1

DEVRE TEOREMLER
2
Thevenin Teoremi
ki ulu lineer bir devre bir gerilim kayna
V
th
ile buna seri bal bir diren R
th
ile
gsterilebilir. Burada V
th
gerilim kayna
iki ulu devrenin ak devre gerilimi, R
th

direnci ise bamsz kaynaklar devre d
brakld zamanki edeer diren deeridir.
3
(a) orjinal devre, (b) Thevenin edeer devresi
d
c
4
Thevenin Teoremi
Rth diren deeri bulunurken iki durum gz nne alnr:
Durum 1 Eer devre (a) baml kaynak
iermiyorsa, tm bamsz kaynaklar devre d
braklr ve kn sol tarafnda kalan edeer diren
hesaplanr.
Durum 2 Eer devrede baml kaynaklar varsa
edeer diren Rth iki yol ile hesaplanr:
5
Thevenin Teoremi
Durum 2 Eer devrede baml kaynaklar varsa
edeer diren Rth iki yol ile hesaplanr:
1. Devredeki tm bamsz kaynaklar devre d
brakldktan sonra, a ve b ularna v
0
deerlikli bir
gerilim uygulanr ve kaynaktan ekilen i
0
akm
belirlenir (veya tam tersi). Buradan R
th
= v
0
/ i
0
hesaplanr.




6
2. Devrenin ak devre gerilimi V
oc
ile ksa devre akm I
sc

hesaplanr ve buradan Rth=V
oc
/I
sc
deeri bulunur.
Thevenin Teoremi
Voc
Circuit
-
+ Original
Isc
Circuit
Original
Rth=V
oc
/I
sc
7
RNEK
P
V 1
V
0
1 2
2
1
: @
1 1 1
1
=

+
k
V V
k
V V
k
V
V KCL
P X
Baml deikenin Tanm:
1
V V V
P X
=
P
V
k
V
k
V V
k
V
I
X X P P
P
1 1
2
2
+

+ =
P
I
P
P
TH
I
V
R =
P X P
V V V V
7
3
,
7
4
1
= =
k
V
I
P
P
14
15
=
O = k
15
14
AAIDAK DEVRENN THEVENN EDEERNN BULUNMASI
8
Norton Teoremi
ki ulu lineer bir devre bir akm kayna
I
N
ile buna seri bal bir diren R
N
ile
gsterilebilir. Burada I
N
akm kayna iki
ulu devrenin ksa devre akm, R
N
direnci
ise bamsz kaynaklar devre d
brakld zamanki edeer diren deeridir.
9
(a) Orjinal devre, (b) Norton edeeri
d
(c)
N
10
RNEK: Norton edeer devresini elde edin
Doru Akm (DC) Devere Analizi, H. S. SELEK, Sekin Yaynclk, sayfa 135
11
DEVRE ELEMANLARININ
AKTF / PASF ALIMALARI
I
R
V
1

V
2

Ohm Kanunu notasyonu gz nne alndnda,

akm yksek olduu dnlen potansiyelden dk
olan potansiyele akar
yandaki ekilde V
1
yksek, V
2
dk olduu dnlen
potansiyeldir
bu durumda g ifadesi
P = V x I
eklinde tanmlanrsa
P>0 diren gibi devrede enerji tketen PASF eleman
P<0 diren gibi devrede enerji tketen AKTF eleman
tanmlar
Bu kaynaklar dahil tm elemanlar iin geerlidir. Yani
diren eleman yerine bamsz akm/gerilim kayna olsa
da bu durum deimez.
12
Maksimum G Transferi
LN
V
+
-
I
R
L
a
b
Orjinal an yerine Thevenin edeerinin yerletirilmesi ile elde
edilen devrede yke (LOAD) aktarlan g:
L
L Th
Th
L
R
R R
V
R i p
2 2
) (
+
= =
13
Yke aktarlan g R
L
nin bir fonksiyonudur ve:
( )
( )
Th
Th
Th L
L Th
Th
L
R
V
p
ve saglana icin R R bu
RL RTh
R R
T
dR
dp
4
sadece esitlik
0
2
3
2
=
=
=
(

=
DEV: Bu artn byle olduunu
ltfen ispat edin ve V
Th
=No+5V,
R
Th
=No+5k iin MATLAB de soldaki
eriyi elde edin
0
2
2
<
L
dR
p d
14
Tellegen Theorem
Toplu parametreli bir devrede b adet dal
varsa, bunlarn zerindeki gerilim ve akm
deerleri srasyla u
k
ve

i
k
olarak
tanmlandnda ve pasif iaret gsterimi
kullanldnda


eitlii elde edilir.

=
=
b
k
k k
i u
1
0
15
Inference of Tellegen Theorem
If two lumped circuits and have the same topological
graph with b branches, and the voltage, current of each
branch apply passive sign convention, then we have not
only
N

N
0

0
1 1
1 1
= =
= =


= =
= =
k
b
k
k
b
k
k k
k
b
k
k
b
k
k k
i u i u also but
i u i u
16
Example
. , 3
, 10 , 4 ; 2 , 2
, 6 , 2 .
2 1
1 2 2 1
1 2
then V out f ind A I get
can We V V R When V V A I get can We
V V R When only resistors including network a is N
'
=
'
=
'
O =
'
= =
= O =
I1
V1
I2
V2
N
R2
+
-

= =
= ' + ' + ' = ' + ' + '
b
k
k k
b
k
k k
I V I V I V I V I V I V
Theorem Tellegen the to According
3
2 2 1 1
3
2 2 1 1
0 ; 0

= =
'
=
'

' = ' = ' = '

b
k
b
k
k k k k
k k k k k k k k
I V I V
I V I I R I RI I V and
3 3
V V
V
V
I V I V I V I V
4
2
2
) 2 ( 10
4
2 ) 3 ( 6
2
2
2
2 2 1 1 2 2 1 1
=
'

'
+ =
'
+
'
+
'
=
'
+
'

17
Reciprocity Theorem
R3
R1
I2
Vs
R2
4V
2 O
3 O
6 O
R3
R1
I2
Vs
R2
4V
3 O
6 O
2 O
A I
3
1
2
=
A I
3
1
2
=
18
Case 1 The current in any branch of a network, due to a single
voltage source E anywhere else in the network, will equal the
current through the branch in which the source was originally
located if the source is placed in the branch in which the current I
was originally measured.
Reciprocity Theorem
(only applicable to reciprocity networks)
N
I2
Vs
N
Vs'
I1'
Vs
I
Vs
I
exists actually
I I then Vs Vs if
2
'
' 1
:
2 ' 1 '
=
= =
19
Reciprocity Theorem
(only applicable to reciprocity networks)
V2
N
+
-
Is
Is'
+
N
-
V1'
Case 2
Is
V
Is
V
exists actually
V V then Is Is if
2
'
' 1
:
2 ' 1 '
=
= =
20
Reciprocity Theorem
(only applicable to reciprocity networks)
Case 3
V2
N
Vs
+
-
Is'
N
I1'
Vs
V
Is
I
exists actually
V I then Is Vs if
2
'
' 1
:
2 ' 1 '
=
= =
21
Source Transfer
Voltage source transfer
Vs R1
R4
R2
R5
R3
R1
R2
R3
R4 Vs
Vs R5
An isolate voltage source can then be transferred to a
voltage source in series with a resistor.

22
Source Transfer
Current source transfer
B
R1 R4
R2
Is
C
R3
A
C
R2 R3
R4
Is
B
Is
A R1
Examples