ARTIKULO II

PAHAYAG NG MGA SIMULAIN AT MGA PATAKARAN NG ESTADO

MGA SIMULAIN

SEKSYON 1. Ang Pilipinas ay isang Estadong !p"#li$ano at d!%o$ ati$o. Ang ganap na $apangya i&an ay ang$in ng sa%#ayanan at nag%"%"la sa $anila ang la&at ng %ga a'to idad na pa%pa%a&alaan.

SEK. (. Itinata$'il ng Pilipinas ang dig%aan #ilang $asang$apan ng pata$a ang pa%#ansa) tinatanggap #ilang #a&agi ng #atas ng #ansa ang %ga si%"lain ng #atas int! nasyonal na $ini$ilala ng la&at at "%aayon sa pata$a an ng $apayapaan) pag$a$apantay*pantay) $atan"ngan) $alayaan) pa$i$ipagt"l"ngan) at pa$i$ipag$ai#igan sa la&at ng %ga #ansa.

SEK. +. Ang a'to idad na si#ilyan ay s"%asai#a#a' ng sa %ilita sa la&at ng pana&on. Ang Sandata&ang La$as ng Pilipinas ay tagapangalaga ng Sa%#ayanan at ng Estado. Ang lay"nin nito ay s!g" "&in ang ganap na $apangya i&an ng Estado at ang int!g idad ng pa%#ansang t! ito yo.

SEK. ,. Ang pang"na&ing t"ng$"lin ng pa%a&alaan ay pagling$" an at pangalagaan ang sa%#ayanan. Maaa ing ta'agan ng pa%a&alaan ang sa%#ayanan "pang ipagtanggol ang Estado) at sa i$at"t"pad niyon) ang la&at ng %ga %a%a%ayan ay %aaa ing atasang %ag&andog ng p! sonal na s! #isyo %ilita o si#il) sa ilali% ng %ga $ondisyong itinata$da ng #atas.

SEK. -. Dapat s"ndin ng Estado ang pagpapanatili ng $apayapaan at $aay"san) ang pangangalaga sa #"&ay) $alayaan at a ia ian) at ang pagtatag"yod sa $agalingang panla&at "pang %ata%asa ng #"ong sa%#ayanan ang %ga #iyaya ng d!%o$ asya.

SEK. .. Hindi dapat la#agin ang pag$a$a&i'alay ng Si%#a&an at ng Estado.

MGA PATAKARAN NG ESTADO

SEK. /. Dapat s"ndin ng Estado ang isang %alayang pata$a ang panla#as. Sa %ga pa$i$ipag "gnay nito sa i#ang %ga !stado) dapat "nang*"nang isaalang* alang ang ganap na $apangya i&ang pa%#ansa) int!g idad na t! ito yal) $apa$anang pa%#ansa) at ang $a apatan sa sa iling pagpapasya.

SEK. 0. Tinatanggap at sin"s"nod ng Pilipinas) nang naaalins"nod sa $apa$anang pa%#ansa) ang pata$a ang %alaya la#an sa pag$a$a oon ng %ga sandatang n"$l!a sa t! ito yo nito.

SEK. 1. Dapat itag"yod ng Estado ang %a$at'i an at dina%i$ong $aay"sang panlip"nan na titiya$ sa $asaganaan at $asa inlan ng #ansa at %agpapalaya sa sa%#ayanan la#an sa $a&i apan sa pa%a%agitan ng %ga pata$a ang nagtata$da ng sapat na %ga ling$" ang panlip"nan) nagtatag"yod ng pag$a$ataon na %a$apag&anap#"&ay ang la&at) "%aangat na istanda d ng pa%"%"&ay at ng lalong %aina% na " i ng #"&ay pa a sa la&at.

SEK. 12. Dapat itag"yod ng Estado ang $ata "ngang panlip"nan sa la&at ng %ga y"gto ng pa%#ansang pagpapa"nlad.

SEK. 11. Pina&a&alaga&an ng Estado ang $a angalan ng #a'at tao at ginaga antya&an ang l"#os na paggalang sa %ga $a apatang pantao.

SEK. 1(. Kini$ilala ng Estado ang $a#analan ng #"&ay pa%pa%ilya at dapat pangalagaan at patatagin ang pa%ilya #ilang isang saligang instit"syong panlip"nan. Dapat nitong pangalagaan $ap'a ang #"&ay ng ina at ang #"&ay ng sanggol sa sinap"p"nan %"la sa paglili&i. Ang li$as at pang"na&ing $a apatan at t"ng$"lin ng %ga %ag"lang sa pag%"%"lat sa $a#ataan pa a sa $a&"sayang si#i$o at pagpapa"nlad ng $a a$t! na %o al ay dapat

t"%anggap ng tang$ili$ ng Pa%a&alaan.

SEK. 1+. Kini$ilala ng Estado ang napa$a&alagang t"ng$"lin ng $a#ataan sa pag#"o ng #ansa at dapat %agtag"yod at %angalaga ng $anilang $agalingang pisi$al) %o al) !spi it'al) int!l!$t'al) at sosyal. Dapat nitong i$intal sa $a#ataan ang pag$a%a$a#ayan) nasyonalis%o at pasigla&in ang pagla&o$ nila sa %ga ga'aing pa%#ayan at si#i$o.

SEK. 1,. Kini$ilala ng Estado ang t"ng$"lin ng $a#a#ai&an sa pag#"o ng #ansa at dapat s!g" "&in ang saligang pag$a$apantay*pantay ng $a#a#ai&an at $alala$i&an.

SEK 1-. Dapat itag"yod at pangalagaan ng Estado ang $a apatan sa $al"s"gan ng %ga %a%a%ayan at i$intal ang $a%alayang pang$al"s"gan sa $anila.

SEK. 1.. Dapat pangalagaan at is"long ng Estado ang $a apatan ng sa%#ayanan sa ti%#ang at $anais*nais na !$olodyi nang naaayon sa al"y*oy at t"g%a ng $ali$asan.

SEK. 1/. Dapat %ag*"$ol ng p ayo iti ang Estado sa !d"$asyon) sy!nsya at t!$nolo&ya) %ga sining) $"lt" a at ispo ts "pang %apa#"las ang pag$a%a$a#ayan at nasyonalis%o) %apa#ilis ang $a"nla ang panlip"nan) at %aitag"yod ang ganap na paglaya at pag*"nlad ng tao.

SEK. 10. Naninindigan ang Estado na ang pagga'a ay isang pang"na&ing p'! sang pang$a#"&ayan ng lip"nan. Dapat nitong pangalagaan ang %ga $a apatan ng %ga %anggaga'a at itag"yod ang $anilang $agalingan.

SEK. 11. Dapat #"%"o ang Estado ng pa%#ansang !$ono%iyang na$atatayo sa sa ili at %alaya na !p!$ti#ong $in"$ont ol ng %ga 3ilipino.

SEK. (2. Kini$ilala ng Estado ang napa$a&alagang ga%panin ng p i#adong s!$to ) pinasisigla ang p i#adong n!gosyo) at nag#i#igay ng %ga ins!nti#o sa $ina$ailangang %ga pa%"%"&"nan.

SEK. (1 Dapat itag"yod ng Estado ang $o%p !&!nsi#ong pagpapa"nlad na pangnayon at !po %ang ag a yan.

SEK. ((. Kini$ilala at itinatag"yod ng Estado ang %ga $a apatan ng %ga $at"t"#ong pa%ayanang $"lt" al sa loo# ng #alang$as ng pa%#ansang pag$a$aisa at pag*"nlad.

SEK. (+. Dapat pasigla&in ng Estado ang %ga o ganisasyong di* pa%pa%a&alaan) salig*pa%ayanan) o s!$to al na nagtatag"yod ng $agalingan ng #ansa.

SEK. (,. Kini$ilala ng Estado ang napa$a&alagang ga%panin ng $o%"ni$asyon at i%po %asyon sa pag#"o ng #ansa.

SEK. (-. Dapat s!g" "&in ng Estado ang a'tono%i ng pa%a&alaang lo$al.

SEK. (.. Dapat s!g" "&in ng Estado ang pantay na pag*""$ol ng %ga pag$a$ataon pa a sa ling$" ang pa%#ayan) at ipag#a'al ang %ga dinastyang p"liti$al ayon sa %aaa ing ipa$a&"l"gan ng #atas.

SEK. (/. Dapat pa%alagiin ng Estado ang pag$a%atapat at pag$a%a angal sa ling$" ang pa%#ayan at %agsaga'a ng positi#o at !p!$ti#ong %ga &a$#angin la#an sa g a4t and 5o "ption.

SEK. (0. 6atay sa %a$at'i ang %ga $ondisyong itina$da ng #atas) inaang$in at ipinat"t"pad ng Estado ang pata$a ang l"#os na &ayagang pagsisi'alat ng la&at ng %ga t ansa$syon nito na $inapapaloo#an ng $apa$anang pa%#ayan.

ARTIKULO III

KATIPUNAN NG MGA KARAPATAN

SEKSYON 1. Hindi dapat alisan ng #"&ay) $alayaan) o a ia ian ang sino %ang tao nang &indi sa $apa aanan ng #atas) ni pag$aitan ang sino %ang tao ng pantay na pangangalaga ng #atas.

SEK. (. Ang $a apatan ng %ga taong*#ayan na %ag$a oon ng $apanatagan sa $anilang sa ili) pa%a%a&ay) pap!l!s at %ga #agay*#agay la#an sa &indi %a$at'i ang pag&a&al"g&og at pagsa%sa% sa ano %ang lay"nin ay &indi dapat la#agin) at &indi dapat %aglagda ng 'a ant sa pag&al"g&og o 'a ant sa pagda$ip %ali#an $"ng %ay %alina' na da&ilan na p! sonal na pagpapasya&an ng &"$o% %atapos %asiyasat ang %ay&a#la at ang %ga t!stigong %ai&a&a ap niya sa ilali% ng pan"n"%pa o patotoo) at tiya$ang tin"t"$oy ang l"ga na &a&al"g&"gin) at ang %ga taong da a$pin o %ga #agay na sasa%sa%in.

SEK. +. 718 Hindi dapat la#agin ang pagiging li&i% ng $o%"ni$asyon at $o !spond!nsya %ali#an sa l!gal na "tos ng &"$"%an) o $apag &ini&ingi ang naii#a ng $aligtasan o $aay"san ng #ayan ayon sa itinata$da ng #atas.

7(8 Hindi dapat tanggapin pa a sa ano %ang lay"nin sa alin %ang &a$#angin sa paglilitis ang ano %ang !#id!nsya na na$"&a nang la#ag dito o sa sin"s"ndang s!$syon.

SEK. ,. Hindi dapat %agpati#ay ng #atas na nag#a#a'as sa $alayaan sa pananalita) pagpapa&ayag) o ng pa%a&ayagan) o sa $a apatan ng %ga taong*#ayan na %apayapang %ag$atipon at %agp!tisyon sa pa%a&alaan "pang ila&ad ang $anilang %ga $a aingan

SEK. -. Hindi dapat %ag#alang$as ng #atas pa a sa pagtatatag ng !li&yon) o

nag#a#a'al sa %alayang pagsasaga%it nito. Dapat ipa&int"lot %agpa$ailan%an ang %alayang pagsasaga%it at pagtata%asa ng pag&a&ayag ng !li&yon at pag*sa%#a nang 'alang pagtatangi o pa%i%ili. Hindi dapat $ailanganin ang pags"s"lit pan !li&yon sa pagsasaga%it ng %ga $a apatang si#il o pa%p"liti$a.

SEK. .. Hindi dapat #a'a&an ang $alayaan sa panini a&an at ang pag#a#ago ng ti a&an sa sa$la' ng %ga $ata$daang itinatad&ana ng #atas %ali#an sa l!gal na "tos ng &"$"%an. Ni &indi dapat #a'a&an ang $a apatan sa paglala$#ay %ali#an $"ng pa a sa $apa$anan ng $apanatagan ng #ansa) $aligtasang pa%#ayan) o $al"s"gang pa%#ayan ayon sa %aaa ing itad&ana ng #atas.

SEK. /. Dapat $ilalanin ang $a apatan ng %ga taong*#ayan na %apag* pa#ati an &inggil sa %ga #agay*#agay na %ay $inala%an sa tanan. Ang $aala%an sa %ga opisyal na !$o d) at sa %ga do$"%!nto at pap!l!s t"ng$ol sa %ga opisyal na ga'ain) t ansa$syon) o pasya) gayon din sa %ga datos sa pananali$si$ ng pa%a&alaan na pinag#a#atayan ng pata$a an sa pagpapa"nlad ay dapat i#igay sa %a%a%ayan sa ilali% ng %ga $ata$daang %aaa ing itad&ana ng #atas.

SEK. 0. Hindi dapat &adlangan ang $a apatan ng %ga taong*#ayan $a#ilang ang %ga nagliling$od sa p"#li$o at p i#adong s!$to na %agtatag ng %ga asosasyon) %ga "nyon) o %ga $apisanan sa %ga lay"ning &indi la#ag sa #atas.

SEK. 1. Ang p i#adong a ia ian ay &indi dapat $"nin "$ol sa ga%it pa%#ayan nang 'alang 'astong $a#aya an.

SEK. 12. Hindi dapat %agpati#ay ng #atas na sisi a sa pananag"tan ng %ga $ont ata.

SEK. 11. Hindi dapat ipag$ait sa sino %ang tao ang %alayang pagd"log sa %ga &"$"%an at sa %ga $al"p"nang %ala*pang&"$"%an at sa sapat na t"long pa%#atas nang da&il sa $a alitaan.

SEK. 1(. 718 Ang sino %ang tao na sinisiyasat da&il sa pagla#ag ay dapat %ag$a oon ng $a apatang %apatalastasan ng $anyang $a apatang %agsa'alang*$i#o at %ag$a oon ng a#ogadong %ay sapat na $a$aya&an at %alaya na lalong $anais*nais $"ng siya ang %aypili. K"ng &indi niya %a$a$ayanan ang pagliling$od ng a#ogado) $ina$ailangang pag$aloo#an siya ng isa. Hindi %ai"" ong ang %ga $a apatang ito %ali#an $"ng na$as"lat at sa &a ap ng a#ogado.

7(8 Hindi siya dapat ga%itan ng la#is na pagpapa&i ap) p'! sa) da&as) panana$ot) pag#a#anta) o ano pa %ang pa aan na pipinsala sa $anyang %alayang pagpapasya. Ipinag#a#a'al ang %ga li&i% na $"l"ngan) solita yo) ing$o%"ni$ado o i#a pang $at"lad na %ga anyo ng d!t!nsyon.

7+8 Hindi dapat tanggaping !#id!nsya la#an sa $anya ang ano %ang pagtatapat o pag*a%in na na$"&a nang la#ag sa s!$syong ito o S!$syon 1/ nito.

7,8 Dapat %agtad&ana ang #atas ng %ga $apa "sa&ang p!nal at si#il sa %ga pagla#ag sa s!$syong ito at gayon din ng #ayad*pinsala at !&a#ilitasyon sa %ga #i$ti%a ng la#is na %ga pagpapa&i ap o $at"lad ng %ga na$aga'ian) at sa $anilang %ga pa%ilya.

SEK. 1+. Ang la&at ng %ga tao) %ali#an sa %ga na&a&a#la sa %ga pagla#ag na pina "sa&an ng !5l"sion p! p!t"a $apag %ati#ay ang !#id!nsya ng pag$a$asala) #ago %a&at"lan) ay dapat %apyansa&an ng sapat na pyado ) o %aaa ing palayain sa #isa ng panagot ayon sa %aaa ing itad&ana ng #atas. Hindi dapat #a'a&an ang $a apatan sa pyansa $a&it na s"spindido ang p i#il!&yo ng ' it o4 &a#!as 5o p"s. Hindi dapat $ailanganin ang %ala#is na pyansa.

SEK. 1, 718 Hindi dapat papanag"tin sa pag$a$asalang $ i%inal ang sino %ang tao nang &indi sa $apa aanan ng #atas.

7(8 Sa la&at ng %ga pag*""sig $ i%inal) ang nasasa$dal ay dapat it" ing na 'alang sala &angga9t &indi napapat"nayan ang naii#a) at dapat %agta%asa ng $a apatang %ag%at'id sa pa%a%agitan ng sa ili at ng a#ogado) %apatalastasan ng " i at da&ilan ng sa$dal la#an sa $anya) %ag$a oon ng %a#ilis) 'alang $ini$ilingan) at &ayagang paglilitis) %a$a&a ap ang %ga t!stigo at %ag$a oon ng sapilitang $apa aanan "pang %atiya$ ang pag&a ap ng %ga t!stigo at paglita' ng !#id!nsya pa a sa $anyang $apa$anan. Gayon %an) %atapos %a#asa ang sa$dal) %aaa ing it"loy ang paglilitis $a&it 'ala ang nasasa$dal sa pas"#aling %a apat na napatalastasan siya at di %a$at'i an ang $anyang $a#ig"ang &"%a ap.

SEK. 1-. Hindi dapat s"spindi&in ang p i#il!&yo ng ' it o4 &a#!as 5o p"s) %ali#an $"ng %ay pananala$ay o pag&i&i%agsi$) $apag $ina$ailangan ng $aligtasang pa%#ayan.

SEK. 1.. Dapat %ag$a oon ang la&at ng %ga tao ng $a apatan sa %adaliang pagl"tas ng $anilang %ga "sapin sa la&at ng %ga $al"p"nang pang&"$"%an) %ala*pang&"$"%an) o pa%pangasi'aan.

SEK. 1/. Hindi dapat pilitin ang isang tao na t"%!stigo la#an sa $anyang sa ili.

SEK. 10. 718 Hindi dapat d!t!ni&in ang sino %ang tao da&il la%ang sa $anyang %ga panini'ala at &anga ing pa%p"liti$a.

7(8 Hindi dapat pai alin ang ano %ang anyo ng sapilitang pagliling$od) %ali#an $"ng $apa "sa&ang pata' ng &atol ng pag$a$asala.

SEK. 11. 718 Hindi dapat ipata' ang %ala#is na %"lta) ni ilapat ang %al"pit) i%#i o di*%a$ataong pa "sa) o ang pa "sang $a%atayan) %atangi $"ng %agtad&ana ang Kong !so ng pa "sang $a%atayan sa %ga $ada&ilanang #"nsod ng %ga #"$tot na $ i%!n. Dapat i#a#a sa !5l"sion p! p!t"a ang naipata' nang pa "sang $a%atayan.

7(8 Dapat lapatan ng $a"$"lang #atas ang pagpapa&i ap na pisi$al) si$olo&i$al) o i%#ing pagpapa "sa sa sino %ang #ilanggo o d!t!nido o ang pagga%it ng %ga $al"'agang p!nal na di*%a$atao.

SEK. (2. Hindi dapat i#ilanggo ang isang tao nang da&il sa pag$a$a"tang o &indi pag#a#ayad ng s!d"la.

SEK. (1. Hindi dapat na ang isang tao ay %a$ala'ang %asapangani# ng $apa "sa&an sa iisang pagla#ag. K"ng pina " "sa&an ng #atas at ng o dinansa ang isang $agaga'an) ang pag$apa "sa o pag$aa#s'!lto sa ilali% ng alin %an dito ay %agiging &adlang sa i#a pang pag*""sig sa gayon ding $agaga'an.

SEK. ((. Hindi dapat %agpati#ay ng #atas !: post 4a5to o #ill o4 attaind! . ARTIKULO ;III

KATARUNGANG PANLIPUNAN AT MGA KARAPATANG PANTAO

SEKSYON. 1. Dapat pag*"$"lan ng Kong !so ng pina$a%ataas na p ayo iti ang pagsasa#atas ng %ga &a$#angin na %angangalaga at %agpapating$ad sa $a apatan ng la&at ng %ga %a%a%ayan sa dignidad na pantao) %ag#a#a'as sa %ga di pag$a$apantay*pantay na panlip"nan) pang$a#"&ayan at pa%p"liti$a) at papa'i sa %ga di pag$a$apantay*pantay na pang$alinangan sa pa%a%agitan ng !$'ita#l!ng pagpapalaganap ng $aya%anan at $apangya i&ang pa%p"liti$a pa a sa $a#"ti&an ng la&at.

T"ngo sa %ga %it&iing ito) dapat !g"la&in ng Estado ang pagtata%o) pag%a%ay*a i) pagga%it) at paglilipat ng a ia ian at ng %ga #"nga nito.

SEK. (. Dapat na $ala$ip sa pagtatag"yod ng $ata "ngang panlip"nan ang $o%it%!nt sa pagli$&a ng %ga pag$a$ataong !$ono%i$o na nasasalig sa $alayaan sa pagpapati"na at pagtiti'ala sa sa iling $a$aya&an.

PAGGA<A

SEK. +. Dapat %ag$aloo# ang Estado ng l"#os na p ot!$syon sa pagga'a) sa lo$al at sa i#ayong dagat) o ganisado at di o ganisado) at dapat itag"yod ang p"sp"sang !%ploy%!nt at pantay na %ga pag$a$ataon sa !%ploy%!nt pa a sa la&at.

Dapat nitong ga antya&an ang) %ga $a apatan ng la&at ng %ga %anggaga'a sa pagtatatag ng sa iling o ganisasyon) sa%a*sa%ang pa$i$ipag$as"ndo at n!gosasyon) %apayapa at %ag$a$a"gnay na pag$ilos) $asa%a ang $a apatang %ag'!lga nang naaalins"nod sa #atas. Dapat na %ay $a apatan sila sa $atatagan sa t a#a&o) sa %a$ataong %ga $alagayan sa t a#a&o) at sa sa&od na sapat i$a#"&ay. Dapat din silang l"%a&o$ sa %ga p os!so ng pag#a#alang$as ng pata$a an at d!sisyon na %ay $inala%an sa $anilang %ga $a apatan at #!n!pisyo ayon sa %aaa ing itad&ana ng #atas.

Dapat itag"yod ng Estado ang p insipyong &atiang pananag"tan ng %ga %anggaga'a at %ga !%ploy! at ang p !p! !nsyal na pagga%it ng #ol"nta yong %ga pa%a%a aan ng pagsasaayos sa %ga &id'aan) $a#ilang ang $onsilyasyon) at dapat ipat"pad ang pagtali%a ito ng isa9t isa "pang %ais"long ang $ati'asayang ind"st yal.

Dapat !g"la&in ng Estado ang "gnayan ng %ga %anggaga'a at %ga !%ploy! ) da&il sa pag$ilala sa $a apatan ng pagga'a sa $a a%patang $apa t! nito sa %ga #"nga ng p od"$syon at sa $a apatan ng %ga n!gosyo sa %a$at'i ang t"#o sa %ga pa%"%"&"nan) at sa pagla'a$ at paglago.

REPORMANG PANSAKAHAN AT PANLIKAS NA KAYAMANAN

SEK. ,. Dapat %agsaga'a ang Estado) sa pa%a%agitan ng #atas) ng p og a%a sa !po %ang pansa$a&an na na$asalig sa $a apatan ng %ga %agsasa$a at %ga !g"la na %anggaga'a sa #"$id) na %ga 'alang l"pa) na t"'i an o sa%a*sa%ang %ag%ay*a i ng %ga l"pang $anilang sinasa$a o)

sa $alagayan ng i#a pang %ga %anggaga'a sa #"$id) t"%anggap ng $a a%patang $apa t! sa %ga #"nga niyon. T"ngo sa lay"ning ito) dapat %agpasigla at %agsaga'a ang Estado ng %a$at'i ang pa%a%a&agi ng la&at ng %ga l"pang pansa$a&an) na sasailali% sa %ga p ayo iti at sa %a$at'i ang %apananatiling %ga s"$at na %aaa ing ita$da ng Kong !so) na nagsasaalang*alang sa %ga $onsid! asyong pang*i$olodyi) pang$a"nla an o pag$a%a$ata "ngan) at #atay sa pag#a#ayad ng %a$at'i ang $a#aya an. Dapat igalang ng Estado ang %ga $a apatan ng %aliliit na %ay*a i ng l"pa sa pagtata$da ng %ga !t!nsyon li%it. Dapat ding %aglaan ang Estado ng %ga ins!nti#o pa a sa #ol"nta yong pag#a#a&agi ng l"pa.

SEK. -. Dapat $ilalanin ng Estado ang $a apatan ng %ga %agsasa$a) %ga %anggaga'a sa #"$id) at %ga %ay*a i ng l"pa) gayon din ng %ga %agsasa$a na l"%a&o$ sa pagpaplano) pag#"o) at pa%a%a&ala ng p og a%a) at dapat %aglaan ng s"po ta sa pagsasa$a sa pa%a%agitan ng ang$op na t!$nolo&ya at pananali$si$) at sapat na %ga ling$" an sa pananalapi) p od"$syon) pagsasapa%ili&an) at i#a pang %ga ling$" ang pant"long.

SEK. .. Dapat ipat"pad ng Estado ang %ga si%"lain ng !po %ang pansa$a&an o st!'a ds&ip $ailan%a9t %apaii al nang naaalins"nod sa #atas sa pa%a%a&agi o pagga%it ng i#a pang %ga li$as na $aya%anan) $asa%a ang %ga l"paing pa%#ayan na ang$op sa pagsasa$a sa ilali% ng pa%"%'isan o $ons!syon) #atay sa %ga $a apatang na""na) %ga $a apatan sa &o%!st!d ng %aliliit na nanana&anan) at %ga $a apatan ng $at"t"#ong %ga pa%ayanan sa $anilang %inanang %ga l"pain.

Maaa ing ipana&anan ng Estado ang %ga %agsasa$ang 'alang l"pa at ang %ga %anggaga'a sa #"$id sa sa ili nitong %ga l"paing pansa$a&an na ipa%a&agi sa $anila sa pa aang itinata$da ng #atas.

SEK /. Dapat pangalagaan ng Estado ang %ga $a apatan ng %ga %angingisdang ta'id*#"&ay) lalo na ng %ga lo$al na pa%ayanan) sa %ay pagtatanging pagga%it ng %ga $aya%anan sa t"#ig at pangisdaan na pa a sa la&at) $ap'a sa %ga t"#igang panloo# at sa dagat. Dapat na %aglaan ito ng s"po ta sa %ga %angingisdang iyon sa pa%a%agitan ng ang$op* na t!$nolo&ya at pananali$si$) sapat na t"long na na""$ol sa pananalapi) p od"$syon at pagsasapa%ili&an) at i#a pang %ga ling$" an. Dapat ding

pangalagaan) pa"nla in at i$ons! #a ng Estado ang %ga $aya%anang iyon. Dapat "%a#ot ang pangangalaga sa %ga pangisdaan sa dagat ng %ga %angingisdang ta'id*#"&ay la#an sa pagpaso$ ng day"&an. Dapat t"%anggap ang %ga %anggaga'a sa pangisdaan ng $a a%patang $apa t! sa $anilang pagtat a#a&o sa pa$ina#ang sa %ga $aya%anan sa t"#ig at pangisdaan.

SEK. 0. Dapat %aglaan ang Estado ng %ga ins!nti#o sa %ga %ay*a i ng l"pa sa pa%"%"&"nan ng tinanggap na $a#aya an sa p og a%a sa !po %ang pansa$a&an "pang itag"yod ang ind"st yalisasyon) l"%i$&a ng %ga &anap#"&ay) at isap i#ado ang %ga n!gosyo ng s!$to p"#li$o. Ang %ga $asang$apang pa%pananalapi na gina%it na $a#aya an sa $anilang %ga l"pain ay dapat tanggaping !$'iti sa $anilang piniling %ga n!gosyo.

REPORMA SA LUPANG UR6AN AT SA PA6AHAY

SEK. 1. Dapat %agsaga'a ang Estado) sa pa%a%agitan ng #atas at pa a sa $a#"ti&an ng la&at) sa pa$i$ipagt"l"ngan sa p i#adong s!$to ) ng pat"l"yang p og a%a sa !po %a sa l"pang " #an at sa pa#a&ay na %ag#i#igay ng %a$a$ayanang dis!nt!ng pa#a&ay at %ga pang"na&ing pagliling$od sa %ga %a%a%ayang d"$&a at 'alang ta&anan sa %ga s!nt ong " #an at %ga pana&anang poo$. Dapat ding itag"yod nito ang sapat na %ga pag$a$ataon sa &anap#"&ay sa %ga %a%a%ayang iyon. Dapat igalang ng Estado ang %ga $a apatan ng %ga %ay*a i ng %aliliit na a i*a ian sa i%pl!%!ntasyon ng p og a%ang iyon.

SEK. 12. Hindi dapat paalisin ni gi#ain ang %ga ti a&an ng nagsisipani a&an na %ga d"$&ang " #an o " al %ali#an $"ng naaayon sa #atas at sa pa aang %a$ata "ngan at %a$atao.

Hindi dapat ilipat ng ti a&an ang nagsisipani a&an na %ga d"$&ang " #an o " al nang 'alang sapat na pa$i$ipagsangg"nian sa $anila at sa %ga pa%ayanang paglilipatan sa $anila.

KALUSUGAN

SEK. 11. Dapat %agsaga'a ang Estado ng pinag*isa at $o%p !&!nsi#ong lapit sa pagpapa"nlad ng $al"s"gan na %ag#i#igay ng %ga pang"na&ing pangangailangan) %ga ling$" ang pang$al"s"gan at i#a pang %ga ling$" ang panlip"nan na %a$a$ayanan ng la&at ng %ga %a%a%ayan. Dapat %ag$a oon ng p ayo iti pa a sa %ga pangangailangan ng %a&i&i ap na %aysa$it) %atatanda) %ay*$apansanan) %ga #a#a!) at %ga #ata. Dapat si$apin ng Estado na %a$apag$aloo# ng li# !ng panggaga%ot sa %ga p"l"#i.

SEK. 1(. Dapat %agtatag at %agpanatili ang Estado ng %a#isang sist!%a ng pangangasi'a sa pag$ain at ga%ot at %agsaga'a ng ang$op na pagpapa"nlad at pananali$si$ sa laang*#isig sa $al"s"gan na t"%"t"gon sa %ga pangangailaan at s"li anin sa $al"s"gan ng #ansa.

SEK. 1+. Dapat %agtatag ang Estado ng isang natatanging tanggapan pa a sa %ga taong #aldado pa a sa $anilang %ga !&a#ilitasyon) sa iling pagpapa"nlad) at pagtiti'ala sa sa iling $a$aya&an) at sa $anilang pa$i$iisa sa $a#""ang daloy ng lip"nan.

KA6A6AIHAN

SEK. 1,. Dapat pangalagaan ng Estado ang %ga $a#a#ai&ang nagtat a#a&o sa pa%a%agitan ng paglalaan ng ligtas at na$apagpapal"sog na %ga $alagayan sa pagtat a#a&o) na nagsasaalang*alang ng $anilang %ga ga'ain #ilang ina) at ng %ga $al"'agan at %ga pag$a$ataon na nagpapating$ad sa $anilang i$agagaling at i$agigin&a'a "pang %ata%o ang $anilang ganap na pot!nsyal sa pagliling$od sa #ansa.

ANG 6AHAGING GINAGAMPANAN AT MGA KARAPATAN NG MGA ORGANISASYON NG SAM6AYANAN

SEK. 1-. Dapat igalang ng Estado ang #a&aging ginaga%panan ng %alayang %ga o ganisasyon ng sa%#ayanan "pang %ata%o at %apangalagaan ng %ga taong*#ayan) sa loo# ng #alang$as na d!%o$ ati$o) ang $anilang

l!&iti%o at sa%a*sa%ang %ga int! !s at &anga in sa pa%a%agitan ng pa aang %apayapa at naaayon sa #atas.

Ang %ga o ganisasyon ng sa%#ayanan ay %ga asosasyong #ona 4id! ng %ga %a%a%ayan na %ay s"#o$ na $a$aya&ang itag"yod ang $apa$anang pa%#ayan at %ay %apag$i$ilalang pa%i%in"no) $asapian at ist "$t" a.

SEK. 1.. Hindi dapat #a'a&an ang $a apatan ng sa%#ayanan at ng $anilang %ga o ganisasyon sa %a#isa at %a$at'i ang pa$i$ila&o$ sa la&at ng %ga antas ng pagpapasyang panlip"nan) pa%p"liti$a at pang$a#"&ayan. Dapat padaliin ng Estado) sa pa%a%agitan ng #atas) ang pagtatatag ng sapat na %ga pa%a%a aan sa pa$i$ipagsangg"nian.

MGA KARAPATANG PANTAO

Ang Ko%isyon sa Mga Ka apatang Pantao

SEK. 1/. 718 Nilili$&a sa pa%a%agitan nito ang isang %alayang tanggapan na tata'aging Ko%isyon sa %ga Ka apatang Pantao.

7(8 Ang Ko%isyon ay dapat #""in ng isang Tagapang"lo at apat na %ga Kaga'ad na $ina$ailangang %ga $at"t"#ong iniana$ na %a%a%ayan ng Pilipinas at ang %ayo ya nito ay dapat na %ga $a#ilang sa P&ilippin! 6a . Dapat itad&ana ng #atas ang taning na pana&on ng pan"n"ng$"lan at ang i#a pang %ga $'alipi$asyon at %ga disa#iliti ng %ga $aga'ad ng Ko%isyon.

7+8 Hangga9t &indi na#"#"o ang Ko%isyong ito) ang $asal"$"yang Pa%pang"l"&ang Ko%it! sa %ga Ka apatang Pantao ay dapat %agpat"loy sa pagt"pad ng $asal"$"yang %ga ga'ain at $apangya i&an nito.

7,8 Dapat na $"sa at !g"la na ipala#as ang pinagti#ay na ta"nang laang* g"g"lin ng Ko%isyon.

SEK. 10. Dapat %ag$a oon ang Ko%isyon sa %ga Ka apatang Pantao ng s"%"s"nod na %ga $apangya i&an at %ga ga'ain=

718 Magsiyasat) sa $"sa nito o sa s"%#ong ng alin %ang panig) ng la&at ng " i ng %ga pagla#ag sa %ga $a apatang pantao na $inapapaloo#an ng %ga $a apatang si#il at p"liti$al>

7(8 Maglagda ng %ga pan"nt"nan sa pa%ala$ad) at %ga t"nt"nin ng pa%a%a aan nito) at %ag&a ap ng sa$dal na paglapastangan "$ol sa %ga pagla#ag dito nang naaalins"nod sa %ga T"nt"nin ng H"$"%an>

7+8 Magta$da ng ang$op na %ga &a$#angin na naaayon sa #atas pa a sa pangangalaga ng %ga $a apatang pantao ng la&at ng %ga tao sa Pilipinas) at gayon din ng %ga Pilipino na nanini a&an sa i#ang #ansa) at %agta$da ng %ga panag$ang &a$#angin) at %ga pagliling$od na t"long l!gal sa %ga $"langpalad na ang %ga $a apatang pantao ay nila#ag o nangangailangan ng p ot!$syon>

7,8 T"%"pad ng %ga $apangya i&an sa pagdala' sa %ga piitan) %ga #ilangg"an) o %ga pasilidad sa d!t!nsyon>

7-8 Magtatag ng pat"l"yang p og a%a sa pananali$si$) !d"$asyon at i%po %asyon "pang %apating$ad ang paggalang sa pag$apang"na&in ng %ga $a apatang pantao>

7.8 Mag !$o%!nda sa Kong !so ng %a#isang %ga &a$#angin "pang %a* itag"yod ang %ga $a apatang pantao at %aglaan pa a sa %ga #ayad*pinsala sa %ga #i$ti%a) o sa $anilang %ga pa%ilya) ng %ga pagla#ag sa %ga $a apatang pantao>

7/8 S"#ay#ayan ang pagtali%a ng Pa%a&alaan ng Pilipinas sa %ga pananag"tan sa pandaigdig na $as"nd"ang*#ansa &inggil sa %ga $a apatang

pantao>

708 Mag$aloo# ng i%y"niti sa pag*""sig sa sino %ang tao na ang t!sti%onyo o ang pag*iingat ng %ga do$"%!nto o i#a pang !#id!nsya ay $ina$ailangan o %a$al"l"'ag sa pagtiya$ ng $atoto&anan sa alin %ang pagsisiyasat na isinaga'a nito o sa ilali% ng a'to idad nito>

718 Hilingin ang t"long ng alin %ang $aga'a an) $a'ani&an) tanggapan o sangay sa pagt"pad ng %ga ga'ain nito>

7128 H"%i ang ng %ga pin"no at $a'ani nito nang naaayon sa #atas> at

7118 T"%"pad ng i#a pang %ga t"ng$"lin at %ga ga'ain na %aaa ing ita$da ng #atas.

SEK. 11. Maaa ing %agtad&ana ang Kong !so pa a sa i#a pang %ga $aso ng pagla#ag sa %ga $a apatang pantao na dapat %asa$la' ng a'to idad ng Ko%isyon) na nagsasaalang*alang sa %ga !$o%!ndasyon nito. ARTIKULO ;?

ANG PAMILYA

SEKSYON 1. Kini$ilala ng Estado ang pa%ilyang Pilipino na p"ndasyon ng #ansa. Sa gayon) dapat nitong patatagin ang $aisa&an ng pa%ilyang Pilipino at a$ti#ong itag"yod ang l"#os na pag*"nlad niyon.

SEK. (. Ang pag*aasa'a) na di %alala#ag na instit"syong panlip"nan) ay p"ndasyon ng pa%ilya at dapat pangalagaan ng Estado.

SEK. +. Dapat isanggalang ng Estado=

718 Ang $a apatan ng %ga %ag*asa'a na %agpa%ilya nang naaayon sa $anilang %ga pananalig na pan !li&yon at sa %ga $ina$ailangan ng !sponsa#l!ng pagpapa%ilya>

7(8 Ang $a apatan ng %ga #ata na %a#igyan ng $alinga) $asa%a ang 'astong pag*aalaga at n"t isyon at natatanging p ot!$syon sa la&at ng %ga anyo ng pagpapa#aya) pag*aa#"so) pag%a%al"pit) pagsasa%antala at i#a pang $ondisyong na$apipinsala sa $anilang pag*"nlad>

7+8 Ang $a apatan ng pa%ilya sa sa&od at $ita na sapat i$a#"&ay ng pa%ilya> at

7,8 Ang $a apatan ng %ga pa%ilya o ang %ga asosasyon nito na l"%a&o$ sa pagpaplano at pagpapat"pad ng %ga pata$a an at %ga p og a%a na na$aaap!$to sa $anila.

SEK. ,. Ang pa%ilya ay %ay t"ng$"ling $alingain ang %atatandang %y!%# o nito ng"nit %aaa i ing ga'in ito ng Estado sa pa%a%agitan ng %a$ata "ngang %ga pa%a aan ng $apanatagang panlip"nan.