HURAIKAN KEDUDUKAN DAN PERANAN SULTAN DALAM SISTEM PEMERINTAHAN KESULTANAN MELAYU SEBELUM CAMPUR TANGAN BRITISH.

(tema 1-Msia) Dalam membicarakan kedudukan dan peranan sultan dalam sistem politik tradisional Melayu kita harus meneliti aspek kuasa dan kekuasaan yang ada pada seseorang sultan. Apakah kuasa yang ada pada seseorang dan bagaimanakah kuasa ini boleh menentukan kekuasaannya. Dalam mengkaji kuasa seseorang sultan kita boleh perhatikan dari sudut kuasa fizikal, dan kuasa rohani. Dalam kuasa fizikal kita boleh tentukan bahawa seseorang sultan itu mempunyai kekuatan tenaga yang kuat seperti handal bermain senjata, kebal daripada senjata, boleh mempengaruhi rakyat dengan renungan, dan mempunyai ilmu persilatan yang tinggi. Dalam kuasa rohani kita disogokkan dengan kekuatan yang ada pada sultan seperti kuasa daulat dan tulah. Kuasa Sultan juga mempunyai kaitan dengan unsur ketuhanan dan sultan dianggap sebagai orang yang terpilih oleh tuhan dan wakil tuhan. Dengan ini sultan dianggap mempunyai kekuasaan yang luar biasa. Untuk mengetengahkan unsur ini dicipta pelbagai mitos mengenai kekuasaan rohani sultan ini. Maka timbullah sultan ialah daripada keturunan Nabi Sulaiman, dan berketurunan buluh bentung. Semua ini bagi mendapatkan ketaatsetiaaan rakyat agar tidak memberontak dan dihubungkan dengan kepercayaan masyarakat Melayu lama. Melalui kuasa inilah sultan dapat menentukan kekuasaan, kedudukan dan peranannya dalam politik masyarakat Melayu. Sultan dikaitkan dengan kemampuannya untuk menarik minat rakyat bagi memeluk sesuatu agama. Dengan peranan ini juga ia dilantik secara tidak langsungnya sebagai ketua agama bagi sesebuah negeri. Kemampuan sultan dalam mempengaruhi rakyatnya memeluk agama baru dapat dibuktikan melalui pengislaman sultan Melaka, iaiatu Parameswara Dewa Syah. Sebelumnya kedatangan Islam, sultan dianggap sebagai wakil kepada tuhan. Bagi rakyat, jika sultan sebagai wakil tuhan telah memeluk Islam, mereka mesti sama-sama memeluknya agar tidak ditulah dengan daulat sultan. Dalam sistem kesultanan masa kini sultan setiap negeri mempunyai kuasa dalam hal ehwal agama. Setiap perundangan yang hendak digubal dan dipinda perlu mendapat perkenan sultan. Malahan bagi kes-kes perkahwinan yang tidak mempunyai wali sultan dianggap sebagai wali kepada peihak perempuan. Peranan kedua yang dimainkan oleh sultan ialah baginda dilambangkan sebagai lambang perpaduan bagi kesejahteraan negara. Sultan atau raja memerlukan sokongan dan kesetiaan rakyat untuk terus memerintah dengan berkesan. Sultan akan mendapat taat setia yang tidak berbelah bagi daripada pengikutnya. Dalam sistem politik Melayu yang berteraskan sistem feudal, para pembesar menguasai wilayah-wilayah tertentu. Para pembesar ini mempunyai hak istimewa untuk memungut dan mengenakan cukai kepada para pengikutnya. Seringkali juga para pembesar ini berselisih faham mengenai hak dan kekuasaan mereka. Hal ini selalunya menimbulkan kekacauan. Bagi mencari jalan penyelesaian, sultan dianggap sebagai orang tengah yang terbaik. Oleh itu, setiap pembesar dalam membuat tindakan akan berusaha untuk mendapatkan perkenan dan restu Sultan. Jika tidak mereka dianggap derhaka dan akan diperangi oleh sultan dan pembesarpembesar yang menyokong sultan. Keadaan ini dapat juga dilihat bagaimana Dato Maharajalela bermuafakat dengan Sultan Abdullah untuk membunuh JWW Birch. Jika Sultan Abdullah tidak memberikan perkenan maka Maharajalela tidak akan membunuh Birch. Aspek ketiga dalam peranan sultan dapat dilihat fungsi sultan dalam bidang kehakiman. Dalam aspek ini sultan mempunyai kuasa dalam menentukan hukuman yang akan dikenakan oleh pesalah terutama hukuman mati. Selalunya hukuman yang dikeluarkan oleh mulut sultan merupakan hukuman yang muktamad dan tiadak ada rayuan yang boleh dilakukan. Selain itu, sultan juga boleh menurunkan kuasanya kepada pembesar daerah dalam menjatuhkan hukuman. Walau bagaimanapun hukuman tersebut hanya hukuman ringan dan jika terdapat hukuman berat hendaklah ia dihadapkan kepada sultan. Walaupun

begitu, ada sesetengah pembesar yang tidak mengendahkan peraturan ini kerana mereka beranggapan bahawa mereka berkuasa di dalam wilayah jajahan mereka. Keadaan ini menunjukkan bahawa sultan adakalanya tidak mempunyai kuasa. Kekuasaan yang ada pada sultan dilihat sebagai sebahagian daripada kekuasaan berdasarkan kepercayaan masyarakat melayu lama iaitu sultan merupakan individu yang mempunyai kekuasaan ketuhanan yang didasarkan pada konsep daulat dan tulah. Dengan konsep inilah sultan diibaratkan sebagai seorang yang tidak mungkin melakukan kesalahan dan ia boleh laksanakan hukuman berdasarkan budibicaranya sendiri. Peranan keempat yang dimainkan oleh sultan ialah sultan merupakan seorang ketua negara dan ketua kerajaan. Sultan dianggap sebagai empunya tanah di wilayah jajahan takluknya. Dengan fungsinya seperti ini sultan boleh melakukan apa-apa sahaja serta berkuasa dalam membuat perlantikan terhadap pembesar negara. Dalam soal tanah sultan berkuasa dalam mengurniakan tanah kepada rakyatnya. Dengan pengurniaan inilah rakyat dapat bercucuk tanam dan menjalankan aktiviti-aktiviti ekonomi. Sebagai ketua negara dan kerajaan sultan menentukan dasar-daar negara dengan dinasihati oleh para pembesar terutamanya oleh Bendahara. Sering kali dalam memberikan nasihat ini Bendahara mempunyai pengaruh yang amat penting. Walaupun begitu disebabkan institusi kesultanan lebih berfokuskan kepada sultan maka berlakulah aktiviti mendapatkan sokongan sultan. Peranan kelima, sultan diibarat sebagai seorang individu yang mempunyai kuasa keramat. Dengan kuasa ini sultan dilambangkan sebagai manusia yang berlainan daripada individu lain. Malahan individu yang menjadi sultan juga dilihat sebagai seorang yang berlainan sebelum ia ditabalkan sebagai sultan. Peranan kekeramatan ini dapat dilihat apabila seseuatu anugerah sultan dilihat sebagai ada sakti dan orang yang menggunakannya akan menjadi handal atau kebal. Dengan sifat ini sultan dianggap mempunyai kesucian dan kemuliaan. Ia ditambahkan lagi dengan adanya alat-alat seperti alat muzik, senjata dan beberapa alatan pertabalan dan lambang jawatan sebagai mempunyai kuasa seiring dengan kuasa sultan. Sebagai contoh nobat, sebagai alat muzik tradisi Melayu dianggap hanya boleh digunakan dan dimainkan jika mendapat kebenaran sultan. Jika ia tidak mendapat kebenaran maka si pemainnya akan mendapat kecelakaan. Dengan sifat inilah sultan dapat menggerakkan rakyatnya gara tunduk dan memberikan tumpah taat setia. Keadaan ini termasuklah para pembesar. Inilah yang dikaitkan dengan daulat. Kepada mereka yang derhaka maka kekeramatan dan kesucian sultan ini akan mendatangkan tulah kepada penderhaka. Dengan peranan kekeramatan ini sultan dapat menjaga keharmonian negara dan menerima ketaatan daripada rakyat. Sultan juga mempunyai kuasa dalam melaksanakan sistem kerah. Melalui sistem ini, rakyat diwajibkan melaksanakan sesuatu pekerjaan untuk sultan atau raja tanpa upah dalam tempoh masa tertentu. Pembesar dengan perintah sultan juga boleh mengerahkan rakyat jelata membuat kerja seperti membina istana, menjadi tentera, membina jalan dan lain-lain. Sultan juga mempunyai kuasa untuk memungut cukai ke atas kawasan yang ditadbir oleh baginda serta mengutip sumber dari kawasan pedalaman. Sebagai kesimpulan daripada peranan-peranan yang dimainkan oleh sultan, ia sebenarnya mempunyai sifat-sifat pro dan kontra. Dalam satu segi ia kelihatan baik bagi mendapatkan kesetiaan yang tidak berbelah bahagi, tetapi bagi sultan yang zalim institusi ini mendatangkan banyak masalah. Oleh sebab itu, selepas kedatangan dan dalam zaman penjajahan British konsep sultan serta peranan mereka dalam sistem pentadbiran Melayu lama ini telah diubah agar ia mencerminkan kewibawaan untuk melindungi rakyat dan membawa kesejahteraan negara. Maka setelah wujudnya perlembagaan Persekuuan Tanah Melayu 1948 peranan sultan telah banyak berubah serta kekuasaan sultan mesti mengikut perlembagaan yang diluluskan oleh parlimen.

BINCANGKAN SISTEM KEPERCAYAAN DAN AGAMA MASYARAKAT MELAYU DI TANAH MELAYU SEBELUM CAMPUR TANGAN BARAT. (tema 1-Msia) Sebelum kedatangan penjajah, masyarakat Melayu tradisional sudah mempunyai sistem kepercayaan dan amalan agama yang tersendiri. Kepercayaan yang diamalkan oleh mereka berkaitan dengan kehidupan seharian yang berasaskan alam persekitaran sejak zaman prasejarah lagi. Amalan harian yang dipegang masyarakat Melayu ketika itu meliputi kepercayaan animisme, Hindu-Buddha dan Islam. Amalan anismisme merupakan kepercayaan kepada makhluk halus atau kuasa ghaib yang dikatakan mempunyai semangat dan roh. Semangat dan roh perlu dipuja melalui upacara-upacara tertentu bagi mengelakkan malapetaka atau menambah rezeki. Masyarakat Melayu tradisional percaya bahawa batu, busut, pokok besar mempunyai roh dan kuasa serta ada penunggunya seperti hantu dan jin. Penunggu perlu dipuja. Bagi melaksanakan upacara pemujaan tersebut, maka lahir individu yang mempunyai kebolehan tertentu yang berperanan sebagai orang tengah dalam berhubung dengan kuasa ghaib yang dikenali sebagai dukun, pawang atau bomoh. Mereka juga merupakan golongan yang berpengaruh dalam masyarakat Melayu. Selain percaya kepada amalan anismisme, masyarakat Melayu tradisional juga berpegang kepada agama Hindu-Buddha. Agama ini dikatakan berasal dari India dan mula bertapak di Tanah Melayu pada abad Ke-4 Masihi. Hal ini dibuktikan dengan wujudnya dua buah kerajaan Hindu-Buddha seperti Langkasuka dan Kedah Tua. Agama ini kemudiannya tersebar ke Tanah Melayu melalui kegiatan perdagangan, pendakwah dan perkahwinan campur. Kedatangan agama Hindu-Buddha telah meninggalkan pelbagai kesan dalam masyarakat Melayu. Adat Melayu lama telah dipengaruhi unsur Hindu-Buddha terutamadalam aspek perkahwinan, hiburan dan amalan harian. Kedudukan raja berada pada kedudukan hieraki tertinggi yang dihubungkan dengan konsep dewa raja. Tidak kurang juga kemasukkan agama ini telah meninggalkan banyak kesan dalam bentuk tinggalan sejarah terutama pada masa pemerintahan kerajaan Kedah Tua. Hal ini dapat dibuktikan dengan terbinanya candi yang berasaskan kepada kepercayaan Hindu-Buddha. Selepas itu, Islam pula tiba ke Tanah Melayu dan dipercayai bertapak sekitar kurun ke9 Masihi di Kedah berasaskan catatan Ibn Battuta. Ini diikuti pula dengan Terengganu pada abad ke-13 Masihi. Bukti Terengganu menerima Islam berasaskan catatan Batu Bersurat yang dijumpai di Kuala Berang. Kedatangan Islam telah mengubah corak masyarakat Melayu tradisional melalui kepercayaan berasaskan kepada konsep Tauhid keesaan Allah s.w.t. dan menolak kewujudan banyak tuhan, konsep ibadah yang luas, konsep sama rata serta menanam konsep akidah dengan menolak berfikiran secara fantasi. Istiadat tertentu yang bertentangan dengan akidah Islam dihapuskan manakala istiadat yang tidak bertentangan dengan Islam terus diamalkan. Masyarakat mulai memberi kepercayaan dan keyakinan kepada tokoh agama bukan lagi bomoh. Beberapa buah negeri di Tanah Melayu telah menjadikan Islam sebagai agama rasmi seperti Melaka, Terengganu dan Kelantan. Dalam institusi kesultanan, konsep dewa raja telah dihapuskan dan diganti dengan konsep raja sebagai Zillulah filAlam. Kedatangan Islam juga mempengruhi masyarakat Melayu sama ada dalam aspek seni bina Islam di masjid, pendidikan Islam dan Keseniaan Islam. Kesimpulannya, amalan kepercayaan dan agama yang diamalkan dalam masyarakat Melayu banyak membentuk sistem sosial mereka. Kedatangan Islam ternyata telah merubah amalan kehidupan masyarakat Melayu di Tanah Melayu ketika itu. Namun sehingga kini masih ada amalan animisme dan pengaruh Hindu-Buddha diamalkan dalam masyarakat Melayu.

HURAIKAN PERUBAHAN-PERUBAHAN DALAM BIDANG POLITIK, EKONOMI DAN SOSIAL DI NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU SELEPAS PENGENALAN SISTEM RESIDEN SEHINGGA TAHUN 1895. Sistem Residen diperkenalkan di Perak 1874 selepas Perjanjian Pangkor 20 Januari 1874, Selangor 1875, Pahang 1888 dan Negeri Residen sehingga 1895. Sistem Residen merupakan satu sistem pemerintahan secara tidak langsung kerajaan Inggeris di Tanah Melayu. Mengikut Sistem Residen, Residen ialah pegawai British yang dilantik untuk berperanan sebagai penasihat sultan dalam semua perkara kecuali berkaitan dengan agama Islam dan adat istiadat Melayu. Pelaksanaan Sistem Residen menyebabkan berlakunya perubahan dalam aspek politik, ekonomi dan ekonomi. Perubahan Politik Pentadbiran British bertujuan mewujudkan keamanan dan ketenteraman demi menjamin keutuhan dan kelancaran pentadbiran pentadbirannya. Pelantikan Residen menyebabkan berlakunya perubahan penting dalam pentadbiran di Negeri-Negeri Melayu. Bertanggungjawab memulih, menjaga dan mengekalkan keamanan dalam negeri melalui perlembagaan undang-undang dan peraturan yang baik dan berkesan. Perebutan takhta dalam kalangan kerabat kerabat, persengketaan kongsi gelap dan lanun dapat dihentikan. Residen bertanggungjawab merintis peraturan, merangka dasar dan mengamalkan pentadbiran negeri dan daerah. Sultan dinasihati oleh Residen di peringkat negeri dan di peringkat daerah pelantikan. Pemungut Cukai atau Majistret (Pegawai Daerah) telah dilaksanakan bagi menggatikan pembesar dalam pentadbiran peringkat daerah. Bagi mengemaskini pentadbiran yang sedia ada dan menambah kecekapan dalam pentadbiran sebuah Majlis Mesyuarat Negeri telah dibentuk di bawah Perlembagaan Sistem Residen. Sebagai contohnya 1887, Sir Hugh Low membentuk Majlis Mesyuarat Negeri di Perak dan penubuhan Majlis Mesyuarat Negeri di Selangor pada tahun 1878. Anggota Ahli Mesyuarat Negeri terdiri daripada Sultan sebagai Presiden Majlis. Residen sebagai penasihat Sultan, Penolong Residen, pembesar sebagai ahli rasmi, dua atau tiga orang wakil orang-orang Cina dan Inggeris sebagai ahli tidak rasmi. Majlis ini berperanan membincangkan semua perkara pberkaitan dengan pentadbiran, ekonomi dan sosial sesebuah negeri. Fungsi majlis ini ialah sebagai badan penasihat sultan, merangka perlembagaan negeri, menggubal dan meluluskan undang-undang, menyusun pungutan cukai, mengurus dan menetapkan gaji pegawai-pegawai Melayu dan Mahkamah Rayuan Tertinggi serta meluluskan hukuman bunuh. Kestabilan politik membolehkan British membawa masuk buruh demi kepentingan ekonomi penjajah. Setiap negeri dibahagikan kepada daerah-daerah tertentu yang diketuai oleh seorang Pemungut cukai atau Majistret. Kemudian ditukar nama kepada Pegawai Daerah. Pembahagian Daerah ini menyebabkan wujudnya sempadan geografi yang jelas antara negeri negeri Melayu. Sebagai contoh JP Roger membahagikan negeri Pahang kepada beberapa daerah seperti Temerloh, Kuatan dan Kuala Pahang. Bagi melicinkan pentadbiran peringkat Daerah, beberapa Jabatan Kerajaan Inggeris diwujudkan seperti Jabatan Kerja Raya, Jabatan Polis dan Jabatan Perubatan di bawah pengelolaan pegawai Eropah. Mahkamah Majistret juga diwujudkan dan diketuai oleh Pegawai Daerah bagi mengadili segala masalah berdasarkan undang-undang Barat Di bawah Sistem Residen, pentadbiran negeri yang baru, setiap daerah dibahagikan kepada beberapa buah unit pentadbiran yang lebih kecil dikenali sebagai mukim yang diketuai oleh seorang penghulu dan peringkat paling bawah ialah kampung yang dikenali sebagai ketua kampung. Kapitan Cina dilantik bagi menjaga kepentingan orang Cina dan Penghulu Dagang dilantik bagi memelihara kepentingan masyarakat di Kepulauan Melayu. Sultan dan pembesar kehilangan kuasa dalam pemerintahan sebaliknya Residen yang berkuasa menjalankan pentadbiran di negeri dan Pegawai Daerah di daerah. Sistem

pentadbiran di Negeri-negeri Melayu yang bercorak tradisional telah digantikan dengan sistem birokrasi Barat. Perubahan Ekonomi Pembangunan ekonomi berkembang pesat kerana Residen bertanggungjawab memajukan sumber ekonomi seperti perusahaan bijih timah dan pertanian. Di antara pertanian dagangan yang diperkenalkan ialah getah dan kopi. Residen mewujudkan satu sistem pungutan cukai dan hasil dalam negeri. Pembesar daerah tidak boleh mengutip cukai. Cukai diurus oleh pemungut cukai atau majistret. Memperkenalkan dasar tanah yang lebih liberal membolehkan pembukaan lombong bijih dan kawasan pertanian. Kerajaan mendapatkan sumber hasil daripada cukai tanah tersebut. Undang-undang buruh yang longgar telah menggalakkan kemasukan buruh asing bekerja di sektor perlombongan dan pertanian dagang. Memperkenalkan dasar ekonomi kapitalisme dan sistem kewangan moden. Pinjaman wang menggalakkan pelaburan di sektor ekonomi komersil. Sebagai contoh, pemodal British semakin banyak membuka lombong di Lembah Kinta. Perkembangan pesat sektor perlombongan bijih timah berkait rapat dengan kemajuan dalam sistem pengangkutan. Sebagai contoh jalan keretapi yang dibina untuk menghubungkan kawasan perlombongan bijih timah dengan pelabuhan iaitu dari Taiping ke Port Weld. Sistem kewangan moden mula melibatkan penubuhan bank-bank seperti The Chartered Bank 1875 dan Hongkong and Shanghai Bank 1894. Perubahan Sosial Dari segi sosial, Sistem Residen yang diperkenalkan telah membawa kepada pertambahan penduduk yang pesat di Negeri-negeri Melayu. Pelaksanaan dasar buruh yang longgar dan galakan British menyebabkan imigran Cina dan India datang secara beramai-ramai ke Tanah Melayu. Kedatangan imigran ini menyebabkan terbentuknya masyarakat majmuk di Tanah Melayu. Perubahan lain termasuklah perkembangan bandar-bandar seperti Ipoh, Kuala Lumpur dan Seremban dan jurang sosial terus wujud antara bandar dan luar bandar. Peningkatan taraf kesihatan dan pendidikan di Tanah Melayu. Hospital kerajaan pertama di Tanah Melayu didirikan di Taiping dan Kuala Lumpur pada tahun 1878. Pada tahun 1891, undang-undang telah mewajibkan kanak-kanak berusia 7 hingga 14 tahun menghadiri sekolah. Sistem penghambaan dan buruh paksa telah dihapuskan. JWW Birch telah menghapuskan sistem penghambahan. Setiap pemilik hamba hendaklah mendaftar kepada Pemungut Cukai. Kesimpulannya, Sistem Residen berjaya membawa perubahan di Perak, Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan dalam aspek politik, ekonomi dan sosial. Walau pun ada kebaikan, tidak dinafikan kelemahan yang wujud telah menimbulkan penentangan oleh Sultan dan pembesar terhadap sistem tersebut. Sistem Residen berlangsung sehingga 1895 dan kemudiannya digantikan dengan Persekutuan. Persekutuan ini dikenali sebagai Negeri-negeri Melayu Bersekutu pada Julai 1896.

A.

TENTANGAN-TENTANGAN TERHADAP PEMERINTAHAN SYARIKAT BORNEO UTARA BRITISH PADA ABAD KE-19.

BROOKE

DAN

1. TENTANGAN DI SARAWAK 1.1 Sebagai Raja Sarawak, James Brooke telah mengambil langkah-langkah memperkenalkan sistem pentadbiran Barat. Akibatnya pembesar-pembesar tempatan kehilangan kedudukan mereka serta kuasa untuk mengutip cukai. Pada Jun 1859, pengikut Sharif Masahor dan Dato Patinggi Abdul Gapur telah membunuh dua orang pegawai Brooke di Kanowit. Kedua-dua pembesar itu membuat rancangan mengusir orang Eropah dari Sarawak tetapi mereka gagal. Abdul Gapur cuba serang Kuching tetapi telah ditawan oleh pihak Belanda dan dipenjarakan di Batavia. Manakala Sharif Masahor tewas apabila beliau menyerang Kuching pada tahun 1860, dan seterusnya dibuang negeri ke Singapura. Abdul Gapur dan Sharif Masahor adalah pemimpim kaum Melayu. 1.2 James Brooke juga ditentang oleh pemimpin kaum Iban, iaitu Rentap dan Banting. James Brooke cuba menghapuskan amalan buruk pemburuan kepala di kalangan orang Iban dan ini menimbulkan tentangan Rentap. Tetapi dalam pertempuran antara kaum Iban dengan pemerintahan Brooke, Rentap mengalami kekalahan dan terpaksa melarikan diri ke Sungai Entabai di mana beliau kemudian meninggal. 1.3 Selanjutnya pemerintahan Brooke dapat mengukuhkan kedudukannya. Tetapi semasa Charles Brooke menjadi Raja, seorang lagi pemimpin Iban iaitu Banting telah bangkit menentang pemerintahan British itu. Banting hanya dapat ditewaskan pada tahun 1908 walaupun beliau mula menentang British pada tahun 1893.

2. TENTANGAN DI SABAH 2.1 Di Sabah juga setelah pihak Syarikat Borneo Utara British, memerintah lebih daripada 10 tahun maka kekacauan berlaku. Mat Salleh yang berpengaruh telah bangkit menentang pemerintahan Syarikat pada tahun 1894. Pihak Syarikat menyerang kampung Mat Salleh di Pulau Jambongan pada Ogos 1895. Pada Julai 1897, Mat Salleh pula menyerang dan membakar pekan Pulau Gaya yang merupakan pelabuhan Syarikat. Pada April 1898, pihak Syarikat mengadakan perjumpaan dengan Mat Salleh di Menggatal. Pada mulanya Mat Salleh bersetuju berdamai dan menetap di Tambunan. Tetapi beliau kemudian membuat persiapan untuk bertempur dengan pihak Syarikat. Beliau terbunuh pada penghujung Januari 1900. Kesimpulan : Penentangan oleh penduduk peribumi di Sabah dan Sarawak berkaitan dengan campur tangan British dalam adat dan pentadbiran masyarakat setempat. (huraikan lagi)

BINCANGKAN TENTANGAN TERHADAP PEMERINTAHAN BROOKE DI SARAWAK DAN SYARIKAT BORNEO UTARA BRITISH DI SABAH PADA ABAD KE-19. A. PENDAHULUAN James Brooke, seorang Inggeris telah menguasai Sarawak setelah membantu pembesarnya (Raja Muda Hashim) mematankan pemberontakan di sana pada tahun 1840. Sabah pula telah dikuasai oleh Syarikat Borneo Utara British pada tahun 1882 setelah beberapa pihak lain cuba bertapak di sana.

BANDINGKAN BENTUK PENTADBIRAN KOLONIAL BRITISH DI SEMENANJUNG TANAH MELAYU, SARAWAK DAN SABAH DARI TAHUN 1819 HINGGA TAHUN 1888. A. PENGENALAN Pentadbiran British secara tetap di rantau ini bermula pada tahun 1786 di Pulau Pinang. Selanjutnya pada tahun 1975, British mengambil alih pentadbiran Melaka secara sementara kerana negara Belanda dicerobohi Perancis. Tetapi setelah tamatnya perang Napoleon di Eropah, Melaka dikembalikan kepada kuasa Belanda pada tahun 1818. Perkembangan di Eropah kemudian mengakibatkan penandatangan perjanjian antara Britain dengan Belanda pada tahun 1824 yang membahagikan Kepulauan Melayu kepada dua bahagian ( bahagian utara khatulistiwa diletakkan di bawah kuasa British manakala bahagian selatannya di bawah pengaruh Belanda.) Belanda pun berundur dari Melaka dan British dari Benkulen. B. PENTADBIRAN BRITISH DI SEMENANJUNG TANAH MELAYU, SARAWAK DAN SABAH. NEGERI-NEGERI SELAT. o Setelah British kembali ke Melaka pada tahun 1825 maka tiga petempatan (Pulau Pinang, Singapura ( sejak tahun 1819 ) dan Melaka ( di kawasan Selat Melaka menjadi sebahagian daripada India yang diperintah oleh Kompeni Hindia Timur. Pada tahun 1826, ketiga-tiga petempatan itu digabungkan menjadi Negeri-negeri Selat. Setelah tamatnya Dahagi 1857 di India, pmerintahan Kompeni pun berakhir di India. Pada tahun 1867, Negeri-negeri selat dipindahkan kepada Kerajaan British. SARAWAK o Pada tahun 1839 waktu James Brooke berada di Sarawak ( kawasannya waktu terhad kepada Kuching dan Sekitarnya ) kekacauan berlaku kerana penduduk tempatan berasa kurang senang dengan hadirnya pegawai-pegawai dari Brunei, terutamanya Pengiran Muda Hashim yang cuba menegakkan kuasa Brunei ke atas Sarawak. o James Brooke membantu Pengiran Muda Hashim mengukuhkan kedudukannya. Sebagai menyatakan hutang budinya James Brooke diiktiraf sebagai pemerintah Sarawak. Pada tahun 1841, James Brooke telah memakai gelaran Raja . Selanjutnya dengan beransur-ansur James Brooke telah meluaskan kawasan yang di bawah pemerintahannya. Sarawak pun muncul sebagai sebuah negara moden yang berdaulat. LABUAN o Pada tahun 1846, Sultan Brunei telah menyerahkan Pulau Labuan kepada British. Dalam perjanjian yang ditandatangani, disebutkan bahawa itu membolehkan kapal-kapal British singgah di sana untuk diperbaiki menjalankan perdagangan dengan Brunei. Britain pula bersetuju menghapuskan kegiatan lanun dan melindungi perdagangan yang sah.

Pada tahun 1890, pulau itu diletakkan di bawah pemerintahannya Kompeni Borneo yang telah menetapkan pemerintahannya di Sabah ( Borneo Utara ) pada tahun 1881. SABAH(BORNEO UTARA) o Pada abad ke 19, beberapa negara telah menaruh minat terhadap Sabah kerana kedudukannya. Ia Terletak di tengah jalan perdagangan China. Orang Amerika yang mula-mula bertapak di Sabah, kemudiannya hak milik ke atas pulau itu diperoleh seorang Austria. Dia pula berkongsi dengan dua orang Inggeris untuk menguruskan Sabah, tetapi kemudiannya menjual bahagiannya kepada orang Inggeris itu yang seterusnya menubuhkan sebuah syarikat yang diberi nama Persatuan Sementara Borneo Utara British. Pada tahun 1881, syarikat itu dikurniakan sebuah Piagam Diraja. Dengan itu wujudlah Syarikat Borneo Utara British yang memerintah Sabah sehingga Perang Dunia ke dua. NEGERI-NEGERI SEMENANJUNG. o Pihak British mengamalkan dasar ke hadapan bermula pada tahun 1874 apabila Persetiaan Pangkor ditandatangani dan sistem Residen diwujudkan di Perak. Selanjutnya Selangor dan Sengai Ujong juga diletakkan di bawah sistem Residen. o Namun demikian dasar itu menghadapi masalah kerana J.W.W Birch Residen Perak terbunuh. Selama 5 tahun selanjutnya pihak British mangambil sikap berhati-hati dan dasar yang lebih tegas diamalkan pada tahun 1880 bila Sir F.W.Weld menjadi Gabenor Negeri-Negeri Selat. Sebelum dapat meluaskan pengaruhnya ke seluruh Negeri Sembilan, Pihak British telah mengambil keputusan campurtangan di Pahang yang menurut golongan pedagang Eropah mungkin merupakan negeri Melayu yang terkaya di Semenanjung. o Seorang agen Brtish telah diletakkan di Pahang pada tahun 1887 dan satu tahun kemudiannya Sultang Pahang dipaksa menerima seorang Residen. o Sebelum itu, pada tahun 1885 telah menandatangani perjanjian dengan Maharaja Abu Bakar. Dalam perjanjian itu pihak Britian mengiktiraf Maharaja sebagai Sultan. Dengan itu lahirlah kerajaan Johor moden. Tetapi Johor tidak dipaksa menerima seorang pegawai British ( Penasihat Am ) sehingga tahun 1910.

C. KESIMPULAN Apa-apa sahaja yang berkaitan. (malas cikgu nak fikir)

pihak akan serta akan

o Mulai tahun 1848, Labuan telah diperintah sebagai sebuah jajahan British yang berasingan. Tetapi pemerintahan Labuan menghadapi masalah kewangan pada tahun 1889 setelah kerajaan British menamatkan bantuan kewangan kepadanya.

SEJAUH MANAKAH SISTEM PENDIDIKAN KOLONIAL SEHINGGA TAHUN 1941 MENGUKUHKAN LAGI PERBEZAAN RAS DALAM MASYARAKAT MALAYSIA. A. PENGENALAN Matlamat pendidikan kolonial sama ada pendidikan aliran Melayu, Cina, Tamil atau Inggeris boleh dirangkumkan sebagai berikut: memasyarakatkan kanak-kanak tempatan dengan nilai-nilai asing ataupun nilai-nilai bukan-pribumi, melatih segolongan kecil masyarakat peribumi dari golongan bangsawan Melayu khususnya bagi tujuan-tujuan tertentu seperti pentadbiran di peringkat bawahan dan memenuhi keperluan tenaga manusia di peringkat yang paling rendah. B. 1. SISTEM PENDIDIKAN KOLONIAL SEHINGGA TAHUN 1941 3. TANAH MELAYU: 1. MELAYU:

Sekolah Cina pada awalnya diasaskan oleh individu perseorangan atau kelompok berteraskan kepada clan. Gurunya tidak terlatih dan mengajar secara sambilan bersandarkan buku-buku klasik Cina. Bangunannya juga tidak mempunyai ventilasi yang baik dan tidak mempunyai jamban. Tahun 1920 pentadbiran kolonial mula memberi perhatian kepada sekolah Cina atas sebab politik yakni menyekat sekolah ini digunakan untuk menyebar fahaman komunis/kiri. Dari segi kurikulum dan isi, masih lagi kekal seperti sebelumnya yakni manifestasi negara Cina di seberang laut dari segi guru, buku teks, kurikulum dan bahasa pengantar sehingga tahun 1941. Graduannya masih mempunyai kedudukan yang baik dengan diserapkan ke dalam sektor ekonomi yang dipunyai pengusaha-pengusaha Cina yang bertaburan di seluruh Tanah Melayu. INDIA: Pendidikan orang-orang India diabaikan begitu sahaja oleh pentadbiran kolonial dan hanya mendapat perhatian para mubaligh seperti tahun 1816 penubuhan bahagian sekolah Tamil Penang Free School. Hanya pada tahun 1900, kerajaan kolonial di Perak dan Negeri Sembilan mula membina bangunan sekolah Tamil. Pada tahun 1923 undang-undang buruh diperkenalkan untuk Tanah Melayu dan salah satu aspek yang penting mewajibkan setiap estet mengadakan sebuah sekolah Tamil jika mempunyai lebih daripada 10 orang murid. Ini bermakna tanggungjawab pendidikan Tamil diserahkan kepada tuan punya ladang sementara kerajaan lepas tangan. Keadaan di sekolah-sekolah ini tidak memuaskan, dijalankan secara sambil lewa, tidak mempunyai bangunan yang sempurna, tidak mempunyai guru yang sesuai ataupun guruguru ini tidak dibayar gaji yang memuaskan. Para lulusannya hanya berpeluang untuk meneruskan kerjaya di estet atau sekiranya mampu membayar yuran yang tinggi, boleh terus ke sekolah Inggeris di bandar. 4. PENDIDIKAN INGGERIS: Dikendalikan oleh kerajaan dan juga badan-badan sukarela termasuk mubaligh seperti sekolah-sekolah Methodist. Dimulakan dengan Penang Free School pada 1816 dan kemudiannya dibina hampir di setiap bandar utama di setiap negeri. Lebih ramai pelajar Cina dan segelintir India sementara orang-orang Melayu tidak berminat kerana yuran yang tinggi, bimbang dengan penyebaran agama Kristian ataupun tidak digalakkan oleh kerajaan. Namun graduannya mempunyai nilai ekonomi yang tinggi di dalam pentadbiran kolonial ataupun firma-firma British sehingga melahirkan satu kelompok elit baru sebelum tahun 1941. II. SARAWAK DAN BORNEO UTARA ( SABAH ): Dasar pendidikan Brooke dan Syarikat Borneo Utara tidak banyak menyumbang untuk mengubah masyarakat anak negeri. Bahkan di Sarawak, Brooke enggan mengubah gaya hidup orang Iban melalui sistem pendidikan Barat tetapi tidak menghalang para mubaligh menjalankan usaha-usaha ini. Awal kurun ke-20, Government Lay School di Kuching untuk orang-orang Melayu dan Cina dan kemudiannya ditubuhkan juga di daerah-daerah. Selepas tahun 1912, pendidikan Cina dibiayai oleh swasta tetapi pendidikan Melayu masih diteruskan dengan

Pendidikan tradisional orang-orang Melayu, pendidikan agama dan Al-Quran di surau, rumah tok guru atau pondok. Kurikulumnya membaca dan memahami kandungan AlQuran, bahasa Arab, membaca, menulis dan mengira. Jika lulus mereka akan menjadi guru agama di kampung ataupun meneruskan pengajian ke Mekah. Orang-orang yang berpendidikan agama masih mempunyai tempat dalam masyarakat serta kehidupan masyarakat seperti di surau, majlis kenduri ataupun kegiatan-kegiatan duniawi-keagamaan yang lain. Sekularisme bermula dengan negeri-negeri Selat seperti Pulau Pinang dan Melaka dengan penubuhan sekolah-sekolah Melayu seperti Sekolah Kebangsaan Sungai Gelugor. Namun terdapat unsur dualisme untuk orang-orang Melayu sendiri. Bagi golongan rakyat biasa sekolah yang terhad dari segi peringkat (rendah sahaja) dan kurikulum yang minima yang berorientasikan pekerjaan yakni untuk menjadi petani atau nelayan yang lebih baik. Sekolah buruk, guru tidak terlatih, gaji pula rendah dan mengajar 4 darjah dalam satu sekolah yang mengandungi sebuah bilik. Pada tahun 1922, SITC ditubuhkan dan merupakan puncak kepada sistem pendidikan corak ini tetapi layanannya tidak serupa dengan MCKK kerana tujuan utamanya ialah membentuk minda Melayu yang sesuai untuk penjajah dari segi ekonomi. Bangsawan Melayu yang menjadi agen/alat pentadbiran kolonial diberikan layanan istimewa. Tahun 1905 MCKK ditubuhkan berteraskan kepada sistem pendidikan terbaik ( public school ) di Britain, kurikulum pula berteraskan kepada Cambridge dengan graduannya diserap ke dalam pentadbir kolonial sebagai MAS sebelum melangkah ke MCS. Dualisme ini adalah bertujuan memastikan status-quo dikekalkan dalam masyarakat feudal Melayu yang dilindungi British dengan majoriti Melayu masih kekal di luar Bandar sementara golongan elitnya pula menjadi penyokong setia pentadbiran kolonial. 2. CINA: Sehingga tahun 1920, pentadbiran kolonial tidak berminat dengan pendidikan Cina dan apabila menunjukkan minat lebih bersifat politik tetapi masih tidak cuba mengawal kurikulum sekolah-sekolah ini.

sekolah-sekolah ini dibina bersebelahan dengan sekolah-sekolah tradisional yang mengajar agama Islam. Namun orang Cina masih merupakan hampir 75% kanak-kanak yang berdaftar di sekolah sebelum tahun 1941. Orang Iban dan pribumi lain didedah kepada pendidikan moden melalui paderi seperti Anglican di Bahagian 1 dan 3 tetapi bilangan mereka kecil (lebih kurang 345 Iban dan 297 Bidayuh pada tahun 1935 berbanding dengan 2086 Melayu/Melanau) Perkembangan lebih pesat selepas tahun 1945 dengan bangunan baru serta gaji guru yang lebih baik sementara pendidikan pula cuba disebarkan kepada kumpulan yang lebih besar. Di Borneo Utara pula terdapat beberapa jenis sekolah mubaligh, sekolah Cina, Melayu dan pondok dan pada tahun 1940, bilangan pelajarnya ialah 10993 orang. Pada tahun1919, sebuah Jabatan Pelajaran ditubuhkan dengan nazir-nazir untuk pantai barat dan timur. Sekolah Melayu Kota Kinabalu yang ditubuhkan pada tahun 1915 bertujuan melatih anak ketua-ketua negeri dengan penekanan diberikan kepada bahasa Inggeris dan juga Al-Quran. Umumnya sekolah Melayu (tahun 1930 terdapat 10 buah), tidak berbeza dengan yang terdapat di Tanah Melayu memakai pakaian seragam, latihan jasmani, berkebun, bahasa Melayu, Ilmu Hisab, Ilmu Alam dan Kesihatan. Pelajaran di sekolah Inggeris lebih tinggi mutunya dan pada tahun 1933 boleh menduduki peperiksaan Junior dan Senior Cambridge dan berpeluang menjadi kakitangan kerajaan kolonial. Sekolah Cina pula dikendalikan oleh masyarakat Cina dan hanya diperiksa oleh nazir sekolah sekali pada setiap tahun. (Huraikan faktor-faktor lain juga seperti, petempatan, kegiatan ekonomi, bahasa, budaya dan agama yang berbeza) B. KESIMPULAN Pendidikan kolonial hanya membesarkan jurang di kalangan bangsa-bangsa didalam sebuah masyarakat majmuk seperti di Malaysia.

B.

ISI ISI PENTING. Sebab kemanusiaan dan jemputan dari sultan dan raja raja Melayu yang bertelagah sesama sendiri kerana kedudukan politik dan habuan ekonomi kerap dijadikan alasan utama campurtangan British di Tanah Melayu seperti yang diulas pentadbir sarjana seperti Frank Swettenham. Walhal kajian sarjana Malaysia sendiri menunjukan kemungkinan besar Raja Abdullah menulis surat jemputan ini atas desakan ( mungkin juga paksaan ? ) peniaga peniaga yang mempunyai kepentingan besar dari segi ekonomi seperti Read dan Tan Kim Cheng. Sejajar dengan alasan ini maka apa yang dijalankan oleh Inggeris ialah membawa keamanan dan perlindungan kepada orang orang Melayu, keamanan yang sebenarnya melalaikan mereka bagi membolehkan ekspolaitasi ekonomi semaksimum mungkin. Sebab yang lebih penting ialah ekonomi dan perdagangan. Dalam hal ini aliran barangan mentah untuk Britian perlu dijamin melalui kawalan secara langsung ataupun tidak langsung. Campurtangan juga boleh menyekat persaingan politik dan ekonomi daripada kapitalis kapitalis Peranchis dan Jerman. Dari segi perdagangan tidak dinafikan sebelum 1874 saudagar saudagar British dan juga para pegawai British mempunyai jaringan kepentingan ekonomi yang besar di negeri negeri Melayu seperti Pahang, Selangor, Sungai Ujong dan Perak secara persendirian atau kongsi dengan peniaga peniaga Cina dan barangkali juga dengan Pembesar pembesar Melayu seperti berikut: a. Syarikat Patterson, Simon & Co ( Singapura ) di negeri Pahang. b. W.T Lewis ( Resident Counselor Pulau Pinang ) di Krian Perak. c. WH Read dan Tan Kim Cheng di Klang dan Selangor. d. James Guthrie Davidson di Selangor. e. WW Kerr & Co f. Henry Velge ( Melaka ) di Sungai Ujong g. W Mansfield & Co. Secara ringkas proses proses campurtangan di Perak ( Perjanjian Pangkor ) Selangor, Pahang dan Negeri Sembilan.

C.

KESIMPULAN. Campurtangan British hanya boleh difahami dengan melihat kepada aspek ekonomi dan perdagangan yang tidak mempunyai sebarang perkaitan malah bercanggah pula dengan soal soal kemanusiaan seperti yang pernah dibangkitan oleh Frank Swettenham. (anda perlu menghuraikan isi pertama- sebab campur tangan atas jemputan raja-raja Melayu dan menghuraikan sebab-sebab lain juga British campur tangan yang pasti atas kepentingan ekonomi mereka.)

CAMPURTANGAN INGGERIS DI TANAH MELAYU ADALAH ATAS JEMPUTAN RAJA RAJA MELAYU UNTUK MENAMATKAN PEMERINTAHAN BURUK. WALAU BAGAIMANAPUN TINDAKAN INI TELAH MELEMAHKAN NEGERI NEGERI MELAYU SEHINGGA MENGANCAM KEAMANAN NEGERI NEGERI SELAT. BINCANGKAN PENYATAAN INI. A. PENGENALAN. Campurtangan British di Tanah Melayu bermula pada tahun 1874 lebih berkait dengan kepentingan ekonomi dan perdagangan, Kebimbangan dengan kuasa asing yang boleh menggugat kepentingan ekonomi ini daripada sebab sebab kemanusiaan yang dilaungkan oleh Frank Swettenham.

BINCANGKAN KESAN SISTEM RESIDEN TERHADAP NEGERI NEGERI MELAYU DARI TAHUN 1874 HINGGA TAHUN 1888.

Pemungut Cukai dilantik di Jelebu. Seterusnya pada tahun 1887 Pemungut Cukai dan Majisterit dilantik di Seri Menanti dan Rembau. British terlibat secara langsung menasihati Sultan dan Majlis Mesyuarat Negeri. Ahli Majlis terdiri daripada Sultan, Kerabat dan Pembesar yang dipilih, wakil masyarakat Cina dan Residen. Anggota majlis ini dicadangkan oleh Residen diluluskan oleh Gabenor dan dilantik oleh Sultan. Pada asasnya Residen adalah orang yang berkuasa dalam Majlis Mesyuarat Negeri. 1. Masyarakat Berbilang Bangsa ( Kaum ).

A.

PENGENALAN. Sebelum tahun 1888, empat buah negeri Melayu, Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang telah menerim Residen. Penglibatan British ini, kecuali Selangor semuanya melalui perjanjian. Perak, Perjanjian 20 Januari 1874: Sungai Ujong, Perjanjian 21 April 1874, dan Pahang 20 Oktober 1887. Negeri negeri Melayu ini menjadi lindungan British dan menerima seorang Residen. Nasihat Residen British hendaklah diminta dan dipatuhi dalam semua perkara kecuali dalam hal adat istiadat Melayu dan hal hal yang berkaitan dengan soal agama Islam.

B.

ISI ISI PENTING ( KESAN ). Tindak balas masyarakat tempatan. (penentangan) Pakatan Sultan Abdullah, Sultan Ismail dan Pembesar pembesar Perak untuk membunuh JWW Birch dibunuh di Pasir Salak. Penglibatan British di Sungai Ujong mencetuskan tentangan daripada Dato Abdullah Tunggal atau Dato Syahbandar pada tahun 1874. Seterusnya pada tahun 1875 pula meletus lagi tentangan dibawah pimpinan Yamtuan Tunku Antah. Penglibatan Inggeris di Pahang juga menimbulkan rasa tidak puashati Sultan Ahmad dan pembesar pembesar Pahang. Namun begitu pada gerakan tentangan di bawah pimpinan Dato Bahaman hanya berlaku pada tahun 1891. Pentadbiran.

Orang Cina dan India berhijrah ke Tanah Melayu. Dengan alasan keperluan tenaga buruh. Inggeris menggalakkan kemasukan buruh Cina. Pada tahun 1883, Setiausaha Hal Ehwal orang Cina dilantik di Perak. British telah mengambil langkah melindungi kebajikan orang Cina. Peraturan berkaitan perkara ini diluluskan di negeri Selangor pada tahun 1886. Orang Cina tertumpu di kawasan perlombongan. Manakala orang India peringkat awal bertumpu di beberapa kawasan ladang tebu dan kopi di Perak. Masyarakat Cina dan India ini mengamalkan agama dan cara hidup mereka. 2. Sistem Kerahan dan Perhambaan. (Adat)

Inggeris juga berusaha menghapuskan sistem kerah dan perhambaan. Peraturan mengenai kerahan diluluskan di Perak pada tahun 1882 iaitu menggantikan sistem kerah ini dengan cukai tanah atau bekerja selama 6 hari setahun dengan bayaran 25 sen sehari. Mereka yang membayar cukai tanah dikecualikan daripada kerah. British juga menghapuskan sistem Perhambaan. Gabenor Sir Andrew Clarke secara lisan telah mengarahkan kepada Residen Selangor JG Davidson bahawa perhambaan tidak lagi dibenarkan di dalam negeri perlindugan Inggeris. Di negeri negeri Melayu terdapat hamba hutang dan hamba abdi. Tindakan JWW Birch melindungi hamba hutang yang lari ke residensinya telah menimbulkan kemarahan tuan hambanya. 3. Kemudahan Awam.

Seorang Residen Inggeris telah dilantik dalam pentadbiran negeri. Tugas residen menasihati Sultan. Sultan atau pembesar hendaklah meminta nasihat dan mematuhi nasihat tersebut. Nasihat pula dalam semua perkara kecuali hal hal yang berkaitan dengan soal agama Islam dan adat Istiadat Melayu. Di Perak, seorang Penolong Residen dilantik. Jawatan ini disandang oleh TCS Speedy. Pada tahun 1888, Pahang telah menubuhkan pasukan Polis yang terdiri daripada 50 orang Sikh dan 150 orang Melayu di bawah pimpinan Syers. Pembentukan daerah dan ditadbirkan oleh Pegawai Daerah. Kesannya kuasa pembesar kian merosot. Pembesar tidak dibenarkan memungut cukai di kawasannya. Di peringkat Kampung, kini Penghulu dilantik dan ia bertanggungjawab kepada Pegawai Daerah bukan lagi Pembesar Daerah. Inggeris juga terlibat dalam proses penggantian Sultan. Contohnya apabila Raja Abdullah dibuang ke Pulau Seychelles, Raja Yusof dilantik sebagai Regen. Seterusnya ditabalkan sebagai Sultan Perak pada tahun 1887. Yamtuan Tunku Antah yang gagal menentang British di Negeri Sembilan dibenarkan pulang oleh Inggeris dan hanya berkuasa di Seri Menanti sahaja. British meluaskan pengaruhnya ke Jelebu. Penasihat British di Sungai Ujong dilantik sebagai penyelia Kutipan cukai di sini pada tahun 1883. Pada tahun 1885 seorang

Untuk kepentingan kesihatan Hospital kerajaan pertama dibina di Taiping pada tahun 1878. Sementara itu hospital Awam yang pertama di Perak Yeng Wah dibina pada tahun 1880 di Taiping. Pada tahun 1874 terdapat 13 batu jalan pedati ( Cart road ) di Larut. Jalan pertama dibina di Perak dari Matang ke Taiping. Pada tahun 1875, ia disambung menghubungi Kemunting, kawasan yang kaya dengan bijih timah di Larut. Pada tahun 1880 Kuala Lumpur yang kaya dengan bijih timah dihubungi melalui jalan ke Damansara. Pembinaan jalan di Sungai Ujong agak perlahan berbanding dengan di Selangor. Pada tahun 1882, jalan pedati dibina menghubungkan Seremban dengan Pengkalan Kempas ( di Sungai Linggi ). Perkhidmatan Pos juga dilaksanakan di kawasan utama bijih timah Kuala Lumpur, Taiping dan Ipoh. Perkhidmatan pos dikembangkan dari Kuala Kangsar ke Hulu Perak, Kinta dan Hulu Bernam pada tahun 1884. 4. Pendidikan. Antara tahun 1883 hingga 1885 beberapa buah sekolah Inggeris Kerajaan dibina di kawasan Perak dan Selangor.

Sekolah Kerajaan pada peringkat awal banyak mengalami masalah kerana perlu mengeluarkan wang untuk pembinaan dan penyeliaan sekolah. Manakala sekolah mubaligh yang mempunyai pengalaman di Negeri Selat tidak banyak menghadapi masalah apabila mereka membina sekolah di negeri Melayu. 5. Pertanian.

2. Kepentingan Inggeris pada masa itu ialah menjaga keselamatan dan pertahanan India dan menguasai jalan laut ke China. 3. Inggeris mengamalkan dasar tidak campurtangan di dalam hal ehwal Negeri-negeri Melayu kerana pengalaman mereka memperlihatkan imperialisme atau perluasan tanah jajahan boleh menimbulkan risiko yang tidak menguntungkan. Misalnya tindakan British mengambil dan memasukkan Naning menjadi wilayah Melaka telah mencetuskan perang yang menelan belanja yang banyak dan hasil yang diperoleh dari Naning pula sedikit benar. 4. Syarikat Hindia Timur Inggeris ( EIC ) berpendapat campurtangan dalam hal ehwal Negeri-Negeri Melayu boleh menyebabkan pertambahan beban kewangan bagi EIC. 5. EIC atau Inggeris tidak boleh menghalang orang-orang Inggeris terutamanya golongan saudagar untuk campurtangan dalam hal ehwal Negeri-Negeri Melayu. SEBAB-SEBAB PERUBAHAN DASAR. DESAKAN GOLONGAN PELABUR ATAU SAUDAGAR BRITISH 1. Suku terakhir kurun ke19 kerajaan British terpaksa menilai semula dasar tidak campurtangan dalam hal ehwal Negeri-Negeri Melayu. Golongan saudagar juga swasta dan pegawai-pegawai kolonial Negeri-Negeri Selat mendesak kerajaan British mengubah dasar kerana mereka melihat Negeri-Negeri Melayu mempunyai hasil kekayaan teruatmanya hasil-sahil bumi seperti bijih timah dan dipercayai juga ada emas. Saudagar-saudagar Negeri-negeri Selat tertarik untuk melabur dalam bidang perombongan terutamanya di Perak dan Selangor. Sejak tahun 1850 an mereka telah pun mula melabur secara kecil kecilan. Golongan saudagar bimbang untuk melabur secara besar-besaran dan meluas kerana pentadbiran dan kestabilan politik di negeri-negeri Melayu tidak dapat menjamin keselamatan modal mereka.

Pertanian tebu dan kopi digunakan di Perak. Pada tahun 1881, 21 orang Cina mengusahakan 16, 414 ekar lading tebu di Kerian. Pada tahun 1882, Kompeni Eropah mengusahakan ladang tebu di Perak. Kopi diperkenalkan oleh orang Eropah di Perak, Selangor dan Sungai Ujong antara tahun 1897 1881. 6. Perlombongan.

Inggeris mewujudkan undang undang dan keamanan serta menukarkan rangka kerja ekonomi negeri negeri Melayu kepada perusahaan swasta. Residen Inggeris mengambil usaha memperkenalkan undang undang dan peraturan untuk menggalakkan perusahaan bijih timah. Pada Febuari 1879, Kanun Tanah Am ( General Land Code ) diluluskan di Perak. Kanun ini yang menyatakan yang kerajaan mempunyai hak ke atas sungai dan cabangannya serta tidak boleh melombong di kawasan tersebut kecuali mendapat kebenaran terlebih dahulu. Kemudiannya kanun ini diperkenalkan di Selangor dan Sungai Ujong. Inggeris menggalakkan kamasukan buruh China untuk bekerja di lombong bijih timah.

2.

3. C. KESIMPULAN. Pengenalan dan perlaksanaan Sistem Residen pada tahun 1874 hingga 1888 telah mendatangkan pelbagai kesan ke atas negeri negeri Melayu. (huraikan lagi)

4.

PERGOLAKAN POLITIK DAN ISU KESELAMATAN. BINCANGKAN SEBAB-SEBAB PERUBAHAN DARIPADA DASAR TIDAK CAMPURTANGAN KEPADA DASAR CAMPURTANGAN BRITISH DI NEGERI-NEGERI MELAYU PADA TAHUN 1874. A. PENGENALAN Pengenalan secara ringkas perubahan dasar tidak campurtangan kepada dasar campurtangan di Negeri-Negeri Melayu dalam tahun 1874. 3. B. LATAR BELAKANG PERLUASAN KUASA DI SEMENANJUNG TANAH MELAYU SEBELUM 1874. 4. 1. Sebelum 1874, Inggeris menguasai 3 pangkalan perdagangan iaitu Pulau Pinang, Melaka dan Singapura yang kemudiannya dicantumkan menjadi Negeri-negeri Selat. 1. Keadaan politik peribumi di Negeri-Negeri Melayu terutamanya Perak, Selangor dan Negeri Sembilan. (Beri satu dua contoh) Pertikaian di kalangan golongan kerabat Diraja kerana masalah penggantian ke atas takhta kerajaan dan perebutan kawasan-kawasan yang dipercayai mempunyai timah. Konflik di Negeri-Negeri Melayu tidak terkawal disebabkan wujud persaingan di kalangan saudagar-saudagar Cina dan Kumpulan kongsi gelap yang bertentangan. Kekacauan yang berlaku sering melimpah ke Negeri-negeri Selat dan kerajaan India agak lemah untuk mengatasi masalah ini.

2.

TEKANAN-TEKANAN EKONOMI. 1. Pada kurun ke 19 permintaan terhadap timah telah meningkat akibat perang saudara di Amerika Syarikat. Timah diperlukan untuk membuat barang-barang keperuan tentera seperti tong tong untuk simpanan minyak dan lain-lain. 2. Revolusi Industri di beberapa negara Eropah juga telah meningkatkan permintaan terhadap timah termasuk daripada negeri Tanah Melayu. Faktor-faktor ini menyebabkan berlaku persaingan yang hebat dalam perdagangan hasil keluaran Negeri-Negeri Melayu. Bagi golongan saudagar jalan yang terbaik bagi mengatasi masalah mereka adalah dengan perluasan kawalan British ke atas Negeri-Negeri Melayu.

i. Mengakui Raja Abdullah sebagai Sultan Perak. ii. Pihak istana bersetuju menerima seorang pegawai ( Residen ) Inggeris yang mana nasihatnya dalam semua hal mesti diterima dan dijalankan kecuali yang menyentuh agama dan adat-istiadat Melayu. iii. Inggeris seterusnya menegakkan kawalan ke atas Selangor, Negeri Sembilan dan kemudianya Pahang dalam tahun 1880 an. iv. Keempat empat negeri ini disatukan menjadi Negeri-negeri Melayu Bersekutu dengan Kuala Lumpur sebagai pusat pentadbiran.

KESIMPULAN. PERTIMBANGAN-PERTIMBANGAN STRATEGI DAN IMPERIALISME. (persaingan) 1. 1. Menjelang tahun 1870 an semangat imperialisme dan perlumbaan mencari tanah jajahan telah meningkat di kalangan negara-negara Eropah. 2. Lord Kimberly setiausaha Negara bagi Tanah Jajahan British membayangkan kemungkinan Jerman akan campurtangan di Selangor dan ia menegaskan pendirian British yang tidak akan membenarkan sebarang kuasa asing lain dari membentuk negeri nungan di Semenanjung Tanah Melayu. 3. Arahan telah dikeluarkan kepada Sir Andrew Clarke bakal Gabenor Negeri-negeri Selat supaya membuat laporan kepadanya mengenai langkah langkah yang boleh diambil oleh Pejabat Tanah Jajahan bagi memupuk dan memulihkan keamanan dan ketenteraman bagi malindungi perdagangan dan perniagaan di Negeri-Negeri Melayu. PERANAN TOKOH-TOKOH ATAU ORANG-ORANG DI TEMPAT KEJADIAN. 1. Kerajaan Inggeris belum bersedia menukar dasar tetapi tindakan tokoh-tokoh tertentu Inggeris memaksa Inggeris menukar sikap. 2. Andrew Clarke mengambil inisiatif untuk campurtangan dalam hal-ehwal politik Perak walaupun arahan yang diterima sekadar membuat siasatan. 3. Saudagar-saudagar Inggeris seperti W.H. Read turut berperanan dalam kejadiankejadian yang membawa kepada campurtangan Andrew Clarke di Perak. PERSETIAAN PANGKOR. 1. Dengan pertolongan W.H.Read, Andrew Clarke, Gabenor-gabenor Negeri-negri Selat mengatur satu pertemuan yang diadakan di Pulau Pangkor pada 11 Jan 1874. 2. Antara yang hadir ialah pihak-pihak yang menuntut takhta Perak kecuali Raja Ismail : pemimpin-pemimpin kongsi gelap Cina yang bertikai dan Pegawai-Pegawai kolonial termasuk Andrew Clarke sendiri. 3. Satu persetiaan atau perjanjian telah ditandatangani yang dikenali sebagai persetiaan atau perjanjian Pangkor yang antara lain: KEMUNCULAN MASYARAKAT MAJMUK DI TANAH MELAYU DIPENGARUHI OLEH FAKTOR PERKEMBANGAN PERUSAHAAN BIJIH TIMAH DAN GETAH. BINCANGKAN. A. PENGENALAN 1. Kemunculan masyarakat majmuk bukan sahaja dipengaruhi oleh perkembangan bijih timah dan getah tetapi oleh faktor-faktor lain. Masyarakat majmuk ialah pelbagai bangsa yang tinggal dalam satu unit politik yang sama tetapi mengamalkan cara hidup masing masing. Campurtangan Inggeris di Negeri-negeri Melayu telah menyebabkan Sultan dan Pembesar-pembesar hilang kuasa dan beberpa keistimewaan seperti hak memungut cukai. Akibatnya penentangn berlaku seperti di Perak yang membawa kepada tercetusnya Perang Perak. Inggeris dapat menghapuskan penentangan dengan menggunakan kekerasan dan hukuman yang berat kepada yang terlibat. Dasar pemerintahan tidak langsung dan mitos bahawa Inggeris berperanan menjaga dan mempertahankan kepentingan kepentingan Sultan-sultan dan masyarakat Melayu menyebabkan Inggeris dapat mengukuhkan kawalan ke atas Negeri-Negeri Melayu.

2.

3.

2.

B. ISI ISI PENTING. Bijih timah dan getah (huraikan) Perkembangan perusahaan bijih kemasukkan buruh dari China. timah dan getah menyebabkan

Kegiatan ekonomi. Kegiatan orang Cina sebagai pelombong, orang India sebagai pekerja ladang getah dan orang Melayu sebagai petani dan nelayan.

Penempatan. Orang Cina tinggal di lombong yang kemudiannya berkembang menjadi Bandar seperti Ipoh, Kuala Lumpur dan Seremban. Orang India tinggal di kawasan ladang getah, terpencil daripada orang Cina dan Melayu. Orang Melayu tinggal di kampung dan pinggir Bandar. Penempatan yang berbeza ini menyebabkan mereka tidak berhubung antara satu sama lain.

HURAIKAN REAKSI PENDUDUK PERIBUMI TERHADAP CAMPURTANGAN BRITISH DI SABAH ATAU SARAWAK DARI TAHUN 1850 AN HINGGA TAHUN 1915. A. PENDAHULUAN. James Brooke telah dilantik menjadi Gabenor Sarawak sejak tahun 1842. Namun demikian, pentadbiran Brooke di Sarawak telah mencetuskan beberapa siri gerakan tentangan terhadapnya. Manakala di Sabah, Syarikat Berpiagam Borneo Utara ini juga telah ditentang oleh penduduk peribumi. B. ISI ISI PENTING. Penentangan di Sarawak. 1. Kebangkitan Syarif Masahor di Sarawak(1851-1860) Syarif Masahor merupakan gabenor di Sarekei, Sungai Rejang. Kebangkitan beliau bermula apabila beliau bersubahat dengan Dato Patinggi Abdul Gapur untuk menentang Brooke. Syarif Masahor mendapat sokongan daripada orang-orang Melayu di Sarekei, Mukah Igan dan juga masyarakat Iban dan disebut sebagai Pakatan Orang Melayu. Beliau terlibat dengan pergaduhan antara Pengiran Arshad dan Pengiran Mutasim yang menyebabkan beliau diusir daripada Sarikei. Penentangan yang dilakukan olehnya dapat dipatahkan dan beliau akhirnya dibuang negeri ke Singapura. 2. Kebangkitan Rentap(1853-1861) Rentap ialah seorang pembesar kaum Iban di Hulu Sungai Skrang. Perubahanperubahan yang dibawa oleh Brooke telah mengganggu punca pencarian mereka menyebabkan Rentap bangun menentang Brooke. Pada tahun 1853, beliau berjaya menawan kubu Brooke di Sungai Skrang. Brooke bertindakbalas menyebabkan beliau terpaksa melarikan diri ke Bukit Sadok dan akhirnya dapat menewaskan pasukan Rentap pada tahun 1861. Rentap terus melarikan diri sehingga ia meninggal dunia. 3. Kebangkitan Orang Cina(1857) Orang Cina melancarkan serangan ke atas kerajaan Brooke di Kuching kerana Kongsi gelap di Bau tidak dapat menjalankan perdagangan yang dihalang oleh Kerajaan Brooke. Orang Cina dikenakan cukai dan wajib mematuhi peraturan kerajaan Brooke. Pelombong pernah di denda kerana penyeludupan candu. Perdagangan judi, arak, pajak dan candu dimonopoli oleh kerajaan Brooke. Pada 18 Feb 1857, orang-orang Cina dari Tondong telah melancarkan serangan ke atas kediaman Brooke di Kuching yang telah membunuh anak perempuan dan isteri Crookeshank. Orang-orang Brooke telah membuat serangbalas yang menyebabkan orang-orang Cina mengalami kekalahan dan berundur ke Bau: kemudiannya menyeberangi sempadan memasuki Sambas. Pihak berkuasa Belanda Borneo Barat memulangkan harta rampasan yang dijumpai kepada kerajaan Sarawak. KEBANGKITAN MENENTANG BRITISH DI SABAH. 1. Kebangkitan Malingkote ( Tahang ) ( 1891 ) Pada tahun 1891, orang-orang Murut dari daerah Padas telah bangkit menentang kerajaan British. Ia dimulakan oleh seorang ketua yang dipercayai mempunyai kuasa ghaib dan kebal. Ia perlu membayar keistimewaan yang ada pada dirinya dengan memusnahkan binatang ternakan dan tanaman. Kebangkitan ini merebak hingga ke

Perbezaan agama. Masing-masing mengamalkan agama yang bebeza. Begitu juga rumah ibadat mereka Orang Cina dan India membawa bersama-sama mereka ke petempatan baru tersebut. Mereka membina rumah ibadat di kawasan penempatan masing-masing. Orang melayu beragama Islam, ini sebahagiannya besarnya beragama Hindu dan orang Cina pula beragama Buddha.

Pendidikan. Pendidikan juga berbeza, mengikut suku kaum. Pendidikan Cina untuk orang Cina. Buku dan guru dibawa dari Cina. Kebanyakkannya sekolah dibina di kawasan perlombongan yang kemudiannya menjadi Bandar. Sekolah Tamil pula dibina untuk anak India yang tinggal di ladang getah. Buku dan guru didatangkan dari India. Manakala pendidikan Melayu untuk orang Melayu. Perbezaan ini mewujudkan masyarakat majmuk di Tanah Melayu.

Sosiobudaya. Masing-masing kaum Cina, India dan Melayu mengamalkan cara hidup yang berbeza. Orang Cina dan India mengekalkan sosiobudaya mereka. Pakaian, bahasa dan budaya diteruskan. Selain itu pertubuhan wujud dipetempatan masing-masing dan kegiatannya berdasarkan kepentingan suku kaum. Perkembangan ini menyebabkan masyarakat India dan Cina serta Melayu hidup sebagai sebuah masyarakat tersendiri.

Dasar British. British menggalakkan kemasukan buruh India dan Cina. Kehadiran mereka mewujudkan masyarakat majmuk di Tanah Melayu.

C. Kesimpulan. Perkembangan perusahaan bijih timah dan getah menyebabkan British menjalankan dasar menggalakkan kemasukkan buruh Cina dan India ke Tanah Melayu. Kehadiran mereka mewujudkan masyarakat majmuk di Tanah Melayu.

10

kawasan pedalaman dan berjaya menyatukan beberapa kumpulan yang bermusuhan sebelum ini. Kebangkitan ini berlanjutan selama setahun dan dapat dikawal oleh kerajaan British. 2. Penentangan Mat Salleh(1895) Mat Salleh berasal daripada keturunan Bajau dan Sulu. Beliau dianggap sebagai pemimpin yang alim dan mempunyai ilmu yang luar biasa. Pada tahun 1894 pengikut Mat Salleh telah membunuh dua orang dayak di Sungai Sugut. British meminta supaya diserahkan pengikutnya kepadanya. Mat Salleh enggan lalu pasukan British menyerang kampung kediamannya di Pulau Jambangan. Mat Salleh pada Ogos 1895 telah pergi ke Sandakan untuk berunding dengan pemangku Gabenor, Cook tetapi tidak diterima. Semasa Beaufort memegang jawatan Gabenor semula, beliau mengarahkan supaya menyerang Mat Salleh. Pada Ogos 1896, Mat Salleh melancar serangan balas di Marudi dan disokong oleh penduduk Ranau dan Inanam. Pada tahun 1898 Mat Salleh telah berunding dengan Cowie di Palutan, Hulu Menggatal dan Mat Salleh dibenarkan tinggal di Tambunan. British mengharakpan Mat Salleh menyokong British. Mat Salleh melancar semula serangan keatas kawasan penyokong-penyokong British. Pasukan Mat Salleh mengalami kekalahan apabila bertembung dengan pasukan British di Kampung Lalang dan Kampung Tebuh. Akhirnya Mat Salleh ditawan dan Mat Salleh dilaporkan meninggal dunia pada Januari 1900. Pengikut-pengikutnya berjuang secara gerila sehingga berjaya dipatahkan pada 1905. 3. Kebangkitan Rundum ( 1915 ) Kebangkitan ini dipimpin oleh seorang pembesar Murut bernama Antanum. Beliau mendapat sokongan daripada orang Murut di kawasan pedalaman Sabah. Antanum dan pengikut-pengikutnya telah melancarkan serangan dengan membakar daerah British di Pensiang, kemudiannya mara ke Rundum tetapi pasukan mereka dapat disekat oleh British. Antanum membina kubu di Sungai Selangit, British menyerang kubunya di Sungai Selangit. Dalam serangan tersebut Antanum dan 400 orang pengikutnya terkorban.

JELASKAN SEBAB-SEBAB PENUBUHAN NEGERI NEGERI MELAYU BERSEKUTU PADA TAHUN 1896. C. A. PENGENALAN 1. Idea pembentukan Persekutuan mula-mula dicadangkan oleh Sir Frederick Weld, Gabenor Negeri-negeri Selat pada tahun 1887 dihidupkan kembali oleh Frank Swettenham pada tahun 1891. 2. Cadangan rasmi mengenai Persekutuan yang dikemukakan oleh C.P Lucas dihantar ke Pejabat Tanah Jajahan untuk diteliti. Proses mengkaji dan meneliti mengambil masa selama 18 bulan. 3. Frank Swettenham ( ketika itu Residen Perak ) ditugaskan untuk menjelaskan dan mendapatkan sokongan terhadap Persekutuan daripda empat orang raja melayu negeri berkenaan.Pada 1 Julai 1896 Perjanjian Persekutuan yang melibatkan Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang ditandatangani. B. ISI ISI PENTING.

D.

SEBAB-SEBAB PENUBUHAN NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU. 1. a. MASALAH KEWANGAN PAHANG Pahang menghadapi krisis kewangan.Menjelang Januari 1892, Pahang berhutang dengan Negeri-negeri Selat sebanyak $610,000. Untuk tahun tersebut Pahang perlu meminjam lagi $175,000. Pemberontakan Pahang (1891-1895) memburukkan lagi keadaan. Kerajaan Negeri-negeri Selat enggan meneruskan pinjaman kerana sendiri menghadapi masalah kewangan. Kekayaan galian dan potensi perdagangan Pahang meyakinkan J.P Lucas ( Pegawai Pejabat Tanah Jajahan ) dan Sir Cecil Smith ( Gabenor Negeri-negeri Selat ) British harus kekal penguasannya di Pahang demi memelihara imej dan martabat British. Sistem perhubungan din Pahang harus dimajukan untuk menarik pelabur-pelabur. Masalah Pahang dapat diselesaikan dengan membentuk Persekutuan supaya negeri yang kaya seperti Perak dan Selangor dapat membantu Pahang dan Negeri Sembilan.

b.

C. KESIMPULAN. Kesimpulannya semua tentangan terhadap orang British di Sabah dan Sarawak berpunca daripada tindakan British dalam hal ehwal penduduk tempatan. Namun begitu tentangan ini berjaya ditumpaskan. 2. a. MENGURANGKAN KUASA RESIDEN Sistem Residen telah mengurangkan kuasa raja-raja Melayu dan pembesar. Residen sebagai penasihat lebih berkuasa daripada raja-raja melayu. Malahan Residen memerintah mengikut budi bicara tanpa panduan dari pihak atasan. Majlis Mesyuarat Negeri tidak berfungsi.Semua keputusan dibuat oleh Residen atau Gabenor. Sultan hanya berkuasa ke atas hal ehwal Islam dan adat istiadat orang-orang Melayu. Semua tindakan Residen dapat dikawal oleh Resien Jeneral di Singapura dengan membentuk Persekutuan.

b.

11

3. a.

KESERAGAMAN DALAM PENTADBIRAN Setiap residen menjalankan tugas mengikut cara tersendiri, tidak wujud kerjasama dan persefahaman. Wujud perbezaan setiap negeri dalam sistem perundangan, percukaian, kehakiman. Banyak sumber membazir, Gabenor Negeri-negeri Selat gagal mengawal Residen. Pembentukan Persekutuan dapat menyeragamkan serta menambahkan kecekapan pentadbiran di samping menjimatkan kos perbelanjaan.Semua sumber dapat digunakan secara optimum misalnya jurutera dan doktor. Perkhidmatanperkhidmatanm seperti kerjaraya, kesihatan dan pendidikan dapat dilaksanakan. DASAR KERAJAAN BRITISH Kerajaan british menggalakkan tanah jajahannya menubuhkan persekutuan pada penghujung abad ke-19. Kejayaan membentuk Persekutuan di Australia, Afrika Selatan, Nigeria dan Kanada meyakinkan British tentang kelebihan membentuk Persekutuan.

B. ISI ISI PENTING a. Kestabilan politik ; kestabilan politik di Tanah Melayu sejak campurtangan British pada tahun 1874 telah dapat menjamin keamanan dan ketenteraman. British telah memperkenalkan undang-undang British dan mahkamah untuk membiarakan kesalahan-kesalahan penjenayah. Keadaan ekonomi di Tanah Melayu ; selain daripada kestabilan politik,terdapat juga factor ekonomi yang mendorong imigrasi ke Tanah Melayu.Orng Cina yang berhijrah ke Tanah Melayu disebabkan perkembangan pesat perusahaan bijih timah dan bagi orang India pula perkembangan getah.Kedua-dua perusahaan ini memerlukan tenaga buruh untuk mengusahakan lading mereka kerana di negara asal mereka hidup dalam penderitaan. Kewujudan perkhidmatan kapal stim telah menggalakkan penghijrahan orang Cina ke Tanah Melayu kerana kapalkapal ini telah mempercepatkan perjalanan laut yang cepat dan murah. Perkembangan-perkembangan negara asal juga mendorong mereka berhijrah. i. Faktor politik di China Pada abad ke 19 keadaan politik yang tidak stabil-pemberontakkan anti Manchu, misalnya Pemberontakkan Taiping. Keadaan yang tidak stabil mengancam nyawa dan harta benda. Tidak puashati dengan sistem pentadbiran Manchu yang pilih kasih. Hanya orang Manchu sahja memegang jawatan penting. Korupsi dalam pentadbiran. Ekonomi dan sosial. i. Pertambahan penduduk di negara China mengakibatkan kemerosotan taraf hidup.Kawasan pertanian tidak seimbang dengan pertambahan pendudukkemiskinan. ii. Kawsan dan bencana alam seperti banjir dan kemarau menambahkan kesengsaraan hidup kerana tanaman musnah. f. Orang India i. Politik-kekacauan politik dan tidak aman. Berlaku pemberontakkan menentang kerajaan British di India. Keadaan tidak stabil ini mendorong mereka berhijrah. Ekonomi dan sosial Kemiskinan kerana pertambahan penduduk tidak seimbang dengan tanah pertanian. Peluang pekerjaan terhad.

b.

b.

4. a.

c.

5. a.

FAKTOR KESELAMATAN. Perang Perak ( 1875 ) dan Pemberontakan Pahang ( 1891-1895 ) menyedarkan British perlunya sebuah Persekutuan untuk membentuk satu pasukan tentera bersama.Buktinya pemberontakkan Pahang dapat ditamatkan oeh penyatuan tentera dari Perak, Selangor, dan Pahang. Penyatuan tentera perlu untuk mengukuhkan lagi keselamatan Negeri-negeri Melayu dalam menghadapi sebarang kekacauan yang mungkin berlaku.

d.

ii.

C. KESIMPULAN. Kuasa-kuasa Sultan lebih merosot berbanding Sistem Residen. Ekoran kritikan Sultan Idris, Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909 ditubuhkan. Namun demikian, sultan tetap tidak berkuasa. Kuasa pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu dipusatkan dalam tangan Pesuruhjaya Tinggi. KESTABILAN POLITIK DI TANAH MELAYU TELAH MENDORONG ORANG CINA DAN INDIA BERHIJRAH KE NEGARA INI PADA ABAD KE-19. BINCANGKAN.

iii. e.

A. PENDAHULUAN Imigrasi ke Tanah Melayu telah wujud sejak abad ke-15 lagi dengan kehadiran masyarakat Cina dan India pada zaman keagungan kerajaan Melayu Melaka. Pada abad ke-19 didapati kehadiran orang Cina dan India ke Tanah Melayu bukan saja disebabkan oleh faktor kestabilan politik tetapi disebabkan faktorfaktor lain.

ii.

C. KESIMPULAN Imigrasi penduduk ke Tanah Melayu disebabkan oleh faktor dalaman dan faktor luaran. Kedua-duanya saling kait-mengait diantara satu sama lain. Faktor kestabilan politik Tanah Melayu hanya salah satu sebab daripadanya.

12

HURAIKAN PERUBAHAN YANG BERLAKU DALAM SISTEM PEMERINTAHAN BERAJA DAN PEMBESAR MELAYU DI PERAK DARI TAHUN 1874 HINGGA 1909.

D.

Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu 1896

A.

Pengenalan 1. Campur tangan British di Negeri-negeri Tanah Melayu pada abad ke-19 menandakan Bermulanya proses perubahan dalam sistem dan institusi pemerintahan masyarakat Melayu tradisional. 2. Sistem Residen (1874). Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu (1896) dan Penubuhan Majlis Persekutuan (1909) jelas memperlihatkan kemerosotan kekuasaan Sultan dan Pembesar Melayu. Dalam sistem pemerintahan British hanya terdapat sebilangan pentadbir Melayu dikekalkan di peringkat pertengahan dan di peringkat bawahan.

1. Dengan penubuhan Persekutuan, semua urusan pentadbiran dipindah daripada Sultan dan Residen kepada Residen Jeneral di Kuala Lumpur. Pesuruhjaya Tinggi yang berada di Singapura tidak berupaya langsung mengawal dan mengawasi Residen Jeneral. 2. Sultan-sultan Melayu dikehendaki menurut nasihat Residen Jeneral dalam semua hal pentadbiran. Residen Jeneral mempunyai hak penuh ke atas keempat-empat buah negeri itu. Persekutuan 1896 merosotkan lagi kekuasaan Sultan. 3. Lebih ramai pegawai British diambil dalam jawatan-jawatan Persekutuan. Persekutuan 1896 menuju ke arah pemerintahan langsung bertanding dengan pemerintahan secara tidak langsung semasa Sistem Residen. 4. Sultan-sultan mengkritik pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral. Mereka menggesa dasar pengagihan kuasa dan menggesa bilangan pegawai Melayu ditambah dalam perkhidmatan kerajaan. E. Penubuhan Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909

B.

Pentadbiran Sistem Residen (1874-1896)

1. Mulanya diperkenalkan pada tahun 1874 di Perak, seterusnya berkembang ke Selangor, Pahang, dan Negeri Sembilan. 2. Residen merupakan pentadbir sebenar walaupun beliau sepatutnya bertindak sebagai penasihat sultan. Semua urusan negeri ditentukan oleh Residen. Sultan hanya berkuasa dalam hal yang berkaitan dengan agama Islam dan adat Melayu. Pentadbiran negeri dijalankan atas nasihat Residen. 3. Sistem pentadbiran baru ini berbentuk birokrasi. Pentadbiran negeri ditadbirkan oleh para pegawai British. Pejabat-pejabat dibuka untuk melicinkan pentadbiran, memungut cukai, menetapkan undang-undang, dan mengawal keamanan. 4. Sistem perundangan berdasarkan kehakiman British. Hakim-hakim dilantik untuk melaksanakan sistem kehakiman ini. Sultan/pembesar kehilangan kuasa untuk menjatuhkan hukuman. 5. Majlis Mesyuarat Negeri menggantikan Majlis Sultan. Walaupun sebagai Presiden Majlis Negeri, segala keputusan Majlis dibuat oleh Residen. Sultan kehilangan kuasa pentadbiran termasuk tidak dibenarkan mempunyai tentera sendiri. Bidang keselamatan terletak di bawah kekuasaan Residen. 6. Pentadbiran British telah mempengaruhi pelantikan Sultan baru. Sebelum kedatangan British, seorang Sultan dilantik mengikut keturunan dan mendapat persetujuan daripada para pembesar. Dengan kedatangan British, Sultan yang dilantik daripada golongan yang tidak menentang pentadbiran British, misalnya Sultan Yusuf. C. Perubahan Kedudukan Pembesar Daerah dan Penghulu

1. Bertujuan untuk menambah kuasa pentadbiran Sultan dan Residen-residen British. Anggota Majlis Persekutuan terdiri daripada Pesuruhjaya Tinggi (sebagai Presiden), empat orang Sultan, empat orang Residen, dan empat orang ahli tidak rasmi. 2. Majlis Persekutuan mengurangkan lagi kuasa Sultan. Sultan menjadi ahli biasa dan tidak mempunyai undi pemutus. Majlis ini boleh menjalankan urusan tanpa kehadiran Sultan. Semua perundangan yang diluluskan ditandatangani oleh Pesuruhjaya Tinggi dan bukan oleh Sultan. 3. Kuasa Majlis Negeri bertambah merosot. Semua dasar penting diluluskan oleh Majlis Persekutuan yang dikuasai oleh Pesuruhjaya Tinggi. F. Kesimpulan

1. Perlaksanaan Sistem Residen, Sultan dan pembesar kehilangan kuasa pentadbiran. Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu 1896 dan Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909 turut gagal mengembalikan kuasa Sultan dan pembesar Melayu. 2. Pentadbiran baru menimbulkan rasa tidak puas hati dan mengakibatkan penentangan pembesar Melayu di Perak dan Pahang. Tuntutan supaya pengagihan kuasa diadakan. 3. Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu juga menimbulkan rasa tidak puas hati di kalangan Sultan dan menuntut pengagihan kuasa.

1. Seorang Pegawai Daerah British dilantik bagi mengambil tugas pungutan cukai daripada pembesar daerah. Pembesar daerah diberi bayaran elaun dan pencen. Pembesar daerah dilarang menyimpan hamba. Sistem Kerah untuk urusan peribadi juga dihapuskan. 2. Tugas-tugas pentadbiran daerah diletakkan di bawah kekuasaan Pegawai Daerah yang berkuasa penuh seperti ke atas tanah. Kutipan hasil, dan kehakiman. 3. Institusi penghulu masih dikekalkan tetapi diletakkan di bawah kawalan Pegawai Daerah. Pencalonan dan perlantikan penghulu dibuat oleh British. Penghulu merupakan pegawai bergaji, berpencen, dan boleh dinaikkan pangkat dan ditukarkan ke kampung lain. Hakhak dan tanggungjawab penghulu tertakluk di bawah undang-undang negeri.

GALURKAN PERKEMBANGAN SEHINGGA AKHIR ABAD KE-19.

SISTEM

EKONOMI

MASYARAKAT

MALAYSIA

A.

Pendahuluan

Malaysia mengamalkan sistem ekonomi sara diri dan ekonomi komersial. Ekonomi sara diri lebih tertumpu kepada kegiatan pertanian manakala ekonomi komersial berfokus kepada perdagangan dan perlombongan.

13

B.

Kegiatan ekonomi sara diri

1. Kegiatan sara diri banyak tertumpu kepada pertanian, menangkap ikan, dan memungut hasil hutan. Padi merupakan tanaman utama terutama di Melaka, Negeri Sembilan, Kelantan dan Kedah. Di Perak terdapat juga tanaman lain diusahakan seperti pokok kelapa, durian, langsat, dan manggis. 2. Kegiatan ekonomi sara diri di Sabah juga tertumpu kepada padi terutama di Tuaran, Papar, dan Penampang. Di Sarawak, padi huma menjadi tanaman makanan yang utama. Penanaman padi sawah juga diusahakan. Selain daripada padi, sagu ubi keledek, ubi kayu, sayur-sayuran, dan buah-buahan diusahakan. 3. Memburu binatang juga menjadi kegiatan yang penting terutama di Pahang. Kegiatan memungut hasil hutan juga dijalankan seperti mencari rotan, damar, dan getah jelutung. C. Kegiatan ekonomi komersil.

Sistem ekonomi Malaysia telah berkembang pesat pada akhir abad ke-19 dari sistem ekonomi sara diri kepada sistem ekonomi komersial yang telah mempergiatkan perdagangan dalam bidang pertanian seperti lada hitam, gambir, dan getah. Disamping itu, perlombongan emas dan bijih timah juga giat diusahakan.

BANDINGKAN KEADAAN POLITIK ANTARA SUNGAI UJONG DENGAN SELANGOR MENJELANG CAMPURTANGAN BRITISH PADA PERTENGAHAN TAHUN 1870-AN. A. Pendahuluan Kacau bilau berlaku di Sungai Ujong dan Selangor menjelang campur tangan British pada tahun 1874. B. Isi 1. Sungai Ujong

1. Pada awal abad yang ke-19, beberapa jenis tanaman pertanian seperti gambir dan lada hitam diusahakan oleh orang-orang Cina di Johor dalam tahun1840-1850. Tanaman ini diusahakan di bawah sistem Kangcu pada masa pemerintahan Temenggung Ibrahim. 2. Pada awal abad ke-19, Kelantan terkenal dengan pengeluaran lada hitam, pinang, beras, getah perca, rotan, buluh kayu, dan gaharu. 3. Suku kaum di Sabah menghasilkan beras, daging lembu, dan sayur. Di Sarawak, perusahaan sagu merupakan perusahaan utama Sarawak. Sagu banyak ditanam di daerah Mukah dan Oya. Penanaman gambir dan lada hitam juga didagangkan. Pada tahun 1876, kerajaan telah memberi konsesi kepada orang Cina yang dating dari Singapura. Peladang Eropah telah berjaya menanam tembakau di pantai timur Sabah pada awal tahun 1880-an. Tembakau telah dieksport mulai tahun1884. Menjelang abad ke-19, perusahaan pembalakan telah berkembang di Sabah mula mengeksport kayu balak pada tahun 1885 ke Australia, Hong Kong, Jepun, dan Britain. 4. Perusahaan getah mula di perkenalkan sebagai ganti perusahaan kopi yang merosot pada 1877. Perusahaan ini diusahakan di Perak, Selangor, dan Negeri Sembilan. 5. Menjelang tahun 1820-an, pengeluaran bijih timah mula bertambah dengan kedatangan orang Cina. Orang Cina bekerja dilombong-lombong bijih timah yang dimiliki oleh pembesar-pembesar Melayu. Lombong-lombong bijih timah dibuka di Melaka, Lukut, dan Sg. Ujong. Di Perak, lombong bijih timah dibuka di kawasan Klian Pauh (Taiping Kanching, Ampang, Klang, dan Kuala Lumpur. Pada tahun 1880-an, kawasan perlombongan bijih timah telah dibuka di Lembah Kinta, Perak. Ia menjadi kawasan perlombongan yang terpenting. 6. Emas dilombong di Raub, Pahang. Di Sarawak, emas dilombong di Bau dan di Sabah di Sungai Segama. D. Penutup

1.1 Pada tahun 1869, telah berlaku perselisihan di antara Tunku Antah dan Tunku Ahmad Tunggal selepas mangkatnya Yamtuan Imam (Raja Ujong/Tunku Janggut). Persaingan diantara Tunku Antah dengan Tunku Ahmad Tunggal menyebabkan Tunku Ahmad Tunggal mengadakan pakatan dengan Syed Abdul Rahman. 1.2 Berlaku perang saudara di antara Haji Sahil dan Haji Mustapha di Rembau. Keduadua mereka ini merebut gelaran Undang. Haji Mustapha disokong oleh Dato Kelana Sungai Ujong, Dato Kelana Syed Abdul Rahman. 1.3 Dato Kelana Syed Abdul Rahman dicabar oleh Dato Bandar (Abdullah Tunggal) yang lebih tua dan lebih kaya. Orang Cina di Sungai Ujong juga menyokong Dato Bandar. Dato Kelana terpaksa meminta bantuan British. 1.4 Pihak British telah menandatangani satu perjanjian dengan Syed Abdul Rahman pada April 1874 dan pihak British seterusnya memberi sokongan sepenuhnya kepada Dato Kelana. Percubaan oleh Dato Kelana untuk menaikkan bendera British mengakibatkan pergaduhan dan pihak British menghantar askar untuk mengukuhkan kedudukan Dato Kelana. Dato Bandar terpaksa menyerah kalah dan seorang penolong Residen iaitu Kapten Tatham dilantik untuk berkhidmat di Sungai Ujong pada April 1875. Dengan perjanjian itu tiada lagi ancaman daripada Dato Bandar. British beransur-ansur menguasai Negeri Sembilan.

2.

Selangor Perang Saudara berlaku pada tahun 1867 antara Raja Mahadi dengan Raja Abdullah dan puteranya Raja Ismail. (huraikan lagi) Orang Cina juga turut terlibat sama. Orang Hakka Fui Chow bergaduh dengan orang Hakka Kah Yin Chow. Orang Fui Chow menyokong Tunku Kudin yang turut dibantu oleh British dan Pahang. Pada tahun 1874 Tunku Kudin berkuasa di Selangor kecuali kawasan Kuala Langat-Jugra tempat bersemayang Sultan Abdul Samad.

14

2. Sikap Pegawai Daerah Pasir Putih Pada pertengahan November 1873, berlaku serangan lanun ke atas kapal Melaka berhampiran Sungai Jugra. Orang Jugra dituduh. 9 orang diberkas dan sultan Abdul Samad dijatuhkan hukuman mati. Pada Ogos 1874, sekali lagi kejadian yang dianggap oleh pihak British sebagai perbuatan lanun berlaku di kawasan Langat-Labu. Ini memberi peluang kepada Gabenor Selat (Sir Andrew Clarke) untuk menghantar F.A Swettenham sebagai Penolong Residen. British dengan rasminya mengiktiraf Tengku Kudin sebagai wakil mutlak Sultan Selangor. C. Penutup Jelaslah kepada kita bahawa masalah perselisihan di antara pembesar-pembesar tempatan di Sungai Ujong dan Selangor telah memberi peluang kepada British untuk campur tangan dalam politik negeri-negeri tersebut. (i) Pegawai Daerah Pasir Putih, iaitu Che Abdul Latif merupakan seorang yang bertindak tegas tanpa bertimbang rasa. Penduduk dimaki hamun kerana lewat membayar cukai. Yang gagal membayar cukai akan ditangkap dan dipenjarakan. (ii)Tidak puas hati penduduk semakin bertambah apabila Pegawai Daerah baru ini menawarkan tender (pajakan) untuk mengutip telur punyu dan kercut (sejenis rumput) bagi menambahkan hasil kerajaan. Langkah ini ditentang oleh ramai penduduk kerana sebelum ini barang-barang tersebut boleh diperoleh secara percuma tanpa sebarang bayaran. (iii) Che Abdul Latif berasal dari Singapura. Sikap anti orang luar penduduk Kelantan menambahkan kebencian terhadap Pegawai Daerah baru ini. 3. Cukai-cukai baru

BINCANGKAN SEBAB-SEBAB PENENTANGAN PEMERINTAHAN BRITISH KELANTAN PADA TAHUN 1915 DAN DI TERENGGANU PADA TAHUN 1928. A. Pengenalan

DI

(i) Cukai tanah menggantikan cukai hasil. Tiap-tiap satu penjuru tanah (400 depa persegi) dikenakan bayaran. (ii) Undang-undang hasil padi diperkenalkan. Penduduk dimestikan melaporkan kepada Tok Kweng jumlah keluasan sawah padi dan lokasi tanah tersebut. Dengan ini penduduk Pasir Putih tidak dapat lagi mengelakkan daripada membayar cukai kerana keluasan tanah mereka telah didaftarkan. Penduduk akan disaman atau didenda sekiranya gagal membayar cukai. (iii) Pelbagai lagi cukai baru diperkenalkan, misalnya pokok buah-buahan dikenakan sekupang setiap pokok setahun. Sirih dikenakan 5 sen sejunjung, lembu dan kerbau dikenakan 20 sen seekor sekali, pokok kayu dikenakan bayaran cukai $1.00 sepohon apabila ditebang. (iv) Cukai-cukai baru ini membebankan rakyat. Tok Janggut telah berkempen kepada penduduk tempatan supaya jangan membayar cukai. 4. Peranan tokoh

1. Selepas Perjanjian Inggeris-Siam 1902, Terengganu enggan menerima pegawai Siam di Terengganu. Sultan Zainal Abidin III (1881-1918) juga enggan mengiktiraf Perjanjian Bangkok 1909. Terengganu hanya bersetuju menerima J.L. Humphreys sebagai penasihat pada tahun 1919. 2. Dengan pelantikan penasihat British ini, banyak peraturan baru telah diperkenalkan. Peraturan baru ini menimbulkan rasa tidak puas hati dan mencetuskan penentangan terhadap British yang dipimpin oleh Haji Abdul Rahman Limbong. 3. Di Kelantan, berikutan Perjanjian British-Siam 1902, William Armstrong Graham dilantik menjadi wakil Siam dan Kelantan. Selepas Perjanjian Bangkok 1909, James Scot Mason dihantar sebagai Penasihat British di Kelantan. Tetapi beliau hanya diterima sebagai Penasihat British dengan berkuatkuasa Perjanjian Kelantan-British 1910. Pelantikan pegawai-pegawai British ini menimbulkan reaksi daripada penduduk Kelantan yang dipimpin oleh Tok Janggut pada tahun 1915. C. Sebab-sebab penentangan di Kelantan

Peranan golongan tokoh penting dalam kebangkitan. 1. Tidak puas hati Engku Besar Jeram (huraikan tentang Tok Janggut and the gang) C. Sebab-sebab penentangan di Terengganu

(i) Pelantikan penasihat British telah membawa kepada pembentukan jajahan di Kelantan pada tahun 1904. Jajahan Pasir Putih diwujudkan dan diletakkan di bawah kekuasaan seorang Pegawai Daerah. Pelantikan ini menyebabkan Engku Besar Jeram sebelum ini berkuasa di Jeram dan Pasir Putih kehilangan kuasa tradisional. (ii)Engku Besar Jeram dilarang memungut cukai malahan terpaksa membayar cukai seperti rakyat biasa. Segala hak istimewa sebagai pembesar sebelum ini dilucutkan.

1.

Rasa tidak puas hati Sultan Sewaktu pemerintahan Sultan Muhammad II, hubungan baginda dengan J.L. Humphreys tidak memuaskan. Sultan telah hilang kuasa pentadbiran. Majlis Mesyuarat Negeri wujud atas nama sahaja. British menawarkan gaji bulanan $3500.00. Sultan

15

Muhammad II memohon untuk menambahkan peruntukan bulanannya tetapi ditolak oleh British. Ini menyebabkan baginda turun dari takhta dan digantikan oleh Sultan Sulaiman Badrul Alam Syah. 2. (i) Cukai baru yang membebankan Cukai-cukai baru seperti cukai tanah, buah-buahan, dan tanaman membebankan petani-petani. Cukai tanah menggantikan cukai hasil. Mulai tahun 1920, penduduk Terengganu diwajibkan mendapatkan surat kebenaran terlebih dahulu sebelum membuka tanah untuk bercucuk tanam. Undang-undang kawalan Binatang Buas diperkenalkan yang melarang penduduk tempatan memburu atau menembak binatang liar. Membuat penempatan sementara di tanah kerajaan juga dikenakan bayaran. Pemilik tanah dikehendaki membayar sebanyak $2.50 kepada mahkamah untuk menyelesaikan masalah tanah mereka. Peraturan-peraturan baru ini bukan sahaja asing kepada penduduk malahan membebankan mereka. Penduduk bangun menentang di Hulu Telemong, Kuala Berang, dan Dungun. Galakan daripada tokoh-tokoh tempatan

2.Kebangkitan penduduk Terengganu dan Kelantan disebabkan rasa tidak puas hati terhadap peraturan-peraturan baru yang diperkenalkan oleh British. 3.Kebangkitan di Kelantan dan Terengganu memberi inspirasi kepada para nasionalis berjuang ke arah kemerdekaan tanah air.

(ii)

JELASKAN FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERKEMBANGAN PERUSAHAAN BIJIH TIMAH DI NEGERI-NEGERI MELAYU DARI TAHUN 1840an HINGGA 1920an.

A. Pengenalan 1. Bijih timah merupakan barang eksport dan perusahaan tertua negeri-negeri Melayu sejak awal-awal lagi. Sehingga lebih kurang tahun 1830-an, kebanyakan pelombong terdiri daripada orang Melayu yang menggunakan kaedah tradisi, iaitu mendulang. Selepas tahun 1840-an, pelombong China mula memainkan peranan utama dalam perlombongan bijih timah. Mulai 1910-an, syarikat-syarikat Eropah menguasai perusahaan bijih timah di Tanah Melayu.

(iii)

2.

3.

3.

(i) Tokoh-tokoh tempatan yang berani bangun menentang British termasuk Hj Abdul Rahman Limbong, Hj Musa Abdul Ghani (Minangkabau), Mat Zain bin Mat Min, dan Lebai Deraman (Tok Janggut- Terengganu). Mereka merupakan tokoh berpengaruh dan dihormati oleh penduduk tempatan. (ii) Hj Abdul Rahman Limbong sering mengingatkan rakyat supaya berpegang teguh kepada ajaran Islam, berwaspada terhadap penjajah British dan jangan takut kepada British. Beliau sering mendesak penduduk supaya jangan membayar cukai kepada British.

4.

B. Isi

1.

Permintaan dunia yang bertambah untuk bijih timah

4.

Pengalaman orang Terengganu menentang British

a.

Permintaan dunia (terutamanya Eropah dan Amerika) untuk bijih timah telah bertambah dengan nyata selepas pertengahan abad ke-19. Ini akibat daripada perkembangan perusahaan papan timah British, kemudiannya Amerika. Perkembangan ini akibat permintaan untuk bijih timah oleh perusahaan mengetin. Dalam tempoh masa 1800-1820 penggunaan bijih timah di Britain bertambah lebih 5 kali ganda dari 11 000 tan hingga 58 000 tan. Menjelang tahun 1817, Britain menggunakan 136 000 tan bijih timah di mana 2/3 daripadanya adalah untuk perusahaan mengetin. Harga bijih timah melambung naik dan ini membawa kepada pertambahan pengeluaran bijih timah.

(i)

Terengganu pernah menjadi tempat perlindungan. Pejuang-pejuang Pahang menentang British seperti Tok Gajah dan Mat Kilau. Terdapat penduduk tempatan yang memberi bantuan secara sukarela dengan menyertai gerakan penentangan terhadap British di Pahang. Pengalaman ini memberi semangat kepada penduduk Terengganu bangun menentang British.

b.

c.

(ii)

D.

Kesimpulan

d.

1.Kebangkitan menentang British di Kelantan dan Terengganu mengalami kegagalan. Namun demikian, kebangkitan ini menanam Sikap patriotik penduduk Terengganu dan Kelantan.

16

2.

Peranan kerajaan British a. b. Kerajaan British telah menaikkan pengeluaran dengan : mengakhiri perang saudara di negeri-negeri Melayu dan memberi perlindungan untuk kehidupan dan harta benda. membina jalan raya, kereta api, dan memperbaiki kemudahan-kemudahan pelabuhan, Port Weld-Taiping 1885, Kuala Lumpur-Bukit Kuda 1886. mengadakan ukuran tanah dan hak milik tanah di mana perbatasan ditentukan dengan jelasnya: Tahun 1890: Jabatan Tanah dan Galian disatukan. Ini membolehkan pemajakan tanah yang sempurna untuk perlombongan. Tahun 1896: Kanun Galian diperkenalkan. Semua hal-hal perlombongan diletakkan di bawah dua orang penguasa yang akan dibantu oleh merinyumerimu Galian. Peranan orang Cina a. Orang Cina mengimport buruh kontrak dari negeri China Selatan dan membekalkan modal yang diperlukan. Kaedah lombong dedah orang Cina sangat berkesan dalam menghasilkan bijih timah. Pada tahun 1880-an, pemilik lombong Cina telah menggunakan pam wap. Kejayaan orang Cina adalah disebabkan i. sistem buruh intensif dan teknik melombong yang senang dipinda. ii. iii. c. d. teknologi yang lebih tinggi unsur-unsur pengkhususan yang lebih 5.

d.

Syarikat Malayan Tin Dredging ialah syarikat Eropah pertama yang menggunakan kapal korek. Menjelang tahun 1929, terdapat sebanyak 105 buah kapal korek di Tanah Melayu. Hasil pengeluaran bijih timah pada tahun 1913 ialah 77 000 tan.

Modal a. b. Pada peringkat awal, iaitu sehingga lebih kurang tahun 1910, orang Cina yang banyak melaburkan modal untuk mengembangkan perusahaan bijih timah. Mulai tahun 1910, modal Eropah memainkan peranan yang semakin penting kerana lombong Eropah menggunakan teknologi yang lebih maju.

c.

d.

3.

C. Kesimpulan a. Tempoh masa 1840-an hingga 1910-an memperlihatkan perkembangan pesat perusahaan bijih timah di Tanah Melayu. b. Menjelang akhir abad ke-19, negeri-negeri Tanah Melayu menjadi pengeluar bijih timah yang terbesar di dunia. c. Perkembangan perusahaan bijih timah membawa kepada perkembangan negerinegeri Tanah Melayu.

b.

HURAIKAN KEPENTINGAN PERJANJIAN PERSEKUTUAN 1896 DARI SEGI POLITIK DAN EKONOMI. A. Pengenalan Frank Sweetenham memainkan peranan penting yang membawa kepada pembentukan Persekutuan 1896. Antara sebab-sebab yang membawa kepada Persekutuan ini adalah untuk a. b. menyeragamkan pentadbiran negeri Perak, Negeri Sembilan, negeri Selangor, dan negeri Pahang mengawal kuasa Residen di keempat-keempat negeri tersebut memberi bantuan kewangan kepada negeri Pahang.

Orang Cina membuka lombong baru di Larut (Perak), Lembah Kelang (Selangor), Sungai Ujong (Negeri Sembilan), dan Kinta. Akibatnya, pengeluaran bijih timah telah bertambah daripada 6500 tan pada tahun 1850 hingga 50 000 tan pada tahun 1904. Jumlah ini merupakan separuh daripada keseluruhan pengeluaran dunia.

4.

Peranan bangsa Eropah a. Usaha-usaha orang Eropah pada tahun 1880-an dan 1890-an gagal kerana i. cari gali yang tidak memadai ii. perbelanjaan yang tinggi seperti pembayaran gaji yang tinggi kepada kakitangan Eropah Pengenalan kapal korek pada tahun 1912 membolehkan orang Eropah menguasai perusahaan ini. Kapal korek dapat mengerjakan kawasan paya yang biasanya tidak dapat dikerjakan dengan kaedah lain. Penguasaan syarikat Eropah ke atas perusahaan bijih timah amat jelas pada tahun 1920-an.

B. Isi

1. Syarat-syarat Perjanjian Persekutuan 1896 a. b. Negeri-negeri Melayu Bersekutu 1896 terdiri daripada Perak, Selangor, Negeri Sembilan, dan Pahang. Jawatan Residen Jenerai dibentuk. Residen-residen di setiap negeri meneruskan tugas-tugas dahulu tetapi diletakkan di bawah kuasa Residen Jeneral. Pembentukan jabatan jabatan pusat untuk keseragaman pentadbiran misalnya Jabatan Kerja Raya, Jabatan Kehakiman, Jabatan Hutan.Ketuaketua jabatan di peringkat pusat dilantik. Antara ketua-ketua jabatan ini

b.

c.

c.

17

terdiri daripada Pesuruhjaya Undang-undang, Peguam Negara, Ketua Pesuruhjaya Polis, Pesuruhjaya Kewangan, Pengarah Jabatan Kerja Raya, dan Pengarah Kereta Api Persekutuan. d. Sultan-sultan menerima nasihat daripada Residen Jeneral dalam semua hal pentadbiran kecuali yang berkaitan dengan adat istiadat orang Melayu dan agama Islam.

getah seperti Kuala Lumpur, Ipoh, Taiping, Seremban, Ampang, dan lainlain. j. Perkhidmatan sosial seperti perkhidmatan kesihatan, pendidikan, pos, dan telegraf turut disediakan. Satu dasar pelajaran Persekutuan diwujudkan. Satu kanun peraturan tanah dan kanun melombong juga diperkenalkan.

3.

Kepentingan Persekutuan 1896 dari segi politik a. Persekutuan 1896 merintis jalan kepada penyatuan Negeri-negeri Tanah Melayu. Sebuah kerajaan pusat dibentuk. Setiap negeri yang terlibat dalam Persekutuan mengekalkan identiti masing-masing. Usaha untuk menyatukan semua negeri Tanah Melayu diteruskan selepas Persekutuan 1896. Ini dapat dibuktikan dengan pelaksanaan Rancangan Malayan Union pada tahun 1946. Tentangan hebat terhadap Malayan Union menyebabkan British menubuhkan Persekutuan Tanah Melayu 1948. Persekutuan Tanah Melayu 1957 dibentuk apabila Negeri-negeri Tanah Melayu mencapai kemerdekaan. Persekutuan 1896 menyebabkan raja-raja dan Majlis Mesyuarat Negeri di keempatempat buah negeri kehilangan kuasa pentadbiran. Ini berpunca daripada pemusatan kuasa pentadbiran pada Kerajaan Pusat di Kuala Lumpur. Residen Jeneral yang menjadi ketua pentadbiran diberi kuasa yang terlalu luas. Segala dasar pentadbiran diputuskan oleh Residen Jeneral tanpa sekatan. Tambahan pula, Residen Jeneral mempunyai kuasa veto pentadbiran. Majlis Raja-Raja Melayu (Durbar) dibentuk. Walaupun badan ini tidak mempunyai kuasa perundangan tetapi Majlis ini telah memberi peluang kepada Sultan-sultan dan ahli-ahli Majlis Mesyuarat Negeri keempat-empat buah negeri memberi pandangan mereka berkaitan perkara yang melibatkan kepentingan bersama. Persidangan Durbar kali pertama diadakan di Kuala Kangsar pada tahun 1897. Ini merupakan kali pertama keempat-empat raja Melayu Persekutuan duduk bersama menyuarakan pendapat mereka. Persidangan Durbar menggunakan bahasa Melayu sebagai bahasa rasmi sepanjang persidangan. Perjanjian Persekutuan 1896 menimbulkan tidak puas hati di kalangan rajaraja Melayu. Ketidakpuasan ini telah membawa kepada pelaksanaan dasar pengagihan kuasa tahun-tahun berikutnya. Dasar pengagihan kuasa bertujuan untuk mengembalikan sesetengah kuasa daripada Kerajaan Pusat kepada Kerajaan Negeri. Pembentukan Persekutuan 1896 merupakan satu petanda baik kepada kewujudan satu bangsa Melayu (kini Malaysia).

2.

Kepentingan Persekutuan 1896 dari segi ekonomi a. Pemusatan kuasa membawa kepada pembangunan ekonomi yang semakin meningkat. Perancangan yang lebih berkesan dan teratur dapat dilaksanakan. Kestabilan politik berjaya menarik keyakinan pemodalpemodal Eropah dan saudagar-saudagar China dari Negeri-negeri Selat melabur di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Hasil daripada pelaburan ini, sektor perlombongan bijih timah dan perusahaan perladangan terutamanya ladang getah mengalami perkembangan pesat. Teknologi baru seperti kapal korek diperkenalkan. Tanah Melayu muncul sebagai pengeluar terbesar bahan mentah bijih timah dan getah di dunia pada abad ke-20. Kemudahan infrastruktur dan sistem perhubungan bertambah maju. Pembinaan landasan kereta api dalam negeri dan luar negeri diadakan. Misalnya landasan kereta api yang menghubungkan Taiping dengan Port Weld (1885), Kuala Lumpur dengan Bukit Kuda (1886). Menjelang tahun 1903, terdapat jalan kereta api yang menghubungkan Seremban dengan Perai. Jalan kereta api ini kemudiannya dipanjangkan ke Johor Bahru dan Singapura. Jalan kereta api yang menghubungkan Gemas dengan kawasan pantai timur Tanah Melayu seperti Mentakab, Gua Musang, Tumpat, dan Bahau telah siap dibina menjelang tahun 1930-an. Bagi pembinaan jalan raya, pada tahun 1899 jalan raya utama dari Kuala Lumpur ke Ipoh, Perai, Seremban, dan Kuantan telah siap dibina. Jumlah jarak jalan raya adalah sepanjang 3862 km. Terdapat juga jalan raya yang menghubungkan Singapura dengan Perlis menjelang tahun 1928. Pendapatan Negeri-Negeri Melayu Bersekutu turut meningkat dengan perkembangan ekonomi. Pada tahun 1895, purata hasil pendapatan berjumlah 8.5 juta. Jumlah hasil pendapatan ini meningkat kepada $24 juta pada tahun 1905. Nilai eksport Persekutuan turut meningkat daripada $76 276 438 pada tahun 1905 kepada $154 794 195 pada tahun 1913. Perkembangan ekonomi membawa kepada pertambahan penduduk dengan kemasukan imigran China dan India yang kian pesat. Mereka terlibat dalam pelbagai kegiatan ekonomi seperti pelombong, penoreh getah, clan peniaga. Pada tahun 1891, Negeri-Negeri Melayu Bersekutu mempunyai penduduk berjumlah 424 218 orang. Jumlah penduduk ini telah meningkat menjadi 678 590 orang menjelang tahun 1901. Perkembangan ekonomi turut menyumbang kepada proses urbanisasi. Munculnya bandar-bandar di sekitar kawasan perlombongan bijih timah dan

b.

b. c.

c.

d.

e.

d.

f.

e.

g.

f. C. Kesimpulan

h.

Persekutuan 1896 telah membawa kepada kemajuan dan kemakmuran ekonomi. Namun demikian, pembangunan ekonomi tidak menyeluruh dan tidak seimbang. Pembangunan ekonomi hanya wujud di kawasan di mana British mempunyai kepentingan. Dari segi politik, Persekutuan 1896 merupakan langkah pertama ke arah penyatuan seluruh negeri Tanah Melayu dan setiap negeri Persekutuan mengekalkan identiti masing-masing.

i.

18

HURAIKAN BAGAIMANA KELUARGA TEMENGGUNG BERKUASA SEPENUHNYA DI JOHOR PADA AKHIR ABAD KE-19.

penghulu-penghulu Muar menandatangani surat mengakui Tengku Alam (anak [25] Sultan Ali) sebagai pengganti.

A.

Pengenalan 1. Sultan Mahmud II mangkat di Lingga pada tahun 1812. Sepatutnya Tengku Long atau Husin menaiki takhta, sebaliknya adinda baginda iaitu Tengku Abdul Rahman telah menggantikannya dengan disokong oleh Yam Tuan Muda Johor (Raja Jaafar). Pelantikan ini telah menimbulkan perselisihan antara penyokong Tengku Husin dengan Yam Tuan Muda Johor. Dengan pengaruh Raffles (British) terhadap Temenggung Abdul Rahman beliau telah menerima Tengku Husin sebagai Sultan Johor. Seterusnya Raffles telah membuat perjanjian dengan Tengku Husin pada tahun 1819 mengenai penyerahan Singapura kepada British. Johor diperintah oleh Temenggung Abdul Rahman. Sementara itu Tengku Husin menetap di Riau dan Lingga walaupun secara sah Johor kepunyaan Tengku Husin

7.

2.

A.E.H. Anson telah menawarkan Muar kepada Maharaja Abu Bakar untuk sementara sebelum satu undian dijalankan oleh Temenggung dan penghulupenghulu di Muar. Dalam usaha untuk mendapatkan undian (pemilihan), Maharaja Abu Bakar telah mengeluarkan arahan menangkap Temenggung dan penghulu-penghulu Muar ke Johor. Abu Bakar menghantar 200 orang menyerang Muar. Temenggung dan penghulu-penghulu Muar diancam. Kapal Pulai mengepung Muar. Untuk mengelakkan pertumpahan darah, Temenggung dan penghulu-penghulu Muar telah bersumpah di Masjid Umbai untuk mematuhi arahan Abu Bakar. Pada bulan September 1877 upacara pemilihan diadakan di Kesang disaksikan oleh pegawai-pegawai British. Majlis bersidang dan bersetuju melantik Abu Bakar sebagai pemerintah Muar. Pemilihan ini telah menamatkan kekuasaan wariswaris Sultan Husin ke atas takhta Johor. Peristiwa ini dinamakan Pengilhakan. Pada tahun 1885 kerajaan British telah mengadakan perjanjian dengan Maharaja Abu Bakar dan mengiktiraf beliau sebagai Sultan Johor.

8.

9. B. Isi 1. Pada tahun 1834 Sultan Husin telah berpindah dari Singapura ke Melaka dan mangkat di Umbai pada tahun 1835. Kemangkatan beliau digantikan oleh Tengku Ali (anak baginda). Pada pertengahan abad ke-19 satu pertikaian telah berlaku di antara Tengku Ali dengan Temenggung Ibrahim (anak Temenggung Abdul Rahman) mengenai hasil negeri Johor. Pada tahun 1847 Tengku Ali telah menuntut gelaran Sultan Johor daripada British, tetapi ditolak oleh British kerana British memihak Temenggung Ibrahim. British juga memujuk Tengku Ali menyerahkan pentadbiran Johor kepada Temenggung Ibrahim. Pada tahun 1855 satu perjanjian ditandatangani di antara Tengku Ali dengan Temenggung Ibrahim. (a) (b) (c) (d) (e) 5. Tengku Ali dibenarkan memakai gelaran Sultan. Menerima pencen sebanyak RM500.00 sebulan. Menyerahkan kedaulatan Johor kepada Temenggung Ibrahim. Sultan Ali berkuasa di Muar. Waris-waris Sultan Ali tidak menuntut kerajaan Johor. B.

C.

Kesimpulan Apa sahaja yang berkaitan.

2.

HURAIKAN PERUBAHAN YANG BERLAKU DALAM SISTEM PEMERINTAHAN BERAJA DAN PEMBESAR MELAYU DI PERAK DARI TAHUN 1874 HINGGA 1909. A. Pengenalan Campur tangan British di Negeri-negeri Tanah Melayu pada abad ke-19 menandakan Bermulanya proses perubahan dalam sistem dan institusi pemerintahan masyarakat Melayu tradisional. Sistem Residen (1874). Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu (1896) dan Penubuhan Majlis Persekutuan (1909) jelas memperlihatkan kemerosotan kekuasaan Sultan dan Pembesar Melayu. Dalam sistem pemerintahan British hanya terdapat sebilangan pentadbir Melayu dikekalkan di peringkat pertengahan dan di peringkat bawahan. Pentadbiran Sistem Residen (1874-1896)

3.

4.

Temenggung Ibrahim meninggal dunia pada tahun 1862 digantikan oleh Maharaja Abu Bakar. Maharaja Abu Bakar cuba meluaskan pengaruhnya ke Muar. Beliau juga sangat rapat dengan pegawai-pegawai British. 20 Jun 1877 Sultan Ali mangkat di Umbai. Jenazah Sultan Ali tidak dapat dikebumikan hampir sebulan kerana masalah pengganti. Temenggung Muar dan

1. Mulanya diperkenalkan pada tahun 1874 di Perak, seterusnya berkembang ke Selangor, Pahang, dan Negeri Sembilan. 2. Residen merupakan pentadbir sebenar walaupun beliau sepatutnya bertindak sebagai penasihat sultan. Semua urusan negeri ditentukan oleh Residen. Sultan hanya berkuasa dalam hal yang berkaitan dengan agama Islam dan adat Melayu. Pentadbiran negeri dijalankan atas nasihat Residen.

6.

19

3.

Sistem pentadbiran baru ini berbentuk birokrasi. Pentadbiran negeri ditadbirkan oleh para pegawai British. Pejabat-pejabat dibuka untuk melicinkan pentadbiran, memungut cukai, menetapkan undang-undang, dan mengawal keamanan. Sistem perundangan berdasarkan kehakiman British. Hakim-hakim dilantik untuk melaksanakan sistem kehakiman ini. Sultan/pembesar kehilangan kuasa untuk menjatuhkan hukuman. Majlis Mesyuarat Negeri menggantikan Majlis Sultan. Walaupun sebagai Presiden Majlis Negeri, segala keputusan Majlis dibuat oleh Residen. Sultan kehilangan kuasa pentadbiran termasuk tidak dibenarkan mempunyai tentera sendiri. Bidang keselamatan terletak di bawah kekuasaan Residen. Pentadbiran British telah mempengaruhi pelantikan Sultan baru. Sebelum kedatangan British, seorang Sultan dilantik mengikut keturunan dan mendapat persetujuan daripada para pembesar. Dengan kedatangan British, Sultan yang dilantik daripada golongan yang tidak menentang pentadbiran British, misalnya Sultan Yusuf.

4.

Sultan-sultan mengkritik pemusatan kuasa di tangan Residen Jeneral. Mereka menggesa dasar pengagihan kuasa dan menggesa bilangan pegawai Melayu ditambah dalam perkhidmatan kerajaan. Penubuhan Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909

4.

E.

5.

1. Bertujuan untuk menambah kuasa pentadbiran Sultan dan Residen-residen British. Anggota Majlis Persekutuan terdiri daripada Pesuruhjaya Tinggi (sebagai Presiden), empat orang Sultan, empat orang Residen, dan empat orang ahli tidak rasmi. 2. Majlis Persekutuan mengurangkan lagi kuasa Sultan. Sultan menjadi ahli biasa dan tidak mempunyai undi pemutus. Majlis ini boleh menjalankan urusan tanpa kehadiran Sultan. Semua perundangan yang diluluskan ditandatangani oleh Pesuruhjaya Tinggi dan bukan oleh Sultan. 3. F. Kuasa Majlis Negeri bertambah merosot. Semua dasar penting diluluskan oleh Majlis Persekutuan yang dikuasai oleh Pesuruhjaya Tinggi. Kesimpulan Perlaksanaan Sistem Residen, Sultan dan pembesar kehilangan kuasa pentadbiran. Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu 1896 dan Majlis Mesyuarat Persekutuan 1909 turut gagal mengembalikan kuasa Sultan dan pembesar Melayu. Pentadbiran baru menimbulkan rasa tidak puas hati dan mengakibatkan penentangan pembesar Melayu di Perak dan Pahang. Tuntutan supaya pengagihan kuasa diadakan. Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu juga menimbulkan rasa tidak puas hati di kalangan Sultan dan menuntut pengagihan kuasa.

6.

C.

Perubahan Kedudukan Pembesar Daerah dan Penghulu 1.

1. Seorang Pegawai Daerah British dilantik bagi mengambil tugas pungutan cukai daripada pembesar daerah. Pembesar daerah diberi bayaran elaun dan pencen. Pembesar daerah dilarang menyimpan hamba. Sistem Kerah untuk urusan peribadi juga dihapuskan. 2. Tugas-tugas pentadbiran daerah diletakkan di bawah kekuasaan Pegawai Daerah yang berkuasa penuh seperti ke atas tanah. Kutipan hasil, dan kehakiman. 3. Institusi penghulu masih dikekalkan tetapi diletakkan di bawah kawalan Pegawai Daerah. Pencalonan dan perlantikan penghulu dibuat oleh British. Penghulu merupakan pegawai bergaji, berpencen, dan boleh dinaikkan pangkat dan ditukarkan ke kampung lain. Hak-hak dan tanggungjawab penghulu tertakluk di bawah undang-undang negeri. D. Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu 1896

2.

3.

MEKANTILISME MERUPAKAN FAKTOR UTAMA PERLUASAN KUASA BRITISH DI TANAH MELAYU PADA ABAD KE-19. BINCANGKAN.

1. Dengan penubuhan Persekutuan, semua urusan pentadbiran dipindah daripada Sultan dan Residen kepada Residen Jeneral di Kuala Lumpur. Pesuruhjaya Tinggi yang berada di Singapura tidak berupaya langsung mengawal dan mengawasi Residen Jeneral. 2. Sultan-sultan Melayu dikehendaki menurut nasihat Residen Jeneral dalam semua hal pentadbiran. Residen Jeneral mempunyai hak penuh ke atas keempat-empat buah negeri itu. Persekutuan 1896 merosotkan lagi kekuasaan Sultan. 3. Lebih ramai pegawai British diambil dalam jawatan-jawatan Persekutuan. Persekutuan 1896 menuju ke arah pemerintahan langsung bertanding dengan pemerintahan secara tidak langsung semasa Sistem Residen.

A. 1.

Pengenalan. ( 3 markah) Mekantilisme bermaksud dasar perdagangan yang dijalankan oleh pedagangpedagang Eropah di Asia. Kuasa-kuasa mekantilisme Barat ialah seperti Portugal, Sepanyol, Belanda, British dan Perancis. British merupakan salah sebuah kuasa Barat yang telah berjaya mengukuhkan kedudukan di Asia khususnya di Tanah Melayu. Faktor mekantilisme ini telah mendorong British untuk meluaskan pengaruhnya sehingga membawa kepada campurtangan ke atas Tanah Melayu. Bagaimanapun terdapat faktor-faktor lain yang turut menjadi sebab pihak British untuk meluaskan pengaruhnya di Tanah Melayu seperti agama, Terusan Suez dan Kapal Wap.

2.

3.

20

B. a. 1. i.

Campurtangan Kuasa British Di Tanah Melayu. ( 2O markah) Faktor Mekantilisme ( 8 markah ) Bahan Mentah. (5 markah) Pada abad ke-15 dan 16, kuasa-kuasa Eropah menumpukan perhatian kepada penguasaan kawasan-kawasan yang kaya dengan rempah ratus, dan bahan galian. Penguasaan kawasan-kawasan rempah dan jalan perdagangan di Timur memberi sumber kekayaan kepada Negara-negara Eropah. Tambahan pula, hanya barang-barang rempah dan barang-barang Cina dan India atau kepulauan Melayu sangat mahal menarik minat perdagang-pedagang Eropah untuk terus menguasai Negara-negara tersebut. Pedagang-pedagang British mendapat keuntungan yang lumayan hasil penjualan bijih timah di pasaran Eropah. Hasil bijih timah dianggap sebagai emas hitam di kalangan mereka. Sumber bijih timah banyak terdapat di Perak, Selangor dan Sungai Ujong (Negeri Sembilan) dan menguntung kepada raja-raja Melayu. Kepulauan Melayu kaya dengan bijih timah, besi, emas dan arang batu. Kekayaan bahan mentah ini telah mendorong kuasa British menjalankan dasar Imperialisme di Tanah Melayu. Bahan mentah sangat diperlukan dalam perindustrian di Eropah. Tambahan pula bahan mentah mendapat pasran yang sangat menguntungkan di Eropah. Bahan mentah seperti rempah dijadikan bahan untuk memanaskan badan dan juga sesuai dijadikan dalam ramuan makanan. Begitu juga keperluan bijih besi yang sangat diperlukan dalam perindustrian mengetin. Penyimpanan makanan dalam tin sangat sesuai untuk tahan lama dan ini sememangnya diperlukan untuk askara-askar British. Revolusi Perindustrian (2markah) Revolusi Perindustrian telah menambah permintaan terhadap barang-barang bahan mentah dari Asia seperti bijih besi, arang batu dan bijih besi. Di samping itu juga kilang telah mula memperkenalkan kaedah baru mengetin makanan. Kaedah ini penting untuk faedah penyimpanan bekalan makanan yang lebih lama kepada tentera. Penguasaan kuasa Eropah di Timur akan membuka pasaran yang luas di Asia akan memberi keuntungan untuk peningkatan keluaran kilang. Pada masa itu, British juga sedang menguasai India yang merupakan sebuah wilayah yang berpenduduk ramai. Oleh itu, dengan menguasai Tanah Melayu, barangan keluaran mereka akan terjual sepenuhnya. Faktor-faktor lain. ( 12 markah ) Terusan Suez Dan Penggunaan Kapal Wap Pembukaan Terusan Suez pada tahun 1869 telah memendekkan jalan-jalan perdagangan dari Eropah ke Asia. Terusan yang menghubungkan Laut Mediterranean dengan Laut Merah ini dibina oleh Syarikat Perancis. Begitu juga kemajuan dari segi penggunaan kapal Wap. Penggunaan kapal-kapal Wap mempercepatkan perjalanan dan dapat membawa muatan yang lebih banyak serta meningkatkan hasil pengeluaran dan pasaran Eropah. Penyebaran agama. Faktor keagamaan menjadi pendorong untuk kuasa-kuasa perdagangan Eropah bergiat aktif di rantau Asia. Sebelum ini, perdagangan Arab menguasai jalan perdagangan di Asia. Di samping menyebarkan agama Islam, pedagang Arab juga giat menjalankan aktiviti perdagangan dengan memonopoli hasil bahan mentah di rantau Asia. Mereka menjualnya dengan harga yang sangat tinggi di pelabuhan Barat. Keadaan ini menyebabkan pedagang-pedagang Barat berusaha menamatkan monopoli pihak Arab.

ii.

iii.

Kesan Perang Salib pada abad ke-13 juga telah membawa kepada permusuhan di antara pedagang Arab dengan orang Barat. Permusuhan membawa kepada penyekatan penyebaran agama dan monopoli perdagangan oleh bangsa Arab. Tambahan pula para paderi telah mendesak agar mekantilisme hendaklah dilancarkan agar penyebaran agama kristian berjalan dengan lancar. Gerakan mekantilisme telah disokong oleh Raja-Raja Negara Eropah. Kebimbangan Campurtangan Kuasa Barat yang lain. Pihak British juga merasa bimbang terhadap kemungkinan campurtangan kuasakuasa Eropah yang lain terutamanya Itali, Jerman, dan Russia. Hal ini kerana pada tahun 1870-an, terdapat persaingan yang kuat oleh kuasakuasa Eropah bagi mendapatkan tanah jajahan yang boleh mendatangkan sumber bahan mentah dan pasaran bagi barangan mereka terutama selepas tercetus Revolusi Perindustrian di Eropah. K.G. Tregonining dalam bukunya A History Of Malaya menjelaskan kebimbangan Inggeris terhadap penutupan segala peluang untuk menguasai ekonomi seandainya kuasa-kuasa asing ini mengambil kesempatan atas keadaan anarki di negeri-negeri tersebut untuk campurtangan terlebih dahulu. Kuasa Eropah yang jelas merupakan ancaman kepada British ialah Jerman. Jerman telah menjadi persaing British dalam perdagangan di Asia. Persaingan ini merancakkan lagi penguasaan Barat ke Asia. Pertukaran Kerajaan Parlimen British. Perubahan dalam parlimen British telah menjadi faktor pihak British untuk meluaskan pengaruh di Tanah Melayu. Pada mula pejabat Tanah Jajahan bersikap liberal dan tidak bersikap agresif. Walau bagaimanapun, antara tahun 1871-1874, pegawai-pegawai tertinggi di Pejabat Tanah Jajahan telah memulakan usaha agresif iaitu apabila Parti Konservatif telah menguasai parti politik dan kerajaan Inggeris. Keadaan Negeri-negeri Tanah Melayu. Perluasan kuasa British juga disebabkan keadaan Tanah Melayu yang mengalami keadaan huru hara. Pada tahun 1860-an hingga 1870-an, terdapat keadaan yang tidak tenteram iaitu melibat pergaduhan kongsi gelaqp dan kegiatan perlanunan. Hal ini merupakan ancaman terhadap keselamatan Negeri-negeri Selat dan boleh menyebabkan proses pengeluaran bijih timah tergendala. Menurut J. Kennedy dalam bukunya A History of Malaya, keadaan yang berlaku di Tanah Melayu telah mengancam keselamatan negeri Selat dan sekaligus mengancam pengeluaran bijih timah serta sumber pendapatan pihak British. Keadaan ini juga turut didesak oleh para pegagang Eropah supaya peluasan kuasa perlu ke atas Tanah Melayu. Kesimpulan. ( 2 markah ) Faktor mekantilisme merupakan pendorong pihak British untuk meluaskan pengaruh ke atas Tanah Melayu. Tambahan pula dengan Kemunculan Revolusi Perindustrian maka keperluan bahan mentah seperti bijih timah menjadi agenda utama untuk menguasai jalan perdagangan dan seterusnya meluaskan pengaruhnya. Bagaimanapun terdapat faktor-faktor lain yang mempengaruhi pihak British untuk meluaskan pengaruh di Tanah Melayu. Ekoran daripada keperluan tersebut, pihak British telah mula campurtangan ke atas Negeri-negeri di Tanah Melayu setelah termeterai Perjanjian Pangkor pada tahun 1874.

ii.

3. i. ii.

iii.

iii.

iv.

v.

iv.

vi.

4. i.

2. i.

ii.

5. i.

ii.

ii. iii.

b. i.

ii.

C. i.

2. i.

ii.

21

KAJIKAN MAKSUD PERJANJIAN INGGERIS-BELANDA 1824 DAN BERIKAN KESANKESAN KEPADA TANAH MELAYU. A. i. Pengenalan. (3 markah) Belanda mempertikaikan tindakan Stamford Raffles membuka Singapura kerana Belanda mendakwa Singapura dibawah lingkungan pengaruhnya. Belanda bimbang kemajuan Singapura akan menjejaskan perdagangan di Betawi. British enggan menyerahkan Singapura kepada Belanda kerana yakin dengan keupayaan Singapura sebagai pelabuhan yang maju. Ketegangan kedua-dua belah pihak ini diselesaikan melalui Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 atau dikenali sebagai Persetiaan London. Persetiaan ini telah menyebabkan perubahan kepada masyarakat Tanah Melayu dan juga kedua-dua pihak British dan Belanda.

menguasai perdaganga di kepulauan Melayu iaiti dasar monopoli di Timur. Bagi pihak British pula lebih bersifat perdaganga bebas. Keadaan ini menyebabkan perdagangan di Singapura lebih maju kerana tidak ada penindasan dan tekanan cukai seperti mana yang dikenakan oleh pihak Belanda. 6. Dasar Raffles di Sumatera. Stamfor Raffles ingin menyekat perluasan pengaruh Belanda di Timur. Raffles cuba meluaskan pengaruh British di Sumatera. Kerajaan Belanda membantah dengan kerasnya. Tekanan-tekana ini membawa kepada perang dingin di antara pihak Belanda dengan pihak British. Seterusnya membawa kepada Persetiaan London 1824. Persetiaan ini merupakan satu tamparan hebat yang sangat bmendukacitakan bagi sejarah tanah air. Ini kerana kedua-dua pihak Barat iaitu Belanda dan British telah memecah belahkan rumpun bangsa Melayu semata-mata hendak memelihara kepentingan mereka sendiri. Oleh yang demikian, bagi memelihara kehidupan dan kemajuan kedua-dua pihak, kerajaan InggerisBelanda terpaksa menandatangani perjanjian Inggeris Belanda atau dikenali Persetiaan London 1824 iaitu pada 17. Mac 1824. Di antara syarat-syaratnya:A. Syarat Kawasan 1. 2. 3. Belanda mengiktirafkan penempatan British di Singapura. Belanda berjanji tidak akan membuka penempatan baru di Tanah Melayu. British menyerahkan Bangkahulu kepada Belanda, sementara Belanda menyerahkan Melaka kepada British dan membayar hutang lama Inggeris yang berjumlah $100,000. British tidak akan membuka penempatan baru di Selatan Singapura. Inggeris dan Belanda tidak dibenarkan menyerahkan kawasan masingmasing kepada mana-mana kuasa Eropah lain kecuali Inggeris menyerahkan kepada Belanda atau sebaliknya. Syarat Perdagangan. Kapal-kapal dagang inggeris dibenarkan singgah di Pelabuhan Belanda dan sebaliknya dengan bayaran cukai tertentu. Belanda dibenarkan menjalankan monopoli perdagangan di Kepulauan Nusantara. Kedua-dua kuasa ini tidak dibenarkan menggangu perdagangan tempatan dan hendaklah menggemblengkan tenaga membasmi perlanunan di perairan Belanda-Inggeris. Ingeris tidak dibenarkan berdagang di Pulau Maluku.

ii.

iii.

B. 1.

Isi. (Faktor-Faktor). Pembukaan Singapura. Selepas Perang Napoleon tamat (1793-1815), pihak SHTI berusaha mencari sebuah pelabuhan baru yang sesuai sebagai jalan perdagangan diantara Selatan Selat Melaka dengan Selat Sunda, sebuah pelabuhan bebas dan menyekat monopoli perdagangan pihak Belanda. Pembukaan Singapura oleh Stamfor Raffles dari Sultan Hussein menimbulkan rasa tidak puashati pihak Belanda. Singapura bakal menyaingi monopoli perdagangan Belanda di Betawi. Belanda menggunakan alasan supaya Singapura diserahkan kepada pihak Belanda kerana terletak di bawah pengaruh Belanda. Ketegangan ini berakhir dengan Persetiaan London. 2. Masalah Kewangan Negeri Belanda. Selepas Perang Napoleon, Belanda menghadapi krisis kewangan yang amat runcing. Apabila pendudukan semula Belanda di Selat Melaka dann Betawi telah menimbulkan satu masalah untuk memulihkan kewangan yang dihadapi Negara Belanda. Semua wilayah-wilayah jajahan Belanda terpaksa menampung masalah ini. Di tambah dengan masalah pemberontakan atau kekacauan oleh pejuang-pejuang Indonesia yang menentang secara kekerasan terhadap pendudukan Belanda di Indonesia. Masalah tersebut menyebabkan Belanda terdesak memperolehi Singapura sebagai pelabuhan yang maju dengan mempertikaikan pendudukan pihak British. 3. Dasar Persahabatan Inggeris- Belanda. Pihak Belanda perlu berterima kasih kepada Inggeris kerana bantuan dan pertolongan semasa Perang Napoleon (1793-1815). Tambahan pula Raja Belanda iaitu Raja William V telah dibenarkan berlindung di England. Keikhlasan Inggeris terserlah apabuila menyerahkan pelabuhan Betawi dan Melaka walaupun mendapat tentangan pihak SHTI. Kesanggupan ini telah menyebabkkan hubungan ini perlu dibuat persetiaan agar tidak membawa kepada masalah perperangan. 4. Faktor Keagamaan. Keagamaan yang dianuti oleh kedua-dua Negara tersebut merupakan mahzab yang sama iaitu mangamalkan mazhab Proteston. Masyarakat Negara-negara Eropah yang lain mempunyai pegangan Mazhab Khatolik. Masyarakat ini tidak mahu berbaik-baik dengan Negara England yang mempunyai mazhab lain. Oleh kerana masyarakat Belanda mempunyai pegangan sama dengan England, maka perlulah kedua-dua pihak berbaik-baik untuk menyebarkan pengaruh ke arah timur. 5. Dasar Perdagangan yang Berbeza. Belanda mengamalkan dasar perdagangan yang berbeza berbanding dasar perdagangan pihak British. Perdagangan Belanda lebih bersifat monopoli iaitu ingin

4. 5.

B. 1. 2. 3.

4. C. 1.

Kesan-kesan. Politik. Pengasingan wilayah kepulauan Rumpun Melayu ( Tanah Melayu dan Indonesia. Singapura dan negeri-negeri di utaranya milik penjajah Inggeris. Manakala Sumatera hingga ke selatannya menjadi milik Belanda. Empayar Johor telah berpecah kepada dua wilayah berasingan iaitu Johor dan Riau-Lingga. Kesan jangka panjang daripada perjanjian InggerisBelanda ialah pihak Inggeris mula melaksanakan dasar Imperialisme dengan lebih luas lagi di Tanah Melayu. Pihak Inggeris telah mengukuhkan imperialisme di Tanah Melayu melalui Penubuhan Negeri-negeri Selat, Pemindahan Pusat Pentadbiran Tanah Jajahan dari India ke London dan Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Penubuhan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu. Keadaan ini seterusnya membayar kepada dasar Kolonialisme di Tanah Melayu. Persaingan Inggeris-Belanda masih lagi berterusan iaitu perdagangan di

22

Timur. Permasalahan setelah persetiaan ini hanya tamat di Eropah sahaja. Sebaliknya di timur persaingan terus wujud kerana masing-masing ingin menguasai sumber bahan mentah. Dan isu yang berkaitan di Borneo. 2. Ekonomi. Inggeris tidak bimbang terhadap penguasaan ekonomi kerana perjanjian ini telah membolehkan pihak Inggeris mengekploitasikan ekonomi di Tanah Melayu. Pihak Inggeris telah menjalankan dasar monopoli perdagangan tanpa bersaing dengan pihak Belanda di Tanah Melayu. 3. Sosial. Perubahan terhadap pertambahan penduduk dan imigran-imigran China dan India kerana pembukaan kawasan ekonomi yang lebih luas. Kesan jangka panjang ialah membawa kepada perbezaan ekonomi, social dan Politik bagi penduduk di Tanah Melayu. Selain itu juga masalah perlanunan ini tidak dapat mendapat kerjasama kedua-dua pihak. Kegiatan aperlanuan masih berleluasa. Pihak Belanda hanya menghapuskan kegiatan perlanuan ini di kawasan pengaruh mereka sahaja. D. Kesimpulan. Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 termeterai atas sebab politik dan ekonomi. Persetiaan ini juga telah menamatkan maslah yang lahir kedaua-dua pihak di Timur. Keduadua pihak masing-masing menjaga kepentingan di Timur dan inging meluaskan pengaruh mereka di Timur. Britoish dan Belanda berjaya menegakkan kuasa mereka di kawasan lingkungan pengaruh mereka masing. Keadaan ini membawa kepada perluasan kuasa pihak British di Tanah Melayu seperti campurtangan di Perak dan seterusnya negeri Melayu yang lain. BINCANGKAN PROSES IMPERIALISME BRITISH DI TANAH MELAYU MENJELANG TAHUN 1820-AN. Pengenalan. ( 2 markah ) 1. Dasar imperialisme merupakan dasar pegangan kuasa-kuasa Eropah yang dipraktikkan terutamanya pada abad ke-19 untuk menguasai tanah jajahan kerana kepentingan ekonomi, sosial dan politik. 2. British muncul sebagai sebuah negara mekantilisme pada permulaan abad ke-17. Seterusnya mengiatkan dengan melaksanakan dasar imperialisme di Tanah Melayu pada awal abad ke-19. Isi-Isi Perbincangan. A. Perbincangan Imperialisme diAsia Tenggara.( 5 markah ) 1. Pada tahun 1600, Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) ditubuhkan untuk berniaga di timur. Syarikat ini telah menghantar ekspedisi-ekspedisi ke timur di bawah pimpinan James Lancester pada tahun 1602, Henry Middleton dan David Middleton pada tahun 1610. Loji-loji perdagangan Inggeris telah didirikan di kawasan Timur. 2. Namun, loji-loji perdagangan ini telah menimbulkan persaingan antara Inggeris dengan Belanda sehingga mencetuskan pembunuhan beramai-ramai dan beberapa orang Inggeris di Pulau Ambon. 3. Akibat peristiwa di Ambon, pihak SHTI terpaksa menutup loji-loji perdagangan di Timur dan balik ke India. 4. Pada abad ke-17, hubungan perdagangan SHTI dengan China telah menguntungkan pihak British di Eropah. Keadaan ini menyebabkan SHTI

5.

memerluka sebauh pusat perdagangan dan pelabuhan persinggahan yang sesuai di antara India dengan China. Pelabuhan persinggahan amat perlu bagi mengisi bekalan dan membaiki kapal dalam pelayaran mereka ke India atau China sehingga tibanya angin monsun yang sesuai untuk meneruskan perjalanan perdagangan. Keinginan ini akhirnya menyebabkan SHTI membuka pertempatan di Pulau Pinang pada tahun 1786. Imperialisme di Pulau Pinang. ( 6 markah ) Pada tahun 1780-an, Sultan Kedah iaitu Sultan Abdul Mukarram Syah (17781798) telah meminta bantuan SHTI untuk menentang serangan Siam. Baginda telah menawarkan Pulau Pinang kepada SHTI untuk dijadikan pangkalan perdagangan dan pelabuhan persinggahan. Namun begitu Francis Light, wakil SHTI telah menyakin Sultan Abdullah bahawa SHTI akan mempertimbangkan walau beliau sedar bahawa SHTI tidak akan memberi perlindungan kepada Kedah. Francis Ligth telah menggunakan tipu muslihat dengan menabur janji-janji kosong kepada Sultan Abdullah. Pada 11 ogos 1786, Inggeris secara rasmi telah berjaya menduduki Pulau Pinang. Di bawah pentadbiran Francis Light, Pulau Pinang telah mengalami kemajuan yang pesat dan menyebabkan berlakunya pertambahan penduduk. Keadaan ini telah menyebabkan Pulau Pinang terpaksa bergantung kepada kedah untuk mendapatkan bekalan makannan. Oleh sebab permusuhan masih berterusan anatara Inggeris dengan kedah, maka SHTI berasa perlu untuk mengambil Seberang Prai iaitu sebuah wilayah yang bertentangan dengan Pulau Pinang dan sesuai untuk dijadikann kawasan pertanian. Pihak Inggeris telah berunding dengan Sultan Kedah dan berjaya menandatangani perjanjian pada tahun 1800. Syarat-syarat perjanjian ialah Sultan Kedah bersetuju menyerahakn Seberang Perai kepada SHTI. Manakala pihak SHTI bersetuju menambahkan ganti rugi daripada SP $ 6000 kepada SP$ 10, 000 setahun selagi syarikat menduduki Pulau Pinang. Imperialisme di Singapura. ( 4 markah ) Pada tahun 1818, Gabenor Jeneral India iaitu Lord Hastings telah menghantar Sir Stamford Raffles untuk mencari sebuah pangkalan di Acheh atau Riau. Raffles mendapati bahawa Singapura mempunyai kedudukan yang strategik, iaitu terletak di Pintu masuk Selat Melaka dan Sunda dan seterusnya amat sesuai untuk mengawal monopoli perdagangan Belanda di Hindia Timur. Pada masa itu Singapura adalah sebahagian daripada Empayar Johor dan ditadbir oleh Temenggung Abdul Rahman. Pada tahun 1819, Stanford Raffles telah menandatangani satu perjanjian sementara dengan Temenggung Abdul Rahman. Bagaimanapun Raffles memerlukan pengesahan daripada Sultan Johor iaitu Sultan Abdul Rahman yang berada di Riau dan tertakluk kepada pengaruh Belanda. Oleh yang demikian, Raffles telah menggunakan pemasalahan perebutan tahta di Johor Riau untuk memenuhi permintaan bagi pengesahan perjanjian tersebut. Oleh itu, Raffles telah memujuk Temenggung Abdul Rahman supaya melantik Tengku Hussein iaitu putera Sultan Mahmud II yang telah diketepikan sebagai pemerintah. Tengku Hussein telah menerima tawaran itu dan menaiki takhta kerajaan Johor dengan gelaran Sultan Hussein Muhammad Syah. Pada Februari 1819, Sultan Hussein dan Temenggung Abdul Rahman telah menandatangani perjanjian rasmi dengan Raffles. Singapura diserahkan kepada SHTI dengan rasminya.

B. 1.

2.

3.

4.

5. 6.

C. 1.

2.

3.

4.

23

D. Persetiaan Inggeris Belanda 1824 dan Perpecahan Wilayah Kepulauan Melayu. (6 markah) 1. Pembukaan pertempatan loji perdagangan British di Singapura pada tahun 1819 telah ditentang oleh Belanda. Selain daripada faktor dalaman yang dihadapi oleh Kompeni Belanda berkaitan masalah kewangan namun pendudukan SHTI lebih memberi persaingan kepada Belanda. 2. Belanda berpendapat bahawa Singapura adalah sebahagian daripada kawasan pengaruhnya dan mengancam akan menggunakan kekerasan untuk mengusir British keluar dari Singapura. 3. Bantahan ini berakhir apabial termeterai Perjanjian Inggeris-Belanda 1824 ataupun Pesetiaan London 1824. Syarat-syarat Perjanjian Inggeris Belanda 17 Mac 1824. Belanda mengiktirafkan petempatan British di Singapura. Belanda Berjanji tidak akan membuka pertempatan baru di Tanah Melayu. British menyerahkan Bangkahulu kepada Belanda, Sementara Belanda menyerahkan Melaka kepada British. British berjanji tidak akan membuka pertempatan baru ke selatan Singapura. 4. Perjanjian ini telah menyebabkan Kepulauan Melayu terbahagi kepada dua kawasan pengaruh. Semenanjung Tanah Melayu dan Singapura di bawah pengaruh British, manakala Riau dan Lingga di bawah pengaruh Belanda. Ini memberi peluang kepada British untuk meluaskan pengaruhnya di semenanjung Tanah Melayu tanpa gangguan kuasa Barat yang lain. Imperialisme British terus bertambah luas dengan memperkukuhkan lagi campurtangan di Tanah Melayu. Pada tahun 1826, pihak British telah mencantumkan negeri Pulau Pinang, Melaka dan Singapura dengan menubuhkan negeri-negeri Selat. Langkah ini bertujuan meneyeragamkan pentadbiran dan menjimatkan perbelanjaan. Pusat pentadbiran terletak di India. Pada tahun 1867, pentadbiran negeri-negeri Selat dipindahkan dari India ke London. Pada tahun 1826, SHTI British telah menandatangani Perjanjian Burney untuk mengiktirafkan pendudukan Siam di Kedah. Namun terdapat perselisisihan yang memaksa Perjanjian Low di tandatangani pada 1826. Perjanjian ini telah mengambarkan negeri-negeri Melayu terus di bawah penguasaan pihak Inggeris.

JELASKAN SEBAB-SEBAB BERLAKUNYA PERUBAHAN DARIPADA DASAR TIDAK CAMPURTANGAN KEPADA DASAR CAMPURTANGAN BRITISH DI NEGERI-NEGERI MELAYU PADA TAHUN 1874. ( British telah mengubah dasar tidak campurtangan kepada dasar campurtangan mereka di Tanah Melayu atas desakan para Saudagar dan Pelabur asing. Bincangkan.) A. Pengenalan. (2 markah) Pihak British pada keseluruhannya sememang mengamalkan dasar tidak campurtangan sehingga 1873. Pihak British enggan campurtangan dalam hal-ehwal negerinegeri Melayu. Segala usaha untuk menjalinkan hubungan dengan pemerintah tempata n atau untuk membentuk jajahan baru dilarang oleh kerajaan British. British bimbang penglibatan mereka akan menyebabkan perang dengan pemerintah tempatan. Namun demikian terdapat sebab-sebab di mana pihak British telah campurtangan sebelum 1874. B. i. Isi.( 20 markah) Latar belakang peluasan pihak British Inggeris menguasai tiga pangkalan perdagangan sebelum tahun 1874. Kemudiannya, Pulau Pinang, Melaka dan Singapura dcantumkan menjadi Negeri-negeri Selat. Pada masa itu, kepentingan Inggeris ialah menjaga keselamatan dan pertahanan India serta menguasai jalan laut ke China. Dasar tidak campurtangan diamalkan oleh Inggeris dalam hal-ehwal Negeri-negeri Melayu kerana pengalaman mereka memperlihatkan imperialisme atau perluasan tanah jajahan boleh menimbulkan risiko yang tidak menguntungkan. Misalannya tindakan pihak British untuk me ngambil dan memasukkan Naning menjadi wilayah Melaka telah mencetuskan peperangan yang banyak menelan belanja dan hasil yang diperoleh dari Naning pula adalah sedikit. Syarikat Hindia Timur Inggeris (SHTI) berpendapat bahawa campurtangan dalam hal-ehwal Negeri-negeri Melayu boleh menyebabkan pertambahan beban kewangan bahi SHTI. Manakala orangorang Inggeris tidak dihalang oleh SHTI atau Inggeris terutamanya golongan saudagar untuk campurtangan dalam hal-ehwal Negeri-negeri Melayu. ii. a. Sebab-sebab Perubahan Dasar Campurtangan. Desakan Saudagar-Saugadar Inggeris. Pihak British terpaksa menilai semula dasar tidak campurtangan dalam hal-ehwal Negeri-negeri. Melayu pada suku terakhir kurun ke-19. Pihak British didesak mengubah dasar oleh golongan saudagar swasta dan pegawai-pegawai colonial negeri-negeri Selat kerana melihat Negeri-negeri Melayumempunyai hasil kekayaan, terutamanya hasil-hasil bumi seperti bijih timah dan dipercayai juga kaya dengan emas. Saugadar-saudagar negerinegeri Melayu tertarik untuk melabur dalam bidang perlombongan, terutamanya di Perak dan Selangor. Mereka telah pun mula melabur secara kecil-kecilan sejak tahun 1850-an. Golongan saudagar bimbang untuk melabur secara besar-besaran dan meluas disebabkan pentadbiran dan kestabilan politik di negeri-negeri Melayu tidak dapat menjami keselamatan modal mereka. b. Pergolakan Politik dan Isu Keselamatan. Keadaan politik peribumi di negeri-negeri Melayu, terutamanya Perak, Selangor dan negeri Sembilan. Pertikaian di kalangan golongan kerabat diraja disebabkan perebutan kawasankawasan yang dipercayai kaya dengan bijih timah dan masalah penggantian ke atas takhta kerajaan. Konflik negeri-negeri Melayu tidak terkawal disebabkan wujudnya persaingan di kalangan saudagar-saudagar Cina dan kumpulan-kumpulan kongsi-kongsi gelap yang bertentangan iaitu Gee Hind an Hai San. Kekacauan yang berlaku sering merebak ke negeri-negeri Selat dan kerajaan India agak lemah untuk menangani masalah ini. Saudagar-

5.

6.

Kesimpulannya. ( 2 markah ) 1. Pihak Inggeris datang ke Tanah Melayu untuk menjalankan urusan perdagangan. Oleh sebab Tanah Melayu adalah laluan perdagangan yang baik dan strategik serta mempunyai potensi ekonomi yang berkembang, maka pihak Inggeris telah menduduki dan mengiuasainya. 2. Pertapakan STHI di Pulau Pinang, dan Singapura dan seterusnya perjanjian Inggeris Belanda 1824 telah memberi perluang perluasan imperialisme British pada tahun 1820-an. Ini mendiorong penglibatan Inggeris secara langsung di Negeri-negeri Melayu pada tahun 1870-an.

24

saudagar Negeri-negeri Selat mendesak supaya kawalan keselamatan ke atas Negerinegeri Selat dipindahkan daripada kerajaan India ke Pejabat Tanah Jajahan di London. Pentadbiran dan pemerintahan ke atas Negeri-negeri Selat dipindahkan ke London pada tahun 1867 tetapi saudagar-saudagar masih tidak puas hati dan mendesak kerajaan Inggeris supaya campurtangan ke atas negeri-negeri Melayu. c. Tekanan-Tekanan Ekonomi. Permintaan terhadap bijih timah telah meningkat disebabkan Perang Saudara Amerika pada kurun ke-19. Bijih timah diperlukan untuk membuat pelbagai barang keperluan tentera seperti tong-tong untuk simpanan minyak, simpanan makanan dan peralatan peperangan. Revolusi Perindustrian di beberapa buah Negara di Eropah juga telah meningkatkan permintaan terhadap bijih timah, termasuk dari Tanah Melayu. Hal ini berlaku kerana persaingan yang hebat dalam perdagangan hasil-hasil keluaran Negeri-negeri Melayu. Bagi golongan saudagar, cara yang terbaik bagi menangani masalah mereka adalah dengan perluasan kawalan British ke atas Negeri-negeri Melayu. d. Persaingan Kuasa-kuasa Barat Dan Imperialisme. Semangat imperialisme dan perlumbaan mencari tanah jajahan telah meningkat dikalangan negernegera Eropah menjelang tahun 1870-an. Kebimbangan ini menjadi satu galakan pihak British mengubah dasar camputangan. Setiausaha Negara, Lord Kimberly bagai tanah jajahan British membayangkan kemungkinan Jerman akan campurtangan di negeri Selangor dan ia menegaskan pendirian British yang tidak akan membenarkan sebarang kuasa asing lain daripada membentuk negeri naungan negera-negera Eropah. Sir Andrew Clark, bakal Gabenor Negeri-negeri Selat telah diarahkan supaya membuat laporan kepadanya mengenai langkah-langkah yang boleh diambil oleh Pejabat Tanah Jajahan bagi memupuk dan memulihkan keamanan dan ketenteraman demi melindungi perdagangan dan perniagaan di negeri-negeri Melayu. e. Peranan Tokoh-Tokoh Dan Pembesar-pembesar Tempatan. Kerajaan British belum bersedia mengubah dasar tetapi Inggeris terpaksa mengubah pendirian atas sikap-sikap tokoh saugadar British dan juga pembesar-pembesar tempatan. Andrew Clark mengambil inisiatif untuk campurtangan dalam hal-ehwal politik Perak awalaupun arahan yang diterima sekadar membuat siasatan. Saudagar-saudagar seperti W.H Read turut berperanan dalam kejadian-kejadian yang membawa kepada campurtangan Andrew Clark di Perak. Satu pertemuan diaturkan dengan pertolongan W.H. Read, Andrew Clark, Gabenaor Negeri-negeri Selat yang diadakan di Pualau Pangkor pada 11 Januari 1874. Antara yang hadir ialah pihak-pihak yan g terlibat dalam tuntutan dtakhta di Perak, Pemimpim-pemimpin kongsi gelapCina yang bertikai, pegawai-pegawai kolonal, termasuk Andrew Clark kecuali Raja Ismail. Satu persetiaan atau Perjanjian telah ditangani yang dikenali sebagai Perjanjian Pangkor 1874; Syarat-syaratnya Syarat-syarat Perjanjian Pangkor; 1. Raja Abdullah diiktiraf sebagai Sultan Perak. 2. Raja Ismail diakui sebagai Raja Muda. 3. Sultan menerima seorang Residen British yang akan menasihat baginda dala semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agama Islam dan adapt istiadat Melayu. 4. Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak. 5. Residen, Penolong Residen, Sultan dan Pembesar dibayar gaji daripada pungutan hasil mahsul Perak.

6. 7.

Ngah Ibrahim kekal sebagai Menteri Larut dan menerima seorang Penolong Residen. Menteri Larut bertanggungjawab membiayai segala usaha mengembalikan keamanan di Perak. C. Penutup. (3 markah)

Kesimpulannya, perubahan dasar tidak campurtangan kepada dasar campurtangan pihak British disebabkan kepentingan ekonomi, perubahan politik di Britain dan persaingan dengan kuasa asing serta pergolakan politik tempatan. Di sampingan itu atas sebab kemanusiaan dan desakan tokoh-tokoh tertentu dasar telah dilaksanakan. Persetiaan atau Perjanjian Pangkor merupakan permulaan perluasan kuasa British di Perak dan seterusnya di Negeri-negeri Tanah Melayu. Seterusnya Inggeris menegakkan kawalan ke atas negeri Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang 1880-an. Keempat-empat negeri tersebut disatukan menjadi Negeri-negeri Melayu Bersekutu. HURAIKAN FAKTOR-FAKTOR CAMPURTANGAN BRITISH DI TANAH MELAYU HINGGA TAHUN 1874. A. Pengenalan. i. Dasar campurtangan British bermaksud British melibatkan diri secara langsung dalam pentadbiran negeri-negeri Melayu selepas tahun 1874. Walau sebelum ini British menyatakan tidak mengamalkan dasar campurtangan, tetapi mereka telah mengambil Pulau Pinang, Singapura serta Melaka dan membentuk Negeri-Ngeri Selat. Negeri-negeri Selat telah menjalankan hubungan dagangan yang aktif dengan negeri-negeri Melayu. ii. Sebelum tahun 1874, Inggreis sudah bertapak di beberapa buah negeri di Tanah Melayu. Pada tempoh sehingga tahun 1873, Inggeris mengamalkan dasar tidak campurtangan oleh kerajaan British di England. iii. Keadaan ini disebabkan, pihak Inggeris ingin menumpukan perhatian kepada usaha perdagangan dan tidak ingin mewujudkan pertelingkahan dengan pemimpinpemimpin tempatan. Selain itu, pihak Inggeris tidak ingin dibebankan dengan pemimpinpemimpin tempatan. Selain itu, pihak Inggeris terpaksa campurtanganTerdapat beberapa factor yang mendorong pihak British campurtangan di Tanah Melayu. C. Isi-isi. a. i. Ekonomi.

Kekayaan hasil Bumi negeri-negeri Melayu menarik perhatian British. Negeri-negeri Melayu kaya dengan bijih timah, emas bijh besi dan arang batu. Pihak British di negeri-negeri Selat merasakan mereka mereka perlu segera menguasai negeri Perak, Pahang, Selangor dan negeri Sembilan sebelum negeri-negeri tersebut jatuh ke tangan kuasa Barat yang lain. ii. Revolusi Perindustrian menyebabkan British memerlukan bijih timah untuk perusahaan mengetin makanan. Negeri-negeri Melayu yang kaya dengan bijih timah mesti dikuasai untuk mendapat bekalan bijih timah yang berterusan dan menjadi tempat memasarkan hasil keluaran kilang mereka.

b.

Terusan Suez dan Kapal Wap merancakkan persaingan.

Pada kurun ke-19, terdapat dua perkembangan penting yang berkaitan dengan jalan laut iaitu penciptaan kapal wap dan pembkaan Terusan Suez pada tahun 1869. Kapal

25

Wap dapat mempercepatakan perjalanan membawa muatan yang lebih banyak. Pembukaan Terusan Suez juga dapat memendekkan jarak perjalanan dari England ke Tanah Melayu. c. Kebimbangan Campurtangan Kuasa Eropah Lain.

ii.

British bimbang dengan kemaraan kuasa Eropah lain di Asia Tenggara. Belanda telah meluaskan kuasanya ke Hindia Timur (Indonesia) , Perancis di Indo China dan Sepanyol di Filipina. British tidak akan membiarkan kepentingannya di negeri-negeri Melayu diancam oleh kuasa Eropah yang lain terutamanya Perancis. Menurut R. Emerson, apabila Belanda mengisytiharkan perang ke atas Acheh di sekitar tahun 1871, Ini menguatkan lagi keazaman saudagar-saudagar negeri-negeri Selat dan pegawai-pegawai negaru Selat mendesak pihak kerajaan untuk bertindak segera ke atas negeri-negeri Melayu. Mereka bimbang terhadap kauasa-kuasa Eropah yang lain mengembangkan pengaruhn ya di negeri-negeri Melayu, Peranchis yang telah pun bertapak di Vietnam tidak dapat didiami begitu sahaja. Satu lagi kuasa yang sangat-sangat dibimbangkan ialah Jerman. Jika campurtangan mereka berlaku bermakna pelaburan saudagar-saudagar negeri Selat di negeri-negeri Melayu akan terancam. d. Pertukaran Kerajaan Atau Pemimpin Mengubah Dasar British. Pada tahun, Parti Konservatif telah mengambil alih pucuk pimpinan kerajaan Britain daripada Parti Liberal. Kerajaan itu telah menukar dasar tidak campurtangan kepada dasar campurtangan British di negeri-negeri Melayu. e. Desakan Para Pedagang Eropah Mencepatkan Campurtangan. Pertelingkahan di kalangan pembesar dan pergaduhan Kongsi-kongsi gelap Cina (Gee Hind an Hai San) di negeri-negeri Melayu mengakibatkan timbulnya huru-hara diTanah Melayu. Keadaan ini merugikan pedagang-pedagang di negeri-negeri Selat. Oleh yang demikian, mereka mendesak kerajaan British supaya campurtangan dan melindungi kepentingan pelaburan mereka. Pada tahun 1873, surat Setiausaha Tanah Jajahan British, Lord Kimberley bagi British untuk campurtangan. g. i. Faktor Dalaman.

Penerokaan kawasan-kawasan baru. Saudagar negeri-negeri Selat menghadapi masalah untuk membuka kawasankawasan baru. Sistem politik tradisional Melayu menyekat mereka untuk mengenalpasti dan memperolehi kawasan-kawasan baru. Mereka bukan sahaja terpaksa mendapat kebenaran dari pihak Sultan yang memerintah tetapi terpaksa mendapat kebenaran daripada pembesar-pembesar yang menguasai di sesuatu daerah. Kadang-kadang sesuatu daerah itu terdapat beberapa orang pembesar yang mendakwa berkuasa bagi daerah tersebut. Akibatnya mereka terpaksa membayar cukai kepada beberapa orang pembesar apabila membawa keluar bijih timah melalui Sungai Linggi. iii. Perebutan Kuasa. Keadaan menjadi bertambah rumit dengan berlakunya perkelahian merebut kuasa di kalangan pembesar. Profesor Khoo Key Khim di dalam bukunya ; The Wstern Malay State 1850-1873 menegaskan bahawa Bagaimanapun pun persengketaan menjadi lbih hebat di kawasan-kawasan yang mempunyai bijih timah. Sesiapa yang berjaya berkuasa di kawasan yang banyak bijih timah tidak bermakna akan mendapat kekayaan. gah Ibrahim yang menjadi pembesar di Larut dikatakan lebih kaya daripada Sultan. Belaiu memperolehi pendapat tidak kura ng daripada RM 100 000 setahun. Sedangkan kebanyakkan pembesar yang lain di Perak ti nggal di rumah-rumah kayu di sepanjang Sungai Perak. Di daerah Kelang , Raja Mahadi bersedia untuk merebut Kelang daripada Raja Abdullah apabila didapati daerah itu semakin maju. Raja Abdullah telah membawa masuk ramai saudagar Negeri-negeri Selat dan orang-orang Cina membuka perlombongan bijih timah di kawasan Kuala Lumpur dan Ampang. Apabila peperangan berlaku diantara Pihak Raja Mahadi dan Raja Abdullah, Tengku Kudin, menantu Sultan Abdul Samad juga terlalu bersemangat untuk masuk campur. Akibatnya Perang Kelang merebak ke seluruh Negeri Selangor dan melibatkan ramai pembesar-pembesar negeri serta orang-orang Cina. Keadaan yang sama juga berlaku di Sungai Ujung, kawasan yang banyak dengan bijih timah di Negeri Sembilan. Persengketaan merebut Sungai Ujung dengan Dato Bandar mulai pertengahan kurun ke-19. Ini ialah kerana perusahaan bijih timah berkembang dengan pesat akibat kemasukan saudagar Negeri-negeri Selat dan pelombong-pelombong bijih timah bangsa Cina. Perebutan kuasa di Sungai Ujung kemudiannya tidak sahaja terhad di antara Dato Kelana dan Dato Bandar tetapi melibatkan sama beberapa orang pembesar dari Sungai Ujung. Di antara mereka ialah Penghulu Rembau dan Yam Tuan Muda Raden. Apabila berlaku peperangan merebut kuasa bermakna kerja-kerja perlombongan bijih timah terjejas. Keadaan ini mestilah diatasi. iv. Penglibatan Kongsi Gelap. Kekacauan di negeri-negeri Melayu tidak sahaja berlaku di kalangan pemebsarpembesar Melayu, tetapi berlaku juga dikalangan orang-orang Cina. Apabila orang-orang Cina masuk ke negeri-negeri Melayu, mereka membawa bersama-sama tradisi berkongsi gelap. Biasanya disesuatu kawasan terdapat beberapa buah pertubuhan kongsi gelap. Ini bermakna orang-orang Cina terbahagi beberapa kumpulan walaupun mereka mendududuki di dalam satu kawasan. Kekacauan sering berlaku di anatara kumpulan-kumpulan kongsi-kongsi gelap. Di larut misalnya berlaku beberapa kali peperangan kongsi gelap diantara tahun 1861-1873. Dua kumpulan yang bertelagah ialah Kumpulan Fui Chew yang dipimpin oleh Yap Ah Loy sering bertempur dengan kumpulan Kah Yewg Chew. Peperangan ini telah memberi tamparan yang hebat terhadap pengeluaran bijih timah. Kalangan saudagar Negeri-negeri Selat percaya masalah kongsi gelap ini hanya dapat diatasi dengan campurtangan Inggeris di negeri-negeri Melayu yang berkenaan.

Perkembangan Bahan Mentah. Mulai pertengahan kurun kesembilan belas penglibatan saudagar-saudagar Selat di negeri-negeri Melayu, terutamanya Negeri-negeri Melayu Barat semakin bertambah. Ini kerana peningkatan permintaan pasaran Eropah terhadap bijih timah. Ini kerana peningkatan permintaan pasaran Eropah terhadap bijih timah. Permintaan terhadap bahan tersebut meningkat akibat perkembangannya perusahaan mengetin makanan akibat Perang Kemerdekaan Amerika tahun 1861-1865. Negeri-negeri Perak, Selangor dan Negeri Sembilan merupakan kawasan terbanyak mempunyai bijih timah di Tanah Melayu. Ramai saudagar selat melibatkan diri dalam aktiviti perlombongan di negeri-negeri Melayu yang berkenaan. Mereka membawa masuk perlombongan-perlombongan bijih timah bangsa Cina ke kawasan-kawasan yang banyak bijih timah seperti Sungai Ujung, Lukut, Kuala Lumpur, Ampang dan Larut. Pengelauaran bijih timah bertambah dengan penglibatan saudagar-saudagar Selat dan buruh-buruh Cina. Tetapi beberapa masalah yang sedia ada di negeri-negeri Melayu menyebabkan pengeluarannya tidak dapat ditingkatkan mengikut kehendak saudagarsaudagar dan pihak Inggeris. Jika masalah-masalah itu dapat diatasi bermakna aktiviti perlombongan bijih timah dapat diusahakan dengan lebih intensif. Di antara masalahmasalah yang dihadapi ialah;

26

v.

Penyediaan Kemudahan-kemudahan Asas. Pengangkutan bijih timah daripada kawasan perlombongan ke Pelabuhan dijalankan dengan menggunakan pengangkutan tradisional seperti kereta Lembu dan Perahu. Dalam keadaan-keadaan tertentu bijih timah diangkut dengan menggunakan tenaga manusia. Sistem pengangkutan tradisional tidak mampu untuk menampung pengangkutan bijih timah yang kian bertambah. Adalah mustahil untuk mengharapkan negeri-negeri Melayu memperkenalkan sistem pengangkutan moden seperti keretapi jika negeri-negeri tersebut terus kekal dengan pemerintahan yang ada. vi. Faktor kemanusiaan Frank Swettenham dalam bukunya, British Malaya menyebut bahawa Earl Of Kimberley dalam tahun 1873 menjelaskan bahawa campurtangan yang terpaksa ke atas England. Iaitu bagi menamatkan kekacauan dan melindungi mereka yang tidak berdaya daripada mangsa huru-hara di negeri-negeri Melayu. Pihak saudagar dan pemodal Negerinegeri Selat sentiasa mendesak, merayu dan menggunakan berbagai-bagai cara supayapihak kerajaan British melakukan campurtangan di negeri-negeri Melayu.. Misal nya dalam bulan September 1873 seramai 248 orang saudagar Cina yang berpengaruh di negeri-negeri Selat membuat rayuan supaya kerajaan mengambil dasar yang lebih positif ke atas negeri-negeri Melayu. Saudagar-saudagar tersebut mempunyai kepentingan pernagaan yang amat banyak di negeri-negeri Melayu. Mereka menyokong tokoh-tokoh tertentu dalam sengketa merebut kuasa di negeri-negeri Melayu. Oleh itu mereka berusaha supaya tokoh yang mereka sokong itu berjaya merebut kuasa . Dengan itu bukan sahaja pelaburan mereka terjamin, tetapi mereka akan memperolehi lebih banyak konsesi-konsesi perniagaan kelak. Mereka menyusun berbagai strategi yang mempunyai matlamat terakhir campurtangan Inggeris di negeri-negeri Melayu. Di Perak, Tam Kim Cheong dan W.h Read telah mendorong Raja Abdullah suapaya ke Singapura untuk berjumpa dengan Gabenor Negeri-negeri Selat. Mereka membantu nya menyiapkan surat untuk diserahkan kepada Gabenor yang baru tiba , Andrew Clark. Surat Raja Abdullah bertarikh 30 hb Disember 1873 itu antara lain menjemput seorang pegawai inggeris yang berkebolehan untuk menunjukkan system pemerintahan yang baik. Surat tersebut merupakan senjata untuk Andrew Clark bertindak. Beliau telah menganjurkan supaya dijemput pemimpin-pemimpin Melayu dan Cina yang bertelagah bermesyuarat di Pulau Pangkor pada 14hb Januari 1874. Perjumpaan ini telah membawa kepada Perjanjian Pangkor yang mengizinkan campurtangan Inggeris di Perak. Syarat-syarat Perjanjian Pangkor; 1. Raja Abdullah diiktiraf sebagai Sultan Perak. 2. Raja Ismail diakui sebagai Raja Muda. 3. Sultan menerima seorang Residen British yang akan menasihat baginda dala semua perkara kecuali yang berkaitan dengan agama Islam dan adapt istiadat Melayu. 4. Residen berkuasa penuh ke atas pungutan cukai di Perak. 5. Residen, Penolong Residen, Sultan dan Pembesar dibayar gaji daripada pungutan hasil mahsul Perak. 6. Ngah Ibrahim kekal sebagai Menteri Larut dan menerima seorang Penolong Residen. 7. Menteri Larut bertanggungjawab membiayai segala usaha mengembalikan keamanan di Perak.

i.

ii.

Kesimpulannya, Persetiaan atau Perjanjian Pangkor merupakan permulaan perluasan kuasa British di Perak dan seterusnya di Negeri-negeri Tanah Melayu. Seterusnya Inggeris menegakkan kawalan ke atas negeri Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang 1880-an. Keempat-empat negeri tersebut disatukan menjadi Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Campurtangan British telah membawa kepada perubahan politik, ekonomi dan social di Tanah Melayu. Seterusnya telah mencetuskan rasa tidak puas hati dan tindakbalas penduduk tempatan terhadap British di Tanah Melayu.

BINCANGKAN LANGKAH-LANGKAH BRITISH UNTUK MENGUKUHKAN PENGARUHNYA TERHADAP NEGERI-NEGERI MELAYU UTARA ANTARA TAHUN 1897-1909. A. 1. Pengenalan.( 3markah) Perkembangan kuasa Barat telah membawa kepada perubahan dasar Inggeris terhadap negeri-negeri Melayu Utara. Pada mulanya pihak British ingin menjaga kepentingan perdagangan serta hubngan diplomatik dengan Siam. Campurtangan Pihak British dengan Negeri-negeri Melayu Utara boleh dibahagikan kepada tiga tahap. Terdapat berapa faktor yang menyebabkan pihak British mengubah dasar untuk menguasai negeri-negeri tersebut daripada penguasaan oleh Siam. Isi-isi ( 20 markah) Perjanjian Sulit Diantara Siam dan British.

2. 3.

B. I.

Kebimbingan terhadap campurtangan kuasa Barat yang lain di Asia Tenggara telah mendorong pihak British membuat satu perjanjian sulit denga kerajaan Siam pada bulan April 1897. Antara Syarat-syarat perjanjian sulit ialah; Siam bersetuju tidak akan menyerahkan sebarang wilayahke selatan Muang Bang Tapan dekat dengan Tenasesserim kepada kuasa lain, tanpa mendapatkan kebenaran daripada British 2) British mengakui hak Siam di Selatan Muang Bang Tapan berhampiran pantai Tenaserrim hingga negeri Kedah, Kelantan dan Terengganu 3) British bersedia membantu Siam, jika diserang 4) Jika Siam ingin memberi tanah kepada kuasa asing, mereka mesti mendapatkan kebenaran bertulis daripada kerajaan British. Perjanjian Sulit 1897 ini telah memberi kejayaan kepada British untuk menghalang perluasan pengaruh Sia dan kuasa-kuasa Barat yang lain di negeri-negeri Melayu di Utara Tanah Melayu. Perjanjian ini merupaka satu usaha awal British untuk meluaskan pengaruh-pengaruh di negeri-negeri Melayu Utara Tanah Melayu . Di sebabkan perjanjian ini dibuat secara sulit dan mungkin tidak diketahui oleh Sultan di negeri-negeri itu, mereka masih bertindak secara bebas tanpa terikat dengan Siam. II. Perisytiharan Inggeris Siam 1902. 1)

D. Kesimpulannya.

Menjelang akhir abad ke-19, walaupun beberapa perjanjia dibuat untuk menjami kepentingan British di negeri-negeri Melayu, tetapi mereka masih bimbang dengan persaingan daripada kuasa Barat yang lain. Beberapa perkembangan yang berlaku di

27

rantau Asia Tenggara menambahkan lagi kebimbangan British yang memungkinkan Siam terpaksa tunduk kepada tekanan dari luar. Tekanan-tekanan ini seperti;a. Raja Abdul Kadir ( Pembesar Pettani) dan Sulta Muhammad keIV(Sultan Kelantan) dikatakan sedang bercadang meminta bantuan kuasa Barat yang lain untuk membebaskan negeri mereka daripada penguasaan Siam. b. Jerman beruasaha mendapatkan Pulau Langkawi dan Russia sedang berunding dengan Siam untukmendirikan pangkalan arang batu di Teluk Siam dan Ujung Salang. c. Kuasa Barat Amaerika Syarikat pula cuba mendapatkan konsesi tanah perlombongan di Terengganu dan pulau-pulau di sekitarnya. Pada tahun 1900, Sultan Kelantan memberi pajakan tanah seluas 2000 ekar batu persegi kepada seorang saudagar British bernama Robert William Duff, tanpa kebenaran kerajaan Siam. Tindakan Sultan Kelantan ini membimbangkan pihak British kerana pajakan serupa mungkin dibuat kepada kuasa Barat yang lain. Siam membantah tindakan Sultan Kelantan itu kerana menganggap Kelantan sebagai negeri di bawah jajahannya. Pada tahun 1902, Sultan Terengganu menerima permohonan daripada Amerika Syarikat untuk melombong di Pulau Redang. Duff pula meminta sokongan kerajaan British untuk menentang bantahan Siam terhadap hak pajakannya di Kelantan. Jika enggan menyokong, Duff akan membuat ancaman dengan meminta bantuan daripada pihak Perancis atau Jerman. Pihak British tidak ada pilihan kecuali terpaksa menyokong Duff kerana kepentingan beliau menjadi sebahagian daripada kepentingan ekonomi kerajaan British. Walau bagaimanapun, Siam enggan mengiktirafkan tuntutan hak pajakan Duff tetapi British terus memaksa Siam supaya meneruskan satu rundingan atau satu perjanjian lagi. III. Perjanjian Inggeris Siam 1902 Siam terpaksa menerima kerana terasa terancam dengan ugutan pihak British. Maka satu perjanjian baharu diantara pihak kerajaan Siam dan pihak British. Perjanjian ini telah ditandatangani pada tahun 1902. Antara kandungan perjanjian ini;a. Semua perkara yang melibatkan urusan luar di negeri Kelantan dan Terengganu aka dikendalikan melalui kerajaan Siam. b. Siam akan melantik seorang Penasihat dan seorang Pembantu Penasihat di kedua-dua buah negeri itu untuk membantu Sultan dalam menguruska urusan pentadbiran, kecuali dalam hal-ehwal mendapat persetujuan daripada pihak British terlebih dahulu. c. Kelantan dan Terenggan tidak dibenarkan memberi sebarang konsesi kepada orang asing tanpa kebenaran daripada kerajaan Siam d. Siam akan menerima 10 peratus daripada pendapatan negeri-negeri Melayu Utara yang berada di bawah naunga Siam, jika pendapatan itu melebihi $100,000 Frank Swettentham yang menjadi Gabenor Negeri-Negeri Selat pergi menemui Sultan Kelantan dan Terengganu untuk mendapatkan persetujuan tentang perisytiharkan itu. Sultan Kelantan bersetuju , tetapi Sultan Terengganu tidak mahu mengesahkan perjanjian itu dan enggan dilantik sebagai Penasihat Siam yang pertama di Kelantan. Pengistiharan Inggeris-Siam 1902 merupakan sebahagian daripada usaha kerajaan British untuk mengukuhkan kedudukan di Utara Tanah Melayu secara berperingkat-peringkat tanpa memberi tekanan kepada Siam.

III.

Perjanjian Inggeris Inggeris-Siam, 1909

(Perjanjian Bangkok)

Pada tahun 1904, hubungan British dengan Siam mengalami peralihan pembaharuan apabila kerajaan Britain dan Peranchis bersetuju untuk mengenepikan permusuhan sesame mereka dengann menandatangani Pakatan Inggeris-Peranchis pada bulan April 1904. Pakatan ini telah memberi keyakinan kepada pihak Kerajaan British terhadap kemaraan pihak Peranchis terhadap negeri-negeri Melayu. Ini kerana sejak tahun 1880-an, beberapa Negara Eropah atau kuasa Eropah yang lain telah bersaing untuk menunjukkan minat terhadapAsia Tenggara. Oleh yang demikian, pihak British tidak sanggup negeri-negeri Melayu Utara menjadi persaingan dari kuasa-kuasa Barat yang lain. Pihak British beranggapan bahawa negeri-negeri Melayu Utara menjadi milik mereka kerana kuasa British telah lama bertapak di Tanah Melayu. Pihak British yakin bahawa negerinegeri Melayu Utara ini mempunyai bahan mentah untuk kepentingan perdagangan dan pelaburan mereka. Bagi negara Siam pula, hubungan dengan negeri-negeri Melayu Utara berdasarkan hubungan tradisional iaitu penghantaran ufti sebagi tanda persahabatan oleh negeri-negeri Melayu Utara. Tetapi Siam salah faham dan meletakkan negeri-negeri tersebut sebagai naungannya. Pihak Siam sedar bahawa Negara mereka tidak akan dapat mengukuhkan negeri-negeri tersebut dan tambahan pula tidak menguntungkan kepada pihak Siam. Di bawah pemerintahan Raja Chulalongkorn(1868-1910) yang meneruskan dasar untuk memulihkan martabat pemerintahannya dengan membatalkan hak-hak wilayah asingtelah dinikmati oleh pihak Barat semasa pemerintahan Raja Mangkut. Bagaimanapun pembatalan ini bagi Raja Chulalongkorn tidak akan dipersetujui oleh pihak British tanpa mempunyai ganti-rugi. Pada tahun 1909, satu perjanjian baharu yang dikenali sebagai Perjanjian Bangkok telah ditandatangani 1909. Antara Syarat-syarat ialah; i. Siam bersetuju untuk menyerahkan negeri Perlis, Kedah, Kelantan dan Terengganu kepada British. ii. Sebagai balasan, Siam mendapat pemansuhan hak-hak keistimewaan Wilayah dan British terpaksa melepaskan hak bagi mengadili rakyat British di Siam. iii. Siam bersetuju tidak aka menyewa kepada mana-mana kuasa Barat tanpa mendapat kebenarandari pihak British. iv. Kerajaan Negeri-negeri Melayu Bersekutu bersetuju menanggung segala hutang keempat-empat buah negeri Melayu dan meminjamkan wang kepada Siam sebanyak 4 juta paund untuk membina jalan keretapi dari Sempadan Tanah Melayu ke Bangkok. v. Perjanjian Sulit Siam-Inggeris 1897 telah dimansuhkan. Perjanjian ini telah memberi implikasi keatas negeri-negeri Tanah Melayu serta telah mengukuhkan penguasaan British di Tanah Melayu. Perjanjian ini juga memberi kuasa pihak British untuk membuat dasar-dasar pentadbirannya di Tanah Melayu. Pihak British telah menjadikan negeri-negeri Melayu Utara sebagai Negeri-negeri Melayu tidak Bersekutu. Selepas tahun 1909, penjajah British telah mebentuk tiga bentuk pentadbiran iaitu Negeri-Negeri Selat, Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-negeri Melayu tidak Bersekutu. D. a. Kesimpulan. ( 2 markah )

Kejatuhan Negeri Melayu Utara kepada pihak British adalah hasil tipu helah dan wang yang ditaburkan oleh British yang merabunka mata Siam. Penyerahan ini adalah lantaran dasar dari pemerintahan yang mengamalkan dasar berbaik -baik dan mengalah oleh pihak Siam dibawah Raja Chulalongkorn(1868-1910).

28

b.

Menurut Joginda Singh Jessy dalam Sejarah Asia Tenggara, penyerahan ini adalah disebabkan Siam inginkan mengekalkan kemerdekaan dari terus ditekan oleh pihak Barat. Dengan terbentuknya Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu oleh Inggeris, Residen Inggeris ditempatkan di negeri-negeri tersebut iaitu 1902 di Kelantan, 1910 di Terengganu, 1923 di Kedah dan Perlis pada tahun 1930. Pihak British mempunyai penuh ke atas pemerintahan Tanah Melayu.

JELASKAN PEMBAHARUAN YANG TELAH DIPERKENALKAN OLEH PEMERINTAHAN BROOKE DI SARAWAK DAN SYARIKAT BERPIAGAM BORNEO UTARA SEHINGGA PERANG DUNIA KEDUA. Pengenalan. a. Dinasti Brooke diasaskan oleh James Brooke pada tahun 1841.Terdapat dua orang lagi pemerintah iaitu Charles Brooke dan Charles Vyner Brooke sebelum ia diserahkan kepada Inggeris pada tahun 1946. Sabah di kuasai oleh SBBU dari tahun 1881 sehingga diserahkan British pada tahun 1946. ISI. kepada kerajaan

SISTEM RESIDEN TELAH MEMBAWA BANYAK PERUBAHAN NEGERI PERAK DAN SELANGOR. BINCANGKAN. PENGENALAN

SOSIO-POLITIK DI b.

1.Campurtangan British di negeri negeri Perak dan Selangor telah banyak membawa perubahan sosio politik. 2.Negeri-negeri Melayu mula mengubah dasar pentadbirannya ke arah corak pentadbiran barat. POLITIK

PERUBAHAN PENTADBIRAN BROOKE DI SARAWAK 1841-1946 a. b. c. Sistem pemerintahan monarki dengan Raja Brooke berkuasa mutlak. Sistem pentadbiran tradisional masih dikekalkan..Melantik pembesar tempatan sebagai penasihat kanan seperti Datu Patinggi.Datu Temenggung,Datu Bandar dan Datu Iman Majlis Tertinggi dibentuk pada tahun 1855 untuk membuat dasar yang berkaitan dengan pentadbiran negeri Sarawak Majlis Negeri di bentuk pada zaman pemerintahan Charles Brooke. Tujuan penubuhan Majlis Negeri ialah beri peluang kepada pegawai dan pembesar untuk suarakan masalah mereka. Majlis Negeri tidak mempunyai kuasa untuk menggubal undang-undang tetapi berfungsi sebagai penasihat raja dan kerajaan. Pada tahun 1868, Sarawak di bahagikan kepada 5 bahagian untuk memudahkan pentadbiran. Setiap bahagian diketuai oleh seorang Residen dan di bantu oleh Penolong Residen . Residen juga akan dibantu oleh Pegawai Anak Negeri(PAN) .Tugas PAN ialah Menasihat Residen,Mengutip Cukai,dan Mengetuai Misi Ketenteraan. Setiap bahagian mempunyai Majlisnya sendiri yang di pengerusikan oleh Residen manakala ahli-ahlinya terdiri daripada pegawai-pegawai kerajaan termasuk ketua-ketua pribumi. Peranan ketua kampung(Tuai Rumah) dikekalkan dan bertugas sebagai kekalkan peraturan selesaikan pergaduhan dan memungut cukai. Pada tahun 1941 satu Perlembagaan di bentuk oleh Charles Vyner Brooke yang bertujuan memimpin Sarawak kearah Berkerajaaan Sendiri.

a. b. c. d. e.

Sistem Residen yang berperanan sebagai penasihat sultan. Sistem perundangan barat diperkenalkan Pembentukan jabatan jabatan kerajaan . Perkenalkan pentadbiran daerah yang di ketuai oleh pegawai daerah. Memperkenalkan sistem kepolisian/balai polis untuk menjaga ketenteraman dan keselamatan. f. Kuasa memungut cukai diserah kepada pegawai-pegawai British- Majistrit g. Menubuhkan Majlis Mesyuarat Negeri yang menentukan dasar-dasar negeri dan menggubal undang-undang. h. Inggeris mempunyai kuasa untuk menentukan warisan pemerintahan negeri-negeri Melayu. i. Membatalkan pajakan cukai di Muara Sungai Perak. j. Menyelesaikan masalah perebutan tahta di Perak dan menentukan waris pemerintahan di negeri Perak k. Menyelesaikan masalah kongsi gelap. l. Pegawai-pegawai Inggeris mula mengetuai dalam bidang pentadbiran di negeri-negeri tersebut. m. Peranan penghulu di pertingkatkan.

d.

e. f. g. h.

i. j.

SOSIAL a. Imigrasi: kemasukan kaum China mula memasuki negara ini tanpa sekatan yang menimbulkan masalah jangka panjang. b. Inggeris menghapuskan sistem adat tradisi masyarakat tempatan seperti hamba ,sistem kerah dan serah. c. Sistem pendidikan sekular mula diperkenalkan kepada masyarakat tempatan. d. Infrastruktur diperkenalkan seperti jalan raya ,landasan keretapi dan kapal wap. Kesimpulan.

PERUBAHAN PENTADBIRAN KOMPENI BERPIAGAM DI SABAH (1881- 1946) a. b. c. Kompeni menggabungkan institusi pentadbiran British dengan Institusi Pentadbiran Tempatan dalam pentadbiran di Sabah. Pentadbiran diketuai oleh seorang Gabenor dan dibantu oleh Majlis Penasihat. Sabah dibahagikan kepada 4 unit pentadbiran yang dikenali sebagai Residensi.Residensi diketuai oleh seorang Residen.(Residensi Tawau, Residensi Sandakan,Residensi Pantai Barat dan Residensi Pedalaman) Setiap Residensi dibahagikan kepada 7 daerah. Setiap daerah diketuai oleh seorang Pegawai Daerah. Pegawai Daerah dibantu oleh Ketua Anak Negeri. Pada tahun 1915 Majlis Penasihat Ketua Ketua Anak Negeri ditubuhkan sebagai orang tengah antara kerajaan dengan rakyat tempatan

d. e. 1.British berjaya mengubah pentadbiran tradisi Melayu. 2.Secara tidak langsung telah membentuk masyarakat majmuk.

29

f.

Di peringkat kampung, ketua kampong bergelar Orang Tua dibentuk untuk menjaga hal ehwal pentadbiran kampong g. Mahkamah Anak Negeri dikekalkan.Mahkamah ini diketuai oleh seorang dengan mahkamah ini ialah kes-kes hukum adat dan syariah. h. Pada tahun 1912, sebuah Majlis Mesyuarat Undangan ditubuhkan bagi menggantikan Majlis Penasihat.Majlis ini berperanan untuk mendapatkan pandangan pelbagai kaum dalam penggubalan undang undang. a. KESIMPULAN b.

ii. iii. iv

Raja Yusof bersetuju dengan cadangan SW Jervois. Raja Abdullah dan Raja Ismail tidak bersetuju dengan dasar tersebut lalu diugut oleh Jervois ,jawatan Sultan akan diserah kepada Raja Yusof. Raja Abdullah terpaksa tanda tangani Perjanjian Perisytiharan menerima pengguasaan British di Perak.

a. b.

Sarawak dan Sabah di serahkan kepada Kerajaan British pada tahun 1946. Penyerahan itu bermakna berakhirnya pentadbiran Brooke dan Syarikat Berpiagam dikedua-dua negeri.

c. d. e.

BINCANGKAN REAKSI MASYARAKAT TEMPATAN TERHADAP CAMPURTANGAN BRITISH DI PERAK DAN PAHANG PADA AKHIR ABAD KE 19. PENGENALAN a. b. Penduduk di negeri-negeri Melayu tidak mudah menerima campurtangan British . Penglibatan British dalam pentadbiran tempatan telah menimbulkan bantahan dan kemarahan rakyat dan berakhir membawa kepada gerakan penentangan terhadap British. ISI. FAKTOR-FAKTOR (PERAK) a. Kelemahan Perjanjian Pangkor. i. Tidak dapat selesaikan masalah tahta di antara Raja Abdullah,Raja Ismail dan Raja Yusof . ii. Kelewatan perlantikan JWW Birch. iii. Ngah Ibrahim tidak puas hati dengan perlantikan Penolong Residen. b. Peribadi JWW Birch i. Tidak berpengalaman ii. Tidak memahami adat budaya/perasaan orang Melayu iii Menghina Raja Abdullah. iv . Membakar rumah Ngah Ibrahim dan Tengku Panglima Besar c. Pembaharuan-pembaharuan JWW Birch. i. Tamatkan sIstem hamba ii . Pembatalan pajakan cukai di Kuala Sungai Perak yang diberikan olehRaja Abdullah kepada saudagar China Lee Cheng Tee. iii Menamatkan hak untuk mengutip cukai kepada pembesar pembesar Melayu paksa Raja Abdullah tandatangani pengisytiharan hak memungut cukai kepada Inggeris. iv. Perkenalkan cukai baru seperti cukai padi dan lessen membawa senjata. d. Tindakan Sir William Jervois i. Sir William Jervois mahu meletakkan Perak dibawah pentadbiran British.

TINDAKBALAS MELAYU PERAK Datuk Maharaja Lela menentang perisytiharan dan kedatangan JWW Birch di Pasir Salak Datuk Maharaja Lela arahkan pengikutnya koyakkan sebarang perisytiharan yang di tampal Pengikut Datuk Maharaja Lela (Pandak Indut) membunuh Mat Arshad JWW Birch di bunuh di Pasir Salak oleh Seputum. British berjaya mengawal keadaan di Perak dan menangkap pembesar-pembesar yang terlibat dalam peristiwa pembunuhan tersebut.Datuk Maharaja Lela, Datuk Sagor,Pandak Indut dan Seputum digantung sampai mati.Ngah Jabor, Panjang Bur,Kulub Ali dan Si Tuah dipenjara seumur hidup. Raja Ismail dan Perang Semaun di buang ke Skudai Johor.Manakala Raja Abdullah Ngah Ibrahim, Laksamana Wan Muhammad dan Syahbandar Uda Makmur di buang ke Pulau Seychelles .

FAKTOR-FAKTOR DI PAHANG a. Pembaharuan JP Rodger. 1. Tindakan terburu buru oleh JP Rodgers. 2. Pembesar dan Penghulu daerah hilang kuasa untuk memungut cukai. 3. Kuasa pembesar yang terhad.kerana telah diambil alih oleh pegawai British. 4. Menyekat amalan membawa senjata. 5. Pembesar pembesar Pahang tidak terima elaun yang ingin diberi Kepada mereka (Tok Gajah,Temenggung,Dato Shahbandar, Maharaja Perba Jelai Orang Kaya Cenor dan Orang Kaya Temerloh ditawarkan elaun sebanyak 200 ringgit setahun.Manakala Dato Bahaman ditawarkan sebanyak 840 ringgit) 6. Pendaftaran hamba kepada pemungut cukai daerah 7. Undang-undang kerah maksimanya ialah 2 bulan. 8. Tindakan Residen melantik Tengku Mahmud sebagai pemangku Sultan. 9. Sultan Pahang tidak puas hati dengan pemberian elaun sebanyak 18,000 ringgit Manakala baginda mahukan sebanyak 24,000 ringgit setahun. 10. Penubuhan Majlis Mesyuarat Negeri menghapuskan kuasa raja. 11. Dikenakan Cukai tanah kepada rakyat Pahang 12. Sikap sepoi yang jahil akan adapt masyarakat Melayu. 13. Memaksa orang orang Pahang menjadi buruh paksa selama 2 bulan dalam setahun 14. Pedagang Cina dan Inggeris yang angkuh. 15. Pembinaan balai polis di Lubuk Terua. TINDAK BALAS MELAYU PAHANG 1. Dato Bahaman menyerang rombongan C.E.B Desborough yang enggan menyerah orang Melayu yang ditangkapnya kerana mengutip cukai tanpa berlesen 2.1892 Dato Bahaman menyerang dan menawan Balai Polis di Lubuk Terua.Inggeris berjaya menawan kembali Lubuk Terua.

30

2.

3.

4.

April 1892 Dato Bahaman menyerang Pekan dan membunuh 2 orang Pegawai Inggeris. Serangan balas Inggeris memaksa Dato Bahaman berundur ke Terengganu. bersama Tok Gajah,Mat Kilau,dan Panglima Perang Jempul. Di Terengganu Sayyid Abd Rahman Al Idrus memberikan semangat jihad menyebabkan Dato Bahaman dan pengikutnya kembali ke Pahang lalu menawan Jeram Ampai Serangan balas Inggeris menyebabkan Dato Bahaman dan pengikutnya berundur ke Kelantan dan kemudiannya ke Siam.

datang ke Asia dan mereka mendapati kawasan ini mempunyai potensi yang tinggi bagi memasarkan barang keluaran mereka. Dengan itu, mereka pun bertindak untuk menjajah negara tersebut. 3. Kemajuan dalam pengangkutan dan perhubungan

Kesimpulan Faktor-faktor politik , adat budaya dan sikap pegawai British telah membawa penentangan masyarakat tempatan

HURAIKAN FAKTOR-FAKTOR MUNCULNYA DASAR IMPERIALISME DI RANTAU ASIA. Pengenalan Imperialisme bermaksud kegiatan sesebuah negara untuk meluaskan wilayahnya dengan menguasai dan menjajah negara lain dari segi ekonomi, politik dan sosial. Zaman ini bermula hasil daripada usaha penjelajahan dan penerokaan kawasan baru di dunia pada kurun ke-15 dan ke-16 oleh kuasa Barat seperti Portugis dan Sepanyol. Mereka telah menemui jalan laut ke Timur. Apabila mereka sampai ke Timur, mereka mendapati kawasan ini kaya dengan pelbagai barangan yang dikehendaki lalu bercita-cita untuk menguasainya. Selain untuk memperoleh barangan yang dikehendaki, mereka juga mempunyai tujuan yang khas untuk menjajah negara Asia. Faktor-faktor

Perkembangan perhubungan laut terutamanya penciptaan kapal berkuasa wap telah mendorong dan mempercepatkan imperialisme di rantau Asia. Penciptaan kapal berkuasa wap telah menjadikan perjalanan laut di antara Barat dan Asia lebih cepat dan selamat. Selain itu, kapal berkuasa wap juga dapat membawa muatan yang banyak. Keadaan ini telah mendorong kuasa Barat menguasai ekonomi Asia. Seterusnya, pembukaan Terusan Suez turut menambahkan lagi minat kuasa Barat untuk menjajah negara Asia. Ciptaan telegraf turut menyebabkan imperialis di rantau Asia. Kuasa Barat semakin berminat untuk menjajah Asia yang jauh dari negara asal mereka. Walaupun jauh, tetapi tidak menjadi masalah untuk berhubung kerana adanya telegraf. 4. Politik

Kuasa-kuasa Eropah ingin membentuk empayar yang lebih luas untuk memperbaiki imej mereka sebagai kuasa besar dunia. British sebagai pelopor Revolusi Perindustrian ingin memeproleh tanah jajahan yang lebih luas kerana ini bukan sahaja menunjukkan ia sebagai kuasa yang besar, malah ia juga dapat menjamin kepentingan ekonomi mereka. Begitu juga bagi Sepanyol, Belanda, Jerman, Perancis dan Amerika Syarikat. Dengan itu, mereka telah berlumba-lumba ke rantau Asia yang begitu luas yang masih terdapat negara yang belum dijajah oleh mana-mana kuasa dan dengan menguasai negara itu, maka mereka akan memperolehi bahan mentah dan pasaran di samping memperluaskan wilayahnya. 5. Tanggungjawab orang putih

1.

Bahan mentah Orang putih yakin bahawa kebudayaan dan peradaban mereka lebih tinggi daripada bangsa lain. Keyakinan ini digunakan oleh mereka untuk menjajah seluruh dunia. Orang Eropah terutamanya Inggeris dan Amerika menganggap mereka bertanggungjawab untuk mengubah kebudayaan dunia kepada sistem kebudayaan Barat yang lebih baik. Mereka mengistilahkan tugas mereka sebagai White Man Burden. Orang Perancis pula menggunakan dasar tugas menyebarkan tamadun kerana menganggap penduduk yang bukan Eropah adalah mundur. 6. Agama

Faktor utama yang membawa kepada kemunculan kuasa imperialis di Asia ialah bahan mentah. Revolusi Perindustrian yang berlaku di Eropah telah membawa kepada perkembangan teknologi. Perkembangan teknologi ini menyebabkan beberapa jenis bahan mentah yang tidak pernah dikehendaki pada masa dahulu diperlukan pada masa kini. Sebagai contoh: pengenalan proses mengetin mewujudkan permintaan yang tinggi bagi bijih timah. Keadaan ini menyebabkan pengeluar bijih timah tidak berupaya menampung permintaan yang dikehendaki, lalu mereka pun pergi ke kawasan lain untuk memperolehi sumber baru. Selain itu, mereka juga memerlukan getah asli untuk menyalut dawai elektrik, membuat tayar dan sebagainya. Kelapa sawit dan kelapa pula diperlukan untuk membuat sabun, lilin, mentega, minyak sayur dan sebagainya. Ciptaan kenderaan bermotor yang memerlukan petroleum juga menyebabkan kuasa Barat berusaha memperolehi sumber ini dari kuasa lain. Memandangkan rantau Asia yang mempunyai pelbagai bahan mentah seperti petroleum dan bijih timah dan iklim di kawasan sesuai bagi penanaman getah, kelapa sawit dan sebagainya, lalu mereka datang ke kawasan Asia dan berusaha untuk menguasai negara Asia. 2. Pasaran

Agama juga menjadi salah satu faktor bagi kuasa Barat untuk menjajah negara Asia. Mereka menyebarkan agama Kristian di kalangan penduduk pribumi di luar Eropah. Mereka menganggap tugas ini sebagai satu misi suci. Untuk menyenangkan proses penyebaran agama Kristian, mereka telah menjajahi negara-negara yang menjadi sasaran. Kesimpulan- Buat sendiri ye!

Revolusi Perindustrian yang berlaku di Eropah menyebabkan barang-barang dapat dikeluarkan secara besar-besaran. Pengeluaran secara besar-besaran memerlukan pasaran yang besar supaya barang-barang tersebut dapat dijual. Akibatnya, mereka telah

31

PERUBAHAN PENDUDUK AKIBAT DARI PERKEMBANGAN PERUSAHAAN BIJIH TIMAH DAN GETAH Pengenalan Pada abad ke-19, Tanah Melayu bukan sahaja mengalami perubahan politik tetapi juga perubahan ekonomi yang membawa kepada perubahan sosial. Perkembangan perusahaan bijih timah telah membawa kepada kedatangan orang Cina dan perkembangan perusahaan getah membawa kepada kedatangan orang India. Kemudahan yang disediakan seperti Jabatan Perlindungan Orang-orang Cina 1871, Tabung Imigran Orang India 1907 dan sebagainya telah menggalakkan lagi kedatangan imigran-imigran yang berpunca daripada kesusahan yang dialami di negara mereka seperti bencana alam, pertambahan penduduk, takanan sosial, politik dan sebagainya. Mereka dibawa ke Tanah Melayu melalui beberapa sistem seperti Sistem Buruh Bebas, Sistem Buruh Kontrak, Sistem Kangani dan sebagainya. E. Perubahan-perubahan penduduk Sebelum 1848, hampir seluruh penduduk Tanah Melayu terutamanya penduduk Negerinegeri Melayu terdiri daripada orang Melayu. Walau bagaimanapun, terdapat beberapa petempatan kecil orang Cina di Negeri-negeri Selat, muara Seberang Perai, Johor, muara Sungai Pahang, Kuala Terengganu manakala sebilangan orang India lebih kecil dan mereka terdapat di Negeri-negeri Selat sebagai buruh di ladang-ladang kopi, tebu dan sebagainya. Mengikut bancian 1839, penduduk Tanah Melayu berjumlah 250 ribu orang. Akibat dari perkembangan perusahaan bijih timah dan getah, telah berlaku perubahan penduduk Tanah Melayu. Penduduk Tanah Melayu yang berjumlah 0.5 juta orang pada tahun 1870 telah meningkat kepada 3 juta orang pada tahun 1921. Pertambahan penduduk berpunca daripada kedatangan imigran-imigran yang kebanyakannya terdiri daripada buruh-buruh dari Selatan China terutamanya dari wilayah Kwantung, Kwangsi dan Fukkien serta dari Selatan India terutamanya Madras. Kedatangan orang-orang Cina secara beramai-ramai berlaku antara tahun 18401914 semasa perkembangan perusahaan bijih timah, manakala kedatangan orang-orang India berlaku antara tahun 1906-1921 semasa perkembangan perusahaan getah. Akibat dari perkembangan perusahaan bijih timah dan getah, bilangan orang Melayu telah bertambah akibat dari kedatangan imigran Indonesia dari Sumatera, Jawa, Kalimantan, Riau dan lain-lain Kepulauan Indonesia. Selain itu, bilangan orang Eropah meningkat kerana mereka terlibat dalam kedua-dua perusahaan tersebut. Menjelang tahun 1921, 50% daripada kegiatan perlombongan bijih timah dikuasai oleh orang-orang Eropah dan kebanyakan ladang adalah kepunyaan mereka. Akibat perkembangan perusahaan bijih timah dan getah juga komposisi penduduk mengalami perubahan. Walaupun sebelum 1848, orang Melayu menjadi majoriti penduduk Tanah Melayu tetapi menjelang tahun 1921 bilangan imigran hampir sama ramai dengan orang Melayu. Pada tahun 1911, 1/3 daripada penduduk Tanah Melayu terdiri daripada orang Cina. Mengikut bancian 1921, pecahan penduduk Tanah Melayu adalah seperti berikut: a. Melayu: 3,338,545 b. Cina: 1,170,551 c. India: 472,000 d. Lain-lain: 46,000 Sebelum tahun 1870, penduduk Tanah Melayu adalah penduduk yang menetap di Tanah Melayu. Mereka terdiri daripada orang Melayu yang dilahirkan di Tanah Melayu dan nisbah antara lelaki dan perempuan seimbang. Menjelang tahun 1921, kira-kira dari penduduk Tanah Melayu merupakan penduduk yang tinggal tidak menetap di tanah Melayu. Mereka terdiri daripada orang Cina dan India yang dilahirkan sama ada di China atau India dan nisbah antara lelaki dan perempuan tidak seimbang kerana majoriti imigran adalah

lelaki. Pada tahun 1921, hanya 21% orang Cina dan 12% orang India yang dilahirkan di Tanah Melayu. Imigran-imigran Cina dan India masih menumpukan taat setia kepada negara asal mereka. Bilangan penduduk Tanah Melayu juga bergantung kepada keadaan ekonomi Tanah Melayu. Pada zaman ekonomi mewah, penduduk Tanah Melayu telah bertambah kerana keadaan ini menarik kedatangan imigran-imigran. Pada zaman ekonomi meleset, penduduk Tanah Melayu berkurangan kerana kecenderungan imigran terutama imigran India untuk pulang ke negara asal mereka. Sebelum 1870, penduduk Tanah Melayu adalah penduduk desa kerana petempatan orang Melayu adalah di tepi pantai, kuala sungai dan pinggir sungai. Akibat perkembangan perusahaan bijih timah dan getah kawasan tempat tinggal orang Melayu telah mengalami perubahan penduduk orang Cina tinggal di pelabuhan dan kawasan perlombongan yang kemudiaannya berkembang sebagai bandar. Akibatnya, orang Cina menjadi penduduk bandar hingga hari ini. Manakala orang-orang India pula tinggal di ladang getah dan sebahagian mereka tinggal di bandar selain daripada kawasan ladang. Pekerjaan penduduk di Tanah Melayu juga mengalami perubahan. Orang India menjadi penoreh getah, pekerja ladang dan buruh di jabatan kerjaan terutamanya Jabatan Kerja Raya, Keretapi; orang Cina menjadi pelombong dan peniaga; orang Melayu menjadi penanam padi, nelayan dan sebagainya. F. Kesimpulan Selepas tahun 1921, terdapat tanda-tanda bahawa imigran Cina dan India mahu menetap di Tanah Melayu. Buktinya mereka mula membawa keluarga mereka ke Tanah Melayu. Tindakan mereka untuk menetap di Tanah Melayu telah membawa kepada wujudnya masyarakat majmuk di mana orang India dan Cina merupakan masyarakat yang tidak dapat mengasimilasikan diri mereka ke dalam masyarakat Melayu kerana beberapa perbezaan dari segi agama, adat resam, bahasa dan cara hidup. Berdasarkan pernyataan di atas, memang tidak dinafikan bahawa perkembangan perusahaan bijih timah dan getah membawa kepada perubahan penduduk di Tanah Melayu. Perkembangan Sosial di Tanah Melayu G. Pengenalan Campur tangan British di Tanah Melayu sejak tahun 1874 bukan sahaja membawa kepada perubahan dari segi politik dan ekonomi, bahkan campur tangan mereka juga menyebabkan perubahan dari segi sosial. Sebelum British memperluaskan kuasanya di Tanah Melayu, sistem perhubungan yang wujud amat mundur. Begitu juga dalam bidang kesihatan. Selepas British campur tangan semuanya ini telah mengalami perkembangan yang pesat. British telah memperkenalkan cara membina jalan raya Barat, cara membina landasan keretapi dan amalan perubatan yang diamalkan oleh Barat. Kesemuanya ini telah berjaya meningkatkan tingkat taraf hidup penduduk di Semenanjung Tanah Melayu. H. 1. Perhubungan Jalan keretapi Keretapi merupakan cara pengangkutan moden yang pertama di Semenanjung Tanah Melayu. Jalan-jalan keretapi telah dibina untuk mempercepatkan pengangkutan bijih timah dari kawasan perlombongan ke pelabuhan untuk dieksport. Jalan keretapi yang pertama di Semenanjung Tanah Melayu telah dibina pada tahun 1855 oleh Sir Hugh Low bagi menghubungkan Taiping dengan Port-Weld. Jalan keretapi sepanjang 12.8 kilometer ini dibuka kepada lalulintas pada bulan Jun 1885. Beberapa lagi jalan keretapi telah dibina oleh British di Perak. Jalan keretapi di antara Tapah dengan Teluk Anson telah dibina pada tahun 1893 manakala di antara Tapah dengan Ipoh pada tahun 1895. Sir Frank Swettenham telah membina beberapa jalan keretapi di Selangor. Jalan keretapi yang pertama telah dibina antara Kuala Lumpur dengan

32

Bukit Kuda pada tahun 1886. Menjelang tahun 1889 jalan keretapi ini dipanjangkan ke Port Swettenham. Pada tahun-tahun 1892 dan 1893 British telah membina jalan-jalan keretapi yang pendek bagi menghubungkan Kuala Lumpur dengan kawasan-kawasan perlombongan bijih timah di Rawang, Kuala Kubu dan Sungai Besi. Perhentian keretapi tetap yang pertama dibina di Kuala Lumpur pada tahun 1892. Jalan keretapi yang pertama di Negeri Sembilan, iaitu di antara Port Dickson dengan Seremban telah siap dibina pada tahun 1891. Jalan Keretapi sepanjang kira-kira 38 km ini dibina oleh Syarikat Keretapi Sungai Ujong. Pada tahun 1908 Kerajaan Negeri-negeri Melayu Bersekutu telah membelinya daripada syarikat tersebut. Selepas penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu pada tahun 1896, jalan-jalan keretapi yang sedia wujud mula disambungkan atas initiatif Sir Frank Swettenham. Menjelang tahun 1903, terdapat jalan keretapi yang menghubungkan Seremban dengan Perai. Jalan keretapi ini telah dipanjangkan ke Johor Bahru pada tahun 1909 dan ke Singapura pada tahun 1923. Jalan keretapi di bahagian Utara Semenanjung Tanah Melayu yang menghubungkan Perai, Bukit Mertajam, Sungai Petani, Alor Setar dan Padang Besar di sempadan Siam telah siap dibina pada tahun 1918. Jalan keretapi di bahagian Timur yang menghubungkan Gemas dengan Bahau, Mentakab, Kuala Lipis, Gua Musang, Tumpat dan Sungai Golok disiapkan pada tahun 1931. 2. Jalan raya Jalan-jalan raya yang pertama dibina untuk meghubungkan kawasan-kawasan bijih timah dan getah dengan pelabuhan-pelabuhan. Kegunaan jalan raya bertambah popular selepas pengenalan kenderaan bermotor pada tahun 1902. Menjelang tahun 1906, Negeri-negeri Melayu Bersekutu mempunyai kira-kira 2560 km jalan raya bertar (metal led roads). Mulai dekad pertama abad ke-20, jalan-jalan raya yang lebih lebar dan kukuh telah dibina bagi memenuhi keperluan kenderaan bermotor yang kian bertambah. Jalan raya utama ke Perai siap dibina pada tahun 1911. Jalan raya utama dari Kuala Lumpur ke Kuantan telah siap pada tahun 1899. Menjelang tahun 1928 terdapat jalan raya yang menghubungkan Singapura di Selatan dengan Perlis di Utara. Jalan raya utama yang menghubungkan Terengganu dan Pahang dengan pantai Barat telah dibina hanya selepas tahun 1945. Semasa penubuhan Persekutuan Tanah Melayu pada tahun 1948, terdapat kira-kira 9600 km jalan raya motor yang baik. Perkhidmatan udara Syarikat perkhidmatan udara yang pertama di Tanah Melayu telah ditubuhkan pada tahun 1937 oleh Wearne Brothers. Ia dikenali sebagai Wearnes Air Service. Syarikat tersebut telah memulakan perkhidmatan udara antara Singapura, Kuala Lumpur dan Pulau Pinang. Perkhidmatan udara ini telah dihentikan apabila Perang Dunia Kedua meletus. Pada tahun 1920-an, lapan buah lapangan terbang telah dibina di bandarbandar utama seperti Kuala Lumpur, Pulau Pinang, Ipoh, Taiping, Butterworth dan Alor Setar. Dalam pada itu terdapat sebuah lapangan terbang antarabangsa yang kian maju di Singapura. Pada tahun 1947, Malayan Airways Limited telah ditubuhkan. Pada tahun 1956, sebuah lapangan terbang antarabangsa dibina di Kuala Lumpur. Perkhidmatan perkapalan Menjelang tahun 1870-an, terdapat beberapa syarikat perkapalan yang menggunakan kapal-kapal stim untuk membawa hasil-hasil Tanah Melayu ke Singapura. Dalam perjalanan balik ke pelabuhan-pelabuhan Tanah Melayu, kapal-kapal tersebut membawa bekalan-bekalan dan alat-alat jentera. Pada tahun 1890, Theodore Cornelius Bogaardt (seorang Belanda) mengasaskan Straits Steamship Company yang muncul sebagai syarikat perkapalan yang terpenting. Selepas tahun 1896, Straits Steamship Company memulakan perkhidmatan penumpang kelas pertama. Perkhidmatan ini menjadi penting selepas Kuala Lumpur dijadikan pusat pentadbiran

Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan tidak dihubungi oleh jalan keretapi persekutuan. Pelabuhan-pelabuhan yang penting ialah Port Swettenham, Port Dickson, Teluk Anson dan Port Weld. Port Swettenham merupakan pelabuhan yang terpenting sekali. Dalam tahun 1930-an, syarikat-syarikat perkapalan menghadapi persaingan hebat dari sistem pengangkutan jalan raya dan keretapi. I. Kesihatan Tanah Melayu menghadapi beberapa masalah kesihatan pada abad ke-19. Penyakitpenyakit seperti malaria, disenteri, demam cacar dan kolera biasa terdapat. Penyakitpenyakit tersebut telah mengakibatkan kematian ramai orang. Sebagai contoh, kira-kira 65 orang telah menjadi mangsa kolera di Larut pada tahun 1874. Jumlah kes beri-beri yang dirawat di Selangor pada tahun 1894 ialah sebanyak 2817 di mana kadar kematian ialah 24%. Selepas tahun 1900, taraf kesihatan penduduk Tanah Melayu telah bertambah baik. Penyakit-penyakit beri-beri dan malaria dapat dikawal. Antara tahun-tahun 1900-50 kadar kematian bagi orang dewasa dan kanak-kanak telah dikurangkan sebanyak 50%. Kerajaan British telah menubuhkan hospital-hospital, pusat-pusat perubatan dan menjalankan penyelidikan perubatan. Hospital kerajaan yang pertama di Negeri-negeri Melayu Bersekutu dibuka di Taiping pada tahun 1878. Pada kira-kira masa yang sama, sebuah hospital telah didirikan di Selangor. Selepas tahun 1884, pusat-pusat perubatan telah dibuka di Tanjung Malim, Batu Gajah, Gopeng, Kerian, Kuala Kangsar. Hospital Besar di Kuala Lumpur telah didirikan manakala sebuah hospital baru di Kelang dibina. Masyarakat Cina juga membina beberapa hospital seperti Hospital Tai Wah (1895) dan Hospital Tung Shin di Kuala Lumpur. Menjelang tahun 1896, Perak mempunyai 15 buah hospital, Selangor 14, Negeri Sembilan 3 dan Pahang 2. Menjelang tahun 1908, terdapat 52 buah hospital di Negerinegeri Melayu Bersekutu. Penyelidikan perubatan memainkan peranan penting dalam mengawal penyakitpenyakit malaria dan beri-beri. Institusi Penyelidikan Perubatan telah didirikan di Kuala Lumpur pada tahun 1901. Maktab Perubatan King Edward VII telah ditubuhkan di Singapura pada tahun 1905. Maktab tersebut telah menghasilkan beberapa orang doktor tempatan yang dapat berkhidmat di hospital-hospital kerajaan. Selepas tahun 1909, pusat-pusat spesialis bagi kesihatan mental dan penyakit kusta telah didirikan. Menjelang tahun 1941, kira-kira satu pertiga daripada hospital-hospital di Tanah Melayu merupakan institusi-institusi kerajaan. Hospital-hospital lain dikendalikan oleh estet-estet (melalui undang-undang), persatuan-persatuan mubaligh dan pertubuhanpertubuhan Cina. Kebanyakan daripada kemudahan perubatan ini terdapat di bandar.

3.

Pendidikan Pengenalan Sehingga Laporan Jawatankuasa Pelajaran 1956 (Laporan Razak), tiada terdapat satu sistem pendidikan nasional di Tanah Melayu. Apa yang wujud ialah 4 sistem sekolah yang berlainan di Tanah Melayu, iaitu Sekolah Melayu, Sekolah Cina, Sekolah Tamil dan Sekolah Inggeris. Seperti yang dinyatakan oleh Paul Chang Ming Phang, sistem sekolah berbilang bahasa di Tanah Melayu disebabkan oleh 3 faktor iaitu struktur penduduk yang berbilang bangsa, usaha individu-individu dan badan-badan mubaligh dan ketiadaan satu dasar pendidikan yang sejajar dengan matlamat-matlamat yang tetap. Kewujudan sistem sekolah berbilang bahasa telah menyulitkan proses nation-building selepas Tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada tahun 1957.

4.

33

J. 1.

Pendidikan Melayu Pengenalan Pendidikan Melayu secular telah diperkenalkan oleh British pada abad ke-19. Sebelum itu, pendidikan Melayu umumnya berbentuk agama. Murid-murid diajar mengaji dan membaca al-Quran serta cara-cara bersembahyang. Bahasa pengantarnya ialah Bahasa Arab dan guru-guru biasanya terdiri daripada imam-imam masjid. Bahasa Melayu tidak dititikberatkan. Hal ini adalah kerana ibu bapa mementingkan pendidikan agama Islam. Pada tahun 1821, sebuah Sekolah Melayu dibuka di Gelugor sebagai cawangan Penang Free School (sekolah aliran Inggeris) yang diasaskan oleh R.S. Hutchings pada tahun 1816. 4. Pertumbuhan Sekolah-sekolah Melayu a. Negeri-negeri Selat Akibat dari usaha mubaligh-mubaligh beberapa Sekolah Melayu telah dibuka di Singapura, Melaka dan Pulau Pinang. Pada tahun 1855, sebuah Sekolah Melayu telah dibuka di Bayan Lepas (Pulau Pinang). Pada tahun 1856, 2 buah sekolah Melayu telah dibuka di Singapura, satu di Teluk Belanga dan satu lagi di Kampung Gelam. Di Melaka terdapat 9 buah Sekolah Melayu yang dibuka antara tahun-tahun 1858-63. Pada tahun 1871, A.M. Skinner, Pemangku Majistret di Butterworth telah menyusun semula sistem pendidikan Melayu di Province Wellesley. Beliau mencantumkan sistem persekolahan moden dengan sistem pelajaran Quran. Murid-murid mengikuti pelajaran sekular di sebelah pagi dan mereka mengaji Quran di sebelah petang. Gaji guru-guru yang mengajar pelajaran sekular dibayar oleh kerajaan manakala gaji guru-guru agama dibayar oleh ibu bapa dan murid-murid. Percubaan Skinner telah berjaya dan beliau dilantik sebagai Nazir sekolah-sekolah pada tahun 1872. Bilangan Sekolah Melayu di Negeri-negeri Selat telah meningkat daripada 16 buah pada tahun 1872 (jumlah murid 596 orang) kepada 189 buah pada tahun 1892 (jumlah murid 7218 orang). Pada tahun 1884, Kerajaan British telah membuka sekolah pertama untuk murid-murid perempuan di Teluk Belanga, Singapura. Pada tahun 1889 pula, sebuah lagi sekolah sedemikian telah dibuka di Pulau Pinang. b. Negeri-negeri Melayu Bersekutu Nazir Sekolah-sekolah Melayu bagi Negeri-negeri Melayu Bersekutu hanya dilantik pada tahun 1897. Bilangan Sekolah Melayu di negeri-negeri tersebut telah meningkat daripada 168 buah (157 bagi murid lelaki dan 11 bagi murid perempuan) pada tahun 1898 kepada 266 buah pada tahun 1907 (232 bagi murid lelaki dan 34 bagi murid perempuan). c. Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu Sekolah Melayu yang pertama di Kedah telah ditubuhkan pada kira-kira tahun 1897. Sekolah ini mula-mulanya dikhaskan untuk anak-anak lelaki orang-orang besar sahaja. Pada tahun 1910 telah ada 20 buah Sekolah Melayu di Kedah. Jawatan Nazir Pelajar diadakan pada tahun 1911. Kelantan mempunyai Sekolah Melayu yang pertama pada tahun 1903. Terengganu tidak mempunyai sebuah pun Sekolah Melayu sebelum tahun 1915 sedangkan Perlis telah mempunyai 5 buah pada tahun 1913. Sekolah-sekolah Melayu tumbuh dengan pesatnya di Johor yang berhampiran dengan Singapura. Pada tahun 1913, negeri Johor mempunyai 56 buah sekolah. Tujuan pendidikan Melayu Mengikut Dr. Awang Had Salleh, pendidikan sekular Melayu anjuran British mempunyai 4 tujuan besar iaitu: a. Mengekalkan kestabilan politik dengan tidak memberi pelajaran yang berlebihan.

b.

2.

5.

3.

Mengekalkan status quo dengan memastikan orang Melayu tinggal terus di kampung-kampung sebagai penanam padi. c. Menghasilkan pekerja-pekerja rendah seperti pemandu kereta lembu, penanam padi, nelayan, pekedai-pekedai kecil dan kerani-kerani rendah. d. Menghapuskan buta huruf supaya orang Melayu tidak tertipu dalam masyarakat berbilang bangsa. Pada hakikatnya, pendidikan bahasa Melayu sebelum tahun 1942 kurang memberi peluang kepada orang Melayu mencapai kemajuan dalam bidang sosial dan ekonomi. Pendidikan Melayu hanya bertujuan untuk memelihara cara hidup tradisional orang Melayu. Sukatan pendidikan Melayu Pada amnya, pendidikan Melayu hanyalah untuk empat tahun. Sekolah-sekolah Melayu yang lebih besar menyediakan pelajaran hingga ke darjah 6. Taraf pengajaran umumnya adalah rendah. Sebelum tahun 1917, pengajaran yang diberi di sekolahsekolah Melayu ialah membaca, menulis, mengira dan ilmu alam serta karangan. Sejak tahun 1917 secara beransur-ansuran, tumpuan juga diberi kepada perkebunan dan pertukangan tangan. Bangunan dan alat kelengkapan sangatlah rendah mutunya berbanding dengan sekolah-sekolah bahasa Inggeris. Kebanyakan sekolah tidak mempunyai bilik darjah yang sesuai. Perkembangan pendidikan Melayu Perkembangan pendidikan Melayu (terutamanya bagi kanak-kanak perempuan) pada peringkat awal adalah lembap oleh sebab perkara berikut: a. Ibu bapa cemburukan kehilangan tenaga kanak-kanak mereka yang diperlukan bagi kerja di rumah. b. Mempunyai syak wasangka terhadap pendidikan sekular yang tidak menitikberatkan pengajaran Quran. c. Lebih suka anak-anak perempuan duduk di rumah sehingga mereka dikahwinkan. Mulai abad ke-20 pendidikan Melayu mula berkembang maju. Antara tahun-tahun 1900-23, Kerajaan British di Negeri-negeri Selat dan Negeri-negeri Melayu Bersekutu telah meluluskan beberapa enakmen yang mewajibkan kanak-kanak lelaki Melayu yang berumur antara 7-14 tahun bersekolah sekurang-kurangnya selama setengah tahun jika mereka tinggal dalam lingkungan 2 batu dari sekolah. Enakmen-enakmen tersebut telah menggalakkan perkembangan pendidikan sekular Melayu di Negerinegeri Selat dan Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Berbagai-bagai usaha diambil untuk memperbaiki nilai pendidikan Bahasa Melayu selepas perlantikan R.J. Wilkinson sebagai Nazir Sekolah-sekolah Persekutuan pada tahun 1903. Beliau telah memperkenalkan tulisan rumi yang sistematik serta menyusun kamus Melayu yang pertama. Wilkinson juga bertanggungjawab menerbitkan buku-buku klasik Melayu yang membangkitkan minat orang Melayu terhadap bahasa dan kesusasteraannya sendiri. Kerajaan British telah menubuhkan beberapa maktab latihan perguruan Melayu bagi meninggikan mutu pengajaran di sekolah-sekolah Melayu. Pada tahun 1878, Maktab Melayu Singapura telah ditubuhkan untuk melatih guru-guru. Maktab ini ditutup pada tahun 1895. Pada tahun 1900 sebuah maktab latihan perguruan dibuka di Melaka. Kemudian pada tahun 1913, sebuah lagi maktab perguruan dibina di Matang, Perak. Maktab Perguruan Melayu yang paling terkemuka ialah Maktab Perguruan Sultan Idris yang telah dibuka pada tahun 1922 di Tanjung Malim, Perak. Pada tahun 1924, sebuah Biro Terjemahan telah ditubuhkan di maktab ini untuk menterjemahkan buku-buku Bahasa Inggeris ke Bahasa Melayu. Pada tahun 1935, Maktab Perguruan Perempuan Melayu dibuka di Melaka. Pelajar-pelajar maktab ini diambil dari Negeri-negeri Selat, Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu.

34

K. Pendidikan Cina Pendidijan Cina di Tanah Melayu dipelopori oleh mubaligh-mubaligh Kristian. Persatuan Mubaligh London telah menubuhkan sebuah sekolah Cina di Melaka pada bulan Ogos 1815. Namun demikian, kebanyakan sekolah Cina telah dibuka dan diselenggarakan oleh masyarakat Cina sendiri. Pada tahun 1854, sebuah sekolah Cina telah diasaskan oleh pemimpin-pemimpin Hokkien di Singapura. Di antara tahun 1854-84, lebih daripada 100 buah sekolah Cina telah dibuka di Tanah Melayu. Sekolah-sekolah ini menggunakan berbagai-bagai loghat sebagai bahasa pengantar. Murid-murid ini mempelajari klasik-klasik Cina secara hafal dan bagaimana menggunakan capua. Pendidikan Cina telah berkembang pesat mulai abad ke-20 akibat pengaruh pemimpin-pemimpin politik negara China seperti Kung Yu Wei dan Sun Yat Sen. Tujuan mereka ialah untuk memupuk kesedaran politik dan perasaan kebangsaan di kalangan orang Cina seberang laut. Sekolah-sekolah yang berasaskan pengajaran Confucius dan sains moden mula dibuka di seluruh Tanah Melayu dan Singapura. Di antara tahun 1911-19 lebih daripada 50 buah sekolah Cina telah dibuka di Tanah Melayu. Guru-guru dan buku teks dibawa dari negara China. Di sesetengah sekolah, perkembangan politik di negara China dimasukkan ke dalam sukatan pelajaran. Mulai tahun 1920, bahasa Mandarin (Kuo Yu) digunakan sebagai bahasa pengantar di kebanyakan sekolah Cina. Hal ini adalah selaras dengan perkembangan di negara China di mana Mandarin dijadikan bahasa kebangsaan. Pada tahap awal, Kerajaan British membenarkan sekolah-sekolah Cina berkembang dengan pesat dan bebas. British tidak membantu atau mengawal sekolah-sekolah Cina. Namun demikian, pada tahun 1920, Kerajaan British telah meluluskan enakmen pendaftaran sekolah untuk mengawasi sekolah Cina. Hal ini adalah kerana sekolah Cina telah mula dipengaruhi oleh politik negara China. Di bawah Enakmen Pendaftaran Sekolah, semua guru dan sekolah dikehendaki mendaftar dengan kerajaan. Kerajaan British mula memberi bantuan kewangan kepada sekolah Cina pada tahun 1923. Kerajaan British melantik seorang Nazir sekolah-sekolah Cina untuk mengawasi sekolah Cina. Sekolah Cina mempunyai pelajaran rendah 6 tahun, menengah rendah 3 tahun dan menengah atas 3 tahun. Sekolah-sekolah menengah menyediakan para pelajar untuk melanjutkan pelajaran ke universiti di China. Mutu pelajaran sekolah Cina lebih tinggi daripada mutu pelajaran sekolah Melayu dan sekolah Tamil. Menurut Abu Zahari, peruntukan persekutuan bagi sekolah Cina telah bertambah berlipat ganda menjelang tahun 1938. L. Pendidikan Tamil Pada tahun 1821, sebuah sekolah Tamil dibuka di perkarangan Penang Free School. Pada tahun 1850, terdapat sebuah sekolah Anglo-Tamil yang dibantu oleh kerajaan di mana Inggeris dan juga Tamil diajar. Namun demikian, seperti dinyatakan oleh Paul Chang Ming Phang, sejarah sebenar pendidikan Tamil di Tanah Melayu bermula dengan perkembangan ladang kopi, gula, kelapa dan akhirnya getah. Mulai tahun 1870, sekolah-sekolah kecil telah dibuka di ladang-ladang di mana penduduk India memerlukan pendidikan bagi anak-anak mereka. Kebanyakan sekolah ini merupakan hasil usaha persendirian. Kerajaan pada masa itu tidak menganggapnya perlu bagi memberi pendidikan kepada anak-anak buruh Tamil yang berhijrah masuk. Pada tahun 1905, terdapat 13 buah sekolah Tamil (kerajaan) dan 4 buah sekolah Tamil persendirian di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Menjelang tahun 1920, jumlah murid sekolah Tamil di negeri-negeri tersebut ialah lebih kurang 4000 orang. Pada tahun 1923, Kerajaan British memperkenalkan satu undang-undang yang memaksa pihak pengurusan ladang untuk mendirikan sebuah sekolah sekiranya terdapat lebih daripada 10 orang anak buruh yang berumur di antara 7-14 tahun. Sekolah-sekolah ini hendaklah dibiayai oleh pihak pengurusan ladang.

Satu masalah utama yang dihadapi oleh sekolah Tamil ialah kekurangan guruguru yang terlatih. Mutu pelajaran Tamil adalah rendah. Sekolah Tamil di ladang hanya memberikan pelajaran rendah selama 4-5 tahun. Buku-buku dibawa dari India. Persatuanpersatuan orang India ada menubuhkan sekolah Tamil di bandar. Mutu sekolah ini lebih tinggi dari sekolah ladang. Pada tahun 1920-an, Kerajaan British mula mengawal sekolah Tamil. Seorang Nazir sekolah Tamil berbangsa Eropah telah dilantik pada tahun 1930. Pada tahun 1932, Kerajaan British mula memberi bantuan kewangan kepada sekolah Tamil. M. 1. Pendidikan Inggeris Pengenalan Kebanyakan sekolah Inggeris dibuka oleh mubaligh-mubaligh Kristian dan bendabenda awam. Kerajaan British pada mulanya tidak berminat untuk mengembangkan pendidikan Inggeris bagi faedah rakyat Tanah Melayu. Sekolah Inggeris boleh dibahagikan kepada 2 jenis, iaitu Sekolah Free dan Sekolah Inggeris Separa Bantuan (Grant-in-aid English School). Sekolah-sekolah Free dibuka dengan sumbangan wang dari orang ramai dan kerajaan. Sekolah ini seterusnya telah diambil alih sepenuhnya oleh Kerajaan. Sekolah Inggeris Separa Bantuan dibuka dan dibiayai oleh persatuan mubaligh. Apabila telah mendapat bantuan kewangan daripada kerajaan, sekolah ini mula berkembang. Sekolah ini juga dikenali sebagai sekolah mubaligh. Sekolah Free Sekolah Inggeris yang awal ditubuhkan di Negeri-negeri Selat oleh mubalighmubaligh. Sekolah ini dinamakan Sekolah Free kerana ia menerima murid-murid dari pelbagai bangsa dan agama. Sekolah Free yang pertama (dan juga di Tanah Melayu) ialah Penang Free School yang diasaskan oleh Rev. R.S. Hutchins pada tahun 1816. Sekolah Free yang lain ialah Singapore Free School dan Malacca Free School. Semenjak ditubuhkan, Sekolah Free berada di bawah naungan kerajaan. Terdapat wakil kerajaan dalam Jawatankuasa Pengurusan sekolah tersebut. Sekolah Free telah diambil alih oleh kerajaan sepenuhnya akibat kegagalan Jawatankuasa Pengurusan untuk membiayai penyelenggaraannya. Sekolah pertama yang diambil alih oleh kerajaan ialah Malacca Free School. Penang Free School telah diambil alih kuasanya oleh kerajaan pada tahun 1920. Mulai tahun 1928, sekolah tersebut menjadi sekolah menengah pada keseluruhannya. Sekolah Mubaligh Kebanyakan dari sekolah mubaligh (mission schools) telah ditubuhkan dan dibiayai oleh Persatuan Mubaligh London, Kumpulan Mubaligh Roman Catholic, Kumpulan Mubaligh Methodist dan Gereja England (Church of England). Sekolah mubaligh terbuka kepada kanak-kanak terdiri daripada semua bangsa dan agama. Tujuan sekolah tersebut ialah untuk memberi pendidikan am serta memperbaiki akhlak berdasarkan ajaran agama Kristian. Sebelum Perang Dunia Pertama, lebih daripada 75% murid-murid lelaki memasuki sekolah Inggeris di Tanah Melayu dan Singapura adalah di sekolah mubaligh. Persatuan mubaligh telah membuka sekolah bagi murid lelaki dan perempuan. Mubaligh-mubaligh Kristian adalah bertanggungjawab bagi perkembangan dan kepopularan pendidikan Inggeris di kalangan murid perempuan. Antara sekolah perempuan yang ditubuhkan ialah Sekolah Perempuan Bukit Bintang (Kuala Lumpur-1893), Sekolah Convent (Kuala Lumpur-1899), Sekolah Perempuan Inggeris Pudu (Kuala Lumpur-1914) dan Sekolah Perempuan St. George (Pulau Pinang). Menjelang tahun 1947, terdapat 33 buah sekolah perempuan yang ditubuhkan oleh persatuan-persatuan mubaligh di Tanah Melayu. Pada tahun yang sama hanya terdapat 6 buah sekolah perempuan yang ditubuhkan oleh kerajaan. Antara sekolah mubaligh yang ditubuhkan bagi murid lelaki ialah Sekolah AngloChinese (Pulau Pinang-1891), Sekolah Lelaki Methodist (Kuala Lumpur-1897) dan Sekolah St. John (1904).

2.

3.

35

4.

5.

6.

7.

Sekolah Inggeris Kerajaan Sekolah Inggeris Kerajaan yang pertama di Perak ialah Government Central School yang ditubuhkan pada tahun 1883. Namanya telah ditukar kepada Sekolah King Edward VII pada tahun 1901. Victoria Institution telah diasaskan pada tahun 1893 di Kuala Lumpur. Pada tahun 1905, Kerajaan British telah menubuhkan Maktab Melayu di Kuala Kangsa yang pada mulanya dibuka hanya kepada anak-anak raja dan pembesar-pembesar Melayu. Tujuan utama Maktab Melayu ialah untuk memberi pendidikan Inggeris kepada golongan atasan Melayu bagi membolehkan mereka menjadi pegawai-pegawai tadbir dalam perkhidmatan awam British di Tanah Melayu. Pada tahun 1919, terdapat 17 buah sekolah Inggeris kerajaan di Tanah Melayu. Sekolah ini bertujuan mendidik anak-anak kelas pertengahan untuk menjadi guru-guru dan kerani-kerani. Kebanyakan murid sekolah tersebut terdiri daripada bangsa Cina dan India. Sukatan pelajaran Pada peringkat awal tiada terdapat sukatan pelajaran yang seragam bagi sekolah Inggeris. Sukatan Pelajaran yang seragam hanya wujud selepas adanya peperiksaan bagi memperoleh Biasiswa Queen (1885) dan Sijil Cambridge (1891). Sekolah Inggeris dapat dibahagikan kepada sekolah rendah dan sekolah menengah. Sekolah rendah meliputi pendidikan selama 7 tahun, iaitu sampai darjah V. Sekolah menengah pula meliputi selama 4 tahun sehingga murid-murid mencapai Sijil Persekolahan Cambridge. Mata pelajaran utama yang diajar ialah Bahasa Inggeris, Sejarah, Ilmu Alam, Matematik Asas, Ilmu Kesihatan dan Latihan Jasmani. Kelas-kelas sains hanya terdapat di sekolah menengah yang besar di kawasan bandar. Sukatan pelajaran sekolah Inggeris di Tanah Melayu adalah berasaskan kepada sekolah menengah di Britain. Justeru itu, murid-murid sekolah Inggeris telah mempelajari ilmu alam dan sejarah Britain. Latihan Perguruan Inggeris Satu sistem yang dinamakan Normal Class telah dimulakan pada tahun 1905 di Kuala Lumpur untuk melatih guru-guru sekolah Inggeris. Guru-guru yang diberi latihan adalah mereka yang sedang berkhidmat. Latihan diadakan 5 jam seminggu di luar jadual waktu pengajaran selama 2 tahun. Tempoh latihan telah dilanjutkan kepada 3 tahun mulai tahun 1925. Selepas Perang Dunia Kedua, Sistem Normal Class telah digantikan dengan maktab pergurusan berasrama. Maktab Perguruan Kirkby telah ditubuhkan berhampiran dengan Liverpool. Maktab Perguruan Brinsford Lodge di Wolverhampton telah ditubuhkan pada tahun 1955. Pendidikan Tinggi dan Universiti Maktab Perguruan King Edward VII telah diasaskan di Singapura pada tahun 1905. Maktab ini menjadi sebuah universiti pada tahun 1947. Maktab Raffles telah dibuka pada tahun 1929 di Singapura bagi memenuhi keperluan pendidikan tinggi dalam aliran sains dan sastera. Institusi pengajian tinggi yang lain ialah Maktab Pertanian Serdang (1931). Maktab Pertanian Serdang dinaikkan ke taraf universiti pada tahun 1972. Pada tahun 1949, Universiti Malaya (gabungan Maktab Raffles dan Maktab Perubatan King Edward VII) telah dibuka di Singapura. Pada tahun 1959, cawangan Universiti Malaya dibuka di Kuala Lumpur. Cawangan tersebut merupakan nucleus Universiti Malaya yang ditubuhkan pada tahun 1962. Universiti asal di Singapura mula dikenali dengan nama Universiti Singapura.

BACA DAN FAHAMILAH, SEMOGA MEMBERI MANFAAT SEMASA MENJAWAB STPM 2008. TAMBAHKAN FAKTA JIKA ADA KEKURANGAN. Biar lebih jangan kurang tapi pastikan tidak melebihi tempoh masa yang ditetapkan...good luck........

36

37