ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA

DIJAGRAM STANJA ELJEZO-UGLJENIK

ELEZO: DOBRA PLASTINOST NISKA ZATEZNA VRSTOA - 250 MPa SREBRENASTO BELA BOJA

KRIVA HLAENJA

ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA

DIJAGRAM STANJA ELJEZO-UGLJENIK
UGLJENIK: NEOGRANIENO SE RASTVARA U ZELEZU U TENOM STANJU STANJU. U VRSTOM STANJU MAKSIMALNA RASTVORIVOST JE DO 2%C (2,14%C). SA ELEZOM GRADI JEDINJENJE Fe3C - 6,67%C. UGLJENIK SE RASTVARA U KRISTALNOJ REETKI ELJEZA INTERSTICIJSKI.

ZCK

PCK

ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA

DIJAGRAM STANJA ELJEZO-UGLJENIK Ledeburit MEOVITI KRISTALI NA BAZI Fe-REETKE: Fe REETKE: - FERIT (- meoviti kristal) - AUSTENIT ( meoviti kristal) ) - DELTA MEOVITI KRISTAL ( meoviti kristal) AUSTENIT - NAJVEA RASTVORIVOST UGLJENIKA U Fe KRISTALNOJ REETKI (2,14%). PRI HLAENJU DOLAZI DO PROMENE KRISTALNE REETKE. FERIT - MALA RASTVORIVOST - IZDVAJA SE Fe3C. EUTEKTOID - PERLIT 0,8 0 8%C EUTEKTIKUM LEDEBURIT 4,3%C Ferit Perlit Austenit

ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA

STABILAN DIJAGRAM STANJA C (crtkana linija) METASTABILNI DIJAGRAM STANJA - Fe3C (puna linija)

R rastop delta meovitikristal - austenit ferit P perlit Fe3C C primarni cementit Fe3C sekundarni cementit tit LI - ledeburit I LII - ledeburit II

ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA

DIJAGRAM STANJA ELJEZO - UGLJENIK

ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA

ELIK
ELIK JE LEGURA ELEZA SA MANJE OD 2,14% UGLJENIKA U SVOM SASTAVU NA 727C 727 C EUTEKTOIDNA REAKCIJA: SPORO HLAENJE: AUSTENIT PERLIT + Fe3C ILI AUSTENIT PERLIT + FERIT BRZO HLAENJE: AUSTENIT PRELAZI U MARTENZIT. U TOM SLUAJU ZAROBLJENI SU ATOMI C. NEMA NJIHOVE DIFUZIJE KALJENJE. PERLIT:

lamelasti

lamelasti

zrnasti

MEKO ARENJE SFEROIDIZACIONO ARENJE - LAMELASTI PERLIT PRELAZI U ZRNASTI Fe M = 250 MPa FERIT - M = 300MPa PERLIT - M = 900MPa

ELIK

ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA

ELIK

elik

ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA

ELIK
MARTENZIT - JAKO KRT I PRAKTINO NEUPOTREBLJIV KAO MAINSKI MATERIJAL. OVAKVA STRUKTURA MOE BITI KORISNA NA POVRINI VISOKA TVRDOA. PLOASTI I IGLIASTI MARTENZIT.

ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA

ELIK
OTPUTANJE
ELIK SE ZAGREJE NA OKO 200C. DIFUZIJA - ATOMI C TEE DA NAPUSTE KRISTALNU REETKU Fe.MANJA Fe MANJA TVRDOA VEA ILAVOST. ILAVOST KALJENJE + OTPUTANJE = KOMPROMIS MEHANIKIH OSOBINA ZA ODREENE NAMENE PRELAZNE STRUKTURE OD PERLITA KA MARTENZITU - BEJNITNE STRUKTURE. GORNJI BEJNIT - BLISKO PERLITU DONJI BEJNIT - BLISKO MARTENZITU

POBOLJAVANJE
TO JE TERMIKA OBRADA ZA DOBIJANJE PRELAZNIH STRUKTURA PRIMER VIJAKA: HLADNA DEFORMACIJA POBOLJAVANJE

ELEZ ELEZO I LEGURE LEGURE ELEZA ELIK

PODELA ELIKA
KONSTRUKCIONI ELICI (PODEUTEKTOIDNI) C < 0,8% (manja vrstoa i tvrdoa jeftini) ALATNI ELICI ( (NADEUTEKTOIDNI) ) C > 0,8% ( (upotrebljavaju p j j se i za druge g namene, a ne samo za alate)

1.PODELA

KALJIVI - C > 0,3% % NEKALJIVI - C < 0,3% DA BI SE OSTVARIO EFEKT KALJENJA TREBA DA IMAMO DOVOLJNO C. PRIMENA KALJENJA IMA SMISLA ZA C > 0,3% 0 3% OVA GRANICA JE PODELA NA KALJIVE I NEKALJIVE ELIKE

2.PODELA - KALJIVOST

ZAVARIVI - C < 0,3% NEZAVARIVI - C > 0,3% NEKALJIVI ELICI GARANTOVANO SU ZAVARIVI (C < 0,3%) GLAVNI OGRANIAVAJUI FAKTOR ZAVARIVANJA JE PROMENA STRUKTURE U BLIZINI ZAVARA. SAVREMENE TEHNOLOGIJE ZAVARIVANJA SU PRELE OVU GRANICU, ALI JE OSTALA ISTORIJSKA PODELA.

3.PODELA - ZAVARIVOST