MikroEkonomi

1.Qsht ekonomiksi, individt, firma dhe qeveria? Ekonomiksi studion ann ekonomike t jets shoqrore, sjelljen e agjentve ekonomik n shoqri dhe kushtet ekonomike t bashkveprimit t tyre. Individt paraqiten si agjent ekonomik n rolin e tyre si zotrues t burimeve dhe konsumator. Firm quhet gjdo organizat q prodhon mallra. Qeveria sht vendimarrse n fushn ekonomike, si mbikqyrse t rregullave t lojs dhe t gjitha funksioneve t tjera ekonomike q realizohen prmes politikave. 2. Qka sht efiqenca? Efiqenca ka t bj me nxerrjen e nj dobie maksimale t mundshme nga prdorimi i burimeve ekonomike. 3. Qka sht drejsia? Drejtsia lidhet me shprndarjen e drejt t mallrave dhe shrbimeve mes grupeve t ndryshme shoqrore dhe individve. 4. Qka sht Puna? Puna prfshin aftsit mendore dhe fizike t njerzve pr t punuar 5. Qka sht Toka? Toka prfshin pasurit natyrore t t gjitha llojeve si psh. tokn bujqsore, burimet e energjis, burimet minerale dhe t gjith mjedisin fizik q na rrethon. 6. Qka sht kapitali? Kapitali prbhet nga mallra t prodhuara me qllim pr t prodhuar mallra t tjer. N pikpamje ekonomike me kapital kuptojm vetm kapitalin fizik e jo kapitalin financiar. Elementet e kapitalit jan : paisjet, ndrtesat, makinerit etj. 7. Cilat jan dimensionet e problemit ekonomik? Jan tri: Qka duhet t prodhohet q zgjidhet n tregun e produkteve prmes votimit., Si t prodhohet q zgjedhet nga konkurrenca mes prodhuesve., Faqe | 1

Pr k t prodhohet q zgjidhjet n tregjet e faktorve. 8. Qka sht Mikroekonomia? Mikroekonomia studion sjelljen e agjentve ekonomik si: Konsumatort e firmave t biznesit si dhe agjensive qeveritare q veprimtaria e tyre lidhet me alokimin e burimeve dhe funksionimin e sektorve t veqanta t ekonomis. 9. Qka sht kufiri i mundesive t prodhimit? Kufiri i mundsive t prodhimit shpreh kombinime t ndryshme t mallrave dhe shrbimeve q mund t prodhoj nj vend gjat nj periudhe t caktuar kohore, duke prdorur t gjitha burimet n dispozicion dhe me teknikat m efiqente t prodhimit. 10. Qka sht efiqenca Ekonomike dhe Prodhuese? Efiqenca Ekonomike sht ajo gjendje ekonomis n t ciln askush nuk mund t rris mirqenien e tij, pa cnuar mirqenien e dikujt tjetr. Efiqenca Prodhuese nnkupton prodhimin e nj sasie t dhn produkti me minimumin e burimeve. 11. Qka sht efiqenca Alokative dhe ne Shprndarje? Efiqenca Alokative nnkupton q burimet t jen alokuar n prodhimin e atyre mallrave dhe shrbimeve q krkon shoqria. Efiqenca n Shprndarje nnkupton nj shperndarje t till t produktit t prodhuar n t ciln konsumatort pas pagimit t taksave dhe qmimet e tregut nuk do t donin ti shpenzonin kto t ardhura n ndonj mnyr tjetr. 12. Qka sht kostoja Oportune? Kostoja Oportune sht: heqja dor nga blerja e ndonj produkti n favor t produktit tjetr q ka nj dobi m t madhe dhe shprehet me njsi natyrore t mallit.. 13. Cilat jan metodat pr studimin e dukurive Ekonomike? DEDUKSIONI- q konsiderohet si metoda m e rndsishme q zbatoht nga ekonomistt e sotm. Si piknisje Deduksioni sht teorema aprioristike q duket e arsyeshme te studiuesi dhe q bazohet n nj ide t natyrshme dhe nuk rrjedh drejtprdrejt nga evidenca statistikore. INDUKSIONI- fillon me mbledhjen, prpunimin dhe analizn e t dhnave ekonomike dhe vazhdon me zbulimin e lidhjeve variablave t studiuara dhe nxerrjen e prfundimeve dhe hipotezave t caktuara.

Faqe | 2

14. Qka sht kurba e Krkess? Pr shebmbull: Nse marrim dy koordinata : Qmimin dhe Sasin, dhe marrim dy pika ku secila prej tyre ka koordinatat e veta. Nse i bashkojm kto pika me nje kurb ather paraqitja e tyre grafike paraqet poashtu Kurbn e Krkess. 15. Cilt jan faktort q ndikojn te Krkesa? Jan: T ardhurat e konsumatorve, qmimet e mallrave zvendsuese dhe plotsuese, numri i konsumatorve, shijet dhe preferenca. 16. Qka sht Oferta? Oferta prfaqson sasin e nj produkti q shitsit jan te gatshm dhe n gjendje t ofrojn pr shitje me qmime t ndryshme gjat nj periudhe t caktuar kohore, kur faktort e tjer nuk ndryshojn. 17. Qka sht ligji i Oferts? Sipas ktij ligji, shitsit do t ofrojn nj sasi m t madhe pr shitje kur qmimet rriten dhe e kundrta kur qmimet ulen, pra egziton nj lidhje pozitive mes sasis s ofruar dhe qmimit. 18. Cilt jan faktort q ndikojn tek oferta? Jan: Qmimet e faktorve t prodhimit, teknologjia, qmimet e mallrave t lidhura me pritjet e ofruesve, numri i ofruesve. 19. Qka sht Ekuilbri i Tregut? Paraqet nj gjendje ku blersit dhe shitsit nuk kan arsye t ndryshojn sjelljen e tyre pasi q veprojn shum blers dhe shits n mnyr t pamvarur, asnjri prej tyre nuk ka mundsi t ndikoj tek qmimi i tregut. N nj situat ekuilbri nuk ka as krks e as ofert t teprt dhe t dy sasit jan t barabarta. 20. Qka sht qmimi i ekuilibrit? Prfaqson qmimin pr t cilin sasia e krkurar dhe e ofruar jan t barabarta. Ky qmim sht nje kompromis, mes shitsve dhe blersve. 21. Kur sasia e krkuar krijon Munges e kur Tepric? Sasia e krkuar krijon munges kur pr nivele qmimesh m t ulta se qmimi i ekuilibrit sasia e krkuar e tejkalon sasin ofruar ndrrsa, krijon tepric kur nivelet e qmimit jan mbi qmimin e ekuilibrit dhe sasia e ofruar e tejkalon sasin e krkuar. Faqe | 3

22. Kur egziston diseukuilibri? Disekuilibri egziston kur sasia e krkuar nuk sht e barabart me sasin e ofruar. 23. Qka sht elasticiteti? Shpreh shkalln e reagimit t prodhuesve dhe blersve ndaj ndryshimit t kushteve ekonomike t tregut ( qmimit, t ardhurat e blersve, kostos s prodhimit etj). 24. Kur krkesa sht elasitke e kur joelastike? Kur konsumatort jan t ndjeshm ndaj ndryshimit t qmimit ather krkesa sht elastike dhe nse ata jan m pak t ndjeshm, ather krkesa sht joelastike. 25. Cilat jan faktort q e prcaktojn elasticitetin e krkess? Jan: egzistenca e t mirave zvendsuese, prcaktimi i s mirs, efekti i t ardhurave, faktori koh, t mirat e domosdoshme dhe t luksit. 26. Cilat jan llojet e elasticitetit? Jan: elasticiteti i krkess lidhur me t ardhurat (shkruje vazhdimin)

27. Cilt jan faktort e oferts elastike? Jan : kostoja dhe mundsia pr depozitat e produktit, fleksibiliteti i procesit t prodhimit, kostoja e prodhimit t njsive shtes dhe faktori koh. 28.Qka sht termi dobi? Dobia sht masa e knaqsis q prfiton konsumatori nga konsumi i nj produkti t caktuar. 29.Qka sht dobia totale? Knaqsia totale q konsumatori mer nga t gjitha njsit e t mirave q konsumon. 30. Qka sht dobia margjinale? Knaqsia shts q konsumatori mer nga konsumi i nj njsie shtes, n dobin margjinale q do t merret nga konsumi i mallrave t tjer.

Faqe | 4

31. Qka sht ligji i dobsis margjinale rnse? Kur sasia e konsumit t nj t mire rritet n kushte kur faktort e tjer nuk ndryshojn, dobia margjinale e njsis s fundit t konsumuar vjen vazhdimisht duke rn dhe pikrisht kjo paraqet ligjin e dobis margjinale 32. Qka sht teprica e konsumatorit? Tejkalimi i prfitimit total ndaj kostove totale, paraqet tepricn e konsumatorit. 33. Qka sht efekti i t ardhurave? Rritja e sasis s produktit t blere e shkaktuar nga nj rritje e t ardhurave reale. 34. Qka sht efekti i zavendsimit? Ndryshimi n sasin e bler t produktit i shkaktuar nga nj ndryshim i qmimit relativ duke mbajtur konstante t ardhurat reale. 35. Kur efekti i zavendsimit ka shenj negative? Ka shenj negative ( pra shenj t kundrt me shenjn e ndryshimit t qmimit) pr t mirat normale. 36. Kur efketi i zvendsimit ka shenj pozitive? Ka shenj pozitive pr nj t mir inferiore. 37. Qka sht norma margjinale e zvendsimit? Norma margjinale e zvendsimit man sasin e nj produkti q blersi sht i gatshm t sakrifikoj pr t marr nj njsi shtes t nj produkti tjetr duke mbajtur konstante dobine totale. 38. Qka sht harta e indiferencs? Bashkimi i kurbave t indiferencs t paraqitura n t njejtn figur. 39. Qka sht funksioni i prodhimit? Shpreh lidhjen mes sasis s inputevve t prdorura dhe produktit t prodhuar. 40. Qka sht produkti total? Sasia e produktit t prodhuar nga kombinimi i inputit pun dhe inputit kapital.

Faqe | 5

41. Qka sht produkti margjinal i puns? sht ndryshimi n produktin total q rezulton nga nj ndryshim me nj njsi t sasis s puns te prdorur, duke mbajtur madhsin e kapitalit konstante. 42. Qka sht produkti mesatar? sht raporti i produktit total n njsit e puns t prdorura. 43. Kur produkti margjinal sht m i vogl se produkti mesatar? Pra prderisa kurba e produktit margjinal ndodhet nn kurbn e produktit mesatar produkti mesatar zvoglohet. 44. Kur produkti margjinal sht i barabart me produktin mesatar? Pra n pikprerjen e kurbave prkatse, produkti mesatar arrin maximumin e vet. 45. Kur produkti margjinal dhe ai mesatar do t bien? Do t bien nse ndaj nj sasie t dhn t faktorit t fiksuar shtohen njsi t njpasnjshme t nj faktori t ndryshm t prodhimit. 46. Kur produkti i prodhimit sht jo efiqient? Pr njsit e para t puns, ndrkoh derisa kapitali sht i fiksuar, do t kemi nj nnprdorim t kapitalit, prodhimi i firms sht jo efiqient. 47. Qka shpreh funksioni i prodhimit n periudha afatgjata? Shpreh lidhjen mes kombinimeve t ndryshme t inputeve dhe madhsit maximale t produktit q mund t realizohet me kto kombinime. 48. Qka jan t ardhurat e shkalls? Pasqyrojn reagueshmrin e produktit total kur t gjitha inputet rriten me t njjtin prjashtim. Egzistojn 3 lloje t t ardhurave t shkalls: T ardhurat konstante q perfaqsojn rastin kur ndryshimet prpjestimore n t gjitha inputet qojn n nj rritje n t njejtin prpjestim n prodhim. T ardhuat zbritse q prfaqsojn rastin kur nj rritje prpjestimore n t gjitha inputet qon n rritje n prpjestim m t vogl me produktin total. T ardhurat rritse q perfaqsojne rastin kur nj rritje prpjestimore n t gjitha imputet qon n nj rritje n prpjestim m t madh n nivelin e produktit total. Faqe | 6

49. Cilat jan periudhat n dinamikn e prodhimit? Periudha momentale gjat s cils prodhimi dhe t gjith faktort e prodhimit jan t fiksuara. Periudha afatshkurtr gjat s cils firma mund t shtoj prodhimin duke ndryshuar faktort e ndryshueshm t prodhimit. Periudha afatgjat gjat s ciln faktort e prodhimit bhen t ndryshueshm. 50. Qka sht vija baraz-sasi? Dy grupe kombinimesh t inputeve pun dhe kapital japin t njjtn sasi prodhimi. Secili grup prfaqsohet nga nj kurb, q quhet vija baraz-sasi. 51. Qka sht izokuanti? Prfaqson trsin e kombinimeve t ndryshme te puns dhe kapitalit q japin sasi te barabarta t produktit. 52. Qka sht norma teknike e zvendsimit? Norma sipas s cils kryhet ky zvendsim duke mbajtur prodhimin konstant sht norma teknike e zvendsimit. 53. Qka jan Izokuantet? Izokuantet kan pjerrsi negative dhe jan konvekse ndaj origjins. 54. Qka sht vija baraz-kosto, ose izokostoja? Tregon t gjitha kombiminimet e puns dhe kapitalet q mund te blihet me lek nga ana e firms. 55. Si jepet pjerrsia e izokuantit dhe izokostos? Pjerrsia e izokuantit jepet nga raporti i produktit margjinal s puns dhe kapitalit ndrsa pjerrsia e izokostos jepet nga raporti i qmimeve t dy inputeve. 56. Qka jan inputet fikse? Jan ato inpute madhsia e t cilave nuk ndryshon kur ndryshon madhsia e prodhimit. 57. Qka jan inputet e ndryshueshme? Jan ato inpute madhsia e t cilave ndryshon kur ndryshon madhsia e prodhimit.

Faqe | 7

58. Qka sht kostoja fikse? Jan ato shpenzime monetare q bn firma pr inputet fikse t prodhimit, e q nuk ndryshon kur ndryshon prodhimi i firms. 59. Qka jan kostot e ndryshueshme (variabile)? Jan shpenzimet monetare q bn firma pr inpute t ndryshueshm t prodhimit, q ndrushojn kur ndryshon sasia e prodhimit. 60. Qka sht kostoja fikse mesatare? shte kostoja fikse totale e pjestuar me sasin e produktit t prodhuar:

61. Qka sht kostoja Variable mesatare? sht kostoja e ndryshueshme totale pjestuar me sasin e produktit te prodhuar:

62. Qka shte kostoja margjnale? sht shtesa apsolute me koston totale kur pdohimi rritet me nj njsi :

Kostoja margjinale ka njrndsi t veqant q orienton firmn, t marr vendimet e duhura ludhr me sasine e prodhimit. Kurba e kostos magjinale mund t perfitohet nga kurba e kotos totale. 63. Qka sht kostoja totale mesatare? sht kostoja totale pjestuar me sasin e produktit t prodhuar

64. Qka sht ligji i t ardhurave zbritse? Ky lloj vepron n periudha afatshkurtra, ku s paku njri ndr faktort e prodhimit sht i fiksuar, e t tjert mund t jen t ndryshueshm. Faqe | 8

65. Qka jan kostot e shprehura? Prfaqsojn shpenzimet monetare q bn firma drejprdrejt n treg pr blerjen e burimeve, si fuqia puntore, lndt e para, energjia elektrike etj. 66. Qka jan kostot e nnkuptuara? Lidhen me inputet q jan pron e vet firms dhe jan t barabarta me pagesat monetare q mund t merreshin nga prdorimi m i mir alternativ i tyre. 67. Qka sht fitimi kontabl? sht t ardhurat totale-kosto e shfaqur. 68. Qka sht fitmi Ekonomik? sht t ardhurat totale-kosto ekonomike. 69. Qka sht fitimi Normal? sht pjes e kostos ekonomikedhe sht e barabart me koston oportune t burimeve n pronsi t siprmarrsit. 70. Qka jan inputet n periudha afatgjata? N periudha afatgjata t gjitha inputet q bhen t ndryshueshme. 71. Qka sht kurba mbshtjellse? Bashkimi i pikave minimale t kurbave t kostove mesatare do t rezultoj kurba e kostos mesatare pr periudha afatgjata e kjo paraqet kurbn mbshtjellse. 72. Qka jan shpenzimet Depresive? Jan shpenzime q rriten me rritjen e prodhimit, por me dinamik t ult. 73. Qka jan shpenzimet e Paevitueshme? sht lloj i shpenzimeve q paraqitet tek firma, e q firma nuk mund ti evitoj, e q jan: shpenzimet e kapacitetit, pagave etj. 74. Qka jan shpenzimet e kapacitetit? Jan shpenzime q ndodhin n linjn e kapacitetit. 75. Qka jan shpenzimet afatshkurtra? Jan shpenzime q i ndodhin firms n nj afat t shkurtr.

Faqe | 9

76. Qka jan shpenzimet shkall? Jan shpenzime shkall pr shkak se gjat rritjes s shpenzimeve, prodhimi rritet pe nj shkall dhe q kjo rritet edhe nj periudh fikse. 77. Qka tregon koeficienti pozitiv? Tregon se t mirat jan t zvendsueshme njra me tjetrn. 78. Qka tregon koeficienti negativ? Tregon se t mirat jan plotsuese njra me tjertn. 79. Qka jan veqorit e konkurencs s Plot? Egzistenca e nj numri t madh firmash n treg ku secila prej tyre tregon vetem nj pjes t vogl t sasis s prgjithshme q tregohet. T gjitha firmat e nj dege shesin produkte me karakteristika t njjta psh Duhani etj. Blersi dhe shitsi jan mir t informuar pr qmimet dhe produktet n treg. Egzistenca e lehtsis s hyrjes dhe daljes s firmave nga dega. 80. Qka sht konkurrenca e plot? Prkufizohet si nj lloj tregu n t ciln firmat e veqanta nuk kan kontroll mbi qmimin e produkteve q shesin. 81. Pse sht e rndsishme analiza e tregut konkurrencial? Sepse egzistojn tregje q i afrohen konkurrencs s plot. Shum parashikime q bhen mbi bazn e ktij modeli lajmrohen edhe nga tregjet konkurrenciale Modeli i konkurrencs se plot shrben si baz pr t krahasuar modelet e tjrea t konkurrencs jo t plot. 82. Qka jan t ardhurat margjinale? Ndryshimi n t ardhurat totale kur prodhimi ndryshon n nj njsi.

Faqe | 10

83. Cili sht niveli i prodhimit q zgjedh firma? Synimi i gjdo firme sht maksimizimi i fitimit. Fitimi prfaqson diferencn mes t ardhurave totale me koston totale. Pr ekonomistt kostoja totale sht kosto ekonomike. 84. Qka sht pika e barazimit t kostos? Pikn n t ciln fitimi total bhet zero sht pika e barazimit t kostos. 85. Qka ndohd m humbjen q pson firma? N qoftse humbja q pson firma n rastin e vazhdimit t prodhimit sht m e vogl se kostoja fikse, ather pr firmn sht m mir t vazhdoj prodhimin. 86. Qka sht pika mbyllse e firms? Pikn minimum t AVC, ku P=AVC, e quajm pik t mbylljes s firms. 87. Qka sht kurba e oferts s firms? Qdo pik e kurbs MC q ndodhet mbi pikn e mbylljes, sht njkohsisht edhe pik e oferts s firms pra pjesa e kurbs MC mbi pikn e mbylljes prfaqson kurben e ofertes se firms. 88. Cilat jan periudhat kohore t ekuilibrit t tregut? Jan: Ekuilibri Momental- ku oferta shte fikse Ekuilibri Afatshkurtr- ku firma mund t rrisin prodhimin, megjithse kapitali mbetet i pandryshuar. Ekuilibri Afatgjat- ku t gjith faktort e prodhimit mund t ndryshojn. 89. Cilat jan ndryshimet mes periudhave afatgjata dhe afatshkurtra? N periudha afatgjata nuk ka kosto fikse, t gjitha kostot jan t ndryshueshme. Kurba e kostos totale mesatare n kto periudha sht me e shpesht sesa tek kurba e kostos mesataren periudha afatshkurtra. N periudha afatgjata kemi hyrje t firmave t reja n deg kur firmat egzistuese marrin fitimin ekonomik.

Faqe | 11

90. Si paraqitet oferta e degs n periudha afatgjata? Paraqitet n baz t tri degve q jan: Deg n kosto konstante n kt rast inputet supozohen t gjitha homgjene psh. toka supozohet e njejt etj. Deg me kosto rritse- ndikojn q me futjen e firmavfe t reja qmimet e inputeve rriten, me rrijten e krkess pr inpute firmat detyrohen t prdorin edhe inpute me cilsi me t ult q ndikon n rritjen e kostos. Deg me kosto zbritse- kur nj deg zgjedhore kjo mund t qoj n uljen e qmimeve t inputeve. 91. Qka sht kondikta e paretos? Rrijta e efiqiencs ekonomike lealizohet kur plotsohen tri kondikta, q quhet kondikta e paretos. 92. N baz t sa modelve bhet analiza e tre kondiktave? Nse egziston nj ekonomi e thjesht pa tregti t jashtme, ku kmbimi bhet bhet mall me mall. Egzistojn vetm dy produkte: veshje dhe ushqim. Egzistojn tre faktor: prodhimi, kapitali dhe puna. Egzistojn dy individ, q prfaqsojn gjith shoqrin. 93. Qka sht efiqenca ekonomike sipas paretos? Prfaqson nj situat ku prodhimi i nj malli t dhn nuk mund t rritet pa ulur prodhimin e nj malli tjeter dhe kur konsumi i nj konsumatori nuk mund t rritet pa paksuar konsumin e nj tjetri. 94. Qka sht kuadrati i prodhimit? Supozojm q n nj koh t dhn,ku sasia e puns dhe kapitali sht e dhn, dhe nse i marrim dy pjes pr hartat e izokuantve t ushqimit dhe veshjes. Kurba e izokuanteve t veshjes sht e prmbysur dhe n drejtim t kundrt me at t ushqimit. Bashkimi i dy figurave n nj t vetme duke formuar nj katrkndsh, brinjt e t cilit jan boshtet horizontale dhe vertikale kjo figur quhet kuadrati i prodhimit.

Faqe | 12

95. Qka shte kurba kontraktuese? Kurba q prfitohet nga bashkimi i pikave ku izokuantet jan tangjende quhet kurb kontraktuese. 96. Kur arrihet efiqenca n prodhim? Efiqenca n prodhim arrihet ather kur MRTS e qdo faktori me qdo faktor tjetr sht e barabart pr t gjitha mallrat. 97. Kur arrihet efiqenca alokative? Efiqenca alokative arrihet kur MRS e qdo malli me qdo mall tjetr duhet t jet e barbart pr t gjith individt. 98. Kur arrihet efiqenca n shprndarje? Efiqenca n shprndarje arrihet kur MRS i prbashkt sht i barabart me MRT pr t gjitha qiftet e mallrave. 99. Qka sht kondita e par? Firma q maksimizon fitimin zgjedh pikn ku vija e izokostos sht tangjente me nj izokuant. N kt pik pjerrsia e izokostos sht raporti i qmimit t dy faktorve, ndrsa pjerrsia e izokuantit sht e barabart me MRTS. 100. Qka sht kondita e dyt? Konsumatori q dshiron t maksimizoj dobishmrin zgjedh at kombinim t mallrave, q prcaktohet nga pika ku vija e buxhetit sht tangjente me nj kurb indiferenc q sht kurba e indferencs m e lart m mund t arrihet. Pra kur qmimi i ushqimit dhe i veshjeve sht i njjt pr secilin konsumator, n kt plotsohet edhe kondita e dyt. 101. Qka sht kondita e tret? Duke lvizur nga pika A n pikn B pr t prodhuar njsi shtes t ushqimit, duhet t sakrifikohet njsia veshje. Gjithashtu, duke ditur q n konkurencn e plot firmat vendosin qmime t barbarta me koston marxhinale, themi q edhe konditat e tret plotsohet. 102.Qka prfaqson monopoli? Monopoli prfaqson nj firm t vetme e cila prodhon dhe shet gjith produktin e nj dege. 103. Cili sht tipari themelor i monopolist? Tipari themelor i tij sht: egzistenca e nj shitsi t vetm n deg q rrjedh se n kushtet e monpolit, firma dhe dega jan t njjta.

Faqe | 13

104. Cilat jan tiparet tjera themelore t monopolist? Jan : mungesa e zvendsuesve- ku firma nuk ka asnj ndikim mbi qmimin. 105. Kur nj mall nuk sht monopolist? N qoftse nj mall ka nj elasticitet t lart t trthort t krkess ai ka zavendsuses t afrt dhe prodhuesi i tij, megjithse mund t jet i vetm, nuk sht monopolist. 106. Qka sht fuqia tregtare? Me fuqi tregtare kuptojm aftsin q ka firma pr t ndikuar n qmimin e prodhimit q shteti, nprmjet ndryshimit t sasis s tij. 107. Qka sht patenta? Patenta prfaqson nj t drejt eksulizve, t garantuara nga shteti q i jep mbajtsit t saj mundsin pr t prodhuar dhe treguar nj produkt pr nj periudh kohore t dhn. 108. Cilt jan faktort e egzistencs pr pengesat e hyrjes? Jan: monopoli q mbshtetet n kontrollin e nj inputi baz t prodhimit. Monopoli q mbshtet n pengesat ligjore Monopoli q krijohet nga bashkimet e firmave Monopolet natyrore. 109. Qka siguron firma monopol n periudha n peridha afatgjata? Siguron nj fitim ekonomik pr shkak t pengesave t hyrjes. 110. Qka mund t zgjedh firma n konkurrenc t plot? Firma n konkurrenc t plot mund t zgjedh vetm nivelin e prodhimit, kurse firma monopol mund t ndikoj mbi qmimin.

111. Cilat jan rritjet q nxit fitimi ekonomik n periudha afatgjata? S pari nxitn perpjekjet e firmave p rte kaprcyer, pengesa t caktuara t hyrjes, siq sht kontrolli mbi murimet kritike etj. S dyti nxitet shteti pr t ndrhyr duke vendosur taksa q zvoglojn fitimet e firms monopol.

Faqe | 14

112. Cilat jan avantazhet e monopolit? Jan: avantazhe q vijn nga ekonomizmet e hallks q jan karakteristik pr monopolet natyrore. Avantazhet q vijn nga mundsia e nxitjes s progresit teknik q egziston mundsia q mbi bazn e fitimeve t larta dhe burimeve t mdha financiare, monopolisti t kryerje shpenzime t mdha pr krkime shkencore. 113. Cilat jan kushtet q firmat t zbatojn qmime diskriminuese? Jan: ajo duhet t zotrojn fuqi tregtare konsumatort n kategorit t ndryshme Firma duhet t jet n gjendje t parandaloj mundsin e rishitjes s produkteve. 114. N baze t sa kritereve mund t diferencoj firma konsumatort? N baz t kriterit gjeografik ku mallrat q eksportohn mund t caktohen qmime t ndryshme. Kriteri i destinacionit ekonomik- firma ka mundsi t caktoj qmime t ndryshme pr shitjen e ndonj proukti n treg. Kriteri i kohs kur realizohet shitja psh. N rastin e shrbimit telefonik mund t prcaktohen periudha kohe me konsum normal.

Faqe | 15