, hlustun og horf
SA 303 slenska sem anna tunguml. Hugtakafori slensku; tkni og vsindi SA 313 slenska sem anna tunguml. Hugtakafori slensku; hugvsindi og listir SA 403 slenska sem anna tunguml. slenskar bkmenntir og menningarsaga fyrir nemendur me anna murml en slensku SA 503 slenska sem anna tunguml. slenskar ntmabkmenntir
slenska fyrir heyrnarlausa

Inngangur Nm og kennsla
.................................................
72
Lokamarkmi og nmsmat fangar SH 102 Lsi og ritun SH 202 Bkmenntir og mlfri SH 212 Ml- og menningarsaga
slenskt tknml fyrir heyrnarlausa

Inngangur Nm og kennsla Skipan nms Nmsmat Lokamarkmi fangar
.....................................
81
TM 103 Mlfri og saga heyrnarlausra I TM 203 Mlfri og saga heyrnarlausra II TM 303 Bkmenntir og setningafri TM 403 Frsagnir og skpun TM 503 ingar og run tknforans TM 603 Leiklist
4 4
FORMLI
aalnmskr framhaldsskla er slenskukennslu skipt fjgur svi, almenna slenskukennslu brautarkjarna og kjrsvium, slensku sem anna tunguml, slensku fyrir heyrnarlausa og slenskt tknml fyrir heyrnarlausa. etta er fyrsta sinn sem sett eru kvi aalnmskr framhaldsskla um slensku sem anna tunguml, slenskukennslu fyrir heyrnarlausa nemendur og tknmlskennslu fyrir heyrnarlausa. essari nmskr er almenn umfjllun um slenskukennslu framhaldssklum. ar er ger grein fyrir skiptingu greinarinnar nmstti og settar fram vimianir um nmsmat. Sett eru fram lokamarkmi fyrir alla nmstti slensku mia vi lok brautarkjarna bknmsbrautum. Markmiin eiga einnig flest vi um slensku starfsnmi. slenskunmi er skipulagt afmrkuum fngum. Hver fangi byggist fangalsingu, fangamarkmium, efnisatrium og bendingum um nmsmat. nmskrnni eru einnig srstk lokamarkmi sett fyrir slenskunm nba, .e. slensku sem anna tunguml fyrir nemendur sem hafa anna ml a murmli. Einnig eru sett srstk lokamarkmi fyrir nm slensku tknmli fyrir heyrnarlausa en lokamarkmi fyrir slenskunm heyrnarlausra eru a mestu leyti au smu og lokamarkmi almennri slenskukennslu. Nemendur me anna murml en slensku hafa lkan mlog menningarlegan bakgrunn. eir hafa yfirleitt tileinka sr murml ur en eir flytjast til slands. eir hafa v misjafnar forsendur til a takast vi almennt nm slenskum sklum. Stefnt skal a v a eir fi slenskukennslu vi hfi me a a markmii a eir
veri hfir til a taka fullan tt sklastarfi og slensku samflagi. slenskukennsla arf v a taka mi af stu nemenda nmi og bakgrunni eirra. Heyrnarlausir lra ekki slensku sama htt og arir. eir heyra ekki mli umhverfinu og urfa v a reia sig annars konar astur til a eignast sitt fyrsta ml, sem er tknml. aalnmskrnni eru krfur um a sklar bji heyrnarlausum nemendum a lra eigin forsendum til ess a eir geti tileinka sr slensku. Tknml hefur grundvallaringu fyrir mlroska, persnuleika og hugsun heyrnarlausra nemenda en einnig fyrir lf og starf eirra sar og er lei til a taka tt slenskri menningu og menningu heyrnarlausra og lra jtunguna. Jafnframt urfa heyrnarlausir a tileinka sr slenskt ritml sem uppsprettu ekkingar og tjningarmiil.
6 6
SLENSKA
Inngangur Traust kunntta slensku er ein meginundirstaa menntunar hr landi. aalnmskr framhaldsskla er nmsgreinin slenska skipulg sem heildst nmsgrein. Markviss jlfun slensku og mefer talas og ritas mls skal ekki einskorast vi almenna slenskukennslu heldur vera rjfanlegur hluti af kennslu allra nmsgreina. Mikilvgt er a framhaldssklanemendur list skilning sgulegu, menningarlegu og flagslegu gildi mls og bkmennta. eir urfa a tta sig eli murmlsins og lgmlum og frast um mlnotkun fjlmilum. Mikilvgt er a nemendur ni gri frni llum svium mlnotkunar, bi ru og riti, geti tj skoanir, hugmyndir og tilfinningar og list traust eigin mlnotkun. slenska er eli snu flkin og margbrotin nmsgrein. jtungan gegnir mikilvgu hlutverki v a efla jernislega samkennd, ekki sst egar um er a ra fmennar jir eins og slendinga. Nmsgreinin fjallar m.a. um au menningarlegu vermti sem felast murmlinu og slenskum bkmenntum. ar er lka fjalla um mli sem flagslegt fyrirbri ar sem meal annars er nausynlegt a tta sig mismunandi mlsnium og nausyn ess a temja sr kvei umburarlyndi gagnvart mlnotkun annarra. Murmli er nota hagntu og listrnu skyni, til a tj tilfinningar ea vekja r, tj skoanir ea afla og mila upplsingum. Loks er murmlskennslu veri a fjalla um eitt megineinkenni hvers einstaklings, persnulegt mlfar, sem er hluti af honum og sjlfsmynd hans. v er ekking murmlinu, eli ess, sgu og srkennum,
Aalnmskr framhaldsskla slenska
nausynlegur ttur almennri menntun. G ekking mli gefur fri a beita v af listfengi og a meta gott og vanda ml. Markviss flun og milun upplsinga me asto tlvuog upplsingatkni er vaxandi ttur ntmasamflagi. ttur tlvutkni hvers konar ritun og ritvinnslu verur einnig mikilvgari. Traust undirstaa murmli gerir nemendur hfari til ess a notfra sr essa tkni slensku, vega og meta gagnrninn htt r upplsingar sem nlgast m me tlvutkni og margvslegum rum milum ntmans. skilegt er a nta nminu msan hugbna vi a greina ml og texta og astoa vi framsetningu ritas mls, t.d. leirttingarforrit. Mikilvgt er a nemendur tileinki sr slensku mis hugtk um tlvuog upplsingatkni og hugleii mikilvgi tungutkni fyrir framt slensks mls tlvuverld. Nm og kennsla Me slenskukennslu framhaldssklum skal stula a v a nemendur list jkvtt vihorf til slensku og kynnist hrifamtti og margbreytileika mlsins. eir eiga a nta murmlskunnttu sna vi lausn sklaverkefna og flags- og tmstundastarfi. eir eiga a jlfast notkun handbka og gagnabanka, geta ntt sr Neti markvisst vi lausn verkefna og kynnast fyrirbrinu tungutkni og ba sig undir a taka virkan tt ntingu hennar. eir eiga a f tkifri til tlkunar, tjningar og skpunar, f vifangsefni samrmi vi hfileika og hugaml, jlfast sjlfstum vinnubrgum og last hfni a leysa verkefni samstarfi vi ara. aalnmskr framhaldsskla er slenskunmi skipt eftirfarandi tti: lestur, tala ml og framsgn, hlustun og horf, ritun, bkmenntir og mlfri. essir ttir eiga a styja hver annan, tengjast og skarast og flttast saman eina heild. essu felst til dmis a hugtakakerfi
8 8
slenska Nm og kennsla
bkmenntafri og mlfri veri ekki meginvifangsefni sjlfu sr heldur kynnt, kennt og nota tengslum vi umfjllun um tala ml og rita, til stunings og skilningsauka. Einnig er lg hersla a nemendur jlfist slensku llum nmsgreinum framhaldsskla. herslur geta veri mismunandi eftir nmsgreinum en einkum skal leggja herslu jlfun tluu mli, lestri, lesskilningi og ritun, .m.t. rttritun. slenskukennsla framhaldsskla a vera heildst og v skal lg hersla innbyris tengsl tta og vifangsefna, innbyris jafnvgi eirra og elilega stgandi nminu. Samstarf vi heimilin er skilegt tengslum vi slenskukennsluna, ekki sst hva varar lestur og tjningu. Lestur Lestrarkunntta er undirstaa almennrar menntunar. G lestrarfrni er nausynleg til ess a menn geti teki virkan tt lrisjflagi. Hn er einnig forsenda lestrarhuga og ess a njta bkmennta til afreyingar og skemmtunar. Lestur bkmennta er mikilvgur liur almennri lestrarjlfun. Lestur stular a auknum orafora og betra valdi mli en hvort tveggja er mikilvgt mannlegum samskiptum. Lg er vaxandi hersla hfni nemenda til a geta lesi me lku lestrarlagi, a eir geti t.d. beitt markvisst jfnum hndum leitarlestri, yfirlitslestri, skimlestri, nkvmnislestri, lestri stiklutexta Netinu og meti hvenr mismunandi lestrarlag er vieigandi. Nemendur jlfist einnig a lesa vandlega me herslu skilning, listrna nautn og gagnrni hugarfar. framhaldssklum skal einskis lti freista til a koma til mts vi nemendur sem eiga vi lestrarrugleika a stra af einhverju tagi. Greina arf hverju vandi einstakra nemenda liggur og mta san rfum hvers og eins. essu m mta me skipulagi kennslunnar, srstkum verkefnum, verkefnaskilum og prftku vi hfi. Nausynlegt er a bja sumum nemendum upp srstakan stuning ar
sem lg er hersla a bta lestur (lesskilning og leshraa) og stafsetningu me srstkum nmskeium. Mikilvgt er a benda nemendum nmsaferir til rbta vegna erfileika eirra essum svium. Oft eru mikil tengsl milli lestrarrugleika og stafsetningarrugleika og skulu framhaldssklar leggja herslu a greina vanda nemenda me markvissum htti til a geta komi sem best til mts vi arfir eirra. Mikilvgt er a haft s ni samstarf vi nemendur og foreldra um skipulag kennslu, lestrarjlfun og rri til rbta lestri. Tala ml og framsgn lrisjflagi er brnt a geta teki virkan tt umrum af msu tagi. Nausynlegt er a geta tj skoanir snar, hvort sem er nmi, atvinnu, flags- ea einkalfi. eir sem hafa ga framsgn, gott vald tluu mli og samrulist eiga auveldara me a mila frslu- og menningarefni til annarra og taka virkan tt flagslegum samskiptum. jlfun tluu mli stular a betra valdi mli og festir orafora sessi. Gott vald munnlegri tjningu murmlinu er einnig undirstaa undir tungumlanm. Enda tt tala ml s reynd samofi framsgn m greina jlfunina tvo tti, annars vegar framburar- og framsagnartt og hins vegar frsagnar-, samru- og umrutt. Mikilvgt er a tengja jlfun tluu mli og framsgn vi bkmenntalestur, lestur missa annarra texta og umfjllun um ml og mlnotkun. skilegt er a tengja jlfun tluu mli og tjningu sem mest vi einstaka slenskufanga framhaldssklum annig a stgandi tjningarnminu veri elileg og a nemendur fi rkuleg tkifri framhaldsskla til tjningar. Me v mti verur slenskukennslan heildstari. Vert er a hvetja nemendur til a velja srstakan tjningarfanga framhaldssklum, ekki sst
10 10
nemendur sem af einhverjum stum eiga erfitt me a tj sig frjlst og hika og hafa ekki n skrri og heyrilegri framsgn. v skyni arf a beita fjlbreyttum kennsluaferum tjningarkennslu og hfa sem mest til huga nemenda. Hlustun og horf Veigamikill ttur almennri menntun er a kunna a nema r upplsingar sem mila er me miss konar hlj-, mynd- og margmilum og geta tlka og meti r af gagnrni. Lestur miss konar myndrnu efni tengist lestrarkunnttu. Hlustun er einnig str ttur mannlegum samskiptum og hvers konar flagsstarfi. Mikill hluti upplsingamilunar ntmans sr sta um miss konar hlj- og myndmila, s.s. tvarp, sjnvarp, myndbnd, kvikmyndir, geisladiska og Neti. Nausynlegt er a geta numi r upplsingar sem annig er mila og meti r af gagnrni. Nmsefni er einnig gjarnan mila me asto hlj- og myndefnis, auk ess sem kennsla og umrur kennslustundum gera krfur um nkvma hlustun og rvinnslu. miss konar myndir, lnurit og tflur koma miki vi sgu msum textum og mikilvgt er a geta tlka slkt efni og ntt sr essa tkni. Nausynlegt er a geta noti menningarefnis af msu tagi sem mila er me hlji, mynd ea leikrnan htt. Ritun Stugt aukast krfur samflagsins um a geta skrifa margvslega texta og tj sig skriflega, bi nmi, starfi, flagslfi og einkalfi. eir sem hafa gott vald rituu mli af msu tagi hafa g tk a mila frslu- og menningarefni til annarra. eir eru einnig lklegir til a njta ess sem vel er gert svii ritas mls.
11 11
flestum nmsgreinum er nausynlegt a nemendur jlfist me margs konar verkefnavinnu a gera skipulega grein fyrir kunnttu sinni og skounum rituu mli. v arf fjlbreytt glsuger, skrsluger og fleiri ritunarverkefni a vera rkur ttur llu nmi. Efla skal samskipti milli flks, t.d. me tlvupsti, vefrstefnum og notkun spjallrsa. murmlskennslu stular jlfun lkum ttum ritas mls a betra valdi mlinu. Leggja ber mikla herslu a nemendur ni tkum a setja eigi efni skrt og skipulega fram me msum htti, s.s. handskrifa og tlvutku formi. Sinna arf ritun llum slenskufngum framhaldsskla. Greina m ritjlfun tvo megintti tt eir su oft samofnir reynd. Annars vegar er um tknileg atrii a ra sem vara frgang, greinarmerkjasetningu, stafsetningu og uppsetningu og hins vegar efnisleg atrii sem tengjast framsetningu, mlsnii, skipulagi, efnistkum og heimildanotkun. G framsetning, vieigandi mlsni og gott skipulag ekki eingngu vi um bkmenntalega texta, s.s. lj, sgur, frsagnir og frumsamda texta, heldur einnig endursagt efni, skrslur, ritgerir og vefsur. Mikilvgt er a tengja essi atrii vi hvers konar efni og skrif, bi murmlstmum og rum nmsgreinum. Sj einnig umfjllun um lestrar- og stafsetningarrugleika kaflanum um lestur. Bkmenntir Lestur bkmennta er str liur almennri lestrarjlfun. Bkmenntalestur getur stula a betri skilningi manninum og eli hans. Almenn menntunar- og menningarrk vega ungt egar huga er a bkmenntakennslu. Bkmenntir og bkmenntaarfur skipar han sess menningarlfi jarinnar. ess vegna er mikilsverur ttur slenskri menntun og menningu a ekkja slenskar bkmenntir, geta noti eirra, mila eim og sami njar.
12 12
Einnig er mikilvgt a nemendur kynnist erlendum bkmenntum til a vkka sjndeildarhringinn. Lestur bkmennta er mikilvgur liur mtun sjlfsmyndar einstaklinga. bkmenntum leita lesendur a fyrirmyndum og lifa sig inn astur skldsagnapersna. annig getur bkmenntakennsla sklum stula a sterkari sjlfsmynd beggja kynja, auki skilning hvors kyns srstu hins og bi nemendur undir virka tttku sbreytilegu upplsingasamflagi framtar. S lestrarjlfun, sem fst vi bkmenntalestur, er veigamikil undirstaa alls nms. ekking undirstuhugtkum um bkmenntir er mikilvg framhaldssklum, bi tengslum vi murmlskennslu og umfjllun um bkmenntir rum tungumlum. Umfjllun um bkmenntasgu arf a tengjast almennri sgu, flagsfri og menningarsgu. Bkmenntalestur augar orafora, eflir mltilfinningu og styrkir vald mli. tengslum vi bkmenntalestur er kjri a nemendur vinni margs konar verkefnavinnu, afli sr heimilda og vinni r eim me margvslegum htti, bi munnlega og skriflega. skilegt er a nemendum gefist kostur a velja kjrbkur vi hfi sem flestum slenskufngum framhaldsskla samrmi vi huga sinn og yfirlst markmi sklans. Mlfri Markmi mlfrikennslu framhaldsskla er a gera nemendur a betri mlnotendum og viruhfa um ml og mlfar og a gera nemendum kleift a skilja uppbyggingu murmlsins. Frni notkun tungumla, bi murmls og annarra mla, er grundvallaratrii mannlegum samskiptum. Til ess a n valdi mlinu og geta beitt v markvissan htt ru og riti og stafsetja rtt er nausynlegt a geta
13 13
ntt sr hjlparggn, svo sem handbkur, orabkur, gagnasfn og hugbna sem tlaur er til a greina texta. ar eru notu mlfrileg hugtk af msu tagi sem nausynlegt er a ekkja. Mlfrihugtk gegna einnig vaxandi hlutverki run og ntingu tungutkni, .e. tkninnar vi mefer tungumlsins tlvum og hugbnai. Mlfrileg hugtk eru notu umfjllun um murml, allt fr stafsetningarkennslu til stlfri. ess vegna er grundvallarekking eim hugtkum forsenda ess a geta ntt sr miss konar hjlparggn um ml og mlnotkun. Kunntta mlfri auveldar nemendum a ra um ml, mlfar, stl, mlnotkun, mlbreytingar, texta og mllskur. v arf a jlfa nemendur a tskra texta munnlega. ekking mlfri gerir nemendum kleift a ra um mli. eir lra a fltta tti ess saman, tengja saman kennslu slensku og erlendum mlum og last annig innsn hugmyndir um tungutkni. framhaldsskla er gefi yfirlit yfir mlkerfi, srkenni slensks ntmamls og mlsgu. Leggja arf herslu jlfun notkun handbka og annarra hjlpargagna, m.a. tlvutku formi, en er kvein grunnekking nausynleg til ess a menn geti ntt sr handbkur. Bein mlfrikennsla getur einnig veri ttur murmlsjlfun og rttritun.
14 14
slenska Skipan nms
Skipan nms brautarkjarna bknmsbrauta, .e. mlabraut, flagsfrabraut og nttrufribraut, er gert r fyrir 15 einingum slensku. nmskrnni er gert r fyrir smu markmium slensku og sambrilegu inntaki llum brautum. Framhaldssklar geta hins vegar tfrt markmiin og efnisatriin me lkum htti, bi eftir astum, huga og brautum. Fyrstu 6 einingar framhaldssklanms slensku eru settar fram remur tveggja eininga fngum. a er einkum gert til ess a hgt s a nota r fangalsingar slenskukjarna bknms og starfsnms. Ekkert er v til fyrirstu a framhaldssklar skipuleggi essar 6 einingar tveimur riggja eininga fngum en slkt er tfrsluatrii og skal koma fram sklanmskrm einstakra skla. Til vibtar vi 15 eininga brautarkjarna er nmskrnni skilgreint 6 eininga mismunandi vibtarnm slensku kjrsvium mla- og flagsfrabrauta. Um er a ra tvo riggja eininga fanga fyrir hvora braut. Nemendur nttrufribraut geta einnig vali kjrsvisfanga slensku. Nemendur mlabrautum geta einnig vali kjrsvisfanga flagsfrabrautar slensku og fugt. Mlt er me a nemendur taki a.m.k. einn bkmenntatengdan fanga og einn mlfrifanga. Loks er skilgreindur nmskrnni srstakur tjningar- og samskiptafangi sem nemendur geta vali llum nmsbrautum enda er srstk jlfun tjningu mikilvg.
15 15
Yfirlit yfir fangalsingar slensku kjarna og kjrsvium auk tjningarfanga

Kjarnafangar slensku Tveggja eininga slenskufangar
SL 102 Lsi, ritun og tjning SL 202 Bkmenntir og mlfri SL 212 Ml- og menningarsaga
riggja eininga slenskufangar

SL 303 Bkmenntir og tunguml fr landnmi til siaskipta SL 403 Bkmenntir og tunguml fr siaskiptum til 1900 SL 503 Bkmenntir fr 1900
Kjrsvisfangar slensku mla- og flagsfrabraut mlabraut

SL 603 slensk og almenn mlvsindi SL 613 Skldsgur og almenn bkmenntafri
flagsfrabraut
SL 623 Flagsleg mlvsindi SL 633 Ml og menningarheimur barna og ungmenna
Skilgreindur valfangi slensku Tjning og samskipti

TJ 102 Tjning og samskipti
Anna slenskunm, sem framhaldssklar vilja bja nemendum frjlsu vali, skal skilgreint sklanmskrm vikomandi skla.
16 16
slenska Nmsmat
Nmsmat Nmsmat arf a byggjast eim markmium sem stefnt er a fanganum og eim kennsluaferum sem beitt hefur veri. Nmsmat verur a taka til fjlbreyttra tta nmsins. Mikilvgt er a leggja ekki minni herslu nmsmati frni og skilning en ekkingu. Gta arf ess a prfa r sem flestum nmsttum sem til meferar eru hverju sinni. Gta arf ess a einstakir efnisttir fi ekki elilega miki vgi ea su margmetnir. Nmsmat a byggjast vinnu nemenda alla nnina, smati, auk lokaprfs ar sem vi . Einnig er skilegt a fram fari reglubundi sjlfsmat nemenda. Nmsmat arf a vera eins leibeinandi, hvetjandi og upplsandi og kostur er fyrir nemendur. bendingar til nemanda urfa a fylgja niurstum nmsmats svo a hann eigi ess kost a bta stu sna einstkum ttum. Taka arf tillit til srtkra erfileika nemenda sem greindir hafa veri me lestrar- og stafsetningarrugleika (dyslexu). eir geta veri mismunandi og nemendur urfa a f a haga prftku samrmi vi srarfir snar og tillgur srfringa. Hr getur veri um a ra notkun hjlpartkja eins og leirttingarforrita og orabka ea breytingu prfastum, svo sem stkka letur prfverkefnum, lengri prftma ea munnleg prf sta skriflegra. Nmsmat arf a vera upplsandi fyrir nemendur og foreldra. Auk mats stu nemandans urfa a fylgja nmsmatinu upplsingar um leiir sem nemandinn getur fari til a bta stu sna egar rf krefur.
17 17
slensku er lg hersla mat munnlegri og skriflegri frammistu nemenda. Form matsverkefna arf a vera fjlbreytt og samrmi vi markmi aalnmskrr og kennsluhtti. Mappa ea vinnubk, vefsur o.fl., ar sem nemandi safnar saman verkefnum og rlausnum, getur henta vel til a f yfirsn yfir a hversu vel nemandinn hefur unni. Einnig er vert a meta hfileika nemenda til samstarfs me rum, tttku og virkni hpvinnu, frumkvi, hugmyndaaugi, frumleika, sjlfsti vinnubrgum, vinnubrg og hvernig nemendur leysa rannsknarverkefni af hendi. hersla s lg a fram komi skriflegri umsgn kennara hva nemandi getur, sur hva hann getur ekki.
18 18
slenska Dmi um matsaferir
Dmi um matsaferir
Meta m
Lestur
upplestur me v a meta frammistu undirbnum upplestri lausu og bundnu mli
myndlestur me v a meta frni a lesa r msum kortum og upplsingum tlvuskj
nkvmnis- og leitarlestur me v a skr frni nemenda vi leit a lykilorum, meta frni a greina aalatrii fr aukaatrium og skr frni a meta lka texta
lesskilning og orafora me v a meta frni nemenda a svara spurningum r lesnu efni ea frni eirra vi a skrifa tdrtt r v, skr frni nemenda a finna umbenar upplsingar texta og tlvutku formi og meta lestur og lesskilning me stluum lestrarprfum og rum matstkjum
Tala ml og framsgn
virkni me v a meta framlag nemenda msum munnlegum verkefnum
framsgn me v a leggja fyrir verkefni sem gera krfur um heyrilegan flutning og a nota s vieigandi ltbrag, herslur og tnfall og skr frammistu
mlflutning me v a leggja reglulega fyrir verkefni sem gera krfur um vel rkstuddan og skipulegan mlflutning og skr frammistu
Hlustun og horf
virkni me v a meta reglulega hvort nemendur geti unni r munnlegum frsgnum og myndrnu efni og skr reglulega hvort nemendur taki virkan tt umrum, nti upplsingar og meti r
19 19
Meta m
Ritun
- frjlsa ritun me v a meta persnuleg skrif sem unnin eru undir handleislu kennara ea sjlfst ritunarverkefni ritunarverkefni me v a meta framfarir, skoa verkefnamppur, vefsur, ritgerir o.fl. me snishornum af verkefnum og me v a skr hvort fyrirmlum um byggingu, oralag, mlfar og efnistk s fylgt stafsetningu og greinarmerkjasetningu me v a skoa verkefnamppur, vefsur, ritgerir o.fl. me snishornum af mismunandi verkefnum, skr og kanna hvort reglum um greinarmerkjasetningu og stafsetningu er fylgt verkefnum, meta hversu vel nemendur geta gengi fr eigin texta og hvort nemendur geti nota orabkur og leirttingarforrit, meta hfni nemenda a byggja upp ritgerir og gera grein fyrir heimildanotkun frgang me v a skoa verkefnamppur, vefsur, ritgerir o.fl. me snishornum af verkefnum og meta frni a fylgja fyrirmlum um frgang kveinna verkefna
Bkmenntir
lestur me v a lta nemendur tj sig munnlega ea skriflega um lesi efni og skr frammistu eirra
umfjllun me v a leggja reglulega fyrir nemendur markvissar fingar sem gera krfur um a eir fjalli um valda bkmenntatexta fjlbreyttan htt munnlega ea skriflega
ljakunnttu me v a meta og skr hvort nemendur skilji efni lja og geti gert grein fyrir myndmli eirra, formi og stl
huga me v a fylgjast me fjlda og tegundum frjlslestrarbka og kjrbka og tttku
20 20
nemenda umrum um bkmenntir
slenska Dmi um matsaferir
Meta m
Mlfri
- ekkingu murmlinu me v a skr frammistu nemenda fjlbreyttum verkefnum sem reyna ekkingu srkennum slensks mls og skilning msum mlfrihugtkum frni beitingu mlfrihugtaka me v a skoa hvort nemendur geta ntt sr mlfrilegar upplsingar orabkum og handbkum og me v a lta nemendur lsa mlfarseinkennum texta, bera saman lka texta, breyta texta samrmi vi leibeiningar er styjast vi mlfrihugtk og bera slensku saman vi ngrannamlin vald tungumlinu me v a skr frammistu nemenda msum verkefnum sem reyna mlnotkun og ritun
21 21
Lokamarkmi Eins og fram kemur almennum hluta aalnmskrr fyrir framhaldsskla er eli lokamarkmia a gefa yfirsn yfir a sem stefnt er a kennslu greina ea greinasvia. Lokamarkmiin slensku gefa heildaryfirlit yfir a sem stefnt er a slensku framhaldsskla. Lokamarkmiin miast vi nm brautarkjarna bknmsbrautum. Mia er vi smu lokamarkmi slensku eftir 15 eininga nm llum bknmsbrautum framhaldsskla, hvort sem um fangaskla ea bekkjarskla er a ra. Lokamarkmiin eiga einnig a n til vibtarnms kjrsvium bknmsbrauta slensku. eiga lokamarkmiin a mestu vi um 4-6 eininga slenskukjarna almennu starfsnmi en ljst er a stuttu nmi er ekki hgt a fara eins djpt vifangsefnin og almennum kjarna bknmsbrauta slensku. Lokamarkmiin eru san nnar tfr fangamarkmium og fangalsingum einstakra fanga. Markmiin eru leiarvsir sklastarfinu, forsenda tlanagerar og sklanmskrrgerar einstakra skla. eim er tla a samrma krfur, stra kennslu og framsetningu nmsmati og au eru grundvllur mats gum sklastarfs og samrmdra prfa framhaldssklum.
22 22
slenska Lokamarkmi einstkum nmsttum
Lokamarkmi einstkum nmsttum

Nemandi
Lestur
treysti kunnttu sna llum svium lestrar fi tkifri til a lesa margs konar texta me gagnrnu hugarfari
geti greint milli auka- og aalatria texta jlfist a lesa fjlbreytta texta og nti sr nmi og starfi
tileinki sr jkvtt vihorf til lestrar
Tala ml og framsgn
fi tkifri til a tj sig skrt og heyrilega frammi fyrir hpi flks og/ea Netinu
jlfist a tj skoanir snar og tilfinningar kunni skil slenskum mllskum og slenskum mlhljum
geti ntt sr tknileg atrii til tjningar veri fr um a taka tt umrum jlfist a flytja rur og fyrirlestra munnlega og gegnum tlvusamskipti
Hlustun og horf
geti ntt sr frsluefni hlj-, mynd- og margmilunarformi
kunni skil helstu hugtkum sem notu eru um munnlegan mlflutning myndrna framsetningu efnis og margmilun
lri a leggja mat margvslegan flutning efnis
Ritun
jlfist a skrifa margs konar texta, bi frumsami efni, tt og endursagt, formlegt og formlegt, einn og me rum
lri a setja upp og ganga rtt og vel fr textum geti ntt sr helstu hjlpartki vi frgang rituu mli, svo sem handbkur og tlvur
ekki helstu hugtk sem vara rita ml lri mun ritmli og talmli og mismunandi mlsni
23 23
Nemandi
geri sr grein fyrir lkum krfum til ritas mls eftir eli ess og astum
lri a meta a sem vel er gert svii ritunar treysti sr til a senda fr sr rita ml fi tkifri til a fst vi skapandi skrif
Bkmenntir
veri ls bkmenntatexta af msu tagi kunni skil helstu hugtkum sem ntast vi umru um bkmenntir
list yfirsn yfir slenskar bkmenntir fr upphafi til ntmans
ekki til helstu hfunda slenskra bkmennta sem hafa sett mestan svip bkmenntasguna
list hugmynd um tengsl slenskra bkmennta vi erlendar bkmenntir, stefnur og strauma
fi tkifri til a gera grein fyrir skounum snum kvenum bkmenntaverkum og eim hrifum sem au hafa hann
geti noti bkmennta, samsama sig persnum og lifa sig inn heim eirra
rkti me sr huga bkmenntum, fi huga a lesa bkur af margvslegu tagi og lri a meta gildi eirra
geti greint lkar gerir bkmennta jlfist a semja bkmenntalega texta
24 24
slenska Lokamarkmi einstkum nmsttum
Nemandi
Mlfri
ekki og geti ntt sr au mlfriatrii sem koma vi sgu vi notkun orabka, handbka og kennslubka
ekki og geti ntt sr au mlfriatrii sem koma vi sgu umru um mlfar, mllskur, mlsni, mlvndun, mlsgu, talml og ritml, bkmenntir, stl og stafsetningu
ekki helstu mlfrihugtk sem ntast vi mlanm, bi um murml og erlend ml
hafi valdi snu og jlfist a nota fjlbreyttan orafora
lri um eli og srkenni slensks ntmamls rkti me sr huga murmlinu leggi metna sinn a geta beitt mlinu sem best vi lkar astur
lri a meta ga mlnotkun list tr eigin mlhfni
25 25
fangar SL 102 Lsi, ritun og tjning fangalsing fanganum er lg hersla a nemendur treysti kunnttu sna llum svium lestrar, lesi fjlbreytta texta, s.s. bkmenntatexta, msa texta sem birtast dagblum, tmaritum, friritum og Netinu. Nemendur f jlfun fjlbreyttri ritun og tjningu. Nemendur lra a meta ga mlnotkun og last tr eigin mlhfni ru og riti. fangamarkmi
Nemandi jlfist a auka leshraa sinn og bta lesskilning lesi bkmenntaverk og msa ara texta fi tkifri til a velja texta vi hfi samrmi vi huga sinn geti beitt hugtkum bkmenntafri umfjllun um bkmenntir geti beitt msum hugtkum bragfri umfjllun um bundi ml geti lesi upphtt fyrir ara eigin texta og annarra taki tt umrum og rkrum list sjlfstraust til a tala og/ea lesa fyrir framan ara list sjlfstraust og ryggi rustl losi um skilegar hmlur og feimni framkomu og tjningu ar sem rf krefur tileinki sr jkvtt vihorf til murmls og eigin mlnotkunar fi tkifri til a tlka lnurit, myndir og grf af msu tagi geti skipt eigin texta og annarra mlsgreinar, efnisgreinar og kafla kannist vi srkenni ritmls og talmls skrifi margs konar ritsmar skrefum, .e. me ferliritun
26 26
slenska fangar SL 102
temji sr notkun hjlpargagna vi rttritun, .m.t. orabkur og leirttingarforrit
jlfist notkun handbka ritun geti gengi fr texta viunandi htt tlvu fi tkifri til a bta kunnttu sna rttritun og greinarmerkjasetningu ef sta ykir til
Efnisatrii Nemendur lesa bkmenntatexta og msa ara texta, tta sig eli eirra og f jlfun a fjalla um ru og riti, tlka og bera saman vi eigin reynslu og hugmyndaheim. Nemendur f innsn nokkur grunnhugtk bkmenntafri, s.s. tma, umhverfi, sjnarhorn, persnulsingar, boskap, rm, ljstafi og myndml. Nemendur kynnast frsluefni hlj- og myndformi og jlfast a tlka lnurit, myndir og grf; f jlfun sem fjlbreyttastri ritun, t.d. ritun endursagna eftir upplestri, ritun texta um eigin reynslu og lesi efni og ritun rkfrslutexta. Nemendur gera sr grein fyrir stu sinni stafsetningu og temja sr notkun orabka, handbka og leibeininga um frgang og jlfast a semja, umsemja og endurrita texta tlvu samrmi vi leibeiningar. Nmsmat fanganum m t.d. meta upplestur, myndrnan lestur, nkvmnis- og leitarlestur, lesskilning og orafora, einstaklings- og hpverkefni tengd bkmenntum, ritunarverkefni, stafsetningu og greinarmerkjasetningu og almenna tjningu og tttku umrum.
27 27
SL 202 Bkmenntir og mlfri

Undanfari: SL 102 Lsi, ritun og tjning
fangalsing fanganum er meginhersla lg a skoa lka texta fr bkmenntalegu og mlfarslegu sjnarmii. Markmii er a nemendur jlfi hfni sna til a beita frilegum hugtkum vi umfjllun, rkrur og samanbur lkra texta og lri um lei a nta sr ekkingu sna og jlfun vi eigin textager. Nemendur f tkifri til a nota tlvu, handbkur og sem fjlbreyttust hjlparggn. fangamarkmi
Nemandi lesi bkmenntatexta fr lkum tmum fi tkifri til a njta listrns efnis tengslum vi lestur bkmennta, t.d. leiksninga, kvikmynda ea myndlistar geti beitt bkmenntafrilegum hugtkum umfjllun um bkmenntir rifji upp helstu orflokka og einkenni eirra eftir v sem vi geti ntt sr setningafrileg hugtk umfjllun um stl sagna og samanbur lkra texta geti ntt sr mlfrilegar upplsingar ora- og uppflettibkum og umru um ml og mlnotkun fi tkifri og list nokkurt ryggi a tj hugmyndir snar og skoanir tluu mli um efni fangans tti sig forsendum grar framsagnar, s.s. vilja til a koma einhverju framfri, skrri hugsun og elilegri framkomu fi tkifri til a flytja stutta tkifrisru skrifi margs konar ritsmar skrefum, .e. me ferliritun tti sig mismunandi mlsnium og geti ntt sr kunnttu tluu og rituu mli geti ntt sr reglur um mlnotkun og byggingu mlsins ru og riti
28 28
geti ntt sr stafsetningarreglur rituu mli og reglur um greinarmerki
temji sr notkun orabka, handbka, leirttingarforrita og leibeininga um frgang
skoi mismunandi mlsni rituum heimildum, m.a. blum, tmaritum og Netinu
noti tlvutkni til a ganga fr textum til verkefnaskila, tgfu ea birtingar vefsum
fi tkifri til a bta kunnttu sna rttritun ef sta ykir til
Efnisatrii Nemendur lesa texta fr lkum tmum, t.d. stutta fornsgu (ea slendingatt), smsgu og ntmaskldsgu. Vi umfjllun um textana fi nemendur jlfun v a beita bkmenntafrilegum hugtkum eftir v sem tilefni gefst til. Jafnframt veri huga a lkum mlfarseinkennum textanna og vakin athygli v hvernig setningafrileg hugtk eins og frumlag, umsgn, andlag, nafnliur, sagnliur, setning, mlsgrein, aalsetning, aukasetning o.s.frv. ntast vi lsingu og samanbur eirra. Nemendur gera grein fyrir skounum snum og athugunum textunum bi skriflega og munnlega, bera sguefni saman vi eigin reynslu og hugmyndaheim og huga a eirri jflagsmynd sem textarnir birta. Nemendur kynnast efni svii lista og margmilunar sem hfir fanganum. Nmsmat fanganum er skilegt a meta einstaklings- og hpverkefni tengd mlfri og bkmenntum, bi munnleg og skrifleg. Nmsmat byggist a ru leyti hfni til a nota mlfrihugtk vi greiningu texta og umfjllun um mli, skilningi, tlkun og greiningu bkmenntum og hfni rttritun og greinarmerkjasetningu.
29 29
SL 212 Ml- og menningarsaga

Undanfari: SL 202 Bkmenntir og mlfri
fangalsing fanganum er lg hersla a fjalla um sgu mls og menningar fr frumnorrnum tma til okkar daga. Nemendur kynnast nokkrum atrium sgu slensks mls fr ndveru til okkar daga, lra a lesa r hljritunartknum og kynnast helstu mllskum slandi. Nemendur kynnast norrnni goafri og hugmyndaheimi norrnna manna til forna auk ess sem eir f tkifri til a tj sig ru og riti um efni fangans. Nemendur kynnast helstu aferum vi mefer heimilda ritun og f tkifri til a nota tlvu vi frgang verkefna. fangamarkmi
Nemandi kannist vi sguleg tengsl tungumls og menningar fi innsn meginatrii slenskrar mlstefnu kynnist hugmyndum um tungutkni skoi nokkur dmi um rnaristur ekki dmi um hrif norrnnar tungu nnur mlsvi ekki helstu atrii heimssgu norrnnar goafri viti deili helstu goum norrnni goafri og hlutverki eirra, vttum og rum trnai kynnist ntmaljum sem byggjast fornum gosgnum ea vsa til eirra tti sig leibeiningum um frambur ekki helstu mllskur slandi lri um helstu breytingar stl slensku fr upphafi ritunar til okkar daga kynnist dmum um uppruna og skyldleika ora velti fyrir sr orasm og merkingu ekki slenska nafnsii greini mismunandi mlsni og orru vi lkar astur ri um og myndi sr skoun slenskri mlstefnu
30 30
fi tkifri til a semja og flytja eigin hugleiingu tengda efni fangans me herslu skra framsgn
fi tkifri til a gagnrna framsgn annarra og taka vi gagnrni eigin framsgn
fi tkifri til a skoa myndbnd, myndlist ea margmilunarefni tengt norrnum gosgnum
skrifi ritger ea ritdm um kjrbk kynnist helstu aferum vi mefer heimilda ritun lri a byggja upp heimildaritger nti tlvutkni til a ganga fr textum til verkefnaskila, tgfu ea birtingar vef/neti
fi tkifri til a kynnast sfnum og skoa listaverk sem tengjast efni fangans ar sem v verur vi komi
Efnisatrii Fjalla verur um norrn trarbrg og gosagnir, helstu si og synjur og hrif norrnnar goafri slenskar ntmabkmenntir. Snd vera dmi um fornar rnaristur og eldra rnastafrfi og rifjaur upp frleikur um skyldleika og einkenni norrnna mla. Lesin vera textadmi fr msum tmum og vakin athygli mlfarslegum einkennum eirra og eirri jflagsmynd sem au birta, uppruna og skyldleika ora, endurnjun oraforans og slenskum nafnsium. Nemendur lesa kjrbk og skrifa um hana ritger ea ritdm og f tkifri til a lesa upp eigi ritverk ea annarra. eir kynnast og efni svii lista og margmilunar sem hfir fanganum. Nmsmat fanganum m t.d. meta einstaklings- og hpverkefni tengd sgu mls og menningar og ritunarverkefni. Nmsmat getur a ru leyti byggst ekkingu og skilningi norrnni goafri og sgu og srkennum slenskunnar.
31 31
SL 303 Bkmenntir og tunguml fr landnmi til siaskipta

Undanfari: SL 212 Ml- og menningarsaga
fangalsing fanganum er lg hersla slenskar bkmenntir og sgu eirra fr landnmsld til siaskipta. Nemendur frast einnig um orafora og beygingarkerfi fornmls og last annig betri skilning textunum og mlfari eirra. Auk ess tj nemendur sig ru og riti um fornbkmenntir, f jlfun mefer heimilda og skrifa ritger um tilteki efni me ea n samvinnu vi arar greinar. fangamarkmi
Nemandi - tti sig skiptingu bkmenntasgunnar tmabil skrra og skrra bkmennta tti sig hvenr menn hyggja a einkum hafi veri lg stund hverja bkmenntagrein tmabilinu 800-1550 ekki forna bragarhtti, a.m.k. fornyrislag, ljahtt og drttkvan htt ekki sgu helstu eddukva tti sig skiptingu eddukva goakvi og hetjukvi ekki helstu persnur hetjukvanna, hugmyndafri eirra og boskap geti teki saman nokkrar vsur eddukva og drttkvar vsur, skili r og skrt vandlega og gert grein fyrir efni eirra, heimsmynd og hugmyndafri ekki algengustu yrkisefni drttkvasklda ekki skldaml drttkva og eddukva, heiti og kenningar geti vi lestur drttkva ntt hugtk sem vara orar og setningager
32 32
kynni sr upphaf ritmennta slandi, kannist vi helstu sklasetur til forna, fririt, bkager og varveislu handrita
ekki og geti skilgreint grundvallarhugtk um ritverk mialda
ekki helstu srkenni konungasagna, biskupasagna, samtarsagna, slendingasagna, slendingatta, fornaldarsagna Norurlanda og riddarasagna
lesi a.m.k. eina viamikla slendingasgu og geti gert grein fyrir efni hennar og hugmyndaheimi
tti sig orafora, ormyndun og nokkrum helstu beygingareinkennum fornmls eim textum sem lesnir eru, t.d. beygingu nafnora, fornafna, lsingarora og sagna
geti afla sr heimilda um tilteki efni og skrifi um a ritger samkvmt viurkenndum reglum me ea n samttingar vi arar greinar
fi tkifri til a tj sig skriflega um efni tengt fanganum og flytja a munnlega me herslu skra framsgn
jlfist upplestri fornra texta me herslu vieigandi hrynjandi
list skilning v hvaa hrif fornbkmenntir hafa ntmanum, t.d. umhverfi manna og menningu
fi tkifri til a skoa snishorn af fornum handritum
fi tkifri til a skoa myndbnd og myndlist og nta sr margmilunarefni sem unni hefur veri tengslum vi fornbkmenntir
vinni skrifleg verkefni tlvu og nti sr orabkur, handbkur og leirttingarforrit vi frgang eirra
fari sguslir ar sem v verur vi komi
33 33
Efnisatrii Nemendur kynnast fornum friritum, fornum kveskap: eddukvum, drttkvum, helgikvum og sagnadnsum; v helsta sagnaritun: konungasgum, biskupasgum, samtarsgum, slendingasgum, slendingattum, fornaldarsgum Norurlanda og riddarasgum. Nemendur lesa vel eina fornsgu og fjalla um hana bi munnlega og skriflega, tlka hana og bera saman vi eigin reynslu og hugmyndaheim. eir frast einnig um orafora, beygingarkerfi og setningager fornmls tengslum vi texta sem lesnir eru. eir kynnast efni svii lista og margmilunar sem hfir fanganum, svo og efni Netinu og f tkifri til a nota tlvu vi frgang verkefna. Nmsmat fanganum m t.d. meta einstaklings- og hpverkefni tengd afmrkuum ttum fornbkmennta. Nmsmat getur a ru leyti byggst ekkingu, skilningi og greiningu slenskum fornbkmenntum, hugmyndafri eirra og mlfarslegum einkennum.
34 34
SL 403 Bkmenntir og tunguml fr siaskiptum til 1900

Undanfari: SL 303 Bkmenntir og tunguml fr landnmi til siaskipta
fangalsing fanganum er lg hersla tengsl mls, bkmennta og jflags fr siaskiptum fram yfir aldamtin 1900. Vakin skal athygli v hvernig mlfar slenskra bkmennta og bkmenntirnar sjlfar spegla jflagsastur og menningarlf, taranda, strauma og stefnur tmum siaskipta, lrdmsaldar, upplsingar, rmantkur og raunsis. Nemendur kynnast hugmyndum manna um slenska tungu og vileitni manna til mlhreinsunar. Nemendur f einnig tkifri til a tj sig ru og riti um einstk verk og hfunda eirra. fangamarkmi
Nemandi skilji hva felst hugtkunum lrdmsld, upplsing, rmantk og raunsi egar fjalla er um bkmenntir tti sig hrifum erlendra menningarstrauma slenskar bkmenntir og mlfar tmabilsins geti gert grein fyrir nokkrum helstu hfundum og verkum tmabilsins lesi texta fr tmabilinu og tti sig einkennum eirra kunni skil algengum bragreglum og helstu bragarhttum geti greint algengustu stlbrg texta, bi bundnu mli og bundnu fi tkifri til a beita bragreglum og stlbrgum skapandi skrifum ekki helstu barttumenn slenskrar mlhreinsunar fr tmabilinu og skilji hva felst hugtakinu hreintungustefna vinni a bkmenntakynningum, m.a. til a vekja athygli hrifum tiltekinna menningarstrauma og -stefna textana og mlfarslegum einkennum eirra ekki dmi um tkuor, slettur og slangur fr msum tmum sgunnar
35 35
ekki dmi um nyri fr 19. ld tti sig v hverju erlend hrif slenskt ml hafa einkum veri flgin fr siaskiptum til okkar daga og hvernig au hafa komi fram
jlfist a tj sig ru og riti um valin verk og hfunda jlfist upplestri bkmenntatexta fr tmabilinu me herslu stl og stlbrigi
fi tkifri til a nta sr frsluefni ea listrnt efni hlj- og myndformi, t.d. efni myndbndum, geisladiskum, snldum og margmilunarefni, sem unni hefur veri tengslum vi bkmenntir tmabilsins
nti tlvutkni til a ganga fr textum til verkefnaskila, tgfu ea birtingar vefsum Netinu
Efnisatrii Lg er hersla hfunda sem setja svip sinn hvert essara bkmenntaskeia og umru sem fram fr hverjum tma um ml og menningu. Nemendur skilji hvernig erlendir hugmyndastraumar hafa haft hrif bkmenntir, menningu og mlfar tmabilsins. Nemendur lesa valda texta fr tmabilinu og gefa jafnt gaum a mlfari eirra og hugmyndum. Nemendur bera essa strauma og stefnur saman vi slenska mlstefnu og stu slenskrar tungu tuttugustu ld. Nemendur jlfast a greina ljform eirra texta sem eir lesa, t.d. sonnettna, og kynnast miss konar efni sem unni hefur veri um bkmenntir tmabilsins. Auk essa f nemendur tkifri til a tj skoanir snar ru og riti og fara leikhs og sfn eftir v sem astur leyfa. Nmsmat fanganum m t.d. meta einstaklings- og hpverkefni tengd hugmyndum og mlfari sem endurspeglast bkmenntum fr 1550 til 1900. Nmsmat byggist a ru leyti ekkingu, skilningi og greiningu slenskum bkmenntum tmabilsins, hugmyndafri eirra og mlfarslegum einkennum.
36 36
SL 503 Bkmenntir fr 1900

Undanfari: SL 403 Bkmenntir og tunguml fr siaskiptum til 1900
fangalsing fanganum kynnast nemendur slenskri bkmenntasgu 20. aldar samhengi vi strauma og stefnur jflags- og menningarmlum bi hrlendis og erlendis sama tmaskeii. Nemendur kynnast helstu hfundum essum tma, lesa verk eftir , glggva sig inntaki bkmenntaverkanna og reyna a tta sig erindi eirra vi eigin samtma og ntmann. Nemendur gera grein fyrir lestrarreynslu sinni munnlega og skriflega me srstku tilliti til mismunandi stls lkra hfunda. fangamarkmi
Nemandi list innsn bkmenntasgu 20. aldar tti sig hrifum erlendra menningarstrauma slenskar bkmenntir 20. aldar ekki helstu hugtk sem tengjast bkmenntastefnum 20. aldar geri sr grein fyrir hlutverki bkmennta samflaginu og hrifum eirra einstakling og samflag geti gert grein fyrir nokkrum helstu hfundum og verkum tmabilsins lesi lj nokkurra hfunda 20. aldar og tti sig listrnum einkennum eirra lesi smsgur fr upphafi aldarinnar, miri ldinni og seinni hluta aldarinnar og tti sig listrnum einkennum eirra lesi skldsgur sem endurspegla lkar bkmenntastefnur og tti sig listrnum einkennum eirra ekki bragarhtti og kunni a lesa r myndmli og stlbrgum lja fr 20. ld geti greint mlfarsleg einkenni mismunandi stls og atrii sem lta a framsetningu mls jlfist upplestri eigin texta og annarra me herslu lka vitakendur og tilefni
37 37
jlfist a semja eigin texta me mismunandi stl skrifi ritger sem byggist greiningu og tlkun texta me asto hugtaka r bkmenntafri
vinni undir leisgn kennara a bkmenntakynningum sem fela sr greiningu bkmenntatexta, upplsingaflun og lestur fritexta
fi tkifri til a nta sr frsluefni ea listrnt efni hlj- og myndformi, t.d. efni myndbndum, geisladiskum, snldum og/ea margmilunarefni, sem unni hefur veri tengslum vi bkmenntir tmabilsins
fi tkifri til a fara leiksningu leikhsi og fjalli um hana
nti tlvutkni til a ganga fr textum til verkefnaskila, tgfu ea birtingar vefsum Netinu
lri a leita a heimildum sem tengjast efni fangans Netinu
Efnisatrii Nemendur fst fram vi bkmenntafrileg hugtk, s.s. tma og umhverfi, byggingu, stl, boskap, persnuskpun, minni, myndml og vsanir. Nemendur jlfast sjlfstri tlkun bkmenntatexta, kynnast endurnjun ljformsins og tta sig helstu einkennum hefbundinna lja. Nemendur athuga srstaklega mlfarsleg einkenni mismunandi stls og atrii sem lta a framsetningu mls. Nemendur f jafnframt jlfun v a skrifa ea lkja eftir mismunandi stl, skrifa samtl, lsingar og fleira. Ger er krafa um nkvm og sjlfst vinnubrg. Nemendur f tkifri til a tj sig bi munnlega og skriflega um efni fangans og fara leikhs. eir kynnast einnig efni svii myndlistar, tnlistar ea margmilunar sem hfir fanganum og f tkifri til a nota tlvu vi frgang og birtingu verkefna. Nmsmat fanganum m t.d. meta einstaklings- og hpverkefni tengd hugmyndum og mlfarslegum einkennum mismunandi stls sem endurspeglast bkmenntum 20. aldar. Nmsmat byggist a ru leyti ekkingu, skilningi og greiningu slenskum bkmenntum tmabilsins, hugmyndafri eirra og stl.
38 38
SL 603 slensk og almenn mlvsindi

Undanfari: 15 eininga kjarni slensku
fangalsing fanganum eru rifju upp megineinkenni slenska hljkerfisins og slenskrar setningagerar me a fyrir augum a nemendur geti ntt sr essa ekkingu vi samanbur slensku og eirra erlendra mla sem eir hafa lrt. fanganum eru einnig skou einstk atrii slenskrar mlsgu. fangamarkmi
Nemandi list skilning mlflagsfrilegum hugtkum tti sig v sem einkum greinir slenskt hljkerfi og slenskan frambur fr hljkerfi og framburi valinna ngrannamla geri sr grein fyrir v a hvaa leyti slenskar beygingar og setningager er frbrugin beygingum og setningager valinna ngrannamla jlfist v a nta sr mlfrileg hugtk vi samanbur slensku og erlendra mla jlfist v a a af erlendum mlum yfir slensku og nti sr um lei mlfrilega ekkingu vi samanbur mlunum jlfist v a lesa frilegt efni um mlfri, t.d. um samanbur slensku og erlendra mla kunni skil sgulegri run slensks hlj- og beygingarkerfis kynnist hugmyndum um tungutkni og tti sig hlutverki mlfri v svii geri sr grein fyrir notkun tlvutkni vi ingarvinnu og helstu annmrkum ingarvlum vinni einn og/ea hpi undir leisgn kennara a sjlfstu verkefni sem tengist mllskum ea flagsfri mls kynnist vinnubrgum sem vihf eru rannsknarritgerum
39 39
fi tkifri til a nta sr margmilunarefni sem unni hefur veri tengslum vi efni
nti sr orabkur, handbkur og leirttingarforrit vi frgang skriflegra verkefna tlvu
Efnisatrii Nemendur jlfast a nota sr mlfrileg hugtk (einkum hljfri, beygingarfri og setningafri) til a fjalla um a sem er lkt og a sem er lkt me slensku og ngrannamlunum og auka um lei skilning sinn essum mlfrilegu hugtkum og frni mlunum. Nemendur f einnig jlfun ingum af erlendu mli yfir slensku, bi ingum nytjatexta og bkmenntatexta. Nemendur kynnast einnig margmilunarefni sem hfir fanganum og f tkifri til a nota tlvu vi frgang verkefna. Nmsmat fanganum m t.d. meta vinnu nemenda kennslustundum, fyrirlestra og skrifleg verkefni.
40 40
SL 613 Skldsgur og almenn bkmenntafri

fangalsing fanganum kynnast nemendur run slenskra skldsagna og smsagna, f tkifri til a kynnast ddum bkmenntaverkum og jlfast greiningu eirra og lestri frigreina um bkmenntir. eir gera grein fyrir lestrarreynslu sinni munnlega og skriflega. fangamarkmi
Nemandi kynnist runarsgu slenskra smsagna og skldsagna tti sig hugmyndafrilegum tengslum (skyldleika) slenskrar og erlendrar sagnagerar geti fjalla af skilningi og ekkingu um slenskar skldsgur og smsgur geti ntt sr helstu bkmenntafrileg hugtk sem tengjast skldsgum og smsgum lesi vandlega nokkrar slenskar smsgur og skldsgur fr msum tmum kynnist rum birtingarformum skldskapar, t.d. leikritum, kvikmyndum og Netinu vinni einn og/ea hpi undir leisgn kennara a kynningum sem fela sr greiningu texta, upplsingaflun og lestur fritexta kynnist vinnubrgum sem vihf eru rannsknarritgerum fi tkifri til a nta sr margmilunarefni sem unni hefur veri tengslum vi efni nti tlvutkni til a ganga fr textum til verkefnaskila, tgfu ea birtingar vefsum Netinu
41 41
Efnisatrii Unni er me slenskar skldsgur og smsgur allt fr upphafi skldsagna- og smsagnagerar til ntmans og valin dmi af erlendri sagnahef kynnt. Nemendur kynnast tmaritum, greinasfnum og ritrum sem fjalla um bkmenntaleg efni og kynna sr kvikmyndir og leikrit sem ger hafa veri eftir slenskum smsgum og skldsgum. Nemendur f tkifri til a tj sig bi munnlega og skriflega um efni fangans. eir kynnast einnig margmilunarefni sem hfir fanganum og f tkifri til a nota tlvu vi frgang verkefna. Ger er krafa um nkvm og sjlfst vinnubrg. Nmsmat fanganum m t.d. meta vinnu nemenda kennslustundum, fyrirlestra og skrifleg verkefni.
42 42
SL 623 Flagsleg mlvsindi

fangalsing fanganum f nemendur greinargott yfirlit yfir slenskar mllskur og mlfarsmun og nasasjn af flagsfrilegum mlvsindum me srstku tilliti til slensku. eir f jlfun lestri frilegra greina um efni og gera grein fyrir lestrarreynslu sinni munnlega og skriflega. fangamarkmi
Nemandi list gott yfirlit yfir slenskar mllskur list skilning mlflagsfrilegum hugtkum geri sr grein fyrir flagslegu gildi mlsins og tti mlsins sjlfsmynd einstaklingsins vinni einn og/ea hpi undir leisgn kennara a sjlfstu verkefni sem tengist mllskum ea flagsfri mls kynnist vinnubrgum sem vihf eru rannsknarritgerum fi tkifri til a nta sr margmilunarefni sem unni hefur veri tengslum vi efni nti sr orabkur, handbkur og leirttingarforrit vi frgang skriflegra verkefna tlvu fi tkifri til a afla upplsinga Netinu um efni sem tengist fanganum
Efnisatrii Eftir upprifjun megineinkennum slenska hljkerfisins er gefi yfirlit yfir framburarmllskur slandi og a sem vita er um run eirra sastliin 50 r. Einnig er fjalla um stabundinn orafora og tilbrigi beygingum ea setningager. Lesnar eru greinar um hugsanleg tengsl mlfars og flagslegra tta slandi og essi umra tengd mlflagsfri almennt og tti mlsins sjlfsmynd einstaklingsins. Fjalla er um hugtkin rtt ml og
43 43
rangt, gott ml og vont, mlvilla, mlvenja, mllska, mlsni og tengsl essara hugtaka. Ger er krafa um nkvm og sjlfst vinnubrg. Nemendur kynnast einnig margmilunarefni sem hfir fanganum og f tkifri til a nota tlvu vi frgang verkefna. Nmsmat fanganum m t.d. meta vinnu nemenda kennslustundum, fyrirlestra og skrifleg verkefni.
44 44
SL 633 Ml og menningarheimur barna og ungmenna

Undanfari: 15 eininga kjarni slensku ea SL 212 Ml- og menningarsaga *
fangalsing fanganum kynnast nemendur sgu og run slenskra barnaog unglingabkmennta og frast um ml og menningarheim barna: mltku barna, mlroska og ritun barna. eir f jlfun lestri frigreina um efni og gera grein fyrir lestrarreynslu sinni munnlega og skriflega. fangamarkmi
Nemandi kannist vi runarsgu slenskra barnaog unglingabka tti sig hugmyndafrilegum tengslum (skyldleika) slenskra og erlendra barnaog unglingabka geti fjalla af skilningi og ekkingu um slenskar barnaog unglingabkur geti ntt sr helstu bkmenntafrileg hugtk sem tengjast barnaog unglingabkum lesi vandlega nokkrar slenskar barnaog unglingabkur fr msum tmum lesi gagnrna umfjllun um barnaog unglingabkur blum og tmaritum geri sr grein fyrir helstu stigum mltku barna geri sr grein fyrir v hva lrist fljtt og hva lrist seint mltku kannist vi helstu rannsknir slensku barnamli tti sig helstu tal- og mlgllum list hfni til a velja lesefni handa brnum og unglingum og leibeina eim um bkaval kynnist msum flokkum barnaog unglingabka og geri sr grein fyrir lku efni eirra, eli og tilgangi kynnist rum birtingarformum barnaog unglingabka, t.d. leikritum, kvikmyndum, leikjum og margmilunarefni
45 45
essi undanfari er hugsaur ann htt a nemendur starfsnmi geti einnig vali hann til vibtar kjarnafngum snum slensku sem hluta af frjlsu vali.
vinni undir leisgn kennara a kynningum sem fela sr greiningu texta, upplsingaflun og lestur fritexta
fi tkifri til a nta sr margmilunarefni sem unni hefur veri tengslum vi efni
nti tlvutkni til a ganga fr textum til verkefnaskila, tgfu ea birtingar vef/neti
Efnisatrii Nemendur frast um uppruna barnaog unglingabkmennta, hlutverk eirra og feril gegnum aldirnar. eir kynnast msum flokkum barnaog unglingabkmennta og gera sr grein fyrir lku efni eirra, eli og tilgangi. Nemendur jlfast a lesa barnaog unglingabkur gagnrninn htt og skilgreina efni eirra ru og riti. Jafnframt lesa nemendur yfirlitsgreinar um mlroska, mltku og ritun barna og f yfirlit yfir slenskar rannsknir um essi efni. Nemendur kynnast tmaritum, greinasfnum og ritrum sem fjalla um barnaog unglingabkmenntir, barnaml og mltku og f tkifri til a kynna sr kvikmyndir ea leikrit sem ger hafa veri fyrir brn og unglinga, svo og myndbnd um mlroska og mltku barna. Nemendur kynnast einnig margmilunarefni sem hfir fanganum og f tkifri til a nota tlvu vi frgang verkefna. Ger er krafa um nkvm og sjlfst vinnubrg. Nmsmat fanganum m t.d. meta vinnu nemenda kennslustundum, fyrirlestra og skrifleg verkefni.
46 46
slenska Valfangi TJ 102
Valfangi slensku* TJ 102 Tjning og samskipti

Undanfari: SL 202 Bkmenntir og mlfri
fangalsing fanganum f nemendur tkifri til a jlfast helstu atrium munnlegrar tjningar, framkomu rustl og hfni samskiptum vi ara. Nemendur jlfast a gagnrna ara og taka gagnrni. Einnig kemur til greina a jlfa nemendur markvisst tlvusamskiptum. fangamarkmi
Nemandi list sjlfstraust og ryggi rustl losi um skilegar hmlur og yfirstgi feimni list sjlfstraust og ryggi tlvusamskiptum nti sr markvisst spjallrsir og gagnvirk samskipti fi tkifri til a gagnrna framsgn annarra og taka vi gagnrni kynnist v sem skiptir mli fyrir rdd og raddbeitingu, svo sem rttri ndun og slkun, fyrir beitingu talfranna, lkamsstu og limabur tti sig helstu atrium sem mta tal, svo sem rdd, raddsvii, styrk, hraa, hrynjandi, orafora, framburi, mlsnii, mlfari og blbrigum mls tti sig nokkrum forsendum grar framsagnar, svo sem vilja til a koma einhverju framfri, skrri hugsun og elilegri framkomu jlfist upplestri ea framsetningu lkum tegundum texta lesi upphtt texta eftir sjlfan sig og ara skrifi einn ea hpvinnu stutt leikatrii t fr bkmenntatexta ea eigin hugmyndum fi og leiklesi stutt leikatrii eftir sjlfan sig ea ara kynnist undirstuatrium vitalstkni og fi tkifri til a beita eim
47 47
* essi fangi er bi hagntur og mikilvgur fyrir nemendur llum brautum framhaldsskla og v tti a hvetja til a velja hann srstaklega sem hluta af frjlsu vali.
geti skrifa og flutt kappru og tkifrisru auki hfni sna til samskipta vi ara, t.d. me spunafingum, leikrnni tjningu, leikjum, hpverkefnum og leiklestri
Efnisatrii Nemendur fa helstu atrii munnlegrar tjningar, svo sem ndun og slkun, hljmtun, raddbeitingu, framsgn, frambur, upplestur, frsagnarlist, vitalstkni og ruflutning og f tilsgn ruger. Nemendur gera sr grein fyrir tknmli lkamans, fa spuna, jlfast a tala frammi fyrir rum, temja sr frjlslega og vingaa framkomu og last nmi til a skynja vibrg hlustenda. Nemendur f tkifri til a meta frammistu sna af myndbandi og segulbandi, fast a gagnrna ara og taka gagnrni. Nmsmat fanginn er prflaus en ger er krafa um 90% mtingu og skil allra verkefna. Nmsmat byggist undirbningi, vinnu og frammistu nemenda kennslustundum. Meta skal m.a. skran frambur, skipulagningu, frumleika, tlkun vifangsefni og mlefnalegan rkstuning. Einnig er hgt a meta hfni nemenda tlvusamskiptum.
48 48
Inngangur Regluger um srstaka slenskukennslu framhaldssklum nr. 329/1997 gefur llum nemendum framhaldssklum, er hafa anna murml en slensku og hafa fasta bsetu hr landi, rtt srstakri kennslu slensku. slenska sem anna tunguml er nmsgrein fyrir nemendur sem hafa ekki ngilegt vald slensku til a geta stunda nm slenskum sklum til jafns vi ara nemendur. etta jafnt vi um nemendur af slenskum og erlendum uppruna. Markmi me slensku fyrir nemendur me anna ml en slensku a murmli framhaldssklum er a veita eim agang a menntun slensku sklakerfi til jafns vi ara nemendur. slenskukennslan er v srstaklega hugsu fyrir nemendur sem stunda nm ru mli en murmlinu. Nemendur me anna murml en slensku eru mismunandi innbyris og standa misjafnlega a vgi menningarlega og mllega. Nm og kennsla Kennsla slensku sem ru tungumli arf a taka mi af stu nemenda nmi og eirri stareynd a mlleg og menningarleg reynsla eirra og ekking er nnur en nemenda sem hafa alist upp slenskri menningu. slenska sem anna tunguml felur v sr jlfun slensku og virkri tttku slenskri menningu, vihaldi lsis og ekkingar llum nmsgreinum. Vifangsefni slenskukennslunnar eru samrmd og samhf llum rum nmsgreinum.
SLENSKA SEM ANNA TUNGUML
49 49
Me kennslunni arf a bra bili milli kunnttu murmli og slensku. Mlumhverfi hefur mikil hrif mltku, hvort sem um er a ra murml ea seinna ml, h aldri einstaklings. Traust undirstaa murmli er forsenda frni seinni mlum. eir sem alast upp vi tv tunguml samtmis ea lra ntt tunguml framhaldssklaaldri og vihalda jafnframt murmlinu, lestri, ritun, tali o.s.frv. eru vel stakk bnir til a takast vi nm hvoru mli um sig. Nmsgreinin slenska sem anna tunguml er meira en tungumlakennsla. Saman fara markmi ar sem leitast er vi a jlfa nemendur slensku mli og menningarfrni, vihalda og ra ekkingargrunn og lsi, rva nmsgetu og nmstkni og stula a flagslegri vellan nemandans. Me v a huga a llum roskattum eru minni lkur a nemandi me anna murml veri eftir nminu mean hann leitast vi a lra slenskt ml og last menningarfrni. Me v a taka mi af essum markmium samhlia markmium annarra nmsgreina verur kennslan markvissari og betur er huga a llum ttum sem hrif hafa framvindu nmi eirra sem lra ru mli en murmlinu.
Markmiunum m n me v a greina stu og arfir einstakra nemenda ur en nmstlun er ger jlfa markvisst mis hugtk sem tengjast sklastarfi og einstkum nmsgreinum stula a framhaldandi run nmsroska og eflingu lsis me srstakri herslu lesskilning byggja ekkingu og undirstu sem fyrir er einstkum nmsgreinum og v er nausynlegt a athuga hvort ekkingargrunnur s sambrilegur og hj rum nemendum
50 50
- tengja lokamarkmi allra nmsgreina vi lokamarkmi slensku sem annars tungumls
slenska sem anna tunguml Nm og kennsla
leggja herslu a nemendur list sambrilega ekkingu og jafnaldrar eirra samtmis v sem eir lra slensku, m.a. me v a laga allt nmsefni a nmsgetu og mlfrni hvers einstaklings hverju sinni
bra bil milli murmls og menningar annars vegar og slensks mls og menningar hins vegar
huga a menningarog nmslegum forsendum sem liggja a baki gri nmsframvindu
Mikilvgt er a hvetja foreldra til a vihalda murmlinu heimilum en sklum m astoa nemendur vi a styja hver annan og nta kosti fjarkennslu og Netsins til a efla samskipti vi nemendur me sama menningarog tungumlagrunn. Einnig er hgt a bja upp valfanga framhaldssklum yndislestri murmli. Skringar Murml: Me murmli er tt vi a tunguml sem barni lrir fyrst, er v tamast og tala er heimili ess, stundum aeins af ru foreldri. Tvtyngi: Nemandi er tvtyngdur ef hann hefur frni tveimur tungumlum. Hr er srstaklega tt vi nemendur sem stunda nm sklum ru mli en murmlinu. Fstir eru jafnvgir bi mlin og getur ar muna miklu. Virkt tvtyngi: Me virku tvtyngi er tt vi a a nota tv tunguml daglegu lfi og lifa tveimur menningarheimum, t.d. getur anna mli veri nota heima en hitt sklanum og meal flaga. Skipan nms aalnmskrnni eru skilgeindar tvr leiir fyrir nm slensku sem ru tungumli, annars vegar Lei A fyrir nemendur sem hafa litla sem enga undirstu slensku og hins vegar Lei B fyrir nemendur me nokkra undirstu
51 51
slensku. Hr verur stuttu mli ger grein fyrir essum lku leium fyrir fyrstu fjrar einingarnar en mismunandi herslur koma skrt fram fangalsingunum fyrir slensku sem anna tunguml framhaldssklum. Uppbygging nmsins verur a taka mi af rfum nemenda, bi misjfnum forsendum til framhaldsnms og mismunandi nmsmarkmium. ess vegna er nmi slensku fyrir nemendur me anna murml skipt tvennt upphafi: Lei A Hr er lst fanga sem miast vi a kenna nemendum sem mesta slensku sem skemmstum tma og miast vi arfir nemenda sem koma til slands me ga undirstu nmi og lsi. eir nemendur fra nms- og lestrarfrni og fyrri ekkingu fr einu tungumli til annars. Aalhersla slenskunminu hrafer verur tala ml, skilning og orafora. Gert er r fyrir umtalsveru heimanmi. Lei B essi lei hentar nemendum sem kunna eitthva fyrir sr slensku, hafa jafnvel veri slandi nokkurn tma en eru illa stakk bnir til a takast vi nm framhaldssklum. essir nemendur geta tt vi rugleika a stra lestri ea ara erfileika sem hamla nmi almennt og hafa ekki ngilegan bakgrunn og ekkingu nmsgreinum sem komi eim a gagni frekara nmi. Aalhersla slenskunmi essara nemenda er eflingu lsis, nmsleikni og undirstu nmsgreinum me fram jlfun slensku. Hr er um tvo fanga a ra og er aalhersla lestur og tala ml rum en ritun hinum. a takmark fanganna s a kenna slensku er innihald eirra stt til missa nmsgreina. Gert er r fyrir umtalsveru heimanmi.
52 52
slenska sem anna tunguml Skipan nms
Gert er r fyrir a allir nemendur me anna murml en slensku taki slenskufanga sem byggist miklum lestri, hlustun og horfi slensku, SA 212. eir nemendur, sem taka lei A, urfa fyrst a ljka vi fangann SA 104 en eir sem taka lei B geta teki fangann samhlia SA 102 og SA 202. Brnt er a mlfri- og framburarkennsla s tengslum vi mlnotkun og arfir nemenda. v ber a gera ttekt stu nemenda upphafi hvers fanga og leggja herslu au mlnotkunar- og framburaratrii sem btavant ykir. A loknum 6 einingum slensku er gert r fyrir a nemendur geti vali um tvr leiir, annars vegar Lei 1 me herslu hugtakafora slensku sem tengist tkni og vsindum og hins vegar Lei 2 sem tengist hugtakafora slensku hugvsindum og listum. essir fangar eru skilgreindir me herslu jlfun mli og stl srstakra svia innan sklakerfisins, tkni- og vsindamli annars vegar, SA 303, og mli sem tengist hugvsindum og listum hins vegar, SA 313. essir fangar mia a v a jlfa nemendur a lesa, rita, nota og skilja orafora og umrustl eirra nmsgreina sem eir hyggjast leggja fyrir sig. fangarnir geta v haft mismunandi inntak eftir sklum og srsvium a markmiin sni einnig a jlfun slensku. Ekkert er v til fyrirstu a nemendur velji ba fangana en eir vera a taka a.m.k. annan eirra kjarna slenskunms. v nst er gert r fyrir a allir nemendur, sem leggja stund slensku sem anna tunguml, taki slenskufanga sem tengist bkmenntum og menningarsgu jarinnar, .e. SA 403. Loks er gert r fyrir a nemendur taki fangann SA 503 (slenskar ntmabkmenntir). Markmi essara fanga er a gefa nemendum me anna murml
53 53
menningarlegan og mllegan ramma til ess a eir tti sig eirri menningarbundnu ekkingu og skilningi sem oft er gengi t fr sklanum og samflaginu. Gert er r fyrir a essum fngum fari langur tmi kennslu orafora, mlfri- og framburarkennslu og tskringar og umrur um nmsefni og menningarlegt samhengi samrmi vi slenskukunnttu nemenda. Gert er r fyrir a nemendur urfi srstakan stuning nminu en geti SA 503 stunda nmi me slenskum nemendum og a eir eigi kost hjlparggnum og tarefni til a tta sig menningarlegum bakgrunni og samhengi. A loknum eim 15 einingum slensku, sem hr er lst, ttu nemendur me anna murml a hafa tileinka sr nokkurn veginn a sem jafnaldrar eirra hafa fari yfir slensku og ttu a eiga ess kost a stunda ara almenna slenskufanga kjrsvium ea vali me kvenum stuningi. Auk essara fanga, sem eru skilgreindir nmskr slensku sem ru tungumli, geta nemendur vali ara fanga sem skilgreindir eru almennri nmskr slensku ea sklanmskrm einstakra skla.
54 54
slenska sem anna tunguml Skipan nms
Til glggvunar er hgt a sna slensku sem anna tunguml framhaldssklum eftirfarandi htt.
Grunnur slensku, 6 einingar

Lei A SA 104 slenska sem anna tunguml. Tala ml og ritun
Lei B SA 102 slenska sem anna tunguml. Tala ml og lestur SA 202 slenska sem anna tunguml. Ritun og nmstkni
Lei A og B. SA 212 slenska sem anna tunguml. Lestur, hlustun og horf
Hugtakanm slensku, 3 einingar

Lei 1 SA 303 slenska sem anna tunguml. Hugtakafori slensku; tkni og vsindi
Lei 2 SA 313 slenska sem anna tunguml. Hugtakafori slensku; hugvsindi og listir
Almennir kjarnafangar slensku, 6 einingar

SA 403 slenska sem anna tunguml. slenskar bkmenntir og menningarsaga fyrir nemendur me anna murml en slensku
SA 503 slenska sem anna tunguml. slenskar ntmabkmenntir
55 55
Lokamarkmi og nmsmat Me kennslu slensku sem ru tungumli er stefnt a v a nemendur veri hfir til a taka fullan tt slensku samflagi sem tvtyngdir einstaklingar me rtur og innsi tvo ea fleiri menningarheima. Markmiin fela sr a slenska sem anna tunguml er lykill a
slensku sklastarfi slensku samflagi virku tvtyngi tveimur menningarheimum
A ru leyti eru lokamarkmi slensku sem ru tungumli au smu og almenn lokamarkmi slensku. Nmsmat slensku sem ru tungumli byggist einnig smu vimiunum og almennt slensku og v verur ekki ger grein fyrir srstku nmsmati en vsa til nmsmats slensku. Til a stula a virku tvtyngi nemenda er nausynlegt a nemendur eigi greian agang a lesefni eigin murmli og frandi efni murmli einstkum nmsgreinum.
56 56
slenska sem anna tunguml fangar SA 104
fangar Lei A SA 104 slenska sem anna tunguml. Tala ml og ritun fangalsing fanganum er lg hersla slenskt tal- og ritml og slenskan orafora. Markmii er a nemendur ni leikni slensku til ess a geta stunda nm slenskum framhaldssklum. fanginn er hugsaur fyrir nemendur sem hafa ga undirstu eigin murmli og nmi almennt. fangamarkmi
Nemandi geti nota slensku til a tj hug sinn og arfir tluu og rituu mli og skili ara geti nota slensku til a taka tt flags- og menningarlfi sklans og sklastarfi jlfist a prfa tilgtur um ml og mlnotkun geti bori fram slensk hlj og hljasambnd geti nota slenskar herslur og hrynjandi geti gefi upplsingar um sjlfan sig, fjlskyldu, upprunaland og menningu og fyrra nm geti tj lan og arfir, t.d. reii og ngju geti byrja og loki samtlum geti lst atvikum og hugmyndum geti prfa, jlfa og leiki sr me mli me eftirhermum, endurtekningu og endursgn geti lesi einfalda texta sr til gagns og ngju geti nota mlfribkur, orabkur og handbkur um ritun geti nota vieigandi ml vitlum, rum og fundum geti tta sig hvaa umruefni og ml eiga vi hverju sinni geti tala slensku sma og smsvara geti nota vieigandi raddh, augntillit og fjarlg fr vimlanda
57 57
geti skili tjskipti kennslustund kynnist mlstl nmsefnis, sgubka, dagblaa og texta me kvikmyndum
geti afla sr ekkingar, skoa og skili orafora og stl nmsgreina og tj sig um a bi tluu og rituu mli
fari eftir munnlegum og skriflegum leibeiningum geti teki tt hpvinnu ea paravinnu og rtt vi ara nemendur um vifangsefni
geti undirbi og ft munnlega skrslu geti nota slenskt stafrf og mismunandi ritstl geti ntt sr athugasemdir kennara og nemenda ritun og endurritun
skilji a framsetning upplsinga er menningarbundin og tti sig mismun framsetningu slensku og murmli
geti stafsett og gengi fr texta samrmi vi slenskar reglur
geti meti og btt eigin kunnttu, mlog menningarfrni
geti ntt sr tlvuog upplsingatkni til ritjlfunar tileinki sr mis hugtk slensku sem tengjast tlvuog upplsingatkni
Efnisatrii Lg er mikil hersla sjlfst vinnubrg innan og utan kennslustunda. Nemendur lra orafora m.a. me yndislestri og eim eru gefin tkifri til a leika sr me mli me sameiginlegum verkefnum og hpvinnu. Smm saman er lg meiri hersla nkvmni mlnotkun tluu og rituu mli me ferliritun. Mlfri er kennd tengslum vi mlnotkun. Nemandinn lrir undirstuatrii slensks mlkerfis og hvernig megi nota mlfri- og orabkur til a vkka og dpka mlfrni.
58 58
Tlvunotkun og jlfun msum hugtkum, sem tengjast tlvuog upplsingatkni, verur flttu inn markmi og vifangsefni fangans.
Lei B
SA 102 slenska sem anna tunguml. Tala ml og lestur fangalsing fanganum er lg hersla slenskan orafora, frambur, lestrarfrni, nmstkni og notkun hjlpargagna. Markmii er a nemendur fi ngilega undirstu lestri, talmli, nmstkni og hugtkum nmsgreina til a geta teki fullan tt nmi og starfi slenskum framhaldssklum. Nemendur last vald undirstuttum sem eru forsendur elilegrar framvindu nmi. eir lesa bkmenntatexta og msa ara texta vi hfi, tta sig eli eirra og f jlfun a tj sig skru mli samkvmt slenskri mlhef. fanginn er hugsaur fyrir nemendur sem urfa frekari undirbning og asto slensku og nmi almennt til a geta stunda nm slenskum framhaldssklum. fangamarkmi
Nemandi geti nota slensku til a tj hug sinn og arfir tluu og rituu mli og skili ara geti nota slensku til a taka tt flags- og menningarlfi og sklastarfi prfi eigin tilgtur um ml og mlnotkun geti bori fram slensk hlj og hljasambnd og nota slenskar herslur og hrynjandi geti lesi texta sr til gagns og ngju skilji hugtk og yfirhugtk, andheiti og samheiti list tr eigin mlhfni geti greint aalatrii fr aukaatrium geti dregi saman innihald frsagna, skima, nota titla, grf og myndir og sp fyrir um atburars til a dpka skilning og auka lestrarfrni geti skili og nota mlfribkur, orabkur og handbkur um slensku noti vieigandi ml vitlum, rum og fundarhldum tti sig hvaa umruefni og ml eiga vi hverju sinni
59 59
geti skili tjskipti kennslustund kynnist mlstl nmsefnis, sgubka, dagblaa og texta me kvikmyndum
geti afla sr ekkingar, skoa og skili orafora og stl nmsgreina og tj sig um r
geti fari eftir munnlegum og skriflegum leibeiningum geti teki tt hpvinnu ea paravinnu og rtt vi ara nemendur um vifangsefni
geti undirbi og ft munnlega skrslu geti stafsett og gengi fr textum samrmi vi slenskar reglur
geti ntt sr tlvuog upplsingatkni til ritjlfunar meti og bti eigin kunnttu, mlog menningarfrni tti sig stu sinni sem tvtyngds einstaklings me innsn tvo menningarheima
tileinki sr mis hugtk sem tengjast tlvuog upplsingatkni
Efnisatrii Nemendur eru jlfair lestrar- og nmstkni og eir lra hugtk og yfirhugtk, andheiti og samheiti, f jlfun mlnotkun og last tr eigin mlhfni. Nemendur f jlfun lestri me v a rna texta, greina aalatrii fr aukaatrium, draga saman innihald frsagna, skima, nota titla, grf og myndir og sp fyrir um atburars til a dpka skilning og auka lestrarfrni. Nemendur f jlfun notkun hjlpargagna, orabka, mlfribka, Netsins og jlfun ritvinnslu og notkun gagnabanka. Orafori er aukinn me lesefni sem hfar til nemenda og lausn verkefna sem krefjast samvinnu vi ara. Nmsefni er stt r msum nmsgreinum samkvmt rfum nemenda, s.s. strfri, sgu og slensku, og einnig r daglegu lfi nemenda. Tlvunotkun og jlfun msum hugtkum, sem tengjast tlvuog upplsingatkni, verur flttu inn markmi og vifangsefni fangans.
60 60
SA 202 slenska sem anna tunguml. Ritun og nmstkni

Undanfari: SA 102 slenska sem anna tunguml. Tala ml og lestur
fangalsing fanganum er lg hersla slenskan orafora, mlfri, ritun, nmstkni og notkun hjlpargagna. Markmii er a nemendur fi ngilega undirstu slenskri ritun, nmstkni og nmsgreinum til a geta skili og tj sig rituu mli vi nm og starf slenskum framhaldssklum. Nemendur last vald undirstuttum sem eru forsendur grar framvindu nmi. fangamarkmi
Nemandi jlfist persnulegri ritun, t.d. dagbk kynnist miss konar ritun og framsetningu, s.s. rkfrslutextum, margs konar nytjatextum og endursgnum vinni sjlfsttt til a auka orafora noti ferliritun til a setja saman ritgerir og skrslur geti nota slensku til a tj hug sinn og arfir rituu mli og skili ara geti nota mlfribkur, orabkur og handbkur um ritun og leirttingarforrit rttritun noti vieigandi rita ml kynnist stl nmsefnis, sgubka, dagblaa og texta me kvikmyndum geti afla sr ekkingar, skoa og skili orafora og stl nmsgreina og tj sig um vifangsefnin rituu mli taki tt hpvinnu ea paravinnu og ri vi ara nemendur um vifangsefni og litaml sem tengjast v geti nota mismunandi ritstl geti ntt sr athugasemdir kennara og nemenda ritun og endurritun
61 61
skilji a framsetning upplsinga er menningarbundin og tti sig mismun framsetningu slensku og murmli
geti stafsett og gengi fr texta samrmi vi slenskar reglur geti ntt sr tlvuog upplsingatkni til ritjlfunar geti meti og btt eigin kunnttu, mlog menningarfrni tti sig stu sinni sem tvtyngds einstaklings me innsn tvo menningarheima
tileinki sr mis hugtk sem tengjast tlvu og upplsingatkni
Efnisatrii Ferliritun er notu til a jlfa nemendur a setja fram ml sitt samkvmt slenskri rithef. Byrja er persnulegri ritun, t.d. dagbk, og nemendum gefin tkifri til a prfa miss konar ritun og framsetningu, s.s. rkfrslutexta, margs konar nytjatexta, endursagnir o.s.frv. Rannsknaraferin er notu til a jlfa nemendur sjlfstum vinnubrgum og auka orafora og samskiptafrni. Nemendur f jlfun notkun hjlpargagna, orabka, mlfribka, Netsins og jlfun ritvinnslu og notkun gagnabanka. Orafori er aukinn me lesefni sem hfar til nemenda og lausn verkefna sem krefjast samvinnu nemenda. Fari er tarlega hvert skref ferliritunar og textar endurritair, fyrst innihald og framsetning hugmynda, mlfar og stll, mlfri, rttritun, greinarmerkjasetning o.s.frv. Mlfri er kennd samhengi vi mlnotkun nemenda og mlfar lokastigum ritsma og munnlegra greinargera og skrslna. Nmsefni er stt r msum nmsgreinum samkvmt rfum nemenda, s.s. strfri, sgu og slensku, en einnig r daglegu lfi nemenda. Tlvunotkun og jlfun msum hugtkum, sem tengjast tlvuog upplsingatkni, verur flttu inn markmi og vifangsefni fangans.
62 62
SA 212 slenska sem anna tunguml. Lestur, hlustun og horf

Undanfari: enginn lei B, SA 104 lei A
fangalsing Nemendur lesa valdar sgur og texta samrmi vi arfir, huga og slenskukunnttu. Gert er r fyrir a nemendur lesi textana og ri innihald eirra. tlast er til a nemendur ni samhengi og sguri en ekki gerar miklar krfur um nkvmni. Einnig verur kynnt slenskt sjnvarpsefni, bi leiki efni og frsluefni og slenskar kvikmyndir. fanganum er lg hersla a nemendur kynnist almennt slenskum menningarheimi samtmans. fangamarkmi
Nemendur auki slenskan orafora sinn me lestri lttra texta horfi og umfjllun um slenskar kvikmyndir og sjnvarpsefni umrum um lesefni
kynnist slenskum menningarheimi samtmans auki menningarfrni sna slensku samflagi
Efnisatrii fanginn byggist eirri hugmynd a tengsl su milli magns ess sem lesi er, mltileinkunar og menningarfrni. Nemendur lesa slenskar bkur af msu tagi, skoa kvikmyndir og sjnvarpsefni. Lesefni og myndefni hfi til nemenda og auki jafnframt orafora eirra og innsn slenskt samflag.
63 63
SA 303 slenska sem anna tunguml. Hugtakafori slensku; tkni og vsindi*

Undanfari: SA 212 slenska sem anna tunguml. Lestur, hlustun og horf
fangalsing fanganum er lg hersla slenskan orafora, lestur og ritun sem tengist tkni og vsindum. fanginn er hugsaur fyrir nemendur sem tla sr a leggja stund nm svii vsinda og tkni og er markmii a jlfa nemendur me anna murml en slensku a tileinka sr srhft nmsefni svii vsinda og tkni. Nemendur f tkifri til a tj sig ru og riti og f leibeiningar um frambur og mlnotkun. Nemendur jlfi hfni sna til a beita frilegum hugtkum vi umfjllun, rkrur og samanbur lkra texta og lri um lei a nta sr ekkingu sna og jlfun vi eigin textager. fangamarkmi
Nemandi ekki algeng hugtk strfri, nttruvsindum og tkni- og innmi skilji notkun algengra ora srhfri merkingu, s.s. minna en og geyma ekki hugtk sem tengjast innmi hvers konar ekki stl texta innan einstakra greina auki lestrarhraa sinn og lesskilning og bti tlkun nmsefni geti btt nmstkni og nmstk treysti tr eigin hfileika til mlnotkunar fi asto og upplsingar tengdar starfsvali afli sr upplsinga um eli missa starfsgreina og atvinnumguleika kynnist vinnustum og srsklum
- fi tkifri til a bta slenskan frambur fi tkifri til a bta mlnotkun tengslum vi ritgerarsm og munnlegan flutning fi tkifri til a tj sig ru og riti um tkni og vsindi jlfist sjlfstum vinnubrgum
64 64
* Nemendur velja SA 303 ea SA 313
Efnisatrii Lesnir eru textar svii missa srgreina og fari undirstuatrii strfri og nttruvsindum; lffri, jarfri, elis- og efnafri ef vi . slenska er kennd gegnum srgreinarnar. Nemendur jlfist gri lestrar- og nmstkni og reynt er a fylla upp ekkingareyur sem skapast hafa fyrra nmi svii strfri og nttruvsinda. Rannsknaraferin og ferliritun er notu til a gera nemendum grein fyrir msum stigum ritgerarsmar. Endurritun er notu til a kenna mlfri tengslum vi mlnotkun. Nemendur tileinka sr hugtk um eli missa starfsgreina svii tkni og vsinda og f upplsingar um starfsval og atvinnumguleika. Nemendur nota tlvur til vinnslu verkefna og upplsingaflunar. Gert er r fyrir a essi fangi s hluti af undirbningi undir srnm og s boi mismunandi srhfu formi vegum skla.
65 65
SA 313 slenska sem anna tunguml. Hugtakafori slensku; hugvsindi og listir*

Undanfari: SA 212 slenska sem anna tunguml. Lestur, hlustun og horf
fangalsing fanganum er lg hersla slenskan orafora, lestur og ritun sem tengist bkmenntum, listum og rum hugvsindum. fanginn er hugsaur fyrir nemendur sem tla sr a leggja stund nm svii hugvsinda og lista og er markmii a jlfa nemendur me anna murml en slensku a tileinka sr srhft nmsefni v svii. Nemendur f tkifri til a tj sig ru og riti og f leibeiningar um frambur og mlnotkun. Nemendur jlfi hfni sna til a beita frilegum hugtkum vi umfjllun, rkrur og samanbur lkra texta og lri um lei a nta sr ekkingu sna og jlfun vi eigin textager. fangamarkmi
Nemandi kynnist hugtkum r sgu, flagsgreinum, bkmenntum, listum og rum greinum eftir rfum lri a skilja notkun algengra ora srhfri merkingu ekki stl texta innan einstakra greina auki leshraa, lesskilning og bti tlkun nmsefni geti btt nmstkni og nmstk treysti tr eigin hfileika til mlnotkunar fi asto og upplsingar tengdar starfsvali afli sr upplsinga um eli missa starfsgreina og atvinnumguleika kynnist vinnustum og srsklum fi tkifri til a bta slenskan frambur fi tkifri til a bta mlnotkun tengslum vi ritgerarsm og munnlegan flutning fi tkifri til a tj sig ru og riti um hugvsindi og listir
66 66
jlfist sjlfstum vinnubrgum
* Nemendur velja SA 303 ea SA 313
Efnisatrii Textar eru skoair fr bkmenntalegu og mlfarslegu sjnarmii. Lesnir eru textar svii missa srgreina og fari undirstuatrii sgu, flagsgreinum, bkmenntum og listum eins og vi . slenska er kennd gegnum greinarnar. Nemendur f jlfun gri lestrar- og nmstkni og reynt er a fylla upp ekkingareyur sem skapast hafa fyrra nmi svii hugvsinda. Nemendur f tkifri til a tj sig ru og riti og f leibeiningar um frambur og mlnotkun. Rannsknaraferin og ferliritun er notu til a jlfa nemendur sjlfstum vinnubrgum og gera nemendum grein fyrir msum stigum ritgerarsmar. Endurritun er notu til a kenna mlfri tengslum vi mlnotkun. Nemendur tileinka sr hugtk um eli missa starfsgreina svii lista, uppeldis- og flagsvsinda, tungumla og bkmennta og f upplsingar um atvinnumguleika og starfsval. Nemendur nota tlvur til a vinna verkefni og til upplsingaflunar. Gert er r fyrir a essi fangi s hluti af undirbningi undir srnm og s boi mismunandi srhfu formi vegum skla.
67 67
SA 403 slenska sem anna tunguml. slenskar bkmenntir og menningarsaga fyrir nemendur me anna murml en slensku
Undanfari: SA 303 slenska sem anna tunguml. Hugtakafori slensku; tkni og vsindi ea SA 313 slenska sem anna tunguml. Hugtakafori slensku; hugvsindi og listir
fangalsing fanganum er gefi yfirlit yfir bkmenntir og menningarsgu slands og er nmsefni laga a slenskukunnttu nemenda me anna murml. Markmi fangans er a gefa nemendum me anna murml menningarlegan og mllegan ramma til ess a eir tti sig eirri menningarbundnu ekkingu og jarvitund sem oft er gengi t fr nmsefni og nmstkum. Fjalla verur um norrn trarbrg og gosagnir og hrif norrnnar goafri slenskar bkmenntir. Gefi verur yfirlit yfir sgu slands og jhtti. Fjalla er um undirstuatrii slensks mlkerfis og mlfrihugtk. fangamarkmi
Nemandi tti sig tengslum tungumls og menningar ekki helstu atrii heimssgu norrnnar goafri kynnist ljum og sgum sem vsa til gosagna kynnist undirstuatrium slensks mlkerfis ekki helstu mlfrihugtk kynnist uppruna og skyldleika ora og velti fyrir sr orasm og merkingu ekki slenska nafnsii geti greint mismunandi mlsni og orru vi lkar astur skilji leibeiningar um frambur jlfist a bera slensku fram skrt og heyrilega nti sr rannsknaraferina vi upplsingaflun vinni verkefni samvinnu vi ara
68 68
fi tkifri til a semja og flytja eigin hugleiingu tengda efni fangans
skrifi ritgerir ea ritdma um efni fangans nti tlvutkni til a ganga fr textum til verkefnaskila, tgfu ea birtingar vefsum
Efnisatrii Rnt er og rtt um jlg, sgur, lj, greinar, rur, sgulega texta og kvikmyndir sem fjalla um slensk emu sem eru hluti af jarvitund slendinga. Nemendur kynnast efni fr msum tmum, skrifa ritdma og ritgerir og f tkifri til a lesa upp eigin verk og annarra. Nmi er hugsa til a gefa nemendum tkifri til a nota slenskt ml annan htt en daglegri notkun, s.s. me rkrum og framsetningu eigin hugmynda og annarra, jlfa mlog menningarfrni, skilja kmni, sgulegar tilvitnanir o.s.frv., auka orafora og skerpa og dpka slenska mlfri, mlnotkun og frambur. Nemendur kynnast efni svii lista og margmilunar sem hfir slenskukunnttu eirra og f tkifri til a nota tlvu vi frgang ritunarverkefna.
69 69
SA 503 slenska sem anna tunguml. slenskar ntmabkmenntir

Undanfari: SA 403 slenska sem anna tunguml. slenskar bkmenntir og menningarsaga fyrir nemendur me anna murml en slensku
fangalsing fanganum er unni me bkmenntasgu 20. aldar setta samhengi vi strauma og stefnur jflags- og menningarmlum bi hrlendis og erlendis sama tmaskeii. Nemendur kynnast slenskum bkmenntum fr aldamtum til okkar daga. Nemendur lesa sgur og lj og gera grein fyrir lestrarreynslu sinni munnlega og skriflega. fanganum er gert r fyrir a lengri tma s vari til forkennslu orafora, mlfri- og framburarkennslu, umrna um menningarlegt samhengi og tskringa nmsefni samrmi vi slenskukunnttu ur en tekist er vi textarni. Gert er r fyrir a nemendur urfi hjlparggn og aukaefni til ess a skilja menningarlegan bakgrunn og samhengi eirra verka sem fjalla er um. fangamarkmi
Nemandi kynnist vldum bkmenntum 20. aldar og hvernig bkmenntir tengjast slenskum raunveruleika geri sr grein fyrir hlutverki bkmennta samflaginu og hrifum eirra einstakling og samflag kynnist helstu bkmenntastefnum 20. aldar lesi valda bkmenntatexta bundnu og bundnu mli fr upphafi aldarinnar, miri ldinni og seinni hluta aldarinnar og tti sig listrnum einkennum eirra semji eigin texta af msu tagi og komi eim fr sr ru og riti kynnist lkum bragarhttum og skoi mismunandi myndml og stlbrg
70 70
* eim nemendum, sem hafa ngilega kunnttu slensku, veri gert kleift a taka fangann SL 503 me srstkum stuningi sta essa fanga me rum nemendum.
Efnisatrii Nemendur kynnast helstu skldum og rithfundum essum tma, lesa verk eftir au/, glggva sig inntaki bkmenntaverkanna og reyna a tta sig erindi eirra vi eigin samtma og ntmann slandi. eir tileinka sr bkmenntafrileg hugtk og jlfast sjlfstri tlkun bkmenntatexta. Nemendur athuga srstaklega atrii sem lta a framsetningu mls og f tkifri til a skerpa eigin mlnotkun og frambur. Ger er krafa um nkvm vinnubrg. Nemendur f tkifri til a tj sig munnlega og skriflega um efni fangans og nota tlvu vi frgang verkefna. Gert er r fyrir a allnokkrum tma s vari til mlfri- og framburarkennslu og forkennslu orafora ur en tekist er vi textarni og ritun.
71 71
SLENSKA FYRIR HEYRNARLAUSA

Inngangur Heyrnarlaust flk lrir ekki slensku (jtunguna) sama htt og heyrandi. a hefur ekki heyrnina til a tileinka sr mli fr bernsku heldur lrir a grundvelli ritmlsins. Nmskr slensku fyrir heyrnarlausa tekur mi af v a heyrnarlausir nemendur eru a lra sitt anna ml og eirra fyrsta ml, slenska tknmli, verur a liggja til grundvallar nmi heyrnarlausra. a er hlutverk sklans a sj fyrir metnaarfullri slenskukennslu sem hentar llum nemendum og koma til mts vi srstu hpa sem geta veri lengur a tileinka sr slenskuna vegna ess a hn er ekki eirra fyrsta ml. nmskrnni er gert r fyrir v a fyrstu sex einingarnar slensku framhaldsskla su kenndar srstaklega fyrir heyrnarlausa. etta er gert til ess a kennarinn geti nota tknmli markvisst til tskringar og samanburar egar veri er a skoa uppbyggingu slenskunnar og til a geta lagt meginherslu ritmli, .e. lestur og ritun. Nm og kennsla slenska fyrir heyrnarlausa er sex einingar og kennd remur fngum, SH 102, 202 og 212. Mikilvgt er a kennslustundafjldi og kennsluaferir taki mi af forsendum nemenda til slenskunms. Eftir a taka vi almennir fangar slensku sem heyrnarlausir framhaldssklanemendur taka me heyrandi jafnldrum snum og tlkair eru yfir tknml, .e. SL 303, SL 403 og SL 503.
72 72
slenska fyrir heyrnarlausa Nm og kennsla
ll slenskukennsla heyrnarlausra verur a taka mi af v a slenskan er eirra anna ml en tknmli fyrsta. Byggja verur eim grunni sem nemendur ekkja, .e. tknmlinu, og nlgast slenskuna grundvelli tknmlsins. Tungumlakennsla byggist jafnan hlustun, ritun, lestri og tjningu en egar heyrnarlausir eiga hlut fellur hlustun og munnleg tjning t en aukin hersla er lg ritmlshluta slenskunnar. Bkmenntir eru str hluti menningar srhverrar jar. Eitt meginmarkmi slenskukennslunnar er a stula a og vihalda virku tvtyngi heyrnarlausra og hluti af v er a tryggja eim agang a bkmenntum jarinnar, textum r dagblum, friritum og rum textum. a verur best gert me v a auka stugt lesskilning eirra og gla annig bkmenntahugann. Ritunarkennslan verur a mia a v a gera nemendur fra um a tj sig um margvsleg mlefni skriflegri slensku. Undir ritunarkennsluna falla skrif sem eru skapandi og frandi auk persnulegrar tjningar. Einnig er mikilvgt a eir geti nota slenskuna sem tki til a skipuleggja framsetningu efnis tknmli og su, anda tvtyngisstefnunnar, jafnvgir slenskt tknml og slenskt ritml, .e. geti hvort heldur teki vi upplsingum slensku (ritmli) og mila eim fram tknmli ea teki vi upplsingum tknmli og mila eim fram slensku formi texta.
73 73
Lokamarkmi og nmsmat Lokamarkmi eirra riggja fanga slensku, sem tlair eru srstaklega fyrir heyrnarlausa, er llum meginttum hi sama og gildir um ara nemendur a vibttu v markmii a stula a og vihalda virku tvtyngi hinna heyrnarlausu nemenda. A loknu 6 eininga nmi slensku eiga heyrnarlausir nemendur a vera tilbnir til a hefja nm blnduum bekk me heyrandi nemendum og nta sr kennsluna ar me milligngu tlks. nmsmati, svo og nmsttum sem lta a heyrn/hlustun og tali/framsgn, er teki tillit til srstu heyrnarlausra og tknml og ritml lagt til grundvallar. Nmsmat byggist smati vinnu nemenda einstkum fngum. Hgt er a meta hpvinnu, fyrirlestra, ritgerir og mislegt fleira. Leggja arf herslu a meta skriflega frammistu nemenda ar sem frni eirra mlinu birtist. Tlvan er mikilvgt kennslutki og getur einnig nst vi nmsmat. Me tlvutkninni getur nemandinn snt vald sitt tungumlinu vi arar astur en mis hefbundin skrifleg verkefni bja.
74 74
slenska fyrir heyrnarlausa fangar SH 102
fangar SH 102 Lsi og ritun

Undanfari: skilegt er a nemendur hafi loki ea teki jafnhlia fangann TM 103 Mlfri og saga heyrnarlausra I.
fangalsing fanganum er lg hersla a nemendur treysti kunnttu sna llum svium lestrar, lesi fjlbreytta texta, s.s. bkmenntatexta og msa texta sem birtast dagblum, tmaritum, friritum og Netinu. Nemendur fi jlfun sem fjlbreyttastri ritun og tjningu. Nemendur lra a meta ga mlnotkun og last tr eigin mlhfni. Bi bkmenntalestri og ritun er lg hersla ingar af tknmli yfir slensku og fugt. fangamarkmi
Nemandi tileinki sr jkvtt vihorf til jtungunnar og eigin mlnotkunar auki leshraa sinn og bti lesskilning lesi bkmenntaverk og msa ara texta fi tkifri til a velja texta vi hfi samrmi vi huga sinn geti beitt hugtkum bkmenntafri umfjllun um bkmenntir geti beitt msum hugtkum bragfri umfjllun um bundi ml geti flutt eigin texta og annarra fyrir ara taki tt umrum og rkrum losi um skilegar hmlur og yfirstgi feimni framkomu og tjningu ar sem rf krefur fi tkifri til a tlka myndrna framsetningu upplsinga af msu tagi skrifi margs konar ritsmar skrefum (ferliritun) temji sr notkun hjlpargagna vi rttritun, .m.t. orabkur og leirttingarforrit
75 75
jlfist notkun handbka ritun geti gengi fr texta tlvu fi jlfun rttritun og greinarmerkjasetningu jlfist ingum eigin texta og annarra af tknmli yfir slensku og fugt
Efnisatrii Nemendur lesa bkmenntatexta og msa ara texta, tta sig eli eirra og f jlfun a fjalla um , tlka og bera saman vi eigin reynslu og hugmyndaheim. Nemendur f innsn nokkur grunnhugtk bkmenntafri. Nemendur kynnast frsluefni myndformi og jlfast a tlka upplsingar sem birtast me myndrnum htti, t.d. lnurit, myndir og grf; f jlfun sem fjlbreyttastri ritun, t.d. ritun rkfrslutexta, texta um eigin reynslu og lesi efni og ritun endursagna. Lg er hersla a ritun er ferli sem byggist fyrst undirbningsvinnu, rvinnslu hugmynda og vali framsetningarmta og sast frgangi. Me aferum ferliritunar eru nemendur jlfair stafsetningu og temja sr notkun hjlpargagna, svo sem orabka, handbka og leibeininga um frgang, og jlfast a semja, umsemja og endurrita texta tlvu samrmi vi leibeiningar. Nmsmat fanganum m t.d. meta lestur af msu tagi, lesskilning og orafora, einstaklings- og hpverkefni tengd bkmenntum, ritunarverkefni, stafsetningu og greinarmerkjasetningu.
76 76
SH 202 Bkmenntir og mlfri

Undanfari: SH 102 Lsi og ritun Einnig er skilegt a nemendur hafi loki ea taki jafnhlia fangann TM 203 Mlfri og saga heyrnarlausra I
fangalsing fanganum er meginhersla lg a skoa lka texta fr bkmenntalegu og mlfarslegu sjnarmii. Markmii er a nemendur jlfi hfni sna til a beita frilegum hugtkum vi umfjllun, rkrur og samanbur lkra texta og lri um lei a nta sr ekkingu sna og jlfun vi eigin textager. Nemendur f tkifri til a nota tlvu, handbkur og sem fjlbreyttust hjlparggn. fangamarkmi
Nemandi lesi bkmenntatexta fr lkum tmum fi tkifri til a njta listrns efnis tengslum vi lestur bkmennta, t.d. leiksninga, kvikmynda ea myndlistar geti beitt bkmenntafrilegum hugtkum umfjllun um bkmenntir geti ntt sr setningafrileg hugtk umfjllun um stl sagna og samanbur lkra texta geti ntt sr setningafrileg hugtk samanburi tknmli og slensku, t.d. hva varar mlsni geti ntt sr mlfrilegar upplsingar ora- og uppflettibkum og umru um ml og mlnotkun fi tkifri og list nokkurt ryggi til a tj hugmyndir snar og skoanir tknmli um efni fangans skrifi margs konar ritsmar skrefum, .e. me ferliritun lri a byggja upp heimildaritgerir skoi mismunandi mlsni rituum heimildum tti sig mismunandi mlsnium og geti ntt sr kunnttu rituu mli geti ntt sr reglur um mlnotkun og byggingu mlsins ru og riti
77 77
geti ntt sr stafsetningarreglur rituu mli og reglur um greinarmerki
temji sr notkun orabka, handbka, leirttingarforrita og leibeininga um frgang
kanni mlfar vefsum, netrstefnum og spjallrsum noti tlvutkni til a ganga fr textum til verkefnaskila, tgfu ea birtingar vefsum
fi jlfun rttritun fi jlfun ingum af tknmli yfir slensku og fugt geti teki tt umrum um bkmenntir, mlfri og margvsleg nnur mlefni, t.d. spjallrsum, netrstefnum og pstlistum
Efnisatrii Nemendur lesa texta fr lkum tmum, t.d. fornsgu (ea slendingatt), smsgu og ntmaskldsgu. Vi umfjllun um textana fi nemendur jlfun v a beita bkmenntafrilegum hugtkum eftir v sem tilefni gefst til. Jafnframt veri huga a lkum mlfarseinkennum textanna og vakin athygli v hvernig setningafrileg hugtk ntast vi lsingu og samanbur eirra. Nemendur gera grein fyrir skounum snum og athugunum textunum bi skriflega og tknmli, bera sguefni saman vi eigin reynslu og hugmyndaheim og huga a eirri jflagsmynd sem textarnir birta. Nemendur kynnast efni svii lista og margmilunar sem hfir fanganum. Nmsmat fanganum m t.d. meta einstaklings- og hpverkefni tengd mlfri og bkmenntum, bi skila tknmli og skriflega. Nmsmat getur a ru leyti byggst hfni til a nota mlfrihugtk vi greiningu texta og umfjllun um mli, skilningi, tlkun og greiningu bkmenntum og hfni rttritun og greinarmerkjasetningu.
78 78
SH 212 Ml- og menningarsaga

Undanfari: SH 202 Bkmenntir og mlfri Einnig er skilegt a nemendur hafi loki ea taki jafnhlia fangann TM 303 Bkmenntir og setningafri.
fangalsing fanganum er lg hersla a fjalla um sgu mls og menningar fr frumnorrnum tma til okkar daga. Nemendur kynnast nokkrum atrium sgu slensks mls fr ndveru til okkar daga, kynnast norrnni goafri og hugmyndaheimi norrnna manna til forna auk ess sem eir f tkifri til a tj sig ru og riti um efni fangans. Nemendur kynnast helstu aferum vi mefer heimilda ritun og f jlfun a nota tlvu vi frgang verkefna. fangamarkmi
Nemandi tti sig almennt tengslum tungumls og menningar me srstakri herslu eigi tvtyngi og merkingu ess a tilheyra tveimur mlsamflgum ekki dmi um hrif norrnnar tungu nnur mlsvi ekki helstu atrii heimssgu norrnnar goafri viti deili helstu goum norrnni goafri og hlutverki eirra, vttum og rum trnai kynnist hrifum fornsagna slenskar ntmabkmenntir kynnist uppruna og skyldleika ora velti fyrir sr orasm og merkingu ekki slenska nafnsii greini mismunandi mlsni vi lkar astur kynni sr slenska mlstefnu og mlstefnu slenska tknmlsins, beri mlstefnurnar saman og myndi sr skoun eim fi tkifri til a semja og flytja eigin hugleiingu, tengda efni fangans fi tkifri til a skoa myndbnd, myndlist ea margmilunarefni tengt norrnum gosgnum
79 79
kynnist helstu aferum vi mefer heimilda ritun skrifi ritger ea ritdm um kjrbk nti tlvutkni til a ganga fr textum til verkefnaskila, tgfu ea birtingar vef/neti
Efnisatrii Fjalla verur um norrn trarbrg og gosagnir, helstu si og synjur og hrif norrnnar goafri slenskar ntmabkmenntir. Fjalla verur um skyldleika og einkenni norrnna mla. Lesin vera textadmi fr msum tmum og vakin athygli mlfarslegum einkennum eirra og eirri jflagsmynd sem au birta, uppruna og skyldleika ora, endurnjun oraforans og slenskum nafnsium. Nemendur lesa kjrbk og skrifa um hana ritger ea ritdm og f tkifri til a flytja eigi ritverk. eir kynnast efni svii lista og margmilunar sem hfir fanganum. Nmsmat fanganum m t.d. meta einstaklings- og hpverkefni tengd sgu mls (bi slensku og tknmls) og menningar og ritunarverkefni. Nmsmat getur a ru leyti byggst ekkingu og skilningi norrnni goafri og sgu og srkennum slenskunnar.
80 80
SLENSKT TKNML FYRIR HEYRNARLAUSA
Inngangur Tknml hefur grundvallaringu fyrir mlroska og sjlfsmynd heyrnarlausra. Hj heyrnarlausum er tknmli auk ess mikilvgasta uppspretta ekkingar og lei til a taka tt slenskri menningu og menningu heyrnarlausra. Kennslan essari grein miar a v a nemendur roski ml sitt annig a eir fi sterka sjlfsmynd og skran skilning sjlfum sr og stu sinni sem heyrnarlausra einstaklinga heyrandi slensku meirihlutasamflagi. Kennslan a stula a roska eirra sem tvtyngdra einstaklinga me tknml sem fyrsta ml og slenskt ritml sem anna ml. Tknml hefur ekkert ritml og samran er v mikilvgasta vinnuaferin. Myndbnd og tlvur eru svo mikilvg tki til a varveita og greina tknmlstexta. ekking byggingu og eli mlsins eykur ryggi nemenda v a bera tknmli saman vi mismunandi stl og mlsni slensku. a styrkir lka vitundina um mli a gera sr grein fyrir v a tknml og raddml eru a mrgu leyti h smu skilyrum og a vita hvernig best er a notfra sr tknmlstlk sem gerist mikilvgara eftir v sem nemandinn skir sr fjlbreyttari menntun. Nm og kennsla Aalvifangsefni greinarinnar er aukin ekking hlutverki, stu og byggingu tknmlsins. Mlroski nemenda vkkar me flknari greiningu eigin tknmli og annarra og me sjlfstri nyrasm og ingum. Mli fr annig stu jafnhlia rum mlum og kennslan stular a sterkari sjlfsmynd og ryggi.
81 81
Kennslunni er tla a veita undirstu undir allt mlanm og ekki sst slenskunmi. Kennslan miar lka a v a nemendur jlfist v a tj eigin hugsanir og skynjun fjlbreyttan htt, me listrnni skpun ea rklegri framsetningu, tveggja manna tali ea fyrir framan hp. ar sem tknmli sr ekki ritml er lg hersla mismunandi frsagnarmta en einnig bkmenntir eftir heyrnarlausa hfunda. Nemendur spreyta sig miss konar skpun tknmli, listrnni framsetningu, mismunandi stl og mlsnii. Menning heyrnarlausra er rauur rur gegnum alla kennsluna enda eykur menningarleg sjlfsvitund hfni nemendanna til a tileinka sr ara menntun og takast vi fjlbreytt verkefni. Skipan nms Tknml fyrir heyrnarlausa kjarna framhaldssklanms eru 15 einingar. Mia er vi a tknmli s kennt 5 riggja eininga fngum. Eftirfarandi fangar eru skilgreindir tknmli aalnmskrnni.
Kjarnafangar slensku tknmli fyrir heyrnarlausa TM 103 - Mlfri og saga heyrnarlausra I TM 203 - Mlfri og saga heyrnarlausra II TM 303 - Bkmenntir og setningafri TM 403 - Frsagnir og skpun TM 503 - ingar og run tknforans
Valfangi slensku tknmli fyrir heyrnarlausa TM 603 - Leiklist
82 82
slenskt tknml fyrir heyrnarlausa Nmsmat
Nmsmat Meta skal vaxandi frni nemandans a nota tknmli sem tki fjlbreyttan htt til a tj eigin skoanir, tilfinningar og upplifun en einnig til a tj vihorf og afstu annarra, til a taka saman niurstur hpstarfs og til a gera grein fyrir heimildaflun ar sem heimilda hefur veri afla tknmli, slensku ea rum mlum. Einnig ber a meta hversu sjlfstur og fr hann er a reyna nja frsagnartkni og tileinka sr miss konar mlsni og stl. Loks ber a meta hversu vel nemandinn nr valdi v a greina tknml mlfrilegan htt og hversu hlutlgt hann getur rtt flagslega og menningarlega stu mlsins fr msum sjnarhornum. Lg er hersla smat vinnu nemenda og einnig fjlbreytt nmsmat, ritgerir, einstaklingsverkefni og hpverkefni. Megineinkenni nmsmatsins essum fngum er a a tknmli er ndvegi og llum verkefnum skila myndbndum. Sjlfsmat nemenda er einnig skilegt. Lokamarkmi Eins og fram kemur almennum hluta aalnmskrr fyrir framhaldsskla er eli lokamarkmia a gefa yfirsn yfir a sem stefnt er a kennslu greina ea greinasvia. Lokamarkmiin gefa heildaryfirlit yfir a sem stefnt er a slensku tknmli framhaldsskla. Lokamarkmiin miast vi nm brautarkjarna bknmsbrautum framhaldsskla. Lokamarkmiin eru san nnar tfr fangamarkmium og fangalsingum einstakra fanga. Markmiin eru leiarvsir sklastarfinu og forsenda tlanagerar og sklanmskrrgerar einstakra skla. eim er tla a samrma krfur, stra kennslu og au eru forsendur nmsmats og grundvllur mats gum sklastarfs og samrmdra prfa framhaldssklum.
83 83
fangamarkmi
Nemandi
Munnleg samhfing
ni gu valdi fjlbreytilegu tknmli og geti tj sig vi lkar astur og me viringu fyrir rum, vilji a og sni ri
taki virkan tt umrum um mis almenn mlefni, fagleg ml og mlefni landi stundar
lri a laga tknml a mismunandi astum lri a notfra sr markvisst tlk vi mismunandi astur
hafi vald miss konar mlsnium og geri sr grein fyrir v hvenr a beita eim
Tungumlaog menningarekking
greini bi sjlfsttt og samvinnu vi ara eigi ml og annarra
roski listrna skpunargfu sna me v a beita tknmli til skpunar
lri a nota myndbnd, margmilun og ara tkni til skpunar og til a afla upplsinga og skr r
list ekkingu mlinu og mikilvgi ess fyrir einstakling og samflag
jlfist samskiptum msum rum tknmlum og ni valdi aljlegu fingrastafrfi
skilji grundvallarform og mlfribyggingu tknmls
geri sr grein fyrir v a heyrnarlausir nota tknml misjafnlega eftir aldri, kyni, menntun og astum
greini a sem er lkt og lkt byggingu og hlutverki tknmls og slensku til a skoa eigi tvtyngi samhengi
lri um sgu tknmls lri um menningu heyrnarlausra eins og henni er mila munnlegri og skriflegri geymd
lri um sgu heyrnarlausra slandi og annars staar heiminum
84 84
slenskt tknml fyrir heyrnarlausa fangamarkmi
Nemandi
lri a nota eigin reynslu, hugsun og frni mlinu til a afla nrrar ekkingar og festa hana minni
Bkmenntir og textager
skilji mismunandi tegundir tknmlstexta list ekkingu helstu slenskum bkmenntaverkum af msum toga og hfundum og vldu erlendu bkmenntaefni, m.a. eftir heyrnarlausa rithfunda
Sjlfsvitund
geri sr grein fyrir a tknml eru jafnmikilvg og nnur tunguml
tti sig stu sinni sem heyrnarlauss einstaklings samflaginu
tti sig stu tknmls samflaginu
85 85
fangar TM 103 Mlfri og saga heyrnarlausra I fangalsing essum fanga er lagur grunnur a sari fngum me v a nemendur skoa tknmli sem fyrirbri, ra a sn milli og greina me aferum mlfrinnar. Einnig er lagur grunnur a umfjllun um sgu heyrnarlausra. fangamarkmi
Nemandi skoi tknml mismunandi aldurshpa skoi tknml karla og kvenna taki eigi tknml upp myndband og skoi skoi og ri tknml annarra hpnum geti rtt um mismunandi tknml mlefnalegan htt ni valdi grundvallarhugtkum tknmlsmlfrinnar beiti mlfrilegri greiningu einfld atrii tknmlsins geti rtt mismunandi mlsni og mismunandi stl temji sr skran frambur (.e. skra myndun tkna) egar a vi jlfist notkun myndbandstkuvla tti sig samspili mls og samflags fi innsn sgu tknmls lri um skilegar hmlur og yfirstgi feimni framkomu og tjningu ar sem rf krefur
86 86
slenskt tknml fyrir heyrnarlausa fangar TM 103
Efnisatrii Meginhersla er lg a skoa mismunandi tknmlsfrsagnir. Nemendur lta eigi tknml og annarra til a gera sr grein fyrir v a hvaa leyti mli er einstaklingsbundi og a hvaa leyti sameiginlegt. fanganum er inngangur a almennri mlfri og tknml skoa v samhengi. v sambandi er liti mlbreytingar, forsendur eirra og eli. Fjalla er um mismunandi tknml eftir aldri og kyni og mismunandi stl og mlsnii. hersla er lg tjningu og skran frambur (.e. skra myndun tkna). Kynning stu heyrnarlausra og tknmlsins slandi, Norurlndum og almennt heiminum. Nmsmat fanganum taka nemendur upp eigi tknml og meta mlsni og mismunandi stl. Meta m einstaklings- ea hpverkefni sem tengjast ru efni fangans.
87 87
TM 203 Mlfri og saga heyrnarlausra II

Undanfari: TM 103 Mlfri og saga heyrnarlausra I
fangalsing essum fanga flttast saman mlfri, mlnotkun (tjning) og saga heyrnarlausra. Einnig lra nemendur a umgangast heimildir og beita markvissri rksemdafrslu til a koma skoun sinni framfri tknmli. fangamarkmi
Nemandi tileinki sr jkvtt vihorf til tknmlsins geti beitt hugtkum tknmlsmlfrinnar umfjllun um tknmli geti flutt mismunandi texta fyrir ara jlfist myndbandager, srstaklega me sjnarhorn, bakgrunn og lsingu huga taki vital, undirbi a og fullvinni kynnist v hva tknmlsmlfringar eru a ssla temji sr markvissa og skipulega framsetningu efnis kynnist sgu heyrnarlausra
Efnisatrii Nemendur jlfast enn frekar mlfri tknmls. Er srstaklega liti meginatrii beygingakerfisins; stasetningar, bendingar, prform og tmalnur. v samhengi f nemendur tkifri til a lta efni fr rannsknarstofnunum slandi og erlendis. Nemendur f jlfun mlnotkun myndbandi me a a markmii a auka orafora og bta mlvitund. Saga heyrnarlausra er skou og heimildaritger ger myndbandi ar sem nemendur taka eigin vitl, undirba au markvisst og vinna r eim kerfisbundinn htt. Nmsmat Meginkjarni nmsmatsins felst heimildaritger sem nemandi skilar myndbandi. Mlfrihlutann vinnur nemandinn me v a beita hugtkunum sjlfstan htt verkefni sem skila er munnlega ea fullunnu myndbandi.
88 88
TM 303 Bkmenntir og setningafri

Undanfari: TM 203 Mlfri og saga heyrnarlausra II
fangalsing fanganum kynnast nemendur bkmenntum eftir heyrnarlausa hfunda og lta meginatrii setningafri tknmlsins. Verkin eru lesin og greind t fr sgu og menningu heyrnarlausra. fangamarkmi
Nemandi lesi mismunandi bkmenntir eftir heyrnarlausa hfunda ri og reifi ingu bkmennta heyrnarlausra spreyti sig a a brot r textum eftir heyrnarlausa hfunda geti beitt setningafrilegum hugtkum umfjllun um tknml geti sett fram og greint mismunandi setningagerir
Efnisatrii Skou eru bkmenntaverk eftir heyrnarlausa rithfunda. tengslum vi etta vinna nemendur mis verkefni sem eir skila mist munnlega ( tknmli) ea skriflega. fanganum er einnig fjalla um setningaskipan, svipbrigi, spurningar, fullyringar, skilyrissetningar og nnur setningaleg atrii. Til a festa essi hugtk sessi greina nemendur eigi tknml og annarra. Nmsmat Mati byggist sjlfstum verkefnum um bkmenntaverk eftir heyrnarlausan hfund. Einnig leysi nemendur greiningarverkefni sem reynir setningafri tknmlsins.
89 89
TM 403 Frsagnir og skpun

Undanfari: TM 303 Bkmenntir og setningafri
fangalsing fanganum er lg hersla a rva skpunarglei tknmli. Lg er hersla a skoa tknmlstexta og gagnrna verk annarra og a nemendur jlfist jafnframt a leggja fram verk sn til umru. fangamarkmi
Nemandi jlfist mismunandi frsagnarafer og stl geti greint mismunandi frsagnarafer og stl tti sig skpunarmtti tknmlsins spreyti sig skapandi tknmli yrki lj tknmli og flytji fyrir framan hp og gangi fr myndbandi semji smsgu tknmli leggi verk sn fram til umru geti rtt eigin verk og annarra mlefnalegan htt fjalli um hlut myndbandstkninnar a n fram listrnum hrifum
Efnisatrii Til a rva skpunargleina tknmli eiga nemendur a eiga ess kost a semja eigi efni og f a gagnrni. Nemendur fst vi miss konar frsagnarafer og mismunandi stl. Nemendur semja smsgur, lj, greinar o.s.frv., allt eftir hugasvii snu. Nmsmat Mati er smat. Nemendur skila verkum snum myndbandi. Mati byggist einnig tttku umrum.
90 90
TM 503 ingar og run tknforans

Undanfari: TM 403 Frsagnir og skpun
fangalsing fanganum eru ingar brennidepli og au vandaml sem koma upp vi ingar textum. Nemendur spreyta sig a a miss konar texta yfir tknml. Einnig er fjalla um run tknforans og mlstefnu. fangamarkmi
Nemandi i miss konar texta yfir tknml geti rtt mismunandi ingalausnir tti sig v a ekki er til rtt ing geri sr grein fyrir v a ing er skpun fjalli um tengsl mismunandi texta og mismunandi frsagnaraferar tknmlinu fi tkifri til a setja sig spor tknmlstlks greini snartlkaan texta og beri saman vi eigin ingu tileinki sr au hugtk sem notu eru umru um mlstefnu skoi tknforann me hlisjn af nyrasm spreyti sig markvissri nyrasm
Efnisatrii Nemendur a nytjatexta, barnabk, lj, blaagrein og lengri bkmenntatexta. Bent er hvernig leysa m vanda sem upp kemur og nemendur eru fir ingum margs konar textum. Fjalla er stuttlega um muninn ingum og snartlkun me hlisjn af tknmlstlkun. essu sambandi er einnig liti run tknforans, nyrasm og hvernig tkn urfa a lta lgmlum tknmlsins til a last viurkenningu mlsamflagsins. Meginhugtk mlstefnu eru reifu og nemendur fjalla um mlstefnu almennt og loks mlstefnu sem ltur a tknmli og mlsamflagi heyrnarlausra srstaklega. Nmsmat 91 fanganum er frni nemandans a a mismunandi texta 91 metin t fr einstaklings- og hpverkefnum.
Valfangi TM 603 Leiklist

Undanfari: TM 503 ingar og run tknforans Liti er leikritshandrit og samanburur verur gerur leiklist heyrnarlausra og heyrandi. Tv handrit eru dd grflega. Nemendur sj smu leikrit svii me tlki og fjalla um ingarleiir, lausn ingarvandamla og ingar almennt. Nemendur spreyta sig v a skrifa handrit fyrir tknmlsleikhs.
92 92
Menntamlaruneyti

Aðalnámskrá Framhaldsskóla - Íslenska 1999

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Aðalnámskrá Framhaldsskóla - Íslenska 1999

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

AALNMSKR FRAMHALDSSKLA

slenska sem anna tunguml

slenska fyrir heyrnarlausa

slenskt tknml fyrir heyrnarlausa

Aalnmskr framhaldsskla slenska

Aalnmskr framhaldsskla slenska

Aalnmskr framhaldsskla slenska

Aalnmskr framhaldsskla slenska

slenska Skipan nms

Aalnmskr framhaldsskla slenska

Yfirlit yfir fangalsingar slensku kjarna og kjrsvium auk tjningarfanga

riggja eininga slenskufangar

Kjrsvisfangar slensku mla- og flagsfrabraut mlabraut

Skilgreindur valfangi slensku Tjning og samskipti

Aalnmskr framhaldsskla slenska

slenska Dmi um matsaferir

upplestur me v a meta frammistu undirbnum upplestri lausu og bundnu mli

myndlestur me v a meta frni a lesa r msum kortum og upplsingum tlvuskj

virkni me v a meta framlag nemenda msum munnlegum verkefnum

Aalnmskr framhaldsskla slenska

huga me v a fylgjast me fjlda og tegundum frjlslestrarbka og kjrbka og tttku

nemenda umrum um bkmenntir

slenska Dmi um matsaferir

Aalnmskr framhaldsskla slenska

slenska Lokamarkmi einstkum nmsttum

Lokamarkmi einstkum nmsttum

tileinki sr jkvtt vihorf til lestrar

geti ntt sr frsluefni hlj-, mynd- og margmilunarformi

lri a leggja mat margvslegan flutning efnis

Aalnmskr framhaldsskla slenska

list yfirsn yfir slenskar bkmenntir fr upphafi til ntmans

list hugmynd um tengsl slenskra bkmennta vi erlendar bkmenntir, stefnur og strauma

geti greint lkar gerir bkmennta jlfist a semja bkmenntalega texta

slenska Lokamarkmi einstkum nmsttum

ekki helstu mlfrihugtk sem ntast vi mlanm, bi um murml og erlend ml

hafi valdi snu og jlfist a nota fjlbreyttan orafora

lri a meta ga mlnotkun list tr eigin mlhfni

Aalnmskr framhaldsskla slenska

slenska fangar SL 102

temji sr notkun hjlpargagna vi rttritun, .m.t. orabkur og leirttingarforrit

Aalnmskr framhaldsskla slenska

SL 202 Bkmenntir og mlfri

slenska fangar SL 202

geti ntt sr stafsetningarreglur rituu mli og reglur um greinarmerki

temji sr notkun orabka, handbka, leirttingarforrita og leibeininga um frgang

skoi mismunandi mlsni rituum heimildum, m.a. blum, tmaritum og Netinu

fi tkifri til a bta kunnttu sna rttritun ef sta ykir til

Aalnmskr framhaldsskla slenska

SL 212 Ml- og menningarsaga

slenska fangar SL 212

fi tkifri til a gagnrna framsgn annarra og taka vi gagnrni eigin framsgn

fi tkifri til a skoa myndbnd, myndlist ea margmilunarefni tengt norrnum gosgnum

Aalnmskr framhaldsskla slenska

SL 303 Bkmenntir og tunguml fr landnmi til siaskipta

slenska fangar SL 303

ekki og geti skilgreint grundvallarhugtk um ritverk mialda

jlfist upplestri fornra texta me herslu vieigandi hrynjandi

fi tkifri til a skoa snishorn af fornum handritum

fari sguslir ar sem v verur vi komi

Aalnmskr framhaldsskla slenska

slenska fangar SL 403

SL 403 Bkmenntir og tunguml fr siaskiptum til 1900

Aalnmskr framhaldsskla slenska