Volimo Beograd :: Knjige :: Biblioteka/itaonica EMILE AJAR PSE !

" A#tobiogra$%ka &ro'a

MER( RE !E )RA*(E+ ,-./ "&ekotine+ #gri'i+ ogrebotine0 P%i #jedaj#0 1o&ori &a%a0 *e&rekidni tala%i &a%a0 *a%rtaji &o2mamni3

%ilo4iti3 &a%a+ o kojima ne mog# nikome go4oriti+ moram %e # o4om tren#tk# %#'dr5ati da ne go4orim o njima+ &ret4araj#6i %e kao da ni%# o4dje+ kao da %e nala'im na odmor#000 miran+ i'4an do34ata0 7enr8 Mic3a#9+ *AS PR": "*"ME K"JI SE ":IMA , Po;etka nema0 Ro<en %am+ %4atko dola'i na red+ a &o%lije toga %4e je %amo &ri&adno%t0 S4e %am &ok#=ao da %e o%lobodim+ ali to jo= nikome nije #%&jelo+ %4i %mo #ra;#nati0 St4orio %am i&ak %i%tem obrane koji je # =a3o4%koj igri #br'o &o%tao &o'nat &od mojim imenom+ kao >Ajaro4a obrana?0 :o je naj&rije bila (a3or2%ka bolnica+ a &o%lije toga 4i=ekratni bora4ci # &%i3ijatrij%koj klinici doktora (3ri%tian%%ena+ # Ko&en3agen#0 Pro#;a4ali %# me+ anali'irali+ te%tirali+ ra%t4orili i moj %e %i%tem obrane %r#=io0 Bio %am >i'lije;en? i 4ra6en # o&ticaj0 %&io %am #kra%ti nekoliko li%to4a i' %4og lije;ni;kog do%jea+ da 4idim ne bi li %e i' toga =to moglo i'4#6i # &ogled# knji5e4no%ti+ ako %e ne #%&ijem o&ora4iti0 Sim#lacija+ dotjerana tako daleko i # tok# godina #%4ajana % toliko #&orno%ti i &o%tojano%ti+ %4o2 . jim o&%e%i4nim karakterom %4jedo;i o a#tenti;nim &oreme6ajima li;no%ti0 !obro+ %la5em %e+ ali %4i %im#liraj#+ jedan 4i=e od dr#goga: 'nam jednog Al5irca koji %er#cka 4e6 &#ni3 ;etrde%et godina+ jednog b#=itelja koji tri ti%#6e &#ta na dan 4r=i i%t# kretnj#+ jer ako ne %im#lirate+ &rogla%e 4a% a%ocijalnim+ ne&rilago<enim ili &oreme6enim0 Mogao bi3 oti6i ;ak i dalje i re6i 4am da je %4e o4o %im#liran 5i4ot # %4ijet# koji je %a4r=eno &%e#do+ ali to bi %e % moje %trane %34atilo kao nedo%tatak 'relo%ti0 Kao %iro;e+ od djetinj%t4a o%je6a mr5nj# &rema roditelj# koji ga je na&#%tio@ tra5enje obilje5eno &roblemom "ca0 :onton Maco#te je%t &ok4arenjak+ ali to ne mora oba4e'no 'na;iti da je on moj otac0 Ja to nikad ni%am t4rdio+ ja %am %e # odre<enim tren#cima %amo nadao da je tako+ i' o;aja0 :o ni%am t4rdio ja+ to %# in%in#acije moji3 i%tra5i4a;a+ i'ne%ene &o%lije obja4lji4anja moje knjige Momo+ 'a=to &la;e=A BC naime da je on moj &ra4i t4orac0 Kad &ok#=a4a ra'4e'ati ci&ele+ #4ijek &ra4i nera'mr%i4e #'lo4e+ &a i3 onda kida ili bije%no ra're2 '#je+ da bi %e o%lobodio0 Prijeno% na 4e'ice &%i3olo=ki3 ;4oro4a koje %amo #mno5a4a kad i3 &ok#=a4a ra'mr%iti0 :o je i%tina+ =to %e ti;e 4e'ice+ ali =to %e ti;e %4ega o%taloga+ klinacD I%tina je i to da imam &roblema %a %4ojom ko5om+ 'ato =to nije moja: dobio %am je # na%ljed%t4o0 nj# me je #motao genet%ki ra'4oj+ &a5lji4o+ &romi=ljeno i o&t#5eni #%tanite+ o%obito no6#+ ne=to E &rije ;etiri %ata+ kad je &o%totak =e6era # mojoj kr4i+ ;ini %e+ na najni5em %t#&nj# i kad ondje #n#tra %4e to #rla od %tra4e0 *e 'nam # kom %# tren#tk# &o;eli >klini;ki 'nako4i? &ri&adno%ti+ moji >%im&tomi?+ kao =to ka5#0 *e 'nam 4i=e to;no o kak4# %e ma%akr# 'a&ra4o radi+ ali i'nenada %am o%jetio da %am okr#5en #&erenim ka5i&r%tima+ ne'a=ti6en+ na neo&i%i4o bri%anom &ro%tor#0 :o je on+ 'grabite ga0 S34atio %am da %am &red cijelim %4ijetom be'grani;no odgo4oran0 o%talom+ 'bog toga %# me &%i3ijatri &rogla%ili neodgo4ornim0 "d onog tren#tka kad o%jetite da %te &rogonitelj %4jet%ki3 ra'mjera+ dijagno%ticiraj# da &atite od manije &roganjanja0 Pok#=ao %am %4e da #maknem0 Fto4i=e+ &o;eo %am #;iti %Ga3ili+ 'ato =to bi to 'a mene i&ak moralo biti ne=to 4eoma %trano0 ;io %am+ %tra3o4ito %am %e nam#;io+ ali #'al#d+ 'ato =to %am %e ;ak i na %Ga3ilij# %&ora'#mije4ao+ i to je tako<er bila &ri&adno%t0 I onda %am &ok#=ao % #gro2$in%kim+ bioHam #4jeren da # (a3or%# ne6# naletjeti ni na kak4a gro22 )inca+ da %e tako na<em no%om # no% %a %amim %obom0 Ali ni%am %e o%je6ao %ig#rnim: #'nemiri4ala me &omi%ao na to da ;ak i # Lot# mo5da &o%toje ro<eni koji go4ore #gro2$in%ki0 B#d#6i da bi%mo na taj na;in bili jedini koji go4orimo tim je'ikom+ bili bi%mo i'lo5eni o&a%no%ti da # na%t#&# o%je6aja jedan dr#gome &adnemo # 'agrljaj i ot4oreno &ora'go4orimo0 I'mijenili bi%mo dojmo4e o %4ojim o;iglednim &rije%t#&ima i to bi onda bio na&ad na &o=tan%ka kola0 Ka5em >na&ad

na &o=tan%ka kola? 'ato =to to nema nikak4e 4e'e % kon2 tek%tom i &o%toji mog#6no%t da ne &ogrije=im0 *e 5elim imati nikak4e 4e'e % kontek%tom0 A i&ak i dalje tra5im nekoga tko me ne bi ra'#mio i koga ja ne bi3 ra'#mio+ 'ato =to o%je6am %tra3o4it# &otreb# 'a brat%t4om0 ,I Pr4i &#t imao %am 3al#cinacije kad mi je bilo =e%nae%t godina0 "djednom %am &rimijetio da %am okr#5en #rli;#6im 4alo4ima %t4arno%ti+ koja je %a %4i3 %trana na4alji4ala na mene0 Bio %am 4eoma mlad+ ni=ta ni%am 'nao o &%i3ijatriji i kad %am na %4om ekran# 4idio %like i' Vijetnama+ klince od %mrti nad#4eni3 trb#3a kako crka4aj# # A$rici ili le=e4e 4ojnika kako %ka;# na mene+ i%kreno %am &o4jero4ao da %am #daren i da imam 3al#cinacije0 I tako %am malo2&omalo &o;eo i'ra<i4ati+ a da toga ni%am #o&6e bio %4je%tan+ %4oj %i%tem obrane+ koji mi je omog#6a4ao da &otra5im #to;i=te # ra'li;itim go%tolj#bi4im #%tano4ama0 *ije to do=lo odjednom+ bio je to re'#ltat d#gotrajnog rada0 Ja %e ni%am %t4orio %am0 Po%toji t# tata2mama na%ljedno%t+ alko3oli'am+ cerebralna %klero'a i jo=+ &o4r3 %4ega toga+ t#berk#lo'a i dijabete%0 Ali treba ,, %e 4ratiti jo= mnogo dalje #natrag+ 'ato =to %e %amo na &r4otnom i'4or# mo5e na6i be'imena i%tina0 "d &oja4e mog &r4og &ri&o4jedala;kog djela &o;ele %# %e i'no%iti &rimjedbe da ja+ # %t4ari+ ne &o%tojim i da %am be' d4ojbe $ikti4an0 Pret&o%ta4ljalo %e+ =to4i=e+ da %am kolekti4no djelo0 :o je to;no0 Ja %am kolekti4no djelo+ % &red#mi=ljajem ili be' njega+ to 4am 4i=e ne mog# re6i0 *a &r4i &ogled+ ne 4jer#jem da %am do4oljno talentiran te bi3 mogao 'ami%liti kako bi # tome moglo biti nekog %i$ili%ti;kog &red#mi=ljaja ili tako ne=to+ %amo 'ato da bi3 i' toga mogao i'4#6i neko literarno djelce0 :o je mog#6e+ % ob'irom na to da nema mali3 &ogodno%ti+ ali ja %e o tome ne bi3 5elio i'ja=nja4ati0 *a&i%ano &od &%e#donimom Ajar+ Ajar =to na engle%kom 'na;i od=krin#t+ to je &ri'nanje ma'o3i%ti;ke &o4redlji4o%ti+ be' %#mnje namjerice njego4ane kao bogat i'4or literarne in%&iracije0 :o je la50 R#lja &ok4arenja;kaD Ja %am %4oje knjige &i%ao od klinike do klinike+ na %a4jet %ami3 lije;nika0 :o djel#je tera&e#t%ki+ rekli %# mi0 I%&r4a %# mi &re&or#;ili %likanje+ ali to nije do4elo ni do kak4i3 re'#ltata0 Jnao %am da %am do%lo4ce ne%t4aran+ &a %am &omi%lio da %am mo5da %t4oren 'a %lo4;ano %t4aranje0 Sklanja %e # &ri4id neranji4o%ti dotjer#j#6i ka2dikad dotle da &re#'ima oblik ra'li;iti3 &redmeta+ no5a+ &riti%ki4a;a 'a &a&ire+ lanaca+ no%a;a 'a klj#;e4e+ ne bi li na taj na;in &o%tigao neo%jetlji4o%t+ a i 'ato da bi kao &redmet+ &ri4idno &ri34atio+ korektno %tanje %#radnje % dr#=t4om+ od kojega %e ,K %talno o%je6a #gro5en0 "dbio Lonco#rto4# nagrad# kako bi i'bjegao &rogonjenje0 "dbio %am Lonco#rto4# nagrad# ,-.M0 'ato =to me #34atila &anika0 Probili %# moj obrambeni %i%tem+ &rodrli # njego4# #n#tra=njo%t+ i'be'#mio me &#blicitet koji me i%tjerao i' %4i3 moji3 %kro4i=ta+ i'be'#mila %# me i%tra5i4anja moji3 i%&iti4a;a # (a3or%koj bolnici0 Bojao %am %e 'a %4oj# majk#+ koja je #mrla od cerebralne %klero'e i koj# %am # knji'i i%kori%tio kao li;no%t go%&o<e Ro%e0 Bojao %am %e 'a dijete koje %am %kri4ao i koje je imalo d4anae%t do tride%et i ;etiri godine+ kao i ja+ ili ;etrde%et+ ili %to ili d4je%ta ti%#6a+ &a i jo= 4i=e+ 'ato =to %e treba #%&eti do i'4ora 'la da bi%mo %tekli &ra4o na to da branimo %4oj# ned#5no%t0 "dbio %am dakle nagrad#+ ali to je %amo &oja;alo moj# 4idlji4o%t0 Rekli %# da %am reklamer0 2 Po%lije toga bio %am na lije;enj# i %a< mi je bolje+ 34ala na &itanj#0 tok# mog &o%ljednjeg bora4ka na klinici na&i%ao %am ;ak i tre6# knjig#0 nekoliko je na4rata #mi=ljao %ebi da je #da4+ da bi #makn#o %4om lj#d%kom 'na;aj# i tako %e &od4rgn#o odgo4orno%tima+ d#5no%tima i kri4icama koje on name6e0 I' %4og #da4%kog %tanja i'4#kao je jedan roman+ Velika ma'a+ i%kori%ti4=i tako %am %ebe+ =to je &o%ljedica d#gotrajnog &rakticira2nja ma%t#rbacije0 :o je to;no0 Fto4i=e+ na taj me je na%lo4 K-0 %t#denoga ,-.M0 na4eo *acionalni kongre% &roti4 ra%i'ma i anti%emiti'ma+ 'ato =to %# re&tili+ kao omra5eni+ #4ijek bili &r4i na ni=an#0 *i%am %e

mogao #klj#;iti # Kongre% 'ato =to %am # tom tren#tk# # Ko&en3agen# %ta4ljen # ka4e'0 "4om &rilikom 'a34alj#jem organi'atorima0 ,N P#n negodo4anja+ ne6# citirati jedan li%t i' mog medicin%kog do%jea koji ima %a%4im anti%emit%ki karakter+ 'ato =to %e # njem# na4odi da %am Oido40 Ja %am %e i&ak tr#dio da %a'nam nije li moj o%je6aj nedo%tojno%ti i kri4nje &o%ljedica ;injenice =to %am Oido4 i &rema tome ni%am ra%&eo I%#%a+ =to mi anti%emiti otada %talno &redbac#j#0 *i%am li &o%tao #da4 'ato da bi3 #tekao %4om 5ido4%kom 'na;aj#A !oktor (3ri%tian%%en mi go4ori da %#4i=e mnogo drkam0 "n nije &roti4 ma%t#rbacije 'ato =to malo dijalektike+ cerebralne animacije i intelekt#alnog 'ado4olj%t4a nikome ne =kodi+ to je+ =to4i=e+ kori%no+ ali d4ije ti%#6e godina drkancije+ to je i&ak malo &re4i=e0 Pod%jetio me je na to da %ada ima (rnaca+ Ara&a+ Kine'a+ kom#ni%ta i da 4i=e nije &otrebno da Oido4i drkaj#0 &itao %am dakle dobrog doktora ni%am li do4eden do toga da &o%tanem #da4 'ato =to %# Jido4i d4ije ti%#6e godina &rogla=a4ani li34arima i da4i2teljima #da4a+ a on mi je na to odgo4orio da je to %a4r=eno mog#6e+ da %am ja %&reman na %4e %amo da bi3 mogao %t4arati literat#r#+ #klj#;#j#6i t# i %amoga %ebe0 Mi%lio %am na :ontona Maco#tea+ koji je notorni &i%ac+ te je #4ijek 'nao i' &atnje i #5a%a i'4#6i lije& literarni ka&ital0 Bacio %am %e na &i%anje0 Kao =to 4idite+ ne6# #%&jeti da %e i' toga i'4#;em0 "kr#5en %am %a %4i3 %trana+ a to 'na;i &ri&adno%t0 ,P *a klinici imam koleg# koji je #%&io de=i$rirati 3ijerogli$e nekog &retkol#mbij%kog egi&at%kog dijalekta+ &a je &o;eo mi%liti i go4oriti na tom nikak4om i ni=ta4nom+ nikom ne&o'natom je'ik#+ be' ikak4e odgo4orno%ti+ o%ta4io je+ =to4i=e+ neke klina%te 3ijerogli$e nede=i$rirane+ da o%tane =to 4i=e nade0 !ok %# god ne&o'nati+ %kri4aj# mo5da otkri4anje 4jerodo%tojno%ti+ t#ma;enje i odgo4or0 :o je %retan ;o4jek+ jer tako 4jer#je da &o'naje ne=to =to je jo= o%talo nedirn#to0 ,M o4om dok#ment# ne &a'im na kronologij#+ red i &ra4ila+ 'ato =to %am &ro;itao &re4i=e kriminali%ti;ki3 romana a da ne bi3 'nao da red mo5e do4e%ti do mene cajkane+ a ja%no 4am je da %e ni%am 'ato %klonio # klinik# doktora (3ri%tian%%ena+ # Ko&en3agen#0 Ja ne 'nam dan%ki+ ali moje ne'nanje nije do4oljno nedo4oljno0 Kad #' odobrenje #%tano4e i'la'im i odla'im na&olje # =etnj#+ !anci mi &o;inj# go4oriti o Argentini+ o 1ile# i o Sje4ernoj Ir%koj+ % i'ra'om o&t#5be na lic#0 Prola'nici koje %#%re6em do2=a&ta4aj# mi na dan%kom %4e %tra3ote koje %# %a'nali o meni0 Pitat 6ete kako mog# ra'#mjeti ono =to mi go4ore na je'ik# od kojega ne 'nam ni jedne jedine rije;i0 *emojte da crknem od cera0 Ja %am ro<eni ling4i%t0 Ra'#mijem i k#5im ;ak i ti=in#0 :o je &o%ebno %tra4i;an je'ik i najlak=i je ,/ 'a ra'#mije4anje0 Oi4i je'ici koji %# &ali # 'abora4 i ne3aj i koje 4i=e nitko ne ra'#mije+ to %# oni je'ici koji % naj4i=e rje;ito%ti #rlaj#0 Po%toji tako<er o'biljan &roblem di%anja0 Pr4i &#t %# me 'at4orili kad je okolina &rimijetila da od j#tra do 4e;eri na ti%#6e &#ta 'adr5a4am da30 *aj&rije %# mi ra'bili g#bic#+ 'ato =to je to bilo #4redlji4o+ 'lo;in &o4rede ;o4je;no%ti+ &ro$anacija Pa%cala+ I%#%a i Sol5enicina0 'mimo+ &o red# 4a5no%ti: Sol5enicina+ I%#%a i Pa%cala0 :o je bio 3ra;ak # lice ;o4je;an%t4#+ to je%t naj4e6a #4reda koja %e mo5e nanijeti literat#ri0 !akle+ bio %am kom#ni%t+ ali &o%lije %am %e i%&i%ao+ da ne kom&romitiram kom#ni'am+ 'ato =to %am %#b4er'i4an0 Stajao %am #%&ra4no na &lo;nik#+ oko mene je bilo lj#di+ 4idjeli %# da &ok#=a4am ne #di%ati onaj i%ti 'rak =to ga oni di=#0 Po'4ali %# cajkane 'bog &o4rede ja4ne &rometnice0 Kad %# cajkani+ # $#rgon#+ &rimijetili da ja i dalje ne di=em i da ;ak 'ati%k#2jem no%+ ra'bili %# mi g#bic#

'bog na%ilja nad &red%ta4nicima di=ni3 organa # 4r=enj# nji3o4e $#nkcije0 Kad %am %e na=ao &red &olicij%kim kome%arom i kad %am o%tao tako+ 'adr5a4aj#6i da3+ 'a;e&i4=i no% i 4r=e6i %4oje 3igijen%ke &otrebe+ on %e ra%&je2nio i rekao mi da ni%mo # Argentini+ ni # Liban#+ nego # (a3or%#0 "4dje da ne 'a#dara na go4no+ kr4+ 'noj ni le=0 Mog# di%ati kao =to to tra5i lj#d%ki rod0 B *emoj &ok#=a4ati da meni ne=to %&#=ta=0 Ali mi ni%mo bili %amo # (a3or%#0 Bili %mo %4agdje0 "4oj o4dje &i'di+ kako %e ;ini+ ne &ada na &amet da %mo Pinoc3et i Amin !ada B 4i i ja0 K P%e#do ,. Po%lije %am # (a3or%# %t4orio i no4e ne&rijatelje+ 'ato =to %am 3tio #;initi ono =to %# ;inili ara&%ki &ri&o4jeda;i: 'a#%ta4io %am %e # lici (lemencea#+ jednog %ajmenog dana+ i &o;eo &ri&o4ijedati %4oj 5i4ot0 :ako %am lj#de i o&et i'a'4ao na to da mi ra'bij# nj#=k#0 *a &olicij%koj %tanici+ kome%ar Pa2ternel o'biljno me je o&omen#o0 B Ali+ =to %am #;inio+ go%&odine kome%ar#A Pri&o4ijedao %am %4oj 5i4ot i to je %4e0 B Va= je 5i4ot jedno obi;no %ranje+ Pa4lo4i6#0 Lj#di %e 'granja4aj# kad na nji3o4 ra;#n l#&etate tak4e gadarije0 B :o je 5i4ot kao i %4aki dr#gi 5i4ot+ go%&odine kome%ar#0 Kome%ar Paternel %a%4im je &ocr4enio0 B Ra'bit 6# ti nj#=k#+ ni=tarijo jednaD B :o je 'ai%ta kao =to ka5em: 5i4ot kao i %4aki dr#gi 5i4ot0 B *o+ dakle+ 4e6 mi je &#n k#$er tog &ornogra$%kog 4ala0 Bit 6e bolje 'a 4a% da malo &ri&a'ite0 %4akom %l#;aj#+ &ona=ajte %e makar kao krelac0 Pa 6emo 4a% lije&o o%ta4iti na mir#0 Po;eo %am i'4oditi &%e#do2&%e#do i 4i=e me nitko nije 'a&a5ao0 Ponekad %am odla'io na %a%tanak %a %4ojom r#ljom+ # Kolod4or%k# ka4an#0 Bio je t# jedan limar+ jedan knjigo4o<a+ jedan %l#5benik0 *ara4no+ nitko od nji3 nije bio ni limar+ ni ra;#no4o<a+ ni %l#5benik0 "ni %# ne=to %a%4im dr#go0 Ali nitko # to ne %#mnja+ oni %im#liraj#+ i'4ode &%e#do2 &%e#do o%am %ati na dan i nitko i3 5i4 #o&6e ne =lji4i0 Oi4e %kri4eni #n#tra+ a i'la'e %amo no6#+ # %4ojim %no4ima i # %4ojim morama0 ,E A onda %e &ro;#la jedna ne;#4ena no4o%t: ameri;ki #;enjaci #%&jeli %# %t4oriti #mjetni gen+ jedinic# na%ljedne o%no4e0 mjetno0 "b#'ela me tak4a &lima nade da %am gol golcat i%tr;ao na #lic#+ #rlaj#6i >Alel#jaD? Smje%ta %# me od4eli na &olicij# i+ kad %am kome%ar# Paternel# obja%nio da 6e %ada+ 'a34alj#j#6i tome+ #%koro i on mo6i %t4oriti %4oje &orijeklo+ da 6emo kona;no %4i mo6i %ami %ebe roditi+ da 6emo biti djeca na=i3 4la%titi3 djela+ a ne djeca &ro%tit#taka+ da 6emo %ad #%koro na&okon dobiti lj#d%ko bi6e be' i'4ornoga gena+ be' cajkana i be' n#klearne ideologije+ jednod#=no %# mi ra'bili g#bic#0 Ali mene to nije &okolebalo # mojim nadama ni %&rije;ilo da ne tr;im #licama+ dijele6i letke i #rlaj#6i da je goto4o % tatinom na%ljedno=6#0 1#'irali %# me0 Mo5ete &ro4jeriti0 Bilo je to # (a3or%kim no4inama od KM0 %4ibnja ,-.K0 Ja mene je 4a5no da %e 'na: ja %am neodgo4oran0 Kad %am bio klinac+ %tidio %am %e %4og %tarijeg brata 'ato =to %e 'a#%ta4io i 'a#4ijek o%tao lima60 I'bjega4ao %am ga0 *jego4 je &ogled bio &#n nera'#mije4anja+ kao da %e &ita tko m# je to #;inio i 'a=to0 :ada jo= ni%am 'nao da nera'#mije4anje do&ire #4ijek mnogo dalje nego ma kak4o 'nanje+ dalje nego genijalno%t+ i da #4ijek ono ima &o%ljednj# rije;0 Pogled mog brata mnogo je bli5i i%tini nego Kin%tein0 "4ime i'ja4lj#jem+ ja4no i ot4oreno: ja %am &roti4 de'ok%iribon#klein%ke ki%eline+ &roti4 $aktora na%ljedno%ti0 "na je kr=itelj o&6eg &ra4a0 Jatim %# #%lijedili no6ni tele$on%ki &o'i4i0 *aj&rije me je jedne no6i na'4ao Plj#=;0 !akle+ Plj#=; je genijalni matemati;ar+ genij od ;o4jeka+ koga %# ,dr#gi &red%ta4nici lj#d%ke genijalno%ti # SSSR2# 'at4orili # &%i3ijatrij%k# klinik#+ da ga odre<enim kemij%kim tretmanom natjeraj# # l#dilo0 !ana%+ #o;i ti%kanja o4e knjige+ Plj#=; %e na'i4a B#ko4%ki+

'ato =to je bilo do4oljno &romijeniti %amo ime0 So4jet%ki %# &%i3ijatri ogor;eni ne&rijatelji SSSR2a+ koji ocrnj#j# &red %4ijetom0 Jednog 6e %e dana &roti4 nji3 ot4oriti &roce%+ 'ato =to %4i rade 'a (I A0 B Kako je LegeneA Ja %e # %4ojim i'g#bljenim tren#cima 'o4em Legene0 B :ako+ tako0 :ko je na tele$on#A B Plj#=;0 :o nije i%tina+ &omi%lio %am0 :o meni moj lj#d%ki karakter %&rema &rlja4e &od4ale0 B *e &o'najem nikak4a Plj#=;a0 I nato mi re;e+ %a%4im jedno%ta4no+ gla%om koji nikad ne6# 'abora4iti0 B *ara4no da me ne &o'najete+ Legene0 Vi %te normalni0 Po%toje milij#ni lj#di koji me ne &o'naj# i &#ca im &r%l#k 'bog toga0 !obro %&a4ajteD I obje%i %l#=alic#0 *e6ete mi 4jero4ati ako 4am ka5em da je de%et min#ta i'a toga na'4ao tele$onom Pinoc3et0 !akle+ o Pinoc3et# %e mnogo go4orilo+ 'ato =to %e lj#di jo= ni%# na4ikn#li na njega0 B Kako je+ %tari &obratimeA Lice+ o;i+ nj#=ka+ r#keA B Skinite mi %e0 Ja % 4ama nemam ni=ta 'ajedni;ko0 :ako je to &otrajalo cijel# no60 "%tao %am na tele$on# do %4an#6a0 *a'i4ali %# i' Indije+ i' Banglade=a+ i' Kambod5e+ i' A$rike0 *aj4i=e %# me na2 KI 'i4ali &okojnici0 Kad %e &okojnici na<# na tele$on#+ ne mog# %e 'a#%ta4iti # &ri;anj#0 *ar#;io %am da mi %e #gradi a#tomat%ki odgo4a2ra;0 :o je moderna %&ra4a+ ci4ili'irana i &o%ebno &red4i<ena 'a t# %4r3#+ koja je odgo4arala da ja ne &o%tojim+ da Pa4lo4i6a nema+ da %am ja mi%ti$ika2cija+ 'e'+ da ni%am od te 4r%te0 !a naoko dod#=e+ &oka'#jem neke 4anj%ke 'nako4e &o%tojanja+ ali da je %4e to 'a&ra4o literat#ra0 *ije 3odalo0 Ima %a4je%ti koje %# o&remljene a#tomat%kim odgo4ara;ima i to 3oda 4rlo dobro0 Ali ja %e o%obno nikad ni%am #%&io organi'irati0 K, I tako %am %e jo= jednom ograni;io na %4oj 4la%titi %i%tem obrane i #%&io %4e to i'bje6i+ o%obito 3al#cinacije0 "&et %am &o%tao #da4 koji niti 'na niti #mije odgo4arati na tele$on%ke &o'i4e0 *i Plj#=; ni Pinoc3et ne mog# #%red no6i na'i4ati #da4a na tele$on0 Pok#=ali %# %a mnom ra'go4arati kro' 4rata0 (aj2kani0 Ja %am %e derao: B "%ta4ite me na mir#0 *e 'nam =to %am 4am o&et #;inio+ ne ;itam no4ine+ ali to ni%am bio ja0 :o ne odgo4ara mojoj 4r%ti0 Ja %am od4ratan re&til0 Ja nemam ni=ta lj#d%ko0 Ja ne mog# biti odgo4oran0 Pro4alili %# mi 4rata+ ali %am %e o%ig#rao0 K#&io %am na 4rijeme mi=e4e+ &a ;ak i =takore0 I &o;eo %am i3 &red nji3o4im o;ima g#tati da im doka5em da %am #da4 i da nemam ni=ta 'ajedni;ko % Pino2 c3etom0 KK Pono4no %# me %tr&ali me<# nekon$ormi%te0 Bio %am miran0 Vi=e nije bilo tele$on%ki3 &or#ka0 Kao #da4+ imao %am &ra4o na ne&o4redi4o%t0 :# je moj obrambeni %i%tem 'ai%ta &o;eo djelo4ati0 Imam #jaka kojega 'o4em :onton Maco#te+ 'ato =to je # 4rijeme rata bio 'rako&lo4ac+ &a je % 4elike 4i%ine ma%akrirao ci4ilno %tano4ni=t4o0 S 4remena na 4rijeme 4r=io je k#re de'intok%ikacije # Ko&en3agen#+ na klinici doktora (3ri%tian%%ena0 *ije &io+ nije %e drogirao i mi%lio %am da %e dola'i de'intok2%icirati od ci4ilnog %tano4ni=t4a koje je ma%akrirao0 !a %e &ok#=a4ao de'intok%icirati od %amoga %ebe0 :o nije bilo to;no0 :onton Maco#te dola'io %e de'intok%icirati # Ko&en3agen k doktor# (3ri%tian%2 %en# 'ato =to je &#=io &re4i=e cigara0 "4ome ne dodajem nikak4a t#ma;enja0 *ikak4a0 Mogao bi3 4am %atima &ri&o4ijedati o njem#+ 'ato =to je %4e to %k#&a %mije=no0 "n %e %matra mojim ocem i #mi=lja da ja &rema njem# gajim %ino42lje4%ke o%je6aje+ ma 4elim 4am+ 5i4i #&i=0

Mog# 4am dakle re6i da :onton Maco#te i ja nemamo ni=ta 'ajedni;ko+ on je %amo maj;in brati6+ # ;em# nema nikak4e na%ljedno%ti0 o%talom+ %4e to kod njega nije bilo ne 'nam =ta: dijabete% i rak i+ &o4r3 %4ega toga+ t#berk#lo'a+ a %4e je o%talo 'a4r=ilo # krematorij %koj &e6i+ mo5ete mi%liti da ne6# &o;eti &o tome ;e&rkati0 A i&ak %# me jednom &rilikom+ # (a3or2%koj bolnici &od4rgn#li lije;enj# k#rom in'#lina0 Ali to jo= #4ijek ne doka'#je ni=ta i moj mi od4jetnik 4eli da to #o&6e ne bi moglo &o%l#5iti kao neki doka'+ ako &od#'mem &roti4 njega i%trag# radi doka'i4anja o;in%t4a0 KN :reba i dalje tra5iti+ a ne kle4etati Pinoc3eta i %4e o%talo0 :reba &od#'eti genet%ke &retrage da bi %e otkrio &ra4i kri4ac0 :o je ono =to %e na'i4a i'4orom 5i4ota0 A ja 5i4ot cijenim+ 'ato =to me &olicija #4ijek &la=i0 :onton Maco#te &o%lao me je dakle # klinik# doktora (3ri%tian%%ena na %4oj tro=ak0 :ri %totine kr#na na dan+ 'ato da me %e otara%i0 Kad ga gledam # o;i B ima i3 =e%t &ari+ ali meni &onekad &o%re6i da m# %e #&iljim # jedno jedino B ja%no 4idim =to %e doga<a0 "n #obra5a4a %ebi da me je o%ta4io # ne4olji i da %e nala'im # &otra'i 'a "cem+ kako bi3 ga ka'nio0 !akle+ &od %4ak# cijen#+ !an%ka0 *a o4om mje%t#+ ja %am ;ak i d#5an &odijeliti % 4ama %4oje %#mnje0 !a 4am &rot#ma;im 'a=to i'me<# na% 4lada mr5nja+ #%&rko% o%je6ajima koji na% &o4e'#j#0 :onton Maco#te nije mi nikada tajio da je 4eoma 4olio moj# majk#+ #%&rko% kr4nom %rod%t4# koje i3 je &o4e'i4alo0 Loto4o %am %ig#ran # to da %# 'ajedno %&a4ali+ da me ra%&igaj# i da &o%lije tr&im &o%ljedice %4ega toga0 :o bi obja=nja4alo %4e0 "bja=nja4a dakle i to 'a=to %am ja &omalo %li;an :onton# Maco#te#+ ne mi%lim $i'i;ki+ 'ato =to je on # tom &ogled# &od#'eo &otrebne korake+ nego moralno0 Jer+ ako mene i'jeda tak4a &otreba 'a :4orcem+ to je %amo 'ato =to %am %in ;o4jeka koji me je cijeli 5i4ot o%ta4io # %tanj# &ra'nine0 *e treba 'abora4iti da %e :onton Maco#te+ kad je bio mlad+ dao #biti # rat#+ ali &o%lije %e %redio0 Meni je dakle ;e%to &adalo na &amet+ kaka4 otac taka4 %in+ i 'bog toga %am bio %a4 i'4an %ebe+ mi%lim+ # &rene%enom 'na;enj#: # do%lo4nom B to KP nije mog#6e0 *itko 5i4 ne i'la'i i' %4og biolo=kog iQo4na0 Ja %am m# to jednom &rilikom na&omen#o i 'amalo da %e nije #g#=io0 B :i %i %a4r=eno l#d0 Ja %am t4oj# majk# 4olio kao %e%tr#0 B :o je onda jo= 4e6e rodo%k4rn#6e+ &ra4a %4injarija0 B :i ni%i moj %inD :o je be%ramna kle4etaD :o ba= nije bilo lj#ba'no+ grdio me0 Ako %e o%je6ao #4rije<en 'bog toga =to %am rekao da %am njego4 %in+ to doi%ta 'na;i da m# to ba= nije &ola%kalo0 B :4oja je majka bila %4eticaD !a+ ali ja %am njega &o'na4ao0 "n je naj&ok4areniji ;o4jek na %4ijet#0 "kin#ti jedn# %4etic#+ to je %ig#rno bio njego4 5i4otni %an0 *eka ona %amo %a;#4a %4oj %4etokr#g i %4oj# redo4ni;k# odje6#+ &a lije&o 'g#'a+ %4e # =e%nae%t0 "n je %t4arno be%tidan kit+ %amo njem# mo5e ne=to %li;no &a%ti na &amet0 *e 'nam da li &o%toji na%ljedno &reno=enje %te;ena karaktera+ ali ako je tome tako+ ja %am dobio #i%tin# temeljito na%lje<e0 KM (im %am %tigao # Ko&en3agen+ moje %e %tanje odma3 &obolj=alo: tamo je bila magla+ manje %e 4idjelo0 A i&ak+ 'amalo da nije do=lo do g#54e na aerodrom#+ kad %am &ok#=ao &olj#biti dan%kog carinika0 Bio %am # %tanj# ned4ojbene e#$orije+ jer #%&rko% %4im doka'ima na %4ijet#+ #jedinjenim &roti4 mene+ a o%obito %ta4# Internacionalne amne%tije+ mene %# lije;nici &rogla%ili neodgo4ornim+ dakle ned#5nim 'a 'lo;ine koje %am i'4r=io0 :# &rijeko &otrebn# l#ka4=tin# &rema %amom %ebi+ ta #n#tarnja &oricanja+ %im#lacij# i &%e#do2&%e#do+ mog# ra'#mjeti %amo no4inari koji %# me dema%kirali # %t#denom ,-.M0+ # tren#tk# dodjelji4anja literarni3 nagrada+ kad %# me &rogla%ili $ikti4nim+ mi%ti$ika2cijom+ kolekti4nim djelom i 'e'om0

!anci go4ore ;#dnim je'ikom+ ni%mo %e ra'#mjeli+ &a %am odma3 o%jetio da 6emo %e dobro %la2 V K/ gati0 1inili %# mi %e %a%4im dr#ga;ijima od mene+ =to je 'na;ilo da 6emo %e ra'#mjeti0 (arinik nije ;ak ni ot4orio moj ko4;eg+ koji je i%&od %red%ta4a in$ormacija i ma%2medija bio &rekrcan ek%&lo'i4om+ 'ato =to %# # ono 4rijeme # Sje4ernoj Ir%koj ek%&lo'ijama bombi #bijali 5ene i djec#0 Prekrcan %am ek%&lo'i4om i o%je6am da 6# %4akog tren#tka odletjeti # 'rak+ &a %am %am %ebi #&#tio nekoliko anonimni3 tele$on%ki3 &o'i4a da %e &ri&a'im i da %i omog#6im e4ak#acij# mje%ta0 :o je 'a&ra4o 'ebnja0 Kad %am 4idio kako dan%ki carinik ima # mene &o4jerenje i ne tra5i da %e ot4orim+ bio %am gan#t do %#'a0 I tako %am ga 3tio &olj#biti+ 'ato =to od#4ijek o%je6am %mrtni %tra3 &red carinicima+ &retre%ima+ &retragama i to je % moje %trane bio 'nak olak=anja i 'a34alno%ti0 :onton je &rekin#o %4oj# k#r# de'intok%ikacije da me do;eka na aerodrom#0 :a mi %e in%in#acija #;inila d#boko &oni5a4aj#6om0 In%in#irati kako ja imam =tetan karakter i kako moje &ri%#%t4o a#tomat%ki &rekida k#r# de'intok%ikacije+ dakle to jedno%ta4no nema imena+ jer %e ra'#mije %amo &o %ebi0 Ja %e #5a%a4am mi'antro&ije0 Mene %matrati nekom 4r%tom 'aga<i4a;a koji ra'ara 5i4ot na 'emlji i #gro5a4a ;ak i o'on%ki %loj koji =titi %4ijet od djelo4anja #ltra2lj#bi;a%ti3 'raka+ to je %#=ta mi'antro&ija+ koliko %e ja # to ra'#mijem0 *ije i&ak i%tina+ kao =to je %#tradan &i%alo &o no4inama+ da %am i'a'4ao g#54# na ko&en3agen2 =kom aerodrom#0 :o;no je %amo to da me je #4rijedila ta k#ra de'intok%ikacije koj# %am ja tobo5e &rekin#o #%lijed %4og tok%i;nog karaktera0 Ali g#54# &rilikom mog %ila%ka % a4iona i'a'4ale %# okolno%ti %a%4im neo4i%ne o mojoj 4olji0 Ve6 %am 4am K. rekao+ a mo5da i ni%am+ jer je to 'a&ra4o jedno te i%to+ da %am %e ba4io ling4i%ti;kim &ro#;a4anjima+ ne bi3 li &rona=ao je'ik koji bi mi bio %a4r=eno %tran0 :o bi mi omog#6ilo da ra'mi=ljam 'a=ti6en od i'4ora 'ebnje i rije;i2'amki te #n#tra=nji3 i 4anj%ki3 agre%ija #' &odr=k# doka'a0 :o mi nije #%&jelo 'bog S4e4i=njeg nad'ora0 Mo'ak naime 4eoma dobro 'na da bi na=em l#<a;kom karakter# 'a#4ijek bio kraj kad bi nam #%&jelo da i'mi%limo je'ik kaka4 jo= nikad nije &o%tojao i koji ni % ;im ne bi imao nikak4e 4e'e0 I #&ra4o 'ato da bi%mo i'bjegli toj o&a%no%ti+ &ro4idjeli %# na% i'4ori tje%kobe #&ra4o tak4im mo'gom kaka4 imamo+ %t4orenim #&ra4o tako da na% odr5a4a # %tanj# &ra'nine+ nemog#6no%ti i naka'no%ti0 Morao %am %e dakle odre6i otkri4anja i'4ornog je'ika i ograni;iti %e na to da na#;im #gro2$in%ki+ &omije=an % nekoliko &redro<eni3 te&aja+ da mi &reo%tane barem ne=to nade0 I ;im %am &rimijetio kako %am na aerodrom# okr#5en !ancima+ %ko;io %am na te'g# Air2)rancea i 'a'4ao &omo6 na #gro22$in%kom+ # &lemenitoj namjeri da i'me<# na% #%&o%ta4im odno% nera'#mije4anja i brat%ke nekom#ni2kati4no%ti0 Pogre=no je %matrati da narodi i lj#d%ka bi6a jedni dr#gima ra'bijaj# g#bice 'ato =to %e ne ra'#mij#0 "ni jedni dr#gima ra'bijaj# g#bice 'ato =to %e ra'#mij#0 I tako je dakle do=lo do i%&ada0 S34atili %# me0 *i%am 4am kadar obja%niti =to %e dogodilo0 Vjer#jte mi da %am !ancima odr5ao %4oj go4or na #gro2 $in%kom je'ik# &o d#=i i %a4je%ti0 I%to je tako dobro &o'nato da !anci ne go4ore #gro2$in%ki0 Pa KE i&ak+ oni %# me odma3 %34atili i+ kao =to %am 4am 4e6 rekao+ ;im &o%toji ra'#mije4anje+ dola'i do ne%&ora'#ma+ %rd5be+ negodo4anja+ 4rije<anja+ i%&ada0 Stigli %# i cajkani+ 3tjeli %# me %kin#ti %a =altera Air2)rancea+ % kojeg %am %e derao na #gro22$in%kom+ a ja %am %e branio0 %4e to #mije=ao %e i :onton Maco#te+ &o'4ali %# amb#lantna kola i moram &ri'nati da %am+ i'g#bi4=i %4ak# nad# da 6# o%tati ne%34a6en i na taj na;in i'ra'iti %4oje brat%ke o%je6aje &rema bli5njima %4ojim+ %4ojoj bra6i+ &o2=i'io i &odijelio nekoliko #daraca+ 'ato =to me ni=ta na %4ijet# ne #5a%a4a toliko kao na%ilje i+ ;im %am %&a'io bolni;are+ odma3 %am %34atio da im treba &oka'ati ;4r%t# r#k#0 %li;nom %l#;aj# doka'at ;ete da %te normalni jedino tako da nekoga ra%&alite &o nj#&alici0 K-

amb#lantnim kolima :onton Maco#te %mje%tio %e &ored mene i &romatrao me % o%mije3om &o'na4aoca %t4ari0 B Jna=+ Ale9e+ to ti ne6e #%&jeti0 Ja %e ne 'o4em Ale9+ ali ne &odno%im da me netko 'o4e mojim imenom0 :o ;o4jeka 5igo=e0 B Fto mi ne6e #%&jetiA B :o da ne &i=e=0 :i 6e= biti &i%ac i to i%tin%ki0 Po%tat 6e= &ro$e%ionalac0 Kao ja0 B Pro$e%ionalac+ moja g#'ica B reko3+ %jeti4=i %e Ja'ie # metro# Ra8monda R#enea#a+ 'ato =to %am 4e6 d#go tra5io na%lo4n# %tranic#0 B I ja %am &ok#=a4ao i'igra4ati &%e#do2&%e#do B re;e :onton Maco#te+ %kidaj#6i cigaret# % #%ana+ da je de'intok%icira0 B Fto4i=e+ 'amalo da ni%am &o%tao $ranc#%ki amba%ador+ ali %am %e na 4rijeme 'a#%ta4io+ 'ato =to i t# ima granica0 !a %i &omalo tr#o+ to %toji+ %la5em %e0 o%talom+ ono tr#lo # ;o4jek#+ 3tjeli mi to ili ne+ to je #4ijek ono naj2 NI d#blje %amo%4ojno0 Leni ne la5#0 :o =to %i malo de'integriran+ to je #&ra4o t4oja lj#d%ka crta0 *emoj biti &i'da+ Ale9e0 ;ini kao ja0 Kao naj4e6i0 !o%toje4%ki+ Bal'ac+ Sol5enicin0 Lri'i go4no0 "d toga na%taj# remek2djela0 B Vi=e bi3 4olio da ne &o%toji Pinoc3et+ nego da &o%toje remek2djela+ :ontone0 Vi=e bi3 4olio da nema Sol5enicina+ nego da b#de go4na i kr4i0 Vi=e bi3 4olio da nema Ra%koljniko4a+ nego da &o%toji !o%toje4%ki0 Proi'4odna cijena Rata i mira %#4i=e je %k#&a0 B 1#4aj %e mr5nje &rema Pinoc3et#+ &rema (IA+ &rema dr#=t4# i (ie+ &rema &atnji B re;e :onton0 B 1#4aj %e0 Po%toji o&a%no%t da %e to ne &ret4ori # roman+ a tada 4i=e ne6e= biti %amo lj#d%ko bi6e+ bit 6e= tako<er mnogo 4i=e go4no od ;o4jeka0 B !ok god tebe imam &red o;ima+ nikad ne6# na&i%ati ni jednog jedinog retka B reko30 :onton Maco#te ;inio %e malo mirnijim0 "n ba= ne 4oli konk#rencij#0 !oimao %e &omalo t#5nim+ #%&rko% %4em#0 Mi%lim da %e &omalo ra%t#5io 'ato =to je 4eoma 4olio moj# majk#+ %4oj# %e%tri;n#+ a i' toga nije mogao i'4#6i knjig#0 B *e ra'#mijem B re;e B 'a=to ti mene tako mr'i=0 Kona;no+ ni=ta 'a tebe ni%am #;inio0 *e d#g#je= mi nikak4# 'a34alno%t0 !akle+ ;em# ta 'lobaA Jedan %am tren#tak oklije4ao0 B S4e je 'al#d#+ nitko ne mo5e di%ati a da nekoga ne 4oli B odgo4ori3 m# ja0 B !akle+ ti ili netko dr#gi+ i%ti bog0 N, Amb#lantna kola # !an%koj gla%aj# %e mnogo manje &rodornim krikom nego kod na%0 Mo5da 'ato =to %e # !an%koj manje &ati+ &a nema &otrebe da %e di5e tako gla%na dera;ina0 *a klinici %# mi dali 4rlo lije&# %ob#+ a :onton Maco#te &latio je 'a tri mje%eca #na&rijed+ da ne mora na mene mi%liti %4aki mje%ec0 Jnam da 6e me %matrati ni=tarijom kad b#de ;itao o4e retke0 B#d#6i da mi je ta &omi%ao nei'dr5i4a+ treba da %e na njoj 'a#%ta4imo0 :o dr#ge mi%li ;ini mnogo &odno=lji4ijima0 !oktor (3ri%tian%en &rimio me 4eoma lj#ba'no0 :o je &la4oko%i goro%ta% &la4e brade+ %li;an i%tra5i4a;# koji nema ni 4remena ni brit4e0 Ja 4eoma 4olim !ance+ 'bog Vikinga+ koji ni%# ba= &o%4e %ig#rno nji3o4i &reci+ % kojima nemaj# ni=ta 'ajedni;ko i na koje+ &rema tome+ mog# biti &ono%ni0 Ra'go4arali %mo o Vikin'ima 'ato =to 'a &%i3ijatra ne &o%toji ne&rikladan &redmet ra'go4ora0 B Jnate B re;e mi on B Vikin'i+ koji %# kr%tarili morima i otkrili Amerik#+ to je %amo alegorij%ki S mit0 Pra4i %# Vikin'i oni koji &rela'e oceane 'ebnje i otkri4aj# no4e 'emlje0 Vi %te Viking+ Rodol$o0 J4ao me Rodol$o 'ato =to me je 4e6 &o'na4ao0 B Fto %e 'a&ra4o mo5e otkritiA B Pitanja %# jedini mog#6i odgo4or+ Ma#rice0 Pra4i Vikin'i+ to %# &itanja0 "dgo4ori+ to je 4e6 ono =to %# Vikin'i %ami %ebi &je4ali 'a 4rijeme &lo4idbe+ da %e o3rabre0 *alo5io je da %e done%e %4e =to mi treba 'a &i%anje0 *ikak4i3 lijeko4a0 *ikak4e obrade0 S4e =to treba 'a &i%anje0 NK

S4e;era me je :onton &o%jetio # mojoj %obi0 Lri'la ga je %a4je%t0 *e 'nam =to on %ebi 'a&ra4o &redbac#je+ naime 'ato =to ka5e da me nije on na&ra4io0 "n nije+ 4eli+ %t4oren da b#de dobri otac0 B Morao %am te nago4oriti da %t#dira= medicin#+ kad %i imao d4ade%et godina0 Ali ni%am 4jero4ao da %i %&o%oban i'dr5ati %edam godina0 Fteta0 B :o nije 4a5no0 Ako ti %ada ka5em da %am 5arko /0elio &o%tati lije;nik+ ne bi to bilo 'ato =to bi3 5elio lije;iti bole%ne0 *ego radi %34a6anja neki3 %t4ari0 Kadi i%tra5i4anja0 Biologija+ genetika+ te $rke0 !a /0nam odakle to &otje;e0 B Fto toA B Mo'ak0 :o je o;ito gre=ka &rirode000 Ili &rlja4+ od4ratan &red#mi=ljaj0 St4aranje mo'ga kao ;in mr5nje+ nikad nije #;injeno ni=ta bolje0 B Loet3e 0 0 0 B !a+ 'nam+ m#'eji+ lijeko4i0 Sa4r=en 'lo;in+ 'ar ne+ % neobori4im alibijem0 Je li moj otac bio %i$ili2li;arA B *ije0 B Alko3oli;arA B *e 'nam ni=ta o tome0 Pomalo0 B :rebalo je Adam# #'eti kr40 B Sl#=aj+ )ernande+ do%ta je tog %tra3a od na%ljedno%ti0 S te %trane mo5e= biti miran0 !r#ga %trana+ jo= 4i=e ata4i%ti;ka+ ili %ociolo=ka B %4e %# to 'a&ra4o i%ti =to%o4i B to te %e 4e6 ti;e0 Ali klinika me do<e d4ade%et majm#na dne4no+ dakle Pinoc3et+ Plj#=; i %4a ta =k4adra+ to 6e me na kraj# kraje4a %k#&o %tajati0 "%tani neko 4rijeme o4dje+ ako %e o%je6a= %ig#rnijim+ ali &ok#=aj ne=to dr#go0 Brani %e na neki dr#gi na;in0 *eko6 %i &i%ao 4eoma lije&e &je%me0 N P%e#do NN *e 5elim da %e go4ori o tim &je%mama0 Pok#=ao %am i3 #'eti natrag od odre<enog go%&odina koji i3 je bio &o4jerio nekom dr#gom go%&odin#+ &rije de%et godina0 7tio %am i3 %&aliti0 Ali #4jera4ali %# me da %# &je%me i'g#bljene i da mog# mirno 6oriti0 Moje %# &je%me bile obi;na la5+ 'ato =to be' :4orca ne mog# biti a#tenti;ne0 Mi%lim da bi to moralo biti %a%4im ja%no0 :o je abc ne&o%tojanja0 NP :e+ &r4e+ no6i na klinici o%je6ao %am %e neobi;no mirnim0 Po%tojalo je oko mene ne=to kao kraj 'ametka0 *i%am imao nikak4a ra'loga da %e o%je6am %mirenim i taj nedo%tatak ra'loga bio je 4e6 %am &o %ebi #tje=an0 Mo5da me je to &ro5imala &oe'ija+ =#tlji4a i neartik#lirana &je%ma+ &od 'a=titom rije;i22'amki0 Ali 4i=e nikad ne6# &i%ati &je%me0 S4e %# &je%me i'g#bljene &je%me+ ne %amo moje0 !oktor me je (3ri%tian%%en be' %#mnje be' mog 'nanja drogirao+ %er#m i%tine+ &entonal+ =ta ja 'nam+ ali %am # %4ojoj no6i+ #' bri5no %&#=tene rebrenice+ mrmljao >Ja 4a% 4olim?+ a mrmljanje je mo5da ne=to najja;e na %4ijet#0 "ko mene je bila tak4a ti=ina da %am ;#o goto4o negdje dr#gdje nekoga dr#goga kako kona;no go4ori ne=to dr#go0 Sje6am %e toga kao da %e doi%ta dogodilo0 !oga<alo mi %e+ =to4i=e+ da &onekad # ti=ini &o%4e ja%no NM ra'aberem &r4# rije; koj# nitko nije i'go4orio i koja nije bila &ok4arlji4a 'ato =to nije bila na=a0 "%je6ao %am je jo= tako no4oro<en# i tako %laba=n# da je 4e6 &ob#<i4ala nad#0 Ali mo5da mi je to %amo moj %mrtni;ki 'na;aj i'4odio &rlja4e &od4ale0 I&ak %am %e &ri34atio &i%anja+ 'ato =to mi je &reo%talo ili to ili kemotera&ija0 Injekcija ne 'nam 4i=e kak4a go4na+ da me normali'ira0 Pi%ao %am nekoliko %ati na dan+ 4ra6aj#6i %e # %4oj# %ob# %amo radi toga da %e ne 4idim0 4ijek odla'im radi &i%anja na&olje+ i &one%em %4oj# 3ran#0 Pi%ao %am # %tra3#: rije;i imaj# #=i0 "ne &ri%l#=k#j#+ a t# %# i lj#di0 "ne 4a% okr#5#j#+ o&kolja4aj#+ oba%i&aj# 4a% %4ojim naklono%tima i # tren#tk# kad im %e &o;nete &o4jera4ati+ tre%D "bore %e na 4a% i+ e4o+ 4e6 %te im+ kao :onton Maco#te+ na #%l#'i0 Potrb#=ke &red njima+ #miljat i #kro6en+

&obornik %4ejedno%ti0 Ve6 %am nai=ao na rije;i ne#%&oredi4e lje&ote koje %# jele i' tak4i3 ja%ala i+ i%&i4=i %4e %ramote+ do%egn#le tak4e dne4nice da %am %e morao &od4rga4ati Sakelo4oj k#ri+ injekcijama od MI cg acetilkolin bromida i $olik#lina+ 'ato =to %e 4i=e ni%am #%#dio go4oriti0 *a %4im lj#d%kim ne4oljama &rona<eni %# oti%ci &r%tij# :ontona Maco#tea0 "n je od toga na&ra4io literarni #%&je30 *e mo5ete &ojmiti kako je moja %it#acija te=ka0 Mogao %am+ reklo bi %e+ odl#;iti da ni=ta ne &i=em i da ni=ta ne obja4lj#jem+ odbijaj#6i taka4 &o%ao+ ali i to bi bila &je%ma+ &ri'nanje &oet%ke tajne0 Bilo bi # tome romanti'ma+ ra'metanja+ &renemaganja i &re#'etno%ti+ ti&i;no literarni3 &o%t#&aka i %ta2 N/ 4o4a0 *e &i%ati i' &rinci&a i do%tojan%t4a+ 'bog &roti4ljenja %a4je%ti B dakle+ ne &o%toji ni=ta knji=kije ni meketa4o2liri;nije+ kao na;in i'ra5a4anja i ;in 4jere0 "%jetio %am be'grani;no olak=anje kad je i'i=la moja dr#ga knjiga+ ;itaj#6i i'ja4e najmjeroda4niji3 &era da Emile Ajar ne &o%toji0 I're'ao %am te ;lanke i &olije&io i3 &o 'ido4ima oko %ebe: kad me ob#'m# %#mnje+ d4ojbe+ 4anj%ki &ri4idi+ &roblemi % di%anjem+ 3ladan 'noj+ 'ebnja i dr#gi 'nako4i 5i4ota kojima kadikad #%&ije4a da mi &r#5e nek# il#'ij#+ te 'a4aram %am %ebe+ %jednem # na%lonja; &red ta brat%ka %4jedo;an%t4a+ 'a&alim kratk# l#l# nabijen# engle%kom $legmom &a ;itam i &re;ita2 4am ta %4jedo;an%t4a ne&o%tojanja+ koja bi 4e6 ti%#6lje6ima morala biti i'4je=ena &o na=im 'ido4ima0 Kad je obja4ljen moj &r4i r#ko&i%+ na &rije4ar# i 4ark#+ dakle dok %am jo= bio # (a3or%koj klinici+ &ro%4jedo4ao %am0 Bio %am #4jeren da mi je to &od4alio :onton Maco#te+ 'ato =to %e mo5da nadao tla 6e %e knjiga &roda4ati &a 6# tako mo6i %am &latiti %4oje klini;ke tro=ko4e+ a o%im toga i 'ato Fto je od#4ijek 5elio da &o%tanem kolaborant kao on+ # %l#5bi rije;i i nji3o4 &la6enik+ 'ato =to %# rije2iQi #no%ne0 Branio %am %e0 Lalamio %am kako %am &i%ao jedino 'ato da imam manje &roblema %a %amim %obom i da i'bjegnem kemotera&ij#0 Ali %am na&o20I jetk# &o4jero4ao da je mnogo &ametnije da to obja4im+ da me ne o&t#5e 'bog ma3nitog ideali'ma i >me%ijani%ti;ki3 i #to&i%ti;ki3? tendencija0 Bio CTara #o%talom o&re'an i #redio da moj &r4i #go4or &ot&i=e netko dr#gi+ kako ne bi3 bio otkri4en0 Po2loji ne4idlji4a i %4e&ri%#tna &olicija koja 4a% 'a2 N. %ko;i na najmanji 'nak &o%tojanja i 'bi;i 4am %#dbin# # g#'ic#0 S4e mi je to # i%to 4rijeme omog#6ilo da %am %ebe l#ka4o i%kori%tim i #maknem natra=ke # 5eljenom %mjer#: da &o%tanem &i%ac+ =to ni &od koj# cijen# ni%am 5elio &o%tati+ jer je to bila moja najintimnija 5elja0 :rebalo je da %e na%mrt nadr2kam kako bi3 &rebacio kri4nj# na ma%t#rbacij#+ koja %e %l#5beno &ri'naje kao i'4or kri4nje &r4oga reda i tako &red%ta4lja di4an alibi0 S4a %tra4i;no%t mog &olo5aja &roi%tje;e i' ;injenice =to %am obdaren l#cidno=6#0 S4aka 6e 4am &i'da od &%i3ijatra re6i da je l#cidno%t &o%ebno ;e%t %im&tom kod 4eliki3 de&re%i4aca0 Ali ja im+ 4jer#jte mi+ 'adajem mnogo &o%la0 Ve6ina &%i3ijatara koji %# me i%&iti4ali oti=la je #4jerena da %# 4eliki &aranoici i megalomani+ 'ato =to %e #%#<#j# 34aliti da %# lj#di+ #i%tin# lj#di do%tojni tog imena+ %a ;etiri noge i % nj#=kom koja %e koleba i'me<# go4na i kr4i0 Ja %am im &rilije&io manij# 4eli;ine i oni %# 'bog brige kojom i3 oba%i&am oti=li #4jereni+ # %4oj lj#d%ki karakter0 I%&ri;a4am %e 'bog %4oje dera;ine+ ali o4og me tren#tka o&%jeda &olicija+ % 4atroga%nim lje%t4ama koje %e 3itro #%&inj# &rema meni+ agenti+ % mitralje'ima # =aci+ 'a4ijanje %irena 'ebnje i tele%ko&%ki3 &#=aka+ i'lo5en %am o&a%no%ti da me # o;itom &rije%t#&# #34ate no4inari &o%lani &o%ebno # t# %4r3# # (aniac0 1ini %e da %am dobio Lonco#rto4# nagrad#+ 'a i'4orno%t0 Prije %4ega+ #o&6e ni%am ni 'nao da Lonco#rto4a nagrada &o%toji0 :o je &r4o0 "%im toga+ od#%tao %am od bilo kak4e kandidat#re 'a Lorco#rta #o;i njego4a dodjelji4anja0 :o je dr#go0 I na&o%ljetk#+ kao =to 6# %ada doka'ati+ i'dao me je :onton Maco#te0 Kao tre6e0 NE *aokolo %e motaj# tele4i'ij%ke kamere i %&remaj# %e otkri6a0 S#tra 6e &i%ati &o no4inama da %am #'eo ono =to mi je bilo naj%4etije na %4ijet#+ %4oj# majk#+ koja je #mrla %tra3o4itom i 4i=e nego &re2 %&orom %mr6# od cerebralne %klero'e # (a3or%koj bolnici+ i da %am i' nje i'4#kao knjig# i

knji5e4n# nagrad#0 I'g#bio %am gla4#0 Pot&#no %am %e de'integrirao #%lijed &rekomjerne 4idlji4o%ti+ ali o&ora4ila mi %e de%na r#ka koja dr5i nali42&ero i+ kao =to %e 4idi+ na%ta4io %am &i%ati+ jer dok &i=em &ri4remeno i'bjega4am na4al# &%i3i;ki neodgo4orni3 elemenata0 Lla4# ni%am &ok#=a4ao o%&o%obiti: ona ionako nije moja0 "na me dobro &okri4a+ ali nije moja0 I%$a'o2nirao %am %i $ac# kak4# no%e odra%li0 !odajem da je :onton Maco#te &ri'nao kako je #4jeren da 6# ja od o4e i%&o4ijedi koj# &i=em o4dje # Lot# ili+ kona;no+ negdje dr#gdje+ koliko on 'na+ na br'ac na&ra4iti knjig# i na neki na;in obja4iti te %4oje i'n#trice+ =to nikad ne6# #;initi0 *ije mi ;ak &on#dio ni %4oj a&artman 'a &i%anje0 NMnogo &rije Ko&en3agena %a'nao %am da &o%toji &%i3ijatrij%ka =kola 'a anti&%i3ijatrij#+ koja mi je i'nijela %4oje &on#de0 P%i3ijatri tog %mjera t4rde+ kad bi %e o%no4alo dr#ga;ije dr#=t4o+ % dr#ga;ijim obiteljima+ da bi %l#;aje4i >kao =to je 4a=? B citiram B kao i milij#ni dr#gi3 i%tog lj#d%kog roda+ &o%tali nemog#6i0 Veoma dobro %34a6am te an2ti&%i3ijatre: &#n im je k#$er &roblemati;ni3 lica kao =to %mo mi+ &a 5ele &romijeniti %tolic#0 "%je6aj# &otreb# 'a obna4ljanjem0 Oele &romijeniti dr#=t4o da bi &romijenili %to lica &roblemati;ne %tolice0 "4dje moram &ra%n#ti # =i'o4iti cer B 3iD 3iD 3iD B jer+ ako &o%toji ne=to ;ega %e rije;i #5a%a4aj#+ to je onda igra rije;i: to i3 jedno%ta4no ra'goni0 "d#'mite rije;ima nji3o4# o'biljno%t+ nji3o4# &ra'nin# i nji3o4 &%e#do2&%e#do+ njima 6e 'a&rijetiti 'dra4lje i lije&i %4je5i obra'i0 Rije;i %e #5a%a4aj# 'dra4lja jer %e od njega ra'bole0 PI koliko dana=nji =a=a4ci 4i=e ne odgo4araj#+ &a treba &romijeniti dr#=t4o kako bi%mo dobili dr#ga;ije =a=a4ce+ mi+ %tari+ ne tra5imo ni=ta 4i=e0 Ali mo5da bi bilo dobro da %e #jedine %4jet%ki kongre%i &%i3ijatrije+ radi #%agla=a4anja # &ogled# 5eljene 4r%te l#<aka+ da bi %e 'atim %t4orilo dr#=t4o &rema 5eljenoj l#do%ti+ # &ogled# broja &otrebni3 =a=a24aca 'a njego4o $#nkcioniranje+ &roi'4odne #&otrebe kojoj %e namjenj#j#+ mje%ta koja 6e 'a nji3 biti o%ig#rana # #%tano4ama &o%ebno # t# %4r3# o%no4nima+ % k#lt#rnom+ ideolo=kom+ 4ojnom+ ekonom%kom djelatno=6#+ koja bi 4odila ra;#na o 4r%ti 5eljene l#do%ti te o3rabri4ala i #mno5a4ala 4r%t# 5eljeni3 =a=a4aca0 :o bi%mo onda mogli na'4ati 4r%nim 5i4otom0 Ja34alj#jem o4dje &ri%#tnom dr#=t4# koje me je kao degena &o4la%tilo 4i=e nego o%tale0 Jamalo da ne 'a&la;em od 'a34alno%ti0 Ja4r=imo %ada % onim &itanjem >'e'a?: da+ ja %am jedan od nji3+ kao =to %# tolike no4ine i radio22 mre5e &ogodile0 *a=e 'e'ant%ko %tanje &re&o'naje %e &o na=im kriko4ima koji %e ne boje nikak4e konk#rencije+ &o na=oj &ra'nini koja '4oni na b#d#6no%t koja je &red nama+ i &o trago4ima na=i3 %#'a+ 3ladnom 'noj# i kr4i0 Ali =to %e ti;e milij#na i milij#na &ra4i3 'e'anata+ oni %e &re&o'naj# &o od%#tno%ti bilo kak4i3 trago4a0 "ni ;e%to ne 'naj# ni ;itati ni &i%ati i lako krij# %4oje 'e'ant%ko %tanje0 P, Banglade= broji de4ede%et milij#na 'e'anata0 1ile#+ # Argentini+ i &omalo %4agdje+ #bijaj# i m#;e one koji 5ele biti %4edeni na %tanje 'c/0anata0 A$rici+ kad %e 4ide klinci od gladi na&#3n#ti3 trb#3a+ nitko ne tra5i t4orce 'e'anata+ 'ato =to oni+ # %4akom %l#;aj#+ 'a4r=a4aj#+ i to 4eoma rano0 PK Po;elo je to # %t4ari &rije tri godine+ kad %# %34atili da %am &redodre<en da %e borim do kraja kako bi3 &re=ao na dr#g# %tran#0 Vr=ili %# na mene &riti%ak0 B "bja4ite to0 :o je ljeko4ito0 'mite &%e#donim0 I ne #'nemir#jte %e0 *itko ne6e &o4jero4ati da %te %&o%obni 'a ne=to %li;no0 Ako b#de dobro+ re6i 6e da # tome ima #mije6a i te3nike i da nije mog#6e da je to na&i%ao &o;etnik0 !a je to djelo &ra4og &ro$e%ionalca0 "%ta4it 6e 4a% na mir#0 Re6i 6e da %l#5ite %amo kao &o%#<i4a; imena+ crnac0 K#r4a0 Po&#%tio %am0 Kad %e &reda mnom i'go4ori rije; >k#r4a?+ #4ijek &o&#=tam0 :o je moja &otreba 'a a#tenti;no=6#0 B Ali ako %4e to =to %am na&i%ao ne 4rijedi ni=taA

B Ako to ne 4rijedi ni=ta+ re6i 6e da je to lj#d%ki dok#menat0 Lj#d%ki dok#menti nikad ni=ta ne 4ri2 PN jede+ 'bog %4oje gra<e0 Kad bi imali nek# 4rijedno%t+ imala bi je i nji3o4a gra<a+ ina;e je %4e %amo J#5na A$rika+ 'nate0 :o je %4#da tako0 *e treba biti ne&ra4edan &rema J#5noj A$rici0 :o je lj#d%ki dok#ment0 *a%tojte da b#de %a%4im li=en %4ake 4rijedno%ti+ to 6e onda biti #i%tin# a#tenti;an lj#d%ki dok#ment0 Jo= %am #4ijek ne&o4jerlji40 B Imao %am tetk# koja je dobila nagrad# 'a lje&ot#+ na MartiniU#e#+ ,-K/0 B Sl#=ajte+ Pa4lo4i6#+ nemojte %e &ro%era4ati0 P%i3ijatri %mo mi0 I to je+ kao na&omena+ do4oljno0 Pi=ite0 *e=to malo 4i=e+ ne=to malo manje000 to 6e 4a% i%&ra'niti0 A+ o%im toga+ do%ta je kle4eta0 Imali %mo i&ak Beet3o4ena i Mo'arta0 B !a+ ali Beet3o4en i Mo'art mogli bi o&et do4e%ti do d4je%ta milij#na mrt4i3+ ako %e Kine'i %#&rot%ta4e i ako t# d4ojic# b#de trebalo braniti0 B *emojte cje&idla;iti 'bog %itnica0 *e mo5ete &ro4e%ti 5i4ot id#6i od klinike do klinike0 Socijalnom o%ig#ranj# i 4a=em :onton# Maco#te# 4e6 je %4e to dog#%tilo0 Pi=ite+ nitko 4a% 'bog toga ne6e mr'iti+ 'ato =to %te o%4jedo;eni degen+ otkako %te &o;eli '4ati # &omo6 &olicij# %4akog dana 'ato =to %4i6e 'ora0 B Kaka4 je to doka'A Ima na %4ijet# na milij#ne lj#di koji %4aki dan 'o4# # &omo6 'ato =to %4i6e 'ora0 B 7ajte+ 3ajte0 Mo5da+ l#<aci0 Ima &rije %4ega na milij#ne lj#di koji =#te+ 'ato =to imaj# 'a to do4oljno ra'loga i 'naj# da ne 4rijedi '4ati # &omo60 !a je to ;ak i o&a%no+ da bi mogli i'a'4ati ne5eljene &o%ljedice0 PP =#tio %am0 I%tina je da me m#;i taj mali &roblem0 S4aki &#t kad %4i6e no4i dan+ ot4aram &ro'or i 'o4em # &omo60 Ska;em na tele$on+ na'i4am (r4eni kri5+ Katoli;k# &omo6+ Velikog rabina )ranc#%ke+ malog+ jedinjene nacije+ ll#+ majk# %4ij# na%+ ali b#d#6i da %# %4i oni %a%4im # tok# %t4ari+ b#d#6i da ro<enim o;ima 4ide da %4i6e no4i dan i da 'bog toga #'imaj# ;ak i %4oj 'aj#trak+ %#o;a4am %e % obi;nom %4akodne4icom+ a to je kra30 !akle+ &o%tajem #da4+ bijeli mi=+ 4jerni &a%+ bilo =to+ %amo da doka5em kako % tim nemam nikak4e 4e'e0 "datle &otje;e i 'at4aranje i tera&ija+ radi normali'acije0 %trajem+ #'mi;em+ bri=em0 Kao &e&eljara+ no5 'a re'anje &a&ira+ mrta4 &redmet0 Bilo =to be'a'leno0 Vi to na'i4ate l#dilom+ je liA Ja ne0 Ja to 'o4em legitimnom obranom0 *e ka5em+ &ok#=a4ali %# mi &omo6i0 1e&rkali %# &o mojim ko=arama 'a ot&atke i bilo je % tim # 4e'i &ok#=aja neki3 t#ma;enja0 Jedan od moji3 i%tra5i4a;a kona;no je otkrio da %am # dobi od ;etiri godine # igri #bio mal# ma;kic# i &o%lije+ 'na %e+ o%je6aj kri4nje+ gri5nja %a4je%ti i mr5nja &rema %amom %ebi0 Prebaci4ao %am to na A#%c3Git'+ na Pi2noc3eta+ na L#lag i %4e o%tale i'like+ do%tatne da %&erem ljag# %a %amoga %ebe0 *ije %e radilo o genocid#+ ni logor# 'a m#;enje+ radilo %e o maloj ma;kici0 :o mi #o&6e nije &omoglo+ to je ma;kic# %amo dodalo %4em# o%talom0 B P#%tit 6ete me 4an ako o4o obja4imA B !o&#%tit 6emo 4am da %e 4ratite k#6i kad god 'a5elite0 !ola'it 6ete jednom tjedno na kontrol#0 PM Pri34atio %am %amo klimanjem gla4e+ ne %a%4im &o#'dano0 "ni moje odgo4ore ;e%to %nimaj# na magneto$on+ da i3 &ro#;a4aj#+ ali klimanje gla4om ne mog# %nimiti0 *i%am %e i&ak mogao #&#%titi # to dok %e ni%am &o%a4jeto4ao % Al4ettom0 P/ Al4ette je di&lomirala knji5e4no%t da bi &o%tala &roda4a;ica # Pri%#nic#+ a &o%lije je+ na moj nago4or+ &o%tala kraljica F&anjol%ke i %tekla &ra4o na %ocijalno o%ig#ranje0 !r5ao %am joj te;aj i' =&anjol%ke &o4ije%ti # tok# tri mje%eca+ da je &ri&remim+ 'ato =to %# &%i3ijatrij%ke bolnice &re&#ne i &o%toji %elekcija0 Bio %am dakle limar+ 'idar+ &la2katirac+ 'ato =to rad ;o4jeka ;ini naj4i=e &%e#do+ a najmanje &rimjetlji4im0 :o ;o4jek# &r#5a odre<en# 'ado4olj=tin#0 S4e to %amo &ri4remeno+ 'ato =to %am %ig#ran da 6e mo'ak do5i4jeti %4oj# ,.E-0 !akle+ 'a34alj#j#6i mom i%k#%t4# i o3rabrenj#+ Al4ette je &o%tala naj&rije kraljica F&anjol%ke+ a

&o%lije jedno%ta4no &rince'a: otkrili %mo naime da %# =&anjol%ke kraljice bile &odlo5ne 4elikom ceremonijal#+ etiketi i ne#molji4om &rotokol#0 Bilo bi i%#4i=e gl#&o da %e %4oje4oljno #4alimo # ne=to tako 'amr=eno0 P. Kad je Socijalnom o%ig#ranj# do'logrdilo i kad je :onton Maco#te &o=i'io 'bog na=i3 klini;ki3 tro=ko4a+ Annie je oti=la raditi kao $ilm%ka mon2ta5erka+ jer+ bilo kako bilo+ radilo %e i&ak o $ilm#0 Ja %am oba4ljao d4ade%et 'anata+ jedan ne'a&a5e2niji od dr#goga+ doi%ta %am %e i%ka'ao0 Imali %mo i jedn# mal# dje4oj;ic#+ ali ni%mo je ba= mnogo &oka'i4ali: bilo je to %a4r=eno normalno dijete+ &a je &o%tojala o&a%no%t da to ne baci %jenk# %#mnje na moj &%e#do2&%e#do i na moj# &rince'#0 !ogo4orio %am %e % :ontonom Maco#teom da 6# na klinici bora4iti %amo tri tjedna godi=nje i ni dana 4i=e0 Bilo je to jo= &rije !an%ke+ &rije moje 4elike kri'e # &ogled# a#tenti;no%ti0 Imao %am dakle %amo tri tjedna godi=nje 'a 4je5banje+ 'a %nala5enje+ 'a #;enje i &ri&remanje0 0 K#&io %am jednog #da4a i &a5lji4o ga &romatrao radi %4og &r4og dok#mentarnog djela+ Velika Ma'a+ ali taj %e nitko4 'a4la;io # kojekak4e 'ak#tke i ne%tao % 4idika+ 'ato =to nije 5elio omog#6iti ra<anje literarnog djela0 %&rko% na=em dogo4or# # &ogled# tri tjedna klinike godi=nje+ #%&jelo mi je i'dran;iti jo= de%et dodatni3 dana+ 'a34alj#j#6i 'a&ra4o mom #da4#0 tom %am tren#tk# 4e6 bio be' lo4e+ Annie nije mogla &rona6i $ilm 'a monta5#+ #%lijed kri'e imaginacije+ a ja ni%am imao ni najmanje 4olje da %e %nala'im kao limar ili %metlar0 Bio mi je &#n k#$er %akrali'acije rada i %4aki &#t kad bi3 # 'noj# lica %4oga 'ara<i4ao koric# kr#3a+ i%&#njao me tako 'ara<en kr#3 tak4om od4ratno=6# da bi3 %4e i'blj#4ao+ jer mi 5el#dac ni=ta ne bi &roba4ljao0 Kona;no je k#cn#o tren#tak kad %mo %e Annie i ja # (aniac# na=li # tak4oj %tra3o4itoj bijedi da PE %am ja%no o%je6ao kako %t4arno%t crka4a od cera+ dr5i %e 'a trb#3 od ke%a i #&ire &r%tom # na%+ 'ato =to #4ijek ona ima &o%ljednj# rije;0 Annie i ja &ogledali %mo %e # o;i0 :rebalo je klo&ati+ to je 'akon %4ij# 4r%ta+ a ni%mo imali ni kinte0 B Fto da radimoA B :i 6e= oti6i na %tan %4ojim roditeljima0 B A tiA Ja %e klo&im &o ;el#0 *e 'nam kako mi je %in#la ta mi%ao0 Mi%lim da %e t# i%&oljila genijalno%t mog djeda &o majci+ a on i&ak nikad # 5i4ot# nije bio # 6#'i+ toliko je bio jak0 B !obri bo5e+ #da4D B 'a#rla30 S#tradan %am lije&o i'i=ao na #lice (a3or%a # =etnj#+ %a %4ojim #da4om na #'ici0 Velika Ma'a %e =m#g#cala+ ne diraj#6i nikoga+ kori%te6i gla4ama 4eliki3 ;a4ala o'na;ene &rijela'e+ &o=t#j#6i cr4eno %4jetlo+ 4ladala %e &o %4im &ro&i%ima+ =to da 4am &ri;am0 Ali onda je nai=ao neki &olicajac i =to %e dogodiloA 7otimice je naga'io na mog #da4a0 ;inio je to namjerno+ %4inja jednaD Stoje6i jednom nogom na njem#+ b#d#6i da je 4idio da %e radi o #da4#+ od %tra3a &red 'amjerkama i nekon$ormi%tima0 Pro%4jedo4ao %am0 B Vi %te to #;inili namjerno+ bogara m#D Kao da je bio 'a;#<en0 B Fto %am #;inio namjernoA B Stali %te na mog #da4a0 !akle+ na to %e &ra4io kao da 'ai%ta ba= ni=ta ne ra'#mije0 Pa to je ro<eni gl#mac+ o4aj cajkan o4dje+ &a to je 'a kre&ati0 B Kak4og #da4aA B Kako+ kak4og #da4aA "4og o4djeD Pa &oka5em ka5i&r%tom Velik# Ma'#0 P P%e#<o PB Ja lije&o =etam %a %4ojim #da4om na #'ici+ a 4i %tanete na njega+ %amo 'ato =to nije oda4de0 (ajkan &ogleda &rema mojim nogama0 Sa%4im %e 'aja&#rio0 B "4dje nema nikak4og #da4a B re;e tobo5e %ig#rno+ 'ato =to je bio obi;an &re4arant0 Velika Ma'a &ra4ila %e kao da 'ali'#je k4rg# koj# joj je na&ra4io cajkan0 B A o4o+ =to je o4oA "4o nije #da4A

B Klinac B re;e cajkan+ jer je imao bogat rje;nik0 B (a3or%# nema #da4a0 *ije o4o A$rika0 B !akle tako+ na&olje A$rikanci+ je liA (im %te %&a'ili mog #da4a+ odma3 %te m# %tali na g#bic#+ i' ra%i'ma0 B Bogara m# B re;e cajkan jedno%ta4no+ jer nemojte %e 'a4ara4ati+ oni &o=t#j# %4og &atrona0 I =to je taj gad #;inioA I'4adio je i' d5e&a '4i5daljk#+ ali ni '4i5daljka nije 4idjela mog #da4a0 Rekla m# je gla%nim i ra'#mlji4im gla%om+ # 'nak la5nog %4jedo;enja: B "4dje nema nikak4a #da4a0 J4i5daljke nara4no ne go4ore i to je bila tako ne%&retna &olicij%ka &ro4okacija da ni jednog tren#tka ni%am oklije4ao0 *i%am ba= neki na%ilnik+ ali kad '4i5daljke &o;n# &oricati &o%tojanje #da4a # (a3or%#+ to je &ona=anje tako neobi;no+ a #' to &odme6e ;o4jek# da je l#d+ da %e #i%tin# ima 'a=to ra%&aliti0 I =to je #;inio taj gad &o%lije &rimljena #darcaA I'4adio je i' d5e&a dr#gog cajkana+ koji je o&et i'4adio tre6ega i 'a tren oka %4e je oko mene &o;elo 4r4jeti od %a%4im &o=a=a4jeli3 cajkana+ koji %# %e mno5ili i 4adili i' %ebe dr#ge cajkane+ &a je od toga %4e naokolo &o;elo 4r4jeti od #da4a koji %# &ori2 MI cali &o%tojanje #da4a+ i %4e je to 'ajedno &o;elo 4r4jeti+ i mno5iti %e+ i =iriti %e+ i %te'ati me+ i na4alji4ati na mene+ i ra%ti+ i mno5iti %e+ i o%jetio %am kao da %am na %amom 4r3# %4jet%ke lje%t4ice i tako %am %e &re%tra=io da %am &o;eo #rlati i 'a'i4ati # &omo6 Pinoc3eta ali nema dobrog boga0 "&et %am %e na=ao na &olicij%koj %tanici i tek %am tamo imao %re6#0 Kome%ar Paternel me je &re&o'nao 'bog moji3 genet%ki3 &redaka+ a on je 'nao da %am &otomak naj%tarije dina%tije # car%t4#0 B Sl#=ajte+ Pa3le4i+ do%ta bi bilo ti3 4a=i3 o%&o2ra4atelj%ki3 =to%o4a0 Mi o4dje ne 5elimo nikak4i3 Ije4i;ar%ki3 &ro4okacija0 (a3or% je miran grad0 "ti<ite to i'4oditi kod oni3 =a=a4aca # Pari'#+ Pa3le4i0 B Pa4lo4i6+ a ne Pa3le4i B odgo4ori3 m# 4eoma do%tojan%t4eno0 B Pa3le4i Re'a+ to je iran%ki =a30 :o ni%am ja0 "n &ocr4eni0 B Ja %a4r=eno dobro 'nam tko je iran%ki =a3+ a tko nije B re;e kome%ar Paternel+ ra;laj#6i0 B *emojte %e %a mnom &re&irati+ 'ato =to 4a% #4rede =e$a jedne %trane 'emlje mog# %k#&o %tajati+ Pa3le4i0 B Ja %am Pa4lo4i6D B #rlao %am i'nemoglo+ 'ato =to ni %am ni%am bio ba= ne 'nam kako %ig#ran da %am ja ja i o4dje i tamo+ da %e dam #biti+ da %e dam m#;iti i da %e dam %trijeljati0 B *emojte in%in#iratiD Ja %am Pa4lo4i6+ ja ni%am Pa3le4iD Pa3le4i je iran%ki =a3+ a iran%ki =a3 ni%am jaD B Ja nikad ni%am ni rekao da %te 4i iran%ki =a3+ bordela m# #%ranogaD B =tektao je on+ B Vi %te to i'nijeli na ta&etD B Ja ni%am iran%ki =a3 i 4i 4rije<ate+ a 4a=e &er'ij%ke ta&ete i 6ilime jedno%ta4no mr'imD Ja ni%am M, iran%ki =a3+ # to %am %ig#ran+ a to je i%to kao i da je%amD Pa3le4i+ to je onD Ja ni%am iran%ki =a3+ ja ni=ta ni%am #;inio+ ja % tim nemam nikak4e 4e'eD JA *ISAM IRA*SKI FA7D *amje%tili %# mi de%et dana na klinici+ bija3 %mje=ten+ o&ran+ na3ranjen+ i'drkan+ na tro=ak %ocijalnog o%ig#ranja+ 'ato =to je bilo neo%&orno da ni%am iran%ki =a3+ a 'a to imam &odr=k# '4i5daljki koje go4ore+ cajkana koji %e ra'mno5a4aj# i #da4a0 7elena je B treba %talno mijenjati ime+ ako ;o4jek ne 5eli da %e dade #lo4iti B tako<er mogla #rediti da mi %e &ridr#5i+ =etaj#6i #licama grada odje4ena kao &rince'a+ # daljin# i'g#bljena &ogleda+ % 4iolinom # r#ci0 *je'in je #jak &o'na4ao grad%kog %a4jetnika+ lje4i;ara+ a kad je laj 4idio %redo4je;n# &rince'# kako %e =e6e #licama (a3or%a % 4iolinom # r#ci dok i' d#bine njeni3 o;ij# 4irka b#d#6no%t+ odma3 je %34atio da %e radi o 4i%okoj &oliti;koj li;no%ti koja nago4je=ta4a &romjene0 !onio joj je &oklon+ 'nate kako je+ nikad %e ne 'na+ i 4eoma di%kretno %tr&ao Agne'# na klinik#0 MK Jabora4io %am 4am re6i da je Al8ette 4rlo lije&a+ ali 'nam da ni%am go%&odar %4oje imaginacije te

mi %e doga<a da 4idim lje&ot# tamo gdje dr#gi 4ide %amo $i'i;ke oblike0 Ja to na%tojim %akriti 'ato =to o%je6am ra'#mlji4# tje%kob# &red 'a3tje4ima r#52no6e0 Imamo jedn# omiljen# kl#&# # d4or%kom &ark# i &ret&o%ta4ljeni na% lj#di o%ta4ljaj# na mir#0 "d onog tren#tka kad 4a% &rogla%e 'a =a=a4ca+ %4i 4am i%ka'#j# blagonaklono%t 'ato =to to nema 4e'e % &olitikom0 Po%toji %amo jedna mala ne'goda: #da4 me %lijedio i # klinik#0 *o6# %e nje5no omatao oko mene tako da %am %e g#=io0 Morao %am &i%ati o njem# da bi3 ga %e o%lobodio0 Velika Ma'a bio je moj &r4i &ok#=aj a#totera&ije0 Sel$2%er4ice+ kao =to ka5# kad netko %am %ebe &o%l#5#je0 Moj %e #da4 4e6 kod &r4i3 na&i%ani3 %tranica &o;eo g#biti+ a kad %am knjig# 'a4r=io+ %a%4im je ne%tao0 MN Sada bi mi bio &otreban dr#gi %i5e da %e branim i %&a=a4am0 *aime+ kao =to je %4ima &o'nato+ &o%toji kri'a %i5ea0 *e 'na;i da i3 nema+ ne+ 34ala bog#+ ali 4e6ina i3 je 4e6 obra<ena0 Ima i tak4i3 koje ne bi3 5elio ni &od koj# cijen#+ 'ato =to %# 'ara'ni0 *e go4orim #o&6e o 1ile#+ kako da ga %e o%lobodim &omo6# romana0 J#5noj Americi ima 4rlo dobri3 &i%aca+ time %e ba4e oni0 :# je i =e%t milij#na i%trijebljeni3 Jido4a+ ali % tim je 4e6 %4r=eno0 :# %# %o4jet%ki logori+ ar3i&elag L#lag+ ali treba %e ;#4ati lako6e0 :# je i rat # Banglade=#+ %a d4ije %totine ti%#6a %ilo4ani3 5ena+ =to bi knji'i omog#6ilo jedan mali legitimni %ek%i dodatak+ ali to 4i=e nije akt#elno+ to je %#4i=e br'o &ro=lo0 :# je i &olo5aj ameri;ki3 (rnaca+ ali ameri;ki crni &i%ci &o=i'e kad im netko #krade nji3o4 %i5e0 :# %# i glad+ kor#&cija+ &okolji+ be=;a=6e i be'#mlje # A$rici+ ali o tome %e ne mo5e go4oriti+ 'ato =to bi to bilo ra%i%ti;ki0 :# je 'amalo &o%4#da i lj#d%ko &ra4o+ ali bi to i'a'4alo %amo %mije30 :# je i n#klearno naor#5anje+ ali to je jedina %t4ar koja je 'ajedni;ka SSSR2#+ Sjedinjenim !r5a4ama+ Kini i )ranc#%koj+ a ja i&ak ne mog# &i%ati &roti4 brat%t4a+ nada nam je i te kako &otrebna0 :# %# i genocidirani (igani+ I kojima %e malo go4orilo+ ali dok#mentacija je ne%tala # &lin%kim komorama0 :# je i " *+ ali to bi i&ak bilo &re4eliko %ranje0 :# je i %loboda+ ali od toga je 4e6 RenV (lair na&ra4io komi;an $ilm0 :# %# i oceani 'ebnje+ kr4i i %tra3ota na %4e %trane+ ali 4e6 %# ti%#6e &i%aca %4e to i%kori%tile0 :# je nara4no , ti=ina+ ali 4i=e nema kri4aca0 Meni treba originalan %i5e0 MP :ada mi je &r4i &#t %in#la ideja o knji'i Momo+ 'a=to &la;e=A Moja je majka tako<er #mrla o4dje+ # (a3or%#+ # i%toj bolnici+ nakon d#gotrajne cerebralne %klero'e % &o4remenim g#bicima i 4ra6anjem %4ije%ti+ # tok# &#ne tri godine0 Bio je to 'latan %i5e0 Bio je to %i5e kaka4 %am tra5io0 Bio je to originalan %i5e0 Imao %am kri'# &oti=teno%ti i odbijao %4ak# &o%l#=no%t0 Ali odbijanja &o%l#=no%ti ne 4odi ni;em#+ kad je netko a#tenti;an &i%ac0 :onton Maco#te a#tenti;an je &i%ac i on je i' %4oje majke i'4#kao %4e =to je mogao0 B Kako da %e toga o%lobodimA !a na to ne mi%limA !a 'abora4imA B *a&ra4i od toga knjig#0 B Al4ette+ Al4ette+ =#ti000 Jnam0 *a%mije=ila mi %e nje5no+ kao # %lad#nja4im romanima+ i %tegn#la mi r#k# be' ikak4a literarnog %tida0 B *e mog# to #;initi0 A+ o%im toga+ a o%im toga %34atit 6e da %am na%ljedan0 B :o je te=ko+ 'nam0 Kad %am di&lomirala knji5e4no%t+ ja %am tako<er 5eljela &i%ati0 *i%am %e #%#dila0 Oeljela %am go4oriti o i%tin%kim %t4arima0 Ali+ 'na=+ ;o4jek 4i=e nema &ra4a na i%tin%ke %t4ari0 "ne %# tab#0 Lj#ba4+ dijete+ majka+ %rce000 kona;no+ &o&#larni organ+ 3o6# re6i+ %4e je to %elja;ki0 :o je melodramatika+ mi'erabili'am+ %en'ibili'am+ %entimentali'am+ o%rednjo%t+ to nije literat#ra+ 'na=0 A+ o%im toga+ to nije no4o0 :o je ono %talno+ a %talno+ to je reakcionarno+ 'ato =to %e ne 5eli &romijeniti0 :o nije originalno+ time %e kr;itelji dje4i;an%ki3 'emalja ne ba4e0 MM B Oderanje go4ana tako<er nije nikak4a a4angarda0 B A+ o%im toga+ &rimijetila %am da i%tin%ke %t4ari ;o4jek ne mo5e ;ak ni 'ami%liti0 !a bi%mo i3 otkrili+ da bi%mo do&rli do nji3+ treba &re4ladati ne;#4ene k#lt#rne 'a&reke+ &o%4etiti %e i%tin%kom

ar3eolo=kom i%ko&a4anj#+ a &o%lije te onda %matraj# reakcionarom+ 'ato =to %e ono =to je %talno ne mijenja+ %talno je natra5no0 *i%am imala do4oljno ma=te da otkrijem i%tin%ke %t4ari+ Jeanote La&ine0 *ji3 %# %a3ranile la5i &od 3r&om &%e#do2&%e#do %t4orenom od nji3o4i3 4la%titi3 r#=e4ina0 Me<#tim+ ti %e mo5e= # to #&#%titi0 Fto b#de= i%kreniji+ to 6e ti 4i=e a&la#dirati kao =to%er#0 Fto 4i=e b#de= go4orio i%tin#+ to 6e= je 4i=e %akri4ati+ Jeanote La&ine0 7ajde0 Pi=i0 "bja4i0 *e i'la5e= %e o&a%no%ti da te otkrij#0 :4oja majka i brat mog# mirno %&a4ati0 B Bojim %e0 B Ako te &rok#5e+ mo5e= %e jo= #4ijek 4ratiti # bolnic#0 Ja 6# te ;ekati0 Re6i 6e: >Jar ni%te &rimijetili da je on &%i3o&atA? B Bojim %e0 B Stra3 je %amo jo= jedna i%tin%ka %t4ar 4i=e0 B "ni 6e biti nemilo%rdni0 Bit 6e &#ni &re'ira+ &or#ge0 Bit 6# omra5en+ &o&lj#4an0 *e go4orim o ma%akrima+ logorima 'a m#;enje+ A3/ctte0 "ni 6e to ra'#mjeti+ oni %# na to na#;eni+ to je njima obi;na %4akodne4ica0 Ali ti ne 'na= %4e+ ni%am ti %4e rekao 000 Kad %am imao ;etiri godine+ #bio %am jedn# ma;kic#0 :o nije Pinoc3et+ to ni%# odre'ane dojke 5ena # Be4r#t#+ to bi oni jo= mogli %34atiti0 Radi %e o maloj ma;kici0 A to mi nikad ne6e o&ro%titi0 M/ B !obro+ ali i&ak ni%i oba4e'an da ka5e= %4e0 B A ako &rimijete da %am normalanW Pr4i &#t otkako &o%toji nebo+ # njenim %e o;ima &oja4io blje%ak mr5nje0 B *e l#&etaj gl#&o%ti0 !a %i normalan+ ja ne bi3 %ada bila o4dje+ &ored tebe0 !a %i normalan+ ja bi3 ti &lj#n#la # lice0 B Kad 6emo o&et mo6i 4oditi lj#ba4A B :o je te=ko+ Jeanote La&ine0 Veliki &%i3otici na=eg ti&a 4i=e nemaj# %ek%#alno%ti0 :o bi &ob#dilo ne&o4jerenje0 Ali obe6a4am ti da 6# &od#'eti %4e da %e moje %tanje =to &rije &obolj=a000 *a6i 6emo %e o&et 4ani0 "na me o'biljno &ogleda0 B *ara4no+ netko bi morao 3raniti moje jedno2roge 'a mog i'bi4anja0 Sada i3 imam %totin#0 B Bilo bi bolje da im ne go4ori= o %4ojim jedno2ro'ima0 B A ne+ to je # red#0 "bja%nila %am doktor# da %mo na na=oj ta&i%eriji i' Ba8e#9a imali # k#6i jednog jednoroga+ kad %am bila mala0 "n me je %34atio0 Bio je 4rlo 'ado4oljan0 Prot#ma;io je to kao regre%i4no &ona=anje: kao moje odbijanje da i'i2<em i' djetinj%t4a0 Rekao %am joj odl#;no: B Bilo bi bolje da im ne go4ori= o %4ojim jedno2ro'ima+ Al4ette0 B Ali+ 'a=toA B :o mi ide na jetra0 :o je mitolo=ka 5i4otinja0 Kao ;o4jek0 *e mog# &odnijeti t# mi%ao0 "d toga me 34ata =i'a0 B Pa'i+ dola'i Jeremija 000 Jeremija je bio jedan %im&a bolni;ar+ bi4=i igra; ragbija i' Mont&elierea+ koji je imao de4ede%et ki2 M. lograma %ami3 mi=ica+ ali je bio 4eoma nje5an i o%je6ao je &otreb# da oko %ebe ok#&lja kr3ke lj#de+ kako bi %e mogao o%je6ati jo= mal;ice ja;im0 B !a m# i'4edemo &a%tr4#A B Mo5e0 Fto% %a &a%tr4om 4e6 je kla%i;an me<# l#<acima+ nikada ne 'ataji i ;#4ari ga %e %tra4i;no boje0 B Jdra4o+ JeremijaD B !obar dan+ &rijatelji0 !o<ite na dor#;ak0 34atio %am Al4ett# 'a r#k#0 "dmakn#li %mo nekoliko koraka+ a onda %e ona 'a%#ta4i i &odigne r#k#+ &oka'#j#6i mi ne=to na 4r3# %tabla0 B Pogledaj+ &a%tr4aD B LdjeA B :amo+ na dr4et# 000

Jeremijino je lice &o&rimilo m#;eni;ki i'ra'0 Reko3: B Kako to mi%li=+ da %e &a%tr4a nala'i na dr4et#+ Al4etteA "na %legne ramenima0 B "+ &a ona je =i'n#ta 000 B !obro+ dobro+ neka b#de B re;e Jeremija0 B Imam 'a 4a% lo=# 4ije%t0 Lo4ore da 6e 4am do&#%titi da %e 4ratite k %ebi0 Problijedio %am0 B K %ebiA B *e+ ne B ne # %ebe0 *ego k#6i+ 'nate0 )i'i;ki0 B K#6iA Fta to 'na;i+ k#6iA Kamo+ k#6iA B Pa+ o tome nitko ni=ta ne 'na+ ali to je # %4akom %l#;aj# 'a %4e lj#de na %4ijet# i%ta %t4ar0 Al4ette je oti=la k %4ojoj %e%tri+ a ja # Pari'+ k :onton# Maco#te#0 Smje%tio me na =e%ti kat+ # ME %l#5in%k# %ob# be' di'ala0 Ve6 %am 4am rekao da je :onton &ogin#o # rat# i da %e &o%lije toga dobro %na=ao0 Ali+ ako 6emo &ra4o+ treba &ri'nati da %# grado4i &#ni lj#di koji %# &ogin#li ali %# %e i&ak %na=li # 5i4ot#0 Mo5da 6ete 'aklj#;iti da %am od4ratan+ ali toliko %am 4olio i+ =to4i=e+ na%ta4ljam 4oljeti+ da %e moram braniti0 :o je l#da lj#ba40 MJo= me jednom ili d4a&#t ob#'eo #da4i'am+ kako bi3 #makn#o %4ojoj 4r%ti i 'akonima roda i 4e6 %am na o4om i%tom mje%t# %a %4om &otrebnom l#cidno=6# ra'lagao kako me je :ontXn Maco#te+ da # %4om %tan# ne bi morao tr&jeti go4narije % #da4om+ &o%lao # Ko&en3agen doktor# (3ri%tian%2 %en#0 Bilo mi je dobro0 Ja4r=io %am %4oj# majk#+ oti&kao %am je i &redao i'da4a;#0 !oktor (3ri%tian%%en dola'io je ;e%to k meni na ra'go4or+ % onom njego4om lije&om %4ijetlom bradom+ koja je imala %re6# =to ima tak4a oca0 "n te;no go4ori $ranc#%ki na na;in 3#mani%ta+ mi%lim naime re6i da nimalo ne oklije4a ako rije; treba #34atiti 'a grlo0 B Jnam+ &rijatelj#+ 'nam0 :amo gdje ima gena+ nema 'ado4olj%t4a0 Ali+ # 4a=em %l#;aj#+ to nije tata2mama &roblem0 :o je ne=to jo= intimnije0 Va=i geni ni%# ni=ta 4e6e %ranje nego geni bilo koga dr#goga0 Mo5ete biti mirni0 /I Mo5da bi mi to i #%&jelo+ da me 4e6 %#tradan i'da4a; nije &od%jetio na to da &o%aijem doka'e o %4om &o%tojanj#0 *aja4ila je da 6e me &o%jetiti0 Ja %am %e 4e6 jednom %a%tao %a %4ojim literarnim direktorom+ Mic3elom (o#rnotom+ &rije d4a mje%eca # Oene4i+ nakon &o4ratka i' Bra'ila+ kamo+ ;ini mi %e+ nikad ni%am ot&#to4ao0 !akle+ neka mi i'4ole re6i gdje %am bio # tok# cijelog tog ra'dobljaA *i%am oti=ao # Jene4# na tro=ak :on2tona Maco#tea i' &%i3ijatrij%ki3 ra'loga+ nego da %manjim te5in#+ na in%tit#t# doktora Lenne%a+ koji je &o;eo 4r=iti neki no4i tretman0 *i%am 4i=e mogao na %ebi 4#6i tolik# te5in#+ bilo je to o&a%no 'a %rce0 *ekoliko milij#na milij#na kilograma+ ne 'nam to;no koliko+ ni%am ni geolog ni geogra$0 *e 'na %e to;no koliko i'no%i te5ina 'emalj%ke k#gle+ to 4arira &rema &ojedincima0 !oktor Lenne% #%&io me natjerati da i'g#bim nekoliko kilograma0 Literarni direktor bio je 4eoma lj#ba'an &rema meni0 Jedno%ta4no mi je jednom &rilikom rekao da >to nije %metalo 7Ylderlin# da ne %t4ori golemo &je%ni;ko djelo?0 *e 'nam =to je mi%lio &od tim >to?0 Jnao %am %amo to da je 7Ylderlin o%tao l#d goto4o tride%et godina+ a to je %#4i=e %k#&o kao literarna nagrada0 *ikak4o &je%ni;ko djelo nije toga 4rijedno0 7Ylderlin je #mro l#d 'ato =to nije #%&io %manjiti %#4i=n# te5in#0 Ali 'a mene je %a%tanak # Ko&en3agen# bio mnogo o&a%niji+ 'ato =to mi je go%&o<a Lallimard i%to4remeno naja4ila i dola'ak jednog no4inara i' Mon2dea+ go%&o<# Z4onne Bab80 "na %e tako<er dola'i #4jeriti o mom &o%tojanj#0 S4e dobro oba4ije=tene no4ine i dalje %# t4rdile da ja ni%am ja0 /, *i%am i3 mogao odbiti0 *ajbolji na;in 'a doka' da #i%tin# ne &o%tojite %a%toji %e # tome da %e &oka5ete ot4orena lica+ #' &odr=k# %4og no%a+ nj#=ke i rije;i2rije;i0 *ema 4e6eg doka'a o

ne&o%tojanj#0 Primio %am dakle %4og i'da4a;a i go%&o<# Z4one Bab8 # Ko&en3agen#0 *ije to bilo+ kao =to je ona na&i%ala+ # >Ajaro4oj k#6i?+ 'ato =to to+ # klinici+ nije bilo mog#6e0 Oena doktora (3ri%tian%%ena #%t#&ila mi je 'a t# &rilik# %4oj# k#6#0 Bio je t# ;ak i mali 4rt %a &%ima0 Bernardincima0 Bernardinci+ na%#&rot nji3o4# dobr# gla%#+ ne gri'#0 Al8ette je %amo radi toga do&#to4ala i' (a3or%a+ da %e # tom i%k#=enj# na<e &ored mene0 Mo5da nije bila &o%4e 4idlji4a+ ali %ig#ran %am da je bila &ored mene0 B Va=a knjiga kao da &omalo &#ca &o =a4o4ima 000 7i+ 3i+ 3i0 Sada %e %mijem+ ali tada %e ni%am %mijao0 Ja #o&6e ne &#cam &o =a4o4ima0 Moji %# =a4o4i =a=a4o %a=i4eni0 R#;ni =a4+ koncem godina0 B "&ro%tite+ =t#ca mi %e0 B Jnate+ to #o&6e ne djel#je kao djelo &o;etnika 000 Jamalo da mi %e nije &ri=oralo od rado%ti0 4ijek =oram be' 4e'e0 Sanjam kako mi lakne0 Ja ni%am djelo &o;etnika0 Ja %am djelo %tolje6a i i%k#%t4eni3 gena koji %# # to #mije=ani ti%#6lje6ima0 *ema mog#6i3 &o;etnika0 Al8ette mi je &ri%ko;ila # &omo6 i &o%l#5ila na% ;ajem0 Ja %am #'eo %a =e6erom0 1#dna mi ;#da0 1aj %a =e6erom0 Lj#d%ki0 B *ije 4am ba= nitko &omagaoA :# %am 4e6 &ao # na&a%t0 Mogao %am o'biljno #4aliti # go4na :ontona Maco#tea0 :rebalo je da /K ka5em %amo jedn# rije; i on bi %e ra'galamio+ &o;eo &oricati+ &ro%4jedo4ati+ demantirati+ %4e to da nat#kne+ %#4i=e 'ane%en # %4om &ro%4jed#+ kako mi je mnogo &omagao+ kako je # %4e #nio mr4ic# %tila0 !akle+ # jednom tren#tk# mr5nje o%jetio %am 5elj# da m# %4e to %4alim na le<a0 !a ka5em go%&o<i Simoni Lallimard da me je on nago4orio na to da i' agonije %4oje majke i'4#;em knjig#0 Ali+ # i%to 4rijeme+ dogodilo %e ne=to neobja=nji4o0 Pr4i &#t # 5i4ot# o%jetio %am 5elj# da b#dem ono =to je%am0 Vi=e ni%am o%je6ao 5elj# da b#dem #da4+ iako #da4i % tim nemaj# nikak4e 4e'e+ % na=im dobrim djelima0 B *itko mi nije &omagao0 Velika Ma'a %a%4im je a#tobiogra$%ke &rirode0 Moj %e i'da4a; na%mije=io0 B Vi 'ai%ta imate %mi%la 'a =al#0 Vara= %eD Samo &ok#=aj biti #da4 # Pari'# &#ni3 =e%t mje%eci &a mi onda go4ori o %mi%l# 'a =al#0 1im naka'e 4ide nekoga tko je dr#ga;iji od nji3+ odma3 #'4ikn# B e4o naka'eD B Vidi %e da je 4ama 4a5na jedino literat#ra B re;e go%&o<a Lallimard0 Pot4rdi3 joj+ klimn#4=i gla4om0 Al4ette mi je &olo5ila r#k# na rame+ da me o3rabri0 *a&o%ljetk#+ to nije ni=ta nei%tinitije od jednoroga ili &a%tr4e na dr4et#+ tamo # (a3or%#0 B Moram 4am re6i da %e jo= jednom &o%ta4lja &itanje o literarnoj nagradi000 B Ja %am %e odrekao+ 4i to 4rlo dobro 'nate000 :o je bila i%tina0 j#tro+ na dan dodjelji4anja literarne nagrade+ ,-.P+ Al4ette je odnijela i'da4a2 /N ;# i ;lano4ima 5irija &i%mo kojim %am %e odrekao %4ake kandidat#re0 to %am 4rijeme imao do4oljno ra'loga =to ni%am 5elio biti 'a&a5en0 "d#4ijek %am 5elio &o%tati lije;nik+ &edijatar+ 'ato =to %4e to 'a&ra4o &o;inje jo= tamo i+ ako %e 'grabi odma3 # &o;etk#+ mo5da %e jo= mo5e i'mijeniti+ i'lije;iti0 Ali ni%am bio %&o%oban i'dr5ati %edam godina na&ornog %t#dija0 I &o;eo %am &rakticirati &oba;aje+ 'ato =to %am na taj na;in imao o%je6aj da %&a=a4am lj#d%ke 5i4ote0 Pra4i %# me lije;nici &rija4ili 'bog nedo&#=tene lije;ni;ke &rak%e0 Morao %am %e dakle &ritajiti0 :ra5io %am dr#ge na;ine da %e normali'iram i #klo&im # %t4arno%t0 :o je bio moj &r4i 4eliki %#%ret % 3alo&eridolom+ % ne#role&ticima0 7eloi%e je # me<#4remen# 4e6 di&lomirala+ %mje%tio %am je # jedn# ja4n# k#6#+ # lici Jlatna ka&+ gdje %# bile tri dje4ojke koje %# &rimale &o &ede%etak &o%jetilaca dne4no0 B#d#6i da %# %4e m#=terije bili Sje24ernoa$rikanci+ ni%# i3 mogli o&t#5i4ati 'bog ra%i'ma0 ' 7eloi'in# &omo6 mogao %am %e na taj na;in 4jerodo%tojno #&o'nati %a 5i4otom

&ro%tit#2taka i Jlatne ka&i i na&i%ati knjig# Momo+ 'a=to &la;e=A koja %e # to 4rijeme jo= '4ala *je5no kamenje0 Imao %am ne&rilika % &olicijom+ 'ato =to je &rogonila k#r4e i 'a3tije4ala jedan dio a#tor%ki3 &ra4a0 Po4r3 toga+ kome%ar &olicije 'aradio je oba4ljaj#6i 6#doredn# kontrol# ka&a4ac i %tra3o4ito %e ra%&alio na mene+ jer ako je i%tina da %i$ili% &onekad daje dobre re'#ltate+ # &ogled# genijalno%ti+ kao # %l#;aj# 7einea+ *iet'%c3ea+ Ba#delai2rea i toliki3 dr#gi3+ tri&er nije nikad ni 'a koga /P ni=ta #;inio@ to je jedno%ta4no bila #mjetno%t radi #mjetno%ti0 *i%am 5elio biti identi$iciran ni kao klini;ki+ ni kao na%ljedni+ a najmanje kao %im#lant+ 'ato =to %am 4rlo dobro 'nao da ni%am #da40 *e#role&tici %# &ro#'roko4ali tren#tke i'#'etno #5a%ne l#cidno%ti # kojima je moj lj#d%ki 'na;aj &o%tajao ne&obitan i jedno%ta4no #darao # o;i0 kratko+ nije bio tren#tak da do&#%tim da me &re&o'naj#0 Kelio %am %amo to da %e 'a mene jedno%ta4no niti ;#je niti 'na0 !#=e4ni mir0 !akle+ odrekao %am %e nagrade+ ali nekoliko mje%eci &o%lije+ na&i%ao %am %4om i'da4a;# &i%mo+ i'ja4lj#j#6i da to nije i%tina+ da %e #o&6e ni%am odricao nagrade+ da je ono &r4o &i%mo bilo la5no0 *i%am 5elio da %e &omi%li da %am a%ocijalan i da imam &rinci&e0 Morat 6e dobro %ko;iti ako mi 5ele do%ko;iti0 *a ne%re6#+ %#nce je 4e6 4i%oko od%ko;ilo0 Moj dr#gi i'da4a; i'gledao je &omalo ra'lj#6eno0 B Ali ja %am 4jero4ala da je to &i%mo bilo la5no 000 Ako %e i;ega #5a%a4am+ onda %e #5a%a4am la5i0 "ne %# 4i=e nego %#4i=e &o=tene0 B Ja %am d4o%tr#k0 !akle+ t# %am i3 %4e #34atio0 Bili %# 'ado4oljni+ ra'#4jereni0 !4o%tr#ko%t je naime tada bila 4eliki &omodni =to%0 Vi=e ni=ta ni%# rekli0 Bio %am na konj#0 Miljenik %re6e0 A+ o%im toga+ moje je &ri'nanje bilo i%kreno0 :o i3 je dirn#lo+ n#lo+ n#lo0 :o je 'na;ilo ot4oriti %e o;ima i #=ima %4ijeta0 Pokloniti %am %ebe # %4oj %4ojoj golotinji0 Lj#d%ki %e dok#menti &rodaj# mnogo bolje nego romani0 M P%e#do /M B Sl#=ajte B reko3 B to nije mog#6e0 B Fto nije mog#6eA Ali to nije bilo mog#6e0 Lj#ba4+ kao =to je bila moja+ #4ijek %e &ret4ara # mr5nj#0 Ja nikad ne o&ra=tam0 B Kona;no+ go%&odine Ajar#+ %4i mi imamo &%i3olo=ki3 &roblema000 7tio %am 'ajecati+ ali bojao %am %e da ne &retjeram0 B Mi%lite i&ak na to da je 4a=a &r4a knjiga 4eoma 'a&a5ena i da 4a% je &etnae%t ti%#6a ;italaca %lijedilo 000 :o nije i%tina0 "ni %# ;itali moj# knjig# i mo5da %# # njoj na=li neko 'ado4olj%t4o+ 'ato =to %e radilo I nekom dr#gom+ to im je 'na;ilo neko olak=anje0 Ali me ni%# %lijedili0 Mi%ao o &etnae%t ti%#6a ;italaca koji %# #i%tin# %&remni da %lijede jedn# knjig#+ 'ai%ta je nemog#6a0 1ak i onda kad %e radi o knjigama koje go4ore o tome kako %e mo5e %mr=a4iti+ &re&or#;#je %e o&re'0 Ja ne 5elim da me tko %lijedi0 K#nem %e %4ime =to mi je naj%4etije na %4ijet# da nikoga nikamo ne 5elim 4oditi0 Ja %e branim+ to je %4e0 Fto %e ti;e o%taloga+ &odi5em %4oj %itni mi=ji gla% B Ajar+ na #gro2$in%kom 'na;i >mi=? B &odi5em %4oj %itni gla% jedino 'ato da #rlam da %e bojim+ , da %e treba jo= 4i=e bojati nego =to %e bojim i nego =to %am %e bojao ,-./0 godine+ kao =to %am %e #4ijek bojao+ ali nikad # tolikoj mjeri+ 'ato =to je %tra3 jedina a&%ol#tna 4jerodo%tojno%t+ d#boka+ #ni4er'alna+ brat%ka+ i # tren#tk# kad &i=em o4e retke ko%a mi %e di5e na gla4i &ri &omi%li da %jedim na %tolici i da nitko+ ba= nitko ne mo5e biti // %ig#ran # to da %tolica nije agent &%e#do2&%e#do 'ad#5en 'a najtje%kobnij# kon%&iracij#: &rida4ati %4em# =to 4a% okr#5#je #mir#j#6i+ %4akodne4ni+ obi;ni i'gled0 1#4ajte %e o4e ko=are 'a &a&ir+ o4e &e&eljare+ o4og %tola: nji3o4a ne&omi;no%t =6#6#rena 'a na&ad

najo;e4idnija je 4arka: oni 6e %ko;iti+ 4jer#jte mi+ oni 6e %4akog tren#tka %ko;iti0 1#4ajte %e0 *e&rijatelj%ke 4a% rije;i %l#=aj#0 S4e %e &ret4ara+ ni=ta nije 4jerodo%tojno+ niti 6e ikad biti 4jerodo%tojno+ dok god ni%mo+ dok god ne b#demo %4oji 4la%titi t4orci+ %4oja 4la%tita djela0 Vjer#jte mi: ja %am 4e6 bio 4jerodo%tojan kad je 7omer #rlao0 Vjerodo%tojno%t ne6e nikn#ti i' %jemena kao =to %mo mi0 :reba &romijeniti %jeme0 !oktor (3ri%tian%%en mi dobaci da # 'godnom tren#tk# 'a;e&im g#bic#+ ali nema 'godnog tren#tka da %e 'a;e&i g#bica0 /. Pot&i%ao %am no4i #go4or kao i &ret3odni: Emile Ajar0 Bio %am #'nemiren: tako %am 4e6 &o dr#gi &#t #&otrijebio i%to ime+ a %tra3o4ito %e bojim %mrti0 Ali doktor (3ri%tian%%en me je o3rabrio0 B 7ajte+ molim 4a%0 S#dbina 4a% ne6e tra5iti &od imenom Ajar+ ni=ta 4i=e nego li &od nekim dr#gim imenom0 Boli nj# gla4a 'a to0 "na g#ta %4e0 %4akom %l#;aj#+ imena %# 'a %#dbin#+ 'nate 0 00 %4e %ami &%e#donimi0 Va= #da4+ recimo+ kad klo&a mi=a+ ne &ita 'a njego4o ime0 *ara4no+ ja 'nam da %# Vikin'i+ kad bi %e koji od nji3 na=ao %#o;en %a %mr6#+ %4e;ano mijenjali njego4o ime 00 0 S#dbina tra5i (arlo%a+ a nala'i Pedra0 Vikin'i %# 4jero4ali da 6e %e %mrt &re4ariti i da 6e (arlo% o'dra4iti0 Ja %am i&ak 'a %4aki %l#;aj ne=to &od#'eo0 !ao %am da moj &r4i literarni #go4or #mje%to mene &ot&i=e neki 4o'a; tak%ija i' Rija0 *a taj na;in+ ako %e %#dbina %l#;ajno ra'goro&adi+ dobit 6e &o tin2tari bra'il%ki 4o'a; tak%ija+ a ne ja0 A+ o%im toga+ /E Rio je i&ak do4oljno daleko od (a3or%a0 :ako je i&ak bilo nekog i'gleda da %e i'4#;em+ #%lijed #daljeno%ti+ o%obito kad %e &omi%li na %4e one gado4e tamo dolje+ koji tako<er o;ek#j# ka'n#0 Prema tome+ &r4i #go4or ni%am &ot&i%ao o%obno i 4je5bao %am kako da %e o&et &ot&i=em Emile Ajar a da to b#de #4jerlji4o0 Pot&i%i4ao %am %e i &ono4no &ot&i%i4ao+ ni%am %e mogao 'a#%ta4iti0 :o me je $a%ciniralo0 Sim#lant+ mitoman+ &aranoik+ a %ada jo= i megalomanD Bio %am &okri4en0 !oktor (3ri%tian%%en %ta4io me &od nad'or+ ali %am %e o%je6ao do4oljno jakim0 Po=to %am %e tako i%&ot&i%i4ao nekoliko %totina &#ta+ tako da je &ro%tirka # mojoj r#&;agi bila &o%4e &rekri4ena bijelim &a&irima % mojim &%e#dom koji %e &o%4#da 4aljao+ ob#'eo me je'o4it %tra3: &ot&i% je &o%tajao %4e %ig#rniji i %ig#rniji+ %4e 4i=e i 4i=e %li;an %am %ebi+ identi;an+ ne&romijenjen+ %4e #jedna;eniji0 "n je bio t#0 *etko+ identitet+ 'amka 5i4ot#+ &ri%#tno%t ne&ri%#tnoga+ ne%a4r=eno%t+ be'obli;no%t+ %akato%t+ koja &re#'ima &o%tojanje+ koja &o%taje ja0 Emile Ajar0 tjelo4io %am %e0 Bio %am #kr#6en+ #34a6en+ ne&omi;an+ =;e&an+ &riklije=ten0 kratko+ bio %am0 Stra3 kod mene %4e i'4r6e0 :o je odma3 &ro&a%t i &anika na &al#bi i S0 "0 S0 a nigdje niodakle ;amca 'a %&a=a4anje0 "n je &li4ao &ored mene i &ok#=a4ao %e #34atiti 'a moj r#ka40 Vidio %am da je njega i%to tako %tra3 da b#de Ajar+ kao i mene da b#dem Pa4lo4i60 A b#d#6i da %mo %e obojica bojala %mrti+ bilo je to %ranje be' i'la'a0 Ko&rcao %am %e+ &ok#=a4ao %e o%loboditi0 %4om na&or# da %e i' %4ega toga i'4#;e imao je =e%t =a&a@ /tri krila neke %a%4im dr#ge 4r%te+ i'4anredno #%&jel# krlj#=t+ ako %e #'me # ob'ir da nije bila nimalo lj#d%ka+ te %a%4im malecne %i%ice+ r#5i;a%te i materin%ke+ 'ato =to je i&ak &omalo %anjario o lj#ba4i0 Pok#=a4ao %e i%ko&rcati+ &o%tati ne=to %a%4im dr#go+ &o%tati =areni lo&o; i' 5i4otinj%kog car%t4a+ ali m# to nije #%&ije4alo+ kao ni meni+ i #'al#d je i'igra4ao dodai'am+ nije m# #%&ije4alo da %e na taj na;in i'4#;e+ ba= kao ni nadreali%tima0 "n je be' %#mnje bio dadai%t i to %a%4im i'g#bljen+ ako je #o&6e ikad i bio dadai%t+ %a %4im organima i elementima &redodre<enima 'a &atnj#0 Fi'ik+ da ne mo5e biti 4e6i+ i to na%ljedni+ # ime "ca+ Majke i Sina: 'a#daraj#6i % jedne %trane+ &o;eo je % dr#ge %trane 'ra;iti %4eto=6#+ a dok m# je g#bica bila &#na kr4i+ i' njega %# odande odakle bi normalno trebalo da &ote;e jedino njego4a 'emalj%ka be%tijelno%t i%to4remeno i'la'ile lj#ba4ne &je%me0 Ponekad bi # ;#de%noj na4ali i%tine #%&io da na mje%t# #%nog ot4ora ima g#'n# r#&#+ ali odande+ dakle+ odakle bi normalno trebalo da i'la'i %amo go4no+ i'la'ile bi+ kao kod 4je=ti3 &#=a;a+ a#reole %4eto%ti+ lje&ote i m#;eni2=t4a+ koje bi %&retno i%kori=ta4ao da %akrije %4oj# %ramot#0 Pra4io je

remek2djela %4ojim agoni;nim kr#ljenjem i %mradom %4og da3a+ &roi'4odio je 'e2'o4e koji %# %e i%&ara4ali %mradom =to bi %e mogao %matrati be%mrtnim+ kad ta rije; ne bi tako ;e%to %l#5ila %amo 'a #lagi4anje %mrti0 Jedino nije mogao &romijeniti %4oje organe 'a re&rod#kcij#+ 'ato =to je &otrebno da %e &%e#do2&%e#do na%ta4lja+ b#d#6i da nema t4orca0 .I 'al#d je Ajar &ok#=a4ao da %e &rometne # ko2'obrod+ # a%&arag#%+ # %&ra4#+ # 4odeni &leona'am+ da %e 4i=e ne mora %tidjeti %amoga %ebe i %4oje la5i0 Jadna b#dalaD Fto je 4i=e na%tojao da ne b#de ;o4jek+ to je 4i=e dobi4ao lj#d%ka obilje5ja0 ., :e no6i imao %am no4e 3al#cinacije: 4idio %am %t4arno%t+ koja je najja;e 3al#cinogeno %red%t4o0 Bilo je ne&odno%i4o0 *a klinici imam dr#ga+ %re6ko4i6a+ koji 4idi 'mije+ =takore+ %abla%ti+ %4e %ame %im&a =to%o4e+ kad 3al#cinira0 A ja 4idim %t4arno%t0 %tao %am+ #&alio nad#+ da b#de malo 4i=e %4jetlo%ti+ a malo manje i%tine0 7o6# re6i =ibic#0 *emojte nikad &ri'na4ati0 *i%am #&alio elektri;no %4jetlo+ 'ato =to ono o%taje %talno #&aljeno+ nego =ibic#+ ona %e br'o ga%i i ;o4jek odma3 #'ima dr#g#+ to m# daje nad# i %4aki &#t dono%i olak=anje0 jednoj k#tiji =ibica &o%toji &ede%et ci4ili'acija+ to 4am daje &ede%et &#ta 4i=e nade nego jedna jedina elektrika0 1im %am #&alio &r4# =ibic#+ 4i=e ni%am imao 3al#cinacije i #gledao %am Kri%ta0 Pored njega %tajao je Momo+ mali ara&%ki Oido4+ Mo23ammed i' Jlatne ka&i+ 'latne ka&i+ 'latne ka&i+ 'nate+ one i' knjige Momo+ 'a=to &la;e=+ ra%i%ti;kog i anti%emit%kog djela+ kao =to %# bili rekli oni koji .K ni%# kadri ra%&o'nati ra%i'am i anti%emiti'am+ 'ato =to je to nji3o4 &rirodni di=ni organ+ a ;o4jek nije %4je%tan %4og di%anja0 Mo3ammed+ koga 'o4# Momo+ radi $ranko$onije+ %tajao je &ored Oido4a &o imen# Kri%t+ onoga koga %# o'na;ili kao lj#ba4 i 'dra4lje ;o4je;an%t4a kako bi mogli &rogoniti Jido4e+ da bi i3 ka'nili+ 'a=to =to je jedan Oido4 i'mi%lio kr=6an%k# ci4ili'acij# i kr=6ani m# to ne mog# o&ro%titi+ 'ato =to im to name6e oba4e'e0 Klini;ka je ;injenica da kr=6ani %mrtno mr'e Jido4e 'ato =to %# i3 %t4orili kr=6anima+ %a %4im d#5no%tima kojekak4i3 oba4e'a koji3 %e ne 5ele o%loboditi0 Momo je %tajao &ored &r4og i'abranog Jido4a i obojica %# &romatrala nad# kako dogorije4a i #%koro 6e mi o&eci &r%te+ kao obi;no+ ali je o4om &rilikom trajala ne=to d#5e nego obi;na =ibica+ 'ato =to je imala d4a na4ija;a i to je bilo dobro 'a moral na=e mom;adi0 B :i ne mi%li= da 6e m# o&eci &r%teA B #&ita Momo+ &romatraj#6i =ibic#0 B *e B re;e Kri%t+ % i'ra'itim nagla%kom r#%kog Oido4a+ &remda nikad #o&6e nije bio # R#%iji+ otkako &o%toje &%i3ijatrij%ke klinike0 B *e+ ne mi%lim0 "4a m# =ibica ne6e o&eci &r%te0 B !akle+ mi%li= da 6e %e &rije #ga%itiA Oido4 je %#kao %4oj# ri<# bradic#0 Imao je k#ka%t no%+ radi 4e6eg anti%emiti'ma0 B :o ne 'na;i ni=ta0 'et 6e dr#g#0 B 7o6e li m# o4a koj# dr5i # r#ci o&eci &r%te+ 3o6e+ ili klinac B #&ita Momo0 B Jednako 6e m# o&eci &r%te i onda ako %e &rije toga #ga%i B re;e Kri%t+ koji %e ra'#mio # nad# i ci4ili'acij#+ i koji je imao talm#d%kog d#3a0 B A+ .N o%im toga B doda B ne radi %e o tome =to %e ona ga%i+ nego =to %e tro=i0 *ato ga je #34atio l#<a;ki cer+ 'ato =to %e k#glao od ke%a kad god %e %jetio da %# Oido4i #4ijek bili o&t#5i4ani 'bog #biranja tro=arine0 B A ja mi%lim da 6e m# o4a =ibica o&eci &r%te &rije nego =to %e #ga%i B re;e Momo+ % logikom djeteta koje 5eli dobiti na 4remen# &rije nego =to %e &reda0 B !a %e # ne=to okladimoA B *e6# B re;e Kri%t+ odl#;no+ 'ato =to je bio %labi6 i #%trajao je na %4ome0 B Ja %e nikad ne kladim0 :o mi brani moja 4jera0 0 B Boji= %e da ne i'g#bi= B re;e Momo+ koji je bio m#%liman+ a kao taka4 bio je i kr=6anin i b#di%t i Oido40 B Boli me &atka =to bi3 i'g#bio B re;e Kri%t+ % belle4ille%kim &ri'4#kom+ 'ato =to je i' mi'erabili'2ma 'ala'io # Belle4ille0 B Ja %am #4ijek g#bio0 Ro<en %am da g#bim0 Volim g#biti0 4ijek %am bio onaj koji g#bi+ to je moja %naga0 Slabi6 %am i 'ato %am jo= #4ijek o4dje0 Fto 4i=e

g#bim+ to 4i=e m#;im %4oje &roti4nike0 Podri4am i3+ i'n#tra+ %4ojom %labo=6#0 :o im name6e %4# gn#%ob# %a4je%ti0 *e bi %mio drkati+ Momo+ 'ato =to je to &odm#kli %a2mo'e'+ a+ o%im toga+ ;o4jek 4i=e ne 'na 'a=to je 'a&ra4o kri40 *ara4no da 6# i'g#biti0 Pa ondaA Kad %am &r4i &#t i'g#bio+ bilo mi je do%ta 'a d4ije ti%#6e godina i to jo= #4ijek traje0 *i%am %kidao &ogled %a %4jetla =ibice0 !r3t#rio %am i o%#o me 3ladan 'noj0 St4arno%t nikad nije toliko %tra4i;na kao # oblik# 3al#cinacije0 B A # =to bi %e ti %ada kladioA B #&ita Kri%t0 .P B no5i6 B &redlo5i Momo br'o0 B Kladim %e da 6e %e #ga%iti &rije nego =to m# o&e;e &r%te+ =ibica+ mi%lim0 "nda+ &aliA B Pali &a %e ra%&ali B re;e Kri%t+ 'ato =to je 4olio almana3 Vermot i d#3o4ite do%jetke0 Fibica %amo =to mi nije o&ekla &r%te+ %4im 'lo;inima+ 'aga<enjem+ Bejr#tom i bombama &o %4im a'im#tima0 Ali Kri%t je &omno &romatrao =ibic#+ i ona je odjednom &o%tala d4a i tri &#ta d#lja+ i mogla je &otrajati jo= komad nade0 B !#g#je= mi no5i6 B re;e Kri%t+ 'ato =to 'a jednog Oido4a ra%i%ta i anti%emita nema mali3 'arada0 B A+ ne B drekne Momo0 B *e 4rijedi B o&et %i #;inio ;#doD B 7i+ 3i+ 3iD B %mijao %e Kri%t+ koji bi %i % 4remena na 4rijeme &ri#=tio malo %mije3a+ 'bog %4i3 oni3 &rlja4i3 #daraca koje m# je o'biljno%t nanijela # tok# d4ije ti%#6e godina0 B :o 6e te na#;iti da %e %a mnom ne #&#=ta= # oklade0 I &ogleda o'biljno mene0 B A 4a%+ 4a% 6e to na#;iti kako da b#dete %ig#rni # neke %t4ariD B re;e mi i ne%tane+ kao %4aki &#t kad bi ga ob#'elo o;ajanje0 :o me je malo %mirilo+ 4i=e ni%am bio 3al#cino2gen+ 4i=e ni%am 4idio %t4arno%t+ 4idio %am %tol+ %tolic#+ obi;n# %4akodne4ic#+ %a4r=en &%e#do+ dakle+ %4e na %4om mje%t#0 .M Moj &olo5aj o%tao je i&ak te5ak+ naime+ iako je go%&o<a Z4onne Bab8 %tano4ala # 3otel# i trebalo je da me &o;ne i%&iti4ati+ kako bi %e #4jerila # moje &o%tojanje+ tek %#tradan #j#tro+ go%&o<a Simone Lallimard %tano4ala je % nama+ # maloj k#6ici+ i Annie %e 4eoma bojala da 6e ona i&ak ne=to &rimijetiti0 Meni 'a&ra4o nikad nije #%&ije4alo i'4oditi &%e#do2&%e#do &#ni3 o%am %ati na dan+ ;etrde%et %ati na tjedan+ #' d4a %ata 'a odla'ak i d4a %ata 'a &o4ratak+ od k#6e do radnog mje%ta i obratno@ dola'ilo mi je da 'a#rlam0 Ali %4e to nije i%&alo tako lo=e+ %amo =to je %a4r=eno i'nenada do=lo do ne#godnog i'nena<enja kad %e &oja4ila %&ecijalna delegacija i' (a3or%a0 Pa i&ak+ nikad ni%am imao ne&rilika % magi%tratom toga grada koji doi%ta 4oli na %4ojim #licama imati jednog do d4a =a=a4ca+ kako bi &oka'ao da %e 'anima 'a k#lt#rn# animacij#0 ./ S#tradan+ # ;etrnae%t %ati+ ;#o %am kako bernar2dinac laje+ netko je &o'4onio na 4ratima i Annie je oti=la ot4oriti0 "nda %e 4ratila+ &o%4e blijeda+ jer je #i%tin# imala ra'loga 'a to0 B Stigla je delegacija &ogla4ar%t4a grada (a3or2%a i 5eli te 4idjeti B re;e ona0 B :o nije mog#6e B reko30 B Sl#=aj+ Pa#le 000 J4ala me je mojim &ra4im imenom0 :o je me<# nama bio #go4oreni 'nak0 Identi$ikacija0 *a &omol# je o&a%no%t0 B "4djeA Ko&en3agen#A Ali =to 5ele od mene+ 'a ime bo5jeA B Mo5da je to %amo 'bog nekog &rekr=aja B re;e ona ti3o0 B Sje6a= %e kad %i =orao # R#e *a2 tionaleA B *ije mog#6e da %# do=li # Ko&en3agen %amo 'ato =to %am =orao0 Vrlo dobro 'nam da je to 'a (a3or% &ra4i doga<aj+ ali000 !obro+ #4edi i30 %&eli %# %e0 Bila %# trojica+ %4i odreda &odna2;elnici0 !jelo4ali %# 'b#njeno0 *i%am 'nao je%# li #'b#<eni 'bog &o%jeta+ ili ;ega dr#gog0 Pr4i &odna2;elnik re;e: B Lo%&odine Ajar#+ ako do&#=tate da 4a% na'i4amo tim imenom 000

I nato mi namigne0 *amignem i ja njem#+ i%to tako+ i' o&re'a0 :o ni%am %mio #;initi0 :o im je &o%l#5ilo kao doka'0 B 7tjeli bi%mo 4a% #&itati ne bi%te li mogli ne=to #;initi 'a grad (a3or% i 'a cijel# &okrajin# Lot0 *ama je &otreban k#lt#rni centar+ % ka'ali=tem i kinematogra$ima+ d4oranom 'a koncerte 000 A mi%lili %mo da bi%te 4i mo5da mogli i%&o%lo4ati i'gradnj# t4ornica # na=oj &okrajini00 0 .. Stajao %am+ ot4orene g#bice i ne %34a6aj#6i ama ba= ni=ta &od milim bogom+ tako da %am %e 4e6 &o;eo o%je6ati ra%tje%kobljen i &rimiren+ 'ato =to ni=ta na %4ijet# nije tako %tra=no kao %34a6anje0 B Vidjet 6emo B reko30 Prije %4ega+ nije trebalo &rot#rje;iti+ to je &r4o &ra4ilo &%i3ijatrije0 B Lot je &rili;no %iroma=na 'emlja+ kao =to 'acijelo 'nate+ a i'gradnjom t4ornica i ot4aranjem radni3 mje%ta 000 S#kao %am brk0 Po;eo %am taj ra'go4or %matrati &o%4e &rirodnim0 B !a+ ali &o%toji &roblem 'aga<enja B reko30 B Problem 'aga<enja jedini je ra'log =to jo= ni%am &ri%t#&io i'gradnji t4ornica # Lot#0 Ra'mi=ljao %am o elektronici+ mo5da o t4ornici or#5ja 000 "%je6ao %am %e kao m#3a na go4n#0 Bio %am milijarder+ a ni=ta na %4ijet# nije tako ra'li;ito od mene i tako daleko meni %amom kao =to je milijarder0 Bio %am dobar+ nema =to0 I'migoljio %am im0 Pon#dio %am i3 cigarama koje :onton Maco#te &otajice dola'i &o&#=iti # mojoj %obi+ kad 4r=i %4oj# k#r# de'intok%ikacije0 Oalio %am =to %e nala'i na Mallorci0 :aj gad nije nikad ni na jedan jedini tren#tak &o4jero4ao da bi3 ja mogao ne=to &o%tati # 5i4ot#0 Po'elenio bi od bije%a da me 4idi kako &ri%t#&am &odi'anj# t4ornica # Lot#0 *a%t#&ila je ti=ina0 Ra'mi=ljao %am0 Po%tao %am dobro;initelj &okrajine Lot000 A &o%lije+ trebalo je %amo na%ta4iti0 Pr4i mini%tar0 *e to+ to nije ni=ta0 Pred%jednik Re&#blike0 Kralj )ranc#%ke ni%am mogao &o%tati+ 'ato =to to ne bi bilo kon%tit#cionalno0 Po4jerio bi3 Pinoc3et# djelokr#g 5i4ota+ a Sol5eni2 .E cin# armije i atom%ke bombe+ 'a obran# Ja&ada0 Sig#ran %am da bi %4i bili #' mene+ kom#ni%ti i o%tali0 Po%tojao je %amo jedan jedini &roblem koji me je &o;eo m#;iti: Ara&i i I'rael+ 'bog nji3o4a 'ajedni;kog &rograma0 Po;eo %am %e &re'noja4ati golemim gra=kama 'noja+ 'ato =to+ kao &red%jednik Re&#blike i 'nameniti )ranc#'+ 4i=e ni%am mogao i'bjega4ati %4oje neodgo4orno%ti0 B *e mog# rije=iti %4e odjednom B reko3 im o'2blijno0 B Mo5da bi %e moglo &o;eti % (entrom 'a k#lt#r# B nado4e5e &odna;elnik gra0 B A &o%lije t4ornice0 :ako bi bilo mnogo di%kretnije+ mi%lim o4im redom+ %a %tano4i=ta 'aga<enja0 B :o 6emo jo= 4idjeti000 Ali morat 6ete %e &o'aba4iti onom %4ojom go4narijom od bolnice0 Klo&a je 'a blj#4anje0 B *ara4no0 Podna;elnik gra #lj#dno %e na%mije=io0 B Ra'#mije %e %amo &o %ebi da 6e 4a=a ek%celencija #'eti neka o4la=tenja+ kao =to je 4e6 &otrebno kad %e dola'i # dodir % kralje4ima &etroleja i kad %e 4e6 5elite 'a#'eti 'a na% 000 Kralj &etrolejaA Va=a ek%celencijaA *e %je6am %e+ ali nikad %e ne 'na0 Ja %am 'a koje=ta %&o%oban0 I'go4orio %am %amo+ onako+ &reko cigare+ >mmm?+ i &o&rimio 4a5no dr5anje0 B !obro da %am %e %jetio B re;e &odna;elnik gra B 'ad#5eni %mo da 4am i'ra'imo i%&rike kome%ara Paternela0 Kad je %4e %34atio+ &ao je # 4eoma te=k# ner4n# de&re%ij# 000 B :o je &o%4e &rirodno B reko30 B Kad ;o4jek %4e %34ati+ #4ijek &ada # te=k# ner4n# de&re%ij#0 :o dola'i od l#cidno%ti0 .B "n i%&r4a nije %34atio 4a=# legitimn# 5elj# da %a;#4ate anonimno%t0 B Podni&o=to ne 5elim biti identi$iciran B reko30 B :o bi mi 5i4ot #;inilo nemog#6im0 B Pa nara4no+ nara4no0 Ali 4i %te imali &o%la % jednim &rili;no $r#%triranim ;o4jekom+ koji je o%im toga &remje=ten i' Pari'a # (a3or%+ 'ato =to je 4elik ner4;ik0 Imeno4ali %# ga na &olo5aj # (a3or% 'ato da ga %mire0 Ali on je i&ak %a4je%tan &olicajac0 Vi %te na njega o%ta4ili %na5an dojam0 Po%lije 4a=eg %#%reta &ro#;a4ao je 4a= do%je % i'#'etnom &a5njom0 *ije #o&6e mogao %34atiti 'a=to %te %e

tr#dili 'atajili %4oje &ra4o ime i na'i4ali %e Pa4lo4i26em0 Jadr3tao %am0 *e mog# &odnijeti %4oje &ra4o ime0 "dma3 %e o%jetim &riklijc=tcnim0 "&re'0 F#tio %am0 B *a=a je &okrajina 4eoma &ono%na =to ima go%ta tak4e marke B re;e 'amjenik0 B Bit 6emo 4eoma 'a34alni 4a=oj ek%celenciji 'a %4e =to %e #do%toji #;initi 'a &okrajin# Lot i mi 4am obe6a4amo da 6emo &o=to4ati 4a= inkognito0 Mi 6emo %e &obrin#ti 'a kome%ara Paternela+ on 6e 'a;e&iti g#bic#0 Ra%&itao %e # centralnoj kartoteci i &ro4jerio je da je 4a=e &ra4o ime Pa3le4i0 *ara4no+ radi %e mo5da # &ogre=noj tran%kri&ciji 000 B *e radi %e ni o kak4oj &ogre=noj tran%kri&ciji+ to je kle4eta0 Ja %e ne 'o4em Pa3le4i+ bogara m# 000 B *ara4no+ nara4no 000 B Rekao %am onima tamo+ # Pari'#+ kad %# me &r4i &#t i%&iti4ali % te%to4ima i %4e te $rke+ %amo to da %am Pol#5ido40 *e &ori;em %4oje &orijeklo+ %a2 EI mo &od#'imam &otrebne mjere %ig#rno%ti 'a #b#d#6e0 *ije i%tina da %e moj otac '4ao Le4i0 Moj otac nije bio Oido4+ to %# in%in#acije0 !e%et %am im &#ta &ono4io da ni%am Le4i+ da mi je 4e6 &#n k#$er tog %ranja0 rlao %am na njega: >A 4i meni %talno Le4i+ &a Le4iD? a oni %# to 4jerojatno tran%kribirali kao Pa3le4i0 Ali ja %am Pa4lo4i6+ #o%talom+ 4i=e %e ne 'o4em ni tako0 Bili %# ra'#4jereni0 Ra'#mjeli %mo %e0 B Mo5ete ra;#nati na na=# di%krecij#0 Ali kad je kome%ar Paternel %34atio da je 4rije<ao ro<aka njego4og 4eli;an%t4a iran%kog =a3a+ koji je anonimno 5i4io # (aniac2d#2(a#%%e#+ 'a&ao je # kri'# %tra3o4ite ner4ne de&re%ije i 000 Stao %am jednim %kokom na noge0 Ja imam %4oj# #%ran# ;a%t0 7o6# re6i+ ne do&#=tam da mi #%er# ;a%t0 Sranje+ 3o6# re6i da je moja ;a%t i&ak #%rana0 B 7##############000 Jo= %e nikad # !an%koj nije ;#o taka4 #rlik lj#d%ke &atnje0 B Ja ni%am Pa3le4iD Ja nemam blage 4e'e % Iran%kim =a3omD Ja ni%am iran%ki =a3+ ni i'bli'a ni i'dalekaD Ja %am mo5da #daren+ ali iran%ki =a3 ni # kom %l#;aj# ni%am jaD "ti=li %# ra'#4jereni+ na 4r=cima &r%tij#+ i' &o=to4anja &rema mojoj anonimno%ti0 Jo= %am koji tren#tak #rlao+ 'ato =to %am o%je6ao &otreb# da %am %ebe #4jerim # to da ni%am iran%ki =a30 / P%e#do E, *ije mi #%&jelo0 Ja %am+ &ored %4ega+ i iran%ki =a30 Ajar %e ra'gmi'ao # %4im %mjero4ima i &ok#=a4ao &ro6i kro' 'ido4e0 'eli %mo nekoliko ka&i tinkt#re 4alerijane+ Annie i ja+ da ga &o=tedimo od &atnje0 :inkt#ra 4alerijana je #mir#j#6e %red%t4o koje %e &ro&i%i4alo o%jetlji4im d#=ama # de4etnae%tom %tolje6#+ dok jo= nije bilo ra4note5e na%ilja0 EK :e be'o;ne %#mnje &red%ta4nika Lota na moj ra;#n+ te moji 'aobila'ni+ ne#34atlji4i odgo4ori+ a i to =to nikako ni%am 3tio &ri'nati %4oj &ra4i identitet+ koji %# oni+ %#de6i &rema nji3o4im ironi;nim o%mije%ima+ i&ak o;ito najn#=ili+ bacili %# me i%te no6i # &atnje &rob#<ene %a4je%ti0 Bila %# d4a %ata #j#tro kad %am %4e odjednom %34atio+ =to je #4ijek najgore0 Sko;io %am do tele$ona i &rob#dio doktora (3ri%tian%%ena0 B !oktore+ to je %ramota0 Sad 'nam ra'log %4i3 %4oji3 na%tojanja da i'bjegnem %4oj identitet+ ra'log %4i3 %4oji3 'ebnja i #=ora4anja od %tra3a+ %4oje kri4nje i odbijanja na%ljedno%ti0 Ja %am Oido4+ doktore+ odatle i mr5nja &rema %amom %ebi i ra%i'am &rema %amom %ebi0 "datle+ od karike do karike+ lan;ano i%tra5i4anje identiteta koji ni%# %4ijet# dali Kri%ta i ne i'la5# %e dakle &rogon# i 'lobnoj mr5nji kr=6ana+ koji nam ne o&ra=taj# to =to %mo im na2 &rtili na le<a I%#%a %a %4im njego4im 'a3tje4ima+ moralom+ &o=tenjem+ blago=6#+ brat%t4om i &okor2no=6#+ =to im %4e to name6e0 *ije to 'ato =to %am drkao+ nego 'ato =to %am Oido4D B *emojte mi %e t# %ad #%red no6i &ro%era4atiD B 'ijao je doktor (3ri%tian%%en na 3ebrej%kom+ jer je &lima 'ebnje koja me je &onijela gomilala &roti4 mene &retke &o &orijekl# i neobori4e doka'e+ 'ajedno % I'raelom koji je bacio # na&ad na mene %4oje i%t#rene odrede+ 'ad#5ene 'a o&ora4ak+ tako

da 4i=e nije bilo ni jednog jedinog Oido4a na 'emlji koji ne bi o%je6ao da ga i%tina i &ri&adno%t #gro5a4aj#0 B *emojte %e &ro%era4ati+ Pa4lo4i6#+ ime %a%4im j#go%la4en%ko+ &r#5am 4am ne;#4ene olak=ice da bi%te mogli 5i4jeti # Ko&en3agen#+ na tro=ak %4og :on2tona+ ali ako me &o;nete b#diti # d4a %ata #j#tro da bi%te mi &r#5ili doka'e o %4ojoj l#cidno%ti+ &rogla%it 6# 4a% tjele%no i d#=e4no 'dra4im &a b#dite # i%toj ne4olji kao i %a4 o%tali %4ijet0 :o =to i dalje drkate # mrak# da bi%te obe=;a%tili ma%t#rbacij#+ &rebac#j#6i kri4nj# na njena le<a+ to je # red#+ do5i4jela je ma%t#rbacija i gori3 %t4ari+ ona je na#;ena na dijalektik#0 Ali o%ta4ite na mir# Oido4e+ mi+ !anci+ % kraljem Kri%tijanom na ;el#+ %&a%ili %mo %4e %4oje Oido4e 'a 4rijeme 7iltera0 *e &ok#=a4ajte #&letati Oido4e # %4oja %red%t4a 'a o&%tanak0 Imate &ra4o =to %e %tidite %4og &orijekla+ ali 'ametak+ 'ametak %e #%&inje dalje od Abra3ama+ i jo= nikad # 5i4ot# ni%am 4idio jednog ;o4je;#ljka koji bi bio tako bli'# i%kon%kom 'ametk# kao =to %te 4i0 *ikad # tom &ogled# ni%am 4idio ni=ta tako a#tenti;no0 Jido4i %# &ok#=a4ali &o%ti6i to da i3 anti%e2 EP miti %tolje6ima &rogla%e i #t4rde kao nelj#de+ ali ni%# #%&jeli+ &o%tigli %# jedino I'rael+ a ne &o%toji ni=ta tako lj#d%ki i tako &ri4idno kao =to je I'rael+ %tari moj+ nacija do%tojna tog imena+ ne &o%toji &ora'niji doka' lj#d%kog karaktera nego =to je jedna nacija+ dragi moj mali #da4e+ koji nema roda+ moj dragi obo5a4ani k#gli;ni le5aj#+ &e&eljaro+ &ero+ a%&arag#%e i o%tala 5ila4ljenja kako bi%te %e o&ora4ili 000 B Oi4jela )ranc#%kaD B #rlao %am+ jer ni%am 3tio da %e o%je6am o%amljen # %tid#0 B Re6i 6# 4am jo= ne=to0 Vi %te i'me<# %4i3 #bogi3 d#=a najra%i%ti;kija %4inja koj# %am ikad lije;io od l#cidno%ti+ i to 4am dono%i d4ije milijarde mali3 &roblema0 Preob#cite %e0 Vi=e ne6ete mo6i i'igra4ati %4oj &%e#do2&%e#do: odaje 4a% odijelo0 I %&#%ti %l#=alic#0 Rekao %am Annie be'bojnim gla%om+ be' il#'ija: B Ka5e da %am normalan0 B !obro+ ali b#d#6i da normalan ;o4jek nije # %4em# normalan000 B Ali on 4i=e ne 5eli %#ra<i4ati0 Annie je k6i Lota+ ne&o%redna korjenika+ ima tren#taka kad je to 'na #34atiti+ &a onda odbija borb# do kraja i &o&#=ta &red %4ojim ra'boritim &orijeklom0 B Jna=+ Pa#le+ mo5da bi%mo %e morali %rediti B re;e ona0 B Sa d4ije obja4ljene knjige+ mo5da bi%mo od toga mogli 5i4jeti+ #' &red#jam i'da4a;a+ # (aniac#0 :amo ne treba mnogo no4ca0 Sa ti%#6# &et%to $ranaka na mje%ec+ #troje+ mogli bi%mo i'dr2 EM0 5ati # (a#%%e#0 *ije &otrebno da oboli= jedino 'ato da bi na&i%ao tre6# knjig# 000 A+ o%im toga+ be'nadno%t nam je tako<er 4e6 &r#5ila %4e =to je mogla B re;e ona0 :o je i%tina+ &omi%li30 A kad bi3 &ok#=ao % nadomA *e+ ne &ri%tajem na to da %e %tro4alim # banalno%t0 :o ;ini %amo r#lja0 E/ Ali nada me je i dalje m#;ila+ ona 'ato i &o%toji+ no6# ni%am mogao ni oka %klo&iti0 I 4e6 %#tra+ kao namjerno+ dobio %am 'nak0 Bilo je to # 7erald :rib#ne#0 Imam ga o4dje+ %4atko ga mo5e 4idjeti0 I' 'oolo=kog 4rta # Miinc3en# &objegao je 4#k a &rona=la ga je neka %tara go%&o<a+ na ;et4rtoj %tranici0 Kad %# %tigli &olicij%ki odredi+ %tara je go%&o<a gladila 4#ka &o gla4i+ a on je njoj li'ao r#k#0 *i # =to ni%am %ig#ran+ ali 4#ko4i %# mo5da na &#t# da e4ol#iraj# # &o'iti4nom %mi%l#0 A i %tare go%&o<e0 Ili je to mo5da bila %tara dje4ojkaA 1e%to #&ra4o %tare dje4ojke nala'e i'g#bljene %t4ari0 *e 4jer#jem # i=;e'n#6e 'ajednice0 Me<# rije;ima &o%toje i'rodi+ %4e %# one &o%tale 3i%torij%ke+ a i'ra' >grijati g#j# # njedrima? be' %#mnje nikad ne6e 'na;iti da 6e 4am ona &o%lije toga i'ra'iti 'a2 E. 34alno%t0 Lj#ba4 je %amo rije; koja '4#;i lje&=e nego dr#ge0 :e i%te 4e;eri imali %mo Al4ette i ja d#gotrajni tajni %a%tanak0 *i%am 4am jo= rije;ima o&i%ao

Al4ett#+ ali 5elim je %a;#4ati i bojim %e da mi je ne od4ed#0 I'ja4it 6# 4am %amo o4o: Al4ette ima o;i # kojima kao da jo= #4ijek %ja &r4i &ogled0 B Bilo bi mo5da bolje %4e na&#%titi+ Pa#le0 Pre%tani #rlati+ on nema #=i0 *ije o4dje0 *e &o%toji0 *e6e do6i da te dokraj;i+ ne6e do6i da te i'4#;e i' &ro&a%ti0 :4orca nema0 !akle+ bilo kako bilo+ treba %am %ebe &ri34atiti+ mi t# ne mo5emo ni=ta0 Fto4i=e+ mogao bi na6i nek# =ljag#+ ne ba= %a%4im be'nadn#: kao b#=a; karata na nekom kolod4or# 'a odla%ke0 Bolni;arka+ )roken *orden B dobro %e %je6am B 4odila je # jednom k#t# bilje=ke0 "ni to #4ijek ;ine kad mi Al4ette ne=to go4ori0 B A o%im toga &o%toji jo= i jedan dr#gi na;in da %e i'4#;emo i' %4ega toga0 :reba na6i dobar &o;etak+ to je %4e0 B Kaka4 &o;etakA Jametak je #4ijek jedan te i%ti0 I' toga %e ne mo5e i'a6i+ Al4ette+ 'ato =to ;o4jek odatle &otje;e0 :rebalo bi &romijeniti 'ametak0 Jnam: # Americi im je #%&jelo da %t4ore #mjetnog genija+ ali on 6e od na% mo5da dign#ti r#ke i 'aintere%irati %e 'a marelice0 Fta 'na=0 *e 'nam 'a=to bi do=ao da nam done%e &oklon0 "n 6e oti6i nekamo dr#gamo+ da &okloni ro<enje nekom dr#gom+ a mi+ mi %mo o4dje0 !akleA Bio je t# i magneto$on0 4ijek &o%ta4ljaj# magneto$on kad ra'mi=ljam0 "ni to na'i4aj# mojim >delirijem?0 A ja+ ja to na'i4am =&ij#na5om0 Fto4i=e+ 'anima me ne &la6a li nji3 :onton Maco#te+ EE kako bi mi #krao moje ideje0 A &o%lije 6e &o%4#da ra%tr#biti da je on %&a%io %4ijet0 B !akle+ treba i'4r=iti &rirodn# %elekcij#+ Ale9e+ Kao 'a &lemenito 4o6e0 :reba &r#5iti =an%# ;i%to6i0 B Mi%li= na nekog odre<enogA B Mogli bi%mo %&ariti d4ije ne#%&oredi4e d#=e4ne lje&ote i &o6i od toga0 :o bi bio &o;etak0 B Koga+ na &rimjerA Al8ette mi dobaci %la4odobitan &ogled0 B *jego4# %4eto%t &a&# i njego4# %4eto%t Sol25enicina0 Po;eo %am ra'mi=ljati0 Ajar je #&ra4o &#'ao+ &ok#=a4aj#6i %e %akriti i%&od &ro%tira;a+ 'ato =to je bio &ra4i 4jernik0 "%je6ao je tak4# trt# =to je 4jernik+ jo= #4ijek+ na%#&rot i #%&rko%+ da je &ro%tirka &roblijedjela od %tra3a0 B Sl#=aj+ Al8ette+ ne mo5emo %&ariti &a&# %a Sol25enicinom+ ni d#3o4no ni bilo kako dr#ga;ije0 :o ne do&#=ta &riroda0 Pok#=ati cije&iti &a&# na Sol25enicina+ ili obrn#to+ radi ;i%to6e i ro<enja+ to je te3ni;ki mo5da mog#6e+ ali 6e do4e%ti jedino do %like d#3a0 Bolni;arka je 4odila %teno2bilje=ke+ da me %krati0 B Jadni moj Mimile+ ti jo= #4ijek 4jer#je= da %# d4a i d4a ;etiri0 :o nije to;no0 !4a i d4a %# &%e#do+ %#kri4ci nad %#kri4cima+ oni %e &ra4e da %# ;etiri+ &o 4i=em nalog#0 "ni &o=t#j# &ri4id+ ali mi ni%mo d#5ni000 %trajala je0 Branila je %4oj# mi%ao0 Rekao %am ne0 Ja%no i gla%no0 Ba= me briga 'a bolni;ark#0 B Slo5enicin nema jajnike i &a&a ga ne mo5e o&loditi+ a ni obrn#to+ to je l#do0 EKraji;kom oka gledao %am bolni;ark#+ 5elio %am joj %e %4idjeti0 B A &o4r3 toga+ Sol5enicin i &a&a ra'li;ite %# 4jere0 Po%4a<at 6e %e 'bog 4jere+ koja 6e im %e roditi+ ;ak ako %e to ;#do i dogodi0 B Ali =to da radimo+ Pa#leA "4ako 4i=e dalje ne ide+ o4o je i%#4i=e lije&o0 :onton# 6e do'logrditi da &la6a klinik#+ a (3ri%tian%%en 6e &rije ili &o%lije odbiti %#radnj#0 *e mo5e= 4i=e d#go ote'ati da b#de= dijagno%ticiran+ #4jeti da netko b#de &rogla=en #darenim &o%taj# i' dana # dan %4e te5i+ 'bog in$lacije0 B Vjer#j mi+ Al8ette0 Ja 6# # tome #%&jeti0 Ja 6# im doi%ta 'bri%ati+ od4e%t 6# te daleko+ bit 6emo ne&o4rati4i+ bit 6emo kona;ni000 Magneto$on je %nimao+ cajkani %# '4rndali+ bolni;arka je imala elektron%ko oko+ go%&o<a Z4onne Bab8 jo= je #4ijek ;ekala # 3otel#+ ja %am %e #%red no6i na=ao 'ra;nim &#tem # Pari'#+ %ta4io %am 7e2loi%# # ja4n# k#6# # Jlatnoj ka&i+ da ne i%&adnem ra%i%t # o;ima Sje4eroa$rikanaca0 Oelio %am 'nati kako 6e ona i%kori%titi moj# od%#tno%t0 Primila me go%&o<a !ora+ &ot4r<ena P!L+ i

oba4ije%tila me da je 7eloi%i bolje+ da &rima+ kao i d4ije dr#ge antira2%i%tkinje # #%tano4i+ &o ;etrde%et m#=terija na dan+ ali da je #34atila bole%t+ cajkanc+ 'bog &oja4e #=ij# # Pari'#+ &o no4inama0 *a=ao %am 7eloi%# #i%tin# # &#noj $ormi+ &o;ela mi je go4oriti o %atelitima22=&ij#nima koji na% ne&re%tance nadlije6# i %nimaj# %4e na=e mi%li 'a (IA i KLB+ ali odjednom ti3o krikne+ i =to mi%lite+ =to %am #gledaoA (ajkana kako %e i'4la;i i' njena 5en%kog organa+ kamo %e #4#kao da na&ra4i &rekr=aj0 !r#ga dje4ojka+ *ora+ tako<er %e cijelo 4rijeme ;e=kala+ to j# je gri'lo+ 'ato =to %# -I joj %e cajkani+ da %e na<# # bli'ini radili=ta+ #34atili 'a m#$0 Bilo i3 je koji %# &#'ali &o 'ido4ima+ ali ni=ta %e nije moglo #;initi da %e de'in$iciraj#+ 'ato =to %e ne de'in$iciraj# cajkani+ nego &ro%tit#tke0 Bila je t# ;ak i jedna dje4ojka+ Lola+ koja je imala d4a %lomljena boka # ko=ari 'a %alat#+ bila je naime godina 5ene0 Bio je t# i jedan cajkan+ golem+ goro%ta%an+ %jedio je na %o$i+ # &#noj o&remi+ bio %e i'#o i %kri4ao je bademe # ci&ele+ dok %am ja ;#o neko cij#kanje+ orija=ki redar 'a4iri # %4oj# ci&el#+ i =to mi%lite+ =to je #gledaoA !r#gog cajkana+ %a%4im ma2leckoga+ koji je &ok#=ao da ga &okrade+ %&#%tio %e %a %tro&a # ci&el# i 'amalo da %e nije %mr%kao0 "rija=ki ga je redar &ok#&io+ malo ga i'grdio+ tek onako+ reda radi+ %ta4io ga # d5e& i onda %# oti=li+ &o=to %# me na'4ali &aranoikom+ 'ato =to &aranoici ne &o%toje0 !oktor (3ri%tian%%en mi ka5e da imam no4# kri'# realno%ti+ &ra6en# # tak4im %l#;aje4ima normalnom 'ebnjom0 Sa4jeto4ao mi je da odgodim %a%tanak % go%&o<om Z4onne Bab80 :onton Maco#te o4la%tio me da &rod#5im %4oj bora4ak # Ko&en3agen# koliko b#de &otrebno+ be' ob'ira na to koliko 6e %tajati0 Jnao %am da to ne ;ini radi mene+ nego 'bog #%&omene na moj# majk#+ tako da m# ni=ta ni%am d#go4ao0 Imao %am i lako &rimjetlji4i3 kronolo=ki3 &ote=ko6a+ 4ra6ao %am %e #natrag %4e do bog#mil%ke djece koj# %# onomad ra'mr%ka4ali o 'ido4e Albija+ i do %4i3 &okolja ne4ine dje;ice koji %# %e 4e6 &o%4#da 4#kli i 4i=e ne mog# &o%l#5iti 'a %t4aranje i'4ornog djela0 -, !an%koj %# elektro=oko4i kao tretman %t4arno%ti 4e6 bili na&#=teni+ &a %# mi jedno%ta4no &ro&i%ali di4ne do'e ne#role&tika0 Bojao %am %e dobermana # 4rt#+ koji %# o&a%ni+ ;ak i me<# &i%ma0 S4ijet je o;eki4ao+ 'adr5a4=i da3 koji 4i=e nije do&irao do mene+ di%ao %am dakle bolje+ i 4i=e ni%am imao nikak4i3 4ije%ti o go%&o<i Z4onne Bab80 "dobreno mi je da na&#%tim klinik# na jedan %at %4akog &rije&odne4a+ i to %am i%kori=ta4ao tako da %koknem do Barcelone i anga5irani %e # internacionalne brigade+ ali kad %am %tigao onamo+ do5i4io %am =ok 'ato =to %# neodgo4orni elementi na groblj# jednog %amo%tana i%ko&ali i' 'emlje m#mije redo4nica i 4o'ikali i3 na karne4al%kim kolima+ radi demi%ti$ikacije atei'ma0 :aka4 me %e do;ek dojmio do te mjere neo;eki4anim da %am &o;eo #rlati i trkom %e 4ratio # klinik#0 Jo= %am #4ijek bio 5rt4a %4oji3 3#mani%ti;ki3 na%tojanja+ goje6i nad# # ro<enje i o%je6aj#6i #5a% &red 'ametkom0 S4akog %am j#tra %lao # Sjedinjene !r5a4e+ &ro$e%or# [all#+ i%tra5i4a;# koji je %t4orio #mjetni gen+ 'ajam;eno be' &orijekla+ telegram+ koji ni%am oda=ilja;+ tra5e6i od #;enjaka no4o%ti o njego4# =ti6enik#0 !oktor (3ri%tian%%en 4ratio me na 3alo&eridol+ a moje 3al#cinacije ni%# dod#=e &re%tale+ ali %# &o&rimile 'a %4e 'ajedno manje m#;an oblik0 "dobreno mi je da %i &riredim koncert =to ga je i'4odio k4artet i' MYrUa+ i # &o;etk# %e %4e od4ijalo -K kako treba+ ali negdje &rema %redini &rimijetio %am da 4iolon;elo nao;igled ra%te %4e dok odjednom nije &r%n#lo te i' njega i'i<e ;o&or mali3 mandolina+ a %am bog 'na 'a=to ne ;o&or mali3 4iolon;ela+ kao =to bi tra5ila logika+ i koje %# jednako 4ikale: >:ata+ # &omo6+ ja ne 5elim i'i6i na %4ijet+ # &omo6D?+ a onda %e &o %obi ra'letio ;o&or cajkana % &endrecima te %e 'gomilao oko mene+ &a %am &o;eo #rlati od %tra3a+ 'ato =to imam neke %t4ari na d#=i+ &arkirao %am naime kola na 'abranjen# mje%t#0 -N Bio %am dakle # tak4# %tanj# kad %e # Ko&en3agen# &oja4io :onton Maco#te0 "ba4ije%tili %# ga da

%e moje %tanje &ogor=alo i do=ao je %amo da me 4idi0 !jelo4ao je mnogo %tarije i mnogo od%#tnije nego &ro=li &#t0 Jo= %li;niji %amom %ebi0 Sjeo je &ored mene+ % cigarom me<# '#bima+ ne %kidaj#6i ;ak ni =e=ir+ ni ogrta;+ kao =to je &onekad ;inio ;ak i kod %ebe+ # %4om %tan#+ mo5da 'ato da %e #4jeri+ da %am %ebi doka5e kako je kod k#6e %amo onako+ # &rola'#0 B *ije ba= najbolje+ aA B Stra=no mi je 5ao =to te %tojim toliko lo4e0 B *ema 4e'e0 !jelo4ao je i%kreno0 Ro<eni gl#mac0 B 1ini %e da %i 'a4r=io no4# knjig#0 B Sranje0 B :i %i 4eoma talentiran0 B :o je %ig#rno na%ljedno0 Si%ao je cigar#0 -P B !obio %i %jajn# kritik#0 B *i%am je dobio ja+ nego moja %alatara0 1o4jek mo5e biti &ra4o <#bre+ a &i%ati %jajne knjige0 *ije %e ni namr=tio0 *emog#6+ dalek+ onaka4 kaka4 je%t+ &o%lije toliko 4remena+ i to ga nije #&la=ilo0 "n %e %redio0 B 000 koliko &#ta kr4arim+ ali to je %amo 'ato =to %e lako o'lje<#jem kad &i=em0 B Pri'najem da mi %e ;e%to %te'alo grlo dok %am ;itao t4oj# knjig# 000 B *ara4no+ radi %e o #da4#0 B Ja go4orim o no4oj0 B Mi%li= da 6e me 000 otkritiA B Pa ondaA *e 4idim 'a=to %e %tidi=0 *i%mo 4i=e # %rednjem 4ijek#0 Mi %mo i%te kr4i+ ti i ja0 *a tren#tak %am o%jetio tra;ak nade0 Ali on ne6e ni=ta &ri'nati0 Boli njega klinac 'a odgo4orno%t0 B A to 'na;iA B I%ti &raroditelji+ % maj;ine %trane0 I &ogledaj mene0 B Kak4a mi kori%t od toga da te gledamA !o%ta %i %e =minkao na tele4i'iji0 *a%mijao %e0 B Eto 4idi=+ lije&o %am ti rekao da %i l#cidan i o=tro#man000 *e 'nam 'a=to %am ga ;ita4o 4rijeme ka5nja4ao0 Mo5da 'ato =to %e #i%tin# treba 'ado4oljiti %a &%e#2do2&%e#do0 Pra4i kri4ac odlik#je %e %4ojom od%#t2no=6#0 !akle+ tra5i %e jedan mnogo &ri%t#&a;niji0 B A %ada+ :ontone+ reci: >*akon %4ega =to %am #;inio 'a tebe 000? B *i=ta ja ni%am #;inio 'a tebe0 Ako %am =to #;inio+ #;inio %am to 'a t4oj# majk#000 -M Sti%n#o %am =ake0 I'mota4ao %e+ gad jedanD Ali dr5e6i %e+ ra'borito+ na od%tojanj#+ i'4an ok4ira lj#ba4i0 Kona;no+ o4o je 4rijeme &o%rednika0 Mi%lim da bi mi bio mnogo manje &otreban da %am 4jernik0 Mogao bi3 nekoga dr#goga ka5nja4ati0 Bio %am %ig#ran da %# %&a4ali 'ajedno0 B :i meni ni=ta ne d#g#je=0 %tao je+ mornar%ki2&la4 ogrta;+ %i4 =e=ir0 B *ikad ni=ta ni%am #;inio 'a tebe B &ono4i on+ ironi;no+ do kraja d4o%mi%leno+ kao #4ijek0 :o nije bila i%tina0 St#dij # 7ar4ard#+ k#6ica # Lot#+ &onekad lo4a000 I%&rika m# je bila to =to mi nije %#4i=e &omagao # tome da &o%tanem ja0 Jedne 4e;eri+ # Pari'#+ #%&eo %e k meni da me &o%jeti0 Imao %am 4e6 d4ade%et i %edam godina i #rlao %am na %4a #%ta0 S4e %am &rebaci4ao na dr#=t4o0 *i%am &rogonio %am %ebe: dr#=t4o je mene &rogonilo0 Mi%lio %am tako &rekin#ti % tim da %e o%je6am genet%ki+ ata4i%ti;ki+ &%i3olo=ki: &o%tajao %am %ociolo=ki0 Ali b#d#6i da %am ne%&o%oban nano%iti 'lo ;ak i kla%nom ne&rijatelj#+ ni%am bio %&o%oban ni 'a =to0 Samo %am galamio0 :onton Maco#te oti=ao je # ono 4rijeme # Am%terdam i 4ratio %e odande % &rir#;nikom: >Kako &roi'4oditi bombe # k#6noj radino%ti % &rijeko &otrebnim &redmetima?+ ili tako ne=to0 %&eo %e

dakle k meni B # %4oj %tan B na =e%ti kat0 %t#&io mi je d4ije %l#5in%ke %obe # 4rijeme moje 5enidbe % Annie+ kad %mo do=li # Pari'+ # mojoj d4ade%etoj godini0 Bacio je na moj kre4et nek# k#&#%ar#0 B E4o+ #'mi o4aj &rir#;nik0 Proi'4odi bombe0 Bacaj i30 bijaj0 Ra'araj0 !igni %4e # 'rak+ tako 6e= -/ doka'ati da 'ai%ta 4jer#je= # ono =to go4ori=0 Ali+ #;ini ne=toD Ja ime bo5je+ &re%tani %e ra'metatiD 1#o %am kako dolje # klini;kom 4rt# laje bernar2dinac0 <e bolni;ar i dade mi da &rog#tam %4og =takora 'a &et %ati0 :onton Maco#te 4e6 je #34atio r#kom 'a k4ak# na 4ratima0 !o=ao je da mi &r#5i ne=to malo lj#d%ke to&line+ to je ;injenica0 B 1ekaj0 7tio bi3 te ne=to 'amoliti0 B A =toA B ;ini ne=to+ meni 'a lj#ba40 :ak4e rije;i % moji3 #%ana jo= nikad nije ;#o0 I'gledao je #'nemiren0 St4arno %am bio # lo=em %tanj#0 B Pa#le+ ti 'na= da ja tebe jako 4olim0 Ali neka ge%ta lj#ba4i+ 'na= 000 B Le%ta lj#ba4i+ to je #4ijek mnogo 4i=e od %4ake dr#ge ge%te0 Jednom &rilikom rekao mi je: >Mi+ &o majci+ &o2tje;emo od obitelji 4eliki3 r#%ki3 3i%terika?0 Ali meni je to bilo %4ejedno0 Jnao %am da o%je6a &rema meni &otajn# nje5no%t0 !r#ga;ije nije moglo ni biti0 B 7tio bi3 da %4ojom r#kom &re&i=e= &o;etak mog Mome0 Po;etak+ &orijeklo0 Lene'# djela 000 Rekao je+ 4eoma mirno+ kao da ta &omi%ao 4i=e nije ba= tako l#da: B *e mog# to #;initi+ mali moj0 B Jo= #4ijek &ori;e=A Slegn#o je ramenima+ % r#kama # d5e&#0 B Ja nemam =to &oricati0 Ali imam %ina+ a to ni%i ti0 B *ekoliko %tranica ob'ira+ &r4o &ogla4lje+ to ba= nije mnogo 000 . P%e#do -. B *e 5elim o3rabri4ati t4oje $anta'magorije+ mali mojD A % dr#ge %trane+ ni%am #o&6e %ig#ran da %e tebi ne $#6ka 'a mene0 B Samo &r4o &ogla4lje0 Porijeklo onoga =to je%am+ onoga =to me m#;i0 B *e dola'i # ob'ir0 :o je morbidno0 tri %ata #j#tro bio %am na reanimaciji0 Prog#tao %am t#b# tetroma'ina0 Pre&i%ao je cijeli &o;etak # jedn# crn# bilje5nic#0 Ali #;inio je to na tra5enje doktora (3ri%tian%2 %ena >radi njego4a %tanja?+ i >da %e ne o%jeti odba;enim?0 :o nije 'na;ilo ni=ta 4i=e0 :o nije bila ge%ta lj#ba4i+ to je bio dio &%i3ijatrij%ke njege koja mi %e &r#5ala0 -E Vi=e me ni%# &#=tali da odla'im # grad0 Ali %4akog j#tra =etao %am %e malim 4rtom+ bernardinac mi je li'ao r#k#+ 4i=e %e ni%am bojao dobermana: #%&rko% nji3o4# imen#+ dobermani %# i&ak %amo &%i0 Po%lije &odne bi3 &onekad %t#&io # Legij# %tranaca+ &ok#=a4aj#6i o;4r%n#ti0 :#r%koj %e dogodio &otre% &a %am &lakao od olak=anja+ 'ato =to je to bila &rirodna ne%re6a+ ja % tim ni%am imao nikak4e 4e'e0 Pro5i4io %am &o%ebno #5a%an tren#tak kad %# %tigli argentin%ki &olicajci da mi od%ijek# de%n# r#k# te &o#'dano #t4rde moj identitet+ % &omo6# oti%aka moji3 &r%tij#0 tok# #li;ni3 borbi bilo je toliko mrt4i3 da %# o%ta4ili tr#&la i 'ado4oljili %e %amo time da od%ijek# jedn# jedin# r#k# i odne%# je+ radi &ro4jere identiteta+ # gla4n# kartotek#0 Jacijelo %# oda4na %#mnjali da %am ja 'a;etnik %4ega toga0 Ali doktor (3ri%tian%%en im nije do&#2 -%tio da #<#+ 'ato =to %# &%i3ijatrij%ke klinike %4eti=ta i #5i4aj# %4e &o4la%tice ek%trateritorijalno%ti0 Progonjene o%obe jo= #4ijek mog# # njima na6i #to;i=te0 rnom je %je6anj# o%talo i mnogo gn#%ni3 #4reda i &or#ga0 1ilean%ka &oliti;ka &olicija #'ela je ime !I*A0 !ina je ime moje majke0

Radilo %e+ 'acijelo+ o igri %l#;aja i nije mi ni na kraj &ameti da #obra5a4am kako je Pinoc3eto4a &olicija i'abrala to ime jedino radi toga da mene m#;i0 "4om &rilikom %amo %&ominjem %t4arn# ;injenic# koja je ti%#6# &#ta citirana &o no4inama+ ali o%taje ne&obitno da %# tako na jedan ne&oreci4 na;in &omije=ali ime moje majke % okr#tno%tima i gn#%obama koje %# meni ne&odno%i4e0 Podno%im i3 %amo 'a34alj#j#6i kemij%kim &roi'4odima &r4e &omo6i koji dod#=e djel#j# %amo na mene i nemaj# nikaka4 #;inak na 1ile0 Ja4ili %# mi tele$onom &rijatelji na 4eoma 4i%okom &olo5aj# da %# &ok#=a4ali %a'4ati kon$erencij# na 4r3# kako bi me o%ta4ili na mir#0 Ali 4r3 je 'atajio0 Al4ette bi &onekad #tekla+ #makn#la djelo4anj# &riti%ka koji %# na nj# 4r=ile (0 I0 A0 i K0 L0 B0 I (0 I0 A0 i K0 L0 B0 bile %# %4#da i ne&re%tance %am ;#o '4rndanje cajkana0 Ja ni%am gl#&0 Jnam da %e okr#5#jem na=im $amo'nim markama da %e ne i'g#bim0 Jato =to je naj otro4ni ja 'ebnja ona koja nema imena: to je &rijetnja koja %e nikad ne o%loba<a # 'a&a'i4om #5a%#0 Srce %ka;e i' 'a%toja da j#rne # %#%ret onom najgorem i da %4e jednom 'a4r=i0 Ali ne&o'nato #'mi;e natra=ke i+ kako ga %lijedim+ tako moj #5a% ,II ra%te0 "&a%no%t %e ne 5eli imeno4ati ni na&#%titi od%#tno%t koj# %4aki &redmet &od4la;i %4ojom %##;e%2ni;kom ne&okretno=6#0 Moram dakle %4om be'imenom %tra3# &od %4ak# cijen# dati legitiman ra'log: dajem m# Pinoc3eto4# g#bic#+ gla4# &okolja+ &ra4im od njega %mrdlji4o tr#&lo &o%lije do neba 4a&ij#6e &atnje0 Potrebna mi je lj#d%ka &atnja0 "dre'ane r#ke+ K0 L0 B0 i (0 I0 A0 i crne r#=e4ine lete mi # &omo6 i %4e na=e $amo'ne marke o&ra4da4aj# moj #5a%0 "n 4i=e nije be'imen+ #'ima &ra4o ime0 :o je l#ka4=tina 3ijene koja %e 3rani &o'natim #5a%om+ da bi %manjila %4oj %tra30 Po%toji na&okon i 'akonito%t # mojoj 'ebnji+ ja %am od o4oga %4ijeta0 Fto4i=e+ &o;injem je ja%no 4idjeti+ &itati %e ne i'gra<#jemo li %4oje %i%teme okr#tno%ti 'ato da bi%mo &o%tali go%&odari %tra4e0 !a %e o%lobodimo %tra3a0 :rebalo bi %t4oriti %tanje ne;#4ene &olicij%ke %tra3o4lade koja bi &otjecala %amo od lj#d%ke r#ke0 :ada bi%mo o%je6ali olak=anje+ 'ato =to &o'najemo njene 'akone+ ra'loge+ rit#al+ &ra4ila &oni25a4anja i &rogona+ 'akon de3#mani'acije i &ot;inja24anja+ ja%no odre<ena %tanja m#;enja d#3a i tijela+ kako bi%mo i'bjegli %4e ono =to na% &oga<a be' &re%tanka i be' &ri%tanka+ %4ojom ne&o'nato=6# i %4ojom nei'o%ta4no=6#+ #4ijek %4e bli5om i &od4od2nijom+ da bi %4e to kona;no do=lo+ da bi %e dogodilo+ ;ak i &ro%la4ilo+ %a %ig#rno=6#0 Ko&rcam %e+ #rlam+ 'a'i4am # &omo6 le=e4e dobri3 %amaritanaca i 'lo;ine &r4e &omo6i0 "ni i%tjer#j# ne&o'nato+ oni imaj# lj#d%ko ime+ i dok gledamo nji3o4# %t4arn# o;i2gledno%t+ 'abora4ljam ono =to nije o4dje+ o4dje+ oko mene+ # %4oj %4ojoj 'a%tra=#j#6oj &rijetnji0 7tio bi3 &o4je=ati &o 'ido4ima &ortrete na=i3 4eliki3 &rogonilaca+ kako bi3 #4ijek imao &red o;i2 ,I, ma i'4ore %tra4e kojima bi %e ona mogla &ri&i%ati0 Pribio %am i'nad %4og kre4eta jedn# ikon#+ da to konkreti'iram0 "n %e naginje &rema meni i dodir#je mi 'nojem oro=eno ;elo0 B Pa dobro+ 'a=to to ne bi na&i%aoA B mrmlja0 B Bila bi =teta+ Ajar#+ da %e #4alj#je= # to %tanje a da i' toga ne i'4#;e= nekoliko %tranica 000 Ali on nije o4dje0 :o je %amo $otogra$ija koj# dr5im na no6nom ormari6#+ radi =to 4e6e 'lobe0 *a r#b# &ro'ora+ mali lj#bi;a%ti %atra&i naklj#kani kr4lj# g#g#ta4o %e cma;#0 1e%to %am &ored %ebe 'a&a5ao Annie+ ali 'nao %am da %e to &o no%iljkama bacaka %amo obi;na %4akod2ne4ica i &ok#=a4a me i'lije;iti0 "bi;na %e %4akod2ne4ica obje%ila o mene+ #34atila me 'a o;i+ 'a grlo+ 'a &o&#larni organ i %ilila me da &rog#tam %to &ede%et ka&i 3alo&eridola na dan da %&rije;i &ok#=aje bijega0 *ije #'micala ni &red kak4im 5rt4ama+ bacala je bombe i =e&irila %e na gomili le=e4a+ % l#lom me<# '#bima i % mitralje'om # =akama0 "bi;na %e %4akodne4ica '4ala Kala=niko4 i nije =tedjela %4oj# m#nicij#0 I%to je bilo i % mog#6no%tima bakteriolo=kog rata i #ni=tenjem o'on%kog 'a=titnog %loja+ kako bi %e olak=ao na&ad na "ca # cilj# #'ajamnog #ni=tenja0 Pa i&ak+ iako %am &otajice bio na;et+ kao i Plj#=;+ &rema dijagno'i %o4jet%ki3 &%i3ijatara+ ne&rijatelja SSSR2a+ >re$ormator%kim+ me%ijani%ti;kim tendencijama?+ ni%# me &od4rgn#li in'#lin%koj tera&iji % #mir#j#6om komom0 ,IK

!oktor me (3ri%tian%%en o3rabri4ao da &i=em de4et do de%et %ati dne4no+ da %manjim do'e %t4arno%ti tako da i3 odbac#jem0 Rekao mi je da je literat#ra 'a mene ljeko4ito &ra5njenje0 :ako %am i #;inio+ a on je malo2&omalo ob#%ta4ljao %4e dr#ge tera&ije0 S#ra<i4ao %am+ 'ato =to kod %4i3 dobro4oljni3 i'bjeglica &o%toji #4ijek &otajna nada # &o4ratak i &o'nata je 5alo%na ;injenica da ;ak i najt4rdokorniji =i'ici ;e%to &ri%taj# na o'dra4ljenje0 Pi%ao %am0 Pi=em0 Sada %am na ..0 %tranici r#ko&i%a0 *ara4no+ $#liram0 *e go4orim o4dje ni o ni o a ni o a najmanje o 'ato =to bi to bio je'ik ra'2 lo5an+ &ri34atlji4+ koji odr5a4a i 'a;e&lj#je od#=ke i i'la'e 'a n#5d#+ od%tranj#je re=etka%te &ro'ore koje na'i4aj# %ig#rno=6#0 'mite+ na &rimjer+ 5abic#0 :o je ka&italan element 'a tran%&lantacij# i Sacco Van'etija i to ne 'na;i ni=ta0 Ima dakle nade0 Po%toji od%#tno%t %mi%la obi;ne %4akodne4ice+ &a &rema tome i nada # ne=to0 Ja4r=it 6# %4oj# knjig# 'ato =to nam bjeline i'me<# rije;i ne o%ta4ljaj# nad#0 ,IN Pomalo %am %e o&ora4ljao0 Sa'nao %am da &o%ebni i'a%lanik %4ijeta nije do=ao # Ko&en3agen+ da je to kod mene bio %amo na%t#& 'ebnje+ &ri4i<enja+ &a %am &i%ao go%&o<i Z4onne Bab8 &i%mo+ # kojem %am %e i%&ri;ao =to %am je be' ra'loga #'nemiri4ao0 Ponekad %# me jo= m#;ili dr5a4nici0 "ti=ao %am dakle # &o%jet jednom 'namenitom 'emljak# koji je jednom ili d4a&#t godi=nje dola'io doktor# (3ri2%tian%%en# na lije;enje0 Bio je to neki bi4=i mini%tar koji je kao ;o4jek &ro=lo%ti jo= imao b#d#6no%t0 Patio je od &o4remeni3 %tra3o4a koje je doktor (3ri%tian%%en na'i4ao njego4im >&eriodama?: do5i4lja4ao je tren#tke # kojima je na4odno gnjilio i &ret4arao %e # &ra=in# ;im bi %e =to oko njega &okren#lo0 1inilo m# %e+ o%im toga+ da je %4e i'n#tra &odro4ano+ &ro=#&ljeno+ i'jedeno i da 6e %e %4e na najmanji da=ak ra'letjeti # &ra=in# i ne&o%tojanje0 :o %e &o%lije Port#gala jo= mnogo 4i=e &ogor=alo+ 'ato =to on od te &red%ta4e ni=ta nije ra'#mio0 *ije ,IP %e 3tio k#&ati+ 'ato =to %e &ra=ina # dodir# % 4odom &ret4ara # blato0 njego4oj %e bli'ini moralo 3odati na 4r=cima &r%tij#+ %#'dr5ana da3a+ 'ato da %e ne ra%&adne i ne%tane # oblik# &ra=ine0 Kad bi ga ;o4jek 'a ti3 njego4i3 %tanja %l#=ao+ 'amalo da oko njego4e o%obe ne bi trebalo &o%ta4iti armij# &olicije+ da %&rije;i one koji bi m# %e 5eljeli &ribli5iti ili obratiti0 Bolni;arka ga je morala omatati 'a4ojima+ kao m#mij#+ da ga #miri i doka5e m# da %e ne6e ra%&r=iti # &ra3+ da m# &omogne da o%jeti 4la%tit# ;4r%to6#0 Ali njego4e kri'e nikad ni%# d#go trajale+ 'ato =to bi ga i%&iti4anje ja4nog mnijenja #br'o #4jerilo # njego4# 4jerodo%tojno%t i lako4jerno%t koj# je &ob#<i4ao0 Jnao je dakle da &o%toji+ i%tin%ki+ ;4r%to0 Jo4e %e go%&odin de P#%%8+ ima 4rlo lije&# gla4# 'a bira;e i ma%medije i na ekran#+ #' dobr# ra%4jet#+ o%ta4lja dojam 5i4otno%ti0 Ja neko 4rijeme ima ga jo= %a%4im do4oljno+ a to je %4e =to tra5i0 Kad god ga 4idim+ o%jetim 5elj# da ki3nem+ kako bi3 ga #&la=io0 Ali ako ki3nem+ &o%ta4it 6e na njego4o mje%to odma3 nekog dr#gog i%to tak4og+ a ja 6# biti otkri4en i o&t#5en 'bog >re$ormi%ti;ki3 i me%ijani%ti;ki3 tendencija?+ kao Plj#=;0 Jnate li da *or4e=ka akademija # "%l# tra5i gl#23onjemaka be' r#k# i nog# koji nema nikak4a #djela # 3i%toriji o4og 4remena+ da m# dodijeli nagrad# 'a mirA Lo%&odin de P#%%8 &rimio na% je B ja o %ebi ;e%to go4orim # mno5ini B # okolno%ti %a4r=ene ne2 &omi;no%ti+ ina;e &#noj m#'eja i remekHdjela0 "ko njega %e nala'ila gomila dr#gi3 &redmeta+ ali %am #i%tin# bio %a%4im %miren i ni%am %e bojao0 *e ka5em da %# %4i ti &redmeti &ritajeni tigro4i koji 6e ,IM %4akog trena %ko;iti na mene0 *e ka5em to 'ato =to %am &ri%tao na di%krecij# i ra'borito%t0 Oelim %e 4ratiti # Lot+ daleko od %4ijeta0 "%je6am %e bolje bole%tan tamo+ nego o4dje0 B I+ go%&odine Ajar#+ ;ini %e da 6ete nam #%koro dati no4# knjig#A *am dati+ je%te li &rimijetiliA Ja %am neka %o;na kr#=ka koja 5i4i %amo radi nji3o4a 'ado4olj%t4a0 B Vi %te 4e6 do%ta d#go o4dje+ go%&odine Ajar# 000 B !a+ &i=em0 A o%im toga &romatram0 Lije;im %e+ ako ba= 3o6ete+ ali b#d#6i da %e 4ladam %a%4im

normalno i da i'la'im+ to %e &rimje6#je0 *ala'im %e me<# l#<acima da %e na4iknem na &rilago<a4a2nje0 :ako 6e mi+ barem # Pari'#+ 4ratiti moj# 4o'a;k# do'4ol#0 &ra4o %am o&et radio na go%&o<i Ro%i+ 'ato =to %e 4i=e ni%am 5elio ra%tati od nje@ nakon knjige Momo+ 'a=to &la;e=A &o%tala mi je kao majka+ %a %4ojom cerebralnom %klero'om0 !akle #&ra4o %am nati&kao =e%t kato4a be' di'ala+ da b#dem &ored nje+ tamo gdje %tan#je i jo= %am bio %a%4im 'adi3an0\ !i%ao %am 4eoma d#boko0 B Pa'iteD B 'a#rla go%&odin P#%%80 B Jadr5ite da3+ 'a boga milogaD P#3n#t 6ete # meneD Ra'letjet 6# %e # &ra=in#D B Ja ne moram &o=to4ati 4a=# kon%tit#cij# ni 4a=# in%tit#cij# B rekao %am B i ne 5elim 'adr5a4ati da3 da bi %4e o4o i dalje trajalo0 Mi+ lje4i;ari+ mi 6emo %4ojim lije&im da3om %4e %r#=iti+ to %e 'na0 Al8ette mi blago &olo5i r#k# na rame0 ,I/ B *e go4ori tako+ Ale9e+ #&la=it 6e= %e0 Lo%&odin de P#%%8 doimao %e 'a&re&a=teno0 B Vi %te lje4i;arA B #&ita me gla%om &#nim &o=to4anja+ 'ato =to je bio de%ni;ar &a %# m# trebale moje #%l#ge0 B Ja ni%am &oliti;ar B reko3 B b#d#6i da ni%am od 4lade0 *i%am ni mi'antro&0 Me<# =i'icima nema mi'antro&a0 :o jo= nikad nije &rimije6eno0 "ni %# ono =to je%# i' ;i%te lj#ba4i0 Ja %am ne%&o%oban 'a mr5nj#+ b#d#6i da be'o%je6ajni ko'obradi moje 4r%te ne mr'e nikoga0 :oliko %# me 'anijele moje 3#mani%ti;ke mi%li da je go%&odin de P#%%8 &o;eo i%&#=tati oblake &ra=ine0 Vidio %am i3 %a%4im ja%no+ =to %amo doka'#je da je bio jo= mnogo l#<i nego =to %am mi%lio0 B "&ro%tite mi B reko3+ 'ato =to m# nije bilo dobro &rot#%lo4iti0 I doda3+ kako bi3 &romijenio &redmet ra'go4ora: B 1ini mi %e da 6e jedinjene nacije &rogla%iti godin# go4ana+ i'#'imaj#6i Oido4e+ nara4no0 *a njego4# %e lic# ocrta4ao i'ra': >S4e %am ra'#mio? 0 B *i3ili%t+ aA B re;e0 *i%am %e #%&roti4io0 :o je+ ra'#mije %e+ bilo %a4r=eno &ogre=no+ %a4r=eno gl#&o i to me je dakle dobro &rikri4alo0 B "&ro%tite+ ali imate 5rt4# &aljenic# na r#ka4# B reko3 m#+ &odi5#6i r#k# i mr=te6i %e0 B *emojte me otiratiD B 4ri%ne on@ njego4a je kri'a 'acijelo do&rla do 4r3#nca+ 'ato =to je o&et ,I. &o;eo i%&#=tati oblake &aranoi;ne &ra=ine0 B *emojte me dodiri4ati+ 'lot4oreD B *ije to ni=ta+ ni%mo jo= ni &o;eli igrati B dobaci3 m# do krajno%ti br#talno+ 'ato =to je bilo &redi4no 4idjeti nekoga tko %e boji jo= 4i=e nego ja+ to djel#je kao o3rabrenje0 B &omo6D B mrmorio je+ 'ato =to je 'nao da je #rlanje ne=to %a%4im jednako0 B Smrt kra4amaD B &redlo5i3 m#+ kako bi%mo %4e to %4alili na le<a go4edima i tako %&a%ili ;a%t0 B Ja ni%am nikad ni nogom korakn#o # gand#D B #%t4rdi on+ a rekao je i%tin#+ naime+ ;em#+ 'a&ra4o+ %4e je to i%to tako i %4agdje dr#gdje0 B :o 6e 4am %er4irati 'a dor#;akD B obe6a3 m#+ jer tamo Qgdje %mo %e # tom &ogled# nala'ili+ 4i=e %e ne 4idi ;ak ni ra'lika i'me<# a&okali&%e i kamilice0 Ali #&ra4o %am # tom tren#tk# &rimijetio =to %e doga<a ne=to &odalje+ # jednom k#t# %obe0 *ini je &ok#=a4ala da %i &ri#=ti Ajara0 *ini+ kao =to to 4e6 i njeno ime ka'#je+ ne mo5e &odnijeti da &o%toji knji5e4no djelo # koje %e i ona ne bi #4#kla0 "na %e od nade ra'boli0 *ini je #4ijek &ok#=a4ala i %4e %i 4i=e i 4i=e &ok#=a4a &ri#=titi %4akog a#tora+ %4akog %t4araoca+ da njego4o djelo obilje5i ni=ta4ilom+ ne#%&je3om+ be'na<em0 "na %e kod dobro odgojeni3 lj#di na'i4a *i3ilette+ &rema ;e=kom ni3il+ ni3ili'am+ ali mi je 'o4emo *ini+ % 4elikim &o;etnim %lo4om+ 'ato =to %e #5a%a4a #manji4anja0 tom tren#tk#+ ona je na 6ilim# &ok#=a4ala Ajara na4e%ti na to da je o&lodi+ &a da m# &o%lije ra<a djec# ni2=ta4ila0 Ajar %e branio kao la40 Ali #' *ini %4atko o%jeti na&a%t da %e &re&#%ti+ da kona;no &ri%tane na dno ni=ta4ila+ tamo gdje %e nala'i mir be' d#3a i %4i2

,IE je%ti0 Jedini Ajaro4 i'gled da %e i' toga i'4#;e %a%tojao %e # tome da doka5e %4oje ne&o%tojanje+ %4oje la5no &%e#do2&%e#do %tanje+ a&%ol#tn# od%#tno%t %4og lj#d%kog %tanja+ do%tojnog da ga *ini 'ara'i+ 'ato =to ni=ta4ilo nikad ne 4oli ni=ta4ilo+ i' te3ni;ki3 ra'loga0 Ili+ %a%4im %#&rotno+ da na<e na bojnom &olj# ne=to i%tin%ko i ne =taka o 'aklon+ 3o6# re6i ne=to kao 'aklon+ 4ite' (3taca "%aclon+ be' %tra3a i mane i na%#&rot njem# *ini Lol#binje22Prkno+ &od 'a=titom %4ega =#&ljega i &ra'noga+ kamo %e *ini 'aklanja da %ne%e i odlo5i %4oja jaja kako bi %4e &rekrila %4ojom ni=ta4ili%ti;kom tr#le5i0 !r5ao %am Annie 'a r#k# kao na naj%tarijim lj#ba4nim kli=ejima koje jo= nijedno #dr#5enje nije #%&jelo ra'dr#5iti0 Mi%lio %am na one koji %e 4ole+ a *ini %e &re4ijala na &od# # %tra3o4itim gr;e4ima i nije #%&ije4ala na6i =#&ljin# # 'namenitoj mra;noj i '4#;noj ;atrnji koja '4oni # %mrti #4ijek b#d#6i 5i4ot0 Jo= %am %e jednom i'4#kao0 *ije to bilo &o%ljednji &#t0 I'me<# 5i4ota i %mrti+ &o%toji bitka literarni3 &o%t#&aka0 ,ILj#tio %am %e =to me :onton Maco#te 4i=e ne &o%je6#je+ =to mi ne tele$onira+ =to me ;ak i' Pari'a &rogoni %4ojom indi$erentno=6#0 Ra'go4arao %am o tome % Annie+ ali ta je k6i Lota # %4im i%k#=enjima &oka'i4ala obitelj%ki na%ljedn# ne&okoleblji4o%t0 B Ja#'et je0 B Jnam da je 'a#'et+ od &ete do gla4e0 Samim %obom0 Mogao bi o&et odigrati malo ot&ora+ neA Sad bi bilo 4rijeme0 Ali ni rije;i+ ni=ta0 Ja bi3 'a to 4rijeme mogao o4dje crkn#ti0 B "n te 4eoma 4oli0 B Ma nemojD o&6e ne ra'#mijem =to on meni &redbac#je0 B *i=ta ti on ne &redbac#je0 B !a+ briga njega0 B Kad god ga 4idi=+ #4ijek m# ka5e= nek# gadarij#0 ,,I B 4ijek &ok#=a4am re6i ne=to kri4o+ ne bi3 li mo5da #%&io i'ra'iti ne=to &ra4o0 B Ali on to 4eoma dobro ra'#mije+ #4ijek te je 3rabrio da &i=e=+ da %t4ori= neko knji5e4no djelo 000 A ja %am &ona4ljao+ t#k na #t#k+ literat#r# 'a literat#r#: B Ja go4orim kri4o &ok#=a4aj#6i re6i ne=to a#tenti;no 000 B !a+ ali b#d#6i da on ne go4ori kri4o i 4jer#je+ =to4i=e+ da je kri4o i%to =to i &ra4o+ morali bi%te %e kona;no ra'#mjeti0 Ako ti go4ori= kri4o+ a on &ra4o+ 'ai%ta ne 4idim =to 4a% ra'd4aja+ gdje je ra'lika i =to 4am %meta da %e ne mo5ete ra'#mjeti000 B *e tra5im da me ra'#mije+ daleko od toga0 *e tra5im to ni od koga0 Samo bi mi jo= to trebalo0 *ije &otrebno da mi go4ori= tak4e %tra3ote0 B Pa =to ti onda tra5i= od njegaA B *i=ta0 :o je bila la5+ ali nije bila do4oljno 4elika da bi bila #4jerlji4a0 "na %e na%mije=i0 B "bojica mi idete na jetra0 Kao da %te otac i %in0 :# %am &lan#o0 B Ja ime bo5je+ 'abranj#jem ti da go4ori= tak4e gl#&o%tiD B *ema= ti meni 'a=to braniti da ne go4orim gl#&o%ti0 Sada je godina 5ena0 Mi imamo jednaka &ra4a kao i 4i0 B Ako je onaj tamo ti& #%tin# moj otac+ onda je gad 'a kojega nema o&ra4danja0 :ak4e %e %t4ari ;o4jek# ne rade0 B FtoA Fto je on tebi #;inioA ,,, B *i=ta0 Jnam0 *ije me na&ra4io+ a nije me ni #%4ojio kad %am imao d4anae%t godina0 "n %ebi nema =to &redbaci4ati0 Ali to me 'a&ra4o naj4i=e 5dere0 "n je be%&rijekoran0 A be%&rijekorno%t ne &o%toji0 *egdje # dn# %amoga %ebe on je obi;an gad0 Be%&rijekorni ti&o4i %# ti&o4i koji ne &o'naj# %ami %ebe0 B *e 4jer#jem da on %am %ebe ne &o'naje0 4ijek djel#je &omalo t#5no ili &omalo ironi;no0

B Ironi;no+ ,-.MA *o+ %t4arno+ lije&a %4injaD B Sada je ,-./0 B :o je i%to0 I na mje%t#0 B *emoj o&et &o;injati+ Pa#le0 Mala je ma;kica mrt4a0 I ne mo5emo je #%kr%n#ti0 *i ti+ ni on+ ni bilo tko dr#gi0 =#tio %am0 Imala je &ra4o0 S4e male ma;kice #mir# 'ato =to ra%t#0 1#o %am i od doktora (3ri%tian%%ena ne=to neo;eki4ano0 1#o %am 'a=to %e :onton Maco#te dola'io de'intok%icirati na klinik# # Ko&en3agen0 *ije %e radilo o cigarama0 Radilo %e o tome da %e i'lije;i od &i%anja0 Bio %am 'a&re&a=ten0 Mi%lim da je to bilo jedno od najmanji3 i'nena<enja # mom 5i4ot#0 Varao %am %e0 "n nije bio obi;an don J#an dod4orlji4e 'a4odlji4o%ti knji5e4ni3 i'lo5aba0 "n %e borio 'a to da b#de i%tin%ki0 *e=to je 5elio+ kao i ja0 Oelio je kraj #to&ije0 Jo= %am %e &omalo branio0 Rekao %am Annie: B Mr5nja koj# on o%je6a &rema tra4i+ &rema drogi+ &rema alko3ol#000 "n %e ni &od koj# ci2 J ,,K jen# ne 5eli o%je6ati dr#ga;ijim+ od4ojenim od %amoga %ebe000 Egomanija0 Alko3ol+ ili droga+ 4idi=+ to bi ga ;inilo dr#ga;ijim+ nekim dr#gim+ a to ni &od koj# cijen#000 Sam %ebe %tra%t4eno 4oli i i'bjega4a bilo kak4o &od4ajanje0 B *ikad ni=ta ni%am ra'#mjela # tim 4a=im odno%ima B re;e Annie0 B :o je rodo%k4rn#6e0 Ponekad %am i dalje &ro5i4lja4ao te=ke tje%kobe0 !oktor (3ri%tian%%en ka5e da to nije tje%koba+ da je to nemir+ ali ja mi%lim da to ka5e %amo 'ato da me %miri0 !akle+ Al4ette je #%tajala i odla'ila &omilo4ati %tolic#+ %tol+ 'ido4e+ da me &rimiri i &oka5e mi da %# %4e to %amo obi;ni dobri %4akodne4ni i doma6i &%i i da ne6e %kakati na mene da me #gri'#0 "%obito %e bojim %tolica+ 'ato =to me nji3o4 oblik &od%je6a na lj#d%ko i'bi4anje0 E P%e#do ,,N S#tradan #j#tro moja najdra5a ma3nita 5elja+ 'a koj# %am #%lijed %4og &atolo=kog karaktera %a%4im ned#5an+ odjednom %e o%t4arila # %4oj %4ojoj %tra3oti0 *a'4ao me i'da4a; i' Pari'a0 B Ajar#+ imam 'a 4a% dobr# 4ije%t0 S&ecijalni &o%lanik %4ijeta+ go%&o<a Z4onne Bab8+ do6i 6e # Ko&en3agen+ &o%ebno 'ato da 4a% inter4j#ira0 :rebalo mi je 4remena da %34atim0 B Ko&en3agenA Ali ja %am mi%lio da %e nala'im # Bra'il#+ to %am+ =to4i=e+ 4la%titim o;ima &ro;itao # nekim no4inama0 B Sl#=ajte+ Ajar#+ Bra'il je %#4i=e daleko+ to bi bilo &re%k#&o0 *ije &otrebno da go%&o<a Z4onne Bab8 tr;i # Bra'il+ gdje ni%te ni 4i ni ona0 rlao %am na %a4 gla%+ 'ato =to je # literarnom djel# 4a5no da gla4no lice b#de %#'dr5ano+ #gla<eno0 ,,P B "dbijamD Je%te li 4i bole%ni+ ili =toA "na 6e %e i%krcati # &%i3ijatrij%koj klinici da me inter4j#iraA Pa 'ar 4ama nije ja%no =to raditeA B Sl#=ajte+ dragi moj Emile+ do%ta je 'ajeban2cije0 Vi ni%te >&%i3ijatrij%ki?+ kao =to 4i to ka5ete0 Vi %te >&oliti;ki?0 B Politi;kiA JaA B !obro+ dobro+ ni%te >&%i3ijatrij%ki?0 Vi %te >&oliti;ki?0 Imate %4oj do%je # "&6im oba4ije%tima0 :ako %toji tamo #n#tra0 Kad %te imali ;etiri godine+ #bili %te mal# ma;kic#0 Jamalo da mi nije &o'lilo0 "ni 'naj#] *i%# bili # &itanj# A#%c3Git'+ ni &okolji+ ni bijeda+ ni %tra3ote+ ni Pinoc3et+ ni Plj#=;: # &itanj# je bila mala ma;kica0 P%i3oanaliti;ari %# &onekad #i%tin# %tra3o4iti gado4i0 B *e 5elim je &rimitiD B Vrlo dobro+ ali moram 4am re6i =to %e &ri;a goto4o &o cijelom Pari'#0

B FtoA B !a je netko dr#gi na&i%ao+ ili 4am &omagao da na&i=ete+ 4a=# knjig#0 :o mi je 'adalo %tra3o4it #darac # &o&#larni organ0 Slomio %am %e+ #i%tin# %am %e %lomio+ &r%n#o %am+ 'gr;io %am %e+ ogla%io %am %e #&ra4o 'a%tra=#j#6im #rlikom bola+ od 'gran#to %ti i od #5a%a000 B A ne jaA A ne jaA A ne jaA Pa tko j# je onda na&i%aoA B Aragon0 R#enea#0 Lo4ori %e ;ak i to da 4i ne &o%tojite0 L#=io %am %e0 Bio %am toliko &o4rije<en # %4om a#tor%kom %amolj#blj# da bi3 bio mogao &o#bijati ,,M %totin# mali3 ma;kica a da to i ne &rimijetim+ %amo da bi3 %&a%io %4oj# ;a%t0 B Pa dobro+ neka do<e ta no4inarka0 !o;ekat 6# je na aerodrom# %a c4ije6em+ ako treba0 B *emojte %e &re4i=e tr#diti0 Morate o%tati 4jerni %4om lik#+ A jar#0 B Kak4om lik#A B S4om0 *e 'nam 'a=to %am odjednom &omi%lio na :on2tona Maco#tea % i%tin%kim be'na<em0 *a 7aitij# ima %4emog#6i3 4ra;e4a0 :o je &o'nato0 "ni 4a% mog# &ret4oriti # ni=ta0 B Vi %te 4e6 &o%tali legenda+ Ajar#0 B Kak4a legendaA B *eka 'agonetka+ ;o4jek i'4an 'akona+ mo5da terori%t+ &rga4ac+ gad+ makro0 Po%tali %te legenda+ treba je %a;#4ati0 :o %e 'o4e redakcij%ka reklama0 "na je najbolja na %4ijet#0 *e k#&#je %e+ a #i%tin# &rodaje0 ^#o %am %am %ebe kako negdje go4orim+ 4rlo daleko od %ebe+ 'ato =to je to mo5da go4orio netko dr#gi: B *a 7aitij#+ # 'emlji :ontona Maco#tea+ &o%toje %4emog#6i 4ra;e4i koji 4am koje=ta mog# #;initi+ na ra'daljin#+ % &omo6# %ramni3 ;arolija+ kao =to je &rimjerice #bod iglo2oi kro' &o&#larni organ na $otogra$iji na kojoj je ;o4jek #4ijek ono =to je%t+ a o%im toga i be' obrane0 ^#o %am %e tako<er kako ka5em 'ai%ta i'daleka+ kao % 7aitija: B A kako ide+ mi%lim &rodajaA Koliko je &rimjeraka &rodanoA B :ride%et ti%#6a B re;e ona+ a ja %am i&ak o%tao mal;ice ra'o;aran+ jer+ kona;no+ bo5e mojD ,,/ :e no6i bio %am ra%c4jetano naran;ino %tablo # :#ni%#0 4ijek %am 5elio biti ra%c4jetano naran;ino %tablo+ ali %tablo koje %e na 4rijeme 'a#%ta4lja i ne dono%i &lodo4e+ i' &rinci&a0 Branio %am %e koliko %am 'nao i mogao0 Moj je najmiliji &i%ac 7an% (3ri%tian Ander%en0 Ali 'nao %am da ni%am dora%tao tome da %e branim %a%4im %am i 'ato %am #'eo od4jetnika+ 'nao %am naime da bi %e to moglo dogoditi %4akog tren#tka+ iako 'a&ra4o ne bi3 mogao to;no re6i =to+ % ob'irom na obilje o&t#5aba koje bi mogle biti i'ne%ene0 I'abrao %am od4jetnika )ernanda B#%%ata+ koji mi je #lije4ao &o4jerenje+ 'ato =to %e nikad ni%mo %reli+ ali morali %mo ra%kin#ti+ od4jetnik Bo%%at i ja+ 'ato =to je rekao da ni 'a =to ni%am o&t#5en0 :o je jedan od naj&o=teniji3 lj#di =to %am i3 ikad %reo+ ne&o=tenjak kao =to %am ja ne bi ga %mio nalj#titi0 'eo %am dr#gog od4jetnika+ i onda o&et dr#goga+ ali %4i %# od#%tajali0 *itko nije 3tio &re#'eti moj# obran#0 Bilo je i tak4i3 koji %# bili %ig#rni da ne &o%tojim i bojali %# %e 'a %4oje 3onorare0 Bilo je o&et i tak4i3 koji %# 'nali da &o%tojim+ te %# mi rekli da meni nije &otreban od4jetnik nego &%i3ijatar0 Lrebe %e njima 'a moje &retjerane &ri&o4ije%ti o malim ma;kicama0 Bio je me<# njima ;ak i jedan koji mi je rekao da %e tako ne=to ne mo5e obraniti+ da na cijelom dr#=t4# &o%toje oti%ci moji3 &ri%tij#0 Lo%&o<a Z4onne Bab8 %tigla je %#tradan #j#tro0 Le5ao %am # mrak# i 4i=e ni%am 'nao kojem %4ec# da %e 'a4jet#jem0 "%je6ao %am da %am &riklije=ten+ &ritegn#t+ tako #34a6en # 4jerodo%tojno%t da %am 4e6 %a %4i3 %trana ;#o '4i'go4e ma;e4a koji 6e me ,,. %4akog tren#tka ra%je6i na komadi6ke0 :# %e motala i %t4arno%t+ a bila je na&o%ljetk# &ri%#tna i %mrtno%t0 jednom %am %i tren#tk# %ko&ao d4ade%et la5ni3 o%obni3 karti da &ok#=am #te6i %mrti0 *i%am 5elio biti &re&o'nat0 Oelio %am+ # ne&o'natom 'ak#tk# ne&o'natog &redjela+ ne&o'nat 5i4ot % ne&o'natom 5enom+ ne&o'nat# lj#ba4+ jo= ne&o'nat# obitelj+ % jo= ne&o'natim lj#d%kim bi6ima oko

%ebe+ koja bi mo5da #%&jela i'graditi jo= %a%4im ne&o'nat %4ijet0 !ok o4o &i=em+ o%je6am %tra30 Bojim %e go%&odina mini%tra #n#tra=nji3 &o%lo4a0 S4i mini%tri #n#tra=nji3 &o%lo4a 'a4r=a4aj# #4ijek #n#tra+ # 4ama0 o%am %ati #j#tro na'4ao me i' Pari'a moj no4i od4jetnik0 B Va= mi i'da4a; ka5e da 6ete %4ijet# dati inter4j#0 B !a0 B Mi%lio %am da 5elite o%tati anonimni0 B I ja0 Rekao je o'biljno: B Ajar#+ 4i %te d4oli;ni0 B *i%am d4oli;an0 Ja %am 3ereditaran+ a to 'na;i i bi%ta i 3oj+ da %e otara%im %4oji3 t4oraca0 !o4oljni %# geni+ kao ono nei'bje5no0 *i%te li ;itali # no4inama da %am kolekti4no djeloA B Oelite li 4i #o&6e biti &o'nati+ da ili neA B *eD B dreknem ja0 B *ikako neD Ali ako ne obja4im tko %am+ i dalje 6e go4oriti da je moje knjige na&i%ao netko dr#giD A to+ 4idite+ ne mog# &odnijetiD ,,E B Imat 6ete &olicij# na grba;iD I'me<# )ranc#%ke i !an%ke &o%toji #go4or o i'r#;enj#+ ne 'abora4iteD Po cijelom tijel# oblio me 3ladan 'noj0 Vi=e ni%am 'nao =to m# %4e go4orim+ onom tamo+ ali je to mo5da bila i%tina0 Problijedio %am0 'al#d %am lagao+ %im#lirao %i2m#lacij#+ ja %am kri4ac0 4ijek %am ja kri4ac0 I tome nema ni najmanje %#mnje0 Po%toje doka'i0 :# %# oti%ci &r%tij#0 Ve6 ti%#6lje6ima0 B Sl#=ajte+ od4jetnice+ imao %am ;etiri godine kad %am #bio t# mal# ma;kic#0 :o je bilo &rije tride%et godina0 *ije mog#6e da %e to jo= #4ijek nala'i # mom do%je#0 Po%toji 'a%tara+ neA A o%im toga+ 4i=e goto4o i ne drkam+ k#nem 4am %e0 B Ajar#+ &otra5ite dr#gog od4jetnika0 Ja %e &o4la;im0 Vi %te mi 4e6 jednom rekli 'a on# bomb#+ # drag%tor#+ da %te to bili 4i+ da %te i'4r=ili tride%et i d4a na&ada na %tarije o%obe+ da je 4a=e &ra4o ime 7amil Rad5a+ da %te 4r=ili &oba;aje ne&o'natog oca+ da %te %4odnik+ organ &aralelne &olicije+ da %te 4i o%obno Ben Barka+ da %te i' (0 I0 A2e+ i' K0 L0 B2a+ dakle nemojte mi t# toliko kenjati % tom 4a=om ma;kicom0 !a i atom%ka bomba nije %l#;ajno 4a=a djeloA B Moje je B &ri'nao %am odl#;no+ jer o tome nije moglo biti nikak4e %#mnje+ a on je 'a&jenjeni3 #%ana &o;eo #rlati+ tako da me je &reko tele$ona #%&io 'a%liniti+ i' Pari'a # Ko&en3agen0 ,,Lo%&o<a Z4onne Bab8 trebalo je da do<e # &odne0 de%et %ati &rije &odne na=ao %e na dr#gom kraj# tele$on%ke 5ice :onton Maco#te0 B Sada 4e6 &rima= no4inare i' MondeaA B Pa ondaA Jar oni &o%toje %amo 'a tebeA B Ja3tije4am # %4akom %l#;aj# da ne ka5e= da %i moj 000 ne6ak0 4ijek oklije4a &rije nego =to ka5e ne6ak0 Jer+ =to je to+ 'a&ra4o+ %e%tri;nin %inA Ili mo5da000 B Ja=toA :i %e mene %tidi=A B :o ne bi bilo dobro 'a tebe0 *a&i%at 6e da %am ti ja &omagao0 Megaloman0 Ma+ %t4arno+ megalomanD *i%am %e ;ak mogao ni na%mijati+ na&ra4io %am tre%0 A+ o%im toga+ 4i=e %e #o&6e ni%am %mijao0 Ja &ra4im r#&e # %4om %je6anj#+ radi 'dra4lja i d#=e4ne 3igijene+ ali to &onekad nije mog#6e0 Kad %am na&i%ao %4oj# dr#g# knjig#+ na=ao %am na%lo4 koji mi %e 4eoma %4idio: *je5no kamenje0 Jedne 4e;eri+ ,KI ne 'nam 4i=e radi ;ega+ &o&eo %e do mene :onton Maco#te0 Kadikad+ #' mene+ i'4odi ;in &ri%#tno%ti0 Primijetio je r#ko&i%0 B !a+ 'a4r=io %am0 B Ima= na%lo4A B *je5no kamenje0 Kao da ga je grom o=in#o0 Ma o'biljno+ do%lo4no tako0 *e=to je &rog#tao0 A onda %e na%mije=io0

Ironi;no0 :rebalo je da b#dem na o&re'#0 B :o je 4rlo+ 4rlo lije& na%lo4 B re;e #4jerlji4o0 I ode0 Knjiga je oti=la # ti%ak0 Pok#%ni %# oti%ci bili 'a4r=eni0 "4itak tako<er0 Jo= %e i %ada na o4itk# 4ide nje5no%t i kamenje 000 Bio %am # (aniac#+ miran0 A onda kro' &ro'or %&a'im njego4 Ro4er0 I'i<em+ %ti%nem m# r#k#+ ;ak %mo %e i &olj#bili+ r#%ki+ obitelj%ki0 *jego4a je majka bila R#%kinja+ a moja tako<er0 Barem to bilo nam je 'ajedni;ko0 Imao je od#rn# g#bic#0 B Idem # F&anjol%k# 000 Ima lije&# k#6# # F&anjol%koj+ kamo na% je &o'4ao jednom # de%et godina+ Annie i mene0 B Pa 4elim %am %ebi+ 3ajde da na4ratim0 !or#;ko4ali %mo0 B Knjiga je 4e6 oti%n#taA B !a0 B A o4itakA B Vrlo lije& crte5 AndrVa )ran_oi%a0 Jabio je no% # %alat#0 B *a%lo4 je o%tao i%tiA B Pa nara4no0 *je5no kamenje0 ,K, B Sl#=aj+ Pa#le+ ne 'nam je li ti &o'nato ili nije000 Meni je to o%obno %4ejedno 000 Ali taj na%lo4 &o%toji # jednoj od moji3 knjiga0 Pogledam ga0 B Pa nikad ni%i na&i%ao knjig# &od tim na%lo4om0 B *i%am+ ali # jednom od moji3 romana neka mlada Amerikanka &i=e roman &od imenom *je5no kamenje000 Imam %4e njego4e knjige0 Mi%lim da %e ne=to %r#=ilo kad %am #%tao+ %tolica ili ne=to #n#tra+ otr;ao %am da to &ro4jerim0 Bilo je tamo0 Stranica E,0 *je5no kamenje0 "%im toga+ % &ri'4#kom ironije # kontek%t#0 !je4ojka koja je &i%ala bila je #darena0 I%tr;ao %am na&olje+ %ko;io # kola i &oj#rio # Laba%tide2M#rat+ tele$onirati go%&o<i Lallimard0 B Promijenite na%lo40 Oelim to &od %4ak# cijen#0 B Ali o4itak je 4e6 000 B Jnam+ 'nam 000 "naj gad ;ekao je da b#de ka%no &a da me tek onda >#&o'ori?0 Oelio je da na na%lo4noj %tranici moje knjige b#de &e;at njego4a #tjecaja0 Ironija0 B Sl#=ajte+ go%&o<o Lallimard+ ako ne &romijenite na%lo4+ crkn#t 6#0 B !obro0 B Kako+ dobroA Vama je to %4ejedno+ 3o6# li ja crkn#ti ili ne6#A :o bi 'na;ilo %amo jo= jedan &i%ac manje+ neA :o %te 3tjeli re6iA B 7tjela %am re6i # red#+ &romijenit 6emo na%lo40 Ja=toA B :aj na%lo4 ne 4rijedi ni=ta0 Sa4r=ena be'4e2'arija0 !od4ora4anje0 "bi;no 'a4la;enje 000 B I kaka4 %ad na%lo4 5eliteA ,KK Po;eo %am ra'mi=ljati0 Ali 4i=e %e ni%am 5elio i'lagati o&a%no%ti0 7ai6an%ki %# ;arobnjaci 4eoma mo6ni+ a :onton Maoo#te %e mo5da #4#kao me<# nji30 Jo= bi mi mogao #cije&iti nek# %4oj# idej#0 Pod%4ije%t je &#na :ontona Maco#tea0 tome %# oni #i%tin# kao kod k#6e0 B I'aberite na%lo4 %ami0 Ja ne 5elim 'nati ni=ta o njem#0 Kad %am %e 4ratio+ on je 4e6 bio oti=ao0 !a nije bilo Annie+ ;ak bi3 %e &itao je li #o&6e i dola'io0 Mo5da me je %amo jo= jednom %&a%ila moja &od%4ije%t0 A+ o%im toga+ %jetio %am %e jedne %t4ari: on mi je %#gerirao na%lo4 *je5no kamenje0 *amjerno0 !a na to %ta4i %4oj &e;at0 !a ima d#3o4no dijete0 !a me kom&romitira0 1itanje njego4i3 knjiga nije # tolikoj mjeri djelo4alo na mene da bi3 m# ne%4je%no #krao na%lo40 "n mi je %am %#gerirao na%lo40 Annie ka5e da to nije i%tina0 !a mi on to nikad nije %#gerirao0 Ali ta k6i Lota ne &o'naje <a4olje

4arke kojima 4ladaj# 3ai6an%ki ;arobnjaci0 A &%i3i'am je od %4ega naj4e6i 3ai6an%ki ;arobnjak0 o%talom+ on je # jednoj od moji3 %alatara 4e6 i &rije otkrio trago4e %4og literarnog #tjecaja0 jednoj od moji3 d4ij# knjiga nala'ila %e 3r&a &ro%ti3 =to%o4a0 jednoj od njego4i3 tako<er0 "n je #&otreblja4ao rije;i >#da4?+ >%lon?+ ja tako<er0 I'ra'e >I bo5e moj? i >%latke %t4ari?+ i ja tako<er0 %4oje d4ije %alatare #&otreblja4am rije;i >#$?+ >literat#ra?+ i on tako<er0 &otreblja4amo i%ta %lo4a abecede0 Pao %am &od njego4 #tjecaj+ goto4o0 ,KN Kad %am % njim ra'go4arao tele$on%ki+ i kad je tra5io da ne ka5em go%&o<i Z4onne Bab8 da %am njego4 ne6ak+ &omi%lio %am naj&rije da me 5eli %&rije;iti da ne ka5em la50 Mo5da %e 'ai%ta jednom i&ak %tidio0 &ogled# %4ega o%taloga+ doktor (3ri%tian%2%en je odl#;an: odno%i %a %e%tri;nom ni%# odno%i kr4ni3 %rodnika0 tom &ogled# nema nikak4e ljage na %ebi+ =to %e ti;e kr4nog %rod%t4a0 *ije imao ra'loga da %i ne=to &redbac#je0 B *e6# %&ominjati t4oje ime+ mo5e= biti miran0 B Ka5em ti to 'a t4oje dobro0 &amti+ to 6e %e &rije ili &o%lije %a'nati0 Ali 'a %ada je bolje da %e ne traga &re4i=e 'a #tjecajima0 :# mi je 4e6 bio &#n k#$er0 St4arno mi je bio &#n k#$er0 B I nema ga0 *ikad ga nije ni bilo0 :i %i %e #4ijek 'nao dr5ati na od%tojanj#0 *i%mo rekli ni do 4i<enja+ &rije nego =to %mo %&#%tili %l#=alice0 de%et %ati oti=ao %am # &o%jet doktor# (3ri2%tian%%en#0 *aklj#kao me %red%t4ima 'a %miri4anje0 !an%ka %red%t4a 'a %miri4anje #mir#j# mnogo #%&je=nije od o%tali30 Jabora4io %am 4am re6i da je doktor (3ri%tian%2%en #mro od ti$#%a # &ro%inc# ,-.M0 de4ede%et kilometara %je4erno od Adi%2Abebe+ dono%e6iH&omo6 nekom %el# # kojem je 4ladala e&idemija0 :o nije i%tina+ ali 4am to go4orim %amo 'ato da %34atite kako je to %t4arno bio 3aj ti& i da o%jetite %4e moje di4ljenje &rema njem#0 ,KP Kad %# naci%ti od dan%ki3 Oido4a tra5ili da no%e 5#t# '4ije'd#+ 'ato =to nji3 ima %4agdje+ Kralj Kri2 %tijan im je naja4io da 6e %e i on 'akititi 5#tom '4ije'dom i tako &roja3ati kro' Ko&en3agen0 :o je jedan od ra'loga 'a=to %am oti=ao na lije;enje # !an%k#0 ,KM Kad je go%&o<a Z4onne Bab8 %tigla+ oko mene %# bili %4i moji najbli5i0 Moj otac+ &orijeklom i' (rne Lore+ #mro # *ici od &ro4ale %mije3a koja je i'a'4ala #n#tra=nje kr4arenje0 Mo5ete mi%liti kak4e mi je gl#&o%ti &riredio0 Bio je to ;o4jek koji je imao najja;i i naj%tra=niji %mije3 =to %e #o&6e mo5e 'ami%liti+ 'ato =to m# je trebala %4a %naga %mije3a da bi %4e mogao &ot2cjenji4ati0 Bio je 6ela40 Po4r3 toga+ &io je &o tride%et a&eriti4a na dan+ a da ne go4orimo o %4em# o%talom0 Po%lije toga+ mogao je &rog#tati %4e0 Jatim+ dige%ti4i+ da bi %4e mogao &roba4iti0 Jatim+ kad bi &ra%n#o # %mije3+ ja bi3 &otr;ao da %e %akrijem+ 'ato =to je kod njega %4e bilo obrn#to i %4e nao&ako0 *aj&rije grmlja4ina+ a tek onda m#nja0 Bila je t#+ nadalje+ i moja majka+ da &rimi &o%lanika %4ijeta+ ali o njoj o4dje 4i=e ne6# go4oriti+ ona mi je 4e6 &o%l#5ila0 Bila je t# i Al8ette+ koja %e ma%kirala # Annie+ =to4i=e+ &ri&remila nam je ka4#+ ,K/ radi =to 4e6eg reali'ma0 Bio je t# i Ajar+ koji je bio %li;an bo5joj o4;ici od metar %edamde%et i ;etiri i &ok#=a4ao &rona6i i'la' 'a %l#;aj o&a%no%ti0 Bilo je t# cr4eni3 a&arata 'a ga=enje &o5ara i alarmni3 %irena0 Bila je t# go%&o<a Simone Lallimard+ koja je &oja;a4ala o;e4idno%t+ 'ato =to mi je &red %4ojim i'da4a;em bilo te=ko &oricati da %am %4oj# majk# i%kori=ta4ao do &o%ljednjeg da3a+ do nje'ina &o%ljednjega krika+ da od toga na&ra4im knjig#0 Vi=e mi nitko ne mo5e o%&oriti da ni%am i'#'etno #&oran &i%ac0 Moj djed &o majci bio je neka 4r%ta orija=koga ko'aka ;ij# $otogra$ij# # #ni$ormi ka&etana 4atroga%aca # dobrom grad# K#r%k# bri5no ;#4am0 P#%tio %am brko4e %li;ne njego4ima i od#4ijek %am o%je6ao %labo%t &rema &rot#&o5arnim a&aratima0 Moj djed ja bija=e okorjeli kockar0 *jego4 %e 5i4ot od4ijao i'me<# karata i r#lete i %4ij# 3a'ardni3 igara koje %e #o&6e mog# 'ami%liti i koje je ne=to malo &rije %4oje %mrti bri5no &o&i%ao0 Majka mi

je &ri&o4ijedala da je ;ak i onda kad je 4e6 bio na&ola &arali'iran &ro4odio dane # ;itanj# i &re;i2 ta4anj# tog &o&i%a+ da %i &ri#=ti jo= malo 'ado4olj%t4a &ri%je6aj#6i %e magi;ni3 imena igara kao =to je a;ko B oko B ili %kromni ajnc+ a njego4e &o%ljednje rije;i bile %#+ kao =to %e i &ri%toji: Rien ne 4a &l#%0 Bio je direktor jednog 'na;ajnog &etrolej%kog dr#=t4a # [iln# i i'g#bio %a4 ka&ital tog dr#=t4a na r#leti+ # So&ot#+ na Baltik#0 Ali to je bila 4eoma %lo5na obitelj i &o3itala m# je # &omo6+ 'ato =to nije dola'ilo # ob'ir da %e &ri34ati tak4a %ramota0 Bila %# d4a brata i ;etiri %e%tre+ od koji3 je jedna bila majka :ontona Maco#tea i tako %# %4i 'ajedno &ritekli # &omo6 =#ga4oj o4ci0 Jedne 4e2 ,K. ;eri %abrali %# %e kod njega+ #%red no6i+ %4e'ali ga i+ &o=to %# ot4orili ka%#+ ne bi li %e &o4jera4alo da %e radi o &ro4ali+ i'i=li kro' &ro'or &a &reko 4rta0 Imali %# i%tan;an o%je6aj 'a ;a%t0 !jeda j# nitko nije #'nemiri4ao+ ali ga je &e2trolej%ko dr#=t4o+ #%&rko% nedo%tatk# doka'a+ i&ak nadimilo0 "n je tada oti=ao i %kra%io %e # *jema;koj gdje je+ #34ati4=i bika 'a rogo4e+ # Berlin# ot4orio %alon 'a 'abranjene igre i 'ara<i4ao goleme %4ote no4ca+ koje bi onda na4rat2nano% odla'io %&i%kati # dr#ge %alone 'abranjeni3 igara0 "5enio %e d#boko religio'nom Oido4kom koj# je m#;io+ o&t#5#j#6i je da # %inagogi moli 'a njega+ od ;ega %re6a %a%4im &oma3nita+ 'ato =to je %re6a %a%4im na %trani gre=2nika+ a na kock# %e % religio'nog %tano4i=ta 4eoma lo=e gleda0 !jed ja bija=e &rotjeran i' *jema;ke &o=to je &ot&i%i4ao ;eko4e be' &okri6a+ kako bi &latio %4oje d#go4e@ #4ijek je &la6ao %4oje d#go4e+ to je bio njego4 &rinci&0 *a=ao %e % ne=to malo no4ca # Monte (arl#+ gdje je #d4o%tr#;io #log: ot4orio je+ naime+ drag#ljarnic# # *ici i %4aki &#t kad bi na r#leti %4e i'g#bio+ &odmetn#o bi # %4om d#6an# 4atr# i digao o%ig#ranje0 !4o%tr#ki %e #log i%&latio+ ali &rilikom dr#gog #loga B radilo %e o drag#ljarnici Ma%cotte+ # lici de la Be$$a B tako je 4je=to &odmetn#o &o5ar te 'amalo da %e nije #g#=io0 I tako je #'eo %#dionika0 Ali &rilikom tre6eg &o5ara o%ig#ra4aj#6e %e dr#=t4o na=lo # kri'i &o4jerenja+ kojoj %e &ridr#5ila i 4elika kri'a i' godine ,-K-0 B i #jak ja na=ao %e be' %red%ta4a 'a kock#0 :ada je dakle njego4a k6i+ moja majka+ ot4orila drag#ljarnic# R#bin+ lica )rance+ tako<er # *ici0 Ali ona nikad nije &odmetala &o5ar da bi dobila o%ig#ranje+ 'ato =to je ta 5ena+ &od #tjecajem %4og oca+ &o%tala ,KE %a4r=eno &o=tena0 !a4ala m# je de%et $ranaka na dan 'a kockanje0 Kad nije mogao kockati+ djed je ja &i%ao &%i3olo=ke drame na r#%kom je'ik#+ &ri%ilja4aj#6i %4oj# 5en# da m# i3 gla%no ;ita0 Baka je tako &o%tajala %4e religio'ni ja i+ ;im bi &re%tala ;itati+ 3itala bi # %inagog# na molit4#0 !jed je tako # *ici na&i%ao na r#%kom je'ik# &ede%et i tri &%i3olo=ke drame+ koje bi m# donijele golem# %la4# kad bi %e 4ratio # R#%ij#+ &o%lije ne%tanka bolj=e4ika+ =to %e %4akog tren#tka moralo dogoditi0 S4a bijela emigracija # *ici i %4i tak%i=o$eri r#%ki3 bijeli3 # Pari'# B koji3 je dakle bilo 4i=e od d4ije ti%#6e B imali %# %a4r=eno i%te ideje kao dana% Sol5enicin+ ali oni %# bili reakcionari0 !jed je mr'io %4oj# 5en#+ ne 'ato =to je bila Oido4ka+ jer on nije bio anti%emit+ iako je bio Ko'ak+ nego =to j# je m#;io0 Fto j# je 4i=e m#;io+ to j# je 4i=e mr'io0 :ako je tra5ila &%i3ologija0 1e%to mi%lim na &ede%et i tri drame koje je djed lija "%i&o4i; na&i%ao i+ # 5elji da m# #godim+ 'ami=ljam da %# bile genijalne0 *i%am ga &o'na4ao+ 'ato ga jako 4olim0 I%to tako mi%lim da %e on kockao %amo 'ato da i'g#bi+ jer nije mogao 5i4jeti be' drame0 Bio je &ot&#no 6ela4+ kao i moj otac+ iako je jedan bio J#go%la4en i' (rne Lore+ a dr#gi R#% i' K#r%ka0 Ja imam b#jn# ko%#+ =to doka'#je da %e na%ljedno%t mo5e i'bje6i0 (ijela je obitelj % maj;ine %trane o%je6ala &otreb# 'a dramama0 Jedna od %e%tara mog djeda #dala %e %a %edamnae%t godina 'a mladi6a koji j# je na dan 4jen;anja 'ara'io %i$ili%om0 Pa je &ol#djela0 !r#ga %e%tra+ "lga+ dala %e %ilo4ati nekom Ko'ak#+ ba= kao - P%e#<o ,K# Babelje4oj (r4enoj konjici0 R#%i %# #4ijek imali %mi%la 'a dram#0 I 'ato %# %4i &re5i4jeli ;lano4i &lemena 'a4r=ili ,-PN0 # &lin%kim komorama0 "&ro%tite =to %e derem+ to je 'bog gla%a0 Velika drama moje majke bilo je &o=tenje0 :o je mo5da naj4e6a od %4ij# drama+ 'ato =to ;o4jek#

o%ta4lja 4rlo malo nade0 Imam 'a to doka'a0 Moja je majka 5i4jela &o=teno+ odgojila # &o=tenj# troje djece a #mrla je ne&o=teno+ od d#gotrajne cerebralne %klero'e+ % #5a%nim &o4remenim o&ora4cima # kojima joj %e &ot&#no 4ra6ala %4ije%t+ 'ato da bi =to 4i=e tr&jela0 Kad je imala d4ade%et godina+ i%&alila %i je re4ol24er%ki metak # gr#di0 Pro$e%or Kojine+ # *ici+ %&a%io j# je+ i tako %am ro<en ja0 Proma=ila je ;ak i mene0 *e 'nam # koga je moja majka bila 'alj#bljena i 'a=to je i%&alila taj metak # &redio %rca0 I tome nemam &ojma0 :onton Maco#te da4ao joj je mal# mje%e;n# &ot&or#0 "%je6am %e oba4e'nim da to ka5em0 "n ima # %4om %tan# jedn# $otogra$ij# moje majke+ %nimljen# kad joj je bilo d4ade%et godina0 "%je6am %e oba4e'nim da ka5em i to0 "n t# $otogra$ij# ;#4a &ored $otogra$ije generala de La#llea0 :o je i red0 Moj otac bio je direktor 3otela Scribe i 3otela (ontinental0 *ici jo= #4ijek %#%re6em lj#de koji me gledaj# % &o=to4anjem 'ato =to je on bio legendarni &ilac0 *ikad ga nitko nije 4idio &ijana0 dobi od de4etnae%t godina+ 'a&o;injao je %4oj dan % &ola boce =lji4o4ice0 \8 "%ta4io je moj# majk# be' &rebijene &are+ ali % legendom0 ,NI Kad %# no4ine &i%ale da `mile Ajar ne &o%toji+ da je >$abriciran?+ rekle %# i%tin#0 Ja %am bio &rokleto i%$abriciran+ k#nem 4am %e+ =to4i=e i%ci$ran0 S4i %mo mi djeca odra<ena 'g#'a0 Lo%&o<a Z4onne Bab8 #&itala me: B Kad %te na;eli idej# da &i=ete kao AjarA B *i%am je ja na;eo+ nego %# mi je na;eli0 :ek tako+ ni'a=to0 *ici+ # licej#+ imao %am dr#ga ;ija je majka bila # &%i3ijatrij%kom a'il#0 I ;iji je otac bio alko3oli;ar0 !r#go4i %e ga '4ali LVgene0 Fto %e mene ti;e+ ja %am oti=ao da 'a4r=im licej # :o#lo#%i0 LVgene+ 'nate+ godi=njak Vermot0 I tako %am %4om dr#g# #krao idej# da &i=em kao Ajar0 Jedne je 4e;eri moja majka #'ela karton%k# k#tij#+ &otr&ala # nj# be' ikak4a reda ne=to nakita i nekoliko %ato4a+ 'ato =to je drag#ljarnica R#bin bila i #rarnica+ te kren#la &je=ke i' *ice # Pari' da me &o%jeti0 *a=li %# je kako l#ta &oljima+ 'aba;enim ce%tama+ ne%&o%obn# da &rogo4ori jedn# jedin# rije;0 :o je % &rekidima trajalo jo= godin# i &ol dana0 Rekla mi je: B :i 6e= biti &i%ac+ &a'i da te t4oj ton 000 Ili je mo5da rekla t4oj >:onton?0 *e %je6am %e0 Moja je majka !ankinja+ go%&o<a od %edamde%et i &et godina+ 5i4i %&okojno # BjYrko#+ gdje #'gaja ra%ne &%e i c4ije6e0 Ima bijel# ko%# i ;e%to %e Tmije0 "dla'im joj # &o%jet nekoliko &#ta na dan+ ,N, o%obito otkako %am # Ko&en3agen#0 Moj je otac tako<er !anac+ on je daleki ro<ak doktora (3ri2 %tian%%ena0 Mi%lim da je moj &ra4i otac doktor (3ri2%tian%%en te da %am i ja !anac0 !anci ni%# anti%emiti0 Po%l#5io %am %e agonijom jedne go%&o<e koj# o%obno ni%am &o'na4ao da bi3 o&i%ao agonij# go%&o<e Ro%e # knji'i Momo+ 'a=to &la;e=A *e 5elim 4i=e go4oriti o %4em# tome+ 'ato o tome i go4orim0 Vidim &red %obom Pa#la Pa4lo4i6a0 Ima d4ade%et godina0 Pi=e &je%me+ &od &riti%kom #n#tarnjeg krika0 Ali &reo%taje #4ijek jo= jedan krik+ i jo=+ i jo=0 Krik ne mo5e i'i6i &a %e &o;ne na&#3a4ati0 Po;ne tr#n#ti0 Krik %e ne mo5e o%loboditi i 'lo;in o%taje #n#tra0 Oi4ot %e na%ta4lja+ %a %4im 'lo;inima koji odolije4aj# %4akoj konk#renciji0 I tako je krik &o%tao Kralje4%ki and%ki kondor+ #%&io %e #'dign#ti i &r4i &#t kad %am %letio na neki kro4 imao %am &ote=ko6a+ i ni%am %e 4i=e dao % njega0 Po%tao %am 'elenje+ arti;oka+ ali arti;oka ni%am o%tao d#go+ 'ato =to %e arti;oka g#li+ jede %e i 3ranji4a je+ to je i%to kao biti &je%nik+ be' &re%tanka 4a% jed#0

Sad 'a ner4ne de&re%ije &o%toji litij0 Jato =to ima %re6ko4i6a koji i'4ode ner4ne de&re%ije i koji to 'naj#0 Kod mene je to %4akodne4no i %a%4im obi;no0 Po%tao %am #da4+ a 'atim jedna dr#ga knjiga+ radi jo= manje &ri&adno%ti0 Ali o&ora4io %am %e %am od %ebe+ o'dra4io %am+ a t# %# bila i a#tor%ka &ra4a0 *o%io %am # %ebi d4a lika koji %# %e borili: onaj koji ni%am ja+ i onaj koji ni%am 5elio biti0 AJN moja me je kri4nja i dalje o&tere6i4ala %4ojom o;e4id2 ,NK no=6# i %4e %e 4rt jelo oko toga+ %4akodne4no i obi;no0 Po;eo %am %4aki dan i'mi=ljati li;no%ti koje ni%# bile ja+ da bi3 &o%tao jo= manje ja %am0 Inter4j# # Ko&en3agen# trajao je d4a dana0 !r5ao %am %e dobro+ #' &omo6 %red%ta4a 'a &r4# &omo60 Stra3 da 6e me otkriti+ da 6e do'nati kako je mala ma;kica #i%tin# mrt4a+ jednom 'a#4ijek+ i da me o;ek#je kra'na+ #rlao je # meni kao Bacono4i &a&e # nji3o4oj %anti leda0 Pomi%ao na to da %am &r4i &#t # &o4ije%ti ;o4je;an%t4a #'et # ra'matranje+ inter4j#iran+ kao i ogrta; obje=en na #la'# koji nije bio ni;iji i koji je %4ojim &ra'nim r#ka4ima %4jedo;io o #5a%noj i ne4idlji4oj lj#d%koj &ri%#tno%ti+ %4i na=i &reci+ &ret3odnici+ a da i ne go4orimo o %te;enim karakterima+ &o%4ema=njem Pinoc3eto4# nemar# &rema meni i njego4oj ne#&#6eno%ti # nei'mjern# kri4ic# koj# %am m# nanio+ %mije=na be'na;ajno%t moji3 dernja4a+ banalno%t Annie koja je #la'ila i i'la'ila %a =alicama ka4e kao da &o%toji mog#6no%t %mirenja+ #%&rko% &rijetnji kojima %e 'a%tra=#j#6a &riroda otima $orm#laciji+ %4e je to do4elo do toga da je Ajar 5#%tro tra5io kak4# &#kotin# # %t4arno%ti # koj# bi %e mogao %kloniti i tako i'bje6i #n#tarnjoj ink4i'iciji+ #' m#;enja 4odom+ %4rdlom i limenkom+ mra;nom+ d#bokom i '4onkom limenkom koja # #mjetno%ti ogla=a4a %4ijet koji je jo= #4ijek %amo b#d#6no%t0 !ok %am ;itao inter4j# go%&o<e Z4onne Bab8 obja4ljen na cijeloj %tranici Mondea+ %4e je to tako malo bilo %li;no meni da %am bio %ig#ran da %am joj rekao i%tin#0 :o %am %t4arno bio ja+ ta od%#tno%t ,NN mene %amoga0 Kona;no %am &o%tojao+ kao %4atko dr#gi0 :o me toliko #&la=ilo da %am %e &ono4no ra'bolio i+ kad me je go%&o<a Lallimard 4idjela # tak4# %tanj#+ % no5em 'a %amo#bila;ke namjere # r#ci+ %tra3o4ito %e #&la=ila0 "4om joj &rilikom 'a34alj#jem na lj#be'no%ti0 ,NP !#5an %am da %e na o4om mje%t# 4ratim #natrag0 1inim to te=ka %rca+ da b#dem ot4oren0 *i%am %e #%#dio na&i%ati o4e redo4e na nji3o4# mje%t#+ # &ret3odnom &ogla4lj#+ 'ato =to kemij%ki jo= ni%am bio %a'rio 'a to0 Pi=em dakle 'a%ebno &ogla4lje+ # ;a%t mom no4om medikament#+ ;ije mi je ime+ 'bog medicin%ke etike+ doktor (3ri%tian%%en 'abranio na4e%ti na o4om mje%t#0 Sada 6# dakle re6i %4e+ 'ato =to %am o4og tren#tka be' %kr#&#la+ o%labljen0 *etko 6e o4o mo5da &ro;itati: ne 5elim m# ni=ta o%tati d#5an0 *e &ok#=a4am &o=tedjeti ni %amoga %ebe+ 'ato =to %am # tom &ogled# %amo#k: %4e %am to na#;io %a%4im %am+ be' &omo6i :ontona Maco#tea+ i ne mog# 4i=e %am %ebe &o=tedjeti od onoga =to 'nam o %ebi0 "no =to %am malo &rije na'na;io o %4om rodo%lo4nom %tabl# %a'nao %am od %4oje majke0 "na mi nikad nije lagala+ ali 4eoma me je 4oljela+ a laganje ,NM od lj#ba4i jedna je od naj%tariji3 i%tina &o&#larnog organa0 *e 'nam 'a=to je i%&alila # %ebe 3itac i' re4ol4era0 Ali taj metak # meni jo= #4ijek ra%te0 Vidim da %am o4dje d#5an re6i i to da+ kao 'a inat+ nikako ne mog# &rona6i rodni li%t :ontona Maoo#tea ni rodni li%t %4oje majke0 "%ta4ili %# i3 # R#%iji+ na i'4or# 'la+ i #'al#d %am i3 &ok#=a4ao &riba4iti0 S4e je &omela bolj=e4i;ka re4ol#cija+ taj 4eliki ;i%ta;0 Prema tome+ nikad ne6# %a'nati je%# li bili brat i %e%tra+ dakle je li do=lo do ince%ta0 Radi %e be' %#mnje o jedno%ta4nom #n#tarnjem gla%#: &%i3i'am i &od%4je%t #4ijek %# imali otro4an je'ik0 Kle4e6ite+ kle4e6ite+ #4ijek 6e jo= ne=to &reo%tati+ a to ne=to+ to %am be' %#mnje ja0 "%je6am da %am &lod ne&odno%i4og i brat%kog kr4nog %rod%t4a+ no=en %4ojom kr4lj# od &okolja do &okolja+ #mir#6i &od m#kama+ m#;enik i m#;itelj+ terori%t i terori'irani+ tla;eni i tla;itelj+ ra%&adam %e nad4oje+ =i'ik+ i%to4remeno i #ni=ta4ani i #ni=ta4atelj+ Plj#=; i Pino2c3et+ ja %am dakle 'a34a6en morbidnim ak#tnim 3#mani%ti;kim >me%ijani%ti;kim i re$ormator%kim? tendencijama+ %a &%i3ijatrima i kemij%kom l#<a;kom ko=#ljom+

5rt4a &aranoi;ki3 #4jerenja da %# %4i lj#di moja bra6a i %4e 5ene moje %e%tre+ od ;ega %e ;e%to na%tojim o%loboditi0 Fto4i=e+ morao %am od Al4ette 'atra5iti &o#'dan# &ot4rd# (a3or%ke o&6ine o nje'in# ro<enj#+ otac taj i taj+ majka ta i ta+ jer je :onton Maco#te %t4arno bio kadar da i nj# na&ra4i+ ;ak i nj#+ kao # na=oj lo'i+ da bi tako &ona4ljanjem oca # %in# banali'irao %4oj 4la%titi grije3 &rema nama0 "%im ako nije na taj na;in &ok#=a4ao genet%ki &o%ti6i+ 4e6 # %amom &o;etk#+ tim 4i%oko &romi=ljenim #'gojem+ tak4o %a4r=eno o%je2 ,N/ 6anje kri4nje+ ranji4o i o%jetlji4o+ ne bi li od toga mo5da # obitelji #%lijedio jo= neki no4i literarni ra'2li;ak+ % lije&om mi%ti;nom kri'om0 !akle+ nemam ama ba= nikaka4 doka' i #o&6e ni%am jedan od oni3 koji %e di5# na Boga ili bilo koje dr#go neodgo4orno bi6e koje i%kori=ta4a %4oje imaginarno ne&o%tojanje da na% &ri%ili na #'al#dno traganje 'a o;in%t4om+ =to je %amo jo= jedan od oni3 namjerni3 %&oro4a ;iji je jedini re'#ltat %4e do dana dana=njega %amo ra'mno5a4anje od4jetnika koji %e jedan 'a dr#gim &o4la;e i' %&oro4a+ &od i'go4orom da %e &aranoik obra6a #4ijek 4i=e od4jetnik# nego &%i3ijatr#0 Ako %am ja &aranoik+ mo5e %e # najmanj# r#k# re6i da je %4ijet na&#;en lj#dima koji ni%# do4oljno lj#di+ tako da %amo &rogoni i'mi;# &rogonima0 ,N. Bacao %am %4ako j#tro # &o=tan%ki %and#;i6 klinike &i%mo ne&o'natom+ be' adre%e i &o=iljaoca+ iako on ne &o%toji+ &a je &rema tome na#;en na tak4e o&t#5be0 o%talom+ %a'nao %am od bolni;arki da na klinici ne &atim %amo ja od tog %tanja &ra'nine0 Bio je t# na &r4om neki &i%ac %4jet%koga gla%a koji je &ok#=a4ao %t4oriti boga &ola'e6i od #mjetni;ki3 djela0 Ve6 je tri mje%eca bio na obradi i &onekad %am ga %#%retao &o 3odnicima # dr#=t4# nekog rabina # bijelim ;ara&ama+ ali &ra4io %am %e da ga ne &rimje6#jem+ da ne bi3 4elikom &i%c# da4ao dojam da ga dr5im 'a 3al#cinacij#0 Rabin %e '4ao Sc3m#le4itc3@ majka mi je ;e%to go4orila o njem# 'ato =to %mo ga mi i%korijenili a njego4a je m#dro%t # ono 4rijeme bila &o%lo4i;na0 Bio je #darcima %ablje i%tjeran i' Berdi;e4a godine ,EEN0 i do=ao je na klinik# doktora (3ri%tian%%ena tek #%lijed na&ada 'ebnje0 :a %e %t4ar mo5e do%ta lako &rot#ma;iti i &o'nata je %4ima onima koji %# &otro=eni ,NE be' ra;#na: #4ijek &reo%taje &ro=li3 %tra3o4a nekontrolirani3 elemenata koji na% i dalje 'lo%ta4ljaj#0 Kao =to %am rekao+ kad bi3 ga %#%reo # 3odnik#+ &ra4io %am %e da ga ne 4idim+ % ob'irom na ne#ro2 le&tike+ ali jednom je &rilikom #=ao # moj# %ob# i+ i%kori%ti4=i jedn# %tar# jidi= &je%m# koj# mi je baka ;e%to recitirala kad %am bio dijete+ re;e mi % o%mije3om: B S&i+ maljtitka+ %&a4aj+ mali moj0 Ima tamo %a%4im dr#ga;iji3 &je%ama i %4aka od nji3 ra<a mo5da %retne %4jeto4e0 Ali ja 4i=e ni%am bio dijete i 4i=e ni%am imao o&ra4danja0 I 'nam+ nara4no+ da ima neki3 4eoma lije&i3 kriko4a+ ali ta remek2djela =to i3 ne&re%tance odbac#j# kao =kart &o m#'ejima i bibliotekama tako<er %# %amo &i%ma ne&o'natom0 *i%am l#d i ne6# i3 %&aliti niti &oderati # ime a#tenti;nog 5i4ota0 "dgo4orio %am dakle rabin# o4ako: B *e trebam 4a=e #tje3e ni 4a=e 4ara4e l#ka4=ti2ne0 "%taje na tome da je ;o4je;an%t4o jedino &alo 4o6e koje #o&6e ne &o'naje %4oje %tablo0 Jedino je mog#6e rje=enje # tome da ;o4jek &ri34ati %4oj &ali+ ne#%&jeli+ nedo4r=eni i o%aka6eni 'na;aj+ na%toje6i da ga ne 'a&a5a0 I #&ra4o %# &%i3ijatri 'ad#5eni 'a t# %4et# mi%ij#+ koja %e %a%toji # borbi &roti4 &rekomjerne l#cidno%ti0 Jato %am ja o4dje0 "4dje+ go%&odine rabine+ %amo je karikat#ra onoga dr#gdje0 Ja moram &ri34atiti neko 'lo0 Ali 6# to &o%ti6i0 "n je %#kao bradic# meditiraj#6i o ne&o'natom0 B Mog# %e 'ami%liti &je%me koje &o&rimaj# bo5an%ka tijela i # kojima 5i4e %retne obitelji B dobaci mi0 B !oi%ta &o%toje %4e mog#6e 4r%te &r4ora'redni3 nada B #'4ratim m# B i &ri'najem da ni%mo be' ,N=e2=e6era0 A i&ak+ go%&odine rabine+ kad bi%mo 'brojili %4e molit4e od &r4oga krika nao4amo+ morali bi%mo 'ajedno % Maom &ri'nati da o%am %totina milij#na Kine'a imaj# naj4i=e i'gleda da to &o%tign#0 I%tina je da nikad nije bilo originalnoga 'lata i da &at4orina o%taje &at4orina0

"n mi dobaci t#5an &ogled i ne%tane+ jer nije bio dora%tao tome da %e bori &roti4 moji3 %to &ede%et ka&i 3alo&eridola0 *a'4ao me i%to tako i'da4a;: go%&o<a Simone Lallimard 5eljela je 'nati kaka4 %am na%lo4 na#mio dati %4ojoj no4oj knji'i0 Kad %am joj rekao da na%lo4 gla%i PSE !"+ d#go je =#tjela &a %am %e #&itao ni%am li &o4rijedio njene religio'ne o%je6aje0 Bilo je i&ak tren#taka kad &at4orina &o%taje ne2&odno%i4a &a %am 'a na% tra5io i'go4or0 Lo4orio %am %am %ebi da %e mo5da nala'imo # no4om be'obli;nom+ %akatom+ nedo4r=enom i ;e%to odba;enom %tanj# # kojem# je )a#%t 5i4io # 'a njega be%krajno d#gom me<#4remen# dok ga Loet3e nije &o;eo &i%ati0 Po%toje # tom &ogled# ra'li;ita t#ma;enja+ o%obito # jednom &i%m# mladog 7einea+ koji je &o%jetio )a#%ta jo= onda kad je o4aj imao %amo &ola lica+ bio be' r#k# i imao jedno jedino jaje0 gla4nom %e 'abora4lja da je Loet3e radio 4i=e od &etnae%t godina dok nije 'a4r=io %4oje djelo0 Radi %e dakle mo5da o %t4araoc# koji #i%tin# &o%toji+ ali m# %e ne 5#ri ili nema o%je6aja 'a 4rijeme0 :reba 4oditi ra;#na o %4etoj 4atri i o nada3n#6# kod %t4aralaca+ &a ;ak i ako 4a% # me<#4remen#+ od &ok#=aja do &ok#=aja+ kro' milenije+ baci # =kart0 Ponekad %am %e 'aba4ljao o&ona=aj#6i na %4om trb#3#+ cr4enom olo4kom+ &ot&i% :ontona Maco#tea+ 'a koga %e # ,PI onom tren#tk# jo= nije go4orilo da je moj t4orac0 *itko jo= nije &o%#mnjao # na=e na%ljedne 4e'e0 "&ora4ljao %am %e+ moje %# %e %amo#bila;ke %klono%ti i'g#bile+ 4i=e ni%am imao 5elj# da %e #klanjam o%ta4ljaj#6i rije;i obja=njenja: >Kona;no %amo%4ojan?0 Vidio %am mnogo ja%nije ono =to je bilo %4eo&6e # indi$erentno%ti koje %am bio objekt i # mom %#kob# ne2%ina % ne2ocem0 Bilo je i%to tako i dr#gi3 tren#taka # kojima je ta od%#tno%t &o%tajala nei'dr5i4a i &ono4o %am %e &o;eo boriti0 Promatrao %am 4eliko %tablo # 4rt# i &itao %e: >:ko je tamoA? B kao # djetinj%t4#0 Jnao %am da je to bilo ono =to %e # nji3o4# 5argon# 'o4e >regre%i4no &ona=anje?+ ali+ i' regre%ije # regre%ij#+ ;o4jek mo5e nekoga i %re%ti0 Jido4i klinike bili %# neo'4#;eni+ 'bog borbi # Bejr#t#+ ali %am oko %ebe ;#o kolanje d4ij# milijardi la5ni3 5etona &ri%#tno%ti koji %ta4ljaj# # &ra4ilan &ogon &at4orin#0 Bili %# t# &rije %4ega %4ake no6i roje4i rije;i koji %e %abir# # %abore i &omno o4jera4aj# 'a %#tra %4oj# la5n# no60 :rebalo je+ =to4i=e+ % krajnjim o&re'om #=#tjeti 'ato =to je mo6 4e6 bila #n#tra@ da bi i'bjegli njenom #tjecaj#+ ;ak i &je%nici radije #mir# od ti=ine0 Ponekad bi &oneka rije; i'nenadno &robila &#t+ %a %4ojim gl#&im %mi%lom+ ali ne#role&tici odma3 'a;e&2lj#j# taj &roboj0 1#o %am nekoga kako mi mrmori da %am k#ka4ica i da je jedini na;in obrane or#5je # r#ci+ ali ni%am ja %&o%oban 'a i'bor 5rta4a0 !oktor (3ri%tian%%en &o%#dio nam je d4a %teto%ko&a+ Al4ette %e i%&r#5ila &ored mene i doga<alo nam %e da tako ra'go4aramo do 'ore0 ,P, Poka'alo %e da je doktor (3ri%tian%%en obi;an gad0 Bio je na njega red da b#de gad0 *e treba+ naime+ biti lako4jeran+ i # !an%koj ima gado4a0 :o je njena demokrat%ka %trana0 !anci %4ake godine rotacijom biraj# o%obe koje t#ma;e brat%k# #log# gado4a0 !anci %# 4eoma %a4je%ni i %olidarni % o%talim %4ijetom i ne 5ele &rekidati 4e'e0 Poka'alo %e dakle da je doktor (3ri%tian%%en tako<er gad+ kad je odbio da me 'adr5i na klinici+ # li%to&ad# ,-M.0 Jnao je da je moja tre6a knjiga goto4o 'a4r=ena i rekao mi da %am 4e6 do%ta i'4#kao i' %4og %tanja i bora4ka # Ko&en3agen#0 Jaklj#;io je da %am %e #%&io o&ora4iti %am &o %ebi i na %4oj# 4la%tit# kori%t+ &a me je &rogla%io normalnim i i'lije;enim0 !a ga %mek=am+ rekao %am m# da 6# %e 4ratiti # (a3or%+ da %e brinem 'a %4og %tarijeg brata i 'ao%tal# djec#0 Ali mi nije 3tio &omo6i0 ,PK B Po'najem ja 4a= %i%tem obrane+ Ajar#0 Va= brat+ to %te 4i %ami+ kao klinac0 A dr#gi je odra%la , %a%4im 'rela o%oba0 >Jao%talo? dijete koje #4ijek ima d4anae%t godina+ #%&rko% njego4oj dobi+ to je 4a= %l#;aj0 Vi ga &rikri4ate kako najbolje 'nate i #mijete+ &a %te 'ato &#%tili ;ak i 4elik brk+ da bi%te %e =to bolje %akrili0 Pri'najem da je taj &olo5aj te5ak+ ali je &lodono%an0 Potreba 'a $ab#liranjem #4ijek je 'nak djeteta koje ne 5eli odra%ti0 *a%ta4ite &i%tati i mo5da 6ete dobiti literarn# nagrad#0 I tako me i'bacio jer on 4r=i dr#=t4en# #log#0 Bojao %am %e oti6i # Pari' 'bog i=;a4lani3 &je=a;ki3 &rijela'a0 Pokloni4=i &rirod# 4olan#+ ;o4jek ima naj4i=e i'gleda da b#de %mr%kan na i=;a4lanim &je=a;kim &rijela'ima0 :aj je &ro%tor #'ak+ ja%no

ome<en i momci 'a 4olanom mog# to;no ga<ati0 A+ o%im toga+ t# %# i 'elena %4jetla koja 4a% &ok#=a4aj# 'ajebati+ o3rabr#j#6i 4a% na &rela5enje+ &a 4a% namame # 'amk#0 Ja &rela'im #4ijek na 'nak cr4enog %4jetla0 I&ak %am %e # Pari'# 'a#%ta4io da &o%jetim :on2tona Maco#tea0 *i=ta m# ni%am imao re6i0 Mogli %mo dakle normalno ra'go4arati0 Imao je na %ebi &la4 k#6ni ogrta;+ o%likan %lono4ima+ 'a reklam# jedne od njego4i3 knjiga 000 Pr#5io mi je r#k#0 B Kako ide %t4arA B L#do0 B Ja4r=io %iA B !a0 Fto4i=e+ no%im # gla4i no4# knjig#0 B Je liA 1ekao %am0 Jebe %e njem# 'a takt0 B Oeli= 'nati %i5eA B Vi=e bi3 je 4olio &ro;itati0 ,PN B :rebalo bi mi t4oje odobrenje da je mog# obja4iti0 B FtoA Ima na ;el# 4ene koje b#bre od &retjeranog #n#tra=njeg &riti%ka0 B Paterneli%t+ aA Mo5e= li mi re6i # kojem %am tren#tk# na tebe i'4r=io bilo kaka4 #tjecajA B *ikad+ ba= nikada0 *ikad ni%i &oka'ao ni najmanj# ge%t# tak4e &rirode0 *e radi %e o tome0 Ali # toj knji'i go4orim o tebi0 "n %e na%mije0 B Kra%an %i5eD B Lo4orim %4e0 B literat#ri ne &o%toji %4e0 4ijek %e radi %amo o odlomcima0 Samo &o;etnik mo5e 'ami%liti da # jednoj knji'i ka5e %4e0 *edo%tatak 'anata0 B Lo4orim o tome kako %i %&a4ao % mojom majkom i kako # tom &ogled# nikad ni%i 3tio &ri'nati %4oj# odgo4orno%t &rema meni0 !oktor (3ri%tian%%en %ta4i mi &rijatelj%ki r#k# na rame0 Pored mene %e na=la Al4ette0 *ije bilo Annie+ koj# %t4arno%t i'mi=lja %amo # %4ojoj dokolici0 :on2ton Maoo#te bio je daleko0 S4e je bilo &ri%no+ %4akodne4no0 Le5ao %am+ o;i %# mi bile =irom ot4orene+ ali ni%am o%je6ao 5elj# 'a #rlanjem+ 'ato =to %e ne bojim &ri4i<enja0 "na %# na=i najbolji &rijatelji0 I borio %am %e0 Bilo je t# barn#mo4a acetata koji %# %e mije=ali %a 'a'ama+ radi ot#&ljenja ;#la0 Bilo je t# karnab#%a koji %# %e rog#=ili+ radi 4e6e be'na;ajno%ti0 ro4i %# brblj#rili radi i'iotiradije k#glo2$a i i%ti%ki4anja rije;i0 Bilo je t# i 4ijad#kata koji %# %e %re&ili %a %tarcima i b#jali kr4o&roli6ima radi 4e6e neodredlji4o%ti0 Bilo je t#+ nara4no+ nekoliko c4jeto4a koji %# %e dobro dr5ali+ ali %# miri%ali %enti= ,PP &er %e+ na Saint2Jo3na Per%ea0 Lani %# %e &rik#r4ali kartama da bi omeli &ri'nanja0 Ali &onekad bi %e Rimba#do4i odlomci #%&jeli o%loboditi &a %e ja4ljala o&a%no%t+ % r#kom i &i%aljkom0 Jg#%no %am &je%m#+ 'bog nedo%tatka %red%ta4a0 Pod cr4enim %jeni2lima+ galijak#li &reto4areni &ra'nim rije;ima koje tek# # &otra'i 'a d#binom+ i'ranja4ali bi na ra4n# &o4r=in# &od te5inom nji3o4a o&tere6enja0 Pored %4i3 moji3 &rot#&rirodni3 na&ora+ go4or %e i&ak obliko4ao i rije; bi &o;ela l#tati # &otra'i 'a nekim koga 6e &re4ariti0 "n je bio tamo+ #' moj no6ni ormari6+ i o%tao je 3ladan0 *i=ta+ nikak4e njem# %li;ne reakcije0 A onda me &ogleda+ i' Pari'a0 S4ojim &la4im o;ima+ malo &ocr4enjelim+ ali %amo od rada0 Be' tra;ka milo%ti0 Pla4etnilo je tako<er jedna od &recijenjeni3 odlika0 B Bo$e+ 'na=+ %4i %# %i5eji &odjednako 4rijedni0 Va5an je na;in kojim %e obra<#j#+ i talent0 Kri4nja+ otac+ omra5en+ 'ato =to nije na nebe%ima+ %ramni i brat%ki ince%t #n#tar 4r%te+ %a%4im ne&odoban da bi ga mogao 4oljeti+ geneti;ko &roklet%t4o+ ;o4je;an%t4o na%ljedni3 %i$iliti;ara000 Ja=to ne+ ako %e od

toga jo= #4ijek mo5e na&ra4iti dobra knjigaA Lo4ori o meni+ o %ebi %amom+ %a%4im %lobodno0 Radek je rekao Staljin#: >!obra doma6ica mora 'nati i%kori%titi %4e+ ;ak i %me6e?0 Ja 4jer#jem # tebe0 Lledao me je netremice onim %4ojim o;ima % mojim 4la%titim odra'om0 Jan%eni'am ni=ta4ila obe6a4a otk#&itelj%k# ;i%to6# #mjetni;kog djela0 B Jato =to ni=ta ne &o%toji+ ni=ta nije 4a5no 000 o%im literat#reA :o nije bila i%tina+ 'ato =to je on 4olio i cigare0 ,I P%e#do ,PM B Pa+ 'na=+ &o%lije+ negdje+ kad2tad+ ako %e radi o talentiranom djel#+ literat#ra %e &ono4o 4ra6a 5i4ot# i o&lo<#je ga 000 Ja %am %4e to obja%nio 000 *a%mije=io %e0 B 000 # jednoj knji'i+ 'a&ra4o0 B !akle+ :ontone+ kak4a je ra'lika i'me<# totalnog gada i dobrot4ora ;o4je;an%t4aA B Ima lj#di koji %# # %4om 5i4ot# bili gado4i+ a # %4ojim djelima dobrot4ori ;o4je;an%t4a000 Fto %e mene ti;e+ ja ni%am >integralan? ni # ;em#0 *i ti0 *ije nitko0 4ijek &o%toji jedan r#bni &ro%tor 'a bolje 000 ili 'a gore0 I to mi je 3#mani%t+ &omi%lio %am0 Morao %am to re6i ;ak i gla%no+ kako bi %a %4i3 %trana dotr;alo de%et ti%#6a 5#&nika koji bi mi br5e2bolje &odijelili o&ro%t od 'lo;ina+ #%lijed moralne i ;i%te &atnje koj# je # meni i'a'4ao+ i &redi4ni3 #mjetni;ki3 djela kojima je #da3n#o 5i4ot0 B A#%c3Git' jo= #4ijek nije dao ne=to ne 'nam kako 4eliko # &ogled# #mjetno%ti+ trebat 6e mo5da &o;eti i' &o;etka B reko30 B Pad oboljenja od %i$ili%a obja=nja4a %4e o%jetlji4iji nedo%tatak genija0 :rebalo bi &ono4o ra%&loditi %tra3ote+ kako bi%mo o&et dobili !o%toje4%koga ili Lo8#0 :i ni%i %4eto ;#do4i=te+ ti %i %amo ;#do4i=te0 I mr'im te 'ato =to je moj odra' # tom ogledal# tako r#5an0 B !o6i 6e 4a% &o%jetiti+ ra'go4arao %am % njim B re;e doktor (3ri%tian%%en0 B *e ;inite dobro =to %te %e 'ak4a;ili 'a o4o &ribje5i=te # klinici+ &ok#=a4aj#6i de$initi4no &rije6i na dr#g# %tran#+ Pa4lo4i6#0 *e6ete #%&jeti #makn#ti0 Mi%lio %am na njema;ke grado4e koje je :onton Maco#te bombardirao0 *a ti%#6e &otamanjeni3 ci4ila0 Ili+ kako je # k#6ama koje je na taj na;in dig2 ,P/ n#o # 'rak+ bilo kanarinaca+ &a%a+ ma;aka0 *a %totine mali3 ma;aka0 Mora da je &obio na ti%#6e ned#5ni3 5i4otinjica0 *ini+ &omi%lio %am0 :o je bila *inina ideja0 :reba %e ;#4ati cini'ma+ 'ato =to &oma5e 5i4jeti0 :onton #%tane0 Sa%4im je i%&#nio %ob#0 Reko3 m#: B Jnam da imam &ok4aren# i morbidn# ma=t#+ ali %am %ig#ran i #4jeren da %i ti moj otac0 B Pitam %e 'a=toA B Jato =to te kadikad mr'im do krajno%ti0 ;inilo mi %e da m# je licem &reletio i'ra' &atnje+ ali mo5da %e %amo 34alim0 A Bog je %ebe #4ijek =titio od mr5nje nebrojenom gomilom mali3 o;e4a0 ,P. *e 'nam je li doktor (3ri%tian%%en imao &ra4o i je li o4# no4# kri'# tje%kobe i'a'4ala 'ai%ta %amo ;injenica =to %am #gledao kako %am i'lo5en+ ja%no i ja4no+ na cijeloj %tranici Mondea0 :o %# nakon mje%ec dana bile &r4e no4ine koje %# mi do&#%tili ;itati0 Pro;itao %am i3 od &r4e do &o%ljednje %tranice0 Bilo je # tome agre%i4no%ti0 Vi=e ni%am imao &ra4o ni na radio ni na no4ine+ ali to je # meni tinjalo #n#tra+ #' be'grani;n# 5elj# 'a jednom dr#gom 4r%tom0 Majm#ni %# %e oko mene 'g#'a4ali # nelj#d%kim gro'do4ima i jecao %am od gan#6a &red tak4om ned#5no=6#0 Bilo je t# ne&ri%&odobi4i3 g#'ica koje %# &romicale nebom+ i jecao %am od 'a34alno%ti =to ni%# o&tere6ene 'lo;inom0 Lla4e bi &onekad &o;ele ki=iti+ a bilo je i tak4i3 koje %# jo= %anjale0 ,PE Bog je+ % #'etom oko 4rata+ 4ra6en # "K (orral i &o%tao konj+ kako bi %e &rogla%io ne4inim0 Konji

ni%# bili 4jernici i ni%# ga mije=ali # %4oje <#bre0 Bog je odnji=tio %4oj %tid0 Konji %# %e ritali da %e obraneH 'ato =to %# %&o'nali %4oj# %re6#0 Ponekad %am oko %ebe 'a&a'io i%k#=enja je'ika+ ali rije;i &oba;ajke odma3 bi &re#'ele %t4ar # %4oje r#ke0 Bila je t# abeceda+ gramatika+ 4okab#lar+ %intak%a+ ci4ili'acija+ %til%ka $ig#ra+ &oredak %t4ari+ od%tranji4anje0 7alo&eridol nema nikak4a #k#%a0 Mo5e %e dati kak4om %o4jet%kom di%ident# da ga &rog#ta a da on to ne6e ni 'nati0 Bilo je to 4e6 mje%ec dana tre6a %tranica %4ijeta0 7alo&eridol je 3al#cinatik koji %mir#je %t4arno%t i ;ini je manje agre%i4nom0 !aje %e %t4arno%ti # koli;ini od %to &ede%et ka&i na dan # tri na4rata0 Ako %te delirant+ 3alo&eridol ne6e imati na 4a% nikaka4 &arkin%on%ki e$ekt: ne6ete %e #kr#titi kao %a%#=eno %tablo0 Ako %te dobro &rilago<eni %t4arno%ti+ normalni+ 4i 6ete &od djelo4anjem ka&ljica dobiti Parkin%ona0 :ako je i'4eden doka' da =i'o ima $i'iolo=ki #'rok+ i nad# # na%ljedno%t0 Sl#=ao %am kako me doktor (3ri%tian%%en na taj na;in #mir#je0 rlao %am: B Va= je 3alo&eridol reakcionaran0 "n je de%ni;ar0 "n je re&re%i4an0 manj#je gn#=anje+ %&re;a4a b#nto4no%t+ re4ol#cionarn# agre%i4no%t0 "n je &roti4 ma=to4ito%ti0 !anac ma3ne re&om0 Polo5i %4oj# lije&# gla4# na moja koljena0 B I%tina je B 'alaje0 B Jedino je ana$ranil lje4i;ar0 "n je %tim#lati4an+ 'ara'an+ &oticajan+ nadra2 ,P'#je+ ra'bje=nj#je0 7alo&eridol je $a=i+ ana$ranil je lje4i0 I na%ta4i lajati+ ma=#6i re&om+ 'ato =to kod &a%a ni=ta nije %a%4im be'nadno0 Pok#=ao %am %e i'4#6i kro' &ro'or da otr;im na Srednji I%tok i ;inim ;#de%a+ ali ni%am na=ao tak%i0 Vratili %# me na klinik#0 !oktor (3ri%tian%%en me #&itao nije li mi 4e6 &#n k#$er toga =to me ra'a&i2nj#+ a ja m# odgo4orim da %am to i%to tako mogao #;initi i %am0 Fto li %# =ikn#li I%#%# kao in'#lin%ki tretman 'bog >me%ijan%ki3 tendencija?A :ek =to %# me &ono4o #'eli # %4oje r#ke+ &rimijetio %am da %e # mojoj %obi nala'i jedna %tolica 4i=e0 "bi;no je bila %amo jedna+ i jo= jedna 'a doktora (3ri%tian%%ena koji nikad nije %jedao0 Sad %# bile tri0 :o me je i%&r4a &re%tra4ilo+ 'ato =to %am 4e6 imao do4oljno ne&rijatelja0 Po%lije %am %34atio da %e :onton Maco#te &o5#rio # Ko&en3agen i da je 4jerojatno &ro4eo nekoliko bri5ni3 no6i #' moj no6ni ormari6 &rije nego =to je o&et oti=ao0 :o je bilo jedino mog#6e obja=njenje njego4e od%#tno%ti0 Ja#%ta4io %am %e # Pari'# da m# 'a34alim0 Imao je na %ebi &la4 k#6ni ogrta;+ o%likan %lono4ima+ radi reklame 'a jedn# od njego4i3 knjiga0 "'naka marke0 B Ja %am 4e6 i%kori%tio taj &o%t#&ak 3al#cinacij2%kog &ona4ljanja # jednom od %4oji3 romana B re;eQ mi0 r#;io %am m# &i%ma0 "dricao %am %e %4ake kandidat#re 'a knji5e4ne nagrade+ kao ,-.P+ kad %am jo= bio netakn#t0 B *e 5elim nji3o4e triko4e0 A+ o%im toga+ ne mog#0 *e 5elim %e i'lagati0 Re6i 6e: &%i3o&at0 B !obro2222Po%lat 6# i3 dan ranije Rena#dot# i Lonco#rt#0 ,MI B *e 5elim biti identi$iciran0 *itko nema moje &ra4e $otogra$ije+ nitko ne 'na gdje %tan#jem0 S4i %# konci %akri4eni0 Vjer#je %e da %am neki &rola'nik+ da ina;e 5i4im i'4an )ranc#%ke0 Imam na &oliciji debeo do%je i ne mog# %e 4ratiti0 *e radi %e o tome da me dr#=t4o >i'lije;i?+ nije to # &itanj#0 Po%toji %amo o&ora4ljanje od %amoga %ebe i to # %4oj# 4la%tit# kori%t0 :o ne %amo da &o%toji+ to je ;ak i%tin%ki trij#m$ &o%tojanja0 "n mi odobri0 B :o bi bio 'animlji4 roman0 i%tin# %#4remen %i5e0 *i%am mogao %amo %34atiti 'a=to jedini 5i4i ;o4jek &rema kome ne=to o%je6am+ &rilikom %4akog na=eg %#%reta #lije4a # mene tak4# mr5nj# &rema meni %amom0 Mo5da # tome nije bilo nikak4i3 obitelj%ki3+ &a ;ak ni o%obni3 ra'loga0 Pra4i je ra'log to =to ne mog# &ri34atiti kori=tenje &atnje 'a #mjetni;ko %t4aranje0 *e mog# &ri34atiti mi%ao da jedino remek2djela 5i4e %retno0 B !akle+ dobro+ &a 'a=to ti onda &i=e=+ =to bi ti 3tioA B ne #&ita me nitko0

S4a &itanja koja nitko ne &o%ta4lja imaj# or#5je # r#ci i # 4la%ti %# &%i3i;ki neodgo4orni3 elemenata0 Mog# %e &ri4remeno #=#tkati kemij%kim tretmanom koji %4e bri=e+ ali mo5emo i%to tako &ok#=ati da im do&#%timo da na% &ro5m# kao 5ica 4i%okog na&ona koja %e &ra'ni na &a&ir# da ne &r%ne0 Ja i'la5em %4oje i'n#trice i' &otrebe 'a ja4nim &ra5njenjem0 Pa neka b#de i megalomanije # tako golemoj 'aok#&ljeno%ti 4la%titom ni=ta4no=6#+ # neograni;e2no%ti moje ma3nite ;e5nje 'a &orijeklom i 'dra4ljem ni%am ;ekao &omo6 &%i3ijatara da bi3 o tome &o4eo ra;#na: ali 'a tako &retjeran# nera'#mno%t ,M, ni%am kri4 ja+ 4e6 moje ni=ta4no i neo%t4areno %tanje0 I%to tako 'nam da je moj c4ile5+ c4ile5 %mr4ljena mi=a+ od4i=e klini;ke nara4i a da bi # njem# bilo na%lade+ ali crije4a %e gr;e ne 4ode6i brig# o literarnim djelima0 Oelim %retan #to&ij%ki %4r=etak+ be' &otrebe 'a #mjetno=6#0 :o %e kod mene 4jerojatno radilo+ kao =to je 4jero4ao doktor (3ri%tian%%en+ o nelj#d%kom %tra3# &red %mr6#0 *i=ta %mrtno ne mo5e biti a#tenti;no0 Moja mr5nja &rema remek2djelima bila je lj#bomora %mrtnika0 :onton Maco#te i'gledao je o5alo=6en0 a B (aniac# 6e te otkriti+ 'na=0 A &ri'najem\da\ ne 'nam =to &ok#=a4a= %akriti0 B *i=ta B odgo4ori3 m#0 B *i=ta0 Pri'nat 6e=+ ako &o%toji ne=to =to bi trebalo =to bolje %akriti+ to je to0 Ja ne 5elim nikoga 'ara'iti0 !akle+ ;#4am ni=ta 'a %ebe0 !a nije toga+ #i%tin# bi3 bio d#5an i'igra4ati &%e#do2&%e#do+ #' &omo6 religije i ideologije0 Sakriti %4im %red%t4ima to ni=ta da ga nitko ne otkrije0 Ja ni%am %ociolo=ki: nemam alibija0 Ve6 %am tri milij#na godina geneti;ki+ a to 6# i o%tati0 *e be' &o#'danja0 :o 6e do6i0 Bit 6e to kraj 3ere2ditarnog %4ijeta0 B Prili;no %e %la5em % tim ni=ta+ %amo =to nikad nije bilo i nikad ne6e biti neanti%ti;kog remek22 djela000 Ra'#mjeli %mo %e+ ja%no0 "n nije 3tio #4idjeti da je #mjetno%t %amo objekt+ 'ato =to je 4jero4ao # %amoga %ebe0 ,MK Vratio %am %e # Lot0 Annie me je ;ekala0 Jednog 6# dana go4oriti o 5enama0 Ali 'a to treba &ri;ekati dok # meni #i%tin# ne b#de 4i=e ni;ega+ da # meni #i%tin# b#de do4oljno mje%ta0 Jednog dana #%&jet 6# %t4oriti # %ebi be%krajn# &ra'nin# i tako 6# im onda mo6i dati %a4 %4oj &ro%tor0 Ali knjige imaj# &o;etak i kraj+ a ja ne 5elim go4oriti o 5enama onim =to ima &o;etak i kraj+ tako im ne bi3 mogao dati ono =to 'a%l#5#j#0 Kad %am %tigao # (aniac2d#2(a#%%e+ dodirn#o %am r#kom 'emlj#+ da b#dem %ig#rniji0 Bio je t# i kr#3+ ali trebalo je da ga na&ra4im %am+ da b#dem %ig#ran0 kamin# je gorjela 4atra # 'nak brat%kog do;eka0 Bio je t# na ta4an# %a4 bijel i 4eliki 4oj4oda+ koji je #4ijek bio dobro &rimljen i koji %e 4ra6ao %4ake no6i &o dijete =to je bilo #n#tra0 ,MN *o6i %# &o&rimile miran i'gled+ 'ato =to %# 'acijelo &rimile &or#k# doktora (3ri%tian%%ena0 7odao %am &o ora%ima koji %# &o&adali na 'emlj#+ bilo je nji3o4o doba i 4elik %e ora3 na #la'# &okora4ao 'akonima %4oje 4r%te+ ne mare6i ni 'a =to dr#go0 S&a4ao %am dobro i+ kad %# jednom &rilikom &ro=li 5andari i 'atra5ili od mene i%&ra4e+ ni%am %e bojao 'ato =to &olicija nikad ne &ronala'i kri4ca0 Kad je o%4an#lo %#nce+ ni%am %e bojao i'i6i i &romatrao %am obi;n# %4akodne4ic# be' %tra3a+ 'ato =to %am bio temeljito i'lije;en0 Ponekad %am jo= o%je6ao kratkotrajne #5a%e+ ali %ada mi%lim da %# bili be' ra'loga0 Vi=e ni%am bio &lijenHP#cidno%ti i 5i4io %am 'ado4oljno0 Annie je 'a#'ela mje%to Al4ette+ koja me je na&#%tila+ 'ato =to je bila nei'lje;i4a0 Jabora4io %am na Ajara0 Jnao %am da mi 4i=e ne6e trebati+ da 4i=e nikad ne6# na&i%ati no4# knjig#+ 'ato =to 4i=e ni%am &atio =to %am onaj koji je%am0 *itko me nije &o%je6i4ao0 Vi=e nije bilo tele$on%ki3 &o'i4a0 Vi=e nigdje # %4ijet# nije bilo 'la0 Bio %am i'lije;en+ #i%tin# i'lije;en0 *ala'io %am %e &red %4ojom k#6om+ % lo&atom na ramen#+ kad %am &rimijetio kako &ri%ti5e jedan R

/ %i4e boje+ % nekim be'4e'nikom 'a #&ra4lja;em0 Po'na4ao %am doti;nog be'4e'nika0 Bio je to Bo#2'erand+ Annien &rijatelj+ njeno da4no &o'nan%t4o i' (a3or%a0 Jamalo da ga ni%am 'agrlio+ do te %am mjere bio i'lije;en0 r Imao je %i4o lice0 Ili je to bilo %i4ilo R/ # kojem je bio 'a4aljen0 ,MP Re;e mi da ne dola'i kao &rijatelj nego kao no4inar0 Radi 'a Point i %tigao je i' Pari'a % $otogra$om da me #kebaj#0 B :i %i Ajar0 Bio %am do te mjere o'dra4io da %e ni%am mnogo kolebao0 *i%am ga ;ak ni 'ada4io0 *e la5em+ mog# doka'ati da ga ni%am #bio+ a ni $otogra$a+ jer %# obojica 5i4i+ a #koliko oni ka5# %#&rotno+ 'a3tije4at 6# a#to&%ij#+ jer ako %e &ret4araj# da %# mrt4i+ 'na;i da %# 5i4i da ne mog# biti 5i4lji0 4eo %am i3 # k#6# i oti=ao &o %4oj karabin0 Ali bio %am %a%4im &ri%eban i 'nao %am da 6e to biti jo= %amo jedan 'namenit %l#;aj i ni=ta 4i=e *i%am 5elio %#ra<i4ati %a 'namenitim %l#;aje4ima+ 'ato =to %e 4e6 %to ti%#6a godina radi o i%tom 'namenitom %l#;aj# i 4e6 mi je &#n k#$er 'namenito%ti0 )otogra$ %e '4ao Rolland i %4e je %34atio+ 'ato =to je to bio jo= bala4 kit0 Bo#'erand je tako<er %4e %34atio+ ali %amo 'ato =to je bio inteligentan0 Bili %#+ %4e # %4em#+ goto4o lj#ba'ni+ 'ato =to im je %ta4ljen no5 &od grlo0 S4i 5i4e % no5em &od grlom+ no5 &od grlom 4eoma je 3ranji4 &olo5aj0 )otogra$ je tra5io %amo moje o;i+ 'ato =to je 5elio %amo Momine o;i+ o;i onoga koji je # mom a#tobiogra$%kom djel# imao d4anae%t+ ili mo5da %to ti%#6a godina0 Bo#'erand %e %lo5io 'ato =to nije bio %a%4im mrta40 :ele$onirali %# %4om ga'di # Point+ Imbert#+ koji %e tako<er %lo5io+ naime kad bi3 ja &ro#'roko4ao jedan 'namenit %l#;aj+ #bi4=i njego4a &o%ebnog i'a%lanika+ to bi &#na ;etiri dana kori%tile %4e dne4ne no4ine+ jo= &rije nego =to bi i'i=ao njego4 tjednik0 Bio %am do te mjere normalan da %am &ri%tao kad je % no5em &od grlom tra5io da odemo # Pari'0 P#2 ,MM to4ao %am % njima %lobodno i %a%4im dobro4oljno i ni%# mi #o&6e %ta4ljali li%ice0 :ele$onirao %am doktor# (3ri%tian%%en#+ koji nije &oka'ao nikak4o 'animanje i rekao mi je da 6# %e i' toga i'4#6i %a%4im lije&o+ %amo % tran9enom+ kao i toliki dr#gi &i%ci0 B Sada %e i'la5ete %amo o&a%no%ti od jo= jedne knjige0 Vi %te i'lije;eni+ %tari moj+ i o&et 6ete %e i'lije;iti0 Mnogo %re6eD Pari'# %# me 4odili # %im&a re%torane na klo&#0 *i%am ni=ta mogao &rog#tati 'ato =to %am %e o%je6ao dobro+ ra%&olo5eno+ be' traga tje%kobe+ a to mi =kodi 5el#c#0 "dr5ali %# rije;0 Snimili %# mi %amo o;i0 "%tali %e dio mog lica na $otogra$iji ne 4idi0 *i%# na4eli moje &ra4o ime0 :o me je dot#klo0 I'g#bio %am =an%# da &o%tanem %la4an0 Vi=e %e ni%am %nala'io # %4ojim #4jerenjima0 I'dr5ao %am #darac0 Ja r#;kom i'g#bio %am gla4#+ ali oni ni%# ni=ta &rimijetili0 Mnogo dr5im do %4oje gla4e+ kao =to %am 4e6 rekao+ 'ato =to nije moja0 S4aki &#t kad #j#tro #gledam %4oj# nj#=k#+ #&la=im %e i to mi daje 3rabro%ti da odem # grad i ra'go4aram %a %tarijima0 J#tarnji 4je%nik &ro4eo je # me<#4remen# # (a23or%koj bolnici anket# i tako %e %a'nalo da %am a#tenti;an0 !a je moja majka bila a#tenti;na0 !a je moj brat bio a#tenti;an0 I'nenada me %a %4i3 %trana okr#5ila a#tenti;no%t0 Bio je to kraj %4i3 'e2'o4a+ mi%ti$ikacija0 Vi=e me ni%# na&i%ali R#enea#+ ni Aragon0 Vi=e %e nije go4orilo+ kao &rije+ da %am kolekti4no djelo+ ali t# %# %e &re=li0 Ja %am kolekti4no djelo+ a &omagalo mi je nekoliko generacija0 ,M/ Ako %# jo= 4jero4ali da i'a mene %toji i neki dr#gi :4orac+ &re=li %# &reko toga =#tnjom+ 'ato =to me<# nji3o4im ;itaocima ima 4jernika &a ni%# 3tjeli &o4rijediti nji3o4e religio'ne o%je6aje0 1ak je i )ranco #mro &obo5no i nitko to nije %34atio kao %4etogr<e0 Ja mi%lim da 6e Pinoc3et oti6i ra4no # nebo0 ,M. I'i=a4=i i' &o%ljednjeg re%torana+ &o5#rio %am %e k %4om tada=njem od4jetnik#0 B#d#6i da %am bio &ot&#no a#tenti;an+ bolje je i6i do kraja0 Sta4io %am na njego4 &i%a6i %tol dok#ment &ot&i%an

mojom 4la%titom r#kom+ kojim %4jedo;im da %am genet%ki &ok4arenjak koga %# kao tak4a o'na;ili %4i 3i%tori;ari+ #' &omo6 biblioteka i m#'eja ;o4jeka+ i'danak korjenike &ok4arenjaka koja je i %ama i'danak %4emir%ke &ok4areno%ti+ i da o4la=6#jem o4aj dok#ment da ob'nani mog od4jetnika i tako dokraj;i mi%terij# Ajar0 1ak %am %e i &ot&i%ao $imile Ajar+ d#=e4no 'ao%tali+ okorjeli la5ac+ mitoman+ =krabalo+ o&%jenar+ la5ni 5eton+ 4aralica+ &%e#do+ megalo+ &ot4r<en 3i%torij%kim doka'ima0 Lledao me &o&rijeko0 B Ajar#+ 4i odl#;no &ok#=a4ate %te6i knji5e4n# nagrad#0 B Kako toA ,ME B *a najboljem %te &#t# da od %ebe %t4orite legend#0 K 4rag#0 Po;eo %am ra'mi=ljati0 I%tina: %4i %# oni 'bog ne;ega &o%tali legendarni0 Villon je &o%tao legendaran 'bog obje=eni3+ Lorca je &o%tao legendaran 'bog odreda 'a %makn#6e0 Malra#9 je &o%tao legendaran 'bog rato4a i re4ol#cija0 7Ylderlin je &o%tao legendaran 'bog l#do%ti0 Sol5enicin je &o%tao legendaran 'bog koncentracionog %4emira0 S4i %# lj#di &o%tali legendarni 'bog %mrti0 1o4je;an%t4o 4i=e nije ni legendarno: ono je mitolo=ko0 B Mi%lite da bi3 morao nekoga #bitiA B #&ita30 B *ema &otrebe da idete tako daleko da bi%te &o%tigli knji5e4n# nagrad#0 B Ja je ne 5elim+ odrekao %am je %e0 Ali #'mite Ra%koljniko4a: on je on# 5en# #bio #darcem %jekire i' i%klj#;i4o literarni3 ra'loga0 B !o%toje4%ki je bio genij+ %tari moj0 Vi nemate &ra4og knji5e4nog talenta+ 4i &ri&o4ijedate o %amom %ebi+ to je %4e0 :o je klini;ki dok#ment0 B !akle+ =to bi trebalo #;initi da bi3 &o%tao legendaranA B Bilo bi do%ta+ Pa4lo4i6#+ ne6emo dana%+ ,-.M+ go4oriti o Kri%t#+ &o%toje i&ak neke granice0 A+ o%im toga+ nitko 4a% ne6e ra%&injati+ 'na %e da 4i to 4rlo dobro radite i %ami0 B :o nije i%to0 B *ikako ne 5elite nagrad#A B *ikako0 B :o je mnogo no4ca+ 'nate0 B Ja ne &rok#r4a4am %4etinje0 A =to %e ti;e okolno%ti+ boli me &atka0 "d4jetnik me je gledao me<# moja ;etiri oka0 tom %am tren#tk# imao %am d4a: jedno da %e %a2 ,Mkrijem+ i dr#go da %e 4idim0 Kad %e o%je6am lo=e+ imam &ede%et &ari o;ij#+ %4#da 4idim %4akodne4no i obi;no+ a to je ono =to %e na'i4a 'ebnjom0 B Eto+ # tome %te ja%ni i ra'#mlji4i0 B Ja%an i ra'#mlji4A Ja0 B *emojte %e tr#diti da # tome &retjer#jete+ Pa4lo4i6#0 Ve6 %te #%&jeli # %4om &ote'#0 Be' $otogra$ije lica+ %amo o;i+ da i%&adne =to tajan%t4enije0 Be' biogra$ije0 !o&#%tili %te da %e go4ori: terori%t i' Libanona+ lije;nik &oba;ajac+ &o4remen %4odnik kojeg &rogoni $ranc#%ka &olicija+ 'aka'#je %a%tanke # Ko&en3agen#0 :o je %a4r=eno0 :ajan%t4eno%t je 'a knji5e4nika najbolja legenda0 + Prije nego =to %am na&#%tio Parl'Htele$onirao %am :onton# Maco#te#0 Lo4orio %am m# o inter4j## # Point#0 B *i%# li te &itali da li %am ti ja &omagao # &i%anj# t4oji3 knjigaA B *i%#+ 'a=toA B Kona;no+ ti %i i&ak moj mali ne6ak2ro<ak+ ili ne=to %li;no0 Ili ne=to %li;no0 B Pa dobro+ oni to 'naj#0 B I ni%# te &itali da li %am ti &omogaoA B *i%#0 *ikad &rije ni%am ;#o tako i'ra5ajn# ti=in# &reko tele$ona0 !akle+ &r#5io mi je taka4 do5i4ljaj lje&ote da to moram o4dje 'abilje5iti+ 'a b#d#6no%t+ kao jedno od njego4i3 remekHdjela0 B I&ak je ;#dno koliko me # )ranc#%koj &otcje2nj#j# B re;e0 B S#mnjali %# na R#enea#a+ Arago2

na+ a na mene ni%#+ a ti %i mi i&ak tako bli'ak0 ,/I B *i%# %#mnjali ni na 7enrija Mic3a#9a+ iako mi je mnogo bli5i nego ti+ i mnogo je 4e6i od tebe0 B I%tina je B re;e on %a 'ado4olj%t4om B ali+ i&ak000 B Mog# im tele$onirati i 'amoliti i3 da %4im o%talim imenima dodaj# i t4oje0 B *e+ 34ala0 Ba= me briga0 Ako ni%# kadri %ami otkriti koji %# dana% naj4e6i $ranc#%ki knji5e4nici+ #toliko gore &o )ranc#%k#0 Rekao %am to %amo onako000 Ftima0 :a je rije; tako<er i'i=la i' mode0 B Sl#=aj+ nemoj %e lj#titi0 :i %i i'nad %4ega toga0 B *ara4no0 *e %je6am %e 4i=e je%i li mi%lio na to da 'adr5i= &ra4a na ekrani'acij# 000 B Je%am+ na t4oj %a4jet+ dragi tatice0 B Ve6 %am te molio da me ne 'o4e= tata+ go4no k#r4in%ko+ &#n mi je k#$er tog l#<a;ko2 $re#do4%kog 4okab#lara0 B Ja %am i&ak &omalo t4oj d#3o4ni %in+ 'ar neA S trago4ima #tjecaja 000 B Jebi %eD Bio %am 'ado4oljan0 !obro %am djelo4ao na njega+ &omladio %e+ ;ak i &reko tele$ona+ &ono4o je &rona=ao %4oj o%eb#jan %til0 B Kona;no+ 'adr5ao %am &ra4a0 )ilm je lo4a0 B Pre4i=e mi%li= na lo4#0 B JaA B !a+ ti0 Kad netko ne&re%tano mi%li &roti4 lo4e+ 'a&ra4o &re4i=e mi%li na lo4#0 B !ijalektika+ 'namo0 Ali+ ja %am %e &obrin#o 'a i'nena<enje0 B Fta to 'na;iA B S4# 6# 'arad# &okloniti0 B KomeA ,, P%e#do ,/, B Komitet# 'a &omo6 i &odr=k# k#r4ama0 Pro%tit#tkama+ kao =to ka5#0 Po%a4jet#4at 6# %e % llom+ majkom %4ij# na%+ %a Jackie+ Fonjom i nekim dr#gima0 Fto4i=e+ o%no4at 6# borben# $ront# 'a obran#+ o3rabrenje i %la4ljenje $ranc#%ki3 k#r4i % od4jet2nicima2%a4jetnicima i #' de%et &o%totaka od moji3 a#tor%ki3 &ra4a &o k#&#%o4oj gla4i0 *e=to 'ai%ta re&re'entati4no0 *a=e %# %4ete majke i %e%tre k#r4e jedino =to je dana% najmanje &%e#do0 K#r4a je jo= #4ijek naja#tenti;nija0 I 'ato %# %4i d#&egla4ci &roti4 nji30 Sakrijte mi gr#di da i3 ne 4idim0 Progone i3 'ato =to %4ojom g#'icom go4ore i%tin#+ odande kamo %e i%tina %klonila+ tamo gdje je ona jo= goto4o netakn#ta0 K#r4e %# toliko re&re'entati4ne da nemaj# ;ak ni &ra4o kandidiranja na i'borima0 I #&ra4o i3 'ato nema tamo+ # &arlament#+H$a'#mije=A B Mi%lio %am da ti jedino 5eli=+ Ale9e+ da 5i4i= ne'a&a5eno0 B (ijeli %4ijet 5i4i ne'a&a5eno0 B 000 da ne 5eli= da te %matraj# &otajnim+ bleja24im ideali%tom0 "bi;nim >#%i%nikom?+ kao =to ti ka5e=0 Ako &okloni= %4oj no4ac k#r4ama+ %34atit 6e da %i %amo 'd4ojni ideali%t+ jo= jedan 4i=e+ %amo >#%i%nik?0 B !obro da %i me %jetio+ 'abora4io %am ti re6i da %# # ;lank# Pointa+ &ro=log &onedjeljka+ #' Arago2no4o i R#enea#o4o ime+ dodali i t4oje+ kao ime mog na4odnog a#tora0 B I =to te na to &od%jetiloA B Kako+ =toA Pa k#r4e0 S&#%tio %am %l#=alic#0 :ro=im mnogo 4remena na odlaganje %l#=alice+ ali to mi nikad ne #%&ije4a0 Pono4o %am ot&#to4ao0 (a3or%# je kit i' J#tarnjeg 4je%nika bio 4rlo dobar0 "tkrio je da &otje2 ,/K ;em i' a#tenti;ne obitelji+ ali nije objelodanio njeno ime0 Fto4i=e+ tele$onirao je ;ak i # Pari' da ne obja4lj#j# &odrobno%ti o mojoj a#tenti;no%ti0 Momak je i' Pari'a #&itao: B Ali 'ar ni%te &rimijetili da imate &o%la % obi;nim &%i3o&atomA kratko+ legenda %e #t4r<i4ala+ #tjelo4lji4ala %e0 "%ta4it 6e me na mir#+ i' lj#d%ki3 ob'ira0 7tio

%am oti6i # ka4an# >K &o=ti? i ja4no &rog#tati kojeg 5i4og =takora+ ali #da4 je bila moja &r4a knjiga &a bi rekli da %e &ona4ljam0 ,/N 'eli %mo $olk%i6 koji mi je :onton Maco#tH bio o%ta4io &rije nekoliko godina+ #'eo %am %ab%bbom %4oj# ra'bojni;k# gla4#+ da na ce%tama #lije4am &o=to4anje+ &a %mo kren#li # &rirod#+ Annie+ *ini i ja0 *ini me nikada %a%4im ne na&#=ta+ 'ato =to %e ona #4ijek nada0 Jo= #4ijek 4jer#je da 6e me #%&jeti nada3n#ti 'a jedno ni=ta4ili%ti;ko djelo+ jer kod ni3ili'ma je naj=to%nije to =to 5i4i od nade0 "%tali %mo # %kitnji tri dana0 Vratili %mo %e # #torak+ ,E0 %t#denog0 Pr4o =to %am %a'nao &reko radija+ bilo je to da %am 'a knjig# Momo+ 'a=to &la;e=A dobio Lonco#r2 to4# nagrad# i da me &o%4#da tra5e0 Bio %am 4rlo miran0 4ijek %am miran kad i'g#bim gla4#0 *aime+ #&ra4o mi gla4a %meta da ne mog# biti miran0 *a'4ao %am %mireno &reko tele$ona :ontona Ma2co#tea0 !jelo4ao je od#=e4ljeno0 ,/P B 1e%titam+ Ale9e0 Poka'alo %e da %e cijeli taj mi%terij i%&latio0 !obro odigrano0 :4oja bi majka bila 4rlo %retna0 B "%ta4i moj# majk# jednom 'a#4ijek na mir#0 :i %i %a %4ojom 4e6 jednom dobio Lonco#rto4# nagrad# 000 B *i&o=to0 :o je bila moja &ret3odna knjiga 000 B Mora= mi &olo5iti neke ra;#ne0 :ebi %am &o4jerio &i%ma da od#%tajem od kandidiranja 'a nagrad# i ti %i %e oba4e'ao da 6e= i3 #o;i dodjele nagrada do%ta4iti 5irij#0 *i%i to #;inio0 *amjerno %i i3 'adr5ao # d5e&#0 ;inio %i to namjerno+ 'ato da dobijem knji5e4n# nagrad#+ da me i'4ede= na dobar &#t000 &ra4i &#t: t4oj &#t000 B Kak4a &i%maA Fto ti to &ri;a=A 7o6e= li 4e6 jednom &re%tati % la5imaA Ili %i 'ai%ta &ot&#no l#dA :i meni ni%i nikada dao nikak4a &i%ma0 *ikadaD Po %lje&oo;icama %# mi i'bile gra=ke 3ladnog 'noja+ a ni' le<a %# mi migoljili %itni ledeni %r%i0 Pogledao %am Annie+ radi malo %t4arno%ti0 B !ao %am ti ta &i%ma+ %4injo jednaD :i %i to #;inio namjernoD "djednom %e %mirio+ kao ;o4jek koji %4e %34a6a0 !a+ on %4e %34a6a0 B Ale9e+ molim te0 :i meni nikad ni%i dao nikak4a &i%ma0 Sig#ran %am da go4ori= i%kreno+ 4jer#je= da %i i3 &o4jerio meni+ ali0 00 to %i 'acijelo #4rtio %ebi # gla4# # Ko&en3agen#+ # 4rijeme t4oje000 de'intok%ikacije0 =#tio %am0 34atio me 'a g#=#0 Bio %am be%&omo6an0 *ikad ni%am #'imao 3eroin+ to nije i%tina0 !r5ao me # =aci0 Pok#=ao %am i'blj#4ati t# to&o4%k# k#gl# i' %4oga grla+ ali to je bilo i'nad moji3 %naga0 ,/M B :4rdim da mi nikad ni%i dao ta &i%ma+ Ale9e0 Po;eo %am #rlati: B Pok#=a4a= mi %ada re6i da %am o%4jedo;en i &ro4jeren l#<ak+ da imam 3al#cinacije i da ne ra'lik#jem &ri4i<enja od %t4arno%tiA :oA B Mo5da %i i3 &redao nekom dr#gom0 Meni ni%i0 Ja i3 ne bi3 ni &rimio0 Ja mi%lim da ti 'a%l#5#je= knji5e4n# nagrad# i %retan %am =to ti je dodijeljen Lonco#rt0 B *i%i i3 do%ta4io 5irij# 'ato =to %i mi 5elio odr5ati lekcij#0 Oelio %i doka'ati da %mo ti i ja jedno te i%to go4no0 Po;eo %e derati: B Jabranj#jem ti da %a mnom ra'go4ara= tak4im tonomD P#n mi je k#$er toga da te no%im na grba;i+ ;#je= li ti meneA B 7o6e= re6i da %am te %tajao do4oljno no4ca i da %i me &re&#%tio Lonco#rt# da me %e rije=i= # $inancij%kom &ogled#A Smirio %e0 B :i %i %4inja+ Pa#le0 B *e 'o4i me Pa#l+ 'a ime bo5jeD :o je ne=to i%tinito+ ne diraj mi # toD

B :i %i <#bre0 *ikad ni%i bio l#d0 S4e %i to i'mi%lio %amo 'ato da na&i=e= jo= jedn# knjig#0 4ijek %i i'igra4ao &%e#do2&%e#do+ 'ato =to %i # tome otkrio l#ka4=tin# koja bi ti mogla omog#6iti da i'bjega4a= %4oje oba4e'e0 B !a0 Ko&en3agen+ klinika+ %4e %# to gl#&o%tiA Bacio %i lo4# kro' &ro'orA B Oelio %am da %4oj# knjig# mo5e= &i%ati # mir#0 (3ri%tian%%en %e % tim %lo5io0 B (3ri%tian%%en mi je dao ne&obitne medicin%ke &ot4rdeD ,// B !anci %# #4ijek &rikri4ali i &ot&omagali Oido4e0 A re6i 6# ti i o4o0 Ja ti 4jer#jem0 Mo5da %i #4jeren da %i na&i%ao ta &i%ma o od#%tajanj# i da %i i3 &redao meni0 Ali b#d#6i da %i # %4ojoj &od%4ije%ti 5elio dobiti Lonco#rta+ da %i 5elio %amo to 000 Po;eo %am #rlati lj#d%kim gla%om0 "dlo5io %am %l#=alic#+ ali+ kao =to %am 4e6 rekao+ i to je na;in go4ora0 *ema na;ina da %e odlo5i %l#=alica a ja %e od4i=e bojim %mrti0 :ele$onirao %am %4om i'da4a;# da m# ka5em kako odbijam Lonco#rta0 :ra5io je 4la%tor#;no &i%mo0 Ja to %# mi bila &otrebna jo= d4a dana0 Ja to je 4rijeme Lonco#rto4a &ro&aganda #darala # %4a '4ona0 Jedan mi je dr#g tele$onirao: B :o ti je kr4a4o+ %tari moj+ =to %i odbio nagrad#0 :o 6e ti na&ra4iti golem# reklam#0 S jedne %trane 'bog Lonco#rta+ a % dr#ge 'bog odbijanja0 Bra4o0 :i %i &ra4i a%+ Ale9e0 Pok#=a4ao %am &o%tati be=6#tni ko'obrad+ ali bio %am 'ai%ta i'lije;en0 A+ o%im toga+ to m# do<e na i%to0 Ako je :onton Maco#te # &ra4#+ ako %am # &od%4ije%ti &ri5eljki4ao literarn# nagrad#+ 'na;i da %am to 4e6 i %ada+ mi%lim+ be=6#tni ko'obrad0 K#6# %# o&%jeli no4inari0 "bno6 %am #'eo kara2bink# i &#cao # gomil#0 Me<#tim+ ni%am kadar nikoga #biti 'ato =to nikome ne bi3 mogao od#'eti 5i4otD Pri'najem i%to tako da %am na o4im %tranicama kle4etao Pinoc3eta 'ato =to ni%am kadar nikoga m#;iti+ tko bio da bio+ kao =to je to goto4o redo4it %l#;aj % lj#dima koji %# %e &oka'ali maj%tori # 4je=tini m#;enja %ami3 %ebe0 Bio %am be' obrane+ 4idlji4 golim okom+ a imao %am &ede%et &ari o;ij# koje nikako ni%am #%&ije2 ,/. 4ao 'at4oriti da 4i=e ne 4idim # %ebe %amoga0 1im bi3 'at4orio jedan &ar+ ;etrde%et i de4et i3 %e ot4aralo i nemilo%rdno me &romatralo0 Fto %am manje na%tojao biti+ %4e %am 4i=e bio0 Fto %am 4i=e i'micao+ %4e %am ra'gla=eniji &o%tajao0 S4e moje &rikri4ene mane &o%tale %# 4idlji4e golim okom0 "no =to %# lije;nici na'i4ali mojim >=i'oidnim &#kotinama? &ono4no %e 'at4orilo+ %lije&ljeno kemij%kim t4arima+ ali ako %# me te t4ari branile od na4ala obi;ne %4akodne4ice+ i%to %# me tako 'at4arale # mene %amoga+ &a je i o;e4idna jednad5ba A jar c Pa4lo4i6+ &red%ta4ljala 'a 4anj%ki %4ijet jedin%t4en #%redoto;en cilj+ ome<en kr#5nicom+ koji je =tam&a jo= #4eli;a4ala+ ;inila ga i' dana # dan %4e 4idlji4ijim+ 'a34alno ranji4im0 Bio je to identitet # %4oj %4ojoj %tra4i;no%ti0 Kad je J#tarnji 4je%nik+ na &r4oj %tranici+ otkrio moje ime+ i%tog %am tren#tka bio # %4akom a4ion# koji je na&#=tao (aniac2d#2(a#%%e da odleti # Kambod5#+ 'ato =to %# cr4eni Kmeri+ koji %# %e tamo i dalje borili 'a &ra4o na li;no%t+ ra%tjerali %4e %tano4ni=t4o Pnom Pena =irom &olja i &o%lije %4akome &romijenili ime+ da ga #;ine ne&o'natim i ne'amjetlji4im0 Oelio %am oti6i onamo dolje da me i%to tako Hra%&r=e =irom &olja i o%lobode mog %tanja0 *e&o'nal+ ne&o'nata oca i 'ajam;eno ne&rona2la5lji40 "%lobo<eni %4og identiteta i ra%&r=eni =irom &olja+ gra<ani Pnom Pena i'g#bili %# %4oje &orijeklo+ %4oje &retke+ %4oj d#3 # mom d#3# i %a4je%ti+ i tamo bi dolje %in #'al#d tra5io %4og 'lot4ora oca+ tamo 4lada %retna nemog#6no%t+ neo4i%no%t 4olje0 Kambod5i %e %4i Pa4lo4i6i 'o4# dr#ga;ije0 Ali &rema meni %# dobro &o%t#&ili0 Kemija je blokirala ,/E %4e i'la'e i %4i a4ioni 'a Kambod5# na&#%tili %# (a2niac2d#2(a#%%e be' mene0 *a %re6#+ neka otmjena Pari5anka+ 'a koj# %am neko6 %mandrljao neki be'4e'ni ko&+ &ot4rdila je da %am n#la od ;o4jeka+ ne%&o%obna da nadrlja d4a retka i da je moj &ra4i t4orac 'a&ra4o :onton Ma2co#te0 :o je bilo 4eoma milo+ #%&rko% %4em#+ ne=to kao il#'ija o o;in%t4# otkri4ena 5en%kom int#icijom+ ne=to kao &oja4a &o;etka rodnog li%ta i kraj alko23oli;ke i &%i3ijatrij%ke na%ljedno%ti0 Preo%tali %# %4akako jo= dijabete%+ t#berk#lo'a i rak+ ali %4ako &ri'nanje o;in%t4a ima %4oj#

4rijedno%t0 Lla%ine %# %e =irile i i'no4a %am naginjao &rema ne&o%tojanj#+ %a %4e manje i manje identiteta # koji bi me %#dbina mogla &riklije=titi0 Sada %am bio %amo &okri6e0 :onton Maco#te %e ko&rcao+ %lao demantije+ 'gran#to %e kleo da on %a %4im tim nema nikak4e 4e'e0 Branio %e r#kama i nogama+ kao da %e %tidi onoga =to %am na&i%ao+ onoga =to je%am: to nije bilo njega do%tojno+ odbijao je %4ak# nar#k# o o;in%t4#0 'eo %am t34mergil+ ali+ #%&rko% %4im &oticajnim %red%t4ima+ ni%am %e bio kadar %#'dr5ati+ # %4akom %l#;aj#+ kao anti$a=i%t+ ni%am #'imao &ra4o na kona;no rje=enje0 *o#4el ob%er4ate#r obja4io je jedn# moj# &ol#$otogra$ij# %a 'nakom &itanja: AjarA %&rko% %#mnji+ bilo je to barem &ri'nanje &ol#2&o%tojanja+ kao kod %4i3 dr#gi3 lj#di0 ,/I tako %am #%red no6i+ naklj#kan e#$ori'antima+ %am %ebi rekao: dotjerao %am dotle da %e g#bim i &o%tajem goto4o karikat#ra0 !otle da %&alim %amoga %ebe0 Lakrdijam do &ijan%t4a &arodije # kojoj od ogor;eno%ti+ o;aja i tje%kobe &reo%taje %amo dalek %mije3 ni=ta4no%ti0 1ekao %am j#tro i &ono4o na'4ao :ontona Ma2co#tea0 B Sl#=aj0 B !a+ da+ da+ =to je o&etA B *e &jeni %e+ dragi tatice0 B Pa#le+ 4e6 %i %4e i'4#kao i' tog >dragog tatice?0 *a<i ne=to dr#go0 "bno4i %4oj talent0 B Po'4ao %am te 'ato da ti ka5em da %am %e &re4ario0 *i%am ti dao nikak4a &i%ma da od#%tajem od nagrade0 *ije bilo ra'loga 000 B Pa ja ti to #&orno go4orim od %amog &o;etka0 B 000 nije 'a to bilo nikak4a ra'loga+ 'ato =to %i moj# dr#g# knjig# na&i%ao ti0 *e &r4#+ nego dr#g#0 ,.I Jato %e i bolje &roda4ala0 *a&i%ao %i je 4la%titom r#kom0 :# %am o%jetio da %am ga 'ai%ta 'a&re&a%tio0 B Ma kak4a je to %ad manijakalna &i'darijaA !a+ #%&#t re;eno+ 'na= kako te %ada 'o4# # (anard Enc3aine#A Manijak2i'2(a#%%ea0 B :i %i t4orac Mome0 Ima li%to4a koji to &ot4r<#j#+ a ja imam &rimjerak nacrta+ &i%an t4ojom r#kom0 B Po#le+ odno%no+ Ale9e000 3o6# re6i Emile0 Bilo bi do%ta0 Ja nikad ni%am na&i%ao nikaka4 nacrt+ ne 'nam o ;em# go4ori=0 B Ko&en3agen#0 B Fto+ # Ko&en3agen#A B Le%ta lj#ba4i0 B Kak4a ge%ta lj#ba4i+ go4nar# k#r4in%kiA :o je njego4 omiljen i'ra'+ >go4nar k#r4in%ki?: %k#&lja i30 B Sje6a= li %e kad %am imao kri'# >odba;eno2%ti?A Kad %am %e o%je6ao odba;en od cijelog %4ijeta+ a &r4en%t4eno od tebeA B *e %je6am %e %4i3 t4oji3 kri'a+ ni%am &ret&la6en na to0 B Sjeti %e+ # Ko&en3agen#0 Pri%tao %i na to da %4ojom r#kom &re&i=e= &o;etak r#ko&i%a0 jedn# crn# bilje5nic#0 Le%ta lj#ba4i+ &ri34a6anjaA Jnao %am da %i na i'mak# %naga+ &ra'an+ blokiran 000 o%talom+ #&ra4o %i radi toga i do=ao k doktor# (3ri%tian%%en#0 Vi=e ni%i mogao &i%ati0 :o %am #mje%to tebe #;inio ja0 !o%ta mi je %4ega tog %ranja0 "bja4it 6# i'ja4# i re6i da %i ti a#tor0 *i%am m# o%ta4io 4remena ni 'a in$arkt0 Poklo&io %am ga0 Jo= me ni%# #34atili0 ,., Bacio %am %e # &otrag# 'a bilje5nicom i%&i%anom njego4om r#kom0 *i%am je na=ao0 A i&ak je morala negdje &o%tojati0 I tako %e dogodilo da 'amalo ja ni%am dobio in$arkt koji %am namijenio njem#0 :# bilje5nic#+ taj r#ko&i%+ 'adr5ao je on kod %ebeD 7tio mi je #kra%ti moje djelo+ mog Lonoo#rtaD krao ga je+ i'dajni;ki+ kao neki Folo3o4 =to je #krao &r4i %4e'ak :i3og !ona % le=a ko'a;kog bijelog &i%ca+ kako ka5e Sol25enicinD Sol5enicin mi je %4jedokD :o m# je dakle bilo na &ameti 4e6 od %amog

&o;etka+ kad mi je &redlagao da %4ojom r#kom &re&i=e &r4a &ogla4ljaD :o mi je naime on &redlo5io+ toga %e %a4r=eno dobro %je6amD !emon%ka ideja+ ti&i;na 'a 3ai6an%ke ;arobnjake i :ontona Maco#teaD Ja3tije4at 6e Lon2co#rta+ &o;a%ti+ kint# 000 S4# kint#D B "4amoD &omo6D bojiceD Sko;io %am na 4lak i &red 4e;er %am bio kod njega+ # Pari'#0 *i%am ga na=ao0 Sko;io je na 4lak i ot&#to4ao k meni # (aniac0 Pok#=ali %mo %e na'4ati tele$on%ki+ ali %talno %e ;#o 'nak 'a#'eto%ti: &ok#=a4ali %mo na'4ati jedan dr#goga i%to4remeno0 *a&okon %mo %e dobili0 Jijali %mo # i%to 4rijeme i%to: B S4injo jednaD I 'atim: B "4o ne6e &ro6i 2%amo takoD :#5it 6# teD I na&o%ljetk#: B Pok#=a4a= me o%ramotitiD *ato %mo %&#%tili %l#=alice0 "tr;ao %am k %4om no4om od4jetnik#0 Rekao %am m# da mi je otac #krao r#ko&i%+ da &ok#=a4a moje djelo &ri&i%ati ,.K %ebi+ da =iri gla%ine+ &ra4e6i %e da i3 &obija+ i tako #mno5a4a demantije+ &a bi3 ga 5elio t#5iti0 "n 6e ;ak &ok#=ati da me #bije+ da b#de mirniji+ kao =to je 4e6 jednom #;inio % onim ko'a;kim o$icirom0 Moj mi od4jetnik odgo4ori da %e odri;e mog do%jea0 "dbio je da 'a%t#&a o4ak4og mitomana0 Ja %am+ kako mi re;e+ >gabor?0 ^ak i od4ratan0 :on2ton Maco#te nije &lja;ka= le=e4a0 Jijao %am na njega da %# %4i 4eliki romano&i%ci+ od jednog do dr#gog :ol%toja+ &lja;ka=i le=e4a0 Kr4o&ije i ek%&loatatori lj#d%ke &atnje0 B Ja %am Emile AjarD B #rlao %am+ b#%aj#6i %e # &r%a0 B Jedini+ jedin%t4eniD Ja %am %in %4oji3 djela i nji3o4 otacD Ja %am %4oj ro<eni %in i %4oj ro<eni otacD *e d#g#jem nikome ni=taD Ja %am %4oj 4la%titi t4orac i &ono%an %am na toD Ja %am a#tenti;anD *i%am =ablonaD *i%am &%e#do2&%e#do: ja %am ;o4jek koji &ati i koji &i=e da bi jo= 4i=e &atio i da bi &o%lije toga jo= 4i=e dao %4om djel#+ %4ijet#+ ;o4je;an%t4#D Kad %e radi o mom djel#+ ni%# 4a5ni o%je6aji+ ni obiteljD Va5no je jedino moje djeloD !ao mi je injekcij#0 :ele$onirao %am doktor# (3ri%tian%%en#0 *i%am ga dobio0 :o je bila #rota0 "tr;ao %am k dr#gom od4jetnik# i obja%nio m# da me je #jak 3tio #biti kako bi % moje le=ine #krao &r4i %4e'ak :i3og !ona0 B Ja&ali %te # mal# &aranoj#+ Pa4lo4i6#D B *emojte me '4ati Pa4lo4i6+ ja %am Emile Ajar+ jedini &ra4i+ jedin%t4eniD !ao mi je injekcij#0 ,.N %&io %am dobiti doktora (3ri%tian%%ena %#tradan #j#tro0 "n %e &rije tri dana dao #biti+ 5rt4o4ao je 5i4ot &ok#=a4aj#6i %&a%iti i' &lamena jedn# beb#+ tako je bio di4an+ ali meni je bio &otreban0 B Pok#=ao je 000 B Jnam+ 'nam+ tele$onirao mi je0 B A+ aD Pri'najeA B Rekao mi je da %te toliko l#di da bi 4a% trebalo 4e'ati i da bi 4a% trebalo 3itno 'at4oriti0 B ViditeD ViditeD Oeli da me 'at4ore kako bi imao %lobodne r#keD !oktore+ kona;no+ ta Lonco#rto4a nagrada+ kona;no+ %34a6ate li 4i =to to 'a mene 'na;iA B :o 'na;i mnogo+ 'nam0 B :o je 'a mene &ot4rdaD Sla4aD SlobodaD "n #=#ti+ tamo na dr#gom kraj# 5ice0 Oelio me dokraj;iti % #5i4ancijom0 B Emile Ajar#+ imam 'a 4a% dobr# 4ije%t0 Vi %te 4e6 i &rije bili i'lije;eni+ ali %ada je 4a=e o'dra4ljenje kona;no0 Po%4e %te normalni0 *emate 4i=e nikak4i3 ne&rilika % 4la%titom o%obno=6#0 Vi=e nema ni traga kri4nji0 "d%ada 6e kri4ac+ 'a 4a%+ #4ijek biti netko dr#gi0 Vi % tim nemate ni=ta0

Mo5ete i6i0 Progla=a4am 4a% i'lije;enimD Bio %am &arali'iran od #5a%a+ ali boli me &atka+ to %e ne 4idi &reko tele$ona0 B !oktore B reko3 do%tojan%t4eno0 B Ja # %4em# tome ni%am 4a5an0 Lo4a+ &o;a%ti+ boli me kita0 Oelim %amo da cijeli %4ijet ;ita moj# knjig#0 tome %am %e dr5ao ne;eg ;4r%tog0 *i%am # %4em# tome 4a5an ja0 *ego moja knjiga0 :ko 5i4 =lji4i &i%ceD Va5no je %amo ono =to knjiga dono%i0 "%je6ao %am %e dobro0 "%je6ao %am %e ;i%t0 ,.P "%je6ao %am %e i%&ra4an0 Poklonio %am %4oj# li;no%t )ranc#%koj+ ;o4je;an%t4#0 1o4je;an%t4o je meni dalo %4oj# &atnj#+ a ja %am njem# 'a#'4rat &oklonio knjig#0 Bili %mo k4it0 !o 4raga+ knji5e4no%t je 'na;ajnija nego %4i mi+ *ikad %e # %4ojoj 4la%titoj ko5i ni%am o%je6ao tako #godno0 "%je6ao %am %e+ =to4i=e+ tako dobro da me je &omalo bilo %tra3: 4i=e ni%am &atio+ ;ak ni 'bog Poncija Pilata+ bio %am mo5da na kraj# %4oje in%&iracije0 Kri'a %i5ea+ mi%lio %am0 Vratit 6# %e na ;itanje no4ina+ mo5da %e o&et na<e neki i'4or %t4arala;ke 'ebnje0 B Vi %te # 4elikoj $ormi+ Ajar#0 :o je dobro+ na%ta4ite0 !ajte nam jo= ne=to0 B Ali onaj gad+ :ontonA B K#nem 4am %e da nije nikad ni=ta &re&i%i4ao %4ojom r#kom0 Po%jetite ga0 Vi %te %t4oreni da %e ra'#mijete0 B Fto 4i to go4oriteA Pa dobro+ =to 4i to go4oriteA B Vi %te %t4oreni da %e ra'#mijete0 I &oklo&i me0 :onton Maco#te #=ao je # moj# r#&;ag# # &et %ati #j#tro &robi4=i 4rata+ % no5e4ima # o;ima0 B Vrati mi r#ko&i%0 B *emam ga0 B Vrati mi r#ko&i%+ ili 6# te #biti0 B :on+ ionako 4lada kri'a &i%aca0 B cmekat 6# te0 B !a+ kako bi i dalje mogao =iriti gla%ine da %i to ti0 B Ja %am %4e demantirao0 B Pre4i=e0 B Vrati mi r#ko&i%+ L#do4i;eD ,.M L#do4ik0 :o je i&ak bilo lije&o % njego4e %trane0 Pok#=a4ao je biti dr#g2dr#g0 I'gledao je %labo+ do te mjere te %e ;inilo da m# %e ne mo5e odrediti %taro%t0 :o bi na% &redaleko od4elo0 :o bi moralo &o;eti % &r4im &i%cima0 B Sl#=aj me+ Valentine0 Ja %am 4ite' Legije ;a%ti0 Ja ne kradem t#<e r#ko&i%e % le=e4a000 Vidi+ 4idi+ i&ak je i on &omi%lio na to0 B Ja %e ne i'dajem 'a &i%ca knjiga koje ni%am na&i%ao0 I'a mene %toji moje djelo i ja %am na njega &ono%an0 Pri'nanja0 Pot&#na &ri'nanja0 :aj &lja;ka= le=ina &ono%an je na %4oje djelo0 B Kad 6e= nam &ri#=titi ko&ij# L#erniceA :o je tako<er tamo+ kao %i5e0 B Ja 3o6# r#ko&i%+ Valentine0 Pok#=a4ao %am i ja &rema njem# biti lj#ba'an0 B Ja nemam r#ko&i%+ Anatole+ k#nem ti %e onim =to mi je naj%4etije 000 "4o i&ak nije trebalo da ka5em+ kao &i%ac &i%c#0 B Kona;no+ ja te #4jera4am0 Mo5da %am imao 3al#cinacije+ )ernande0 B Bilo bi do%ta+ Moj%ije0 Kad %am bio # Ko&en3agen#+ da bi me omeli # &i%anj#+ &od4rgn#li %# me k#ri %na i k#ri de'intok%ikacije: ja &i=em 4e6 &#ni3 ;etrde%et godina0 Ja 4i=e ni%am bio ja0 !ali %# mi 'a#'4rat nek# dr#g# drog#+ kako bi %e i'bjegao od4i=e nagao &rekid i %tanje &ra'nine0 !rogirao %am %e literat#rom ;ita4 5i4ot+ bilo je dakle o&a%no da %e tako odjednom i'lo5im %t4arno%ti0 B "bi;na %4akodne4ica B mrmljao %am+ a obli2je4ao me 3ladan 'noj kad bi3 %amo &omi%lio na to0

B !a0 (3ri%tian%%en mi je dao nek# drog# kao 'amjen#+ %manj#j#6i malo2&omalo do'e0 Kroto&ro2 ,./ mat0 Bio %am %mrtno drogiran0 *e %je6am %e te >ge%te lj#ba4i? o kojoj go4ori=+ ali to je %a%4im 4jerojatno0 Kako %# me li=ili moje droge+ ja %am mo5da #i%tin#+ kri=om od (3ri%tian%%ena+ ne=to #'eo+ nek# go4narij# i # %tanj# &ra'nine &re&i%ao t4oj tek%t000 Ja %e toga ne %je6am0 B Pre&i%ao %i ga # nek# crn# bilje5nic#0 B Vrati mi je0 ni=tit 6# je0 B *emam je0 !a nije tako+ 4jer#j mi da bi3 je i %am 4e6 oda4no #ni=tio0 Ja %am i'lije;en+ :ontone0 Ja %am %4oj 4la%titi %t4aralac i time %e &ono%im0 *emam je0 B Pa dobro+ dakle+ kod koga jeA Lledali %mo %e # o;i i # jedan gla% 'a#rlali: B *eD *eD :o nije mog#6eD S#tradan #j#tro obojica %mo %e #krcali # a4ion0 !oktor (3ri%tian%%en &rimio na% je 4eoma lj#ba'no0 B !akle+ kako je+ $amilijoA F#tjeli %mo0 Jatim je :onton+ koji je mnogo lj#d2%kiji od mene+ #&itao: B KolikoA !obri %e doktor %mje=kao # %4oj# di4o4%k# brad#0 Ka5em >di4o4%k# brad#? 'ato =to to jo= nije bilo kori=teno+ kao i'ra'0 :o je originalno0 F#tio je0 "d4a5io %am %e na boja5lji4 &ok#=aj: B !an%ka je naj&o=tenija i naj3rabrija 'emlja na %4ijet#0 :o je jedina 'emlja do%tojna rije;i >ci4ili'acija?0 Ja 4olim !an%k#0 %4ojoj narednoj knji'i ka'at 6# mnogo dobra o !an%koj0 B Jebe %e !an%koj 'a 4a% B re;e doktor (3ri%tian%%en % #4jerenjem0 :onton Maoo#te &ok#=a milom: B Jnate+ on je odbio nagrad#0 :o 6e %manjiti &rodaj#0 A+ o%im toga+ 4i=e nikad ne6e do5i4jeti %li2 ,K P%e#<o ,.. ;an komercijalni #%&je30 A+ o%im toga+ t# %# i &ore'i+ &a000 B I &ra4a na ekrani'acij# B re;e doktor (3ri2%tian%%en0 Po;eo %am %e derati: B A &ornogra$ija+ a &ro%tit#cija+ to # !an%koj mo5da ne &o%tojiA I'gledao je jo= 'ado4oljniji0 B Pro%tit#cija i &ornogra$ija ograni;a4aj# %e kod na% na g#'ic#0 Malokad na gla4#0 B !akle+ kolikoA B #&ita :onton Maco#te0 B Mi imamo $ondacij# koja &oma5e k#r4e B re;e doktor (3ri%tian%%en0 B Mi%lim da %e jedna mala nadarbina name6e %ama &o %ebi0 B Ja %am %e 4e6 anga5irao # nadarbini jedne %li;ne $ondacije # Pari'# B reko30 B Vrlo dobro+ ali ne 4idim 'a=to ne bi%te i%to tako ne=to #;inili i 'a k#r4e # !an%koj B re;e dobri doktor0 :onton i'4adi %4oj# ;eko4n# knji5ic#0 B *e mog# daro4ati ne 'nam koliko B re;e B 'bon kontrole mjenja;nica0 B *a%lo4ite ;ek na *eG Zork B re;e doktor (3ri%tian%%en0 B %4akom %l#;aj#+ to oba4e'no ide &reko jedinjeni3 naroda0 :onton Maco#te %e 5rt4o4a0 B Vratit 6# ti B reko3 m#0 "n me &ogleda &o&rijeko0 B Pot&i=i mi &ri'nanic# na d#g0 Pot&i%ao %am0 :o je bio 'nak &o4jerenja0 B A %ada+ taj $amo'ni r#ko&i% B re;e doktor (3ri%tian%%en0 I'4adi i' jedne ladice crn# bilje5nic# i ot4ori je0 :onton &roblijedi od olak=anja0 ,.E B "4o nije moj r#ko&i% B re;e on0 B Vratite mi ;ek0 B !akako da o4o nije 4a= r#ko&i% B re;e dobri !anac0 B (ijeli %am r#ko&i% 4la%tor#;no &re&i%ao0 Po%lije %4ega+ &ra4i t4orac Emila Ajara 'a&ra4o %am ja0 Be' mog &%i3ijatrij%kog #mije6a 000 *eA B Valjda mi i&ak ne6ete #kra%ti moje djeloA B &rodera3 %e0 B *e mi%lim tako B re;e on0 B Ali ne dajem 4am nikak4e garancije # tom &ogled#0 I re6i 6#

4am ne=to+ *ene%%e 000 B *emojte me '4ati *ene%%e0 Ja %e 'o4em Emile Ajar i time %e &ono%im0 B Sjajno+ %jajno B re;e doktor (3ri%tian%%en0 B Jamalo da %e ni%te rije=ili %4oje 'ebnje+ Ajar#0 Samo =to be' nje ne6ete 4i=e na&i%ati ni retka0 Vi imate %4oj# mal# ma;k#+ Pinoc3eta+ ali i' njega %te 4e6 %4e i'4#kli0 "%je6ate %e %mireni+ %ig#rni # %4oj identitet+ ra%tje%kobljeni0 I'la5ete %e dakle o&a%no%ti da 4i=e ne o%jetite &otreb# 'a %t4aranjem0 Ali dok je o4aj r#ko&i% # mojim r#kama+ ta %talna &rijetnja nad 4a=om gla4om+ o4aj r#kom &i%an doka' da je &ra4i t4orac djela Momo+ 'a=to &la;e=A doktor 7an% (3ri%tian%%en+ &%i3ijatar &o'nat =irom %4ijeta+ #4ijek 6ete o%tati &remalo ra%tje%kobljeni+ Mimile+ i mo5da 6ete na%ta4iti % &i%anjem0 Ra%&lakao %am %e0 B *e &la;em ja 'bog %ebe+ doktore+ nego 'bog !an%ke0 "d4ratno je to =to radite0 Lije;nici treba da lije;e tje%kob#+ a ne bi je %mjeli &oticati0 B :o je #&ra4o ono # ;em# %e ja ra'lik#jem od o%tali3 &%i3ijatara B re;e doktor (3ri%tian%%en0 B Be' tje%kobe ne bi bilo %t4aranja0 Rekao bi3+ =to2 ,.4i=e+ da ne bi bilo ;o4jeka0 Jlo;in bi bio ne'amjetlji40 B Bilo bi mi dra5e da me ne m#;i tje%koba+ nego da b#dem %t4aralac B reko30 B Oao mi je+ ali ja %am %ocijali%t B re;e doktor (3ri%tian%%en0 B Oelim da %e kolekti4 oboga6#je djelima+ a 4i+ o%obno 000 *e ka5em da me 'a to ne boli gla4a+ ali 5elim da b#dete %t4aralac0 Socijali'am je o4dje 'ato da 4a% #'nemira4a+ da 4a% nagoni # tje%kob#+ ra'b#<#je 4a% i #;ini &lodnim &od na4alom %a4je%ti+ koja je #4ijek 'a&ra4o gn#%ni #5a% i &riba4lja kolekti4# njego4a najlje&=a djela 0 00 :je%koba+ Mimile+ to je %t4arala=t4o+ na&redak i &lodno%t0 %tane i %ti%ne r#k# :onton# Maco#te#+ gledaj#6i ga ra4no me<# njego4i3 =e%t o;ij#0 B Ako jednog dana &o5elite i'lije;iti %4oj r#ko&i%+ maj%tore 000 B Mi%lite 'ato =to &o%toji jo= jedan r#ko&i%A B #&ita :onton Maco#te tako tje%kobnim gla%om da %e oko na% odjednom %t4orilo ne=to kao obe6anje #mjetno%ti0 B Potr#dit 6# %e da 4am &omognem+ maj%tore0 Proti4no %4em# =to %e o 4ama go4ori+ 4i nemate ;eli;ne 5i4ce0 Ali i3 %#4i=e kontrolirate+ 'ato i dola'i do 'a%toja #%lijed nedo%tatka gori4a0 Pre&#%tite %e0 I%&o4ijed # tri %4e%ka koj# %te na&i%ali o4dje 4la%titom r#kom+ # kojoj nam kona;no go4orite %4e o %ebi %amom i koj# ;#4am # o4oj ka%i000 B Mala ma;kicaD B 'a#rla :onton Maco#te+ baci %e kao &ra4i l#<ak &rema ka%i # k#t# #reda i &o;ne &o njoj #darati =akama0 B Mala ma;kica je mrt4aD B re;e doktor (3ri%tian%%en gledaj#6i ga okr#tno # o;i0 ,EI B :o ni%am ja+ to je onD B #rlao je :onton Ma2co#te+ ne na%toje6i ;ak ni da %e to;no i'ra5a4a+ &oka'#j#6i &r%tom na mene0 B *ije i%tina+ to je Pinoc3etD B 'a#rlam+ 'ato =to %am o%je6ao &otreb# da malo &ot&irim %t4ar &rije nego =to %e na<e netko dr#gi0 B Sad je %t4arno na meni red B re;e dobri !anac+ koji %e &red mojim o;ima+ kao =to je trebalo+ o%#o bijelim i crnim &jegama+ a ina;e je &#ne tri godine bio moj naj4jerniji &rijatelj # (aniac#0 Vrati4=i %e # Lrand+ &o&eo %am %e # %4oj# %ob# i obratio %e molit4om Bog#+ jer to je bio 4r%tan 3otel+ % &ot&#nim kom$orom: B Je%i li to ti+ ili ni%i tiA *e mog# 4i=e 5i4jeti a da to ne 'nam0 B *emojte kenjati+ Pa4lo4i6#+ % 4a=im inter&elacijama "c#0 I' tog %te %i5ea 4e6 %4e i'4#kli0 Ve6 mi &#ni3 &et ti%#6a godina kenjaj# a jo= nitko nije #%&io i' toga i'4#6i ci4ili'acij# do%tojn# te gra<e0 B Je%i li to #;inio ti+ ili ni%i tiA B *ara4no da je%am0 S&a4ao %am %a %4ojom majkom i to je i%&alo rodo%k4rno+ kr4no%rod%t4eno+ degenerirano+ l#do+ jedino i jedino radi #mjetno%ti0 Lr;ka je tragedija 4rijedila tr#da+ neA Vjer#jem da 4a% ne6e 'a;#diti ako %a'nate da je St4aranje bio #mjetni;ki ;inA Be' %tra3ota+ be' rodo%k4rn#6a i be' i'#'etnog obilja &atnje+ be' %mrti+ a &rema tome i be' &o%tojanog obna4ljanja %i5ea+ ne bi #o&6e bilo literat#re+ ni i'4ora in%&iracije i gdje bi%mo tada biliA St4aranje %4ijeta

&od#'eto je i%klj#;i4o % #mjetni;kim ciljem+ to je #%&je3 o kojem %4jedo;i i'#'etno obilje remek2 djela0 Bio je to &lj#n#ti :onton Maco#te0 B A %4e o%taloA ,E, B Samo %# remek2djela 4rijedna %&omena+ Pa4lo24i6#0 Ja #4ijek i'no4a % golemim 'ado4olj%t4om ;itam !antea+ S3ake%&earea+ :ol%toja+ !o%toje4%ko2ga2 B A mene+ je%te li ;itali meneA B S4akako0 *a%tojim biti # tok# %t4ari0 St4orio %am %4e o4o 'ato =to %am %tra%t4eni &oklonik literat#re+ m#'ike+ %likar%t4a0 !a nije %4ega toga+ mo5ete mi%liti+ &o%t#&io bi3 %a%4im dr#ga;ije0 I nemojte %e brin#ti 'a b#d#6no%t0 Ja bdim nad njom0 Bit 6e o&et nekoliko 4eoma dobri3 &je%ama0 Vi %te %&o%obni+ Ajar#+ ali od4i=e %te 'aba4ljeni %amim %obom0 Po'aba4ite %e #b#d#6e &atnjom dr#gi3: ima t# jo= &redi4ni3 knjiga koje ;ekaj#0 *e 4alja da lj#di &ate ni 'bog ;ega+ mali moj0 Sretni %# 'reli kla%o4i i &o5nje4eno 5ito0 daljite %e od %amoga %ebe i 'ado4oljite %e &atnjom dr#gi3: e&o&eje+ Pa4lo4i6#+ e&o&eje0 Va=e Ja je od4i=e intimi%ti;ko+ ograni;eno+ od4i=e %e br'o i%cr&lj#je: ;o4je;an%t4o je &ra4i r#dnik %i5ea+ &ra4i 'latni r#dnik 'a &i%ca0 "gledajte %e oko %ebe: jo= nekoliko 1ilea+ jo= nekoliko L#laga+ nekoliko &okolja+ nekoliko &ra4i3 dobro 'a%no4ani3 &rogona i bit 6ete 4elik &i%ac+ Ajar#+ %4i oni ne6e #mrijeti ni'a=to0 B "ti6i 6# 5i4jeti # Kin#0 B !a+ kod nji3 # literarnom &ogled# 4lada odre<en 'a%toj0 Lo4orio je &omalo engle%ki0 !anci %# 4eoma go24orlji4i0 Pon#dio me je mojim 4i%kijem+ o%ta4io mi boc#+ ja %am m# &ot&i%ao ra;#n i on je oti=ao0 7tio %am na'4ati room %er4ice da b#dem %ig#ran je li to #i%tin# bio "n+ ali od#%tao %am+ #4ijek je netko dr#gi0 ,EK Loto4o da %am 'a4r=io0 !anac tr;i i'me<# %tabala i laje 'ato =to je negdje # bli'ini 4je4erica0 Bo5e moj+ bo5e moj+ 4i=e nema oko mene ni jedne i%tin%ke rije;i+ o%im rije;i Bog+ koja jc #i%tin# rije; i' rje;nika0 *e tra5i 4i=e 3artete # ;i%tokr#'ima+ Aja2r#+ 'ato =to abeceda %ama 'a %ebe ;#4a %4e i'la'e i dobra je ;#4arica robija=a0 :# je nara4no i m#'ika+ ali ona %#ra<#je: &oma5e 5i4jeti0 :# je i dje;ji %mije3 ali on ra'dire %rce %4ojom ne#&#6eno=6#0 Po%4#da ima 'nako4a koji me 4araj# 'ato =to %# 'ai%ta tak4i kak4i je%#0 Be%mrtni konjanici &romi;# galo&om &reko nebe%a+ ali to %# %amo oblaci+ to nije nikaka4 mit0 Pod mojim nogama tr#n# oborene religije+ &ale %a %tarog ora3a+ koji ;ak i ne 'na da %ada ra<a %amo &i=lji4e ora3e0 "n na%ta4lja+ 'ato =to je i %t4oren &o%ebno # t# %4r3#0 Predodre<en+ &rogonjen0 !imo4i i'nad kro4o4a+ da o%ig#raj# ra%&lam%a4anje %4ete 4atre0 Ptice+ &;ele i c4ije6e+ koji %4e banali'iraj#0 *a ob'orj# ni ma;ke+ 'ato =to je ra'#m %t4orio &ra'nin#0 *o4i+ dobro 'acrtani &#to4i+ da %e mo5e i6i %4e dalje i dalje nikamo0 Katakli'me koje 'a%tajk#j# radi 4e6eg 'ado4olj%t4a0 Pri34atiti %e ;ak i #' cijen# 4ida0 Pri34a6anje %amoga %ebe %4e do &o%4ema=njeg ne%tajanja 4idlji4o%ti na %4ijet#+ do ne%tanka %4ake &atnje dr#gi3 lj#di0 Ili &ak &ri34atiti %amoga %ebe #' cijen# %amo#ni=tenja+ kako bi%mo o%lobodili jedn# %ob# # &%i3ijatrij%koj bolnici0 B Pa#le+ t4oje o;i o&et &o;inj#D B *ije to ni=ta+ draga+ to je tek %amo#ni=tenje0 *e 'nam je%am li bio &obije<en+ je li to od k#ka4i;l#ka+ &odlo5no%ti+ re'ignacije+ #kratko+ je li to >o'dra4ljenje?+ ali %am %&reman da %e &ri34atim kao ,EN karikat#ra da bi3 kona;no &o%tao i%to4jetan %ebi+ %4oj brat0 (rte5 koji o;ek#je g#m# 'a bri%anje i jednog %a%4im dr#ga;ijeg %t4araoca0 Mo6i 6emo %e 4oljeti+ kao =to %e to 4#lgarno ka5e+ i nitko %e ne6e 'a;#diti tak4om obilj# &litko%ti: lj#ba4 %e kod karikat#ra jo= #4ijek &odno%i 'ato =to je njima do&#=teno da &retjer#j#0 *je5no me je milo4ala &o ko%i+ be' literarnog %tida0 B :o je i%tina0 Mo6i 6emo ;ak %retno 5i4jeti 'ato =to karikat#re ni%# realne0 B Mo6i 6emo go4oriti o &o&#larnom organ# a da na% nitko ne o&t#5i 'a #mjetni;k# o%rednjo%t+ 'ato =to %e karikat#rama %4e o&ra=ta0

B S#nce 6e na&okon mo6i %jati ne brin#6i %e 'a originalno%t000 Br'o %am &o%egn#o r#kom # d5e&0 Jamalo da ni%am 'abora4io+ i' na4ike na &o%tojanje+ a i&ak+ # njem# %e nala'ila nei'mjerna nada &oka'#j#6i %amo okrajak #3a0 "dre'ao %am ga i%tog j#tra+ KP0 %ije;nja ,-./0 B bilje5im o4dje taj 3i%torij%ki dat#m+ kada mo5da kona;no &o;inje 'a;etak ra'#mije4anja B i' ameri;ki3 no4ina koje ;itam 'ato =to %e radi i&ak o %tranom je'ik#0 Bilo je to na &r4oj %tranici0 B Sl#=aj+ Annie0 A #koliko ne 4jer#je= da %am i'lije;en ili mi%li= da %e &ono4o g#bim+ &ro;itaj %ama: >S4e do %ada+ 'nalci %# 4jero4ali da 'naj# 'a=to %#nce %ja0 Ali najno4ija %# otkri6a %4e do4ela # &itanje0 'rok dod#=e o%taje ne&o'nat+ ali &rema i'4je=taj# engle%ki3 i %o4jet%ki3 #;enjaka S *(E K (A I :REPERI KA" L"LEM" SR(E 000? "na me #&la=eno &ogleda B 'nao %am da mi%li da je na%t#&ilo &ogor=anje0 Ali nije %e #%#dila re6i ni=ta da ne &o'lijedi moj# nad#+ 'ato =to %# rije;i ,EP nemilo%rdni lo4ci kad %e radi o nji3o4oj najmilijoj lo4ini0 &ra4o # tren#tk# kad %am %e na (a3or%kom kolod4or# %&remao #6i # 4lak 'a Pari'+ &rika'ao mi %e &o%ljednji &#t doktor (3ri%tian%%en0 Vidio %am kako dola'i &rema meni %a %4ojim dan%kim maglama+ kad %e ek%&re% 4e6 nala'io na tra;nicama+ &a ako je bio manje to;an nego obi;no+ bilo je to 'ato =to #br'ano k#canje %rca # tren#cima i'nenadne &anike #4ijek malo 'amagli 4id oni3 koji %im#li2raj# ;ak i % 4i=e odre<eno%ti da ne bi bili #34a6eni0 Morao %am %e jedno%ta4no #daljiti da &ro&#%tim odred SS+ ali to je 'acijelo bila %amo gre=ka # %je6anj#0 S34atio %am 'a&ra4o da je moj ink4i'itor od m#;itelj%ki3 nadle=ta4a dobio no4e naloge i do=ao %e #4jeriti da li bi3 mogao biti &o2 no42no #234a226en i 4ra6en # o&ticaj kao la5ni 5eton &ri%t#no%ti+ be' o&a%no%ti &o o%tale &%e#do2 &%e#do i &o %ebe %amoga+ 'ato =to je bio &la6en da 'na+ ne bi li to =to %e # &%i3ijatrij%koj kon4enciji na'i4a >o'dra4ljenjem? moglo biti %amo neka %kr#&#lo'na &okorno%t+ &odlo5no%t i &rimjerna di%im#lacija %im&toma0 Be' ikak4a ra'loga+ 'ato =to ek%&re% jo= nije bio # &okret# &a nikoga nije mogao &rega'iti+ # njego4oj &rijete6oj ne&omi;no%ti o;ito4ala %e %4a b#no4na &rijetnja Ane Karenjine %&remne da %e baci &od kota;e+ ali to je mo5da bila %amo literarna &ri%&odoba0 (3ri%tian%%en+ koga 6# i'a'o4no na'4ati tako+ be' >doktor?+ 'ato =to mi 4i=e nije &otreban+ 'a#%ta4io %e &reda mnom # tom namjerno 'aba4nom i o&#=tenom %ta4# koji &ok#=a4a #liti &o4jerenje0 Sti%n#o me 'a grlo0 A i&ak # njem# nije bilo ni=ta dijaboli;no@ na%mije=en+ % r#kama # d5e&o4ima %4og %i4og ogrta;a % bar=#na%tim o4ratnikom+ % ,EM onom njego4om &la4om bradom+ koja nikad nikome nije na=kodila+ %4ojim nao;alima be' kornja;e4ine i &omalo &ri5mirenim o;ima@ %li;io je &omalo na Jol# i &omalo na Verlainea+ ali 'nao %am da je %a4 gnjio od literarni3 re$erencija i+ &r4i &#t otkako %e &o'najemo+ %kri4ao je &od %4ojom a%tra3an%kom =#barom ;injenic# da je 6ela40 Po=ao %am m# # %#%ret+ &r#5ene rake+ da njego4oj i'nenadnoj &oja4i na ca3or%kom kolod4or# dam &rirodniji oblik0 B !ono%im 4am i'4anredn# 4ije%t+ &i=;e Ajar# B naja4i mi on0 B Pinoc3et 6e biti #klonjen+ a Plj#=;a %# 4e6 o%lobodili0 Vi %te &obijedili+ knji5e4nice Ajar#D Plj#=; je #&ra4o %tigao # Pari'+ do;ekan c4ije6em i matemati;arima0 Bra4o0 B *i%am 'nao da %am tako #tjecajan B reko3 %kromno+ 'ato =to je to bilo oba4e'no0 B Vi %te &obijedili+ 4r3o4ni %#borce Ajar#D Mo5ete biti &ono%ni na %4oje djelo0 B toliko 4i=e =to jo= nije obja4ljeno B reko3+ 'ato =to %am nanj#=io klo&k#0 B Pinoc3et je 4e6 #&o'nao njen %adr5aj &reko %4oje &oliti;ke &olicije i #%&ani;ario %e0 Pobje6i 6e0 A KLB+ koji %e nala'i &o%4#da+ 'na da bi 4a=a %na5na knjiga mogla i'i6i+ a b#d#6i da 4a% ni%# mogli mijenjati &o %4ojoj 4olji+ #%&rko% kemij%kim tretmanima kojima %# 4a% &od4rgn#li # Ko&en3agen#+ na4rat2nano% o%lobodili %# Plj#=;a 0 0 0 %la4odobitni Ajar#D B Fijem %jeme %4im 4jetro4ima B reko3 ironi;no+ 'ato =to je ironija #4ijek dobro jam%t4o mentalne 3igijene0 I'a doktora (3ri%tian%%ena %tajao je rabin Sc3m#2le4itc3 # bijelim ;ara&ama+ koji nije bio tamo+ a ,E/

;injenica da ga ne 4idim+ de$initi4no je doka'i4ala da ni%am ni=ta &redo%je6ao0 B Koliko 4am d#g#jem+ doktoreA B #&ita3 ga 'ato =to %# 4e6 %t#&ila na %nag# a#tor%ka &ra4a0 B *emojte %e braniti+ 4jernice Ajar#D !oka' je t#: Plj#=; je o%lobo<en+ Pinoc3et 'at4oren+ # Argentini %e 4i=e ne #bija+ # Libanon# 4lada brat%t4o+ 4a=a je knjiga olak=ala nei'mjern# lj#d%k# bijed#0 *a%ta4ite+ &i=ite+ milij#ni &otla;eni3 ;ekaj#0 S&a%ite i3+ o%lobodite i3+ %t4orite od nji3 jo= malo literat#re+ nagra<eni;e Ajar#D *ije do4oljno biti i'lije;en+ treba i'lije;iti cijelo ;o4je;an%t4o 000 Pi=iteD B :o bi 'na;ilo da %am &ono4o 'a34a6en me%ija2ni%ti;kim+ re$ormator%kim i =i'oidnim na&a%tima0 Fto %e mo5eD Moj i%&iti4a; &romatrao me je % &o=to4anjem 'ato =to je 'nao da %am odl#;io &objedono%no #6i # 4lak od E3P.+ dr#goga nije bilo+ koji je ;ekao na kolod4or# 'ato =to je Kri%t ka%nio a treba 'nati ;ekati0 Ali genijalni i%&iti4a; #baci i&ak jo= jedn# na&a%t 'ato =to je bio &rema'an %4im ma%tima+ &a je 'nao da %# 4e6ina tako'4ani3 >normalni3? lj#di %amo %im#lanti0 B Bra4o+ na5i4o oderani Ajar#D Vi %te &oka'ali %4emo6 na=eg &o&#larnog organa koji &odi5e &lanine+ ot4ara 'at4ore+ i%&#nja 5elje+ %#=i %#'e+ 4ida rane+ njeg#je le&ro'ne+ 5dere go4no+ li5e g#'ice+ la%ti ci&ele+ nare<#je %makn#6a+ &#ca # gomil#+ ra'ara grado4e+ blago%ilje gomil#+ %il#je #do4ice+ #bija %iro;ad+ o4jeko4je;#je #5a%e+ mil#je &%e+ &odi5e r#=e4ine+ %&a=a4a mir+ i'a'i4a kr4a4o &i=anje+ ra%c4je2ta4a &#%tinje+ ra%4jetlja4a %4ijet+ %kida I%#%a % kri5a+ o%loba<a % loma;e Jeanne dQArc+ c4oko6e '#bima+ ,E. ;#&a ko%#+ &ra4i 3arakiri+ kolje ne4ine+ %trijelja taoce+ g#=i 5rt4e+ #bija ranjene+ daj m# i&ak &iti+ re;e moj otacD A &rije %4ega+ &i%karajmo+ Ajar#D Pi%karajteD Mi%lite na milij#ne &rogonjeni3 koji ;ekaj#+ mi%lite na tira5D Jgrabite %4oj# %4et# "lo4k#+ %&a%ite+ o%lobodite+ na3ranite+ ra%tla;#jte+ &i=iteD Jo= malo literat#reD I jo=D I jo=D I jo=D Oi4jelo jo=D Oi4jela tintaD *a4aliteD PoletiteD Oi4jela m#m#'aD *e &ret4arajte %e da &ori;ete golemo djelo %re6e+ &ra4de i 'dra4lja koje %# o%t4arili :ol%toj i %4i o%tali %&a%ioci lj#d%kog roda+ %&a%itelj# Ajar#D Sam#raj# Ajar#D *o%iljko Ajar#D Lo4noga5o Ajar#D *emojte %e o%je6ati %#4i=e malenim+ nema %#4i=e maleni3 kad %e radi o lj#d%koj 4eli;ini000 Loro%ta%e Ajar#D B Moja g#'ica nije kralj *ab#kodono'or B odgo4orili m# mirno+ da m# &oka5em da %e ne dam+ da imam o%je6aja 'a mjer# i+ o&6enito+ da %e #34atim 'a ne=to ;4r%to i #ne%em # %4e to not# nade0 B *e %kri4ajte %e i'a cini'ma+ ideali%to Ajar#000 Ali 4eliki je ink4i'itor &o;eo i=;e'a4ati+ 'ato =to je %34atio da %am &o%tao neobradi40 B Mi%lim da me 4i=e nikada ne6ete imati+ &rijatelj# B re;e doktor (3ri%tian%%en 4e6 dalekim gla%om+ i to nije bilo be' t#ge+ 'ato =to %am ga 4eoma 4olio i d#go4ao m# golem# %4ije6#0 B Jbogom+ i'lije;eni Ajar#0 Sim#lirajte dobro0 :o je 'akon roda0 B Jbogom+ &rijatelj# (3ri%tian%%ene0 Ali i'lo5it 6# %e o&a%no%ti &a 4am i&ak na'na;iti granice mog o'dra4ljenja0 "4dje o%taje i o%tat 6e 'a mene i'o&a;ena karikat#ra jednoga dr#gdje0 Ja34alj#j#6i 4a=oj i'4anrednoj i tako #4jerlji4oj nje'i+ ali i 'ato ,EE =to imam 5en# koj# 4olim 4i=e nego %4e na %4ijet#+ i&ak &ri34a6am 4a=e #4jete+ &ri34a6am na=e %tanje0 !a+ ja ni5e &ot&i%ani Pa#l Pa4lo4i6 o4ime &ri34a6am da b#dem karikat#ra Emila Ajara+ karikat#re ;o4jeka # karikat#ri 5i4ota # karikat#ri %4ijeta: i'a2birem brat%t4o+ ;ak i &o t# cijen#0 "+ 'nam+ 'nam+ kome 4i to go4orite: %4i oni koji %e bore da i'i<# i' nagrde i karikat#re o&t#5it 6e me 'a k#ka4i;l#k+ 'a ka&it#lacij#+ ali ja t# ne mog# ni=ta+ 4e6 %am 4am obja%nio: ne%&o%oban %am 'a i'bor 5rta4a0 !akle+ &ri34a6am da %e karikiram i %amo#ni=ta4am i 4i=e nikad ne6# %&alji4ati remek2djela # m#'ejima # ime 5i4ota+ da bi3 %e #tjelo4io 0 00 S#tradan #j#tro+ dok %am 4i%io na tele$on# da %a'nam kako %toji % &rodajom $ilm%ki3 &ra4a+ :on2ton %e #'4erao &je=ke #' =e%t kato4a i 'ak#cao na moja 4rata0 Bio je 4i=e na&#3an nego 'a&#3an0 B *e ra'#mijem B re;e0 B :o je be' %#mnje o&et t4oje djelo0 r#;i mi gra4irani karton0 Kiki i njene %e%tre &o'i4aj# ga da do<e i &red%jeda4a S4jet%koj %jednici &ro%tit#cije koja %e i%te 4e;eri odr5a4a # Pari'#0 Ja %am tako<er &rimio &o'i4+ ali morao %am %e

r#kama i nogama boriti+ &a ;ak i &o%l#5iti %e odbijenom Lonco#rto4om nagradom+ da ga dobijem0 B Fto to 'na;iA B !akle+ :ontone+ ti %i %l#5beni+ odliko4ani+ &o=to4ani %&omenik+ k#r4e trebaj# t4oj# moraln# &odr=k#0 IdemoA ,EB *e dola'i # ob'ir0 K 4rag#+ odbio %am ;ak i ;lan%t4o )ranc#%ke akademije0 !o%ta mi je &o;a%ti0 B 7ajde+ %tariD Idemo onamo 'ajedno+ da %klo&imo mir0 !odao %am+ kao da ni=ta nije bilo: B :o je dobra reklama0 "n me %#mnji;a4o &ogleda0 B Ja kogaA B Ja k#r4e+ 'na %e0 B Ja ne idem0 B Re6i 6e da %i #%rani malogra<anin0 B Idem B re;e odma30 Kren#li %mo0 *i%# na% &#%tili da #<emo0 *a #la'# %e nala'ila &re&reka od &ra4i3 &ra4cati3 k#r4i0 B "4o je #la' %amo 'a k#r4e koje %e k#r4aj# g#'icom B reko=e nam0 B Ja one koji %e k#r4aj# gla4om #la' je %4agdje+ %amo ne o4dje0 Pred4idio %am bio taj #darac0 Rekao %am im da %am to ja+ onaj =to je odbio Lonco#rto4# nagrad#0 Kad %#0 4idjele da %am i%kren+ &#%tile %# na% da #<emo0 Stajalo na% je mnogo tr#da da %tignemo do tribine: bile %# &red%ta4ljene jedinjene nacije+ bilo je %4ijeta0 lla nije bila &ri%#tna0 Pred%jeda4ala je Kiki0 Pribli5i%mo joj %e0 Sti%n#li %mo joj r#k# i ona je to &ri34atila be' la5nog %tida0 :ra5io %am da joj o&erem noge+ ali ona mi je rekla da %e %redim i da ni%am &a&a0 Ve6 d#go ni%am 4idio :ontona Maco#tea tako %retna0 Kao da %e na&okon i'4#kao i' %4og bloka leda a la Bacon+ ot4orene g#bice 'a krik ti=ine0 ,-I Po'irali %mo $otogra$ima0 Prije odla%ka+ #&itao %am jedn# k#r4# koja na% je do&ratila do 4rata: B Mo5emo li ne=to #;initi 'a 4a%A B *a%ta4ite &i%ati B re;e ona0 "4o je moja &o%ljednja knjiga0 Pari'+ K.0 %ije;nja ,-./0 ,,:K. N,0IN0KI,,