Resurset Minerare te Kosoves Pasurite minerare te Kosoves ne pergjithsi arrijne vleren e 18.5 miliarde eurosh.

Sipas drejtorit per miniera dhe minerale Rainer Hengstmann, keto pasuri minerale te Kosoves, do te mund te hapnin rreth 35000 vende te reja pune, si dhe te terhe in shume investime te huaja.

Vendburimet Minerale
LINJITI

Linjiti ka rendesi te jashtezakonshme per Kosoven. Ai kontribuon 97 % te prodhimit te energjise totale elektrike me 3 % te bazuar ne idro!entrale. Me "#7$$ milion ton% Kosova zoteron vendin e peste &e rezervat industriale te linjitit. Linjiti eshte i shperndare permes pellgjeve te Kosoves% 'ukagjinit dhe 'reni!es. (o sh)r*tezimi ka &ene i ku)izuar vetem ne pellgun e Kosoves. istorikisht sh)r*tezimi i linjitit daton &*sh prej vitit "9++% kur )illoi sh)r*tezimi me punime nentokesore te !ekta ne shkalle te voge ne pellgun e Kosoves. ,h)r*tezimi ne shkalle te gjere )illoi me prodhimin e pare ne &iell te hapur ne Mirash -"9./0 dhe 1ardh -"9290 duke perdorur ekskavatore moderne dhe transportjere.

,h)r*tezimi kumulativ nga )illimi i minieres ne vitin "9++ deri ne )und te vitit +$$# ka arritur ne +2. milion ton. 3jeologjikisht sh)r*tezimi i minierave te linjitit te Kosoves eshte nje nga vendburimet me te )avorshme te linjitit ne 4urope. 5aporti mesatar i he&jes se mbulese eshte ".7 m6 per " ton &*m*r dhe ne total i vleresuar ekonomisht vendburimi i sh)r*tezueshem per)a&eson nje nga me te pasurit ne 4urope% &e do te lejoje prodhimin ambi!ioz te energjise elektrike dhe zgjerimin e skemave per dekadat e ardhshme. Linjiti eshte i !ilesise se larte per prodhimin e energjise elektrike dhe krahasohet mire me vendburimet e linjitit te vendeve )&inje me nje sere parametrash. Linjiti i kosoves ndr*shon ne vleren e pastert kalori)ike -78V0 nga 2.+/ 9 9.+" M:;kg% mesatarisht 7./ M:;kg. 'epozitimet -me moshe (lio!enike0 mund te jene "$$ m te trasha% por mesatarisht #$ m% dhe zoterojne nje raport mesatar te he&jes se mbuleses ".7 < ". K* kombinim nenkupton &e kostoja e linjit 9 elektri!itet ne Kosove eshte me e ulta ne rajon. Kostoja ne Kosove = $.2+;3: krahasohet ne men*re te )avorshme me = $.//;3: ne 1ullgari dhe = ".3#;3: ne ,erbi dhe Mali i >i. >hvillimi i metejshem a)at mesem i sh)r*tezimit te linjiteve do te vazhdoje ne )ushen e minerare te ,ibov!it ne pjesen veriore te (ellgut te Kosoves dhe u jep nje perparesi te madhe investimeve private.

PLUMBI ZINKU ARGJENDI

,ikurse sot ne Kosove% sh)r*tezimi i metaleve baze ka &ene mbeshtetja kr*esore ekonomike% &*sh prej koheve para 9 5omake. ?liret% 5omaket% 1izantet% ,aksonet% @ur&it% Aran!ezet dhe 1ritaniket kane kr*er nje sh)r*tezim ekstensiv ne rajon. Keto veprimtari kane &ene bazuar mbi nje seri prej nente minierash% pese prej te !ilave perbejne kompleksin e sotem te @repBes. ,h)r*tezimi minerar modern )illoi ne vitin "93$ kur kompania britanike ,ele!tion @rust ltd% rikonstruktoi Kompleksin @repBe duke per)shire zhvillimin e )abrikes se baterive &e perdorte plumbin. ,h)r*tezimi minerar aktiv i pese minierave pushoi gjate )ushates se bombardimit nga 7A@C. Vendet e minierave te @repBes per!aktojne 1rezin Mineral te @repBes. Atje ndodhen tre zona minerailimi me drejtim shtrirjeje VVp 9 ::L brenda ketij brezi dhe permbajne vendburimet Deherore. >ona ? per)shin minieren e ArtaneEs -7ovo 1rdo0 dhe ndjek ku)irin midis zones se Vardarit dhe sektorit te Kosoves te Masivit ,erbo 9 ma&edonas% &e eshte e karakterizuar nga shkembinj vullakniko 9 kal!ium 9 alkaline ekstensive te 7eogjenit dhe intruzive. >ona ?? per)shin minierat 1elo 1rdo% ,tan @erg dhe ajvalia. Kjo zone ndjek shkarjen madhore &e shenon brezinen lindore te pellgut Mio!enik te (rishtines dhe shtrirjen e saj ne VV( dhe komplekset intruzive dhe vullkanike ne Kosoven veriore.

Pusi ne !elo !rdo

>ona ??? per)shin minieren e 8rna!it dhe ka ne gjirin e vet nje numer vendburimesh te plumb 9 zinkut gjate ku)irit perendimor% ku eshte ne kontakt me bllokun strukturor te 'rinaE?vanji!a -'reni!a0 te 'inarideve. (er te pese minierat dhe rezervat e sh)r*tezueshme jane ndermarre vleresime% por thellesia dhe gjatesite e perhapjes se t*re jane te pasigurta% pasi mungon kerkimi sistematik dhe per!aktimi me shpime. 3jate sh)r*tezimit te plumb 9 >inkut 9 argjendit ne (Frroin e ngj*rosur -ArtanaE7ovo 1rdo0% u zbuluan rreth 3 Mt hollojzit i shkalles se larte Al+,iC.-C 0#. K* eshte vetem nje nga vendburimet e njohura te sh)r*tezueshme te kesaj argjile me vlere shume te madhe -G,H"#$E#.$;t0% kater vendburimet e tjera jane ne >elanden e 5e% @ur&i% Kine dhe Gtah -, 1A0. (rodhimi boteror i sotem eshte vleresuar ne ".$$$$ ton;vit.
NIKEL

,h)r*tezimi sipFr)a&Fsor ne vitet e meparshme% bazuar ne laterite% u ndermorren ne Iikatova -'ushkaja dhe ,uke0 dhe 3llavi!a. 5ezervat e sh)r*tezueshme te mbetura kane &ene te llogaritura ne "3.+ Mt me ".#+ % 7i dhe $.$.% 8o mesatarisht. (rodhimi ka ndaluar ne vitin "999 dhe tashme do te ri)illoje.

Karriera e vend"urimit lataritik te #ikelit a$er %llogov&'it (%logova&)

KROMI

7je varg para&itjesh tF kromatike nF )ormF thjerrFzore te tipit Alpin ne Kosoven jugperendimore jane pjese e nje serie te vendburimeve lineare% &e vazhdojne dhe ne ,h&iperi. Keto thjerrFza jane te vogla por te shkalles se larte dhe ne ,h&iperi jane te njohura &e zoterojne nivele te larta te metaleve te grupit te (latinit -(3M0.

*eheror Kromiti

7ga )undi i Lu)tes se ?? 1oterore deri ne vitin "9.2% Deheroret e kromit sh)r*tezoheshin ne )illim nga miniera e 3jakoves nga J'eva olding 8ompan*K dhe drejtpersedrejt transport behej per ne ,h&iperi per trajtim. Kur Deherori i pasur u pakesua% Kosova )illoi te importoje nga ,h&iperia 3$ $$$ 9 .$ $$$ t;vit kromite. Kjo gje u nderpre kur impjanti u mb*ll ne vitin "99". per shume dekada nuk jane ndermarre kerkime per kromite.
BOKSIDET

Vendburimet e boksideve te Kosoves gjenden ne gel&eroret e karstezuar dhe jane sh)r*tezuar me nje sere punimesh minerare% &e perbejne minieren e 3rebnikut. 3el&eroret &e kane boksidet ne gjrin e t*re jane sh)r*tezuar gjithashtu si material ndertimi dhe mja)t mbetje te gel&eroreve te !optuar gjenden ne vend. ,h)r*tezimi minerar ka )illuar ne vitin "922 dhe ka ndaluar ne vitin "999 per shkak te prishjes se klimes politike ne Kosove. (rodhimi i pergjithshem ka &ene +./. Mt.

+iniera e !oksitit e sh$r,te-uar ne +alin gre"nik

@regjet tradi!ionale per boksitin nga 3rebniku kane &ene 5umani% 3jermania dhe 5usia. Miniera ka patur nje punishte &e prodhonte stukon e mureve. (rodhimi ka arritur ne .$$$ t;vit per tregun e brendshem dhe Malin e >i dhe Ma&edonine.
MAGNEZITI

Kosova zoteron d* miniera magneziti -Mg8C30 ne 3olesh ,trezov!. @e d*ja keto miniera ne )illim kane nisur si kariera dhe kane zhvilluar punimet nentokesore per sh)r*tezimin deri ne mb*lljen e t*re ne vitin "999.

.amare +agne-iti ne Serpentinite /eriu i +agures

(erpara vitit "99$% ne 3olesh prodhohej ""$ $$$ ton magnezit% ++ $$$ ton magnezium dhe "$$$$ ton magneziumi kaustik te kalBinuar per vit. Miniera e 3oleshit eshte sh)r*tezuar me nje pus minerar% ndersa miniera ,trezov! me ane te nje galerie ne ane te kodres.
AGREGATET DHE MINERALET E NDERTIMIT

Kosova eshte e pasur me minerale ndertimi te !ilesise se larte% si andezitet% bazaltet% diabazet% gabrot% granitet% gel&eroret dhe mermeret.

Shperthim ne gel eroret per ndertimin e rrugeve ne kariren e %olin0s

Mundesi interesante ekzositojne per prodhimin e gureve dolomitike dhe nat*re monumentale te !ilese se larte.

%ure me permasa per shitje

Vendburime te medha argjile jane nje burim i shkel&*er per prodhimin e tullave% tjegullave dhe prodhimeve te tjera.