Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 13

1

acvmzoftvmrifef[ma*seAl0of
(wrefawmfpepfudktajccHaom cvDzmpepf\ ta&;ygrI? BuD;us,fxGwfjrwfrIESifh aumif;csD;r*Fvm)
av;pm;&ygaom obmywdBuD;ESifhwuG <ua&mufvmMuwJh *srmtofol^*srmtofom; "r®rdwf
aqGtaygif;wkdYcifAsm;? ]acvmzof t vm rif e f [ ma*seAl 0 of & J U ta&;ygrI BuD ; us,f x G w f j rwf r I E S i f h
aumif ; csD ; r*F v m} qkdwJhacgif;pOfeJU tvGefta&;ygwJhtaMumif;&yfukd ,aeYuRefawmfa[majym
wifjyoGm;rSmjzpfygw,f/
vlom;tm;vH;k [m tv’m[ft&Sijf rwf&UJ auseyfEpS o
f ufreI YJ t&Sijf rwf&UJ *sEo
é f okcbHu
k dk &&SEd idk zf t
Ydk wGuf
aeYpOfeJUtrQBudK;pm;aeMu&ygw,f/ vlom;pwifzefqif;cH&csdefrS tqifhqifhwkd;wufajymif;vJ vmNyD;
NyD ; jynf h p H k w J h t ajctaeuk d a&muf v mwJ h t cg NyD ; awmh v l o m;uk d pOf ; pm;qif j cif E k d i f p G r f ; tod O mPf
ay;oem;cs;D jri§ jhf cif;cH&wJt
h cg tv’m[ft&Sijf rwfu tm'rf(t)ukd cvDzmtjzpf ceft
Y yfvu
kd yf gw,f/ tJ'aD emuf
vlom;tm;vH;k ukd rdrcd srw
S x
f m;wJh trdeyYf nwfrsm;twdik ;f vku
d ef mNy;D b0ausmif;zko
Yd wfrw
S jf yXmef; vku
d yf gw,f/
'ghjyif tv’m[ft&Sijf rwf rderYf mS cJo
h nfrmS ]tGwpf u
f eG t
f efo0 aZmif*sLuvf*sEé[}f (tk-d -tm'rf? toifEiS hf
toif\ taygif;tygtm;vHk; þokcO,smOfü aexkdifavmh) usrf;awmfjrwfuk&ftmef &JU tckvdk&Sif;vif;
zGifhqkdxm;csufukd axmuf½Ijcif;tm;jzifh vlom;wkdY&JU *sEéofokcbHk[m aeZmaracvmzofeJY wkduf½kduf
qufEG,faeaMumif; od&SdEkdifygw,f/ wpfenf;tm;jzifh vlom;wkdYtm; *sEéofokcbHkqD vrf;jyac:aqmifzkdY
twGuf aeZmaracvmzofqw
dk mukd wnfxm;cJjh cif;jzpfygw,f/ 'DtaMumif;t&mukd a&SU&INyD; usrf;awmfjrwf
uk&ftmefukd taotcsm avhvmMunfhr,fqkd&if *sEéofokcbHkeJY aeZmar acvmzof[m wpfckeJYwpfck
tvGefeuf&Idif;pGmqufEG,fvsuf&SdaMumif; ydkrkd&Sif;vif;pGm od&SdEkdifygw,f/ tm,ofaotpföaocvmzfrSm
tDrmefouf0if,HkMunfolawGeJY ttfrmav qGmav[m aumif;jrwfpGm usifhrlaqmufwnfolawGtzdkY
acvmzofpepf&yfwnfapr,fqkdNyD; tckdiftrmuwdjyKxm;ygw,f/ wpfzef t[fav*sEéof *sEéofrSm
pHaysmfMur,fo
h al wG&UJ *kPt
f *FgawGuv
dk nf; 'DtrD mefeYJ t[frmavqGmav[mukyd J owfrw
S x
f m;ygw,f/
'ghtjyif 'D*sEéoo
f ck bHx
k J 0ifa&mufjcif;rS vlom;ukd [efw
Y m;ydwyf ifr,fh tdbv
f pd u
f dk rdeMYf um;wmu -
]tife tDbm'Dvkdif;qvu? tvkdif;tifefpGvfoGmef} {uefpifppf igt&Sifjrwf\ bef'gtapawmf
rsm;tm; toifrnfonft
h cgrQ vTr;f rk;d Ekid rf nfr[kwaf cs/}
'Dtm,ofawmfrmS tv’m[ft&Sijf rwfu rkt
d rf ifeaf wGudk owif;aumif;ay;xm;wmu tMuifo[
l m
tv’m[ft&Sijf rwf&UJ tapawmf bef'g jzpfomG ;NyDq&dk if tdbv
f pd &f UJ aESmif,
h u
S zf sufq;D rIuae tumtuG,f
vHkjcHKrI&&SdaerSmjzpfygw,f/ atbm'ofqkdwJh tqifhtwef;ukd &&SdzkdYqkdwm[mvnf; aeZmaracvmzofeJY
BuD;pGm qufE,
G af eygw,f/ 'Dvedk YJ tm,ofaotdpaf ocvmzf&UJ tqH;k rSm 'Dtm,ofawmf&UJ t"dutcsut
f jzpf
2

]],tfb'l ;l eeD}} qkNd yD; azmfjyxm;ygw,f/ oabmu acvmzof qkw


d hJ aumif;csD;r*Fvmawmfudk tppftrSef
tarGcx
H u
dk o
f al wG[m igt&Sijf rwfuo
dk mvQif atbm'of c0yfqnf;uyfMurSmjzpfw,f/ 'Dvedk YJ olw[
Ydk m
tppftrSef atbm'ofjyKolawGjzpfomG ;Muvdrrhf ,f/ acvmzofudk r,HMk unfbJ vufrcHjiif;y,fMuolrsm;eJY
acvmzof u k d ,H k M unf E S p f o uf v uf c H o l r sm;&J U tajctaeuk d v nf ; usrf ; awmf j rwf u k & f t mef r S m
tvGefxif&Sm;wJhpum;vHk;awGeJUazmfjyxm;ygw,f/ rkdtfrif,HkMunfol awG&JU*kPft*Fgu b,ftcgrqkd
olwkdYxHukd olwkdYt&SifqDrS ]]tGwfpf*sL'l}} (emcHysyf0yfavmh) qdkNyD; trdefYawmf usa&mufvmwJhtcg
olw&Ydk UJ tajctae[m ]]zp*s'l}} csufcsif; rqkid ;f riHb
h J p*sf'[fysyf0yf vku
d Mf uw,f/ NyD;awmh acvmzofudk
r,HMk unfjiif;y,foal wG&UJ tajctaeukd tckvdk azmfjyxm;ygw,f/ ]]tbm0ufpf ouúb&m}} ]]olw[
Ydk m
rmefrme axmifvTm;NyD; jiif;y,fcJhMuw,f}}
usrf;awmfjrwfuk&ftmeftm;jzifh tv’m[ft&Sifjrwf csD;jr§ifhwJhacvmzof[m (3)rsdK; (3)pm;&SdaMumif;
od&&dS ygw,f/ yxracvmzofrmS eAl0ofjzpfNy;D yrmtm;jzifh [Z&oftm'rf? [Z&of'g0l'(f t)wkeYd YJ pyfvsO;f Ny;D
acvmzofqw
dk hJ toH;k tEIe;f eJY ac:qkx
d m;ygw,f/ 'kw,
d acvmzofuawmh bk&if{u&mZfypkH eH YJ ay:xGe;f ygw,f/
acvmzof & J U wwd , ajrmuf y H k p H u awmh wref a wmf a wG & J U t½k d u f t &muk d q uf c H o l r sm;tm;jzih f
ay:xGe;f apjcif;jzpfygw,f/ a&S;a&S;u vlrsKd ;EG,t
f yk pf ak wG&UJ eADwrefawmfawGrmS vnf; ¤if;wd&Yk UJ t½ku
d t
f &mukd
qufcHolcvDzmawG&SdcJhaMumif; oufaoxif&Sm;&Sdaeygw,f/ 'geJYpyfvsOf;NyD; wrefawmfjrwfBuD;(qG)
rdeMYf um;awmfro
l nfrmS -
]rmrifeef Al0oife?f uoåKtdvm’ oabtof[m? acvmzg[f}
]acvmzofpepfray:xGe;f cJah om rnfonfeh Al0ofwrefawmfpepfrS r&Scd ahJ cs/ } oabmu wrefawmf
pepfwkdif;&JUaemufrSm acvmzofpepfqkdwm rvJGraoG&Sdw,f/
acvmzofeJYpyfvsOf;NyD; [Z&ofrqd[farmftk'f(t)rdefYMum;awmfrlcJhonfrSm - ]cvDzm\t"dyÜg,frSm
t½kduft&mqufcHol[líjzpfNyD; ¤if;rSm omoemawmfukd opfvGifatmifjyKvkyf&ayonf/ eADwref
awmfw\
Ykd acwfumvukeq
f ;kH Ny;D aemuf0,f tHrYk idI ;f ysUH ESUH vmonft
h arSmifxu
k dk a0;uGmatmif z,f&mS ;&ef tvkiYd gS
xkw
d refawmf\ae&modYk a&muf&v
dS moludk cvDzm[k ac:qkad yonf/}
cvD z mqk d w J h p um;vH k ; uk d t bd " mef a wG r S m ]tvf c vD z ok r k d i f , ul ; rk rum;rZf Z G m a[bD ; ef }
]xGufcGmoGm;ol\ ae&mü udk,fpm;0ifa&mufvmol} vdkUazmfjyxm;ygw,f/
ur&Gvt
f efb,
D m [Z&ofr&D Zf mb&S;D &ft[fr'fqm[dbt
f rfat(&'D)\ zGiq
hf ckd suw
f pfcu
k ]wrefawmf
wdUk \acwfumvwkid ;f wGif tv’m[ft&Sijf rwf\ tvkq
d E´rmS urÇmavmuwGif awmfveS af jymif;vJrw
I pfcak y:
3

aygufvmap&efyifjzpfonf/ ,if;twGuf tvGe&f n


S v
f sm;vSNyD; tqufrjywfaom(½kyyf idk ;f qkid &f m)pepfwpfck
wnf & S d & ef v k d t yf v mayonf / vl w pf O D ; \ouf w rf ; rS m tuef Y t owf w pf c k t wG i f ; om&S d a e\/
tv’m[ft&Sijf rwf\ pGEo
é ef ,
d mrtpOftvmwpfcrk mS wrefawmfwt
Ydk m;jzifh jrifjh rwfpifMu,faomtyifBuD;tm;
rsdK;aphcsvkdufNyD; ,if;aemufxdktyifukd tqHk;tpGef zGHUNzdK;pnfyifap&eftvdkUXm wrefawmfuG,fvGef
tedpöa&mufNyD;onfhaemufwGif xkdwrefawmf\t½kduft&mqufcHolukdcefYtyfNyD; þvkyfief;pOfBuD;ukd
qHk;cef;wkdifvkyfaqmif oGm;apayonf/ þodkU t½kduft&mqufcHolukd tpövmrfomoema&;qkdif&m
a0g[m&t& ]]cvDzm}}[kac:qkad yonf/
tv’m[ft&Sijf rwf[m tDrmef ,HMk unfoal wGeYJ ttfrmavqGmav[m usifMh uHymG ;rsm;olawGudk
a&S;a&S;u &SdcJhMuwJh vlrsdK;EG,fawGvkdyJ olwkdYukdvnf; urÇmajrrSmcvDzmcefYxm;tkyfcsKyfapr,fvkdY
uwdjyKxm;ygw,f/ tck uRefawmfwYdk vGecf w
hJ hJ ESpaf ygif; (1400) ausmf tvsifu wrefawmfjrwfBuD;(qG)
wnfaxmifcw
hJ hJ *srmtofudk tenf;i,f Munf½h o
I ;kH oyfMunfMh u&atmif/ wrefawmftaygif;\xG#af cgif
[Z&ofr[
dk r®'rf w
G pf w
f zm? t[fr'f rG*sfobm(qG) uG,v
f eG t
f edpaö &mufcsdeu
f mv 0rf;enf;ylaqG;zG,&f m
tajctae tcsdefem&DawGukd rGwfpviftGr®ofBuD; b,fvkdvkyf arhaysmufEdkifyghrvJ/ tJ'Dtcsdef
q[mbmom0uBuD;awG&UJ tajctae[m ajzrqnfEikd af tmifjzpfaeNy;D olwcYdk spjf rwfE;dk vSwhJ acgif;aqmifBuD;
olwu
Ydk dk cGcJ mG oGm;NyDqw
dk m vufrcHEidk b
f &J adS eMuygw,f/ wpfcsdKU&JUtajctaeuvnf; ]0vfpuae0vfteG }f
wrefawmfjrwfBuD; uG,fvGefNyDvkdYajymwJholukd acgif;eJYukd,f oD;jcm;jzpfoGm;atmifvkyfypfr,fqkdNyD;
a<u;aMumfaeygw,f/ wpfcsKd Uu tajctaetjzpfreS u
f dk oabmaygufMuayr,fv
h nf; 'DtjzpfreS q
f w
kd mBuD;ukd
auseyfvufcHEkdifzkdY olwdkYrSm pGrf;tm;r&SdMubl;/ 'Dvkdtajctae rwnfrNidrfjzpfaecsdefrSmyJ [Z&of
tbl b uú & f ( &'D ) a&muf v mcJ h w ,f / tjzpf r S e f u k d vuf c H v k d u f M u&ef o G e f o if q H k ; rNyD ; ? tck v d k
wG,f&mrJhylaqG;ae&csdefrSm rdrdwdkUjyK&r,fhwm0efukd rarhavsmhMuzdkY EId;aqmfcJhygw,f/ tJ'Daemuf
uk,
d af wmfjrwfBuD;(qG)&JU ½kyu
f vmyfawmfudk ajrjrK§ yf ]'zem}jcif;rjyKrDtvsirf mS yJ q[mbm om0uBuD;awG[m
wpf p k w pf p nf ; wnf ; nD ñ G w f p G m eJ Y [Z&of t bl b uú & f qpf ' D u f ( &'D ) uk d ]cvD z wG & f & pl v f }
wrefawmf&JUt½kduft&mqufcHoltjzpf a&G;cs,fvkdufMuygw,f/ teEÅbkef;awmf&Siftv’m[ft&Sifjrwf
odum© ay;a&G;cs,fcw
hJ hJ 'DcvDzm&JUvufawmfrmS yJ q[mbmawG[m bkid t
f of,cl MhJ uygw,f/ aemufyidk ;f rSm
yk*Kd¾ vfwpfO;D u q[mbmwpfO;D ukd ]]romtfbt
k t
D blbuú&}f } ]]cifAsm; tblbuú&x
f rH mS b,fwek ;f u
bk d i f t of , l c J h w mvJ } } vk d Y ar;jref ; wJ h t cg tJ ' D q [mbmu ]]uREk f y f [ m tbl b uú & f ( &'D ) xH r S m
olcvDzmjzpfjzpfjcif;yJ bkid t
f of,cl w
hJ mjzpfw,f/ taMumif;uawmh uREyfk w
f [
Ydk m tkycf sKyfuyG u
f o
J t
l rD&rf &Sb
d J
wpfpuúeu
Yf av;awmif touf&iS af exkid v
f Mdk uolawGr[kwv
f yYkd /J }
4

vlBuD;rif;taygif;wkdYcifAsm; - 'Dpum;&yfawGukdaxmuf½Ijcif;tm;jzifh acvmzof&JU ta&;ygrIukd


txif t &S m ;od j rif E d k i f y gw,f / wref a wmf j rwf B uD ; (qG ) uG , f v G e f t ed p ö a &muf w meJ Y w pf N yd K if w nf ;
q[mbmawG[m wpfnw
D pfñw
G w
f nf;yJ [Z&oftblbuú&&f UJ vufrmS bkid t
f of,cl MhJ uygw,f/ tJ't
D csdef
&Sd&SdorQq[mbmawG[m qefYusifuefYuGufjcif;? a0zefapm'uwufjcif;r&SdbJ [Z&oftblbuú&f
qpf ' D u f & J U vuf r S m bk d i f t of , l c J h M uygw,f / wu,f q k d & if 'D q [mbmawG [ m wref a wmf
jrwfBuD;(qG)xHawmfuae tpövmrfw
h &m;a'oemawmfudk Mum;emoif,cl iG &fh &Scd w
hJ ,f/ oabmaygufem;vnf
cJMh u&krH Qru wu,fv
h ufawGUvnf; usifMh uHEikd cf MhJ uolawGjzpfygw,f/ olwaYdk wGepYJ yfvsOf;NyD; wrefawmf
jrwfBuD;(qG)rdeMYf um;cJw
h mu -
]tyfp[
f mbDuefE*k sLrf? abtkid af ,[ifrf tduo
f 'kid ;f oGerf ?f at[fo'kid ;f oGerf }f ]igud,
k af wmf\
q[mbmom0ursm;onf Mu,fwm&mrsm;ESifh tvm;o@mefwl\f/ olwdkYteuf rnfolUaemufukdyif
vku
d o
f nfjzpfap vrf;rSeu
f &dk &SEd ikd af yonf/} cvDzm&JU*kPt
f qift
h wef;? BuD;us,fx#G jf rwfr?I ta&;ygrIweYdk YJ
pyfvsOf;NyD; tpövmrfo
h rkid ;f u tjzpftysufwpfcu
k dk wifjyygr,f/ ]wrefawmfjrwfBuD;(qG)[m ruG,v
f eG rf rD mS
[Z&oftkdqmrmbifef Zkduf'f(&'D)ukd ppfwyfwpfwyftm;OD;pD;NyD; qD;&D;,m;bufcsDwufapzkdY trdefY
ay;xm;cJhygw,f/ 'gayr,fh 'DppfwyfrxGufcGmrDrSmyJ ukd,fawmfjrwfuG,fvGef tedpöa&mufoGm;cJhygw,f/
uk,
d af wmfjrwfBuD; uG,v
f eG Nf yD; aemufrmS tajctae[m wrk[w
k jf cif; ajymif;vJomG ;ygawmhw,f/ ruúm
r'DemuvGJvdkY useftjcm;a'oawGrSm ykefuefjcm;em;rIawGay:aygufvmcJhygw,f/ wpfzufrSm rGwfpvif
awG&JUtajctae[m tckvdkqkd;&Gm;vmovkd tjcm;wpfzufrSmvnf; rkqkdifvrmuZÆmbfvkd &efolY
wyfr[mawGuvnf; xk;d ppfqifwu
dk cf u
dk zf Ydk jyifqifvmMuygawmhw,f/ 'ghjyif tD&mef jynf&h iS u
f vnf;
rGwpf vifawGudk wku
d cf u
dk zf t
Ydk wGuf ppfa&;jyifqifraI wG jyKvkyv
f mygawmhw,f/ wu,fq&dk if tckvkd
aMumuf&GHUpkd;&drfzG,f&mtajctaerSm [Z&oftkdpmrm&JUppfwyfukd rxGufcGmapbJ NrdKUwGif;rSmxm;&Sdjcif;u
ykNd yD;oifah wmfr,fvYdk xifjrif,q
l &ygw,f/ vQrf;vQrf;awmufq[mbmawGjzpfMuwJh [Z&oftrl &f [Z&of
tGwpf rmef(&'D)wku
Yd awmif cvDzm[Z&oftblbuú&(f &'D)xHrmS tckvdk tMuHjyK avQmufwifMuygw,f/
]tkpd mrm&JU ppfwyfurdk apvTwyf geJaY wmh/ wu,fvo
Ykd w
l u
Ydk v
dk w
T v
f u
dk rf ,fq&dk if rGwpf vifrt
f rsdK;orD;awGeYJ
uav;ol i ,f a wG u k d umuG , f a pmif h a &S m uf z k d Y t wG u f b,f o l r S & S d a wmh r S m r[k w f b l ; }},ck M unf h y g/
tjyifyef;t&awmh touftEÅ&m,fqu
dk af &mufaewJh pk;d &draf Mumufrufz,
G &f m tajctaeeJY MuHKae&ay
r,fv
h nf; cvDzm&JU todOmPfpOfawmfxrJ mS bmrSp;dk &drrf rI jzpfcyhJ gbl;/ tv’m[ft&Sijf rwftay:rSm tjynft
h 0
,HMk unfu;kd pm;NyD; tblbuú&o
f cifBuD;[m tckvadk jzMum;cJyh gw,f/ ]]wrefawmfjrwfBuD;(qG)uk,
d af wmfwidk f
pDrcH srw
S af y;cJw
h phJ pfwyfudk wm;jrpfEidk af vmufatmif tblu[fzm&JUom;rSm bmtqifrh sm;&Sv
d v
Ydk /J ck'd guDuprf/
5

tu,fí uREkfyf&JUtom;awGukd v'awG wpfppDzJhpm;aer,f? NyD;awmh r'DemrSm&SdwJh trsdK;orD;


awG&JUtavmif;awGukd acG;awGqGJoGm;aer,fqkd&ifawmif uREkfyf[m tkdpmrm&JU ppfwyfukd wm;jrpfvdrfhrSm
r[kwb
f ;l / olw[
Ydk m rjzpfraexGucf mG &rSmjzpfw,f}} 'Dvedk YJ q[mbmawG[m tMuHjyKwif jycJMh uayr,fv
h nf;
cvD z m&J U qH k ; jzwf c suf t ay:uk d bmrS r ,S O f o mawmh b J vuf c H c J h M uygw,f / b,f o l b,f o l r S
xyfNyD;apm'uwuf wifjyavQmufxm;zkdY rBudK;pm;cJhMuygbl;/ vlBuD;rif;taygif;wdkYcifAsm;- cvDzm&JU
qH;k jzwfcsufreS u
f efaMumif; 'Dppfwyfav;&JU atmifEidk rf BI uD;eJY tv’m[ft&Sijf rwfu oufaojycJyh gw,f/
rk d e mzd u f w d k Y a wG ; xif w mu tck v d k t ajctaerwnf r Nid r f j zpf a ecsd e f r S m awmif qD ; &D ; ,m;buf u k d
ppfwyfwpfwyfapvTwfEdkifao;w,fqkd&if aemufxyfb,favmufawmif ppfwyfBuD;awG &SdaeOD;rvJ
qkw
d t
hJ awG;eJY aMumuf&UHG oGm;Muygw,f/ 'Dvydk J rG&o
f 'fawG[mvnf; awG;xifcMhJ uNyD; rdrw
d &Ykd UJ olyek x
f r,fh
tpDtpOfawGudk &yfwefv
Y u
dk yf gawmhw,f/ 'ghtjyiftpövmrfudk wku
d cf u
dk v
f yk Mf uHzYdk BudK;pm;aewJh tD&mef
jynfh&Sif ckdpf½kdvnf; aoG;ysufoGm;ygawmhw,f/
tusO;f csKH ;ajym&&if rGwpf vifawGtwGi;f rSm acvmzao&ma&S'g&JU ESp(f 30)Mum tkypf ;dk rIacwfumv[m
bufaygif;pHu
k ae zGUH NzdK;wk;d wufaeygw,f/ tiftm;BuD;rm;vSw&hJ efol tifyg,mBuD;awGawmif tpövmrf
ukd,SOfNydKifzkdY&m vkH;0r0Hhr&JjzpfaeMuygw,f/ tJ'DvkdtajctaerSm tD&meftifyg,ma&m? a&mrtifyg,m
awGuawmif atmifjrifrIBuD;pGm&&SdaewJh rGwfpviftkyfpkBuD;ukdBunfhNyD; &ifoyf½Iarmjzpfaeygawmhw,f/
'ghtjyif tJ'Dtcsdefu rGwfpvifawG[mvnf; avmuDa&;wefckd;&Sdef0gxGef;awmufaeovkd 0dnmOfa&;&m
tusKd;qkvmbfawGuv
dk nf; &&Sad eygw,f/ 'gayr,fh 0rf;enf;p&muaemufyidk ;f acwf rGwpf vifawG[m
tv’m[ft&Sijf rwfcsD;jr§ix
hf m;wJh 'Daumif;uif,t
H yk cf sKyfa&;pepfudk wefz;dk rxm;MuawmhbJ tDrmefet
YJ tfrm
avqGmav[mqkw
d hJ ,kMH unfjcif;eJaY umif;jrwfwt
hJ usift
h rlae&mrSm oHo,yGm;jcif;eJY azmufjyefysufp;D jcif;
qkdwmu 0ef;&Hvmygawmhw,f/ 'Dvkdtv’m[ft&Sifjrwfukd rGwfpvifawGuarhavsmhoGm;MuwJhtcg
t&Sijf rwfuvnf; olwx
Ydk u
J aerdrcd s;D jri§ x
hf m;wJh aus;Zl;awmfjzpfwahJ cvmzofudk jyef½yk o
f rd ;f vku
d yf gawmhw,f/
'DaemufrmS awmhrw
G pf vifawG[m wG,&f mrJb
h 0eJaY vmurSm w0Jvnfvnf jzpfaeygawmhw,f/ 'DaemufrmS
uk,
d af wmf jrwfBuD;(qG) BudKwifowif;ay;cJo
h vkd pk;d oGr;f &ufpufwhJ bk&ifawGay:xGe;f vmNy;D rGwpf vifawG[m
olw&Ydk UJ a&SUrSm rvTrJ a&SmifomOD;nGwo
f mG ;cJ&h ygw,f/ 'gaMumifh rGwpf vifawGtwGi;f rSm tcsi;f csi;f rnDrnGw?f
oHo,pdwfawGaygufzGm;vmwJhtwGuf tpövmrfomoemawmftwGif; pkpnf;nDnGwfrIukdjzpfay:apcJhwJh
0g[pf'f pepfBuD;[m ysufpD;oGm;cJh&jcif;jzpfygw,f/ wrefawmfjrwfBuD;(qG)wnfaqmufay;cJhwJh
*sEéoOf ,smOftvm; Nidr;f csrf;vSywJv
h al erItaqmufttkBH uD; cvDzmBuD;tqufquf q[mbmom0u
BuD;awG rdrw
d &Ydk UJ aoG;?acR;eJY a&pifoeG ;f avmif;cJ&h wJh (&S*s&f matoGKd ifa,bm) pifMu,fjrifjh rwfvw
S t
hJ yifBuD;[m
6

ñI;d EGr;f ajcmufaoGUoGm;cJ&h ygw,f/ rGwpf vifawGtay: tbufbufraS b;tEÅ&m,fawGusa&mufvmNy;D &efol


awGuvnf; &So
d rQpGr;f tm;tukeo
f ;Hk vQuf tpövmrfomoemeYJ tpövmrfuw
dk nfaxmifcw
hJ hJ t&Sio
f jl rwfudk
apmfum;&efjyKvmygawmhw,f/
vlBuD;rif;taygif;wdcYk ifAsm;! tv’m[ft&Sijf rwf[m rdr&d UJ cspfjrwfE;kd vSwhJ wrefawmf&UJ tGro
® t
f yk pf u
k kd
acwfumvmMumanmif;vSwJhtxdtwG,ftwmrJh w0JvnfvnfjzpfrSmudkawmhrvdkvm;cJhygbl;/ 'DvdkeJY
'DtGr®oftkyfpkudk umuG,fxdef;odrf;apmifha&SmufzdkYtwGuf uwdawmfvmrqd[f? r[f'DjzpfwJh[Z&ofrd&f
Zm*dv
k mt[fr'fum'D,meD(t)udk uwdawmfvmrqd[rf [f't
D jzpfceft
Y yfapvTwaf wmfrcl NhJ yD;? ocifBuD;tm;
jzifhyJ oefU&Sif;wJh0dnmOfawG[m acgif;aqmifwpfOD;&JUvufrSm pk½Hk;aygif;pnf;cGifh&&SdcJhMuygw,f/ 'DvdkeJY
[Z&ofrqd[af rmft'k (f t)ocifBuD;[m tv’m[ft&Sijf rwf&UJ trdeaYf wmfeYJ wrefawmfjrwfBuD;(qG)&JU BudKwif
owif;aumif;ay;rdefYrSmxm;cJhwJhtwdkif; *srmtaot[fr'D,mudktkwfjrpfcscJhygw,f/ 1908ckESpf?
arv(26)&uf [Z&ofrqd[farmftk'f(t)ocifBuD;uG,fvGefwJhaeYrSmyJ rdktfrif,HkMunfoltpktzGJU[m
aemufwpfBudrfxyfrHNyD; pdk;&drfaomujzpfMu&jyefygw,f/ 'DvdkeJUtv’m[ft&Sifjrwf[m arv(27)&ufaeYrSm
[Z&of a rmf v mem [uD ; rf E l & f ' D ; ef q m[d b f u d k cvD z mtjzpf c ef Y t yf a y;cJ h y gw,f / 'D v d k t m;jzif h
]]pGro
® ul;Ekacvmzof? tvmrife[
f ma*seAl0of}}wpfzefeAl0ofut
kd ajccHaomcvDzmpepf &yfwnfvmrnf}
qd k w J h wref a wmf j rwf B uD ; &J U rd e f Y r S m csuf [ mvnf ; NyD ; jynf h p H k o G m ;cJ h y gw,f / 'geJ Y p yf v sOf ; NyD ;
[Z&ofrqd[farmftk'f(t)ocifBuD;u tvGefxif &Sm;pGmrdefYMum;cJhygw,f/ ocifBuD;[m rdrd&JUpmtkyf
]tvf0qD,of}rSm tckvakd &;om;cJyh gw,f/ ][Z&oftbl buú&q
f pf'u
D (f &'D)\acwfumvwGijf zpfay:cJo
h vdk
wrefawmfjrwfBuD;(qG)uG,v
f eG t
f edpaö &mufjcif;rSm csed cf gra&mufrD toufaysmuf&avjcif;vdYk xifrw
S Mf uvsuf
tod w &m;r&S d M uwJ h ]bD ' d k t if } aus; awmom; tm&bf t rsm;tjym;rk & f w 'f j zpf o G m ;MuNyD ;
qG[mbmBuD;awGawmif y&da'0aomurD;½du
k cf wfraI Mumifh pdwZå a0'emonfrsm;yrmjzpfaeMu\/ xdt
k cgwGif
tv’m[ft&Sijf rwfu [Z&oftblbuú&q
f pG 'f u
D (f &'D) ocifu&kd yfapawmfrv
l u
dk Nf yD; rdrw
d efc;kd pGr;f tm;udk
aemufxyfwpfzefjyefíjyoawmfrlum tpövmrfomoem awmfusqHk;csKyfNidrf;oGm;awmhrnfhqJqJrS
u,frapmifha&Smufxm;awmfrlvdkuf\/ þokdYjzifh rdrdjyKxm;aom uwdawmfjzpfonfh
]0v,krufaueefev[Gerf f 'D;e[Gerf v
G v
f Zd&o
f 'Gm;v[Gerf ?f 0v,kb'fa'vefe[Gerf rf ifbtfa'
acgifaz[ifrftrfem} pdk;&drfxdwfvefYjcif;jzpfNyD;aemufwpfzefjyefí igwdkYonf ¤if;wdkY\ajctpHkukdNrJNrHapawmf
rlrnf/}} qdo
k nfu
h wdawmfujkd ynfUpHak pcJah yonf/}}
xdjYk yif ocifBuD;rdeMYf um;awmfro
l nfrmS - ]xdjYk yif,if;'kw,
d rÜw
d ef;ck;d awmfonf uREkyf x
f u
G cf mG roGm;
7

avorQ a&muf&Sdvmvdrfhrnfr[kwfacs/ odkY&mwGif uREfkyfjyefoGm;NyD;aemufrS tv’m[ft&Sifjrwfu


toifwEYkd iS t
hf wlxm0pOfaevdrrYf nfjzpfaom xd'k w
k ,
d wefc;kd awmfukd toifwt
Ykd zdYk ykv
Yd w
T af wmfrv
l rd rhf nf/
. . uREkyf o
f nf tv’m[fwefc;kd awmf\wpfcak omjy,k*jf zpf\/ xdjYk yif uREkyf \
f aemufwiG f 'kw,
d wefc;kd awmfudk
uGefYjrL;azmfusL;&mjzpfonfh tjcm;aom ½kyfcE¨mtcsKdU&SdMuayOD;rnf/}
,aeYtcsderf mS *srmtoft[fr'D,m&JU tzGUJ 0ifwpfO;D wpfa,mufcsif;[m q[mbmom0uBuD;awG
twdik ;f vdu
k ef musifrh Nl yD; aeZmaracvmzof&UJ t&dyaf tmufrmS tvGecf ifkd rf mawmifw
h if;vSwhJ BudK;wpfco
k zG,f
oDuHk;xm;ygw,f/ 'ghtjyif wrefawmfjrwfBuD;(qG)wnfaxmifay;cJhwJh aumif;uifwrefawGawmif
tm;usrufarmcJ&h wJh rGwpf vifrv
f rl t
I aqmufttHBk uD;[m wpfzefjyefvnftouf0ifvmcJyh gNyD/ tv’m[f
t&Sifjrwfuwdawmfay;xm;wJh acvmzofqdkwJh *sEéofokcO,smOfawmfBuD;wnfwHhapzdkYtwGuf axmif
aomif;ruode;f aygif;rsm;pGmaom vlawG&UJ tDrmefeYJ ttfrmavqGmav[mwdUk [m txGwt
f xdyu
f akd &muf
&S d o G m ;cJ h N yD ; ¤if ; wd k Y x H u ae ]Nid r f ; csrf ; a&;} qd k w J h pum;uk d o mMum;ae&ygvd r f h r ,f / yrmtm;jzif h
*sEéoef UJ pyfvsOf;NyD;uk&t
f mefrmS azmfjyxm;wmu ]vm,qfrtlezD[mv*f0rf0vmotfq;DG rm tdvv
f mzDtef
qvmref qvm;rm} ]xdkolwdkYonf *sEéofO,smOfawmftwGif;ü usKd;,kwfysufqD;zG,f&mtcsD;tESnf;
pum;tenf;i,frQyif Mum;&vdrrhf nfr[kwb
f J qvmrf?qvmrf qdak om pum;udo
k m Mum;Mu&vdrrhf nf/
}
tm,ofawmf tdpaf ocvmzfrmS tv’m[ft&Sijf rwf[m acvmzofpepfwnfwahH pr,fqNdk yD; BudK
wifAsm'dwaf y;xm;wmr[kwb
f J pnf;urf;uefo
Y wfcsufawGeYJ uwdjyKxm;jcif;omjzpfygw,f/tMuiftcg
tv’m[ft&Sifjrwfa&G;cs,fcefYtyfwJh cvDzmwpfyg;&yfwnfvmNyDqdk&if acvmzofqdkwJh yv’ifxufrSm
pHjref;vmwJh xkcd vDzmukd tv’m[f&iS jf rwfu,
dk af wmfwidk af &G;cs,fvu
kd jf cif;jzpfw,f/ cvDzmceft
Y yfjcif;[m
tv’m[ft&Sijf rwf&UJ tvkyw
f m0efomjzpfNy;D tjcm;rnfonfah vmuDtzGUJ tpnf;? yk*Kd¾ vfwpfO;D wpfa,mufurS
jyKvkyEf ikd rf mS r[kwyf gbl;/ tpövmrfo
h rdik ;f udk avhvmMunf½h jI cif;tm;jzifh od&EdS idk yf gw,f/ [Z&oftvD(&'D)&JU
aemufrS ajrmufjrm;pGmaom vlyk*¾dKvfawGudk cvDzmqdkwJh 0wf½HkNcHKvTrf;ay;zdkYtwGuf b,favmufawmif
BudK;pm;cJMh uygovJ/ 'gayrJh olwx
Ykd rJ mS tv’m[ft&Sijf rwfu,
kd af wmfwikd af &G;cs,fceft
Y yfay;wJh cvDzmqdv
k Ykd
wpfa,mufawmifr&Scd yhJ gbl;/ 'Dvkd vlawG&UJ vufeYJ jyKvkycf w
hJ hJ tJ'h aD cvmzofqw
kd mawG&UJ oufwrf;[mvnf;?
tvGefw&mwdk;awmif;vSygw,f/ Oyrmtm;jzifh wl&uDrSm 1909ckESpfu tbf'Gvf[rd'fqmeD jzKwfcscH
&NyD;wJhaemufrSm rGwfpvifawGtwGif;rSm emrnfcHoufoufyJ &SdaecJhwJh acvmzof[mvnf;csKyfNidrf;
oG m ;cJ h y gw,f / tJ ' D a emuf r S m rG w f p vif a vmu[mwpf c g bk & if z m&G w f ? uif ; zd k i f q vf w d k Y t ay:
rsufpad &mufcMhJ uygw,f/ 'gayr,fh b,foUl udrk S cvDzmjyKvkyEf ikd w
f hJ tpGr;f r&&Scd MhJ uygbl;/ 'gaMumifh trSeyf gyJ
8

vlawGb,favmufBudK;pm;BudK;pm; tv’m[ft&Sifjrwf&JUvufryg&if bmrSrpGrf;Ekdifygbl;/


tusOf;tm;jzifah jym&&if acvmzofqw
kd hJ BuD;us,fx#G jf rwfvw
S phJ epfBuD; &yfwnfjcif;[m tv’m[f
t&Sifjrwf&JU BuD;rm;wJhOmPftajrmftjrif? pDpOfBuD;MuyfrItm;jzifhomvQif &yfwnfaejcif;jzpfygw,f/
,aeY*srmtof t[fr'D,m[m tpövmrfomoemawmf atmifEikd v
f rT ;f rd;k a&;twGuf urÇmavmuae&mtESUH rSm
tpövmrfomoem jzefcY sda&;twGuf ESpjf r§KyfBudK;yrf;aeMuygw,f/ tu,fí ,aeYb,forl qdk rdru
d ,
kd u
f kd
ppfreS w
f hJ rGwpf vifrw
f pfO;D tjzpf toufqufvw
kd ,fq&kd if ol[maumif;uif,H tkycf sKyfa&; pepfatmufukd
0ifa&muf&rSmomjzpfw,f/ wpfenf;tm;jzifh ud,
k af wmfjrwfBuD;(qG)rdeMYf um;cJo
h vdk tJ'v
D dk tpktzGUJ udyk J
em*szD &d u
f mtjzpf owfrw
S cf yhJ gw,f/ tJ'o J &kd if ]]rmtemtvdkif;a[ 0tqf[mbD}}
D al wGu b,foal wGvq
]]uREfyk ef YJ uREkyf &f UJ om0uawGet
YJ vm;o@mefww
l ,fqw
kd hJ tajctaeudjk yowJh *srmtof yJjzpfygw,f/
[Z&oftrG &® (f &'D)&JU &Si;f vif;rdeMYf um;csuw
f pfc[
k m 'Dae&mrSmtawmfta&;ygvSygw,f/ ocifBuD;rdeMYf um;wmu
]]vmtDpfvm;rtdv’mbdvf*srm;tm[f? 0vm*srmt[ftdv’mbdvftDrm&m[f? 0vmtDrm&mtdv’mbdvf
atoGmtm[f} ]]tpövmrfomoemawmfwnfwhHa&;onf *srmtofwpfcktoGifr&SdavorQrjzpfEkdifacs/
*srmtofq&dk mwGiv
f nf; rdt
k rf ifwt
Ykd m; OD;pD;acgif;aqmifaomtrD&rf jzpfraevdt
k yfayonf/ Ny;D awmh xdt
k rD&u
f kd
vlwkdif;rjzpfraeemcH&efwm0ef&Sdayonf/}
cvDzmqdkwm tv’m[ft&SifjrwfrSwpfyg; tjcm;rnfolYa&SUrSmrS OD;rnGwfwJholjzpfygw,f/
ol[mtv’m[f t&Sijf rwfukd tjynft
h 0,HMk unfu;dk pm;oljzpfNyD; t&Sijf rwf\tultnDaqmifrrItm;jzifh
avmuD b ,f v d k p G r f ; tm;rsd K ;ud k r S a Mumuf & G H U ol r [k w f y gbl ; / 'gh t jyif t &S i f j rwf e J U t&S i f j rwf & J U
wrefawmfcsrw
S x
f m;wJv
h rf;twdik ;f z0g;ajcxyf vdu
k ef moljzpfygw,f/ ,aeYurÇmavmuwpfcv
k ;kH tv,frmS
'Dvakd cvmzofrsK;d *srmtoft[fr'D,mudk tv’m[f t&Sijf rwfcs;D jri§ x
hf m;w,fqw
kd m tm;vH;k todoufaoygyJ/
*srmtoft[fr'D,m[m urÇmavmu&Sd&SdorQ zd&fum *dkPf;*@awGuae wpfoD;wpfjcm; jzpfNyD;
tvG e f x if & S m ;awmuf y pG m eJ Y ay:xG e f ; vsuf & S d a eygw,f / *srmtof t [f r 'D , mud k 'k u © a y;?
tusK;d ,kwaf pzdt
Yk wGuf b,forYl mS rS pGr;f tm;r&Syd gbl;/ Ny;D awmh'*D srmtofukd tv’m[ft&Sijf rwfeYJ t&Sijf rwf&UJ
wrefawmfuae uGu
J mG atmifjyKvkyzf BYkd udK;pm;&ifvnf; olwaYkd tmifjrifvrd rhf mS r[kwyf gbl;/ [Z&ofcvDzwGvf
rqd [ f & mab pwk w ¬ c vD z mocif B uD ; (&[f ) cG o f b mrd e f U cG e f ; wpf c k r S m wref a wmf j rwf B uD ; (qG )
vufxuftjzpftysuw
f pfcu
k w
kd ifjy&if; rdeMYf um;cJw
h mu ]uREykf b
f mudk aMumuf&UG pH ;dk &dr&f rnfenf;/ tar&duef&UJ
tiftm;jzpfap? ½k&&S UJ tiftm;jzpfap? jAdwo
d Q&JUtiftm;jzpfap? 'grSr[kwf urÇmavmuwpfcv
k ;kH pkaygif;xm;wJh
b,fvdkpGrf;tm;ysKd;yifjzpfygap uREkfyfpdk;pif;rQyifaMumuf&GHUjcif;r&Sdacs/ tu,fí aomif[d'f&JU tvHawmfudk
vGifhxl&if;eJY uREfkyf[mtpdwfpdwftrTmrTmjzpfoGm;r,fqdk&ifawmif ckd'guDuprf uREfkyf&JUcE¨mukd,f
9

tpdwt
f ydik ;f wdik ;f u tckv&kd ifusL;aevdrrhf ,f/ ]oGzo
f al b&bfbv
d af omifbm? oGzo
f al b&bfbv
d af omifbm}
tv’m[ft&Sijf rwfukd oufaoxm;usrd q
f Nkd y;D ajymr,f/ uREykf af tmifjrifomG ;Ny/D uREyfk u
f awmhatmifjrifomG ;Ny}D
'gaMumifh ,aeYvnf; urÇmavmuwpfckvHk;ae&mtESYHtjym;rSm&SdaewJh t[fr'DawG&JU pdwfESvHk;wdkif;
cE¨mud,
k t
f pdwf tydik ;f wdik ;f uae 'Dvakd <u;aMumfraI wGxu
G af y:aezdYk ta&;BuD;ygw,f/ ocifBuD;xyfrrH ed MYf um;
wmu ]cdk'guDuprf? uREfkyfwdkY&JUcE¨mudk,fawG tpdwfpdwftrTmrTmjyKvkyfcH&ygap? NyD;awmhusD;uef;pm?
v'pmtjzpfvkyfypfvdkufMuygap/ 'ghtjyif uREkfyfwdkYudk rD;½dIjymcsypfvkdufNyD;? jymrIefawGudk yifv,fork'´&m
xJarsmypfvu
kd rf ,fq&kd ifawmif uREfyk w
f &Ydk UJ tpdwt
f ydik ;f trIet
f rTm;wkid ;f u tv’m[feYJ tv’m[fw
h refawmfukd
cspfjrwfE;kd ygw,fqw
kd t
hJ oHawG xGuaf y:aeOD;rSmjzpfw,f/}
vlBuD;rif;taygif;wdcYk ifAsm! 'gomvQif acvmzofwefc;kd pGr;f tm;&JUvufawG oufaojzpfNyD; acvm
zofpepftcdik t
f rmwnfwNHh rJjrHaejcif;udak zmfusL;jyoaewJh edrw
d v
f u©PmyJjzpfygw,f/ 'Dvt
kd qift
h wef;udk
acvmzof e J Y quf E G , f a ygif ; pnf ; jcif ; ? acvmzof t m;cspf j rwf E d k ; jcif ; wd k Y t m;jzif h rk d t f r if a wG u d k
ay;oem;csD ; jr§ i f h x m;ygw,f / t&S i f j rwf & J U uwd a wmf j zpf w J h ]0v,k b 'f a 'vef e [G e f r f r if r f b mtf
a'acgifaz[ifrt
f rfem}qdw
k jhJ y,k*f *srmtoft[fr'D,mxJrmS jzpfxeG ;f vmwJt
h jcm; ½Iaxmifw
h pf&yfuv
kd nf;
avhvmMunfhMuyg/ [Z&ofrqd[farmftk'f(t)rdefYMum;awmfrlwmu ]&plvfwrefawmf odkYr[kwf
r&S m td c f o l a wmf p Of r sm;uG , f v G e f t ed p ö a &muf w J h t cg urÇ m avmurS m wk e f v I y f a csmuf j cm;rI B uD ;
wpf&yfqu
kd af &mufvmayonf/ xdt
Yk jyif ,if;wkev
f yI rf BI uD;rSm tvGeyf if tEå&m,fBuD;rm;aomumvjzpf\/
odkY&mwGif tv’m[ft&Sifjrwfu ]cvDzm}wpfyg;yg;tm;jzifh ,if;tEå&m,fqdk;BuD;udk azsmufzsufawmf
rlvu
dk af yonf/ xdaYk emufwiG f ,if;cvDzmtm;jzifh jyefvnfwnfaqmufa&;udk jyKay;awmf rlvu
kd o
f nft
h vm;
wnf N id r f a t;csrf ; rI u d k jzpf a y:apawmf r l a yonf / } aemuf q H k ; vuf a wG U ouf a otaeeJ Y y J
*srmtoft[fr'D,mrSm pwkwc¬ vDzmocifBuD;uG,v
f eG t
f edpaö &mufomG ;wJt
h csdeu
f *srmtofom;wpfO;D
wpfa,mufjcif;[m tvGefw&mylaqG;aomu jzpfoGm;cJhMu&ygw,f/ 'gudk t[fr'Dwdkif;cHpm;zl;rSmjzpfNyD;/
tJh'DtcsdefrSm olwkdYtm;vHk;&JU rsufESmawG[m y&da'0rD;awmufavmifaewmudk jyoaeMuygw,f/
wpfenf;tm;jzifh olw&Ykd UJ trSt
D wG,f cdv
k t
HI m;xm;&m at;&dyq
f m,m aysmufu,
G o
f mG ;vdyYk gyJ/ tJ't
D csdef
tjcm;wpfzufrSm t[fr'D,ofudk &efvdkrkef;xm;olawG[m 0rf;om aysmf&GifNyD; yGJawmfwnfaeMuygw,f/
'gayr,hv
f nf; tv’m[ft&Sijf rwf[m tJ'v
D akd Mumuf&UHG pd;k &drzf ,
G &f m tajctaeudk &SnMf umatmifrvkycf b
hJ J
csufcsif;yJ rdrd&JUtcspfawmfjzpfwJh [Z&ofrd&fZmrqf½l&f t[fr'f(tdkif,'[Gvfv’m) ocifBuD;udk
acvmzofeef;xufrSm pHjref;apcJhNyD; ylaqG;aomua&mufaewJh rdktfrifefawG&JU pdwfESvHk;om;udk
at;csrf;oGm;apcJhygw,f/ t[fr'D,macvmzof&yfwnfvmcJhwJh ESpfaygif;(100) &mpkESpfwpfckvHk;
10

oufaocHaeygw,f/ tv’m[ft&Sijf rwf&UJ a&S;tpOfuwnf;u&Scd w


hJ hJ pGEo
é ef ,
d mrwpfcu
k t&Sijf rwf[m
a&SUuxGufcGmoGm;wJh cvDzm&JUae&mrSm ouú0gw&m;tjrifhrm;qHk;tqifh&SdNyD; eAl0of&JUEl&fa&mifjcnfawmfukd
ydkYvTwfEdkifpGrf;&Sdoludkom cvDzmqufcHoltjzpfay;tyfavh&Sdaeygw,f/ NyD;awmh tv’m[ft&Sifjrwf&JU
El&fvif;a&mifjcnfawmfudk OD;pGmwrefawmfudkay;NyD; ,if;rSwqifh cvDzmtm;jzifh urÇmavmurSm
xGef;vif;awmufyapygw,f/
em;qifoltaygif;wdkYcifAsm! acvmzofqdkwJh aumif;csD;r*FvmawmfBuD;[m tDrmefeJY t[frmav
qGmav[mqdw
k hJ pnf;urf;awGuefo
Y wfxm;wmaMumifh *srmtoft[fr'D,mrSm acvmzof&yfwnfaejcif;
[mvnf; *srmtofom;wdik ;f &JU tDrmefeUJ tmtfrmavqGmav[m pnf;urf;awGukd tjynft
h 0vdu
k ef mjcif;
aMumifo
h mjzpfNyD; tjcm;bmtaMumif;aMumifrh S r[kwyf gbl;/ [Z&oftrD&rf t
kd m0D,m(&'D)[m [Z&oftvD&UJ
acvmzof u k d bk d i f t of , l & atmif ouf a otaxmuf t xm;awmif ; awmh [Z&of t vD u
][Z&oftblbuú&?f [Z&oftrl &f [Z&oftw
G pf rmef(&'D)wdx
Yk rH mS bdik t
f of,cl MhJ uolawGyJ uREfyk x
f rH mS
bdkiftof,lxm;jcif;jzpfw,f}vdkUajzMum;cJhygw,f/ [Z&oftvD(&'D)[m q[mbm om0uBuD;awG&JU
jrifhrm;vSwJh tqifhtwef;udk azmfjycJhNyD; olwdkY[m rdktfrifef,HkMunfolawG? qGmav[folawmfaumif;
w&m;usifhBuH yGm;rsm;olawGjzpfw,fvdkY azmfjycJhjcif;jzpfygw,f/
'Dae&mrSm yxrcvDzmocifBuD;rdefYrSmcJhwJh pum;wpfckudkvnf;azmfjyzdkYvdktyfygw,f/ ocifBuD;rdefY
Mum;wmu ]cvDzm&yfwnfjcif;udk uefu
Y u
G q
f efu
Y siforl sm;&JU trSwv
f u©Pmuawmh olw[
Ykd m ttfrmav
qGmav[m(aumif;rIusifhMuHwnfaqmufjcif;)rSm ayghavsmhaewmudkawG&rSmjzpfNyD; omoemhtvkyf
tauR;jyKcGifhudk vufvGwfqHk;½IH;aewm ukdjrifawGU&ayrnf/}
'gaMumifh acvmzofqw
kd hJ BuD;us,fjrifjh rwfvw
S hJ aumif;usKd;csrf;omBuD;xm0&wnfwzhH t
Ykd wGuf
tDrmefeYJ ttfrmavqGmav[mrSm wd;k Ny;D ajcvSr;f Muyg? 'kw,
d cvDzmocifBuD;tvf rGwpf av[farmft'k (f &'D)
rdeMYf um;oGeo
f ifxm;csufwpfcu
k ]td-k rdt
k rf ef,MkH unfow
l \
Ydk *srmtof? ttfrmavqGmav[m usifBh uH
yGm;rsm;aeolwYdk uREkyf t
f oifwt
Ykd m;ajymqdv
k o
kd nfrmS acvmzof[o
l nf tv’m[ft&Sijf rwf\BuD;rm;aom
aumif;csD; r*Fvmjzpf\/ ,if;tm;wefzkd;xm;Muukef? toifwkdYtwGif;rStrsm;pkonf tDrmefESifh
ttfrmavqGmav[mwGif NrNJ rNJ rNH r&H yfwnfaernfqv
dk Qif t&Sijf rwfonf þaeYtrf ofaumif;cs;D r*Fvmawmfudk
ykcYd say;vQu&f adS eayvdrrhf nf/ odaYk omf tu,fí toifwt
Ydk wGi;f rStrsm;pkwiG f tDrmefEiS hf ttfrmavqGmav[m
aysmufysufoGm;rnfqdkvQifrl t&Sifjrwf\tvkdawmfyif? t&Sifjrwfonf þaumif;csD;ukdqufay;vQif
ay;xm;rnf/ odrYk [kwt
f qk;H owfvu
dk af yrnf/ xdak Mumifch vDzmpepfysujf y,fjcif;udprö mS txl;taxGr[kwaf cs/
toifwt
Ydk m;vk;H vrf;rSm;vGaJ csmo
f mG ;Nyq
D o
dk nfEiS hf þacvmzofujdk yef½yk o
f rd ;f vku
fd rf nfomjzpfonf/ xdUk aMumifh
11

tv’m[ft&Sijf rwfaeYtrf ofaumif;csD;ay;oem;xm;onfudk aus;Zl;ruef;avESi/hf }


vlBuD;rif;taygif;wkcYd ifAsm;! acvmzofqw
dk ahJ umif;cs;D r*FvmawmfBuD;&JU t"duta&;ygqk;H b&fuofu
]orfaueao'De}f (omoemawmfudk ckid cf NhH rJNrHapjcif;)yJjzpfygw,f/ tv’m[ft&Sijf rwf[m tpövmrfomoem
awmfudk NyD;jynfph aHk pawmfrNl yD; usrf;awmfjrwfu&k t
f mefuv
dk nf; NyD;jynfph q
Hk ;Hk aom usrf;*eftjzpfycYdk scJyh gw,f/
NyD;awmh 'DomoemawmfeJYtwl tvkH;pHkaomb&fuof? aeYtfrofaumif;csD;r*Fvmrsm;ukd aygif;pnf;
,SufEG,fxm;NyD;jzpfygw,f/ t&Sifjrwf&JUauseyfESpfoufrIukd &&SdapzkdYtwGuf enf;vrf;tjzpfvnf;
'DomoemawmfukdyJ t&Sifjrwfa&G;cs,fcJhjcif;jzpfygw,f/ 'gaMumifh tv’m[ft&Sifjrwfu tvGefxif&Sm;
&Sif;vif;pGmrdefYMum;xm;onfrSm -
]tife'f';D e tif'vfvm;[dvt
f pövmrf} (t&Sijf rwf&UJ xHawmfyg;ü tpövmrfomoemonfomvQif
NyD;jynfhpkHaom omoemtjzpfwnf&Sdae\/) 'gayr,fh NyD;jynfhpkHatmifjyKvkyfay;xm;wJh 'Domoemawmfukd
ckid cf NhH rJNrHapzkYd pnfyifjyefyY mG ;apzkt
Yd wGuf tv’m[ft&Sijf rwf[macvmzofqw
dk phJ epfeYJ aygif;pnf;xm;cJyh gw,f/
'D v k d t m;jzif h urÇ m avmuwpf c G i f r S m tpö v mrf o moemawmf j zef Y c sd a &;vk y f i ef ; [m t&S i f j rwf
a&G;cs,fcJhwJhcvDzmBuD; rsm;tm;jzifhyJjzpfxGef;cJhygw,f/ 'ghtjyif,aeUvnf;yJ tv’m[ft&Sifjrwf
owif;ay;rdefYMum;xm;wJh ]rkdifao&Dobfvd*fukd ZrD;efuD auem&Gefoufya[mef csmtGef*g} (igt&Sifjrwf
onftoif\oGefoifcsufukd urÇmajrBuD;tpGeftzsm;rsm;okdYwkdif ykdYaqmifawmfrlrnf)qdkwJhowif;[m
NyD;jynfhpkHcJhygw,f/ t[fr'D,m acvmzofpepfBuD;[m ,ckqkd&iftm&S? Oa&my? tar&du? tmz&du?
MopaMw;vstp&Sw
d hJ urÇmwku
d Bf uD;rsm;tjyif urÇmajrBuD;tpGet
f zsm;jzpfwzhJ *D sv
D u
kd Re;f Ekid if rH mS vnf; aomif['d &f UJ
tvHawmfukd vTifhxlxm;EkdifcJhygw,f/ okH;yg;wpfql vuf0g;uyfwkdif0g'BuD;pkd;xm;wJh pydefvkdEkdifiHrSmawmif
aomif[d'f&JUa<u;aMumfoHukd wpfzef jyefvnf&ifhusK;apcJhygw,f/ t[fr'D,m*srmtof&JUBudK;yrf;rIeJY
,aeYurÇmEY idk if aH ygif;(190)ausmrf mS wrefawmf jrwfBuD;(qG)tay: jzLpifarwÅmxm;MuwJh oef&Y iS ;f aom0dnmOf
oef ; aygif ; (200)ausmf a yguf z G m ;apcJ h N yD ; jzpf y gw,f / 'gh t jyif w pf c sd e f u uk d , f a wmf j rwf B uD ; (qG ) uk d
&ef v k d r k e f ; xm;qJ a &;cJ h M uwJ h c&pf , mef r sKd ; EG , f p k a wG [ m ,ck q k d &if u k d , f a wmf j rwf B uD ; (qG ) tay:
'½k'farwÅmykdYojcif;ukdyJolwdkUb0ukdtoufqufay;r,fha&MunfyrmrSwf,loGm;MuygNyD/ urÇmavmu
ae&mtESt
YH jym;rSm tv’m[ft&Sijf rwfuo
dk wd&wozkYd AvD0wfausmif;awmfawG aqmufvyk jf cif;udpu
ö v
dk nf;
acvmzofat;&dyq
f m,matmufrmS t[fr'D,m*srmtofBuD;u pGr;f pGr;f wrHBudK; yrf;vkyaf qmifaeMuygw,f/
vlBuD;rif;taygif;wkcYd ifAsm; uREyfk w
f &Ydk &J 0J 0hH aHh <u;aMumf&yJ gw,f/ acvmzaot[fr'D,m[m tv’m[ft&Sijf rwfeYJ
t&SifhwrefawmfwkdY&JU owif;pum;ukd urÇmwpfcGifjzefYcsdjcif;trIukd puúefYrvyfvkyf aqmifaeMuygw,f/
'DtwGuf Muslim Television Ahmadiyya (MTA) ½ky^f oHtpDtpOf[mvufawGUoufaocHaeygw,f/
12

'DvkdyJ acvmzofpepfBuD;&JU t"duuswJhtcsufwpfck[mvnf; tv’m[ft&SifjrwfxHyg;eD;pyfap


jcif;yJjzpfygw,f/ [Z&of tm'rf(t)ukd cvDzmtjzpfceft
Y yfapvTww
f t
hJ cg tv’m[ft&Sijf rwfu tm'rf(t)ukd
t&Sijf rwf&UJ *kPaf wmfawGuo
dk jd rifem;vnfEidk af om ynmukad y;tyfcyhJ gw,f/ bmaMumifv
h q
J &kd if avmuD?
avmukwEf pS Xf mepvk;H rSm vlom;wk]Yd bum} (wnfNrjJ cif;)&Sad pzkt
Yd wGuf ta&;BuD;wJt
h csuu
f vlom;wkt
Yd aeeJY
t&Sifjrwf&JU*kPfawmfwpfckjcif;ukd rdrdwdkUxHrSmta&mifpkd;a&;jc,fzdkUvdktyfygw,f/ oabmu vlom;[m
t&Sifjrwf&JU *kPfawmfa&mifjyeftaeeJY &SdaeMu&ygr,f/ 'geJYpyfvsOf;NyD; tv’m[ft&SifjrwfrdefYMum;xm;wJh
tcsufwpfcku ]uGvfvkreftvdkif;[mzmef? 0,bfum0*s[k&bfabu ZGvf*svmav 0vftduf&mrf}
(t&mtm;vk H ; csKyf N id r f ; oG m ;ayvd r f h r nf / od k U aomf toif h t m;zef q if ; arG ; jrLawmf r l a omt&S i f \
*kPfbkef;awZmwdkUomusef&Sdayvdrfhrnf) vlom;taejzifht&Sifjrwf\*kPfa&mifukdcs,frIef;zkdYtwGuf?
NyD;awmh]bum}wnfNrJjcif;&Szd t
Ydk wGuf acvmzofeYJ aygif;pnf;qufE,
G &f ygvdrrhf ,f/ acvmzof&UJ b&fuofeyYJ J
vlom;wkdY&JU0dnmOfa&;emrfydkif;qdkif&m wkd;wufajymif;vJrIawGjzpfay:vmrSmjzpfNyD;? 'DvdkeJUtv’m[ft&Sifjrwf
xHawmfyg;eD;pyfcGifh&&SdrSmjzpfw,f/ 'geJYpyfvsOf;NyD; rGwfpav[farmftk'f(&'D) rdefYMum;awmfrlwmu -
]wrefawmfEiS hf cvDzmwkrYd nfonf tv’m[ft&Sijf rwfxyH g;eD;pyfciG &hf &Sad &;ü taxmuftyHjh zpf\/
Oyrmtm;jzifh tm;tifcsnfheJYolonf jrifhrm;aomukef;jrifhay:okdYrwufEkdifygu wkwfaumuf(okdYr[kwf)
vufuidk w
f pfcck u
k kd trSo
D [JjyKNyD;wufvrS ;f &\/ xku
d o
hJ yYdk if wrefawmfEiS chf vDzmwkrYd nfonfrmS vltrsm;tzkYd
trSDo[Jtaxmuftryifjzpfayonf/}
acvmzaot[fr'D,mcdik rf mpGmwnfwjhH cif;ESiphf yfvsOf;NyD; pwkwc¬ vDzmocifBuD;(&[) rdeaYf [mcJw
h hJ
owif;aumif;[m uREkyf w
f &Ydk UJ tDrmefucdk idk Nf rJapcJyh gw,f/ ocifBuD;rdeMYf um;cJw
h mu - ]uREkyf o
f wif;aumif;
ajymr,f/ aemifudk tv’m[ft&Sijf rwf\tvkad wmfjzifh acvmzaot[fr'D,mukd rnfonft
h cgrQtEÅ&m,f
qku
d af &mufawmhrnfr[kwaf cs/ *srmtoftzJUG BuD;rSm t&G,af &mufcNhJ y;D jzpf\/ ,cktcgrnfonfUrvkrd ek ;f xm;ol
wpfOD;wpfa,mufurQ acvmzofukdxdckdufatmif vkyfEkdifrnfr[kwfawmhacs/ xdkUtjyif t[fr'D,m
*srmtoftzJGUBuD;wGif tenf;qkH;ESpfaygif;wpfaxmifMumumvtxd cvDzmpepfwnfwHhaernfqdkonfU
tv’m[ft&Sijf rwf\ uwdawmfjynfph v
Hk Quf *srmtofBuD;wk;d wufomG ;ayvdrrhf nf/}
vlBuD;rif;taygif;wkcYd ifAsm;!
'gaMumifh 'Daumif;uif,HtkyfcsKyfa&;pepfBuD;udk wefzkd;xm;jcif;üyif uREkfyfwkdY&JUb0&Sifoefa&;&Sdae
ygw,f/ tcsdefpuúefYrvyf uREkfyfwkdYwpfOD;wpfa,mufjcif;[m acvmzof&JUa&SUrSmOD;nGwfvsuf ysyf0yfemcH
aeMu&r,f/ b,faomtcgrS½IdifoGmef &*sDrf; (ESifxkwfjcif;cH&wJh ½IdifoGmef)vkd ]temckdif;&Gefrifef[l} qkdNyD;
13

rmefrmeaxmifvTm;jcif; rjyKrdygapeJY/
aemufq;Hk taeeJY qkreG af umif;awmif;vku
d yf gw,f/ tv’m[ft&Sijf rwf uREkyf w
f t
Ydk m;vk;H udk acvm
zaot[fr'D,mtwGuf tpOftNrJtoufay;paw; umuG,fEkdifpGrf;ay;oem;awmfrlygap/ NyD;awmh
b,fvkd&efolwpfOD;wpfa,mufurS uREkfyfwkdY&JU½kyftavmif;awGukd eif;ausmfroGm;orQumvywfvkH;
acvmzaot[fr'D,mukd xdcu
dk af tmifrjyKvkyEf idk b
f ;l qkNd yD; a<u;aMumfcsufujdk ynf0h apawmfryl gap/ [Z&of
rGwfpavarmftk'f(&'D) 24&uf ZGefv 1960 *svfqmqmvmemwpfckrSm tckvkdrdefYMum;cJhygw,f/
]uREfkyfwkdYonf acvmzofpepfukd xdef;odrf;apmifha&Smuf&efESifh ckdifcHhNrJNrHap&eftwGuf oufqkH;wkdif
BudK;yrf;tm;xkwfvsufaeygrnf/ xkdYtjyif uREkfyfonfrdrd\om;pOfajr;qufukdvnf; cvDzmpepfESifh
tNrJrjywfqufEG,frI&SdaeMuap&ef? ,if;\aumif;csD;r*Fvmrsm;rS tusKd;&,lcHpm;Ekdifap&eftwGuf oGefoif
qkH;rvsufaeygrnf/ þokdYjzifhau,mrof urÇmaemufqkH;aeYwkdif ]acvmzofaot[fr'D,m} ukd
vkNH cKH atmifumuG,x
f m;ygrnf/ urÇmqk;H wkid t
f [fr'D,oftm;jzifh tpövmrfomoemjzefcY sad &;ukd vkyaf qmifum
wrefawmfjrwfr[
k r®'(f qG)\ tvHawmfuu
dk sef&&dS o
dS rQ omoemhtvHwx
Ydk ufjrifrh m;0ifx
h ,fph mG vTix
hf x
l m;
ygrnf/ tv’m[ft&Sijf rwf uREkyf w
f t
Ydk m;þuwdawmfudk tjynft
h 0jznfq
h nf;Ekid pf rG ;f ay;oem;awmfryl gap/
tmrD;ef
]0tmac&Gv'f gtf0gem tedv
d [
f rf'v
kd v
d m’ a[ &bfbv
d t
f mvrD;ef}

You might also like