Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Tehni cka mehanika 1 - drugi deo ispita

Prvi deo ispita: 13. juna 2009

ZADATAK 1 - uslovni zadatak . . . 45% (10+10+5+20%) Za nosa ce prikazane na slici 1(a,b,c,d) odrediti reakcije veza i nacrtati dijagrame prese cnih sila. Prostorni nosa c (d) se sastoji iz jednog poligonalnog stapa A-C-D-B u XY ravni, pri cemu su stranice AC i BD du zina po 4m, dok je CD du zine 6m. Poligonalni stap je vezan sfernim zglobom u ta cki A, kao i prostim stapovima u ta ckama B, C i D. Pri tome je prost stap u ta cki B u pravcu Z ose, dok su stapovi CE i DF kosi (u ravni XZ i paralelno). Nosa c je optere cen raspodeljenim optere cenjem qz = 20 kN/m du z stapa CD, kao i silom Fy = -100 kN u ta cki D. ZADATAK 2 . . . 25% (a) (10%) Za re setkasti nosa c prikazan na slici 2,3 odrediti reakcije veza. Sile su upravne na kosi deo re setke, koji je pod uglom od 300 prema horizontali. (b) (15%) Odrediti sile u stapovima 8, 9 i 10 metodom Ritera. ZADATAK 3 . . . 35% Za re setkasti nosa c iz Zadatka 2 odrediti sile u svim stapovima metodom Kremone. NAPOMENA: Sve dimenzije su u [m, kN].

TEHNICKA MEHANIKA 1

Strana 1 od 10

Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Slika 1: Zadatak 1(a): Reakcije spolja snjih veza ZADATAK 1 (. . . 45% - Uslovni zadatak)

Zadatak 1(a) . . . 10%

Nosa c na slici 1(a) je slo zen nosa c sistema luka na tri zgloba. Na slici 1 su prikazane reakcije spolja snjih veza i dobijene vrednosti reakcija. Reakcije veza su dobijene iz uslova ravnote ze Y = 0 YA + YB 120 = 0 Z = 0 ZA + ZB 100 = 0 MA = 0 YB 9 + ZB 1 120 6 100 2 = 0
d MC = 0 YB 3 ZB 3 60 1.5 = 0

(1) (2) (3) (4)

Re senja jedna cina (prvo se re savaju jedna cine (3) i (4)) su data sa: YB = 95.0 ZB = 65.0 YA = 25.0 ZA = 35.0

Posle odredivanja reakcija spolja snjih veza, nosa c se rastavi i odrede se reakcije unutra snje veze u meduzglobu C. Takode je korisno da se na kosom delu levog dela nosa ca izvr si razlaganje svih sila na pravac ose kosog stapa i upravno. Sve to je prikazano na slice 2 Sa poznatim silama veza i dekompozicijom prikazanoj na slici 2, prese cne sile se lako odreduju. Dijagrami pres cnih sila su dati na slici 3. Na delu gde je raspodeljeno optere cenje, odn. gde se transverzalne sile menjaju linearno, transverzalna sila je jednaka nuli na rastojanju z0 = 25.0 = 1.25 m 20.0

dok je ekstremna vrednost momenta savijanja na tom delu jednaka Mmax = 15.0 + Strela parabole je jednaka: f= 20 62 = 90.0 kNm 8 Strana 2 od 10 1 25.02 = 15.0 + 12.5 = 27.5 kNm 2 20

TEHNICKA MEHANIKA 1

Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Slika 2: Zadatak 1(a): Dekomponovan nosa c i sile veza

Slika 3: Zadatak 1(a): Dijagrami prese cnih sila

TEHNICKA MEHANIKA 1

Strana 3 od 10

Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Slika 4: Zadatak 1(b): Reakcije spolja snjih veza i sila u prostom stapu

Slika 5: Zadatak 1(b): Izdvojeni stapovi i odgovaraju ce sile veze

Zadatak 1(b) . . . 10%

Nosa c na slici 1(b) je slo zen nosa c sistema ekvivalentne proste grede. Reakcije spolja snjih veza, prikazane na slici 4, se odreduju iz uslova ravnote ze:

Y = 0 RA + YB 120 = 0 Z = 0 ZB 100 = 0 MB = 0 RA 9 + 100 1 120 3 = 0 Re senja su data sa RA = 28.89 YB = 91.11 ZB = 100.0

(5) (6) (7)

Uklanjanem prostog stapa slo zene proste grede, slika 4 levo, odreduje se sila u prostom stapu iz uslova l MC =0 S 3 + 28.89 6 100 2 60 1.5 = 0 sa re senjem S = 38.88 kN Sa dobijenim reakcijama veza i daljom dekompozicijom nosa ca dobijaju se izdvojeni stapovi slo zenog nosa ca i odgovaraju ce sile. To je prikazano na slici 5 TEHNICKA MEHANIKA 1 Strana 4 od 10

Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Slika 6: Zadatak 1(b): Dijagrami prese cnih sila Dijagrami prese cnih sila su prikazani na slici 6. Polo zaj ekstremnog momenta savijanja na delu raspodeljenog optere cenja je dat sa z0 = 28.89 = 1.445 m 20.0

dok je ekstremna vrednost momenta savijanja na tom delu jednaka Mmax = 3.34 + Strela parabole je jednaka f = 90.0 kNm. 1 28.892 = 24.196 kNm 2 20

Zadatak 1(c) . . . 5%
Zadatak 1(c) je konzolni nosa c sa poligonalnom osom. Na slici 7 su prikazene sile veze na prelomu horizontalnog i kosog dela nosa ca, a na slici 8 su dati odgovaraju ci dijagrami prese cnih sila.

Zadatak 1(d) . . . 20%

Zadatak 1(d) je prost nosa c u prostoru. Na slici 9 je prikazan nosa c i odgovaraju ce reakcije veza. Kosi prosti stapovi 1 i 2 u ta ckama C i D imaju pravce hipotenuze u Pitagorinom trouglu sa stranicama 3-4-5, u ravni XZ, dok je prost stap u ta cki B u pravcu globalne Z ose. Ako se veze uklone, iz uslova ravnote ze se dobijaju reakcije spolja snjih veza: X = 0 XA S1 0.8 S2 0.8 = 0 Y = 0 YA 100 = 0 Z = 0 ZA + ZB + S1 0.6 + S2 0.6 120.0 = 0 TEHNICKA MEHANIKA 1 (8) (9) (10) Strana 5 od 10

Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Slika 7: Zadatak 1(c): Sile veze na prelomu ose nosa ca

Slika 8: Zadatak 1(c): Dijagrami prese cnih sila

Slika 9: Zadatak 1(d): Reakcije veza

TEHNICKA MEHANIKA 1

Strana 6 od 10

Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Mx = 0 ZB 6 + S2 0.6 6 120.0 3 = 0 My = 0 S1 0.6 4 + S2 0.6 4 120 4 = 0 Mz = 0 S2 0.8 6 100 4 = 0 Re savanjem se dobijaju slede ce vrednosti reakcija veza (u kN): S2 = 83.33 YA = 100.0 S1 = 116.67 ZA = 10.0 ZB = 10.0 XA = 160.0

(11) (12) (13)

Sa odredenim reakcijama spolja snih veza i sa usvojenim lokalnim osama na pojedinim delovima nosa ca, dobijaju se slede ci dijagrami prese cnih sila, slika 10. ZADATAK 2 (. . . 25% = 10 + 15) Zadatak 2 je re setkasti nosa c sistema proste grede. Re setka je trougaonog oblika, sa gornjim 0 pojasom pod uglom od 30 prema horizontali. Na re setku deluje optere cenje sa pravcem koji je upravan na gornji pojas i dato je u vidu koncentrisanih sila u svim cvorovima gornjeg pojasa. Na slici 11 je prikazana re setka sa reakcijama spolja snjih veza. Imaju ci u vidu geometriju, spolja snje koncentrisane sile deluju pod uglom od 300 prema vertikali. Reakcije veza su odredene iz uslova ravnote ze: Y = 0 RA + YB 2 10.0 cos 300 3 20.0 cos 300 = 0 Z = 0 ZB 2 10.0 sin 300 3 20.0 sin 300 = 0 12.0 9.0 6.0 3.0 MA = 0 YB 12 10 20 20 20 =0 0 0 0 cos 30 cos 30 cos 30 cos 300 Re senja su data sa RA = 23.093 YB = 46.187 ZB = 40.0 Da bi se odredile sile u stapovima 8, 9 i 10 metodom Ritera, re setkasti nosa c je prese cen kroz polje u kome se tra ze sile. Prese ceni stapovi su zamenjeni nepoznatim silama u stapovima. To je prikazano na slici 12. Stap 9 zaklapa ugao prema vertikali, pri cemu je taj ugao odreden sa: tan = 3.0 1 = = 0.866 6 tan 300 2 tan 300 = 40.89340 (14) (15) (16)

Sile u prese cenim stapovima 8, 9 i 10 se dobijaju iz uslova ravnote ze da su momenti za tri Riterove ta cke: D, A i C jednaki nuli, videti sliku 12. MD = 0 S8 6.0 tan 300 23.093 6.0 + 10 3.0 6.0 20 =0 0 cos 30 cos 300 6.0 3.0 MA = 0 S9 sin 6.0 tan 300 + S9 cos 6.0 + 20 + 20 =0 0 cos 30 cos 300 MC = 0 S10 cos 300 6.0 tan 300 + S10 sin 300 3.0 20 cos 300 3.0 + 20 sin 30 6 tan 30 20 cos 30 6.0 + 20 sin 30 3 tan 30 10 cos 300 9.0 + 23.093 9.0 = 0 Dobijaju se re senja: S8 = 1.75 103 0.0 S9 = 30.5499 S10 = 5.7730 Strana 7 od 10
0 0 0 0 0

(17) (18) (19)

TEHNICKA MEHANIKA 1

Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Slika 10: Zadatak 1(d): Dijagrami prese cnih sila

TEHNICKA MEHANIKA 1

Strana 8 od 10

Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Slika 11: Zadatak 2: Reakcije veza

Slika 12: Zadatak 2: Sile u stapovima 8, 9 i 10 metodom Ritera

TEHNICKA MEHANIKA 1

Strana 9 od 10

Gradevinski fakultet Univerziteta u Beogradu

Slika 13: Zadatak 3: Sile u svim stapovima Metodom Kremone ZADATAK 3 (. . . 35%) Sa reakcijama veza koje su odredene u zadatku 2, sile u svim stapovima date e setke se odreduju Metodom Kremone. To je prikazano na slici 13. Merenjem odgovaraju cih du zina u Kremoninom dijagramu, dobijaju se sile u stapovima re setke, cije su vrednosti prikazane u tabeli. Stap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 Zatezanje 20.0 0 20.0 Pritisak 28.68 0 23.69 17.16 11.59 0 0 30.63 5.61 20.02 39.96 5.81 11.58

23.08

TEHNICKA MEHANIKA 1

Strana 10 od 10