Professional Documents
Culture Documents
Qaida e Zaban e Turki Abdul Ali Khalkhali
Qaida e Zaban e Turki Abdul Ali Khalkhali
eZ]|Z
Pe
ZzyY|^
n{Pe
: .
: /
.
: : . : : ..
- - - - :
:.
: . . Abdulali Xalxali.Qaide Zban-i turki
:.
: - -.
: - .
: PL /
: /
:
: / :
:
: 548 .
: - - 1387 : : - - 1000 : :
ISBN:978-964-8862-96-6 / 978 -964 -8862 -96 -6 :
: .5541131 - 5567925 :
. .5557296 :5551462:
.5541131 :
d
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>
@
>@
>@
>@
>@
>
@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>
@
>
@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
][ .....................................................................
..........................................................................................
.......................................
.............................................
......................................................
.......................................................
.................................................
...........................................................
.........................................
.........................................................
.................................................
.....................................................................
......................................................
t=vZf
a
Brk
Eitmk
Gln
Comparative Grammer
glmk glmk qalmaq vurmaq
gl
gl
gl
gl
gl
gl
di
di
di
di
di
di
m
n
--k
z
lr
gl
gl
gl
gl
gl
gl
d
d
d
d
d
d
m
n
k
z
lr
qal
qal
qal
qal
qal
qal
d
d
d
d
d
d
m
n
q
z
lar
vur
vur
vur
vur
vur
vur
du
du
du
du
du
du
m
n
q
z
lar
dadd
//o/u/
donmaq
durulanmaq
>@
>@
grdlr
efYyZM
almaq
l
ilan
qzl
sol
sz
ulduz
dzmk
yel
A,a
,
, i
I,
O, o
,
U, u
,
E, e
buz
pmk
toy
Sryya
B, b
P, p
T, t
S, s
can
axmaq
Hvva
xaliq
da
zvq
bir
zi
jal
srin
hid
sidq
zlalt
Tur-e Sina
zill
C`fr
ba
fna
qa
ksmk
gzmk
dilyim
lal
miskin
inc
vaxt
hilal
yaban
C, c
,
H, h
X, x
D, d
Z, z
R, r
Z, z
J, j
S, s
,
S, s
Z, z
T, t
Z, z
`
,
F, f
Q, q
K, k
G, g
Y, y
L, l
M, m
N, n
V, v
H, h
Y,y
www.duzgun.ir
http://seyedazim.blogfa.com
:u673Y5:uFY5Y5:]
|
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
2/4y/838/FS
/838/F5S28
:3f:92Y5
,YZ{]u[4mYyM
YZae
da{]kY
,x3yZ]{y
]
YZ{cZWZZ
]
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
5]3YJ59|8Y
|/=vZ/64|/=vZ/yM|=v9Z@3Y
=|/Y5/S:945WZ393m3Y:385Y4Y8
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
/85Z/93ed8Y{899|8m6399|Y|3y
LY={3Y8Z93f35LY|3Y
,Y{^uY|Z]
YZi|uYkZym
,e{^|6a
YZ{YyY{m
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
5Y:v9^Y|55379vY84YZ5Z
/YZ/zy/Y]YY|^
Y^eY
9|/n88Y{
5ZY
,Yed{Ze|ZY
>@
>@
>@
YeZ]^e
,e|Z]{ZZm]
YY~m|Z{
,Zq{]ee]{m
Y6|Yy{ycY
,dd{]dYfq]
Yf[Ym|[M]Z
,dY|{Z{de]
Yd{cZ]|iN
>@
>@
>@
>@
>@
>@
5Z/fY5Z/Y55v0]ZmYZY553Z51ZY
>@
>@
>@
>@
uFY5uFYY5]
ZM
,dY|uYZe|uY
dYM{Z
>@
Ydzz]
mk
>@
mk maxmaq
maq
qamaq
grmk
bilmax
>@
>
@
>@
>@
qaqamaqmaq
>@
od da
mrcmk :
mrc mk
maqsumaq
su
toxmax
tox max
>@
4Y8LZ/7S
3Ze
e@4ZeY95]
Z5eZ:P5]139789Y5Z8^754Y
>@
u
lr>@
grdlr
grdm
dostlar
kitabm
lr
hyh
>@
>@
>@
{z]
>@
3Z3e4Y8LZ7S
>@
>@
>@
Z
>@
>@
>@
>@
|YZf]|Z
qamaq
qad
qadlar
qadn
qadz
qadm
>@
>@
qadq
qad
qadlar
qadn )
qadz
qadm
qadq
qadm
qadq
>@
>@
>@
yazdm
yazdq
lr
lar
aldlar
almaq
gldilr
gldlar gldilr glmk
gldil
gldla
>@
gldn
gldz
gldm
gldik
qadq glmk
qamaq
yatmax yatdx
Ze4Y8LZS
dadd
dadmax
daddlar
daddn
daddz
daddx
93~/:v4e4/8Y
getdi
atd
yatd
yatmax getmk
atmax
>@
Z{
gldi
glmdi
glmk
glmdilr
gld
glmdi
glmk
>@
glmk glmmk
qamaq qamamaq
3Z3e4Y3 8LZS
>@
>@
gr gldi qurtuldu
gr glmdi qurtulmad
S
>@
:3
baxmax
grmk
gr baxayd
baxsayd
grrdi
gr baxayd bilrdi
>@
gr baxmyayd baxmasayd grmzdi
gr glmyydi bilmzdi
gr grmiyydi olmazd
gr baxmasayd
gr qamazd
gr yatmasayd
gr glmzdi
gr demzdi >@
7S
3Z3e4Y8LZ
ZYY
kitab yazdyazdlar
kitab yazld
yazld yazd
yazld
yazldlar
yazldn
yazldz
yazldm
yazldq
sald ald
salnd alnd
toland
tolad
yazlmad
>@
yatld
yazmaq
yazlmaq
Z
yazmaq
yazr
yazllar
yazrsan
yazrsz
yazram
yazrq
Zf]|Z
?lr
lr
sn
ksmk
ksr
ksllr
ksrsn
ksrsiz
ksrm
ksrik
ksrsz
ksrk
glrm
glrik
gllm
gllik
grrm
grrk
grrm
grrk
yanram
yannam yanrq
yannq
salar alar
salmaq )almaq qaar
qamaq
gaarsalaralar
getmk
gedr
uzadr uzatmaq
pozatmaq
pozadr
dzltmk
dzldir
ltmk
ldir
azaltmax
azaldr
iirtmk geirtmk
iirdir geirdir
grr
grllr
grrsn
grrsiz
>@
grrm
grrx
grrux
grrm
gedir
gedir
getmk
gedir
getmir
istdi
istmk
gedr
istdi ged
istdilr gedlr
istdin gedsn
sun
cxcqck
>@
gedckdi
gedckdilr
gedcksn
gedcksz
gedcym
/gedcyk
gedciyux
/gedciyuq
gedck
gedcklr
Z{
qamaz
qamazlar
qamasan
qamasuz
qamaram
qamarux
qamazsan
qamazsuz
qamazam
qamazux
qamassan
qamassuz
qamaz qamaz
>@qamazlar
lr
qamazlar
qamasan
qamazlar
qamasan
qaomaram
qamaram
getmz gedr
getmir
getmillr
getmirsn
getmirsz
getmirm
getmiruq
istdi
>@
istdi
istmdi ged
istmdilr gedlr
istmdin gedsn
istmdiz gedsiz
istmdim gedm
istmdik gedk
istdi glmiy
istdilr glmiylr
istdin glmiysn
istdiz glmiysiz
istdim glmiym
istdik glmiyk
istdi ged
istdi getmiy
istdi
lr
istdi yaza
sn
istdi yaza
istdilr yazalar
istdin yazasan
istdiz yazasz
istdim yazam
istdik yazaq
istdi dura
istdi dura
istdi vra
istdi vra
>@istdi
snlr
istdi yazmya
istdilr yazmyalar
istdin yazmyasan
istdiz yazmyasz
istdim yazmyam
istdik yazmyaq
istdi yazmya
istdi durmya
istdi vrmya
istdi
istdi durmya
vrmya
gr gl
gr gllr
gr glsn
gr glsz
gr glm
gr glk
snlr
gr sata
gr sata
gr satalar
JUVDWDVDQ
JrsaWDV]
VDWDPJU
gr sataq
JUTXUD
JUFUD
gr qura
gr cra
gr drs
gr drslr
gr drsn
gr drsz
gr drsm
gr drsk
gr drsn
gr
glsk
gedr
gr gets
gr bil gedr
gr imiy
gr imiylr
gr imiysn
gr imiysz
gr imiym
gr imiyk
snlr
gr yazmya
gr yazmya
gr yazmyalar
gr yazmyasan
gr yazmyasz
gr yazmyam
gr yazmyaq
gr yatmasa
gr yatmasalar
gr yatmasan
gr yatmasuz
gr yatmasam
gr yatmasaq
gr yatmasaq
gr getmiygr getmsgrr
gedr
\6eZ{Z
ka dmn l
ka dost lmiy
ka dostlar lmiylr
ka sn lmiysn
ka siz lmiysz
ka mn lmiym
ka biz lmiyk
ka pis istyn kor olsun
ka istmiyn glmsin
ka glmsinlr
>@
grk bil
grk billr
grk bilsn
grk bilsz
grk bilm
grk bilk
byk grk
qzrqanmya
>@
>@
Y
grk
grk
grk
grk qalmya
grk qalmyalar
grk qalmyasan
grk qalmyasuz
grk qalmyam
grk qalmyaq
grk getsinlr
grk getsin
ksz ks
ksmk
zmk zr
z
zz
zn zz
ksn ksz
qalun qaluz
zz
zn
gedr
get
gedz
>@
elr
pilir elmk
pilmk
el
eliyz
pil
piliyz
tovlar
oxur
toxur
tovlamaq
oxumaq
toxumaq
tovla
tovlayuz
oxu
oxuyuz
toxu
toxuyuz
oxuyuz oxuyuz
giln
gzm lbtt
gzmiyz
lbtt gzm
lbtt gzmiyz
lbtt
>@
>@
asma
asma
saat qurma
kaaz qurma
crma crma
ffY
>@
gln
glmk glir
>@
>@
>@
eitmk
kii
brk
>@
>>@
ZY
lr
yazmaq yazar
yazanlar yazan
qazan qazanlar qazan
qazanlar
yazanlar lr
yazanlar
qanan yanan qanan
yanan
>@
tovlar
toxur
toxuyan tovluyan
lr
gedn
gednlr
getmk
lr
yazannar yazanlar
qaannar qaanlar
yatannar yatanlar
pilr elr
piliyn
eliyn
drn
drmk
drnlr
drmiynlr drmiyn
lr
qalanlar qalan
qalmaq
qalmyanlar qalmyan
elmiyn
eliyn
pilmiyn
pilyn
tovlamyan
toxumyan
tovlayan
toxuyan
Y
ksr
ksmk
ksilmi
lr
ksilmilr
yazlr ksilir
yazlm ksilmi
yazlan yazan
yrlan yran
baxlan baxan
grln grn
yazlm yazm
qazlm qazm
atlm atm
satlm satm
qurulmu qurmu
drilmi drmi
elmi
>@
>@
>@
pilmi
tovlam
oxumu
elnmi
pilnmi
tovlanm
oxunmu
m
yazm
yazmam yazlm
yazlmam
lr
tovlam
tovlanm
salm
salnm
tovlamlar
tovlanmlar
salmlar
salnmlar
=^d
grr
bilir
grmk bilmk
grc bilici
>@
>@
lr
bilici
grc bilicilr
grclr
deyil
grc
alc yazc
grc deyil
yazc deyil
alc deyil
Z^
ox
yatan
yatanlar
ox yatan
ox yatanlar
fYY
>@
raq
biliciraq
lar
biliciraqlar
larlr
grcraqlar
li
hulu
dvltli
kramtli
mlkl
bal
ayl
mnli
li
li
li
li
gl tel mal
lidil
mall
telli
gll
dilli
iman can qan
li peyman
qanl
canl
imanl
peymanl
Z3eY8LZ7S
=/ Y//
>
@
>@
>@
>@
|
>@
u{{Z
glmk
glmk
smk
ksmk
gzmk
sezmk
vmk
donmaq
nmk
glmmk
glmmk
drmk
srmk
demk
yemk
ksmk
zmk
kmk
kmk
yumaq
qovmaq
ovmaq
dlmk
geymk
spmk
ptmk
tikmk
drilmk
>@
srilmk
drmmk
srmmk
drilmmk
srilmmk
u{Z
durmaq
oymaq
gemk
qalmaq
girmk
dzmk
azmaq
snmk
donmaq
qamaq
dnmk
nmk
lmk
dolmaq
olmaq
durmaq
solmaq
getmk
bitmk
itmk
sidmk
axmaq
yamaq
immk
batmaq
blmk
sinmk
hrmk
rmk
yatmaq
>@ tmk
kpmk
dmk
zmk
bznmk
imk
doymaq
durmamaq
uymamaq
lmmk
girmmk
bitmmk
dmmk
immk
grmk
srmk
qurmaq
burmaq
yormaq
bkmk
tkmk
domaq
bomaq
duymaq
imk
gemk
bimk
almaq
salmaq
almaq
vermk
vurmaq
dzmk
szmk
zmk
yazmaq
basmaq
asmaq
qrmaq
yrmaq
crmaq
pozmaq
utmaq
tutmaq
qoymaq
uymaq
soymaq
yarmaq
qazmaq
amaq
blmk
qurmaq
yormaq
silmk
bilmk
yapmaq
qapmaq
etmk
didmk
baxmaq
taxmaq
yaxmaq
axmaq
samaq
dinmk
atmaq
satmaq
rimk
minmk
busmaq
qlmaq
hrmk
dadmaq
pmk
tkmk
gdmk
bzmk
sormaq
grmmk
srmmk
grlmk
srlmk
qurulmaq
burulmaq
yorulmaq
bklmk
tklmk
grlmmk
yazlmamaq
pozulmamaq
bilinmmk
alnmamaq
uZq{Z
trlmk
rlmk
srnmk
grnmk
rmk
dirmk
irimk
qurumaq
oynamaq
qarmaq
yarmaq
rmaq
gvnmk
mk
imk
ulamaq
almaq
qalmaq
almaq
trlmmk
rlmmk
sillmk
tillmk
pillmk
qollamaq
llmk
bllmk
tllmk
bslmk
sslmk
hslmk
snmk
pvzimk
kllmk
lmk
srtmk
drtmk
ritmk
rinmk
srmax
rgtmk
buyumaq
tovlamax
sovlamax
>@
>@
>@
sulamaq
kzmk
ksdirmk
sdirmk
geydirmk
rtmk
kdirmk
kdirmk
tkdirmk
sorumaq
qurumaq
vurumaq
durumaq
verimk
dirmk
bitirmk
drdiddirmk
qovzamaq
dvmk
cmk
ndirmk
mindirmk
dindirmk
sindirmk
dztmk
dolamaq
gzdirmk
zdirmk
atmaq
batmaq
tapmaq
yapmaq
silmmk
ndirmmk
dindirmmk
silinmk
>@llmk
kdirilmmk
tovlanmamaq
sulanmamaq
ula{Z
alamaq
gynmk
sevinmk
dynmk
salmaq
srnmk
grnmk
bozlamaq
oynamaq
dolanmaq
buzlamaq
sulanmaq
bulanmaq
sarnmaq
arnmaq
darxmaq
barmaq
utanmaq
tovlanmaq
sovlanmaq
barnmaq
rnmk
grnmk
qurunmaq
gynmmk
sevinmmk
dvnmmk
srtmk
gstrmk
quylamaq
almaq
gzlmk
balamaq
yalamaq
dalamaq
dalamaq
saxlamaq
balamaq
alamaq
dilmk
bilmk
piylmk
girlmk
oxlamaq
yoxlamaq
rtmaq
qurdurmaq
soydurmaq
oydurmaq
doydurmaq
bkdrmk
duzlamaq
dindirmk
mindirmk
sindirmk
zorlamaq
satamaq
sildirmk
bildirmk
ldrmk
qldrmaq
yandrmaq
gndrmk
sndrmaq
dndrmk
ndrmk
sndrmk
dondurmaq
qondurmaq
qandrmaq
andrmaq
saldrmaq
qaldrmaq
aldrmaq
odlamaq
yollamaq
taprmaq
artrmaq
tkdrmk
qovdurmaq
satdrmaq
atdrmaq
yatdrmaq
qazdrmaq
azdrmaq
yazdrmaq
basdrmaq
asdrmaq
sxdrmaq
yxdrmaq
dutdurmaq
doldurmaq
gstrmmk
gndrmmk
dndrmmk
gstrilmk
gndrilmk
dndrilmk
gstrilmmk
gndrilmmk
u{Z
atlanmaq
yalanmaq
aslanmaq
odlanmaq
bollanmaq
adlanmaq
nazlanmaq
colanmaq
hulanmaq
atlanmamaq
bollanmamaq
odlanmamaq
avlatmaq
tovlatmaq
saxlatmaq
alatmaq
balatmaq
apartmaq
sprtmk
avlatmamaq
tovlatmamaq
oynatmamaq
avladlmaq
tavladlmaq
avladlmamaq
oynadlmamaq
ud{Z
qurulanmaq
durulanmaq
qurulanmamaq
qovzatdrmaq
krtdirmk
qovzatdrmamaq
qovzatdrlmamaq
yalatdrlmamaq
ud{Z
arxalanmaq
arxalanmamaq
apartdrmaq
apartdrmamaq
>@
apartdrlmaq
apartdrlmamaq
ZfY,{|,ZYLZY,Z
>@
bir
iki
drd
be
alt
>@
yeddi
skgiz
doqquz
>@
on
iyirmi
otuz
qrx
lli
altm
yetmi
sksn
doqsan
>@
yz
iki yz
yz
drd yz
be yz
alt yz
yeddi yz
skgiz yz
doqquz yz
yz
PLQ
ELUPLQ
RQPLQ
\]PLQ
PLQPLQ
on bir
on iki
biri
drd
ikisi
alts
iyirmisi
llisi
ci
birimci
ikimci
>@
olar ol
siz sn
biz mn
@>@
>
bu
bular
>@
>@
n
nmn
nzad
kim
hans
nqdr
haan
harda
nec
han
hayanda
>@
mi
Z3eY8LZS
uz]
>@
lr
ksibdi
glibdi
ksilibdi
ksmyibdi
ksilmyibdi
glmyibdi
ksib
ksiblr
ksibsn
ksibsiz
ksmim
ksmiik
ksib
glmiyib
glmib
glmiyb
glmiyblr
glmiybsn
glmiybsiz
glmmim
glmmiik
gedckdi
sdi smk
sr sdi
glr glmz
gr yatmazd lrdi
gr
gr gls glsydi
almd
almdlar
almdn
almdz
almdm
almdq
almamd
almamdlar
almamdn
almamdz
almamdm
almamdq
almamd
p gr
grmk
qamaq
oxuur
gldi
yazarq yazdq
>@
dil dyil
dilyim
>@
yerin ald
dil
>@
yazr
yazlr
ksir
ksilir
yazl yazlr
qazl qazlr
alnr
alr salnr
salr
olmya ey-i vsln ona nsib
yarar dens ol kiiy qrib
dens
deyils
knlm pakdr lim dz
getdim gldim
drgahva z evirdim
mn sni zm aa bilib qapuva gldim
bilici dyil bilici
bilicraq dyil biliciraq
>@
dedin
grdn
gldn
gldn
>@
qlbin gendir
gstr qav a lab-i meygunuvu ha dm
istrsn gr mscid o meyxan dalsn!
qav
qan meygunuvu
meygunun
flk ayin dutdu ayndan
gvar etdi iqd-i prvindn.
ayndan
ay
>@
verib Trk-i siyh mstin knl hrini ymy
deyrsn smt-i rana lin frasiyab am
lin
snin kitabn xo xtdir
sizin kitabz yaxdr
snin kitabv
sizin kitabz grdm
mnim kitabm
bizim kitabmz tamamdr
mnim kitabm
bizim kitabmz grdlr
onun kitab gykdir
onun kitabn saxla
onun qdrin bil
snin kitabva
sizin kitabza
mnim kitabma
bizim kitabmza
onun kitabna
olarn kitablarna
Zeydin kitabna nzr ql
>@
snin bndn
snin bndvi
sizin bndz
sizin bndzi
mnim bndm
mnim bndmi
bizim bndmiz
bizim bndmizi
onun bndsi
onun bndsini
onun bndsin
olarn bndlri
olarn bndlrini
olarn bndlrin
Zeydin bndsi
Zeydin bndsini
>@
snin siman
snin simavi
sizin simaz
sizin simavz
mnim simam
mnim simam
bizim simamz
bizim simamz
onun sims
onun simasn
onun simasn
olarn simalar
olarn simalarn
olarn simalarn
Zeydin simas
Zeydin simasn
Zeydin simasn
snin ahun v ahuvu
sizin ahuz v ahuvz
mnim ahum v ahumu
bizim ahumuz v ahumuzu
onun ahusu
onun ahusunu v ahusun
olarn ahular v ahularn
Zeydin ahusu v ahusunu
snin bibin
snin bibivi
sizin bibizbibivizi
mnim bibim bibimi
bizim bibimiz bibimizi
onun bibisi
onun bibini/ v
bibisin
olarn bibilri
5cY84~:v87Y9t5^9cY84FY
gln gedn
eliyn
elmiyn
LZ
>@
>@
>@
snmk trlmk
bel el
kitaba baxdm
duman daa yatb
>@
>@
Zeyd dama xd
>@
sn dedim
>@
ona baxdm bu
ii eldim
>@
>@
>@
Zleyxaya v ahuya bax
bndy iltifat el v ltf buyur
imiidi
>@
z mneymi v sz sneymi
qhri dmnydi v ltf dosta
>@
Y
>@
sn gldin v getdin
o durdu v yldi
>@
!
>@
srmk
srmk
zmk
zmk
>@
>@
>@
>@
ZuZ
>@
srv sr ymdi knlm qd-i mvzun istr
mey meyl etmdi hrgiz lb-e meygun istr .
>@
ymdi
lrymdilr
>@
>@
dr ki sltan ola xridari
eybdir onda bnd bazari.
xridari
>@
sinn bstr, mmn balin, lahaf zlfe por-inin
zn fikr-i srmstim, n rngin rxt-xab am.
lahaf
>@
gr deym ariz-i dildarma bnzr bu bhar
qorxuram bu szm eid qhr eyliy yar.
szm
gzn dvrnd mjgann grb knlm quu titrir
nec tab eylsin tihu, sitm ngin uqab am
ngin mjgann
ngini mjgann
molan ar
v ahunu vr
aynan gtir
>@
>@
Zleyxayi
Zleyxani
>@
>@
daysi spdi gl yzn glab
durdu yerdn nec ki mst o xrab.
dilrbalq rdas duind
xubluq guvari guind.
rdas
xotn ahusu
gzgs qabanda
>@
alts ikisi
>@
li dolu
gz qara
sli ncib
knl tox
li kamil
fitrti xo
eZy
Z5|:8Y|8ZY|8YFS
Z3e4Y8LZS
>@
>@>@
>@
Z3e4Y8LZS
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
>@
4Y|/@]O
584YZ83Z3
53fY
/53/{=|^9YFv9YY3~d=83eZ35{6nY3zZ5]Z3N93N=3e@963
Z/i/e5|=]Y3YY353{|=Y5Y|
/Y/M|8u65|v9|=YYL|^n53Y|8]eZ5
@e|uY[
6Y6vY6vY93~Y|nY
>@
>@
>@
>@
>@
>@
ZfY
>@
>
@
www.duzgun.ir
http://seyedazim.blogfa.com
Rf{cZuYd
n / an
mi / il / l / ul / l
mu / mm
mi / m / mu / m
raq / rk
/ i / u /
l
ox
d/di/du/d
d/di/du/d
il / l / ul / l i /
/ u /
i / / u /
/ i / u /
/ i / u /
]cYZ^cZMd
ZcZ]Yd
ecZ]Yd
ZyZYZd
Z|d
|ZZjZd
eZd
ama
amaq
amyz
adlanmax
alamax
alatmax
ahunu vr
alar
ald
aldlar
alc deyil
al
alnr
alnmamax
alr
almax
almamd
almamdlar
almamdm
almamdn
almamdz
almamdux
almaq
almd
almdlar
almdm
almdn
almdz
almdux
alt
alt yz
alts
altm
andrmaq
apartdrlmamax
apartdrlmax
apartdrmamax
apartdrmaq
apartmax
arnmax
artrr
artrmaq
artrmax
arxalanmamax
arxalanmax
asdrmax
aslamax
aslanmax
asma
asmax
atalar gls
atd
atdrmax
atlm
atmax
atlanmamax
atlanmaq
atma
atmax
atm
atmyun
avladlmamax
avladlamax
avlatmamax
avlatmax
axmaq
ay
ayndn
aynan gtir
azaldr
azaltmax
azdrmax
azmaq
balamax
balatmax
bal
barnmax
barmax
basdrmaq
balamaq
basmax
batmax
batmax
baxan
baxlan
baxmasayd
baxmax
baxmyaydgr
baxsayd
bd xaha qlc vur
bel
blmk
bllmk
bndlrin
bndn
bndy iltifat el v
ltf buyur
be
be yz
bslmk
bzmk
bznmk
bznir
bibimimnim bibim
bibimizibizim
bibimiz
bibisini zeydin
bibisi / bibisin
bibivizi sizin bibiz
bimk
bildirmk
bilic raq deyil
bilici
bilici deyil
bilicilr
biliciraq
biliciraqlar
bilir
bilmk
bilmmax
bir
ELUPLQ
biri
birimci
bilmk
bitirmk
bitmk
bitmmk
biz
bizim ahumuz v
ahumuzu
bizim bndmiz
bizim bndmizi
bizim kitabmz
tamamdr
bizim kitabmza
bizim kitabmz
grdlr
bizim simamz
bizim simamz
bomaq
bollanmamax
bollanmax
bozlamax
blmk
brk
byk grk
qzrqanmya
bu
bulanmax
bular
burmaq
burulmax
busmaq
buymax
buzlamax
bkdrmk
bkmk
bklmk
colanmax
crma
crmaq
canl
can
aldrmax
almax
almaq
axmaq
kdirilmmk
kdirmk
kmk
ngin
ngini
rlmmk
rlmk
rmaq
immk
rtmax
ndrmk
nmk
rmk
rnmk
ox
ox yatan
ox yatanlar
vmk
dadd
daddlar
daddn
daddx
daddz
dadmax
dalamax
darmax
da
dalamax
ddsi qad v olu
dedin
dyil
dlmk
demk
dens
drdiddirmk
drn
drnlr
drgahuv z
evirdim
drilmk
drilmmk
drilmi
drmk
drmmk
drmi
drmiyn
drmiynlr
deyrdigr grrdi
deyils
didmk
dil
dilnmk
dilli
dil
dilyim yerin aldi
dindirmk
dindirmmk
dirmk
dilmk
domaq
dolamax
dolanmax
doldurmaq
dolmaq
dondurmaq
donmax
doqquz
doqquz yz
doqsan
dostlar
dostuva rk ver
doydurmax
doymax
dndrilmk
dndrmk
dndrmmk
dnmk
drd
drd orat grdlr
drd yz
drd
dvltli
dvmk
dvnmk
dvnmmk
dzmk
duman daa yatb
durmamax
durmax
durulanmax
durumaq
qhri dmnydi v
ltf dosta
dutdurmax
duymax
duzlamax
drginn
drtmk
dmk
dmni oda yandr
v dosta ltf el
dzldir
dzltmk
dzmk
dzlir
dztmk
dyil
etmk
eitmk
el
elmk
elmi
elmiyn
elnmi
elr
eliyn
eliyz
gr
gr baxayd
gr baxayd bilrdi
gr baxmasayd
gr baxsayd
anlard
gr bil gedr
gr cra
gr demzdi
gr drsn
gr drsz
gr drsax
gr drs
gr drslr
gr drsm
gr drsn
gr gldi qurtuldu
gr glmdi
qurtulmad
gr glmzdi
gr glmyydi
bilmzdi
gr gls
gr glsydi
gr gets
gr grmiyeydi
olmazd
gr gl
gr glk
gr gllr
gr glm
gr glsn
gr glsz
gr glsk
gr imiyax
gr imiy
gr imiylr
gr imiym
gr imiysn
gr imiysz
gr oxumya bilmz
gr qamazd
gr qura
gr sata
JUVDWDP
JUVDWDVDQ
JUVDWD[
gr yatmasalar
gr yatmasam
gr yatmasax
gr yatmasax
gr yatmasayd
gr yatmasun
gr yatmasuz
gr yazmya
gr yazmyalar
gr yazmyam
gr yazmyasan
gr yazmyasz
gr yazmyax
ymdi
gr yatmasa
kdirmk
kdmm
kmdilr
kmk
lbtt
lbtt al
lbtt aluz
lbtt gzm
lbtt gzmiyz
ldr
ltmk
llmk
li dolu
lli
llisi
ndirmk
ndirmmk
nmk
al kamil
rimk
rinmk
ritmk
sdi
sdirmk
sr
sli ncib
smk
snmk
zdirmk
zmk
filan ksi grdnm
fitrti xo
gaar
geirdir
geirtmk
gemk
gedckdi
gedkistmdik
gedn
gednlr
gedr
gedillr
gedir
gedz
gedr
gldi
gldik
gldilr
gldim
gldn
gldz
gln
glr
glibdi
glir
gllm
gllik
glmdi
glmdilr
glmk
glmmk
glmmim
glmmiik
glmz
glmib
glmiyib
glmiyb
glmiyblr
glmiybsn
glmiybsiz
glmyibdi
glrm
glrk
grk
grk billr
grk bilm
grk bilax
grk bil
grk bilsn
grk bilsz
grk getsin
grk getsinlr
grk qalmya
grk qalmyalar
grk qalmyam
grk qalmyasan
grk qalmyasuz
grk qalmyax
get
getdi
getdim
getmk
getmsgr
getmiy
getmz
getmillr
getmir
getmirm
getmirsn
getmirsz
getmirux
getsin
getsinlr
geydirmk
gzdirmk
gzm
gzmk
gzmiyz
ginn
girlmk
girmk
girmmk
giymk
gndrilmk
gndrilmmk
gndrmk
gndrmmk
grdlr
grdm
grdn
grllr
grn
grr
grrgr
grrdi
grrm
grrsn
grrsiz
grrux
grmk
grmmk
grmzdi
grrm
grrx
grc
grc dyil
grclr
grcraqlar
grln
grlmk
grlmmk
grnmk
grr
grrm
grrk
gr
grmk
gstrilmk
gstrilmmk
gstrmk
gstrmmk
gynmk
gzlmk
gz qara
gdmk
gl
gld
gldm
gldn
gldi
gll
glmdi
glmk
glmmk
glmsin
grginn
gvnmk
haan
han
hans
harda
hayanda
hslmk
hrmk
hrmk
hulanmax
hulu
iirdir
iirtmk
imk
iki
iki olan getdi
iki kii vurdular
iki yz
ikimci
ikisi
ikkisi
iman
imannl
irimk
irmk
imk
istdi
istdi dura
istdi dura
istdi durmiya
istdi durmya
istdi ged
istdi ged
istdi glmiy
istdi getmiy
istdi getsn
istdi vra
istdi vrmiya
istdi vrmya
istdi yaza
istdi yaza
istdi yazmya
istdi yazmya
istdik gedk
istdik glmiyax
istdilr gedlr
istdilr glmiylr
istdilr getsnlr
istdilr yazalar
istdilr yazmyalar
istdim gedm
istdim glmiym
istdim yamyam
istdim yazam
istdin gedsn
istdin glmiysn
istdin yazasan
istdin yazmyasan
istdiz glmiysiz
istdiz yazasz
istdiz yazmyasz
istdux yazmyax
istduz gedsz
istmdi ged
istmdilr gedlr
istmdim gedm
istmdin gedsn
istmdiz gedsiz
istmk
istuxk yazax
itmk
kaaz crma
ka biz hmi
dama aq olax
ka biz lmyax
ka dost lmiy
ka dostlar lmiylr
ka dmn l
ka glmsinlr
ka hsd aparanlar
kor olsunlar
ka istmiyn
ka mn lmiym
ka mn sizin
qulluuzda olam
ka pis istiyn kor
olsun
ka sn lmiysn
ka sn ad olasan
ka siz lmiysz
ka siz sa olasz
ks
ksdirmk
ksllr
ksr
ksrsn
ksrsiz
ksrsz
ksrk
ksib
ksibdi
ksiblr
ksibsn
ksibsiz
ksilibdi
ksilir
ksilmi
ksilmilr
ksilmyibdi
ksilir
ksir
ksmk
ksmim
ksmiik
ksmyibdi
ksz
ksrm
ksrk
kim
kii
kitab yazld
kitaba baxdm
kitabm
knl tox
knlm pakdr lim
dz
kpmk
kzmk
kramtly
kllmk
krtdirmk
ksmk
ksib
lahaf
mal
mall
maramoqa
mn
mn sni zm a=a
bilib qapuva
gldim
mn bax
mneymi v sz
sneymiqhri
mnim bndmi
mnim kitabma
mnim ahum v
ahumu
mnim bndm
mnim kitabm
mnim kitabm
mnim simam
mnim simam
mrcmk
meygunuvu
PLQ
PLQPLQ
mindirmk
minmk
m
molan ar
mjgann
mjgann
mlkl
nazlanmax
n
nec
nmn
nqdr
nzad
od
odlamax
odlanmamax
odlanmax
ol
olar
olarn ahular v
ahularn
olarn bndlri
olarn bndlrini
olarn bibilri
olarn bibilrini/
bibilarin
olarn kitablarna
olarn simalar
olarn simalarn
olarn simalarn
olmax
on
on bir
RQLki
RQPLQ
ona baxdm bu ii
eldim
onun ahusu
onun ahusunu v
ahusun
onun bndsi
onun bndsin
onun bndsini
onun bibisi/ bibisin
onun kitab
gykdir
onun kitabna
onun kitabn saxla
onun qdrin bil
onun simasn
onun simasn
onun sims
otuz
oxlamax
oxu
oxumaq
oxumu
oxunmu
oxur
oxuur
oxuyuz
oydurmax
oymk
oynadlmamax
oynamax
oynatmamax
cmk
lmk
lmk
ldrmk
lmk
lmmk
pmk
p
rgtmk
rtmk
tmk
vmax
peyman
peymanl
pil
pilmk
pilmi
pilmiyn
pilnmi
pilr
pilir
piliyn
piliyz
pillmk
ptmk
pozadr
pozalmamax
pozatmaq
pozmax
Pvzimk
qaannar
qaar
qad
qadlar
qadm
qadn
qadq
qadz
qaanlar
qamaq
qamamaq
qamaq
qamaram
qamarux
qamasan
qamassan
qamassuz
qamasuz
qamaz
qamazam
qamazlar
qamazsan
qamazsuz
qamazux
qalan
qalanlar
qaldrmax
qalmax
qalmaq
qalmyan
qalmyanlar
qalun
qaluz
qan
qanan
qandrmaq
qanl
qapmaq
qarmax
qan
qav
qazan
qazanlar
qazdrmax
qazl
qazlr
qazlm
qazmaq
qazm
qlbin gengdir
qldrmax
qlmaq
qrmaq
qrx
qollamax
qondurmaq
qovmax
qovzamax
qvzatdrlmamax
qvzatdrlmax
qvzatdrmamax
qvzatdrmax
qoymaq
qudurmax
qurdurmax
qurma
qurmax
qurmu
qurulanmamax
qurulanmax
qurulmax
qurulmu
qurumax
qurunmax
qurumaq
quylamax
raq
ridasi
saat qurma
s amax
salar
saldrmaq
salnr
salnm
salnmlar
salr
salmaq
salmaq
salm
salmlar
sarnmax
satamax
satdrmax
satlm
satmax
satm
saxlamax
saxlatmax
skgiz
skgiz yz
sksn
sn
sn gldin v getdin
sn qava vsm
km snin
qava vsm
lazm deyil
sn v mn qaldq
sn dedim
snin ahun v ahuvu
snin bndvi
snin bibin
snin bibivi
snin kitabv
snin kitabiy
snin siman
snin simav
spmk
srilmk
srilmmk
srmk
srmmk
sslmk
sevinmk
sevinmmk
sezmk
sidmk
sildirmk
silinmk
sillmk
silmk
silmmk
sndrmax
sindirmk
sinmk
imk
immk
VWDV]rJ
sxdrmax
siz
sizin ahuz v ahuz
sizin bndz
sizin bndzi
sizin kitabz yaxdr
sizin kitabza
sizin kitabz grdm
sizin simaz
sizin simaz
solmax
sormax
sorumax
sovlamax
sovlanmax
soydurmaq
soymax
sndrmk
snmk
szm
sulamaq
sulanmamax
sulanmax
sumaq
sprtmk
srmk
srmkqurmax
srmmk
srtmk
srlmk
srmax
srnmk
srtmk
szmk
tapmax
taprr
taprmaq
tavladlamax
taxmax
tkdirmk
tel
tllmk
telli
trlmk
trlmmk
tikmk
tillmk
tolad
toland
tovla
tovlamax
tovlam
tovlamlar
tovlamyan
tovlanmamax
tovlanm
tovlanmlar
tovlar
tovlatmamax
tovlatmax
tovlayan
tovlayz
tox
toxmax
toxu
toxumaq
toxumaq
toxumyan
toxur
toxuyuz
tkdrmk
tkmk
tklmk
tutmax
ulamax
utanmax
utmax
uymamax
uymaq
uzadr
uzatmaq
kii baxd
yz
mk
z
zr
zmk
zn
zr
zz
v yldi o durdu
verimk
vermk
istdi vra
vurmax
vurumaq
xridari
xotn ahusu
yamaq
yalatdrlmamax
yamtaginn
yanan
yandrmax
yanram
yanrq
yannam
yanniq
yapmax
yapmaq
yarmax
yarmaq
yalamaq
yalanmaq
yatan
yatanlar
yatd
yatdrmax
yatdx
yatld
yatma
yatmax
yatmazd lrdi
gr
yaxmaq
yazan
yazanlar
yazar
yazd
yazdlar
yazdm
yazdq
yazdrmax
yazc
yazc deyil
yazlan
yazld
yazldlar
yazldm
yazldn
yazldq
yazldz
yazl
yazlr
yazllar
yazlmad
yazlmam
yazlmaq
yazlm
yazlmmx
yazr
yazram
yazrq
yazrsn
yazrsz
yazmam
yazmaq
yazmax
yazm
yeddi
yeddi yz
yemk
yetmi
iyirmi
iyirmisi
yran
yrlan
yrmaq
yxdrmax
yollamax
yormax
yorulmax
yoxlamax
yumax
yz
yz mi
Zeyd kitab yazd
Zeyd dama xd
Zeyd yazd
Zeydin ahusu v
ahusunu
Zeydin bndsi
Zeydin bndsin
Zeydin bndsini
Zeydin kitabna
nzr ql
Zeydin simas
Zeydin simasn
Zeydin simasn
zorlamax
Zleyxan
Zleyxaya v ahuya
bax
Zleyxayi
ecZ]YeZ
daysi spdi gl yzn glab
durdu yerdn nc ki mst o xrab..
dri ki sultan ola xridari
eybdir onda bnd bazari
dvt elin dedi Zleyxayi
ta vida eyliyeydi ol ay
dilrbalq ridas duind
xubluq guvari guind
flk ayin dutdi ayindn
gvar etdi iqd-i prvindn
gr deym ariz-i deldarim bnzr bu bhar
qorxuram bu szm eid qhr eyliy yar
gstr qava lb-i mey gunuvu ha dm
istrsn gr mscid o meyxan dalsn
gzn dvrnd mjgann grb knlm quu titrir
nec tab eylsin tihu sitm ngin uqab ami
n gl-o laln snbl n qayqn smn
anlarn adn tutmaq mn ox ardrar!
olmya ey-i vsln ona nsib
yarar dens ol kiiy qrib
Zi
.
.
.
.
.
.
.
.
. :.
. :
.
. :
: .
. .
. .
. :.
. :.
NSZ
Eski Anadolu Trkesinin devam olan Azeri Trkesi,
Safavi eemenliinden balayaraq, kendisi iin zglemi bir
durum alm ve Bat Trkesinin esas kollarndan olan
Osmanlca ile farklanm duruma gelmitir.
Trkemizin klasik dilbilgisi yazma hareketi Safavilerden
sonra bir ihtiya karl olarak ortaya kmtr. Elimizde
olan ilk Azeri Trkesi Dilbilgisi kitab, Mirza Baba Tabib
tarafndan yazlmtr. kinci kitab ise Muzaffariddin ah
Kaarn yannda Tebrizde yaayan Abdul Ali Halhli
yazmtr. Elinizde olan kitap hemin eserin nere hazrlanm
olduu edisiyon kritik metnidir. Eser sahibi Trke szckleri
yere: sim, Fiil ve Harf olarak blm, ve Arap dilbilgisine
uyarak eski yaz imla kurallarn kutsal ve deyimez kurallar
sayarak, imla esasnda gramer kaideleri karmtr. Kaide-yi
Zebn-i Trki adlanan Farsa yazlan bu eser bizim
adlandrdmz Kaar Dilbilgisi srasna girmektetir. Yazar
Trkemizin dilbilgisi szckbilim kolunu Arapa sarfna
uyarak yazmtr. Eser hem tarihi dilbilgisi aratrmalar iin
nem tamaktatr, hemde Kaar dnemi Tabriz ivesini
yanstr. Yazarn verdii Trke iir rnekleri de nemlidir.
Abdul Ali Halhlinin Farsa yaz ivesi ise zengin bir ivedir.
Onun Trke, Arapa ve Farsay edebi ve zengin ivede
yazmaya becerikli olmas aydndr.
prof. Dr. Hseyn Dzgn
Tahran- Neysan 2008
:bdl li Xlxli
:Prof. Dr. Hseyin Dzgn
(Hossein Mohammadzadeh Sadigh)
e-mail: info@duzgun.ir
www.duzgun.ir
Yaynlayan
Tbriz - ran
Tel
:Yaran Yaynevi
:0411-5541131
5567925
steme nvan
Krimi Pasaj, min k., Tbriz, RAN
Tabriz - 2006
letiim Addresi Prof. Dr. Hseyin Dzgn
P.O. Box 14155-5838
ISBN
Birinci Nr
Tbriz
978-964-8862-96-6
BDLL
XLXL
QDE- yi ZBN-i
TTK
Yaran Yaynevi
Tbriz- 2009