LotTranVietNgu Ges

binhnguyenloc.
com 1
t trn Vit ng
Lt trn Vit ngu
Bnh-nguyn Lc
Mc lc
T vng ring cua sch ny
Chuong I - Gc t ra sao?
Chuong II - Vit ngu da m truoc M Vin
Chuong III - Nhung dao m ni b trong chung M Lai
Chuong IV Nguyn nhn mt mt D v GI cua min Bc
Chuong V Ti ba cua Vit ngu
Chuong VI Vua Hng lnh dao bao nhiu b lac
Chuong VII Mnh voi ta tuy hai m vn cu l hai, hay l Tr choi x ct cua cc
dai danh t M Lai
Chuong VIII Con gi, dn b, mi dc trng, chng vo
Chuong IX - V hai loai t Ci v Con
Chuong X Vng ni An Tai hay l yu t Mng C trong Vit ngu
Chuong XI - Mt ngn danh t Ph Nam trong Vit ngu min Nam
Chuong XII Hoa Pht bi ha b
Chuong XIII - Yu t Mnal trong Vit ngu
Chuong XIV So Dng, mt dn tc du dn
Chuong XV Tn tch mu h trong Vit ngu
Chuong XVI Xua =Thit
Chuong XVII - Troi v Ngy
Chuong XVIII - Vit =Ru
Chuong XIX Nghi vn v ting Roi
Chuong XX - T vng bo ti
Chuong XXI Man di thuong hang v man di hang bt
Chuong XXII Tri v M
Chuong XXIII Gi thng nhut
Chuong XXIV - Nhut dinh khng l song ngu
Chuong XXV - D kt lun
Phu luc
A - Nguoi Jh b mt
B - Nhung con s ng nghinh
C - Suc sng mnh lit cua ngn ngu
D Vi nhn xt v cc ngn ngu trong dai khi M Lai
E - Lm t din
F - S canh tranh ro rit giua danh t cua hai thu M Lai
G T, So l ting Tu?
H - Nht Bn v Kha Tu
binhnguyenloc.com 2
t trn Vit ng
I - Nht, Hn v Vit Nam
K - Vo
Sch tham khao
T vng ring cua sch ny
MI|N DUOI: Oinh danh do micn Nam sng tc tu non 300 nam nay !c chi t5ng qut ba
qucc gia Phi Lu)t Tn, Anh O N Xia v M Lai , nht l chi !4o Java. Khi ni !cn c4 ba
qucc gia !, th qu di nn chng ti dng danh xung ny, m)c du n chua !u(c ton qucc
nhn nh)n. Bnh dn !(c sai l BNH D.
Tn cua cc nhm trn Cao nguyn: sch Php v sch Mq khng thcng nht vci nhau, cung
khng thcng nht vci ta. Chng ti dng danh xung m dn ta dng. Th d Php vict
TIAU, Mq vict CHRAU !c chi cc nhm cua b( l)c MA. Chng ti bt kc Php Mq, g(i h( l
MA v CC PHU CHI MA, v Php v Mq sai. Th)t ra th danh tu ! l CAU bi dn ta !(c
sai l CHU, nhung n chi c nghia l NGUOI. H( t xung l MA trong nhm chnh. Cc
ph chi t xung l NUP, CHIN, Kyng v.v.
TRI: Ni tat nhm M Lai lm chu Hoa Bac thu(ng c5 !u(c Tu g(i l L)c b( Tri.
M: Ni tat nhm M Lai lm chu Hoa Nam thu(ng c5 !u(c Tu g(i l L)c b( M.
CHUY: Ni tat nhm M Lai lm chu Hoa Ty thu(ng c5 !u(c Tu g(i l L)c b( Chuy.
Chng ti phin m ngo)i ngu theo Vi(t ngu m khng dng lci phin m qucc tc v mucn
sch !u(c !)i chng Vi(t Nam hicu.
binhnguyenloc.com 3
t trn Vit ng
Chunng I - Gc t ra sao?
T vi muoi nm nay, nhiu nh hoc gia Php v Vit d nghin cuu lich trnh tin
ho cua Vit ngu trong vng ba trm nm nay, v d khm ph ra mt s s kin
moi la.
Ln ny chng ti thu di xa hon, trong thoi gian v khng gian, trong thoi gian th di
xa v su trm nm truoc, trong khng gian th di xa t Dng Bc dn Dng Nam
, ri dn Trung My, thu xem ci Vit ngu thuong c n ra sao v d tin ho cch
no cho toi ngy nay.
So di cc bc dn anh cua chng ti chi di c ba trm nm v qu vi d d thy Vit
ngu l mt ngn ngu ring bit, khng c b con trong khng gian v thoi gian, v
vn kin c cua ta th khng c d cc vi nghin cuu.
Chng ti thy khc rng chng ta thuc chung M Lai, m c hng trm dn tc
khc cung thuc chung M Lai, o khp th gioi v c ca ti liu v ngn ngu M Lai
trong sch vo cua Trung Hoa, thnh thu chng ti moi thm him xa duoc trong
khng gian v su hon trong thoi gian.
Tuy nhin dy chi l cng trnh cua ke ph rng, lun lun c khuyt dim. Nhung
khi nn mng d dt ra ri th nguoi sau cu t d m tin ln, ke ph rng gp qu
nhiu chuong ngai, cn ke khai thc mt dm dt d duoc khai quang se c dip do
su hon.
D chung minh s dng chung giua hai dn tc, khoa hoc dng nhiu phuong php
trong d phuong php di chiu ngn ngu l mt.
Nu chi c hai dn tc, th s di chiu di tht su vo ton th co cu cua ca hai
ngn ngu, tuc mt quyn sch tht dy cung chua du. Nhung nu l hai ba chuc dn
lc th khng cn phai di su dn th m s ging nhau cua mt s danh t l du ri,
nht l khi cc dn tc y hon ton khng c lin h nhau hi c thoi.
Th du chng ti cho rng ta v Nam Duong khng h c lin h nhau hi c thoi, c
nh ph bnh ci lai rng c. Mc d khng c su liu chung minh s c lin h,
chng ti cung c nhuong b nh ph bnh, v s kin lich su y C THI xay ra
duoc.
Nhung Nht Bn v Nam Duong th hn l khng. Chng ti c ln xu cua nguoi So
Dng, ca hai ln du khng duoc, th ngay nhu Vit v So Dng, cng chung dia bn
m cn kh c th tip xc voi nhau, th Nht v Nam Duong khng lm sao m
trao di ngn ngu voi nhau duoc, tr phi vo c thoi, Nht d di cu di Nam Duong
hoc Nam Duong d di cu ln Nht Bn, chu s trao di ngn ngu v vn ho th su
khng bit, m l tr cua con nguoi cung kh lng chp nhn.
Chng ti d m chi dn mt s danh t, v chc qu vi d dt thm mt diu kin
rng danh t y phai cho mt nim cua con nguoi c so, moi ni ln duoc ci g,
chu mt danh t chi mt vt do mt x hi vn minh ch tao ra th n c th di xa
khp ton cu, t nuoc ny sang nuoc khc. Th du chng ti d t chi di chiu
danh t HP, mc d khp Dng Nam du c danh t HP ging nhau, v le rng
binhnguyenloc.com 4
t trn Vit ng
hp l vt dung m loi nguoi bit qu tr, v hon th, trong c vt Dng Son, khng
c ci hp no ht th ta phai bit rng vo du Ty lich dn Dng Nam chua lm
duoc ci hp, v tt ca moi dn tc du hoc cua Trung Hoa danh t HAP cua ho.
Diu kin m qu vi d dt thm ra trong bung, se duoc knh trong v knh trong dn
muc trit d. Chng ti di v di vng, xa hon thoi nng nghip nua, v khi bit nng
nghip th cc dn tc dng chung d tch roi ra m sng ring re o cc dia bn khc
nhau, sng tc danh t khng ging nhau nua, v RUNG, LA, THC, khng lm
sao m ging nhau giua cc dn tc dng chung. Nhung nhung danh t nhu CI
CY, CON MT th dng duoc.
Chng ti xin trnh ra mt biu di chiu c mt 28 dn tc v theo di danh t di
chiu trong mt khoang thoi gian ba ngn nm.
Vit Nam: C
So Dng: K
Muong: KA
Xi Ting: KA
Ma: KA
Mnong: KA
Kodu: KA
Kh: KA
Lo: KA
Cua: KA
Kyong: KA
Np: KA
Sr: KA
Halang: KAA
Bna: KAA
Thi: BL
Rad: KAN
Giarai: KAN
Rglai: ICAT
Nguoi Chu Giang: KAN
Chm: KAN
Kha l vng: AKA
Churu: AKAN
Da Dao: AKA
Nam Duong: IKAN
Kuy: QAKAA
Kha Tu: KADONG
Nht Bn: SAKANA
Dng l v chng ti nn chon dng t N, v c nguoi se nghi rng N c hon C,
binhnguyenloc.com 5
t trn Vit ng
nhung chung M Lai lai c dn hai dng t: N v XI, ho chia thnh hai khi, mt
khi ni XI, mt khi ni N, nhu th l khng cn thng nhut nua. Tuy nhin C
khng km c so hon N mt cht xu no ht. Loi nguoi bit ni ting nguoi, l d
sng tc ra danh t C ri v cch sanh sng dc nhut cua ho, thuo so khai l HI
LIOM, CU KO v SN BN.
C c dy du gi tri thuong c d ta dng di chiu cho c hiu qua.
Cc dn tc trn dy, du duoc qu vi bit, tr mt dn tc m chng ti cn giai
thch hoi di dng, d l nguoi m trong biu di chiu, ghi l nguoi Chu Giang.
Trong tinh Chu Dc c nm lng, m dn ta goi gp l vng Chu Giang. Dn o d,
duoc nguoi min Nam bit l ai. Nhung trong vng muoi nm nay, bng dung ho t
xung l Chm, nhung chng ti bit ngun gc cua ho, nn d ring ho m khng
nhp chung voi nguoi Chm.
Ni ci danh t IKAN cung d cho thy rng ho l nguoi Nam Duong cho khng
phai l nguoi Chm v nguoi Chm ni KAN.
Khi t tin cua nguoi min Nam di cu vo dy, sau nm 1623, th c ba s kin xay
ra:
1. Nguoi Chm chay vo dt Cao Min lnh nan, du bi nguoi Cao Min bt cc
lm nng n, su Php d cho bit nhu vy. V th m ho cm th Cao Min v
theo Nguyn Huu Knh d tro v voi ta, v duoc dinh cu o Ty Ninh.
2. Trong khi d th nguoi o vng Chu Giang lai duoc uu di t truoc dn thoi
d.
S kin sau, cho thy rng ho khng phai l nguoi Chm nn s phn khc
nguoi Chm ti nan.
3. S kin thu ba l ta khng goi ho l Chm, t thuo y dn nay m goi ho l
Ch V. Ch V l danh xung phin m, ngy xua chi dng d tro nguoi Java,
khc voi ngy nay m Ch V cung chi nguoi An D. T tin cua nguoi min
Nam d goi ho nhu vy, khng phai v cc cu thao v dn tc hoc m chc
chn l v nguoi Chu Giang d t xung nhu vy, cho cc cu khng thao phn
bit cc dn tc cho lm. Cho dn ngy nay nguoi min Nam cung cu goi ho
l Ch Chu Giang, m khng lChm Chu Giang.
Nhung ho t xung l g, tuong khng c g quan trong, trong cuc nghin cuu cua
chng ti. Chng ti chi ni ra nhung diu trn dy, d giai thch tai sao chng ti
khng nhp ho voi nguoi Chm. Hai thu nguoi d ni khc nhau, th khng nn
nhp chung lai. Chng ti xin di chiu thu hai danh t khc th ta cung se thy rng
ho ni y ht nhu nguoi Java v khc hn nguoi Chm!
TROI
JAVA: LANGIT
CHU GIANG: LANGIT
CHM: LINGIK
binhnguyenloc.com 6
t trn Vit ng
NGUOI
JAVA: ORANG
CHU GIANG: ORANG
CHM: URANG
Truoc khi di su vo lich su thnh hnh v cc cuc tin ho cua danh t C cua 28
dn tc trn dy, chng ti xin trnh by so luoc v khoa ngu hoc.
D l mt khoa hoc rt moi, nhung khng u tri cht no ht, v khoa d d tm ra
mt s lut ngu v ngu hoc cn ban, c th dng duoc cho moi truong hop.
Mt trong nhung ci lut d l s moc du, moc dui, rung du, rung dui thnh lnh
cua mt danh t, v di khi moc v rung ngay ca khc giua nua. Th du danh t
VITA cua La Tinh th trong Php ngu, n rung chu T giua, chi cn lai VIA bin thnh
VIE.
S rung v moc do du m ra th chua bit duoc, th du BONUS cua La Tinh th
trong Php ngu, n rung mt ci dui US chi cn lai BON, nhung trong Ty Ban ngu
th tri lai ci dui lai moc rt di, ho ra l BUENO. Ci dui moc di m khc giua
l ON cung bi di ra l UE.
Th th du, dui no cung c th moc ra duoc ca, v ca khc giua cung moc v rung
nhu thuong, m khng bit v le g.
Mt ci lut khc cua nh ngu hoc M. Swadesh cho bit diu sau dy: cu mt ngn
nm th mt dn tc bin dang, hoc thay th hn danh t cua ho mt ln v li 20%
danh t bi bin dang. Lut Swadesh chua duoc cc nh ngu hoc nhn nhn v bi
cng kch du, nhung ring chng ti th chng ti nhn nhn, v chng ti c chung
tch rng lut y dng, v cc nh tin su hoc trn th gioi cung xc nhn rng lut
d dng khi ho so snh vn liu khc trn cc c thach bi cch nhau mt ngn nm
cua mt ngn ngu no d th qua ho thy c s bin dang, hoc s thay th d v
qua con s uoc luong trung bnh l 20% cung dng.
Th th khi Nam Duong, Nht Bn v Vit Nam khc nhau, khng c g la ht v ba
dn tc d d tch ring khoi dai khi t nhiu ngn nm ri:
Nht Bn: Makanai =thuc n
Nam Duong: Makanan =thuc n
Vit Nam: D n =thuc n
AI cua Nht, AN cua Nam Duong v N cua Vit Nam dng nghia, tuc c nghia l
THIC. Cn Vit khng c MAK nhu Nht Bn v Nam Duong v Vit khng moc
du, hoc d moc v d rung, v ta se bit lt nua dy, danh t Vit Nam d rung
du hoc chua moc du.
Cn hng trm lut khc nua, nhung chng ti chi cn hai ci lut d m thi, trong
chuong ny. Chng ti xin thua thm mt diu ny nua, cung c th xem l mt ci
lut, nhung n di nhin qu, nn duoc chp nhn ngay, khng c di choi voi nhau:
binhnguyenloc.com 7
t trn Vit ng
l giua cc ngn ngu xa xi, khng lin h nhau, c th c vi danh t trng hop v
hnh dng v v nghia. Th du tinh t BAD cua Ba Tu v tinh t BAD cua Anh, ca hai
du ging ht nhau v du c nghia l KHNG TT. Nhung cc nh ngu hoc theo
di lich su cua hai tinh t d th thy rng khng h c lin h nhau, v s ging
nhau chi l tnh co.
Khoa ngu hoc bit duoc diu ny l s trng hop ngu nhin cua danh t trong cc
ngn ngu xa la voi nhau, khng bao gio vuot qu con s 5 v khng bao gio lai c s
trng hop ngu nhin y ht nhu vy giua 28 ngn ngu.
Con s 28 m chng ti chon, xo duoc nghi ngo rng lai c s trng hop ngu
nhin, v con s muoi ngn t m chng ti di chiu trong mt quyn sch khc,
cung xo duoc nghi ngo ni trn.
Chng ti chon ton l danh t c v thuong c, v khi cu ni rng l ta vay muon,
th dn tc ta phai l dn tc cm truoc khi vay muon dng t N v XI.
C th no m vua Hng Vuong bng dung bo ngn ngu cua nguoi, vay muon ton
b ngn ngu Nam Duong chng? Hn l khng. Nguoi ta chi phai lm th khi no bi
p lc manh cua ke thng tri, nhu Tht Mn Phc Kin d mt ngn ngu v bi p lc
manh cua Trung Hoa. Nhung thuo vua Hng Vuong ni C th ta chua h bi ai tri
ca.
Chng ti d di chiu mt s danh t Vit - M trn ti vi, v c ban ph bnh:
Khng ging cht no ht! Th du:
Vit Nam: Sp xp
Nam Duong: Siap-siap
Vit Nam: Mt (cht)
Nam Duong: Mati
Nhung lm th no m ging ht nhau duoc khi m hai dn tc d tch roi ra r
nhiu ngn nm v sng xa nhau dn su ngn cy s (nu tnh t H Ni).
Cc ban y d qun mt s kin sau dy l Anh v Php chi sng cch nhau c mt
eo bin muoi my cy s, tuc lin lac voi nhau mi ngy t c ch kim, v cung dng
gc An u voi nhau, th m t ci gc SABULUM cua La Tinh, Php ni SABLE,
Anh ni SAND chi ging nhau c SA lai bi hai dn tc d doc khc nhau, tuc khng
cn g ca.
Duoi dy cung l mt ci lut ngn ngu, nhung khng duoc dng trong chuong ny
nn chng ti chi ni so qua: ngu hoc chi k m doc (phonme) m khng k k hiu
(gnaphique) v k hiu cua cc ngn ngu th by ba ht. V phonme th SABLE v
SAND khc hn nhau, nhung SP XIP v SIAP-SIAP th ging nhau.
Khoa ngu hoc phn bit bn loai ging nhau, mt cch minh bach:
1. ging nhau v dng chung (Parent)
2. ging nhau v hop chung (Affinit)
binhnguyenloc.com 8
t trn Vit ng
3. ging nhau v vay muon hi c thoi (Emprunts aux temps archaiques)
4. ging nhau v vay muon hin dai (emprunts)
Chng ti xin cha ra s ging nhau v dng chung, v d l nng ct cua chuong
ny.
Hai thu ging nhau loai nh v ba, thuong di chung voi nhau. D l truong hop cua
Thi v Trung Hoa. Nuoc Ty u d dn tip nguoi Trung Hoa t thoi Dng Chu
dn nay, ca trong nhung con s dm cua Thi t 1 dn 10 cung l ting Tu. Con
ONG duoc goi l PHING tuc l PHONG tuc cung ting Tu v ng tri huyn duoc
goi l ng CHAOUU m nguoi Vit dich l ng CHU, nhung tht ra d l NG
CHU (huyn). D l hop chung v vay muon c thoi.
Loai thu tu th khng dn tc, khng ngn ngu no thot khoi ht.
Nhung o dy, su hoc v dia l xen vo rt manh. Chng ti xin k mt kinh nghim
ban thn. Chng ti d di dn xu cua nguoi So Dng hai ln, nhung du tht bai ca
m ln du, do qun di moi, tuc c dy du phuong tin, di voi ca lng bo Si Gn.
Th m nguoi So Dng c danh t LI I m ho dng nhu dng t. D l mt danh
l m ca mt s tr thuc ta cung khng bit l g. Ting Php ni l AMNIOS, nhung
mt s tr thuc Php cung khng bit l g.
Chi c cc bc si Vit Nam v cc c d Vit Nam l c dng danh t qu chuyn
mn d m thi v d l danh t thuc v co th hoc (Anatomie) v san khoa, m dn
ta d c t thuo no khng ai bit.
Trong ngn ngu So Dng, LI I l C THAI. Nhung trong Vit ngu LI I l ti
da mong nm giua da con v bo thai, boc ly bo thai. C le ta bin nghia, cn So
Dng dng dng theo t thuong c v trong LI I c chu LI tuc KHNG LM,
cn I th bit du lai khng l ci bung trong thoi thuong c.
Hi tin chin, cc c dao Php v Vit c ln trn y giang dao. Nhung cc c hn
khng c dip day ho danh t d, nu cc c c bit di nua.
V sau ny qun di ta c trn dng trn y, nhung chua chc qun di gioi ting
Vit hon cc c v nht l khng c th gio d day ho danh t d.
Vy, khng phai cu sng chung nhau o mt dia bn l c th c anh huong qua lai
voi nhau. Cng khng c th c anh huong v cc dn tc sng giua ho v ta lai
khng c danh t d. Dng ni chi cho xa, ngay nhu nguoi Ma o Bin Ho, cung
khng c danh t d.
Cn ta voi Nht th hoc voi nhau hi no m ta ni CY SO (chng thuyn), Nht
cung ni KI SAO.
Trong khoa di chiu ngn ngu, cc nh ngu hoc loai ra ba yu t cht ri moi ly
yu t thu nhut d m kt lun, mun bc bo cc ng phai dua ra ba chung tch sau,
cho khng phai chi ni mt ting: c tip xc m duoc voi cc ng.
binhnguyenloc.com 9
t trn Vit ng
Nht c dn bun bn o Hi An duoi thoi Cha Nguyn nhung vo thoi d th ho
d vn minh ri, ta cung th, khng cn vay muon nhau danh t SO lm chi ht.
Nhung nguyn tc tng qut y d trnh ra ri, chng ta tro v voi biu di chiu l
duoc. Nguoi Kha L Vng trn trnh trong rng do Mu Gi t trn hai ngn nm
nay, chc khng c dip hoc danh t Aka cua ai ht, cn qun dao Marguises th o
cch xa H Ni 15 ngn cy s theo duong chim bay, nguoi Vit Nam cung khng ra
ngoi khoi Thi Bnh Duong hi no d day ho danh t Aka.
Mun chung minh rng cc danh t trong biu di chiu, dng chung voi nhau,
khoa hoc dng phuong php khc: tin su hoc v di chiu so. Cng vic y chng
ti d lm ri trong quyn su cua chng ti. dy ta dng ngu hoc cung cu d lm
cng vic d.
Thoat nhn vo ban di chiu, qu vi c cam gic ngay rng danh t y dng gc,
nhung t KA dn SAKANA cung cn kh xa nhau. Nu qua c s dng gc th so
rng 28 phn tu dng gc c nhung phn tu ngoan ngon vng loi tin nhon, m
cung c kh nhiu phn tu phin loan, nhung dua con hoang cua chung tc, chung
M Lai.
Vy chng ti cn dua nhung tay lang bat ky h tro v hng ngu. Dy l mt cuc
chiu hi d moi nhung anh lng tu tung cnh chim tm v t m vy.
Chi hoi phin l khng bit t m o du, v ra sao. Phai bt tt ca ni SAKANA y
nhu Nht Bn, hoc ni IKAN y nhu Nam Duong, hay ni K y nhu Vit Nam?
Chua, chua ai bit g ca, k ca chng ti cung chua bit g v ci gc t n ra th no.
M dng tuong rng Nam Duong giu dng gc t M Lai v ho dang t xung l
nguoi M Lai. Chng ti d c chung tch ring l ho d bin by rt nhiu. V v
th, o dy, ke bi chng ti tnh nghi hon ht l Nam Duong.
Khng phai v chng ti thy da s ni KA m tnh nghi Nam Duong. Chng ti
khng dm p dung lut da s trong dia hat khoa hoc v khoa hoc d dua ra mt
lun cu rt vung: mt sai lm nhon cho mt triu nguoi th n thnh mt triu sai
Im, cho khng th thnh s tht.
Chnh tri chp nhn lut da s v chnh tri c l do ring cua chnh tri. Khi m da s
biu quyt chp nhn mt hnh dng l da s sn sng gnh chiu hu qua tai hai cua
cuc biu quyt d. S biu quyt trong lnh vc chnh tri chi l mt cuc th
nghim. Khoa hoc khng dm lm nhung cuc th nghim qu nguy him nhu vy.
Vy chng ta bt buc phai p dung phuong php khc. Xin nhc lai rng chng ta
h nghi Nam Duong truoc nhut v Nam Duong d c tin n, se trnh by sau. V
Nam Duong bi b rp truoc nhut.
Dng l chng ti nn dng danh xung Min Duoi m khng nn ni qu r l Nam
Duong. Min Duoi l cch xung ring cua min Nam nuoc Vit, d duoc sng tc t
trn hai trm nm nay d goi gp ba quc gia M Lai , Nam Duong v Phi Lut
Tn, ba quc gia c ngn ngu gn ging nhau l nguoi M Lai.
binhnguyenloc.com 10
t trn Vit ng
d cn lm phuong ngu, c th tai Djakaria, nguoi ta khng ni l IKAN cung nn,
nhung o mt vng xa no d th chc chn c t lm, l vi tinh ni IKAN. Nhung v
dng bo min Bc v min Trung khng h bit c danh t tng qut l Min Duoi,
thnh thu chng ti tam dng t danh xung qu chnh xc l Nam Duong cho d
hiu.
Chua kip diu tra th chng ti d nm vung trong tay bng chung l Nam Duong
d bin sai danh t IKAN. Bng chung thy duoc trong mt danh t khc, chi mt
loai chim m nguoi Vit Nam goi l chim BI C. Con chim BI C, Nam Duong
goi l PRAKA.
Th l hnh thuc AKA cn nguyn ven trong ngn ngu Nam Duong, khng cn chi
ci duoc nua.
Tip du chu PR c nghia l BT. Th du PPUL l bt phai c lp noi mt c
lao. PKARA l BT C. Dn Vit Nam l nhm M Lai rt ti tnh khi ta bin
IRAKA thnh BI C. V phuong din m doc (Phonme) BI khng khc P
luc l knh trong ci Phonme cua chung tc, nhung dng t Bi lai ni ln duoc
nhiu nghia hon PR.
Nhung ci lut v ngu hoc, cc nh ngu hoc chu Mi chi don d lp lut, m khng
h thy s kin. Th du ho don rng VITA cua La Tinh rung T giua l bin thnh
VIE cua Php, nhung trong Php ngu c thoi khng h c du vt VITA.
Nhung ngn ngu Nam Duong th cn chua chp du ca cc du vt xua, v chng ti
se chung minh rng PRAKA c t lm cung ba ngn nm. Nu cc nh ngu hoc u
Mi dng ngn ngu Nam Duong d lm ti liu, th ho duoc chung kin tt ca nhung
thay dang di hnh hin dang din ra nua, chu khng phai chi c du vt xua m
thi.
Chng ti xin trnh ra mt th du: o M Lai , dng t CA, CO cua Vit Nam, ho ni
l KARKAS. Thnh lnh, cch dy khng dy mt nm th tai dia phuong kia, vng
Kedah, bng dung thin ha cht dut khc giua v chu R rung thnh lnh, chi cn lai
c KAKAS.
Ngn ngu Nam Duong l ti liu sng cho cho khoa ngu hoc v l mt cun phim
chiu lai nhung bin thi cua danh t (Mtamophose) t trn hai ngn nm nay, m
ta nhn thy duoc ca tng chi tit tin ho.
Tuy nhin, ngn ngu o Vit Nam cung khng km tch cch ti liu sng cht xu
no ht. Chc c chi khng bit ci MUNG l g, boi d l mt danh t chuyn
mn. Chng ti cung khng bit o vng Bc Vit v Trung Vit, dng bo ta dng
ci MUNG d lm g, v t din dinh nghia khng duoc rnh mach. Ring o min
Nam nuoc Vit th ci Mung l mt ci lu dng trong cng ngh lm duong.
Cc t din xua cua ta, k hiu cho danh t d (Graphique) l MUANG d l k hiu
tht dng voi m doc (Phonme) cch dy 100 nm.
t trn Vit ng
Ay, ci MUANG, nguoi So Dng goi l ci UNG tuc Vit Nam d moc ra ci du
M. Nhung cung cu mn d, nhung nguoi Ma goi l ci UQ, tuc nguoi So Dng d
moc dui NG.
Chng ti xin tro lai danh t AKA. R rng l Nam Duong d rung du A, moc du
I, lai moc thm ci dui N.
By gio chng ta moi lut cua M. Swadesh ra d dng. Cu mt ngn nm th mt
dn tc bin dang danh t cua ho mt ln. Ta th du IKAN chi moi c 400 tui. Th
th IKA phai tho 1400 tui, v AKA phai tho 2400 tui, v d ba ln thay di hnh
dang t AKA dn IKAN.
S moc du v moc dui cua cc danh t khng nhay vot, v chi moc ra dn dn nhu
Uq, Ung, Mung d cho thy v khi Mung chi mt vt dung khc th n chi thay
di c ci du thi: Mung( Mung( Mung.
Sakana cua Nht Bn khng phai va xut hin l di ngay, theo thuyt N. Marr cua
Nga S, m n ging ht mui C Mau, tuc nho ph sa bi dp, n moi di ln di
hi, khc hn voi Makanai v Mankanai l hai t nhp lai, AI l tip vi ngu (tip vi
ngu ny nn hiu theo quc t, Php v Vit, v khng nn hiu theo Nht. Danh t
tip vi ngu cua Nht mang mt nghia khc hon.)
Khi ta th du rng IKAN bn trm tui th ta cung th du rng AKAN mt ngn bn
trm tui v mt cuc bin dang di hoi mt ngn nm, theo lut Swadesh. Mt khc,
nhn vo danh t cua dn Churu, ta bit rng ci dui N moc ra truoc ci du A,
bng chung Churu d c dui nguoi ri, m du cu cn l A, tuc I phai moc sau.
Vy AKA AKAN IKAN =400
N
+1000
N
+1000
N
=2400 tui. AKA d tho dng
2400 nm ri.
Vy ta cht tt ca nhung ci dui N moi moc sau cua tt ca cc dn tc c dui N.
Nhu vy Churu chi cn AKA, Chm, Rad, Giarai, chi cn KA, Nht Bn chi cn
SAKA v ci dui N bi cht th ci dui A cui khng cn dnh voi danh t duoc nua.
Nht Bn mt tron m NA cui.
Vy cn lai:
Da s: KA
Trung s: AKA
Thiu s: SAKA
Ta tha thu Thi v ho l M Lai thuc chi khc cho khng phai chi Lac nhu cc dn
lc kia. Ho ni BLA l duoc ri, dng lm phin ho.
Chng ti moi ra tay cho mt hip du m bao nhiu khch giang h du tro v gn
voi t m ri d. Ra tay mt ln nua l thng nhut ht ca, v s dng chung c th li
ra mt cch minh bach.
Chu S du cua Nht Bn v Q du cua Kuy rt d loai, v d c tin l chu S du moc
thnh lnh. Th du v danh t L, trong khi dai khi M Lai ni L th ng Cao Min
don dc moc ra ci du S.
t trn Vit ng
Vit Nam: L
C ngu Ba Thuc: LA
C ngu Ty u: L
Vit Nam: L
Clbes: HALA
Chm: HALA
So Dng: HLA
Nam Duong: LAYU
Nht Bn: HA
Cao Min: SLAT
Ta c th dt S cua Cao Min th ta cung c th cht S cua Nht Bn.
Vy cn lai:
Da s: KA
Trung: AKA
Vn cu cn mt phn tu ngoan ngon v mt phn tu phin loan. Phai ging nhau
ca, hoc phai c chung tch rng 1 trong 2 l gc t th ta moi xong phn s. Nhung
ta chua c chung tch d. V ta tm thu. Mt cu chuyn bn Tu c th gip ta bit
s tht v dn M Lai, Nam Duong d duoc bit l dn Vit o Hoa Nam doi nh
Chu.
Cu chuyn ny xay ra tai Hoa Bc, vo thoi m nuoc So d thnh lp ri, tuc khng
lu hon th ky thu 7 truoc Ty lich. Tuy nuoc So duoc thnh lp do nguoi Trung
Hoa lnh dao, nhung da s dn chng l nguoi Vit, thuc chi Lac b M, v cn ni
ting M Lai thun ty. Ta bit nhu vy v c v s danh t cua So, Ng, Vit duoc
Tu phin m v so lai th rt ging ngn ngu cua Nam Duong. Nghia l khng phai
chi c Tht Mn moi l Lac b M, m ton th Hoa Nam du l Lac b M, tr nuoc
Ty u cua chi u, tuc cua nguoi Thi.
Truong Dung l mt trit gia Tu, m cc trit gia Tu th hay ni bng ni gi.
Mt hm Truong Dung chi con chim hng v ni voi nhung trit gia di lp voi ng
ta: Cung cu con chim ny m dn nuoc So goi l chim AT, dn nuoc Vit goi l
chim PH.
ng ta mun ni rng nguoi doi by dt ni vn ve d che dy s tht, cho ni
dung cung chi th thi. Qun xm luoc khng ni rng mnh xm luoc m ni l di
khai ho man di.
Cu chuyn trit l o Hoa Bc d, th m lai cho ta bit r ngn ngu M Lai vo
khoang nm 700 truoc Ty lich.
Hin nay con chim hng duoc dn Min Duoi chi bng hai danh t: Burong sama v
Aka korapu.
ng Tu, v c ngn ngu dc m nn khi phin m, ng ta nut bot m cua Man di
v PH dch thi l BURONG SAMA, cn AT dch thi l AKA KRAPU.
t trn Vit ng
(Dn ta d mt danh t d v muon danh t HNG cua Tu, khng bit duoc ta
bin dang nhu sao, nu ta cn giu duoc ngn ngu mt cch tron ven.)
Khng phai mi ln nguoi Trung Hoa c thoi phin m danh t ngoai quc, ho du
nut ht m, chi cha lai mt, nhung ho d c lm nhu vy, c le di voi nhung danh
l v danh xung qu rc ri, m AKA KRAPU th kh rc ri, cn ho th sng truoc
thoi Ty Chu, tuc chua vn minh cao nhu duoi cc tro Duong, Tng, chua quen voi
ngoai quc bao nhiu.
Vo giua doi Hn, tuc sau thoi nuoc So duoc thnh lp mt ngn nm, nguoi Tu d
vn minh hon, d quen bit voi ngoai quc nhiu hon, th m ho cung cn nut m.
Ho vay muon danh t Manga cua Phan ngu (tri xoi) v nut m A, chi cn lai
MANG v Quan Thoai doc l MNG, vit ra chu, cc cu nh nho doc l MNG.
MANGA rt gian di, ho d gioi hon nhiu ri, cn AKA KRAPU rc ri hon, ho lai
km hon giua doi Hn, th cho rng ho nut ht chi cha lai m AT, khng c g l
guong p ca.
Th th AKA d tho 2700 tui cho khng phai 2400 tui. Nhung c th cn hon th
kia, v c th IKAN d duoc 1000 tui ri, v hon 400 tui cua IKAN chi l mt th du
pht pho cua chng ti: nu IKAN c 1000 tui th IKA phai c 2000 tui v AKA ba
ngn tui, tuc dn So d ni AKA ri, nuoc So moi duoc thnh lp.
Toi dy th ta d vo ng cut, chua bit gc t l KA hay AKA. Th nn chng ti
phai di chiu mt ting nua, n l dai danh t, v chng ti se nguoc v 5000 nm
truoc v di xa hon trong khng gian c th duoc, d bit ci gc t y, tht dng n
ra sao.
(Chng ti tin rng vua Hng Vuong ni AKA, cho khng ni KA v Vit ngu, cung
nhu cc ngn ngu gc M Lai khc du da m. Tai luu vc Hng H, ta bi nhim anh
huong dc m cua Hoa ngu v tro thnh dc m. Vua Hng Vuong d ni AKA nhu
nguoi Kha L Vng, l nguoi dng thoi voi vua Hng Vuong, nhung v ln trn, ho
khng chiu anh huong ngoai lai, nn ngn ngu cua ho khng c bin.
Nhung d chi l trc gic, phai c chung tch moi xong. V biu di chiu thu nh se
cho thy r moi vic)
So Dng: A =Ti
Nam Duong: A KU =Ti
Nht Bn: (WAT) A KU (SHI) =Ti
Kha Tu: KU =Ti
Chm Bnh Tuy: CAU =Ti
Vit Quang Bnh: TAU =Ti
Rad: KU =Ti
Vit ton quc: TAO =Ti
Vit ton quc: TI =Ti
Da Dao: JA =Ti
Da Dao: YA =Ti
t trn Vit ng
Churu: BLA =Ti
Chm: DAHLAK =Ti
Vit thuong c: AI =Ti
Kha L Vng: AI =Ti
Lo: ANH =Ti
Rglai: ANH =Ti
Ma: ANY =Ti
Th dn Trung My: NI =Ti
dy, mc du cung khng dm dng lut da s, nhung chng ta khng sao m
khng trc gic rng m A l m chnh, cho khng phai m KU.
Chng ti xin ni r l TA v MNH do ngu nguyn khc tao ra, cho khng phai l A
hay AKU g ht, v chng ti se c dip ni nhiu v hai ngu nguyn la y o mt noi
khc.
dy cc phn tu phin loan cn dng hon o biu di chiu truoc nhiu lm! Tuy
th, gc t lai d truy ra hon, v c duong di d ta dn d, cho ta khng cn gp ng
cut nua.
Truoc ht, chng ti xin trnh ra chung tch rng hi c thoi dn ta ni Ai =Ti, m
khng c ni Ti, Tao g ca. Du vt cn roi rot lai tht r rng trong Vit ngu hin
kim.
Qu vi thu hnh dung ra mt di vo chng son tre, o trong mt cn nh khng c d
tam nhn. Ti lai, nguoi chng m doc sch, nguoi vo hoi:
G m nghe nhu c ting sng ho anh?
Ai bit du?
AI r rng l: No TI c bit g du, v TI bn doc sch. AI khng th no m chi
d nhi nhn hay d tam nhn duoc.
Th l mt s kin d duoc bit chc: vua Hng Vuong ni ht nhu nguoi Kha L
Vng, ni AI, cho khng ni TA, TI, TAO.
V vua Hng Vuong cung ni y ht nhu nguoi Kha L Vng v cc danh t khc, tuc
ni AKA, cho khng ni K, tuc Vit ngu d da m. N bi dc m sau thoi M Vin.
Dy chi l mt chung tch. Chng ti se c nhiu chung tch khc o Chuong k.
Trong chuong ny, ta bn tm nhn din gc t M Lai hon l gc t cua ring Vit
ngu.
Giai quyt xong vn d AI thuong c cua Vit Nam, ta xt dn dai danh t cua nguoi
Chm. Nguoi Chm cho moc mt ci du rt di l DAHL, c th khng phai l mt
ci du m chi l dai danh t cua th dn Mlan bi ghp vo voi AKU ri AKU mt
dui U chi cn st lai mt manh l AK, nhung m A cu l m chnh cho khng l KU
v U d bin mt.
Da Dao khi th JA, khi th YA, di du, nhung cu knh trong m A. Churu cung th,
Lo, Rgai v Ma cung th.
t trn Vit ng
Xt dn Watakushi cua Nht l s tht li ra.
Tra t din Nht - Hoa, chng ti thy ho dich WAT l NG tuc W cua Quan
Thoai, cn SHI duoc dich l TI tuc SHI cua Quan Thoai, doc dng hon W. Nhung
ho khng c doc sai W du. Ho thuong dng chu T d lm buc tuong ngn chn
giua hai nguyn m W +AKU =WOTAKU. WOTAKU v sau moi bin thnh
WATAKU.
Dai danh t ngi thu nht cua Nht th l: Ti Ti Ring.
Xin dng thy d l ky khi, boi CHNG TA cua ho l TI TI HAI DIA, y ht
nhu DI TA cua Vit Nam. Vy th TI l TI TI RING, l rt n.
Nhung ta d di dn mt phn s tht ri dy. Nguoi Nht vit chu nhu th, nhung
khi doc, ho nut m. Nhung ho nut m KU m khng nut m A. Th th d thy r
m A l m chnh.
m A th ke giu duoc l nguoi So Dng. Nhung khng v th m ta kt lun duoc
rng gc t l A. Cn mt ke nua ni rt di k. D l th dn o Trung My. Ho ni NI.
Nu khng bit ho l ai, ta d loai NI ra. Nhung th dn Trung My duoc xc nhn l
M Lai th phai li ko ho vo hng ngu.
Ring chng ti, chng ti bit ho gm hai dot M Lai y ht nhu o Vit Nam v o
Nht, bng khoa ngn ngu ty hiu. Th du ho c nhung danh t cua Lac b Tri di
cu cch dy nm ngn nm m ta d dnh mt, nhung Nht cn giu duoc.
Momo =cy do
Tobi =chim ung
Ta khng phai suy nghi lu, cung bit NI do du m ra. D l mt manh cua ANY
cua nguoi Ma.
C ANY ri th nguoi So Dng v th dn Trung My moi tch di ra, mt dng
mang A di Tou Ma Rong, mt dng mang NY di Trung My v bin thnh NI.
Nhung xin dng tuong rng Ma l gc t. da s cc biu di chiu ta se thy rng
ke thu vai tr du dn l nguoi So Dng cho khng phai nguoi Ma.
Vy ANY l dai danh t d c t thuo Lac b Tri di cu, tuc cch dy 5 ngn nm,
theo tin su hoc. Nhung c th truoc d cn khc hon. Nhung ta chi c th di xa toi 6
ngn nm l cng, khng di xa hon duoc, v c th ANY d duoc 1000 tui ri, moi
bi tch lm di.
Ph ch
Xin thn trong v lut Swadesh. C nhung danh t l lom v khng bi bin dang.
Lut Swadesh c dng, nhung cung c ch khng dng, th du nhu nhung danh t
cung du th ng khng ni dn. ANY l danh t kh cung du v theo uoc luong
cua chng ti th n c th tho 6 ngn nm ri, dng l ton th danh t du bin
dang ht, nhung n th cn.
t trn Vit ng
Xin dng ng nhn l ta chi moi bt chuoc Chm m bin CAU thnh TAU thuo ta
nam tin toi Quang Bnh. Biu di chiu phai trnh by nhu vy, d cho thy r xu
chui bin dang: TI do TAO, TAO do TAU, TAU do CAU, CAU do AKU cho
khng h hm thoi dim v noi chn. C th TAU d bin dang tai luu vc Hng
H mt ngn nm truoc khi xung Quang Bnh v o Bc Vit cung c Lac b M dn
o tro voi vua Hng Vuong 500 nm truoc Ty lich. D l t tin cua nguoi Muong v
thuo y Muong ni ht nhu Chm.
t trn Vit ng
Chunng II - Vit ngu da m truc M Vin
Ta d thy rng vua Hng Vuong, Hai B Trung khng ni Ti, C, m ni AI, AKA,
v nu ta bit rng lut Swadesh dng, th ta khng phai ngac nhin nua.
Nhung ta cn thm chung tch. Vit ngu nm trong dai khi M Lai ngu, m cc nh
ngu hoc du cho rng M Lai ngu da m v anh huong An D tai Nam Duong th
lm th no m Vit ngu o luu vc Hng H, khng tho lnh anh huong An D, lai
da m duoc.
Chng ta se thy rng M Lai ngu d t dng da m ho truoc khi mt s nguoi M
Lai di cu di Nam Duong, nguoc hn voi quan nim thng thuong. Th th Vit ngu
cung c th t dng da m ho duoc. V chu truong ny, tuong khng cn phai
chung minh. Ta ni CM N l ni ting Tu. Nguoi Kha L Vng ni ting Vit c
thoi l TWAYK, tuc ni voi tam m. Mt s nguoi Da Dao cung ni Twayk. D
l ke d ni Ai, ni AKA.
Nhung ta cn cng nhiu chung tch cng hay. Ta thu nghin cuu biu di chiu
duoi dy:
Vit Nam: XINH
Ra D: MSIN
Da Dao: SINI
Min Duoi: ASAM ASIN
Chm Bnh Tuy: SAM
Nht Bn: SHAN
Theo nghia den th Asam Asin chi l CHUA MN. Tinh t kp cua Min Duoi duoc
dng theo nghia bng. Nhan sc Chua Mn l nhan sc d ua, tuc XINH.
Cc c Si Gn thch n cc ngm nuoc mui, cc c gc H Ni thch n mai th
phai chng cua Chua Mn l cua d ua?
I Cc dn tc du dc m ho ci tinh t va kp va nhi m ny v chi ni Mn
m thi, nguoi Nam Duong th cn giu dng hai t.
II Chm Bnh Tuy v Nht bin ci Phonme SIN khc xa Phonme gc n phai l
ASIN, SIN, hoc XINH hoc SINI.
III XINH cua Vit Nam v SHAN cua Nht Bn d bi qun nghia den, cn cc dn
lc khc th cn nho ca hai nghia.
IV Tai sao Vit v Nht lai qun? V ho tn tao hai tnh t moi d din nghia den l
MN v SHIO v danh t moi duoc dng li 200 nm l danh t cu chi cn
mang nghia bng.
V Tai sao ho lai tn tao tinh t thu nh? V mt tinh t chi hai nim th khng
hay, thuong gy rc ri. Ring Vit Nam, tn tao MN ri th lai tn tao MN
M nua, v cung cu dng tinh t moi theo nghia bng, c le Mn M cn non
tui cho nn ta chua kip qun nghia den cua Mn M.
t trn Vit ng
Chng ti ni rng Vit v Nht qun nghia den cua XINH v SHAN, chc khng ai
tin. Nhung o cui Chuong qu vi se thy r l dn tc no cung d qun hng ngn
danh t c cua ho. Vit Nam may mn nht th gioi l dai khi M Lai cn giu duoc
v tuc ngu ca dao ta cn nm d d lm chung. H trong tuc ngu ca dao c danh t
no ta khng hiu th ta cu hoc cc sinh ngu quanh ta l hiu ngay. Th du khng cn
ai bit BT l g nua, ca trong cu tuc ngu MN SON BT BT. Nhung cn hai trm
triu nguoi dang dng manh danh t d. D l danh t M Lai BIKA c nghia l SI.
D Su l ting Tu m ta vay muon sau M Vin ri qun Bt di. D l lut Swadesh.
Khng c M Vin, ta vn qun mt s danh t nhu thuong.
Ci may l cc dn tc gc M Lai khng qun ging nhau, h Nam Duong qun th
ta nho, ta qun th Nht nho, nhung ta may hon ho l ta c hoc ngn ngu cua ho cn
ho th khng hoc ngn ngu cua ta. Hin ta rt b v BA trong CHO BA. Nam
Duong th bit Ba l g. Tri lai ho rt b v CON CHIM MA (con Cng) boi ho d
muon dng t Ma cua M Lai. Nht Bn lai rt b v KI trong KIMONO, nhung ta
th bit KI l g. Ta rt b v MAY trong MU MAY, nhung Nht Bn bit r MAY l
g.
Nhung d l chuyn v sau. Xin tro lai diu di chiu. Ta nghin cuu tinh t Asam.
Asam l Chua, nhu d ni (xua kia ta cung c Asam, nhung ta dnh mt. Nam
Duong cn giu duoc ca hai Asam v CHUKA). Nhung tht ra th hi c thoi, n chi
l SAM. (Xin dng ln ln Sam ny voi SAM cua Chm Bnh Tuy c nghia l Mn).
A chi l tip du ngu moi duoc thm sau.
(A) sam =Tri chua
(Ma) sam =Gim chua
(Ba) sam =Sua chua (Yaourt)
Mi mn chua, mi mang mt tip du ngu khc nhau. Th th M Lai ngu xua kia
chi l dc m. Vit ngu cung th. Nhung n da m t thoi no, c phai chng l v
anh huong An D?
Chng ti giai quyt rng n da m thuo dn M Lai chua di cu di Nam Duong. Ta
nghin cuu lai tinh t ASAM ASIN th r. Ho ni ASAM ASIN, nhung ho cung ni
ASAM GARAM. Garam l Mui. Nhan sc chua mn hay chua mui, cung th thi.
Bit danh t MUI cua ho ri, bit thm vn pham cua ho nua th mt s kin v
cng quan trong se l ra. Mun din ci nim B THM MUI VO, ho khng ni
BUB GARAM (Bubo =Bo thm vo), m thm tip vi ngu I, hoc UI, n ho ra l
GARAMI, hoc GARAMUI.
Nu ho di Nam Duong ri moi da m ho th ta do du cho ra vi ngu MUI d giu
Iai hu bin thnh MUI, sau khi ta bi M Vin dc m ho?
Hnh nhu qu vi khng tin li giai thch d. Chng ti xin giai thch mt cch khc
nua.
t trn Vit ng
Nguoi Chm d t dng v t lc da m ho t lu doi lm ri. Ho c tip du ngu
MM, MNG c nghia l LM v bi ta vay muon, bin thnh MAN: Mi ni rua, ta
bict mn rang by chu?
C le qu vi lai bc: Chnh nguoi Chm cung tho lnh anh huong An D t du Ty
Lich.
Chng ti chi mong cho qu vi bc nhu th d dua lun cu lon ra. Nguoi Chm Bnh
Tuy ni dc m. T hai ngn nm nay, anh huong An D tha th gio d toi Bnh
Tuy cho khng phai chua kip xung Bnh Tuy. Th th c phai chng l anh huong
An D hon ton khng chi phi ngn ngu Chm? Trong biu di chiu, chng ti
c dng danh t Bnh Tuy l SAM d qu vi thy ngay rng nguoi Chm Bnh Tuy
ni dc m. Bao nhiu m cua Chm, du bi Chm Bnh Tuy nut ht, chi cha lai
mt m dc nht, bt k anh huong An D.
Nguoi Chm Bnh Tuy khng phai l nguoi Chm chng? Dng th v bin gioi
Chim - Ph Nam nm tai Bc Khnh Ho Nhung ca Ph Nam ln Chm du l Lac
b M, ni y ht voi nhau v du tho lnh anh huong An D cng lc voi nhau.
Quc tich chng lin h g voi vn d. Vn d l c anh huong An D hay khng v
anh huong d c chi phi ngn ngu hay khng?
Nguoi Cao Min cung cng chung s phn voi nguoi Chm, nhung ngn ngu c bao
gio da m hay khng?
Ta c th kt lun m khng so sai lm rng mt s nguoi M Lai d t dng v t
Ic da m ho ngn ngu cua ho truoc khi ho di cu di Nam Duong. Vit ngu o trong
khi d, nn vua Hng Vuong moi ni AI, AKA, TWAYK.
Hin tuong sau dy trong Vit ngu cung l mt chung tch hng bin tit l tnh
cch da m cua Vit ngu truoc M Vin. Tt ca danh t kp cua ta du gm hai t
dng nghia voi nhau, khng khc mt nt.
Nhiu hoc gia, nhiu nh vn pham cu chu truong rng t thu nh trong danh t,
linh t kp cua ta hon ton v nghia, chi thm choi cho m tai. Th du CY CI,
MA MAY vn vn.
Ta qun hng ngn danh t c. Khi ta lt quyn Tc ngu phong dao cua Nguyn Vn
Ngoc th ta thy c v s danh t m ta khng hiu, nhu MM SON BT BT d
vin dn dn khi ny.
C qua tht CI v nghia hay khng trong CY CI ? Khng. Chung M Lai c hai
danh t chi CY.
Kha L Vng: KI
Ma: KI
Nht Bn: KI
Vit Nam: CY
Min Duoi: KYU
Da Dao: KAIWI (DAO FUGUSON)
Ra d: KIO
t trn Vit ng
Nhung dng thoi ho cung c:
Ng, Vit, So: B CC
Min Duoi: B CC
Vit Nam: CI
Nht Bn: BKU
Da Dao: BUK
Vy CI chi l Cy, khng h v nghia bao gio ht v n l danh t thu nh cua
chung tc.
MAY cung khng v nghia. Trong Nht ngu MAI (I cut) dch thi l MA. V MA
MAY cung c nghia hn hoi. Nhung MAY cn nm trong ngn ngu ta, mc d ta
khng dng dng t MAY nua. Gi HEO MAY, l gi g? HEO l bin dang cua HIU
(ht) cn MAY l MA. Gi d LM MA cy co du lm, bng vo cu tuc ngu:
Gi heo may chang mua th bo.
NI l g trong DNG NI? NI cung chua bin mt, nhung tui tre ngy nay tuyt
di khng bit, nu ho khng c di hoc, khng c nghin cuu truyn Kiu.
NI chi l DNG m thi. D l danh t cua Lac b Tri, duoc dng manh o Nht
n, duoi hnh thuc l N cn o xu ta th hu gn nhu bi qun.
Danh t cung c doi sng nhu sinh vt, c sinh, binh, lo, tu, th nn mc du khng
bi anh huong ngoai lai, cung c th mt, bng chung l Nguyn Du chi moi dy thi,
th m nguoi d dng manh danh t NI, cn ta th d ht dng danh t d ri.
Nhung Ty lai khng h bt p ta bo danh t NI. Chnh lut Swadesh d chi phi
lt ca. Khi chng ti ni rng ta bi dc m ho sau M Vin l chng ti chi muon
thoi Bc thuc d chi thoi dim chu khng c g d li cho M Vin ca du. Va lai
M Vin chi c mt my nm ri di mt th lm sao kip thi hnh bin php su rng
no. Nhung qua ta d bi nhim anh huong dc m cua nguoi Tu khi ta tip xc lu
di v nht l theo hoc voi ho.
Nhung t tin ta d nhim binh nhung vn cn nho du tch tin nhon m ho hoi c
khi ho tao ra danh t kp d nui nng ci ao tuong rng ho cn da m nhu truoc
d.
Mt danh t gm hai t hon ton dng nghia l mt ch tao rt v l. Nhung t tin
ta khng v l. Ho chi tao ao tuong da m khi chot thy l ho bi dc m, v chot
ngm ngi nho xua.
Khng cn ai bit NH NHOI l g ca. Nhung nhung nguoi thao ting Thi th hiu,
nu ho chiu nghin cuu. NOI l NH trong Thi ngu. Chng cn ai bit S l g
trong DING S. Nhung khi ta ni DNG S th Nam Duong ni TNG SNA.
Sna l huong, l pha cua con duong.
Chng cn ai bit BA l g ca trong CHO BA nhung Min Duoi bit rt r. BA l
H trong gi ca. Cho ba l noi con nguoi thuong mua ho.
t trn Vit ng
Chng ti bt duoc du vt dc m ho cua Vit ngu, n gm nm phuong php
sau:
I) Ta tch di mt danh t M Lai ra lm hai m khi no danh t d mang hai
nghia. Th du KAYA, Kaya duoc nguoi Min Duoi dng voi ci nghia l LN
nhu BIIN CA, NGHIIP CA, v GIU.
KA/YA =Ca +giu
Voi KA, ta chi thm du hoi. Nhung voi GIU th ta thm ca mt nguyn m
U.(V phuong din Phonnme th YA ging ht GIA nn k nhu YA khng bi
bin dang).
Chng ti cho rng ta ni ting M Lai dng hon nguoi Chm, khng ai tin ca, k
ca nguoi Chm cung khng tin. Nhung trong Chm ngu th KAYA l QU
BNH cho khng c g l CA l GIU ht nhu trong M ngu v Vit ngu. Cn
giu cua Chm l M T.
Tri lai ta voi Nam Duong th d ging ht nhau o KAYA lai ging ht nhau o
Qu:
Vit Nam: Qu
Nam Duong: K
II) Ta tch di mt ting M Lai d lm mt danh t Kp m t thu nh hon ton v
nghia v danh t M Lai y chi mang c mt nghia. Th du KUYU.
KU/YU =C D =Bun tham
Tuy nhin ri ta vn c cho n mt nghia,
KU/YU =C Vo
Chng ti khng bao gio thy con Vo. Vi cu ta th ra d l con chim mo (Chat
huant) v Vo chi duoc sng tc bng quo ri gn dai cho mt con chim d c tn
ri.
III) Ta tch hai mt danh t M Lai v ln ny th ta khng cn lm sao m gn t
thu nh cho ai duoc nua, ta dnh d n v nghia thc s. Th du: L L.
Lo/lai =Lo l (l v nghia)
IV) Ta nut ht tt ca moi m cua M Lai khi no danh t mang ba m sp ln v
cha lai mt dc nht:
Komarau =Ro
Koma d bi nut chung, chi cn lai ci dui Rau ( Ro.
Tombikar =d su
Tom v Kar bi nut chung chi cn lai khc giua BIK ( BT (mm son, bt bt)
V) Ta dich khi no danh t M Lai l mt danh t kp m trong d gm hai t chung
cho Tri v M. Ci t ring y bi ta thay bng mt t ring cua Tri. Dy l
truong hop ng nghinh hon ht trong cc phuong php dc m ho.
t trn Vit ng
Th du danh t SOAN (cy soan). Danh t y duoi thoi Hai B Trung khng c
gian di nhu th du.
Trong quyn Tc ngu phong dao, ng Nguyn Vn Ngoc ghi cu tuc ngu sau dy:n
cy to ro cy soan !u ri th ng dnh mt ci du noi chu DU, chua o duoi l
DO. Th nghia l ng d qun DU l g, v chua nhu vy l mt li giai thch
ring cua ng. Nhung dng knh ng lm l ng d ghp y nhu d nghe thin ha ni
chu khng t sua di. Nu ng d sua di th t nm sch ny ra doi dn nay, 40
nm d qua ri, chua chc cu tuc ngu y cn duoc ai ni dn nua v du cu d bi
xo.
Nhung du cu cn v ta se bit SOAN DU l ci g. Chu DU d bi min Bc sua
Iai l DAU (chung lung du ct) Nhung nu min Bc khng sua, cn ni l DU
nhu min Nam, th cung khng ai bit SOAN DU l g. Nhung hoc ting Nam
Duong ri th bit cy soan, Nam Duong goi l : KAYU DOAN MAMBU.
MAMBU l Nho v DAU LAI (Feuilles composes) v c mt loai soan c l nhu th.
Cn Doan l danh t thu nh cua chung M Lai, chi L, m ta d dnh mt.
Vy cy soan !u l cy l nhc v !u (!u) l)i. Ta bin KAYU thnh CY, DOAN thnh
SOAN, MAMBU l tinh t ring cua Lac b M, nn ta khng dng, m dich l DU,
DU c nghia tuong duong voi MAMBU.
Nhung khi SOAN d bi qun rng l L th khng cn ai bit DU, DAU l g nua
ht, cho du n o duoi hnh thuc no di nua.
(Tn cua loai cy y c mt lich su rt ng nghinh qua ba hnh thuc sau dy:
Cao Min: So Dau
Min Nam: Su Du
Min Trung: Su Dng
Vy, ai hoc cua ai? Thy r l Cao Min d hoc cua Vit Nam, hay cua Ph Nam hi
c thoi v Ph Nam c ngn ngu nhu Nam Duong. Ta bit duoc rng chnh ho d
hoc v hai ting So Dau cua ho chng c nghia g dnh lu dn L v DU ca. D l
ho muon m doc chu khng phai dich m cung khng phai l dng gc.
Nhung min Trung v min Nam th r l d hoc cua Cao Min, v SOAN DU
khng th bin thnh SAU DNG, SAU DU, m SO DAU cua Cao Min th c kha
nng d.
Chng ti tam xem nhu Cao Min hoc cua Ph Nam, cn min Trung th hoc cua
Cao Min; qua do Mu Gi, hi nuoc Cao Min cn o Trung Lo).
Dn ta d qun Vit ngu ht. Chng ti di chiu PRI cua Ma v Rng cua ta, trong
quyn su, d bi cng kch du. Nhung cu lt Nguyn Vn Ngoc m xem:
Mi(ng tu h an lc r lc ri.
Phai chng RI l ting Vit c c nghia l Rng?
t trn Vit ng
Chng ti cho rng VN LANG do CAU SOC m ra, cung bi ch l nguy bin.
Nhung tai sao MO CAU khng goi l Mo Cau m goi l MO NANG? V t tin ta goi
Cy Cau l Cy Nang. Danh t Cau chi moi c dy thi v lut Swadesh.
Thuong Vit: PNANG
Chm: NNG
Nam Duong: PINANG
C Vit: NANG
Cn soc th
Nam Duong: B LANG
Thuong Vit: VLANG
Nam: VN
c: RN
Ta bin thnh
Vn Lang: Nang Vlang =Cau Soc
i cc nh nho cho k hiu Con trai xm mnh.
Cu lt Nguyn Vn Ngoc ra l hoc duoc hng t danh t M Lai, Nht Bn, Trung
My.
C kia c tnh dc hci
Nu ccm ra cho, nu khoai ra b.
Chng ai bit B l g ca k ca T !icn Khai tr Ticn !uc. B l cho. Cho l ting Tu
n d dy B ra khoi Vit ngu sau M Vin, nhung B cung du, di cu vo Trung v
Nam duoi hnh thuc Bi =Cho dt.
Ma: P
Churu: P
Lo: P
Kh: P
So Dng : H
Cao Min: BOBO
Nam Duong: BBO
Nam Vit: (CHO) BI
Nguyn nhon lm mt ngn ngu chi xay ra o Bc Vit duoi thoi L Trinh. Luu dn di
Trung, di Nam cuu vn duoc kh nhiu danh t m GHE l mt.
C nguoi dua ra cu hoi sau dy: Ting ta vn da m, nhung d bi chn dung sau
M Vin. By gio c nn ti khoi hnh cho n da m tro lai hay khng?
Cu hoi ny, tuong khng nn dt ra v quyn lc o trong tay dn chng, cho khng
o trong tay ta. Nu ho mun th ho cu cho da m, bng khng, ta khng lm sao m
bt p ho duoc.
t trn Vit ng
Nhung chu truong sau dy th nn chn dung: Bo gach ni lin, vit dnh cc danh,
dng, tinh t kp lai.
Ta nn chn dung n v n se lm cho ta bi ri lm, khng cn bit du dui ra sao
nua, trong vi chuc nm toi, ci hoa m hin Nht dang mc phai.
Ta thy, mc d c nhung danh t vit di, nguoi Nam Duong khng bao gio vit
dnh cc danh t ngn cua ho. Th du: XO XAC th cu l SOK-SEK; CHUA MN
th cu l Asam Asin, d cn bit ngu cn o du. Ho lm y ht nhu Ty, dng tip du
ngu, tip vi ngu, nhung chi c vi ci nhu Php. Th du Php c tip vi ngu ABLE chi
s c th duoc th Nam Duong c AN, dng hoi hoi, trong moi truong hop:
Makan =n
Makan +an =n duoc
Th nn nhn vo mt t di l ho bit ngu cn ra sao ri.
Nht Bn th tri lai, lm ht nhu d nghi cua Vit Nam trn kia, nn gio c lm ting
di ho qun mt nghia cua cc phn tu hop thnh.
Th du trong Nht ngu, cn ly dng t Makan moi xong. Nht d dnh mt dng
l y cua ho, chi cn giu duoc trong mi truong hop dc nht l MAKAN - AI c
nghia l THUC PHAM. Nhung AI lai khng phai dng hoi hoi d chi phm cht,
thnh thu nhn vo MAKANAI ho khng bit n do du m ra nua. D l hai t
Makan v Ai bi vit dnh, v khi qun nghia cua mt, th chng bit nghia cua t
khc.
Truong hop din hnh l hin ho dang b v phn tu KI trong KIMONO, y ht Vit
Nam b v BA trong CHO BA, v Nam Duong b v MA trong con CHIM MA.
Ho bit MONO l MN, nn ho dich ra ting Tu l Vt. Th th KIMONO l hai t
roi duoc vit dnh, nhung khng theo lut no ca nn ho qun mt KI l g, v dich
cn l MC. MN MC th rt n, nhung d l dich v don hiu cho khng phai v
bit, v o cc chu KI roi, khng h c chu KI no duoc dich l MC ht v ci le d
hiu rng KI khng bao gio c nghia l MC trong Nht ngu.
Nghin cuu ngn ngu cua Lac b Tri xong, ta moi bit KI l g. Tt ca m AI cua Lac
b Tri du bin thnh m I cua Nht:
Cy =Ki
Tri =Ki
Vy KI trong KIMONO, chi c th l Ci (nt)
Tai sao lai l Mn Ci (nt)? Ai bit du! C le truoc khi KIMONO duoc pht minh,
loai o xa xua hon duoc ct bng dy chng?
D l chng ti don hiu v thy t din Nht bi ri v qun nghia cua KI. Nhung
chu KI roi khng bao gio duoc dich ra ting Tu l TRIC tuc MC, th m thnh
lnh KI trong KIMONO duoc dich l Truoc Vt =Mn mc th hoi kh chp nhn.
Ph ch
t trn Vit ng
Chung M Lai c tinh t thu hai d chi s chua m vi hoc gia Vit Nam cu cho l
muon cua Tu. Nhung TSA cua Quan Thoai chi l Gim, CHUA cua ho l TOAN
m ho doc l XL hon ton khng dnh lu toi CHUA cua M Lai:
Vit Nam: CHUA
Nam Duong: CHUKA
So Dng: CHU
Cao Min: MCHU
Nht Bn: SUI
Nht d muon TSA cua Quan Thoai v doc l SU =Gim, muon XL v doc l
SAN =Chua, nhung SUI l tinh t M Lai m ho cn giu duoc.
t trn Vit ng
Chunng III - Nhung dao m npi bp trong chung M Lai
Chuong ny vn cu nghin cuu v ngn ngu, nhung n se dua ta v dn tc hoc, v
chng ti phai din du voi nhung nhn xt sau dy, khng cn bit kt lun ra sao
cho n, nn chi giai thch theo chu quan v doi nguoi khc rt tia ra t d nhung kt
lun v chung tc hoc cn thit.
I Nhung m AU cua Nht Bn du bin thnh m UA cua Vit Nam, v nguoc lai:
Nht Vit
IRAU RIA
MAU MA
KAU MUA
NAO NIA
NIAO VIA (VN)
Khng phai lun lun bin nhu vy th du CY SO th cu l SAO, nhung thuong
bin nhu vy v h c bin l theo ci lut trn. Lut d, dng cho tt ca cc nhm
M Lai khc di voi Vit Nam, cho khng phai chi dng cho Nht Bn. Th du:
BU LA
RAU RIA (DIA)
5n ng Vit
CHU CHUA
Ma v cc ph chi Vit
LAU DIA
RAU RIA
KA LAUUA C LAU (CHACH LAU)
Nhung ky la thay, di voi Nam Duong th ta khng c bin, mc du nguoi Thuong
l Lac b Tri, tuc thng dng voi ta hon, cn Nam Duong l Lac b M, tuc khng
thng dng.
Nam Dunng Vit
KURA RA
SUA (DNG) THO
PUA THOA
SUAI THI
Nhn vo cc bang di chiu trn, ta thy Nht ging ht Thuong Vit.
Thuong Vit: KI (CY)
Nht Bn: KI (CY)
Ma: RAU (RIA)
t trn Vit ng
Nht Bn: ARAU (RIA)
Kha L Vng: KITA (HING BC)
Nht Bn: KITA (HING BC)
Thoat nhn, c nguoi se cho rng khng c g l la, tr Rad v Giarai, cn th ton
th Thuong Vit du l Lac b Tri ht v ton th ni CHN, Rad, Giarai v Chm
ni CNG. Cn o Nht th l M Lai hn hop Tri +M y ht nhu o luu vc Hng
H. Th th Nht c ging Thuong Vit l chuyn di nhin.
Nhung khng di nhin cht no ht v ta l Lac b Tri da s th m lai khc Thuong
Vit v ging Lac b M l Nam Duong.
V danh t th ta ging Thuong Vit hon, nhung v m AU th nhu th d. Dy l
mt cuc di su vo mn di chiu ngn ngu, cho nu chi dng chn tai cc cuc di
chiu phot qua, khng th thy duoc chi tit ny.
Chng ti thu giai thch, nhung khng ly g lm chc tht chc dn mt trm phn
trm. Truoc khi di cu di Nam Duong mt nhm Lac b M rt lon d sng chung voi
ta tai luu vc Hng H, m khng c ln Cao Nguyn. Ho cn d lai hu du l
nguoi Muong.
Ta chiu anh huong cua ho v s dao m AU thnh UA, cn nguoi Thuong vn Lac
b Tri nhu ta th lai thot.
Th du Cy Da th truoc khi bon Lac b Tri dn ta vn goi l DAU y nhu Thuong
Vit, La, ta goi l LU, RIA ta goi l RAU v.v.
Khng th ni l ho chiu anh huong cua ta v chi c mt nhm l c o luu vc sng
Hng H, m ton th Nam Duong, M Lai , Phi Lut Tn du ni ging nhau v
dim d. Nu ho chiu anh huong cua ta th ci khi k trn khng th ging nhau
nhu th duoc, boi da s khng chiu anh huong, cn ke chiu anh huong th lai qu t.
Nhung giai thch nhu vy xong ri, tam n ri th vp phai diu ny l Nht khng
bin lun lun nhu vy m chi bin c nua chng thi. Th du:
Nht Vit
Sitxuua (Setsewa) Tch xua
Ni mt cch khc, ta chiu anh huong cua Lac b M nhung chi chiu c nua chng,
cn mt phn th cu ging Lac b Tri v Xua l danh t cua Lac b Tri chc mt
trm phn trm, m Lac b M khng c.
(Ca hai Vit v Nht du muon TCH cua Tu. Nht bon Lac b Tri d thua trn
v bi Lac b M lnh dao t hai ngn nm nay, khc hn o Vit Nam l vua Hng cu
vung ngi.)
Nht c hai danh t d chi hai vn th th du l danh t cua Lac b Tri:
Tch xua =Sitxuua (Setsewa)
Mn xua =Xuuamn (Sewa mono)
t trn Vit ng
Vn th thu nhut chi chuyn c tch, cn vn th thu hai l mt loai kich chuyn din
tung phong tuc.
Qua xua kia bon Lac b Tri d dng XUUA d chi phong tuc nua, cho khng phai
chi cho chuyn c khng m thi, c le d l nghia rng cua C. Nguoi So Dng cn
giu duoc danh t XUUA c nghia l Phong Tuc duoi hnh thuc XRUA.
Hai danh t d, cho thy vai tr vn ho cua Lac b Tri o Nht rt lon lao, thnh
thu m UA khng ln m AU duoc trong ton th Nht ngu.
C hoi ky khi l o Vit Nam Lac M d chiu thn phuc vua Hng Vuong thuc Lac
Tri, nhung Lac Tri lai bi truyn nhim m doc.
Chng ti giai thch nhu vy, nhung khng dm tin cho lm l d giai thch dng.
C ci g truc trc trong vn d dn tc v vn d dao m UA ny, rt kh m truy ra
manh mi, n khng duoc xui cho mt mi l Tri Vit Nam lai ging M m khc
Tri Thuong.
C th no m cc doi vua Hng Vuong, sau l bon M chng, v Tri d bi trn
ngp khi M dn qu dng, y ht nhu o Nht Bn? Truyn thuyt Muong khng ni
g ht v mt cuc dao chnh, cuop ngi no ca, nhung s dao ln cua m UA lai bt
ta nghi rng Tri Vit Nam d bi trn ngp.
Dy l Chuong ngn nhut cua quyn sch, nhung n se mo ra mt dm dt mnh
mng cho nhung nguoi khc nhiu kha nng hon khai thc, tm ti d bit c s doi
di vai tr lnh dao duoi cc doi Hng Vuong hay khng?
Tuong cung nn ni r mt ln nua v cch phn bit hai thu Lac o dia bn M Lai.
Danh t ring cua hai thu Lac d, rt d bit, nhung con nguoi cua ho th khng, v
M Lai th ging nhau ht thay, v v c nhm Lac b Tri chiu anh huong nng n
cua Lac b M, khin ta ln ln hai thu voi nhau.
Trn min Thuong c nhiu chi nhm nhu Churu, Roglai, Lo, va dng danh t
cua Chm (Lac b M), va dng danh t cua Lac b Tri, tuc ging Vit Nam hon.
D l cc nhm o gn Ninh Thun, Khnh Ho, Ph Yn, ho c chiu anh huong cua
Chm.
Rt kh lng m bit ho thuc Lac M hay Lac Tri v nu nhn ky vo ngn ngu cua
ho, ta thuong thy s danh t cua hai nhm M v Tri dng s luong voi nhau.
Chng ti c thu da vo danh t dng lm cn ban, nhung khng chc g ht.
Nguoi Churu goi la l Podai, tuc d l ting Chm doc sai cht t. Nhung dng thoi
ho cung goi la l KU, hnh thuc du cua danh t LA cua nhm Tri.
Ho dng RGI l hnh thuc du tin cua GII cua b Tri, nhung CON th goi l
ANA, tuc ting Chm doc sai.
Ho l Tri nhung duoc Chm khai ho.
t trn Vit ng
Theo chng ti th ch d hn nhn l bng chung vung chc hon ca. Hin trn th
gioi, khng c nhm Lac b Tri no cn theo mu h ht th tnh trang dn Cao
Nguyn chc cung th.
Vy di voi nhung nhm chc mt phn trm l Tri, nhu So Dng, Ba Na, Ma, th
khng c vn d. Cc nhm chc mt trm phn trm l M nhu Rad v Giarai,
cung khng c vn d.
Di voi cc nhm khc, ta cu da vo ch d hn nhn cua ho l n chc, cho khng
da vo ngn ngu mt cch don phuong duoc. Tuy M v Tri c dn 40% danh t
chung, nhung vn khc nhau, m s khc nhau y cn duoc bit v yu t gip ta
bit chc l yu t dc nhut: hn nhn.
Nhung cung khng nn bit diu ny l nhn loai phai mt t lm l mt ngn nm
moi buoc sang t mu h dn phu h duoc, cho khng phai du hm som mai m
xong vic. Nhung o Vit Nam th ba nhm M lon l Chm, Giarai v Rad khng c
du hiu mun buoc sang phu h.
Vy chi c du hiu d l du chung tch ho l Tri ri, cho khng cn doi thy ho
theo phu h hn. Th du tuc di o nh vo mt thoi gian ri moi v nh mnh l tang
tch mu h m cung l du hiu dang buoc sang phu h cua vi nhm Tri chm
tin.
Cc ng Ty thuong cu bng vo s luong danh t d cho nhm ny thuc vo
nhm no th khng dng.
Chng ti tm khp D. N. . luc dia v D.N. hai duong m chi gp c hai noi dc
nhut c dng t HN l dng t ring cua Lac b Tri. Dng t ny chi c mt o
Nht Bn, duoi hnh thuc HOOZURI v o dao Marquises, duoi hnh thuc HNGHI:
nhung Nht Bn c, khng dng ngac nhin v o Nht, Tri v M dng s dn voi
nhau. S kin Da Dao c, moi l la. Da Dao cn theo mu h ton loat, khng c dao
no buoc sang phu h ht. Th th ho l M. Nhung lai c HN o qun dao
Marquises.
Diu ny chung to rng tin su hoc lm vic thiu st. Lac b Tri c di xa khoi Nam
Duong, cho khng phai l chi c gh tai dao Clbes khng m thi. Tri lai dao
Clbes l dia bn cua Lac b Tri, th m dn o d khng c dng t HN, v ri v
sau ho bi Nam Duong ln t v chiu anh huong rt nng cua Lac b M.
Th nn trong vic hoc ngn ngu, chng ti phai hoc qu xa, hoc tn dao Pques o
cc Nam My v o d c vi danh t Vit Nam. Vi dn Tc So Dng, c mt tai Da
Dao.
(dng t cua Nam Duong l CHIUM, c th ni kt voi HN, nhung chng ti chi
tm duoc c mt ci khoen dc nhut o min Nam nuoc vit l HUN, pht m voi chu
U, trong khi phai c hai ba chuc ci khoen, thnh thu chng ti khng th CHIUM
duoc).
t trn Vit ng
Chunng IV - Nguyn nhn mt mt m D v GI cua min Bc
Mt nguoi Bc Vit moi vo Nam, khng th no pht m duoc hai m D v Gi
ging nguoi Nam ca, chi dn th no ho cung tht bai. D l nguoi khc chi dn, cn
chng ti chi dn th ho c th doc ngay tuc khc. Th du DA THIT, thay v vit nhu
vy, ti vit l YA THIT v chi dn rng phai qua hai giai doan:
1. Tch roi Y v A
2. Nhp lai tht nhanh.
Th l ho thnh cng lin. Chi tn c hai pht.
S kin y chung to nhiu diu ky la lm. L lui cua hai min khng c khc nhau
cht no ht v ho vn pht m duoc y ht nhu Trung, Nam v bt ky nhm M Lai
no, v ca Trung Hoa cung pht m duoc.
Nhiu nguoi hay d tha cho s lai Trung Hoa, nhung chng ti nghe Trung Hoa
ni mi ngy hai ting X DAU ca chuc bn. Ho vn pht m duoc chu D th thu
pham khng phai l nguoi Tu.
Dng bo min Bc doc duoc, nhu bt ky ai, nhung phai qua mt thoi ky tp s,
ngn hay di tuy nguoi chi dn, th du voi ti th chi tn c hai pht, cn nguoi khc
c khi chi dn hai ba nm, ho doc cung khng duoc.
Th nghia l khi xua, c mt thoi ho doc duoc, nhung ho d dnh mt kha nng cua
ho chng? Khng.
Th gioi khng c chu D cua Nam K. D sng tc ring cua cc c dao. Th nghia l
loi nguoi khng c m D. Vy vit ra chu D ri bt thin ha phai doc chu du d
nhu Nam Ky th lm th no m nguoi min Bc doc cho duoc. Ho d n lc dn
muc ti da, nhung n chi ho ra Dz m thi.
Trong ngn ngu nhung g nhn tao v cung p th khng xong. Nu phai cai cch
quc ngu th cng vic cn lm truoc nhut l bo chu D.
khp cc dia bn M Lai, ngy nay cc nh ngu hoc d dng chu Y d k hiu ci
m m cc c dao d k bng D v ho thnh cng 100%.
Th th ci lui cua dng bo min Bc khng c binh tt g ca, tai k hiu sai khng
gip ho doc duoc m y.
Nhung ta nn t dt cu hoi. Truoc khi chu Quc ngu duoc cc c dao ch ra, dng
bo min Bc pht m chu D ra sao? C phai l Dz nhu ngy nay hay khng?
D bao nhn loai khng c m D th ho khng bao gio c dip pht m D m nghi
rng ho d pht m dng hay sai. Ngy nay ho pht m l Dz th chi l mt n lc
dc bit (nhung khng thnh cng) d din ta chu D nhn tao d.
C mt m gn gn nhu th, d l m Y, v ho d pht m duoc, nay th th xua chc
cung th, truoc khi ngoai nhn dua vo mt k hiu km kha nng miu ta l D.
t trn Vit ng
S miu ta vn pham v giong doc rt l quan trong v ngy nay tt ca cc nh ngn
ngu hoc th gioi du ch tm vo d.
Nhung dng tuong l cc c dt. V phuong din Phonme th Y chi c gi tri bng
phn nua
I. D l mt bn nguyn m (Semi voyelle). Nhung dn ta pht m DA rt manh o
D, thnh thu cc c thy l Y khng n nn moi pht minh D m ca th gioi du
khng c. Nhung cc c pht minh GI th qua tht l di k. Hi tin chin o H Ni
nguoi ta d ci nhau m i v chu DNG v GING. So di c ci nhau l tai hai chu
d doc nhu nhau. Th th GI thm v ch.
S bi ri cua cc c truoc Y doc tht manh cua ta do ta c m IA trong chu KIA.
Nguoi Chm khng c m IA nn ho vit IA cho Chm v Chm doc tht dng l D
nhu Nam K, v I manh lm. Cc c khng lm nhu vy duoc cho Vit v so IA (DA)
In ln voi IA ( KIA), nn dnh pht minh D km kha nng miu ta.
Nhung nu cc c cu dng Y nhu cc nh ngu hoc u My d dng cho Nam Duong
v Thi Lan , ri dua ra uoc l ny l Y c dy du gi tri nhu I, tuc doc manh duoc,
th d khng xay ra rc ri no ht.
Nam Duong v Thi Lan, nguoi cng dn cung pht m rt manh o DA v ho cung
l M Lai nhu ta, nhung khi dng k hiu Y th cc nh ngu hoc d dua ra uoc l d,
nn khng c g truc trc ca.
Kt lun, min Bc khng bao gio mt m D v khng bao gio c m D m ho chi c
m Y doc manh nhu I.
Vy nu c cai cch ta se cai cch voi uoc l nhu o Nam Duong v Thi Lan, tuc bt
k lut quc t, cho php doc Y tht manh nhu I.
Nghin cuu ngn ngu cua ton khi M Lai, chng ti lai nhn thy diu ny l M
Lai khng c m V, hoc rt him c. Nhung Vit Nam th rt giu V. Tai sao M Lai
Iuu vc Hng H lai lm khc?
D l mt cai cch lon c muc dch hn hoi, xay ra cch dy hon hai ngn nm. Mun
bit muc dch cua cuc cai cch c thoi y, ta cn bit thm dc dim nua cua ngn
ngu M Lai. Dai khi M Lai lam pht nguyn m. Di khi c dn nm nguyn m
dnh lin voi nhau.
Th du DA cua Nam Duong l TAUA, cn DA cua Nht Bn l: Tauuamur,
luc cung c bn nguyn m, AUUA dnh nhau y ht nhu Nam Duong, chi khc c
ci dui MUR.
Danh t CON DIIU cua Thi cn kinh khung hon nua. N l HYIAOU tuc chua dn
5 nguyn m dnh lin nhau, THIA MIA cua Nam Duong l MIIUA.
Nhung danh t y, c tnh cch da m. Khi ta dc m ho ngn ngu ta sau M Vin
th di nhin ta phai thu ngn nhung danh t d, bng cch pht m V d thay cho
hai, ba nguyn m, hoc nut mt mt s nguyn m.
t trn Vit ng
Cc dn cua tc khc khng dc m ho th cu tip tuc doc di cho toi th ky 19, cc
nh ngu hoc u My cho ho muon W th giai quyt duoc s ky di khi k hiu bng La
Tinh. TAUUA cua Nam Duong bin thnh TAWA TAUUAMUR cua Nht bin
thnh TAWAUMR.
Chung M Lai lai cung khng c du ng bao gio v nguoi ta lai t hoi luu vc Hng
H d sng tc du ng lm g cho rc ri dn th.
Nhung g chng ti vit ra duoi dy l chi vit ring cho cc nh nghin cuu v xin
bo truoc rng chng ti khng bao dam mt phn trm no ht cho chu truong
duoi dy, chnh v ng ban Trung Hoa d day chng ti hoc Quan thoai cung chi
luong th thi m khng dm chc g ht.
Chng ti d chung minh trong quyn su, bng mt biu di chiu rng dn tc ta
d hoc voi thy Hoa Bc vo doi Hn, nn ta ni ting Tu ging giong Quan Thoai
hon l ging cc giong khc, mc du ta c doc sai Quan Thoai, vn cn cu kh ging
Quan Thoai.
ng ban Trung Hoa cua chng ti vn nguoi Tht Mn dng v dim d, nhung c
thm kin ny l Quan Thoai ngy nay d sai giong Quan Thoai doi Hn, v nguoi
Tu va tro v voi Quan Thoai doi Hn m ta goi l Tn m nhung n vn l Cu
m. D l Quan Thoai cua khu tam gic m chng ti d ni dn trong quyn su.
Ci Quan Tho)i Tn m nhung m l Cu md c du huyn rt l ky di l hoi
ging du ng cua Bc Vit, tuc xung ri ln, nhung chi t thi, v rt kh nhn ra.
Chi c nguoi Vit chu th Hng H moi du thnh tai d nhn din duoc ci du
huyn ky di d, cn cho dn ca nguoi Tu o xa kinh d cung khng nhn duoc,
khng doc duoc.
Th nn ho d sng tc du ng d din ta ci du huyn d m trn th gioi chi c
ho l nhn ra m thi. Nhung ho lai di qu l, cho tht ra th ci du huyn Quan
Thoai doi xua, khng c ln cao dn th, v vy m tr Bc Vit ra, trn th gioi
khng ai nhn ra duoc ht, k ca nguoi Tu o ngoi khu tam gic d.
ng ban nguoi Trung Hoa y d dua ra th du cu th d minh chung chu quan cua
ng:
Quan thoai Bc Vit
M M (nga)
Wa Vu (mua)
Dl Nguyn (ho)
Luy Lu (ho)
Ni Ni (sua)
M MY
Chng ti cht vn ng ban Trung Hoa d: Ni th th tai sao nhung danh t khng
do ting Tu m ra, cung vit voi du ng?
t trn Vit ng
ng ban Trung Hoa ny d theo di chng ti khi chng ti vit su, v d bit tt ca
nhung g chng ti vit trong d, nn ng ban dp ngay: D l tai nhung danh t y
khng phai l cua Lac b Tri. Cc anh d vay muon cua cc nhm khc ri qun
mt chu nhon, cu ng l cua Tu.
Th du M BNG, anh d ni l do AMBING cua Lac b M m ra (Nam Duong:
Ambing =m bng).
Chng ti cuoi hoi mia mai: C th no m chng ti qun ca chu no hay khng?
C. Thuo d Trung Hoa l s dzch khin ai cung ng ci g cung cua Tu m ra ca.
Anh c bit hin nay (nm 1972) nguoi Thi Lan goi nguoi Trung Hoa l g khng?
Khng.
Ho goi dng bo cua chng ti, k ca cu li nua l CHAOU JIN, tuc l CHU NHN.
Ho goi theo doi Tn, m ho bi dnh chim, ri th n quen ming di. Cc anh khng
c goi Trung Hoa nhu vy, nhung hn cc anh c phuc Trung Hoa, khi M Vin bnh
dinh xong, v cc anh bt du an phn, theo hoc vn ho Tu.
Chng ti lai cht vn thm, v ng ban vn cu tra loi xui rt:
Ti cn thc mc. C nhung ting Tu mang m huyn r rng th sao Bc Vit vn
pht m hoi.
H, ci ny d hiu qu m, tai cc anh hoc voi lnh Quang Dng, Phc Kin, tuc
bon qun b tc cho dao binh vin chinh, m nguoi Quang Dng, Phc Kin chi moi
bi tri truoc cc anh khng toi mt trm nm. Ho chi va bi Hoa ho v cho toi ngy
nay ho khng nhn din duoc ci du huyn d, th nn ho pht m sai, tuc voi du
hoi.
ng ban lai dua ra th du:
Quan thoai Quang ng Bc Vit
Qu Quo Qua
Chuong Chuong Thuong
Po eo Biu
Chng ti xin lp lai l chng ti khng dam bao g ht, v chng ti chi vit ra d
cc nh hoc gia thao hon chng ti nghin cuu thu, cho chnh chng ti cung chng
nhn din duoc du huyn Quan Thoai d, v chnh ke day chng ti hoc cung
khng doc duoc ci du huyn hoc d.
Du sao s kin ny cung c v cn nguyn ven, l trong dai khi M Lai dng hon
300 triu, chi cn Bc Vit l c du ng, khin ta phai nghi rng ho moi sng tc v
sau, khng bit d lm g, cn gc t th khng c.
t trn Vit ng
Mc d khng tin chu truong trn dy, chng ti vn bn khon t hoi nhung lut
hoi ng cua vn pham ta sao m hoi ky ky, dai khi nhu th ny: khi m cc danh t
gc Hn Vit m bt du bng D, L, M v.v. th phai vit voi du ng.
dy, nguyn nhon tai chu D, chu L, chu M. Tai sao cc chu d l nguyn nhon
duoc? Chu truong cua ng ban Trung Hoa tuy khng duoc chng ti tin, nhung
nguyn nhon m ng ban y dua ra c ve l nguyn nhon tht s, cho cn chu D,
chu L, chu M lm th no lai l nguyn nhon duoc.
Nu chu truong cua ng ban Trung Hoa ni trn m sai, tuong ta cung cn tm
nguyn nhon khc hon l chu D, chu L, chu M, n khng c ve g l nguyn nhon ca.
t trn Vit ng
Chunng V - Ti ba cua Vit ngu
Me ht con khen hay th chng duoc ai khen theo ht. Nhung chng ti khen v MI
CHNG TA ti tnh tht s.
Nam Duong v Nht Bn d ch bin ra lm tr, no l Nam Duong gn du gn
dui nhu Ty, Nht Bn chia dng t nhu Ty, nhung din ta khng hon Vit Nam
cht no ht m lai cn km hon nhiu bc.
Cc nhm M Lai khc du mc nan dng m di nghia m v dich l Min Duoi v
Nht. Vit Nam cung c danh t dng m di nghia, nhung rt l t, th du Dng
(bng), Dng (thau), trong khi d th cc dn tc khc mi nhm c hai ba chuc ting
dng m.
Ta cung d c nhu ho, v tt ca du l M Lai, nhung ta d uyn chuyn cho mt s
Iam pht dng m, cn ho khng bit lm th.
D l nguyn nhon cua cc du sc, huyn, hoi, nng cua ta m cc nhm khc rt
him c. Th du GI RI o Nam Duong, th re chi l MURAH. Chu H cui chi c gi
tri cua 1/3 ci du hoi hay du sc cua ta m thi, tuc nhu l MURA, nhung RA phai
doc tht nhe, chu H duoc doc nua chng th nguoi doc dut hoi thnh lnh.
Qu vi d thy ta bin PAKA thnh BI C mt cch ti tnh. Chng ti dm duoc
trong cc t din Min Duoi 40 chu Torng chn chi, khng thiu mt nt.
Vit Nam cu su dung du sc huyn hoi nng l dep tan ht:
Torng =Trn
Torng =Trang
Torng =Trng tron
Torng =Trong
Vn vn v vn vn
Ta bin dang m khng h lm mt Phonme, lm mt nghia, v tri lai cn thm
nghia rt di do. Xem nguoi Ma v ta bin dang mt t ngu M Lai th thy r l ta
qu ti.
Con sulong=Filsain, Elder
Nguoi Ma bin thnh: KON TABNG. Phonme d sai ri, m TABNG th chng
c nghia g ca trong ngn ngu Ma.
Vit Nam bin: CON DAU LNG
C ti tnh chua? Phonme cn nguyn ven, nhut l trong CON SO v S LNG, m
DAU LNG cung dy nghia. D l mt cuc bin c c , c thuc v hiu nghia,
chu khng phai l ke vay muon, chi muon m, nhu Cao Min d bin Kayu Doan
Du thnh So Dau.
Ke hiu nghia d bin cho cn nghia l ke c danh t d, cho khng phai vay muon.
t trn Vit ng
S bin dang cua Torng trong Vit ngu, tuy hay v s luong, nhung khng hay v
phm cht v ta chi bo du khc m thi, ngoi ra khng c sua di bao nhiu.
Nhung s bin dang cua mt dng t, dng t CHIT th ti vuot bc.
Chung M Lai c hai dng t chi nim cht, m Min Duoi chi dng c mt l
MATI.
Nam Duong: Mati
Chm Ninh Thun: Mutai
Chm Bnh Tuy: Htai
Thi: Tai
Vit Nam: Mt
Thi cung bin nhung bin mt cch v ch, v nu khng c ci khoen Chm Bnh
Tuy, khng lm sao m nhn ra duoc TAI do MATI m ra.
Nhung Vit Nam bin c muc dch hn hi, d xo dng m U nhu voi tinh t
Torng.
Vy Mati =mt.
Ta nut chu I cui. Th du: ng ti mt nm ngoi.
Nguoi Nam Duong cung c ao nui c v luy tre quanh lng y nhu o Bc Vit, v ho
goi ao d l:
Ao mati =Ao cht
Tai sao ao lai cht? V nuoc ao khng duoc thay di tuc d l nuoc cht. Vit Nam
khng bng lng nhu th v trong truong hop ny, ta khng nut chu I m nut m
MA. m TI cn lai duoc bin thnh ra l T.
Ao mati =Ao t
Xin luu cc nh lm t din. Chu T hi c thoi chi c nghia l (nuoc) Cht.
On khng chy nua, nguoi Nam Duong goi l:
Dian mati =Dn cht
Tai sao cht? V ngon lua d cht. Trong bi ht Au clair de la lune, cua Php ta cung
thy cu: Ma chandelle est morte, tuc cy nn cua ti d cht.
Vit Nam cung chng bng lng va ln ny ta bin m TI thnh TT.
Dian mati =Dn tt
C ti tnh chua? V cung xin cc nh lm t din bit rng vo c thoi TT, chi c
nghia l CHIT. Hin nay trong Vit ngu, ta vn cn ni TT d chi nim Cht. Th
du: ng ti tt nghi hm qua.
S ti tnh o dy, cn hon ca trong t ngu CON DAU LNG nua. V c hng ngn
truong hop bin ti tnh nhu ci vu Ti T, Ti Tt.
t trn Vit ng
Khi ta so t din Vit Nam voi tu din cc dn tc khc gc M Lai, ta thy lun lun
l din ta dy hon t din ho qu nhiu, boi ho chi dinh nghia c mt chu MATI cn
ta th phai dinh nghia cho ba chu: MAT, T v TT.
Nhung huy bo dng m, tuy l ti, nhung vn khng ti bng my ho nhu truong
hop CHIM BI C d cho thy.
oraka =Bt c Bi c
BI C dm nghia hon BT C, nhung khng khc m bao nhiu. Th th khng
cn g tin toi da m nhu ho, ta vn din duoc nhiu hon ho v nhut l hay hon ho.
Xem ra s da m ho khng dem dn ci loi no dng k ht, v nu khng bi anh
huong Trung Hoa chn dung ci d da m cua ta, ta vn khng hon g ngy nay du,
bng chung l Nam Duong, mc du da m ho, vn km hon ta v s phong ph
cua ngn ngu.
Khi m ta sng tc duoc chu T ri th n de ra mt by con: T TNG, T HM,
T BINH, VO T, T, NGI T, T MOT GNG, T RU XING, T TI,
CM T, CAI T, RU T, MN T, B T, NH T, CHI D LAO T, VIOT
T, NIC T, T TREO, T , T DY, T BIIT XI, vn vn v vn vn.
Cc nguoi ham bt ta lm n l Trung Hoa, chc cho rng DN l do DNG cua
Tu. Nhung Tu doc DNG l TAN, m TAN th qu xa DN, khng nhu DIAN cua
Nam Duong. V tin su hoc d ni r l Lac b M, khi di cu khng c chiu anh
huong cua Tu.
Chng ti c hai chung tch cho rng ta khng hoc cua Tu:
I- Tt ca du dng m du D trong khi Tu dng T.
II- Nhung chung tch d rt yu. Cc nh khao c d tm duoc mt cy dn La
M tai Cao Min, v nm 17 OS.K La M c goi sang Trung Hoa mt don tr
xic, bon y c di ngang qua Cao Min. Ho lai tm duoc dn doi Hn tai Trung
Hoa. Dn Trung Hoa v dn La M xu hon dn Dng Son nhiu lm. Khng
Ie thy lai km hon tr?
Chnh Nht l d hoc cua Tu v ho ni l T. T do Tn m ra cho khng do Dian
duoc.
Con khen me by nhiu d l va, mc du cn hng ngn bin dang ti tnh v nhut
l c muc dch r rt nua. Khen nhiu qu nguoi khc se kh chiu, nhut l nhung
quc gia c 30 chuc danh t dng m di nghia, trong hng trm truong hop, hng
trm danh t.
t trn Vit ng
VI - Vua Hng lnh dao bao nhiu bp lac
Xin ni r lai v danh xung. Chung M Lai o Vin Dng chia thnh hai chi. Chi u
luc nguoi Thi. Chi lac l chi thu nh.
Chi lac lai chia thnh hai tiu chi:
A) Austroasiatiques, chu dt Hoa Bc truoc khi nguoi Tu xut hin. Bon ny d di
cu di Dai Hn, Nht v Vit Nam cch dy nm ngn nm, duoc Tu goi l Lac
b Tri, chng ti goi l M Lai dot I trong quyn su cua chng ti. Nhung o
dy chng ti goi tt ho l Tri.
B) Austronsiens, chu dt Hoa Nam truoc khi nguoi Tu xut hin. Bon ny d di
cu di Chm, Ph Nam, Nam Duong, v ln nguoc ln Nht, duoc Tu goi l
Lac b M v chng ti goi l M Lai dot II. Nhung o dy chng ti goi tt ho l
M.
Hai thu M Lai y chi c nhung danh t cua con nguoi c so l ging nhau thi, nhu
Tay, chon, mt, mt, ni non, bng l. Nhung sng tc v sau, khc nhau ht.
Nhung dc bit trong danh t c so, dng l g phai ging nhau ht, ho lai khc nhau
o CHN v CNG. Bon Tri ni CHN, bon m ni CNG.
Trong lnh th Vit Nam hai nhm y cn tn tai:
Tri Vit Nam +thiu s M Lai o tro Da s Thuong Vit
Mung Muong l M, khi xua ni y ht nhu Nam Duong, nhung nay d bi Tri ho
v ni
gn ging ta. Chm, Ph Nam, Rad, Giarai.
C ba thu nguoi m s phn ging ht Muong d l nguoi Yh, nguoi Roglai v
nguoi Churu, ho l Tri nhung lai bi M ho. Thuo xua ho ni y ht nhu Vit Nam,
nhung nay ho ni gn ging nguoi Chm v n lc dng ho cua Chm.
Nht Bn cung c hai tiu chi Lac y ht nhu o Vit Nam, nhung s luong khc.
Tri Vit Nam do nhm ADUK cua vua Hng Vuong lnh dao, cn Tri Nht Bn
c le do nhm KHA TU lnh dao. Nhm ny hin o ngang D Nng pha trong
Truong Son, ni kh ging nguoi Nht v cc danh t Tri. Cn danh t M o Nht
th di nhin l ging Nam Duong, y ht nhu o Vit Nam.
D chung minh s kin dng chung, khoa hoc ch ngn ngu ty hiu.
Nhung nho khoa d m chng ti bit chc vua Hng Vuong lnh dao tt ca bao
nhiu b lac vo khoang nm 500 truoc Ty lich, bit chc 100% v bit tn ca cc b
Iac y nua.
Truoc ht chng ti d dng lut di chiu cua M. Swadesh, ng y c lp ra nhiu
ci lut, m mt rt quan trong: Lut v s luong danh t cn phai di chiu.
t trn Vit ng
Chng ti d kim sot cht che lut d v chng ti thy n dng 100%. Theo M.
Swadesh th chi cn di chiu 200 danh t m thi l du ri.
Khng phai l hai dn tc phai ging nhau tt ca o s luong 200, m da s danh t
trong hai trm m ging nhau, l dng chung.
Mt kt qua ng nghinh v hay ho, li ra sau cuc kim sot cua chng ti. M.
Swadesh cho php di chiu CON MT m khng cho php di chiu CI MT.
Nh ngu hoc li lac d d nghin cuu v th nghim ri, cho khng phai ni liu.
Hin c li mt trm dn tc gc M Lai, tt ca du cn giu duoc danh t CON MT
ging nhau, cn CI MT th c ba dn tc dnh mt: Nht Bn, Cao Min, Nam
Duong.
Nam Duong muon MUKA cua Phan ngu, Cao Min v Nht cung th (v Nht, bon
M d t Nam Duong di nguoc ln d nhp bon v lnh dao bon Tri tai Ph Tang).
Nhung Nam Duong ly nguyn ven MUKA cn Cao Min chi ly m du l MUK,
nht chi ly m sau l KA ri bin thnh KAO.
Th l lut Swadesh cht che dn bt ngo. Ho cm di chiu Ci Mt, chng ti
khng nghe, cu di chiu, moi li ra s kin khng n ro.
Vy chng ti d di chiu 200 t Vit ngu cn ban cua Swadesh voi ngn ngu cua
khp Dng Nam , v chng ti tm duoc trn 300 nhm b Lac Tri. Nhung danh
l Vit m nhm ny khng c, th nhm khc c.
Th du hai tinh t THAP v NGN th chi c mt nhm dc nht l c, d l nhm
KUY. Th du dng t TM (tru) chi c mt nhm dc nht l c d l nhm
PACOH. Danh t LI I chi c mt nhm dc nht l c, d l nhm Sodng.
Dy l tn cua cc nhm d ngy nay, ngy xua chc ho mang tn khc, v c nhm
bi ngoai nhn dt tn, cho thc ra ho t xung khc, th du nhm Kha l vng l do
nguoi Lo dt ra cho ho t xung l ALAK.
Chng ti bt du t trn xung, tuc t H Tinh Quang Bnh d xung, cn o trn
nua th khng c Lac b Tri. V chng ti bo cc nhm lai cng ra th du nhm
Horoy!
1. Kha l vng 19. Mnong
2. Bru 20. Gar
3. Pach 21. Xi Ting
4. Phuong 22. Ma
5. T ui 23. Lo
6. Kha Tu 24. Np
7. T Kua 25. Kyng
8. Cua 26. Sr
9. Jh 27. Churu
10. Duan 28. Kh
11. Kayong 29. Rglai
12. HR 30. Biat
t trn Vit ng
13. So Dng 31. Tu Nong
14. B na 32. Ko lua
15. To dra 33. Mung Buk
16. Mo nom 34. Hr
17. Ha lang 35. Cuti
18. Ro lom
Chng ti bo Rad v Giarai ra v ho, Chm v Muong chi moi dn xu ta 500 truoc
Ty lich. Ting Vit c vay muon cua ho, nhung nhung danh t vay mon y khng
phai l cn ban.
Vy vua Hng Vuong v khoang nm 500 truoc Ty lich d lnh dao 35 b lac trn
dy, v khi thng nhut duoc ri th ta c Ngn, c Thp, c Tm tru, c Li i, m
b lac no khng c du phai hoc ht v ting Vit thnh hnh.
Khng r Hng Vuong thuc b lac no, nhung ng vn phai thuc 1 trong 35 b lac
d. Chi c hai b lac l c danh t NNG nghen b con, cn TM (tru) th chi dc
mt b lac c m thi, d l dn Pach, nhu d ni.
Nhung diu chng ti ni ra trn dy khng phai l suy lun nhu ban Nguyn Manh
Cn d ni m c chung tch hn hoi. Th du nhm Kha Tu chi c tinh t DAU, tuyt
di khng bit cc tinh t khc cua Vit Nam, cn nhm Ma th chi c tinh t xc
(Dau xc hng), tuyt di khng c tinh t DAU.
Vua Hng Vuong thu I thng nhut cc b lac duoc ri th ly cua mi b lac mt tinh
l, nho vy m ta c Nhuc, Dau, Tuc, Rt, Xc, Li, phong ph hon bt ky nhm
Tri no khc, v tt ca cc nhm Tri o luu vc Hng H du phai hoc voi nhau,
Vit ngu thnh hnh v thng nhut ngay t thoi Hng Vuong.
Chi c dc mt nhm Kha moi c dng t RAAN c nghia l RN SIC, nhung b
Iac khc ni GN vn vn V chu Raan th t din K.T.T.D vit dng gc t l
RN (khng G) cn dn chng min Bc pht m RNG c G l sai gc t ri vy.
S la chon danh t d vay muon tht l kh hiu l do. Nguoi Kha Tu c dn 9
dng t DI khc nhau, nhung ta khng c ly dng t no cua ho ht, m ly dng
l de cua Ma l dn chi c mt dng t de dc nhut. Nhung khng nn hiu rng Ma
chnh l b lac cua vua Hng Vuong, v nhung danh t khc ta khng c ly cua Ma,
luc Ma v ta chi ging nhau c m thi. Mi b lac y chi ging ta c (khng k cc
danh t chung nhu Mt, Chim, Cy, L).
Th du Thuong Vit c nhung danh t sau dy d chi con cop:
Kloa
Kl
Yau
Agt
Kann booi
t trn Vit ng
Pahua
Kooq
Chc chn l ta ly Kooq d bin thnh COP. KOOQ l danh t cua nguoi Kha Tu.
M n l danh t trng hop voi danh t cua b lac cua vua Hng Vuong cho khng
phai Kha Tu l b lac lnh dao.
Nhung danh t no m ta ch khng ly, du bi Nht Bn luom ht. Th du nguoi
Kha Tu goi con CH l ANK l trng voi IN cua Nht Bn, nguoi Kha l vng
goi CY l KI cung trng voi Nht Bn, khng khc mt nt.
Danh t MANG l DM, duoc khp Cao Nguyn dng, nhung ta ch, cung duoc
Tri o Nht trong dung v bin thnh BAN.
S chon la giua ta v Nht khng n khop voi nhau o mi danh t, thnh thu Nht
va ging ta, lai va ging dng bo Thuong. C th ni h danh t no cua Thuong
Vit m Nht dng th ta khng, ta dng th Nht khng, chi tr 1 s nho.
Theo tit l cua gio su dai hoc Nghim Thm th Nht cung d bit s kin d ri
v ho c thu di Cao Nguyn, gh thm Gio su, nhung chng hiu ho c thnh cng
trong vic di tm gc t hay chng?
Ty l 10/35 trn dy thoat trng th mu thun voi li trnh by cua chng ti khi ny
l theo lut Swadesh, khng bt buc phai ging nhau 100% m da s danh t ging
nhau, tuc 55% l du ri. Nhung 10/35 th thp hon 55%.
dy lai cn giai thch r rng minh bach: 10/35 l s luong danh t dc bit m b
Iac lnh dao cn muon thm, nhu TM (tru) chng han, cn 55% l s luong danh
l thuong m tt ca du phai ging nhau nhu Mt, Nuoc, L. v.v.
V s chon la, ta chi c th ly l tr m suy ra cho khng th bit chc doc: khi
no mt nim cn duoc din ra bng nhiu hnh thuc, nhu bi dau don, c nhiu li
dau khc nhau, th vua Hng Vuong moi phai vay muon lung tung noi cc b lac m
ng lnh dao, cn khi no mt nim chi cn din ra bng mt hnh thuc dc nhut
nhu De chng han th khng c vay. Nhu vy th De cua Ma chi ngu nhin trng
voi De cua b lac lnh dao, cho khng phai l b lac y vay muon De cua Ma.
V s kin thu nh, ta cung chi bit duoc qua mt cuc suy lun m thi. Vua Hng
Vuong di nhin l c khuynh huong bt cc b lac khc dng danh t cua b lac ng.
Nhung o truong hop ny th ng khng th thnh cng, boi nu trong 36 b lac, m
chi c 3, 4 b lac trng hop voi ng th ng bi thiu s, danh t cua dai da s se
thng. Thnh thu nhung danh t m Vn Lang chnh thuc ho v sau, khng phai
lun lun l danh t cua b lac vua Hng, m phai l danh t cua da s.
Tuy nhin, khi chng ti di chiu tng qut, chng ti thy rng b lac d thng
nhut cc b lac khc c ngn ngu tuong di ging nhut voi ngn ngu Kha l vng,
mc du v trn trnh trong rng t hon hai ngn nm nay, Kha L Vng d mt gn
ht ngn ngu, khng phong ph nhu Kha Tu chng han, nhung nhung danh t cn
st lai th qu ging danh t hin kim cua ta.
t trn Vit ng
Nhung xin cn ni r. Th du C th chnh So Dng ging ta 100% cn Kha l vng
th ni AKA, nhung cc danh t khc th So Dng lai khng ging ta m Kha L
Vng ging, tuy chi ging tuong di nhu C v AKA, nhung khng khc hn nhu
So Dng.
S t ging, nhung lai t o tt ca moi danh t l dy lin h manh hon l ging nhiu,
ging 100%, nhung chi trong mt s danh t m thi. Ngoi Kha L Vng, th cc b
Iac khc nhu nhau, khng b lac no hon b lac no v s ging ta.
Thoi dim nm 500 truoc Ty lich m chng ti dua ra khng phai l thoi dim dng
hay kh dng m l thoi dim chc chn khng c d tam nhn xen vo v tin su
hoc cho bit rng chnh nm d l nm bon Lac b M dn noi (t tin cua nguoi
Muong). T nm d d ln th cuc thng nhut cua cc b lac Tri xay ra vo nm
no, chc khng bao gio bit duoc ht v con s 18 doi vua Hng Vuong khng th
kim sot, m con s v thoi gian tri v cua mt doi vua cung khng th bit duoc,
phuong chi khng phai thng nhut xong ri l c vua ngay du, m c th chi c
lng t truong m chua c Hng Vuong thu I, v tnh trang d, c th ko di 500
nm cung duoc nhu thuong.
Di khi c vua ri, nhung lai chua thng nhut duoc nhu truong hop cua nguoi
Giarai, ho c dn hai ng vua, Thuy X v Hoa X, th m ho chua thng nhut ni
Rad dng chi M voi ho.
Nhung thuong th thng nhut ri, moi c vua. Truong hop Giarai l truong hop dc
bit.
Khi thng nhut xong th tn cua cc b lac phai bi qun, khng cn Pach, Bru, Kha
Tu g nua ht o luu vc Hng H m chi cn c VRN NANG =Cau soc v hng
ngn nm sau Vrn Nang moi bi bin thnh Vn Lang. Nhung Vrn Nang l quc
hiu hn hi cho khng phai l tn cua b lac lnh dao. B lac y tn g, ta se thy lt
nua dy.
Ta cung khng nn ng nhn v s kin sau dy l khng phai chi c 35 dn tc y l
ging ta, m ngn ngu Kha si cua dn Naga o Assam (An D) cung ging ht ngn
ngu thuong Vit, nhung ho o qu xa luu vc Hng H th ho khng th duoc vua
Hng Vuong thng nhut, nn chng ti chi k tn cc dn o Cao Nguyn, Lo v
Cao Min m thi, v nhung phn tu khng duoc thng nhut, c di xa lm cung chi
di quanh d, cn Kha Si tuy cung l Tri, nhung ho dinh cu xa nhu th tuc ho Nam
thin t Hoa Bc do ng huong Ty, y nhu bon lac b Chuy, tuc khng c gh luu
vc Hng h.
Con s 1960 t truong m truyn thuyt Muong ni dn khng v con s 35 trn dy
m sai, boi mi b lac c nhiu t truong. Nhung con s 15 b cua truyn thuyt ta
th chc chn l sai. B cua truyn thuyt ta, cho du c nghia l b lac, hoc tinh g
cung khng thy cn du, m du vt c th phai cn, chng ti thy nhu vy khi
kim sot v cc vic khc.
t trn Vit ng
Truyn thuyt cua khch tro l Lac b M d xo mt truyn thuyt cua Lac b Tri.
Nhung trn Cao nguyn hn l cn ci g v chng ti mong doi o cc nh nghin
cuu khc, hin ho dang lm vic tai Cao nguyn.
Chng ti ni c tt ca 35 b lac, nhung tht ra l 36, v vua Hng Vuong thuc mt
b lac khc, c tn khc, v dng hon ca, nn moi thng nhut duoc cc b lac khc.
Vua Hng Vuong thuc b lac no. Trong quyn su cua chng ti, chng ti d tit
I rng da s dng bo Thuong goi ta l Mandi, bng Phan ngu, v chiu anh huong
cua Cao Min v Chm. Nhung o trn Kontum d ln H Tinh th ho lai goi ta khc
v ho khng c chiu anh huong cua Chm v Cao Min v chng ti tin rng ho goi
theo thoi Thuong c.
T nguoi Kha Tu dn nguoi Pach dn nguoi Bru, o trn dia bn So Dng, du goi ta
l dn ADUK. chc chn l vua Hng thuc b lac ADUK, l b lac da s o luu
vc Hng H.
Aduk chng c nghia g ca trong ngn ngu cua bt cu nhm thuong no. C le d l
danh t xung v phai c nghia trong b lac Aduk, nhung cc b lac khc khng c
danh t d nn ho khng hiu, tr cc b lac bi thng nhut th hiu, nhung d l mt
danh t d mt v lut Swadesh.
Tuy nhin tt ca cc nhm Tri trn Cao Nguyn du c truyn thuyt cho rng ho
v ta dng gc t.
V xin dng ng nhn o dim ny. Trn 30 b lac d, khng phai l cc b lac khc ly
khai v khng khung duoc voi vua Hng thng nhut. S kin lich su khc hn s
luong tuong cua ta. Khi roi Hoa Bc di cu di Vit Nam th mi nhm chim mt
vng o cc noi m Php goi l Dng Php, nhung dc bit o luu vc Hng H th c
du mt tt ca cc b lac v hai le:
a) Tt ca du gh lai d.
b) Nhung ri ho thy l dt qu cht cho tt ca, nn ri mi nhm mi c nguoi ti
khoi hnh d di noi khc, v vy m moi c dng bo Thuong o noi khc.
V xin cung dng hiu lm v dim thu nh ny. L dng chi lac b Tri voi nhau, ho
phai c danh t chung voi nhau ht thay, chi c nhung danh t dc bit moi l khc
v moi duoc vua Hng vay muon, cho C, Nuoc, Mt, Mui, Tay, Chon du nhu
nhau. Th du: RIA th tt ca du ni l RAO, RO, ARAU, MARAU, IRAU .v.v
Vua Hng Vuong lai thng nhut ngn ngu hoi la lng l ly ca hai trang t cua mt
nhm d nhp lm mt. Th du nhm Kha Tu c trang t Mak c nghia l MC KI,
v trang t Tak dng nghia. Mak bi nhp voi Tak d lm mc k cua Vit.
Tuy nguoi Vit min Bc vn ni Mc gon lon, cn nguoi Vit min Nam vn ni K
gon lon (hoc THY KI. THY l trang t Ph Nam).
Th nghia l MC KI chi moi c v sau ny, cho khng phai vua Hng Vuong nhp
Iai, cn hi xua ta vn ni y ht nhu Kha Tu l Mak v Tak chng ti chu truong
t trn Vit ng
rng tt ca du vt c thoi du cn du v truong hop MC, KI v MC KI d cho
thy r nhu vy.
Vit ngu thnh hnh dng vo nm m cuc thng nhut cc b lac d hon thnh,
cho truoc d th chi c cc phuong ngu M Lai, m khng h c ngn ngu cua bt ky
quc gia no, v cc quc gia Vit o Hoa Nam cung chi duoc thnh lp dng thoi
dim voi nuoc Vn Lang cho cung chng lu doi hon duoc.
Nhu d ni, chng ti khng bit ci thoi dim y, nhung som lm cung chi mt
ngn nm truoc Ty lich cho khng th som hon, boi t chic d mi lui ru c tay
cm tin ln phong kin giai cp, mt hai ngn nm l va, khng chm cung khng
mau.
Tuy nhin, ci M Lai ngu hay cc phuong ngu M Lai truoc d, cung vn l Vit
ngu phn no ri, boi cc danh t chung cua chung tc d nm sn trong d ri, k
ca vi yu t v vn pham nua.
Nguoi Jeh ni: N, anh l ti =Ti l anh cua n (hoi nguoc)
Nguoi Ma ni: Ti n com =Ti n com (xui)
Nguoi Kha Tu ni: Ti nhm mt =Ti nhm mt (xui)
Thng nhut xong ri th xui nguoc g phai mt chiu ht thay.
Nhung d chi l cc phuong ngu cua Lac b Tri, v Vit ngu Lac b tri.
on Lac b M chua toi noi m Vit ngu d giu 30 ln hon mi b lac trong 35 b
Iac k trn. Bon M toi Vit th Vit ngu lai phong ph gp di v bon y lai cn c
nhiu danh t ring hon cc b lac Tri boi ho d lp quc ri o Hoa Nam.
Dn nm 500 truoc ty lich th bon Lac b M dn noi v vua Hng Vuong lai vay
muon cua bon khch tro y (t tin cua nguoi Muong. By gio th vua Hng ging
ht nhu Nht Bn ngy nay, l mi nim c hai danh t. Th du nhu Nht ly
MAS cua Nam Duong, (M) bin thnh Mada c nghia l NIA, v ly mt trang t
cua mt nhm Tri o Nht d lm trang t NIA thu nh cua ho duoi hnh thuc
NAO.
Chi phin l khng th bit NAO v NIA, ting no chc chn dng gc t hon, v
khng th theo di tt ca nhung danh t thuong c duoc nhu chng ti d theo di
C v TI.
Nhung chng ti c cam gic rng NIA dng gc t hon v dng bo Thuong ni
gn gn nhu th, th du nguoi So Dng ni NI, ging Nua cua ta hon l ging
NAO cua Nht. Tuy nhin d chi l mt cam gic, v lut da s khng bao gio duoc
chng ti dng d chung minh ci g ht.
on Tri o Nht chc khng dng s voi bon Tri o Vit Nam, v s la chon danh
l d thng nhut cung khng ging nhau giua dn Vit v dn Nht, nn Vit ngu
v Nht ngu tuy c ging nhau, nhung khng phai l ging 100% duoc. Ho lai bi
Trung Hoa trn ngp nn ho mt danh t nhiu hon ta.
t trn Vit ng
Mt ngn nm trm nm sau d, ta bt du Nam tin v gp lai (di nhin l nguoi
Chm, t tin cua nguoi Muong), nhung ta cung gp lai cc nhm Tri m 5000 nm
v truoc, khng dinh cu o luu vc Hng H, m o Trung Vit v Cao Nguyn.
Trung Vit ho d bi nguoi Chm di cu dn, dnh dui ho ln Cao Nguyn d ho
nhp bon voi Tri nm sn trn d.
H nguoi Chm li toi du th ta lai gp bon Tri xua o d. Toi Quang Tri, ta moi
gp lai nguoi Bru, toi Hu moi gp lai nguoi Pach o Asau, Aluoi, toi Quang Nam ta
moi gp lai nguoi Kha Tu, v mi cho dn nm 1623 ta moi gp lai nguoi Ma dang
lm chu dt Dng Bc Nam Ky, Cao Min chi l chu trn giy to. Nguoi Ma l dn
m theo su th ta gp lai sau cng. Nhung tht ra, dn m ta gp tr nhut l nguoi So
Dng v nguoi Jh. Quang Nam, Quang Tn, Quang Ngi, Bc Bnh Dinh, ta bi cc
thu dn khc ngn khng cho ta lin lac voi Jh v So Dng. D l dn Takua, Katua,
CUA, vn vn Nhung nguoi Vit li qu o vng d, ting l ni mua qu Ngoc
Linh cua nguoi So Dng, nhung tht ra th ho chi duoc toi Tr Mi l dt cua nguoi
Katua, So Dng bi vy tu pha.
Vi nm truoc khi Php xm lng ta, c mt s nguoi Vit bi bt dao, mao him chay
ln noi ny m ngy nay l thi trn Kontum. Nhung noi d l dt cua nguoi B Na,
v ta cu bi cc thu dn khc ngn ta voi dn So Dng, vo nm 1840 y. d l dn
Rongao, mt thu dn lai cn.
Ta (tuc cc c dao, cho khng phai thuong dn) chi tht s tip xc duoc voi nguoi
So Dng t nm 1920 dn nay m thi.
Trong cuc ti hop ny, di bn vn c hoc thm voi nhau, nhung rt t, v ta d vn
minh lm ri, cn ho th cung d du danh t d dng, cn c du nua l khc. Th du
ta hoc tn cua mt loai danh mc Yng Yng cua nguoi Kha Tu o Quang Nam, tn
cua mt loai danh mc Cm Lai cua nguoi Ma o Bin Ha.
Mi nhm thuong hoc cua ta duoc bao nhiu danh t trong ln ti hop ny, ta du
dm duoc ca, nu ta bo cng ra hoc hoi, khng c vn d ln ln thuong c, c v
hin kim duoc.
Nhiu danh t, truy nguyn rt kh nhung ri cung truy duoc. Th du hin nay
nguoi Ma o Lm Dng goi chic xe mt l May. Chng ti tm mi moi hay rng
ho hoc voi nng dn Bin Ho thuo ho cn c mt o Bin Ha. Nng dn Bin Ho
goi xe d l xe My Du. My Du bin thnh May duoc cn Mt th khng.
Ma l nhm thuong m ta c trao di ngn ngu nhiu nht v ho l nhm thuong
dc nht o dng bng, t lm cung t My Tho ln dn Bin Ho v d sng chung voi
ta t nht cung 200 nm, ho chi roi khoi Bin Ho trn nua th ky nay thi.
(Nhung nhm Tri khc nhu b Na, So Dng, Kha Tu xua cung o dng
bng Trung Vit, nhung bi Chm dnh dui ln Cao Nguyn, cn Ma th
khng h bi Ph Nam dnh dui v Ph Nam qu km v qu t nguoi. Su
tu chp rng dn Ph Nam hn tap v dng ging l v le d. Ma duoc
chp nhn o lai Nam Ky d lm cng dn Ph Nam.
t trn Vit ng
Chot bon lung H dn noi (cho khng phai An D nhu su Ty d chp),
lnh dao Ph Nam, lp ra mt d quc lon, nhung Lung H rt vn minh,
cung khng dnh dui ai ca, m d vy hu dng ho v thng nhut Ma.
Nhung cp lnh dao d chua hon thnh su mang th dn th ky thu 6, bi
Cao Min dit di, nguoi Ma chi moi bi Ph Nam ho nua chng th lai bi
Cao Min ho, nhung cu cn giu dt. Mi dn nm 1623, ta di cu vo Nam
m t chuc t nhi cua ta lm bc mnh ho, ho moi bo dt ln hi cho ta, rt
In t pha duoi ln Bin Ha, v ngy nay th ho chi cn c mt lua thua o
Long Khnh, nhung trung tm th o Lm Dng.)
Ho l chu dt Nam ky truoc khi Ph Nam dn noi (dng lc voi Chm tuc 500 truoc
Tay lich). Ho km nn bi Ph Nam lnh dao. Ph Nam bi Cao Min dit quc ri th
ho bi Cao Min lnh dao. Nhung ta t chuc qu cht che, khng d long leo nhu Cao
Min, nn ho kh chiu, rt ln ln Lm Dng ht v dn nay ho vn cn lm ry.
Mt vi phu chi quanh ho, dinh canh, nhung chnh chi cu lun canh.
Danh t cua ho c len vo ca vn chuong cua min Nam nua, nhut l trong ca dao,
luc ngu v ho dng dn ba ngn ngu: Ph Nam, (Lac b M) Cao Min (Lac b
Chuy) v Lac b Tri cua chnh ho. Nhung tt ca cc danh t cua con nguoi c so noi
ho du l danh t cua Lac b Tri.
Ta phai th nhn rng ta km nguoi Chm trong vic khai ho dng bo Thuong.
Chm l Lac b M, th m ho lm th no m ba nhm Tri v Churu, Rglai v Jh
dng dn 80 % danh t cua Lac b M v dinh canh hn.
Nguoi My toi dy rt tr v khi ho nghin cuu nguoi Jh ho kinh ngac v cng v
nguoi Jh o ngang Quang Ngi m lai n ni ht nhu nguoi Nam Duong nn vi nh
ngu hoc nguoi My kt lun rng Nam Duong d di cu dn d.
Nguoi My khng bit rng hi c thoi, noi d kht vch voi Chim Dng l trung
tm vn ho cua Lm Ap ri cua Chim Thnh. Ho cung khng bit rng hi doi
xua, nguoi Chm ni y ht nhu Nam Duong. Ho lai cung khng bit rng nguoi
Chm khng th chi nhn c mandi o canh kinh d Indrapura duoc, thnh thu ho
chi cn mt con duong dc nhut l dng ho trit d nguoi quanh d. Nhung ho tht
bai voi nguoi kht vch l nguoi Takua v nguoi Cua, nhung lai thnh cng lon voi
nguoi Jh o trong xa, gip ranh voi Ai Lao. Ho nho dt cua nguoi Jh d lin lac voi
Chn Lap vn lp quc o Ai Lao hi c thoi, v chnh v th m Chm ngu lai mang
hoi nhiu danh t Cao Min, khin cc ng Ty doi xua dt Chm ngu v Cao Min
ngu vo mt gia dnh. D l mt sai lm to tt.
on Lac b Chuy Nam thin cng lc voi bon Tri, cch dy 5000 nm. Nhung ring
Cao Min th khng, mc d ho cung l Lac b Chuy. Bon Nam thin thuong c chi
l nguoi Munda ri nguoi Min din, tuy dng gc voi Cao Min, nhung khc.
Ta bit duoc diu y nho quc hiu Cao Min xua l CHANH RA m ho cn nho
nghia l duoc Tu phin m l Chon Lap. Chanh l nguoi Tu, trong ngn ngu Cao
Min. Cn Ra th nguoi Php cho rng l THNG. Chanh Ra l thng Tu.
t trn Vit ng
Mt s kin dng ngac nhin o Nht, bon M lnh dao bon Tri. Th m danh t M
trong Nht ngu lai bi bin nt ht, dn khng nhn nhau duoc nua khi cc nh bc
hoc Nht di chiu M ngu v Nht ngu.
M NHUT
Kaki bi bin thnh Ashi =Cng
Mas Mada =Nua
Siang Asa =Bui sng
Muka Kao =Mt
Bcc Boku =(cy) ci
Kiri Hidari =Bn tri
Nhung danh t cua bon thua trn, bi lnh dao l bon Tri th lai duoc giu gn gn
nhu nguyn ven:
TRI NHUT
Ma Mau
May Mai
Nua Nao
Irau, Rua rarr; Arau
Anuk In (ch)
Rui Taruki
Cy Ki
Tay T
Vn l c bin, nhung cn nhn din voi nhau duoc, nhu CY bin ra KI, ch nhu
CI l BCC m bin thnh BKU th kh lng m nhn b con.
(Theo lut Swadesh, th danh t Ashi cua Nht, chi moi c li hai trm nm thi, v
danh t KAKI cn nguyn ven trong Nht ngu, v o dc mt truong hop: Mizukaki
=Cng nuoc =Cng c be nhu cng vit, cng ch.
Kaki rung du K vo nm 500 truoc Ty lich chng han, tuc cn lai AKI, mi cho toi
nm 500 sau Ty lich, dng mt ngn nm, theo lut Swadesh, th moc khc giua S,
ho ra l ASKI.
Aski tho sut ngn nm, tuc cho toi nm 1500 sau Ty lich ngang voi Mat L cua ta
th lai moc thm khc giua H, sau khi rung khc giua K. S moc v rung ny di song
di voi nhau trong vng ba trm nm, cho dn nm 1800, th Ashi thnh hnh: ASKI
ASHI.
Mong cc nh bc hoc Nht tm c vn cua ho d kim sot xem lich trnh bin dang
Kaki Ashi ra th no, c dng nhu nhung bi ton m chng ti d ve phc ra
theo lut Swadesh hay chng.)
Lac b Tri (Bc Vit) ni NA N th Lac b Tri Nht cu cn duoc php ni ANNA.
Nhung Lac b M (Nam Duong) ni NANA =TRI DIA, TRI THM, TRi
KHM, th Lac b M (Nht) bin thnh PAINAPPURU.
t trn Vit ng
Nu d l vay muon cua Anh PINE- APPLE th lai cn t hon nua v ca hai nhm
Tri v M o Nht du mt ht ngn ngu doi tip xc voi nguoi Anh moi goi tn
duoc loai tri d.
Ho muon danh t Chu u mt trm ln nhiu hon ta, ca tri chanh cung bi goi l
RIMON tuc LIMON, nhung ring v NANA cua Nam Duong th khng chc Nht
muon Pine-Apple v chnh Chu u d muon NANA d bin thnh ANANAS th
khng le ke cho vay lai di vay lai cua con no, nn chng ti nghi rng Painappuru l
do gc t NANA bi bin dang by ba. Khi ho dm bin KAKI ASHI th ho dm
bin tt ca. KAMI l MNH, ting cua thn t xung voi loi nguoi th m lai bi bin
thnh NG THAN th ho dm bin tt ca ra tt ca, chi tr danh t cua bon thua trn
th duoc d yn, chng nhung th, moi ngnh hoat dng vn ho ngh thut du
dng danh t cua bon thua trn, d su l Stmn =Mn Lai H, kich phong tuc th
SEWA- MON tuc MN XIIIA, m XIA cua bon Tri c nghia l PHONG TUC;
truyn c tch l SETSEWA tuc TCH XIIIA.
Ta c th tuong tuong rng bon Tri o Nht tuy thua trn cc Thin Hong, nhung
chi thua o duong to ke tc m thi, v ke lnh dao phai knh n ke bi lnh dao dn
muc khng dm dung toi danh t cua ho.
Hin ngn ngu d giai thch duoc s kin o Nht hi trung c, ni chin xay ra
nhiu hon o nuoc ta bi phn.
Su Nht hon ton khng bit g ht v nguyn nhon dn tc m chi dua ra cc
nguyn nhon khc, boi ho khng bit rng Nht vn c hai thu M Lai y ht nhu o
Vit Nam, v c hai thu danh t khc nhau, tr nhung danh t cua con nguoi M Lai
nguyn thuy th moi ging nhau duoc nhu HA, SAKANA, T, KI.
Cung nn bit rng khi bon M t Nam Duong ln xm lng bon Tri, th bon Tri
d vn minh cao ri nho di dn Trung Hoa do hu du Ph T dua sang Nht trn
hai trm nm truoc khi bon M toi.
C le bon M chi thng nho lc luong qun s, v cung chi lnh dao nho lc luong
qun s, cn vn ho th cu do bon Tri nm giu.
V bon Tri hoc ting Tu khng c thy v bon Ph T gm ton nng dn v tho,
th nn nguoi Nht dng ting Tu qu ky cuc. Thay v vay mon danh t CANH
(n com cua Tu, nhu ta d lm, ho lai sng tc bng cch nhp mt ting Tu l
HAP voi mt danh t Tri l MN. Nhung ho lai doc HAP l SUI. Ho ra CANH
cua Nht Bn l SUIMN.
on M toi noi, thng trn, nhung chng bit At Gip g ht cung ni SUIMN y
ht nhu bon Tri d hoc nhay d, nhu vy t hai ngn nm ri.
Duoi dy l mt nhn xt d gip nguoi Nht di tm b con tht ct rut. V dng t
Rua th hin trong lnh th Vit Nam, n c mt duoi cc hnh thuc sau dy:
Vit Nam: Rua
Ma: Irau
t trn Vit ng
So Dng: Ju
So Dng: R
Kha Tu: Arau
Nht ni l ARAU, khng khc Kha Tu mt nt. Kha Tu o ngang D Nng v mt vi
tuyn nghen cc Anata. Nguoi Nht goi con CH l IN, nguoi Kha Tu goi l
ANUK, nguoi Nht goi CHI l ANE, nguoi Kha Tu goi l An. Nht goi mu vng
l KI, nguoi Kha Tu goi l RI. Chc chn l Kha Tu o Nht d lnh dao phe Tri o
Nht v nu dn no o V.N cung c Rua, c Arau, th chi c dn Kha Tu l c ANUK,
AN v RI.
Cc nh ngu hoc Php lm vic cho Vit ngu tin chin, d c mt chu truong sai
Im nhu sau: Vo thc kq X. th Vi(t ngu v Mucng ngu tch rci ra, Vi(t ngu bicn d)ng,
thay !5i nhicu, cn Mucng ngu th khng.
Chu truong trn dy c dng hay khng? Ta chua vi dp, chi bit l n hm mt
yu t sai, khng duoc ni ra.
Chu truong d, lm cho ai cung hiu rng Vit ngu v Muong ngu truoc d l mt.
D l mt sai lm. So di c chu truong y v vo nhung nm m cc ng Ty nghin
cuu Vit ngu, chua ai bit nguoi Muong l dn no ca, v gioi hoc gia chia lm hai
phi, mt phi cho rng nguoi Muong l ai khng bit, phi khc cho rng ho l
nguoi Vit 100%. Chnh nhung nh ngu hoc ni trn thuc vo nhm sau, m dai
din l ng H. Maspro.
Nay chng ti da vo ngn ngu ty hiu th bit chc rng nguoi Muong l
Austronsien, tuc M Lai dot II, tuc Lac b M, th Vit ngu v Muong ngu l hai
cho khng phai mt, v mt dn tc. V chung tc, di nhin ho v ta l mt.
Hai thu M Lai d chi ging nhau 40% v danh t m thi. D l nhung danh t cn
ban cua con nguoi M Lai nguyn thuy. V sau, ho tch roi ra, sng o hai dia bn
khc nhau l Hoa Bc v Hoa Nam, nn ho sng tc 60% cn lai, khc nhau ht.
Nhung nguoi Muong lai dc bit l d ti hop voi ta vo nm 500 T.K theo tin su
hoc cho bit, v ho dinh cu o Bc Vit voi tu cch dn b sung, lm khch tro, nn ri
ho phai hoc theo ta, v th m ri 60% cua ho, sau d, ho phai bo di, v ni nhu ta,
nhung lai doc khng ging duoc ht nhu ta.
Hoc ting Muong, ta thy rng ho dng danh t nhu ta, nhung cu cn st lai li ba
bn trm danh t cua Nam Duong, tuc cua Lac b M m khng ai ch , v nhung
nh nghin cuu Muong ngu khng bit ting Nam Duong. Th ri ho xem my trm
danh t y l cua c Vit, m Vit Nam khng dng nua.
Muong: No ti = du
Nam Duong: Di mana = du
Ho d nut MA v chiu anh huong dc m cua ta, cn Di-Na bi bao ln thnh Noti:
Vy Noti l s dao ln v bin dang cua Dina cua Nam Duong cho khng bao gio l
hnh thuc c cua Du cua Vit Nam.
t trn Vit ng
Muong =La no p =Lm sao vy.
Nam Duong =Apa =Lm sao.
LA NO P cung chng dnh dng g toi ting Vit c ht.
Trong quyn su, chng ti c trnh ra hai danh t Muong ging ht danh t Nam
Duong:
Muong : T =Cy du tm
Nam Duong : Po t =Cy du tm
Muong : Po Dung =La gao
Nam Duong : Padi
Chm c : Poda
Chm kim : Padai
Rad : Podai
Giarai : Podai
Th th khng c s tch roi ni trn bao gio, v truoc sau g ho cu khc. Ta c th
phn chia nhu sau:
40% ging nhau t thuong c: cu cn
60% khc nhau.
Nhu d ni, bia trn dn Hng d ni dn HNG. D l cc cu nh Nho d Hoa ho
mt danh xung Vit, chc chn l nhu vy, cho Vit ngu thun ty khng c ting
Hng. Cc cu Hoa ho nhung vn Hoa ho ci g cho khng phai sng tc, m ci g
d th hin nay khng ai cn nho nua, chi thy dng bo o Bc Cao Nguyn goi ta l
Aduk.
Th th rt c th ho goi theo c thoi, cho Chm, Cao Min, An D du khng c
danh t ADUK cn nguoi goi ta l ADUK lai cung chng bit ADUK l g. Ta
cu tam kt lun rng ADUK c nghia l HNG, ri tm hoc thm v c vi nhm
Thuong hin chua bao gio duoc ai bit ngn ngu ra sao nhu mt nhm dinh cu giua
nguoi So Dng, nguoi Kha Tu v nguoi Jh, nhm DI.
t trn Vit ng
Chunng VII - Mnh vi ta tuy hai m vn c l hai hay l Tr chni x cpt cua cc dai
danh tu M Lai
Chng ti khng bit o Trung v Bc c tr choi x ct hay khng nn phai giai thch
so qua vi dng. Tr choi thuong xay ra o mt ngi nh lon m trng trai, mt va
la to, vo lc mn ma chng han, trong d phai c nhiu cy ct khng bi chuong
ngai vt ngn tro, t lm l muoi cy.
Nu c muoi cy ct th tre con phai dng 11 dua. Muoi dua lm chu muoi cy ct,
cn mt dua th du, khng c dt cm di. Th l n thua. Nhung n chua thua v
cc dua x, tuc cuop duoc ct, phai thay di voi nhau, cho khng duoc php giu
ch mt cch c dinh, khng giy pht no s di ch duoc php ngung ht. V dua
tht nghip se mau chon cuop mt trong hai, ba, bn cy bi bo trng trong vi giy
y, th l n lai duoc v mt dua khc phai thua.
Cc dai danh t cua chung M Lai cung th. Nhung chng ti chi nghin cuu c chi
u tuc Thi v chi Lac voi ba phu chi l Lac b Tri, Lac b M, v Lac b Chuy m
thi, cn chi Nam An, Trung My v Dai Hn chng ti cn dang tm hoc, th xin
cha ho ra.
Ta c dn ca (hay tho?):
Mnh vci ta tuy hai m m(t
Ta vci mnh tuy m(t m hai.
Nhung trong ngn ngu Vit Nam th MNH voi TA, tuy hai m vn cu l hai.
Chng ti bt du xt ngn ngu cua chung M Lai t thoi thi c dn nay, v chng
ti chia cc thoi ky lich su cua chung M Lai nhu sau:
Thi c: Haute antiquit: 8 ngn nm
Thuong c: Antiquit: 5 ngn nm
C: Epoque archaique: 3500 nm
Trung c: Moyen ge: 2500 nm
Dn nm 40 sau Ty lich th mt bin c lon xay ra, lm xo trn ngn ngu cua ta qu
nhiu. D l cuc xm lng cua M Vin. V t li nm d, th Vit ngu vn l M
Lai ngu da m, bi dc m ha v nhiu bin chuyn nua xay ra.
Chng ti di theo st lich su cua chung tc l chung M Lai n chia r rt ra thnh
cc thoi ky sau dy:
I - THI C: sng chung nhau quanh ni Himalaya
II - THIONG C: tch roi d di cu di An D v Hoa Nam, Hoa Bc
III - C: ti hop tnh co v cuc sn dui cua Tu. Truoc thoi ti hop c mt bin c
Ion l cc chi nhm d lp quc ri o bn Tu, v o Dai Hn, Nht Bn, Vit
Nam, v.v. Vy khi ti hop l vn ha d hoi khc nhau di cht v s dinh cu
t trn Vit ng
lu doi o cc quc gia d, v cc nhm du phong ph thm v ngn ngu, nn
Iai hoc qua hoc lai voi nhau, y nhu hoc cua ngoai quc.
IV - TRUNG C: lai tch roi, ri cc chi nhm bi anh huong ngoai lai cua Tu v
Lung H, Rp, An D.
Trong thoi Trung c ny th Vit ngu thnh hnh hn voi nhung vay muon cua thoi
ti hop v cua Tu.
Ho d lp quc o bn Tu, d sng tc thm, nhung ci MT cu l MATA, con MT
cu l MATA, L cu l HALA, (??) cu l DOAN, CY cu l KY, Kayu.
Nhung nhung thu t nhi hon th d khc.
Chng ti di t ci ta dn gia dnh, dn thin nhin, dn dung cu, dn doi sng tinh
thn, v mc du nghin cuu ngn ngu ta lai bit duoc nhung s kin lich su m tin
su hoc khng cho bit.
Qua tht tin su hoc khng c php mu. Nhung ngn ngu hoc v cc khoa hoc khc
c ci gy thn y v cng lc voi nghin cuu ngn ngu, ta thu tm bit doi sng tinh
thn v tm linh cua dn ta xem sao.
Dy l mt phn trong mt ngn trang (cho khng phai 500 trang) sch cua quyn
NGUN GC M LAI CUA DN TC V.N bi loc ra, v quyn d qu dy se bn
khng duoc. V chng ti lm duoc vi quyn nho nho voi ci phn bi loc d.
Dai danh t TI cua chung tc, thuo ban du di nhin khng phai l TI du. N d
tan nt ri, vo thoi ti hop, nhung ta khi phuc lai duoc ci dai danh t ti quan
trong d.
N chi cn tn tai trong chi Lac b Tri v Lac b M, cn chi u d ni l CHUN,
chi Lac b Chuy d ni l KHNHUM t hon 2000 nm nay.
Ci TI c li 6 ngn nm d tm lai duoc o chuong I. D l ANY voi mt by con
dng v s k.
Vua Hng Vuong ni AI. Nhung bon Lac b M bi Tu sn dui, dn o tro voi Vua
Hng lai ni AKU. Ta khng bo AI, khng cp AKU, nhung ta su dung n cung kh
linh dng.
T nhiu trm nm nay, dn ta d qun ting Vit, ng Quan Lang l ng quan c
luoc l Lang. Nhung khng phai vy du. D l KUANG TLANG.
KUANG l danh t cua ta, tuc cua Lac b Tri, c nghia l t truong. Cn TLANG l
danh t cua khch tro m ta vay muon c nghia l thi p nho.
Kuang Tlang =T truong thu lnh 1 thi p nho.
Hm nay mt s lm ln y ht nhu th dang xay ra tai Ninh Thun. Nguoi Chm l
Lac b M, lai vay muon danh t KUANG cua Thuong Vit l Tri v dng d goi
ng Qun Vit Nam. Kuang d bin thnh Quan, lai dang bin thnh Qun.
t trn Vit ng
on khch tro vn minh, d dng gp d kin ton vn ha ta, m vua Hng ban thi
p cho ho, ban cc Tlang m hin nay ho cn giu voi tuoc KUANG bi hiu lm l
QUAN.
Nhung ta d hiu lm mt cch tai hai hon. Di voi Lac b M th Kuang Tlang =
Thng t truong.
Th th khi ta goi nguoi Muong l Quan Lang th ho bi mch lng gh lm, nu ho
cn nho ting Vit c thoi cua bon Lac b M.
Phai goi ho l Kuang Tlang Aku, ni tt l KUANG TLANG KU moi l c l d, v
l ngu y c nghia l: Bm t truong CUA TI.
Li ni d, ging Ty, nhung huu l hon Ty. Ty ni VOTRE MAJEST =B ha cua
cc anh, th cn nghia g nua!
Ta d qun ht ting Vit ri, t ngy m ta doi KU d dung truoc cc nhn vt, chu
khng phai sau: Cu Tun, cu Phn, v.v.
Dy l vay muon cho khng cn l danh t chung nua nn ta bin v dng sai, v ta
khng thao nghia. Danh t no vay muon l bit ngay, v nu c bin dang, bin
nghia, n vn cn c l. KU bin thnh CU v doi ch th cn c l, nhung n t lt
ly n rng n l con vay muon o truong hop sau dy, m ta hiu by ba qu suc
luong tuong.
Khi Lac b M (v hin Nam Duong cn dng y ht nhu hi c thoi) gioi thiu con
trai nho cua ho voi ai, ho cung dng AKU, khng phai voi nghia tn knh quan to
nua, m voi nghia qu bu dua con d.
Anak Aku =Con nt cua ti.
Ri ho cung co rt Aku thnh Ku. Nhung ln ny th Vit Nam khng dao ngu nua,
m cu d vy, thay Anak bng danh t THNG v cho KU mt nghia ky di: co
quan sinh duc cua con trai: Thng cu T, thng cu To.
Khi gioi thiu con gi b, Nam Duong ni: Anak gadi.
Gadi =Con gi b trinh trng.
Ca hai ting tt dep l KU v GADI du bi dn tc Vit Nam cho mt ci nghia xu
nht th gioi.
Anak Gadi =Ci di.
dy Anak bi thay bng CI v Gadi bng D.
Nhung D thuo y (thoi Hng Vuong) vn cn nghia l gi b trinh trng. N chi xu
v sau ny, khi ta c danh t dng m l CON D m thi.
Danh t CON D do ting Tamoul (Dravidien Nam An) m ra, khng bit n len vo
Vit ngu t hi no, v bng cch no. D l danh t CHAN DI. Nhung khng phai
l danh t chung thuong c du v hi thuong c khng h c ngh mi dm.
t trn Vit ng
Tm lai KU v D thuo xua rt tt dep. Ting thu nhut bi ta qun nghia ri hiu sai,
ri ting thu nh th rui ro dng m voi CON D do Chandi tao ra, khin ta ng nhn
v sau.
Ngn ngu phiu luu kinh khung v vit v lich su ngn ngu cn kh hon l v lich
su dn tc nhiu lm. No ai d trong Vit ngu lai c danh t Mng C, danh t
Tamoal, m lai l nhung danh t ti quan trong v KI v HO l hai nim c tm
vc lon, cn CON D tuy l chuyn xu xa nhung vn dnh du mt bin c lon
trong x hi Vit Nam: s xut hin cua ngh mi dm.
Ri ta se thy cn nhiu danh t la nua, m Phan ngu l mt.
Danh t Kuang Tlang cho ta bit tht dch xc ch d x hi Vit Nam vo nm 500
T.K, nm m tin su hoc cho bit rng Lac b M (t tin nguoi Muong) dn o tro voi
vua Hng Vuong.
Nuoc nh d thng nhut theo ch d phong kin v cn thi p, v khng khc ngy
nay o xu Muong cht no ca. Nhung vua Hng Vuong lai khng c mt danh t d
ban cho thi p truong, m tam dng danh t Kuang l t truong.
T truong chi l truong cua b lac thi cho.
Diu thu nh m ta duoc bit l bon khch tro y vn duoc trong di, v duoc phong
kin o nhung thi p nho, cho khng phai chi duoc lm thuong dn m thi. So di
duoc vy l nho ho d vn minh lm v gip vua Hng kin ton vn ha.
on M rt vn minh. Chnh ho l tc gia trng dng. Vua Hng Vuong kt nap ho
v tnh dng chung (40% danh t ging ta) m cung d kin ton vn ha cua Vn
Lang. Chnh ho l ke d dua di dua n com toi voi danh t DUA.
Dng tuong d l chuyn choi. Cho toi nm nay nguoi An D vn minh l th, vn
cn n com bng ngn tay. DUA vn l chi s t c nghia l hai, ho v ta bin thnh
DI v DUA.
Nhung vua Hng Vuong cung khng va g, bng khng, ng d mt ngi, y nhu
bon Tri o Nht Bn. Thin Hong m bon M dn cuop ngi cua bon Tri d lp
quc ri. Vua Hng Vuong cung d tin ln thoi dai dng pha (c vt ni Voi) v
hon bon M v nng cu. Ho c lui HI. D l danh t m truoc d ta khng c.
Nhung vua Hng Vuong c lui A, m:
M(t lu5i A, bang ba lu5i hi.
Tuy nhin phai nhn nhn rng bon y vn minh lm, v ho lp quc lu doi hon vua
Hng Vuong, quanh h Dng Dnh.
Chnh bi dn ca ng Ninh ng Nang l cua ho cho khng phai cua ta:
ng Ninh ng Ninh
ng ra !u !nh
ng g)p ng N4ng ng Nang
ng N4ng ng Nang
t trn Vit ng
ng ra !u lng
ng g)p ng Ninh ng Ninh.
C thuyt cho rng ng Ninh l ni ngong hoc hnh thuc c cua ng Linh (thing).
Cn ng Nang l hnh thuc c cua ng Lang.
Nhung chng ti cung c bng chung rng hi du Ty lich dn ta goi ng Lang l
TBOT. Lang l ting Tu th ta khng lm sao m c duoc vo thoi Hng Vuong.
Va lai nu Ninh l Linh Thing th linh thing chi c th hin o du dnh, nhung m
ng Ninh cung hin din o du lng nhu loi nguoi th khng n. Va lai ta cung chua
vay muon tinh t Linh cua Tu.
Hin nay nguoi Nam Duong (Lac b M) vn c mt tuc ngu tuong t, nhung
nghia th khc hn.
Lang l Lanang =dn ng lc lung.
Nin l Lilin =cy nn
Dn ta bin L thnh N v I thnh I.
Nhung DN NG voi CY NIN l ci qui g? D l hai danh t trong cu tuc ngu
m chng ti m chi dn. Cy nn l tuc danh dng d goi da nhung nguoi dn ng
eo la v va gy lai va cao. Tuc ngu y di chiu hai loai nng dn c hnh th khc
nhau, d da choi vy thi.
Tuc ngu cua MIIN DII l nhu th ny: PUTRI LILIN, LANANG LAKI. Dinh
nghia den l: Cng cha cy nn gp NNG DN DUC LUC LING.
Ta bin Lanang thnh Nang, Nang.
Ta bin Linin dn hai ba ln:
Linin Ninin
Ninin Nin, Ninh
Nin Nn
Ln bin sau cng l vo thoi M Vin m ta bt du bi dc m ha. Nhung bi ca
dao th d c truoc d vo giai doan nn cn l Ninh.
Ngy nay NANG hnh nhu cn c mt trong Vit ngu voi nhung hnh thuc sau dy:
(Ny) NAN (Bp thit) U NAN.
Dn can( di vo x hi ta, cho thy rng thuo y n( v ta sng ln ln voi nhau cho
n( khng sng bit lp nhu ngy nay, v th m chng ti chp nhn truyn thuyt
Muong, boi khng cn ai bit ai l con chu cua Tri hay M nua.
Vua Hng Vuong c I m khng c DA, chnh bon y d dua YA toi m hin Min
Duoi cn dng.
Tm lai, d l thu dn b sung c doi sng tinh thn v tm linh t nhi ri. Hon th,
v d lp quc t truoc ca doi Ty Chu nua, nn ho d c nhung danh t qu phi.
t trn Vit ng
Hon th, quanh ho c lu b nuoc Vit vn minh bng nhau (So, Ng, Vit, Mn Vit)
nn ho cng d vn minh hon l vua Hng Vuong tro troi mt mnh o Vn Lang.
Giu danh t qu phi, ho c dn ba dai danh t ngi thu nhut:
AKU: d nguoi xung h voi nguoi
KITA: d xung h voi dn
KAMI: d thn xung h voi nguoi.
Thn o dy l thnh trong tn gio dng bng m vua Hng Vuong cung c, nhung
Iai khng c dai danh t.
Vy vua Hng Vuong d vay muon KITA cua ho d phn bit qu voi tin.
Y nhu Tn Thuy Hong ln ngi ri t xung l Trm, bt dn t xung l Ng l Ng.
Di nhin l thnh thn cua bon Lac b Tri vn nh qu truoc d, t xung Ai, Any,
by gio cung buoc ln mt buoc trn di danh vong v cung t xung l KAMI. Cu
chuyn xay ra cch dy 2500 nm.
Sng chung voi nhau vi trm nm th Lac b M (nguoi Muong) v Lac b Tri du
bin KAMI thnh ra MIN. V MIN tn tai cho toi nm cc c dao Ty Phuong dn xu
ta.
Hin nay th thnh thn o Nam Duong cu t xung l KAMI cho khng c bin.
Ke bin by c le l Lac b Tri. Cn t tin cua nguoi Muong, v ci thn o tro, dnh
phai bin theo, cho Chm v Nam Duong c chu quyn th khng bin!
Qu vi thy AKU bin ra thin hnh van trang, by gio ta theo di nhung bin dang
cua dai danh t KITA.
Vua Hng Vuong chi tip tuc t xung l KITA cho dn khi tro dai bi Thuc Phn
dit. Nhung dn th chua tro do t xung l KITA. Ngy nay o Min Duoi (tr Phi
Lut Tn) d mt vua ri, th m chi c leo heo vi tinh, dn moi dm tro do t
xung l Kita m thi.
Dn ta tro do c th vo thoi Dinh B Linh v ng vua y bt chuoc Tu, t xung l
TRM, Kita bi bo ngo. Nhung khi tro do ta bo mt m KI. Nguoi Chm tro do
vo thoi no khng r, nhung m ki chi duoc ho giu lai c chu K m thi.
Nam Duong: Kita (Dn chua dm dng)
Phi Lut Tn: Kita (Dn d dm dng)
M Lai (Kolantan): Kita (ton quc khng dm dng nhung tinh Kolantan th
dm)
Dai Hn: Dai Hn l Lac b Tri thun ty nn khng c dai danh t ny.
Vit Nam: Ta (Tha cua)
Chm: Kta (Tha cua)
Giarai: Ta (Tha cua)
Muong: Ta (Tha cua)
Ci TA thu ba l TA cua thnh thn cung bi bin lung tung.
t trn Vit ng
Khi cc c dao Ty Phuong dn xu ta d giang dao th ho muon KAMI (d bin
thnh MIN ri) d dt vo ming duc Gi Su. Khi thnh cua nuoc ngoi dng dai
danh t d th t nhin dn tc y n mt ca nghia thing ling, thnh thu ho cung
l xung l MIN mt cch tro do.
Khi ta doc sch truyn dao cua cc c dao Kit gio, vit bng quc ngu hi th ky
17, l rt ngac nhin, t hoi sao duc Cha Troi, duc Cha Gi Su khng t xung voi
loi nguoi l TI DY, TAO DY, m t xung l MIN dy, chu MIN d khng c H
cui.
Cc ng thuc sch giang dao lu lu cung khng tra loi duoc khi ta hoi ho ngun
gc cua dai danh t MIN y trong Vit ngu, ho chi ni d l ting c.
Nay ta d bit rng ta l M Lai ri th moi vic du r. Hon th ta lai bit o c Vit,
Lac b Tri vung ngi voi cc ng vua Hng Vuong, khi bon Lac b M toi b sung
cho dn s cua vua Hng.
Cn dn chng tro do t xung l Min vo thoi no? Chc l khng ai dm ph ni
b mt cua thoi gian d, mc du n chi moi xay ra khng lu, nhung theo thu tich
th ta bit, ta bit ca tn cua ke tro do. D l Nguyn Du trong cu tho:
Thi ! cucp scng ch5ng min !i r5i.
Mt khi m Min bi thn ngoai quc dng th dn ta thy rng n ht thing ling,
nn ho moi dm c s tro do y.
ng Nht Bn bin ky di v cng. Thnh thn cua ng khng bit t xung l g,
nhung ng th bin dai danh t KAMI d thnh danh t voi ci nghia NG THAN.
Th nn khi di tm chung tc, ho moi phai din du, v so voi ai, ho cung khc ht.
on Lac b M vn minh lm, nhu ta d thy voi ba ci TI rc ri cua ho.
Ci My cua chung, nhung ca hai, M v Tri lai cung c ci My ring.
Min Duoi: Mika =My
B Na: Mi =My
Vit Nam: Mi =My
Ma: Mi, Mai =My
Nht Bn: Kimi =My
Nhung d yn du no. Ho cn c mt ci My l d nua, rc ri lm l n ging ht
ci ta cua ho.
Min Duoi: Kita =My ( l d)
Cao Min: Eng =My (l d)
Vit Nam: Anh =My (l d)
Ma: ying =My ( l d )
Chm: Ai =My ( l d)
XiTing: Ay =My ( l d)
Ra D: I =My ( l d)
So Dng: I =My ( l d)
t trn Vit ng
ng Nht ly Anh +Kita =Anata =My ( l d).
Th cung nhu ng Nht ln xn nn khng cn nhn ra b con nua.
Dai danh t KITA =My (l d) chi c dn M Lai Kedah l dng m thi, nhung
anh Nht, c le vn dng gc voi Kedah, nn anh y bit v moi nhp hn loan nhu
th d.
Nht Bn thu pham l Lac b M, v Lac b Tri d mt ngi, chiu phn dn em,
ngn ngu chnh thuc l ngn ngu Dng Kinh (Tokyo) m d l ngn ngu cua bon
Lac b M, bon d cuop ngi cua Lac b Tri v t xung l Thin Hong t 2000 nm
nay.
KAMI voi MIKA ln leo din du, nhut l hai ting lai giu hai ngi: KAMI ngi thu
nhut, MIKA ngi thu nh. Khng phai chi l s tnh co m c chuyn ln leo nhu vy
du. Ta thy c s lin h tu tuong giua Kita, Kami v Mika. Kita v Kami du l ti,
chu thu nhut, vua cha dng, chu thu nh thnh thn dng. Nhung ci m quan
trong trong d l m KI bin thnh m KA cho khng phai l m MI.
KI nghia l Ta dy, thy r trong KITA.
KA nghia l ta dy, thy r trong KAMI.
KAMI, ngi thu nhut, th KA phai dung du.
MIKA, ngi thu nh th MI phai dung du, v ke quan trong khng cn l Ka nua m
l Mi, ke duoc goi dn.
Ta cu ni ln mt cu m mt vi thn cua ta xua ni voi con cng v d tu, ta se bun
cuoi lm: Mika phai cng cho Kami mt dia xi dy nh!
Cn vua Hng Vuong th ni voi mt thn dn nhu th ny: Kami chm kal mika. KAL
luc l CI, tuc LICY, m Lac b Tri trn Cao Nguyn dng d chi ci du.
Dn th ni: Chac con kct pun r(: kal, chac, tay, jcn (Thn th nguoi c bn phn,
du, mnh, tay, chon). Lac b Tri Cao Nguyn khng doc l chon m doc l jon. Xua
kia ta cung phai doc l jon, khng th khc hon duoc.
Ta lt mt quyn t din Nht Bn hay Nam Duong ta se ngac nhin m thy TA voi
MI duoc dinh nghia di mt gang tay, cn N th chi c nua dng. D l du hiu
cua hai x hi phn bit giai cp trit d, nn vic xung h giua hai ke di thoai l
TAO voi MAY phai phuc tap khng th tuong tuong duoc, Tao voi My l thn voi
nguoi, l vua voi dn, l nh giu voi nh ngho, l chu voi to, l ban voi nhau, l
nam voi nu, l quan voi dn, l tuong voi lnh, l mt van thu, khng sao k cho xit
duoc.
Khi dn chng Vit Nam tro do t xung l MIN th ho lai cho n moc ci dui H,
moi dy thi, tuc sau Nguyn Du.
Th th MNH voi TA tuy hai m vn l mt v dng nghia. Nhung MNH voi TA
tuy mt m l hai v khc ngu nguyn.
t trn Vit ng
V dy l truong hop Mnh voi Ta tuy hai m trit d hai, hon ton hai, d l CI
MNH (thn th), hin chi c bn quc gia cn giu duoc:
Nht Bn: Mi
Dai Hn: Mon
Vit Nam: Mnh
Thi Lan Hmoan
HMAN, doc chu H v tht nhanh o m A.
Hin nay nhm Kha L Vng vn cu goi ci mnh l ci CHC, cn nguoi Vit min
Nam th goi ke ln l Chan chac. Xin nho rng Bc Vit mt ngn ngu rt nhiu v
qun mt CHN CHC. Nguoi Kha L Vng o do Mu Gi chi c th lin lac duoc
voi min Bc cho khng voi min Nam d day min Nam ting CHC. Va lai thuo
Kha L Vng mt nuoc Dao Minh trong tay Chon Lap th min Nam chua c mt
trn qua dia cu.
Vy min Bc vn phai c Chan Chac c nghia l ke ln. Chn chi l tinh t cua Lac
b M lChin, t tin cua nguoi Muong, c nghia lnhc b.
Vy danh t CHC c t lm cung t 5 ngn nm, nhung tht ra n phai xut hin t
nht cung t 8 ngn nm, t khi Lac b Tri pht tch. Nm ngn nm l thoi m ho
di cu toi c Vit. Nhung danh t kp Chn Chc th chi moi c cch dy c 2500 nm,
nm m Lac b M, t tin cua nguoi Muong, toi o tro voi vua Hng Vuong v cho
ta muon CHIN.
Hin nay o nng thn Bnh Tri Thin, nguoi ta ni DAP CHC thay v ni DNH
NHAU. Dp chc l dp ci chc cua nhau, th nn chng ti moi qua quyt rng
vua Hng Vuong ni ht nhu Kha L Vng v CHC l danh t duoc thinh dung
cua Kha L Vng, d chi ci Mnh.
Kha L Vng: Chak
Kha Tu: Chak
So Dng: Cha
H Lang: Cha
Ma: Sak
Lo: Sak
Koho: Sak
Nng thn Bnh Tri Thin: Chc
Nam Vit: Chc
(Nam Vit mi ngy mi ni dn Chn Chc nhung d qun mt nghia, khc voi
Bnh Tri Thin cn nho rng d l Ci Mnh. Nhung Bc Vit th qun tut ca danh
l nua.)
Nhung Lac b Tri luu vc Hng H rc ri hon tt ca cc nhm M Lai khc. Ho
cn bin Mnh mt ln nua, d dng lm ting xung h giua vo chng, ting Mnh
ny th cn non choet nhung khng bit do Mnh l THN THI hay mnh l TA m
t trn Vit ng
ra, boi v do ci no cung huu l ca, boi em yu mnh, em xem mnh nhu Ta (nhu
em) cung c l, m em xem mnh nhu chnh thn mnh cua em cung c l.
Ci ting MNH tre tui ny sng du duoc chng mt vi trm nm th d cht v
ngy nay vo chng khng xung h voi nhau nhu vy nua.
Nay th Em oi! Anh oi! Th th th non hen bin lm g, boi BAU cht, QUA cht,
MNH cung cht v vi nm nua li xung h Em oi, Anh oi, cung se bin mt.
Ngn ngu l mt thu kh din ch nhut, y ht nhu bt trach, bt luon, bt cc bo dia.
Nm 1954 dng bo min Bc di cu vo dy, nghe nguoi Nam ni BU thay v TO, ho
rt chi tai, nhung ho khng h d rng TO chi l ting Mng C v ta vay muon
cch dy 5000 nm, v thuo thin ha moi dng TO, thay cho LN th nhung ng
trung thnh voi ngn ngu gc, chc cung d tuc mnh y ht nhu nhung ng nghe BU
In t TO.
D bao chnh dai chng tao ngn ngu cho khng phai tr thuc, th xin tr thuc dnh
chiu vy, tuc mnh cho lm chi tn tho.
Danh t Mnh lThn thc l mt hin tuong m chng ti suy gm t hon muoi nm
ri m khng giai thch duoc. Tai sao khi ti hop th chung M Lai cn giu duoc
hng ngn danh t chung cua thoi thi c nhu Ni, Sng, Nuoc, Cy, Trng, L, th
m ci thn th l ci gn gui voi ho nhut, ho lai khng giu duoc.
MNH vn l danh t chung cua dai khi M Lai, nhu MT. Nhung MT th ging
nhau ht, m MNH lai khc nhau ht, v ho d dnh mt ht. Nhung chng ti tin l
bon Tri cn v Kha L Vng c nhut. Vy ke dnh mt l Chuy, M v u.
Nu ho dnh mt, v phai hoc cua Tu hay cua An, th ta hiu duoc, dng ny ho
cn, nhung lai khc nhau l th no? Chng ti phai kt lun rng M, Chuy v u
dnh mt cho khng phai cn, v ho hoc cua mt dn tc km hon. Rt c th ho hoc
cua mt dn tc km hon v ch d mu h cua bon M v bon Chuy ko di rt lu
doi. Thuo ta toi c Vit th ta bt du tin ln phu h, cn M th khng, o cc dia bn
cua ho. Chuy cung th. Ngy nay, ta vo mt gia dnh Cao Min, ta hoi bt ky ci g
ho cung bao ta hoi thng vo ho. Dim d chung to rng Lac b Chuy ra khoi mu h
chua lu.
ng G. Coeds d cho bit rng khi bon Lac b Chuy dn dia bn moi th th dn,
thuc chung Mlan d tin ln cao bng ho, tuc tin toi thoi dai d mi. Th nn
cuc hop chung rt lon lao. V v pha mu h d gioi nn b Chuy phai hoc voi
Mlan. Hn l nhu th. Chc Lac b M cung vy, v Nam Duong l trung tm lu
doi nhut cua nhon loai voi con nguoi Java th hn th dn phai gioi.
cc dia bn Thi v Lac b Tri th Mlan rt km v th m Thi v Vit t hop
chung, lai cn ln luot pha bn nu, nn som tin ln phu h, v moi cn giu duoc
Hmoan v Mnh. Ting Thi doc theo loi chi dn cua chng ti th rt ging mnh.
Nhu th, nu vi b phn thn th, c khc th khng cn phai ngac nhin nua. Tuy
nhin, cn ging nhau rt nhiu: Mt, Ming, Lui, Mt, Xuong, Lung, Chon, Cng,
m ton khi du ni ging nhau, t lm cung trong chi Lac, cn chi u c khc l
t trn Vit ng
chuyn di nhin v ho khc chi. Nhung cung khng khc bao nhiu nhu danh t mt
d cho thy:
Tri: mt
M: Mata
Chi u: ta
D l ly mt m trong hai m, theo thi quen cua chung tc.
Nhung d c chung tch rng Lac b Tri cung mt v ta ni l ci chac vo c thoi
cho khng ni Ci mnh, v Ci mnh chi l danh t m ta hoc cua nguoi Thi duoi
tro An Duong Vuong.
Nhung Chc cua Tri v Mnh cua Thi, ci no l gc t? Chi c troi m bit. Truy
ln toi d l cut duong v ngun bi nghen ri.
Chi u tuc Thi v Lac b Chuy rt b bi v dai danh t. Lac b Chuy chi ging dai
khi M Lai c ting Eng =Anh. Chi u tuc Thi chi ging c ting TAU m ho doc
l RAOU, nhung lai c nghia l CHNG TAU, cn th khc ca.
My ho ni l DN. Nhung DN NO moi duoc cho?
Ngi thu ba bi ton khi khinh thuong, mi dn tc chi c mt ting m thi. HN,
xem ra l ting Mng C m ca Dai Hn ln Nht du c, voi hnh thuc khc, c
nhin. Nhiu nhm dng bo Thuong cung c.
Nhung N, chi l vay muon cua Lac b M, nhung vay muon sai. Trong ngn ngu
cua Lac b M, NYA chi l CUA N, cho khng l N bao gio. N l IA, m Nam
Ky c vay muon bin thnh DA (doc l YA).
Ta, Lac b Tri, ta vay muon sai th cn cho qua, nhung nguoi Chm l Lac b M
cung d dng sai NYA. Noi nguoi Chm, NYA bin thnh NHU v cung c nghia
sai l N.
Tuy nhin cc cu Trung Vit v Nam Vit d vay muon dng NYA cua Chm doi
xua. Chm doi xua, ni dng y nhu M Lai Nam Duong v NYA cua Chm doi xua
mang ci nghia l NGI AY. Cc cu min Trung v min Nam bin thnh N =Ngu
y. Nhung N dang hp hi.
t trn Vit ng
Chunng VIII - Con gi, dn b, mi dc trng, chng vq
Bui so khai, danh t chi don b con gi du ging nhau ht thay, v cn tn tai dn
ngy nay:
Min Duoi: Wahin =Don b
Da Dao: Hina (Dao Marquises) =Don b
Da Dao: Vhini (Dao Alor) =Don b
Nht Bn: Him =Con gi
Vit Nam: HM =Con gi
Thi: Hi-in =Phu nu
Lo: M-nhin =Phu nu
(T din Nht dinh nghia HIM l cng cha, nhung sch Ty lai bao rng HIM l
con gi. Chng ti d danh t HIM trong biu di chiu voi s d dt.)
Vit Nam d bo mt nghia cua HM v cho n mt nghia th tuc l co quan sinh duc
cua phu nu. Th th c le Nht cung d bin nghia danh t HIM cua ho. Sch Ty
m chng ti ni dn, nghin cuu cc tc phm cu cua Nht, cn t din l sch moi
in. Trong vng my trm nm nay, Nht ngu d bi thay di ht, tin t s bt bin
dn c du cc thu bin y nhu u chu.
Truong hop Vit Nam dnh mt danh t HM c l do dao duc v lun l, cho
khng phai l qun nghia cu nhu truong hop Thng Cu, Ci Di. Ci l do lun l y
rt l ng nghinh
Ta cu hnh dung ra mt b me hi c thoi, b y day con: My nn che ci con gi
cua my lai. B me d n ni rt tt v b trnh phai tht ra mt ting th tuc. Di
nhin l trong cu cua b, hai ting CON GI l HM, boi danh t con gi chua xut
hin.
Nhung n ni nhu vy chng hai trm nm l danh t HM bi hoen ri nn lai phai
lao ra danh t moi d din nim con gi. Nhung con gi vn chua xut hin, nhung
chng ti khng du ti liu d k ra hng chuc danh t c nghia l con gi trai qua 8
ngn nm lich su cua dn ta, nhung dai khi l cu vi trm nm th mt danh t con
gi bi hoen chnh v ci cu d, th nn ta cu phai thay di mi, m vua Hng
Vuong, b Trung b Triu n ni khc ta ngy nay, cho khng phai y ht nhu ta
duoc du.
Lut Swadesh v thoi han mt ngn nm cho 20% danh t, khng th dng voi loai
danh t ny, chng chi tho 200 nm l cng. Cch dy mt trm nm, nguoi Php
ni LE PETIT COIN. Nhung ri ho phai bo, ni W.C. W.C l ting Anh, lai vit tt th
luong n tho lu lm! Nhung by gio th ho khng dm dng W.C nua m ni
TOILETTE.
Tuy nhin, tht ra th khng phai thay di danh t thuo ta chua c lun l. C le chi
phai thay di t cc doi Hng Vuong dn nay thi.
t trn Vit ng
Ta thu tm bit danh t CON GI cua thoi Hng Vuong 16, 17, 18 xem n ra sao.
Nguoi Kha L Vng l nguoi cua thoi d v hin cn sng st ho ni: SALU GUI =
Con tru gi.
GUI khng phai l hnh thuc du cua GI. N chi c nghia l CI hi c thoi.
Th nghia l vo thoi d, ta dng Gi d chi GING CI cua loi th cho chua chi
loi nguoi.
Nhung GI m ta dng ngy nay th r rng l cua mt nhm Lac b M kia l
nguoi Muong. Nhung cc nhm Lac b M khc nhu Chm v Nam Duong th ni
khc.
Muong: On Kai =Con gi
Bnh Tri Thin: Con cy =Con gi
Mi cho dn ngy nay m Bnh Tri Thin vn cn cu ca dao:
Con trai h( V th ly
Con cy h( V th !ung
Trong khi Lac b Tri chi c 36 phuong ngu o khp noi, t Dai Hn dn Nht, Vit,
nhung d thng nhut ri, t lm cung o ngoi dng bng, th Lac b M c qu nhiu
phuong ngu. Nam Duong c 350, o Phi Lut Tn c 400. Din duoc cho chng
choi!
Nguoi Muong chi l mt nhm nho trong Lac b M th m ng H. Maspro d tm
thy 17 phuong ngu Muong khc nhau! Vy Muong d cho ta vay KAI m ta doc l
CAY d chi CON GI, cn thy duoc trong ngn ngu Muong ngy nay v trong ca
dao Bnh Tri Thin ngy nay. Lc Cha Nguyn ly khai, hn dn ta ni con CAY o
ton quc, tuc t Bnh Dinh toi Lang Son, cho khng phai ring cha Nguyn o Bnh
Tri Thin moi ni nhu vy.
Cu ca dao ny t c nguoi bit. Nhung mt nguoi ban o min Trung d cho chng
ti ci cu d.
V o dy c s ln leo tht bun cuoi:
Cy, Kai =Gi (Dng l phai =Ci)
Gui =Ci ( dng l phai =Gi)
Nhung sau d c s diu chinh. Nguoi ta bo KAI cua Muong l khch tro, dng
GUI cua Kha L Vng.
Ta tro v voi Lac b Tri l Kha L Vng, nhung c bin nghia. GUI l Ci cua ho,
duoc ta hiu l GI, cn KAI l GI cua Muong bi hiu l Ging Ci.
Anh huong cua bon M, to lm cho khng phai va v tinh t cua ho ln t ca tinh t
cua ta, mc du ta d phan cng, nhung du vt cn st lai mi cho dn nay o Bnh
Tri Thin.
t trn Vit ng
(Nhung dt Bnh Tri Thin tuy d bi M ha o tinh t CAY, nhung lai oanh lit o
linh t DAM.
Bu5i mai, em xch ci oi
Em xucng duci ao
Em bat con !am
Oem vc bc trong ci thcng
Han ku ci rcng
Han ku ci r4ng
Han ku m(t ticng: chng ci!
Chng nay an ph)n tct !i,
Bc em lc b)n, m5 ci m(t mnh.
DAM l CUA, duoc khp Cao Nguyn dng, nhung o dng bng th chi c Bnh Tri
Thin l cn bao v n, cn ton quc d bi danh t cua bon Lac b M l danh t
KOJOR, m ta bin thnh CUA, trn ngp ht.
Ta bi trn ngp cho dn di da s nguoi Vit khng cn bit con dam l g nua ca,
khi nghe doc bi ca dao c trn dy m chng ti chp lai cua mt nh suu tm ca
dao Trung Vit.)
Nhung s diu chinh xay ra vo thoi no th khng th bit. Chi bit rng diu chinh
xong rt lu m Kai v Cy cu tn tai o xu Muong v o Bnh Tri Thin.
Ta ha b KAI cua khch tro l t tin nguoi Muong, t dia vi NGII GI xung dia
vi CON CI. D l ngu nguyn tht dng cua GI v CI.
Gi =chi th vt cua Kha L Vng chi nguoi cua ta.
Ki =chi nguoi cua Muong chi th cua ta.
Cn MI l tinh t cua dai khi m dn tc no cung c, nhung Vit Nam hn xuoc
cho n ci nghia l ging ci cua loi cm, cc nhm M Lai khc, dng d chi nguoi.
Nhung NI th ta khng hn xuoc m chnh Thi d t ha mnh:
Min Duoi: Ponita =ging ci cua nguoi v th, cm th.
Vit Nam: Ni =ging ci cua heo
Churu: Ana =_
Rglai: Ana =_
Thi: Nai =Dn b c chng
Nhung khng chc lm l Thi t ha. Khng c ai v co m t ha. C le cc dn tc
khc t tn m thi, v xua kia NI chi dn b c chng, bng chung cn thy duoc
trong t ngu Vit Nam: NI XI. Thi giu duoc, cc dn khc bin by v nghia. Ta
cung giu duoc, nhung chi d ni da. NI XI l phu nu c con qu dng, nhan sc
bi tn ph, trng bt on.
DUC th hoi rc ri. Ta se thy rng NG, B l ting Mng C m ca Tu ln Ta d
vay muon th DN NG, DN B khng thnh vn d nua. Chi cn DUC v
TRNG m thi.
t trn Vit ng
Lac b M v Lac b Chuy ni khc ht.
C nguoi cho rng DUC do TIA cua Thi m ra. Nhung chng ti chi thy Thi hoc
danh t cua Lac b M, cn Lac b M th chua h hoc danh t cua Thi. Trong Thi
ngu c:
Tua phu = Dc nguoi
Phu chai = Nguoi dc
Dc nguoi hay nguoi dc g cung dng nghia.
Nhung Muong l Lac b M th c Dua =Trai. M Muong l mt nhm Lac b M
(dc nhut c DIA). Cc nhm Lac b M khc nhu Nht Bn, Phi Lut Tn, M Lai
, Anh D N Xia, khng thy c).
Xin lp lai l Lac b M duoi thoi Chin Quc, vn minh d cao lm ri, cn Thi th
cho dn ngy nay vn cn thiu danh t d din .
Ngn ngu Thi v Cao Min dy dy danh t cua Lac b M v khi con dn cua So,
Ng, Vit di cu th di nhin l ho tat vo rt dng dao o nuoc Ty u hng cuong.
Cn Cao Min th lai hoc voi Ph Nam, sau khi d dit quc Ph Nam. V th m
Thi moi vay muon Tua cua Lac b M.
Ta, ta vay muon DIA cua Lac b M, y nhu Thi, nhung ta khng bin DIA thnh
TIA m bin DIA thnh DUC.
Th ri cung lai c s diu chinh y ht nhu o truong hop Ci, Gi, v nguoi Kha L
Vng ni:
Kuan Salu tri =Con tru dc.
V Kha L vng l Lac b Tri nn ri ho duoc uu tin v Muong phai lp v v
Muong khng thng dng. Th l Dua, c nghia l Trai, bi ha b xung lm DUC cn
TRI c nghia l DUC, duoc tn ln lm Trai.
Khng nn ng nhn rng ta d bin CHAI cua Thi ln TRAI, v CHAI cua Thi l
bin th cua Licay v c nghia y ht nhu Licay: dc, lc lung, thu lnh, dn ng.
Mi ln nguoi Thi Lan sang Si Gn choi tc cu hoc v ngl, ta thuong nghe ho
khuyn khch b nh: Chai y! Chai y! Chai cua ho khng phai chi l Dc m cn c
nghia l manh. Chai y! C nghia nhu l: Tin manh ln!
Nhung khng v ho cho n nhiu nghia m tinh t trai l cua ho. Chnh ta d ly cua
Kha L Vng ri bin nghia, cung nhu ta d ly Dok l con khi cua dng bo Thuong
d bin thnh KHI DT, v thuong th s vay muon ni b xay ra d dng hon.
Chng ti cung e l c s ng nhn trong danh t PHU cua Vit Nam, c mt trong
l ngu M PHU. Nguoi ta ni d l ting Tu.
Cn ngo! Sao ci g cung cua Tu ht vy?
PHU cua Tu chi c nghia dc nhut l dn ng, cn ta th ta m ca phu nu d lm
phu nua. PHU cua Thi th mang ca hai nghia: nam v nu.
t trn Vit ng
B con Nam: Yat ti phu chai
B con nu: Yat ti phu hiin
Th l PHU cua ta do PHU cua Thi m ra.
TRNG, o nng thn Bc Vit duoc pht m l SNG. Nng thn thu cu v SNG
l hnh thuc c cua Trng. Nhung ci g bin thnh SNG? Chi mt nhm Thuong
Vit dc nhut l nguoi Kha Tu moi c tinh t ny duoi hnh thuc GNG d chi
ging dc cua g. SNG thnh hnh sau khi vua Hng Vuong thng nhut cc b lac.
V cung xin cu ni di ni lai mi rng khng phai l Hng Vuong d vay muon
GNG cua Kha Tu m b lac Kha Tu v b lac Aduk cua Hng Vuong c chung
linh t GNG. Cc b lac khc, phai hoc theo, sau khi cuc thng nhut thnh cng.
VO th nhut dinh l chung vn voi Thi, ho ni l YAR, nhung CHNG th khng
ging ai ca v chng ti cung nghi l ting Mng C v NG thm CH vo l ha ra
!n ng quan tr(ng v thn.
(Xin nhc dn tinh t CI thu nh, trong B Ci Dai Vuong. D l tinh t c nghia l
dc, l dn ng, l lc lung, l lnh tu, chng dnh lu g toi Ci l ging ci ht th
ta khng xt toi n o dy. Chi bit l tt ca cc dn tc M v Tri du c ting Ci
thu nh d.)
Nhung CHNG do NG cua Mng C, moc thm ci du CH chi l gia thuyt. Lac
b M o Nam Duong goi CHNG bng ba danh t, ca ba du c th bin thnh
CHNG: R DNG (M Lai Pahang) - BAGNG (M Lai Perala) - KAMGNG
(Anh D n xia).
Mt chi tit ng nghinh: trn th gioi chi c chung M Lai goi Chng l NH. Vy
Chng dng danh t voi Nh trong cc nhm. Th du Chm v cc phu chi Chm
nhu Rad, Giarai du goi Chng l THANG l SANG, v ho lai dng ha ci Thang
voi ci Nh boi nh doi xua cao cng, mun leo ln loai nh d phai nho ci thang.
Vy noi cc nhm d, ca ba danh t Thang, Chng v Nh l mt.
Chm: Thang =Chng, Nh, Thang
Giarai: Sang =Chng, Nh , Thang
Rad: Sang =Chng, Nh, Thang
Chu ru : Sang =Chng, Nh, Thang
Ci thang l danh t ring cua Lac b M :
Nam Duong: Tanga : ci Thang
Vit Nam: Thang
Vit Nam: Nh sn =nh c thang.
Chm v phu chi: Thang, Sang =Thang, Nh, Chng
Nht Bn: Tanna =ci k, tuc ci mn ging ci thang v c nhiu bc.
Nht Bn l Lac b M da s, nhung ho lai bin THANG thnh ci KI, ri th ho
phai tn tao danh t Nh. Nh cua ho l UCHI, v d l thi quen cua chung M Lai,
goi ci nh bng bt cu danh t no, th cung goi chng bng danh t d.
t trn Vit ng
S kin ny c th bin thnh lut chung tc hoc duoc. H dn no goi chng l
NH TI th nhut dinh dn d thuc chung M Lai, khng c ngoai l bao gio ht.
Ngn ngu hoc lai phuc vu chung tc hoc duoc mt cch chc chn, d l diu bt
ngo.
Nu Nht khng bin Thang thnh K th nhut dinh chng cua cc b Nht Bn l
TANA, cho khng l UCHI.
t trn Vit ng
Chunng IX - V loai tu Ci v Con
Khi hoc ngn ngu cua cc dn tc gc M Lai, chng ti c nhn thy mt diu Ky di
ny l tr ngn ngu Vit Nam ra, cn th khng c nhm M Lai no c loai t CI
ht, v c nhiu dn tc khng h c bt cu loai t no.
Theo nghin cuu cua gio su Trn Ngoc Ninh (Bch khoa s 349, ngy 15/07/1971) th
ci cy chng han, l mt t, tuc l mt don vi bt kha phn, v nhu th ci khng cn
l loai t nua, nhu chng ti d ni. Nhung chng ti hoi nghi ngo v Vit ngu, qua
cuc kim sot cua chng ti, chi l M Lai ngu mt trm phn trm, m khng c
nhm M Lai no c nhung t c CI dung truoc ht.
Th du ta ni Ci thangth M Lai Nam Duong ni Tanga, Chm ni Thang; Nht Bn
ni Tana cho khng h nghe ho ni Ci Tanga, ci Thang, ci Tanabao gio. Lai th du
ta ni Ci cua sng th M Lai ni Kuala sngai, tuc cung khng c Ci dung truoc.
M khng ring g M Lai Nam Duong, m Cao Min, Thi, Chm, hay Nht Bn g
cung th ca, khng ai c Ci ht.
Dng bo Thuong Bru giu loai t nhut, nhung vn khng c loai t CI.
Nhu vy ta phai hiu rng CI cua Vit Nam l loai t moi sng tc v sau, do mt
anh huong ngoai lai, cho gc t khng c, m cc nhm khc, tuy c chiu anh huong
ngoai lai, cung khng c, v CI so di nay sanh ra trong Vit ngu chi v mt ng
nhn cua dn chng Vit Nam, m khi ni dn ng nhn th phai hiu rng cc dn
lc khc khng cng chung ng nhn voi ta, nn ho khng h c CI.
Chng ti tm hoc, m thy rng CI chi moi xut hin sau M Vin thi, cho khng
c lu doi lm, m, nhu d ni, chi do mt s ng nhn cua dn chng Vit Nam.
Nn bit rng trong dao qun vin chinh cua M Vin, tuy c qun Da Lang, qun
Quang Dng, Phc Kin, nhung chu lc qun vn l nguoi Hoa Bc, v cc tinh
Quang Dng, Phc Kin chi moi bi nh Tn chinh phuc truoc d khng lu, v ho
chua bin thnh Tu, v nu c mt ho, ho cung ni mt thu ting Tu ba tron. Qun
Da Lang cung khng phai l nguoi Tu.
Vy ngn ngu duoc ni quanh cc trai qun, phai l Quan Thoai. M Quan Thoai th
c danh t C (ho cung doc l C, cc nh nho ta cung doc nhu th), nhung danh t
y khng phai l loai t, n l danh t, v c nghia lOcn vi.
Ta cu nhn vo mt gia dnh Quang Dng o Si Gn th r. Dn Quang Dng cung
ni ting Tu, nhung doc by ba ca, y ht nhu cc nh nho ta, cho khng bao gio c
ngn ngu Quang Dng nhu ai cung tuong.
Mt ng gia truong Quang Dng chia bnh cho con ng ta, v ng ta ni: Dzch c,
Iuong c, xm c, v.v.
C l C doc sai cho khng c g, v ng ta mun ni: Mt don vi, hai don vi, ba
don vi dy.
t trn Vit ng
Dn Lac Vit d nghe lnh Hoa Bc ni: i c, lng c bng Quan Thoai, v ng nhn
rng truoc tn cc mn vt, phai c t C (doc sai l CI) moi l hay. Th ri ta chp
nhn t y, n bin thnh loai t cua ta, v dng thoi bin hn vn pham ta, vn
khng c loai t CI bao gio ca, truoc M Vin.
Nu khng hiu nhu chng ti, th khng sao ct nghia ni tai sao khng c nhm
M Lai no c CI ht, tr M Lai Vit Nam.
Truoc dy, ta khng bit ta thuc chung no, v tin theo ng H. Maspro rng l ta l
mt chung ring bit, khng dnh voi ai ca, th nu chi c ta l loai t CI, khng lm
ai thc mc ht. Nhung nay bit chc mt trm phn trm rng ta l M Lai, v ba
bn muoi dn tc khc nua cung l M Lai, th s kin chi c mt mnh ta c loai t
d, phai duoc dt thnh vn d nghin cuu v duoc giai dp thoa dng.
Chu truong rng CI v CON khng th giao hon voi nhau cung khng n. R
rng ca dao ta ht:
Ci c, ci v)c, ci nng
Chng nhung CI d giao hon voi Con vt, m giao hon ca voi Con nguoi nua. D
l du hiu lam dung cua bui du ng nhn, ta dng CI loan x ngu, sau ri ta
moi han ch n d dng lm loai t chi d vt bt dng m thi.
Chng ti lai c bng chung rng dn Lac b Tri, hi thoi Trung c ni Con nh, Con
!, Con trci, thay v ni Ci nh, ng trci, Cc ! nhu ngy nay.
Vy Ci l loai t kha phn. Tnh cch kha phn l r trong hai cu di thoai sau
dy:
Bc lm g d?
Ti dn cy.
Khng th ni ti dn Ci cy. Cn tnh cch c th giao hon, th cu ca dao trn kia
d cho thy, m khng phai tai ca dao c nn moi cn giu tnh cch d, m ca tuc
ngu hin kim cung cn mang tnh cch giao hon v ta thuong ni: Phn con ong,
ci kin v loai t Ci chi moi c mt sau M Vin m thi.
Cn CON? Loai t CON th dn Lac b Chuy v Lac b Tri c. Nhung d cung l
loai t moi xut hin v sau, tuy xut hin truoc loai t CI, nhung vn khng lu
doi lm.
Theo mt chuong toi, qu vi se thy rng CON, KO, O chi c nghia l NGII hi c
thoi. Nhung danh t NGII lai ra doi, thay cho CON, O. CON ha ra du dng v
nguoi ta cho n mt ci nghia khc. Ta dng n d lm loai t (Mot gnrique) dt
truoc cc vn dng (con chim, con vu) hoc cc vt nho bi dng (con dao).
S thay bc di ngi xay ra vo thoi no? mt chuong toi chng ti cho rng vo
khoang 500 nm truoc Ty lich, tuc vo thoi m mt ng Hng Vuong vay muon
KITA cua Lac b M. Thoi d, NGII d xut hin, nhung chua mang du huyn
v chi moi mang nghia l MAY.
t trn Vit ng
Di voi tai cua nguoi C Vit cn sng st o do Mu Gi l nguoi Kha L Vng th
CON CH c nghia l NGII CH v ho bit CON m khng bit NGII, lai
khng bit CON voi tu cch loai t.
Ta may mn cn ca dao, tuc ngu xua, nn ta moi dng lai duoc xu chui bin dang
cua cc danh t v nho th ta moi thy moi thay di, NGII nguyn thuy, NGII
c, NGII trung c ra sao.
Chng ti bt gp s vay muon v bin nghia cua Con trong ngn ngu cua nguoi
Ma. Nguoi Ma l dng bo Thuong trn Cao Nguyn Lm Dng, ho cung thuc chi
Lac b Tri nhu ta (nhung cc ng Ty d ni liu rng ho l Cao Min).
Trong ngn ngu Ma, Con duoc dng nhu danh t v c nghia l Nguci y nhu noi
nguoi Thi, nhung n cung duoc dng nhu loai t, ging ht nhu Vit Nam. D l
chung tch bin nghia nhung chua xong, v chung tch d dnh du thoi moi bin
nghia Con, duoc dng nhu th d, tuc va l danh t c nghia l Nguci, va l loai
l.
Du vt thoi gian cn nguyn ven trong ngn ngu Ma. Ho lam dungCon y ht ta lam
dung Ci d goi Ci C, Ci Vac, Ci Nng, v ho ni Con Trci, Con O, Con Cy.
C le xua kia, thuo ta cn o vo trnh d cua nguoi Ma ngy nay, ta cung ni con
troi, con d, con cy, y ht nhu nguoi Ma. D l s lam dung cua bui du.
Nguoi Ma c nhung bi dn ca nhu sau:
Kp kon sim, any tcm ta any
Kp kon M) any tcm ta !uct
Dich nghia:
t con chim, ti chi sanh s voi ti.
t nguci M), ti phai dnh nhau voi ho.
Chi trong hai cu, ta d thy rngCon duoc dng voi ca hai nghia: danh t (c nghia
l nguoi) o cu duoi, v loai t o cu trn.
(bt nguoi Ma l bt cc t binh trong nhung cuc chin tranh b lac, tuc d
nguyn ven noi nguoi MA cua th ky 20)
Nhung chng nhung c Con Ma, m lai c Con Troi nua:
Ring tua con tr, tua tic
Cp tua mi, tua any
Dich nghia:
Trci !5ng vci !t (con tro =con Trci)
Anh vci em !5ng vci nhau
Ta lai cn mt danh t Ci rc ri nua, tuong cung nn ni r ra, mc du danh t
ny khng gy ng nhn bao nhiu.
t trn Vit ng
Khi nguoi Tu ni ho di Ci xi, tuc di Thi, di Cho, th Ci o trong truong hop ny,
hon ton khng lin h dn nhung Ci khc. Ci o dy l danh t Tu m ta doc sai
lNhai v c nghia lOucng phc (Rue).
Thi cua Tu, khng phai chi c nghia l cho, m cn c nghia l thnh ph. Vy di
Ci xi l di Nhai thi, tuc di qua cc ph cua thnh ph, y ht nhu Vit Nam ni Oi phc.
Oi Ci Xi cua Tu, khng h chi c nghia lOi Ci Ch( du, mc du khi ni nhu vy,
ho cung c th di cho, nhung khng phai lun lun di cho, min c di qua cc Ci,
luc cc Nhai l du ri.
Hin o Cho lon, ngoi cc bang tn ph cua nh nuoc, nguoi Tu thuong dt mt
bang nho d chu Tu, d dng bo ho bit du l du. Dai khi c mt ng hem
mang tn l -Y-H)ng, cn duong L Nam D nguyn vo thoi Php thuc tn l
Rue de Canton, th nay n mang tn chnh thuc cua nh nuoc l duong L Nam D,
nhung c bang nho chu Tu d lQu4ng Ong Nhai, m ho doc lQu4ng Tcng Ci.
Danh t Ci ny ta khng c dng trong Vit ngu, m chi bin thnh Nhai trong Hn
Vit m thi, nhung di khi cung gy ng nhn v nghe nguoi Tu ni rng ho di Ci
Xi, ta ng ho nhut dinh phai di Ci thi, tuc Ci cho.
Lun tin, chng ti cung xin ni r v tinh t Ci cua Vit ngu. Ci khng h c
nghia l ging Ci, m oi om thay, lai c nghia l ging dc.
Trong M Lai ngu, tinh t Laki, bi Chm bin thnh Licy v Vit bin thnh Ci, c
nghia l dn ng, l ging dc, l lnh tu. Ngn tay Ci khng phai l ngn tay cua
c no ht, m l ngn tay to nhut. Duong Ci khng phai l duong d cho nguoi
dep di dao m l duong rng ri, tho Ci l tho xp dy.
Con d)i ci mang, khng phai l Me chiu trch nhim, m l cha lnh du, vBc Ci O)i
Vucng, khng phai l ng Phng Hung v b Phng Hung, m chi c ng Phng
Hung thi.
Hin nguoi M Lai c thnh ngu Ibu LKi.
Ibu = Bu=Me
Lki =Thu lnh
V thnh ngu d c nghia Me l nh lnh dao.
ch ny, c hoi nhiu kh cn phai ni tht r. Thnh ngu Ibu Lki cua Nam
Duong (Lac b M) l thnh ngu d sn c cua ho vo thoi m ho cn theo mu h.
Nay ho d theo phu h ri th dng l g ho phai sua lai thnh Babu Lki v:
Babu =B
Lki =Lnh tu
Nhung ho lai khng bun sua. Ta nguoi Vit Nam, ta d sua Ibu Lki vo thoi
Phng Hung thnh Babu Licy, v ta d theo phu h vo thoi d. Sau ta bin mi th
Babu Licy tro thnh B Ci.
Nhung Ibu hay Babu g cung khng quan trong. Diu chnh yu l Licy =Ci =
Lnh tu, v Ci cua ta l Dn ng, l Lnh tu cho khng l ging Ci.
t trn Vit ng
Dai C Vit, cung th. C chi l Lki, l Ci m thi. Hin trn Cao Nguyn dng bo
Thuong dng ting Ci voi cc nghia sau dy: Ci !u, Quan tr(ng, Thu lnh.
CnCi c nghia l ging Ci l do ngu nguyn khc tao ra, d ni r o du Chuong.
Min Nam c thnh ngu On b l)i ci d tro nguoi bn nam bn nu. D l ting
M Lai r rng.
Lai =Lagi =M lai cn
Ci =Dn ng
On b l)i ci c nghia l!n b m l)i cn l !n ng.
Lagi cn d du o tinh Bnh Tuy, o d c mt lng tn Lagi. C le nguoi Chm hay
nguoi Vit d nut mt ting cho Lagi khng, chng c nghia trong dia danh. Tinh
Bnh Tuy l dt Cc Nam cua Chim Thnh, thuo Cha Nguyn dit Panduranga,
nn o d cn lm dia danh Chm tuc dia danh M Lai, v nguoi Chm r rng l M
Lai, Lac b M.
Ngn ngu c suc sng mnh lit. Cch dy vi muoi nm, nguoi Vit min Nam c
sng tc thnh ngu On b l)i !c. Cung voi ci nghia bn nam bn nu, v ho qun
nghia cu nn ly thnh ngu lai ci v nghia. Ho hiu Ci l ging ci, cn Lai ltrc
thnh. Dn b lai ci =Dn b tro thnh ging ci, th qu v l.
Th nn ho moi sua lai, d cho n huu l ra. Nhung ton th nguoi Vit min Nam
du nhut dinh dng thnh ngu c ve v l, khng ai dng thnh ngu moi ca, mc
du n c ve huu l hon.
Tai sao ci c ve huu l lai bi ty chay? V tim thuc v tm d cua dn tc cn mo
mng nho mang mng ci nghia cu, tuy ngy nay c ve v l, nhu ngy xua th
dng.
Ci dng d d bt r tht su, thm cn c d noi tm no ho, nn ci moi, c ve
huu l bao nhiu, ho cung gat bo ra ngoi.
Dy lng cua ho cn giu Lagi Licy.
C mt cuc tranh lun rt vui ve v nghia dng cua cu du cua bi ht Bat ci h5
khoan. Dy l dip m chng ti trnh ra s tht d dut khot cuc tranh lun si ni
d, bng vo phuong php truy nguyn cc danh t c m chng ti tm lai duoc tt
ca. Nhung danh t cua Lac bin mt tai Vit Nam c hai loai, mt loai cn nm d,
nhung thin ha khng cn ai bit nghia nua. Mt loai nm o cc quc gia M Lai
khc, t Dai Hn dn Nam An, dn Trung My.
Vu ny chng ti c m chi trong quyn su cua chng ti, nhung khng dm ni di
dng, v quyn su qu di, nh xut ban ht tin in, bt phai thu ngn lai cn 900
trang, thnh thu phai ni tt v qu nhiu vic.
Nguyn ng M. Durand c giai thch Bat ci h5 khoan nhung khng n g ht, chi ct
nghia duoc c ting H m ng dich l Oh! mt loai ting d cng goi nhau lm
vic, cua Php.
t trn Vit ng
ng Ng Qu So (Hanoi 1943) giai thch rng: Truoc khi ko nhau di thnh hng
th tre con bt thm bng cch ai rt duoc ci rom no ngn nhut th lm truong
don. Nhu vy, tre con goi lBat Ci. Ri thnh ra bt ci h khoan.
ng L Khnh Vn giai thch rng Bt Ci =bt c.
Cn nhiu nguoi tm nguyn cu ny, nhung chng ti chi trch nhung ng c tm
duoc cht dinh s tht, hoc c ni ci g dc do m c sai, vn duoc trch.
ng Tn Vit Diu o nguyt san Van Ha s 56 (1960) thy l chua n nn cho rng
t ci =Bt cay, v d l t ngu Chm m ta muon o min Trung, v Bt l Cy
cho cnC)y l boi cho.
S tht ra sao th ta cn bit tht r. D l hai dng t Trung c, m ta muon cua
nguoi Muong tai Hng H, cho khng phai l moi vay muon v sau ny cua Chm,
m Bt v Cay cung khng gian di nhu ng Tn Vit Diu d giai thch, m nghia
cua Bt Ci cung khng phai do Bt Cay m ra.
ng chung l ta muon Bt Cay cua nguoi Muong l r ra trong t din K.T.T.D, ho
c dinh nghia, m dinh nghia rt rnh re hon Huynh Tinh Cua rt nhiu lai c dua
th du l mt cu tho Vit min Bc: ,M(t con thuycn c)y bt bn giang.
c Vit vn c tip xc voi nguoi Chm, nhung chng ti cho rng bc Vit khng
c muon cua nguoi Chm, v ho c vn tho dng hai ting d, ho lai dinh nghia
dng hon Dng Trong m dai din l Huynh Tinh Cua.
Nu chi l vay muon noi nguoi Chm, tai Dng Trong th lun lun t din K.T.T.D
c vit: Theo Huynh Tinh Cua hoc: Ting cua Dng Trong hay l: Ting cua
Nam Ky. V Bt C)y th t din d, chng nhung khng c ghi nhu th, lai dua tho
min Bc ra lm th du, th l min Bc cung c Bt Cay, v canh ho d c nguoi
Muong d ho vay muon, khng cn phai muon xa dn th v Muong v Chm l
mt, hi doi xua.
Mt ln nua, chng ti thy rng cn phai nhc rng o ca ba noi du c Lac b M, v
c chung tch. Bc H c t tin cua nguoi Muong, chua bi Tri ha (chng ti ni
Tri ha m khng ni Vit ha v Muong hay Chm, hay Ph Nam g cung du l
Vit ca). min Trung, c nguoi Chm. min Nam c nguoi Ph Nam m chng
ti se chung minh rng ho cn tn tai hi du th ky 17, thuo dn ta di cu vo Nam.
Vy danh t no, vay muon cua ai, v tai du, du c th bit duoc ca. Khng phai
h cu l ting Chm th nhut dinh phai vay muon o min Trung v bn dn tc sau
dy, n ni y ht nhau: Muong Trung C, Chm hin kim, Ph Nam trung c v
Nam Duong hin kim (c chung tch).
Ta d bit rng Muong, Chm, Ph Nam, Nam Duong, du l M Lai, thu M Lai
m chng ti goi l M Lai dot II, Ty goi l Austronsien cn Tu c th goi l Lac
b M. Vy tt ca cc dn tc d du c Bt, Cay, nhung duoi hnh thuc khc v
nghia hoi khc mt t.
V khi mt danh t kh c cua ta m gc Lac b M th l ta vay muon cua nguoi
Muong tai Hng H, cho khng phai l cua Chm, sau doi nh L. V nn nho rng
t trn Vit ng
nguoi Muong thuo xua sng ln ln voi ta cho khng c bit lp nhu ngy nay, v
ho cung chua bi qu nhiu anh huong cua Lac b Tri l ta, nhu ngy nay, m vn
ni ting M Lai Nam Duong, y ht nhu Chm.
Nhung danh t moi vay muon cua Chm sau doi nh L du v nhung ting d
khng c du vt Trung c.
CAY l KUK v n chi c nghia l trnh n nhau trn sng, trn bin, khng cu
phai bn no.
BT l PT c nghia l Ko cy cho kh khan. Khng c ting no c nghia l BI
CHO v CY CHO ca.
Ta, nguoi Vit Nam, M Lai dot I, tuc Lac b Tri, ta d bin nghia, nhung bin rt
ti tnh, khng bin liu linh m da theo nhung nghi su kn cua lng dn tc cua
ta l dn M Lai, mc du ta chi l M Lai dot I, b Tri, nhung hai thu M Lai, du
dng dn tc tnh voi nhau, dng tm hn voi nhau.
Chng ti ni PT cua Lac b M l ko cy cho kh khn. Tai sao lai kh khn? Ta
nn nho rng c su Trung Hoa ta dn Vit ly bn Tri lm bn thun. Vy khi trao
phu phai li t ta qua huu, tuc di nghich voi thi quen cua ho l ho nghe kh khn
Im.
Th nn dn Vit moi cho PT ci nghia l li t ta sang huu (trn sng) hoi khc voi
nghia tht, nhung vn huu l, v chnh nghia tht cung chi l mt cch ni bng by
rng l li t ta sang huu.
T din K.T.T.D d dinh nghia dng rng BT l li t ta qua huu, cn Huynh Tinh
Cua th ni l ca hai ting du c nghia l t ta qua huu, hoc nguoc lai, tuc sai hon
min Bc tuc s vay muon khng xay xa o Dng Trong m o Dng Ngoi, vay cua
nguoi Muong, tuc thuc vo thoi Trung c cua Vit su, 500 T.K vy, cho khng phai
l thoi nh L m ta dnh Chm du.
Cn CAY? Chng ti d giai thch rng KUK chi c nghia l trnh n nhau trn mt
sng. Nhung dn ta d trt cho PT ci nghia l trnh t ta sang huu, th t tin ta
phai gn cho Kuk ci nghia l t huu sang ta, nhu th moi c chu dng t chnh xc
d dng trong vic hnh thuyn.
D l cn ci v nghia tht dng cua CAY v BT.
Nhung n khng lin h g toi BT CI ht.
ng Durand d v tnh dng, khi dich H ra OH, v tnh v ng khng bit ly
mt ting M Lai no ca. Cn ng Ng Qu Son th tri tnh dy, nhung chi dng
phn no thi, v ng khng bit ngu nguyn cua BT CI. ng dng v hin nay
dn ta vn cn ni BT CI d din ta ci |at tham !c lm ci, trong nhung cuc do
den.
Ngy nay, o Nam Ky, nguoi mnh, trong gioi co bac, cung thuong ni LM CI
v BT CI. Lm ci l g th ai cung bit ca ri. Cn bt ci duoc dng trong tr
t trn Vit ng
dnh cc t mi nguoi lt mt l bi, h ai lon nt th duoc lm ci, tuc vn cu bt
thm d lm Licy.
ng Tn Vit Diu giai thch v BT CI khc voi chng ti v ng nghi rng Bt Ci
do bi ht HAI H KHOAN cua Do Duy T m ra. D l bi ht m ho Do lm ra
cho thuy thu ht, v tre con bo mt HAI, chi cn chu H5 Khoan.
Theo ng, h cho thuyn l c ni BT CAY, v thuy thu va h Bt Cay, v thuy
thu va h Bt Cay va ht Hai H Khoan, tre con bt chuoc, nhung bo st ting
Hai.
Tre con bo st mt ting th cung c th c duoc nhung xem ra kh c th lm, v
BT CAY l ting chuyn mn m tre con cu nho duoc th HAI khng l ting kh,
sao chng lai qun?
Nhung suy lun cua chng ti chua bc ni kin giai cua ng Tn Vit Diu du, v
d chi l suy lun, thuong thin lch, cho khng phai chung tch vung. Chung tch
vung l dy:
Theo ch chng ti nho, th bi ht y khng c tn l HAI H KHOAN, m l Quan
hai h khoan. V th m nh xut ban cua Do Duy Anh o Hu moi ly tn l nh
xut ban Quan Hai.
Quan =Nhn
Hai =Bin
D l hai ting c nghia. Duoi dy l ba ting v nghia:
Hai =Bin
H =H
Khoan =Rng
H4i h5 khoan v nghia v n sai vn pham chu nho. Vn pham d phai lKhoan h5 h4i,
v chuyn sang ting Vit l Bicn h5 r(ng. Ci tn m ng Tn Vit Diu dua ra, nu
chuyn sang ting Vit th l|(ng bicn h5, tuc sai vn pham.
Chng ti khng tin rng mt bc danh nho nhu Do Duy T lai lm v vn pham
Tu, khi ng dt tn bi ht cua ng lH4i h5 khoan.
Nhung vn d, khng phai l thao lun v vn pham Tu, v n chng lin quan g
loi bi ny ht, nhung cn ni ra s tht, v s tht d, cho bit mt s tht lon hon,
c lin h dn vn d.
Nu Do Duy T khng sai vn pham Tu th bi ht khng th no l H4i h5 khoan
duoc, m phai l Quan h4i h5 khoan, v H5 khoan nhut dinh KHNG PHAI l chu
nho, boi chu nho phai lKhoan H5.
Khng phai l chu nho th l ting Vit cho khng cn ting no khc m nm o d
duoc, hay dng ra l ting Lac, nhung Lac b M cho khng phai Lac b Tri.
Do Duy T l nh nho khng cch mang, t lm cung v vn chuong, vn pham.
Vy khi ng ghp chu Nho Quan h4i vo voi chu Nm H5 khoan th dch thi l H5
t trn Vit ng
khoan l mt tn ring (Nom propre), tn cua mt bi ht c hon, v l tn ring nn
ng khng c dich ra chu Nho, phai d nguyn nhu vy d ghp vo chu Nho.
Th du mun vit: Ti doc truyn Les Misrables th mt nh nho cn thn phai vit:
Ng !(c Lesmisrables cho khng th vit Ng !(c Bn cng nhn truy(n, v khng dich,
nguoi doc se bit ngay sch m chi l sch no, cn dich th qu nguy, boi Nht Bn
cung c mt tc phmBn cng truy(n, m KHNG L ban dich Les misrables cua V.
Hugo.
Ay, Do Duy T ghp chu Nho v chu Nm chnh v ng l nh nho thng minh,
nht dinh khng dich tn ring so nguoi doc khng hiu ng dinh m chi dn ci g.
ng khng dich th nguoi ta bit ngay rng:
Quan hai =Nhn bin
H khoan =d ca bi H5 khoan cua dn tc .
Th th ngay trong tn cua bi ht cua ho Do, nh nho y d tit l rng c mt bi
ht c hon m ng d m chi dn trong ci tn cua bi ht cua ng. Bi ht c hon l
bi Bat ci h5 khoan. Vy Bat ci h5 khoan khng phai xut hin do bi ht cua Do Duy
T, nhu ng Tn Vit Diu d vit, m nguoc lai bi ht cua Do Duy T bt ngun
l bi Bat ci h5 khoan.
Nhung tai sao ho Do lai khng dt tn bi ht cua ng l Quan h4i bat ci h5 khoan,
m lai bo bot hai ting Bat Ci? V ng qun nghia BT CI, nhung cn nho nghia
cua H KHOAN.
Ai bit duoc H KHOAN l g th hiu duoc bi ht c v hiu duoc thm cua Do
Duy T, v bit duoc thm rt nhiu truyn b mt cua thoi Trung c nuoc ta, tuc
nhung g xay ra 500 nm truoc Ty lich m bon Lac b M dn o tro voi vua Hng
Vuong.
Quyn su cua chng ti bi xn ht 1000 trang, tuc xn tt ca nhung g m Chuong
ngn ngu ti hiu d cho bit v doi sng tinh thn, d cho ta bit ci m gio su Trn
Ngoc Ninh ch l tin su hoc do, khng cho bit duoc. Qua tin su hoc khng bit
nhiu chi tit, nhung c ngu hoc th vach r tng ly tng t moi vic nho nht nhut.
ng Durand d tnh co dng, khi ng dich H =Oh. Chng ti ni ng v tnh v
ng khng bit ting M Lai.
M Lai Lac b M, t tin cua nguoi Muong, tai Bc Vit c hai ting l AIHO v
HAI, dng nghia voi nhau, v Chm bin thnh HI, HI, v ta bin thnh H,
HI, H, H, I v I I. D l ting dng d goi nhau.
H l do ah, cn khoan l do kuang. Bt ci h khoan l :
IR LICY AH KUANG!
Ior =bt
Licy =Ci =lnh tu, thu lnh (B Ci Dai Vuong)
Ah =i, h!
Kuang =Thu lnh, t truong, chu soi
t trn Vit ng
Cu d dich thot l: Thu lnh oi ta n lc d bt tuong thuy qun (cua dich) h!
KUANG to hon LICY nn ta goi thu lnh cua ta l Kuang cn goi thu lnh dich l
Licy.
Chng ti d chung minh trong quyn su rng vo thoi Do Duy T ta cn bit ting
cua Lac b M, chua bin dang. Bng chung l tn xua cua cua l duoc Ng Th Si
phin m l C la, tuc phin m dia danh Kuala cua Lac b M. Cc su gia xua ta
lun lun dich, khi no ho dich duoc. Nu l Cua L th ho Ng d goi l L Mn
hoc L Khu, nhung ho Ng lai phin m tuc noi d, vo th ky 17, cn mang tn l
kuala y ht nhu vo thoi Gia Long m cua Thun An cu cn duoc goi l Eo, mt
danh t cua Lac b M.
Tn cua bi ht c gm 4 ting, nhung chi c 2 ting l danh t chung cua hai chi Lac,
d l LICY v AH, cn Por tuy hoi ging bt, nhung khng phai l ngu nguyn
cua bt. Kuang th khng bao gio thnh Vit ngu v sau ht, v bi ln ln voi Quan.
Chung M Lai v dich v thuy vn, nhung Lac b M ni danh hon Lac b Tri, v
c le d l bi ht cua bon Lac b M xin quyn sng chung voi vua Hng Vuong,
phuc vu nh vua trong thuy qun cua nh nuoc Vn Lang.
Xin ni r v AH. Lac b M c hai ting dng d ku goi l AH! V HAI!
Chm bin thnh HI v HI. DNG HI l cnh dng cua nguoi Chm. Cn ta th
bin rt nhiu. Chi c hai ting d m n de ra HI, I, I I, I , (Coi chng:
H l ting Tu, cn HAY l ting cua Lac b Chuy tuc Min Din, Ty Tang,
Cao Min).
D bao Chm bin Hai thnh HI v HI, nhung sao ta lai dng Hoi v Hoi cua ho
d chi ho, hai ting d, du phai l ting cua ta? Mt nh tr thuc Chm ri tai cho ti
bit rng khng nn goi ho l HI, l Hoi, ho se tuc gin gh lm, v d l ting m
ta goi ke khng trong.
Nguyn khi xua, tai bin gioi, ho khng thy ta ho cu goi mi: Hoi, Hoi hoc
Hoi! Hoi. Ta chng hiu g ht, bn dng hai ting d d tro ho, mt cch chm
bim, mun ni rng d l dn ua ni Hoi, Hoi
t trn Vit ng
Chunng X Vng ni An Tai hay l yu t Mng C trong Vit ngu
Khi sch ny chua in xong, chng ti c dng Chuong I d lm mt cuc thuyt
trnh, sau bui ni chuyn thn mt, c cha th gio cho qu vi thnh gia nu thc
mc.
Mt vi gio su c khuyn chng ti, khi m chi dn quyn Ngu5n gcc M Lai cua dn
i(c Vi(t Nam (cho khng phai dn bui thuyt trnh) rng nn cn thn khi chu
truong rng Nht ngu chua dng 65% ting Tu v 35% ting M Lai.
Theo vi gio su th Nht ngu c chua dng dn tc M Lai l khm ph cua chnh
mt nh ngu hoc Nht. Nhung cc nh ngu hoc u My kim sot lai th thy rng
dn tc M Lai trong Nht ngu rt t v thuyt cua nh ngu hoc Nht bi bo qun
lun.
Tuong dy l mt vn d hay, chng ti trnh by lai tht r chu truong cua chng
ti d t bo chua v d t cho thy rng cc ng Nht ng Ty du khng dng.
Khi thuyt cua nh bc hoc Nht ra doi th chng ti cung hay bit, nhung c mt
diu m nh bc hoc d khng hay bit, m cho toi nay cc ng Ty cung chua bit l
c hai thu M Lai: Austroasiatiques v Anstronsiens, m Tu goi l Lac b M v
Lac b Tri, hai thu d chi ging nhau v ngn ngu c 40% m thi, v khi doi
Himalaya, dinh cu o cc dia bn khc th ho sng tc khc ht.
Phn bit ho l cc nh tin su hoc m cng trnh khng duoc cc nh ngu hoc bit.
V cc nh ngu hoc chi tip tuc bit c mt thu M Lai dc nhut l M Lai Nam
Duong v dn d dang t xung l M Lai.
Trong quyn su, chng ti trnh by r l Nht Bn l M Lai hn hop y ht nhu Vit
Nam. Nhung cc nh ngu hoc cu chi bit dc c mt thu M Lai th ho bc nh bc
hoc Nht hoi oan. Voi lai chnh nh bc hoc Nht d cung chi bit c mt thu M Lai
dc nhut.
Th th trong s vn M Lai m Nht cn giu duoc l 35%, chnh nh bc hoc Nht
v cc nh ngu hoc th gioi cung chi thy c 7% danh t M Lai, cn vn pham th
khng c M Lai g ht.
Tai sao l M Lai hn hop, th dng l phai c 2/3 =17,5% danh t Nam Duong, th
m lai chi c 7%? V nguoi Nht bin nt danh t Nam Duong ht, khng chuyn
mn khng th nhn ra.
Chng ti xin trnh ra mt th du: Hin nay v BY GI nguoi Nam Duong ni l
MASA INI.
INI l trang t chung cua chung tc m ta cn giu duoc duoi hnh thuc NI, NAY, v.v.
Nht cung giu duoc hi c thoi. Nhung ho bi hu du cua Ph T trn ngp hi cui
nh Tn, thnh thu ho bi truyn nhim c php HIIN DAI. Th nn ho doi INI, d
truoc MASA, n ha ra l INI MASA =HIIN DAI. Ini masa duoc dng mi cho dn
t trn Vit ng
thoi canh tn th ho lai vit dnh cc danh t cua ho lai, v bt chuoc Ty (tuc cch
dy khng lu).
Trong cuc vit dnh d, NI bi nut v SA bi nut, nn nay chi cn IMA. Khi so
MASA INI voi IMA, khng cn nh bc hoc no m bit hai ting d cng gc m ra
ht.
Th nn s tht c 17% ting Nam Duong, nhung cc ng chi bit c 7%, ri cc ng
ch rng thuyt d sai. Nh bc hoc Nht ci khng duoc cung dnh chiu thua. Va
Iai vo nm m nh bc hoc Nht d khm ph ra s kin ni trn th khoa tin su
hoc lm vic chua xong. Khoa hoc chua thy du vt di cu cua chung M Lai t Dai
Hn xung Dng Nam . Nhu th, ngn ngu cua hai dng phai ging nhau 100% ho
moi nhn nhn, phuong chi lai ging nhau c 7% nhung cung d nt ht nhu MAS
bin thnh MAD, MATI bin thnh NAKI.
17% danh t Lac b Tri th khng bao gio duoc ai bit ca. Nh bc hoc Nht d d
khm ph mt s kin lon lao, cung khng bit c bon Tri trn doi ny. Cc ng Ty
Iai cng khng bit hon, v cc nh bc hoc u My lm vic o Dng Bc khng c
lm vic o Dng Nam v nguoc lai. Khng c ai o Dng Bc m bit ting Vit
Nam v ting Thuong Vit ca.
Danh t cua bon Lac b Tri l bon thua trn bi phe Thin Hong l Lac b M lnh
dao, tuy t bi bin sai nhu danh t Nam Duong, nhung khng ai bit ting Vit Nam
v ting Thuong Hai th lm sao dy?
Th du, con sn (xo mt) cua ta th Nht goi l SANA. Sana du phai l ting Nam
Duong, nhung cc ng chi bit c ting Nam Duong, th moi cht. Ci SING cua ta,
Nht goi l TSUNO, cung du phai l ting Nam Duong, th nhung cc ng chi bit
ting Nam Duong th lm th no?
Vy cc ng bn kt lun rng Hn ngu v Nht ngu thuc dng An Tai ngu.
Vn pham cua Nht nhu th ny:
O !y chi c con ch l c hay khng?
Ta ni:
O !y c con ch hay khng?
CHI, nguoi Nht ni l N, nhung d cung l s truyn nhim cua 127 huyn cua
Phu T, cho M Lai khng bao gio c c php d. Tuy nhin ho vn khc M Lai o
dim dng t C bi doi ra dng cui cu.
Nhung khng v th m phu nhn ho l M Lai duoc. V vn d vn pham bi bin,
chng ti d ni nhiu trong quyn su. Chnh danh t moi truong tn, cn vn pham
th rt d bi mt, nguoc hn voi tin tuong cua moi nguoi.
Vy ng Nht v ng Ty khng nhn din duoc 8% ting Nam Duong trong Nht
ngu v tuyt di khng bit 17% danh t cua Lac b Tri tuc cua Dai Hn, Vit Nam
v Thuong Vit. Dai Hn goi con ch l con KAI (con cy) khin cc ng Ty dic tai,
cho d l ting Mng C! Ho goi TRNG l TAL, cc ng Nht cung dic tai lun, v
t trn Vit ng
Nht d qun danh t Trng cua chung tc vay muon cua Tu hng trm nm ri:
Nguyt ( yuyt ( Tsuk (i).
D l danh t cua Lac b Tri m Dai Hn l Lac b Tri thun ty 100%, khng
dng ly mt danh t Nam Duong no ht nhu Nht v ta d dng.
Chng ti cam ta vi gio su tu t d, d luu chng ti dn mt dim c th sai lm
to m ung cng hoc hoi. Nhung chng ti sn sng di thoai voi cc nh bc hoc u
My, nu ho thm dm xia dn chng ti.
V chng ti d c b ri. Theo tit l cua gio su Nghim Thm th Nht cung d
chot bit trn doi ny c bon Tri m chnh ta v Thuong Vit l Tri. Ho c dn Si
Gn d nghin cuu c gh thm gio su d tm s, nhung khng bit ho d hay bit
rng:
Sana =Sn (xo mt) (Vit Nam)
Tsuno =Sng (Vit Nam)
Mau =Ma (Vit Nam)
Mai =May (Vit Nam)
Arau =Rua (Kha Tu)
In =Anuk (Kha Tu)
Hay chua? D l danh t cua Tri m Nht v ta voi Thuong Vit du ging ht
nhau, nguoi Nam Duong khng c tr Komarau =Rua
Kamu =Cn
Kamiau =Cn nhau
R nhu ban ngy.
Ay d, ci 35% ting M Lai trong Nht ngu, thnh phn n nhu th d, nhung lai c
17% danh t Tri m khng nh bc hoc no bit ht, cn lai 17,5% danh t Nam
Duong th cc ng chi nhn din duoc c 7% ha ra khng dng k v khm ph cua
nh bc hoc trn bi bo tri l v th v bun lm l chnh nguoi khm ph cung dnh
chiu Forfait khi m nguoi ta cho thy r l chi c 7,5% th khng th ni rng ting
nguoi c gc M Lai duoc.
Khi m KIRI cua Chm v cua Nam Duong c nghia l Bn tri, bi nng dn min
Trung Vit bin thnh R d diu khin tru cy, th thin ha nhn din cn duoc,
cho Nht bin thnh HADIRI th chi c troi m bit rng KIRI v HADIRI dng gc
M Lai.
By gio chng ti xt qua chu truong u My cho rng Hn ngu v Nht ngu thuc
gia dnh An Tai ngu, xem n c dng hay khng, chng ti d bc bo chu truong y
trong cun s cua chng ti.
Trong quyn Ngu5n gcc M Lai cua dn t(c Vi(t Nam, chng ti d cc lc bc bo chu
truong cua sch u My cho rng Hn ngu v Nht ngu gc l ngn ngu cua vng
ni Altai (ty bc nuoc Tu) v cho rng hai ngn ngu d chi l d chi l M Lai ngu.
t trn Vit ng
Cc ng Ty d hoc ri nn moi dm vit nhu vy, nhung chng ti lai ca gan bi
xch cc ng, khng phai l ci buong m v cc ng n ni khng minh bach, khin
ca th gioi du hiu lm.
Cho hay, khoa hoc khng th ni m mo nhu nguoi thuong m phai chnh xc, nn
chng ti phai bc bo, v mc du cc ng ni dng, nhung thin ha lai hiu sai.
Vng ni Altai hi c thoi chia thnh hai khu vc r rt. ty nam, nguoi dn l
Nhuc Chi, ni ting An u, tuc ting Ty. D l xu Th L Phn. Khu ty bc l dia
bn Mng C, m v sau Mng C dt Kinh d Quaraqo- roum cua ho o d.
Khi vng dai danh vng ni Altai th ai mun hiu sao cung dng ca, nhung thin
ha lai hiu l vng Ty Nam, tuc vng Nhuc Chi v Hn ngu v Nht ngu l ting
Ty.
Chng ti cung d dich Altai l Ty Vuc trong quyn su cua chng ti, khng phai v
chng ti khng bit rng cc ng Ty ni dng, ho chi ni khng minh bach m thi
nhung chng ti c muc dch bc bo ngay v giy sp ln gi khi in quyn d, chng
ti phai loc bot trang th khng th ni di dng duoc m h ni tt l phai bc bo.
Vy dai danh mo h vng ni Altai cua sch u My chi c nghia l Mng C.
Nhung nu chng ti dich dng th phai giai thch di dng, m cc ng Ty cung
khng ni dng hon go-ram no ca.
Ba dn tc : Dai Hn, 2/3 Nht Bn v 2/3 Vit Nam du l M Lai Hoa Bc nuoc
Tu, cho khng lm sao m ho lai ni ting Mng C nhu cc ng Ty d lm.
Nhung cc ng Ty d lm v qua trong Hn ngu v Nht ngu c yu t Mng C.
Vit ngu cung mang cht t yu t Mng C nhung cc ng Ty khng bit nn
khng ni dn Vit Nam.
Tai sao ba ngn ngu d lai mang yu t Mng C? V Lac b M c lai ging voi
Mng C trn mt ti l 1/15 nhu so o hang lng Cuom d cho thy. Ring Dai Hn v
Nht, v o qu gn d nn yu t Mng C v sau, tuc sau cuc hop chung ln du,
Iai tng thm, nhiu nhut l Dai Hn. Nhung cc yu t Lac b Tri th cc ng Ty
m tit, nn khng bao gio ni dn, mc du d l yu t cn ban, t lm cung trong
Vit ngu v Nht ngu, cn trong Hn ngu th qu t, nhung vn c. Dai Hn mt gn
ht danh t cua Lac b Tri, nhung cu cn.
Cc ng khng bit hai diu:
I - Khng bit c M Lai dot I tuc Lac b Tri,
II - Khng bit l Lac b Tri c lai ging voi Mng C tai Hoa Bc.
Nhung ci so o hang lng Cuom d gat gm cc ng Ty o H ni v cc ng cho l
lai Tu, m lai tai c Vit, tuc Tu d toi xu ta t 5000 nm ri.
Nht c tinh t XIUUA, m cc ng k hiu theo Anh l SEWA, m ring Nht d
dng d chi toi hai vn th cua ho l SETSEWA v SEWA MONO.
t trn Vit ng
Cc ng Ty c bit ting Mng C, v thy trong Hn ngu v Nht ngu c mt s
danh t Mng C, nhung khng h c SEWA v MN chi c MN cua Lac b
Tri.
Nht SETSEWA =TCH XIA =LGENDE
Cn MONOSEWA =mt th kich din tung Phong tuc, v xua cung c nghia Phong
Tuc, trong So Dng ngu.
Vy trong ca ba quc gia Dai Hn, Nht Bn, Vit Nam du c mt s danh t Mng
C m khng ai d, khng d nhut l o Vit Nam.
Danh t KI l danh t cua Mng C, c nghia l nguoi duoi hnh thuc sau dy K.
KI CHO c phai chng l nguoi o cho?
Mng C: K
Cao Min: K
Vit Nam: Ke
NGII chi l mt danh t do mt ngu nguyn khc tao ra.
KI de ra CON.
Nhung CON v NGII ra doi ri m KI vn cn duoc thinh dung, qua cu ca dao
luong di moi, bit rng n moi v trong d c danh t TIIN v CAU. Hi c thoi ta
du c ni Cau m ni l NANG, y ht nhu Chm v M Lai.
O5n rang Kc Tr(ng lam cau
Kc Ct lam la, kc Mau lam ticn
Nhung KI khng de ngay ra KON du, m c hai ba th h giua dng doi cua bon
y. Ke de ra KO cua dn Lc (o D Lat), KO de ra CU cua dn Ma (o Lm Dng) ri
KO v CU moi de ra C AI cua Bru v NC cua Pach, ri moi dn KON cua Thi
v CON cua Vit Nam hi c thoi.
Dy l xu chui bin dang.
H th nht
Mng C: K
Cao Min: K
Vit Nam: KI
Lc: KO
Bru: CAI
Pach: NCH
Ma: CU
Thi: KON
C Vit Nam: CON
CON th hin Thi cn dng d chi NGII.
t trn Vit ng
Nhung c bng chung no d dm khng dinh rng trong Vit ngu c mt thoi no
d, CON c nghia l NGII hay khng? C. Bng chung rt vung v rt lu doi, c
t lm cung bn ngn nm.
Ta c danh t kp B CON. B con phai chng l nguoi pha bn B? Khng th no
m B con lai l B v CON CHU, boi cn anh, chi, chi em, ch, bc, c, d, du thu
ht, tai sao lai chi tro c B v CON CHU th qu v l.
Vy CON chi c th l NGII.
Nhung tai sao lai l nguoi pha bn b? Tai ch d mu h c thoi. Con theo ho me.
Nhung nguoi bn b, bn me l nguoi dng tc, cn ke bn ng l nguoi ngoai tc,
khng l b con (theo ch d mu h).
Vy b con l nguoi dng tc nhung m l tc b.
Ta lai c t ngu TO con hay TO nguoi. R rng:
Con =Nguoi
Cung nn bit hai diu ny:
I - TO CON chi duoc ni o min Nam, cn o min Bc th khng, hoc rt t duoc ni.
Th th dng t ngu min Nam d ni chuyn c thoi l sai chng?
II - Khng sai. Chng ti d chung minh trong quyn su rng min Bc mt ngn
ngu rt nhiu, thoi vua L Cha Trinh, nhung luu dn di Trung, di Nam th giu
duoc boi nguyn nhon mt ngn ngu chi xay ra tai dt Bc m thi. Luu dn n ni
theo Bc c thoi.
Ngay o Chuong II cua sch ny cung d c chung tch nhu th. Nguoi min Bc
khng hiu ca dao tuc ngu min Bc m nguoi min Nam th hiu.
III - Chu TO trong t ngu trn dy chung minh duoc gc gc min Bc cua t ngu v
nguoi min Nam chi ni LN v BU m khng ni TO tr truong hop dc nhut l t
ngu TO CON mang t min Bc vo.
Vy thuo xua, chnh min Bc d ni TO CON cho khng ni TO NGII v d l
chung tch do, mc du min Nam chi moi duoc khai sanh hon ba trm nm.
Nhung dn hnh thuc KON th c bin. Kon moc dui rt di, bin thnh KONANG
luc thm ANG. M Lai nhu d bt du da m ri. Tip vi ngu ANG trong KONANG
c nghia l MANH. Qua tht nguoi Nam Duong c danh t LANANG lOn ng lc
|u5ng.
(KON) ANG c th ban du l nguoi manh. Nguoi manh l nguoi dn ng, khc voi
nguoi dn b l nguoi yu nn chung M Lai moi tao ra LANANG =Lan +ang d
chi dn ng v tao PRTINA, WAHINA d chi dn b l ke yu, v giu KONANG
d chi NGII tng qut.
M Lai sng tc lanang truoc khi di cu di Nam Duong v cho Kon moc dui thnh
konang cung truoc khi di Nam Duong. Dn noi mt thoi gian ho moi bin ra konang
d ri rung du, ha ra ngy nay nguoi cua ho l ORANG.
t trn Vit ng
Tai sao khng d nguyn KONANG m bin thnh KORANG? L tai anh huong An
D. Cu nghe mt ng An D o Si Gn ni ting V. N. l du hiu ca: Cro oiro,
tiro, yuro, cro, lmro.
KONANG d c truoc khi Lac b M di cu di Nam Duong, v bon o lai bn Tu c
nhiu nhm bi Hoa ha su dm lm ri th m v ting nguoi ho khng dng ting
Tu, m ni Nang, Nng, Nng.
Nang (Phc Kin)
Nng (Triu Chu)
Nng (Hai Nam)
Trong quyn su, chng ti d lm m ni rng bon o lai, d chiu anh huong Trung
Hoa nn mt m R, KO-RANG bin thnh KONANG ri lai chiu anh huong dc m
cua Trung Hoa thm mt c nua th KONANG bi co rt thnh NANG.
Nhung chng ti hoc lai th thy khc. KONANG d c truoc KORANG. Tai Trung
Hoa n chi mt du KO m thi. Tai Nam Duong th N bin thnh R v thi lam pht
R cua An D. Chm cung c anh huong An D, nn n bin thnh urang (mt du
K).
Ta cung c mt thoi ni KONANG, tuy khng cn du vt trong ca dao, nhung dng
bo Thuong c th ta phai c. Mi cho dn ngy nay m nguoi So Dng cn ni KO-
NU =Nguoi.
Tm lai du vt KO, KON, KONANG du cn du mt trong lnh th Vit Nam, chi
c ring x hi Vit Nam th thiu KONANG nhung nguoi So Dng cn giu duoc.
Hnh thuc Ko th cn giu duoc dy ry o cao nguyn Lm Dng, v KO =Nguoi
trong ngn ngu cua ring dn Np, Kyng Vit. Vit CO LC l NGII DN
LC.
Trong ngn ngu Bru, COI l NGII. CAI BRU l NGII DN BRU. Trong
ngn ngu Ma th CU l NGII. CU MA l NGII DN MA.
Lai c dai bin, ring tai luu vc Hng H. D l cuc xm lng cua M Vin v M
Lai ngu o d bi dc m ha. Konang bi p nhu ma cua cc chi bn nuoc ma. V ha
thnh O, d mt dui, lai dut du.
Nhung cm ni v bng chung. Bng chung l dy. Ta c hai ba cu ca dao kh c
m trong d O =NGII:
O mi coi dng nhu m
Cut d bc bi m !i khap lng.
O mi l CON NGII CUA MI r rng.
T din K. T. T. D dinh nghia O l C. Dnh th, nhung O phai c nghia g nua th
cu ca dao ny moi l c nghia, cho nu O chi l C th l g? Xin thay th chu O
bng chu C o cu trn d xem sao.
t trn Vit ng
C mi coi dng nhu m
Cut d bc bi m !i khap lng.
Khng c nghia g ht. Tai sao lai ch c cua mt ke no d. C cua hn phai d gi
ri, khng cn duoc nguoi doi ni dn nua. Nguoi ta c khen ch th chi khen ch em
gi cua ke d, hoc chi cua ke d thi: Khng, O trong cu ny, khng th no m c
nghia l C duoc, m dng l Nguoi: Nguoi cua mi coi dng nhu m.
Chu O voi nghia l C, chi huu l trong cu ca dao sau m thi:
O b cung n( mn chi
Hc ng thucng !)ng th d cung hcn
Dy, O l C dy, nhung nguoi chp ca dao, ng Nguyn Vn Ngoc, cung d chp
sai mt ting. D l N cho khng phai NO. N cung cu l ting M Lai v c nghia
CHNG. Xin chuyn ra danh t doi nay:
C b cung chang lm chi
Hc ng thucng !u(c th d cung hcn
Chu O voi ci nghia l C l danh t Chm (Lac b M) m ta vay muon v qua cu
ca dao thu nh l ca dao min Trung bng vo nhung ting m min Bc khng c
dng, th du MAN thay cho LM, DNG thay cho DIOC.
Chu O trong cu ca dao thu nhut l danh t cua Lac b Tri, tuc d l s co rt toi
muc trit d cua Konang.
D l hnh thuc sau M Vin, cho truoc M Vin, ta da m th phai di hon, nhung
khng bit n ra sao, v khng tm duoc du vt, c th l KONANG, m cung c th
l KONU nhu noi nguoi So Dng.
Cu ca dao trn dy, chc chn l bt gc tai Dng Trong v c nhung ting m chi c
Dng Trong moi dng, v vay muon cua Chm: MAN, DNG (thay v DIOC) v
chnh nguoi Chm xua goi C l O.
Th th O gc Chm trong cu sau phai khc voi O Bc Vit trong cu truoc. O sau l
cua Lac b M c nghia l C, O truoc cua Lac b Tri c nghia l CON.
Dy l xu chui duoc hi phuc:
Th h th nht
Mng C: K
Cao Min: K
Vit Nam: KI
Lc: KO
Ma: KU
Bru: CAI
Pach: NGH
Thi: CON
Vit Nam: CON (truoc M Vin)
Vit Nam: O (sau M Vin)
t trn Vit ng
So Dng: KONU
Vit Nam: KONANG (Khng c chung tch)
Lac b M: KONANG (Chua di cu)
Lac b M: NANG (Bon o lai thnh Tu)
Lac b M: KORANG (Bon di cu di Nam Duong)
Lac b M: ORANG (Rung du K)
Dn So Dng, bng chung vo ngn ngu, l Lac b Tri, th nn mc du khng tm
thy du vt KONANG trong ngn ngu ta, trong biu di chiu trn dy, chng ti
d Vit Nam c Konang v So Dng c th ta phai c.
Danh t KONU quan trong hon ht v n l ci khoen bin chuyn t KON ra
KONANG. Trong xu chui ny, ta thiu mt mt dn tc ni KONANG, nhung
KONU d cuu vn duoc xu chui. Qu vi se bit r nguoi So Dng o nhung
Chuong sp toi, ho gn gui ta lm, trong cc nhm Thuong, nhiu danh t Vit,
khng nhm no c ca, tr So Dng.
Th ta va khm ph ra danh t c Vit n gip cho ci xu chui danh t thnh
hnh r rt, nhung khng phai l gia thuyt cht no ca. D l hai danh t O v
CON.
XIN DC BIIT CH : Chng ti ni rng trong Vit ngu c thoi O v CON du c
nghia l NGII v chng ti dua ra chung tch l ca dao tuc ngu, t ngu.
Nhung chng ti xin trnh ra chung tch manh hon, thy duoc trong ngn ngu cua
dn tc khc.
Trong ngn ngu So Dng, B CON ho ni l NHONG O.
NHONG l B, O l CON, y ht nhu ta, v vo thoi c, dn ta d ni B O thay v
B CON y ht nhu nguoi So Dng hin kim.
Khi ta thy KP cua Nam Duong bin thnh TRU cua Vit Nam qua mt xu
chui bin dang th ci g cung c th bin thnh ci g ca.
Nam Duong: KP
Xi Ting: KRPU
So Dng: KPOU
Chm: KAPAO
Ra D: KBAO
Giarai: KBAO
Cao Min: KPY
Rplai: CVAU
Kha Tu: KAPIU
Jh: KAPU
Cc phu chi Ma: GAPU
Ma: R PU
Duan: R PU
Kha L Vng: SALU
t trn Vit ng
Vit Nam trung c: T LU
c Vit nng thn: TRU
Vit Nam: TRU
m ba la Kop =Tru
Nu chng ti ni TLO cua Nam Duong =TRING cua Vit Nam, chc khng ai tin
ca. Nhung nu bit rng sch cua cc c dao hi th ky 17 khng vit l TRING m
vit l TLING th qu vi se hoi hoi tin.
Nhung M Lai Nam Duong lai c mt danh t nua d chi Trung, d l TRONG,
bin dang cua TLO. Qu vi chc d tin ri.
Nguyn TRI C, M Lai goi ht nhu ng L l TRING CY (Egg plant). V
TRING CY khng cn l TLO nua m tin dn TRONG.
Tolo =Tlung
Torong =Trung
(Nghia So Dng cn tin xa hon Nam Duong nua, v ho ni l TRNG, ci du sc
d, dua ho xt lai gn ta hon)
(Cung nn bit rng c mt loai c tn l C TRING m nguoi Bc hnh nhu goi l
C PHO v n ging ci trung chim. Vit Nam d dnh mt TRING CY trong
thoi bi d h v C chi l ting Tu, doc theo Quan Thoai, nhung nguoi Thuong th
cn, nhu danh t So Dng cho thy).
Th h th nh
H nguoi thu nh, theo linh cam cua chng ti, c th l th h thu I, danh t tht s
cua chung M Lai hi thuo cn o Himalaya, cho khng phai l cua nguoi Mng C.
V d l danh t qu c, c dn tm ngn nm l t, nn du vt chi cn thy duoc
trong hai dn tc: Vit Nam v So Dng:
Vit Nam: G
So Dng: G
G v G du mang hai nghia: HN v NGII trong Vit ngu v So Dng ngu. H
ny bin dang nhu sau:
Vit Nam: G
So Dng: G
So Dng: Ng (Moc du N)
Toi hnh thuc NG th So Dng cho n ci nghia hn l NGII, khng cn mang
hai nghia nhu G nua. V xu chui cu tip tuc:
So Dng: G
V.N: G
So Dng: NG
Giarai: NGAAI (di dui)
B Na: BNGAAI
t trn Vit ng
Jh: MANGAAY
Muong: MWAI
Phi Lut Tn: MNUI (di dui)
Cao Min: MNI
Kha Bolonens: PNUI
Kha L Vng: RNUI
Kha Tu: MANIIH
Vit Nam: NGII
Nhung NGII cua ta thnh hnh thiu du huyn. N l NGII v duoc dng voi
nghia l MAY. Khng phai l NGII cua ta thnh hnh sau cc dn tc khc, m d
l hnh thuc k cht cua ring ta, cn xua hon, c le ta cung ni l NG y nhu So
Dng hay mt ci g na n nhu th. Ta d lp quc cn nguoi So Dng th khng chc
d c nuoc th ngn ngu cua ta phai tin nhiu hon ngn ngu cua ho. Bit diu d
ri, ta cn hiu rng NGII l hnh thuc sau cua ta, cho khng phai l n c sau cc
dn tc khc.
S gat gm cua cc xu chui bin dang, chng ti d luu qu vi ri o biu di
chiu dai danh t Ti, l khng phai gp Chm tai Quang Bnh, ta moi muon CAU
cua ho d bin thnh TAU.
Nguci ra doi thiu du huyn. Diu d khng c g la. La l ta chua cho n ci nghia
l NGII. Nhung khng. Di nhin l con de cua NG, n phai c nghia l NGII.
Nhung ta d c KON nn ta gn cho NGII mt nghia khc l MAY.
Thoi ny cung cn d du vt, trong cu ca dao sau dy:
Cn !ci nguci y nguci ci,
No nguci ! b4y tm muci m gi
So Dng di thng t K dn NG, cn ta th lai ngng lai o Nguoi v cho n nghia
khc. Tai sao? Chuong truoc d cho qu vi thy rng l vua Hng Vuong d vay
muon TA cua Lac b M, v hi c thoi th chi c My voi Ta moi dng k, v gia
dnh nguyn thuy chi c hai nhn vt d. Thi quen y ko di dn thoi vua Hng
Vuong.
Nguoi thnh hnh nhung bi gn cho ci nghia l MAY, tuc cung cu l NGII,
nhung NGII KHC, khng phai l TA, tuc TA KHC.
Trong giai doan ny, ta lai dng nguoi d chi mt b phn cua con mt.
Vit Nam: Con nguoi
So Dng: Kong
Tai sao lai c ci nghia d? L v CON NGII l noi m MAY thy bng hnh cua
my trong d.
Ri th NGII di du huyn v thnh CON tuc cc MAY boi v CC MAY khc
cung thy bng hnh cua ho trong d. Vy CON NGII cua ta l tt ca moi nguoi,
luc l CON vy. NGII TA l ke c hnh bng trong CON NGII cua TA, tuc l
CON vy.
t trn Vit ng
NGII TA ra doi, canh tranh voi CON v ca thng v n c ngu nguyn gc t l
G, G, cn CON do ngu nguyn ngoai chung l K cua Mng C.
Mt ci lut trong Vit ngu m chng ti d xuong ra trong quyn su, duoc xc nhn
Iai o dy mt ln nua Khi mt danh t cua ta, gc ngoi, th lun lun n bi ta cho
n mt nghia km coi. KI l NGII m ta khng trong.
HAY l trang t cua Lac b Chuy. Vy khi mt cu con trai tn gi khng kho, c y
ku ln hay, ci ng ny! C y ch dy, cho khng phai l khen du!
Vuong Quan ni voi Thy Kiu:
Vucng rang chi ni HAY sao?
Cu em d cung d ch chi cho khng phai khen bng trang t HAY du. Trang t
cua Lac B Tri l gioi.
Vit Nam: Gioi
Thuong Vit: Rogoi
Nht Bn: Zyoozu
Thuong Vit v Nht tuyt di, khng bit HAY.
Th th hi thi c ai cung ni ging nhau ht, trong dai khi M Lai nhung lai ging
voi Mng C ri, moi c KI v KI moi de ra du thu nhu ngy nay.
Nhung ci danh t G thi c, chc chi cn tn tai quanh ni Himalaya. Nguoi
Npal o gn ni d nhut. Hin ho c di cu dn Si Gn, chng ti c tip xc voi ho
v qua ho khng ni l K, KI g ht boi ho khng c lai voi Mng C. Nhung ho chi
xut hin o via h L Loi v dm, v bn bun bn, nn chng ti khng hoc hoi voi
ho duoc bao nhiu, va lai ho cung ni ting Anh ba tron, chi bit: Mt, Re, Bao nhiu,
v.v. m thi.
Nn bit hai diu ny:
I) Lac b M khng h lai ging voi Mng C hoc voi Tu nhu tin su hoc d cho
thy. Nhung mt nhm Lac b Tri l bonc Vit d vuot Hong H d xung Hoa
Nam voi Lac b M, thnh thu Lac b M moi c KORANG con de cua K Mng C
duoc.
Nguoi Chm (M) d dnh mt h thng G cua Lac b Tri, nhung nguoi Giarai
(M) lai cn giu duoc voi danh t NGAAI m Chm khng c.
HO cung l ting Mng C. Trong Mng ngu HYIN l mt b lac trong d tt ca
moi nguoi, dng hng van du dng tng. Ta d bin HO =HO v YIN =DNG.
V sau b lac tan r, nhung Ho v Dng th cn. Nhung duoi thoi vua Hng Vuong
cn b lac th cc b lac y chc duoc goi l Hoyin (nu chua bin dang) hoc Ho,
Dng nu d bin dang ri.
NG cung l ting Mng C. Vua, ho goi l KHAN, Tu phin m l HAN. ng vua
=Ong khan (khng c du mu)
t trn Vit ng
Cc ng ua bt ta lm b con voi Tu, cu qua quyt rng ta hoc ng voi Tu m
khng d rng cc dn tc du cng hoc mt thy, thy Mng C.
NG bi Lac b Tri o Cao Nguyn bin thnh:
Kong (nguoi So Dng)
Un (cc phu chi cua dn Ma)
Nhung UN cua Ma lai l B cho khng l ng nhu Kong cua So Dng, v trai qua
nm thng, c s thay di ch d mu h, phu h, ch d th bin, nhung danh t th
cn.
Nhung nguoi Chm c NG l v ho chiu anh huong cua Vit cho Lac b M khng
h c lai ging voi Mng C.
Nguoi So Dng chua h thy mt Tu ln no cung khng c hoc cua ta. Vy khi no
m mt danh t m Vit, Hoa, So Dng du c, l danh t Mng C cho khng phai
cua Tu di vo ngn ngu So Dng do trung gian Vit Nam, tr danh t DNG, v
CHANH, THNG th qua ho d hoc cua ta.
Diu trn dy, c th bin thnh mt lut vn pham moi: Nhung danh t m ta ng
l Hn Vit, khng l Hn Vit, nu nguoi So Dng c. D l danh t Mng C m
chnh Tu cung d hoc. Ta v So Dng hoc truoc Tu v d c bng chung l ta lm
chu Hoa Bc truoc Trung Hoa (tr Dng, Chanh v Thng m So Dng hoc cua ta).
C mt diu ny, c th ni l kinh di, m khng ni qu l cht xu no ht. L
nguoi So Dng, doc nhung danh t m ai cung ng l Hn Vit d, bng giong Quan
Thoai. Ay nguoi Tu di cu dn Vit Nam chi l Quang Dng, Phc Kin, v.v tuc Tu
Hoa Nam, khng c dng giong Quan Thoai. Nu rui c mt nguoi Tu lot duoc vo
cng dng So Dng th cung khng v th m nguoi So Dng bit giong Quan Thoai
(Nhung khng h c nguoi Tu lot duoc vo d).
Dy l bng chung. Ci danh t m ta hoc theo Hn Vit l danh t HAU (cung
hong) Quan Thoai doc l H m nguoi So Dng cung doc l H.
Tai sao vy? V danh t d khng phai cua Tu m l danh t Mng C v dn Tu
v dn So Dng du bt chuoc Mng C.
Cn ta, chc thuo xua ta cung doc l H y ht nhu So Dng, nhung sau v le ny hay
Ie no, ta doc sai di, cn nguoi So Dng th cu giu duoc mi ci giong Mng C d hoc
l 5000 nm ri.
Nhung danh t Mng C m Tu c, ta du c, nhung ta hoc thng voi Mng C t
Hoa Bc cho khng hoc cua Tu. Th du: Con SI, Tu ni l SI, Mng C ni l
SHAKAL. QA cua Mng C l LN th:
Mng C: QA
Thi: TO
Vit Nam: TO
So Dng: TOX (I)
Bru: TA
t trn Vit ng
Quan Thoai: TA (Dai)
Nht Bn ni O, nhung khng chc lm rng d l bin th cua Qa Mng C, nhung
rt c th, v ho lai voi Mng C mi v sau Ty lich nua, cho khng phai chi lai cch
dy 5000 nm nhu Thuong Vit v Vit Nam.
Qu vi d thy chng ti trnh by v xu cua nguoi So Dng m chng ti mun toi,
nhung tht bai ca hai ln. (Chuong I)
Th m nguoi So Dng lai c ting Hn Vit, v ho lai doc rt dng giong Quan
Thoai, cho khng phai doc sai nhu cc nh nho Vit Nam.
Chua h c nh ngu hoc u My no thy duoc diu d ca, mc du chng ti hoc
ngn ngu cua nguoi So Dng qua sch Php v sch My.
Qu vi c bit tai sao nguoi KUY goi con c l QAKA hay khng? Nu ho cho moc
du K th cu cho, du c g la. L v nguoi KUY l Lac b Tri vn d lai voi Mng
C m m Q tuc doc nhu K nhung chm trong ci H. QAKA khng phai l KAKA
m l KAKA CHM, KAKA DIIC. Th nn Mng C moi dt tn kinh d cua ho l
QARAKOUROUM.
Cung nn bit rng Quan Thoai c thoi cung khng c m K m dng ton m Q.
Quan Thoai TN M, tuc Quan Thoai va duoc di moi, tuc tro v Quan Thoai
dng cua c thoi, cung dng ton m Q, thay cho K v cho ti, th du TAN (Thi
Hong) duoc vit l QIN, CA CA l anh, duoc vit l QAQA khi no ho cn La M
ha vn t cho nguoi ngoai quc doc.
Mt dng t m ai cung tuong l cua Tu, nhung n l cua Mng C. D l dng t
Kht (nuoc).
Quan Thoai: KHUA
So Dng: KHA
Hn Vit: KHT
Vit Nam: KHT
Nht Bn: KATSU
So Dng doc dng Quan Thoai nhut m ci Quan Thoai d chi l Mng C.
GER l ci lu bng da th cua Mng C, no ai d d de ra NH cua Vit Nam.
Nhung xin xem cc bin dang duoi dy:
Mng C: GER
So Dng: (HN)GI
Rongao: (HN)Y
So Dng Konpring: (HN)HY
Kha: HNJM
Jh: NI
Ma: NHI
Xi Trn: NHI
Koyong: NYIA
Lamet: NA
t trn Vit ng
Trung Vit nng thn: Y
Muong: NHA
Vit Nam: NH
Danh t NGII cua Nht l HIT, cua Dai Hn l SA-RAM, xem ra chng n nhm
g voi cc danh t cua Lac b Tri ca, v d moi l yu t An Tai tht s, nhung mt
loai An Tai khc hon v chung Bc Mng g lch gm hng trm nhm khc nhau,
bon Tri di Vit Nam d hop chung voi mt nhm khc hon l bon Tri di Dai Hn
v Nht, th nn danh t NGII cua ba quc gia ny moi anh di duong anh ti
duong ti, Hn v Nht dnh mt G cua M Lai, lai khng c muon K cua nhm
lai voi bon o hang lng Cuom.
Nhung cung xin nhc lai rng yu t Mng C rt yu trong Nht ngu, cho khng
phai l cn ban nhu cc ng Ty d ni. Trong Hn ngu, n tuong di manh hon,
nhung cn ban cu l Tu v Lac b Tri. Trong Vit ngu th cc ng Ty khng h
bit l c, nhung tuy c m lai cn yu hon o Nht ngu nua.
Vit =M Lai +Mng C
Nn ta c dng danh t Mng C l chuyn di nhin. Cn Tu l:
Tu =Nhuc Chi +Mng C
Th ho c dng danh t Mng C hay khng? C. Ting NG d cho thy nhu vy.
Tuy nhin cn ban cua ting Tu l ting Ty v Nhuc Chi l Ty. Ho chi chiu anh
huong Mng C o dim dc m m thi, cn th danh t nguyn thuy cua ho phn
Ion l ting Ty ht thay.
Dy l mt tit l lm kinh ngac ca nhung nh bc hoc u My. Ting Tu l ting
Ty hi no ho troi. Nhung s tht l th.
Ci mn m Tu thy truoc nht v nhiu nhut l CT v noi ho lai ging Nhuc Chi
+Mng C l vng Altai. D l mt vng sa mac.
Mng C goi ct l G (bi). Tu khng c goi nhu vy. Quan Thoai goi l S m ngu
cn An u l Sabulum, Php bin thnh SABLE, Anh bin thnh SAND.
Nu chi ging c mt vi danh t th chi l trng hop ngu nhin. Nhung lai ging
ht thay:
Quan thoai Ngu cn An u
TI-I (Dt) TERA (La Tinh)
WI (Da dy) VISCERA (La Tinh)
W (Nho lm) MIKROS (Hy Lap)
PI (Mui) RHINO (?)
L (Tai) OTO (?) TAR (Nht Nhi Man)
XI (Mu) SERUM (La Tinh)
PH (Phi) PTY, PTUALON (Hy Lap)
XN (Thn th) SLRA (Phan)
t trn Vit ng
II (Da) PELLIS (La Tinh)
D (Rng) PADA (Phan)
YL (Mt) EYE (Nht Nhi Man)
I (Lua) FOCUS (La Tinh)
MIL, ML (La m) MILIUM ( La Tinh)
SI (Cui) SALE, CALE (Calorie)
PHL (Bt) FARINA (La Tinh)
Mt danh t kh lu doi, nhung c sau nhung danh t trn dy:
Quan Thoai Phan
Tso (To lua) Satora
Vy An hay Hoa d pht minh ra To? Truyn thuyt cua hai dn tc d du cho rng
ho pht minh ra To. D ai bit ai ni lo. Chu To cua ca hai dn dng gc An u.
Theo chng ti th chnh b Ty Vuong mu d pht minh ra To. B ta l nu vuong
cua ro Nhuc Chi dy v d anh huong dn ca An ln Hoa. D l vua cua Nhuc Chi
mu h v bi dng ha voi b Luy T cua Tu trong truyn thuyt Trung Hoa, dn
nhung doi Hn, Duong m Tu cn muon nhac Nhuc Chi th d bit Ro d c ro
hay khng.
Ta cn ch dn s kin ti quan trong sau dy l nguoi So Dng lun lun l ci
khoen thu nh trong cc xu chui. T X dn G cung cu nguoi So Dng dung
hang nh, t GER dn (Hn) GI cung lai l nguoi So Dng dung du cc nhm Lac
b Tri. Trong quyn su, ta d bit quc gia Dao Minh cua nguoi Kha L Vng. So
Dng phai chng l qu tc cua quc gia d, ci quc gia Lac b Tri song di voi
Vn Lang?
Di nhin Lac b M khng c lai voi Mng C nn ni khc v Nh:
Min Duoi: RUMA
Chm: THANG
Rad: SANG
Giarai: THANG
Churu: SNG
Vit Nam: NH SN
Ho dng ha ci THANG v NH v mun ln nh sn, phai leo thang.
THANG l danh t cua Lac b M, Nam Duong ni l TANGA, Nht Bn bin
thnh Tana v cho n ci nghia l ci k c nhiu tng, tuc cung cu l ci THANG.
Thang cua Lac b Tri, cn thy duoc:
Kha L Vng: MN
Ma: GNG
So Dng: KNG
Vit Nam: MNG
Ta c cu tuc ngu: Mng dng dng, cu vng dng ty.) Ci MNG, cung duoc
nguoi ta goi l ci Thang d ln troi.
t trn Vit ng
Danh t duoi dy, chi moi c vo doi Chu, th chc khng l dng gc m l vay
muon cua nhau nhung khng bit ai vay cua ai.
Tu: SCH (sch) Phan: SASTRA
Di nhin l cc mn v sau, ng Tu sng tc khc ng Ty Nhuc Chi ht thay,
nhung nhung mn m ng Tu so khai thy v c, du l danh t cua ng Ty Nhuc
Chi, ng y ni ting Ty v ng y thuc chung Irano Indo Europen.
Ta thy nhiu sch doi Chu phai duoc ch giai th nguoi Tu moi hiu, l v c
nhung danh t gc Nhuc Chi trong d m dn cui doi Chu, Tu sng tc khc, chi
khi c nhung nh bc hoc nhu Khng Tu moi hiu duoc m thi.
Trong mt bi tho cua Kinh Thi c ba cu sau dy:
Ln chi lcc (Lcc vict l gic)
Chn chn cng t(c
Hu ta ln hc
Cc nh nho ta thuong giai thch rng chu GIC l ci sng, phai doc l LC cho n
hop vn voi TC. Nhung ng thi nhn tc gia cua bi tho d, vo thuo y, ng ta c
phuong tin loan bo cho dn bit rng chu GIC phai doc l LC hay khng? V
nu c, dn c bng lng nghe hay khng.
Ngay nhu ngy nay m ta di do phuong tin, ta cung khng lm sao m bt dc
gia chp nhn mt cu ca dao nhu sau:
Trang ram muci su trang treo,
Chi em ta tng ko chi bn bng.
Nu l chu TNG o ch chu NGHO ri bt ho doc l NGHO cho n n voi vn
TREO, ho se goi ta di Bin Ha mt.
Lm tho, c du mun gieo vn th no th gieo ri bt thin ha doc nhung vn sai
y cho hop voi vn trn hay vn duoi. Nguyn Dnh Chiu phai vit Duoi dn xem
truyn Ty Minh cho khng th vit: Duoi dn xem truyn Ty Tng ri bt ta
phai doc Tng l Tinh cho hop voi NHN TNH o duoi.
Ci sng, Phan ngu ni l CH, LA th anh Ty Nhuc Chi cung ni na n nhu th l
CH, L, th nn thi nhn d lm tho bng mt vn c Hoa gc Nhuc Chi lLC.
V sau, ai d (Khng Tu hoc ng no khc) sua sang lai v chot thy dn d sng
tc GIC t lu m qun LC nn ng chp l GIC, nhung ch rng Gic phai doc
l LC, LC c tht s, duoi doi Ha Thuong chng han, bi cc ng san dinh t sua
Iai l GIC ri chua rng phai doc GIC l LC.
Thnh thu chng ti rt khm phuc ng Nguyn Vn Ngoc, v nhiu danh t c m
ng qun nghia, ng cu d nguyn, khng san dinh g ht. Nho th m ta moi khm
ph duoc nhiu s tht v c thoi.
THI SCH l ng Thi CII VO. Nhung khng phai chi c man di Giao Chi l khng
hiu, ng ng ly ho Thi tn Sch m ca cc nh bc hoc Trung Hoa cung khng hiu,
t trn Vit ng
phai doc ch thch moi bit rng SCH l dng t c c nghia l CII VO, v ng
y chi l ng Thi cuoi con gi cua Lac tuong M Linh.
Nhung nu ai cung doc ky cu su cua THUY KINH CH du thy mt diu Ky di
ny l cu vn d thiu mt mt dng t con trai cua L)c tucng Chu Din tn l Thi
Sch, con gi L)c tucng M Linh tn l Trung Trac lm v( v.v. R rng l thiu dng t
CII. Nhung v khng ai bit ting Nhuc Chi nua m chi bit SCH l danh t
m Tu sng tc v sau v c nghia khc, nn cu nhm mt cho php cu vn d
thiu dng t, v xem SCH l tn cua ng y y ht nhu ta khng hiu tai sao mo
cau m goi l mo nang, v thuo xua t tin ta l M Lai, m trong ngn ngu M Lai,
Nang l Cau. (D c giai thch ri v vu mo nang ny v tn nuoc Vn Lang, o du
sch).
Danh t Phan BANGSA l GING NI, cn BNG HI cua Trung Hoa l Nhnh b
con khng thang dng.
Mc du khng thng dng, nhung cung cu l mt ging ni. Nhung m tai sao lai
khng thng dng? V dn lai cn t thy mnh moi l chnh tng, v chnh tng An
u th lai bi coi l khng thng dng.
Khng phai BANG SA bin dang thnh BNG m thi. H duoc thm sau, v H
dng gc Mng C voi ta, gc HOYIN, ta bin thnh HO DNG, nhung Tu bin
thnh HI.
Thnh thu trong BNG HI, va c danh t An u, va c danh t Mng C, dng
l danh t lai cn cua dn Ty lai Mng C.
Nhung Tu khng di moi ht, nn ta moi thy duoc hng trm danh t gc An u
r rng cn st lai trong Hoa ngu.
Ta cu tuong tuong rng CON TM do TM cua Tu. Tht ra th duoi thoi nh Chu,
Tu goi con Tm l CHING. Nhung ho bo danh t CHING d ly danh t
TM m d l danh t cua Tht Mn tuc cua Lac b M, tuc cua ta phn no.
Tai sao ho lai bo CHING? V d l danh t qu c v gc Nhuc Chi m ho khng
thch cung nhu trong vng vi nm nay bo ch vn ngh quyt dinh bo ting DAI
VN S m dng ting NH VN LN. CHING l danh t cua b Ty Vuong
Mu.
Truyn thuyt Tu cho rng ho pht minh to lua truoc nhut. Truyn thuyt An u
cung ni nhu th v ca hai du c danh t y nhu nhau. Nhung c hai s kin trn
dy cn duoc ta suy gm:
1) To lua o Cachemire c mt loai may o xong, c th v o lai ri bo tron trong
mt ci chn ung tr nho. D l s tht vo thoi Trung C u chu.
2) S tht ngy nay l to lua Nht tt hon to lua Tu v bn chay hon, trn thi
truong quc t. M Nht l Tri +M, ke c danh t TM.
t trn Vit ng
Trong quyn su chng ti c vit rng dn Nhuc Chi d bit lua, dn Mng C cung
th, nhung dn lai cn l Tu th lai k truyn thuyt Phuc Hy day ho lm lua, trong
dt Tu.
Truyn thuyt d lm ln dia bn. Phuc Hy l mt nhn vt Nhuc Chi d day Nhuc
Chi lua, voi danh t FOCA, FOCUM, FOCUS g d, cho khng phai l nhn vt Tu,
day dn Tu, tai dt Tu. Th nn lua cua Tu moi l F.
Ta lai phai tro v voi ng Mng C gia l ng Nht. Tht ra th ng ta du c tr
hnh lm Mng C, tai cc ng Ty bt ng ta phai lm Mng C d thi.
ng d c ni l KI l CON g hay khng? Tuyt di khng. ng ta ni l HIT.
Chng ti rt nghi rng ng ta bin dang ting HN cua Lac b Tri, v qua tht,
HIT cung c nghia l HN.
Hit =Nguoi
Hit =Hn
Lac b M chi ni DIA m Trung v Nam Vit bin thnh D, DA, DA. Bc Vit d
bin sai NYA cua Lac b M ra l N, v NYA c nghia l CUA HN cho khng
phai HN.
Trung v Nam cung c bin NYA thnh N, nhung dng rt dng v NYA cua
Chm doi xua va c nghia l CUA HN va c nghia l CI NGI D. N cua
Trung v Nam cung c nghia l CI NGI D, CI THI D.
Vy ng Nht khng h l ng Mng C nhu ng Ty d ni m, m chi l ng M
Lai hn hop y nhu Vit Nam, tuc va dng danh t cua Lac b Tri nhu XIA, MN
va dng danh t cua Lac b M, nhu KUDA cua Nam Duong l con NGUA bi ho
bin thnh KURIGE.
Danh t CON l con cua ta de ra v Tre con cua bon Tri th Dai Hn d dnh mt.
Ho ni A-DUL v A-I m chng ti tm khng duoc ngu nguyn, c le d l danh t
Mn Chu.
Nhung Nht cn giu duoc duoi hnh thuc:
Ko =Con (de)
Komodo =Tre con
D ri th n de ra Con, Kon, Kuan, Coan hng trm thu, trong khi Tri, kh ging
Con l Nguoi v hnh dng nhung ngu nguyn v nghia th khc.
Danh t Con (de) v Tre con cua Lac b M l Anak m dn ta bin thnh Con nt,
luc Con trong Con nt chng dnh lu g dn Tre con, boi Con nt gc M, Tre con gc
Tri, Chm, Giarai, Rad, Rglai, Churu bin ra lu b l Inu, Ina, Ana v.v.
Chi c dn tc Vit Nam moi phn bit Con (de) v Tre con bng cch thm Tre vo
d, v dn tc Nht Bn bng cch thm Dm vo con, cc dn tc khc th chi
dng dc mt danh t d chi Con (de) v Tre con.
t trn Vit ng
Cc nh ngu hoc My, chi lm vic o Cao Nguyn c 5 nm, nhung kt qua lai bng
10 cng trnh cua Php trong vng mt trm nm. Nhung xem ra cc ng chua bit
Austroasiatiques l g, bng chung l cc ng goi Nam Duong ngu, Chm Ngu l
Austroasiatiques.
V bo chung Tri v M voi nhau. Ngn ngu Thuong dng gc voi Vit ngu, nhung
cc ng cu can dam vit rng d l phu ngu cua Min ngu.
Chm ngu l ngn ngu Lac b M, tuc Austronsien, th m cc ng cung cu cho d
l ngn ngu Autroasiatiques.
Chc cn lu, vn d ngn ngu o Dng Nam moi duoc bit dng, v ci hi ngu
hoc o My l hi lon, c dy du phuong tin, v ngoi ho ra, chc khng ai lm vic
bng ho, th m ho d sai lm v cn ban ri th s sai lm d tro thnh s tht c
din, duoc th gioi nhn nhn th phai lu lm, khi may ra chng ti c cht t tn
tui no v mt quc t, th chu truong cua chng ti moi duoc thin ha ch toi v
chng y ci thnh tr sai lm ni trn se bi ph v. Nhung cn lu.
t trn Vit ng
Chunng XI - Mpt ngn danh tu Ph Nam trong Vit ngu min Nam
Min Nam c nhung danh t, t ngu m Trung Bc khng c, v xem lai th d l
danh t cua Nam Duong.
Hoi hot, c th cho rng d l danh t m ba thu nguoi sau dy d dua vo min
Nam:
1) Bon lnh dnh thu cho Php, nguoi Phi Lut Tn, ho c dn Si Gn, mt mo c o
Iai sau cuc xm lng nm 1859.
Nhung bin c 1859 l bin c qu moi, m bon o lai d lm g v duoc bao nhiu
nguoi, d dua nhung danh t no vo Nam, nguoi min Nam du bit tht r.
Ho o lai non mt trm nguoi, tt ca du lm canh st vin tai thnh ph Si Gn, t
xung l Mata Mata, tuc canh st vin, v bi nguoi Nam goi l ma t (d da v
khinh) hoc goi l ma t voi ci nghia l canh st vin.
Nhung Php chi dng bon ny c 5 nm ri giai nhim ht. Da s hi huong. Nm
su anh lm ngh dnh xe nga do lut cua thnh ph Si Gn vo thuo y m ta goi
l xe Song M (duoc Tan D lm tho ta ci th di dao mt bng loai xe y) v Php
goi l xe Calche.
on y t xung l dn MAN (Manila), v cung duoc ta goi l Ch v Man. Danh
xung Ch V, ban du phin m Java d tro nguoi Java, sau lai th chi tt ca nhung
thu dn den nhiu hay t m ta khng bit l ai (An D, Phi Lut Tn, Phi Chu, v.v.)
Danh xung MAN bin thnh danh t MANIN d chi li hi tc cua da s nguoi
min Nam nay. Nguoi Phi Lut Tn bi da trng tri 400 nm truoc ta, nn ho hi tc
theo da trng ht, nm ho dn Sign.
Danh t thu ba v thu tu m bon y d lai l danh t X T ( Sis) c nghia lThang
!nh xe, nhung ta d bo danh t y t nm Calche bi t thay th, vo khoang nm
1930. Chi c danh t thu tu l bin thnh t ngu rt thinh dung o min Nam cho dn
ngy nay.
Min Bc ni THNG NGUA VO XE, nhung min Nam ni BT KI. Bt k l do
IRKAI KUDA m ra, Pokai =Thng vo xe, Kuda =Con nga.
on d ly vo Vit, sanh con ra v con chu k nghip ng cha cho dn nm 1930. C
Ie ho d thnh Vit Nam ht, nhung tuyt di khng c dua thm danh t no vo
Vit ngu tr bn danh t trn.
Chng ti bit chc vi tr cua bon dnh thu y nho quen bit voi gia dnh M. Mt
gia dnh Phi-Vit dc nhut khng lm ngh dnh xe nga, m nhp Php tich, ly vo
Vit, v lm ngh sn bn h bo.
Chng ti mt lin lac voi gia dnh ny sau bin c 1945, v ho d ging Vit Nam
Im ri, v nu ho khng lm Ty, th khng ai bit duoc ho l nguoi ngoai quc.
t trn Vit ng
V nguoi Phi Lut Tn, nhiu nguoi bit lm v ring chng ti bit r v chc hon,
nho gia dnh M.
Nhu th, ta loai anh huong Phi Lut Tn qu d dng, mc du ho n ni khng khc
Nam Duong bao nhiu v c th bi tnh nghi l ke dua ngn ngu vo Nam.
Nhm bi tnh nghi thu nh l bon M Lai, lnh cua Mac Cuu v su c ghi rng Mac
Cuu c m mt s lnh nguoi M Lai. Danh xung M Lai khng bit chi r quc gia
no, c le cu l Java, v Java thuong vo luc dia hon ht.
Nhung v ho l lnh Mac Cuu th thuong bai trn, nn bon y cht trn cn chng bao
nhiu. Lai khng c ti liu cho bit bon y d duoc giai ngu v duoc dinh cu, m
nu c, cung khng th dua ngn ngu vo ton ci Nam Ky, nhut l d l ton
nhung danh t rt t nhi.
Cn ai nua? Trinh Hoi Duc cho bit c thuong thuyn M Lai dn bun bn voi
Nng Nai Dai Ph? Sinh qun o Bin Ha, chng ti bit r Nng Nai Dai Ph.
Quanh thnh ph y khng c nguoi Vit gc M Lai.
Sau rt l nguoi Chu Giang d ni r o Chuong I. Ho l dn Java theo buoc vin
chinh cua qun xm lng xu Cao Min. Cao Min qut cuong v dui xm lng duoc
ri th ho o lai dng dao, nhut l tai Cao Min nay.
Nguoi Vit Chu Dc hon ton khng c hoc g cua ho ca, k ca con s 1 cua ho,
nhu vy mi cho dn ngy nay.
Th th nu c mt ngn danh t cua Lac b M trong Vit ngu min Nam, ta phai
kt lun rng d l anh huong cua Ph Nam, ho cn sng st vo du th ky 17 m
ta di cu vo dy. Nguoi Ph Nam c ngn ngu y ht nhu nguoi Nam Duong.
Tuong cung nn ni r v nguoi Chu Giang o Chu Dc, keo c nguoi lai cu cho
rng nhung danh t la trong Vit ngu min Nam l do ta hoc voi nguoi Chu Giang.
Nguoi Chu Giang sng bit lp, giua ta v ho c mt buc tuong vn ha.
Tai sao qun xm lng Java lai o Cao Min v Chu Dc m khng bi tra th? V ho
l cn b gioi, Cao Min km hon ho nn cn ho. Va lai d l thuong dn ni gt xm
Ing cho khng phai l binh si.
V sau, tuc vo nhung th ky 15, 16, ho cn duoc Cao Min bit di nua l khc v c
nguoi Java lm dai thn trong tro Cao Min, ri vua Cao Min lai cuoi vo Java nua.
V tai sao ta khng c chiu anh huong cua ho v nguoc lai? V dao Hi. D l mt
tn gio bt khoan dung. D vy nng dn ta lai rt tin nham. Ho bao rng ho nghe
duoc mi thit heo noi ta, nn ho khng thch cho ta vo lng ho. Trong khi d th ta
thy khn cua ho ve chu rn ri, c le chi l nhung cu chc lnh cua kinh Koran, vit
bng quc ngu Nam Duong cho khng c g, th m dn ta o quanh d, rt so, cho
rng d l ba, v ba y se hai ke la.
Ho khng thch chung dung voi ta v l do tn gio cho khng phai v ght ta ri
chc cho hai ta, bng nhung chic khn c ve ba d du. Di voi ho, thit heo l ci
t trn Vit ng
g nho bn, cn trnh cho tht xa, chi c th thi, ta khng nn ng nhn ri so hi
ho.
Nhung ta d ng nhn, nn tuyt di khng c anh huong qua lai no, ca dn s 1, s
2 cua ho, ta cung khng bit. N l Sa, Dua, Tga, mtat, vn vn, trong khi dn
min Nam thao ting Cao Min, o quc ngoai, cn mt ngn ngu quc ni l ngn
ngu vng Chu Giang th ta tuyt di khng bit.
Vy du cho ho l ai di chng nua th ngn ngu cua ho cung khng h ra khoi 5 lng
vng Chu Giang.
Cho rng nguoi Ph Nam cn tn tai vo ci th ky m dn ta di cu vo Nam, tuc th
ky 17, c nguoi bao rng l khng th c duoc v ho d bi Cao Min dit quc t th
ky thu 6, thu 7 S.K.
Nhung khi m dn Mlan, dn Ngritos, dn di mi cua thoi truoc Ty lich dn
cn du mt trong lnh th ta (xin xem lai quyn su) th nguoi Ph Nam cung phai
cn. Cao Min khng h c chnh sch dit tc Ph Nam, lai khng du gioi d dng
ha ton th dn Ph Nam vo th ky 17, tuc lm xong cng vic dng ha trong
vng mt ngn nm (nguoc lai, chnh ho bi Ph Nam dng ha v trong ngn ngu
Cao Min, dy dy danh t Ph Nam) th dn Ph Nam phai cn.
Hon th trong mt bi nghin cuu dng o tap ch B.S.E.I ng P. Dupont d chung
minh rng Cao Min khng bao gio c chim dt Nam Ky khi dit quc Ph Nam,
m chi chim trung uong cua Ph Nam l nuoc Cao Min nay, v ho khng du qun
Ic, boi d quc Ph Nam rt lon, ho chim toi Nam Min Din d ht qun ri.
Dn Cao Min t dng di cu di chim cc vng dt tt nhut cua mt vng v chu l
Long Xuyn, Chu Dc, Sc Trng, v.v. v dn Ph Nam mt vua nhung lai cn qu
nhiu dt o Nam Ky, mc du l dt xu.
Chng ti d cho thy anh huong cua vng Chu Giang di voi ngn ngu ta. N l
mt con s khng to tuong. Nu lnh Mac Cuu v bon thuong h M Lai c o lai th
anh huong cua ho cung d ging ht anh huong cua vng Chu Giang.
on Phi Lut Tn th c d lai nm ba danh t duoc bin ra dy du o Chuong t
vng.
on d lai khp min Nam mt ngn danh t t nhi, di khi bc hoc nua, phai l bon
khc, vn minh hon l lnh dnh thu cho Mac Cuu, cho Php, vn minh hon l bon
li bun thuyn bin.
Nhung chung tch cua chng ti rt ngho. Ta chi bit l nm ta di cu vo Nam
(1623), ta dt tn cho mt cua sng Cuu Long l Cua B Lai. B Lai l danh xung thu
5 m nguoi min Nam dng d chi Lac b M. Dy l 6 danh xung d:
Min Duoi
Ch V
M Lai
B Ba
B Lai
t trn Vit ng
Kin H
Dn M Lai no d dinh cu dng dao tai mt cua sng Cuu Long? Cua sng d, nm
cch H Tin 400 cy s theo duong chim bay, v 400 cy s rng rm m dn nay ta
chua khai ph ht. Lnh cua Mac Cuu, c o lai, chi dinh cu quanh Rach Gi, H Tin
l cng.
Hn bon B Lai y l mt cng dng Ph Nam dng dc, cn o cc noi khc, ho sng
roi rac, nn khng c noi no mang dia danh trng voi danh xung m nguoi min
Nam dng d tro ho.
Nhu d ni v se giai thch, dn Ph Nam c ngn ngu nhu Chm ngu v Nam
Duong ngu. D l Lac b M, th thuo y ta c th lm ln ho voi nguoi Nam Duong
v goi ho l B Lai.
Chung tch ny khng du manh, nhung s bc bo lnh cua Mac Cuu v lnh dnh
thu cho Php th rt vung. Nh bc hoc tin bi l cu Truong Vinh K d giai thch
rng B Lai l BARAY. D l danh t Cao Min tro mt h nuoc nhon tao d dn
thuy NHAP DIIN.
Nhung o cua sng Cuu Long chi c dn chung XUAT DIIN, cho khng bao gio phai
dp dp Baray d m dn thuy NHAP DIIN.
Ta phai kt lun rng nhung danh t d do mt thu dn Lac b M khng c theo
dao Hi, ho l nguoi dc nhut c th chung dung voi ta, trao di vn ha voi ta. Thu
nguoi y chi c th l nguoi CHM, tuc nguoi Chm khng theo Hi gio, nhung
thu nguoi Chm y vn c mt o min Trung, m min Trung lai khng c nhung
danh t M Lai v min Nam th c, th chi cn mt thu nguoi nua m thi, nguoi
Ph Nam.
Qu vi d thy cuc chung dung cua dn ta voi cng dng Chu Giang n ra sao no
ri. Tn gio Hi d ngn chn moi tip xc. Ho c di ra ngoi d lm hai ngh: bn
lo lua cua ho dt, v bn thuc r lu thu m ho mua o Cao Min v, v ho rt duoc
nguoi Cao Min trong di, khc xa voi nguoi Chm m Nguyn Huu Knh dt tn l
C Man.
Nhung trong cc cuc bun bn y, ho trnh dua vn ha v ngn ngu cua ho ra
ngoi, khng phai v c giu, m v ho bit ting Vit, boi mt s nguoi d di ra
ngoi lng n hoc hu lm quan. Chnh nhung nguoi d d dua Vit ngu vo Chu
Giang.
Chng ti d hoi thm nguoi min Trung, min Bc, d tra t din min Trung min
c, nhung du khng thy nhung dn tc d o hai noi y. C th t din c thiu
st v nhung nguoi m chng ti hoi thm, khng thao ngn ngu lm. Nhu th,
trong 10 danh t m chng ti dua ra, se c li 2 danh t m Trung v Bc c, nhung
cu cn lai 8 danh t m Trung v Bc tuyt di khng c.
Nhu th, chng ti lai phai theo di hai nhm Lac b M nua, c mt o min Nam,
vo mt thoi no d.
t trn Vit ng
C vi lai se thc mc hoi sao chng ti lai bit ngn ngu Ph Nam. Ngn ngu ny,
khng kh bit lm. Chng ti d chung minh rng trng dng l pht minh cua bon
Lac b M, m nguoi ta d tm duoc trng dng tai trung uong cua Ph Nam (Cao
Min nay). Th th Ph Nam l Lac b M m ta bit r ngn ngu.
Mt danh t dc nhut cua Ph Nam m loi nguoi bit duoc lai ging danh t
Chm. D dn tc EO, trong dia danh OC EO.
Nn nho rng mi cho dn tro Minh Mang m dn ta cn goi cua Thun An l CIA
EO, tuc goi theo Chm.
EO v OC EO l g? D l mt s doc sai cua dn ta cho tht ra n l EA, mt danh t
Lung H, va c nghia l nuoc, va c nghia l sng. Chnh dn Lung H d d di
khai ha ba nuoc Chn Lap, Chim Thnh v Nam Duong, cho khng phai l dn
An D nhu cc quyn su Ty d vit sai vo hi tin chin. Nhung o dy khng phai
l noi ni nhiu v vn d ny duoc, chi bit rng chi c Chm v Ph Nam moi doc
dng EA, Nam Duong th doc sai l AYER, cn Cao Min th khng c muon danh
l d.
Khi ng Malleret toi OC EO d nghin cuu th di nhin ng phai ghi chp theo nguoi
Vit doc sai, v doc mt chu.
C EO, dng ra l TLOK EA LING. ng Malleret khng thao ting M Lai, ting
Chm nn chng bit d l g, dnh cu vit theo li goi cua dn Vit o Rach Gi.
TLOK = Ci vinh
EA LING = Nuoc linh lng = Bin
Danh t BIIN nguoi Chm v nguoi Ph Nam sng tc khc voi li Lac b M, cho
nguoi Nam Duong khng c goi bin l EA LING m goi l LT (chnh dn ta cung
d Vit ha EA LING thnh ra Gio Linh, dia danh y c th l THI TRAN GAN
BIIN, m ta khng hiu, d nut dn ba t: THI, TRAN v GAN, chi cn cha lai c
EA LING bi bin thnh Gio Linh).
Hai tinh t LNG v LINH cua Chm v Ph Nam trn ngp xu ta o cc tinh Bnh
Thun, Bnh Tuy, o d Lng l mt bi dt lon minh mng, cn o Hu Giang, Cuu
Long th cung th, hon th lai c ca mt dia danh l LNG LINH nua.
Vy OC EO =Vinh Bin
V dn Ph Nam n ni va ging Nam Duong, va ging Chm, nhung chc chn
l c khc nn cc danh t m min Nam vay muon moi khng duoc min Trung
bit, mc du min Trung l dt Chm.
Chng ti chi bit rng Ph Nam c khc Chm, nhung lai thy rng ho ging Nam
Duong hon, v nhung danh t m min Nam vay muon, ging danh t Nam Duong,
m khng phai do nguoi Java Chu Giang dua ra ngoi, cung khng phai bon li
bun Java dua vo Nng Nai Dai Ph v bon y chc khng du th gio d dua ngn
ngu, dua nhung danh t qu u t nhi vo nuoc ta. Chi c mt dn tc sng chung
voi ta hng trm nm moi du th gio anh huong lon lao dn ta nhu vy m thi.
t trn Vit ng
Chng ti xin ni qua cht t v dia l tng qut. V thuy tro o sng ngi (tuc khng
k thuy tro ngoi bin), c 5 hin tuong tt ca.
Hai hin tuong du, dai khi M Lai du c danh t d chi, nhung ho ni khc nhau
ht, chi c Vit Nam v Thi ni ging nhau.
I) Hin tuong thu nht l nuoc o bin trn vo sng, hai ln trong mi 24 gio, v
chay ln ngun. D l o min Nam, cn o Trung voi Bc th nuoc chi chay nguoc c
vi muoi cy s thi. Hin tuong d:
c v Trung Vit: Nuoc ln
Thi: Num (hoc Nam) Khn
Nam Vit: Nuoc lon
II) Hin tuong thu nh l nuoc ln ngun ri lai chay tro ra bin, cung cu hai ln mi
24 gio:
Thi: Num (hoc Nam) long
Vit ton quc: Nuoc rng
Nguoi M Lai dot II ni khc ta:
Nuoc ln: Nuoc lrong
Nuoc rng: Nuoc surt (tuc nuoc rt)
Ta thy mt chi tit hoi ky ky l trang t LN cua Nam Duong l LRONG, kh
ging trang t XUNG cua Thi v cua ta l LONG, l RNG.
Nhung cn ba hin tuong nua th khp cc dia bn M Lai trn th gioi, khng noi
no c danh t d chi ht, tr o M Lai , Nam Duong, Phi Lut Tn v Nam Ky.
Nhung ca ba noi kia du dng danh t khc hn Nam Ky. Dy, ba hin tuong d:
Ba hin tuong d, hai quc gia rt vn minh l Nht v Dai Hn, vn khng c danh
l v phai muon cua Tu, nhung Tu lai thiu thnh ra ho da vo Tu d sng tc
nhung cung thiu.
Th du Dai Hn chi c danh t l Tiu tro thuy, danh t sng tc hoi chuong doi,
dng l g phai Tiu thuy tro, nhung danh t d lai chi hin tuong o bin nua l
REFLUX, m reflux lai khc voi hin tuong o sng m chng ti sp ni dn.
Dy, ba hin tuong d:
III) Hin tuong thu ba cung cu l nuoc ln, nhung ln rt cao vo nhung ngy trng
trn. Chng ti tm trong cc t din Bc v Trung, khng thy c trang t no chi
hin tuong d ca. Chng ti thy c dng t NHAY, nhung lai duoc dinh nghia
khc. Nuoc lut cung duoc goi l nuoc nhy, trong khi d th khng c ting ring d
chi hin tuong va ni.
Nguoi Nam Duong goi hin tuong d l CON NIC KLING, tuc CON NIC
LINH LNG TRN DNG.
t trn Vit ng
Nu dn Nam Ky bt chuoc ho, th ta cung ni y ht nhu ho. Nhung khng, dn
min Nam d sng tc, nhung khng phai l sng tc pht pho, m muon mt danh
l cua ho, muon ci trang t LRONG c nghia l NIC LN v bin thnh
NIC RONG.
Hin tuong ny, Php goi l VIVE EAU, Anh goi l SPRING-TIDE.
Thy r l ta khng c vay muon, m d sng tc, nhung sng tc bng cch muon
ci trang t dng nghia m khc cua ho. Nhung vic quan trong l ta vay muon
cua ai. Nhu d ni, lnh cua Mac Cuu khng thy duoc su ghi l duoc giai ngu d
lm nng dn, v nu c di nua, ho cung khng ra khoi vng H Tin. Cn bon lnh
dnh thu Phi Lut Tn th khng bao gio duoc dinh cu ca, tr li muoi anh dnh xe
Cadche o Si Gn.
IV) Hin tuong thu tu l nuoc xung rt nhiu vo nhung ngy trng khuyt, duoc
Php goi l MORTE EAU v Anh goi l NEAP-TIDE truong hop ny th dn Vit
min Nam sng tc m khng da vo ai ca. Ho goi hin tuong d l NIC KM.
V) Hin tuong thu nm khng phai l hin tuong m chi l s kin. Vo nhung ngy
trng dy th nuoc ln cao hon mc thuong dn nm, su tc Ty. Ci mc nuoc qu
cao d, M Lai dot II goi l PRNAMA v Nam Ky bt chuoc gn dng, ni l
NIC DAY M. M c nghia l mc nuoc sng cao di thuong vo nhung ngy
trng dy.
D l nm dng, trang t rt t nhi, cho khng phai l danh t thuong, m ca nhung
quc gia M Lai vn minh rt cao, cung khng c. Nht khng c.
Duoi dy l mt dng t cung rt t nhi. Ci l5ng chim, nguoi M Lai c ting goi
cung nhu ta, c bin dang cht t:
Vit Nam: lng
M Lai: Kurong
Nhung nguoi Ph Nam lai bin danh t d thnh dng t voi m cui, mRONG d
chi vic nht chim trong lng, nhut l nht c trong vim. Dng t ny th khp th
gioi M Lai khng du c ca m nghi rng nguoi Vit min Nam hoc cua lnh Mac
Cuu hay cua bon dnh thu Phi Lut Tn nm 1859, hoc cua Chu Giang.
Chng ti bit d l sng tc cua Ph Nam v mt dn tc kia, vn l thn dn cua
Ph Nam hin cn tn tai v c dng t d. D l nguoi Ma, hin dang dinh cu o cao
nguyn Lm Dng. Theo nghin cuu cua ng Bourotte v cua ring chng ti th
thuo xua kia, dia bn cua ho l t li My Tho d ln. Chng ti lai bit rng ho dng
tng voi Vit Nam, nho c hoc ngn ngu cua ho. Vy ho l thn dn cua Ph Nam
ngy xua, v khng th c dng t RONG, v ta khng c th ho cung khng c. Ho
d hoc dng t y cua Ph Nam.
Dn Vit o min Nam, thm du nng, bin thnh dng t RONG (khng c du
mu). Nhung khng phai l ta hoc cua nguoi Ma, v nguoi Ma chi dng dng t y d
ni v chim, cn ta th ni v c, m dn Ph Nam chuyn n c cho khng n chim
nhu dn Ma. Th th ta hoc RONG voi Ph Nam cho khng phai voi Ma.
t trn Vit ng
Min Nam c cu ca dao:
Trang nhu bng, lng anh khng chu(ng
Oen nhu cc than hm, lng mucn, d) ua.
Ta cung nn bit rng nguoi bnh dn dt ca dao rt hay, khng th bt be ho duoc
nhu l bt be tho cua thi si. Nhung trong cu ca dao ny, c mt chi tit v l. Da s
bng mang mu do, mu vng v mu tm. Bng trng him hon ba thu kia.
Th th so snh mu da cua mt nguoi dep voi hoa trng, khng duoc n lm.
Nhung nu ta bit rng ting M Lai T BNG c nghia l BT th moi vic se r
rng hon. Tc gia v danh d so snh voi BT, cho khng phai voi BNG.
Chng ti khng thy nguoi min Trung ginh cu ca dao trn dy l cua ho, th kh
lng m ni rng chnh ho d sng tc bng cch ni theo nguoi Chm. D l ca dao
min Nam. Hon th Chm cung khng goi Bt l Bng bao gio.
Nguoi min Bc ni LANG THANG, nhung nguoi min Nam lai ni LANG BANG
chnh v nguoi Ph Nam ni LANGBANG y ht nhu nguoi Nam Duong.
Nguoi dn vng Rach Gi thuong ni dn CUI TRM LUC. T din Huynh Tinh
Cua dinh nghia rng d l cy trm chm duoi dm ly. Nhung t din M Lai vit
LUT voi chu T v dinh nghia rng l g muc m chua nt.
Nguoi dn t Hu Giang d xung mui C Mau cu goi cc kinh nho ni lin cc
dng nuoc lon l CI TT. Sao ho khng goi ci d l KINH TT? V nguoi Ph
Nam goi dng nuoc ngn y l KATAK.
Nguoi min Nam ni LM B m khng ni GIA V nhu nguoi min Bc, chnh l
nguoi Ph Nam ni MM BUA (Mn B), nhu nguoi Nam Duong.
Nguoi min Bc hoi: Th ? Nhung nguoi min Nam hoi: Vy ha? cung cu v
Ph Nam hoi: Ya ka?
Nguoi min Bc ni TRAN MIA, DM MIA, nng dn min Nam ni CY MIA
l ni theo M Lai Ph Nam.
Nguoi min Bc ni TO, nguoi min Nam ni BU, chnh v nguoi Ph Nam ni
IUIUT.
GI NGIOC CHIIU, duoc min Bc goi l GI CHING, nhung min Nam ni l
GI CAN v M Lai dot II goi gi y l SAKAL.
Khi ku ln mt ting kinh ngac, nguoi min Bc ku l g, chng ti qun mt ri.
Nhung nguoi min Nam ku l UA, m M Lai dot II cung ku y ht nhu vy.
C mt loi huou nai sng rt to, chi c mt o xu lanh, cho khng c mt o xu ta.
Loi nai y, nguoi min Nam goi l NAI CH, m CH l do danh t CH VANG
cua Ph Nam c nghia l CI SING TO LN.
Danh t NAI CH, bt chng ti nghi dn dia danh TR VINH. Nhiu sch vit l
do ting Cao Min l TRAPENG. Nhung thuo b, chng ti nghe nguoi ta goi noi y
l CHVANG m CHVANG cung cu l mt danh t Ph Nam dng m voi CI
t trn Vit ng
SING TO, nhung c nghia l NHNH SNG. Qua tht o d c nhnh sng Cuu
Long, cn TRAPENG l g th khng nghe ai giai thch ht, hoc c giai thch m
khng n.
Dia danh G Vp cung rt nhiu nghia. VAP l loai g qu nhu g lim cua dt Bc.
Di nhin l nu c cy Vp o d th dn ta d dn sach ri, sau ba trm nm dinh cu
o min Nam. Nhung ci g th phai cn, nu khng c xe ui dt cua Hu Ky hoat
dng noi d. Nhung ci g lai khng cn m xe ui dt cung chng c ui noi d ln
no ca.
Nhung trong ngn ngu Ph Nam GOVAP c nghia l HOA HNG. Dn Lac b M
ua ly tn hoa d dt tn xu, dt ca tn nuoc nua. Th du tn cua Chm l BNGI
CHMPA tuc BNG SI, BNG DAI. KONTUM l NU HOA, th noi d duoc dt
tn l HOA HNG th tuong cung khng dng cho ta ngac nhin.
Nguoi Ph Nam c dng t cht d dng ring cho c, v min Nam l xu c. Con c
cht, ho ni con c NGP. Nguoi Vit min Nam m c n hoc, cung dng dng y
nhu ho tuc Ngp =Cht (chi ring loi c). Nhung cc b hng tm hng c th dng
dng t y sai. Nguyn con c, truoc khi cht n c ha ming ra ri khp lai, y ht
nhu con nguoi ngp. Cc b hng tm, hng c tuong rng NGP l ngp nhu
nguoi, v ho hiu rng khi con c n ngp l n bo hiu rng n sp cht. Nhung
tht ra th ngp =(c) cht, khng c nghia l ngp bao gio.
Nguoi Lac b M goi mt loi chim kia l MALAI, nguoi min Nam cung goi y ht
nhu vy. Chu Malai ny c nghia khc, cho khng phai l chi dn M Lai du. Malai
nghia l c chm lng trn du, cn ho th t xung l dn MALAYU.
Nguoi min Bc ni BC B. BC l ting Tu. Nguoi min Nam ni bt cung dng
nghia, nhung d l dng t Ph Nam, BATAL.
Min Nam c hai cu ca dao m chng ti qun mt v trn. V duoi nhu sau dy:
Trnh !i nucc m)n, s( h an chcn.
H l danh t Ph Nam chi mt loi su o nuoc, tht s th n chi gm g cua ghe
thuyn m thi. Nhung trao phu thuong bi l chon v ho d li cho con H, nn moi
c cu ca dao trn.
Nu chng ti cu k mi nhu th ny th chn qu lai khng du giy v c hon mt
ngn danh t. Vy chng ti xin trnh ra thm mt danh t nua, rt l ng nghinh,
n lm d ti tranh lun trong gioi hoc gia min Nam t 50 nm nay, nhung chua
ng ngu ra sao ca.
Khc hn voi min Trung v min Bc, nguoi con ca o min Nam khng duoc goi l
CA, m chi duoc goi l HAI m thi.
Da s hoc gia min Nam d giai thch nhu th ny: Thuo bn do o min Nam, vua
Gia Long c mt nguoi con ca. ng hong Ca y d can vua cu vin ngoai quc v
bi nh vua xu cc hnh. Dn chng mn duc ng hong Ca nn king tn ng.
t trn Vit ng
Thiu s thy rng li giai thch d khng dung vung, nhung khng ci lai duoc. N
khng dung vung v khng c ti liu nho lon no k cu chuyn d ht. Khng c
ti liu, khng c nghia l cu chuyn khng c. Nhung cu chuyn khng c v cc
Ie sau dy:
I) Khi dn ta king tn mt nguoi th ho dng mt danh t khc d thay th. Ngy
nay, cc ng cha, b phuoc min Nam cu cn ni YING SNG thay cho NH SNG
v king tn cng com cua vua Gia Long. Ho king tn Nhm th ho ni TRCH
NHIIM, ho king tn hong tu DAM th ho ni CAN DM.
Tai sao c phuong php thay th d? Rt l d hiu. T doi Hng Vuong thu nhut
dn nay, d thuong ba ngn nm d trai qua ri v c t lm l mt van vua, hong
thn quc thch v dai thn cn phai cu tn, m nu mi ln king, phai bo di mt
ting l d khng cn ngn ngu Vit Nam nua v Vit ngu thuo xua cung chi c li
mt van ting l cng.
II) Theo d su th Ca khng phai l tn cua ng hong y m khng ai bit tn l g.
Ca chi l con truong cua vua Gia Long m thi. Th th qu v l. Nguoi ta chi king
tn cng com, cho khng bao gio lai king tuoc vi, ngi thu.
III) ng tin chi trong lng min Nam vn duoc goi l ng HING CA. M huong
chuc hi t l mt thu quan, tuy chi l quan loai bo ti, nhung cung cu l quan, hi
tin chin. M quan th cng c l do king tn hon dn nua, nhung ho cu dm dng
ting Ca nhu thuong th dn du c cn bao hong hon quan.
Nhung con Ca, duoc dn Ph Nam goi l con HAK. Ho c hai danh t:
Anak sulong =Con nt du lng
D l danh t chung cua dai khi M Lai nn ton quc ta du c. Cn danh t
ANAK HAK l danh t ring cua ho.
Vy ANH HAI chi l ANH HAK, CHI HAI chi l CHI HAK, m thi.
Ting CA l tinh t chung cua dai khi, nhung nguoi Nam Duong chi dng d ni
Bin Ca, Nghip Ca cho khng chi con bao gio. Voi con th ho dng HAK.
C mt cu hoi m c le qu vi d t thm dt ra t ny dn gio: Nu qua nguoi
Ph Nam cn tn tai th ho bin di du m khng ai thy ca? Rt d giai thch s bin
mt cua nguoi Ph Nam. Cao Min th ho bin thnh nguoi Cao Min, cn o Nam
ky th ho bin thnh nguoi Vit. M ho bin duoc d dng cho dn di khng ai bit
v Cao Min, Vit Nam, Ph Nam dn dng chung voi nhau.
Chng ti d quan st v c thy s kin sau dy. T G Cng xung toi mui C
Mau, c rt nhiu nguoi Vit Nam c tc don sng. Tc don sng l bit sc cua
chung M Lai thun ty, khng bi lai ging voi Mng C nhu ta. H c lai ging voi
Mng C th tc phai thng.
Nhung nguoi Vit c tc don sng y gc Ph Nam. Ty lai, An D lai, cung c tc
don sng, nhung d l thi dn, cho khng phai nng dn. Bin Ha, B Ria lai
t trn Vit ng
cung c nguoi c tc don sng. D l nguoi Vit lai voi Ma t 6, 7, 8 doi ri. Ma l
Lac b Tri thun ty, v di nhin cung c tc don sng.
t trn Vit ng
Chunng XII - Hoa Pht bJ ha b
C danh t An D trong Vit ngu hay khng? Di nhin l c. D l nhung danh t
Pht gio, nhung duoc phin m toi 2 ln, t Phan sang Hoa ri t Hoa sang Vit.
Nhung nu c nhung danh t thuong v danh t Pht gio KHNG PHIN M th
tht l bt ngo. Dy l mt danh t Pht gio khng qua trung gian Tu: NAM M.
Phan ngu l NAMAH. Tu vit l NAM V. Nu qua trung gian Tu, cc su ta d
doc l NAM V, nhung cc su ta cu doc l NAM M. Th nghia l ta d hoc thng
voi An D.
Trn Trong Kim c cho bit rng duoi tro hu L Nam D c nh su An dn dy lp
ra Thin tng. Th l d r. Ho dn vo thoi ta dc lp v ta hoc Nam M thng voi
ho.
Nhung nu c nhung danh t thuong th sao? Cung d hiu? ng t Thin tng y
hn khng toi dy mt mnh v c cc ch tiu An D di theo. Nu su t khng tip
xc voi dn chng th cc ch tiu phai tip xc.
Th nn mt s danh t An D moi len v Vit ngu. C mt dng t ny m chng
ti rt nghi l cua An D, nhung khng dm chc lm. D l dng t THU. Phan
ngu l SIUUA, k hiu quc t l SEWA.
Xin nhc rng khoa ngu hoc bt k k hiu, v k hiu rt gat gm, m chi k m doc
(Phonme). V phuong din Phonme th dng ha THU v SEWA duoc m khng
bi khoa ngu hoc bt be.
Nhung se c nhiu nguoi nghi ngo v THU v SEWA th xin bo qua vy, v chng
ti d b du, chng ti cn hng t ting Phan trong ti m khng ai bt be duoc
ht.
Mt nh bc hoc Php d di chiu truynCy !a thang Cu(i cua ta, chuynH)u Ngh(
cua Tu v mt chuyn An tuong to nhu th v thy rng ca chuyn Tu, ln chuyn
Vit du bt ngun t chuyn An.
Chc khng ai ngac nhin. Vn ha An c th vo toi Vit Nam, truoc khi ta tip xc
voi Tu, v kinh d An gn nuoc ta hon kinh d Tu, v An cung l mt quc gia c
mt nn vn minh lon du kha nng lan trn di xa. Nhung v ta o qu xa ho, nn ta
thot duoc anh huong lon cua ho m chi muon c mt s danh t.
Ai cung ni danh t CHA cua ta, do TU cua Tu m ra. Nhung doc ci ting TU
d, theo bt ky giong no cua Trung Hoa, cung khng thy rng n c th bin thnh
CHA duoc ht.
Nhung nu ta bit rng Phan ngu chi ci cha bng danh t HUNA th ta se thy
ngun gc cua cha:
Huna Hua Chua Cha
t trn Vit ng
Ting Phan d c lan vo Vit ngu m khng ai d. Di nhin l nhung danh t Pht
gio nhu Sa di, Ty kheo th ai cung bit rng d l ting Phan v cc nh su d c di
hoc An D v c bit ting Phan. Nhung cc su, hoc chi hoc nhung danh t trit tn,
nn khng bit danh t thuong hoc khng c dip cho ta bit rng nhiu danh t
thuong, cung do Phan ngu m ra. Th du, danh t CHA l danh t tn gio, chc
chn cc su bit do HUNA, nhung cung chng nghe cc su giang nhu vy ln no
cho ta r.
Nhung danh t Cha qu moi, di voi cc danh t thuong. HUNA vo dt Vit, v
c le duoi thoi L Pht Tu, ng y d ruoc su An v Giao Chi.
Nhung nh su An d, hn khng c th gio d ph bin cc danh t thuong, c ve c
d lu doi lm ri, c truoc Ty lich nua.
Ta d thy trong ngn ngu ta c ting Mng C, ting Tamoul. Nhung khng ai d
rng c ting Phan, di nhin l phai tr cc danh t Pht gio ra. Ta chi k nhung
danh t thuong m thi.
C ai d rng SNG SUA gm mt trang t Phan l SUACHA c nghia l SNG
SUA hay khng?
Ta cu vit vn pham cho rng SUA v nghia. Nhung n c nghia SNG SUA dy v
d l ting Phan. Phan ngu ni UDARA SUACHA =bu troi sng sua.
Nhung hoa SEN, cung l ting Phan th tht l khng bit n qua nga no, v Chm
goi hoa d khc ta, Cao Min cung th.
Danh t Mng C lot vo Vit ngu d 5000 nm ri, nhung ta bit tai sao, cn
SUACHA v SEN th tht l b. Nhung SEN l hoa nh Pht, tuc ci g thing ling
qu bu lm, vy tai sao tn hoa d bi ty chay trong cc gia dnh Bc Vit?
Hn l phai c mt l do thm kn no m chua ai thu truy ra.
Danh t chi loai hoa pht d rt thing ling o An D, th m n bi ty chay tai Vit
Nam th d l chung tch khng phai Pht gio An D d dua n vo ngn ngu Vit
duoi tro L Pht Tu, m danh t d d toi c Vit truoc Pht gio v bi ty chay
truoc Pht gio, tuc kh c, truoc Ty lich, cho khng phai sau Ty lich.
Th nghia l d c anh huong An D toi luu vc Hng H rt lu doi m khng ai
hay bit, v nht l khng phai qua trung gian Cao Min v Chm v hai dn tc y
goi tn hoa d khc An D v ta. Danh t Phan khng ging ht ta duoc, n chi l
SENROJA, nhung ta bit rng l dng gc.
Dn Saka theo dao B La Mn d di khai ha Chn Lap tai Trung Lo, m ci Chn
Lap d th c bin gioi chung voi ta th ho c dua cht dinh vn ha An vo nuoc
Vn Lang, khng c g dng ngac nhin, nhung ring v tn hoa Sen th khng phai
do ho duoc, v cung khng phai Chm.
Nhung tai sao dt Bc H king ky tn SEN?
Ti dang ngi ni chuyn voi mt nguoi ban gc H Ni, th mt c gi di qua cua
cua ti. Ti goi n:
t trn Vit ng
Sen oi, sao con khng gp tin hui?
Gp ticn hi c nghia lThu ticn h(. H( o dy l ci bt m me c b y cm ci.
Con b d xinh dep, d tr m, lai n mc lich s, nn anh ban y hoi:
Con nguoi xinh dep nhu th m lai bi dt tn l con sen? Sao ky th?
Ti bt cuoi. Trong cu hoi cua ti c ba t dc bit min Nam lgp ticn hi, nhung
anh ban d hiu, cn Sen th anh y lai khng hiu.
Ti bt cuoi v ti hiu s kinh ngac cua ban ti. Hoa Sen l hoa nh Pht, huong sc
Iung ton nn ta moi c bi ca dao ca ngoi hoa d:
Trong !m g !p bang sen
................
Gn bn m chang hi tanh mi bn.
Th m nguoi Vit dt Bc lai rt so tn cua loi hoa qu d, v con nho sai vt trong
bt cu nh ai, cung bi dt tn l con sen ca, khng bit t doi thuo no, v SEN d bi
hoen v ci chuc vu thp km d, nn tn Sen bi king ki, khng c c gi no cua
dt Bc mang tn Sen ca. Ho dm dt tn con ho l ci Him, nhung nhut dinh khng
dm dt tn l Sen.
Chng ti d hoi tt ca cc cu gc min Bc, nhung khng ai ct nghia cho tri s
king ky d.
V khi chng ti hoc sinh ngu Dng d vit su, chng ti moi khm ph ra s tht.
Hoa Sen d bi hoen truoc Cha ging sinh nua, tuc truoc ca thoi dao Pht duoc
truyn sang xu ta thao no ton ci Bc H du so ci tn d.
Thu pham d lm hoen hoa sen l An Duong Vuong, ke d cuop nuoc ta v dit
vua Hng Vuong thu 18 cua ta.
Xin nhc rng vua An Duong Vuong l chu ni cua vua nuoc Thuc cui cng, luu
vong xung Quang Ty. Dn Ba Thuc l dn Thi, m dn Quang Ty cung th, ho
n ni chi khc nhau nhu Nam Vit v Bc Vit.
Trong ngn ngu Thi c hai t ngu m ta doc hoi sai mt cht, v chng ti xin
chuyn m tht dng:
Sauu chai =Tre trai (d sai vt)
Sauu hiin =Tre gi (d sai vt)
Cung nn nho l Thi An Duong Vuong xm lng ta bng lnh Thi Quang Ty.
Hong gia Thi, lnh cua Thi, lai giu ngi duoc toi 49 nm th dn ta hn phai c
nguoi hop tc voi qun xm lng v chnh bon hop tc d nhim ngn t cua dich.
Thuo y, chc ho cung n ni y ht nhu hong gia v lnh trng, tuc ni SAUU CHAI
cho khng ni l THNG NH nhu ngy nay, v ni SAUU HIIN cho khng ni l
CON SEN.
Ngy nay, ta doc SAUU thnh SAO, cho thuo y, ta doc SAUU l SEN.
t trn Vit ng
Sauu hiin =Sen him
Tinh t Sauu cua Thi rt kh doc, sch ng l ghi l SAOW, nhung vn khng din
dng m cua Thi duoc, m SEN hay SAO cua ta lai cng sai hon.
HIIN bi ta doc HM, nhung d l danh t chung cua dai khi M Lai v ta d cho
mt nghia tuc truoc khi bi ho xm lng. Th nn khi ta hop tc voi ho, ta chi cn dm
ni Sen m khng ni Him (xin xem Chuong v Him).
TRI TRAI v sau bi bin thnh THNG NH cn duoc dng cho toi ngy nay, cn
TRI GI th v HM d duoc gn cho ci nghia khc mt ri, nn chi cn TRI m tre
d th ta doc sai l SEN. Nu thuo y ta doc sai nhu ngy nay l Sao, th mt thu hoa
dep cua ta khng mt dia vi v d c khi nguoi dep mang tn l c Sen.
Vy hoa Pht bi ha b dng vo thoi An Duong Vuong. Dy l bin dang dc nhut
m ta bit chc chn thoi dim, cn cc bin dang khc th ta chi bit dai khi v mt
thoi dim qu rng c khi dn ba trm nm.
Ti nghip loi hoa qu d qu, v ti nghip cho gi Vit khng duoc mang tn Sen,
chi v mt s doc sai.
Nay bit s tht, tuong ta nn xa ng nhn. V thoi cuc se gip ta xa d dng v
hin nay, trong mt trm gia dnh, chua chc c mt gia dnh dm muon con Sen, v
chng n di lm so - nch-ba ht ca ri, cc b ni tro dnh t sai khin mnh vy.
Ioc mong se c nhung giai nhn tn l L Thi Sen m khng bi ai coi thuong nhu
xua nua.
Chng ti lai truy nguyn coi tai sao mt thu hoa qu khc l hoa nhi (li) cung bi
dng bo min Bc ty chay. dt Bc, thn nu bn c nng cung khng dm mang
tn Nhi, v Nhi cn t hon Sen nhiu bc, boi hoa Sen bi dng ha voi ti to gi,
cn hoa Nhi lai bi dng ha voi con di.
S king ky voi Nhi, khe kht hon voi Sen nhiu lm.
Nhung voi Nhi th thu pham khng phai l An Duong Vuong nua, m l mt bon
khc, xua hon, d l bon Lac b M, d dn nuoc ta truoc An Duong Vuong dn ba
trm nm.
Noi bon Lac b M tinh t chi tnh cch dm dng cua phu nu l KLINHHI. Ko,
dnh lin voi Linhhi, cho khng phai KI l NGII du.
C nguoi ni tai hoa nhi no v dm nn moi bi mang ci ting d, nhung tai sao c
khi hoa khc cung no v dm, th du hoa quynh, hoa nguyt qu, v.v. lai khng bi
mang ting d? V ci vu Sauu =Sao =Sen d cho ta thy qu r l khng phai v
tnh cch cua hoa cht no ht m v ta d bin m sai m thi.
Ting XANH cua ta lai bi Thi bin ra thnh SAUU. Ha ra trong ting Thi SAUU
va l Gi tre sai vt, lai va l XANH.
V hoa nhi th d l danh t dc nhut m ton th M Lai du ni ging nhau:
Vit Nam: Li (nhi)
t trn Vit ng
Cao Min: Mlt
Thi: Ma li
Min Duoi: Molati
Se c nguoi ni rng tt ca du hoc cua Tu v Tu goi hoa d l Mat li. Nhung cn
ngo.
t trn Vit ng
Chunng XIII - Yu t M-na-l trong Vit ngu
Khi Lac b Tri di cu dn V.N. th ho chua bit nng nghip, theo tin su hoc.
Nhung theo nhon chung l Lac b M (nhm Muong) di cu dn sau bon Tri 2500
nm th nhon chung d d thy Tri c vua cha, tuc d gioi nng nghip, v bon d
dnh thn phuc bon vua cha y (Hng Vuong). Tin su hoc cho bit rng Lac b
M d bit nng nghip hi cn o bn Tu, m vua Hng Vuong khng mt nuoc th
hn vua Hng Vuong phai d tin ln gioi hon bon dn sau (vo nm 500 T.K)
Th th bon Tri d t lc tin ln nng nghip tai Vit Nam, v di nhin l ho sng
tc danh t. Tuy nhin, khng phai l ho sng tc tt ca moi danh t, m ho c hoc
voi th dn. Th dn vn minh nhut o D. N. A. thuo y, l chung M-la-n. Nhung
chung d, mi cho dn ngy nay vn chua tin ln nng nghip.
Nhung khng v th m ho khng c danh t d day ta hoc, v vn c chui rng, b
rng, bu rng.
Vy lm th no d bit danh t no ta hoc cua ho, danh t m ta sng tc. Tuong c
th bit duoc khng toi 100%, nhung vn bit duoc hon 70%, bng cch da vo s
kin ny l chung M-la-n roi rac cho khng c thng nhut. Chung M Lai gioi hon,
m mi cho dn ngy nay, ta vn ni khc hon So Dng th cch dy 5000 nm M-la-
n rt boi roi v ngn ngu. Th th nhung danh t no m nguoi Ma o Lm Dng lai
ni ging Bc Vit, th chc chn d l chung tc cng nhau sng tc.
Dng ni chi l cc mn moi m ngay ca thin nhin cung bi goi khc th hn phai c
anh huong cua M-la-n. Th du chng ti thy rng v ni non, c ba h danh t, ca
ba du l cua M Lai:
PHU NNG {De ra da s danh t }
GU NNG
NI, chi c Vit Nam voi So Dng l c
NGN, chi c Vit Nam voi So Dng l c
Nhung nguoi Chm Ninh Thun th lai chi ni bng danh t CHK m khng tm
thy ca o vng Da Dao nua, th hn d l danh t cua M-la-n DIA PHING, v
Da Dao xua cung do M-la-n lm chu m ho khng c th ting Chok phai l danh
l ring cua M-la-n min Trung Vit.
Ta thu tm xem trong cc thu th san, ta d sng tc thu g. V tn loi c nhit doi l
4 loai lc, tr, r, sc, xem ra ging nhau ca, tuc cng nhau sng tc tai ch, tuy mi
nhm mi hoc khc nhau cht t nhung thy l bit rng cng nhau sng tc, boi nu
hoc cua M-la-n, th Ma khng th ni ging Bc Vit duoc v M-la-n o hai noi d
ni khc nhau.
V rau du, chng ti nhn thy diu ny la lm l nhm du doc l nhm So Dng
goi Bu, B, Dua g cung bng danh t PAU ht.
t trn Vit ng
C le d l sng tc du tin cua nhm Tri. Cc nhm khc, c dia bn tuong di tt
hon, nn tuong di vn minh hon, moi c phn bit v sau.
Ho phn bit bng cch no? Dua th khng nu, n vn duoc, cn bu b, phai nu.
Vy PAU c th de ra BAU v B v cc danh t cua cc nhm khc nhu Bol, Bun,
v.v. nhung ta chi ni dn ta o dy m thi.
Chu BO v ca chu H L cua Tu, xem ra l chu phin m, cho khng phai ting
nguyn thuy, vy khng c vn d vua Hng Vuong chua bit Bu, doi M Vin toi,
ta moi hoc Bo cua Tu. Xem ra th ci g Tu cung hoc cua ta ca. Th du ta v
Thuong Vit goi MT l TRI MT v hi xua, ta goi l BLI MT m Tu th l BA
LA MAT. Th th BA LA MAT l phin m B LI MT chc mt trm phn trm.
CHUI cung th, DIA cung vy v.v.
Nhung PAU khng th de ra DIA. Mt s la hin ra nua, l nguoi So Dng goi tt
ca l PAU chi tr b do (b ng) th ho goi l TUA l TIA. C le ri chung tc chi ly
TUA, TIA d gn cho DIA, thuc loai khc.
V vic sng tc danh t, xem ra th cc dn tc khng cn nhoc xc cho lm, cu gn
ghp by ba cho c m thi. Th du trong ting Anh th ho chi thm danh t NIC
v tri MELON, l n ha ra DIA HAU, mc du hai thu d khc nhau mt troi mt
vc. Tri Melon, b ngoi muong tuong nhu b ng, thit lai ging du du, chng dnh
lu g dn dua hu ht.
Se c ban cho rng chng ti chi suy lun d don m. Nhung tht ra d c nguoi
lm nhu th, d l ng l d bin Melon thnh Dua hu bng cch thm ting
NIC vo.
Vy PAU cua So Dng bin thnh BAU v B cua ta.
TUA, TIA cua So Dng bin thnh DIA cua ta.
C DIA ri th lai phai sng tc nua v n lu b thu dua. Nhung ng t So Dng d
goi DIA HAU l PAU th ta cung cu goi tri d l TIA PAU cho xong, ri th TIA
IAU bin ha thnh DIA HAU.
Thuo b chng ti doc tiu thuyt Qu4 dua !c, v khng nho tc gia hay ng thy cua
chng ti giai thch rng Dua Hu, do DIA HAO tuc DIA NGON cua Tu m ra.
Nhung gio xt lai th khng th c. Cu chuyn xay ra duoi thoi Hng Vuong m
dn o Quang Dng chua bi nh Tn dnh chim, th ta lm th no d bit tinh t
HAO cua Tu. M Tu goi Dua Hu l Dua Ty cho khng bao gio goi l Dua Hao.
Vy DIA HAU do TIA PAU de ra th huu l hon, mc du theo ngn ngu So Dng
th TIA PAU c nghia l B NG DIA, cn theo Vit ngu c th DIA HAU c
nghia l DIA DIA, tuc hoi ky ky, nhung c ky th no cung chi ky nhu Melon +
Nuoc =Dua hu cua ng l l cng.
Vn d Bu, B, Dua d duoc giai quyt. Nhung PAU khng th de ra duoc Muop.
Nhung bon Lac b M dn sau, goi Muop l TI MUN, TA MIN, TI MN, tt ca du
c th de ra MIP duoc ht.
t trn Vit ng
D l sng tc thuo ban du t 5000 dn 2500 nm nay.
Sng tc v sau th lai khc nua, v lai c nhiu thu b. B do, bi goi l b ng khin c
nhiu nguoi tuong rng l o bn Ng (bn Tu) dua sang. Nhung Nht Bn, Nam
Duong v An D du goi b ng l tri dua Kocbuja, tuc gc n o Cao Min, v bn
Tu khng c B Ng vo thoi d. B ng tht d lm cho ta b.
Nhung B gon lon, m min Nam v min Trung goi l B DAO, th rt d bit do
du m ra. T din K.T.T.D dinh nghia rng v loai b d di v qun nhu lui dao
nn bi goi l b dao. Tht s th B khng bao gio qun ca. Hon th ta d phai c danh
l truoc khi ta bi Tu chinh phuc d ta hoc ting DAO voi ho. B dao chi l ting
Chm. Ho goi n l Dak v DAK khng h c nghia l DAO. D l danh t nguyn
thuy cua ho d chi TRI B, khng c nghia no khc ht. Ho goi n l BO DAK
nghia l TRI DAK cho ho khng c danh t B.
Nhung CHUI th chc chn l ta hoc cua chung M-la-n, v cc nhm du goi khc
ht.
Vit Nam: Chui
Chm: Patay
Thi: Kluay
Ma: Prit
Khng th ni kt Kluay v Patay duoc v khng c ci khoen ni kt no ca. Cung
khng th ni kt CHUI v KHUAY v khng c khoen ni kt.
Cy MA cung b bi lm:
So Dng: Kto
Ma: Chao
Nam Duong: Tobu
Vit Nam: Ma
Cao Min: Ompu
Ta hiu duoc s kin ny d dng. Chung M-la-n khng bit nu nuong nn
khng n b, n bu, n muop g ht, khng c dt tn, thnh ra ta phai sng tc, nn
cc nhm du ging nhau, cn chui rng, ma hoang th n duoc nn ho c dt tn,
ta hoc voi ho, ha ra mi nhm mi ni khc.
Tri DIA cung o trong truong hop d. Tuy nhin Vit Nam, So Dng v Ma vn ni
kh ging nhau, tuc Tri cng sng tc voi Tri, Chuy cng sng tc voi Chuy, M
cng sng tc voi M, cho khng hoc cua M-la-n, mc du M-la-n c danh t
Da.
Ta v cc nhm khc cn hoc cua M-la-n nhiu thu nua cho khng phai chi c hai
danh t y. Nhung Chuong ny khng l t vng M-la-n ngu o Vit Nam.
Ring danh t DIA th Chm, Giarai v Rad ni theo Nam Duong, nhung c bin
dang, Cao Min ni theo Dravidien Nam An, cn Vit Nam, c le chi bin DIA
thnh DIA, boi d bao loi nguoi sng tc danh t rt l ly l, hai thu d khc
nhau, nhung ho mc k.
t trn Vit ng
Cung nn bit rng DIA cua ta lai cung c nghia l LGUME. Bt ky thc vt no
ngm nuoc mui cung duoc goi l Dua ht, m com cua tri da th di khi cung
duoc n nhu n Lgume.
Ta cu ng Mng cut l ting M Lai, nhung khng. D l ting Cao Min v chc dt
dai Ph Nam xua l noi san xut loai tri d nn ta v Thi Lan du goi theo Cao
Min, ca Chm v vi noi cung goi theo Cao Min, v Mng cut c le l sng tc
ring cua Ph Nam, khi m chi mt mnh ho c loai tri d, thuo ban du o D.N.A
Iuc dia.
M Lai c danh t Mang kok, nhung n chi vt dung cho khng phai tri cy, cn
mng cut th ho goi khc.
Tru th ton th D.N.A LUC DIA v Nam Duong du goi nhu nhau, c le l sng tc
lai ch v tp th cua Lac b Tri, Lac b M toi sau, hoc voi Lac b Tri.
Ta khng bit B ng tai sao lai bi goi l b ng, nhung ta bit Bp tai sao duoc goi l
La ng. Nguoi Chm goi Bp l NGI, TNGI. Ta bt chuoc Chm cho xua kia,
c Vit vn goi l Bp y ht nhu Thi (POT) v Cao Min (POT).
Ph ch
CHUI, ta ni l CHUI, cn Quan Thoai th ni l CHO th th ai hoc cua ai?
I) Chui khng th moc o xu lanh duoc.
II) Ng Si Lin, da vo su Tu, chp rng Si Nhip, duoi thoi Tam Quc, thuong
biu xn cha Ng nn rt duoc tin dng. Trong cc cua la Giao Chi, c CHUI v
DIA.
Vy ai ham lm hoc tr cua Tu, cu tin rng ta bin CHO thnh CHUI.
Mt s nh bc hoc My tin rng D.N.A d bit nng nghip 15.000 nm ri, khin tr
thuc V.N d theo di nghin cuu cua ho, c ng nhn phn no. Nn nho rng cc
nh tin su hoc khng phai l su gia. Ho chi tm bit loi nguoi o mt noi no d, vo
mt thoi no d, m khng cn bit con nguoi y l ai.
Vy nu qua D.N.A d bit nng nghip t 15.000 nm th d l nng nghip cua chu
dt truoc khi chung M Lai dn, tuc cua chung M-la-n, cho khng phai l t tin ta
d c mt o dy t 15.000 nm.
Tuy nhin ho cung chi c chung tch c nhut l 5.000 nm, ph hop voi thoi dim
dinh cu cua Lac b Tri v Lac b Chuy o Dng Nam . Thoi dim 15.000 nm chi l
thoi dim uoc don m khng c chung tch.
S kin chung M-la-n day Hoa tc nng nghip cung chi l s uoc don m khng
c chung tch no ht, nguoc lai cn c chung tch phan d, v Hoa tc trng la m
hi thuong c, tuyt di khng bit la gao, cn Dng Nam th trng la gao, tuyt
di khng bit la m.
Cch thuc thun ha hai loai m cc y khc hn nhau, dn trng la gao khng th
day dn trng la m duoc v nguoc lai.
t trn Vit ng
Tm lai, chua c du chung tch tht chnh xc v vn minh cua ke di truoc chung M
Lai, v ci g cung duoc giao lai o thoi dim 5.000 nm l thoi dim dinh cu cua hai
thu dn: Lac b Tri v Lac b Chuy.
Tuy nhin, truoc My, Php cung d bit rng M-la-n o Min Din, Dng An D
vn minh cao bng bon dn sau, nhung o V.N th khng. M-la-n o V.N km hon
M-la-n o cc noi khc. Ho cn tn tai giua ta. D l phu nu Muong KHNG
NHUM RNG DEN NHI DN NG MING, v thp b hon dn ng Muong.
Ho gioi giang y nhu phu nu ta, nhung dng bo cua ho trn Truong Son th khng
bit trng trot. D l bng chung ho d hoc voi Lac b Tri cho khng phai d vn
minh ri khi Lac b Tri dn noi.
t trn Vit ng
Chunng XIV - Sn ng, mpt dn tpc du dn
Chng ti tin rng nguoi Thuong Vit l gc t cua Lac b Tri v Thuong Nam
Duong l gc t cua Lac b M.
Dai danh t Any d cho thy gc t y ra sao v nguoi MA d giu duoc. Nhung
chng ti c luu qu vi rng nguoi Ma khng phai l du dn, v ho chi may mn
giu duoc c mt dai danh t d.
Chnh nguoi So Dng moi l du dn, t lm cung o Dng Nam . Nhung cn Nam
An v Trung My nua, m chng ti chua kip hoc ngn ngu cho nhiu. Dai Hn ngu,
chng ti cung chi moi bt du hoc khi vit gn xong quyn sch ny.
Tin Thuqng Vit
Thuong Vit khng c chiu anh huong ngoai lai, doi sng bnh yn nn t thay di v
t bin dang danh t.
Tai sao Da Dao cung ni AKA m chng ti chi xem Thuong Vit l gc? V Da Dao
o bin, chiu qu nhiu anh huong ngoai lai. Ngy nay nhiu dao, ton dn l Ty lai,
hoc Tu lai. Ring Ha-uy-di, th c th cho d l mt dao Nht lai.
Tuy phong tuc v ngn ngu o Da Dao (Polynsie) cu cn l phong tuc v ngn ngu
M Lai. Nhung ho d bin by qu nhiu ri.
Danh t M Lai duoc giu nguyn ven rt lu doi, nhung tri lai cung c mt s danh
l bi bin dn khng cn truy ra duoc nu khng hoc du ba bn chuc sinh ngu
Dng d tm nhung ci khoen ni kt.
Nu khng c nguoi Chm Bnh Tuy th khng lm sao m ai bit duoc rng TAI cua
Thi do MAT (cht) cua Vit Nam m ra:
Nam Duong: MATI
Vit Nam: MAT
Chm Ninh Thun: MI TAI
Chm Bnh Tuy: HTAI
Thi: TAI
Khi ta thy KPAO l TRU bin ra, TAI l MAT bin ra th nhung danh t trng xa
Ia voi nhau m chng ti cho l dng gc, khng phai l chng ti ni liu, m d
hoc cn thn ri, nhung thiu ch d vit ht ra xu chui bin dang d thi.
Th du biu di chiu duoi dy, tuy vi dn d cho n nghia khc, nhung truy ra du
dng gc ht:
Vit Nam: SU
Min Duoi: SAUA (Sawah)
Nht Bn: SAUUA ( Sawa)
Cao Min: CHRU
Ma: ZIRU
t trn Vit ng
B Na: JRU
So Dng: TRU
Xi Ting: JRU
Min Duoi chi dng tinh t ny trong mt truong hop dc nhut: RUNG SU. Cn
Nht th cho SAWA ci nghia l dm ly.
Tin Sn ng
Nguoi Ma sng canh nguoi Nam Ky thuo xua. Cn nguoi So Dng chi c cc c dao
l n lc ln trn y, m nhung danh t Vit duoc cc c dao day ho, ta d bit ca.
Nhung danh t khng do cc c dao day ho m trng voi Vit th v s k, k ca
nhung danh t rt t nhi nhu LI I d ni dn ri. D l nhung danh t m ca
nguoi Ma, sng ln ln voi nguoi Nam Ky cung khng c.
Nhung ng li bun qu o Tam Ky th c tip xc duoc voi So Dng tai Tr Mi.
Nhung ho hn khng bo cng o lai Tr Mi d day So Dng LI I, v Tr Mi tuy t
ni non, vn l vng son lam chuong kh m tr qun di ra, khng ai o lai d lm
g, cn So Dng th ch Tr Mi t ni nn khng thm o.
Chng ta d thy vai tr du dn cua So Dng trong hai danh t quan trong NH v
NGII.
Nhung khng phai chi c th, nhn vo ban di chiu danh t MIA, ta cung thy r
nhu vy:
Xi Ting: MI
Ma: MIU
Cc phu Chi Ma: MI
M Lai : AMA
Nht Bn: AM
Vit Nam: MIA
So Dng: MI
Chnh danh t So Dng l ci khoen ni kt giua danh t MY v MIA cua cc
nhm Tri. My de ra Mua. Mi de ra MIA v MY.
So Dng c nhung ting Vit so khai m khng nhm Thuong no c ca:
Ung =Mung
Noa =Nua (Gi)
Ngo =Ngn (Ni)
Ina =Ni
Lu =Lut (nuoc lut)
Joln =Sng
Hmi =Mai (som mai)
Lo =L (dang)
Xe =X (chiu)
R =Hi
Xrua =Xua
t trn Vit ng
Dri =Truoc
Potok =Bao tu( Da dy)
Roma =M
Pit =Bo
Ning =Nn
Xet =Xeo (theo)
Xong =Sung
Un =Un
Ti =Ni
Mnhu =Nhao (bng)
Ngn =Ngm
Luan =Thong
Hvn =Hm (hi hm)
Khu =Hiu (bun hiu)
Xau =So
Ploang =Lo
Ngun =Ngoan
Mona =Mau
TXrng =Xung
KTang =Ngang
Mung =Muon
Xrng =Chng (gai)
Hn =Bn (sc)
Ap =p (chao)
Chu =Chy
Ngi =Khi
V =V (ruou)
Hat =Ht
Xoang =Xang (Ma vu)
Vang =Gian (nh)
N =Nua
Trung =Trong (o)
Ngi =Nghu (lu nghu)
Ropong =Dng (ho)
Tov =Trn vo
Dy l nhung danh t ging thng, nhung cn hng ngn danh t ging nhung phai
c xu chui moi thy duoc. Cung nn bit rng nguoi Muong ging ta mt trm ln
hon, nhung khng nn k dn v ho sng chung voi ta t 2500 nm ri cn nguoi So
Dng th khng c tip xc voi ta.
t trn Vit ng
Chunng XV - Tn tch mu h trong Vit ngu
Xin nhc lai so mt diu m chng ti d vit ra ri trong quyn su. L mi cho dn
nm 1861, khoa hoc moi bit v moi cng nhn rng c ch d mu h trong nhn
loai, v HNH NHI bt ky dn tc no cung d trai qua ch d mu h ca.
Nm d, mt quyn sch dc do ra doi, quyn Ch d mu h cua nh bc hoc
Bachofen, trong d soan gia d da vo cc vn kin c thoi Hy Lap d chung minh
rng Hy Lap bui du theo mu h.
Chng y cc nh bc hoc moi tin nhung quyn du k duoc vit truoc d m ho cho
l truyn trinh thm.
V diu ny ky la nhut l trong cc chung, chi cn c chung M Lai l cn theo mu
h, nguoi Phi Chu km hon nhiu, vn buoc sang ch d phu h ri.
Hu Hn Thu cung d c ghi chp v vi du vt mu h cn st lai o Giao Chi, thuo
nuoc ta bi Trung Hoa chinh phuc. D l tuc Levirat o vi lng tng cua ta.
Nhung cn du vt trong ngn ngu hay khng? C ve l cn. Dn ta ni VO
CHNG m khng ni CHNG VO, cho dn cc cu nh Nho tim nhim Nho gio
su dm, vn ni: Tnh nghia vo chng. M dng tuong l cc cu bi lut bng, trc
chi phi, boi cc cu c th ni: Nghia tnh chng vo m cu vn cu cn nhac diu
hoi.
Truyn thuyt ta k rng duoi tro Hng Vuong, con gi nh vua lun lun tn l
MI NNG. Tai sao khng ni dn con trai?
Nguoi hnh kht di xin n, thuong ht:
Bc ccm, bc g)o,
Lm phucc g)p phucc,
Lm doan (duyn) g)p doan.
B con c bc
Cuu kc bn hn c.c.c
Ni mt cu ku xin n d chua dng ht hai du vt mu h. C (nu) cu dung truoc
Bc (nam).
V B CON cho khng NG CON du. D bao thuo xua CON l NGII, th B
CON l nguoi pha bn b, tuc nguoi dng ho (theo mu h) cn nguoi pha bn ng
khng dng ho nn khng duoc xem l nguoi trong dng.
Ngy nay dng l g phai l NG CON, nhung d quen ming ri th danh t c cu
cn, mc du ch d d thay di nguoc hn truoc.
Tai sao lai c t ngu gi na dng? NA l MI th c phai chng NA dng l dng
me?
t trn Vit ng
T ngu ny khng c th dng thoi voi hu Hn Thu m ta d buoc sang phu h ri,
nhung cn st mu h o vi noi, v bon theo phu h khinh bi bon theo mu h, v ta
nghe thy duoc giong khinh bi trong t ngu d.
T ngu d hm ci gi d c nhiu con, tuc c nhiu con voi nhiu chng (m chi
s da phu c th c), tuc l gi khng tt dep g di voi mt cua bon d tin ln phu
h ri.
Ca dao ta lai ht:
Ai vc, ti gui bu5ng cau,
Bu5ng trucc knh m, bu5ng sau knh thy.
Dua con trong hai cu dn ca trn dy, c ve khng duoc bit l gio Khng Manh
cht no ht. C nguoi giai thch rng dn ca ta chng lai Khng, Manh, thuo ta moi
bi tri. Cho rng chu truong d dng di. Nhung tai sao ho lai chng? C phai chng l
v l gio di bn khc nhau, ho chua quen chiu dng nn ho kh chiu, ho moi chng
Iai? M n khc nhau nhut l o ch dao Nho chu truong chng cha vo ti, khc hn
noi ho m vo l xp trong nh. Tuy Giao Chi d ra khoi ch d mu h ri, nhung
chua lu, bng vo s tn tai cua tuc Levirat o vi noi. Vy dn b cn duoc trong
Im, mc du dn ng d cm quyn. Ta cu nghe cu ca dao min Nam sau dy th
r:
Iy Tricu Chu, cm xu cha kha
Iy Qu4ng Ong, cho ghe !i bn c
Nguoi Triu Chu l Lac b M. Ho d bi Tu bt theo phu h hon hai ngn nm ri
m vn cn trong dn b th bit dn b Giao Chi duoi thoi M Vin, Si Nhip duoc
trong dn muc no. Nhung Si Nhip lai day dn ta ci chuyn khinh phu nu thoi hn
phai c chng di.
t trn Vit ng
Chunng XVI - Xua =Thit
Thuong th cc nh nho ta doc Quan Thoai sai dn 40 phn trm. Chi c vi ting
him hoi nhu QU ho moi doc dng duoc.
Nhung ci sai cua cc cu th thuong khng sai nhiu: Hi (Sng) =H.
Nhung c mt s danh t, cc cu doc khc hn, khc nhu Trng voi Den, khin ta
phai thc mc.
Chng ti d tm cch giai thch v hai ting PN bi doc l TN v TU bi doc l DC
thay v TU (ci tu). Nhung khng ly g lm chc.
Mt li giai thch nua cua chng ti th chc dng 100% DIN l MY bi doc l
VN. Vn l Awan vn ting M Lai c nghia l My. D l Mandi Quang Dng v
Vit d khng Tu.
Mi ngy chng ti mi tm ti, v chng ti tm duoc thm mt s tht nua v
Xua =Thit (ci lui)
Tai sao Xua khng bi doc sai l XIA, l XIA l XIA l S, v.v. m bi doc l THIIT?
Khng c g la ca. Nguoi Vit c goi ci lui l PIT. T tin ta doc XIA l THIIT l
tiu cc d khng Trung Hoa, cho khng phai l doc sai.
Vy li giai thch cua chng ti trong quyn su, chua chc d dng. Chng ti cho
rng cc cu doc PN cua Quan Thoai, l Tn, c le v king tn mt nguoi trong
hong tc Vit Nam, sau ny ta thu hi dc lp, cho khng th no m cc cu nh
Nho lai doc sai qu xa nhu vy. XIA doc l THUC tuc chi sai cht t m thi, lun
lun nhu vy, nhung c mt s danh t bi doc sai mt troi mt vc, nhu Xua =Thit.
Ta d bit rng vua Hng Vuong ni kh ging nguoi Kha L Vng hin nay:
Ai =Ti
Aka =C
V hin nay th:
Kha L Vng: Pit =Lui
Ma: Lapit =Lui
Jh: Alpiat =Lui
So Dng: Rp =Lui
D l cc nhm thuc chi Tri. LII chi l danh t cua chi M, v o Vit Nam c ba
chi Lac sng hn hop voi nhau, danh t ring cua ba chi canh tranh nhau, chi Tri da
s, nhung di khi danh t cua ho cung bi danh t cua hai chi khc ln luot.
XIA l LII bi doc l THIIT l v th, cn tai sao XIA l DAU GI lai bi doc l
TAT? Cung cu v tiu cc d khng v danh t M Lai l LUTT m chc hi c thoi
ta ni l LUTAT nn ta moi d khng bng cch doc XUA l TAT. Vy BT TAT l
danh t kp gm ton ting Vit, cho khng phai l mt ting Vit v mt ting Tu.
t trn Vit ng
Ng nghinh lm l nguoi Nam Duong sng tc tn cho mn vt dung d th khng
ni l BT LUTT m lai ni l QUAN CUA CNG. Tuy nhin thy r l ho dng
tm hn voi ta, mc du sng tc khc. Qun cua cng vn bt ci TAT (Bt tt doi
xua ln khoi gi, m cho ca dn nay, bt tt phu nu cung th).
Nguoi Tu chnh gc, ni mu l XI. Nhung tai sao Quang Dng v Vit khng doc
sai l X l X, l XI m lai doc l HUYT l HUYIT. Cung cu l v tiu cc d khng
v ting Thi, mu, ni l LD. D l Thi ngy nay cho Thi doi Tn th goi l
HAD, th nn ho moi doc xo l XI l HUYT. Ta l Vit, ta cung d khng, nhung
khng doc l MAU m doc l HUYIT v doc theo Thi choi cho vui v d l ln bang
b con m ta thao ngn ngu.
Cu ci d d m tm, ta se bit cc nh nho ta doc nhiu ting Tu sai qu suc tuong
luong HNG bi doc l HNG th qu d hiu v n chi sai t ti thi. DL bi doc l
YN tuy hoi xa nhung cn ni kt duoc, chu nhu TU m doc l DC th hn phai c
l do nhu THIIT v TAT.
Ta c th bao gan ni rng ta d bit ch tao ci TU v ta goi CI TU bng ting Vit
l DC, v ta doc chu TU cua Tu l DC v l do tiu cc d khng.
Trong c vt Dng Son khng h c ci tu, nhung tu bng g th lm th no m cn
duoc d cho cc nh khai qut tm thy.
Nu khng ct nghia nhu vy th khng sao hiu duoc s kin cc nh nho ta vit
chu TU m lai doc l DC.
Chng ti ni Kha L Vng goi ci lui l PIT, nhung Vit Nam hn phai doc khc
hon mt cht l THIIT, v d c bng chung ta doc khc Kha L Vng.
Vit Nam Kha L Vng
Trai Tri
Gi Gui
Mt Mat
p v Bk
c Htc
Ung c
n An
Bo
Me, Mo Mo
C nhung danh t, khng phai l ting Tu cht xu no ht. Th du BAT cua Nam
Ky c nghia tuong duong voi BC cua min Bc. D l dng t cua Lac b M: Batal.
Nhung chi ring nguoi Nam lm tuong cua Tu, v nguoi Bc khng c dng dng
l BAT d.
Trang t sau dy th ton quc du lm: TAT
TAT l HIT l XONG l ting Tu
TAT l T HN l ting Tu
t trn Vit ng
Nhung TAT CA l ting Lac b M
TAT TA, TAT TII l ting Lac b Tri
THA khng l ting Tu nhu ai cung tuong m l ting Lac b M. D l trng hop
ngu nhin voi Tu.
Nhiu hoc gia Vit Nam, h thy ting ta hoi hoi ging ting Tu, lin qua quyt
rng l ta hoc cua Tu.
Trong quyn su, chng ti d dua ra mt li phu nhn c chung tch l tinh t XA bi
nhiu ng cho rng do H cua Tu m Quan Thoai doc l X c nghia l XA. Qua
dng l Quan Thoai c X bi cc nh nho ta doc l H.
Nhung Lac b Chuy c CHXANGAI l Xa, m chc mt trm phn trm khng phai
hoc cua Tu v m X cua Tu len vo ngn ngu Lac b Chuy du bin thnh Tu ht,
khng c ngoai l. Th du X cua Quan Thoai bi bin thnh TE cua Cao Min th X
cua Quan Thoai phai bi bin thnh TANGAI, cho khng th thnh CHXANGAI
duoc.
Nam Duong lai c SANGAT, dng gc voi CHXANGAI. Chm th c HATAH, So
Dng c Sak, Rgai c ATA, Kha Tu c Atagh.
Cc ng lai cu qua quyt rng GAN do CAN cua Tu m ra, nhung Nam Duong lai
c DNGAN m tin su hoc th qua quyt rng Lac b M khng c chiu anh huong
cua Tu. DNGAN bi ton th dng bo Thuong bo m sau, chi ni DN. Vit Nam
rui ro bo m du, ni GAN ha ra bi tnh nghi l n cp cua Tu. Nhung ci m sau
d, bi Chm bin thnh GEK thnh thu Chm khng bi tnh nghi. Nhung GAN cua
Rad l GM khin cc ng rt tuc gin m khng li ko Rad vo Tu v Vit
duoc v ho o cch xa Tu v Vit v cc dn tc sng giua ho v Vit lai khng ni
GM, GAN g ca d m cho rng Vit lm trung gian giua Tu v Rad.
Cc ng lai qua quyt rng DN cua Vit do DNG cua Tu. Nhung Tu doc Dng
l TAN cho khng c doc l Dng nhu cc cu nh nho. Va lai dn La M du Ty lich
d tm thy o Cao Min, dn Trung Hoa doi Hn d tm thy o bn Tu du 10 ln
xu x hon dn Dng Son th c l no ta lai hoc voi ke km hon ta.
Cc ng lai li ko CHU cua Tu vo CHUA cua Vit, nhung CHU cua Tu th Tu
doc l XU m khng c nghia l Chua m l GIAM, trong khi d th:
Vit Nam: Chu =Chua
Cao Min: Mchu =Chua
So Dng: Chu =Chua
Nam Duong: Chuka =Chua Cay (chi ve mt)
Cc ng bao RIOU do TIU cua Tu m ra, nhung trn Cao Nguyn cc nhm Lac
b Tri chua h thy mt nguoi Tu du c ruou v goi mn d l :
So Dng: Tru (ging ruou o m sau)
Ma: Ronom (ging ruou o m truoc)
HM cua Tu chi l Ngm trong ming cn Hm l ci Hm l ting M Lai:
t trn Vit ng
Nam Duong: Robang =Hm
Nam Duong: Keng =Cm
Ma v cc phu chi: Cang
Cc ng bao TR l ting Tu, nhung TR lai l ting Thi cua dn Ty u, CH l
ting Lac cua dn Tht Mn.
TM cung l ting Lac cua dn Tht Mn. TN LANG l cy cau cua Tu, vit thnh
chu th hon ton v nghia, m ho doc l Pn lan, m ting M Lai l Pin nang, Chm
ni l Nng, Vit l Nang (Mo nang=Mo cau)
Tm lai:
O5 bn Tu cc ch !em qua
M bn Tu cc ch by ra
(Bi ca Nam Ky diu Khng Minh toa lu, c tnh cch da cot bon m Tu rt thanh
hnh t nm 1900 dn 1930).
t trn Vit ng
Chunng XVII - Tri v ngy
an Nguyn Manh Cn cho bit rng nguoi Nht chi Troi bng danh t ngoai quc
m ho doc l SORA. Dnh th. Nhung chng ti du c di chiu cc ngn ngu khc,
m chi di chiu M Nht thi.
Nguoi Nht c hng t danh t Troi m mt l cua An D: SAMA, nhung ho lai
dng sai. SAMA cua An chi tro VM TRI, cn ho th dng d chi NG THIN, v
lai sao ho sai, chng ti xin giai thch.
Trong quyn su cua chng ti, chng ti c d l ra mt mu thun lon:
I) Chng ti ca tin vo tin su hoc.
II) Mt khc chng ti lai bc tin su hoc, ho cho rng nhm Nht b M t Nam
Duong di ln tro ln Nht d cuop ngi cua nhm Lac b Tri d c mt o d t hon
2.500 v d dng nuoc ri.
V dim su d khng lin h dn ta, nn nu c sai cung khng sao, v chng ti c
sai d cho doi mt cuc bt be v s mu thun d. Khi mt dim su c mu thun,
th dim su y phai sai. Khi ke ca tin vo tin su hoc, lai ni rng tin su hoc sai, th
phai bt be ke d. Nhung khng c ai bt be chng ti v mu thun d ca, mc du
tm thng d qua ri, thnh thu nay chng ti xin trnh ra s tht: tin su hoc dng.
Nhung sch tin su hoc khng dich ra dy duoc th chng ti ung h tin su hoc
bng ngn ngu, v trong sch ny ti liu ngn ngu tm duoc ch dung hop l.
Khoa khao tin su c th thiu st m khng th sai. Ho c chung tch hn hoi nn ho
moi dm vit nhu th.
Nhung di nhin l ho khng c chung tch ngn ngu nhu chng ti, v dy l loai
chung tch y.
Nht Bn, t Nam Duong di Nht RAT TR mi sau khi tip nhn vn minh An D
ri, moi di, bng chung l trong Nht ngu dy dy ting An D:
Sama =Troi
Macham Michi =Duong di
Nama NamNa =Tn
Di nhin l va moi vay muon, chua kip tiu ha l ho ly khai, nn chi ho dng sai.
SAMA cua An D chi c nghia l VM TRI, bi Nht hiu l NG THIN. Cn
MACHAM chi c nghia l DING TINH THAN y nhu chu DAO cua Trung Hoa,
Iai bi Nht bin thnh DING DI: Michi.
Ta t hoi ho di lm g v tai sao ho bit c Lac b Tri o d, d m toi d.
Ho khng bit g ht, tai thun bum xui gi vo ma Nm th ho toi Nht, chi c
th thi, cn l do ra di cua ho l v tn gio.
Qua tht th, nguoi Nam Duong d mt lun tn gio tho B Troi cua dai khi M
Lai, v dao B La Mn xen vo qu manh. Cho toi ngy nay, ho cn dc nhung lui
t trn Vit ng
guom y ht nhu nguoi Dng Son, m ho goi l LADAI, nhung ho chng cn bit dn
Troi nua, trong khi d th cc thn x o Nht cn nguyn ven, ging dnh cua ta, v
Thn Dao, tn gio cua chung M Lai, cn duoc Thin Hong tho, mc du Pht gio
o Nht rt manh.
Hin nay o Nam Duong chi cn ging ta c ci ao c v luy tre lng, cn th tn gio
v cam nghi d ht t khuya.
Th nn su Nht chp rng vua du cua Thin Hong ln ngi 5, 6 trm nm truoc
Ty lich, bi su gia u chu thut lai toi du Ty lich l dng kht nt. Ln ngi mt
ngn nm truoc d l cc ng vua lon con cua Lac b Tri, ho chua thng nhut nhu
Hng Vuong nn moi bi bon sau nut ht. Nhung ng vua y, Nht hon ton b,
chi c su Tu l bit lm bm m thi. Bon y cung d vn minh ri nho dn 127
huyn Tu di cu ra, nhung cu thua, v nhu d ni, ho chua thng nhut.
on di Madagascar v Trung My, chc chn l cung v l do tn gio, v qua tht dn
Trung My ho gp bon Tri o d v hai dng tip tuc tho Troi (v mn thit nguoi d t
thn y ht nhu bon Dng Di v Nam Man m Tng Ngoc d ta).
Qu vi d thy, chung tch ngn ngu khng c km chung tch tin su hoc cht no
ht. Nu chng ti khng c doc tin su hoc m bit ting An v ting Nht th cung
di toi ci kt qua m tin su hoc d toi. Hon th, chng ti toi xa hon l chng ti bit
Lac b M c gh Dng Php lp ra Lm Ap v Ph Nam, cn tin su hoc th khng
bit diu d.
Nho ly khai, nn Nht giu duoc dao tho B Troi cua chung M Lai:
Hin nay tai Hn Chn (Ngoc Tran) o Hu, ta c dn tho Thin Y A Na m xem ra th
d l tn gio Dng Bng c tnh cch tuong t nhu cc dn tho o dt Bc.
Tn thnh gm mt chu Nho Thin, ghp lai voi mt danh t M Lai Y A Na c
nghia l Me:
Ra d: Ana
Giarai: Ina
Chm Kim: Ina
Nam Duong: Inang
Nam Ky trung c: ng na
Vit Nam c thoi: Na
C ngu Ty u: Na
Nguoi tho, khng giai thch duoc minh bach Thin Y A Na l g, nhung ta hiu duoc
d l mt danh xung hn hop Hoa Chim, Chim dy l C Chim Thnh, cho Chm
hin kim ni Ina, cho khng ni Y A Na. Vy Thin Y A Na l Me Troi, tuc B Troi,
me cua mun loi, theo tn gio tho Troi cua chung M Lai (cho khng phai tho Mt
Troi, v Mt Troi o trng dng chi l tuong trung).
MI th hin nay Dai Hn cn chi bng danh t -M-Ni m -M-Ni khng xa
nhung danh t trn dy mt cch dng k, nu da vo lut bin dang ky khi cua
t trn Vit ng
Swadesh. Nm ngn nm d qua ri th mt danh t d bin nt ht, X c th bin ra
-M-Ni, Ina, Y A Na, v.v.
Nht Bn chi me bng danh t HAHA. Nhung cch dy hai ngn nm, hn l khng
phai l HAHA m l ci g d.
Truyn thuyt Nht Bn, duoc ghi chp lai trong b C5 s k, tp I, c ni dn cp
bn thn l IZANA EM GI, hai vi bn thn ny l hai anh em rut, con cua B Troi
Thin Chiu.
Hai tn thn trn dy l vit theo chu La Tinh, chu vit theo chu Nht th se doc ra l
Y-DA-NA.
Y-DA-NA rt gn Y-A-NA o Ngoc Tran, mc du hai vi thn d l con, cho khng
phai l Me Troi. Nhung hai nguoi con d l con di voi thuong gioi, cho vn l Me
(cha me) di voi loi nguoi.
Vn t cua thoi quyn KOJIKI ra doi l vn t cua nm 714, vic k hiu chua n
dinh, truyn thuyt lai m mo, nn ta khng th bit chc g ht, nhung khng sao ta
khng thy s lin h giua Y-A-NA o Hu v Y-DA-NA o Nht, lin h v hnh
dng cua danh t v nghia cua danh t, ca hai hnh thuc du cho thy nim MI
TRI, v ca hai hnh thuc du cho thy ngn ngu cua Lac b M (Chm v nhm
Thin Hong) khng khc nhau bao nhiu t nm 741 S.K. Dn nm dn Ngoc Tran
duoc xy ct ln du, ci ln du d, khng cn ai bit l vo nm no, v tai du,
boi khng chc lm l tai hn Ngoc Tran ngy nay, nhung chc chn l khng th
truoc thoi H Qu Ly, nguoi d chim dt Chm cho toi Chim Dng (Quang Nam),
luc vo mat dip nh Trn cua ta, giua th ky 14.
T nm 714 dn doi H Qu Ly th mt ngn nm d qua, v danh t bi bin dang
Y-A-NA dn Y-DA-NA v va dng theo lut Swadesh, tuc chi moi bin c mt ln.
Cung nn bit diu ny l nguoi Chm c ngn ngu y ht nhu Nam Duong, tuc y ht
nhu nhm Thin Hong t Nam Duong di cu ln Nht. Nay ta thy d khc, khng
phai v c s bin dang theo lut Swadesh, m v nguoi Chm m thin ha bit, tuc
Chm Ninh Thun, khng phai l nguoi Chm, m chi l nguoi Ph Nam. Su Chm
chua duoc vit dng o doan no ca. Nhn vo cc dia danh Chm o min Trung, ta
thy n ging ht Nam Duong m rt khc Chm nay. Chm nay ni MI TAI =
Cht, nhung dia danh lai l MATI =Mt.
Khng th bao rng c s bin dang theo lut Swadesh, v lut y chi ni dn 20%
danh t trong mt thoi gian l mt ngn nm, nhung o dy th bin dn 100%.
Tm lai tn gio tho B Troi, Me Troi cua chung M Lai (t lm cung l M Lai dot II,
luc Lac b M, tuc Austronsiens) l mt tn gio c tnh cch duy nhut vo c thoi,
cho khng phai l nhung tin tuong tap nhap chua thnh h thng nhu noi cc dn
lc c so khc, v nhm ly khai khoi Nam Duong d di Nht Bn c l do manh m
ly khai v tn gio.
on Lac b Tri c tho B Troi hay khng th khng cn du vt g d ta dm xc
nhn hay phu nhn. Trn th gioi, chi c ta moi ku Troi oi! mi ln kinh so hay
t trn Vit ng
than tho, nhung ta c sng chung voi Lac b M, thnh thu cung c th ni l ta bi
anh huong, m khng dm chc l ta d tho Troi. Nhung Lac b M th chc 100%.
Danh t Troi cua Dai Hn gm thm t NIM m Nim va c nghia l ng, l B. Dai
Hn l Lac b Tri, m ho goi Troi nhu th, cung c th tin rng Tri cung tho Troi,
nhung khng chc g ht v d l chung tch rt mong manh.
Thn dao, tn gio chnh cua nguoi Nht, d bt du suy t thoi Nai Luong v anh
huong Pht gio qu manh. Tuy nhin nguoi Nht cu giu v xem d l tn gio
chnh thuc v chu bi l Thin Hong.
Dao Pht mt ngn ln thinh hon, t d dn nay, nhung khng h duoc huong tu
cch tn gio chnh thuc m chi duoc nh vua bao tro thi.
V trong Thn dao, cu l B Troi v anh hng dn tc duoc tho phuong, hoi khc ta
mt cht xu l ta khng cn B Troi, nhung rt ging Bc Vit l lun lun dn tho
ct theo kin trc thuong c cua chung M Lai l nh sn.
Mt dn tc giu dao nhu th, hn phai mang ca danh t, danh xung HARI theo ho
trn buoc duong di cu thu nh, nguoc chiu voi buoc di cu thu nhut, v di nhin
HARI khng cn l HARI nua, v hai ngn nm d qua ri, lut Swadesh d chi phi
HARI dn hai ln l t: HARA HI.
Quyn su cua chng ti qu dy nn khi in, phai cht bot, ha ra nhiu dim, ni
khng ht loi. Di chiu ngn ngu trong d chi l chuyn phu thuc. dy chng ti
xin trnh by r rt v danh t Troi.
Truoc ht, dai khi M Lai chi c mt danh t dc nhut d chi ba nim:
Vm troi
ng troi
Mt troi
Cc nhm M Lai km mo mang o rng ni hin dang cn dng nhu vy. Th du
nguoi So Dng chi c danh t HAI d chi ba mn k trn.
Cc nhm vn minh th c hai ba danh t:
1. Vm troi
2. ng thin v Ngy
3. Ngy
4. Mt troi
Nhung khng phai nhm no cung c du s 4, ring Nht th c hng chuc voi li
vay muon x b v v ch cua ho l li bin nghia ky di cua ho. Th du KAMI chi l
dai danh t m Thn Nam Duong dng d xung ta voi loi nguoi th Nht bin
thnh NG THAN. D l ch bit ring cua chng ti. Nhung t din Php-Nht
cn dich ky di nua: Kami =Thn, Kami =Tao ha. Th th ho lai bin ca Kami l ng
thin nua, cho khng ring g SAMA v SORA.
t trn Vit ng
Nhung tt ca nhung danh t Troi, Vm Troi, Mt troi, du do mt danh t dc nhut
hi thuong c m ra, d l danh t HANA hoc HANAL, hoc HAI cho khng phai
HARI hoc HARA g ht.
Ting Dai Hn c nhung danh t sau dy:
Hananim =ng troi
Hanul =Vm troi
Hai =Mt troi
Nal =Ngy
HANA l s 1, NIM =NG. Hananim =ng s 1 =ng troi =Vi thn to nht cua
chung M Lai tho mt troi (theo Ty, nhung theo chng ti th l tho ng troi, hoc
B troi ty theo nhm mu h hay phu h)
Ci ng s 1, de ra vm troi : HANUL, de ra mt troi : HAI, de ra NAL.
Dai Hn l du dn cua Lac b Tri trn th gioi, v So Dng l du dn cua Lac b
Tri trong lnh th Vit Nam, th nn hai anh du doc y c danh t trng hop voi
nhau, nhung So Dng ngho nn hon v km mo mang:
5n ng
Hai =Ngy
Hai =Mt troi
Hai =Vm troi
Hai anh khc, cung cu trong lnh th Vit Nam giu ci khoen ni kt thu nh:
Ma v Xi Ting
Nar =Mt troi
Nar =Vm troi
Nar =Ngy
(nguoi Ma d tin dn hnh thuc Ngai=Ngy)
Ta thy r l HANUL de ra NAL o Dai Hn, v NAL Dai Hn de ra NAR.
Danh t HAI v NAR v cng quan trong v n cho thong thy HARI cua Cu Tiu,
cua Nam Duong.
HAI de ra HARI duoc, m NAR cung de duoc nho m AR, m ny c mt trong
HARI.
Th th HARI cua Nam Duong khng l gc t, nhung trong quyn su, chng ti
phai dng HARI lm di tuong, v d l danh t cua dn tc dang t xung l M Lai.
Chua ai nhn nhn Dai Hn l M Lai th khng th dng danh t Dai Hn d lm
ci dch. Hon th quyn su y d qu dy, chng ti khng th giai thch di dng v
dc mt danh t. Mt l do nua khin chng ti chi phot qua v ngn ngu trong
quyn su l v chng ti lm vic, da trn tin su hoc v chung tc hoc, m hai khoa
d ch chung tch ngn ngu nn chng ti d dnh chung tch ngn ngu cho quyn
ny.
t trn Vit ng
on Tri di cu di Nht Bn dng lc voi bon Tri di cu di Dai Hn, c le cung d ni
HANA hi c thoi. Nhung HARA b mt cua Nht th lai khng phai do HANA m
ra, m l do HARI v bon lnh dao o Nht l bon M, t Nam Duong di cu ln, v di
nhin l mang theo HARI cua Nam Duong.
Dn noi, ho thng trn, nhung bon Tri bai trn c vn ha d cao lm ri, thnh thu
c s nhuong b phn no cua ke thng trn. HANA khng bi tiu dit, nhung
HARI phai bin thnh HARA d dung ha, Tri giu duoc m A cui, M dua vo
duoc R.
Danh t HARA cua Nht duoc giu kn, nguoi thuong chi bit HARA l ci bung, l
dng bng, nn khi chng ti ni danh t HARA l ng Troi, ai cung cho l sai.
Danh t HARA chi c cc nh bc hoc moi bit, v dao tho B Troi hi c thoi chi c
hai qu tc l ho Imb v ho Nakatomi l duoc quyn t l thay cho vua, v moi
duoc ni dn HARA voi ci nghia l B Troi. Dn chng chi bit HARA l ci bung,
l dng bng.
Hin nay hai ho d d tn lun, v Thin Hong giu dc quyn t l v dn chng tip
luc khng bit HARA.
Nht giu kn HARA, nhung vn sng tc cc danh t khc, m sng tc hng t,
hng l, voi ngu cn HARA b mt d.
HIRU, bin dang cua HARA, duoc mo dn xanh, ai mun dng, tha h m dng.
HI, mt s co rt cua HIRU cung duoc mo dn xanh.
Nhiu nguoi bit ting v chu Nht Bn cu ni rng HI do NHUT cua Trung Hoa v
qua sch Nht Bn vit chu HI bng vn t Trung Hoa l NHUT m khng vit
bng vn t cua ho. D l mt vic lm ky cuc cua Nht v dng l g HI, danh t
quc ngu cua ho, ho phai vit ra bng vn t quc ngu, cho sao lai vit bng chu Tu
d gy ng nhn?
Chng ti e rng nguoi Nht d qun danh t cua ho nhiu hon ta, s qun m
chng ti d ni dn nhiu o Chuong II v chnh ho cung tuong HI do Nht cua
Trung Hoa, nn ho moi vit chu NHUT d dich chu HI, m khng vit bng quc
ngu Nht Bn, trong khi d th NHUT BN r rng duoc doc l NIHON cho khng
l HIPON.
Nht dung =NICHIYOO
Nht Bn =NIHON
Nht da =NICHIYA
Nht My =NICHIBEI
Chng ti thy hin tuong ky di y xay ra o nhiu danh t, th du danh t SN (xo
mt) cua Lac b Tri, ho ni SANA, th khng c g la, nhung la lm l thay v vit
SANA bng quc ngu Nht, ho lai vit ra bng chu Tu. Cn SAN H l ting Tu
100% lai khng duoc vit bng Hn t m lai duoc vit bng Hiragana. Ho lm vic
ky cuc nhu vy, khin nguoi nuoc khc, hoc ngn ngu cua ho, khng cn bit ngu
nguyn ra sao ca, m c th chnh ho cung qun chng, ho moi vit HI=Nht?
t trn Vit ng
Tai sao SUID duoc vit bng hai chu Hn THUY v DAO, cn SAN H th lai vit
bng Hiragana th tht chng bit du m m.
S tht th danh t NHUT cua Trung Hoa, Nht Bn doc l NI, cho khng l HI. Ci
m ho doc l HI chi l s co rt cua HARA v HIRU.
Ho c hng t danh t do HARA v HIRU de ra.
HARAMA =Troi trong sng sau con mua
HARERU =Troi sng
HARESHON =Vng sng quanh mt troi
HARU =Xun (Ma mt troi)
HI =Mt troi
HIASHI =Ngy thu ngn
HIATARI =Phoi trai duoi nh mt troi
HIBOSHI =Phoi kh
HIDAMARI =Noi duoc mt troi hong cho m
KARARI =Troi trong
ASAHI =Mt troi moc
Nhung ta chi cn bit l Nht d bin HARI thnh HARA, duoc giu b mt v l do
tn gio, cn thuong dng th:
1) Hi =Mt troi, tuong duong voi Matahari
2) Hi =Ngy, tuong duong voi Hari
Vm troi ( Fimrament) duoc chi bng SARA.
Tuy nhin, nhu d ni, ting M Lai Nam Duong cu cn roi rot lai d dy nn ta moi
ni kt gim ho duoc. Th du ho bin:
Nam Duong: KAKI
Chm: TCAY
Vit Nam: CNG
Nht: ASHI
Nhung KaKi cn nguyn ven trong ngn ngu Nht, trong danh t MIZUKAKI =
Cng nuoc =Cng c be (Palmipde)
Th nn chu HARE, nhung HI cua ho, ta moi bit do du m ra, mc du ho du bit
HARA.
Trn Cao Nguyn, nguoi So Dng chi c dc mt danh t l HAI d chi ngy, ng
troi, v Vm troi, v chnh Hai de ra HARI v TAGAY, Tagay de ra NGY cua ta.
Th nn chng ti moi trnh ra xu chui Hari =Troi, trong khi HARI chi l NGY
cua M Lai Nam Duong.
Tuy nhin chng ti c ni r trong quyn sch d rng Nam Duong vn c dng
HARI trong mt truong hop dc nhut d chi VM TRI. D l danh t MT TRI
cua ho, ho ni l Matahari.
t trn Vit ng
Th th Ngy voi Troi d bi dng ha o khp cc dia bn M Lai vy.
Chng ti thy nhiu x hi Lac khng c danh t Vm Troi, cho dng ni l danh
l ng Thin l chuyn cao xa. Ca Vm Troi, ln Ngy du duoc goi chung y nhu
nhau. Nhung cc nhm d lp quc th c phn bit hn hoi:
Nam Duong: Hari =Ngy Langt =Vm troi
Chu Giang: Hari =Ngy Langt =Vm troi
Chm Ninh Thun: Hray =Ngy Lingik =Vm troi
Chm Bnh Thun: Hroy =Ngy Lingik =Vm troi
Cao Min bin Langt thnh L NGHIT v chi TRI CHIIU, cn Vit Nam cung lp
quc, cung vn minh, nhung ta bin mt danh t thnh hai danh t, cho khng c
sng tc thm danh t thu nh, hoc cung c dng Langt y nhu Cao Min, nhung d
dnh mt ri.
V xu chui bin dang nhu sau:
Dai Hn: HANA
Nam Duong: HARI
Nht: HIRU
Nht: HARA
Chm: HRAY
Chm: HRY
Rad: HRUE
So Dng: HAI
Dai Hn: HAI
Toi dy, ta d thong thy NGY l dang voi m AI cua So Dng v m AY cua
Chm.
Nhung cn phai qua vi ci khoen nua, dng k nhut l ci khoen NAR cua Xi Ting
v Ma. NAR va l NGY va l VM TRI, lai c s l dang cua tu m N v mt
manh vun AR cua HARI, trong NAR.
Nhung ta cu cho Troi di lun ci d ri moi ni chuyn NGY duoc.
Ta ni HRY cua Clbes di lin sau HORY cua Chm Ninh Thun. Nhung t
HRY dn BLNY cua B Na th chng ti thiu mt mt khoen l khoen HNY
m trong xu chui CI LOI cua V.N th c:
Nam Duong: Lony
Giarai: Loni
Vit Nam: Loi
Nhung mt mt ci khoen, m ci d bin dang d duoc s bin cua LNY thnh
LI cho thy, th ta c th cho xu chui tip tuc duoc. Va lai, ta cn tm duoc ci
khoen BL, ngay trong Vit ngu. Duoi tro nh Nguyn (tro Trn cua ta) mt su
gia Trung Hoa c phin m mt mo danh t Vit Nam. Ta thy rng ho phin m
dng ht, th du: CHNG LNH ho phin m th no m Quan Thoai th nghe na
n nhu CHNG LNH, nhung cc nh nho ta doc hai chu phin m d l
t trn Vit ng
CHING LNH. Nhu vy ta c th dng ci ban phin m d duoc d bit danh t
TRI cua ta duoi doi nh Trn ra sao.
MT TRI duoc phin m l BT MAT. Dy l s lm ln v c php cua mt su
gia c c php l Thin Din, Nhn Din, v.v. S tht th phai l MAT BT.
MAT l MT, khng c g rc ri ca. Bt th hoi phin. Ci chu Nho BT y, Quan
Thoai doc l P.
Sao ta lai ni MT P? Khng, ta khng ni MT P cn vi su gia y cung d
chung to bit cch phin m dng. ng ta chi khng dng v c mt m Vit khng
th phin m dng d l BL.
BL l ci khoen m Php goi l Antrieur immdiat de BLNY.
(Cung nn bit rng ngay trong biu phin m d, danh t MT TRNG cung d
duoc phin m l PH BT MAT, tuc MAT PH BT. Mat l Mt. Ph th ho d
dng d phin m lu b ting Vit:
B Nam =Ph Nam
Bl =Ph =Tru
Chm Pu L =Chim Ph Lao (C lao Chm)
Mt khc, cc quyn sch Ty xua cung c ghi chp rng danh t TRNG cua ta xua
l Bulng.
Ci doi xua d, chi l th ky 18. Nhung nh Nguyn lai cai tri vo th ky 13, v c th
500 nm truoc khi ni Bulng, ta ni khc hon l Bublon chng han.
BU duoc phin m l PH, cn BLN cung cu l BT, chnh v khng th phin m
BL duoc nn o ca hai danh t, ke y du dng danh t P d din ta BL).
Dai Hn: HANA, HANUL
Nam Duong: HARI
Nht: HARA
Nht: HIRU
Chm: HRAY
Jh: HOER
Chm: HRY
Clbes: HRY
Vit Nam doi Trn: BU
B Na: BLNY
Rglai: HURI
V.N Trung c: BLI
V.N hin kim: TRI
Cc phu chi Ma: TROK, TR
Ma: TR
S moc du, moc dui thnh lnh, d c xay ra th chua chc d thiu mt ci khoen
giua HRY v BLNY.
t trn Vit ng
Ta buoc sang NGY.
Danh t NAL l NGY cua Dai Hn v Nar l NGY cua Xi Ting, tuy kh ging
nhau, nhung co cu lai khc hn.
NAL chi l s co rt cua HANA.
NAR lai l mt cuc chuyn mnh lon lao cua HANA d bin sang HARI v NGY
voi cc manh AR cui, v manh N du.
Chng ta d thy cu bng vo phuong php ly lua th nguoi Xi Ting c so nhut
trong khi dng bo Thuong. Th th ho l Tri dng hang voi Tri Dai Hn v chnh
ho d chuyn bung de cho ci bo thai HANA de ra mt cp song sinh chua thnh
hnh hn: Ngy v Hari. NA bo hiu Ngy, AR bo hiu Hari.
Dai Hn: HAI =Ngy Hanul =Vm troi
So Dng: HAI =Ngy HAI =Vm troi
Ma v Xi Ting: NAR =Ngy NAR =Vm troi
Dai Hn: NAL =Ngy
Danh t cua Xi Ting rt quan trong v n c moc du N truoc nhut. Cn mt manh
cua HARI trong m AR.
Danh t Chm voi m AY cui v So Dng voi m AI cui cung rt quan trong.
Th th c s de chua sau dy:
So Dng: HAI =Ngy
Xi Ting: NAR =Ngy
Lo: NG =Ngy
Roglai: T NG =Ngy
Kha L Vng: TNGAI =Ngy
Cao Min: TH NGAY =Ngy
Kha Tu: TANGAAI =Ngy
Jh: NGAI =Ngy
Ma: NGAI =Ngy
Ko Yong: NGAAI =Ngy
Muong: NGAI =Ngy
Vit Nam: NGY =Ngy
Mt danh t dc nht HANA, de ra hai danh t do mt thu pham chua hoang l Xi
Ting khi ho moc du N thnh hnh v moc dui R giu AR v chi ca hai thu bng
danh t lai cng N +AR.
Chnh NAR l du dang cua moi bin dang khi cc dn tc che hai Nar ra thnh N v
AR ri tha h gn du, gn dui moi vo. Nhung d l s b mt cua nm thng u
minh, rt kh m bit tht chnh xc.
Hana de ra N De ra dm con Ngy
Hana de ra AR De ra dm con ARI, HARI, HARA.
t trn Vit ng
(Nguoi Cil v nguoi Duan c le cn c so hon ca nguoi Xi Ting nua, nhung chng
ti khng bit ngn ngu cua hai thu nguoi d. C le ci khoen ni kt thiu l o d).
Cung nn bit rng trong Dai Hn ngu HANA l NG TRI. NAR cua Xi Ting v
cua Ma do d m ra. V HANA l du dn d bin thnh HARI tai Nam Duong ri
Nht mang n t Nam Duong ln Nht v bin thnh HARA.
Nhung quanh di qun lai cung chi c mt danh t dc nht d de ra tt ca, m ci
danh t du dn d c le l HANA cua Dai Hn.
Dua con bi giu gim l HARA cua Nht, khng ai bit l c, nhung n vn c. V
doc Chuong ny ri th qu vi d doc quyn su, khng cn cho rng chng ti ni
buong khi bao rng Nht ngu c Hara =Troi.
Phai bit lich su cua hai dn tc dc quyn trong tn gio tho B Troi l qu tc Imb
v qu tc Nakatomi moi bit c ci danh t HARA khng bao gio duoc php xut
hin trong sch vo Nht Bn.
t trn Vit ng
Chunng XVIII - Vit =Ru
Xin nhc rng trong lc dang in quyn su cua chng ti th c tin giy sp ln gi,
nn hai bin php duoc thi hnh ngay:
I) Xn bot, d in cho xong truoc khi gi giy nhay vot.
II) In sch qu dy se bn khng duoc, phai lm cho n mong lai.
Thnh thu v chu truong Vit =Ru, chng ti chi cha lai c hai ci hnh, chu Vit
doi Thuong, di chiu voi ci ru Quc Oai.
Sch ny l sch ngn ngu th chung tch ngn ngu bi loai ra khoi quyn su, duoc
cho nm vo dy tht l phai ch.
C th ni l hu ht dng bo Thuong du goi ci ru l ci Vit. Cn tai sao ring
Vit Nam lai sng tc ra ting Ru th chng ta se thu giai thch.
Xin nhc rng trong quyn su, chng ti chu truong rng danh xung Vit khng phai
l danh t xung. Ta t xung l Lai, bi Tu phin m sai l Lac.
Vit chi l danh xung m Tu dt ra d goi ta v ta c mt loai vu kh rt dc do. D
l ci ru m ta goi l ci vit.
an Nguyn Manh Cn ph bnh chng ti, cho rng chng ti chi suy lun m
khng c chung minh g ht.
C chu. Sao lai khng c chung minh. V ring v truong hop Vit =Ru chng ti
d dua ra hai ci hnh, chu vit nguyn thuy v ci ru Quc Oai. Tuy t, nhung vn
c. Nhung o cc dim su lon, nhu v tin su hoc v di chiu so th c nhiu.
V dy l chung minh bng ngn ngu:
Khch tro, nhon chung l nguoi Muong, goi ta l dn
YIT: Muong
Ci ru = YIK: Np, Kyng
Ci ru = VIK: XI Ting
Ci ru = YS: Ma
Ci ru = VOK: Ma (phu chi)
Ci ru = VOK: So Dng
Quan Thoai goi ta l = YUE
Th th vo doi nh Thuong, danh t VIIT cua chung ta l mt ci g hoi ging ging
voi bay danh t trn dy, khng cn nghi ngo g nua ca, nn doi Thuong moi vit
chu Vit ging ht lui ru Quc Oai.
V sau, lu lm, nhiu ngn nm sau, sau ca thoi Dng Son, chung Vit moi pht
minh ra mt mn khc c cng dung y ht nhu ci vit, nhung hnh dng lai khc.
Cng dung d l lm vu kh v dung cu.
t trn Vit ng
Ci mn d, hin nay nguoi Cao Min v dng bo Thuong cn giu nguyn, cn
Chm v Vit d bin khc, nhung Vit bin khc m cung dt tn khc, cn Chm
th giu tn cu.
Hnh dng cua mn y, nu ai khng c di Cao Nguyn, th thy duoc o Cao Min:
Vit Nam: Ro
Chm: Mra
Ma: Jal
Cao Min: Ch (gac)
Danh t Ro cua Vit Nam, hin chi cn du vt trong ca dao tuc ngu xua:
Th( ro c ci !e, ng Ngh c bt
Cu trn phai ra doi t doi nh L v sau, cho khng th truoc doi nh L, v truoc
doi nh L chua c ng Ngh.
Tho ro tuc l tho ch tao mn Ro v Ro se de ra RU, chi ci Vit thoi c, v de ra
RN chi ci vic ch tao dung cu bng st, thp.
RO lai de ra RUA, v sau d ta sua di hnh dng ci ro, n khc ci ro cu cht
xu, v d l ci ra ngy nay. Nhung ra chi cn l dung cu cho ht l vu kh nhu
Ro.
Nguoi Chm cung lm y ht nhu ta, v hnh dng cua mn d nhung cu giu danh t
MRA c.
Th th cho toi doi L m chung M Lai, ring trong lnh th Vit Nam, vn cu cn
ging nhau, vo thoi d, v ging nhau dn ngy nay nua, tr ta ra v ta d bin
RO thnh RUA.
t trn Vit ng
Chunng XIX - Nghi vn v ting roi
Hi tin chin, min Nam c mt bi tn nhac rt thinh hnh, trong d c mt cu ca
nhu th ny:
Mun nam xua cn roi du
D bao min Bc mt ngn ngu rt nhiu nn di nhin l t din min Bc khng c
chu ROI d.
Khng r tc gia loi ca hiu th no cn dn chng th hiu l d du.
T vi Huynh Tinh Cua dinh nghia ROI l NOI (du)
Nhung ngn ngu Kha L Vng tit l rng n l Vit ngu c thoi. ROI c nghia l KI
CHUYIN XIA.
C le chnh Huynh Tinh Cua d qun ROI v cung chi don m dinh nghia thi. Ca
min Bc du qun th Huynh Tinh Cua duoc quyn qun.
Nhung ta c cam gic l Kha L Vng dng.
Khi nghin cuu danh t MONOGATARI cua Nht Bn, chng ti cung gp s bi
ri cua t din Nht y ht nhu khi ho dinh nghia v KIMONO.
MONO cung duoc dich l VAT, tuc r rng l MN.
GATA duoc dich l Ngu, tuc d l KATA cua Nam Duong bi bin dang, v Nht
cn nho nghia nn moi dich dng l NGI.
Nhung RI th khng duoc dinh nghia, lm nhu d l mt ci dui moc choi vy thi.
Ton khi MONOGATARI lai duoc dinh nghia l Cu chuy(n, S kc chuy(n, Ticu
thuyct.
MN LI khng sao m mang ba nghia trn duoc v chnh RI moi mang t lm l
hai nghia trn, v Ri d c nghia ging ht ROI cua Kha L Vng.
Nht cung d qun Roi, y nhu ta.
Chng ti cho rng trong bon Lac Dich di cu dn c Vit th b lac Aduk da s. D
l b lac cua vua Hng.
Cn bon Lac Dich o Nht Bn th c th c hai b lac da s v ngn ngu Nht qu
ging ngn ngu Kha l vng v ngn ngu Kha Tu:
Kha L Vng Nht Bn
Ki =Cy Ki =Cy
Kita =Huong bc Kita =Huong bc
Kha Tu Nht Bn
KU =Ti (Wat) Aku (Shi) =Ti
Akan =Me Okaa =Me
t trn Vit ng
IN =Con ch Anuk =Con ch
Kap =Cn Kamu =Cn
NI =Tai Ni =Tai
Kap =Cp Kappuru =Cp
Ri =Vng Ki =Vng
An =Chi Ane =Chi
Di nhin l Nht c nhung danh t ging ht Vit Nam, So Dng, Pach, Bru, y ht
nhu ta, nhung danh t Kha nhiu nhut trong ngn ngu cua ho.
MONOGATARI l mt danh t ghp m hai ting Lac b Tri , MONO v ROI kep
mt ting Lac b M nhu ci xng uch, tuc danh t d xut hin li 2000 nm, t
ngy bon M dn Nht.
Nht mc hoa v d vit dnh moi danh t ghp lai m khng theo lut no ca, thnh
thu ho chng cn bit du dui ra sao nua.
Nhung ta khng lm th, ta cung d qun mt ROI m Kha L Vng cn nho.
Mt danh t d cht, rt kh lm sng lai. Nhung bi ht ni trn lai duoc hoan
nghinh th tuong cung nn p dung h hp nhn tao d cuu n.Tc gia bi ht y m
c hiu sai, cu ht d vn cn nghia, nu ta hiu ROI dng theo Kha L Vng:
Mun nam xua cn roi du.
c nghia l !i vng, lich su mun !ci cn kc thnh tch oanh li(t cua t5 tin ta
Tt ca cc dn tc sng quanh do Mu Gi, tuc quanh dia bn cua Kha L Vng du
c dng t ROI d v du hiu y nhu Kha L Vng.
Quc gia Dao Minh l nuoc cua cc dn Kha L Vng, H lang v So Dng tht s
cho chng phai choi, v d l nuoc Vn Lang thu nh m nguoi dn n ni y ht nhu
thn dn cua vua Hng Vuong.
Chng ti cho rng khi nhp chung danh t cua H lang, So Dng v Kha L Vng
Iai th c duoc mt b ngu vng cua Vit ngu c thoi l khng phai ni buong.
Chu roi th nh
ROI thu nh, min Bc cung khng c, nhung khng phai l min Bc qun ngn ngu
m d l tinh t cua Ph Nam m min Nam d vay muon ring sau nm 1623.
V tinh t ROI th khng c nghi vn no ca, nhung chng ti cung tin tay dt n
vo chuong ny.
Tinh t ny th Nam Duong ni l RUAI, cn Ph Nam ni tht dng ra sao, chi c
troi m bit, nhung nguoi Vit min Nam vay muon ri th bin thnh ROI v d chi
nguoi c vc vac nho, nhung khng yu dui.
Vn cua Truong Vinh K chua rt nhiu tinh t ROI ny v hin nay, o nng thn
min Nam, nguoi Vit cung cn dng manh tinh t ROI, nhung voi hnh thuc kp:
Anh y c tuong roi roi, khng bao gio duoi hnh thuc tinh t don, khc hn Nam
Duong.
t trn Vit ng
Truong Vinh K lai cn dng mt tinh t nua, c nghia l NH, nhung d chi th
vt, nht l heo, lon v cop. D l tinh t GM (du ) m hin nay nng dn min
Nam cung cn dng manh, cc t din o min Trung c ghi tinh t ny, nhung
khng r do du m ra v nguoi Chm cung khng c tinh t Gm =Nho.
Truong Vinh K thuong ni dn nhung con cop GM, bi nguoi ta sao lai l GAM,
ha raC(p nhc tro thnh C(p c da nhu gm.
t trn Vit ng
Chunng XX - Tu vng b ti
Vo du th ky 17, ta di cu vo Nam th ta hoc thm danh t cua bay dn tc sau
dy: Cao Min, Nam Duong, Ph Nam, luu vong nh Minh, Ma, Php, An D.
V vay muon cua Ph Nam qu nhiu, nn chng ti chi ni qua trong mt chuong.
Vay muon cua su dn tc khc th qu t, nn chng ti bin ht ca ra dy d gip
cc nguoi tm giu nguyn.
Tuy nhin chng ti vn loai danh t cua Php ra, khng phai v ho d mt chu
quyn, cung khng phai v d l nhung danh t t dng m v hin nay dang c hin
luong sau dy: nguoi ta loai bo ln ln nhung danh t khng cn thit, v muon
nhung danh t khoa hoc.
Th du truoc 1954, nguoi min Nam ni THIC, CY S. Nhung ta thu hi dc lp
ri th b Gio duc cua ta lai chnh thuc ha hai danh t MT v KLMT, ha ra l
muon thm. Trong khi d th dn chng dang loai bo: XP PH, PHANH XE, T,
v.v.
Nhu vy ci vn c, chua n c, nn khng nn ghi ra dy, m chi ghi nhung g d
vung hon m thi. V ting Php th chng ti chi ghi dc bit mt danh t dc nhut
l danh t Bnh t, v danh t d d cht nm trong ca dao min Nam.
BNH T: Do paletot m ra, d l mt thu o vt thoi xua cua Php.
Vi luu vong nh Minh
Chng ti vit su rng Quang Dng, Quang Ty l nuoc c Ty u,v c dn cua
quc gia d l nguoi Thi. Chng ti lai vit rng cc quc gia So, Ng, U Vit, Mn
Vit l M Lai dot II, tuc ni ging ht Nam Duong. Nhung diu y, khng ai tin ca,
k ca nhung nguoi d thch quyn su d.
Nhung khi chng ti trnh by ra o dy, nhung ting Tu m min Nam d vay
muon cua luu vong nh Minh th qu vi se thy lu b ting Thi v ting M Lai
Nam Duong do nguoi Tu o BN TU dua sang xu ta v ho l quan v lnh cua nh
Minh cho khng phai l thuong gia Trung Hoa t Nam Duong toi.
Nguoi dn Vit luu vong nh Minh gm hai nhm, Phc Kin v Triu Chu, ni
ting Tu khc nhau nhu Nam Vit v Bc Vit, tuc chi khc giong. Nhung li hai
trm danh t M Lai Nam Duong th ho ni ging y ht nhu nhau, v ci le di nhin
l danh t cua t tin chung cua ca hai nhm.
So di ngy nay ho mang tn khc v mt dng sng trong tinh Phc Kin, cn mt
dng th sng ring o my phu cua tinh Quang Dng. Khi trc tri duoc hai nuoc Ty
u v Mn Vit ri th Trung Hoa khng k dn bin gioi cua hai nuoc d nua lc ho
chia vng duoi thnh tinh. Th nn moi c mt nhm lot vo tinh Quang Dng.
Vy, bi dt tn khc, ho cu l mt, cu cng dn cua quc gia Mn Vit doi xua.
t trn Vit ng
L: Mt chuc thuong, nhung cung dng d chi mt chuc 12, tuong duong voi danh
l t o Bc Vit, do nguoi Triu Chu nh Minh dua toi, nhung d l ting M Lai
Nam Duong cho khng phai ting Tu. Hin nguoi M Lai Nam Duong ni l
PUL. Xin dng lm voi PU L m ta bin thnh C LAO.
LAU: Dy l mt danh t ng nghinh nhut v s phiu luu cua n v v s ng nhn
cua nguoi min Nam. Cung cu do nguoi Triu Chu, luu vong nh Minh dua vo
min Nam. Theo ta hiu, th lu l mt mn canh cua Triu Chu, dng trong mt
thu bt dc bit bng LAITON.
Nhung khng phai th. Nguoi Triu Chu goi mn d l CANH DUNG TRONG
BT C LAU. Vy lu chi l phu tng cua mn dng, cho khng phai canh. Khi
nghe mt cu rt di m ta khng hiu, ta chi nho danh t cui cng l Lu.
Ay, LAU cung l ting M Lai Nam Duong m chng ti moi m chi trn dy. Nguoi
Nam Duong ni l PUL v dn ta bin thnh C Lao, nhung dn Mn Vit doc
theo c thoi l LAU.
Ci mn dng y nhu th ny. N ging ht mt ci bt lon minh mng, bng
Laiton, nhung giua bt, c trng mt ci ng trn cung bng Laiton. Canh dng
trong bt v duoc hm nng lun lun bng nho hng cht trong ci ng trng giua
bt. Ci ng d trng rt ging mt hn dao, v th m nguoi Mn Vit moi goi l
canh dng, nghia trong bt c lu, tuc c PULO, tuc c C Lao, tuc c dao o giua bt.
D l dung cu cua cc nuoc So, Ng, U Vit, Mn Vit doi xua chu khng phai cua
Trung Hoa.
Vy nguoi Hoa Nam cn ni ting M Lai hay khng? V duoi doi nh Nguyn,
nguoi Hoa Bc goi Hoa Nam l Mandi, tuy khng dng v mt x hi, nhung rt
dng v mt ngn ngu, v duoi tro Nguyn hn l ho cn ni ting Nam Duong
nguyn b, cho khng phai chi giu duoc hai trm danh t nhu ngy nay.
Chua ai tin chng ti ca, tr cc nh khoa hoc. Nhung ngn ngu d cho thy nhu th
d. Th nn ngay o Chuong du, chng ti d ni dn chim t, chim ph cua Vit v
So ri.
Nguoi Mn Vit d lai Tu t 2100 nm ri, tuc t 100 th h ri m cn nhu th d,
th bit suc sng cua ngn ngu n mnh lit dn du.
Nhung nguoi So, Ng v U Vit khng c di cu dn Si Gn, chng ti khng th
bit ho n ni ra sao, nhung chc l ho giu ngn ngu t hon Mn Vit v ho bi lai
ging v dng ha nhiu trm nuoc truoc Mn Vit.
Ke bi lai ging truoc nhut l So, k d l Ng, k nua l U Vit. Chc nguoi Trit
Giang cn giu duoc kh nhiu v chng ti c nghe mt nguoi Trung Hoa o dy, c
bit Trit Giang, v ng y cho bit rng hin nay, nguoi Trit Giang cn vit chu V
thay cho chu VING, cn doc th t nhin ho doc gn nhu nguoi Vit Nam c thoi,
Vit Nam c thoi doc l bua th ho doc l B.
t trn Vit ng
Nhung d l danh t m vua Hng Vuong vay muon cua bon T4n cu Giang Nam,
cho vua Hng Vuong l Lac b Tri, hn phai c danh t khc hon, boi VUA, l
nim v sau cua chung tc, khng th ging nhau duoc nhu Mt, Mui, Cy, L.
CI RNG cua nguoi Trung Hoa ni l YA. Nhung tai sao Phc Kin cung l Trung
Hoa m lai ni l Gh? C th no m cng chung mt quc gia, mt dn tc m ho
bin YA thnh GH hay khng?
Ta, nguoi Vit Nam, ta d doc sai ting Tu qu nhiu, nhung ta cung chi doc YA l
NHA m thi, th sao nguoi Tu Phc Kin lai doc l GH?
V ho l M Lai Nam Duong m M Lai Nam Duong goi ci rng l GHI.
Cn tai sao ng Nht Bn goi Ng voi l DZ GH (zoge)? Trong t din Nht, ng
vit ra chu l Tuong Nha. Th ri cc nh bc hoc Nht luc lao tm ti, cung khng
lm sao m bit Dz Gh do du m ra, boi c doc sai Tuong Nha bao nhiu, n cung
khng thnh Dz Gh duoc.
L tai ng l Tri +M, y ht nhu Vit Nam nn ng ly mt danh t Tri l Y m
hin nay dng bo Thuong dang dng (cn ta th bin Y thnh VOI) ri ng ghp
voi danh t GHI cua M m ng doc l GH (ge). Hin nay, ng d bit ngun gc
cua Gh ri, nhung cn Dz th ng dang tm tri cht.
Tai sao ci trn, nguoi Tu ni l NG, ta doc sai l NGACH th cn cho qua, nhung
ng Phc Kin lai ni l HA.
L tai ng ging ht Cu Tin, vn l M Lai th hin dang goi ci trn l DAHIA.
C ai tin ni l Ty Thi, Pham Li, Ph Sai, Cu Tin, Hap Lu du l M Lai hay
khng? Ay th m ho l M Lai Nam Duong 100%, khc voi ta mt cht xu v ta l
M Lai Bch Bc, ta ni CHN, ho ni CNG.
Sch doi Chu thuong ca ngoi loai guom Mac Da cua bon Ng Vit Xun Thu. Nhung
ho chp rng guom d do gia dnh Mac Da luyn. C le l ho chp sai, cho cc t
din Nam Duong ghi rng hin ho cn rn v su dung loai kim do duoc o Dng
Son, c trn hai ngn nm v ho goi loai kim d l LA DA.
Nguoi Trung Hoa khng bao gio dt tn l Da, v Da cua ho, nghia khng dep. Da
chi l tro t v l dai danh t duoi doi Chu. Vy Mac Da tn nguoi, chi l ting phin
m.
Nguoi Phc Kin do dui nhp vo min Nam danh t CHIK m dn ta khng hiu,
bin n thnh danh xung d chi ton th nguoi Trung Hoa, m chi mt cch khinh
bi. Nhung tht ra th trong Mn ngu CHIK chi c nghia tt dep l CH.
Nguoi Vit c hoc, cho rng, nguoi Phc Kin doc sai chu THC cua Tu ra nhu th
d. Nhung khng, ho ni ting M Lai Nam Duong 100% dy.
M Lai ngu o Nam Duong goi ch l CHIK, chu l CHU. Chk chi khc CHK c
mt m m thi.
t trn Vit ng
Ta t hoi CH cua Vit Nam c qua tht do THC cua Tu m ra hay khng?
Khng c g lm bng chung ht. m TH cua Hn qua c bin thnh m Ch cua Vit
tht nhung m C cui khng bao gio mt.
Trc =Trc
Thc =Thc
Tuc =Thuc
Th th theo lut no m Thc =Ch?
Nhung Chk =Ch th dng lut v K v gn dng Phonme voi nhau.
Chk =Ch
C l no m ta lai goi Chu theo Nam Duong l CHU ri lai goi CH theo Tu l
Thc hay chng. Cung c th. Nhung nu ta lm th th qua ta din. Trong mt cp
Ch, Chu, ta chi muon cua Tu c mt danh t, v giu mt danh t M Lai.
Trong mt quyn sch Tu, chng ti thy ho ve cy KCH, mt mn kh gioi doi
xua cua ho m chng ti chi thy tn trong sch m khng thy ta.
uc hoa trnh ra mt thu gio ngn m lui gio un qun nhu mt con rn dang b
loi. R rng d l cy KRISH rt ni danh khp th gioi m nguoi ta goi l KRISH
CUA CHUNG M LAI (Krish Malais).
Vy M Lai c n cp cua Tu mn vu kh d, ln ci tn Kch chng? C. D l s n
cp theo li n cp ci N m chng ti d trnh by trong quyn su, tuc ke cp
khng phai l M Lai, k ca danh t N cung l danh t M Lai.
H ci g cua M Lai trng voi Tu th cu bi cho rng Tu l chu nhon, l thy, M
Lai l n cp, l to.
Su Tu chp rng ho rt so Khuyn Nhung v Khuyn Nhung c gio cn di. Gio
cn di, v sau, Tu cung c, v phai ch tao d duong c voi Khuyn Nhung, v ho
dt tn l MU. Nhung chua chc Mu khng phai l tn phin m, v chu TI moc
ra mt ci dui rt ging dui ch ( Khuyn Nhung =Ro Ch). Gio l kh gioi cua
Ro Ch.
TA: Chnh cc ch r Triu Chu, luu vong nh Minh d dua ra danh t TA vo
Nam, v bi ta hiu l Cha.
Nhung tht ra, th chi l CHA VO. V d cung cu l ting Vit nghen b con, v Triu
Chu l Lac b M v Nam Duong goi cha vo l TIA.
Tht ra th Triu Chu o Nam Ky doc l TIA khng c du sc.
Nhung chnh danh t Cha kh c o Bc Vit cung do Triu Chu dua toi, c le l
Triu Chu doi Tam quc, v vo thoi d th nguoi Tu bt du di cu sang nuoc ta,
m l nguoi Tu vng duoi, nn moi bi ta goi l nguoi Ng. Thu nguoi Tu d l Lac
b M m mi cho dn doi Nguyn vn chua duoc Hoa ha xong.
t trn Vit ng
Duoi tro Ng d, dn Triu Chu di nhin vn doc l Tia, nhung doc khc thoi
Duong Ngan Dich. Khi TIA doc nhanh qu th n ha ra l CHIA, y nhu trong ngn
ngu cua Php ri Chia bin thnh CHA.
Danh t CHIA d duoc chng ti tm ngu nguyn tht ky, m khng thy Lac b
Tri ni nhu th bao gio vo thoi no ca, v bt ky o dia bn no, th chc chn do
TIA cua cc ng Triu Chu doi Ng.
TA cua Nam Ky th ngy nay d ht duoc dng ri, v d ht cc ch r goi b vo l
TIA, cho cch dy 50 nm, vn cn duoc dng lai rai.
XING XA: C mt thu qu n choi m min Nam goi tn nhu th.
Nguoi Tu cho rng d l danh t cua ho, nhung yu cu ho vit ra chu th chng c
g l XING XA ca. Ho ni buong, cho XING XA l ting Vit, chng ti d danh t
ny vo Chuong vay muon cua Tu, v chu XING b mt trong d. Nguoi Tu vit
chu th ta doc l THACH HOA THI. Thi l RAU. Nhung o dy th Rau lai l Rau
cua hoa d, tuc l Rong bin vy, m min Nam goi l RAU CU, tuc Rau ly t
duoi nuoc nhu l CU C.
T din K.T.T.D cho bit l danh t Vit l XOA XOA. Tht ra th nguoi min Bc
khng c ni xoa xoa, m ni THACH XOA, tuc ghp mt ting Tu v mt ting
Vit.
Thy r l XA Nam Ky v XOA min Bc dng gc, nhung gc no?
D l gc Lac b M. Nam Duong goi mn d l Aga Aga. u chu cho vay muon,
nhung vay cua Nam Duong, cn ta th vay cua khch tro hi nm 500 truoc Ty Lich,
luc vay cua t tin nguoi Muong.
Nhung ta bin th no m m G ha thnh m X, boi dng l g ta phai goi mn d l
Ga Ga, cho khng l XOA cung khng l XA.
XING XO: Ging thach xoa nhung den, khng bit chu nghia l g, nhung duoc
nguoi Quang Dng goi l XING XO. Yu cu ho vit ra chu th ho vit by ba l
LING (Mt). Nhung nu LING l XING cn XO l g th ho cung chng bit.
Ay, ta bin XOA thnh XING XA c le v n ging XING XO phn no. V
XING th l ngu nguyn b, boi nguoi Tu bn Xung Xo lai khng bao dam rng
Xung =Luong, cung khng h bit Xo l g.
Theo chng ti don th XO cung cu l Thi =Rau, doc theo giong Phc Kin, v
XING qua tht l Luong. Xung Xo =Luong Thi. Nguoi Tu m chng ti yu cu
vit ra chu l nguoi Quang Dng, y khng bit giong doc cua Mn Vit nn y moi b.
Vy ta ghp Xung vo Xa l ghp 1 ting Tu voi 2 ting Lac b M: Luong +Aga.
KH TAI: Mt mn n khc m dn min Nam rt ua v ho goi l KH TAI. Ci tai
nan no lm cho ho kh? Khng, d l ting Tu (ting Tu cho khng phai chu
Nho) do nguoi Triu Chu dua vo xu ta, ho doc ting Tu sai giong v ho l Lac b
M v KH TAI =HAI TAO, mt thu rong bin m ho nu voi duong d bn cho
t trn Vit ng
dn min Nam n. Nguoi Triu Chu doc l H TAI, ta thm chu K vo l loan x
gn ht.
X MUI: Tht dng l XU MUI chu Nho l TIU MAI, do Quang Dng dua vo.
DAU HU: Mn ny o dt Bc goi l C DAU. Cung do Quang Dng dua vo.
X XAU: Y phuc ngn cua bnh dn Trung Hoa, khng bit chu nghia ra sao, v
nhm no dua vo.
CNG XI: CNG TY, do Quang Dng dua vo.
HU TIIU: Khng bit chu ra sao, nhung do Quang Dng dua vo, ho ni l Phai,
khng hiu sao ta lai bin thnh Hu Tiu.
XU MAI: Khng bit chu nghia ra sao, nhung cu l Quang Dng. Da s cc mn n
du do Quang Dng dua vo.
TI CNG: Ti do TAI l CH. Ti cng l thuyn truong thuong thuyn. Khng
bit nhm no dua vo v nhm no cung doc TAI kh ging nhau.
HN: Do HING. Triu Chu dua vo v ho doc l HINH th dng l ta phai vit l
HNH.
XUI: Ting ny dt Bc c nhung vay muon lu doi hon v ni l XI QUAY. Do
chu SUY m ra, doc theo Triu Chu, Hn Xui =MAY RUI.
XNH XI: Bn re. Khng bit chu nghia ra sao, nhung do Triu Chu dua vo,
nhung nhm no cung ni Xnh Xi. Min Bc d vay muon hng ngn nm truoc,
hiu theo nghia khc v doc l x xa.
NHAM X: Buc boa. Nhung ta chi ni da di khi, khng vo ngn ngu nhu l x.
CHAP PH: Chi l Tap ha, do nguoi Quang Dng dua vo. Nhung chnh nguoi
Quang Dng lai cho n ci nghia han ch l thc phm: trung vit, tm kh, c
kh,v.v. cn cc cua hng bn cc thu khc cung tap nhap lai khng duoc goi l chap
ph.
GI CH QUAY: Cung cu do nguoi Quang Dng. Tht dng lOu ch qu4y tuc con
quy nuong trong du, chi loai bnh bt m chin m.
LY: Cc bng pha l, do nguoi Quang Dng dua vo, ho goi l P L PI, tuc PHA
L BI, ta nut ht, chi cha lai L v doc l LY.
X THAU: Chu Nho l SU DAU =Chef de service, do Quang Dng dua vo, nhung
bi ta hiu l NG CHU. C vi bo Tu goi ci chuc TNG THI K TA SOAN l
SU DAU.
TU K: Dai gia, dng tht l TOA KI, do Phc Kin dua vo d chi nguoi nhn vt
quan trong. Bi ta dng d chi T B. Diu ny rt hay l Nam Duong v Nht Bn
du c muon chu GIA v du doc l K, v ca bn: Nam Ky, Phc Kin, Nam Duong,
Nht Bn du l Lac tut ht cho u tuc Thi, tuc Quang Dng, doc l K.
t trn Vit ng
TO CO: Nhn vin quan thu di bt ruou lu. Nguoi Triu Chu lm nng
nghip v nu ruou lu rt nhiu. Ho goi nhn vin d l DAI CAU tuc CH LN
m ho doc l TOA CO, bi ta bin thnh TO CO.
HUI NHI T: T ngu dng d da, c nghia l Cht. Do Quang Dng dua vo.
Quang Dng l Thi, v dng t DI cua Trung Hoa bi ho thay bng dng t Thi l
HUN m ho doc theo c thoi l HUI. HUN l ln duong. Nhi t l nghia dia.
Th c phai nuoc Ty u l nuoc cua nguoi Thi hay khng?
NA: Mt thu gio my hoi ging ci qua nhung c quai xch, nguoi Tu dng d
dng qu di biu xn b con. Khng bit do ngn ngu cua ai, nhung do Triu Chu
dua vo Nam.
: U, ci VIM nho bng Thau m Triu Chu dua vo Nam, ta dng dng tru cau,
thay cho ci coi dt Bc. Tru =Coi Tru.
XIM LO: Xim lo l mt thu canh nu ton bng rau du v.v. khng c thit c g ht,
v Cao Min ni l SO LOM. Nhung Triu Chu ni l XIM L.
D l danh t cua lnh trng cua vua Tu cua nuoc Xim la l Trinh Chiu, d dn
dnh H Tin cua Mac Cuu. Thuong th ho thng, nhung cung c khi thua, bi bt
lm t binh ri sau duoc phng thch cho lm thuong dn. Khi ho ni ra tn cua mn
canh d, th ho c d ting CANH o truoc. Canh Xim l, l canh nu theo dn Xim
La. Ta v Cao Min ng nhn, bo ting Canh v ng XIM LO, SOM L l danh t,
v c nghia l canh rau du.
Loai canh ny, hnh nhu dt Bc goi l canh sung, c G, v xin dng lm voi mn
SUN, khng c G l mt thu canh gn nhu l mt xa xi phm, khng n voi com,
m d n choi voi bn.
Triu Chu v Phc Kin dua ting Tu vo min Nam rt nhiu, nhung xt ky ra th
chi c bn danh t cn bao nhiu du l danh t M Lai ht. Triu Chu, Phc Kin,
Hai Nam l ba nhm Trung Hoa cn giu duoc nhiu danh t M Lai nhut, v chng
ti dm duoc trn 300. Nhung ting khng len vo Vit ngu, nhung ta bit, cung l
ting M Lai. Th du DAI TIIN, ho ni l BNG XI, Nam Duong ni l BUANG
SA.
Nhung khng v th m c Mn ngu du, boi mt vi trm danh t khng tao ra mt
ngn ngu duoc. Ho ni ting Tu sai giong, chi c th thi.
Ngu nguyn b
Min Nam c ba danh t m chng ti tm mi khng ra ngun gc.
V =Bt tt.
T, T =Bt lon. Khng c dn tc no o D.N.A ni nhu vy ht. Tt ca dng bo
Thuong du c danh t ring d chi tn chn bt, tuc ho khng c hoc cua Tu nhu
ta. Nhung ho vn khng c T v T.
t trn Vit ng
X LN =Qun di. Cch dy 50 nm phu nu ta chua muon danh t XI LP th cc
c goi x lp l QUAN LNG, cn dn ng goi qun di l X LN. Thy r l dng
gc, mc du hai mn d hoi khc nhau, chi hoi khc v thuo xua qun lng kh
ging qun di cho khng qu hep.
Chng ti thy nguoi Tu vit chu l SA LNG (Ct rng) l bit ho phin m,
nhung d l ho phin m danh t Sarong cua M Lai, cho khng phai X Lon cua ta,
boi hai thu khc nhau mt troi mt vc.
M Lai
Oi om thay, t khi dn ta di cu vo Nam, tuc t du th ky 17, th ta chi hoc cua
M Lai c nm danh t, khng k hng ngn danh t khc m chng ti cho l cua
Ph Nam.
M T: Do Mata Mata cua Phi Lut Tn, d giai thch o noi khc.
T KI: Thng xe do Krota cua bon Mata Mata duoc giai ngu v o lai Si Gn.
X T: Danh t ny d bi bo t 50 nm nay, nn khng giai thch.
SARNG: Tm vai qun quanh thn duoi thay cho qun, Nam Ky cung goi l
CHN, Nguyn Siu, trong P.D.D.D.C vit l VN v sch d l sch chu Nho, vit
chu chn khng duoc.
SAU RING: Do Durion, Durian, Surian.
An p
An chi dua vo min Nam c bn danh t.
C RY: Mn n, Php vit l CARY, Anh vit l CURRY.
NI: Mt loai m dc bit cua ho.
D: Dy l danh t Tamoul Nam An, tuc cung cua chung M Lai, ho doc l CHANDI.
XT TY: Do CHETTY. Ta ng CHETTY l ke cho vay, nhung tn cua nhung ng
Chetty lun lun c CHETHIAR trong d. Th nn l tn cua giai cp, cho khng
phai l tn nguoi, cung khng phai l danh t chi ngh nghip.
Ca bn ting vay muon du mang m I cui.
Cao Min
THAO LAO: Cy bng lng cua ta, duoc D.N.N. cua Tu vit ra chu l BN LN.
Cao Min goi l SRLAU.
SAU DU: Cy soan. D giai r ngun gc ly ky cua Cy Soan o Chuong khc.
NU: Do PNU, mt loai tri d nhum.
MC NIA: Do KRONOT
K: Do CHRE
MNG CUT: Ai cung tuong dy l ting M Lai, nhung s tht th Nam Duong goi
khc. Chi c Thi Lan v Cao Min voi ta goi l Mng Cut. Nhung nuoc Thi Lan l
quc gia so sanh, nn chng ti cho l do gc Cao Min.
MO: Vn cong lai v qu mong v qu kh. Dng l B.
t trn Vit ng
CHM BAO: Tn cy m tri dng tri binh hui. Dng l DOM BAU AU. Rt do. Ta
ni D AU tuc do lm. Dng l CHXOAU, nhung CHXO dnh voi AU cho khng
phai l D.
PHT CH: Binh dy bung (Incligestion pour avoir trop manger). Dng l PHO
ICH.
ING: Dm ly. Cch dy 20 nm, ta lai tn tao BING BIIN.
VM: Cua sng. Do PIAM.
RACH: Phu lua. Do PREK.
C TNG: Mt loai phn thp bng my, cun trn lai th thnh mt thu b la nho.
C RNG: Mt loai bp mang di duoc, ca bp ln ba ng to, chi nho bng ci nn,
dt trn bp m uot, dt trn thuyn du tin.
C RN: Mt loai bao dan bng lt.
CH GAC: Mt thu ra ta bit, nhung khng c dng.
C VOM: Mt loai ghe thuyn.
SA: Dng t do la sa m ra v c nghia l gieo cu tha.
LA SA: Do SRAU chi c nghia l la. Nhung d l la dc bit, nuoc lut cao ln toi
du, n ln theo toi d m khng cht. Hu ht tn cc loai thc du l danh t Cao
Min, nhung qu nhiu, khng th chp ra duoc. Th du: LA ING CO hoc NNG
CO, la SA MO, vn vn.
Ta bit rt nhiu danh t Cao Min v sng gn nhau, nhung khng k vo dy, v
nhung danh t y khng vo Vit ngu. Cung khng k hng ngn danh t chung
cua chung M Lai, v khng k lun hng trm danh t vay muon qua lai hi c
thoi.
Ma
Ta hoc cua Ma nhiu bng cua Cao Min. Diu ny chung to rng thuo ta di cu vo
Nam, dn s dng dao vo hng thu nh l nguoi Ma, nguoi Cao Min chi dng vo
hng thu tu thi, t hon ca nguoi Tu nua. Nguoi Ma km coi hon nguoi Cao Min
nhiu bc th m ta hoc voi ho nhiu bng voi Cao Min th chi c mt li hiu: Ho
da s hon nguoi Cao Min.
ST: Han ri. Do SET.
CAM LAI: Mt thu g qu. Do LAI
CHIM SC: Do SIM RC.
C LNG TONG: Do Ka Rangtong.
C S LIP: Do Ka Salet.
DAU XC: Dau li. Do St.
CHIT GIAC: Ngt di. Do CHIT LAWT. Nguoi Kha Tu o Quang Ngi ni l CHET
RANGAT tuc CHIT NGAT cua min Bc. Ma v Kha Tu thuong trng danh t voi
nhau v voi ta.
C NANH: Trang t ny khng c mt trong t din Nht Bn nn chng ti cho l
gc Ma: CANNH.
NGAY NG: Cung khng c trong t din min Bc, m cung khng nghe nguoi
min Bc ni. Do NGAY NGA =Hay ry mng.
t trn Vit ng
RI: Cung khng thy min Bc c. Do DRI =Ko manh soi dy.
TRNG: Dng t TRANG cua nguoi Ma chi c nghia l bo t. Ta bin thnh danh t
d chi GNG, CM cua min Bc, v dng voi dng t DNG. Dng trng =Dng
gng.
Thuo cn sanh tin ng Nht Linh thuong hoi chng ti nghia cua nhung danh t
min Nam m ng cho l ky di: Dng trng, Tht ri, Nh v.v.
THT: Mi ri. Do Thet.
NH: Dng vo noi khng phai ch. Do TAHE.
CT: Dn cy. Do CL. Ton th dng bo Thuong du c dng t ny. Nguoi
Chm cung c nn cc ng Ty cho rng ta v Thuong hoc cua Chm. S tht th d
l dng t cua Lac b Tri m Lac b M khng c, m Chm l Lac b M. H dng
bo Thuong c ci g du bi cc ng Ty cho l hoc cua Cao Min v cua Chm tut
ht.
X NING: Mt loai quy rng do NUN cua Ma v do Chak Ning cua cc phu chi
Ma nhu Cil, Kyng, v.v.
LUNG: Nhiu lm. Do LUNG. H Biu Chnh lun lun dng trang t ny, thay cho
nhiu.
AU: Ta dng d goi vo, nhu EM ngy nay. Nhung BAU cua Ma cn c thm nghia
l CII.
QUA: Ta cn dng d t xung voi vo hoc nguoi yu, hoc em t, nhu ANH. Do
mt phu chi cua Ma. Dai danh t ny vn l TIA, do ta hiu lm, n chi c nghia l
TI m thi.
DAU LONG: Mt loai cy du tn l KLONG.
Cung nn bit rng dn Ma cung c danh t Dng hng trm nm ri duoi hnh thuc
DANG v DNG. Ta di cu toi th dt tn con sng Dng Nai bng cch thm ting
NAI vo l du. Hin nay ho chi cn chim dt o ngon Dng Nai v vn tip tuc goi
sng d l sng Dong, mc du o dia bn cua ho khng cn dng bng no nua ht.
(Chng ti khng k hng ngn danh t chung cua chung tc vo dy, v Ma l Lac
b Tri, vn l thn dn cua Lac b M l nguoi Ph Nam.)
Tn cua ngon sng Dng Nai bi cc nh dia l v cc nh ve du d lm cho sai di.
Ngy nay c nhiu cu hoc sinh, doc l D DUNG. Nguyn nguoi Ma goi sng
Dng Nai l DA DNG =SNG DNG. DA l hnh thuc du tin cua danh t nuoc,
cung c nghia l sng.
Nhung cc ng Ty d k hiu l DA DUNG. Cc ng khng bit chu D cua ta, cc
ng lai ghi ci m cua Ma thnh chu U voi hai ci chm o trn. Ty di ri, cc ng
Vit bin thnh Da Dung. Nhung hoc tr thy rng DA DUNG cu cn v nghia bn
doc l D DUNG.
RONG: Do Rong, tuc nht trong Kurong, tuc trong lng chim. Nhung ta bin thnh
Rong d chi vic nht c trong VIM. Nhung ta hoc cua Ph Nam hon l cua Ma, boi
Ma khng bt c nhiu nhu Ph Nam.
t trn Vit ng
LUN: Dt Bc chi c mt trang t LUN c nghia l khng bao gio nghi ngoi. Lm
lun tay. Nam c mt trang t LUN thu nh, m thuong th nguoi Nam ln ln
hai ting, cn nguoi Bc th hiu lm. LUN cua min Nam c nghia tht r l: Tin
tay lm thm mt cng vic, chi mt thi, v ca hai cng vic c th chi tn 4 pht
dng h, tuc khng h mang nghia khng nghi ngoi cua min Bc. Th du: My
qut nh ri qut sn lun nghen.
Trang t LUN thu nh cua min Nam l bin dang cua t LUUN cua nguoi Ma,
v nguoi MA cung dng voi nghia d, tuc min Nam c bin dang khi vay muon
nhung khng c bin nghia.
NHT: Do NHT, chi tnh cch teo lai cua g v qu kh.
C CHACH LAU: Do KA LAUUA, mt loai trach (luon) nhiu mu rc r, chuyn
sng o dy dm, duoc dn min Nam nui trong bn c vng, va d trang tr, va
dng n lm ke ht rc v n chuyn n phn cua cc loai c khc.
BE: Cy d dn nhung chua cua ra. Sau khi sng ln ln voi ta hng trm nm t li
My Tho d ln Bin Ha, nguoi Ma rt khoi Bin Ha, vo rng, nhung c nhm cn
hop tc voi ta bng cch lm tiu phu cho cc nh khai thc lm san o Bin Ha.
Nhung danh t v ngh lm san, phn lon l cua ho, nhung qu vi d thy ny gio.
Anh
Ting Anh di vo Vit ngu khng nhiu, v du do nguoi Php dua vo ca, chi c
mt danh t dc nhut l ting CC m chnh nguoi Anh d trc tip dua vo. CC
do CUP. Thoi L-Trinh nguoi Anh d thu dt chon o xu ta v c lin lac voi ca Cha
Trinh, ln Cha Nguyn, c tng qu qua lai, v trong cc mn qu c chn ung
ruou bng pha l m ho goi l CUP ta bin thnh CC. D l mn qu min Nam goi
l LY do ngu nguyn khc.
Tr choi On t t duoc ni tn bng ting Anh, nhung c le do nguoi nuoc khc dua
vo, v nguoi Anh khng dt chon duoc o xu ta.
t trn Vit ng
Chunng XXI - Man di thuqng hang v man di hang bt
Nguoi Tu goi Vit v Chm l man di. Nhung vo c thoi ca Vit ln Chm du c
danh t man di ring d chi cc dn km hon ho.
Danh t cua Vit v Chm l CHU, ngy nay Chm cn dng, nhung Vit d dnh
mt, nhung cn du vt d dy. Th du: cho Chu, mt noi m nguoi Vit ton tinh
chi chim c 5% dn s.
Ta ni chuyn cy Chu Dng, m DNG l danh t cua dng bo Thuong, chi cy
tru cao m ho trng d t l thn NDU cua ho. Vy Chu Dng l Cy Dng cua dn
Chu.
Nhung nguoi Chm th cn dng manh danh t Chu d chi cc nhm Lac b Tri
sng quanh ho, hin nay, tuc l quanh Ninh Thun, v nhm Chu ni danh nhut l
Chu Ru, dn dang giu kho tng cua ng vua Chm cui cng.
Nguoi Chu Ru lai c danh t ring c nghia l man di, d chi dn km hon ho l dn
CIL, chua bit dng kh. Nhung dn Cil l Lac b Tri cho khng phai l M-la-n.
C vi nhm Cil ra mt sng voi cc dn khc v rt thng minh.
Danh t man di cua Chu Ru l JUA. Khng r nguoi Cil c danh t man di ring
d chi ai nua hay khng, c le c, v dn M-la-n km hon ho, chua bit lm lua nhu
ho.
Di dnh duc, duc dnh sng, v man di c giai cp, t man di sang, dn man di hn.
K ra th nguoi Chm n ta lm nn moi goi ta l man di bng ting Phan doc sai l
Yuan, tuc l man di hang do lut, banh hon CHU nhiu lm.
Nhung ri ta sng tc danh t man di khc Chm. Ta ni l Moi, cung cu d chi
nhung dng bo chm tin cua ta.
Mong rng t dy, man di, moi se duoc dng khng phai d chi dng bo Thuong,
m d chi ke no khng chiu bit rng Thuong v TA dng gc t.
t trn Vit ng
Chunng XXII - Tri v M
Sau khi doc quyn su cua chng ti, ban b v thn huu hoi Anh ni ta l M Lai.
Ti cung bit vi ting M Lai, nhung n lai khng phai l ting Vit Nam.
Chc nhiu dc gia cung thc mc nhu th, nhung ho khng quen bit voi chng ti
nn khng hoi g duoc. V chc cn lu moi l ht ng nhn. Thnh thu c nhung
diu m nhiu nguoi cho l rt gian di, lai bi chng ti ni di ni lai hoi hoi.
I) Thu nhut, khng nn nghi rng chi c nhung dn t xung l M Lai, moi l M
Lai. Dai Hn khng bao gio t xung l M Lai ht, nhung ho lai l M Lai thun ty.
Nguoi t xung l M Lai, lai ni ting Ba Tu.
II) S ging nhau cua danh t, ty thuc rt nhiu diu kin, khng th ging nhau
100% duoc.
Trong quyn su, chng ti d cho mt con s: Ta v Nam Duong ging nhau 40%.
Th th khng nn hoi tai sao l ni Ci o, ho khng ni Ci o.
Nay chng ti di lai nhu th ny:
I) Ta v ho ging nhau dn 99,99%, nu chi tnh nhung danh t cua con nguoi c so.
II) Ta v ho chi ging nhau 10% nu tnh v ton th danh t hin kim.
III) Con s 40% l ti l ging nhau cua ngy ti hop.
V xin nhc lai rng c hai thu M Lai. Thu M Lai lm chu Hoa Bc, d di cu dn c
Vit cch dy 5000 nm, duoc tin su hoc dt tn l Austrosiatiques, chng ti dt
tn l M Lai dot I, Tu dt tn l Lac b Tri.
Thu M Lai lm chu Hoa Nam d di cu di Nam Duong cch dy 2500 nm, duoc tin
su hoc dt tn l Austronsiens, chng ti dt tn l M Lai dot II, v Tu dt tn l
Lac b M.
Hai thu M Lai y dng l g ging nhau 100% v dng chung v tch roi ra chua lu.
Nhung ho lai chi ging nhau c 99,99% v cc danh t c so v bon dot II d sng tc
mt danh t moi d goi ci CHN. D l CNG.
Nhung ngy nay th khng phai th, v 5000 nm d qua ri, ho bit thm khng bit
bao nhiu l thu v sng tc khc nhau ht.
Lua l pht minh du tin cua nhon loai, nhung lai khng thuc vo s danh t c
so, v loi nguoi xut hin xong, nhiu chuc ngn nm sau moi thnh chung tc.
Thnh chung tc ri th mi nhm pht minh lua khng dng lc, khng dng dia
bn voi nhau.
Nh bc hoc P. Paris, nhn thy rng dn thiu s Xi Ting o Bnh Long, lm lua theo
mt phuong php khc cc dn tc thiu s khc o V.N. v phuong php cua ho c
so hon.
t trn Vit ng
Vy nguoi Xi Ting bit lua sau cc dn tc khc, v di nhin, ho c th goi lua
khng ging ai ht. Nu ho ging ai l v ho hoc theo.
Nguoi Nam Duong rt vn minh vo nm ho di cu, snh voi cc thu M Lai khc.
Nhung dn Nam Duong, ho chiu anh huong ngoai lai, nn ho goi lua bng danh t
cua Lung H. Ca nguoi Chm cung th.
Hin nay trong lnh th Vit Nam v o D.N.A c ba h danh t Lua tt ca. Dng l
g, bng vo d l bit rng c 3 giai doan bit lua khc nhau. Nhung danh t Chm
v Nam Duong lai l danh t Lung H. Thnh thu ta khng cn bit l c hai hay
c ba. Danh t cua Vit Nam thuc h thng PLN. Danh t AGNI cua Ba Tu An
D, bi Nam Duong bin thnh API, Chm bin thnh APUI.
Khi m LIA, mt mn c lu doi hon ci ni, ci nh, m cung khc nhau, th dng
mong thy nhung danh t sng tc sau lua, lai ging nhau duoc.
S luong danh t ging nhau ty thuc thoi dim tch roi nhau cua cc nhm trong
chung tc. H ho tch roi ra truoc khi bit lua th danh t Lua phai khc nhau, h ho
tch roi ra sau khi bit lua th danh t Lua phai ging nhau.
Lai c bon, v sau bi anh huong ngoai lai, dng danh t lua cua ngoai chung th lai
cn khng th bit g ht v thoi dim ho tch roi nhau.
Vy cn cu vo danh t LIA cung chng bit g cho nhiu, mc du ai cung tuong
Iua l mn c so. Ta l Lac b Tri. Dng bo Thuong l Lac b Tri. Th m ta ni
LIA theo Lac b Chuy, trong khi dng bo Thuong th thng nhut v lua.
Vy hi c thoi luu vc Hng H d dn nhn mt s dn Lac b Chuy dng dao
Im, nn moi mt danh t lua v ni theo Lac b Chuy.
Tri Chuy
UNH: Ma PLN: Cao Min
NH: Xi Ting LIA: Vit Nam
ON: So Dng
D: Ka Tu
QU: Kuy
Th th bng vo danh t, rt kh phn bit Tri v M, phuong chi trong lnh th
V.N c nhiu nhm Tri chm tin v duoc nguoi Chm (M) khai ha, nhu Chu Ru,
nhut l Rglai. Rglai dng dn hon 60% danh t hin kim cua M.
cc chuong du sch, chng ti c xin qu vi bng vo ch d hn nhon d phn
loai ho cho kh lng bit ho l Tri hay M, bng vo danh t.
Nhung hoc kh nhiu ri th chng ti khm ph duoc diu ky di sau dy l bon Tri
c th mt dn 99% danh t, nhung lun lun giu duoc danh t CHIM.
Jh mt gn ht ngn ngu, ni gn nhu Nam Duong nhung cu goi Chim l Tjjem.
Danh t Chim cua Lac b M, khc Chim cua Lac b Tri mt troi mt vc.
t trn Vit ng
MT cn dai thng hon CHIM nua. V d l danh t chung cua ca ba nhm: chi Lac
Tri, Lac M v chi n (tr Cao Min th dnh mt mt).
D l mt s la trong nhm Tri. Dai khi M Lai, c th mt dn 70% danh t, nhu
Nht Bn, vn giu duoc danh t Mt. Chi c Cao Min l dnh mt Mt.
Da Dao: MATA
Min Duoi: MATA
Chm: MTA
[1]
Rad: MTA
Giarai: MTA
Rglai: MATA
Bru: MAT
Kuy: MAAT
Jh: MATA
Ma: MAT
Kha L Vng: MAT
Vit Nam: MT
B Na: MAT
Cua: MAT
Churu: MAT
Koho: MAT
Sr: MAT
Ty Tang: MAG
So Dng: MA
Thi: TA
Nht Bn: MA TA
[2]
----------------------
[1]
Xin !ung ln l(n vci Mct =Giu
[2]
Nh)t ly chu Muc cua T v !(c l M !c chi Mat, nhung Mata cn nguyn vn trong
nhicu danh tu kp cua h(. Y nhu ta, h( mu(n ticng Tu nhu cn giu ticng Vi(t c nhicu
trucng h(p, th d ta ni RNG, m ni Nha-y-si.
t trn Vit ng
Chunng XXIII - Gi thng nht
Ta thy Nam Duong goi Gi l ANGIN, Chm cung th ri cu tuong rng l chung
M Lai khng thng nht v danh t Gi, l danh t c so, tuc khng dng chung.
Tht ra th Chm v Nam Duong d dnh mt danh t GI cua chung tc, n vn l
mt, nhu MT, L, NIC.
Chng ti truy ra th ANGIN l danh t Ba Tu.
on di khai ha Cao Min, Ph Nam, Lm Ap v Nam Duong khng bao gio l An
D nhu cc su gia Php d vit m l mt bon qu tc hn hop cua ba thu dn: Nhuc
Chi, Lung H v Ba Tu. V th m cc quc gia y moi muon nhung danh t Lung
H v Ba Tu rt nhiu.
Tuy nhin Nam Duong cn giu duoc danh t Gi trong mt truong hop dc nht l
GI CHING m ho goi l SAKAL.
Danh t d l: KAL =Gi, SA =Nghich.
Dai Hn: Kam D (TT) A
Xi Ting: Cal
Ma: Cal
Ma: Chhal
Lc: Kl
Jh: Kayaal
Nht Bn: Kaze
Kha Tu: Koya
Hr: Yau
Kha L Vng: Yul
Vit Nam: Gi
Ba dn tc l Hr, Kha L Vng v Vit Nam d dnh mt m du KA, K bin th
cua Kal, m chi giu c ci dui, nhung ci dui cua ho lai moc khc cc ci dui khc:
Yau, Yul, Gi, hoi khc Yal, Z, Ya, nhung vn thy l dng gc. Nhung khi soi
chui bin dang duoc rp ni lai voi mt s dn tc th ci dy xch GI, cn nguyn
ven, v n chi l mt, cho khng l hai nhu GI v ANJIN d cho ta cam tuong sai
Im.
Thnh thu khi no m mt danh t chi mt vt, mt cua con nguoi M Lai c so,
m khng ging voi danh t Nam Duong th nn coi chng. Nam Duong d dnh
mt ca danh t MA nua v vay muon MUSIM cua ARp.
Di nhin l nhung danh t chi cc vt, cc nim vn minh cua ho m c khc ta, ta
dng thc mc, boi v sau th ci g cung khc ht. Nhung GI l chuyn thi c th
n phai l mt.
ng Nht rt rc ri v khng ngn np g ht, lm t din, khng c d giu nguyn
thnh thu danh t WAN cua cc ng c nghia l VINH, doc theo Vit Nam l OAN,
t trn Vit ng
tht khng bit l ng y cn giu duoc gc t VINH bin thnh WAN, hay ng y d
dnh mt ri ly danh t LOAN cua Tu v doc l OAN. LOAN cua Tu c nghia l
ci Vinh.
Nhung ng y doc ting Tu qu suc ky di, thnh thu ta chng cn bit du m ro
nua, v ca chnh ng y cung chng bit du m ro v UYIN cua Tu, l ci CHN,
cung duoc Nht doc l WAN (TYAWAN l Chn d ung tr, tuc d ky khi ri v
Tu lun lun ni TR TRAN cho khng ni TR UYIN bao gio, ci UYIN m ho
doc l WUL chi l chn n com, nho v nh hon ci bt), LOAN cung c th bi doc
l WAN lm.
Tuy nhin, mt l WAN phai l bin th cua VINH, hay l n phai l vay muon
LOAN cua Tu cho khng th khc duoc. Chng ti kt lun Wan l bin th cua
Vinh bng chung l ton th m L cua Tu v cua M Lai bi ng Nht doc l R, cho
khng doc l W. Th du:
Loi =Ri
L tr =Richi
L (dm) =Ri
L ngn =Rigen
v.v.
t trn Vit ng
Chunng XXIV - Nht dJnh khng l song ngu
Chng ti thuong tit l rng Tri v M c 40% danh t ging nhau m khng phai
l vay muon cua nhau. D l nhung danh t thuong c cua dai khi M Lai thuo so
khai, chi nhung vt, nhung nim don gian m ho phai ni ging ht nhau v dng
chung nhu Mt, Mt v.v. 60% khng ging nhau l nhung sng tc v sau m ho di
sng ring re o cc dia bn khc nhau.
Nhung c nhiu nhm, nhut l Thuong Vit lai dng song song hai danh t trong s
60% danh t khc nhau d. Th du ho va ni CHIT (Tinh t cua Tri) va ni Mt
(Tinh t cua M).
Cc ng Php v cc ng Hu Ky goi d l dn song ngu.
Nhung c th dng t ngu song ngu duoc hay khng trong truong hop d. Nu
duoc th nht dinh Vit Nam v Nht Bn l hai quc gia song ngu khng cn chi
ci.
Nhung khng, khng th no m l song ngu duoc v d l vay muon ni b, cho
khng phai vay muon cua mt chung khc nhu Thi, ho tro mt vt va bng danh
l Thi va bng danh t Tu.
Hon th s vay muon ni b y cung d xay ra t 2500 nm ri. Ring Vit Nam th
c th xay ra t 5000 nm v bon Tri c mt nhm tn l Bc Vit, khng di cu thng
bng duong bin t Dai Hn xung Vit Nam nhu da s, m lai vuot sng Hong H
d nhp bon voi Lac b M o duoi sng Hong H.
Ngy nay quc gia Vit Nam xem CHIT v MAT l hai tinh t dng nghia
(Synonymes), Nht Bn xem NAO (Nua) v MAD l hai trang t dng nghia cho
khng bao gio xem mt trong hai l ting ngoai quc, v ci le di nhin l n khng
h l ting ngoai quc m l danh t thu nh cua chung tc.
Chng ti bit diu y, bit ngu nguyn cua tt ca danh t, nn moi dt ra vn d,
cho Nht th ho chng bao gio bit NAO v MADA do du m ra v xut hin vo
nhung thoi no, nn ho cu xem d l trang t cua ho n c ngay t thuo ho va bit
ting nguoi cho khng d rng NAO l NIA l trang t cua bon Tri v MAD l
MAS trang t cua bon M, NAO d c t 5000 nm, MAD chi moi c t 2500
nm.
Dnh rng c s vay muon, cho du l s vay muon d xay ra vo c thoi, nhung
cung cu l vay muon, nhung tnh cch ni b lai x nim vay muon ra.
Chng ti d dua chung tch rng khi vua Hng Vuong thng nhut cc b lac d
dng nuoc Vn Lang ri th ly tinh t DAU cua Kha Tu, tinh t XC cua Ma, tinh
l NHIC, TIC, LI, THN cua cc b lac khc, mi b lac cho vay mt ting, th s
kin d nu bi goi l vay muon th Vit ngu phai l DA NGI cho khng cn l song
ngu nua.
t trn Vit ng
Nhung bao rng vay muon lm sao duoc khi m bon cho vay d sn c 40% danh t
ging con no ri! ho d dng chung t khuya!
Khi nguoi Bc di cu vo Nam bt chuoc Nam goi tri DIA l tri THM th c th
no cho d l vay muon hay khng? Hn l khng. THM chi l danh t thu nh do
dia phuong Nam sng tc th dia phuong Bc c quyn ly dng, v xem d l danh
l thu nh cua dn tc Vit Nam v DIA v THM l hai ting dng nghia
(Synonymes).
Khi no mt nguoi Vit Nam, thay v ni MUN lai ni VAN th d moi goi l vay
muon v VAN l ting Tu tuc danh t cua mt chung tc khc, cho ho c quyn
xem CAY (danh t Tri) v CH (danh t M) l danh t cua chung tc M Lai, tuc
cua ho, khng h c vay muon.
Vy ta phai c thi d dut khot v vu ny, v se bt k chu truong song ngu cua
Php v My.
Hin ta thy o Cao Nguyn c mt s danh t Tri thng th, mt s danh t M
thng th.
Th du CHIM v CHIT th Tri thng th 90%, cho dn Dai Hn mt gn ht ngn
ngu vn cn ni S v CHUK.
Chim Cht
Dai Hn: S Dai Hn: Chuk
B Na: Sm Ma: Chut
Lac: Sm Kha Tu: Chet
Cua: Sp Kha L Vng: Pchet v Kt
Ma: Sm Xi Ting: Cht
Ma: Sum Bru: Cucht
Ma: Sim Pach: Kachiat
Kuy: Cheem Vit: Cht
So Dng: Chm
Bru: Chom
Kha Tu: Achim
Jh: Chim v Tjem
Vit: Chim
Rglai: Chip
Trong khi d th ton th du dng danh t cua M d goi con ch, t A Sau dn
Aso, So, Ache, Cho, Thu, Ch, du l danh t M. Danh t Tri chi cn c hai dn tc
dng:
Dai Hn: Kai
Vit Nam: Cy
Quang Bnh: Khai
Mc du hai cuc thng th d se git mt danh t thu nh l MAT v CAY, nhung
khng h git s thng nhut trong quc gia Vit Nam: Vit c hai danh t cn
t trn Vit ng
Thuong chi c mt, nhung chng c g thay di ht: Dng bng phong ph hon ni
rng, chi c th thi. Nhung ri ngy kia, 200 nm nua chng han, Thuong se phong
ph y ht nhu Vit.
Nhung nhn tng qut th ta thy Tri thng th khp noi v cc nhm Thuong goi
CY l KI, CYU, cho khng goi l B CC B CI g ht, (Di nhin l tr Rad v
Giarai), th s thng nht se d dng, boi chnh Vit Nam cung chi cn giu B CC
trong mt truong hop dc nht duoi hnh thuc CI (Cy ci) m ta cung chng hiu
CI l g nua th khng c g phai lo.
Chi phin l danh t Lung H EA l Nuoc, do Chm nhp vo, lai thng th qu
Ion. Nhiu nhm Tri 100% cung dm ra ni IA, YA th du Churu, Rglai, nht l
Jh. EA di xa ln khoi Kontum v nguoi So Dng bin EA thnh TA th du thy s
thng th manh me cua danh t Lung H d.
Tuy nhin d l danh t ngoai chung, nhn vo l bit ngay, khng c gy ln xn.
Dai khi M Lai, may mn qu, chi c mt danh t dc nht chi NIC, tuy o mi
dia bn du c mi hnh thuc khc nhau, nhung vn cu l mt nhu So Dng ni
DK th Tha Thin ni NC ton quc Vit Nam ni NIC th Kha Tu ni DC,
Bru ni Dauk, khng c M c Tri g ht ro, m chi c M Lai voi ngoai chung
Lung H m thi. Nhung ngoai chung th mun ht di lc no lai khng duoc.
Chi c dng bo Chm l trung thnh nht voi ngoai chung Lung H, doc dng y
ht nhu Lung H, lai cho n mt nghia tn gio y ht nhu Lung H, nhung dng
bo Chm khng giu vai tr chu dng duoc, cc nhm khc bi truyn nhim EA
nhung doc khng ging, ho doc l IA, YA, TA, lai khng h cho n mt nghia tn
gio th ho se khng tha thit lm voi EA, bng chung l nguoi So Dng ni TA m
cung ni DK.
Duoi dy l cuc bin dang cua danh t NIC, sau 5000 nm:
Ma: DA
Churu: DA
Kh: DA
Nup: DA
Mnong: DA
B Na: DDK
So Dng: DK
Cua: DAK
Xi Ting: DAC
Tha Thin: NC
Vit Nam: NIC
M Lai : BANYU
Phi Lut Tn: DANUM
Kha Tu: DIC
Nam An: TANI
Kuy: DIAK
t trn Vit ng
Thc: NUM v NAM
Bru: DAIK
Nam Duong: JAM
Cao Min: TIK
t trn Vit ng
Chunng XXV - kt lun
Nhung nguoi ban thn nhut cua chng ti, c theo di cng cuc nghin cuu cua
chng ti d vit quyn su, v d vit quyn sch ny.
Cc ban y ni: Thuong voi ta, c tip xc voi nhau, v d hoc qua hoc lai voi nhau.
Nhu th c ging nhau, du c g goi l dng chung.
Cc nh ph bnh trn bo cung d ni y ht nhu vy v Nam Duong v ta.
Chng ti thy rng chi cn dua ra th du sau dy l du bin minh cho chu truong
cua chng ti. Con k sinh trng m min Bc goi l con RUN, min Nam khng c
goi nhu vy m goi l con LI. Th nhung nguoi Ma, c dia bn o Bin Ho, chi tip
xc voi min Nam, lai goi con d l con VRUN t 1623, cn truoc nua, ho goi l g
khng ai bit, boi dn ta chi tip xc voi ho t 1623 m thi.
Th th dng chung hay vay muon?
Nguoi Kuy, khng sng trong lnh th Vit Nam m dinh cu tai bin gioi Thi Lan
v Cao Min t doi thuo no khng ai bit. Th m:
Chim = CHEEM
Cn = KP
Con = KOON
Ngy = TANGAY
Mua = MIA
My = KML
Mt = MAAT
C = QAKA
Chon = JIN (CHIN)
Tri = PLI
Tay = T
L = HLA
Moi = KMAI
Mui = MU
Mt = MUUY
Thp = TIP
Ngn = NGKN
Cy = KAL
Rua = RIAU
Th th dng chung hay vay muon? Nu vay muon th hi no v tai du?
Lu lm, hi c thoi.
C chung tch rng hi c thoi Ma, Kuy, Nht Bn, Dai Hn c sng chung voi ta
hay khng?
t trn Vit ng
Toi dy, khng c cu tra loi cua ban huu cua chng ti. Nhung chng ti tra loi h
cc ban d duoc:
C, d c cuc sng chung cua cc thu dn y hi c thoi v quanh chn ni
Himalaya. V c s dng chung.
Khoa hoc mun bc chu truong no du phai trung bng chung nghich lai, cho
khng th chi ni nghich lai m duoc voi khoa hoc. Mun bc chu truong dng
chung, phai c chung tch rng hi doi L Bn chng han ta c sng chung voi nguoi
Kuy v v th ho d hoc voi ta, v vo thoi Dinh B Linh chng han, ta d day Nht
nCy so, Ma, May, Rua, Nc, Mt, C, Hal, Sn (xc mt) v.v.
ng khng chung duoc nhung bng chung y th mt l nn c tm bng chung,
hay l khng nn bc mt chu truong m chi bng cch ni nghich lai m khng
chung minh duoc.
Nu Nht phai hoc voi ta th ho hoc nhung g quan trong hon, cho chng hoc CON
SN, m chi ht. Th du ta ni BII BNG th ho ni ZABNG, hai danh t d c
th ngo l ho moi hoc cua ta khi mua buoi cua ta v sau ny, v kh hu cua ho khng
cho php ho trng buoi, cho ho c du th gio d hoc CON SN (xo mt)?
Ngoi qun di Vit Nam v thng ngn qun di My, thu hoi c nguoi Vit Nam
no thy mt nguoi Pach ln no chua? Chc chn l khng. Th m nguoi Pach
c dng t TM TRAU, trong khi qun di Vit Nam khng c n tru, cc ng
thng ngn qun di My cung khng c n tru bao gio.
Cc ng nh binh ta c mang v Si Gn mt dng t, d l dng t B trong t
ngu B hi dng. D l dng t m dn Pach v Ai Lao c chung v ho sng tai
bin gioi Ai Lao, nhung khng bit ai hoc cua ai. B nghia l Thang sau m(t tr)n x
xt du d(i.
Nhung cc ng nh binh bit qu r nhung g ho hoc voi nguoi Pach v nhung g
nguoi Pach d hoc voi ho, cho dng tuong l c s kin ln ln c kim loan x ngu
khng cn phn bit du l du nua.
Khi t ngu B hi dng xut hin trn bo hng ngy l chng ti di diu tra lp
luc, v chng ti bit d l mt dng t moi vay muon cn nng hi, v cn bit l
cua ai, v chng ti duoc bit lin, vi ngy sau khi mo mt cuc diu tra, nho gp
mt qun nhon t vng y v Si Gn.
Hin ton th dng bo Thuong du c dng t v danh t PHO. Nhung chng ti
cung d diu tra v bit chc rng ho chi moi c t nm 1956 dy thi m ho tham
gia vo cuc chin voi ta, cho truoc kia th ho tuyt di khng nghe ni dn TRONG
PHO v PHO KCH m nay ho din bng mt dng t dc nhut l PHO.
Khng, khng th c s kin lm ln vay muon moi v vn cu chung, nhu CON
VRUN cua nguoi Ma o Bin Ha d cho thy.
Nhu qu vi d thy, trong sch ny, Dai Hn xut hin rt t v hai le:
I) Ho dnh mt qu nhiu danh t.
t trn Vit ng
II) Chng ti hoc chua du d ni kt danh t cua ho voi cua cc nhm khc, mc du
thy l dng gc. Thuong, nguoi khng chuyn mn v ngu hoc, d t tin vo cuc
bin dang m chng ti d trnh by, mc du cuc trnh by rt sun se, tuc c du
cc khoen ni kt, th lm th no chng ti duoc ai tin v chng ti thiu khoen ni
kt giua danh t Dai Hn v danh t cua cc nhm khc.
C nhiu danh t, chng ti bit nhung khng th ni kt voi Vit ngu v thiu
nhung ci khoen, c le dang nm tai Trung My v Nam An m c th 10 nm nua
chng ti moi hoc xong.
Xin tro lai Chuong I, dai danh t TI thoi c cua chung M Lai, thiu mt Dai Hn.
Dai Hn ni l NA. Bit rng n l bin th cua NI cua Trung My, nhung phai c vi
ci khoen dua ta t NI dn NA, cho khng th bng dung ni NA do NI m ra, m
duoc ai tin.
V danh t chi ci DAO l mt danh t rt c, chng ti cung khng dm di chiu.
Chung M Lai cung c hai danh t nhung danh t cua Lac b M l C LAO th trn
ngp D.N.A rt d di chiu, m cung chng cn di chiu. Cn danh t cua Lac b
Tri l HN th lai thiu khoen ni kt v dng bo Thuong o ni, khng c dip ni
dn HN, mc du ho l Tri, tuc hi c thoi ho c danh t HN m ho d dnh
mt:
Dai Hn: Som
Vit Nam: Hn
Nht: Shim (a)
Ta bit rng Som de ra Shim (a) v de ra Hn, nhung khng th ni ra m ai tin nu
thiu khoen ni kt. T SA dn CHIM mc du qu khc, nhung ai cung phai tin v
c dy du tt ca cc ci khoen.
Yu t KU d xut hin ri, cch dy 5000 nm, v c mt trong Hn ngu, nhung
chng ti cung khng dm li ko AKU cua Nam Duong vo voi Dai Hn, v trong
Hn ngu, KU l phn tu cua ngi thu nh cho khng phai ngi thu nhut nhu noi M
ngu, Nht ngu v Kha Tu ngu:
Nam Duong: Aku =Ti
Nht: (Wat) Aku (Shi) =Ti
Kha Tu: Ku =Ti
Nhung:
Dai Hn: Ku Dai =My
Nhung ci khoen thiu, nm ca o Nam An v Trung My voi hng trm phuong ngu
m chua bit bao gio chng ti moi hoc xong, v chng ti tha thit ku goi nhung vi
c lng voi Vit ngu cng hoc voi chng ti v suc cua mt c nhon rt l c han.
Trong khi cho doi, chng ti thu lm mt cuc ni kt guong p, cho vui vy thi.
Chng ti n lc trnh by cho qu vi thy Sam de ra HN v SHIM(a). Chu A cua
Nht, hon ton v nghia. Dn Nht mc binh so tu m cui, th nn Sn (Sn xo
t trn Vit ng
mt, tuc con Sn cua min Nam) moi moc dui A trong Nht ngu v bin thnh
SANA.
Ho vay muon CT (Xuong) cua Tu, nhung chu Tu cui lm cho ho dau tim nn
ho cho moc dui SU. Ct =Kotsu.
Vy SHIMA cua Nht chi l SHIM, con de cua SOM cua Dai Hn.
Nhung chng ti chua trnh ra duoc my ci khoen giua SOM v HN voi lai CN
cua Vit.
Th nn khi di chiu danh t KA o Chuong I chng ti khng dm d danh t Dai
Hn l KGHI vo, mc du dm d KADONG cua Kha Tu. Chi cho KADONG
rung dui l du, nhung t KA dn K phai c vi ci khoen ni kt.
Giua MI Nht Bn v CI MNH Vit Nam, qu d thy, nhung giua MOM Dai Hn
v CI MNH Vit Nam cung cu phai c khoen ni kt. Nhung ci khoen y, nhu d
ni, dang nm ca o Nam An v Trung My, th nn trong quyn su, v o sch ny, cc
biu di chiu thuong thiu Dai Hn, ho rt cn thit v ho l nhm Lac b Tri tin
phong roi Hoa Bc d di cu.
Giua GAI cua Phi Lut Tn v GHE cua Vit Nam, rt d thy s lin h, nhung giua
PAI cua Dai Hn v GHE cua ta s ni kt khng dm thc hin v phai chung minh
c s bin dang t m P sang m GH bng vi ci khoen.
Ni PI cua Dai Hn l Mu cua Vit Nam th rt d chung minh, khi ta d chung
minh duoc rng Pi cua Dai Hn thnh MIA cua Vit Nam, nhung khng phai lun
lun may mn nhu th.
Dai Hn: PI
Xi Ting: MI
Kuy: MIA
Ma: MIU
So Dng: MI
Nht: AM
Nam Duong: AMA
Vit Nam: MIA
Va lai Dai Hn mt gn ht danh t M Lai, khin chng ti bun v chn nan qu.
Mt dn tc mt gn ht ngn ngu, nhut l dn dng chung, cu bt ta ngm ngi.
Vy chng ti quyt tm h sinh kh cho Hn ngu mt ln cho ngoan muc, d ca th
gioi du bit rng Dai Hn l M Lai.
Chng ti d di chiu TRNG (g) cua Vit Nam voi GNG (g) cua Kha Tu, mt
nhm Lac b Tri dc nhut c tinh t GNG =TRNG, v c nhc rng TRNG cua
Vit Nam th nng thn Bc Vit hin kim v Vit Nam c thoi ni l SNG, cho
khng ni TRNG.
V Dai Hn goi G SNG l G SU.
t trn Vit ng
SUKOT l tinh t duy nht cua chung M Lai, Lac b M v Lac b Tri du chi c
linh t d c nghia l DUC m Nam Duong bin thnh SUKU.
Vy Su =Dc, Trng, de ra Suku, Sng , Trng v Dc cua Nam Duong v cua ta.
Dai Hn =SUKOT
Nam Duong =SUKU
Nht Bn =SU
Vit Nam =SNG (TRNG)
Kha Tu =GNG
Du sao ke du dn tin phong cung cn giu duoc ci g cua chung tc d xung dng
cm co tin phong trn buoc duong di cu vi dai t Dng Bc dn Dng Nam ,
dn Nam An v dn Trung My.
C le chnh SNG de ra GNG cho khng phai GNG de ra SNG.
Sukot SuKu su Sng Gng Trng
t trn Vit ng
Ph lc
A. Ngui Jh b mt
Nguoi My chi moi dn Vit Nam c my nm, nhung lm vic nhiu bng 10 nguoi
Php trong vng mt trm nm, v ngn ngu Thuong Vit.
Tuy nhin ho vn sai lm y ht nhu nguoi Php v ngn ngu Thuong: ho cho rng
Thuong Vit ni ting Cao Min, trong khi Thuong Vit chi ni ting M Lai dot I,
luc ting Vit Nam.
Cu di chiu nhung danh t c so nhut cua loi nguoi giua Cao Min, Vit Nam v
Thuong Vit nhu C, Cy, L, Mt, Troi th d bit Thuong Vit ni ging ai.
S sai lm y, chng ti cho rng c , v cc nh ngu hoc y nhiu kha nng tht s
th khng th bao rng ho sai lm th so v dt. Nhung chng ti chi phot qua v
dim d, v n se dng cham manh dn nhiu th lc v se gy hai cho chng ti.
C mt dim lm cho cc ng da trng bi ri lm l ngn ngu cua nguoi Jh. Nguoi
Jh l dng bo Thuong o cc bc tinh Kontum, tuc c dia bn o trn nguoi So Dng
v nm ngang tinh ly Quang Ngi v mt vi tuyn.
Cc ng da trng thy rng nguoi Jh c ngn ngu ging ngn ngu Nam Duong dn
70% tuc ging hon nguoi Chm d ging.
Th nn vi ng kt lun rng nguoi Jh d t Nam Duong di cu toi d hi Thuong
c.
Chng ti c thu giai thch ngun gc cua nguoi Jh, nhung sau khi hoc xong ngn
ngu cua ho, chng ti thy rng li giai thch cua chng ti, tuy c cn ban vung,
nhung vn sai nhu thuong. Duoi dy l li giai thch sai m chng ti ng l dng,
nhung cung xin trnh ra:
Quang Ngi thuc vo Chim Dng, tuc trung tm vn ha cua Lm Ap. Dn Lm
Ap khng th chp nhn canh ho cn man di, nn ho chi cn mt con duong di
dc nhut l n lc khai ha thu nguoi d, v v s n lc qu lu doi, t du Ty
Iich, nn Jh bi Lm Ap ha, ri v sau bi Chm ha.
Ta bit duoc diu d, bng vo nhung dia danh Chm cn st lai o min Trung, n
ging ht cc danh t Nam Duong m khc hn danh t Chm doi nay, tuc Lm Ap
n ni ging ht Nam Duong.
Th du o Ninh Thun c mt lng nay cn mang tn l MATI. D l dng t Nam
Duong c nghia l Cht. Nhung chnh nguoi Chm Ninh Thun lai din ci nim
cht d bng dng t MITAI.
Kt lun: nguoi Chm trung c v nguoi Lm Ap c c ngn ngu ging ht Nam
Duong khng khc mt nt. So di nay ho ni khc l v lut Swadesh, v so di nguoi
Jh c ngn ngu cua nguoi Nam Duong l v ho bi Lm Ap ha hi c thoi. Hoc
cung c th nguoi Chm Ninh Thun khng phai l nguoi Chm. Nu lut Swadesh
t trn Vit ng
chi phi ngn ngu cua Chm Ninh Thun th chi c 20% hoc 40% danh t bi bin
dang. Nhung danh t Lm Ap c thoi v Chm c thoi khc voi danh t Ninh Thun
dn 100%.
Nn bit rng c mt tiu vuong quc o Bnh Tuy, Bnh Thun, Ninh Thun, Khnh
Ha, nhu bia V Canh d cho bit, vn l thuc quc cua Ph Nam. Chm chi chim
tiu vuong quc y hi th ky thu 9. Ho lnh dao, nn dia danh do ho dt ra v l do
hnh chnh, nhung dia danh d khng th n khop voi li ni cua nguoi dn. Lng
th l lng Mati, nhung dn lai ni l Mutai. M khc ht o ton khi ngn ngu, cho
khng phai chi khc c 20%, theo lut Swadesh, sau 1000 nm.
Nguoi ta t hoi, nu th th nguoi Chm bin di du. Rt d bit, ho bin thnh
nguoi Vit min Trung, v chng ti c chung tch nhu vy.
Cc ng da trng khng c ni nhu chng ti v cc ng khng bit rng nguoi Jh
vn l Lac b Tri, mc du cc ng goi Jh l Austroasiatiques, tuc goi dng 100%
theo tin su hoc. Nhung c le cc ng khng hiu hai danh xung Austroasiatiques v
Austronsiens l g, nn mt mt, cc ng cho rng ho t Nam Duong ln, mt mt
cc ng goi ho l Lac b Tri, tuc bon t Hoa Bc di cu xung.
ng vo ngn ngu, chng ti thy nguoi Jh l Lac b Tri tht s, nhung bi Lm
Ap ha, y ht nhu nguoi Rglai bi Chm ha. Nhung danh t cn ban cua ho l danh
l Lac b Tri cho khng cua Lac b M.
Li giai thch cua chng ti c ve vung chi lm, nhung xt lai tht ky ngn ngu Jh
th chng ti git mnh: NGII JH C DNG DANH TI A RAP.
Khi Chim Thnh mt Quang Ngi th ho chua theo dao Hi cua nguoi A Rp th ho
khng th bit ting A Rp d day nguoi Jh.
Th l chng ti sai. Nhung cc ng da trng lai cng sai dm hon boi cc ng ni
dn mt cuc di cu vo thoi thuong c, m vo thoi thuong c th nguoi Nam Duong
chua bit ly mt ting A Rp no ht, m dn A Rp cung chua vn minh nhu mt
ngn nm sau Ty lich, tuc khng c di du ca d truyn b ngn ngu cua ho toi
Nam Duong. Trong khi cc dn tc lon, dn A Rp l dn tc vn minh sau cng ht.
Th th ngun gc cua nguoi Jh b mt tht s cho khng phai chuyn choi. C th
no m d l nhung ting A RAP do nguoi Chm moi dua sau vo d chng, tuc sau
khi ho mt Quang Ngi rt lu?
Nhung chng ti cung c th xt qua v s c th y, nhung cung khng dng v
nhung danh t A RAP m nguoi Jh dng, ton l danh t m nguoi Chm khng c
dng. Th du: Trang t V th nguoi Chm chi dng trang t M Lai l YUA, trong
khi d nguoi Jh dng trang t A RAP l SBAB.
Nguoi Chm cung chi moi theo dao Hi v sau, qua trung gian nguoi Nam Duong,
luc ho cn dang o trong thoi ky Hi ha manh th khng th bao rng ho d tro v
voi dn tc ho m chi moi ni YUA dy thi, cn bn trm nm truoc th ho ni
SBAB. Khng, ho chua tin dn giai doan dn tc ha dao Hi, v ho ni YAU l d
ni t nhiu ngn nm xua.
t trn Vit ng
Dao Hi duoc truyn b di khp noi vo thoi ky c su, tuc thoi trung c u Chu,
luc chi moi dy thi, th m mt cuc di cu cua nguoi Nam Duong theo dao Hi,
dn Kontum, sao lai khng duoc su bit?
By gio chng ti xin thu giai thch khc hon thu xem sao: nguoi Jh l mt thu
nguoi voi nguoi Chu Giang, tuc l thuong dn di theo gt dao qun vin chinh cua
Java d xm lng Cao Min. Cao Min qut cuong, d quc Java bi dui di, nhung
thuong dn cn o lai dng dao o Cao Min, o Nam Ky v o Bc Kontum. Nn bit
rng Bc Kontum nm tai ng ba bin gioi Min-Lo-Vit. C le d l qun xm lng
nua cung nn cho khng l thuong dn, nn moi bi dui v phai chay xa nhu vy,
cho thuong dn Java vn o lai duoc, ngay tai Nam Vang m khng bi tra th.
Nhung li giai thch ny lai vp phai s kin sau dy l tt ca dn Java o lai, du theo
dao Hi, cn dn Jh th khng c theo dao Hi. Vy kin giai thu nh cung khng
dng, hon th n lai mu thun voi nhn xt cua chng ti: Jh thuc Lac b Tri, th
khng th l nguoi Nam Duong duoc.
Bun cuoi lm l cc ng da trng, mt mt xc nhn rng Jh ngu c 70% danh t
ging Nam Duong, mt mt cu tip tuc chu truong rng Jh ngu thuc gia dnh Cao
Min ngu. Nhung ci 30% cn st lai, lai ging ting Vit Nam!!! M cc ng khng
bit.
Cc ng khng bit v d l ci ting Vit cua vua Hng Vuong n hoi khc ting
Vit ngy nay. Dn Jh l dn ni PIET thay v LII (v th m dn ta doc ting Tu
XIA l THIIT) ni KCHIAT thay v CHIT, ni T L thay v D, ni LAANG thay
v LING, ni TMEK thay v MUI, ni NANG thay v CAU v MONANG thay v
MO CAU, ni MANGAAY thay v NGII, ni DRA thay v GI.
Nhung th l lm thinh khi khng bit, cho sao cho rng ho thuc gia dnh Cao
Min, cho du l ci 30% d cho l ting Cao Min di nua. Nhung cc ng tha bit
rng ci 30% d khng phai l ting Cao Min.
100% sch Php cho rng Thuong Vit ngu l Cao Min ngu.
95% sch My cho rng Thuong Vit ngu l Cao Min ngu. Chng ti xin dng chnh
lut ngu hoc cua nguoi My, lut M. Swadesh d di chiu vi danh t cua con nguoi
c so, thu xem Thuong l Cao Min hay l Vit Nam.
C d di chiu ri, khng c mt Cao Min. Cao Min goi C l TRAY. Mt cung
d di chiu ri v cung khng c mt Cao Min. Cao Min goi Mt l FNC.
TI cua Cao Min l NHUM, chng dnh lu g dn Ai, Any, Anh, Anhe, Aku, Ku
cua Thuong Vit ca.
CHET
Cao Min: NGOP
Vit Nam: CHIT
Kha Tu: CHET
Ma v cc phu chi: CHIT
Dai Hn: CHIK
t trn Vit ng
Pach: KACHIAT
B Na: LCH
Bru: CUCHIT
Kha L Vng: KT
CY
Cao Min: CHX
Vit Nam: CY
Ma v cc phu chi: KI
Kha L Vng: KI
Rglai: CAYU
Rad: KIO
Thuong Vit l Cao Min o ch no?
Ta d di chiu C, MT, TI, CHIT, CY. Di chiu thm mt danh t nua th
xong.
CH
Cao Min: KE
Vit Nam: CH
So Dng: CH
Bana: K
Ma: S
Bru: ACHO
Thuong Vit l Cao Min o dim no?
Chng ti xin da vo mt s kin khc d thu giai thch ln thu ba. Nguoi Rglai v
nguoi Churu cung l hai nhm Tri, nhung cung ni ging Nam Duong li 60, 70%.
Nhung cc ng da trng khng h dm ni dn mt cuc di cu cua nguoi Nam
Duong ln xu Churu v xu Rglai, v ho c chung tch rng chnh nguoi Chm d
khai ha Churu v Rglai, m nguoi Chm th ni ging Nam Duong dn 90%.
Vy chng ti kt lun rng khi Cao Min qut cuong th mt s lnh Java chim
dng Cao Min, d chay trn vo xu cua nguoi Jh. Bon lnh Java ny th d bit
ting Rp ri.
Nguoi Jh cn km nn duoc bon lnh y khai ha, th nn ho moi mt 70% danh t.
on Java y th mt cn b tn gio, nn cung mt tn gio lun. Cu nhn vo nguoi
Chm Ninh Thun, ta se bit ci g. Ho khng mt hn cn b dao Hi, th nhung ho
cn giu duoc g cua dao Hi? rt l t.
on Java ni trn, sng o xu Jh li ba th h nguoi l chng cn bit g nua v dao
Hi ri.
t trn Vit ng
B. Nhung con s ngp nghInh
Trong quyn LES RELIGIONS CHINOIES ng H. Maspro vit rng o Dng Nam ,
lt ca cc dn tc du c nhung con s dm (Numrations) ging ht Trung Hoa v
ng kt lun rng nguoi Thi l nguoi c Trung Hoa.
Nhung qua cc biu di chiu trong cc quyn su chng ti, th ai cung thy rng cc
dn tc c nhung con s dm ging ht nhu Vit Nam, tr Chm v Thi.
Nhung Chm v Thi cung khng dm nhu Tu.
Chm dm y ht nhu Nam Duong.
Thi th c vay muon mt mo cua Tu nhung cn giu duoc mt mo, nhung con s
thuong c y lai khng ging Tu Kim hay Tu c g ht.
Nguoi Thi giu duoc:
Nua
Rui
Mt
Trm
S 2 ho muon cua Tu, nhung lai muon sai, ho muon chu SONG c nghia l CP.
Th th Thi l c Trung Hoa o ch no?
Nghia Nht Bn giu duoc:
n
ay
Tm
Muoi
Tuc cung dng s voi Thi, nhung m ting giu duoc di nhin khng l ting Tu, v
nu l ting Tu th du c th ni l giu duoc.
Ta rt ngac nhin hoi tai sao ho khng mt ht m lai giu lm g c 4 con s?
Hnh nhu l tn gio khng phai l v can trong vu ny. Bn con s y c th dnh
voi tn gio gc cua hai dn tc d chng?
Chng ti chua tm duoc bng chung no dng k ht. Nhung cung nn bit so rng
trong truyn thuyt v ngun gc nguoi Nht con s 8 rt quan trong: b Troi cua
Nht Bn c 8 nguoi con, ha ra 8 hn dao ngy nay cua ho.
Ta bi trc tri, nhung giu duoc tt ca th qua thc qu ti tnh. (Chng ti khng k
dn ngn, triu, uc, v dn ta thuo y khng c dip dm nhiu dn th.)
Cn tai sao nguoi Cao Min thuo xua, khng km hon cc dn tc khc cht no ht,
m lai chi c nm con s ri thi th tht l kh hiu hon l Nht v Thi mt 6 con
s dm.
Ho khng mt v ho khng c muon ting Tu hay ting cua ai ht m cu dm bng
ting cua ho, chi c khc l, 6 ho ni l 5 voi 1, 7 ho ni l 5 voi 2.
t trn Vit ng
Vn d ny hnh nhu l vn d rt lon lao cua lich su loi nguoi. Qua tht th, cu
dinh ninh rng ta c 10 con s huu l. Nhung ci s huu l d nm tai ch no? Tai
sao khng 5, khng 20 m lai l 10?
Nguoi Cao Min c th ni rng ho huu l hon v mt bn tay chi c 5 ngn, m
nhn loai c so dm bng ngn tay. Nu dng ca hai bn tay th phai dng ca hai bn
chn nua, m nhu th phai l 20 cho khng phai l 10.
C mt diu chc chn rng l dng bo Thuong hon ton khng phai l phu chi
Cao Min nhu cc nh bc hoc Php d ni. Sao phu chi lai c dn s 10, cn chnh
Iai chi c toi s 5?
Mt phu chi Lac b Tri l nguoi Kha L Vng rt ging voi ta l ho ni ting CHUC,
trong khi ton th dng bo Thuong chi c MII.
Chng ti nghi rng tn gio l ke giu duoc ngun gc mt dn tc, khng phai l
ni ring v Nht, m v nguoi Thi cung th.
Trong l cng ng thn Dwata Luong, thy ph thuy doc thn ch nhu sau:
M(t, ha, ba, bcn, su, ln nga !i quanh Mucng
M(t, hai, ba, bcn, b4y, th(c su tay vo bi b)c, bi vng
M(t, hai, ba, bcn, tm, c 8 cy l(ng mu da cam che !u.
M(t, hai, ba, bcn, chn, lm cha thin h)
Con s 5 khng duoc ni dn, c le v n da dng toi ci g d m ca thy ph thuy
cung khng bit. V chnh s 5 l s m ho d giu duoc. V tnh cch thing ling cua
n.
C. Sc sng mnh lit cua ngn ngu
Ngu hoc l mt khoa hoc non choet v tui tc. Nu k nhung cng trnh du tin
vo th khoa ngu hoc cung chi c hai trm tui. Nhung tht ra th nguoi ta chi lm
vic nhiu t 50 nm nay m thi.
Ging ht khoa tm binh, hai khoa non choet d phai n lc kinh hn d ruot theo
cc khoa khc, thnh thu ngu hoc v tm binh hoc, trong 50 nm, tin bng 500 nm
cua cc ngnh hoat dng vn ha khc.
V th m su hoc khng c th gio theo di ngu hoc, v cu ch ngu hoc khng du kha
nng d duoc dng lm chung tch.
Su hoc khng bao gio d rng ngn ngu c mt suc sng phi thuong. Nu khng bi
ai ph hoai, n cn tn tai duoc t nht l su ngn nm, nhung nu c ngoai nhn
ph hoai, hai ngn nm vn khng du git ngn ngu. Nguoi Phc Kin hin cn
dng manh hai trm danh t cua M Lai Nam Duong th du bit Tn Thi Hong c
thnh cng tron ven hay khng trong cuc dit dn tc Lac b M o Hoa Nam.
Truong hop cua Nht Bn th lai khc. Ho t ph hoai ngn ngu cua ho. Th th
luong ho phai thnh cng hon l Tn Thi Hong. Nhung khng. Tt ca nhung danh
l Nam Duong bi ho c st vn cu cn nguyn ven trong Nht ngu, khng thay di
mt nt.
t trn Vit ng
Di nhin l ho d git duoc mt mo, nhung khng git cht hn, v nho th m
chng ti tm lai duoc ca. Nhung c mt mo quyt tu v n np, thot duoc tt ca
moi b rp v Nam Duong ni sao, Nht ni y ht nhu vy. D l nhung danh t
(7%) m nh bc hoc Nht Bn tm duoc.
Nhung pht gic cua chng ti, nu khng duoc ai tin, v thiu cn ban ngu hoc, vn
phai tin nh bc hoc Nht, v ng y khng c di chiu hai ting hoi ging nhau, m
di chiu nhung cp danh t y ht nhu nhau.
Nh bc hoc y khng bit ngn ngu cua Lac Dich, nn khng di chiu SO cua
Vit Nam, v SAO cua Nht Bn, nhung ng d dng phuong php d, tuc l
phuong php tm nhung ting ging ht nhau giua Nam Duong v Nht Bn, khc
hn chng ti l ke chi chon nhung ting hoi khc nhau d kt ni bng phuong
php Xu chui bin dang. Th du:
Nam Duong: Mati =Cht
Nht: Naki =Cht
Vit Nam: Mt =Cht
Thy r rng ngn ngu l ci g khng th git duoc, khi chng ti trung ra du bng
chung rng danh t Nht khng phai chi hoi ging danh t Nam Duong, m ging
ht, khng khc nt no ca, khc hn nhung truong hop MATI v NAKI ni trn.
Khi chng ti ni rng Nht bin KAKI l CNG cua Nam Duong, thnh ASHI, vi
no khng tin, vn phai tin, khi thy trong vi truong hop, Nht cu cn dng danh
l KAKI cua Nam Duong.
Ho t ph hoai ngn ngu, nhung khng du suc lm cho d v ht, v s chiu dng
deo dai cua ngn ngu tht l ngoi suc tuong tuong cua con nguoi.
Trong quyn sch ny, chng ti d nhiu ln ni dn cuc li khai cua mt nhm Lac
b M, ho roi Nam Duong di Nht Bn d cuop ngi cc vua lon con Lac b Tri o
Nht.
Hnh nhu l c s gin hon lon lao giua nguoi Nam Duong voi nhau, nn dn Nht
ri th bon y bin nt danh t Nam Duong ht, dn ni khng nhn din duoc nhau
nua.
Nhung c mun xa du vt, Nht Bn vn khng thnh cng, v chng ti bt duoc
lt ca nhung danh t Nam Duong n trn trong Nht ngu.
Th du Nam Duong goi CNG l KAKI, Nht bin thnh ASHI, nhung d CNG
VIT th ho vn dng KAKI y ht nhu Nam Duong, khng khc mt nt.
MIZUKAKI =Cng truoc =Cng vit (Palmipde)
Con mt, nguoi Nht ly chu Muc cua Tu v doc l M, trong khi Nam Duong goi
l Mata. Nhung Mata vn cn nguyn ven trong Nht ngu?
MATATAKI =Ci chop mt
t trn Vit ng
Danh t TAKI l CI CHP cua Nht th Nam Duong ni l KAJIP. Nht bin
thnh TAKI, nhung KAJIP lai cu cn, o noi khc.
Ci Mt, Nam Duong ni l MUKA, Cao Min ly m du l MUK, Nht ly m sau
l KA ri bin thnh KAO. Nhung MUKA vn cu cn nguyn ven trong Nht ngu
voi dng t:
MUKA (U) =Di din
N, Nam Duong ni l MAKAN, Nht ni l KUU, tuc d bin nt ri, nhung thuc
n th gn nhu cn nguyn ven.
Nam Duong: Makanan
Nht: Makanai
Con chim Hng, hay C, Nam Duong goi l AKA K- RAPU. Nht bin CON C
thnh SAKANA nhung con chim Hng vn cu l KAMM.
Nam Duong goi mua l AMA, Nht cung cu bin khc l AM. Nhung AMA vn cu
cn nguyn ven trong nhung danh t Nht duoi dy:
AMAGOI =GOI MIA (CAU DAO)
AMAGASA =D che mua (bin th cua Amakasa)
AMAGAPPA =o toi (bin th cua Amakappa)
AMAGU =Nn che mua
AMAGAEBRU =Con chu (loai nhi xut hin trong chiu mua)
AMAJITAKU =Phng mua
AMAMIZU =Nuoc mua
AAMAMORI =S nuoc mua ri vo
AMAMOY =Troi chuyn mua
AMAOOI =Rm che mua
Khng th xa du vt t tin duoc, cho du c gin hon voi nhau bao nhiu di nua.
Khoa hoc ch ngn ngu dng lm chung tch dng chung, nhung khoa hoc c bit
nhung diu trn dy hay khng l suc sng mnh lit cua danh t, n tho dn 6 ngn
nm nhu Any, cho khng phai chi c hon hai ngn nm nhu Muka, Mata, Kaki, cho
du l hai ngn nm t ph hoai di nua.
Ai bit song song hai thu ting Nam Duong v Nht, tm ni kt m xem, tt ca
nhung danh t Nam Duong m Nht hon mt dp tan ht, vn cu cn sng nhn
trong Nht ngu.
Chng ti tin rng c s gin hon nn bin nt, bng chung l danh t cua Lac b
Tri, tuc cua Vit Nam v Thuong Vit th lai duoc knh n o Nht, c bin cht
dinh, nhung khng nhiu, cn nhn ra duoc:
Sng = TSUNO
Moi = MA (khng lu)
May (mn) = MA
(ma) May = MAI
t trn Vit ng
Nua = NAO
Ma = MAU
Na n = AN NA
Gi = KAZ
Nc = NAKIJAKURU
Ku = KIAI
Cy = KI
Ri (rng ) = MORI (L R, l RI)
Con = KO
(bun) Hiu = HIAI
Xua = SIUUA (SEWA)
Mn = MN
Dua = TIWATUSU (TEWATASU)
Cay = KARAI
Ung mu = UMU
So = SAO
(dng) Ni = N
Cht = CHOTT
Cut = KUSO
uou = KBU
Ci mnh = MI
Ci mut = M (lc non)
Sn xo mt = SANA
Nu khng c chuyn cm th nhau, sao xay ra hin tuong ky di v ngn ngu cua ke
thua trn, duoc knh n, cn ngn ngu cua chnh ho th lai bi ph hoai?
Nhung d l chuyn phu. Chuyn quan trong l khng th git cht ngn ngu duoc
trong khi m Mata, Kaki, Ama, Makanai, Muka (u), cu cn nm d d ni r to rng
mt phn nuoc Nht l Nam Duong.
D. Vi nhn xt v cc ngn ngu trong dai khi M Lai
Ngn ngu dep nht l ngn ngu Vit Nam. Ngn ngu do nht l ngn ngu Thi.
Mun din ci DC THOAI nguoi Nam Duong ni UCHAPAN SA ORANG
YANG PANJANG =LI CUA MT NGII M DI.
Th th d l mt cu (Priphrase) chu khng cn l mt danh t nua. Tuy nhin
Nam Duong khng lam pht cu d thay cho danh t bng ting Thi. Trong Thi
ngu h danh t no c so cua con nguoi th mang dn 60% ting Tu, cn danh t
no chi cc moi th du ni bng mt cu ht thay, m ci cu d cung dy dy
ting Tu v ting An.
CI DAM NIC MN cua ta gm 4 ting th d qu do ri, th m trong Thi ngu
n lai gm dn 9 ting. HUANG NUM TEE LORM DUAY KOH PA KAR RUNG.
Th nn t din Thi khoi cn dinh nghia g ht boi chnh danh t l ca mt cu dinh
ngu rt di ri.
t trn Vit ng
Thi o dy l Thi Lan, mt nhm Thi d lp quc kh lu ri, c cc nhm Thi
khc th cn ngho hon nua.
Trong ba quc gia o Min Duoi th ngn ngu cua Nam Duong giu nht, hay ni cho
dng ra, ngn ngu cua dao Java giu nht v d l dia bn cua mt vuong quc rt
hng cuong thoi trung c. Ngy nay ngn ngu cua Java duoc dng lm tha ngu
cho ton quc ANH D N XIA, nhung cc dao khc cn dang hoc theo v ho chua
thng nht voi Java (v mt ngn ngu).
Ho vay muon o nhiu ngun hon ta: Lung H, Ba Tu, Phan, Nam An Dravidien,
Arp, Ho Lan, B Do Nha, Anh, Trung Hoa, nhung vay muon ting no dng
ting y, chu khng ly d lm ngu cn nhu Hn, Nht, Vit dng Hoa ngu lm ngu
cn.
Th du ho vay SAMA cua Phan, c nghia l VM TRI nhung khng dng SAMA
d tao Thanh thin bach nht, Thin thoi, Thng thin, nhu Hn, Nht v Vit.
(Nht chi sng chung voi An c 1 trm nm nn cung c SAMA, nhung bin thnh
NG TRI, v ho khng dng lm ngu cn nhu d dng THIN v d l ting moi
vay, chua thm cn c d nhu o Min Duoi).
Min Duoi dng ting M Lai lm cn ngu v tao tip du ngu, tip vi ngu moi y ht
nhu Ty, tuc chi tao vi ci d ni tt ca. Th du Ty c tip vi ngu EUX d chi TNH
(Paresse Paresseux, Ingnieur ingnieux, Ennui Ennuyeux, v.v.) th ho cung
lm y ht th, v phuong php, n ging u chu ngy nay hon l ging cc quc
gia d cho ho muon danh t hi c thoi.
Min Duoi vay muon o qu nhiu ngun, nhung lai vay muon s luong danh t t
hon Nht Bn d vay cua Trung Hoa v u chu. Ho khng dnh mt (hoc t dnh
mt) danh t M Lai nhu Nht, Hn v Vit, v ho khng thy nhung danh t cua
quc gia cho ho muon vn ho hay hon danh t cua ho. Ho chi muon khi no thiu
m thi.
Hn, Nht, Vit lun lun c nhung khuynh huong ni D NHN bng ting Tu.
Ci danh t Tu y vn d sai, v con d nhn khng o ngoi D m o trong thm
son cng cc.
Nguoi Nam Duong, d theo hoc voi Lung H v Ba Tu, truoc khi hoc voi An D,
nht dinh chi c con th d bng ting M Lai 100%. Ho goi con d l NGII
RING (Orang hutang), v duoc ton th u chu vay muon, bin thnh Orang
Outang.
Nht vay muon lai cua u v ni Oran Uutan. Dy l mt hin tuong v cng ky la
v ng nghinh. Nht dnh mt Orang Outang cua chnh ho v 1500 nm sau, ho lai
vay lai cua mt con no da trng ci danh t d, cua t tin ho.
Ngn ngu di theo st sinh hoat cua mt dn tc. Khi Nht li khai th o xu Nht
khng c con Orang Outang, nn bon cu l bon Lac b Tri cung khng cn c danh
l. Hai bon khng ni dn con d sut 1800 nm, nn bon M dnh mt danh t.
t trn Vit ng
Dn thoi canh tn, ho di hoc voi u chu th khoa hoc bt buc ho c danh t y, th
l ho muon cua ke dang nm bt khoa hoc trong tay l u chu.
Nguoi Nam Duong c vay muon cht t ting Tu k t thoi Duong v ho doc y ht
nhu Phc Kin v ca hai du l Lac b M: DAI GIA =TOA K.
V Nht Bn, Lac b M chim ht nua nuoc, thnh thu ho doc chu GIA bng hai
giong:
Quan Thoai: Ka
Phc Kin: K
Voi nhiu danh t khc gc Tu, du cung th.
Quan Thoai ngy nay doc Gia l Ch, Quang Dng doc l C. Nht Bn doc l Ka, c
Ie d l Quan Thoai doi Tn m bon Tri d hoc thng voi hu du Ph T, cho bon
M doc l K. Vy nhung danh t do chu Gia m duoc pht m l Ka, l danh t doi
nh Tn, nhung danh t no duoc pht m K l danh t thoi Hn trung dip, do
bon M tn tao bng cch vay muon sau bon Tri.
Ting Nht rt giu, nhung lai khng phai l ting Nht. Cu lt mt trang t din
Nht, bt cu trang no ta se thy c 1/3 danh t u chu, 1/3 danh t Trung Hoa, chi
cn lai 1/3 ting Nht tuc ting M Lai cua hai dot Tri v M.
Chnh cc nh vn hoc Nht cung d tho di v s kin d, nhut l s kin bt chuoc
u chu chia dng t ra nhiu th, m ho cho rng ti v ch, chng nhung khng
lm cho Nht ngu dep hon, lai lm cho n km hon c vn.
Xem ci trang chu PAR cua ho, ho ghi tt ca 27 danh t, m c dn 21 ting Php chi
cn 6 ting Nht.
Cn dy l nhung chung bnh vt cua cc nhm trong dai khi M Lai. Nguoi Nam
Duong mc bnh ni lp mt cch khng cn thit:
Ta ni Dm Dm l c l do, v s lp lai cua ta c nghia l mi dm, Phi Lut
Tn ni Ci tim Ci tim (Sari sari) m khng c muc dch no, hai tinh t lp chi
c nghia l Di m thi.
Nguoi Nht rt so tu m cui, n lm cho ho kh so lm, nn ho nut ht, ngy nay
chi cn st lai c dc mt tu m N, nhung n dang cht. V th m trong Nht ngu
CON SN cua Vit nam moi thnh SANA, mn moi thnh MN, v AKAN cua
Chu Ru moi bin thnh SAKANA, v CAP cua Lac b Tri bin thnh KAPPURU.
Nhung tu m khc d cht hoc mt xc t lu nn ta khng bit duoc, ng ho khng
bao gio c tu m cui. Nhung chung kin s hp hi cua tu m N cui, ta moi hay l
lu m cui lm cho ho nhuc du.
SA MAC ta vit l th, Dai Hn vit l SA MAK, Nht Bn vit l SABAK. Nhung
duoc chng mt trm nm th m K cui lm cho ho nhuc du, ung thuc mi
khng khoi, nn ho lai thm U cui d thu tiu m K cui, ho ra ngy nay n l
SABAKU.
t trn Vit ng
Ci binh ny lm cho ho doc sai ting Tu nhiu hon Dai Hn v Vit Nam. Th du
Cng Dung:
Vit Nam: Cng Dung
Dai Hn: Kong Yong
Nht: Koyo
Thuo xua, ho doc kh dng l Koyong. Nhung v tu m cui NG lm cho ho mt, ho
cht bo NG, nu khng thm U o sau, d bin thnh Koyongu.
Nguoi Thi mc binh ny l ngn ngu c cua ho trn ngp ting Tu, nhung ho lai
khng bit dng ting Tu d t phong ph ho nhu ta. Cho dn con voi cung goi
bng ting Tu. D l v ho bi lai ging ngay t doi nh Chu, nhung ho khng c
thy, khng bit dng ngu cn, hoc duoc ting no th dng ting y thi, m chi hoc
ton l con voi, con nga, thnh thu mun din ra nim DC THOAI ho cung
ni bng mt cu tht di, di hon ca Nam Duong nua.
Chi c ba thu dn l bit dng ting Tu: Dai Hn, Nht Bn v Vit Nam, v d l
ba anh d hoc c cn ban vung.
Nhung ba anh du muon ting Tu khc nhau ht, v chiu anh huong khc thoi dai
v khc hon canh. Th du CI TU ta muon cua Quan Thoai, ho doc l TU. D l ci
TRP m cc cu nh Nho goi l ci DC. Nht cung goi ci tu l SU, nhung lai do
mt ting Tu khc l TI m Quan Thoai doc l SU (Tansu).
Thoat trng, ai cung ng TU cua ta v SU cua Nht dng mt gc Tu. Nhung n lai
khc, Tu chi l ci ruong bng tre.
on Ph T di cu di Nht voi ci Ruong Tre, cn bon M Vin di xm lng u Lac
vn minh hon d c Trp bng G.
Anh Dai Hn chiu anh huong ngay t thoi nh Thuong nn muon danh t cn xua
hon nua.
Ho muon SING m ho doc l CHANG, c nghia l RING, Nhung d l nghia
v sau, cho doi Thuong, SING chi l mt ci thng, nhut l thng xe, tuc l cn c
hon TI v DC nua.
Su Tu chp rng vua Tru xa hoa, nhung thc ra vua Tru chua c Ruong, chua c
Trp bng chung l Co Tu di Dai Hn chng c Ruong, Trp g ht m chi c ci
thng xe d tt ca moi thu.
M dng tuong Co Tu l ke chay trn nn thiu vt dung. Co Tu d duoc vua Tru
phng thch khoi lao t, sau khi dinh dit vua Tru, vy ng y l ke ra di t do, lai
vn l qu tc, tuy ngi t, nhung cua cai duoc vo con ct giu nhiu. Ho Co khng
c Ruong, khng c Trp l tai Trung Hoa nh Thuong chua c hai mn d.
Ca ba thu d: Dc, Tu v Suong, chi l Trp v Ruong thi. Nhung ca ba dn tc
dng mi cho dn ngy nay, ta tro tt ca moi thu tu, cn Nht tro loai tu thp, thy
ho ve hnh th d l ci Desserte, nhung ho lai dich ra chu Php l ci Commode. Dai
Hn khng thay di.
t trn Vit ng
Dn doi nh Thanh, Tu d c ci QUI, ta c muon doc l QUAY. Nhung Tu khng
sng tc danh t nua, goi ci tu cua Ty l Quy. Tu cung chng thm sng tc m
cung chng dng ho Quy voi Tu, v ci quy l ci khc m bit r, dng ho th
coi ky, trong khi d th Tu khng duoc ai bit l g th dng ho voi Armoire cua Ty
l n.
Danh t m ta vay muon cung cho ta thy r thoi ta bi tri, tuc doi Hn. CANH (n
com) l danh t doi Hn. Ngy nay nguoi Tu khng dng CANH nua, v mt s
nguoi Tu t hoc, khng bit rng Canh l danh t cua ho. Ngy nay ho ni
THING, Quan Thoai doc l THANG, Quang Dng l THONG.
V ca ba du doc khc nhau ci ting Tu Quan Thoai d, mc du ca ba du l M
Lai ht.
Vit Nam: Cam ta
Dai Hn: Kam sa
Nht: Kan sha
Quan Thoai doi Thuong, doi Tn c nhu th hay khng? Quan Thoai doi nay th
khc v ca ba anh du doc Quan Thoai trt lt.
Tuy nhin, nho tho nhiu anh huong hon nn Dai Hn thuong doc tuong di dng
hon Nht v Vit.
Quan Thoai: Co ma
Dai Hn: Ca mu
Vit Nam: Ca vu
Nht Bn: Ka bu
Nhung mc du doc sai, ho lai sai kh ging nhau tuc o Nht Bn bon Tri cung
dng lm, bng khng, Nht d khng doc theo Quan Thoai m doc theo Phc Kin,
v bon M v Phc Kin du l con chu cua Cu Tin.
Ta d thy nguoi Kha L Vng o do Mu Gi ni Cm on bng mt ting tam m
Twayk. Vi dao o Da Da Dao cung ni nhu vy, v ngoi Kan Sha, Nht c
Arigato, hoi ging Kha L Vng. Ca hai, Kha L Vng v Nht du pht m Cy l
Ki, du tro huong Bc bng danh t Kita.
Tuy nhin trong Nht ngu, danh t cua Kha Tu ln luot danh t cua cc b lac khc
cua phe Tri, m Kha Tu th khng c ni Arigato.
Ni rng Nht chi bi hu du cua Ph T trn ngp cui doi Tn, nhung ca Hn ln
Nht du dng danh t doi Thuong. Th du MUI, Hn ni l SO (gum), Nht ni
l SHIO. T din Hn khng thy vit Sogum ra chu Tu, cn t din Nht th vit
chu DIM l Mui Bin. Nhung xem ra So (gum) v Shio du do L l MUI DIM
cua Tu m ra, v Dim khng th doc sai thnh Shio duoc.
Nguoi Nht thuong doc khc v vit chu khc, doc v vit thuong dua ra mt
nim m ho mun din ta, nhung ca hai thu d lai khng dnh lu g voi nhau ht.
t trn Vit ng
Ho doc ting Tu khng sai nhiu, co sao Dim lai duoc doc sai l SHIO? (Mui dim
l mui do duoc trong lng dt (Sel gemme). D l L, khc voi Mui bin l
Dim).
Co Tu, ke di lp nghip o Dai Hn, chua bit mui bin. Nguoi Hoa Ty hi y o qu
xa bin nn chi n mui dim. Va lai su Tu chp rng chnh Quan Trong doi Chu
trung dip, d pht minh ra cch ly mui t nuoc bin th cho du Co Tu d ra toi
bo bin truoc d, cung chi bit dn mn L m chua bit dn DIM.
Vn minh cua bon Co Tu trn sang Nht, truoc khi hu du cua Ph T toi Nht, v
khi dn tip ke bit Dim, Nht d cht ni L ri, th khng cn sua di nua lm g.
Nguoi Tu vn minh rt som, nhung lai bit mui bin hoi tr v nn vn minh cua
ho pht tch tai cc Ty Trung Hoa. Mi cho dn doi Quan Di Ng, ho moi lm chu
hn bo bin nuoc T. Co Tu toi Dai Hn truoc ho Quan, nhung d l ci Dai Hn luc
dia, cho chua phai l ci Dai Hn bn dao.
Truyn thuyt Tu k rng ke pht minh ra mui bin (dim) l TC SA, nhung
khng cho bit ke y o du, vo thoi no, mt cch chc chn. Nhung chuyn Quan
Di Ng th r rng.
Tc Sa c le qua c pht minh ra cch ch tao mui, nhung khng phai bng nuoc
bin, m bng cch ngm mui L trong nuoc, v mui L bi trn voi dt, d soi, cho
khng phai lun lun nm ring mt mnh v cc dn tc c dia bn luc dai du d
lm nhu vy vo c thoi, v ngay ca ngy nay nua, l ngm khong san, doan bo ht
cn b, ly nuoc mn m nu l c duoc mui bot ging ht mui bin.
Chu L l mui dt, khng c b thuy. Thm thuy vo th thnh nuoc mn. D l
pht minh cua Tc Sa, voi L. Pht minh cua Quan Trong th cung cu vit voi chu L
ban du, c thm tht rm ri, chung to rng nguoi Tu bit Dim v L dng cht,
chi khc ngun.
Cn Lac Dich d hoc voi Quan Trong, hay Quan Trong d hoc voi Lac Dich, hoc ca
hai du pht minh ring re th chua bit, chi chc mt diu l cui doi Thuong, Lac
Dich d muon danh t L cua Tu.
Nhung s kin Lac Dich muon L cua Tu, khng chung to rng ho khng bit tm
L cung chng bit ch tao Dim. Lm khi chi v chiu anh huong m phai muon
danh t, nhu ta d dnh mt khc, muon cua Tu, cho hn ta d bit khc truoc khi
gp Tu.
Hin nay trn Cao Nguyn, khi no dng bo Thuong mua mui bin cua ta khng
kip th ho n tro tre. Nhung d l v o Cao Nguyn khng c mo L cho khng phai
v c thoi ho khng bit dn L. Ho lm chu Hoa Bc truoc Tu, m o Hoa Bc th c
nhiu mo L, nhut l o cc Ty.
Ho vay muon khc nhau.
Th du DAU PHONG, Tu goi l Lac Hoa Sinh, Vit Nam vay muon bng hai li,
nhu vay theo diu luoi:
t trn Vit ng
I) Tr thuc chi vay ting du l Lac.
II) Bnh dn vay ting sau l Fa x m thc ra th Tu doc khc hai ting Hoa Sinh d.
Quang Dng: F xn
Quan Thoai: W Txn
Nht Bn vay tron ven, doc l Rakkasei.
Dai Hn ni BAO QUN thay cho BAO CHA v HN QUN, d l sng tc phn
no. Nguoi Nht cung thch sng tc lm, nhung thuong sng tc khng duoc n.
Thuy dao (Suid) duoc dng d chi ci Aqueduc cua c M Lai th qu sai. Chi ci
ng dn nuoc ngy nay lai cn sai hon. THUY THU lai bi goi l THUY PHU (Suifu)
th cung khng dng o ch no ht. Trao Phu th duoc, nhung Thuy Phu th khng.
Tai sao? Thu dng d chi ke lm cng n luong. Cn PHU th rt duoc nguoi Tu
trong, ho d dnh PHU hu chi nguoi c phong cch, nhu ng cho thuyn c th l
quan n dt, thnh nhon, khng n cng cua ai ht, thnh thu Trao Phu cao qu hon
Thuy Phu, mc du cung c Trao Phu Trao d n luong, nhung lai c Trao Phu t
chu, cn Thuy Phu th khng t chu bao gio.
Ta d lm ng PHU cua V.N. (m phu) l ting Tu. Tht ra d l ting Thi. Phu cua
Tu chi tro dn ng, cn Phu cua Thi chi ca nam ln nu, Phu cua ta cung th.
Chng ti d ni dn truong hop CANH. Ho khng muon thng CANH cua Tu
nhu ta d muon, m sng tc bng cch ghp mt danh t Tri l Mn voi 1 danh t
Tu l Thuy d tn tao SUIMN =Canh.
Nhung chot thy Thuy Mn qu do, ho bn k hiu Thuy Mn bng Hp Mn. K
hiu chu SUI bng HAP th chng cn bit du m ro nua.
Dnh rng HAP MN l MN DI HP, nhu vy chi canh bng Hp Mn l dng,
nhung li k hiu ky di d, khng dnh lu g dn li doc. Li doc l doc theo sng
tc thuo cn chua doc chu. Li k hiu th theo mt s kin cua tu tuong lu lm v
sau. Nguoi ngoai quc hoc ting Nht phai din du v ngu nguyn. Nhung chua
chc nguoi Nht khng l tr thuc, lai khng din du.
Nu phai sng tc, Vit Nam sng tc hay hon nhiu. Th du chi mn d Marbre th:
Quan Thoai: Ta lia xua (Dai L Thach)
Quang Dng: Ti L Sec (Dai L Thach)
Dai Hn: Tai Ri SOK (Dai L Thach)
Nht Bn: Dairiseki (Dai L Thach)
Vit Nam muon thng danh t c cua Tu l Cm Thach, c v Dai L Thach chi moi
ra doi vo nm m dn Thi o Vn Nam lp quc, t xung l nuoc Dai L, tuc rt tr
v sau. Dng thoi, ta lai sng tc D hoa, v loai d hoa o Dai L t nht th gioi v
xu nht th gioi, khng xung dng dng dia danh Dai L d goi n, m cn phai
sng tc sao cho ni ln duoc tnh cht d phn no.
Dai Hn tht loi qu suc v hai le:
t trn Vit ng
I) Bon Lac b M khng di cu dn d, nn Dai Hn ngho hon Nht v Vit qu
nhiu. Ni vua Hng Vuong tro troi, nhung chi tro troi dn 500 nm truoc Ty Lich,
cn Dai Hn th tro troi cho dn ngy nay.
ng ta l Tri thun tu m khng c b gn nhu Hng Vuong c Kha L Vng, c
M o Mn Vit, c Thi o Ty u d vay muon.
Thnh thu ng chi bit muon cua Tu v Mn Chu, Mng C v sau 5000 nm tch
roi, ng mt ht 80% danh t Tri.
Nhn vo sch Dai Hn, chng ti ngm ngi bun cho mt dng chung d mt gn
ht ngn ngu. Ni ho muon cua Tu dn 80% danh t, nhung ci 20% cn st lai th
chua dn 6% danh t Mng C hoc Mn Chu. Tm duoc mt ting Lac b Tri
trong t din Dai Hn tht l sut chy con mt.
Chng ti thy danh t ECHO (ting vang) duoc ho dich ra Hn Ngu l PAN
HYANG chng ti mng r v cng v dinh ninh n l TIING VANG doc khc mt
cht. Dn chng coi lai chu Tu trong d th t ra l PHAN HING.
Ho dng ton ting Tu doi Thuong do Co Tu dua toi, th du NHAP TICH th l
KWI-HWA khin chng ti cung mng r, ng d l ting Lac b Tri, nhung xem
Iai chu Tu th ra d l t QU HO.
Ke ni QU HO thay cho NHAP TICH, lai ni TING H thay cho H TING
v TRO THUY thay cho THUY TRO, ni LOI TI thay cho LOI TIC.
Lt dn trang chu F thy danh t KINGFISHER th hi i, Vit Nam ni CHIM BI
C, Nam Duong ni CHIM PRAKA, cn Dai Hn th ni PI CH WI d l danh t
Trung Hoa doi Chu: PHI TU. Cho dn chim bi c cung phai muon dn danh t
cua Tu nua, th cn g!
Ai dm bao ngn ngu Dai Hn l ngn ngu An Tai? N chi l Hoa ngu, chng cn g
An Tai nua ht, AnTai hiu dng, tuc vng Dng Bc, vng Mng C, hoc An Tai
hiu sai, tuc vng Ty Nam, vng Nhuc Chi, ca hai thu An Tai d du him trong
Hn ngu nhu danh t Php trong Vit ngu.
Khi m mt dn tc goi Cop l H, tuc H, goi CHUA l SIN tuc TOAN, goi TRNG
l PACK SACK, tuc BACH SC th dn tc d d mt ht ca ri.
Cung nn nhc l Dai Hn l nuoc YN cua thoi Xun Thu Chin Quc trong mt
thoi gian kh lu. D l mt tiu bang Trung Hoa thoi Tn Tn ha san, th cn g l
Lac Dich nua.
Xem chuyn Ong Chu li(t qucc, ta thy chp Vuong B cua nuoc Tn, duoc linh git
nuoc Yn bn dem qun sang sng p Luc, ha thnh Bnh Nhung (kinh d Bc Hn
thoi nay) bt vua Yn dua v Hm Duong.
Nuoc Yn d, khng phai l nuoc Hn, mc du dn l dn Hn. Nuoc y d bi
chinh phuc, bi trc tri, sau khi d bi bon Co Tu trn ngp t cui doi nh Thuong,
luc l d bi Tu trn ngp gn 1000 nm truoc khi bi cn b Trung Hoa cuop ly d
Ip ra nuoc Yn, dng d tai thnh Bnh Nhung, thnh ny dn nay vn cn.
t trn Vit ng
Sau d, ho lai bi Tu trc tri nhiu bn nua, tuc truoc sau cng gn 2000 nm bi trc
tri, th du cho thu hi dc lp duoc, vn mt mt qu nhiu.
Ta d bit ba ngn qun cua Trn Thng Ti, Duong Ngan Dich, anh huong dn dn
lc Vit Nam vo th ky 17 nhu th no, th ta bit duoc bay ngn qun cua Co Tu
di voi Dai Hn 2700 nm truoc d nhu th no.
Dnh rng 2700 nm truoc khi Nng Nai Dai Ph duoc xy dng, nguoi Tu cn
km, nhung nguoi Dai Hn cn km hon nguoi Tu nhiu bc, khng nhu ta, d c
du danh t ri, hi th ky 17, tai Nam Ky, th m Nam Ky d bi ting Tu chi phi
hoi nhiu.
Th nn khng trch Dai Hn d mt qu nhiu cn ban Lac Dich, tuc Lac b Tri.
Thng dt nh duoc goi l Pang hwa pom in tuc phng hoa pham nhn, dng khen
duoc din l Kam bok =Cam phuc.
Ta ni HN DN nhung cung ni LN XN, RI REN, X B, BIA BI, ho chi
c HN DN, ta ni AN LAC rt t m ni D CHIU thuong hon ho, ho chi c AN
LAC m thi, ta ni DNH LU, DNH DNG, N NHM, N THUA, N CHIU,
ho chi c KWAN GYE =Quan h.
on Co Tu thnh cng hon ca Tn Thi Hong o Ngu Linh nua v nguoi Phc Kin
cn giu duoc 200 danh t M Lai.
Cc nh tin su hoc ch chung tch ngn ngu, ho cung c l cho chng phai khng.
chu u, cc dn tc khng c bi mt ngoai chung xm lng, m tt ca du thuc
chung An u, nn ngn ngu cua ho tuong di dy du sau 5 ngn nm. Dng,
tnh th c khc v Hoa chung xen vo.
Mun chung minh rng Dai Hn v Vit Nam du l Lac Dich, tuc Austroasiatiques
th chi c so v lui ru tay cm l dng duoc, cn ngn ngu th khng. K ca ci lut
han ch cua Swadesh, cung khng dng duoc, nh ngu hoc y rt han ch s danh t
dng gc t l hai trm, khng cn phai nhiu hon.
Nhung giua ta v Dai Hn, khng du 200 danh t ging nhau. Giua ta v Nht th c
hon 200, nho Nht t tho anh huong cua Tu hon Dai Hn, vy s can thip cua
ngoai chung d lm sai lac lut Swadesh. Tuy nhin tr Dai Hn ra th giua ta v cc
dn tc gc M Lai khc, c tha mt ngn danh t, tuc chung tch ngn ngu cn
dy du, sau 5 ngn nm phn ly. So di chng ti lm mt quyn T vng di chiu
10 ngn t duoc l v ta ging mi nhm mt t, cho nu chi nhm vo mt nhm
dc nht thi th khng sao m di qu mt ngn t duoc.
Nhung ky la thay c vi danh t chung cho dai khi M Lai, tuc danh t cua u v
Lac, tuc c Lac Tri v Lac M trong d, th ho cn giu duoc. Th du M (g m) th
Vit Nam vay muon cua ai, chng ti truy mi m chua ra, cho Tu khng ni nhu
vy. Chu Nho M l GIP v KIIM.
Nhung:
Dai Hn: Piam
t trn Vit ng
Nam Duong: Pipi
Thy r l hai danh t trn dy dng gc, v chc chn khng th do Kim do Gip
cua Tu bin ra duoc, mc du t din Dai Hn vn vit chu GIP d dich chu Piam,
nhung chng ti thy ho vit liu vy thi.
Danh t KAM cua Thi ka, moi do KIIM cua Tu, khng th chi ci duoc. Dai Hn
mt qu nhiu, mt gn ht, khin ta tuyt vong dn cht duoc cho chng choi v h
ta tm thy mt ting Lac Tri l ta mng nhu trng s dc dc.
Nht rt ngho m B cn Dai Hn th khng c m B, boi v nguoi Tu pn pnh p
gi ch qu4y m khngbn bnh b gi ch qu4y.
Mt vi gio su Nht ngu ni cho chng ti bit rng phn nua nuoc Nht pht m L
khng duoc. C le ton quc Dai Hn pht m B khng duoc cung nn. Nhung la
Im l trong Hn ngu cn danh t bt du bng m L cn trong Nht ngu th tuyt
di khng c.
Trong khi d th Nam Duong lam pht m R, ci m R thn mn cua nguoi Ba Tu v
An D. Nhung ca hai ci lui D.N.A v D.B.A. du l lui M Lai, th m vn ho d
lao ra duoc ca binh tt v co th nhu th d.
Tai sao da s nguoi Rach Gi ni Con ga gc gich k(ch)ong g5 gau gam (Con g ruc
rich trong r rau rm)? Chng ti e rng cung c mt cuc hop chung dng tnh
cch voi Dai Hn v Nht Bn, tai tinh Rach Gi cua ta m nguoi dn pht m m R
khng duoc. Nhung hop chung voi ai?
Dai Hn v Nht Bn du l M Lai, y nhu ta, nhung khng hiu sao ho lai qu
ngho m. Ta cu nghe nguoi Dai Hn doc ting Tu nhu sau:
Ku thay v Khu
Ku thay v Cuu
Ku thay v C
Cn dy l Nht doc ting Tu
Su thay v So (huyt)
Suu thay v S
Shu thay v Chu (Do)
Shu thay v Thu
Shu thay v Thu
Shu thay v Cha
Shu thay v Chu
Shu thay v Thi (Tho)
Shuu thay v Chng
Shuu thay v Chng
Shuu thay v Chu ( Chu)
Shuu thay v Tun (l)
V chnh v s ngho nn v m d, khin nhiu nguoi Vit Nam, cung thng ting
Nht, ng nhn v Nht ngu.
t trn Vit ng
Nhiu nguoi Vit gioi Nht ngu, than phin rng chu Nht ngho m, PHU l Cha,
ho doc l T, m DIIU l CHIM ho cung doc l T v.v.
S tht th khng phai th, mc du Nht ngu qua c co hn v mt M tht d.
Xt ky ra th nguoi Nht doc sai ting Tu khng bao nhiu, nhiu lm cung chi nhu
ta l cng. Th du: DING PHUC (u phuc) ho doc l YOFU. Th th tai sao ho lai
doc PHU l T m khng l FU?
Ta khng bit tai sao, m chnh cc nh bc hoc Nht cung khng bit tai sao, v
khng ai bit rng Nht d qun tt ca ngu nguyn danh t cua ho.
T l danh t cua Lac Dich, tuc Lac b Tri. Nhung nguoi Nht khng cn bit n
l cua ai nua, nn tuong l ho vay muon cua Tu m doc sai, v ho vit chu PHU d
k hiu chu T.
D l mt s k hiu by ba v qun gc, qun ngu nguyn, cho khng phai l doc
sai ting Tu PHU ra T bao gio ca.
Chng ti khng c hoc o truong Nht bao gio, nn khng bit tnh hnh vn t cua
nguoi Nht ra sao ca. Chng ti m mm qua cc sch vo, v dy l loi giai thch cua
gio su Chm Vu Nguyn Vn Tm, trong tc phm Nht Ban su luoc: chi voi
mt chu To (doc l T), cn ai bit duoc nghia chu T no? (vy) nho gia danh phin
m v chua chu Hn gip d linh hi.
Loi giai thch trn dy rt minh bach, nhung chng ti cu thy cn ci g truc trc
trong vn t cua Nht (cho khng phai trong loi giai thch) mt khi ta bit rng ho c
35% danh t cua Lac Dich v cua Nam Duong.
N ky o ci ch ho chua chu Hn khng n, chung to rng ho qun ngu nguyn cua
ho.
Dy l mt danh t duoc chua chu Hn: SANADAMUSHI. Ho chua l Chn Din
Trng. Nhung theo ch chng ti bit (nhung khng dm bao dam) th trong Hoa
ngu khng c danh t Chn Din Trng. Th th chua chu Hn cho nguoi ta hiu, m
nguoi ta lai cng khng hiu hon th lm sao by gio.
Ti cu suy lun nhu l ti thng chu Hn, v qua Hoa ngu khng c danh t Chn
Din Trng, cho dn chng no duoc ai day rng trong Hoa ngu c danh t d ri se
hay.
Vy ti suy lun rng ho chua chu Hn voi muc dch no khc chng? Cho khng
phai chi d gip hiu v c qu nhiu danh t dng m.
Trong truong hop ny th ti lai bit rng Sanadamushi l ting Vit Nam, hay ni
cho dng, l danh t cua Lac b Tri m ring nhm Vit Nam, pht m l SN
SU, cn nhm Nht th pht m nhu th d, cn Chn Din Trng chi l muon m
cua Tu, d k hiu vy thi, bt cn Tu c danh t d hay khng. (V tai sao lai
khng l Su Sn, m lai l Sn Su th ta se bit lt nua dy, o cui Chuong ny)
Nu qua dng nhu ti d tm bit, th r rng ho chua chu Hn khng n cht no
ht, m khng n v ho khng cn bit danh t cua ho do du m ra nua. Ho chua
t trn Vit ng
In xn o nhiu danh t, khng c nguyn tc, qui cu, chung to ho d qun ngu
nguyn cho ca nhung danh t gc Hoa r rt.
Th du di voi chu HAKO l ci HP, ho chua l SING. Nhung chu SING cua
Tu, c th bin ra thnh chu Hako duoc hay khng? Chng ti thy l khng, v
chng ti bit rng Nht doc ting Tu sai khng nhiu, v nu Suong bin dang th
n bin theo mt ci lut, y ht nhu trong Vit ngu cung c lut nhu th. Trong Nht
ngu th
S Tu =S Nht.
ING Tu = Nht.
Th du: Sa Duong =Sat.
Th th tai sao Suong lai bin thnh Hako?
Nu c danh t Tu no bin duoc thnh HAKO th danh t d phai l HAP.
Vy ho d chua theo mt s kin cua tu tuong, hon l theo ci bit v ngu nguyn.
Ho thy ca SING ln HAKO du chi mt nim l ci Hp, ho bn chua bng chu
Suong. Diu d khng sao, min thin ha hiu l du ri, nhung n lai chung to, nhu
d ni, ho khng cn bit danh t cua ho do du m ra nua, ca nhung danh t Nht
gc Hoa.
Mt danh t gc Hoa thu nh, cung thy t din Nht vit sai. V chn bt n com,
Tu c hai danh t m ta muon Bt, Nht muon Uyn doc l Wan. Nhung khi ho
chua chu Hn th ho lai vit chu UYIN b Mc l ci chn nho bng ngn chon ci,
dng d ung ruou. Th m ho dinh nghia rng d l chn n com.
Chn n com, phai l chu Uyn vit voi b MNH, n to lon, moi n com duoc.
Th nghia l ho qun ca nhung ngu nguyn gc Hoa l ci g ho rt thao, v vit sai
l lai qun gc, cho khng phai km chu Hn m ho rt gioi.
Trong truong hop d, di nhin l danh t SARA l ci dia, vn l cua M Lai, duoc
ho chua chu Hn l MNH. Nhung Mnh cua Tu lai khng c nghia l ci dia. Ci
dia l DIIP m Quan Thoai doc l Te (nguoi Vit min Nam goi ci mn d l Dia,
th tht l khng bit hoc cua ai).
Xin tro lai voi Sanadamushi.
Theo nghin cuu cua chng ti th thuo xua, ton th M Lai du c c php nhu
Vit Nam. Nht moi thay di t trn mt ngn nm nay, cho xua kia, ho ni Mushi
San, hoc Mushi Sana, hoc Mushi Sana da, tuy theo ci dui cua danh t Sn (xo
mt) d moc di toi du, khi ho di c php th n d moc di ra toi Sanada ri, th l
Sanada Mushi. Ri ho lai vit dnh cc danh t ghp cua ho lai, sau thoi canh tn sau
cng, tuc moi c my trm nm nay, v n ho ra l Sanadamushi.
Nhung Sanadamushi d duoc k m bng chu Hn truoc ca Cha Ging Sinh nua,
v d l danh t cua bon Tri l chu cu cua Nht, cho bon M, ni khc, ho ni l
SU DY, mt danh t rt hay v kh ging li ni cua nguoi Anh l Tape Worm.
t trn Vit ng
on Tri hoc chu Hn voi hu du Ph T. Bon M toi sau, hoc lai cua bon Tri. V
ca hai bon du tip tuc ni v vit l Chn Din Trng, nhung bon M chng hiu g
ht, mc du c dng danh t d.
on Tri thua trn, nhung lai bit chu, nn duoc n nang, v danh t cua ho canh
tranh voi danh t cua bon thng trn, v dai thng, y ht nhu o Vit Nam danh t
cua bon M, Con Ch, lai thng danh t cua vua Hng Vuong, Con Cy.
Di voi bon Tri, Chn Din Trng chi c nghia l con trng tn l San, nhung m
DA d trt c th ho cung k hiu vy thi m khng k dn.
Mi cho dn sau thoi Nai Luong, ho by ra Phin v Bnh gia danh th hai bon d
qun mt Sanadamushi do du m ra, dnh cu tuong l cua Tu, mc du Tu goi
con d l Bach Thn Trng, cho khng l Chn Din Trng.
Vy chua chu Hn l c tham vong trnh ngu nguyn, nhung lai trnh lm, lm v
cp lnh dao tuyt di khng bit hai ting kp Sanada v Mushi c nghia g ht, v
nhu d ni, ho goi con d l Su Dy, nhung Su cua ho l ULAT cho khng phai l
Mushi, cn ke c danh t th lai qun gc v bi d duoi ca hai anh huong lon l di cu
Trung Hoa v bon M thng trn.
Chng ta d thy o Chuong I v II, rng dn tc no cung d qun hng ngn danh
l cua ho th bao rng bon Tri o Nht qun Sanadamushi, hay ni cho dng, qun
Sanada, khng c g guong p ca.
dy, chi l qun ngu nguyn thi, cho ho vn hiu rng con d tro con Sn (Xo
mt).
Chng ti suy lun th dng hay khng? Nu l bon sau k hiu, m c qun di nua,
ho d k l Bach Thn Tng, y nhu trong truong hop HAKO k l Suong, tuc k
theo s kin tu tuong, voi hai muc dch:
1. Dng dng ting Tu
2. Gip hiu nim
Cn k hiu c n khop hay khng th bt k, v chnh bon sau cung d qun HAKO
do ci g m ra.
Dng ny s k hiu Sanadamushi lai bt k tut muc dch thu nhut l dng ting
Tu th ta phai hiu rng chu Tu y chi dng d muon m, do bon truoc vay, ri
bon sau, v khng bit, nn tuong l danh t Trung Hoa, nn cu d vy.
Khng phai chi v mt danh t Sanadamushi m chng ti thy nhung diu trn dy,
m cn v v s danh t khc.
Chu Hn, thy r rng l mt ci kho d ci g khng bit gc l ho dn ht vo d.
S gn ghp y, c hai li:
I) Gn ghp dng nghia, nhung khng n khop voi giong doc. Th du MICHI l danh
l Nam An, c nghia l con duong th ho chua bng chu Dao, c nghia hn hoi,
t trn Vit ng
nhung sao DAO lai doc l MICHI? Ho doc DAO l DOO, thy qu r trong danh t
Shinitoo =Thn Dao, cho c doc l Michi bao gio.
II) Gn ghp bng cch vit cn, sao cho dng voi cu doc cua ho, Tu khng c
danh t d cung duoc, nhu Chn Din Trng trn dy chng han, min ph hop voi
m doc cua chnh ho. Phai ghi chu Tu v phn nua nuoc Nht chng bit
Sanadamushi l g, cho khng phai v so trng m.
Dy l ba li doc chu KHC cua Tu.
Dai Hn: Kok
Vit Nam: Khc
Nht Bn: Kyoku
Nht doc thnh nhi m, nhung vit ra chu, ho chi vit c mt chu Khc, cho khng
l Khc+Ku, v ho bit chc Kyoku do Khc m ra th ci dui Ku v nghia, khng
cn cho k hiu no ht.
Tri lai trong dng t NAKI cua Nam Duong, m ho dng nhu l tinh t, th ho
khng bit gc nn ho chua l Vong +Ky.
dy chi v khng bit nn k hiu cho du m, nguoi ta c Ki, mnh cung phai c Ki,
mc du mt chu Vong l du nghia Naki ri, khc hn voi o Kyoku m ho bit chc
100% rng KU khng cn duoc k hiu, v chu nguyn l KHC, khng c KU.
Th th li chua chu Hn cua Nht phai c muc dch khc hon l xa lm m, muc
dch y, theo thin l h danh t no m ho khng bit cua ai l ho bo vo bi Trung
Hoa ht thay, cn h bit th ho vit bng Bnh gia danh hoc Phin gia danh.
Nhn vo t din Nht, ta thy ho bi ri lm, v thuong lm sai. Th du voi hai
dng t NAKI, mt cua Nam Duong, mt cua Lac Dich, tuc mt cua Lac b M, mt
cua Lac b Tri.
Hai dng t d, phai duoc hi phuc lai bng mt xu chui bin dang, moi bit ngu
nguyn cua n.
I) NKI: Cht
II) NAKI: Khc (Nakijakuru)
Dng t thu nht l cua Lac b M:
Nam Duong: Mati
Vit Nam: Mt
Chm xua: Mati
Chm nay: Mulai
Chm Bnh Tuy: Htai
Thi: Tai
Nht: Naki
Cp lnh dao o Nht l Lac b M. Th m ho cung qun danh t cua chnh ho, v
nay ho dng nhu tinh t, tuong duong voi C cua Trung Hoa v FEU cua Php.
t trn Vit ng
(Nhung ky la thay, khi chua chu Hn, ho lai khng chua l C, m chua dng nghia
c thoi l Vong.)
Tuy nhin, khng phai chi c VONG m l VONG +KI.
Thy r l ho d qun du dui ht. NAKI l mt khi khng th tch roi ra v c
nghia l VONG, y ht nhu Kyoku l Khc. Th sao Kyoku khng l KHC +KU, m
Naki lai l VONG +KI?
Phai chng ho khng bit Naki do du m ra, nn cn thn bin ht cc m vo, mc
du mt chu Vong l din ta du hai m Vong +Ki.
Vit nhu vy chng hai th h l dn Nht d tuong NA l doc sai ting Tu VONG
v Ki l ci dui v nghia.
Dng t Naki thu nh, dng theo Nht l Nakijakuru lai cn cho thy ho sai r rt, v
khng bit n do du, nn ho phn tch lm ln:
Na +Kijakuru
Dng t d, dng tht l: Naki +Jakuru
Hai li k hiu y, khc nhau rt xa:
Na +Kijakuru
Naki +Jakuru
Nguoi Nht bt chuoc Ty, vit dnh lai tt ca, nn khng thy l c khc, nhung khi
ho chua bng chu Hn th li tch hai ra cua ho, thy r l ho tch sai. M tch sai, v
khng bit n do cc yu t no hop thnh.
Khi ho k hiu th nhu th ny:
Na =Khp
Kijakuru =bng Bnh gia danh
Ho dinh nghia: Khc ln ting (Sangloter)
Thy r l k hiu khng n khop voi dinh nghia.
KHAP l KHC THAM, th m lai dinh nghia l khc ln ting =Sangloter th cn g
l chu Tu nua.
Dy l chu Hn:
Khp =Khc thm
Khc =Khc ln ting
Nguoi Nht rt gioi ting Tu. Th sao o dy ho lai lm?
Ho lm v khng bit ngu nguyn m h khng bit th mun vit sao cung duoc,
min dinh nghia dng voi li hiu cua dn chng l du ri.
Tht ra th d l dng t cua Lac b Tri m ring nhm Vit Nam pht m l NAC.
M nhu th th phai l:
t trn Vit ng
Naki +Jakuru
Cho khng l:
Na +Kijakuru
Du sao, nguoi Nht sau ny cung hiu: Na =Khp
Na =Vong
Nhung khng c Na no c nghia g ca, m chi c NAKI moi c nghia o ca hai dng
l.
Nhung ci m ho bit ngu nguyn dng, ho vit rt dng. Th du t ngu KAKKO.
Ho vit ra chu l KAKKO NI, Kakko bng hai chu Tu CC H, NI bng Bnh gia
danh.
KakkoNi =Noi mi gia dnh
Th phai c Ni l Noi, (tuc INI cua Nam Duong bi co rt).
Chnh s chua tht dng ny lai cho thy o cc noi khc l sai, m so di v c tht
dng v c sai, l v c ci ho nho ngu nguyn, c ci ho qun, cho nu o dy ho
cung qun th khng lm sao m c chu NI moc ra thinh khng, trong khi danh t
chi l KAKKO gon lon. So :
Vong +Ki =Naki
v
Cc h +Ni =Kakko
Ta thy KI khng duoc ho hiu l g, nn n tha, tha v Vong l qu du. Cn NI th
duoc bit chc, cho nn mc du danh t khng c NI, Ni cung duoc vit ra cn thn.
M vit cung huu l lm. Cc h gc Hoa th vit bng Hn t cn Ni gc M Lai, tuc
gc Nht th vit bng quc t cua Nht, tht l r rng, minh bach.
cc noi khc th hn loan, th du San H (Sanggo) l danh t cua Trung Hoa, lai
duoc vit bng Bnh gia danh, cn TORI (chim) l danh t cua Lac b Tri, lai duoc
vit bng chu Tu. M dng tuong Sanggo nm mt mnh, nn khng so lm m,
nn khng cn chu Hn, boi San Hu, cung duoc pht m l Sango v cung nm k
cn San H, th rt d lm m.
Ta thy danh t MONO cua Nht m dung o v thu nh cua mt danh t ghp th
khng th lm m voi ci g ht. Th m ho vn cn thn chua l Vt, th qua ho c
tham vong trnh ngu nguyn, cho khng phai so lm m nua. V o dy, ho cung
trnh lm v d l mt danh t cua Lac Dich cho khng phai cua Tu, m cc nhm
pht m nhu sau:
Lac Dich Dai Hn: Mul
Lac Dich Vit Nam: Mn
Lac Dich Nht Bn: Mono
t trn Vit ng
Tai sao nguoi Nht lai d qun qu nhiu ngu nguyn cua ho hon cc dn khc. L
lai ho thch sng tc, m lai sng tc rt loan, ghp ngn ngu ny voi ngn ngu no
Iai, nn sau, chng hai trm nm th phai b.
S sng tc, rt c loi m cung rt hai. Th du Lac b Tri chi c mt danh t l ANO
d chi ANH v CHI. Nhu vy l do, thnh thu Nht sng tc ANI v ANE voi dc
mt danh t AN. Vy l ti (ta khng bit sng tc, bin Ani thnh Anh v dnh
muon Chi cua Tu. TY, Quan Thoai doc l CH, ta doc l CHI)
Nhung khi sng tc loan ln th n gy ri loan.
Ta cu nhn vo danh t cua ta v cua Php th ta bit r nguyn nhon tai sao Nht lai
qun.
Php tao danh t voi ngu cn Hy v La. Hoc gia cua ho chi bit Hy La l truy ra
duoc tt ca. Nhung danh t khng do Hy La m do M Lai Nam Duong chng han,
th lai duoc t din cua ho cho bit ngun gc ngay li 20 nm sau khi duoc tn tao.
Ho khng b.
Ta, ta cung lm voi chu Tu, nn ta khng b. Nhung khi ta lm th voi danh t
khng cua Tu l ta b cht di, v t din cua ta khng cp nht ha, hoc chua c t
din thuo tn tao.
Nguoi Nht d lm vo canh cua ta, nhung ho b hon ta v ho chua hoc du thu ngn
ngu Dng nhu ta.
Nguyn tc cua Vit Nam l khng bao gio ghp chu Tu voi chu Vit d lm mt
danh t. Nhung Nht rt ua lm nhu vy. Chng ti d ni dn danh t SUIMONO
cua ho. Ho khng muon thng cua Tu danh t Canh nhu ta m ghp Sui (Tu) v
Mono (Nht). Chng ti d don rng d l Thuy+Mn v qua ho doc Thuy l Sui.
Nhung ho lai chua chu Tu rng l Hp +Mono.
Mt nguoi ban Trung Hoa cua chng ti, doc ban thao cua chng ti ri cuoi ha ha
v ni: ng Nht ghp chu d di ky, vit chu Tu cung ky khi, anh lai dt chu Tu
ci nua th loan ht. Sui cua Nht, khng do Thuy du, m do XUYIT. Trung Hoa c
hai dng t chi s HP CANH l Hp v Xuyt, cho khng phai chi c mt nhu anh
v ng Nht d tuong.
Qua tht ti chi bit Xuyt l nuoc canh, m khng h bit Xuyt l Hp canh.
Nhung du sao, Nht cung d qun SUI do du m ra nn moi vit l Hp. Thuy
hay Xuyt g, cung khng th bin thnh Hp duoc bao gio ca.
(Lut M. Swadesh lai duoc chung minh bng ca Hoa ngu nua, v t doi nh Chu dn
nay, ta thy danh t Canh cua Trung Hoa bi thay di ba ln ri.)
LANG: Doi Chu, thy duoc trong Kinh Thi
Canh: Doi Hn.
Thuong: Danh t hin kim c le d gi gn mt ngn nm ri, v c th sp bi thay
di nay mai. (Cc nh ngu hoc quc t v d ky chng m cng kch lut y qu du,
nhung lun lun ta thy lut d dng o rt nhiu truong hop).
t trn Vit ng
D l Tu ghp voi Nht, tuc d bit, v Nht rt thng chu Tu, m ho cn qun
nhu th th voi ngn ngu khc, cn loan hon nua.
Th du din hnh l danh t NG VOI cua ho. Ho ly mt danh t cua Lac b M o
Nam Duong l GHI l ci Rng v ho bin thnh G d ghp vo voi mt danh t
cua Lac Dich l Y m hin Thuong Vit dang dng (Ma, Xi Ting, Mnong Gar)
nhung ring Tri Nht th doc l Zoo. Vy.
Zooge (doc l zgh) =Ng voi.
Phn nua nuoc Nht, bon Tri, khng bit GE l g, phn nua khc khng bit ZOO
l g.
Di nhin l trong tnh th d, ho phai vit ra bng Hn t l Tuong Nha, bng khng,
Tri chng bit mt phn tu cua danh t, M lai b v phn tu khc, cho Zoo-g th
khng c trng m voi danh t no khc m phai chua chu Hn.
Nhung sng tc Zooge coi vy m khng qui go bng nhiu danh t khc boi du
sao Lac Dich v Nam Duong du l M Lai voi nhau ca.
Dng t DI DM cua Nht l mt ci g lm cho ca nguoi Nht cung ngn ngo, v ho
ghp mt ting tu l Da m ho doc l Y voi mt ting Nam An l MICHI. Dng l
INDO CHINA.
Nhung ho no c bit rng Michi l cua Nam An, boi ho chi sng chung voi An c li
mt trm nm tai Nam Duong ri th ly khai di Nht, ho c hoc, nhung hoc theo li
nguoi Thi hoc ting Tu, tuc hoc khng thy, khng bit cn ban, ri qun l cua ai.
Nhung MICHI chi l CON DING th Yomichi l Con duong ban dm, tuc danh t,
th th lm sao m l dng t DI DM duoc?
Th nn, ho ghp thm mt dng t Nam Duong l CHUKU m ho bin thnh
SURU c nghia l Lm, tuc:
YOMICHISURU =Lm con duong dm =Di dm
Hoa +An +Nam Duong
Nhung no c gian di th du, truoc SURU ho thm mt ting dm l .
Kt qua YO duoc hiu, v ting Tu l vn ha o Nht. Nhung phn nua nuoc Nht,
bon Lac b Tri, phai hoc su ru. V ton quc khng hiu tai sao DAO thuong
duoc doc l DOO, nhung o dy, lai duoc doc l Michi.
Nu ho khng vit Michi bng Bnh gia danh, chc ho se khng thc mc v ng rng
d l quc ngu cua ho, t nhin t tin ho d sng tc ra th nhu t tin bon M d
sng tc Tng (Duong) v t tin bon Tri d sng tc Trung.
Tai sao Parasol l ngoai ngu, duoc k hiu bng Phin gia danh, cn Michi cung l
ngoai ngu m duoc vit bng chu Tu? L tai ho khng cn bit Michi do du m ra,
v d trt cho Tu tt ca nhung ngu nguyn m ho b.
t trn Vit ng
Ari =Con Kin, l danh t cua Kha Tu. Nguoi Nht cung ni nhu vy, nhung vit ra
chu NGHI cua Tu, khin ai cung ng Ari do NGHI doc sai, m c le chnh ho cung
luong nhu vy.
Nguoi Ma ni IRAU =Rua. Nht ni Arau. Nhung ho doc l Ara I. Thnh thu ho
vit Ty +I, Ty duoc vit bng ting Tu, I bng Phin gia danh, khin ai cung
luong rng Ty duoc doc sai l Ara, cn I l ci g d chng bit nua.
Th nn ta moi thy KARAI cua Nam Duong duoc doc l Kara I v duoc vit l Tn
+I mc du KARAI, Vit Nam ni l CAY, Tu ni l LAT, cho khng phai TN,
nhung vit bng chu Tn hay chu Lat g, ai cung ng Kara do Tn m ra v I l ci g
d khng bit.
(Nht Bn cho Kara I hai nghia: Cay v Mn, mc du ho d c Shik, din duoc
nim Mn. Tu khng c T, ho goi t l Lac Tiu, tuc Tiu Cay. Vo hiu n cua
Tu, ta thuong nghe ho goi ot cho khch: Laat cho lo! Nguoi Tu chi dng Tn
trong vn chuong v y khoa cn trong vic bp nc th ho dng Lat).
Th th chu TE doc l TH l Bn tay, chua chc g do chu Thu cua Tu m ra, mc
du ho d vit chu Thu, bng chung l dng bo Thuong trn Cao Nguyn hin nay
goi bn tay l TI, TAI, DAI, T v TH.
Thu, Tu doc l Xu m m Xu cua Tu bin thnh m Thu cua Nht duoc chng?
Tri lai Nht Bn c pht m T voi m D y nhu Cao Min, trong t ngu SUD cua
ho.
Th =Xu?
D =Xu?
Lac b Tri d pht m ba cch: Tu, TH, D. Trung Hoa chi 1 cch thi. Nht 2 cch.
Vy Th cua Nht do T, Th, Dai cua M Lai m khng do Thu cua Tu.
Tt ca moi nguoi Vit Nam du tuong rng TE do Thu m ra, v li chua chu Hn
cua sch Nht nhu th d.
Danh t Phn, Phn cua Vit Nam v Fun cua Nht du do Phn cua Tu m ra, th
Nht chua l Phn th rt dng. Chu nhu Kuso th r rng l danh t Lac Dich v
nhm Lac Dich V.N pht m l Cut, m ho cung chua l Phn th r rng ho khng
cn bit Kuso l cua ai nua.
dy th chc mt trm phn trm l khng v so ln m, boi hai danh t tuong t,
Iai khc m:
Kuuso =Trng khng
Kuus =Tuong tuong, Mng, Ao Anh.
Dui mt ke khc di bng giong to ting, Lac Dich V.N ni: Ct di!
Lac Dich Nht cung ni KUSO SI. Nhung ho cung chua bng chu Phn cua Tu!!!
Tm lai, nguoi Nht qun rt nhiu ngu nguyn cua danh t cua ho, v chua chu
Hn, khng cn l d trnh lm m m l d trnh ngu nguyn, nhung lai trnh lm.
t trn Vit ng
Cuc hop tc giua hai thu M Lai Tri v M o Nht, ging ht o Vit Nam. xu ta
Tri lnh dao, nhung M rt vn minh, thnh thu duoc n, duoc uu di, v c s ha
hop huyn diu.
Nht th M toi sau, nhung lnh dao, nhung Tri lai vn minh cao, nho d hoc voi
hu v Ph T. Thnh thu Tri o Nht cung duoc uu di nhu M o Vit Nam, v
danh t cua Nht v cua Vit, phong ph hon cua Dai Hn. Dai Hn cung phong
ph, nhung khng phong ph v mt M Lai. M chi nho muon gn ton b cua
Tu.
Dy l chu quan cua chng ti, nhung chng ti tin manh. Nht muon cua Tu
nhiu hon ta, nhung khng dep bng ta. Tc phm cua ho duoc u My dich gn ht,
chi nho ho l dai cuong quc, cho doc vn tho cua ho, khng thy hay hon cua ta
cht no.
Ta bi tri, moi thu hi dc lp, chua ai bit. Nhung khi u My dich xong ta ri, ho se
thy l ta hon Nht r rt.
Tuy nhin b ngu vng chuyn mn th ta thua ho rt xa, v ta chua ky ngh ha.
Lc dt thuong dim o Hi An, Nht c vay cua ta hay khng? C, nhung d l
danh t dc nhut ZABON tuc PONKAN l tri buoi. Chi c Vit Nam moi goi tri
d l Bng. Tri o Nht th khng bit Buoi, v kh hu o d khng cho buoi moc t
nhin. D l danh t vay muon, nhung chu no khng th lm ln voi ai, v chi ta moi
goi tri d l Bng.
Cam qut m(t lng, buci b5ng m(t d).
Hi cn o Nam Duong, c tri buoi, ho goi tri y bng danh t Nam Duong m ho
d dnh mt sau hon mt ngn nm dinh cu o Nht. Bon Tri o Nht th khng c
danh t v buoi khng moc t nhin duoc o Nht. Ho dnh mt danh t Buoi cua
Nam Duong cng l do voi s mt mt danh t Orang- Outang v khng c dip ni
dn.
Nhung may qu, d l danh t vay muon duoi thoi cha Nguyn, nn ho cn nho
gc, khng c vit ra bng chu DIU cua Tu.
Ta, ta khng c vay muon cua ho danh t no ca, tr 1 ting Tu l Bn Ti, moi vay
muon c vi nm nay, duoi hnh thuc Bonsai.
Nhung danh t Nht Vit ging nhau l v chung gc t M Lai, cho khng phai vay
muon.
Cung nhu Vit Nam, Nht Bn thuong dng ca hai danh t cua Tri v M, d chi
mt nim. C khi ta thua ho, c khi ho km ta. Th du ho chi c CNG (Kaki (
Ashi) m khng c Chon. Tri lai, c khi ta ngho hon ho. Th l ha ca lng.
Nam Duong: Dua Vit Nam: Di Nht: Tsui
Thuong Vit : Kap Vit Nam: Cp Nht: Kappuru
Nam Duong: Mas Vit Nam: O Nht: Mada
Thuong Vit: No Vit Nam: Nua Nht: Nao
t trn Vit ng
Tnh tnh nguoi Nht tri nguoc nhau v anh huong dn ngn ngu. Ho tn c trit
d, m dng thoi cung vong bn trit d. Nht, cy Soan nhiu cho dn di Php
goi cy d l Soan Nht Bn (Lilas dui Japon) th m ho khng c danh t d goi v
muon danh t Lilas cua Php, bin thnh Rira. Nhung ho t Nam Duong di cu ln,
m Nam Duong cung giu Soan, cung c danh t l Kyu Doan Mambu (Cy soan
du cua Vit Nam).
Vy ho d ham moi bo cu, dnh mt Kyu Doan Mambu, v dng ting Php Rira
do hon Kyu Doan Mambu qu nhiu.
E. Lm t din
T dy, nguoi lm t din, khng th theo phuong php xua nua, tuc khng th chi
k c hai loai ngu nguyn l NM v HN VIIT m duoc nua.
Chng ti khng trnh by di dng m chi dua ra vi th du l r rng nhut (V xin
trnh theo nim cho khng theo trt t A, B, C).
THANG: Danh t, do danh t cua dn M Lai dot II, tuc Lac b M TANGGA m ra.
Danh t ny cung duoc nguoi Chm bin thnh THANG y ht nhu ta v t dang,
nhung lai dng d chi ci nh v vo c thoi, ho v ta du o nh sn, mun ln nh,
phai nho ci THANG. Danh t ny cung duoc Nht Bn bin thnh TANA nhung
d chi CI KI, c nhiu bc nhu ci THANG.
TANG: Danh t, do danh t Tangga ni trn. Dn Lac b M chi c mt danh t l
Tangga d chi ba mn: Ci Thang, Tng B)c v Sn Nh. Dn ta cung dng danh t
d, nhung bin dang d trnh ci khuyt dim dng m lm ri loan ngu vng.
SN: Danh t, do danh t Tangga, duoc bin dang v muc dch ni trn. S bin
dang ny ging ht li bin dang cua dng bo Thuong, ho pht m l SNG, nhung
chi dng voi hai nghia, y nhu nguoi Chm l Thang v Nh. Ho khng goi ci mn
m ta ku l SN NH, bng danh t no ca.
MNG: Danh t ring cua Lac b Tri, tuc cua M Lai dot I, c nghia l ci Thang,
mt s dng bo Thuong cn giu duoc, nhung ta d mt. Tuy nhin, danh t ny
vn cn nm trong ca dao tuc ngu ta: Mng dng Dng, cu vng dng Ty. Hin
nhiu nguoi Vit cung goi ci MNG l ci Thang d ln troi.
Hin nay trong lnh th Vit Nam, danh t Thang thng th, v danh t Mng duoc
rt t nhm Thuong dng, k ca nhung nhm Thuong Tri 100% vn dng danh t
SNG (c G).
CNG: Danh t ring cua Lac b M, gc t khng bit ra sao, nhung duoc cc dn
lc bin nhu th ny:
Phi Lut Tn: KAKI
M Lai : KAKI
Anh D N Xia: KAKI
Jh: GAKI
Nht Bn: ASHI
Rglai: TACAI
t trn Vit ng
Chm: TCAY
Rad: TCAY
Giarai: TCAY
Vit Nam: CNG
Hin nay, danh t ring cua Lac b Tri thng th trong lnh th Vit Nam. D l
danh t CHN, duoc ton th dng bo Thuong dng, khng k Rad v Giarai.
THANG: Danh t vay muon cua ngoai chung (Trung Hoa) vn c nghia l Nuoc
nng, duoc chnh nguoi Tu dng ha voi loai thuc nu sc trong nuoc nng m ho
goi l THANG DIOC. Dn ta vay muon, nhung c bin nghia:
THANG THUC: Gi thuc
THUC THANG: Thuc men. Diu tri, sn sc con binh.
LANG THANG: Trang t ring cua Lac b M, duoi hnh thuc LALANG v LA
BANG. Nguoi Vit min Nam d bt chuoc nguoi Ph Nam, thuo ho di cu vo Nam
nm 1623 m nguoi Ph Nam cn tn tai o Dng Ph, th nn dn min Nam moi
bin LA BANG thnh LANG BANG m khng ni theo gc Bc, cung khng bt
chuoc Chm v Chm chi ni LALANG m khng ni LABANG.
CC: Chn ung ruou lm bng phal hoc thuy tinh. Danh t ny vay muon cua
ngoai chung (ng l, n vn l CUP, xut hin t thoi cha Trinh m cc phi don
cua cng ty Dng An D tng vi cha y nhiu mn qu trong d c ci CUP).
LY: Chn ung ruou lm bng thuy tinh hoc pha l. Danh t ny l danh t ring
cua min Nam, vay muon cua luu vong nh Minh trong d c nguoi Quang Dng ho
goi mn y l P L PI.
Ta nut mt P v PI, chi cha lai L bin thnh LY. (P-l-pi =Pha l bi =chn
ruou lm bng cht pha l).
HNG: Danh t, gc Hoa: ch by bn. Th du: Cua hng.
HNG: Danh t, gc Lac b M l BARANG bin dang ra: Vt d bn. Rt nhiu
nguoi ln ln hai danh t ny cu tuong ca hai du c gc Hoa. S tht th VAT DI
BN, Tu goi l HA cho khng bao gio goi l Hng. HNG cua ho chi c nghia l
CIA TIIM khng bao gio c nghia l ha phm. Ta ng nhn v d cht sng tc
danh t HNG HA gm mt ting M Lai Barang bin dang v mt ting Tu goi
l HA VAT, HA PHAM v Nam Duong goi l BARANG.
Danh t hng ha duoc sng tc sai nguyn tc l ghp mt ting Lac voi mt ting
Tu, khin ta qun mt l HNG l cua ta, ng l cua Tu.
D l nguyn tc cua ring ta, khng ghp ting Lac voi ting Tu, nhung Nht Bn
th xem li ghp nhu th l dng nguyn tc, v chnh v th m ho qun ngu nguyn
cua rt nhiu danh t cua ho.
BC: Dng t gc Hoa: T chi mt loi xin, khng nhn mt kin giai.
AT: Dng t ring cua min Nam, dng voi ci nghia BC cua min Bc, nhung
khng phai l doc sai t Bc m l do ngu nguyn Ph Nam ho ni l Batal =Bc bo.
t trn Vit ng
F. S canh tranh ro rit giua danh tu cua hai th M Lai
Nhu ta d ni o hai quc gia Nht Bn v Vit Nam, c hai thu M Lai, bon
Austroasitiques (Lac b Tri) v bon Austronsiens (Lac b M).
Mun bit danh t no cua ai, khi c hai danh t chi mt vt th khng kh bit lm
v Nam Duong l Lac b M thun ty, Dai Hn l Lac b Tri thun ty.
Nhung Dai Hn d mt danh t hoi nhiu, nhung ta cung cn phn bit duoc nhu
thuong, cc thu danh t, bng vo danh t cua Thuong Vit.
Nhu vy th o Nht v o Vit c s canh tranh, khi no khng hop tc. Ta d thy ca
ta v Nht du dng danh t cua M, lai va dng danh t cua Tri, nhung khng
phai lun lun nhu vy.
M tai sao lai khng hop tc d duoc phong ph m lai canh tranh voi nhau th
khng th bit duoc nu bng vo dn s.
Chng ti d truy ra rng nguoi Muong l Lac b M. Nhu th th o V.N. Lac b M
rt km v dn s, th m danh t cua ho cung thng duoc danh t cua ta nhu Ch,
Cua, n.
Nht th khng th bit s luong cua hai thu Lac, chi thy rng c ke thng trn v
ke chiu thun phuc. Tuy nhin, thuong khi danh t cua bon thun phuc l bon Tri
cung ton thng, nhu Me, Anh, Chi, Ch, Chim.
on Tri ni T l Chim n c mt o Nht v o Trung My, cho khng c mt o Vit
Nam, nhung chnh o Nht, danh t T thng danh t Brng cua bon M.
on Tri ni chim, c mt t Dai Hn toi Cao Nguyn Vit Nam (xin xem lai biu di
chiu v danh t Chim).
Th th ni S, hay ni T, cung cu l ni theo bon Tri, tuc phe Thin Hong dai bai
v danh t Chim.
Ta c th tuong tuong ra s canh tranh ro rit giua hai phe nhm, nhung ta rt tu l
v phuong php canh tranh. Lm th no m phe thiu s (o Vit Nam) v phe bai
trn (o Nht Bn) lai canh tranh thng loi voi phe cm quyn?
Qua nhiu Chuong, chng ti d phong don vai tr vn ha cua bon toi sau o V.N.
v bon cu, o Nht Bn.
Ta cu nhn vo nguoi Muong ngy nay ri so snh ho voi ta, v khng chiu tin rng
cch dy 2500, ta km ho. Ta qun mt rng cch dy 2500 nm, ta d tip xc voi du
cc thu nguoi, v cc cuc xm lng, nhut l bn cuc xm lng lon (Thuc Vuong Tu,
L Bc Duc, M Vin, Php), cn nguoi Muong th thu phn khch tro v o n, ngay
sau cuc xm lng du (Thuc Vuong Tu).
i xm lng, tuy c dau don, nhung dng thoi, ta cung c tho lnh ci g o ngoi m
ta khng c, hoc tho lnh mt s kch thch d m tin ln.
Nhu vy, truoc nm 500 T.K. hn l ta phai km hon nguoi Muong ngy nay. Tuy ta
d lp quc, nhung vua Hng tro troi, khng nhu bon Lac b M, ho d hng cuong
t trn Vit ng
lai Hoa Nam v duoc su Tu ni dn. Nuoc U Vit cua Cu Tin duoc dm xia toi,
khng km g cc nuoc thun ty Trung Hoa thuo d.
on M d c danh t ring d chi D SI th bit ho c vn minh hay khng, cn ta
th chua chc d bit ch tao d su vo thuo y.
Ky ngh ghp cua U Vit cung duoc su Tu ca ngoi (Kim Mac Da) th du bit ho c
gioi hay khng.
Nht th khc, chnh bon M thng trn o Nht. M th d gioi, nhu d thy,
nhung du sao, ho cung km Tu, bng khng, ho du c phai bo nuoc d di cu.
M bon Tri o Nht th lai tip dn hng triu nguoi Tu t nhiu trm nm ri (127
huyn Hoa Bc).
Thnh thu o Phc Kin, Tri lai ti hon M v cng ky ngh, c nhin, cho v qun
s th ho bai trn, nhu d thy.
Khng th bit tnh hnh dn s o Nht duoc phn b ra sao, ta cung quan nim du
rng danh t cua bon Tri m thng th o Nht, cung cu nho vn ha cua bon Tri
d cao.
Hoc voi hng triu nguoi Tu trong vng ba trm nm, hn l phai kh lm, th nn
bon thng trn ha ra phai hoc voi qun bai trn, v bon bai c nhung ci m bon
thng chua c. Nhung mn nhu l Tansu, Tant - subo du l cua Tu dua toi do
trung gian cua bon thua l bon Tri.
Nhung nu bi ct vn v chi tit th kh lng m tra loi cho tri. Tai sao o Nht, danh
l Ch cua Tri d thng, cn o V.N. danh t Ch cua Tri thua, chng nhung thua o
Iuu vc Hng H, m khp Cao Nguyn du thua? Tai sao ANH cua Tri lai ton
thng o Nht v o Vit Nam?
Tai sao Nht lai phong ph ha bng cch dng Cp (cua Tri) v Di (cua M,
nhung o cc truong hop khc, ho khng lm nhu th m chi ly cua Tri hoc cua
M khng m thi, th du ho c CNG m khng c CHN nhu ta?
Qua 5000 nm lich su, nhung danh t Tri o Nht v o Vit di ring, tin ha khc
nhau. Ta chua bit Sa-nada rung dui thnh Sn hay Sn moc dui thnh Sa-nada
nhung c php th d khc nhau. Ta ni Su sn, Nht ni Sn su. Ta lai bo Su,
Nht cn giu. Vn pham cung khc, ta ni C Sn, Nht ni Sn l c. Nhung ai dng
gc t ? Hnh nhu l Nht. Ta ni qu ging Tu: Ti c sn (Ng huu sn trng).
Nht ni khc Tu rt xa: Ti chi Chn din trng huu.
Vy c php cua ta cn l c php M Lai (Su Sn cn c php cua Nht l c php
Tu, cn vn pham cua Nht cn giu duoc tnh cch M Lai).
Trong cuc tip xc lon lao v lu di voi Tu, ta cuu vn duoc c php, Nht cuu
vn duoc vn pham. Xin dng qu tin rng vn pham hin nay cua ta l cua t tin
ta.
Nhung tri lai ta cuu vn duoc nhiu danh t hon Nht, nhut l truoc thoi L Trinh
m ca o Bc Vit cung ni Bng, Tri cho khng ni hoa, qua.
t trn Vit ng
Nhu th, ta voi Nht, ai manh c tnh hon ai? Khng nn kt lun m nn giai thch.
Ta bi mc cam bi tri nn ta c chng lai, thnh thu ta cuu vn duoc nhiu hon. Tri
Iai Nht khng bi tri nn t do d s thn phuc thu ht ho, v ho khng ngai m vay
muon, ca o nhung truong hop khng cn thit, ta tip tuc ni DY NI, ho, ho dm
ni RENPOO mt cch c tnh, t dng, v ho khng so mt mt boi khng lm
nguy. S tho nan, di khi lai c loi hon sng t do.
Ta khng nn mc cam, hoc t khinh v d vay muon qu nhiu cua Trung Hoa.
Nht cn vay muon nhiu hon ta nua. Va lai khng c dn tc no thot ht v chnh
Trung Hoa cung d vay muon cua man di hoi nhiu. Th du:
M Lai Trung Hoa
Nana (Dua, Thom) Ba La
M Ba La mt
Chui Tiu (doc l Cho)
Da Da (doc l Ya)
Tng (Duong) Duong (doc l Thai)
Pinnang (Cau) Tn Lang (doc l Pn lang)
Tru Ph (doc l Pu)
Vit (Ru) Vit
N N
D l chi c hai thu man di, U Vit v Vn Lang, nhung quanh nuoc Tu, c hng
trm thu man di, v ai bit duoc cho ni, s luong danh t m ho d muon, va lai c
ai chung minh duoc rng cy CHANH l ta vay muon cua Tu, hay Tu vay muon
cua ta chng?
Hoa Bc, dia bn chnh cua Tu, Chanh c moc duoc hay khng m ho c danh t
d cho ?
C ai chung minh duoc rng QUI l ta vay muon cua Tu hay Tu vay cua ta, chi
bit l o bn Tu khng c QUI, cn QUI NGU cua Vit Nam th tt nhut th gioi.
Vy nhung danh t trnh ra trn dy, khng phai mun ni rng Trung Hoa chi vay
cua ta c by nhiu d thi. V cu thy danh t no cua ta v Hoa ging nhau,
nhung lai khng c nghia g ca trong Trung Hoa ngu th c th ni duoc rng ho vay
cua ta. Nhu Ba La Mt chng han.
Ba La Mt cua Pht gio l do ho phin m Paraga cua Phan. Nhung Ba La Mt l tri
mt, lai khng dnh lu g voi Ba La Mt Pht gio ht v chi din ta nim sau dy:
Loai tri c gai nhu tri Ba La (nana) v tn l MAT (doc theo Quan Thoai l MA,
luc doc sai MT cht t.
Hin nay, Trung Hoa d bo danh t Chanh, m ni theo Quan Thoai l Ning Mng.
D l ting Anh lemon. Ho bo Chanh v Chanh, tht ra khng phai l danh t cua ho,
mc du trong cc t din Trung Hoa c Chanh hn hoi.
t trn Vit ng
T bao lu nay, nhiu hoc gia ni Mt cua V.N. do MT cua Trung Hoa m ra.
Nhung tht ra th d l dng t M Lai MATI m ci bon ni Mati th duoc tin su
hoc cho bit rng khng c chiu anh huong cua Trung Hoa, lc di cu di Nam Duong.
Chng ti trnh ra trong quyn su rng cc dn tc sau dy du goi hoa li ging
Trung Hoa: ton th cc dao M Lai, Thi, Cao Min, Vit Nam. Nhung trong Hoa
ngu th Mat li hoa l g? C phai l ting phin m hay khng?
Nu bi mc cam th Php cung se bi mc cam y nhu ta khi ta cn ngu cn Hy La cua
ho voi ngu cn Trung Hoa m ta dng. H cu khng c l phai muon, diu d khng
sao ca, min l c ci ti thiu cua mt nn vn minh l du ri. Ta c danh t NH,
danh t VAI, dng t TH, danh t GIING, CHIIU tuc khi tip xc voi Tu ta
khng cn sng l thin, khng cn nm trn dt, khng o l, khng thiu doi sng
tinh thn voi THING, GHT, BUN, VUI, HT, XANG, TH. (Ton th dng
bo Thuong v Nam Vit du c dng t Xang c nghia l VU, nhung Bc Vit hnh
nhu d dnh mt ri. Min Nam thuong ni Ca Xang, nhung lai hiu lm rng Ca
Xuong. Nhung ho ni Xang qua, Xang lai, d mng cc thiu nu chi di toi di lui m
khng lm vic, l ni dng theo dng bo Thuong: Xang =Vu.)
Anh huong ngoai lai d xo trn lon lao nhu th nn khoa ngn ngu ti hiu o xu ta
khng th thc hin nhu o u chu duoc, o bn y, ho di chiu ca c php nua,
nhung cu duoc, v khng c ngoai nhn dua anh huong vo ngn ngu An u qu
Ion lao dn lm dao ln vn pham cua ho.
S thong thy cua ng L. Auronssean, qua mt doan trong Su k cua Tu M Thin
d bi tin su hoc x ng.
Nhung tuong khng c tin su hoc, ta cung bit duoc su hoc, ta cung bit duoc s
tht: hin nay nguoi Tu Hoa Nam, tuc nguoi Hoa gc Vit, cn ni ting Nam
Duong, mi tinh tuy chi giu duoc c vi trm danh t nhung d lai l danh t cn
ban cua mt dn tc.
Th th Vit l Lac b M, cn ta l Lac b Tri, nn khng ni ging Nam Duong
nhu nguoi Tu Hoa Nam, hay ni cho dng, chi ging phn no thi, v ca hai thu
du l M Lai ht. Nhung h M th phai ging M nhiu hon m Hoa Nam lai ging
Nam Duong nhiu hon.
C ai d rng hin o Trit Giang, T Chu, nguoi Trung Hoa khng ni NG, NG,
DI, g ht, m ni A LAP d chi TI hay khng.
Lap chi l li vit ra bng chu Tu d din lu b Phonne cua ngoai quc ( rap =A
Iap, Chanh Ra =Chn Lap) th kh lng bit Lap l g. Nhung Lap cung c th l
LAK v ALAP ging DALAK cua Chm v cng, v cung cu nm trong khu vc
AKU (Xin xem lai bin di chiu TI o Chuong I).
Bao nhiu danh t Tu m nguoi Hoa Nam dua vo Nng Nai Dai Ph, xem ra c
dn 80% danh t Nam Duong.
Su hoc cu ch ngn ngu ti hiu v su hoc tr d, khng bit ngu hoc d tin dn du.
t trn Vit ng
V xt lai th nguoi Tu c thoi qu gioi. Ho bit rng Vua cua nuoc Vn Lang l Vua
cua dn Lac Dich da s, cn Vit b M chi thiu s, nn goi ng l Lac Vuong m
khng l Vit Vuong.
Goi dn, ho goi l Lac Vit v ho bit d l M Lai hn hop. S kin dt Lac truoc
Vit cung cho thy r l ho bit s tht: Lac Dich da s, Vit b M thiu s.
Nguoi Tu ua ni b him, khng bao gio ni huych toet ci bit cua ho ra. Nhung
khi ta phanh phui moi vic, ta thy ho bit qu nhiu s tht, qua vi ba danh t m
ta ng ho d dng mt cch pht pho, khng c thuc g ht.
Nhung nho du m ho bit? Nho vo thoi Triu D, ho cn bit ngn ngu Lac Dich
v ngn ngu cua Vit b M.
Cho toi nm nay (1972) m nguoi Trit Giang, T Chu, Phc Kin cu cn tip tuc
ni ting Nam Duong th duoi thoi Triu D, dn o d hn cn ni ting M Lai rc
rng.
Ngn ngu Lac Dich cung chua cht, v dn nuoc T dng ci ngn ngu d, m duoi
thoi Triu D, nuoc T bi sp nhp vo voi dai khi Trung Hoa chua lu.
Nn nho, Tn Thi Hong dnh nuoc T v nuoc Yn sau rt ht. T v Yn, dn
chng ton l Lac Dich, mc du cp lnh dao l Tu. M t nm Tn Thi Hong ha
Yn, T, dn thoi cua Triu D, moi c 15 nm trai qua thi, lm sao m Yn T lai
qun ngn ngu Lac Dich duoc.
Vy ho cn bit Lac Dich v Vit l hai thu, hai nhung vn mt, nn ho c phn bit,
nhung cu xem nhu l mt: Lac +Vit =Lac Vit.
M Lac chi l phin m sai lm cua Lai m thi.
Tin gio cht: Cu theo tin My th H Ni d tm duoc thm vi nhm Thuong, nhung
H Ni v My lai goi l Austroasiatiques. D bao chua ai bit phn bit
Austroasiatiques v Austronsieus ht th pht gic cua H Ni, chua cho ta bit chc
nhung dn Thuong d l Lac Dich hay l Vit. Nu ho l Lac Dich th con s 36 b
Iac m vua Hng d thng nhut, cua chng ti, o mt Chuong truoc, se sai.
Nguoi tm ra cc nhm Thuong d l ng Vuong Hong Tuyn, nhung khng r ng
V.H. Tuyn d hoc cc ngn ngu o duoi ny chua, d m di chiu dy du, d bit
chc ho l Vit hay Lac Dich. duoi ny c nhung nhm Xi Ting, Mnong Gar,
Churu m nguoi min Bc thiu phuong tin nghin cuu.
G. T, So l ting Tu?
Nguoi ban Trung Hoa cua chng ti, doc ban thao cua chng ti, cho rng chng ti
sai v chu Tu o hai noi:
I) Chu T l ting Tu, cho khng phai l ting Vit. Nhung, nhu d ni, khoa ngu
hoc d khm ph ra c mt s danh t tnh co ging nhau giua cc ngn ngu xa xi
voi nhau. Ti bit Tu c T, nhung khng xem d l vay muon cua Tu.
t trn Vit ng
Nho s trng hop tnh co d m nguoi Do Thi d chu truong t nhiu trm nm
nay rng tt ca nhon loai du dng gc, GC DO THI, v qua ho d tm duoc vi
danh t Trung Hoa, M Lai, An u, trng hop voi danh t cua ho. Th nn thuyt y
d bi x ng t ngy nguoi ta khm ph duoc s kin trng hop ngu nhin.
II) V chu So th dc bit hon, v c vi s kin khc xen vo.
Ci chu m Trung Hoa dng d k hiu nim Cy So, min Trung v min Nam
doc l TIU, cho khng phai Sao hay So g ht. Trung Hoa v Bc Vit c doc l Sao
hay khng? Chng ti khng bit. Nhung d c tin l l Trung Nam Bc thuong doc
khng ging nhau.
Th du ci chu Tu m Trung Hoa dng d k hiu nim Tr vo c thoi th Bc
doc l Dnh, Trung v Nam doc l Mnh.
Ngay o Nam cung c hai li doc cho dc mt chu Tu. Th du chu Phu (Phu dinh,
Phu quyt). Cung cu ci chu d m dng truoc danh t VAN th bi doc l Bi Vn m
khng l Phu Vn.
Tai sao doc lung tung th? V t din Tu day doc, bng cch ni li hai chu, m hai
chu c th cho php ni li hai cch khc nhau o mt s truong hop Va lai ni li o
dy, cung chi l ni li bng giong Quan Thoai, cho ni li bng giong ta, th n se
dua di qu xa.
Tt ca Dng Nam du c tinh t XA, duoi hnh thuc ny hay hnh thuc no, nhung
lun lun c m XA, NGA, NA, trong d th XA cua ta trng hop voi XA cua Tu chi
l s ngu nhin.
Nhung s kin sau dy dng duoc ch .
Nguoi Nht k hiu cho danh t chi nim Cy So cua ho, khng phai bng chu
Hn TIU, m bng chu CAN khc hn ta l ke k hiu bng chu Tiu.
CAN v TIU du l CY GAY, tuc du chi duoc nim Cy So. Nhung trong tnh
th d th Sao cua Nht v So cua Vit, dng gc Tu, hay dng gc M Lai?
Chng ti thy trong t din Trung Hoa c danh t CHANH m khp D.N.A du c.
Vy Chanh l ting Tu chng? Nhung dng thoi, chng ti cung thy ho d bo
Chanh m dng danh t LEMON cua Anh. Nu Chanh l danh t cua ho, hn ho d
khng bo.
Lm khi v tnh co, ho sng tc ging ht ta, v khng theo di, cu tuong l ta hoc
cua ho. Th du danh t Serviette de toilette cua Php, Bc Vit sng tc l Khn Mt,
Khn Bng, nhung Nam Vit sng tc l Khn Lng. Ay nguoi Tu sng tc l Mao
Cn. D l s tnh co, cho nguoi Tu khng c hoc nguoi Vit min Nam, m nguoi
Vit min Nam cung khng hoc cua ho bao gio.
Ho d phin m Ct Rng (Sa long) d chi ci Sarong cua M Lai. Nhung nguoi Vit
min Nam sng tc X LN d chi ci QUAN DI m hon ton khng phai bt
chuoc Sa long.
t trn Vit ng
Nu cu cho rng ci g cung cua Tu, th ta chng c ngn ngu nua. Da s ban huu
cua chng ti du ni rmg THEN CIA cua ta l do SAN cua Tu. Nhung chng ti
d lm mt ban danh sch di chiu v khoa kin trc th thy rng ta chi hoc cua
Tu c mt danh t Ngi =Ngoa.
Chuyn =Gach
Truyn =Ko
Chun =Mng
To dt =ng khi nh bp
Sa tr =Nh bp
Da =Nn dt
D tu =Nn mng
m cu =ng cng
Vn vn v vn vn. Cn nhung Luong, nhung Dng cua Tu, nhung V Ko, nhung
Con Du cua ta c l dng gc hay khng th ai cung d bit ri.
D xua l th, d nay cung khc bit. Carreau maill, Brique maille, Tu sng tc
l Bach-T-Chuyn =Gach su trng. Ta, ta ni gach men. Men o dy l men qu, loai
trn chn, bt tt, cho khng phai l men xong d trn gach lt nn nh. Bach-T-
Chuyn tuc gach men chi dng o ky ngh, tuc l ky ngh din, v d lt bung v
sinh, cho khng phai d lt nn nh. Gach lt nn nh, Bc Vit goi l Gach Hoa,
Nam goi l Gach Bng, khng phai l Bach-T-Chuyn.
C rt nhiu ting Vit gc Hoa m khng ai bit, th du T (t pho), trong khi d th
bao nhiu ting Vit rc rng lai bi cho l gc Hoa tut ht. Tm ngu nguyn rt kh.
Ci Lng Chim, Trung Hoa goi l LUNG, Nam Duong goi l Kurng, m tin su hoc
cho bit nguoi Nam Duong khng c chiu anh huong Tu khi roi Hoa Nam di cu di
Nam Duong th Lng do Kurng hay do Lung?
Mun bit, xt mt danh t khc th r.
Con Nhng, Tu goi l Dng, Nam Duong goi l Ulatsarong. Th th cn bit ai cp
cua ai?
Nhung sch Tu lai cho ta bit rng hi c thoi, ho goi con tm l CHING v TM
chi l danh t Mn Vit m ho cp. S kin cp, thy qu r trong t dang: Trng +
Dung. C khi con su dng duoc, th du con Ong trng d) th4o, sao con Nhng lai
l Trng Dung? D l t dang phin m. Ting Nam Duong: Ulat =Trng.
Sarong khng phai l Dung, nhung n mang nghia khng dep, nn Trung Hoa thay
chu Dung vo d, Sarong chi l qun o. Ulat sarong =Con trng mc qun o, tuc
con trng o trong ci kn.
Khi m nguoi ta cp Tm th nguoi ta cung cp lun Nhng. Nguoi ta cp lun
Ngi, v con Ngi Nam Duong goi l SRANGA m chu Hn l NGA. Nga vit l
Trng +Dep. S tht th con Nga khng c dep. Nga chi l danh t phin m.
H. Nht v Kha Tu
t trn Vit ng
Nht d bit rng phn nua dn Nht l nguoi Nam Duong. Ho bit truoc chng ti
nua.
Nhung ci phn nua khc l Lac Dich th ho bit sau chng ti, tuy sau, nhung cung
d nm muoi nm ri, v cu theo tit l cua gio su dai hoc Nghim Thm th ho d
dinh ln Cao Nguyn d tm b con.
Chng ti tin rng ho tm chua duoc, v ho voi ta du l Lac Dich ca, th m ho
khng bit, khng nm tai Si Gn d nghin cuu ting Vit, th ln Cao Nguyn cn
kh khn hon nhiu, giua thoi khi lua ny.
Nhung nu cc Anata tm chua duoc, chng ti xin trnh r v nguoi Kha Tu cho cc
Anata d nghin cuu.
Nguoi Kha Tu o trong Truong Son ngang tinh Quang Ngi v mt vi tuyn.
Trong dai khi M Lai, danh t C cua Kha Tu di nhut. D l KADONG. Di
hang nh chnh l Nht Bn.
Ton ci Vit Nam du ni:
Vit Nam: Cp
Thuong Vit: Kap
Nhung ring Kha Tu th Kapu. D l mt nhm nguoi c khuynh huong moc dui
v qua cc ng Nht cho dui moc thm, thnh Kappuru.
Ci TRING, Hn t l DAN, Quan Thoai doc l TL. Nht Bn vay muon doc l
TAM. Th l n. Nhung tu m M cui, d lm cho ng Nht nhuc du, nn doc TAM
duoc vi trm nm, ng ta moc ci dui A, ha ra l TAMA.
Tuong th l yn, v d ht tu m cui ri. Nhung no c yn, v cn ci khuynh
huong mun nm cua Kha Tu, vut di du.
Th nn TAMA lai moc dui thnh TAMAG. Nhung tu m G cui lai lm cho ng
Nht nhuc du, th l TAMAG ha thnh TAMAGO. T dy toi nm 2010, danh t
Tamago cua Nht se l TAMAGON, ri TAMAGONA ri TAMAGONAN, ri
TAMAGONANU. (T din Nht vit lm l NON. Non qua dng l Trung.
Nhung ho vay muon DAN chu khng phai Non.)
Ai khng tin, cu c sng toi d th se thy. Tt ca cc danh t di cua Kha Tu v cua
Nht du thnh hnh theo li d.
Dai khi M Lai ni L, HALA, th m ng Kha Tu ni LAH LANG. ng Nht dc
bit chi ni HA, v mt le no chua bit cho dng l g phai l LAHALANGANUISU.
Vit Nam v Thuong Vit ni H, H (ci h) Kha Tu cho moc du l Pah. Vit
Nam v Thuong Vit ni Bui Bui, Kha Tu cung da m ha cho duoc moi nghe l Ba
Ui.
Giua Anh cua Vit Nam v An cua Kha Tu, du c ba chu. Nhung An lai nhi m
cho khng dc m nhu Anh. M Nht cung nhi m l Ani.
t trn Vit ng
Tm lai Lac Dich Kha Tu c khuynh huong da m ha. Khuynh huong d dch thi l
khuynh huong cua Nht Bn.
Th nn chng ti moi qua quyt rng duoi thoi Hng Vuong, o Vit Nam th b lac
Aduk lnh dao, cn o Nht Bn th Lac Kha Tu lnh dao.
Ta cu tuong tuong ra s kin sau dy. Khi roi Hoa Bc d di cu, nhm Kha Tu gh
Iai Nht dng dao, chi c mt nhm nho l di D Nng trong khi d th nhm
Aduk, ci nhm c danh t Sn (xo mt) gh lai Nht rt t, cn da s th di Vit
Nam, v danh t cua Kha Tu c mt trong Nht ngu nhiu hon danh t Ma, hon Bru,
hon Bach, hon Vit Nam, tuc o Nht vn c du mt cc b lac Lac Dich cua lnh tu
Xy Vuu, nhung Kha Tu l da s.
Kha Tu hay Kha L Vng g cung l danh xung m Lo dt ra d goi ho, cn ho t
xung khc, bng lu b danh xung. Kha c nghia l man di. Nhung ngn ngu Kha Tu
Iai giu nhut trong cc ngn ngu Cao Nguyn tuc khng c man di cht no ht.
Tuy nhin v o kht vch voi kinh thnh Indrapura, nn ho d bi nguoi Lm Ap n
Ic dng ha v ho c dng mt s danh t Chm, tuc danh t Austronsiens, Lac
b M.
Th du Cung rn (rn):
Rn th ho ni nhu ta: Puun, tuc ni theo Lac Dich (Austroasiatique). Cn Cung th
ho ni theo Austronsien l TALAI. D l Kha Tu o qun Ph Hoa, cn Kha Tu o
qun An Dim th lai ni khc. Ngay chnh trong cng dng Kha Tu ngy nay m
cung c dn ba bn b lac ni khc nhau ri.
Nhung xin ng Nht coi chng. VIN th Kha Tu ni l BIN, cn chnh ng, ng
ni theo Cao Min. ng n l SN, cn Cao Min ni l SUN.
Vy b con cua ng dng dao v s k trn Cao Nguyn m ke goi huong Bc y ht
nhu ng l nguoi Kha L Vng. Ho ni KITA. Nhung khuyn ng dng c di tm ho,
v ho o Do Mu Gi, noi d l dt chin luoc cua Vit Cng, ng vo d th mt cho
ng lm dy nh.
ng d bin nt danh t cua Nam Duong v cua Thuong Vit khin chng ti doc
Iai gim ng dn ngt ngu. Vy ng c di tm b con, chc cung nhoc xc lm v
nhung danh t cn nguyn ven nhu Ki, Kita rt him v An d bi ng bin thnh
Ani, An, Sng d bi ng bin thnh Tsuno, Sn (xo mt) d bi ng bin thnh
Sanadamushi ri th ng chng cn bit duong du m m nua.
Ti ni nua, So Dng ni No, ng ni Nao th hoi phin cho ng.
V nu ng Dai Hn di tm b con nhu ng lai cn cht mt cua nua, v ng Dai Hn
cn bin du di hon ng nhiu bc.
ng Dai Hn ni Na =Ti: Mun bit Na, phai bit Any cua dn Ma, Ni cua Maya
Trung My, tuc phai di t Bin Ha sang M Ty Co.
Thao no m danh t no cua ng, ng cung chua chu Tu vo d ht. Th th d n
hon l di tm xa xi, tn tin xe pho. T dy ng nn vit ARI bng Hiragana m
t trn Vit ng
dng vit chu NGHI vo t din nua, boi v Ari l cua t tin ng l Kha Tu cho
khng phai cua Tu du.
Nhung vn pham cua Kha Tu khng khc vn pham Vit Nam bao nhiu, trong khi
d th dng t Nht Bn nm o dui mt cu. u My rt quan tm dn dng t v
ho sp loai ngn ngu Hn v Nht vo ngn ngu An Tai chnh v vi tr cua dng t
Nht Bn, tuc Nht v Hn d ly vn pham An Tai, cho khng phai l vn pham
M Lai Hoa Bc nhu chng ti d nhn xt o mt Chuong truoc.
Kha Tu ni: Ku inuk kap an inuk.
Nghia l: Ti ch cn anh ch.
Nghia l ch cua ti cn nhau voi ch cua anh.
Nht ni: (Wat) Aku (Shi) n inu wa watashi n ani n inu ga kamiau teiru.
Nghia l: Ti CHI ch v ti CHI anh CHI ch dch thi cn nhau.
Cu vn Nht trn dy khng bao dam l dng, v chng ti vit theo sch day,
khng ky bng c thy. Nhung chc 100% l dng t Can cua Kha Tu nm giua, y ht
nhu cua ta, cn dng t Can nhau cua Nht th nm o cui cu lun lun.
C php Kha Tu v c php Nht ging ht nhau. Ti ch (Kha Tu). Ti CHI ch
(Nht), Ch anh (Kha Tu), Ch CHI anh (Nht). Nht vn minh, thy rng Ti ch
khng n, nn thm ting dm N c gi tri nhu CHI cua Tu. Nhcn chi sc, cho
khng lNhcn sc.
S thm tht N cua Nht l sng tc cua chu dt cu l bon Tri, duoi anh huong
Ph T, cho khng phai cua bon t Nam Duong ln, v bon sau tuyt di khng bit
Inu l g. C php Nht d thnh hnh truoc khi bon M dn noi.
Cn th danh t giua Nht v Kha Tu phn lon ging nhau ht thay.
Kha Tu Nht
Ku =Ti Wat T (Aku) shi =Ti
Inuk =Ch In =Ch
Kp =Cn Kamiau =Cn nhau
An =Anh Ani =Anh
Va lai ca hai du ging ta, nhut l Kamiau cua Nht ging can nhau cua ta hon l
ging Kap cua Kha Tu. An, Ani cua ho voi Anh cua ta cung chi l mt. Cn
Watakushi v Ku th dng gc voi TI (xem lai Chuong I)
Chi c Ch l Lac Dich, Nht voi Lac Dich v Kha Tu ging nhau. Lac Dich Dai Hn
v Lac Dich Vit Nam th ni Cy.
Ch, chi l danh t cua Vit, tuc cua Austronsien, tuc cua Lac b M, tuc cua M Lai
Hoa Nam, tuc cua M Lai dot II, tuc cua Nam Duong, n d thng th kh hiu o xu
so ta, mc du ke ph bin danh t ch chi l mt nhm thiu s: nguoi Muong, hi
nm 500 truoc Cha Ging Sinh.
Ph ch
t trn Vit ng
V.N c ba b lac Kha Tu, tt ca l mt, tuyt di khng c tip xc voi V.N. Kha Tu
Ph Hoa v Kha Tu An Dim c tip xc voi ta v d hoc voi ta nhung danh t nhu
dng, thng, xe. Trong vng 10 nm nay ho c lm dia phuong quan v c hoc thm
: Pho, Gc, Php, Phat, My v.v.
I. Nht, Hn v Vit Nam
Tai sao, du l Lac Dich voi nhau m Dai Hn, Nht Bn lai khng c nhung danh t
m Vit Nam c?
Th du: Bobo th Thuong Vit goi l Bokobo, Vit Nam goi l Bobo, cn Nht th phai
muon D cua Tu v doc l BIKI?
, o dy th s qun du qun dui cua ng Nht thy r bng ra. ng dich chu
BIKI ra Php ngu l SORGHO. Th th d l BOBO khng cn chi ci duoc. Vy m
chua chu Hn, ng ta lai chua chu THI thnh K.
Nguoi Nht rt gioi, rt cn thn, th m lm t din, ho lai b bi dn th.
Biki l K hay l Di. Nu l K th tai sao lai dich ra ting Php l Sorgho. Bng nhu
l Di, tai sao chua chu Hn l Thu?
ng Dai Hn kh hon. ng cung muon ting Tu, nhung lai muon Thuc Thu cho
khng muon Di v ng doc l SuSu. Nhu vy l dng. Nhung khi dich ra ting
Php, ng cung cu dich l Millet, tuc K. C ci l ng khng chua chu Hn nn
khng bit ng sai hay dng v chu Hn. THUC THI dng l MILLET DES INDES,
dng l BOBO, l D.
Tm lai, ng Nht sai v chu Hn, ng Dai Hn sai v chu Php.
THI gon lon, chi c nghia l K. Phai l THUC THI hoc CAO LING moi l
D, cho Luong gon lon cung l K cho khng l Di.
Trong danh t Ngu Cc cua Ha, Thuong, Chu, c Thu, nhung M Vin lai chua ra
doi, chua c ai mang ging Bobo v Tu ca, tuc Thu khng phai l Bobo.
ng Chu Vn Cn, nh tr thuc Trung Hoa o Cho Lon, rt tinh thng Vit ngu, dinh
nghia ngu cc:
Dao =Np
Mach =La m
Tc =Bp
Thu =K
Thc =Cc thu du
Trung Hoa c thoi khng bit Gao, khng bit Bobo, khng bit Du nnh, mc d
Thc l cc thu du. Du nnh chi xut hin sau khi Tu M Thc dit nuoc Thuc, v
du nnh duoc trng o nuoc Thuc m khng duoc trng o Hoa Bc.
Bobo cung c mt o Thuc (Thuc Thu) nhung d l Bobo xu, nn Tu khng ly
ging Thuc Thu trong bin c Tu M Thc, doi my trm nm sau moi ly ging
Bobo Giao Chi.
t trn Vit ng
V ho cung sng tc Di m bo Thuc Thu, c le v hai thu Bobo y c khc nhau o
ch no d.
Thuc Thu dng nghia voi Cao luong, chc nho ht gn nhu l Luong tuc K, cn Cao
Iuong th lon ht hon Luong gon lon.
Thu =Hong luong =K
Thuc thu =Cao luong =Bobo
Cu doc su nh Hn th r. M Vin dit Hai B Trung ri th cho v Lac Duong nhiu
xe Bobo cua Giao Chi d gy ging. Vy Hoa Bc khng c Bobo. Dai Hn, Nht
dng kh hu cung khng c. Khng c Bobo, ho lm th no d c danh t.
Nhiu trm nm sau M Vin, Bobo cua Tu moi sang Dai Hn v Nht nhung duoi
ci tn khc, do M Vin sng tc. D l tn Di (Bi ki)
Di nhin l Dai Hn v Nht cung chng c Chui, Da, Mt, Ma, Duong g ca, v
kh hu cua ho khng cho php cc thu y xut hin, v ho phai hoc cua Tu ca. Tu
cung khng c, v d hoc voi Giao Chi, nhung ho vn minh cao, nn khng c, ho
cung c lm cho c.
Ho khng c Buoi, nhung ho ca hai danh t chi Buoi, d l CHI (Buoi dng) v DIU
(Buoi ngot). Nht chi moi hoc cua Vit duoi tro Nguyn v ni ZABON v
PONKAN v ta goi Buoi l Bng.
Tri lai Dai Hn v Nht c TUYIT m ta khng c, phai muon cua Tu, v xu ho c
tuyt.
Hai nhm Lac Dich d sng tc cho khng muon cua Tu. Dai Hn goi Tuyt l
NUN, Nht goi l YUKI.
Tu c mt cu tuc ngu Thuong c: Vi(t khuycn ph( tuyct. =Ch Vit sua tuyt. Ch
Vit, my ngn nm moi thy tuyt mt ln, nn n hoang, sua du di khi tuyt roi o
dt Vit. Dt Vit o dy l H Quang cho khng phai Vit Nam du nh.
Vy ba dm Lac Dich d, khng ging nhau 100%, chi v th.
Nhiu nguoi bn khon t hoi tai sao Lac Dich Nht lai gioi hon Lac Dich Vit Nam,
mc du nguoi Kha Tu o D Nng, chng gioi g hon cc dng bo Thuong khc. Ay
chi v Lac Dich Nht cu cn nm trong mi truong cu cua chung tc. Lac Dich o
Himalaya, ri sang Hoa Bc, th cung cu l cc xu lanh. Dn Nht, vn cn lanh,
nhung kh hu Nht lai tt hon kh hu cua hai noi cu rt nhiu.
Trong khi d th Lac Dich Kha Tu v Lac Dich Vit Nam lai rui ro khi gp kh hu
nhit doi.
Tm hn v tr no ke ung ruou thuong thuc canh tuyt roi, rt cam thng voi loai
vn tho:
Lc !c rung phong h)t mc sa
V ca hai du c rng phong. Ta rt b ng voi nhung tuyt, nhung liu, nhung
phong m nguoi Tu dua toi. Ta ca ngoi phuong vi, soan du, da.
t trn Vit ng
Dn n nuoc mm khc hn dn n tuong du nnh mc du dng mu mu voi
nhau. Ta, ta n MAI ngo duong cho vui ming v Nht n U M ngm mui voi
com, tuy MAI v U M l mt thu, d l qua mo, nhung hai li su dung qua mo
nhu vy khng gip cho hai ke cam nghi ging nhau.
(T dinKhai tr Ticn !uc dinh nghia l den, den v phoi kh. Nhung xem ra chi l
bin th cua U. mai =U m, cho khng c nghia g l den ca. Tu doc l MUI m
khng c , u g ca, vy cua ta v u cua Nht khng do ting Tu m ra.)
K. V
Min Bc goi V l BT TAT. mt Chuong trong sch ny, chng ti th nhn rng
V cua min Nam, c ngu nguyn b. Nhung d t ho l bit ht ca cc ngu nguyn
min Nam th khng c quyn b v V. Th nn chng ti hoc dm hoc ngy v khi
sch ny duoc sp chu xong th chng ti d thnh cng v phai nn ni nh in cho
thm doan ny vo.
T Dng Bc , dn Dng Nam , dn tc no cung sng tc danh t ny ca cho
khng c muon cua Tu, tr Dai Hn.
Thi Lan: Thoong taow sun
Nam Duong: Sarong kaki
Dai Hn: Yal mal (Duong Mit)
Nht Bn: Kutsushita
Vit (Bc): Bt tt
Vit (Nam): Vo
Nhung tht ra th Vit min Nam khng sng tc, v dy l ngu nguyn ly ky nhut
trong my van danh t Vit Nam.
V chi l ting Tu, doc theo giong Quan Thoai: WOO.
Nhung khng phai l gian di nhu th du, nu gian di nhu vy, chng ti d khng
b.
Trung Hoa c danh t HA, c nghia l DI HIA (giy Bottes). D l danh t doi
nh Thuong, bng vo t dang cua n. Ha vit nhu BIIN HA, nhung voi b
CCH l da thuc (Cuir).
Chng ti bit d l danh t doi Thuong v c chung tch. Cch +Ha, tuc l bin
ha da thuc thnh mt mn d. Duoi doi nh Thuong, ho chi ch tao mt mn d
dc nhut bng da thuc l ci yn nga. HA l mn d thu nh. D l ln thu nh
m ho bin Ha da thuc thnh mt mn d. Nhung ci yn nga l mn d thu
nhut, khng duoc goi l Ha, v ho d c yn nga bng vai m ho trt goi l YN,
AN, nn HA khng duoc dng cho yn nga. Vy Ha, duoc k nhu mn d thu
nhut, bin ha da thuc thnh vt dung.
Nhung mang Botte dau chon, th l ho ch tao bt tt. Nhung khng bit goi l g, ho
dng ha hai thu: BT TAT v HIA, goi ca hai l WOO.
t trn Vit ng
Hng ngn nm sau ho moi sng tc danh t MIIT d chi BT TAT, nhung d quen
ming goi Bt tt l WOO ri, nn ho cu tip tuc nhu th cho dn ngy nay m
khng dng MIIT trong cu chuyn.
Cc man di quanh ho, bi chinh phuc tr, nn khng mc phai ci nan quen ming v
lt ca du ni MIIT, chng han Quang Dng pht m l MACH.
Ta, ta cung bi chinh phuc tr, nhung ta hoc voi lnh Tu gc Hoa Bc ho ni theo thi
quen l WOO, ta bin thnh V, cn Quang Dng, Phc Kin, hoc voi thy doi
Tn, nn ni theo cc thy l MIIT. Cc thy l tr thuc, phai theo st s tin ha cua
ngn ngu, lnh l dn chng, giu thi quen cu.
M nhu th th danh t Vo l danh t gc min Bc, v chi c dn Lac Vit o luu vc
Hng H moi c tip xc voi lnh cua M Vin m thi. Nguoi Vit o min Nam
tuyt di khng bit giong Quan Thoai v Hoa Kiu o min Nam khng phai l
nguoi Hoa Bc. Min Nam chi bit Quan Thoai t trn 10 nm nay thi, v thy Hoa
Kiu hoc th ho hoc theo cho vui, cho t nm 1623 dn nay ho chi nghe ni dn Quan
Thoai, m khng h nghe ai pht m ht.
V l danh t duoc luu dn t luu vc Hng H mang di Bc b chnh ri t Bc b
chnh mang vo Nam.
Sau cuc di cu di Bc b chnh th dt t sng tc BT TAT, nhung luu dn khng hay
bit, tip tuc ni V.
Nguoi Trung Hoa c thoi dng ha hai mn d cung c l do v Bt tt cua Tu, lun
lun ln khoi gi, boi HIA d ln toi gi ri. Bt tt l bt du gi lai.
Dai Hn muon ting Tu l MIIT, doc l MAL, nhung vn thm tinh t DING
(u chu) o truoc Mal, boi Mit cung cao ln khoi gi, m ho th chi dng Mit u
chu, tuc Mit ngn.
Nhung c chung tch rng duoi cc tro Thuong, Chu, Tn, Trung Hoa chi mn Ha
bng chu Cch, tuc bng ci b CCH ngy nay, m khng c chu HA, chi moi
duoc thm sau dy thi v bin thnh ngu cn.
ng chung thy r l Nht Bn d vay muon chu d duoi doi nh Tn, d chi giy,
nhung doc l CCH (Kutsu) m khng doc l Ha. C th no m Nhut doc sai
chng? Khng. Ta thy ho khng c doc sai ting Tu no ca, hay ni cho dng,
khng sai qu xa nhu ta doc PN ra TN m khng ra BIN. Ho doc chi sai mt cht
xu, y ht nhu Quang Dng, Phc Kin hay Vit Nam, nhung HA m doc ra Kutsu
th khc qu xa.
Ho cung c d khng y ht nhu Vit Nam. Th du XIA l ci LII, ta doc l THIIT
v Thit l danh t cua Lac b Tri, ta doc nhu vy voi tinh thn d khng. Nht
cung doc l ZETSU. THIIT cua ta, PIET cua Thuong Vit v ZETSU cua Nht dng
gc Lac b Tri.
Nhung truong hop Ha bi doc l Kutsu th khng phai l d khng nua v chung M
Lai chua c mn CCH vo thoi d, d m c danh t Kutsu.
t trn Vit ng
Ha chi l danh t doi Hn y ht nhu Mit, cn truoc d, ho chua ghp Ha vo, m
chi vit l CCH nn Nht moi doc l Kutsu.
Ta doc Ha (Woo) l HIA, m cung doc l V c le v c hai ngun vay muon. Bnh
dn pht m HIA, v ho chi thy Woo m khng c dng nn khng bit ci mn
bn trong, cung c tn l Woo.
on Lac tuong c hop tc, bit dng d Tu, du sng tc ht. Dy l mt s la. Tuy
nhin ho sng tc, nhung vn muon ting Tu phn no, chng han ta d muon TAT
cua Tu, cn Nht th sng tc l KUTSU SITA, tuc cung d vay muon CCH cua
Tu.
Sita l trang t M Lai, o dy duoc dng y ht nhu Php (Sous trong sous-
vtements) Sita l o duoi, nhung o dy n mang nghia bng l o trong. Kutsu sita
duoc ghi ra ting Tu l HA HA, nhung c nghia l HA NI.
Tai sao vo doi Hn, Tu lai thm HA vo? L v ho d ch tao rt nhiu vt dung
bng CCH v ly CCH l ci B d cho bit ngu nguyn. Th th ho phai phn
bit cc mn bng mt chu khc nua ghp vo voi chu CCH, nhung cc chu ghp
khc, c nghia r rng minh bach cho khng mo h nhu HA l mn thu nh k nhu
thu nhut rt c m dng l g ho nn ghp CCH voi CIC chng han.
HI l danh t c sau, c vo thoi m nguoi Tu thuc hon trong vic tao t dang,
nn ho ghp CCH voi KHU. HI rt dep, khng th kich nhu HA th cn ghp
voi mt chu c nghia dep, ngoc KHU chng han.
Chu HA vng bng trong t din Do Duy Anh, v d l mt danh t gn nhu l
chuyn mn, boi truoc khi Php dn vua quan ta khng c may HIA chng, m chi
may HI thi?
Ta khng c anh v nhung nhn vt cua thoi ta bi chinh phuc, m chi c cc buc hoa.
Hoa si c th bia theo nhung g ho thy o sn khu ht bi. Theo cc buc hoa d th
vua quan ta c mang hia. Nhung s vng bng cua danh t Ha trong t din Do
Duy Anh, lai bt ta nghi khc.
Th th ta c nhung danh t rt non tui nhu CC, LY, BT TAT, nhung v khng
bit do du m ra, nn ta cu tuong l c lm, khng d CC chi moi c t khi cc
phi don ng l ve vn cc cha Trinh v Nguyn, LY chi moi c sau 1623, v Bt tt
chi moi c sau khi dn Vit di cu vo Bc B Chnh.
Tri lai, nhiu danh t vay muon t thoi M Vin, nhu WOO bi doc l V th lai bi
luong l do Nam Ky moi sng tc ring v sau.
Nu Hoa Bc khng quen ming goi BT TAT l WOA m goi l MIIT (Di nhin l
doc theo Hoa Bc) th khng bao gio ai truy ra ngu nguyn cua danh t V cua min
Nam duoc ca.
Nhung doc sch, khng th bit s tht, v ca sch Hoa Bc ngy nay cung tro Bt tt
bng chu Mit cho khng phai chu HA. Nhung dn chng o Hoa Bc th cu tip
luc goi BT TAT l WOO, mc du ho d c danh t Mit t trn hai ngn nm ri.
t trn Vit ng
Sch tham khao
1. E. Sapir, Le langage, Introduction ltude de la parole, Paris 1953.
2. J. Vendryes, Le langage, Introduction linguistique lhistoire, Paris 1923.
3. M. Cohen, Le langage: structure et volution, Paris 1950.
4. E. Benveniste, Problmes de linguistique gnrale, Paris 1966.
5. M. Leroy, Les grands courants de la linguistique moderne, Bruxelles 1963.
6. B. Mulmberg, Les nouvelles tendances de la linguistique, Paris 1968.
7. A. Meillet & M. Cohen, Les langues du monde, Paris 1964.
8. A. Meillet, Introduction ltude comparative des langues indo-europennes,
Paris 1937
9. A. Meillet, La mthode comparative en linguistique histotique, Olso 1925
10. M. Swadesh, Lexico statistie dating of prehistorie ethnic contacts, Newyork
1965

LotTranVietNgu Ges

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

LotTranVietNgu Ges

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

binhnguyenloc.

You might also like