Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 392

Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebi da maTi damatebiTi oqmebi

wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti Tbilisi 2008 weli


1

Jenevis 1949 wlis konvenciebi da maTi damatebiTi oqmebi. wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, 2008 w. 390 gv.

Jenevis oTxi konvencia warmoadgens saerTaSoriso xelSekrulebebs, romelTa monawilec TiTqmis yvela saxelmwifoa. konvenciebi icavs moqmed jarSi daWrilebsa da avadmyofebs, sazRvao SeiaraRebul ZalebSi daWrilebs, avadmyofebsa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirebs, samxedro tyveebs, agreTve, samoqalaqo mosaxleobas, romelic saerTaSoriso konfliqtis dros aRmoCnda ucxo saxelmwifos mier kontrolirebul teritoriaze. Jenevis oTxive konvenciisaTvis saerTo me-3 muxli uzrunvelyofs arasaerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtis msxverplTa minimalur dacvas. I damatebiTi oqmi exeba da gansazRvravs saerTaSoriso SeiaraRebul konfliqtebs da adgens samxedro moqmedebebis Sedegebisagan samoqalaqo mosaxleobis dacvis princi pebs. II damatebiTi oqmi avsebs da avrcobs arasaerTaSoriso SeaiaraRebuli konfliqtis msxverplTa dacvis princi ps. III damatebiTi oqmi ki exeba damatebiTi ganmasxvavebeli emblemis miRebas.

wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti 2008 weli

Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencia moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb

moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa daxmarebis Se saxeb Jenevis 1929 wlis 27 ivlisis konvenciis gadasin jvis mizniT, 1949 wlis 21 aprilidan 12 agvistos CaTvliT JenevaSi mimdinare di plomatiuri konferenciis monawile mTavrobaTa uflebamosili qvemore xelismomweri warmo madgenlebi SeTanxmdnen Semdegze:

Tavi I zogadi debulebebi


muxli 1 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas kisru loben nebismier garemoebaSi Seasrulon da uzrunvel yon winamdebare konvenciis Sesruleba.

muxli 2 im debulebaTa garda, romlebic unda moqmedebdes mSvi dobian dros, winamdebare konvencia gamoiyeneba gamocxa debuli omis yvela SemTxvevaSi an nebismieri sxva sa xis SeiaraRebuli konfliqtis dros, romelic SeiZleba warmoiSvas or an ramdenime maRal xelSemkvrel mxares Soris, maSinac ki, roca erT-erTi mxare ar cnobs saomar mdgomareobas. konvencia agreTve gamoiyeneba maRali xelSemkvreli mxaris teritoriis nawilobrivi an mTliani okupaciis yvela SemTxvevaSi, maSinac ki, roca aRniSnul okupacias SeiaraRebul winaaRmdegobas ar uweven. Tu konfliqtis monawile erT-erTi saxelmwifo ar aris winamdebare konvenciis mxare, is saxelmwifoebi, rom lebic konvenciis mxareebi arian, erTmaneTs Soris ur TierTobebSi kvlavac konvenciiT SezRudulni rCebian. amasTan, isini konvenciiT SezRudulni iqnebian zemoaRniS

nuli saxelmwifos mimarTac, Tu es ukanaskneli cnobs da gamoi yenebs mis debulebebs.

muxli 3 erT-erTi xelSemkvreli mxaris teritoriaze mimdinare saer TaSoriso xasiaTis armqone SeiaraRebuli konfliqtis dros konfliqtis monawile yoveli mxare valdebulia gamoiyenos, sul mcire, Semdegi debulebani: (1) pirebi, romlebic uSualod ar monawileoben saomar moqme debebSi, SeiaraRebuli Zalebis warmomadgenelTa CaTvliT, rom lebmac dayares iaraRi da romlebic avadmyofobis, daWris, daka vebis an nebismieri sxva mizezis gamo aRar monawileoben saomar moqmedebebSi, yvela SemTxvevaSi unda sargeblobdnen humanuri mopyrobiT rasis, kanis feris, religiis an rwmenis, sqesis, warmo mavlobis, qonebrivi mdgomareobis an nebismier sxva msgavs krite riumze dafuZnebuli yovelgvari diskriminaciis gareSe. am mizniT, akrZalulia da yvelgan da yovelTvis, akrZaluli iqneba zemoaRniSnul pirTa mimarT Semdegi qmedebebis ganxorci eleba: (a) piris sicocxlisa da fizikuri xelSeuxeblobis xelyofa, kerZod, nebismieri saxis mkvleloba, dasaxiCreba, sastiki mopyro ba da wameba; (b) mZevlad ayvana; (g) Rirsebis Selaxva, kerZod, Seuracxmyofeli da damamcirebe li mopyroba; (d) samarTalSi micema da sasjelis aRsruleba saTanado we siT dafuZnebuli sasamarTlos mier gamotanili winaswari sasa marTlo gadawyvetilebis gareSe, civilizebuli Tanamegobrobis mier savaldebulod aRiarebuli sasamarTlo garantiebis gaTva liswinebiT; (2) daWrilebsa da avadmyofebs Tavi unda mouyaron da aRmou Cinon saTanado daxmareba. miukerZoebel humanitarul organizacias, magaliTad wiTeli jvris saerTaSoriso komitets, SeuZlia konfliqtis monawile mxareebs SesTavazos Tavisi samsaxuri. garda amisa, konfliqtis monawile mxareebi Seecdebian, speci aluri SeTanxmebebis gziT Seasrulon winamdebare konvenciis yvela an calkeuli debuleba. zemoaRniSnul debulebaTa gamoyenebas ar eqneba gavlena kon fliqtis monawile mxareTa samarTlebriv statusze.

muxli 4 neitraluri saxelmwifoebi winamdebare konvenciis debule bebs analogiurad gamoiyeneben konfliqtis monawile mxareebis SeiaraRebuli Zalebis im daWrilebisa da avadmyofebis, samedici no da sasuliero personalis mimarT, romlebic miRebuli an in ternirebulni arian maT teritoriaze, igive vrceldeba napovni cxedrebis mimarTac.

muxli 5 mowinaaRmdegis xelSi moxvedrili dacvis qveS myofi pirebis mimarT winamdebare konvencia moqmedebs maT saboloo repatria ciamde.

muxli 6 me-10, me-15, 23-e, 28-e, 31-e, 36-e, 37-e da 52-e muxlebiT sagangebod gaTvaliswinebuli SeTanxmebebis garda, maRal xelSemkvrel mxa reebs SeuZliaT dadon sxva specialuri SeTanxmebebi nebismier iseT sakiTxze, romlis calkeul mogvarebasac isini mizanSewoni lad CaTvlian. arc erTma aseTma specialurma SeTanxmebam ziani ar unda miayenos avadmyofTa da daWrilTa, samedicino persona lisa da samxedro sasuliero pirebis winamdebare konvenciiT gansazRvrul mdgomareobas da ar unda SezRudos maTTvis kon venciiT miniWebuli uflebebi. avadmyofebi da daWrilebi, agreTve samedicino da sasuliero personali sargebloben am SeTanxmebebiT miniWebuli upirateso bebiT manamde, sanam maTze vrceldeba konvenciis moqmedeba, gamo naklisia SemTxvevebi, rodesac zemoaRniSnuli an momdevno SeTan xmebebi Seicavs mkafiod gamoxatul sapirispiro debulebebs, an konfliqtis monawile romelime mxaris mier ufro xelsayreli RonisZiebebia dawesebuli. muxli 7 avadmyofebs da daWrilebs, agreTve samedicino da sasuliero personals araviTar SemTxvevaSi ar SeuZliaT mTlianad an nawi lobriv uari Tqvan im uflebebze, romlebic maTTvis winamdebare konvenciiT aris uzrunvelyofili an, maTi arsebobis SemTxveva Si, gaTvaliswinebulia wina muxlSi miTiTebuli specialuri SeTanxmebebiT.

muxli 8 winamdebare konvenciis gamoyeneba efuZneba im maRali xelSemkvreli mxareebis TanamSromlobasa da kontrols, romelTac ekisrebaT konfliqtis monawile mxareebis interesTa dacva. am mizniT, mfarvel saxelmwifoebs, Ta vianTi di plomatiuri an sakonsulo personalis garda, SeuZliaT sakuTari an sxva neitraluri saxelmwifos mo qalaqeTagan delegatebis daniSvna. am delegatebis dasa niSnad saWiroa im qveynis Tanxmoba, sadac maT misia unda Seasrulon. konfliqtis monawile mxareebma mfarveli saxelmwifos warmomadgenlebs an delegatebs muSaobis ganxorcielebi sas SesaZleblobebis farglebSi maqsimalurad unda Seuw yon xeli. mfarveli saxelmwifoebis warmomadgenlebi an delegate bi araviTar SemTxvevaSi ar unda gascdnen maTi misiis wi namdebare konvenciiT gansazRvrul farglebs. kerZod, maT mxedvelobaSi unda miiRon im saxelmwifos usafrTxoebis aucilebeli moTxovnebi, sadac TavianT misias asruleben.
muxli 9 winamdebare konvenciis debulebebi dabrkolebas ar warmoad gens daWrilTa da avadmyofTa, iseve rogorc samedicino da sa suliero personalis dacvisa da maTTvis daxmarebis aRmoCenis miznis mqone humanitaruli saqmianobisaTvis, romelic, konfliq tis monawile dainteresebuli mxareebis TaxmobiT, SesaZlebelia ganaxorcielos wiTeli jvris saerTaSoriso komitetma an nebis mierma sxva miukerZoebelma humanitarulma organizaciam.

muxli 10 maRal xelSemkvrel mxareebs nebismier dros SeuZliaT SeTan xmdnen da sruli miukerZoeblobis da qmediTobis garantiis mimcem organizacias andon winamdebare konvenciiT mfarveli sa xelmwifosaTvis dakisrebuli movaleobebis Sesruleba. Tu daWrilebsa da avadmyofebze an samedicino personalsa da samxedro sasuliero pirebze raime mizeziT ar vrceldeba an aRar vrceldeba mfarveli saxelmwifos an pirvel paragrafSi

miTiTebuli organizaciis saqmianoba, saxelmwifom, romlis xeli suflebaSic imyofebian dacvis qveS myofi pirebi, TxovniT unda mimarTos neitralur saxelmwifos an aseT organizacias, raTa man Tavis Tavze aiRos konfliqtis monawile mxareebis mier dasa xelebuli mfarveli saxelmwifos mier winamdebare konvenciiT gaTvaliswinebuli funqciebis Sesruleba. Tu amgvari gziT ver moxerxdeba mfarvelobis ganxorcieleba, saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic imyofebian dacvis qveS myofi pirebi, winamdebare muxlis debulebaTa gaTvaliswinebiT, TxovniT unda mimarTos, an miiRos romelime humanitaruli orga nizaciis, magaliTad iseTis rogoricaa wiTeli jvris saerTaSo riso komiteti, winadadeba Tavis Tavze aiRos winamdebare konven ciis Sesabamisad, mfarveli saxelmwifoebisaTvis dakisrebuli humanitaruli funqciebis Sesruleba. am mizniT dainteresebuli saxelmwifos mier mowveuli an sa kuTari samsaxuris SemTavazebeli nebismieri neitraluri saxel mwifo an organizacia pasuxismgeblobis grZnobiT unda moqmedeb des konfliqtis monawile im mxaris mimarT, romelzec damoki debulni arian winamdebare konvenciis dacvis qveS myofi pirebi, da warmoadginos saTanado garantiebi imisa, rom mas SeuZlia Sesabamisi funqciebis Tavis Tavze aReba da maTi miukerZoeblad Sesruleba. dauSvebelia zemoTaRniSnuli debulebebis darRveva saxel mwifoTa Soris dadebuli specialuri SeTanxmebebis safuZvelze, roca saomari mdgomareobis gamo Tundac droebiT SezRudulia erT-erTi am saxelmwifos SesaZlebloba Tavisuflad awarmoos molaparakeba sxva saxelmwifosTan an mis mokavSireebTan, gansa kuTrebiT, Tu okupirebulia am saxelmwifos mTeli teritoria an misi mniSvnelovani nawili. winamdebare konvenciaSi mfarveli saxelmwifos saxelwodeba Si yvelgan igulisxmeba zemoTxsenebuli muxliT gaTvaliswine buli misi Semcvleli organizaciac.

muxli 11 dacvis qveS myofi pirebis interesebidan gamomdinare, gansa kuTrebiT ki konfliqtis mxareTa Soris mocemuli konvenciis debulebaTa gamoyenebis an ganmartebis Taobaze uTanxmoebis ar sebobis SemTxvevaSi, mizanSewonilobidan gamomdinare, mfarveli saxelmwifoebi keTil samsaxurs gauweven mxareebs aRniSnuli uTanxmoebebis mosagvareblad. am mizniT, TiToeul mfarvel saxelmwifos SeuZlia erT-erTi mxaris TxovniT Tu sakuTari iniciativiT SesTavazos konfliq

tis monawile mxareebs maTi warmomadgenlebis, kerZod ki daWri lebsa da avadmyofebze, iseve rogorc samedicino da sasuliero personalze pasuximgebel xelisufalTa Sexvedra saTanadod SerCeul neitralur teritoriaze. konfliqtis monawile mxaree bi valdebulni arian Seasrulon miRebuli SemoTavazebebi. saWi roebis SemTxvevaSi, mfarvel saxelmwifoebs SeuZliaT konfliq tis monawile mxareebs mxardasaWerad warudginon neitraluri saxelmwifos warmomadgeneli an wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis mier uflebamosilebiT aRWurvili piri, romelic mow veuli iqneba aRniSnul SexvedraSi monawileobis misaRebad.

Tavi II daWrilebi da avadmyofebi


muxli 12 SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgenloba da momdevno mux lSi miTiTebuli sxva pirebi, daWris an avadmyofobis SemTxve vaSi, yvela garemoebaSi unda sargeblobdnen mfarvelobiTa da dacviT. konfliqtis monawile mxare, romlis xelTac imyofebian aRniS nuli pirebi, maT uzrunvelyofs humanuri mopyrobiTa da movliT sqesis, rasis, erovnebis, religiis, politikuri Sexedulebebisa Tu sxva msgavs kriteriumebze dafuZnebuli yovelgvari diskri minaciis gareSe. mkacrad ikrZaleba maTi sicocxlisa da pirov nebis xelyofa; kerZod, maTi mokvla an ganadgureba, wameba an maTze biologiuri eqsperimentebis Catareba, winaswari ganzrax viT samedicino momsaxurebisa da movlis gareSe mitoveba, aseve pirobebis ganzrax Seqmna maTi dasnebovanebisaTvis. samedicino daxmarebis aRmoCenis TanmimdevrobaSi upirateso bis miniWeba dasaSvebia mxolod gadaudebeli xasiaTis samedici no mizezebiT. qalebs unda moepyron maTi sqesisaTvis Sesaferisi gansakuT rebuli pativiscemiT. konfliqtis monawile mxarem, romelic iZulebulia mowinaaR mdeges dautovos daWrilebi da avadmyofebi, maTi movlis mizniT unda datovos Tavisi samedicino personalisa da inventaris nawili, imdenad ramdenadac aRniSnulis saSualebas iZleva sam xedro interesebi.

10

muxli 13 winamdebare konvencia gamoiyeneba im daWrilebisa da avadmyo febis mimarT, romlebic Semdeg kategoriebs ganekuTvnebian: (1) konfliqtis monawile mxaris SeiaraRebuli Zalebis pira di Semadgenloba, aseve am SeiaraRebuli Zalebis Semadgenloba Si Semavali saxalxo laSqrisa da moxaliseTa razmebis piradi Semadgenloba. (2) sxva laSqrebisa da moxaliseTa razmebis piradi Semad genloba, im organizebuli winaaRmdegobis moZraobebis piradi Semadgenlobis CaTvliT, romlebic ekuTvnian konfliqtis mona wile mxares da moqmedeben sakuTar teritoriaze an mis gareT. aRniSnuli vrceldeba im SemTxvevaSic rodesac es teritoria okupirebulia, im pirobiT, rom aRniSnuli laSqrebi da razmebi, organizebuli winaaRmdegobis moZraobebis CaTvliT, akmayofi leben Semdeg moTxovnebs: (a) maT hyavT meTauri, romelic pasuxs agebs xelqveiTebze; (b) aqvT gansazRvruli, Soridan gasarCevi ganmasxvavebeli ni Sani; (g) Riad atareben iaraRs; (d) TavianTi operaciebis ganxorcielebisas moqmedeben omis kanonebisa da Cveulebebis Sesabamisad. (3) regularuli SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgenlo ba, romelic im mTavrobis an xelisuflebis daqvemdebarebulad Tvlis Tavs, romelsac ar scnobs misi tyved amyvani saxelmwi fo. (4) SeiaraRebuli Zalebis Tanmxlebi, magram uSualod mis Se madgenlobaSi armyofi pirebi, rogorebic arian samxedro TviT mfrinavebis eki paJis samoqalaqo wevrebi, samxedro koresponden tebi, mommarageblebi, SeiaraRebuli Zalebis sayofacxovrebo mom saxurebaze pasuxismgebeli samuSao jgufebisa da samsaxurebis wevrebi, im pirobiT, rom maT amisaTvis miRebuli aqvT im Seiara Rebuli Zalebis nebarTva, romelsac isini Tan axlavan. (5) konfliqtis monawile mxareTa savaWro flotis gemebis eki paJis wevrebi, kapitnebis, locmanebisa da iungebis CaTvliT, agreTve samoqalaqo aviaciis eki paJi, romlebic saerTaSoriso samarTlis raime sxva debulebaTa ZaliT mopyrobis ufro SeRa vaTiani reJimiT ar sargebloben. (6) araokupirebuli teritoriis mosaxleoba, romelic mowi naaRmdegis moaxloebisas stiqiurad iRebs xelSi iaraRs SemoW rili ZalebisTvis winaaRmdegobis gawevis mizniT, magram ver aswrebs regularul SeiaraRebul SenaerTebad formirebas, im pirobiT, rom Riad atarebs iaraRs da icavs omis kanonebsa da Cveulebebs.

11

muxli 14 me-12 muxlis debulebaTa gaTvaliswinebiT, mowinaaRmdegis xelSi moxvedrili meomari mxaris daWrilebi da avadmyofebi samxedro tyveebad CaiTvlebian da maT mimarT gamoiyeneba sam xedro tyveebTan dakavSirebuli saerTaSoriso samarTlis nor mebi.

muxli 15 nebismier dros, gansakuTrebiT ki brZolis Semdeg, konfliq tis monawile mxareebma dayovnebis gareSe unda miiRon yvela Se saZlebeli zoma daWrilTa da avadmyofTa mosaZebnad da gamosay vanad, raTa daicvan isini gaZarcvisa da udierad mopyrobisagan, uzrunvelyon maTi saTanado movla, aseve moZebnon gardacvlile bi maTi gaZarcvis Tavidan asacileblad. yovelTvis, roca amis SesaZlebloba iqneba, unda daidos SeTan xmeba zavis an cecxlis Sewyvetis Sesaxeb, an Sedges adgilobri vi SeTanxmebebi, raTa SesaZlebeli gaxdes brZolis velze darCe nili daWrilebis gamoyvana, gacvla da transportireba. analogiurad, konfliqtis monawile mxareebs Soris SeiZleba daidos adgilobrivi SeTanxmebebi alyaSemortymuli an garSe mortymuli zonidan daWrilTa da avadmyofTa gayvanis an gac vlis Sesaxeb, agreTve am zonaSi mimavali samedicino da sasuli ero personalisa da aRWurvilobis SeSvebis Taobaze.

muxli 16 konfliqtis monawile mxareebma rac SeiZleba umokles vada Si unda ganaxorcielon yvela monacemis registracia, romelic xels Seuwyobs maT xelSi Cavardnili, mowinaaRmdege mxaris daW rilTa, avadmyofTa da gardacvlilTa vinaobis dadgenas. am cnobebSi, SeZlebisdagvarad, unda Sediodes Semdegi monace mebi: (a) saxelmwifo, romelsac ekuTvnis es piri; (b) samxedro, danayofis, piradi an seriuli nomeri; (g) gvari; (d) saxeli an saxelebi; (e) dabadebis TariRi; (v) yvela sxva cnoba, romelic mis piradobis mowmobaSi an amo sacnob medalionSia mocemuli; (z) datyvevebis an gardacvalebis TariRi da adgili;

12

(T) monacemebi daWris, avadmyofobis an gardacvalebis mizeze bis Sesaxeb. zemoTaRniSnuli monacemebi SeZlebisdagvarad umokles vada Si unda gadaeces samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 122-e muxliT gaTvaliswinebul cnobaTa biuros. mfarveli saxelmwifos an samxedro tyveebis saqmeTa centraluri saagentos meSveobiT miRebul monacemebs biuro gadascems saxelmwifos, romelsac es pirebi ekuTvnian. konfliqtis monawile mxareebma unda moamzadon da amave biu ros meSveobiT erTmaneTs gadaugzavnon gardacvalebis mowmobe bi an gardacvlilTa saTanadod damowmebuli siebi. isini agro veben da imave biuros meSveobiT erTmaneTs gadascemen ormagi amosacnobi medalionebis naxevars, anderZebs da sxva dokumen tebs, romlebsac mniSvneloba aqvs gardacvlilTa axlo naTesa vebisaTvis, aseve fuls da yvelanairi subieqturi an obieqturi faseulobis mqone nivTs, romlebic gardacvlils upoves. es da sxva amoucnobi nivTebi gadaigzavneba daluqul SekvraSi, romel Tac Tan erTvis gardacvlilTa vinaobis dasadgeni aucilebeli monacemebisa da amanaTis Semadgenlobis sruli nusxa.

muxli 17 konfliqtis monawile mxareebma unda uzrunvelyon, rom gar dacvlilTa dasaflaveba an kremacia moxdes SeZlebisdagvarad individualurad da mas win uZRodes saguldagulo, Tu SesaZle belia, samedicino gamokvleva sikvdilis konstataciis, vinaobis dadgenisa da amis Sesaxeb SesaZlo angariSis wardgenis mizniT. ormagi amosacnobi medalionis erTi naxevari an Tavad medalio ni, Tu is ganuyofelia, sxeulze unda darCes. cxedrebis kremacia dasaSvebia mxolod samedicino higie nis gansakuTrebuli mosazrebebiT an micvalebulTa religiur mrwamsTan dakavSirebuli motivebiT. kremaciis SemTxvevaSi, am ukanasknelis Sesaxeb dawvrilebiTi informacia, maT Soris krema ciis mizezebis miTiTebiT, unda iyos aRniSnuli gardacvalebis Sesaxeb cnobaSi an micvalebulTa damowmebul siaSi. garda amisa, konfliqtis monawile mxareebma unda uzrunvel yon micvalebulebis Rirseulad, SeZlebisamebr maTi religiuri wesebis dacviT, dakrZalva, maTi saflavebisaTvis pativis migeba, SeZlebisdagvarad gardacvlilTa saflavebis nacionaluri kuT vnilebis mixedviT dajgufeba, maTi Sesabamisi movla da imgva rad aRniSvna, rom yovelTvis iyos SesaZlebeli maTi moZebna. am mizniT konfliqtis monawile mxareebi saomari moqmedebebis dawyebisTanave qmnian sasaflaoTa registraciis oficialur sam

13

saxurs, raTa momavalSi SesaZlebeli gaxdes eqshumacia da uz runvelyofili iyos, saflavebis adgilmdebareobisda miuxedavad, cxedarTa amocnoba da samSobloSi maTi SesaZlo gadasveneba. igive exeba micvalebulTa ferflsac, romelsac micvalebulTa samSoblos survilis mixedviT, saTanado gankargulebis gacemam de, sasaflaoTa registraciis oficialuri samsaxuri inaxavs. rogorc ki SesaZlebeli iqneba, magram ara ugvianes saomari moqmedebebis dasrulebisa, aRniSnuli samsaxurebi, me-16 muxlis meore paragrafSi miTiTebuli cnobaTa biuros meSveobiT gac vlian siebs, romlebSic miTiTebuli iqneba saflavTa zusti ad gilmdebareoba da niSani, iseve rogorc dakrZalulTa Sesaxeb monacemebi.

muxli 18 samxedro xelisuflebas SeuZlia kacTmoyvareobisaken mouwodos adgilobriv mosaxleobas da sTxovos, rom moxaliseebma, misive zedamxedvelobis qveS, Seagrovon daWrilebi da mouaron avadmyofebs. is pirebi, romlebic am mowodebas gamoexmaurebi an uzrunvelyofilni iqnebian saTanado dacviTa da pirobebiT. mowinaaRmdege mxarem mocemul raionze Tavisi kontrolis dad genis an aRdgenis SemTxvevaSi aRniSnul pirebs unda mianiWos msgavsi dacva da uzrunvelyos igive pirobebiT. samxedro xelisuflebam mosaxleobasa da saqvelmoqmedo sa zogadoebebs mowinaaRmdegis SemoWris an okupaciis raio-nebSic ki unda misces daWrilebisa da avadmyofebis, Tavis survilisa mebr Segrovebisa da movlis nebarTva miuxedavad maTi erovnuli kuTvnilebisa. samoqalaqo mosaxleoba pativiscemiT unda epyro bodes am daWrilebsa da avadmyofebs, kerZod, Tavi Seikavos maT mimarT Zaladobis gamovlenisgan. dauSvebelia vinmes devna an gasamarTleba imis gamo, rom igi daWrilebs an avadmyofebs uvlida. winamdebare muxlis debulebebi okupant saxelmwifos ar aTa visuflebs daWrilebisa da avadmyofebisaTvis moraluri da fi zikuri zrunvis valdebulebisagan.

14

Tavi III sanitaruli formirebebi da dawesebulebebi


muxli 19 dauSvebelia Tavdasxma mudmivmoqmed sanitarul dawesebule bebsa da samedicino samsaxuris moZrav sanitarul formirebebze. isini yovelTvis unda sargeblobdnen konfliqtis monawile mxa reebis mxridan mfarvelobiTa da dacviT. mowinaaRmdegis xelSi Cavardnisas, samedicino personali ganagrZobs saqmianobas anamde, sanam maTi xelSi Camgdebi saxelmwifo Tavad ar uzrunvelyofs aRniSnul dawesebulebebsa da formirebebSi myofi daWrilebisa da avadmyofebis saTanado movlas. pasuxismgebeli organoebi izruneben imaze, rom zemoxsenebu li sanitaruli dawesebulebebi da formirebebi SeZlebisamebr ise ganlagdnen, rom samxedro obieqtebze Tavdasxmis SemTxvevaSi maT ar SeeqmnaT safrTxe.

muxli 20 dauSvebelia xmeleTidan Tavdasxma hospitalur xomaldebze, romlebic sargebloben sazRvao SeiaraRebul ZalebSi daWril Ta, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa mdgo mareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis dacviT.

muxli 21 dacva, romliTac mudmivi sanitaruli dawesebulebebi da same dicino samsaxuris moZravi sanitaruli formirebebi sargeblo ben, mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba Sewydes, rodesac mocemuli dawesebulebebi gamoiyeneba mowinaaRmdegisaTvis zianis misaye neblad, maTi humanitaruli valdebulebebis farglebs miRma, ga moiyeneba. amasTanave, dacva SeiZleba Sewydes mxolod Sesabamisi gafrTxilebis Semdeg, romelic, yvela Sesabamis SemTxvevaSi, go nivrul vadas awesebs da mas Semdeg moqmedebs, rac amgvari gaf rTxileba Sedegs ar gamoiRebs.

15

muxli 22 sanitaruli formirebebis an dawesebulebebisaTvis me-19 mux liT garantirebuli dacvis Sewyvetis safuZvlad ar CaiTvleba Semdegi garemoebebi: (1) samedicino formirebis an dawesebulebis piradi Semadgen loba SeiaraRebulia da Tavisi iaraRiT sargeblobs Tavdacvis an Tavisi daWrilebisa da avadmyofebis dasacavad; (2) SeiaraRebuli sanitrebis aryofnis gamo formirebas an da wesebulebas icavs piketi, guSagi an mcvelTa razmi; (3) sanitarul formirebasa Tu dawesebulebaSi napovni iqneba daWrilebisa da avadmyofebisaTvis CamorTmeuli sasroli iara Ri da sabrZolo masala, romelic jer kidev ar aris Sesabamisi samsaxurisaTvis gadacemuli; (4) formirebasa Tu dawesebulebaSi imyofeba veterinaruli samsaxuris piradi Semadgenloba da qoneba, romelic ar aris mi si uSualo Semadgeneli nawili; (5) samedicino formirebebisa da dawesebulebebis, an maTi per sonalis humanitaruli moRvaweoba vrceldeba daWril da avad myof samoqalaqo pirebzec.

muxli 23 mSvidobian periodSi maRal xelSemkvrel mxareebs, xolo sa omari moqmedebebis dawyebis Semdgom konfliqtis monawile mxareebs, SeuZliaT Tavis teritoriaze, xolo saWiroebis SemTxve vaSi okupirebul teritoriazec, Seqmnan sanitaruli zonebi da adgilebi, romlebic imgvarad unda iyos mowyobili, rom saomari moqmedebebisagan daicvas daWrilebi da avadmyofebi, aseve perso nali, romelsac akisria am zonebisa da adgilebis mowyoba da marTva, agreTve maTSi Tavmoyril pirTa movla. saomari moqmedebebis dawyebisa da mimdinareobisas daintere sebul mxareebs SeuZliaT dadon SeTanxmebebi maT mier Seqmnili sanitaruli zonebisa da adgilebis urTierTSetyobinebis Sesa xeb. am mizniT, maT SeuZliaT isargeblon winamdebare konvencia ze TandarTuli SeTanxmebis proeqtSi miTiTebuli debulebebiT da im cvlilebebiT, romelTa Setanasac aucileblad CaTvlian. mfarveli saxelmwifoebi da wiTeli jvris saerTaSoriso ko miteti mowveuli iqnebian keTili samsaxuris gasawevad aseTi sanitaruli zonebisa da adgilebis Seqmnisa da cnobis gasaad vileblad.

16

Tavi IV piradi Semadgenloba


muxli 24 samedicino personali, romelic daWrilTa da avadmyofTa mo Ziebis, Segrovebis, gadayvanis an mkurnalobis, aseve daavadebebis Tavidan acilebis gansakuTrebul funqciebs asrulebs, agreTve personali, romelsac gaaCnia sanitaruli formirebebisa da da wesebulebebis marTvis gansakuTrebuli daniSnuleba, iseve ro gorc SeiaraRebul Zalebs mikuTvnebuli sasuliero pirebi, yve la garemoebaSi pativiscemiTa da dacviT unda sargeblobdnen.

muxli 25 SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgenloba, romelic speci alurad aris momzadebuli, raTa saWiroebis SemTxvevaSi imsa xuros damxmare sanitrebad an mzidavebad, daWrilebisa da avad myofebis moZiebis, Segrovebis, gadayvanis an mkurnalobis mizniT, Tanabari pativiscemiT da dacviT sargebloben maT mier am mova leobaTa ganxorcielebis momentSi mowinaaRmdegesTan uSualo kontaqtisas an mis xelSi CavardnisTanave.

muxli 26 Tavisi mTavrobis mier saTanadod aRiarebuli da uflebamo sili wiTeli jvris erovnuli sazogadoebebisa da daxmarebis sxva nebayoflobiTi sazogadoebebis piradi Semadgenloba, rome lic gamoiyeneba 24-e muxlSi miTiTebuli piradi Semadgenlobis funqciebis analogiuri funqciebis ganxorcielebisaTvis, uTa nabrdeba zemoaRniSnul muxlSi miTiTebul pirad Semadgenlo bas, samxedro kanonebisa da gankargulebebisadmi damorCilebis pirobiT. zemoaRniSnul sazogadoebaTa faqtobrivad gamoyenebis dawye bamde, TiToeuli maRali xelSemkvreli mxare, iqneba es mSvidobi an dros, saomari moqmedebebis dawyebisas Tu mimdinareobisas, me ore mxares acnobebs im sazogadoebebis dasaxelebas, romelTac is, sakuTari pasuxismgeblobiT mianiWebs Tavisi SeiaraRebuli Zalebis regularuli sanitaruli samsaxurisaTvis daxmarebis gawevis uflebamosilebas.

17

muxli 27 neitraluri qveynis aRiarebul sazogadoebas konfliqtis mo nawile mxarisaTvis sakuTari sanitaruli personaliT an for mirebebiT daxmarebis gaweva SeuZlia mxolod Tavisi mTavrobis winaswari TanxmobiTa da sakuTriv konfliqtis monawile mxaris nebarTviT. aRniSnuli sanitaruli personali da formirebebi konfliqtis monawile mxaris kontrolis qveS eqcevian. neitraluri saxelmwifos mTavroba misi Tanxmobis Sesaxeb acnobebs daxmarebis mimRebi saxelmwifos mowinaaRmdege mxares. konfliqtis monawile mxare, romelic daxmarebis miRebaze Tan xmdeba, valdebulia Seatyobinos es mowinaaRmdege mxares manamde, sanam am daxmarebiT sargeblobas daiwyebs. aRniSnuli daxmareba araviTar SemTxvevaSi ar unda ganixile bodes rogorc konfliqtSi Careva. pirvel paragrafSi aRniSnuli personali saTanadod unda iyos uzrunvelyofili me-40 muxliT gaTvaliswinebuli pirado bis mowmobebiT manamde, sanam datovebs im neitraluri qveynis teritorias, romelsac is ekuTvnis.

muxli 28 mowinaaRmdege mxaris xelSi moxvedrili 24-e da 26-e muxlebSi miTiTebuli personali datovebuli iqneba manamde, sanam amas sam xedro tyveTa samedicino mdgomareoba, sulieri moTxovnilebebi da raodenoba moiTxovs. amgvarad datovebuli personalis wevrebi samxedro tyveebad ar CaiTvlebian, magram isini, sul mcire, isargebleben samxed ro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciiT gaTvaliswinebuli yvela debulebiT. zemoaRniSnuli personalis wevrebi, maTi damkavebeli qveynis samxedro kanonebi sa da gankargulebebis farglebSi, am qveynis kompetenturi sam saxuris xelmZRvanelobiT da profesiuli eTikis Sesabamisad agrZeleben TavianTi samedicino da sasuliero valdebulebe bis Sesrulebas upiratesad im SeiaraRebuli Zalebis samxedro tyveebis sasargeblod, romelTac Tavad ekuTvnian. garda amisa, TavianTi samedicino da sasuliero movaleobebis Sesrulebis mizniT, isini sargebloben Semdegi SeRavaTebiT: (a) uflebamosili arian periodulad moinaxulon banakis ga reT, samuSao banakebsa da hospitlebSi myofi samxedro tyveebi. am mizniT, tyved amyvani saxelmwifo maTi sargeblobisaTvis ga moyofs saWiro satransporto saSualebebs. (b) yovel banakSi rangiT da staJiT ufrosi samxedro eqimi

18

banakis samxedro xelisuflebis winaSe pasuxismgebelia dakave buli sanitaruli personalis profesiul saqmianobaze. am miz niT, saomari moqmedebebis dawyebisTanave konfliqtis monawile mxareebi erTmaneTs uTanxmeben sanitaruli personalisa da 26-e muxlSi miTiTebul sazogadoebaTa personalis wodebaTa Ta nafardobas. aRniSnul eqims, iseve rogorc sasuliero pirebs, SesaZlebloba eqnebaT banakis samxedro da samedicino xelisuf lebas, romelic am ukanasknelT Seuqmnis am sakiTxze korespon denciis sawarmoeblad saTanado pirobebs, uSualod mimarTon sakuTar profesiul valdebulebebTan dakavSirebul nebismier sakiTxze. (g) miuxedavad imisa, rom dakavebuli personali unda daemorCi los banakis Sinaganawess, dauSvebelia maTi iZuleba Seasrulon nebismieri samuSao, romelic ar aris dakavSirebuli mis samedi cino an religiur movaleobebTan. saomari moqmedebebis dros konfliqtis monawile mxareebi Tanxmdebian dakavebuli personalis SesaZlo gaTavisuflebaze da adgenen gaTavisuflebis proceduras. arc erTi zemoaRniSnuli debuleba ar aTavisuflebs tyved amyvan saxelmwifos masze dakisrebuli movaleobebisagan samxed ro tyveTa samedicino da sulieri moTxovnilebebis dakmayofi lebasTan dakavSirebiT.

muxli 29 25-e muxlSi miTiTebuli personali mowinaaRmdegis xelSi mox vedrisas isargeblebs samxedro tyvis statusiT, Tumca, saWiroe bis mixedviT moxdeba maTi gamoyeneba sanitaruli movaleobebis Sesasruleblad.

muxli 30 personali, romelTa dakaveba ar aris aucilebeli 28-e muxlis mixedviT, unda daubrundnen konfliqtis monawile im mxares, ro melsac isini ekuTvnian, da es unda moxdes maSinve rogorc ki gaixsneba maT dasabruneblad gza da saomari mdgomareoba amas SesaZlebels gaxdis. dabrunebis molodinSi isini ar CaiTvlebian samxedro tyvee bad, Tumca, miuxedavad amisa, isargebleben sul mcire, samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos kon venciiT gaTvaliswinebuli SeRavaTebiT. mowinaaRmdege mxaris zedamxedvelobiT isini gaagrZeleben TavianTi movaleobebis Ses

19

rulebas. maT upiratesad konfliqtis monawile im mxaris daW rilTa da avadmyofTa mosavlelad gamoiyeneben, romelsac isini ganekuTvnebian. gamgzavrebisas maT Tan miaqvT kuTvnili nivTebi, piradi qoneba, Zvirfaseuloba da instrumentebi.

muxli 31 30-e muxlis Tanaxmad dasabrunebeli personalis SerCeva ar unda emyarebodes rasobriv, religiur an politikur mosazre bebs, igi upiratesad maTi dakavebis vadis xangrZlivobisa da ma Ti janmrTelobis mdgomareobidan unda gamomdinareobdes. samxedro moqmedebis dawyebisTanave monawile mxareebs specia luri SeTanxmebebiT SeuZliaT daadginon dasakavebeli persona lis procentuli raodenoba, romelic tyveTa raodenobisa da banakebSi maTi ganawilebis proporciuli iqneba. muxli 32 mowinaaRmdegis xelSi moxvedrili 27-e muxlSi miTiTebuli pirebis dakaveba dauSvebelia. sxvagvari SeTanxmebis ararsebobis SemTxvevaSi maT nebas dar Taven daubrundnen sakuTar qveyanas an, Tu es SeuZlebelia, dab rundnen konfliqtis monawile im mxaris teritoriaze, romlis samsaxurSic isini imyofebodnen; aRniSnuli unda moxdes maSinve, rogorc ki gaixsneba dasabrunebeli gza da samxedro Tvalsaz risiT es SesaZlebeli gaxdeba. gaTavisuflebis molodinSi, mowinaaRmdege mxaris zedamxedve lobiT, isini ganagrZoben muSaobas upiratesad konfliqtis mona wile im mxaris daWrilebisa da avadmyofebis mosavlelad, rom lis samsaxurSic isini imyofebodnen. gamgzavrebisas aRniSnuli pirebi Tan waiReben kuTvnil niv Tebs, pirad qonebas, Zvirfaseulobas, instrumentebs, iaraRs da, Tu SesaZlebelia, maT kuTvnil gadaadgilebis saSualebebsac. konfliqtis monawile mxareebi am personals, vidre igi maTi zedamxedvelobis qveSaa, iseve uzrunvelyofen sakvebiT, sabinao pirobebiT, finansebiTa da xelfasebiT, rogorc TavianTi Seiara Rebuli Zalebis Sesabamis personals. sakvebi Tavisi raodenobiT, xarisxiTa da mravalferovnebiT iseTi unda iyos, rom uzrunvel yos am personalis janmrTelobis normaluri mdgomareoba.

20

Tavi V Senoba-nagebobebebi da nivTebi


muxli 33 SeiaraRebuli Zalebis moZravi sanitaruli formirebebis mo winaaRmdegis xelSi Cavardnili qoneba, SenarCunebuli iqneba daW rilTa da avadmyofTa mosavlelad. mudmiv sanitarul dawesebulebaTa Senoba-nagebobebi, qoneba da sawyobebi omis kanonebis regulrebis sagnad rCeba. manamde, sanam arsebobs maTi gamoyenebis saWiroeba daWrilTa da avad myofTa mosavlelad, dauSvebelia maTi gamoyeneba sxva daniS nulebiT. miuxedavad amisa, ukiduresi samxedro aucileblobi sas, moqmedi jaris nawilebis meTaurebs SeuZliaT aRniSnuli Senoba-nagebobebisa da nivTebis gamoyeneba im pirobiT, rom maT winaswar uzrunvelyon saTanado pirobebi daWrilebisa da avad myofebisaTvis. dauSvebelia winamdebare muxlSi miTiTebuli qonebisa da saw yobebis winaswari ganzraxviT ganadgureba.

muxli 34 daxmarebis aRmomCen sazogadoebaTa is moZravi da uZravi qone ba, romlebzec vrceldeba am konvenciiT dawesebuli SeRavaTebi iTvleba kerZo sakuTrebad. mebrZolTaTvis omis kanonebiTa da CveulebebiT gaTvaliswine buli rekviziciis ufleba mxolod ukiduresi aucileblobis Sem TxvevaSi SeiZleba ganxorcieldes, isic mas Semdeg, rac uzrunvel yofili iqneba daWrilTa da avadmyofTa keTildReoba.

Tavi VI sanitaruli transporti


muxli 35 transporti, romelSic daWrilebi da avadmyofebi imyofebian an moTavsebulia samedicino aRWurviloba, iseTive mfarvelobi Ta da dacviT unda sargeblobdes, rogoriTac moZravi sanitaru li formirebebi.

21

aseTi transporti da gadasayvani saSualebebi, mowinaaRmde gis xelSi Cavardnis SemTxvevaSi, daeqvemdebareba omis kanonebis moqmedebas im pirobiT, rom maTi xelSi Camgdebi, konfliqtis mo nawile mxare yvela garemoebaSi izrunebs masSi myof daWrileb sa da avadmyofebze. samoqalaqo personali da rekviziciis wesiT mopovebuli yve la satransporto saSualeba eqvemdebareba saerTaSoriso samar Tlis zogad normebs.

muxli 36 ar SeiZleba Tavdasxma sanitarul sahaero xomaldebze, anu aparatebze, romlebic gamoiyeneba mxolod daWrilTa da avad myofTa evakuaciisaTvis da sanitaruli personalisa da aRWur vilobis transportirebisaTvis. isini unda sargeblobdnen meo mari mxareebis pativiscemiT im pirobiT, rom frenas awarmoeben konfliqtis monawile mxareTa SeTanxmebis safuZvelze specia lurad gaTvaliswinebul simaRleze, drosa da marSrutebze. erovnuli droSis ferebTan erTad, qveda, zeda da gverdiT sibrtyeebze maT unda hqondeT 38-e muxlSi miTiTebuli mkafiod gansazRvruli ganmasxvavebeli niSani. amasTanave, unda hqondeT saomari moqmedebebis dasawyisSi an maTi mimdinareobisas meomar mxareTa SeTanxmebiT dadgenili nebismieri saxis sxva niSani an amosacnobi saSualebebi. Tu sxvagvarad ar aris SeTanxmebuli, mowinaaRmdegis an mowinaaRmdegis mier okupirebul teritoria ze frena akrZalulia. sanitaruli sahaero xomaldebi unda daemorCilon daSvebis nebismier moTxovnas. moTxovnis Sedegad daSvebis SemTxvevaSi SesaZlo Semowmebis Semdeg, sahaero xomaldi Tavisi mgzavrebi TurT SeZlebs frenis gagrZelebas. mowinaaRmdegis an mis mier okupirebul teritoriaze iZule biT daSvebis SemTxvevaSi, eki paJi, iseve rogorc daWrilebi da avadmyofebi sargebloben samxedro tyvis statusiT. sanitariul personals unda moepyron. 24-e da momdevno muxlebis Sesabami sad.

muxli 37 konfliqtis monawile mxareebis sanitarul sahaero xomaldebs, winamdebare muxlis meore paragrafSi miTiTebuli pirobebis mixed viT, SeuZliaT gadaifrinon neitraluri qveynebis teritoriaze da dafrindnen aucileblobis SemTxvevaSi an Sualeduri SesvenebisaT

22

vis. maT winaswar unda acnobon neitralur saxelmwifoebs maT teri toriaze gadafrenis Sesaxeb da daemorCilon dafrenis an wyalze daSvebis yovelgvar moTxovnas. isini Tavdasxmisagan daculi iqnebi an mxolod maSin,rodesac dainteresebul neitralur saxelmwifoeb sa da konfliqtis monawile mxareTa Soris SeTanxmebul simaRleze, marSrutiTa da saaTebSi ifrenen. Tumca, neitralur saxelmwifoebs SeuZliaT daaweson TavianT teritoriebze sanitaruli xomaldis frenis an dafrenis pirobe bi an SezRudvebi, romlebic konfliqtis monawile yvela mxaris mimarT Tanabrad iqneba gamoyenebuli. Tu neitralur saxelmwifosa da konfliqtis monawile mxa reebs Soris sxvagvarad ar aris SeTanxmebuli, adgilobrivi xe lisuflebis TanxmobiT, neitralur teritoriaze sanitaruli sahaero xomaldidan gadmoyvanili daWrilebi da avadmyofebi ne itralurma saxelmwifom, saerTaSoriso samarTlis Sesabamisad, imgvarad unda daakavos, rom maT veRar SeZlon saomar moqmede bebSi monawileoba. aRniSnul daWrilTa da avadmyofTa hospita lizaciasa da internirebasTan dakavSirebul xarjebs gaiRebs saxelmwifo, romelzec isini damokidebulni arian.

Tavi VII ganmasxvavebeli emblema


muxli 38 Sveicariis mimarT pativiscemis aRsaniSnavad, TeTr fonze wi Teli jvris heraldikuri niSani, Sedgenili federalur ferTa sapirispiro ganlagebiT, SenarCunebulia SeiaraRebuli Zalebis samedicino samsaxuris emblemad da ganmasxvavebel niSnad. amasTanave, im qveynebTan mimarTebaSi, romlebic ganmasxvavebe li niSnis saxiT wiTeli jvris magivrad ukve iyeneben TeTr fon ze gamosaxul wiTel naxevarmTvares an wiTel lomsa da mzes, es emblemebi aseve aRiarebulia winamdebare konvenciiT.

muxli 39 kompetentur samxedro xelisufalTa kontrolis qveS, emblema gamosaxuli iqneba droSebze, samklaurebsa da sanitaruli samsa xuris kuTvnil yvela aRWurvilobaze.

23

muxli 40 24-e, 26-e da 27-e muxlebSi aRniSnuli personali marcxena xel ze atarebs wyalgamZle samklaurs, romelzec gamosaxulia gan masxvavebeli emblema da romelic samxedro xelisuflebis orga noebis mier beWdiTaa damowmebuli da gacemuli. am personals, me-16 muxlSi miTiTebuli piradobis damadastu rebeli medalionis garda, aqvs piradobis specialuri mowmoba ganmasxvavebeli emblemiT. es mowmoba unda iyos wyalgamZle da iseTi zomis, rom SeiZlebodes misi jibiT tareba. mowmoba unda Seivsos Sesabamisi qveynis enaze da masSi, sul mcire, miTiTebuli unda iyos mflobelis gvari da saxeli, dabadebis weli, samxedro wodeba da nomeri, aseve, aRniSnuli unda iyos Tu ra statusiT aqvs mas winamdebare konvenciis dacviT sargeblobis ufleba. mowmobaze unda iyos mflobelis fotosuraTi, misi xelmowera an TiTebis anabeWdi, an orive erTad. mowmoba samxedro xelisuf lebis reliefuri beWdiT unda iyos damtkicebuli. jars SigniT unda arsebobdes erTnairi piradobis damadastu rebeli mowmobebi, SeZlebisamebr, erTi ti pis unda iyos maRali xelSemkvreli mxareebis SeiaraRebul ZalebSi arsebuli mowmo bebic. konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT ixelmZRvanelon winamdebare konvenciaze TandarTuli nimuSiT. saomari moqmede bebis dawyebisas isini erTmaneTs acnobeben maT mier gamoyene bul nimuSs. yoveli mowmoba, SeZlebisdagvarad, unda damzaddes aranakleb or egzemplarad, romelTagan erTs is saxelmwifo Seinaxavs, romelsac es piri ekuTvnis. zemoaRniSnul personals araviTar SemTxvevaSi ar unda Ca moerTvas ganmasxvavebeli niSnebi an piradobis mowmoba, iseve rogorc samklauris tarebis ufleba. maTi dakargvis SemTxveva Si, mas ufleba aqvs miiRos mowmobisa da gansxvavebis niSnebis dublikatebi.

muxli 41 25-e muxlSi miTiTebuli personali mxolod samedicino mova leobebis Sesrulebis dros atarebs TeTr samklaurs, romelsac centrSi aqvs mcire zomis ganmasxvavebeli niSani. es samklauri samxedro xelisufalTa mier beWdiTaa damowmebuli da gacemu li. am personalis samxedro mowmobebSi iqneba miTiTeba mflobe lis mier samedicino momzadebis gavlis, misi movaleobebis dro ebiTi xasiaTis da samklauris tarebis uflebis Sesaxeb.

24

muxli 42 konvenciis ganmasxvavebeli droSa SeiZleba aRimarTos mxo lod im sanitaruli formirebebisa da dawesebulebebis Tavze, romlebsac icavs konvencia da isic mxolod samxedro xelisuf lebis TanxmobiT. moZrav formirebebsa da mudmiv dawesebulebebze konvenciis droSasTan erTad SeiZleba aRimarTos konfliqtis monawile im qveynis erovnuli droSa, romelsac mocemuli formireba an da wesebuleba ekuTvnis. miuxedavad amisa, mowinaaRmdegis xelSi moxvedrili sanita ru-li formirebebi mxolod konvenciis droSas aRmarTaven. konfliqtis monawile mxareebi, SesaZleblobis farglebSi da samxedro mdgomareobis gaTvaliswinebiT, miiReben aucilebel zomebs raTa Tavidan aicilon SesaZlebeli samxedro moqmedebi da SeZlebisdagvarad uzrunvelyofen rom sanitaruli formire bebisa da dawesebulebebis aRmniSvnel ganmasxvavebel emblemebs mkafiod arCevdnen mowinaaRmdegis saxmeleTo, sazRvao da sahae ro Zalebi.

muxli 43 neitraluri qveynebis sanitarulma formirebebma, romlebic 27-e muxlis pirobebis Tanaxmad daSvebuli arian erT-erTi me omari mxarisaTvis daxmarebis aRmosaCenad, konvenciis droSas Tan erTad am meomari mxaris erovnuli droSac unda aRmarTon, Tuki es ukanaskneli 42-e muxliT miniWebuli uflebebiT sargeb lobs. Sesabamisi samxedro xelisuflebis sawinaaRmdego xasiaTis brZanebis arsebobis SemTxvevebis garda, maT nebismier garemoe baSi SeuZliaT aRmarTon maTi erovnuli droSa, maSinac ki, Tu isini mowinaaRmdegis xelSi aRmoCndebian.

muxli 44 garda winamdebare muxlis Semdgom paragrafebSi miTiTebuli SemTxvevebisa, TeTr fonze wiTeli jvris emblema da sityvebi wiTeli jvari an Jenevis jvari, mSvidobianobis an omis dros SeiZleba gamoyenebuli iyos mxolod winamdebare konvenciiT da analogiuri sakiTxebis Sesaxeb arsebuli sxva konvenciebiT da culi sanitaruli formirebebis da dawesebulebebis, personalis da qonebis aRsaniSnavad da dasacavad. igive exeba 38-e

25

muxlis meore paragrafSi miTiTebul emblemebs im qveynebTan mimarTebaSi, romlebic iyeneben maT. wiTeli jvris erovnuli sazogadoebebi da 26-e muxlSi miTiTebuli sxva sazogadoebebi winamdebare paragrafis debulebaTa farglebSi uflebamosili iqnebian isargeblon am konvenciis dacvis mimniWebeli ganmasxva vebeli emblemiT. garda amisa, wiTeli jvris (wiTeli naxevarmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) erovnul sazogadoebebs SeuZliaT mSvidobi an dros, TavianTi erovnuli kanonmdeblobis Sesabamisad, isar geblon wiTeli jvris emblemiTa da saxeliT im saqmianobebis ganxorcielebisas, romelic Seesabameba wiTeli jvris saerTaSo riso konferenciebis mier formulirebul princi pebs. rodesac aseTi saqmianoba omis periodSi xorcieldeba, emblema ise unda iyos gamoyenebuli, rom ar warmoSvas konvenciis dacvis miniWe bis mizniT misi gamoyenebis varaudi; emblema unda iyos Sedare biT mcire zomis da ar unda gamoisaxos samklaurebze da Seno baTa saxuravebze. wiTeli jvris saerTaSoriso organizaciebisa da maTi saTana dod uflebamosili personalisaTvis nebadarTuli iqneba TeTr fonze gamosaxuli wiTeli jvris emblemiT nebismier dros sar gebloba. gamonaklisi zomis saxiT, erovnuli kanonmdeblobis Sesabami sad da wiTeli jvris (wiTeli naxevarmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) erT-erTi erovnuli sazogadoebis specialuri nebarTviT, konvenciis emblemis gamoyeneba SeiZleba mSvidobianobis period Si sanitaruli satransporto saSualebebisa da daWrilTa da avadmyofTa usasyidlod daxmarebisaTvis gankuTvnili punqtebis adgilmdebareobis aRsaniSnad.

Tavi VIII konvenciis Sesruleba


muxli 45 konfliqtis monawile TiToeulma mxarem Tavisi mTavarsar dlobis meSveobiT unda uzrunvelyos zemoaRniSnuli muxlebis zedmiwevniT Sesruleba da izrunos gauTvaliswinebel SemTxve vebze winamdebare konvenciis zogadi princi pebis Sesabamisad.

26

muxli 46 akrZalulia represaliebi konvenciiT daculi daWrilebis, avadmyofebis, personalis, Senobeba-nagebobebisa da aRWurvilo bis winaaRmdeg. muxli 47 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben, rogorc mSvidobian, ise omis dros, rac SeiZleba farTod gaavrcelon winamdebare konvenciis teqsti TavianT qveynebSi da, kerZod, misi swavleba Seitanon samxedro da, SeZlebisamebr, samoqalaqo sas wavlo programebSi, raTa mis princi pebs gaecnos mTeli mosax leoba da, kerZod, mebrZoli SeiaraRebuli Zalebi, samedicino da samxedro sasuliero personali.

muxli 48 maRali xelSemkvreli mxareebi, Sveicariis federaluri sab Wos meSveobiT, xolo omis dros mfarveli saxelmwifoebis daxma rebiT erTmaneTs gadascemen winamdebare konvenciis oficialur TargmanTa teqstebs, aseve kanonebsa da dadgenilebebs, romelic SesaZloa mis gansaxorcieleblad miiRon.

Tavi IX borotad gamoyenebisa da darRvevebis aRkveTa


muxli 49 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben Semoi Ron iseTi kanonmdebloba, romelic daawesebs efeqtur sisxlis samarTlebriv sasjelebs momdevno muxlSi gansazRvruli uxeSi darRvevebis Camdeni an aseTi darRvevis Cadenis brZanebis gamce mi pirebis winaaRmdeg. TiToeuli maRali xelSemkvreli mxare valdebulia eZebos pirebi, romelTac aseTi uxeSi darRvevebis Cadena an maTi Cade nis brZanebis gacema edebaT bralad da maTi moqalaqeobis miu xedavad, gadasces isini Sesabamis sasamarTlos. amasTanave, mas SeuZlia, sakuTari surviliT da Tavisi kanonmdeblobis Tanaxmad,

27

amgvari pirebi sasamarTlos winaSe warsadgenad gadasces sxva dainteresebul maRal xelSemkvrel mxares, im SemTxvevaSi, Tu es xelSemkvreli mxare flobs aseTi pirebis braldebisaTvis sakma ris mtkicebulebebs. TiToeulma maRalma xelSemkvrelma mxarem aucilebeli zo mebi unda miiRos winamdebare konvenciis debulebebis sawinaaR mdego yvela im qmedebis aRsakveTad, romelic ar warmoadgens momdevno muxlSi gansazRvrul uxeS darRvevebs. braldebuli pirebi yvela garemoebaSi unda sargeblobdnen sa Tanado sasamarTlo garantiebiT da dacvis uflebiT, romlebic ar unda iyos imaze naklebi uflebebis damdgeni, vidre es gaTva liswinebulia samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 105-e da momdevno muxlebiT.

muxli 50 wina muxlSi aRniSnul uxeS darRvevaTa ricxvs miekuTvneba darRvevebi, romlebic dakavSirebulia qvemoTCamoTvlil rome lime qmedebasTan, im SemTxvevaSi, Tu isini mimarTulia konvenci is dacvis qveS myofi pirebis an qonebis winaaRmdeg: winaswar ganzraxviT mkvleloba, wameba an araadamianuri mopyroba, maT Soris biologiuri eqsperimentebis Catareba, winaswari ganzrax viT mZime tanjvis an seriozuli zianis miyeneba sxeulisTvis an janmrTelobisaTvis, samxedro aucileblobis ar mqone farTo masStabiT warmoebuli ukanono, TviTneburi ngreva da qonebis miTviseba.

muxli 51 arc erT maRal xelSemkvrel mxares ar SeuZlia Tavisi Tavis an romelime sxva maRali xelSemkvreli mxaris gaTavisufleba pa suxismgeblobisagan, romelic mas an sxva maRal xelSemkvrel mxa res ekisreba wina muxlSi miTiTebul darRvevebTan mimarTebaSi. muxli 52 konfliqtis monawile erT-erTi mxaris Txovnis safuZvelze, dainteresebuli mxareebis mier daadgenili proceduriT, unda daiwyos gamoZieba konvenciis savaraudo darRvevebis Sesaxeb. Tu mxareebi ver SeTanxmdebian gamoZiebis proceduraze, isini urTierTSeTanxmebiT airCeven arbitrs, romelic gadawyvets pro ceduris sakiTxs.

28

rogorc ki daadgenen darRvevis faqts, konfliqtis monawile mxareebi aRkveTen mas da SeZlebisamebr umokles vadaSi miiReben zomebs misi Camdenis dasasjelad.

muxli 53 im kerZo pirebis, sazogadoebrivi Tu kerZo sazogadoebebis, firmebis an kompaniebis mier, romelTac winamdebare konvenciis Tanaxmad saamiso uflebamosileba ar gaaCniaT, emblemiT an wi Teli jvris an Jenevis jvris emblemiT sargebloba, agreTve maTdami mimsgavsebuli yovelgvari niSnis an emblemis gamoyeneba, ikrZaleba nebismier dros, sargeblobis miznisa Tu gamoyenebis dasawyisis miuxedavad. federalur ferTa sapirispiro ganlagebis miRebiT Sveicari is mimarT gamoxatuli pativiscemis niSnad da Sveicariis gerbis konvenciiT dadgenil ganmasxvavebel niSanTan aRrevis Tavidan asacileblad, kerZo pirebis, sazogadoebebis an firmebis mier Sveicariis konfederaciis gerbiT an misdami mimsgavsebuli niS nebiT sargebloba sawarmoo an savaWro niSnebad, an am niSanTa Semadgenel nawilebad, aseve komerciuli keTilsindisierebis sawinaaRmdego miznebiT, an imgvar pirobebSi sargebloba, rom lebmac SeiZleba Selaxos SveicarielTa erovnuli grZnobebi, ikrZaleba nebismier dros. miuxedavad amisa, maRal xelSemkvrel mxareebs, romlebic adre sargeblobdnen pirvel paragrafSi aR niSnuli emblemebiT, dasaxelebebiT, niSnebiT an aRniSvnebiT da ar iyvnen Jenevis 1929 wlis 27 ivlisis konvenciis monawileni, SeiZleba dauwesdeT maqsimaluri vada sami wlis saxiT raTa Sew yviton maTi gamoyeneba. Sesawyvetad, vada aiTvleba winamdebare konvenciis ZalaSi Sesvlis dRidan, im pirobiT, rom am embleme biT sargeblobam omis dros ar unda Seqmnas konvenciiT gaTva liswinebuli dacvis miniWebis STabeWdileba. winamdebare muxlis pirvel paragrafSi gaTvaliswinebuli ak rZalva, winandeli sargeblobiT mopovebul uflebebze raime ze gavlenis moxdenis gareSe, moqmedebs 38-e muxlis meore paragraf Si aRniSnuli emblemebisa da aRniSvnebis mimarTac.

muxli 54 Tuki maRali xelSemkvreli mxareebis kanonmdebloba aRar See sabameba konvencias, isini valdebulni arian miiRon aucilebeli zomebi, raTa nebismier dros Tavidan aicilon da aRkveTon 53-e muxlSi miTiTebuli borotad gamoyenebis SemTxvevebi.

29

daskvniTi debulebebi muxli 55 winamdebare konvencia Sesrulebulia inglisur da frangul enebze. orive teqsti Tanabrad avTenturia. Sveicariis federaluri sabWo uzrunvelyofs konvenciis ofi cialuri Targmanis Sesrulebas rusul da espanur enebze.

muxli 56 mocemuli ricxviT daTariRebuli winamdebare konvencia 1950 wlis 12 Tebervlamde Riaa xelmosawerad yvela saxelmwifosaT vis, romlebic monawileobdnen Jenevis 1949 wlis 21 aprils gax snil konferenciaSi, agreTve im saxelmwifoebisaTvis, romlebic am konferenciaSi ar monawileobdnen, magram moqmed jarSi daW rilTa da avadmyofTa daxmarebis Sesaxeb Jenevis 1864, 1906 an 1929 wlebis konvenciebis mxareebi arian.

muxli 57 winamdebare konvenciis ratifikacia moxdeba SeZlebisamebr umokles vadaSi da saratifikacio sigelebi deponirdeba bernSi. TiToeuli saratifikacio sigelis gacemis Sesaxeb Sedgeba oqmi, romlis damowmebul aslebs Sveicariis federaluri sabWo gadascems yvela saxelmwifos, romlis saxeliTac xeli moewera konvencias an romelmac Tanxmoba ganacxada mierTebis Taobaze.

muxli 58 winamdebare konvencia ZalaSi Seva eqvsi Tvis Semdeg im momen tidan, rac moxdeba aranakleb ori saratifikacio sigelis de ponireba. amis Semdeg, TiToeuli maRali xelSemkvreli mxarisaT vis igi ZalaSi Seva misi saratifikacio sigelis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg. muxli 59 winamdebare konvencia maRal xelSemkvrel mxareTa Soris ur TierTobisas cvlis 1864 wlis 22 agvistos, 1906 wlis 6 ivlisisa da 1929 wlis 27 ivlisis konvenciebs.

30

muxli 60 winamdebare konvencia, ZalaSi Sesvlis dRidanve, Riaa mierTebisaTvis yvela saxelmwifosaTvis, romelsac masze xeli ar mo uweria. muxli 61 mierTebis Sesaxeb yoveli Setyobineba werilobiT unda ecno bos Sveicariis federalur sabWos. mierTeba ZalaSi Seva sabWos mier werilobiTi cnobis miRebidan 6 Tvis Semdeg. Sveicariis federaluri sabWo mierTebis Sesaxeb acnobebs yve la saxelmwifos, romlis saxeliTac konvencias xeli moewera an romelmac mierTebis Taobaze ganacxada.

muxli 62 deponirebuli saratifikacio sigelebi meore da mesame mux lebSi miTiTebuli SemTxvevebisas, aseve gancxadebebi mierTebis Sesaxeb, romlebic konfliqtis monawile mxareebma saomari moq medebebis an okupaciis dawyebamde, an mis Semdeg gaakeTes dauyov nebliv Sedis ZalaSi. Sveicariis federaluri sabWo saswrafod acnobebs konfliqtis monawile mxareebisagan miRebul saratifi kacio sigelebisa an mierTebis Sesaxeb gancxadebebis Taobaze.

muxli 63 yovel maRal xelSemkvrel mxares SeuZlia moaxdinos winamde bare konvenciis denonsireba. denonsaciis Sesaxeb werilobiT unda ecnobos Sveicariis fe deralur sabWos, romelic mas yoveli maRali xelSemkvreli mxa ris mTavrobas gadascems. denonsacia ZalaSi Seva Sveicariis federaluri sabWos we rilobiTi Setyobinebidan erTi wlis Semdeg. Tumca, denonsacia, romlis Sesaxebac gancxadeba gakeTda maSin, roca mocemuli qve yana konfliqtSi iyo CarTuli, ZalaSi Seva mxolod mSvidobis damyarebisa da am konvenciis dacvis qveS myofi pirebis gaTavi suflebasa da repatriaciasTan dakavSirebuli operaciebis das rulebis Semdeg. denonsacia moqmedebs mxolod im saxelmwifosTan mimarTeba Si, romelmac igi moaxdina. amasTan, igi araviTar gavlenas ar moaxdens valdebulebebze, romelTa Sesruleba konfliqtis mo

31

nawile mxareebs kvlavac ekisrebaT saerTaSoriso samarTlis princi pebis safuZvelze, vinaidan isini civilizebul xalxTa Soris damyarebuli Cveulebebidan, humanurobis moTxovnebidan gamomdinareobs da sazogadoebrivi sindisiTaa nakarnaxevi.

muxli 64 Sveicariis federaluri sabWo winamdebare konvenciis regis tracias axdens gaerTianebuli erebis organizaciis samdivnoSi. Sveicariis federaluri sabWo gaerTianebuli erebis organiza ciis samdivnos awvdis mis mier miRebul yvela cnobas winamde bare konvenciis ratificirebis, denonsaciis an masTan mierTebis Sesaxeb. amis dasturad, saTanado rwmunebebis warmdgenma qvemore xe lis momwerebma, xeli moaweres am konvencias. Sesrulebulia JenevaSi 1949 wlis 12 agvistos, inglisur da frangul enebze. originali inaxeba Sveicariis konfederaciis arqivebSi, xolo damowmebul aslebs Sveicariis federaluri sab Wo gadascems TiToeul saxelmwifos, romelmac konvencias xeli moawera an mas miuerTda.

danarTi I sanitaruli zonebisa da adgilebis Sesaxeb SeTanxmebis proeqti


muxli 1 sanitaruli zonebi gankuTvnilia moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 23-e muxlSi naxsenebi pirebisaTvis, aseve personalisaTvis, romelsac am zonebisa da adgilebis or ganizeba, marTva da am zonebSi myof pirTa movla evaleba. miuxedavad amisa, pirebs, romelTac mudmivi sacxovrebeli ad gili amgvari zonebis teritoriaze aqvT, miecemaT am zonebSi darCenis ufleba.

32

muxli 2 arc erTi piri, romelic raime mizeziT imyofeba sanitarul zonaSi, ar unda asrulebdes samuSaos, romelic pirdapiraa dakav Sirebuli samxedro operaciebTan an samxedro masalebis damza debasTan, rogorc zonis SigniT, ise mis farglebs gareT.

muxli 3 saxelmwifo, romelic qmnis sanitariul zonas, miiRebs yvela SesaZlo zomas, raTa zonaSi Sesvlis an yofnis uflebis armqone pirebs aekrZaloT iq Sesvla.

muxli 4 sanitaruli zonebi unda akmayofilebdnen Semdeg pirobebs: (a) isini unda Seadgendnen mxolod mcire nawils im terito riisa, romelzec kontrols maTi Semqmneli saxelmwifo axorci elebs. (b) Semdgomi SesaZlo dasaxlebis gamo, isini ar unda iyos mWidrod dasaxlebuli. (g) isini unda mdebareobdnen yovelgvari samxedro obieqtisa gan, msxvili samrewvelo an administraciuli dawesebulebebisa gan moSorebiT, romlebic aseve ar unda Sediodnen maT Semadgen lobaSi. (d) isini ar unda mdebareobdnen im raionebSi, romelic, sava raudod, SeiZleba saomari moqmedebebis warmarTvisaTvis mniSvne lovani gaxdes.

muxli 5 sanitaruli zonebis mimarT gamoiyeneba Semdegi moTxovnebi: (a) ar SeiZleba maT teritoriaze arsebuli savali gzebis da satransporto saSualebebis gamoyeneba SeiaraRebuli Zalebis gadasayvanad da sabrZolo masalebis gadasatanad, tranzitiTac ki. (b) samxedro saSualebebi maT araviTar SemTxvevaSi ar daica ven.

33

muxli 6 sanitaruli zonebi aRiniSneba TeTr fonze gamosaxuli wi Teli jvriT (wiTeli naxevarmTvariT, wiTeli lomiTa da mziT), romlebic ganlagebulia zonis perimetrze da Senobebze. RamiT SeiZleba maTi aRniSvna igive meTodiTa da Sesabamisi ganaTebis gamoyenebiT.

muxli 7 mSvidobian dros an saomari moqmedebebis dawyebisas, yoveli saxelmwifo TiToeul maRal xelSemkvrel mxares gadascems im sanitaruli zonebis sias, romlebic ganlagebulia maT iurisdiq ciaSi myof teritoriaze. aseve, is Seatyobinebs maT omianobis periodSi Seqmnili yoveli axali zonis Sesaxeb. mowinaaRmdege mxaris mier zemoaRniSnuli Setyobinebis miRe bis momentidan es zona kanonierad arsebulad CaiTvleba. Tumca, im SemTxvevaSi, Tu mowinaaRmdege mxare CaTvlis, rom am SeTanxmebis pirobebi ar iyo Sesrulebuli, mas SeuZlia uari ganacxados zonis aRiarebaze im mxarisadmi saswrafo Setyobine bis gziT, romlis gankargulebaSic imyofeba es zona, an SeuZlia aRiaros es zona me-8 muxliT gaTvaliswinebuli kontrolis da wesebis pirobiT.

muxli 8 yoveli saxelmwifo, romelmac aRiara mowinaaRmdege mxaris mi er Seqmnili erTi an ramdenime sanitaruli zona, uflebamosilia moiTxovos, rom erTma an metma specialurma komisiam ganaxorci elos kontroli aRniSnul zonebze, raTa Semowmdes arsebuli pirobebisa da valdebulebebis Sesruleba. am mizniT, specialu ri komisiis wevrebs eqnebaT nebismier dros nebismier zonaSi yo velgvari Seferxebis gareSe Sesvlisa da maTSi mudmivi cxovre bis uflebac ki. maT unda Seuqmnan kontrolis ganxorcielebis sferoSi movaleobebis Sesrulebis yvela piroba.

muxli 9 im SemTxvevaSi, Tu specialuri komisiebi daadgenen iseT faq tebs, romlebic, maTi TvalsazrisiT, ewinaaRmdegeba winamdebare SeTanxmebiT gaTvaliswinebul pirobebs, maT amis Sesaxeb dauyov

34

nebliv unda Seatyobinon saxelmwifos, romlis gankargulebaSic imyofeba aRniSnuli zona, da daaweson xuTdRiani vada am sakiT xis gadasawyvetad. maT amis Sesaxeb Sesabamisad unda acnobon im saxelmwifos, romelmac es zona cno. Tu dadgenili vadis amowurvisas saxelmwifo, romlis gankar gulebaSic imyofeba es zona, ar daemorCileba gafrTxilebas, mowinaaRmdege mxares SeuZlia ganacxados, rom igi aRar aris SezRuduli winamdebare SeTanxmebis im nawiliT, romelic aRniS nul sanitarul zonas Seexeba.

muxli 10 nebismieri saxelmwifo, romelic qmnis erT an ramdenime sanita rul zonas an adgils, aseve yvela mowinaaRmdege mxare, romelsac ecnobeba am zonis arsebobis Sesaxeb, daniSnavs an neitralur sa xelmwifos sTxovs daniSnos me-8 da me-9 muxlebSi miTiTebuli specialuri komisiis wevrebi.

muxli 11 dauSvebelia Tavdasxma sanitarul zonebze. isini yovelTvis konfliqtis monawile mxareTa dacviTa da pativiscemiT sargeb loben.

muxli 12 teritoriis okupaciis dros, masze mdebare sanitaruli zone bi ganagrZoben dacviT sargeblobas da gamoiyenebian daniSnule bisamebr. miuxedavad amisa, okupant saxelmwifos SeuZlia am zonis da niSnulebis Secvla im pirobiT, rom is uzrunvelyofs masSi myo fi pirebis usafrTxoebas.

muxli 13 winamdebare SeTanxmeba aseve gamoiyeneba im adgilebis mimarT, romlebsac saxelmwifo imave mizniT iyenebs, rac sanitarul zonebs.

35

danarTi II

winaxedi
(piradobis mowmobis gamcemi saxelmwifo da samxedro xelisufleba) SeiaraRebul Zalebs mikuTvnebuli samedicino da sasuliero personalis

piradobis mowmoba gvari ------------------------------------------------------------------------------------saxeli ----------------------------------------------------------------------------------dabadebis TariRi ---------------------------------------------------------------wodeba ----------------------------------------------------------------------------------samxedro nomeri -----------------------------------------------------------------am mowmobis mflobeli imyofeba moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis mfarvelobis qveS, rogorc ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------gacemis TariRi -----------------------------mowmobis nomeri --------------------------------

ukana xedi
mflobelis foto mflobelis xelmowera an TiTis anabeWdebi, an orive

(mowmobis gamcemi samxedro xelisuflebis reliefuri beWedi)

simaRle

Tvalebi

Tma

sxva ganmasxvavebeli niSnebi -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

36

Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencia sazRvao SeiaraRebul ZalebSi daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb

37

38

sazRvao omisaTvis Jenevis 1906 wlis konvenciis princi pebis ga moyenebis Sesaxeb haagis 1907 wlis 18 oqtombris X konvenciis gadasinjvis mizniT, 1949 wlis 21 aprilidan 12 agvistos CaTvliT JenevaSi mimdinare di plomatiuri konferenciis monawile mTav robaTa qvemore xelismomweri uflebamosili warmomadgenlebi SeTanxmdnen Semdegze:

Tavi I zogadi debulebebi


muxli 1 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas kisrulo ben nebismier garemoebaSi Seasrulon da uzrunvelyon winamdeba re konvenciis Sesruleba.

muxli 2 im debulebaTa garda, romlebic unda moqmedebdes mSvidobian dros, winamdebare konvencia gamoiyeneba gamocxadebuli omis yve la SemTxvevaSi an nebismieri sxva saxis SeiaraRebuli konfliq tis dros, romelic SeiZleba warmoiSvas or an ramdenime maRal xelSemkvrel mxares Soris, maSinac ki, roca erT-erTi mxare ar cnobs saomar mdgomareobas. konvencia agreTve gamoiyeneba maRali xelSemkvreli mxaris teritoriis nawilobrivi an mTliani okupaciis yvela SemTxve vaSi, maSinac ki, roca aRniSnul okupacias SeiaraRebul winaaR mdegobas ar uweven. Tu konfliqtis monawile erT-erTi saxelmwifo ar aris wi namdebare konvenciis mxare, is saxelmwifoebi, romlebic konven ciis mxareebi arian, erTmaneTs Soris urTierTobebSi kvlavac konvenciiT SezRudulni rCebian. amasTan, isini konvenciiT Sez Rudulni iqnebian zemoaRniSnuli saxelmwifos mimarTac, Tu es ukanaskneli cnobs da gamoiyenebs mis debulebebs.

muxli 3 erT-erTi xelSemkvreli mxaris teritoriaze mimdinare saerTa Soriso xasiaTis armqone SeiaraRebuli konfliqtis dros kon

39

fliqtis monawile yoveli mxare valdebulia gamoiyenos, sul mcire, Semdegi debulebani: (1) pirebi, romlebic uSualod ar monawileoben saomar moqmedebebSi, SeiaraRebuli Zalebis warmomadgenelTa CaT vliT, romlebmac dayares iaraRi da romlebic avadmyofo bis, daWris, dakavebis an nebismieri sxva mizezis gamo aRar monawileoben saomar moqmedebebSi, yvela SemTxvevaSi unda sargeblobdnen humanuri mopyrobiT rasis, kanis feris, re ligiis an rwmenis, sqesis, warmomavlobis, qonebrivi mdgoma reobis an nebismier sxva msgavs kriteriumze dafuZnebuli yovelgvari diskriminaciis gareSe. am mizniT, akrZalulia da yovelTvis, ganurCevlad adgi lisa, akrZaluli iqneba zemoaRniSnul pirTa mimarT Semde gi qmedebebis ganxorcieleba: (a) piris sicocxlisa da fizikuri xelSeuxeblobis xelyofa, kerZod, nebismieri saxis mkvleloba, dasa xiCreba, sastiki mopyroba da wameba; (b) mZevlad ayvana; (g) Rirsebis Selaxva, kerZod, Seuracxmyofeli da da mamcirebeli mopyroba; (d) samarTalSi micema da sasjelis aRsruleba sa Tanado wesiT dafuZnebuli sasamarTlos mier ga motanili winaswari sasamarTlo gadawyvetilebis gareSe, civilizebuli Tanamegobrobis mier savalde bulod aRiarebuli sasamarTlo garantiebis gaTva liswinebiT; (2) daWrilebsa da avadmyofebs Tavi unda mouyaron da aR mouCinon saTanado daxmareba. miukerZoebel humanitarul organizacias, magaliTad wiTeli jvris saerTaSoriso komitets, SeuZlia konfliqtis monawile mxareebs SesTavazos Tavisi samsaxuri. konfliqtis monawile mxareebi unda Seecadon, rom specialu ri SeTanxmebebis gziT Seasrulon winamdebare konvenciis yvela an calkeuli debulebebi. zemoaRniSnul debulebaTa gamoyenebas ar eqneba gavlena kon fliqtis monawile mxareTa samarTlebriv statusze.

muxli 4 konfliqtis monawile mxareTa saxmeleTo da sazRvao Zalebs Soris saomari moqmedebebis SemTxvevaSi winamdebare konvenciis debulebebi mxolod xomaldis bortze myofi SeiaraRebuli Za lebis mimarT moqmedebs.

40

es Zalebi, xmeleTze gadmosxmisTanave moeqcevian moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis moqmedebis sferoSi.

muxli 5 neitraluri saxelmwifoebi winamdebare konvenciis debule bebs analogiurad gamoiyeneben konfliqtis monawile mxareebis SeiaraRebuli Zalebis im daWrilebisa da avadmyofebis, samedicino da sasuliero personalis mimarT, romlebic miRebuli an internirebulni arian maT teritoriaze, igive vrceldeba napov ni cxedrebis mimarTac.

muxli 6 me-10, me-15, 23-e, 28-e, 31-e, 36-e, 37-e da 52-e muxlebiT sagangebod gaTvaliswinebuli SeTanxmebebis garda, maRal xelSemkvrel mxa reebs SeuZliaT dadon sxva specialuri SeTanxmebebi nebismier iseT sakiTxze, romlis calkeul mogvarebasac isini mizanSewoni lad CaTvlian. arc erTma aseTma specialurma SeTanxmebam ziani ar unda miayenos avadmyofTa da daWrilTa, samedicino persona lisa da samxedro sasuliero pirebis winamdebare konvenciiT gansazRvrul mdgomareobas da ar unda SezRudos maTTvis kon venciiT miniWebuli uflebebi. avadmyofebi da daWrilebi, agreTve samedicino da sasuliero personali sargebloben am SeTanxmebebiT miniWebuli upirateso bebiT manamde, sanam maTze vrceldeba konvenciis moqmedeba, gamo naklisia SemTxvevebi, rodesac zemoaRniSnuli an momdevno SeTan xmebebi Seicavs mkafiod gamoxatul sapirispiro debulebebs, an konfliqtis monawile romelime mxaris mier ufro xelsayreli RonisZiebebia dawesebuli.

muxli 7 avadmyofebs da daWrilebs, agreTve samedicino da sasuliero personals araviTar SemTxvevaSi ar SeuZliaT mTlianad an nawi lobriv uari Tqvan im uflebebze, romlebic maTTvis winamdebare konvenciiT aris uzrunvelyofili an, maTi arsebobis SemTxve vaSi, gaTvaliswinebulia wina muxlSi miTiTebuli specialuri SeTanxmebebiT.

41

muxli 8 winamdebare konvenciis gamoyeneba efuZneba im maRali xel Semkvreli mxareebis TanamSromlobasa da kontrols, romelTac ekisrebaT konfliqtis monawile mxareebis interesTa dacva. am mizniT, mfarvel saxelmwifoebs, TavianTi di plomatiuri an sa konsulo personalis garda, SeuZliaT sakuTari an sxva neit raluri saxelmwifos moqalaqeTagan delegatebis daniSvna. am delegatebis dasaniSnad saWiroa im qveynis Tanxmoba, sadac maT misia unda Seasrulon. konfliqtis monawile mxareebma mfarveli saxelmwifos warmo madgenlebs an delegatebs muSaobis ganxorcielebisas SesaZleb lobebis farglebSi maqsimalurad unda Seuwyon xeli. mfarveli saxelmwifoebis warmomadgenlebi an delegatebi araviTar SemTxvevaSi ar unda gascdnen maTi misiis winamdebare konvenciiT gansazRvrul farglebs. kerZod, maT mxedvelobaSi unda miiRon im saxelmwifos usafrTxoebis aucilebeli moTxov nebi, sadac TavianT misias asruleben.

muxli 9 winamdebare konvenciis debulebebi dabrkolebas ar warmo adgens daWrilTa da avadmyofTa, iseve rogorc samedicino da sasuliero personalis dacvisa da maTTvis daxmarebis aRmo Cenis miznis mqone humanitaruli saqmianobisaTvis, romelic, konfliqtis monawile dainteresebuli mxareebis TaxmobiT, SesaZlebelia ganaxorcielos wiTeli jvris saerTaSoriso komitetma an nebismierma sxva miukerZoebelma humanitarulma organizaciam. muxli 10 maRal xelSemkvrel mxareebs nebismier dros SeuZliaT Se Tanxmdnen da sruli miukerZoeblobis da qmediTobis garanti is mimcem organizacias andon winamdebare konvenciiT mfarve li saxelmwifosaTvis dakisrebuli movaleobebis Sesruleba. Tu daWrilebsa da avadmyofebze an samedicino personalsa da samxedro sasuliero pirebze raime mizeziT ar vrceldeba an aRar vrceldeba mfarveli saxelmwifos an pirvel paragrafSi miTiTebuli organizaciis saqmianoba, saxelmwifom, romlis xeli suflebaSic imyofebian dacvis qveS myofi pirebi, TxovniT unda mimarTos neitralur saxelmwifos an aseT organizacias, raTa man Tavis Tavze aiRos konfliqtis monawile mxareebis mier dasa

42

xelebuli mfarveli saxelmwifos mier winamdebare konvenciiT gaTvaliswinebuli funqciebis Sesruleba. Tu amgvari gziT ver moxerxdeba mfarvelobis ganxorcieleba, saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic imyofebian dacvis qveS myofi pirebi, winamdebare muxlis debulebaTa gaTvaliswinebiT, TxovniT unda mimarTos, an miiRos romelime humanitaruli or ganizaciis, magaliTad iseTis rogoricaa wiTeli jvris saerTa Soriso komiteti, winadadeba, Tavis Tavze aiRos winamdebare konvenciis Sesabamisad mfarveli saxelmwifoebisaTvis dakisre buli humanitaruli funqciebis Sesruleba. am mizniT dainteresebuli saxelmwifos mier mowveuli an sa kuTari samsaxuris SemTavazebeli nebismieri neitraluri saxel mwifo an organizacia pasuxismgeblobis grZnobiT unda moqmedeb des konfliqtis monawile im mxaris mimarT, romelzec damoki debulni arian winamdebare konvenciis dacvis qveS myofi pirebi, da warmoadginos saTanado garantiebi imisa, rom mas SeuZlia Sesabamisi funqciebis Tavis Tavze aReba da maTi miukerZoeblad Sesruleba. dauSvebelia zemoTaRniSnuli debulebebis darRveva saxel mwifoTa Soris dadebuli specialuri SeTanxmebebis safuZvelze, roca saomari mdgomareobis gamo Tundac droebiT SezRudulia erT-erTi am saxelmwifos SesaZlebloba Tavisuflad awarmoos molaparakeba sxva saxelmwifosTan an mis mokavSireebTan, gansa kuTrebiT, Tu okupirebulia am saxelmwifos mTeli teritoria an misi mniSvnelovani nawili. winamdebare konvenciaSi mfarveli saxelmwifos saxelwodeba Si yvelgan igulisxmeba zemoTxsenebuli muxliT gaTvaliswine buli misi Semcvleli organizaciac.

muxli 11 dacvis qveS myofi pirebis interesebidan gamomdinare, gansakuT rebiT ki konfliqtis mxareTa Soris mocemuli konvenciis de bulebaTa gamoyenebis an ganmartebis Taobaze arsebuli uTan xmoebis arsebobisas, mizanSewonilobidan gamomdinare, mfarveli saxelmwifoebi keTil samsaxurs gauweven mxareebs aRniSnuli uTanxmoebebis mosagvareblad. am mizniT, TiToeul mfarvel saxelmwifos SeuZlia erT-erTi mxaris TxovniT Tu sakuTari iniciativiT SesTavazos konfliq tis monawile mxareebs maTi warmomadgenlebis, kerZod ki daWri lebsa da avadmyofebze, iseve rogorc samedicino da sasuliero personalze pasuximgebel xelisufalTa Sexvedra saTanadod SerCeul neitralur teritoriaze. konfliqtis monawile mxa

43

reebi valdebulni arian Seasrulon miRebuli SemoTavazebebi. saWiroebis SemTxvevaSi, mfarvel saxelmwifoebs SeuZliaT kon fliqtis monawile mxareebs mxardasaWerad warudginon neitra luri saxelmwifos warmomadgeneli an wiTeli jvris saerTa Soriso komitetis mier wargzavnili piri, romelic mowveuli iqneba aRniSnul SexvedraSi monawileobis misaRebad.

Tavi II daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRupvaSi moyo lili pirebi


muxli 12 SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgenloba da momdevno mux lSi miTiTebuli sxva pirebi, daWris an avadmyofobis SemTxve vaSi, yvela garemoebaSi unda sargeblobdnen mfarvelobiTa da dacviT. konfliqtis monawile mxare, romlis xelTac imyofebian aRniS nuli pirebi, maT uzrunvelyofs humanuri mopyrobiTa da movliT sqesis, rasis, erovnebis, religiis, politikuri Sexedulebebisa Tu sxva msgavs kriteriumebze dafuZnebuli yovelgvari diskri minaciis gareSe. mkacrad ikrZaleba maTi sicocxlisa da pirov nebis xelyofa; kerZod, maTi mokvla an ganadgureba, wameba an maTze biologiuri eqsperimentebis Catareba, winaswari ganzrax viT samedicino momsaxurebisa da movlis gareSe mitoveba, aseve pirobebis ganzrax Seqmna maTi dasnebovanebisaTvis. samedicino daxmarebis aRmoCenis TanmimdevrobaSi upirateso bis miniWeba dasaSvebia mxolod gadaudebeli xasiaTis samedici no mizezebze dafuZnebiT. qalebs unda moepyron maTi sqesisaTvis Sesaferisi gansakuT rebuli pativiscemiT. muxli 13 winamdebare konvencia gamoiyeneba im daWrilebisa da avadmyo febis mimarT, romlebic Semdeg kategoriebs ganekuTvnebian: (1) konfliqtis monawile mxaris SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgenloba, aseve am SeiaraRebuli Zalebis Se madgenlobaSi Semavali saxalxo laSqrisa da moxaliseTa razmebis piradi Semadgenloba. (2) sxva laSqrebisa da moxaliseTa razmebis piradi Se

44

madgenloba, im organizebuli winaaRmdegobis moZraobebis piradi Semadgenlobis CaTvliT, romlebic ekuTvnian kon fliqtis monawile mxares da moqmedeben sakuTar terito riaze an mis gareT. aRniSnuli vrceldeba im SemTxvevaSic rodesac es teritoria okupirebulia, Tumca im pirobiT, rom aRniSnuli laSqrebi da razmebi, organizebuli wi naaRmdegobis moZraobebis CaTvliT, akmayofileben Semdeg moTxovnebs: (a) maT hyavT meTauri, romelic pasuxs agebs xelqveiTebze; (b) aqvT gansazRvruli, Soridan gasarCevi ganmasxvavebeli niSani; (g) Riad atareben iaraRs; (d) TavianTi operaciebis ganxorcielebisas moqmedeben omis kanonebisa da Cveulebebis Sesabamisad. (3) regularuli SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgen loba, romelic im mTavrobis an xelisuflebis daqvemde barebulad Tvlis Tavs, romelsac ar scnobs misi tyved amyvani saxelmwifo. (4) SeiaraRebuli Zalebis Tanmxlebi, magram uSualod mis SemadgenlobaSi armyofi pirebi, rogorebic arian samxed ro TviTmfrinavebis eki paJis samoqalaqo wevrebi, samxedro korespondentebi, mommarageblebi, SeiaraRebuli Zalebis sa yofacxovrebo momsaxurebaze pasuxismgebeli samuSao jgu febisa da samsaxurebis wevrebi, im pirobiT, rom maT ami saTvis miRebuli aqvT im SeiaraRebuli Zalebis nebarTva, romelsac isini Tan axlavan. (5) konfliqtis monawile mxareTa savaWro flotis geme bis eki paJis wevrebi, kapitnebis, locmanebisa da iungebis CaTvliT, agreTve samoqalaqo aviaciis eki paJi, romlebic saerTaSoriso samarTlis raime sxva debulebaTa ZaliT mopyrobis ufro SeRavaTiani reJimiT ar sargebloben. (6) araokupirebuli teritoriis mosaxleoba, romelic mo winaaRmdegis moaxloebisas stiqiurad iRebs xelSi iaraRs SemoWrili ZalebisTvis winaaRmdegobis gawevis mizniT, magram ver aswrebs regularul SeiaraRebul SenaerTebad formirebas, im pirobiT, rom Riad atarebs iaraRs da icavs omis kanonebsa da Cveulebebs.

muxli 14 meomari mxaris nebismier samxedro xomalds SeuZlia, erov nuli kuTvnilebis miuxedavad, moiTxovos samxedro-hospitalur

45

xomal-debze, saqvelmoqmedo sazogadoebaTa an kerZo pirTa hos pitalur gemebze, aseve savaWro gemebze, iaxtebsa da msubuq ge mebze myofi daWrilebis, avadmyofebisa da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebis gadacema, Tuki daWrilTa da avadmyofTa jan mrTelobis mdgomareoba SesaZlebels xdis maT gadacemas da Tu samxedro xomalds SeuZlia saTanado samedicino movlisaTvis adekvaturi pirobebis uzrunvelyofa.

muxli 15 Tu daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi neitralurma samxedro gemma an neitralurma samxedro sahaero xomaldma aiyvana, im SemTxvevebSi, rodesac amas saerTa Soriso samarTali moiTxovs, saWiroa imis uzrunvelyofa, rom maT samxedro moqmedebebSi monawileoba veRar SeZlon.

muxli 16 me-12 muxlis debulebaTa gaTvaliswinebiT, mowinaaRmdegis xelSi moxvedrili daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRup vaSi moyolili pirebi samxedro tyveebad CaiTvlebian da maT mimarT gamoiyeneba samxedro tyveebTan dakavSirebuli saerTaSo riso samarTlis normebi. tyved amyvans ufleba aqvs, arsebuli garemoebebis gaTvaliswinebiT gadawyvitos maTi TavisTan dato veba, gadagzavna sakuTar portSi, neitralur portSi an daabru nos TviT mowinaaRmdegis portSic ki. ukanasknel SemTxvevaSi, am gziT sakuTar qveyanaSi dabrunebuli samxedro tyveebi veRar SeZleben samxedro samsaxuris gawevas omis mimdinareobis mTel periodSi. muxli 17 neitralur portSi adgilobrivi xelisuflebis organoebis TanxmobiT gadasxmuli daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis da RupvaSi moyolili pirebi, neitralur saxelmwifosa da meomar mxareebs Soris sawinaaRmdego xasiaTis SeTanxmebis ararsebobis SemTxvevaSi, rodesac amas saerTaSoriso samarTali moiTxovs, imgvarad iqnebian daculni, neitraluri saxelmwifos mier, rom veRar SeZlon samxedro moqmedebebSi xelmeored monawileoba. hospitalizaciisa da internirebis xarjebi im saxelmwifom unda gaiRos, romelsac ekuTvnian daWrilebi, avadmyofebi da xo maldis daRupvaSi moyolili pirebi.

46

muxli 18 TiToeuli brZolis Semdeg konfliqtis monawile mxareebma dauyovnebliv unda miiRon yvela SesaZlebeli zoma daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa mosaZebnad da gamosayvanad, raTa daicvan isini gaZarcvisa da udierad mop yrobisagan, uzrunvelyon maTi saTanado movla, aseve moZebnon gardacvlilebi da Tavidan aicilon maTi Zarcva. yovelTvis, roca amis SesaZlebloba iqneba, konfliqtis mona wile mxareebs Soris daideba adgilobrivi SeTanxmebebi alya Semortymuli an garemoculi zonidan daWrilTa da avadmyofTa sazRvao gziT evakuaciis Sesaxeb da am zonaSi mimavali samedi cino da samxedro sasuliero personalisa da aRWurvilobis daSvebis Taobaze.

muxli 19 konfliqtis monawile mxareebma rac SeiZleba umokles vada Si unda ganaxorcielon yvela monacemis registracia, romelic xels Seuwyobs maT xelSi Cavardnil, mowinaaRmdege mxaris daW rilTa, avadmyofTa da gardacvlilTa vinaobis dadgenas. am cnobebSi, SeZlebisdagvarad, unda Sediodes Semdegi monace mebi: (a) saxelmwifo, romelsac ekuTvnis es piri; (b) samxedro, danayofis, piradi an seriuli nomeri; (g) gvari; (d) saxeli an saxelebi; (e) dabadebis TariRi; (v) yvela sxva cnoba, romelic mis piradobis mowmobaSi an amosacnob medalionSia mocemuli; (z) datyvevebis an gardacvalebis TariRi da adgili; (T) monacemebi daWris, avadmyofobis an gardacvalebis mi zezebis Sesaxeb. zemoTaRniSnuli monacemebi SeZlebisdagvarad umokles vada Si unda gadaeces samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 122-e muxliT gaTvaliswinebul cnobaTa biuros. mfarveli saxelmwifos an samxedro tyveebis saqmeTa centraluri saagentos meSveobiT miRebul monacemebs biuro gadascems saxelmwifos, romelsac es pirebi ekuTvnian. konfliqtis monawile mxareebma unda moamzadon da amave biu ros meSveobiT erTmaneTs gadaugzavnon gardacvalebis mowmobe bi an gardacvlilTa saTanodod damowmebuli siebi. isini agro veben da imave biuros meSveobiT erTmaneTs gadascemen ormagi

47

amosacnobi medalionebis naxevars, anderZebs da sxva dokumen tebs, romlebsac mniSvneloba aqvs gardacvlilTa axlo naTesa vebisaTvis, aseve fuls da yvelanairi subieqturi an obieqturi faseulobis mqone nivTs, romlebic gardacvlils upoves. es da sxva amoucnobi nivTebi gadaigzavneba daluqul SekvraSi, romel Tac Tan erTvis gardacvlilTa vinaobis dasadgeni aucilebeli monacemebisa da amanaTis Semadgenlobis sruli nusxa.

muxli 20 konfliqtis monawile mxareebma SeZlebisdagvarad unda uz runvelyon, rom gardacvlilTa zRvaSi dasaflaveba individua lurad ganxorcieldes da mas win uZRodes cxedarTa sagulda gulo gamokvleva da, Tu SesaZlebelia, samedicino gamokvleva sikvdilisa da vinaobis dadgenisa da amis Sesaxeb SesaZlo anga riSis wardgenis mizniT. im SemTxvevaSi, roca gamoiyeneba ormagi amosacnobi medalioni, misi erTi naxevari sxeulze unda darCes. Tu gardacvlilebs xmeleTze gadaiyvanen, maTze gavrceldeba moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobe sebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis debule bebi.

muxli 21 konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT mouwodon neitralu ri savaWro gemebis, iaxtebisa da msubuqi gemebis kapitnebs gamoi Cinon kacTmoyvareoba, raTa maT bortze miiRon daWrilebi, avad myofebi da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi da mouaron maT, agreTve Seagrovon gardacvlilebi. nebismieri saxis gemi, romelic am mowodebas gamoexmaureba, aseve isini, romlebic saku Tari iniciativiT aiyvanen daWrilebs, avadmyofebsa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirebs, am daxmarebis gawevisaTvis specialu ri dacviTa da xelSewyobiT isargebleben. dauSvebelia aRniSnuli xomaldebis dakaveba aseTi gadayvanis ganxorcielebis gamo; Tumca, maTTvis sawinaaRmdego dapirebis ararsebobis SemTxvevaSi, isini SeiZleba dakavebul iqnan neitra litetis SesaZlo darRvevis gamo.

48

Tavi III hospitaluri xomaldebi


muxli 22 dauSvebelia samxedro hospitalur xomaldebze, anu saxelmwi foebis mier daWrilebis, avadmyofebisa da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebis daxmarebis, maTTvis samedicino daxmarebis gawevis da maTi gadayvanis specialuri da erTaderTi mizniT agebul an aRWurvil xomaldebze Tavdasxma an maTi Sepyroba. isini yovelTvis pativiscemiT da dacviT unda sargeblobdnen im pirobiT, rom am xomaldebis gamoyenebamde 10 dRiT adre kon fliqtis monawile mxareebs acnobeben maT dasaxelebebsa da aR werilobas. Setyobineba unda moicavdes monacemebs saregistro bruto-to naJis, cxviridan kiComde xomaldis sigrZisa da anZebisa da mile bis raodenobis Sesaxeb.

muxli 23 dauSvebelia moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgo mareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis dacvis qveS myof sanapiro dawesebulebebze zRvidan Tavdasxma an cecxlis gaxsna.

muxli 24 hospitaluri xomaldebi, romlebsac iyeneben wiTeli jvris erovnuli sazogadoebebi, oficialurad aRiarebuli daxmarebis aRmomCeni sazogadoebebi an kerZo pirebi, sargebloben samxedro hospitaluri gemebis msgavsi dacviT da ikrZaleba maTi Sepyro ba im pirobiT, rom maT oficialuri davaleba aqvT miRebuli konfliqtis monawile im mxarisagan, romelzec isini arian da mokidebulni da rom Sesrulebulia Setyobinebis Sesaxeb 22-e muxliT gaTvaliswinebuli moTxovnebi. am xomaldebs unda hqondeT xelisuflebis saTanado organo ebis mier gacemuli dokumenti, romelic mowmobs, rom aRWurvisa da gagzavnis momentSi es xomaldebi am ukanasknelTa zedamxed velobis qveS imyofebodnen.

49

muxli 25 hospitaluri xomaldebi, romlebsac neitraluri saxelmwi fos wiTeli jvris erovnuli sazogadoebebi, oficialurad aRi arebuli daxmarebis aRmomCeni sazogadoebebi an neitralur saxelmwifoTa kerZo pirebi iyeneben, sargebloben samxedro hos pitaluri gemebis msgavsi dacviT da ikrZaleba maTi Sepyroba im pirobiT, rom Tavisi mTavrobis winaswari TanxmobiT da konfliq tis monawile dainteresebuli mxaris nebarTviT, isini erT-erT mxares daeqvemdebarnen da Sesrulebulia Setyobinebis Sesaxeb 22-e muxliT gaTvaliswinebuli moTxovnebi.

muxli 26 22-e, 24-e da 25-e muxlebiT gaTvaliswinebuli dacva vrceldeba nebismieri tonaJis hospitalur xomaldebsa da maT samaSvelo navebze miuxedavad imisa, Tu sad gamoiyenebian isini. garda amisa, maqsimaluri moxerxebulobisa da usafrTxoebis uzrunvelsayo fad, konfliqtis monawile mxareebi unda ecadon Sor manZilze da Ria zRvaSi daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa gadasayvanad gamoiyenon mxolod 2,000 brutotonaJze meti wyalwyvis mqone hospitaluri xomaldebi.

muxli 27 saxelmwifos an oficialurad aRiarebuli daxmarebis aRmom Ceni sazogadoebis mier sanapiro samaSvelo operaciebis Sesas ruleblad gamoyenebuli mcire gemebi pativiscemiTa da dacviT isargebleben imave pirobebiT, romlebic 22-e da 24-e muxlebiTaa gaTvaliswinebuli da imdenad, ramdenadac es operatiuli moT xovnebis TvalsazrisiT iqneba SesaZlebeli. igive exeba mudmiv saxmeleTo nagebobebs, romlebiTac, Tavian Ti humanitaruli movaleobebis Sesasruleblad, eqskluziurad sargebloben aRniSnuli gemebi.

muxli 28 samxedro xomaldis bortze brZolis SemTxvevaSi lazareTebi SeZlebisamebr daculi da dandobili unda iyos. lazareTebi da maTi aRWurviloba omis kanonebis mimarT daqvemdebarebuli rCe ba, magram ar SeiZleba maTi daniSnulebisagan gansxvavebuli miz

50

nisTvis gamoyeneba, manamde sanam isini daWrilebisa da avadmyo febisaTvis iqneba saWiro. miuxedavad amisa, ukiduresi samxedro aucileblobis SemTxvevaSi meTaurs, romlis xelisuflebaSic isini aRmoCndebian, SeuZlia maTi gamoyeneba mas Semdeg, rac uz runvelyofili iqneba lazareTSi myofi daWrilebisa da avadmyo febisaTvis saTanado movla.

muxli 29 nebismier hospitalur xomalds, romelic mowinaaRmdegis xel Si moxvedril portSi imyofeba, unda mieces aRniSnuli portis datovebis ufleba.

muxli 30 22-e, 24-e, 25-e da 27-e muxlebSi miTiTebuli xomaldebi daxma rebas uweven daWrilebs, avadmyofebsa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirebs maTi erovnuli kuTvnilebis miuxedavad. maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben ar gamo iyenon es xomaldebi raime samxedro miznisaTvis. amgvarma xomaldebma ar unda SezRudon mebrZolTa moZraoba. brZolis dros da brZolis Semdeg isini sakuTari riskiT moq medeben.

muxli 31 konfliqtis monawile mxareebs aqvT 22-e, 24-e, 25-e da 27-e mux lebSi miTiTebuli xomaldebis kontrolisa da daTvalierebis ufleba. maT SeuZliaT uari Tqvan maT daxmarebaze, ubrZanon wasvla, garkveuli kursiT svla, akontrolon maTi radioapara turisa da kavSiris sxva saSualebebis gamoyeneba da, Tu mdgoma reobis seriozuloba amas moiTxovs, SeuZliaT daakavon kidec es xomaldebi ara umetes 7 dRis vadiT im momentidan, rodesac moxda xomaldis daTvaliereba. mxareebs SeuZliaT xomaldze droebiT daniSnon komisari, rom lis erTaderTi movaleobac iqneba wina paragrafSi miTiTebul debulebaTa safuZvelze gacemuli brZanebebis aRsrulebisaTvis Tvalyuris devneba. ramdenadac SesaZlebeli iqneba, konfliqtis monawile mxare ebi hospitaluri xomaldis JurnalSi xomaldis meTaurisaTvis gasageb enaze Caweren maT mier gacemul brZanebebs.

51

konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT calmxrivi aqtis an specialuri SeTanxmebis ZaliT sakuTar hospitalur xomaldeb ze moaTavson neitraluri damkvirveblebi, romlebic daamowmeben winamdebare konvenciis debulebaTa mkacr Sesrulebas.

muxli 32 22-e, 24-e, 25-e da 27-e muxlebSi aRniSnuli xomaldebi ar uTa nabrdeba samxedro xomaldebs neitralur portSi maTi yofnis TvalsazrisiT.

muxli 33 saomari moqmedebebis msvlelobis mTel periodSi dauSvebe lia hospitalur xomaldebad gadakeTebuli savaWro gemebis sxva miznebisTvis gamoyeneba. muxli 34 dacva, romliTac hospitaluri gemebi da lazareTebi sargeb loben, mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba Sewydes, rodesac isini gamoiyeneba, maTi humanitaruli valdebulebebis farglebs gareT, mowinaaRmdegisaTvis zianis misayeneblad. amasTanave, dacva SeiZleba Sewydes mxolod Sesabamisi gafrTxilebis Semdeg, rome lic, yvela Sesabamis SemTxvevaSi gonivrul vadas awesebs da mas Semdeg, rac amgvari gafrTxileba Sedegs ar gamoiRebs. kerZod, hospitaluri xomaldebi ar unda flobdnen da ar un da sargeblobdnen saidumlo kodiT TavianTi radiogadamcemis an kavSiris sxva saSualebebisaTvis.

muxli 35 hospitalur xomaldebsa da xomaldze arsebul lazareTebze dawesebuli dacvis Sewyvetis safuZvlad ar CaiTvleba Semdegi garemoebebi: (1) is, rom xomaldis eki paJi an lazareTis personali Sei araRebulia wesrigis dacvis, Tavdacvis, daWrilTa da avad myofTa dacvis mizniT. (2) is, rom xomaldze aris eqskluziurad naosnobisa da kavSiris uzrunvelyofisaTvis saWiro aparatura. (3) is, rom hospitalur xomaldebze an lazareTSi aRmoCe

52

nilia daWrilebis, avadmyofebisa da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebisaTvis CamorTmeuli iaraRi da sabrZolo masala, romelic saTanado samsaxurs jer ar Cabarebia. (4) is, rom hospitaluri xomaldebisa da xomaldze arse buli lazareTebis humanitaruli saqmianoba vrceldeba daWril, avadmyof da xomaldis daRupvaSi moyolil samo qalaqo pirebze. (5) is, rom dadginda Cveulebrivad saWiroze meti raodeno bis, eqskluziurad samedicino funqciebis mqone persona lisa da aRWurvilobis transportirebis faqti.

Tavi IV piradi Semadgenloba


muxli 36 hospitaluri xomaldebis sasuliero, samedicino da sanitaru li personali da maTi eki paJi pativiscemiTa da dacviT sargeb lobs; dauSvebelia hospitalur xomaldebze samsaxuris dros maTi Sepyroba miuxedavad imisa, imyofebian Tu ara xomaldze daWrilebi da avadmyofebi.

muxli 37 me-12 da me-13 muxlebSi CamoTvlili pirebis samedicino da sasuliero momsaxurebisaTvis gankuTvnili sasuliero, samedici no da sanitaruli personali mowinaaRmdegis xelSi moxvedris SemTxvevaSi pativiscemiTa da dacviT sargeblobs; mas SesaZleb loba eqneba ganagrZos Tavisi profesiuli movaleobebis Sesru leba manam, sanam es saWiro iqneba daWrilTa da avadmyofTaTvis. amis Semdeg, personali ukan unda gaigzavnos, rogorc ki amas SesaZleblad CaTvlis mTavarsardali, romlis xelisuflebaSic is imyofeba. xomaldis datovebisas personals SeuZlia kuTvni li nivTebi Tan waiRos. Tumca, Tu samxedro tyveTa samedicino da sasuliero moT xovnilebebis gamo aucilebeli xdeba aRniSnuli personalis nawilis dakaveba, yvela zoma unda iyos miRebuli misi umokles vadaSi xmeleTze dasabruneblad. xmeleTze gadasxmis Semdeg dakavebuli personali moxvdeba moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobe sebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis debule baTa moqmedebis sferoSi. 53

Tavi V sanitaruli transporti


muxli 38 am mizniT daqiravebul xomaldebs aqvT SeiaraRebuli Zale bis Semadgenlobidan daWrilTa da avadmyofTa mkurnalobisaT vis an daavadebis gavrcelebis aRsakveTad saWiro saSualebebis transportirebis ufleba, im pirobiT, rom maTi reisebis Sesaxeb monacemebi ecnobeba mowinaaRmdege saxelmwifos da igi Tanxmo bas ganacxadebs. mowinaaRmdege saxelmwifos ufleba aqvs daaT valieros xomaldebi, magram ar SeuZlia am xomaldebis Sepyroba an maT mier transportirebuli saSualebebis dayadaReba. konfliqtis monawile mxareTa Soris SeTanxmebiT, gadasatan saSualebaTa kontrolis ganxorcielebis mizniT, am xomaldebis bortze SesaZlebelia neitralur meTvalyureTa ganTavseba. am mizniT, aRniSnuli saSualebebi maTTvis Tavisuflad xelmisaw vdomi unda iyos.

muxli 39 ar SeiZleba Tavdasxma sanitarul sahaero xomaldebze, ese igi aparatebze, romlebic mxolod daWrilTa, avadmyofTa da xo maldis daRupvaSi moyolil pirTa evakuaciis, sanitaruli per sonalisa da aRWurvilobis transportirebisaTvis gamoiyeneba. isini konfliqtis monawile mxareebis pativiscemiT unda sargeb lobdnen im pirobiT, rom isini frenas awarmoeben konfliqtis monawile dainteresebul mxareTa Soris SeTanxmebiT specialu rad gaTvaliswinebul simaRleze, drosa da marSrutebze. erovnuli droSis ferebTan erTad, qveda, zeda da gverdiT sibrtyeebze maT unda hqondeT 41-e muxlSi miTiTebuli mkafiod gansazRvruli ganmasxvavebeli niSani. amasTanave, unda hqondeT saomari moqmedebebis dasawyisSi an maTi mimdinareobisas kon fliqtis mxareTa SeTanxmebiT dadgenili nebismieri saxis sxva niSani an amosacnobi saSualebebi. Tu sxvagvarad ar aris SeTanxmebuli, mowinaaRmdegis an mis mier dakavebul teritoriaze frena akrZalulia. sanitaruli sahaero xomaldebi unda daemorCilon miwaze daf renis an wyalze daSvebis nebismier moTxovnas. miwaze an wyalze iZulebiTi dafrenis SemTxvevaSi, SesaZlo Semowmebis Semdeg, saha ero xomaldi mgzavrebianad SeZlebs frenis gagrZelebas. mowinaaRmdegis an mis mier dakavebul teritoriaze iZulebiT daSvebis SemTxvevaSi, eki paJi, aseve daWrilebi, avadmyofebi da xo

54

maldis daRupvaSi moyolili pirebi iZenen samxedro tyvis sta tuss. sanitarul personals unda moepyron 36-e da 37-e muxlebis Sesabamisad.

muxli 40 konfliqtis monawile mxareebis sanitarul sahaero xomal debs, winamdebare muxlis meore paragrafSi miTiTebuli pirobe bis mixedviT, SeuZliaT gadaifrinon neitraluri qveynebis teri toriaze, dafrindnen aucileblobis SemTxvevaSi an Sualeduri Sesvenebis mizniT. maT winaswar unda acnobon neitralur sa xelmwifoebs maT teritoriaze gadafrenis Sesaxeb da daemorCi lon dafrenis an wyalze daSvebis yovelgvar moTxovnas. isini Tavdasxmisagan daculi iqnebian mxolod maSin, rodesac dainte resebul neitralur saxelmwifoebsa da konfliqtis monawile mxareTa Soris SeTanxmebiT dadgenil simaRleze, marSrutiTa da saaTebSi ifrenen. Tumca, neitralur saxelmwifoebs, sakuTar teritoriebze, Se uZliaT daaweson sanitaruli xomaldis frenis an dafrenis pirobebi an SezRudvebi, romlebic konfliqtis monawile yvela mxaris mimarT Tanabrad iqneba gamoyenebuli. Tu neitralur saxelmwifoebsa da konfliqtis monawile mxa reebs Soris sxvagvarad ar aris SeTanxmebuli, adgilobrivi xe lisuflebis TanxmobiT neitralur teritoriaze sanitaruli sahaero xomaldidan gadmoyvanili daWrilebi, avadmyofebi da xo maldis daRupvaSi moyolili pirebi neitralurma saxelmwifom, rodesac amas saerTaSoriso samarTali moiTxovs, imgvarad unda daakavos, rom maT aRar miiRon monawileoba saomar moqmedebebSi. am daWrilTa da avadmyofTa hospitalizaciasa da internirebas Tan dakavSirebul xarjebs gaiRebs saxelmwifo, romelzec isini damokidebulni arian.

Tavi VI ganmasxvavebeli emblema


muxli 41 kompetentur samxedro xelisufalTa kontrolis qveS, TeTr fonze wiTeli jvris emblema gamosaxuli iqneba droSebze, sam klaurebsa da sanitaruli samsaxuris kuTvnil yvela aRWurvi lobaze.

55

amasTanave, is qveynebi, romlebic ganmasxvavebeli niSnis saxiT wiTeli jvris nacvlad ukve iyeneben TeTr fonze gamosaxul wi Tel naxevarmTvares an wiTel lomsa da mzes iseve isargebleben dacviT, radganac aRniSnuli emblemebic aRiarebulia winamdeba re konvenciiT.

muxli 42 36-e da 37-e muxlebSi aRniSnuli personali marcxena xelze atarebs wyalgamZle samklaurs, romelzec gamosaxulia ganmas xvavebeli emblema da romelic samxedro xelisuflebis organo ebis mier beWdiTaa damowmebuli da gacemuli. am personals, me-19 muxlSi miTiTebuli piradobis damadastu rebeli medalionis garda, aqvs piradobis specialuri mowmoba ganmasxvavebeli emblemiT. es mowmoba unda iyos wyalgamZle da iseTi zomis, rom SeiZlebodes misi jibiT tareba. mowmoba unda Seivsos Sesabamisi qveynis enaze da masSi, sul mcire, miTiTebuli unda iyos mflobelis gvari da saxeli, dabadebis weli, samxedro wodeba da nomeri, aseve, aRniSnuli unda iyos Tu ra statusiT aqvs mas winamdebare konvenciis dacviT sargeblobis ufleba. mowmobaze unda iyos mflobelis fotosuraTi, misi xelmowera an TiTebis anabeWdi, an orive erTad. mowmoba samxedro xelisuf lebis reliefuri beWdiT unda iyos damtkicebuli. jars SigniT unda arsebobdes erTnairi piradobis damadastu rebeli mowmobebi, SeZlebisamebr, erTi ti pis unda iyos maRali xelSemkvreli mxareebis SeiaraRebul ZalebSi arsebuli mowmo bebic. konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT ixelmZRvanelon winamdebare konvenciaze TandarTuli nimuSiT. saomari moqmede bebis dawyebisas isini erTmaneTs acnobeben maT mier gamoyene bul nimuSs. yoveli mowmoba, SeZlebisdagvarad, unda damzaddes aranakleb or egzemplarad, romelTagan erTs is saxelmwifo Seinaxavs, romelsac es piri ekuTvnis. zemoTaRniSnul personals araviTar SemTxvevaSi ar unda Ca moerTvas ganmasxvavebeli niSnebi an piradobis mowmoba, iseve rogorc samklauris tarebis ufleba. maTi dakargvis SemTxveva Si, mas ufleba aqvs miiRos mowmobisa da gansxvavebis niSnebis dublikatebi.

56

muxli 43 22-e, 24-e, 25-e da 27-e muxlebSi miTiTebuli xomaldebi Semdegi niSnebiT unda gamoirCeodnen: (a) gareTa zedapiri mTlianad unda iyos TeTri. (b) rac SeiZleba didi zomis erTi an ramdenime muqi wiTe li feris jvari gamosaxuli unda iyos korpusis yvela mxaresa da horizontalur sibrtyeebze, raTa uzrunvelyo fili iyos saukeTeso xilvadoba zRvaze da haeridan. yvela hospitaluri xomaldi amocnobisaTvis aRmarTavs Tavis erovnul droSas. amas garda, Tu isini neitralur qveyanas ekuT vnian, aRmarTaven konfliqtis monawile im saxelmwifos droSa sac, romlis xelisuflebaSic imyofebian. TeTri droSa wiTeli jvris gamosaxulebiT mTavar anZaze rac SeiZleba maRla unda aRimarTos. samedicino samsaxuris mier gamoyenebuli hospitaluri xo maldebis samaSvelo navebi, sanapiro maSveli gemebi da yvela pa tara gemi TeTrad unda SeiRebos da masze mkveTrad gamoisaxos muqi wiTeli jvrebi. zogadad, daculi unda iyos hospitaluri xomaldebis dacvisaTvis zemoT dadgenili amocnobis sistema. Tu zemoaRniSnul gemebs Ramisa da SezRuduli xilvadobis pi robebSi maTTvis gaTvaliswinebuli dacvis uzrunvelyofa surT, maT, konfliqtis monawile im mxaris nebarTviT, romlis xeli suflebaSic isini imyofebian, unda miiRon aucilebeli zomebi, raTa maTi Seferiloba da ganmasxvavebeli emblemebi sakmarisad kargad gamoCndes. 31-e muxlis Sesabamisad, mowinaaRmdegis mier droebiT dakave bulma hospitalurma xomaldebma unda dauSvan konfliqtis im monawile mxaris droSa, romelsac ekuTvnian an romlis samsa xurSic imyofebian. sanapiro maSvelma gemebma, Tu isini ganagrZoben okupirebuli bazebidan okupanti qveynis TanxmobiT moqmedebas, SesaZlebelia ganagrZon TeTr fonze gamosaxuli wiTeli jvris droSasTan erTad erovnuli droSis aRmarTva zRvaSi gasvlis dros, kon fliqtSi monawile yvela dainteresebuli mxaris mimarT amis winaswar Setyobinebis pirobiT. wiTeli jvris emblemasTan dakavSirebuli am muxlis yvela debuleba 41-e muxlSi miTiTebuli yvela emblemis mimarT Tanab rad gamoiyeneba. konfliqtis monawile mxareebi yovelTvis ecdebian dadon Se Tanxmebebi,raTa hospitaluri xomaldebis amocnobis xelSesawyo bad yvelaze Tanamedrove xelmisawvdomi meTodebi gamoiyenon.

57

muxli 44 43-e muxlSi miTiTebuli amosacnobi niSnebis gamoyeneba SeiZ leba rogorc mSvidobian, ise omis dros mxolod 43-e muxlSi mi TiTebuli xomaldebis dacvis an aRniSvnis mizniT. gamonaklisi SeiZleba ganpirobebuli iyos romelime sxva saerTaSoriso kon venciiT an konfliqtis monawile yvela dainteresebul mxares Soris SeTanxmebiT.

muxli 45 maRali xelSemkvreli mxareebi, Tu maTi kanonmdebloba ukve ar Seesabameba konvencias, aucilebel zomebs miiReben, raTa nebismi er dros Tavidan aicilon da aRkveTon 43-e muxlSi miTiTebuli ganmasxvavebeli niSnebis borotad gamoyenebis SemTxvevebi.

Tavi VII konvenciis Sesruleba


muxli 46 konfliqtis monawile TiToeulma mxarem, winamdebare konven ciis zogadi princi pebis Sesabamisad, Tavisi mTavarsardlobis meSveobiT unda uzrunvelyos zemoaRniSnuli muxlebis zedmiwev niT Sesruleba da izrunos gauTvaliswinebel SemTxvevebze.

muxli 47 akrZalulia represaliebi konvenciiT daculi daWrilebis, avadmyofebis, xomaldis daRupvaSi moyolili pirebis, persona lis, xomaldebisa da aRWurvilobis winaaRmdeg.

muxli 48 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben, rogorc mSvidobian, ise omis dros, rac SeiZleba farTod gaavrcelon winamdebare konvenciis teqsti TavianT qveynebSi da, kerZod, misi swavleba Seitanon samxedro da, SeZlebisamebr, samoqalaqo sas wavlo programebSi, raTa mis princi pebs gaecnos mTeli mosaxle

58

oba da, kerZod, mebrZoli SeiaraRebuli Zalebi, samedicino da samxedro sasuliero personali.

muxli 49 maRali xelSemkvreli mxareebi, Sveicariis federaluri sab Wos meSveobiT, xolo omis dros mfarveli saxelmwifoebis daxma rebiT erTmaneTs gadascemen winamdebare konvenciis oficialur TargmanTa teqstebs, aseve kanonebsa da dadgenilebebs, romelic SesaZloa mis gansaxorcieleblad miiRon.

Tavi VIII borotad gamoyenebisa da darRvevebis aRkveTa


muxli 50 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben Semoi Ron iseTi kanonmdebloba, romelic daawesebs efeqtur sisxlis samarTlebriv sasjelebs momdevno muxlSi gansazRvruli uxeSi darRvevebis Camdeni an aseTi darRvevis Cadenis brZanebis gamce mi pirebis winaaRmdeg. TiToeuli maRali xelSemkvreli mxare valdebulia eZebos pirebi, romelTac aseTi uxeSi darRvevebis Cadena an maTi Cade nis brZanebis gacema edebaT bralad da maTi moqalaqeobis miu xedavad, gadasces isini Sesabamis sasamarTlos. amasTanave, mas SeuZlia, sakuTari surviliT da Tavisi kanonmdeblobis Tanaxmad, amgvari pirebi sasamarTlos winaSe warsadgenad gadasces sxva dainteresebul maRal xelSemkvrel mxares, im SemTxvevaSi, Tu es xelSemkvreli mxare flobs aseTi pirebis braldebisaTvis sakma ris mtkicebulebebs. TiToeulma maRalma xelSemkvrelma mxarem aucilebeli zo mebi unda miiRos winamdebare konvenciis debulebebis sawinaaR mdego yvela im qmedebis aRsakveTad, romelic ar warmoadgens momdevno muxlSi gansazRvrul uxeS darRvevebs. braldebuli pirebi yvela garemoebaSi unda sargeblobdnen saTanado sasamarTlo garantiebiT da dacvis uflebiT, romle bic ar unda iyos imaze naklebi uflebebis damdgeni, vidre es gaTvaliswinebulia samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jene vis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 105-e da momdevno muxle biT.

59

muxli 51 wina muxlSi aRniSnul uxeS darRvevaTa ricxvs miekuTvneba darRvevebi, romlebic dakavSirebulia qvemoTCamoTvlil rome lime qmedebasTan, im SemTxvevaSi, Tu isini mimarTulia konvenci is dacvis qveS myofi pirebis an qonebis winaaRmdeg: winaswar ganzraxviT mkvleloba, wameba an araadamianuri mopyroba, maT Soris biologiuri eqsperimentebis Catareba, winaswari ganzrax viT mZime tanjvis an seriozuli zianis miyeneba sxeulisTvis an janmrTelobisaTvis, samxedro aucileblobis ar mqone farTo masStabiT warmoebuli ukanono, TviTneburi ngreva da qonebis miTviseba. muxli 52 erT maRal xelSemkvrel mxares ar SeuZlia Tavisi Tavis an romelime sxva maRali xelSemkvreli mxaris gaTavisufleba pa suxismgeblobisagan, romelic mas an sxva maRal xelSemkvrel mxares ekisreba wina muxlSi miTiTebul darRvevebTan mimarTe baSi.

muxli 53 konfliqtis monawile erT-erTi mxaris Txovnis safuZvelze, dainteresebuli mxareebis mier dadgenili proceduriT, unda daiwyos gamoZieba konvenciis savaraudo darRvevebis Sesaxeb. Tu mxareebi ver SeTanxmdebian gamoZiebis proceduraze, isini urTierTSeTanxmebiT airCeven arbitrs, romelic gadawyvets pro ceduris sakiTxs. rogorc ki daadgenen darRvevis faqts, konfliqtis monawile mxareebi aRkveTen mas da SeZlebisamebr umokles vadaSi miiReben zomebs misi Camdenis dasasjelad.

daskvniTi debulebebi muxli 54 winamdebare konvencia Sesrulebulia inglisur da frangul enebze. orive teqsti Tanabrad avTenturia. Sveicariis federaluri sabWo uzrunvelyofs konvenciis ofi cialuri Targmanis Sesrulebas rusul da espanur enebze.

60

muxli 55 mocemuli ricxviT daTariRebuli winamdebare konvencia 1950 wlis 12 Tebervlamde Riaa xelmosawerad yvela saxelmwifosaT vis, romlebic monawileobdnen Jenevis 1949 wlis 21 aprils gax snil konferenciaSi, agreTve im saxelmwifoebisaTvis, romlebic am konferenciaSi ar monawileobdnen, magram sazRvao omisaTvis Jenevis 1906 wlis konvenciis princi pebis gamoyenebis Sesaxeb ha agis 1907 wlis 18 oqtombris X konvenciis an moqmed jarSi daW rilTa da avadmyofTa daxmarebis Sesaxeb Jenevis 1864, 1906 an 1929 wlebis konvenciebis mxareebi arian.

muxli 56 winamdebare konvenciis ratifikacia moxdeba SeZlebisamebr umokles vadaSi da saratifikacio sigelebi deponirdeba ber nSi. TiToeuli saratifikacio sigelis gacemis Sesaxeb Sedgeba oqmi, romlis damowmebul aslebs Sveicariis federaluri sabWo gadascems yvela saxelmwifos, romlis saxeliTac xeli moewera konvencias an romelmac Tanxmoba ganacxada mierTebis Taobaze.

muxli 57 winamdebare konvencia ZalaSi Seva eqvsi Tvis Semdeg im mo mentidan, rac moxdeba aranakleb ori saratifikacio sigelis deponireba. amis Semdeg, TiToeuli maRali xelSemkvreli mxarisaTvis igi ZalaSi Seva misi saratifikacio sigelis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg.

muxli 58 winamdebare konvencia maRal xelSemkvrel mxareTa Soris ur TierTobisas cvlis sazRvao omisaTvis Jenevis 1906 wlis konven ciis princi pebis gamoyenebis Sesaxeb haagis 1907 wlis 18 oqtom bris X konvencias.

61

muxli 59 winamdebare konvencia, ZalaSi Sesvlis dRidanve, Riaa mierTe bisaTvis yvela saxelmwifosaTvis, romelsac masze xeli ar mo uweria.

muxli 60 mierTebis Sesaxeb yoveli Setyobineba werilobiT unda ecno bos Sveicariis federalur sabWos. mierTeba ZalaSi Seva sabWos mier werilobiTi cnobis miRebidan 6 Tvis Semdeg. Sveicariis federaluri sabWo mierTebis Sesaxeb acnobebs yve la saxelmwifos, romlis saxeliTac konvencias xeli moewera an romelmac mierTebis Taobaze ganacxada.

muxli 61 deponirebuli saratifikacio sigelebi meore da mesame mux lebSi miTiTebuli SemTxvevebisas, aseve gancxadebebi mierTebis Sesaxeb, romlebic konfliqtis monawile mxareebma saomari moq medebebis an okupaciis dawyebamde, an mis Semdeg gaakeTes dauyov nebliv Sedis ZalaSi. Sveicariis federaluri sabWo saswrafod acnobebs konfliqtis monawile mxareebisagan miRebul sarati fikacio sigelebis an mierTebis Sesaxeb gancxadebebis Taobaze.

muxli 62 yovel maRal xelSemkvrel mxares SeuZlia moaxdinos winamde bare konvenciis denonsireba. denonsaciis Sesaxeb werilobiT unda ecnobos Sveicariis fe deralur sabWos, romelic mas yoveli maRali xelSemkvreli mxa ris mTavrobas gadascems. denonsacia ZalaSi Seva Sveicariis federaluri sabWos we rilobiTi Setyobinebidan erTi wlis Semdeg. Tumca, denonsacia, romlis Sesaxebac gancxadeba gakeTda maSin, roca mocemuli qve yana konfliqtSi iyo CarTuli, ZalaSi Seva mxolod mSvidobis damyarebisa da am konvenciis dacvis qveS myofi pirebis gaTavi suflebasa da repatriaciasTan dakavSirebuli operaciebis das rulebis Semdeg. denonsacia moqmedebs mxolod im saxelmwifosTan mimarTeba Si, romelmac igi moaxdina. amasTan, igi araviTar gavlenas ar

62

moaxdens valdebulebebze, romelTa Sesruleba konfliqtis mo nawile mxareebs kvlavac ekisrebaT saerTaSoriso samarTlis princi pebis safuZvelze, vinaidan isini civilizebul xalxTa Soris damyarebuli Cveulebebidan, humanurobis moTxovnebidan gamomdinareobs da sazogadoebrivi sindisiTaa nakarnaxevi.

muxli 63 Sveicariis federaluri sabWo winamdebare konvenciis regis tracias axdens gaerTianebuli erebis organizaciis samdivnoSi. Sveicariis federaluri sabWo gaerTianebuli erebis organiza ciis samdivnos awvdis mis mier miRebul yvela cnobas winamde bare konvenciis ratificirebis, denonsaciis an masTan mierTebis Sesaxeb. amis dasturad, saTanado rwmunebebis warmdgenma qvemore xe lis momwerebma, xeli moaweres am konvencias. Sesrulebulia JenevaSi 1949 wlis 12 agvistos, inglisur da frangul enebze. originali inaxeba Sveicariis konfederaciis arqivebSi, xolo damowmebul aslebs Sveicariis federaluri sab Wo gadascems TiToeul saxelmwifos, romelmac konvencias xeli moawera an mas miuerTda.

63

danarTi

winaxedi
(piradobis mowmobis gamcemi saxelmwifo da samxedro xelisufleba) SeiaraRebul Zalebs mikuTvnebuli samedicino da sasuliero personalis

piradobis mowmoba gvari ------------------------------------------------------------------------------------saxeli ----------------------------------------------------------------------------------dabadebis TariRi ---------------------------------------------------------------wodeba ----------------------------------------------------------------------------------samxedro nomeri -----------------------------------------------------------------am mowmobis mflobeli imyofeba moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis mfarvelobis qveS, rogorc -----------------------------------------------------------------------gacemis TariRi -----------------------------mowmobis nomeri --------------------------------

ukana xedi
mflobelis foto mflobelis xelmowera an TiTis anabeWdebi, an orive

(mowmobis gamcemi samxedro xelisuflebis reliefuri beWedi)

simaRle

Tvalebi

Tma

sxva ganmasxvavebeli niSnebi -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

64

Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencia samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb

65

66

samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1929 wlis 27 ivlisis konvenciis gadasinjvis mizniT, 1949 wlis 21 aprilidan 12 agvistos CaTvliT JenevaSi mimdinare di plomatiuri konferen ciis monawile mTavrobaTa qvemore xelismomweri uflebamosili warmomadgenlebi SeTanxmdnen Semdegze:

kari I zogadi debulebebi


muxli 1 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas kisruloben ne bismier garemoebaSi Seasrulon da uzrunvelyon winamdebare konvenciis Sesruleba.

muxli 2 im debulebaTa garda, romlebic unda moqmedebdes mSvidobian dros, winamdebare konvencia gamoiyeneba gamocxadebuli omis yve la SemTxvevaSi an nebismieri sxva saxis SeiaraRebuli konfliq tis dros, romelic SeiZleba warmoiSvas or an ramdenime maRal xelSemkvrel mxares Soris, maSinac ki, roca erT-erTi mxare ar cnobs saomar mdgomareobas. konvencia agreTve gamoiyeneba maRali xelSemkvreli mxaris teritoriis nawilobrivi an mTliani okupaciis yvela SemTxveva Si, maSinac ki, roca aRniSnul okupacias SeiaraRebul winaaRmde gobas ar uweven. Tu konfliqtis monawile erT-erTi saxelmwifo ar aris wi namdebare konvenciis mxare, is saxelmwifoebi, romlebic konven ciis mxareebi arian, erTmaneTs Soris urTierTobebSi kvlavac konvenciiT SezRudulni rCebian. amasTan, isini konvenciiT Sez Rudulni iqnebian zemoaRniSnuli saxelmwifos mimarTac, Tu es ukanaskneli cnobs da gamoiyenebs mis debulebebs.

muxli 3 erT-erTi xelSemkvreli mxaris teritoriaze mimdinare saer TaSoriso xasiaTis armqone SeiaraRebuli konfliqtis dros kon fliqtis monawile yoveli mxare valdebulia gamoiyenos, sul

67

mcire, Semdegi debulebani: (1) pirebi, romlebic uSualod ar monawileoben saomar moqmedebebSi, SeiaraRebuli Zalebis warmomadgenelTa CaT vliT, romlebmac dayares iaraRi da romlebic avadmyofo bis, daWris, dakavebis an nebismieri sxva mizezis gamo aRar monawileoben saomar moqmedebebSi, yvela SemTxvevaSi unda sargeblobdnen humanuri mopyrobiT rasis, kanis feris, re ligiis an rwmenis, sqesis, warmomavlobis, qonebrivi mdgoma reobis an nebismier sxva msgavs kriteriumze dafuZnebuli yovelgvari diskriminaciis gareSe. am mizniT, akrZalulia da yvelgan da yovelTvis, akrZaluli iqneba zemoaRniSnul pirTa mimarT Semdegi qmedebebis ganxorci eleba: (a) piris sicocxlisa da fizikuri xelSeuxeblobis xelyofa, kerZod, nebismieri saxis mkvleloba, dasa xiCreba, sastiki mopyroba da wameba; (b) mZevlad ayvana; (g) Rirsebis Selaxva, kerZod, Seuracxmyofeli da da mamcirebeli mopyroba; (d) samarTalSi micema da sasjelis aRsruleba sa Tanado wesiT dafuZnebuli sasamarTlos mier ga motanili winaswari sasamarTlo gadawyvetilebis gareSe, civilizebuli Tanamegobrobis mier savalde bulod aRiarebuli sasamarTlo garantiebis gaTva liswinebiT; (2) daWrilebsa da avadmyofebs Tavi unda mouyaron da aR mouCinon saTanado daxmareba. miukerZoebel humanitarul organizacias, magaliTad wiTeli jvris saerTaSoriso komitets, SeuZlia konfliqtis monawile mxareebs SesTavazos Tavisi samsaxuri. garda amisa, konfliqtis monawile mxareebi Seecdebian, speci aluri SeTanxmebebis gziT, Seasrulon winamdebare konvenciis yvela, an calkeuli debulebebi. zemoaRniSnul debulebaTa gamoyenebas ar eqneba gavlena kon fliqtis monawile mxareTa samarTlebriv statusze.

muxli 4 a. winamdebare konvenciis Sesabamisad, samxedro tyveebad iT vlebian mowinaaRmdege mxaris xelSi moxvedrili pirebi, romle bic erT-erT Semdeg kategorias miekuTvnebian: (1) konfliqtis monawile mxaris SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgenloba, aseve am SeiaraRebuli Zalebis Se

68

madgenlobaSi Semavali saxalxo laSqrisa da moxaliseTa razmebis piradi Semadgenloba. (2) sxva laSqrebisa da moxaliseTa razmebis piradi Se madgenloba, organizebuli winaaRmdegobis moZraobebis im piradi Semadgenlobis CaTvliT, romlebic konfliqtis mo nawile mxares ekuTvnian da sakuTar teritoriaze an mis gareT moqmedeben. aRniSnuli vrceldeba im SemTxvevaSic, roca es teritoria okupirebulia, Tumca im pirobiT, rom aseTi laSqrebi an razmebi, organizebuli winaaRmdegobis moZraobebis CaTvliT, Semdeg moTxovnebs akmayofileben: (a) maT meTaurobs piri, romelic pasuxs agebs xelqveiTebze; (b) aqvT gansazRvruli, Soridan gasarCevi ganmasxvavebeli niSani; (g) Riad atareben iaraRs; (d) TavianTi operaciebis ganxorcielebisas moqmedeben omis kanonebisa da Cveulebebis Sesabamisad. (3) regularuli SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgen loba, romelic im mTavrobis an xelisuflebis daqvemdeba rebulad Tvlis Tavs, romelsac misi tyved amyvani saxel mwifo ar cnobs. (4) SeiaraRebuli Zalebis Tanmxlebi, magram uSualod mis SemadgenlobaSi armyofi pirebi, rogorebic arian samxed ro TviTmfrinavebis eki paJis samoqalaqo wevrebi, omis ko respondentebi, mommarageblebi, SeiaraRebuli Zalebis sa yofacxovrebo momsaxurebaze pasuxismgebeli samuSao jgu febisa da samsaxurebis wevrebi, im pirobiT, rom maT ami saTvis miRebuli aqvT im SeiaraRebuli Zalebis nebarTva, romelsac isini Tan axlavan da risTvisac SeiaraRebuli Zalebi maT uzrunvelyofen danarTSi mocemuli nimuSis msgavsi piradobis mowmobiT. (5) konfliqtis monawile mxareTa savaWro flotis geme bis eki paJis wevrebi, kapitnebis, locmanebisa da iungebis CaTvliT, agreTve samoqalaqo aviaciis eki paJi, romlebic saerTaSoriso samarTlis raime sxva debulebaTa ZaliT mopyrobis ufro SeRavaTiani reJimiT ar sargebloben. (6) araokupirebuli teritoriis mosaxleoba, romelic mo winaaRmdegis moaxloebisas stiqiurad iRebs xelSi iaraRs SemoWrili ZalebisTvis winaaRmdegobis gawevis mizniT, magram ver aswrebs regularul SeiaraRebul SenaerTebad formirebas, im pirobiT, rom Riad atarebs iaraRs da icavs omis kanonebsa da Cveulebebs. b. winamdebare konvenciis Tanaxmad, qvemoT CamoTvlil pirebs moepyrobian samxedro tyveebis analogiurad: (1) pirebi, romlebic okupirebuli qveynis SeiaraRebul Za

69

lebs ekuTvnian an ekuTvnodnen, Tu okupanti qveyana maTi am kuTvnilebis gamo aucileblad miiCnevs maT internirebas, miuxedavad imisa, rom man manamde gaaTavisufla aRniSnuli pirebi saomari moqmedebebis okupirebuli teritoriis miR ma mimdinareobisas, gansakuTrebiT maSin, Tu maT warumateb lad scades SeerTebodnen SeiaraRebul Zalebs, romelTac isini ekuTvnian da romlebic saomar moqmedebebSi monawi leoben, an Tu ar daemorCilnen maTi internirebis mizniT gamoZaxebas. (2) neitraluri an arameomari saxelmwifoebis mier Tavi anT teritoriaze miRebuli pirebi, romlebic winamdeba re muxlSi CamoTvlil erT-erT romelime kategorias mie kuTvnebian da romelTa internirebac maT saerTaSoriso samarTlis Sesabamisad unda ganaxorcielon, Tu maTTvis ufro SeRavaTiani reJimis SemoRebas ar mianiWeben upira tesobas; am pirebze ar vrceldeba me-8, me-10, me-15 muxlebis, 30-e muxlis mexuTe paragrafis, 58-67-e, 92-e, 126-e muxlebis debulebebi; agreTve, konfliqtis monawile mxareebs da da interesebul neitralur an arameomar saxelmwifos Soris di plomatiuri urTierTobebis arsebobis SemTxvevaSi, im muxlebis debulebebi, romelic exeba mfarvel saxelmwi foebs. aseTi di plomatiuri urTierTobebis arsebobisas, konfliqtis monawile mxareebs, romlebsac ekuTvnian aR niSnuli pirebi, ufleba aqvT ganaxorcielon maT mimarT winamdebare konvenciiT mfarveli saxelmwifosaTvis dakis rebuli funqciebi im valdebulebebisaTvis zianis miuye neblad, romlebsac es mxareebi Cveulebriv di plomatiuri da sakonsulo praqtikisa da xelSekrulebebis Sesabami sad axorcieleben. g. es muxli araviTar zegavlenas ar moaxdens winamdebare kon venciis 33-e muxliT gaTvaliswinebul samedicino da samxedro sasuliero personalis statusze.

muxli 5 winamdebare konvencia me-4 muxlSi miTiTebuli pirebis mi marT gamoiyeneba mowinaaRmdegis xelSi Cavardnis momentidan maT saboloo gaTavisuflebasa da repatriaciamde. saomar moqmedebaSi monawile da mowinaaRmdegis xelSi Cavar dnil pirTa me-4 muxlSi CamoTvlil kategoriaTagan erT-erTi sadmi kuTvnilebis Taobaze eWvis aRZvris SemTxvevaSi aRniSnu li pirebi, uflebamosili sasamarTlos mier maTi statusis gan sazRvramde, winamdebare konvenciis dacviT isargebleben.

70

muxli 6 me-10, 23-e, 28-e, 33-e, me-60, 65-e, 66-e, 67-e, 72-e, 73-e, 75-e, 109-e, 110-e, 118-e, 119-e, 122-e da 132-e muxlebiT gaTvaliswinebuli sagangebo SeTan xmebebis garda, maRal xelSemkvrel mxareebs SeuZliaT dadon sxva specialuri SeTanxmebebi nebismier sakiTxze, romlis gansa kuTrebulad mogvarebasac isini mizanSewonilad CaTvlian. arc erTma aseTma specialurma SeTanxmebam ziani ar unda miayenos samxedro tyveebis winamdebare konvenciiT gansazRvrul mdgoma reobas, aseve ar unda SezRudos konvenciiT maTTvis miniWebuli uflebebi. samxedro tyveebi sargebloben am SeTanxmebebiT miniWebuli upiratesobebiT manam, sanam maTze vrceldeba konvenciis moqmede ba, garda im SemTxvevebisa, roca zemoaRniSnuli an momdevno Se Tanxmebebi Seicavs mkafiod gamoxatul sapirispiro debulebebs, an maT mimarT konfliqtis monawile romelime mxaris mier ufro xelsayreli RonisZiebebia gamoyenebuli.

muxli 7 samxedro tyveebs araviTar SemTxvevaSi ar SeuZliaT mTlia nad an nawilobriv uari Tqvan im uflebebze, romlebic maTTvis winamdebare konvenciiTa da wina muxlSi gaTvaliswinebuli spe cialuri SeTanxmebebis arsebobis SemTxvevaSi Tu isini amgvar debulebebs Seicaven aris uzrunvelyofili.

muxli 8 winamdebare konvenciis gamoyeneba xorcieldeba mfarveli saxelmwifos xelSewyobiTa da kontroliT, romelsac ekisre ba konfliqtis monawile mxareebis interesTa dacva. am mizniT, mfarvel saxelmwifoebs, TavianTi di plomatiuri an sakonsulo personalis garda, SeuZliaT sakuTari an sxva neitraluri sa xelmwifos moqalaqeTagan delegatebis daniSvna. am delegatebis dasaniSnad saWiroa im qveynis Tanxmoba, sadac maT misia unda Seasrulon. konfliqtis monawile mxareebma mfarveli saxelmwifos warmo madgenlebs an delegatebs muSaobis ganxorcielebisas SesaZleb lobebis farglebSi maqsimalurad unda Seuwyon xeli. mfarveli saxelmwifoebis warmomadgenlebi an delegatebi araviTar SemTxvevaSi ar unda gascdnen maTi misiis winamdebare konvenciiT gansazRvrul farglebs. kerZod, maT mxedvelobaSi

71

unda miiRon im saxelmwifos usafrTxoebis aucilebeli moTxov nebi, sadac TavianT misias asruleben.

muxli 9 winamdebare konvenciis debulebebi dabrkolebas ar warmoad gens samxedro tyveTa dacvisa da maTTvis daxmarebis aRmoCenis miznis mqone humanitaruli saqmianobisaTvis, romelic SeiZleba ganaxorcielos wiTeli jvris saerTaSoriso komitetma an ne bismierma sxva miukerZoebelma humanitarulma organizaciam, kon fliqtis monawile dainteresebuli mxareebis TaxmobiT.

muxli 10 maRal xelSemkvrel mxareebs nebismier dros SeuZliaT SeTan xmdnen, rom winamdebare konvenciiT mfarveli saxelmwifosaTvis dakisrebuli movaleobebis Sesruleba andon sruli miukerZoeb lobis da qmediTobis garantiis mimcem organizacias. Tu samxedro tyveebze raime mizeziT ar vrceldeba an aRar vrceldeba mfarveli saxelmwifos an pirvel paragrafSi miTi Tebuli organizaciis saqmianoba, saxelmwifom, romlis xelisuf lebaSic dacvis qveS myofi pirebi imyofebian, TxovniT unda mimarTos neitralur saxelmwifos an aseT organizacias, raTa man Tavis Tavze aiRos konfliqtis monawile mxareebis mier da saxelebuli mfarveli saxelmwifos winamdebare konvenciiT gaT valiswinebuli funqciebis Sesruleba. Tu amgvari gziT ver moxerxdeba mfarvelobis ganxorcieleba, saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic imyofebian dacvis qveS myofi pirebi, winamdebare muxlis debulebaTa gaTvaliswinebiT, TxovniT unda mimarTos, an miiRos romelime humanitaruli or ganizaciis, rogoricaa wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, winadadeba Tavis Tavze aiRos winamdebare konvenciis Sesabami sad mfarveli saxelmwifoebisaTvis dakisrebuli humanitaruli funqciebis Sesruleba. am mizniT dainteresebuli saxelmwifos mier mowveuli an sa kuTari samsaxuris SemTavazebeli nebismieri neitraluri saxel mwifo an organizacia pasuxismgeblobis grZnobiT unda moqmedeb des konfliqtis monawile im mxaris mimarT, romelzec damoki debulni arian winamdebare konvenciis dacvis qveS myofi pirebi, da warmoadginos sakmarisi garantiebi imisa, rom mas SeuZlia Sesabamisi funqciebis Tavis Tavze aReba da maTi miukerZoeblad Sesruleba.

72

dauSvebelia zemoaRniSnuli debulebebis darRveva saxelmwi foTa Soris dadebuli specialuri SeTanxmebebiT, roca saomari mdgomareobis gamo Tundac droebiT SezRudulia erT-erTi am saxelmwifos SesaZlebloba Tavisuflad awarmoos molaparake ba sxva saxelmwifosTan an mis mokavSireebTan, gansakuTrebiT, Tu okupirebulia am saxelmwifos mTeli teritoria an misi mniSvne lovani nawili. winamdebare konvenciaSi mfarveli saxelmwifos saxelwodeba Si yvelgan igulisxmeba winamdebare muxliT gaTvaliswinebuli misi Semcvleli organizaciac.

muxli 11 mfarveli saxelmwifoebi yovelTvis, rodesac dacvis qveS myo fi pirebis interesebidan gamomdinare amas mizanSewonilad CaT vlian, gansakuTrebiT ki konfliqtis monawile mxareTa Soris am konvenciis debulebaTa gamoyenebis an ganmartebis Taobaze uTan xmoebis SemTxvevaSi, keTil samsaxurs gauweven mxareebs uTanxmo ebaTa mogvarebis mizniT. am mizniT, TiToeul mfarvel saxelmwifos SeuZlia erT-erTi mxaris TxovniT an sakuTari iniciativiT SesTavazos konfliq tis monawile mxareebs maTi warmomadgenlebis, kerZod, samxedro tyveebze pasuxismgebel xelisufalTa Sexvedra Sesabamisad Ser Ceul neitralur teritoriaze. konfliqtis monawile mxareebi valdebulni arian msvleloba miscen am TvalsazrisiT maTTvis SeTavazebuli winadadebebis Sesrulebas. saWiroebis SemTxveva Si, mfarvel saxelmwifoebs SeuZliaT konfliqtis monawile mxareebs mxardasaWerad warudginon neitraluri saxelmwifos warmomadgeneli an wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis mier delegirebuli piri, romelsac miiwveven aRniSnul SexvedraSi monawileobis misaRebad.

73

kari II zogadi xasiaTis debulebebi samxedro tyveTa dacvis Sesaxeb


muxli 12 samxedro tyveebi mowinaaRmdege saxelmwifos da ara maTi tyved Camgdebi calkeuli pirebis an samxedro SenaerTebis xe lisuflebaSi imyofebian. miuxedavad im pasuxismgeblobisa, rome lic calkeul pirebs SeiZleba daekisroT, samxedro tyveebTan mopyrobaze pasuxs damatyvevebeli saxelmwifo agebs. saxelmwifos Tavis xelSi myofi samxedro tyveebis gadace ma SeuZlia mxolod am konvenciis monawile saxelmwifosaTvis da mxolod mas Semdeg, rac darwmundeba, rom saxelmwifos, ro melsac tyveebi unda gadasces, surs da SeuZlia am konvenciis debulebaTa dacva. rodesac tyveebs amgvari pirobebis dacviT gadascemen, konvenciis gamoyenebisaTvis pasuxismgebloba maT mim Reb saxelmwifos manam ekisreba, sanam tyveebi misi mzrunvelobis qveS iqnebian. Tumca, Tu es saxelmwifo am konvenciis nebismieri mniSvne lovani sakiTxis maregulirebel debulebebs ar Seasrulebs, sa xelmwifom, romelmac tyveebi gadasca, mfarveli saxelmwifosgan Setyobinebis miRebisTanave mdgomareobis gamosasworeblad efeq turi zomebi unda miiRos an moiTxovos samxedro tyveebis dab runeba. amgvari moTxovnebi unda dakmayofildes.

muxli 13 samxedro tyveebs yovelTvis humanurad unda moepyron. akrZa lulia da winamdebare konvenciis mZime darRvevad CaiTvleba damatyvevebeli saxelmwifos mxridan nebismieri arakanonieri moqmedeba an umoqmedoba, ramac SeiZleba mis xelSi myofi tyvis gardacvaleba gamoiwvios an mis janmrTelobas seriozuli saf rTxe Seuqmnas. kerZod, dauSvebelia samxedro tyveTa dasaxiCreba an maTze nebismieri saxis samedicino an samecniero cdis Catare ba, romelic maTi mkurnalobis mosazrebebiT da maTi interesebi dan gamomdinare ar aris gamarTlebuli. amgvaradve, samxedro tyveebi yovelTvis daculi unda iyvnen, gansakuTrebiT Zaladobisa da daSinebis nebismieri aqtisagan da Seuracxyofisa da xalxis cnobismoyvareobisgan. akrZalulia samxedro tyveebis mimarT represaliebis gamoye neba.

74

muxli 14 nebismier garemoebaSi samxedro tyveebs aqvT maTi pirovnebisa da Rirsebis pativiscemis ufleba. qalebs unda moepyron maTi sqesis mimarT Sesaferisi pativis cemiT da yvela SemTxvevaSi imaze aranakleb, vidre mamakacebs. samxedro tyveebi srulad inarCuneben TavianT samoqalaqo ufle baunarianobas, romliTac datyvevebis dros sargebloben. damat yvevebel saxelmwifos Tavis teritoriaze an mis farglebs gareT am uflebaunarianobiT miniWebuli uflebebis SezRudva SeuZlia imdenad, ramdenadac amas tyveobis pirobebi moiTxovs.

muxli 15 damatyvevebeli saxelmwifo valdebulia ufasod uzrunvel yos samxedro tyveTa arsebobis pirobebi da maTi janmrTelobis mdgomareobis Sesatyvisi samedicino daxmareba.

muxli 16 winamdebare konvenciis debulebebis gaTvaliswinebiT, romle bic wodebasa da sqess Seexeba, damatyvevebeli saxelmwifo yvela tyves Tanabrad unda moepyros rasis, erovnebis, aRmsareblobis, politikuri Sexedulebebis an analogiur kriteriumebze dafuZ nebuli yovelgvari diskriminaciis gareSe. gamonakliss warmo adgens privilegirebuli reJimebis arseboba, romlebic tyveTa janmrTelobis mdgomareobis, asakis an kvalifikaciis mixedviT SeiZleba SemoiRon.

kari III tyveoba nawili I tyveobis dasawyisi


muxli 17 yoveli samxedro tyve dakiTxvisas valdebulia acnobos mxo lod Tavisi gvari, saxeli da wodeba, dabadebis TariRi da sam xedro danayofis, piradi an seriuli nomeri an, misi arqonis Sem TxvevaSi, sxva Tanabari mniSvnelobis informacia.

75

Tu samxedro tyve Segnebulad daarRvevs am wess, igi SeiZle ba misi wodebis an mdgomareobis samxedro tyveebisaTvis gaTva liswinebuli upiratesobebis SezRudvis safrTxis winaSe aRmoC ndes. konfliqtSi monawile yoveli mxare valdebulia, mis iuris diqciaSi myofi yoveli piri, romelic SeiZleba tyved Cavardes, uzrunvelyos gvaris, saxelis, wodebis, samxedro, danayofis, pira di an seriuli nomris an sxva Tanabari informaciisa da daba debis TariRis miTiTebis mqone piradobis mowmobiT. amas garda, es mowmoba SeiZleba Seicavdes mflobelis xelmoweras an Ti Tis anabeWds, an orives erTad; aseve, sakuTari SeiaraRebuli Zalebis SemadgenlobaSi myof pirebTan dakavSirebul nebismier sxva monacems, romlis miTiTebasac konfliqtis monawile mxare moisurvebs. piradobis mowmoba SeZlebisamebr 6,5x10sm. zomis un da iyos da hqondes asli. samxedro tyve valdebulia nebismieri moTxovnisTanave waradginos mowmoba, magram araviTar SemTxve vaSi ar SeiZleba misTvis am piradobis mowmobis CamorTmeva. dauSvebelia nebismieri saxis informaciis miRebis mizniT sam xedro tyveebis mimarT fizikuri an moraluri wamebis an sxva saxis iZulebiTi aqtebis gamoyeneba. dauSvebelia muqara, Seurac xyofa an nebismieri saxis devna da Seviwroeba im samxedro tyveebis mimarT, romlebmac SekiTxvebze pasuxis gacemaze uari ganacxades. samxedro tyveebi, romelTac TavianTi fizikuri an fsiqiuri mdgomareobis gamo ar SeuZliaT sakuTari pirovnebis Sesaxeb cno bebis miwodeba, samedicino samsaxurs gadaecemian. am samxedro tyveTa vinaoba, wina paragrafis debulebaTa gaTvaliswinebiTa da yvela nebadarTuli xerxis gamoyenebiT unda dadgindes. samxedro tyveTa dakiTxva maTTvis gasageb enaze unda warmoebdes.

muxli 18 piradi moxmarebis yvela nivTi da sagani, garda iaraRis, cxe nebis, saomari aRWurvilobisa da samxedro dokumentebisa, rCeba samxedro tyveTa gankargulebaSi, iseve rogorc CaCqanebi, airwina Rebi da msgavsi nivTebi, romlebic maT individualuri dacvisaT vis gadaecaT. maT gankargulebaSi aseve rCeba nivTebi da sagnebi, romlebic maTi samxedro Semosvis da kvebisaTvis gamoiyeneba, im SemTxvevaSic ki, Tu es nivTebi da sagnebi oficialur samxedro aRWurvilobas miekuTvneba. samxedro tyveebi piradobis damadasturebeli dokumentis ga reSe arasdros unda darCnen. damatyvevebeli saxelmwifo aseT dokumentebs aZlevs im pirebs, romelTac isini ara aqvs.

76

samxedro tyves ar SeiZleba CamoerTvas wodebisa da saxel mwifosadmi kuTvnilebis niSnebi, ordenebi da nivTebi, romlebsac, umTavresad piradi an subieqturi faseuloba aqvT. samxedro tyveebs maT mflobelobaSi arsebuli fuladi Tan xa SeiZleba CamoerTvas mxolod oficris gankargulebiT da mxolod mas Semdeg, rac Tanxis raodenobisa da mflobelis monacemebi specialur reestrSi daregistrirdeba da tyveebs dawvrilebiTi xelwerili gadaecemaT, romelSic garkveviTaa aR niSnuli xelwerilis gamcemi piris saxeli, wodeba da samxedro nawili. damatyvevebeli saxelmwifos valutaSi arsebuli Tanxa an is Tanxa, romelic samxedro tyvis TxovniT am valutaze gaic vala, mis pirad angariSze Seitaneba 64-e muxlis Sesabamisad. damatyvevebel saxelmwifos samxedro tyvisaTvis Zvirfasi niv Tebis CamorTmeva mxolod usafrTxoebis mosazrebis safuZvel ze SeuZlia. aseT SemTxvevebSi daculi iqneba igive wesi, rac fuladi Tanxis CamorTmevis SemTxvevaSi. aRniSnuli nivTebi, aseve CamorTmeuli fuladi Tanxa, Tu isini damatyvevebeli saxelmwifos valutaSi ar iyo da misi gacvla mflobels ar uTxovia, damatyvevebelma saxelmwifom unda Seina xos da tyveobis damTavrebisTanave samxedro tyveebs imave saxiT daubrunos, rogoriTac CamoerTvaT.

muxli 19 samxedro tyveebi, maTi usafrTxoebis uzrunvelsayofad, tyved Cavardnidan umokles vadaSi unda iyvnen evakuirebulni samxed ro moqmedebaTa zonidan sakmaod daSorebul banakebSi. saSiS zonaSi droebiT SeiZleba datovon mxolod is samxed ro tyveebi, romlebsac evakuacia, maTi Wrilobis an avadmyofobis mdgomareobis gamo, ufro seriozul safrTxes Seuqmnis, vidre adgilze datoveba. aucileblobis gareSe ar SeiZleba samxedro moqmedebaTa zonidan maTi evakuaciis molodinSi samxedro tyve ebis safrTxeSi Cayeneba.

muxli 20 samxedro tyveTa evakuacia yovelTvis humanurad da im pirobe bis analogiurad unda moxdes, romelTac damatyvevebeli saxel mwifo sakuTar jarebs maTi gadaadgilebisas aniWebs. saxelmwifom evakuirebuli samxedro tyveebi saTanado raode nobis sakvebiT, sasmeli wyliTa da tansacmliT unda moamaragos da uzrunvelyos samedicino daxmarebiT. evakuaciis dros, damat

77

yvevebelma saxelmwifom maTi usafrTxoebis uzrunvelyofisTvis aucilebeli yvela zoma unda miiRos da pirveli SesaZleblobis Tanave Seadginos evakuirebul samxedro tyveTa sia. im SemTxvevaSi, Tu samxedro tyveebs evakuaciisas satranzito banakebis gavla mouwevT, maTi iq yofna rac SeiZleba xanmokle unda iyos.

nawili II samxedro tyveebis internireba Tavi I zogadi debulebebi


muxli 21 damatyvevebel saxelmwifos SeuZlia samxedro tyveTa inter nireba. mas SeuZlia aukrZalos maT internirebis banakis dad genili mijnis gareT gasvla an, Tu banaks gars meseri akravs, am mesers gareT gasvla. winamdebare konvenciis debulebebiT gaTvaliswinebuli im SemTxvevebis garda, romlebic disci pli narul da sisxlissamarTlebriv sanqciebs exeba, dauSvebelia samxedro tyveTa Caketil SenobaSi moTavseba, gamonaklisia Sem Txveva, rodesac miRebuli zomebi maTi janmrTelobis dacvi saTvis aucilebelia. yovel SemTxvevaSi, am RonisZiebis gamoye neba mxolod im periodis ganmavlobaSia dasaSvebi, sanam misi gamomwvevi mizezebi ar Sewydeba. samxedro tyveebs patiosani sityvis an pirobis micemis safuZ velze SeiZleba nawilobrivi an sruli Tavisufleba mieniWoT imdenad, ramdenadac aseTi ram im saxelmwifos kanonmdeblobi Taa daSvebuli, romelsac isini ekuTvnian. kerZod, es RonisZieba maSin gamoiyeneba, rodesac mas SeuZlia tyveTa janmrTelobis mdgomareobis gaumjobesebas Seuwyos xeli. ar SeiZleba tyveTa iZulebiT patiosani sityvis an pirobis micemis safuZvelze ga Tavisuflebaze daTanxmeba. saomari moqmedebebis dawyebisas, konfliqtis monawile yove li mxare mowinaaRmdege mxares acnobebs im kanonebsa da wesebs, romelic mis moqalaqeebs nebas rTavs an ukrZalavs patiosani sityvis an pirobis micemis safuZvelze gaTavisuflebas daeTan xmon. amgvarad Setyobinebuli kanonebisa da wesebis Sesabamisad patiosani sityvis an pirobis micemis safuZvelze gaTavisufle buli samxedro tyveebi valdebuli arian sakuTari RirsebiT

78

zustad Seasrulon aRebuli valdebulebebi rogorc im saxel mwifos mimarT, romelsac isini ekuTvnian, ise maTi damatyvevebe li saxelmwifos mimarTac. aseT SemTxvevebSi saxelmwifom, ro melsac isini ekuTvnian, maTgan ar unda moiTxovos an ar unda miiRos raime samsaxuri, romelic maT mier micemul sityvas an pirobas ewinaaRmdegeba. muxli 22 samxedro tyveebis internireba SeiZleba mxolod xmeleTze ganlagebul iseT nagebobebSi, romlebic higienisa da janmrTe lobis dacvis TvalsazrisiT yvela garantias qmnis. gansakuTre buli SemTxvevebis garda, romelic Tavad tyveTa interesebiTaa gamarTlebuli, ar SeiZleba maTi internireba cixis SenobebSi. arajansaR an maTi janmrTelobisaTvis saziano klimatis pi robebSi internirebuli samxedro tyveebi pirveli SesaZleblo bisTanave unda gadaiyvanon ufro xelsayreli klimatis adgi lebSi. damatyvevebeli saxelmwifo samxedro tyveebs banakebSi an ba nakis seqtorebSi ganaTavsebs maTi erovnebis, enisa da Cveulebe bis gaTvaliswinebiT, mxolod im pirobiT, rom samxedro tyveebs im SeiaraRebuli Zalebis samxedro tyveebisgan ar ganacalke veben, romelSic isini tyved Cavardnis momentSi msaxurobdnen. gamonaklisia SemTxveva, rodesac amaze Tanxmobas Tavad tyveebi gamoTqvamen.

muxli 23 arc erTi samxedro tyve araviTar SemTxvevaSi ar unda gaig zavnos im raionSi, sadac SeiZleba saomari moqmedebebis zonidan uSualod cecxlis zonaSi moxvdes. aseve dauSvebelia maTi daka veba aRniSnul raionebSi da obieqtebis saomari operaciebisagan dacvis mizniT raime punqtSi an raionSi maTi yofniT sargeblo ba. samxedro tyveebi, adgilobrivi samoqalaqo mosaxleobis msgav sad, sahaero Tavdasxmebisa da omis sxva saSiSroebisgan Tavdasa cavad unda sargeblobdnen TavSesafrebiT. samxedro tyveebs, im pirebis gamoklebiT, romlebic aRniSnul safrTxeTagan TavianTi nagebobebis dacvaSi monawileoben, rac SeiZleba swrafad, ganga Sis dawyebisTanave unda mieceT TavSesafarSi Sesvlis SesaZleb loba. samoqalaqo mosaxleobis dasacavad gatarebuli yvela sxva RonisZieba unda gatardes samxedro tyveebis mimarTac. damatyvevebeli saxelmwifoebi, mfarvel saxelmwifoTa meSveo

79

biT erTmaneTs acnobeben yvela saWiro monacems samxedro tyve Ta banakebis geografiuli adgilmdebareobis Sesaxeb. dRisiT, roca saomari mosazrebebidan gamomdinare es SesaZle beli iqneba, banakebi unda aRiniSnos asoebiT PW an PG, rom lebic ise unda ganlagdes, rom sahaero sivrcidan garkveviT Can des. Tumca, dainteresebul saxelmwifoebs SeuZliaT aRniSvnis sxva sistemazec SeTanxmdnen. aseTi aRniSvna mxolod samxedro tyveTa banakebisTvisaa nebadarTuli.

muxli 24 mudmivi xasiaTis tranzituli an dasaxarisxebeli banakebi Ta visi mowyobiT unda pasuxobdes winamdebare nawilSi gaTvalis winebulis msgavs pirobebs da maTSi unda arsebobdes samxedro tyveebTan mopyrobis iseTive reJimi, rogoric sxva banakebSi.

Tavi II samxedro tyveebis ganTavseba, kveba da tansacmeli


muxli 25 samxedro tyveTa banakebSi ganTavsebis pirobebi imaze aranak leb xelsayreli unda iyos, romlebiTac imave adgilas ganlage buli damatyvevebeli saxelmwifos jarebi sargebloben. es piro bebi samxedro tyveTa Cvevebisa da Cveulebebis gaTvaliswinebiT unda dadgindes da araviTar SemTxvevaSi ar unda iyos saziano maTi janmrTelobisaTvis. kerZod, zemoaRniSnuli debulebebi gamoiyeneba samxedro tyve ebis saZile saTavsoebis mimarT, rogorc farTobis saerTo zo misa da minimaluri kubaturis, ise aRWurvilobisa da saZile saSualebebis, maT Soris sabnebis TvalsazrisiT. samxedro tyveebis individualuri an koleqtiuri moxmarebi saTvis gankuTvnili Senobebi mTlianad unda iyos daculi nesti sagan, sakmarisad unda Tbebodes da naTdebodes, gansakuTrebiT sibnelis dadgomasa da sinaTlis gamorTvis dadgenili drois Soris monakveTSi. miRebuli unda iyos yvela xanZarsawinaaRmde go zoma. im banakebSi, sadac mamakacebTan erTad samxedro tyve qalebi imyofebian, maTTvis calke saZile saTavsoebi unda uzrunvel yon.

80

muxli 26 kvebis ZiriTadi dRiuri racioni Tavisi raodenobiT, xarisxi Ta da mravalferovnebiT sakmarisi unda iyos samxedro tyveTa janmrTelobis normaluri mdgomareobis SesanarCuneblad da ma Ti wonaSi daklebis an arasakmaris kvebasTan dakavSirebuli mov lenebis Tavidan asacileblad. angariSi unda gaewios samxedro tyveTaTvis Cveul kvebis reJimsac. damatyvevebelma saxelmwifom momuSave samxedro tyveebi, maT mier Sesrulebuli samuSaos xasiaTidan gamomdinare, unda uz runvelyos kvebis damatebiTi racioniT. samxedro tyveebi unda moamaragon sasmeli wylis sakmarisi raodenobiT. Tambaqos moweva nebadarTuli unda iyos. samxedro tyveebi SesaZleblobebis maqsimalur farglebSi CaerTvebian TavianTi sakvebis momzadebis procesSi. am mizniT SesaZlebelia samzareuloSi maTi dasaqmeba. garda amisa, maT Se saZlebloba eqnebaT moamzadon kerZebi maT xelT arsebuli da matebiTi produqtebisgan. koleqtiuri sadilobisaTvis saTanado saTavsoebi unda gamo iyos. akrZalulia kvebasTan dakavSirebuli yovelgvari koleqtiu ri disci plinuri sasjelis dakisreba.

muxli 27 damatyvevebeli saxelmwifo, im adgilis klimaturi pirobebis gaTvaliswinebiT, sadac samxedro tyveebi imyofebian, samxedro tyveebs uzrunvelyofs sakmarisi raodenobis tansacmliT, TeT reuliTa da fexsacmliT. damatyvevebeli saxelmwifos mier xelSi Cagdebuli mowinaaRmdege mxaris SeiaraRebuli Zalebis saformo tansacmlis gamoyeneba SeiZleba samxedro tyveebis Sesamosad, Tu es ukanaskneli klimaturi pirobebis Sesaferi sia. zemoaRniSnuli nivTebis regularul Secvla-ganaxlebas da matyvevebeli saxelmwifo uzrunvelyofs. garda amisa, momuSave samxedro tyveebi Sesabamis tansacmels yvelgan miiReben, sadac es maTi samuSaos xasiaTidan gamomdinare iqneba aucilebeli.

muxli 28 yvela banakSi unda moewyos sursaT-sanovagis maRaziebi, sadac samxedro tyveebi SeZleben SeiZinon kvebis produqtebi, saponi,

81

Tambaqo da piradi moxmarebis sagnebi, romelTa gasayidi fasic adgilobriv sabazro fasebs ar unda aRematebodes. sursaT-sanovagis maRaziebis vaWrobidan miRebuli mogeba sam xedro tyveebis interesebs unda moxmardes, risTvisac unda Seiq mnas specialuri fondi. tyveTa warmomadgenels ufleba eqneba monawileoba miiRos sursaT-sanovagis maRaziis muSaobasa da am fondis gamoyenebaSi. banakis likvidaciis SemTxvevaSi, specialuri fondis sakre dito saldo gadaecema romelime saerTaSoriso humanitarul organizacias, raTa is im saxelmwifoebis samxedro tyveTa inte resebisTvis gamoiyenon, romlis moqalaqenic samxedro tyveebi iyvnen da romlebmac am fondis SeqmnaSi Tavisi wvlili Seita nes. sayovelTao repatriaciisas, dainteresebul qveynebs Soris sawinaaRmdego SeTanxmebis ararsebobis SemTxvevaSi, mogeba da matyvevebel saxelmwifosTan rCeba.

Tavi III higiena da samedicino daxmareba


muxli 29 damatyvevebeli saxelmwifo valdebulia miiRos higienasTan dakavSirebuli yvela aucilebeli zoma, romelic saWiroa bana kebSi sisufTavisa da janmrTelobisaTvis xelsayreli mdgoma reobis Sesaqmnelad da epidemiebis gavrcelebis Tavidan asaci leblad. dRisiT da RamiT samxedro tyveebis gankargulebaSi iqneba sa pirfareSoebi, romlebic higienis yvela moTxovnas akmayofilebs. yvela banakSi, sadac samxedro tyve qalebi imyofebian, maTTvis calke sapirfareSoebi unda gamoiyos. abanoebisa da saSxapeebis garda, romlebic banakebSi moewyo ba, samxedro tyveebi sxeulis yoveldRiuri higienis dacvisa da TeTreulis gasarecxad sakmarisi wyliTa da sapniT iqnebian uz runvelyofilni; saamisod gamoiyofa maTTvis saWiro saTavsoebi, saSualebebi da dro.

muxli 30 yovel banaks eqneba Sesabamisi lazareTi, sadac samxedro tyve ebi saWiro samedicino daxmarebas miiReben da sadac maT auci

82

lebeli kvebis reJimiT uzrunvelyofen. saWiroebis SemTxvevaSi, gadamdebi sneulebebiT da sulierad daavadebuli avadmyofebi saTvis Seiqmneba izolatorebi. samxedro tyveebi, romlebic mZimed arian avad an romelTa jan mrTelobis mdgomareoba specialur mkurnalobas, qirurgiul Ca revas an hospitalizacias moiTxovs, unda ganTavsdnen maTi mkur nalobis SesaZleblobis mqone nebismier samxedro Tu samoqala qo samedicino dawesebulebaSi maSinac ki, Tuki axlo momavalSi mosalodnelia maTi repatriacia. gansakuTrebuli pirobebi Seiq mneba invalidebis, kerZod brmebis mosavlelad da repatriaciis molodinSi maT sareabilitaciod. samxedro tyveebs samedicino daxmarebas upiratesad im saxel mwifos samedicino personali aRmouCens, romelsac isini ekuT vnian da romelic, SeZlebisamebr, igive erovnuli kuTvnilebisaa. ar SeiZleba xeli SeeSalos samxedro tyveTa samedicino per sonalTan miRebaze misvlas. tyved amyvani xelisufleba yovel samxedro tyves, romelic mkurnalobs, misi Txovnis safuZvelze, miscems oficialur cnobas daavadebis an Wrilobis xasiaTis, mkurnalobis xangrZlivobisa da xasiaTis Sesaxeb. am cnobis dublikati samxedro tyveTa saqmeebis centralur saagentos ga egzavneba. samxedro tyveTa mkurnalobis xarjebs, maTi janmrTelobis Se narCunebisaTvis aucilebeli raime mowyobilobebis, kerZod, kbi lis an sxva proTezebis da saTvaleebis SeZenasTan dakavSirebu li xarjebis CaTvliT, gaiRebs damatyvevebeli saxelmwifo.

muxli 31 samxedro tyveTa samedicino Semowmeba unda Catardes, sul mcire, TveSi erTxel. samedicino Semowmebisas Semowmdeba da Ca iwereba TiToeuli samxedro tyvis wona. kerZod, es Semowmebebi miznad isaxavs janmrTelobis saerTo mdgomareobaze, kvebasa da samxedro tyveTa sisufTaveze zedamxedvelobas, agreTve gadamde bi sneulebebis, gansakuTrebiT tuberkulozis, malariisa da vene riuli daavadebebis gamovlenas. amisaTvis gamoiyeneba yvelaze efeqturi xelmisawvdomi meTodebi, magaliTad, tuberkulozis ad reul stadiaSi gamosavlenad mikrofirze perioduli zogadi rentgenis suraTebis gadaReba. muxli 32 samxedro tyveebs, romlebic, miuxedavad imisa, rom TavianTi Se iaraRebuli Zalebis samedicino samsaxurs ar ekuTvnian, magram arian eqimebi, kbilis eqimebi, sanitrebi (qalebi da mamakacebi),

83

damatyvevebel saxelmwifos SeuZlia TavianTi samedicino mova leobebis Sesruleba im samxedro tyveTa sasargeblod mosTxo von, romlebic maT msgavsad imave saxelmwifos ekuTvnian. aseT SemTxvevaSi es pirebi kvlavac samxedro tyveebad darCebian, mag ram iseTive mopyrobiT isargebleben, rogoriTac damatyvevebeli saxelmwifos mier dakavebuli Sesabamisi samedicino personali. isini 49-e muxliT gaTvaliswinebuli nebismieri sxva samuSaos gan gaTavisufldebian.

Tavi IV samxedro tyveebisTvis daxmarebis gasawevad dakavebuli samedicino da sasuliero personali


muxli 33 damatyvevebeli saxelmwifos mier samxedro tyveTaTvis dax marebis gasawevad dakavebuli samedicino da sasuliero perso nali samxedro tyveebad ar CaiTvlebian. miuxedavad amisa, isini, sul mcire, winamdebare konvenciiT miniWebuli upiratesobebiTa da mfarvelobiT isargebleben; maT samxedro tyveTaTvis samedi cino da sasuliero daxmarebis gawevisaTvis aucilebeli yvela piroba SeeqmnebaT. aRniSnuli pirebi damatyvevebeli saxelmwifos samxedro kano nebisa da gankargulebebis farglebSi da am qveynis saamisod uf lebamosili organoebis xelmZRvanelobiT, profesiuli eTikis Sesatyvisad TavianTi samedicino da sasuliero movaleobebis Sesrulebas upiratesad im SeiaraRebuli Zalebis samxedro tyve ebis mimarT ganagrZoben, romelsac Tavad ekuTvnian. garda amisa, samedicino da sasuliero movaleobebis Sesrulebisas isini Sem degi SeRavaTebiT isargebleben: (a) uflebamosili iqnebian periodulad moinaxulon bana kis gareT samuSao banakebsa da hospitlebSi myofi samxed ro tyveebi. am mizniT, damatyvevebelma saxelmwifom unda gamoyos maTTvis saWiro satransporto saSualebebi. (b) yo vel banakSi wodebiTa da staJiT ufrosi samxedro eqimi banakis samxedro xelisuflebis winaSe pasuxismgebelia da kavebuli samedicino personalis profesiul saqmianobaze. am mizniT, saomari moqmedebebis dawyebisTanave, konfliqtis monawile mxareebi erTmaneTs samedicino personalis,agreT ve moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos kon

84

venciis 26-e muxlSi miTiTebul sazogadoebaTa personalis wodebaTa Sefardebas uTanxmeben. am eqimebsa da sasuliero pirebs maT profesiul valdebulebebTan dakavSirebul ne bismier sakiTxze banakis samxedro da samedicino xelisuf lebisTvis pirdapir mimarTvis SesaZlebloba eqnebaT; es ukanasknelni maT am sakiTxebze korespondenciis warmoebis saTanado SesaZleblobas Seuqmnian. (g) miuxedavad imisa, rom dakavebuli personali banakis Sinaganawess emorCileba, ar SeiZleba maTi iZuleba Seas rulon samuSao, romelic maT samedicino an religiur mo valeobebs ar ukavSirdeba. saomari moqmedebebis dros konfliqtis monawile mxareebi da kavebuli personalis SesaZlo gaTavisuflebaze Tanxmdebian da amgvari gaTavisuflebis procedurul wess adgenen. arc erTi wina debuleba damatyvevebel saxelmwifos ar aTa visuflebs samxedro tyveTa samedicino da sasuliero xasiaTis moTxovnilebebis dakmayofilebis sferoSi masze dakisrebuli movaleobebisgan.

Tavi V religiuri, inteleqtualuri da fizikuri saqmianoba


muxli 34 samxedro tyveebs sruli Tavisufleba mieniWebaT maTi religi uri wesebis aRsasruleblad, Sesabamis religiur wirvebze das wrebis CaTvliT, im pirobiT, rom isini samxedro xelisuflebis mier dawesebul disci plinur wesrigs daicaven. unda gamoiyos religiuri msaxurebisaTvis saWiro saTavsoebi.

muxli 35 mowinaaRmdege mxaris xelSi moxvedril samxedro sasuliero personals, romelic samxedro tyveTa dasaxmareblad darCa an daa kaves, ufleba eqneba maT sulier moTxovnilebebs moemsaxuros da Tavisi religiuri aRmsareblobis Sesabamisad, Tavisi movaleobebi erTmorwmuneTa Soris Tavisuflad aRasrulos. maT sxvadasxva ba naksa da samuSao razmSi gaanawileben, sadac imave SeiaraRebuli Za lebis kuTvnili, imave enaze mosaubre an imave religiuri aRmsareb lobis samxedro tyveebi imyofebian. sasuliero personals saWiro

85

saSualebebi miecema maTi banakis farglebs gareT myofi samxedro tyveebis mosanaxuleblad, 33-e muxliT gaTvaliswinebuli satran sporto saSualebebis CaTvliT. aRniSnuli pirebi maT religiur movaleobebTan dakavSirebiT isargebleben damakavebeli saxelmwi fos sasuliero xelisuflebasa da saerTaSoriso religiur orga nizaciebTan Tavisufali mimoweris uflebiT; aRniSnuli mimowera SeiZleba daeqvemdebaros cenzuras. maT mier am mizniT gagzavnili werilebi da safosto baraTebi 71-e muxliT dadgenil normaSi ar moeqceva. muxli 36 tyved Cavardnili sasuliero pirebi, romlebic TavianTi Sei araRebuli Zalebis sasuliero personalis SemadgenlobaSi ar Sediodnen, uflebamosili iqnebian maTi religiuri aRmsareblo bisda miuxedavad, Tavisuflad ganaxorcielon Tavisi movale obebi erTmorwmuneTa Soris. am TvalsazrisiT, maT iseve moep yrobian, rogorc damatyvevebeli saxelmwifos mier dakavebul samxedro sasuliero personalis warmomadgenlebs. dauSvebelia maTTvis raime sxva saxis samuSaos Sesrulebis iZuleba.

muxli 37 im SemTxvevebSi, roca samxedro tyveebi dakavebuli samxedro sasuliero personalis warmomadgenlis an maTi aRmsareblobis samxedro tyve sasuliero piris sulieri daxmarebiT ar sargeb loben, dainteresebul samxedro tyveTa TxovniT, am movaleobaTa Sesasruleblad maTi an msgavsi aRmsareblobis sasuliero piri dainiSneba, an, Tu aseTi piri ar hyavT, am saqmis mcodne samoqala qo piri, Tu es religiuri TvalsazrisiT dasaSvebia. es daniSvna unda daamtkicos damatyvevebelma saxelmwifom. is dainterese buli samxedro tyveebis sazogadoebis TanxmobiTa da, saWiroe bis SemTxvevaSi, imave aRmsareblobis adgilobrivi sasuliero xelisuflebis dasturiT unda ganxorcieldes. amgvarad daniS nuli piri valdebuli iqneba damatyvevebeli saxelmwifos mier disci plinisa da samxedro uSiSroebis uzrunvelyofis mizniT dawesebuli wesebiT imoqmedos. muxli 38 pativiscemiT moepyroba ra yoveli samxedro tyvis pirad mid rekilebebs, damatyvevebeli saxelmwifo xels Seuwyobs samxedro tyveTa inteleqtualur, saganmanaTleblo, rekreaciul, sportul

86

da gasarTob aqtivobas. man saamisod samxedro tyveobis ganmgeb lobaSi Sesabamisi saTavsoebisa da saWiro inventaris gadacemis gziT aucilebeli zomebi unda miiRos. samxedro tyveebs unda hqondeT fizikuri varjiSisa da sufTa haerze yofnis SesaZlebloba, sportisa da sportuli TamaSebis CaTvliT. am mizniT, yovel banakSi sakmarisi zomis Tavisufali sivrce unda gamoiyos.

Tavi VI disci plina


muxli 39 samxedro tyveTa yoveli banaki damatyvevebeli saxelmwifos regularuli SeiaraRebuli Zalebis SemadgenlobaSi myofi pasu xismgebeli oficris uSualo daqvemdebarebaSi moeqceva. am ofi cers winamdebare konvenciis teqsti Tan eqneba; igi uzrunvel yofs konvenciis teqstis debulebebis gacnobas banakis mTeli personalisa da mcvelebisaTvis da pasuxismgebeli iqneba Tavisi mTavrobis kontrolis qveS konvenciis debulebaTa gamoyeneba ze. samxedro tyveebma, oficrebis gamoklebiT, damatyvevebeli qvey nis jaris oficrebis mimarT unda gamoxaton maTi armiis wes debiT gaTvaliswinebuli misalmebisa da pativiscemis garegani niSnebi. samxedro tyve-oficeri mxolod masze ufrosi wodebis mqone damatyvevebeli saxelmwifos oficrebs esalmeba, magram valdebu lia miesalmos banakis ufross, miuxedavad misi wodebisa.

muxli 40 nebadarTuli unda iyos ganmasxvavebeli da moqalaqeobis aR mniSvneli niSnebis, aseve ordenebis tareba.

muxli 41 samxedro tyveTa enaze dawerili winamdebare konvenciis da misi danarTebis teqsti, agreTve me-6 muxliT gaTvaliswinebu li yvela specialuri SeTanxmebis Sinaarsi yvela banakSi iseT adgilze gamoikvreba, sadac TiToeul samxedro tyves misi wa

87

kiTxvis SesaZlebloba miecema. Sesabamisi Txovnis safuZvelze, konvenciis teqsts im samxedro tyveebsac gaacnoben, romelTac TviTon amis wakiTxvis SesaZlebloba ar gaaCniaT. samxedro tyveebs samxedro tyveTa moqcevasTan dakavSirebul yovelgvar wess, brZanebas, gancxadebasa da publikacias maTTvis gasageb enaze miawvdian. maT zemoaRniSnuli wesis Sesabamisad gaakraven da egzempliarTa garkveul raodenobas tyveTa warmo madgenels gadascemen. calkeul samxedro tyveTa mimarT yvela brZaneba da gankarguleba aseve maTTvis gasageb enaze unda gai ces.

muxli 42 samxedro tyveebis winaaRmdeg, kerZod, maTi gaqcevis an gaqce vis mcdelobis SemTxvevaSi, iaraRis gamoyeneba, ukiduresi saxis RonisZiebaa da mas viTarebidan gamomdinare yovelTvis win unda uswrebdes gafrTxilebebi.

Tavi VII samxedro tyveebis samxedro wodebebi


muxli 43 saomari moqmedebebis dawyebisTanave, konfliqtis monawile mxareebi erTmaneTs winamdebare konvenciis me-4 muxlSi miTiTe buli yvela piris samxedro wodebasa da Tanamdebobas Seatyobi neben, raTa uzrunvelyofili iyos erTnairi mopyroba Tanabari wodebis tyveebis mimarT. mogvianebiT dadgenili Tanamdebobebi da wodebebi analogiur Setyobinebas daeqvemdebareba. damatyvevebeli saxelmwifo cnobs samxedro tyveTa wodebriv dawinaurebas, romlis Sesaxebac, Sesabamisi saxiT, im saxelmwi fosgan Seityobs, romelsac es tyveebi ekuTvnian. muxli 44 oficrebsa da maTTan gaTanabrebul samxedro tyveebs maTi wo debisa da asakis Sesabamisi pativiscemiT unda moepyron. oficerTa banakebis momsaxurebis uzrunvelsayofad, oficer Ta da maTTan gaTanabrebuli pirebis wodebaTa gaTvaliswinebiT,

88

unda gamoiyos imave SeiaraRebuli Zalebis da, Tu SesaZlebelia, imave enaze mosaubre samxedro tyve jariskacTa saTanado rao denoba. ar SeiZleba aseTi morigeebisTvis nebismieri sxva saxis samuSaos Sesrulebis dakisreba. wesrigis dacvaze zedamxedveloba yovelnairad unda waxalis des Tavad oficerTa mier.

muxli 45 samxedro tyveebs, romlebic oficrebi an maTTan gaTanabrebu li pirebi ar arian, maTi wodebisa da asakis Sesabamisi pativis cemiT moepyrobian. wesrigis dacvaze zedamxedveloba yovelnairad unda waxalis des Tavad samxedro tyveTa mier.

Tavi VIII samxedro tyveTa gadayvana maTi banakSi miyvanis Semdeg


muxli 46 samxedro tyveTa gadayvanis sakiTxis gadawyvetisas, damatyve vebelma saxelmwifom unda gaiTvaliswinos TviT samxedro tyve Ta interesebi, raTa maT repatriacias damatebiTi siZneleebi ar Seuqmnas. samxedro tyveTa gadayvana yovelTvis humanurad unda ganxor cieldes da ar unda moxdes imaze cud pirobebSi, romelTac damatyvevebeli saxelmwifo gadaadgilebisas sakuTar jarebs uqmnis. yovelTvis mxedvelobaSi unda miiRebodes klimaturi pi robebi, romelsac samxedro tyveebi arian miCveulni da gadaad gilebis pirobebi araviTar SemTxvevaSi ar unda iyos maTi jan mrTelobisaTvis saziano. tyved amyvanma saxelmwifom samxedro tyveebis gadaadgile bisas maTi janmrTelobis SesanarCuneblad unda moamaragos sakmarisi raodenobis sasmeli wyliTa da sakvebiT, amasTanave, uzrunvelyos isini aucilebeli tansacmliT, TavSesafriTa da samedicino daxmarebiT. tyved amyvanma saxelmwifom unda miiRos maTi usafrTxoebis uzrunvelyofisaTvis aucilebeli yvela zo ma, gansakuTrebiT zRviT gadayvanisas, da maT gamgzavrebamde Se adginos gadasayvan samxedro tyveTa sruli sia.

89

muxli 47 daWril da avadmyof samxedro tyveebs, Tu maTi usafrTxoe ba amas daJinebiT ar moiTxovs, ar gadaaadgileben manamde, sanam gadaadgileba maTi janmrTelobisaTvis safrTxis momcveli iq neba. samxedro tyveTa romelime banakTan frontis xazis moax loebisas, banakSi myof samxedro tyveebs mxolod im SemTxvevaSi gadaaadgileben, Tu es sakmarisi usafrTxoebis pirobebSia SesaZ lebeli an Tu adgilze datoveba maT ufro did safrTxes Seuq mnis, vidre gadayvana.

muxli 48 gadayvanis SemTxvevaSi samxedro tyveebs oficialurad unda Seatyobinon maTi gadaadgilebis Sesaxeb da acnobon axali sa fosto misamarTi. es Setyobineba unda ganxorcieldes winaswar, raTa tyveebma moaswron nivTebis Calageba da axlo naTesavebis gafrTxileba. samxedro tyveebs nebas rTaven Tan waiRon piradi nivTebi, ko respondencia da maT saxelze mosuli gzavnilebi. roca amas ga dayvanis garemoebebi moiTxovs, am nivTebis wona SeiZleba im zo mamde SeizRudos, romlis normalurad tarebac samxedro tyves SeuZlia, magram nebadarTuli wona araviTar SemTxvevaSi ar unda aRematebodes 25 kilograms adamianze. adrindeli banakis misamarTze gagzavnili korespondencia da gzavnilebi maT dauyovnebliv gadaegzavnebaT. banakis meTauri, samxedro tyveTa warmomadgenelTan SeTanxmebiT, miiRebs auci lebel zomebs samxedro tyveTa saerTo qonebisa da im sagnebis gadatanis uzrunvelsayofad, romelTa Tan waRebac maT meore paragrafSi miTiTebuli SezRudvebis gamo ver moaxerxes. gadaadgilebis xarjebs gaiRebs tyved amyvani saxelmwifo.

nawili III samxedro tyveTa dasaqmeba


muxli 49 tyved amyvan saxelmwifos SeuZlia Sromisunariani samxedro tyveebis samuSao Zalis saxiT gamoyeneba maTi asakis, sqesis, sam

90

xedro wodebisa da fizikuri monacemebis gaTvaliswinebiT, raTa maT kargi fizikuri da moraluri mdgomareoba SeinarCunon. datyvevebul unter-oficrebs SeiZleba mxolod sazedamxedve lo samuSaos Sesruleba moeTxovoT. unter-oficrebs, romlebsac aseTi samuSao ar moeTxovebaT, SeuZliaT maTTvis Sesaferisi sxva samuSaos gamoyofa iTxovon, romelic maTTvis SeZlebisamebr un da gamoiZebnos. Tu oficrebi da maTTan gaTanabrebuli pirebi maTTvis Sesaferis samuSaos iTxoven, maT igi SeZlebisamebr mie cemaT, magram yovlad dauSvebelia maTi iZulebiT muSaoba.

muxli 50 Tavisi banakebis marTvasTan, aRWurvasa da wesrigis SenarCune basTan dakavSirebuli samuSaoebis garda, samxedro tyveebi iZu lebiTi wesiT SeiZleba mxolod iseTi kategoriebis samuSaoeb ze amuSaon, rogoricaa: (a) soflis meurneoba; (b) mrewvelobis mompovebeli an gadamamuSavebeli darge bi, garda metalurgiuli, manqanaTmSeneblobisa da qimiuri mrewvelobis, aseve samxedro xasiaTis an samxedro miznis armqone sazogadoebrivi samuSaoebi da mSeneblobebi; (g) satransporto an datvirTva-gadmotvirTvis samuSaoebi, romlebsac samxedro xasiaTi an daniSnuleba ara aqvs; (d) komerciuli saqmianoba, xelovneba da xelosnoba; (e) saojaxo momsaxurebis samuSaoebi; (v) komunaluri momsaxureba, romelsac samxedro xasiaTi an daniSnuleba ara aqvs. zemoaRniSnuli debulebebis darRvevis SemTxvevaSi samxedro tyveebs ufleba aqvT waradginon saCivari 78-e muxlis Sesabami sad.

muxli 51 samxedro tyveebi Sesaferisi samuSao pirobebiT unda uzrun velyon gansakuTrebiT maSin, roca es binas, kvebas, tanisamossa da aRWurvilobas Seexeba; es pirobebi ar unda iyos imaze naklebi, riTac msgavs samuSaoebze momuSave tyved amyvani saxelmwifos moqalaqeebi sargebloben. amasTanave, aucileblad unda iqnas gaTvaliswinebuli klimaturi pirobebic. tyved amyvani saxelmwi fo samxedro tyveTa Sromis gamoyenebisas, samuSao adgilebze maT uzrunvelyofs Sromis dacvasTan dakavSirebuli erovnuli kanon mdeblobis Sesrulebas, kerZod ki usafrTxoebis wesebis dacvas.

91

samxedro tyveebma unda gaiaron momzadeba da maT mimarT unda gatardes Sromis dacvis iseTi RonisZiebebi, romlebic Se esabameba maT mier Sesasrulebel samuSaos da tyved amyvani sa xelmwifos moqalaqeebisaTvis gaTvaliswinebuli amgvari Ronis Ziebebis msgavsia. 52-e muxlis debulebaTa Sesrulebis pirobiT, dasaSvebia samxedro tyveebis dasaqmeba iseT Cveulebriv riskTan dakavSirebul samuSaoebze, romelsac samoqalaqo pirebi eqvem debarebian. yovlad dauSvebelia ufro mZime samuSao pirobebis Seqmna dis ci plinuri RonisZiebebis gatarebiT.

muxli 52 ar SeiZleba samxedro tyvis arajansaR an saxifaTo samuSao ze gamoyeneba, Tu igi amaze nebayoflobiT ar Tanxmdeba. ar SeiZleba romelime samxedro tyvis iseT samuSaoze gamoye neba, romelic damatyvevebeli saxelmwifos samxedro mosamsaxu risaTvis damamcireblad iTvleba. naRmebis an sxva msgavsi Wurvebis gauvnebelyofa saxifaTo sa muSaod CaiTvleba.

muxli 53 samxedro tyveTa samuSao dRis xangrZlivoba, samuSaoze misas vlelad da ukan dasabrunebeli saWiro drois CaTvliT, normas ar unda aWarbebdes da araviTar SemTxvevaSi ar unda aRematebo des tyved amyvani saxelmwifos moqalaqeTa rigebidan am raionSi imave samuSaoze momuSave samoqalaqo muSakebisaTvis dadgenili samuSao dRis xangrZlivobas. samxedro tyveebs samuSao dRis SuaSi unda mieceT sul mcire erTi saaTis Sesveneba mainc; Tu tyved amyvani saxelmwifos mu SakebisaTvis gaTvaliswinebuli Sesveneba ufro xangrZlivia, igi am ukanasknelis msgavsi unda iyos. garda amisa, samxedro tyveebs, kviraSi erTxel damatebiT, upiratesad kvira dRes an maT qveya naSi dawesebul dasvenebis dRes, uwyveti ocdaoTxsaaTiani das venebis ufleba unda mieceT. amasTanave, yovel samxedro tyves, romelmac erTi weli imuSava, unda mieces uwyveti rvadRiani das veneba samuSao anazRaurebis SenarCunebiT. iseTi samuSao formis gamoyenebam, rogoricaa nardoba, ar un da gamoiwvios samuSao dRis metismetad gaxangrZliveba.

92

muxli 54 samxedro tyveTa samuSao anazRaurebis odenoba winamdebare konvenciis 62-e muxlis debulebebis Tanaxmad ganisazRvreba. samxedro tyveebs, romlebic samuSaoze ubeduri SemTxvevis gamo daSavdnen, muSaobisas an samuSaosTan dakavSirebiT daavad dnen, maTi mdgomareobis Sesabamisi samedicino daxmareba unda aRmouCinon. amas garda, tyved amyvanma saxelmwifom maT unda misces samedicino mowmoba, romliTac isini Tavisi uflebebis dasabuTebas SeZleben im saxelmwifos winaSe, romelsac Tavad ekuTvnian. mowmobis asli 123-e muxliT gaTvaliswinebul samxed ro tyveTa saqmeebis centralur saagentos gadaecema.

muxli 55 samxedro tyveTa SromiTi vargisianoba periodulad, sul mci re TveSi erTxel samedicino gamokvlevebis gziT mowmdeba. Se mowmebis dros, samxedro tyvis mier Sesrulebuli samuSaos xasi aTs gansakuTrebuli mniSvneloba unda mieniWos. Tu samxedro tyve Tavs Sromisuunarod miiCnevs, mas neba unda darTon eCvenos banakis samedicino personals. eqimebs SeuZliaT rekomendacia gauwion maTi azriT Sromisuunaro tyveebis samu Saosgan gaTavisuflebas.

muxli 56 samuSao razmebis organizacia da administracia iseTive unda iyos, rogoric samxedro tyveTa banakebisTvisaa gaTvaliswinebu li. yvela samuSao razmi samxedro tyveTa banakis kontrols emor Cileba da administraciulad mas eqvemdebareba. samxedro xeli suflebis organoebi da aRniSnuli banakis ufrosi, Tavisi mTav robis kontrolis qveS, pasuxs ageben samuSao razmSi winamdeba re konvenciis debulebaTa Sesrulebaze. banakis meTaurs mowesrigebuli unda hqondes mis banaks daq vemdebarebuli samuSao razmebis sia da unda warudginos igi mfarveli saxelmwifos, wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis an samxedro tyveTa damxmare sxva organizaciebis delegatebs, romlebic SeiZleba banaks ewvion.

93

muxli 57 samxedro tyveebs, romlebic kerZo pirebTan muSaoben, im Sem TxvevaSic, Tu es ukanasknelni maTi dacvisa da mfarvelobis pasuxismgeblobas Tavis Tavze aiReben, sul mcire iseve unda mo epyron, rogorc es winamdebare konvenciiTaa gaTvaliswinebuli. samxedro tyveebis movlis, maTze zrunvis, maTTan mopyrobisa da samuSaos anazRaurebis sruli pasuxismgebloba im tyved amyvan saxelmwifos, samxedro xelisuflebis organoebsa da banakis me Taurs ekisreba, romelsac samxedro tyveebi eqvemdebarebian. aseT samxedro tyveebs ufleba aqvT im banakebis warmomadgen lebTan hqondeT kavSiri, romlebsac isini ekuTvnian.

nawili IV samxedro tyveTa fuladi saxsrebi


muxli 58 saomari moqmedebebis dawyebisTanave, am sakiTxis mfarvel sa xelmwifosTan SeTanxmebamde, damatyvevebel saxelmwifos SeuZ lia daadginos, naRdi angariSiT an sxva analogiuri formiT, im Tanxis maqsimaluri raodenoba, romelic samxedro tyvem SeiZle ba Tan iqonios. samxedro tyvisaTvis CamorTmeuli an dakavebuli zedmeti Tanxa, romelic misi kanonieri sakuTrebaa, iseve rogorc mis mier Setanili yvela fuladi anabari, mis pirad angariSze Cairicxeba da misi Tanxmobis gareSe sxva valutaze ar gaicvle ba. im SemTxvevaSi, roca samxedro tyveebisTvis nebadarTuli iq neba naRdi angariSsworebiT banakis gareT raimes SeZena an mom saxurebiT sargebloba, fuls Tavad samxedro tyve an banakis ad ministracia ixdis, gadaxdili Tanxis Sesabamisi samxedro tyvis piradi angariSis debetze SetaniT. am kuTxiT damatyvevebeli saxelmwifo valdebulia SeimuSaos saTanado procedurebi. muxli 59 me-18 muxlis Tanaxmad datyvevebis momentSi samxedro tyvisaT vis damatyvevebeli saxelmwifos valutaSi CamorTmeul fulad saxsrebs, winamdebare nawilis 64-e muxlis debulebaTa Sesabami sad, TiToeuli maTganis piradi angariSis kreditze Seitanen. tyveTa piradi angariSis kreditze aseve Seitanen damatyve

94

vebeli saxelmwifos valutaSi arsebul im fulad saxsrebsac, romlebic datyvevebis momentSi tyveebisaTvis CamorTmeuli sxva valutis gacvlis Sedegad miiReba.

muxli 60 samxedro tyveebs damatyvevebeli saxelmwifo fuladi uzrun velyofis mizniT yovelTviurad uxdis avanss. avansis raodenoba am qveynis valutaze gadaangariSebuli Semdegi TanxebiT ganisaz Rvreba: I kategoria: serJantze naklebi wodebis tyveebi - 8 Sveicariuli franki. II kategoria: serJantebi da sxva unter-oficrebi an Sesabamisi wodebis tyveebi - 12 Sveica riuli franki. III kategoria: maiorze naklebi wodebis oficrebi ka pitnis wodebis CaTvliT an Sesabamisi wodebis tyveebi - 50 Sveicariuli fran ki. IV kategoria: maiorebi, vice-polkovnikebi, polkovnike bi an Sesabamisi wodebis tyveebi - 60 Sveicariuli franki. V kategoria: generlebi an Sesabamisi wodebis tyvee bi - 75 Sveicariuli franki. Tumca, konfliqtis monawile dainteresebul mxareebs speci aluri SeTanxmebebis meSveobiT SeuZliaT zemoaRniSnuli kate goriebis samxedro tyveTaTvis kuTvnili avansis odenoba Secva lon. amas garda, Tu pirvel paragrafSi miTiTebuli Tanxa tyved amyvan saxelmwifos samxedro mosamsaxureTaTvis gankuTvnil ga samrjelos bevrad aRemateba an tyved amyvan saxelmwifos raime mizeziT seriozul siZneleebs Seuqmnis, es ukanaskneli im saxel mwifosTan, romelsac ekuTvnian samxedro tyveebi, zemoxsenebuli Tanxis odenobis cvlilebis Sesaxeb specialuri SeTanxmebis dadebamde ganaxorcielebs Semdeg qmedebebs: (a) ganagrZobs samxedro tyveTa pirad angariSze pirvel paragrafSi miTiTebuli Tanxis Caricxvas; (b) droebiT SezRudavs Tanxebis im odenobas, romelic avansis Tanxidan eZlevaT piradi moTxovnebis dasakmayofi leblad, gonivruli odenobis TanxiT, romelic, amasTanave, pirveli kategoriis pirTaTvis im Tanxaze naklebi ar un da iyos, romelsac damatyvevebeli saxelmwifo sakuTari SeiaraRebuli Zalebis wevrebs uxdis.

95

nebismieri SezRudvis mizezi dauyovnebliv unda ecnobos mfarvel saxelmwifos.

muxli 61 damatyvevebelma saxelmwifom im saxelmwifosagan, romelsac samxedro tyveebi ekuTvnian, unda miiRos maTTvis damatebiTi fu ladi uzrunvelyofis saxiT gamogzavnili fuladi saxsrebi im pirobiT, rom es Tanxa erTi da imave kategoriis samxedro tyve ebze Tanabrad ganawildeba, am saxelmwifoze damokidebul aR niSnuli kategoriis yvela tyves gadaecema da rom am fulad saxsrebs umokled vadaSi, 64-e muxlis Tanaxmad TiToeuli tyvis pirad angariSze Seitanen. mocemuli damatebiTi fuladi saxsre bi damatyvevebel saxelmwifos am konvenciiT misTvis dakisrebu li raime movaleobisagan ar aTavisuflebs.

muxli 62 tyved amyvani saxelmwifos xelisufleba samxedro tyveebs, romlebic uSualod mis gamgeblobaSi imyofebian, uxdis maT mi er Sesrulebuli samuSaosTvis samarTliani odenobis gasamrje los. aRniSnuli xelisufleba adgens gasamrjelos odenobas, romelic, nebismier SemTxvevaSi ar unda iyos erT meoTxed Sve icariul frankze naklebi sruli samuSao dRisaTvis. tyved am yvani saxelmwifo mfarveli saxelmwifos meSveobiT mis mier dadgenil dRiuri gasamrjelos odenobas acnobebs im qveyanas, romelsac samxedro tyveebi ekuTvnian. xelisufleba, romlis uSualo gamgeblobaSic imyofebian sam xedro tyveebi, gasamrjelos im samxedro tyveebsac uxdis, romle bic banakis marTvasTan, Sida mowyobasTan da movla-mowesrigebas Tan dakavSirebuli valdebulebebis SesrulebiTa da xelobiT mudmivad arian dakavebulni; aseve im samxedro tyveebs, romle bic CarTulni arian TanamebrZolTa samedicino da sasuliero momsaxurebaSi. tyveTa warmomadgenlis, misi TanaSemweebis an misi konsultan tebis, Tu aseTebi arseboben, samuSao gasamrjelo sursaT-sanova gis maRaziebidan Semosuli mogebis fondidan unda iyos anazRa urebuli. Sesrulebuli samuSaosaTvis gasamrjelos odenobas adgens tyveTa warmomadgeneli da SemdgomSi amtkicebs banakis ufrosi. aseTi fondis ararsebobis SemTxvevaSi, am samxedro tyve ebs samarTliani odenobis samuSao gasamrjelos damatyvevebeli xelisufleba uxdis.

96

muxli 63 samxedro tyveebs ufleba aqvT maT saxelze personalurad an koleqtiurad gamogzavnili fuladi gadaricxvebi miiRon. yovel samxedro tyves ufleba aqvs Semdeg muxlSi miTiTebu li Tavisi angariSis sakredito saldo tyved amyvani saxelmwi fos mier dadgenil farglebSi gamoiyenos, romelic moTxovnis SemTxvevaSi uzrunvelyofs moTxovnili Tanxis gadaxdas. im pi robiT, rom Sesruldeba damatyvevebeli saxelmwifos Tvalsaz risiT aucilebeli finansuri da savaluto SezRudvebi, samxed ro tyveebs SesaZlebloba eqnebaT gadaricxvebi sazRvargareTac awarmoon. aseT SemTxvevaSi upiratesoba samxedro tyveTa kmayo faze myofi pirebis saxelze gadaricxvebs mieniWeba. samxedro tyves nebismier SemTxvevaSi da im saxelmwifos Tan xmobiT, romelsac igi ekuTvnis, eqneba Tavis qveyanaSi Tanxis gadaricxvis SesaZlebloba Semdegi proceduris Sesabamisad: da matyvevebeli saxelmwifo, mfarveli saxelmwifos meSveobiT, zemo aRniSnul saxelmwifos gadascems avizos, romelSic aris yvela aucilebeli monacemi gadamxdelisa da fulis mimRebis Sesaxeb, aseve aRniSnulia gadasaxdeli Tanxis raodenoba damatyvevebe li saxelmwifos valutaSi. aRniSnul avizos xels aweren dain teresebuli samxedro tyve da banakis meTauri. damatyvevebeli saxelmwifo am Tanxas samxedro tyvis angariSis debetze Cawers; am debets damatyvevebeli saxelmwifo im saxelmwifos kreditze Cawers, romelsac samxedro tyve ekuTvnis. zemoaRniSnul debulebaTa gamoyenebis mizniT, damatyvevebel saxelmwifos SeuZlia winamdebare konvenciis V danarTSi moyva nili samodelo wesebiT isargeblos.

muxli 64 damatyvevebeli saxelmwifo yoveli samxedro tyvis saxelze xsnis pirad angariSs, romelic, sul mcire, moicavs: (1) Tanxas, romelic samxedro tyves ekuTvnis an miRebuli aqvs fuladi uzrunvelyofisaTvis avansis, samuSao gasam rjelos saxiT an raime sxva wyarodan; samxedro tyveTaT vis damatyvevebeli saxelmwifos valutaSi CamorTmeul fulad Tanxas; sxva CamorTmeul Tanxas, romelic samxed ro tyvis TxovniT aRniSnuli qveynis valutaSia gadayva nili.

97

(2) tyvisTvis naRd angariSze an sxva msgavsi formiT gace mul Tanxas; misi saxeliT an TxovniT gadaricxul Tanxas; 63-e muxlis mesame paragrafis Tanaxmad gadaricxul Tan xas.

muxli 65 samxedro tyvis angariSSi gakeTebuli yoveli Canaweri xel mowerili an parafirebuli unda iyos samxedro tyvis an misi saxeliT moqmedi tyveTa warmomadgenlis mier. samxedro tyveebs unda hqondeT TavianTi angariSebis mdgoma reobis gacnobisa da maTi aslebis miRebis SesaZlebloba, aRniS nuli angariSebis Semowmebis ufleba, aseve, aqvT mfarveli saxel mwifos warmomadgenlebs banakebis monaxulebis Jams. samxedro tyveebs erTi banakidan meoreSi gadayvanisas Tan mih yvebaT maTi piradi angariSebic. tyved amyvani saxelmwifos mier sxva qveynisaTvis tyveebis gadacemis SemTxvevaSi Tanxa, romelic damatyvevebeli saxelmwifos valutaSi ar aris gadayvanili, tyve ebTan erTad gadadis. angariSis kreditze darCenili Tanxis Se saxeb maT unda mieceT saTanado mowmoba. konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT drodadro, mfarve li saxelmwifos meSveobiT, erTmaneTs samxedro tyveTa angariS ze arsebuli Tanxis odenoba acnobon.

muxli 66 samxedro tyvis gaTavisuflebis an repatriaciis Sedegad tyve obis damTavrebis Semdeg damatyvevebelma saxelmwifom mas unda misces saTanadod rwmunebuli oficris xelmoweriT dadasture buli dokumenti, romelSic miTiTebuli iqneba misTvis kuTvnili sakredito saldo. tyved amyvani saxelmwifo, mfarveli saxel mwifos meSveobiT, im saxelmwifos, romelsac samxedro tyveebi ekuTvnian, ugzavnis im samxedro tyveTa siebs, romelTa tyveoba repatriaciiT, gaTavisuflebiT, gaqceviT, gardacvalebiT an sxvag varad dasrulda, siebs Tan unda axldes sakredito saldos Sesaxeb informacia. am siis TiToeuli furceli tyved amyvani saxelmwifos rwmunebuli warmomadgenlis mier unda damowmdes. am muxlis nebismieri zemoaRniSnuli debuleba SeiZleba kon fliqtis monawile mxareTa ormxrivi SeTanxmebebis safuZvelze Seicvalos. saxelmwifo, romelsac ekuTvnis samxedro tyve, pasuxismgebe lia masTan im sakredito saldos gasworebaze, romelic mas da

98

matyvevebeli saxelmwifosgan tyveobis damTavrebis Semdeg ekuT vnis.

muxli 67 me-60 muxlis Tanaxmad tyveebisaTvis fuladi uzrunvelyofis saxiT gacemuli avansebi im saxelmwifos mier gacemul avanse bad iTvleba, romelsac igi ekuTvnis. amgvari avansebi, agreTve 63-e muxlis mesame paragrafSi da 68-e muxlSi gaTvaliswinebuli sxva gadaxdili Tanxa, saomari moqmedebebis damTavrebis Semdeg dainteresebul mxareTa Soris SeTanxmebis sagans warmoadgens.

muxli 68 samxedro tyvis nebismieri moTxovna samuSaos Sedegad dasa xiCrebis an invalidobisaTvis kompensaciis Taobaze mfarveli saxelmwifos meSveobiT egzavneba im saxelmwifos, romelsac igi ekuTvnis. tyved amyvani saxelmwifo, yvela SemTxvevaSi, 54-e mux lis Tanaxmad gascems dokuments, romelSic miTiTebulia dasa xiCrebis an invalidobis saxe, misi gamomwvevi garemoebebi da monacemebi gaweuli samedicino stacionaruli mkurnalobis Se saxeb. dokuments xels awers tyved amyvani saxelmwifos pasuxis mgebeli oficeri, xolo samedicino monacemebs samedicino samsa xuris eqimi amowmebs. samxedro tyvis nebismieri moTxovna im piradi nivTebis, fu lisa Tu Zvirfaseulobis kompensaciis Taobaze, romelic tyved amyvanma saxelmwifom mas me-18 muxlis Tanaxmad CamoarTva da ro melic mas repatriaciis dros ar daubrunda, aseve kompensaciis moTxovna zaralisaTvis, romelic, misi azriT man damatyvevebeli saxelmwifos an misi nebismieri warmomadgenlis gamo ganicada, egzavneba im saxelmwifos, romelsac es piri ekuTvnis. Tumca, tyveobaSi yofnis dros piradi moxmarebisaTvis aucilebeli yo velgvari nivTi tyved amyvani saxelmwifos xarjze gamoicvleba. damatyvevebeli saxelmwifo samxedro tyves yvela SemTxvevaSi aZlevs pasuxismgebeli oficris mier xelmoweril dokuments, romelSic miTiTebulia yvela is mizezi, ris gamoc aRniSnuli nivTebi, fuli an Zvirfaseuloba mas ar daubrunda. am dokumen tis asls 123-e muxlSi miTiTebuli samxedro tyveTa saqmeebis centraluri saagento im saxelmwifos ugzavnis, romelsac ekuT vnis samxedro tyve.

99

nawili V samxedro tyveTa urTierToba gare samyarosTan


muxli 69 moxvdebian ra samxedro tyveebi tyved amyvani saxelmwifos xe lisuflebaSi, mfarveli saxelmwifos meSveobiT damatyvevebeli saxelmwifo samxedro tyveebs da im saxelmwifos, romelsac isi ni ekuTvnian, winamdebare nawilis debulebaTa Sesasruleblad miRebuli RonisZiebebis Sesaxeb dauyovnebliv Seatyobinebs. amas Tanave, tyved amyvani saxelmwifo dainteresebul mxareebs am Ro nisZiebebTan dakavSirebul nebismier cvlilebas acnobebs.

muxli 70 yovel samxedro tyves, datyvevebis momentidan an banakSi miyva nidan ara ugvianes erTi kvirisa, maSinac ki, roca es satranzito banakia, agreTve avadmyofobis an lazareTSi an sxva banakSi gag zavnis SemTxvevaSi, SesaZlebloba unda mieces, erTi mxriv Tavis ojaxs, meore mxriv ki 123-e muxlSi gaTvaliswinebul samxedro tyveTa saqmeebis centralur saagentos gaugzavnos safosto ba raTi, romelic SeZlebisamebr winamdebare konvenciaze Tandar Tuli nimuSis mixedviT Sedgeba. am safosto baraTiT igi acno bebs tyved Cavardnis faqts, Tavis janmrTelobis mdgomareobasa da misamarTs. aRniSnuli baraTebi rac SeiZleba swrafad unda gadaigzavnos da maTi nebismieri saxiT dayovneba dauSvebelia.

muxli 71 samxedro tyveebisaTvis nebadarTulia werilebisa da safos to baraTebis gagzavna da miReba. Tu damatyvevebeli saxelmwifo aucileblad miiCnevs samxedro tyvis mier warmoebuli korespon denciis SezRudvas, man, sul mcire TveSi ori werilisa da oTxi baraTis gagzavnis neba mainc unda misces 70-e muxlSi gaTvalis winebuli baraTebis gamoklebiT, romlebic, SeZlebisamebr, winam debare konvenciaze TandarTuli nimuSebis mixedviT Sedgeba. sxva SezRudvebis SemoReba mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba, roca mfarveli saxelmwifo safuZvlianad miiCnevs, rom es SezRudvebi Tavad samxedro tyveTa sasikeTod xdeba an im siZneleTa gamo, rom lebsac damatyvevebeli saxelmwifo aucilebeli cenzurisaTvis saWiro saTanado raodenobis kvalificiuri Tarjimnebis moZieba

100

Si awydeba. roca samxedro tyveebis misamarTiT mosul korespon denciaze wesdeba SezRudva, amis Sesaxeb, zogierT SemTxvevaSi da matyvevebeli saxelmwifos Txovnis safuZvelze, gadawyvetilebas iRebs saxelmwifo, romelsac isini ekuTvnian. aseTi werilebi da baraTebi damatyvevebeli saxelmwifos xelT arsebuli yvelaze swrafi saSualebebiT igzavneba; maTi dakaveba an Seferxeba dis ci plinuri zemoqmedebis mizniT dauSvebelia. im samxedro tyveTaTvis, romlebsac axlo naTesavebisgan didi xnis ganmavlobaSi ar miuRiaT cnobebi an Cveulebrivi gziT maTi miRebis an gagzavnis SesaZlebloba ara aqvT, agreTve maTTvis, rom lebic Tavisi samSoblosgan didi manZiliT arian daSorebulni, nebadarTuli iqneba depeSebis gagzavna. depeSebis safasuri unda iqnas Setanili damatyvevebel saxelmwifosTan arsebuli maTi anga riSis debetze an unda gadaixados maT gankargulebaSi arsebuli naRdi fuliT. depeSebis gagzavnis SesaZlebloba samxedro tyve ebs ukiduresi aucileblobis SemTxvevebSic unda mieceT. rogorc wesi, samxedro tyveebis korespondenciis warmoeba xdeba mSobliur enaze. konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT dauSvan korespondenciis sxva enebze warmoebac. samxedro tyveTa korespondenciis tomrebi saTanadod unda dailuqos, maTze tomris Semadgenlobis zusti aRweris mqone etiketi unda daikras da daniSnulebis adgilis safosto ganyo filebis misamarTze gaigzavnos.

muxli 72 samxedro tyveebs fostiT an nebismieri sxva saSualebiT Se uZliaT miiRon individualuri an koleqtiuri gzavnilebi, rom lebSic SeiZleba iyos kvebis produqtebi, tansacmeli, medikamen tebi, aseve maTi religiuri moTxovnilebebis, ganaTlebisa da garTobisTvis saWiro nivTebi wignebis, religiuri daniSnulebis sagnebis, samecniero muSaobisTvis saWiro aparaturis, sagamocdo masalebis, musikaluri instrumentebis, sportuli inventarisa da im masalebis CaTvliT, romelic samxedro tyveebs swavlis an Se moqmedebiTi moRvaweobis gagrZelebis SesaZleblobas iZleva. aRniSnuli gzavnilebi tyved amyvan saxelmwifos winamdebare konvenciiT misTvis dakisrebuli valdebulebebisgan araviTar SemTxvevaSi ar aTavisuflebs. amgvar gzavnilebze SeiZleba dawesdes mxolod iseTi SezRud vebi, romelic TviT samxedro tyveTa interesebidan gamomdina re, mfarveli saxelmwifos mieraa SeTavazebuli, anda, romlebic transportisa da sakomunikacio sistemis gansakuTrebuli gadat virTvis SemTxvevaSi, wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis an

101

samxedro tyveTa damxmare nebismieri sxva organizaciis mieraa SeTavazebuli, isic mxolod maTi gzavnilebis mimarT. individualuri da koleqtiuri gzavnilebis gagzavnis wesi, sa Wiroebis SemTxvevaSi, unda gaxdes dainteresebul saxelmwifoTa specialuri SeTanxmebis sagani, aRniSnulima wesebma samxedro tyveTa dasaxmareblad gamogzavnili amanaTebis miReba araviTar SemTxvevaSi ar unda Seaferxos. akrZalulia produqtebsa da tanisamosTan erTad wignebis Cadeba. medikamentebi, rogorc wesi, koleqtiuri gzavnilebiT igzavneba.

muxli 73 dainteresebul saxelmwifoTa Soris daxmarebis koleqtiuri gzavnilebis miRebisa da ganawilebis wesis Sesaxeb specialu ri SeTanxmebis ararsebobis SemTxvevaSi gamoiyeneba winamdebare konvenciaze TandarTuli, koleqtiur gzavnilebTan dakavSirebu li wesebi. zemoaRniSnuli specialuri SeTanxmebebi araviTar SemTxveva Si ar zRudavs tyveTa warmomadgenlebis uflebas miiRon da sam xedro tyveTa interesebis Sesabamisad gaanawilon da gankargon samxedro tyveebisTvis gankuTvnili koleqtiuri gzavnilebi. amasTanave, am SeTanxmebebiT dauSvebelia mfarveli saxelmwi fos, wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis an samxedro tyveebis damxmare nebismieri sxva organizaciis gzavnilebis gadacemaze pasuxismgebeli warmomadgenlebis koleqtiuri gzavnilebis mim RebTa Soris ganawilebis zedamxedvelobis uflebis SezRudva. muxli 74 samxedro tyveTaTvis gankuTvnili daxmarebis yovelgvari gzavnili Tavisufldeba saimporto, sabaJo da sxva gadasaxadebi sagan. korespondencia, daxmarebis gzavnilebi da nebadarTuli fu ladi gadaricxvebi, romlebic samxedro tyveebis misamarTiT an maT mier pirdapir an 122-e muxliT gaTvaliswinebuli cnobaTa biuros, an 123-e muxliT gaTvaliswinebuli samxedro tyveTa saq meebis centraluri saagentos meSveobiT fostiTaa gagzavnili, Tavisufldeba yovelgvari safosto gadasaxadisgan rogorc gam gzavn da daniSnulebis, ise Sualedur saxelmwifoebSic. samxedro tyveTaTvis gaTvaliswinebuli daxmarebis gzavnile bis gadagzavnasTan dakavSirebul xarjebs, romlebic Tavisi wo nis an raime sxva mizezis gamo maT fostiT ver gaegzavnebaT, mis kontrols daqvemdebarebul mTel teritoriaze gaiRebs da

102

matyvevebeli saxelmwifo. konvenciis monawile sxva saxelmwi foebi gaiReben maT teritoriaze gadazidvasTan dakavSirebul xarjebs. dainteresebul saxelmwifoebs Soris specialuri SeTanxme bis ararsebobis SemTxvevaSi, gzavnilebis transportirebasTan dakavSirebul xarjebs, romlebzec zemoaRniSnuli SeRavaTebi ar vrceldeba, gamgzavni gadaixdis. maRali xelSemkvreli mxareebi Seecdebian, SeZlebisamebr sam xedro tyveebis mier an maTTvis gagzavnili depeSebisaTvis dawe sebuli nixri Seamciron.

muxli 75 im SemTxvevaSi, roca saomari moqmedebebi dainteresebul sa xelmwifoebs xels uSlis 70-e, 71-e, 72-e da 77-e muxlebSi mi TiTebuli valdebulebis SesrulebaSi, dainteresebul mfarvel saxelmwifoebs, wiTeli jvris saerTaSoriso komitets an kon fliqtis monawile mxareebis mier aRiarebul nebismier sxva or ganizacias SeuZliaT Tavis Tavze aiRon am gzavnilebis saTana do satransporto saSualebebiT (sarkinigzo vagonebi, sabargo avtomanqanebi, gemebi, TviTmfrinavebi, a.S.) gadazidva. am mizniT, maRali xelSemkvreli mxareebi ecdebian gamoyon aRniSnuli sat ransporto saSualebebi da dauSvan maTi moZraoba maTTvis auci lebeli saSvebis gacemis gziT. am satransporto saSualebebiT dasaSvebia Semdegi tvirTis gadazidva: (a) korespondencia, siebi da angariSebi, romlebsac erTma neTSi 123-e muxlSi miTiTebuli cnobaTa centraluri saagen to da 122-e muxlSi miTiTebuli erovnuli biuro cvlian; (b) samxedro tyveTa Sesaxeb korespondencia da angariSebi, romelsac cvlian mfarveli saxelmwifoebi, wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti an samxedro tyveTa damxmare sxva organizaciebi rogorc Tavis warmomadgenlebTan, ise kon fliqtis monawile mxareebTan. es debulebebi ar zRudavs konfliqtis monawile nebismier mxares uzrunvelyos transportirebis sxva saSualeba, Tuki am gvari upiratesoba gansazRvrulia, an gasces saSvi im pirobebiT, romlebic ormxrivi SeTanxmebebiT SeiZleba dadgindes. specialuri SeTanxmebebis ararsebobis SemTxvevaSi am satran sporto saSualebaTa gamoyenebasTan dakavSirebul xarjebs kon fliqtis monawile mxareebi imis proporciulad gaiReben, Tu romeli maTganis moqalaqeTa sasargeblodaa es momsaxureba ga weuli.

103

muxli 76 samxedro tyveebis misamarTiT an maT mier gagzavnili kores pondenciis cenzura SeZlebisamebr umokles vadaSi unda ganxor cieldes. cenzuris ganxorcieleba mxolod gamgzavn da mimReb saxelmwifoebs SeuZliaT da isic TiToeul maTgans mxolod erTxel. samxedro tyveebis misamarTiT gzavnilebis daTvaliereba iseT pirobebSi ar unda moxdes, romelsac SeuZlia gzavnilebSi mo Tavsebuli kvebis produqtebis daculobas safrTxe Seuqmnas; im SemTxvevebSi, roca saqme beWdviT an werilobiT masalebs exeba, daTvaliereba adresatis an misi saTanadod rwmunebuli Tanadat yvevebuli piris TandaswrebiT unda moxdes. ar SeiZleba indivi dualuri an koleqtiuri gzavnilebis tyveebisaTvis gadacemis Seferxeba cenzurasTan dakavSirebuli sirTuleebis mizeziT. konfliqtis monawile mxareebis mier samxedro an politiku ri mizezebiT SemoRebuli korespondenciis nebismieri akrZalva mxolod droebiT xasiaTs unda atarebdes da rac SeiZleba xan mokle unda iyos.

muxli 77 tyved amyvani saxelmwifoebi yvela pirobas Seqmnian imisTvis, rom mfarveli saxelmwifos an 123-e muxlSi gaTvaliswinebuli samxedro tyveTa saqmeebis centraluri saagentos meSveobiT, mox des samxedro tyveTaTvis gankuTvnili an maT mier warmodgeni li aqtebis, saqmiani qaRaldebisa da dokumentebis, gansakuTrebiT mindobilobebisa da anderZebis gadacema. yvela SemTxvevaSi, damatyvevebeli saxelmwifoebi valdebulni arian samxedro tyveebs daexmaron am dokumentebis momzadebasa da aRsrulebaSi; kerZod, darTon neba gaiaron iuristTan kon sultacia da miiRon aucilebeli zomebi tyveTa xelmoweris dasamowmeblad.

104

nawili VI samxedro tyveTa urTierToba xelisuflebasTan Tavi I samxedro tyveTa saCivrebi tyveobis reJimis Sesaxeb
muxli 78 samxedro tyveebs ufleba aqvT, maTi tyveobis pirobebis Sesa xeb SuamdgomlobiT mimarTon im samxedro xelisuflebas, rom lis ganmgeblobaSic imyofebian. maT aseve aqvT SeuzRudavi ufleba tyveTa warmomadgenlis meSveobiT an, Tu saWirod CaTvlian, piradad, mimarTon mfarvel saxelmwifoTa warmomadgenlebs, raTa maTi yuradReba tyveobis im aspeqtebs miapyron, romelTan mimarTebaSic maT raime saCivari SeiZleba hqondeT. es Suamdgomlobebi da saCivrebi ar SeizRudeba da 71-e mux lSi miTiTebuli korespondenciis kvotis Semadgenel nawilad ar CaiTvleba. isini dauyovnebliv unda gadascen da maTi dausa buTeblobis damtkicebis SemTxvevaSi aRniSnul qmedebebs raime zomebi ar unda moyves. tyveTa warmomadgenlebs SeuZliaT mfarveli saxelmwifoebis warmomadgenlebs banakebSi Seqmnili mdgomareobisa da samxedro tyveTa saWiroebebis Sesaxeb perioduli moxsenebebi gaugzavnon.

Tavi II samxedro tyveTa warmomadgenlebi


muxli 79 samxedro tyveTa samyofel yvela adgilas, oficerTa samyofe li adgilebis gamoklebiT, samxedro tyveebi Tavisuflad, faru li kenWisyriT, yovel eqvs TveSi, agreTve vakansiebis arsebobis SemTxvevaSi, airCeven warmomadgenlebs, romlebmac isini samxedro xelisuflebis organoTa, mfarvel saxelmwifoTa, wiTeli jvris saerTaSoriso komitetisa da maTi damxmare sxva organizaciebis winaSe unda warmoadginon. SesaZlebelia tyveTa warmomadgenle bis gadarCeva. oficerTa da maTTan gaTanabrebul pirTa banakebSi an Se reul banakebSi tyveTa warmomadgenlebad cnoben wodebiTa da

105

staJiT ufros samxedro tyve oficers. oficerTa banakebSi maT exmareba oficerTa wridan arCeuli erTi an ramdenime konsul tanti; Sereul banakebSi maT TanaSemweebs airCeven im samxedro tyveebidan, romelTac ar aqvT oficris wodeba. samxedro tyveTa SromiT banakebSi unda ganTavsdnen imave mo qalaqeobis samxedro tyve oficrebi, raTa maT samxedro tyveebi saTvis dakisrebuli administraciuli funqciebi Seasrulon. am muxlis pirveli paragrafis debulebaTa Tanaxmad es oficrebi SeiZleba tyveTa warmomadgenlebad iqnen arCeulni. aseT SemTxve vaSi tyveTa warmomadgenlis TanaSemweebs airCeven im samxedro tyveebidan, romelTac oficris wodeba ara aqvT. tyveTa yoveli arCeuli warmomadgeneli, vidre igi Tavisi mo valeobebis Sesrulebas Seudgebodes, unda daamtkicos tyved amyvanma saxelmwifom. im SemTxvevaSi, Tu damatyvevebeli saxel mwifo uars ityvis samxedro tyveebis mier arCeuli samxedro tyvis damtkicebaze, man uaris mizezebi unda acnobos mfarvel saxelmwifos. yvela SemTxvevaSi tyveTa warmomadgenlis moqalaqeoba, ena da Cveulebebi igive unda iyos, rac im samxedro tyveebisa, romleb sac igi warmoadgens. amrigad, moqalaqeobis, enisa da Cveulebebis mixedviT sxvadasxva seqtorSi ganawilebul samxedro tyveebs, wina paragrafebis debulebaTa mixedviT, yovel seqtorSi Tavisi tyveTa warmomadgeneli eyolebaT.

muxli 80 tyveTa warmomadgenlebma xeli unda Seuwyon samxedro tyveTa fizikur, moralur da inteleqtualur keTildReobas. kerZod, Tu tyveebi urTierTdaxmarebis sistemis organizebas gadawyveten, es organizeba tyveTa warmomadgenlis ganmgebloba Si unda moeqces winamdebare konvenciis sxva debulebebiT masze dakisrebuli specialuri valdebulebebisagan damoukideblad. tyveTa warmomadgenlebi, mxolod Tavisi valdebulebebidan ga momdinare, samxedro tyveebis mier Cadenil samarTaldarRvevebze pasuxs ar ageben.

muxli 81 tyveTa warmomadgenlebi ar unda aiZulon Seasrulon nebismieri sxva samuSao, romelic daabrkolebs maTi funqciebis Sesrulebas. tyveTa warmomadgenlebs SeuZliaT samxedro tyveTagan daniS non TanaSemweebi. maT miecemaT yvela praqtikuli saSualeba, ker

106

Zod, maTi valdebulebebis SesrulebisaTvis aucilebeli gadaad gilebis garkveuli Tavisufleba (samuSao razmebis monaxuleba, daxmarebis gzavnilebis miReba, a.S.). tyveTa warmomadgenlebisaTvis nebadarTuli iqneba im saTav soebis monaxuleba, romlebSic samxedro tyveebi arian ganTavse bulni da am ukanasknelT eqnebaT Tavis warmomadgenelTan Tavi sufali konsultaciis ufleba. amasTanave, tyveTa warmomadgenlebs eqnebaT damatyvevebel xe lisuflebasTan, mfarvel saxelmwifoebTan, wiTeli jvris saer TaSoriso komitetsa da maT delegatebTan, Sereul samedicino komisiebTan, agreTve samxedro tyveTa damxmare sxva organiza ciebTan safosto da satelegrafo mimoweris warmoebis yvela SesaZlebloba. aseTive SeTavazebiT isargebleben samuSao razme bis tyveTa warmomadgenlebi ZiriTadi banakis tyveTa warmomad genelTan mimowerisas. dauSvebelia aseTi mimowerisaTvis raime SezRudvis daweseba da igi 71-e muxlSi miTiTebuli kvotis saT valavSi ar unda moeqces. tyveTa warmomadgenels, romelic sxva adgilas gadahyavT, Tavi si Semcvlelis saqmis kursSi Casayeneblad sakmarisi dro unda mieces. tyveTa warmomadgenlis gadayenebis SemTxvevaSi am gadawyveti lebis mizezebi unda ecnobos mfarvel saxelmwifos.

Tavi III sisxlissamarTlebrivi da disci plinuri sasjelebi I zogadi debulebebi


muxli 82 samxedro tyveebi emorCilebian tyved amyvani saxelmwifos Se iaraRebul ZalebSi moqmed kanonebs, wesdebebsa da brZanebule bebs; damatyvevebeli saxelmwifo uflebamosilia sasamarTlo an disci plinuri zomebi aRniSnuli kanonebis, wesdebebis an brZanebulebebis damrRvevi nebismieri samxedro tyvis mimarT miiRos. miuxedavad amisa, dauSvebelia am Tavis debulebebis sa winaaRmdego sasamarTlo saqmis warmoeba an sasjelis daweseba. roca tyved amyvani saxelmwifos romelime kanoniT, wesdebiT an brZanebulebiT samxedro tyvis mier Cadenili qmedeba dasjadad

107

cxaddeba da amave dros damatyvevebeli saxelmwifos SeiaraRe buli Zalebis wevris mier Cadenili igive qmedeba dasjadi ar aris, aseT qmedebas SeiZleba moyves mxolod disci plinuri sas jelis dakisreba.

muxli 83 imis gadawyvetisas, Tu ra saxis sasjeli - sasamarTlo Tu disci plinuri - unda iqnas gamoyenebuli samarTaldarRvevis CadenaSi braldebuli samxedro tyvis mimarT, damatyvevebelma saxelmwifom, unda uzrunvelyos, rom xelisuflebis Sesabamisma organom am sakiTxis Sefasebisas maqsimaluri Semwynarebloba gamoiCinos da yvela SesaZlo SemTxvevaSi mimarTos ufro dis ci plinur zomebs, vidre sasamarTlo wesiT devnas.

muxli 84 samxedro tyveebi mxolod samxedro sasamarTloebma unda gaasamarTlon, gamonaklisia SemTxvevebi, roca tyved amyvani sa xelmwifos kanonmdeblobiT samoqalaqo sasamarTloebi ufleba mosilni arian gaasamarTlon am qveynis SeiaraRebuli Zalebis wevrebi imave danaSaulisaTvis, romlis Cadenac samxedro tyves edeba bralad. yovlad dauSvebelia samxedro tyveebi gaasamarTlos nebismi eri saxis sasamarTlom, romelic ar uzrunvelyofs damoukideb lobisa da miukerZoeblobis sayovelTaod aRiarebul ZiriTad garantiebs, kerZod braldebulisaTvis 105-e muxliT gaTvaliswi nebul dacvis uflebebsa da saSualebebs.

muxli 85 samxedro tyveebi, romlebic tyved amyvani saxelmwifos kanon mdeblobiT datyvevebamde Cadenili qmedebebisaTvis idevnebian, msjavrdebis SemTxvevaSic ki winamdebare konvenciis dacviT sar gebloben.

muxli 86 samxedro tyve erTi da imave danaSaulis gamo an erTi da ima ve braldebiT mxolod erTxel SeiZleba daisajos.

108

muxli 87 tyved amyvani saxelmwifos samxedro xelisuflebam da sasa marTloebma samxedro tyveebs araviTar SemTxvevaSi ar unda miusajon raime sxva sasjeli, garda imisa, romelic aseTive qme debisTvis am qveynis SeiaraRebuli Zalebis wevrebisTvisaa gaT valiswinebuli. sasjelis gamotanisas sasamarTloebma da xelisuflebam Se saZleblobebis farglebSi maqsimalurad unda gaiTvaliswinon is faqti, rom vinaidan braldebuli am saxelmwifos moqalaqe ar aris, is tyved amyvan saxelmwifosTan ar aris dakavSirebuli erTgulebis valdebulebiT da rom igi mis xelisuflebaSi mis gan damoukidebeli mizezebis gamo imyofeba. zemoaRniSnul sasa marTloebsa da xelisuflebas SesaZlebloba eqnebaT Seamsubu qon sasjeli samarTaldarRvevisaTvis, romlis Cadenac samxedro tyves bralad edeba da risTvisac valdebuli ar iqnebian daicvan am qmedebisTvis gaTvaliswinebuli minimaluri sasjelis zoma. akrZalulia koleqtiuri sasjelis dakisreba individualuri darRvevisaTvis, sxeulis yovelgvari dasaxiCreba, dRis sinaTles moklebul SenobebSi moTavseba da saerTod, nebismieri saxis wa meba an sisastikis gamovlineba. tyved amyvan saxelmwifos ara aqvs ufleba romelime samxed ro tyves wodeba CamoarTvas an ganmasxvavebeli niSnis tareba aukrZalos. muxli 88 samxedro tyve oficrebs, unter-oficrebs an jariskacebs, rom lebic disci plinur an sisxlis samarTlis sasjels ixdian, ar unda moepyron ufro mkacrad, vidre es msgavsi sasjelisaTvis tyved amyvani saxelmwifos SeiaraRebuli Zalebis Tanabari wo debis wevrebisaTvis aris gaTvaliswinebuli. samxedro tyve qalebs ar unda miesajoT imaze mkacri sasje li, an maT mier sasjelis moxdis periodSi ar unda moepyron imaze mkacrad, vidre tyved amyvani saxelmwifos SeiaraRebuli Zalebis wevr im qalebs, romlebic msgavsi samarTaldarRvevisaT vis arian dasjilni. araviTar SemTxvevaSi samxedro tyve qalebs ar unda miesajoT imaze mkacri sasjeli an sasjelis moxdis periodSi ar unda moepyron imaze mkacrad, vidre tyved amyvani saxelmwifos Seiara Rebuli Zalebis wevr mamakacebs, romlebic msgavsi samarTaldar RvevisTvis arian dasjilni. samxedro tyveebs disci plinuri an sisxlis samarTlis sasje lis moxdis Semdeg iseve unda moepyron, rogorc sxva samxedro tyveebs.

109

II disci plinuri zomebi


muxli 89 samxedro tyveebis mimarT SeiZleba gamoyenebuli iyos das jis Semdegi disci plinuri zomebi: (1) jarima, romelic ar unda aRematebodes samxedro tyve TaTvis me-60 da 62-e muxlebiT gaTvaliswinebuli xel fasisa da fuladi uzrunvelyofisTvis gansazRvruli avansis 50 procents da amasTanave, vadiT ara umetes 30 dRisa. (2) winamdebare konvenciiT gaTvaliswinebuli upirateso bebis gamoklebiT, damatebiT miniWebuli upiratesobebis CamorTmeva. (3) mwyobrgareSe ganawesebi, ara umetes dReSi ori saa Tisa. (4) dapatimreba. me-3 punqtSi miTiTebuli zoma oficrebis mimarT ar ga moiyeneba. disci plinuri zomebi araviTar SemTxvevaSi ar unda iyos araadamianuri, sastiki an samxedro tyveTa janmrTelobisaT vis saxifaTo. muxli 90 calkeuli disci plinuri zomis xangrZlivoba araviTar SemTxvevaSi ar unda aRematebodes ocdaaT dRes. disci pli nuri gadacdomis SemTxvevaSi, saqmis mosmenamde an disci pli nuri zomis gamotanamde, winaswari dakavebis vada samxedro tyveTaTvis gamotanili sasjelis vadaSi CaiTvleba. zemoaRniSnuli maqsimaluri ocdaaTdRiani vada im Sem TxvevaSic ar unda gaizardos, Tu samxedro tyvem disci pli nuri zomis gamotanis momentSi disci plinuri wesiT pasuxi erTdroulad ramdenime gadacdomisTvis unda agos, miuxeda vad imisa, ukavSirdeba Tu ara erTmaneTs es gadacdomebi. disci plinuri zomis dadebis Sesaxeb gadawyvetilebis ga motanis momentidan mis aRsrulebamde erT Tveze meti ar unda gavides. Tu samxedro tyves axal disci plinur zomas daakisreben, TiToeuli zomis aRsrulebas Soris, Tu erT-erTi zomis xan grZlivoba aT an met dRes aRwevs, aranakleb sami dRe unda gavides.

110

muxli 91 samxedro tyvis gaqceva warmatebulad CaiTvleba, Tu: (1) igi SeuerTda mokavSire qveynis an im saxelmwifos Sei araRebul Zalebs, romelsac ekuTvnis; (2) man damatyvevebeli saxelmwifos an misi mokavSiris xe lisuflebis qveS myofi teritoria datova; (3) igi moxvda xomaldze, romelic mokavSire qveynis an im qveynis droSiT curavs, romelsac es piri ekuTvnis da da matyvevebeli saxelmwifos teritoriul wylebSi imyofeba, magram im pirobiT, rom aRniSnuli xomaldi am ukanaskne lis kontrols ar eqvemdebareba. samxedro tyveebi, romlebic am muxlis mixedviT warmatebiT ganxorcielebuli gaqcevis Semdeg kvlav tyved Cavardebian, gaq cevisaTvis ar unda daisajon.

muxli 92 samxedro tyve, romelmac gaqceva scada an romelic 91-e mux lis mixedviT warmatebulad miCneuli gaqcevis ganxorcielebam de daiWires, recidivis SemTxvevaSic ki mxolod disci plinuri wesiT unda daisajos. xelmeored daWerili samxedro tyve dauyovnebliv unda gada eces Sesabamis samxedro xelisuflebas. 88-e muxlis meoTxe paragrafis gverdis avliT, SesaZlebelia gansakuTrebuli zedamxedveloba dauweson im samxedro tyveebs, romlebic warumatebeli gaqcevisaTvis ixdian sasjels. aseTma zedamxedvelobam gavlena ar unda iqonios maTi janmrTelobis mdgomareobaze, unda aRsruldes samxedro tyveTa banakSi da ar unda gamoiwvios winamdebare konvenciiT maTTvis miniWebuli ra ime garantiis CamorTmeva.

muxli 93 gaqceva an gaqcevis mcdeloba recidivis SemTxvevaSic ki ar unda CaiTvalos damamZimebel garemoebad, Tu samxedro tyve gaq cevis an gaqcevis mcdelobisas Cadenil samarTaldarRvevaze pasuxs sasamarTlos winaSe agebs. 83-e muxlSi miTiTebuli princi pis Tanaxmad, samxedro tyve ebis mier gaqcevis xelSewyobis erTaderTi mizniT Cadenili danaSauli, romelsac adamianis janmrTelobisa da sicocxlis winaaRmdeg mimarTuli Zaladobis aqtebi ar axlavs, magaliTad,

111

sazogadoebrivi sakuTrebis winaaRmdeg mimarTuli danaSauli, qurdoba, romelic gamdidrebis surviliT ar aris ganpirobebu li, yalbi dokumentebis damzadeba an gamoyeneba, samoqalaqo tani samosis tareba, mxolod disci plinuri wesiT unda daisajos. gaqcevis an gaqcevis mcdelobis damxmare an Tanamonawile sam xedro tyveebi mxolod disci plinuri wesiT daisjebian.

muxli 94 gaqceuli samxedro tyvis xelaxali dakavebis Sesaxeb Setyo bineba 122-e muxlSi gaTvaliswinebuli wesiT im saxelmwifos, romelsac igi ekuTvnis im SemTxvevaSi unda gaegzavnos, Tu adre misi gaqcevis Sesaxeb mas ukve acnobes.

muxli 95 disci plinuri gadacdomisaTvis braldebul samxedro tyveebs winaswar patimrobaSi mxolod im SemTxvevaSi aiyvanen, Tu msgavsi gadacdomisaTvis winaswari patimroba gaTvaliswinebulia tyved amyvani saxelmwifos SeiaraRebuli Zalebis wevrebisaTvis an Tu amis ganxorcieleba aucilebelia banakSi wesrigisa da disci p linis SesanarCuneblad. disci plinuri gadacdomis SemTxvevaSi winaswari patimrobis vada yvela samxedro patimrisaTvis absolutur minimumamde da iyvaneba da ar unda aWarbebdes ToTxmet dRes. am Tavis 97-e da 98-e muxlebis debulebani im samxedro tyveTa mimarT gamoiyeneba, romlebic disci plinuri gadacdomisaTvis winaswar patimrobaSi imyofebian.

muxli 96 disci plinis damrRvevi qmedebebi dauyovnebliv unda iyos ga moZiebuli. im SemTxvevebis gamoklebiT, romlebic sasamarTlo organoe bisa da umaRlesi samxedro xelisuflebis kompetenciaSi Sedis, disci plinuri zomebis dakisreba SeuZlia banakis meTauris dis ci plinuri uflebamosilebiT aRWurvil oficers an pasuxismge bel oficers, romelic mas cvlis an romelsac man Tavisi dis ci plinuri uflebamosileba gadasca. yovlad dauSvebelia aseTi uflebamosilebis samxedro tyvi saTvis gadacema da am ukanasknelis mier misi ganxorcieleba.

112

nebismieri disci plinuri zomis dakisrebamde samxedro tyves zustad ecnobeba is gadacdomebi, romelTa Cadenac mas bralad edeba da saSualeba miecema Tavisi moqmedeba axsnas da Tavi daicvas. kerZod, mas neba unda darTon moiwvios mowmeebi da, saWiroebis SemTxvevaSi, kvalificiuri Tarjimnis momsaxurebiT isargeblos. gadawyvetileba samxedro tyvesa da tyveTa warmo madgenels unda acnobon. banakis meTaurma unda awarmoos disci plinuri sasjelebis reestri, romelic mfarveli saxelmwifos warmomadgenelTaTvis gasacnobad xelmisawvdomi iqneba.

muxli 97 yovlad dauSvebelia disci plinuri sasjelis mosaxdelad samxedro tyveebis gamasworebel dawesebulebebSi (cixe, gamaswo rebeli dawesebuleba, sakatorRo cixe, a.S.) gadayvana. disci plinuri zomebis moxdisaTvis gaTvaliswinebuli yvela Senoba 25-e muxliT gaTvaliswinebul higienis moTxovnebs unda Seesabamebodes. sasjelis moxdis periodSi, 29-e muxlis Sesaba misad, samxedro tyveebs sakuTari Tavis higienuri movlis SesaZ lebloba unda hqondeT. oficrebi an maTTan gaTanabrebuli pirebi SenobaSi unteroficrebTan an rigiTebTan erTad ar unda daakavon. samxedro tyve qalebi, romlebic disci plinur zomebs ixdian, mamakacebisgan gancalkevebul saTavsebSi da qalebis uSualo meTvalyureobis qveS unda ganTavsdnen.

muxli 98 samxedro tyveebi, romlebic disci plinur sasjels patimro bis saxiT ixdian, ganagrZoben am konvenciis debulebebiT sargeb lobas im debulebaTa gamoklebiT, romlebic maTi dapatimrebis Sedegad ar gamoiyeneba. yovlad dauSvebelia maTTvis 78-e da 126-e muxlebiT gaTvaliswinebuli uflebebis CamorTmeva. samxedro tyveebs, romlebsac disci plinuri zomebi daekisraT, ar SeiZleba CamoerTvaT maT wodebasTan dakavSirebuli upira tesobani. samxedro tyveebs, romlebsac disci plinuri zomebi daekisraT, yoveldRiuri fizikuri varjiSisa da Ria haerze aranakleb ori saaTiT yofnis SesaZlebloba unda mieceT. maTTvis, Txovnis safuZvelze, nebadarTuli iqneba yoveldRiu ri samedicino Semowmebis gavla. isini janmrTelobis mdgomare

113

obis Sesabamis samedicino daxmarebas miiReben, xolo aucileb lobis SemTxvevaSi banakis lazareTSi an hospitalSi moTavsde bian. maT nebadarTuli eqnebaT werilebis wakiTxva da dawera, iseve rogorc maTi miReba da gagzavna. Tumca, maTTvis amanaTebisa da fuladi gadaricxvebis gadacema SeiZleba sasjelis moxdamde gadaidos; isini am drois ganmavlobaSi tyveTa warmomadgenels gadaecema, romelic amanaTebSi moTavsebul malfuWebad produq tebs lazareTSi myof tyveebs gadascems.

III samarTalwarmoeba
muxli 99 arc erTi samxedro tyve ar SeiZleba sasamarTlos gadascen an gaasamarTlon qmedebisaTvis, romelic misi Cadenis momentSi damatyvevebeli saxelmwifos moqmedi kanonmdeblobiT an saerTa Soriso samarTliT dasjadi ar iyo. ar SeiZleba samxedro tyveze nebismieri saxis moraluri an fizikuri zemoqmedeba im mizniT, rom man Tavi im qmedebis Cadena Si cnos damnaSaved, romelic mas bralad edeba. ar SeiZleba arc erTi samxedro tyvis gasamarTleba, Tu mas Tavdacvisa da kvalificiuri damcvelis daxmarebiT sargeblo bis SesaZlebloba ar hqonda.

muxli 100 pirveli SesaZleblobisTanave, samxedro tyveebs da mfarvel saxelmwifoebs unda ecnoboT im samarTaldarRvevebis Sesaxeb, ro melic tyved amyvani saxelmwifos kanonebiT sikvdiliT isjeba. amis Semdeg, dauSvebelia raime samarTaldarRvevisTvis sikvdi liT dasjis daweseba, Tu amas ar daeTanxmeba saxelmwifo, romel sac samxedro tyveebi ekuTvnian. sasikvdilo ganaCeni SeiZleba mxolod im SemTxvevaSi gamoi tanon, Tu 87-e muxlis meore paragrafis Tanaxmad, sasamarTlos yuradReba gansakuTrebulad im faqtis mimarT iqneba mimarTuli, rom samxedro tyve am qveynis moqalaqe ar aris, igi mis mimarT erTgulebis valdebulebiT ar aris dakavSirebuli da rom mis xelisuflebaSi misgan damoukidebeli mizezebis Sedegad imyo feba.

114

muxli 101 samxedro tyvisaTvis sasikvdilo ganaCenis gamotanis SemTxve vaSi igi sisruleSi moiyvaneba mfarveli saxelmwifos mier miTi Tebul misamarTze 107-e muxliT gaTvaliswinebuli dawvrilebi Ti Setyobinebis miRebis dRidan eqvsi Tvis gasvlis Semdeg.

muxli 102 samxedro tyveTa mimarT gamotanili ganaCeni kanonierad CaiT vleba, Tu igi imave sasamarTlos mier da iseTive wesiTaa gamota nili, romelic tyved amyvani saxelmwifos SeiaraRebuli Zalebis wevrTaTvisaa gaTvaliswinebuli da amas garda im pirobiT, rom ganaCenis gamotanisas daculi iyo winamdebare Tavis debulebe bi. muxli 103 samxedro tyveTa mimarT yoveli sasamarTlo gamoZieba iseTi siswrafiT unda warmoebdes, ris saSualebasac arsebuli garemo ebebi qmnis da imgvarad, rom sasamarTlo procesi rac SeiZleba droulad Catardes. arc erTi samxedro tyve winaswar patimro baSi ar unda aiyvanon, Tu analogiuri samarTaldarRvevisaTvis amgvari RonisZieba damatyvevebeli saxelmwifos SeiaraRebuli Zalebis wevrebisaTvis ar aris gaTvaliswinebuli da Tu amas saxelmwifo uSiSroebis interesebi ar moiTxovs. winaswari pa timrobis vada araviTar SemTxvevaSi sam Tves ar unda aRemate bodes. winaswari patimrobis vada Tavisuflebis aRkveTis im vadaSi CaiTvleba, romelic mas miesjeba da es vada sasjelis gansaz Rvris dros gaTvaliswinebuli unda iyos. winaswar patimrobaSi myofi samxedro tyveebi am Tavis 97-e da 98-e muxlebis debulebebiT sargeblobas ganagrZoben. muxli 104 tyved amyvani saxelmwifos mier samxedro tyvis winaaRmdeg sasamarTlo devnis dawyebis SemTxvevaSi igi amas mfarvel sa xelmwifos umokles vadaSi acnobebs, magram ara ugvianes sami kvirisa sasamarTloSi saqmis ganxilvis dawyebamde. samkviriani vada mfarveli saxelmwifos mier tyved amyvani saxelmwifosaT vis winaswar miTiTebul misamarTze gagzavnili aseTi Setyobine bis miRebis momentidan iwyeba.

115

aRniSnuli Setyobineba Semdeg monacemebs unda Seicavdes: (1) samxedro tyvis gvari, saxeli, samxedro wodeba, samxed ro, SenaerTis, piradi an seriuli nomeri, dabadebis TariRi da profesia an xeloba, aseTis arsebobis SemTxvevaSi; (2) internirebis an dakavebis adgili; (3) braldebis an braldebaTa dawvrilebiTi gadmocema ka nonis moqmedi muxlebis miTiTebiT; (4) sasamarTlos dasaxeleba, romelic saqmes ganixilavs da saqmis ganxilvis dro da adgili. tyved amyvani saxelmwifo aseTive Setyobinebas samxedro tyve Ta warmomadgenelsac ugzavnis. Tu saqmis ganxilvis dawyebisas ar dadasturdeba, rom mfar velma saxelmwifom, samxedro tyvem da dainteresebulma tyveTa warmomadgenelma zemoaRniSnuli Setyobineba miiRes, ukidures SemTxvevaSi sasamarTlo mosmenis dawyebamde sami kviriT adre mainc, saqmis mosmena aRar Sedgeba da gadaideba. muxli 105 samxedro tyves ufleba aqvs erT-erTi Tanadatyvevebulis dax marebiT isargeblos, Tavisi arCeuli kvalificiuri advokati iyolios, sasamarTloSi mowmeebis gamoZaxeba iTxovos da, Tu saWirod CaTvlis, kompetenturi Tarjimnis momsaxurebiT isargeb los. mas am uflebis Sesaxeb winaswar, saqmis mosmenis dawyebamde damatyvevebeli saxelmwifo acnobebs. Tu samxedro tyve damcvels ar airCevs, mfarveli saxelmwifo mas aseTs dauniSnavs, risTvisac mis gankargulebaSi aranakleb erTi kvira iqneba. tyved amyvani saxelmwifo, Txovnis safuZvel ze mfarvel saxelmwifos kvalificiuri pirebis sias gadascems, romelTac SeuZliaT dacvis uzrunvelyofa. im SemTxvevaSi, roca arc samxedro tyve da arc mfarveli saxelmwifo damcvels ar airCevs, braldebulis dasacavad kvalificiur advokats tyved amyvani saxelmwifo Tavad daniSnavs. advokats an damcvels saqmis mosmenis dawyebamde Tavis gankar gulebaSi unda hqondes sul mcire ori kvira, raTa dacvisaTvis moemzados, iseve rogorc amisaTvis aucilebeli yvela saSuale ba xelT hqondes. kerZod, mas unda hqondes braldebulis Seuz Rudavad monaxulebisa da masTan mowmeebis gareSe saubris Se saZlebloba. amasTanave, misTvis SesaZlebeli unda iyos dacvis nebismier mowmesTan moTaTbireba, samxedro tyveebis CaTvliT. amgvari SesaZleblobebiT igi ganaCenis gasaCivrebis vadis gas vlamde isargeblebs. sasamarTlo sxdomis gaxsnis dRemde, sakmaod xangrZlivi dro iT adre, braldebuli samxedro tyve miiRebs misTvis gasageb

116

enaze Camoyalibebul sabraldebo daskvnas, aseve dokumentacias, romelsac braldebuls damatyvevebeli saxelmwifos SeiaraRe bul ZalebSi moqmedi kanonebis mixedviT Cveulebriv acnoben. aR niSnuli dokumentacia, analogiur garemoebebSi, samxedro tyvis advokats an damcvelsac unda gadaeces. mfarveli saxelmwifos warmomadgenlebs ufleba eqnebaT sasa marTlo sxdomebs daeswron, garda im SemTxvevebisa, roca, gamonak lisis saxiT, saxelmwifo uSiSroebis interesebidan gamomdinare isini daxurul kars miRma unda gaimarTos. aseT SemTxvevebSi damatyvevebeli saxelmwifo mfarvel saxelmwifos amis Sesaxeb Sesabamisad acnobebs.

muxli 106 yovel samxedro tyves, damatyvevebeli saxelmwifos SeiaraRe bul ZalebSi Semavali pirebis msgavsad, mis mimarT gamotanili nebismieri ganaCenis saapelacio an sakasacio gziT gasaCivrebis an saqmis xelaxali ganxilvis Txovnis ufleba eqneba. igi srulad un da iyos informirebuli Tavisi zemoaRniSnuli uflebisa da im va dis Sesaxeb, romlis ganmavlobaSic misi ganxorcieleba SeuZlia. muxli 107 romelime samxedro tyvis mimarT gamotanili nebismieri gana Cenis Sesaxeb dauyovnebliv unda ecnobos mfarvel saxelmwifos mokle Setyobinebis saxiT, romelSic agreTve miTiTebuli unda iyos, aqvs Tu ara braldebuls ganaCenis saapelacio an sakasa cio wesiT gasaCivrebis an saqmis xelaxali ganxilvis Txovnis ufleba. aseTive Setyobineba gadaecema dainteresebul tyveTa warmomadgenels, agreTve braldebul samxedro tyves misTvis ga sageb enaze, Tuki ganaCeni misi TandaswrebiT ar gamocxadda. garda amisa, tyved amyvani saxelmwifo dauyovnebliv acnobebs mfarvel saxelmwifos braldebulis gadawyvetilebas gasaCivre bis uflebis gamoyenebis an gamouyeneblobis Sesaxeb. im SemTxvevaSi, roca ganaCeni kanonier ZalaSi Sevida da saqme pirveli instanciis sasamarTlos mier gamotanil sasikvdilo ganaCens exeba, tyved amyvani saxelmwifo mfarvel saxelmwifos umokles vadaSi gaugzavnis dawvrilebiT Setyobinebas, romel Sic miTiTebuli unda iyos: (1) ganaCenis zusti teqsti; (2) mokle angariSi winaswari gamoZiebisa da sasamarTlos msvlelobis Sesaxeb, romelSic gansakuTrebiT xazgasmuli iqneba braldebisa da dacvis aspeqtebi;

117

(3) Sesabamis SemTxvevaSi im dawesebulebis dasaxeleba, sa dac ganaCeni sisruleSi moiyvaneba. wina qve-paragrafebSi miTiTebuli Setyobinebebi mfarvel sa xelmwifos gaegzavneba misamarTze, romelsac is damatyvevebel saxelmwifos winaswar acnobebs.

muxli 108 kanonier ZalaSi Sesuli ganaCeniT gamotanil sasjels samxed ro tyveebi imave dawesebulebebSi da iseTive pirobebSi moixdi an, rogoric damatyvevebeli saxelmwifos SeiaraRebuli Zalebis wevrebisTvisaa gaTvaliswinebuli. yvela SemTxvevaSi, es pirobe bi higienisa da humanurobis moTxovnebs unda Seesabamebodes. samxedro tyve qalebi, romelTa mimarTac amgvari ganaCenia gamotanili, calke SenobaSi unda ganaTavson da qalTa persona lis meTvalyureoba dauweson. TavisuflebaaRkveTili samxedro tyveebi nebismier SemTxveva Si kvlavac winamdebare konvenciis 78-e da 126-e muxlebis dacviT isargebleben. garda amisa, maT nebas darTaven miiRon da gagzav non korespondencia, miiRon TveSi aranakleb erTi daxmarebis gzavnili, regularulad iseirnon sufTa haerze; isini agreTve miiReben maTi janmrTelobis mdgomareobisaTvis saWiro samedi cino da sasuliero daxmarebas, romelic SeiZleba maT daWir deT. sasjeli, romelic maT SeiZleba daekisroT, 87-e muxlis mesame paragrafis debulebebs unda Seesabamebodes.

118

kari IV tyveobis dasasruli nawili I pirdapiri repatriacia da neitralur qveynebSi ganTav seba
muxli 109 am muxlis mesame paragrafSi miTiTebuli debulebebis Tanax mad, konfliqtis monawile mxareebi valdebulni arian, momdevno muxlis pirveli paragrafis Sesabamisad samSobloSi gagzavnon mZime avadmyofi da mZimed daWrili samxedro tyveebi, maTi wode bisa da raodenobis miuxedavad, mas Semdeg, rac maTi fizikuri mdgomareoba maT gadayvanas SesaZlebels gaxdis. samxedro moqmedebebis mimdinareobis mTlian periodSi kon fliqtis monawile mxareebi Seecdebian Sesabamisi neitraluri saxelmwifoebis daxmarebiT organizeba gauwion momdevno mux lis meore paragrafSi miTiTebuli daWrili an avadmyofi sam xedro tyveebis neitralur qveynebSi ganTavsebas. garda amisa, maT SeuZliaT SeTanxmdnen didi xniT tyveobaSi myofi janmrTe li samxedro tyveebis neitralur qveyanaSi repatriaciaze an internirebaze. saomari moqmedebebis dros dauSvebelia am muxlis pirveli paragrafis Tanaxmad repatriaciisaTvis momzadebuli romelime daWrili an avadmyofi samxedro tyvis misi survilis sawinaaR mdegod repatriacia. muxli 110 pirdapir repatriacias eqvemdebarebian: (1) ganukurnebadi daWrilebi da avadmyofebi, romelTa go nebrivi an fizikuri SesaZleblobebi, rogorc Cans, Zalze daqveiTebulia. (2) daWrilebi da avadmyofebi, romlebic, eqimTa prognoziT, erTi wlis ganmavlobaSi ver ganikurnebian, romelTa mdgo mareoba movlas moiTxovs, xolo gonebrivi an fizikuri SesaZleblobebi, rogorc Cans, Zalze daqveiTebulia. (3) gankurnebuli daWrilebi da avadmyofebi, magram romel Ta gonebrivi an fizikuri SesaZleblobebi sagrZnoblad, da rogorc Cans samudamod aris daqveiTebuli. neitralur qveyanaSi ganTavsebas eqvemdebarebian:

119

(1) daWrilebi da avadmyofebi, romelTa gankurnebac SesaZ lebelia daWris momentidan an avadmyofobis dawyebidan erTi wlis ganmavlobaSi, Tu neitralur qveyanaSi mkurna loba iZleva savaraudo da swrafi gankurnebis saSuale bas. (2) samxedro tyveebi, romelTa gonebrivi an fizikuri mdgo mareobisaTvis, eqimTa azriT, Semdgomi tyveoba seriozul safrTxes warmoadgens da romelTaTvis am safrTxis Ta vidan acileba neitralur qveyanaSi ganTavsebiT iqneboda SesaZlebeli. pirobebi, romlebsac neitralur qveynebSi ganTavsebuli sam xedro tyveebi maTi repatriaciisaTvis unda akmayofilebdnen, aseve maTi statusi dainteresebul qveynebs Soris SeTanxmebiT ganisazRvreba. Cveulebriv, neitralur qveyanaSi ganTavsebuli samxedro tyveebidan repatrirebuli iqnebian Semdegi kategori is tyveebi: (1) isini, romlebic janmrTelobis mdgomareobis gauarese bis Sedegad pirdapiri repatriaciis pirobebs akmayofile ben; (2) isini, romelTa gonebrivi da fizikuri SesaZleblobebi mkurnalobis Semdegac mniSvnelovnad daqveiTebulia. konfliqtis monawile dainteresebul mxareebs Soris specia luri SeTanxmebebis ararsebobisas, romlebic neitralur qveyana Si pirdapiri repatriaciis an ganTavsebis saWiroebis gamomwvev invalidobis an daavadebis SemTxvevebs gansazRvravs, isini winam debare konvenciaze TandarTuli daWrili da avadmyofi samxed ro tyveebis neitralur qveyanaSi pirdapiri repatriaciis da gan Tavsebis Sesaxeb samodelo SeTanxmebisa da Sereuli samedicino komisiebis Sesaxeb wesebis Sesabamisad dadgindeba.

muxli 111 tyved amyvani saxelmwifo, is saxelmwifo, romelsac samxedro tyveebi ekuTvnian da SeTanxmebisamebr neitraluri saxelmwifo, ecdebian dadon SeTanxmebebi, romlebic SesaZlebels gaxdis sa omari moqmedebebis damTavrebamde zemoaRniSnuli neitraluri qveynis teritoriaze samxedro tyveTa internirebas.

muxli 112 saomari moqmedebebis dawyebisTanave unda dainiSnos Sereuli samedicino komisiebi daWrili da avadmyofi samxedro tyveebis

120

Semowmebisa da maTTan dakavSirebiT yvela saWiro gadawyvetile bis misaRebad. am komisiaTa daniSvna, movaleobani da saqmianoba winamdebare konvenciaze TandarTuli wesebis debulebebs unda Seesabamebodes. Tumca, samxedro tyveebi, romlebic tyved amyvani saxelmwifos samedicino xelisuflebis warmomadgenelTa azriT aSkarad mZi med daWrili an mZime avadmyofebi arian, repatriacias Sereul samedicino komisiaSi savaldebulo Semowmebis gavlis gareSec SeiZleba daeqvemdebaron.

muxli 113 garda tyved amyvani saxelmwifos samedicino xelisuflebis warmomadgenelTa mier miTiTebuli samxedro tyveebisa, wina mux lSi xsenebul Sereul samedicino komisiebSi Semowmebaze ga mocxadebis ufleba eqnebaT qvemoT CamoTvlili kategoriebis daWril an avadmyof samxedro tyveebs: (1) daWrilebi da avamdyofebi, romelTac aqvT banakSi momu Save maTi Tanamemamule eqimis an qirurgis an im eqimis an qirurgis rekomendacia, romelic im saxelmwifos mokavSi re konfliqtis monawile im saxelmwifos moqalaqea, rom lis saxelzec iricxebian samxedro tyveebi. (2) sakuTar tyveTa warmomadgenlis mier rekomendebuli daWrilebi da avadmyofebi. (3) daWrilebi da avadmyofebi, romlebic rekomendebuli arian im saxelmwifos mier, romelsac isini ekuTvnian, an am saxelmwifos mier aRiarebuli tyveTa damxmare organi zaciis mier. samxedro tyveebs, romlebic arc erT miTiTebul kategorias ar ekuTvnian,mainc SeuZliaT Sereuli samedicino komisiis Semow mebaze gamocxadeba, oRond isini Semowmebas mas Semdeg gaivlian, rac zemoaRniSnuli kategoriis pirTa Semowmeba dasruldeba. Sereuli samedicino komisiis Semowmebaze gamocxadebul sam xedro tyveTa Tanamemamule eqims an qirurgs, iseve rogorc tyve Ta warmomadgenels, ufleba aqvT am Semowmebas daeswron.

muxli 114 neitralur qveyanaSi repatriaciasa an ganTavsebasTan mimarTe baSi am konvenciis debulebaTa moqmedeba vrceldeba samxedro tyveebze, romlebic ubeduri SemTxvevis msxverpli gaxdnen, Tu maTi daSaveba sakuTari braliT ar aris gamowveuli.

121

muxli 115 arc erTi samxedro tyve, romelsac disci plinuri zoma aqvs dakisrebuli, Tu igi neitralur qveyanaSi repatriaciis an gan Tavsebis pirobebs akmayofilebs, ar SeiZleba im motiviT daaka von, rom mas sasjeli jer ar mouxdia. tyved amyvani saxelmwifos Sesabamisi TanxmobiT, repatriacia an ganTavseba SesaZlebelia neitralur qveyanaSi repatriaciis an ganTavsebisaTvis gamiznuli, sasamarTlo gamoZiebaSi myofi an sasamarTlos mier msjavrdebuli samxedro tyveebis procesis dasrulebamde an sasjelis moxdamdec. konfliqtis monawile mxareebi erTmaneTs acnobeben im pirTa gvarebs, romlebsac saqmis ganxilvis dasrulebamde an sasjelis moxdamde daakaveben.

muxli 116 samxedro tyveTa repatriaciis an neitralur qveyanaSi maTi gaday vanis xarjebs tyved amyvani saxelmwifos sazRvridan moyolebuli, gaiRebs is saxelmwifo, romelsac aRniSnuli tyveebi ekuTvnian.

muxli 117 arc erTi repatrirebuli piri ar SeiZleba dasaqmdes moqmed samxedro samsaxurSi.

nawili II samxedro tyveTa gaTavisufleba da repatriacia samxedro moqmedebebis dasrulebis Semdeg


muxli 118 samxedro tyveebis gaTavisufleba da repatriacia saomar moq medebaTa dasrulebisTanave unda moxdes. am sakiTxis Sesaxeb konfliqtis monawile mxareebs Soris samxedro moqmedebebis Sewyvetis mizniT dadebul SeTanxmebaSi Sesabamisi dadgenilebebis an TviT amgvari SeTanxmebis ararse bobis SemTxvevaSi, yoveli tyved amyvani saxelmwifo, wina parag rafSi miTiTebuli princi pis Tanaxmad, Tavad Seadgens da dau yovnebliv ganaxorcielebs repatriaciis gegmas. orive SemTxvevaSi miRebul zomebs acnobeben samxedro tyve ebs.

122

samxedro tyveTa repatriaciis xarjebi yvela SemTxvevaSi sa marTlianad ganawildeba tyved amyvan saxelmwifosa da im saxel mwifos Soris, romelsac samxedro tyveebi ekuTvnian. es ganawi leba Semdeg safuZvelze moxdeba: (a) Tu es ori saxelmwifo erTmaneTs esazRvreba, is qveyana, romelsac samxedro tyveebi ekuTvnian, repatriaciis xar jebs tyved amyvani saxelmwifos sazRvridan moyolebuli gaiRebs. (b) Tu es ori saxelmwifo erTmaneTs ar esazRvreba, tyved amyvani saxelmwifo transportirebis xarjebs gaiRebs Ta visi teritoriis sazRvramde an im saxelmwifos teritori asTan uaxloes gasamgzavrebel portamde, romelsac tyvee bi ekuTvnian. repatriaciasTan dakavSirebul danarCen xar jebze dainteresebuli mxareebi dadeben SeTanxmebas maTi samarTlianad gayofis Sesaxeb. yovlad dauSvebelia am SeTanxmebis dadeba gaxdes repatriaciis Seyovnebis gasa marTlebeli mizezi.

muxli 119 repatriacia ganxorcieldeba samxedro tyveTa gadayvanis Se saxeb winamdebare konvenciis 46-48-e muxlebiT dadgenili piro bebis msgavs pirobebSi da 118-e muxlisa da qvemo paragrafebis debulebaTa gaTvaliswinebiT. samxedro tyveebs, repatriaciis dros, ubrundebaT me-18 muxlis Sesabamisad CamorTmeuli Zvirfasi nivTebi da tyved amyvani sa xelmwifos valutaSi gadaucvleli nebismieri ucxouri valuta. Zvirfasi nivTebi da ucxouri valuta, romelic raime mizeziT re patriaciis dros samxedro tyveebs ar daubrundaT, 122-e muxliT gaTvaliswinebul cnobaTa biuros gadaecema. samxedro tyveebs SeuZliaT Tan waiRon piradi nivTebi, nebis mieri korespondencia da maT saxelze mosuli amanaTebi. Tu repatriaciis garemoebebi amas moiTxovs, wona SeiZleba im nor mamde SeizRudos, romlis normalurad tarebac samxedro tyves SeuZlia. yvela SemTxvevaSi, TiToeuli tyve uflebamosili iqne ba Tan waiRos aranakleb ocdaxuTi kilogrami tvirTi. repatrirebuli samxedro tyvis sxva piradi nivTebi Sesanaxad darCeba damatyvevebel saxelmwifoSi, romelic mas am nivTebs gadaugzavnis maSinve, rogorc ki transportirebisa da masTan dakavSirebuli xarjebis Sesaxeb SeTanxmebas dadebs qveyanasTan, romelsac ekuTvnis samxedro tyve. samxedro tyveebi, romelTa mimarTac aRZrulia sisxlis sa marTlis saqme, SeiZleba daakavon sasamarTlos damTavrebamde

123

an, Sesabamis SemTxvevebSi, sasjelis moxdamde. igive debuleba gamoiyeneba sisxlis samarTlis danaSaulisaTvis msjavrdebuli samxedro tyveebis mimarTac. konfliqtis monawile mxareebma erTmaneTs unda Seatyobinon im samxedro tyveTa gvarebi, romlebsac sasamarTlos damTavre bamde an sasjelis moxdamde daakaveben. konfliqtis monawile mxareebi unda SeTanxmdnen iseTi komi siis Seqmnaze, romlis mizanic iqneba qveyanaSi gafantuli sam xedro tyveebis moZebna da umokles vadaSi maTi repatriaciis uzrunvelyofa.

nawili III samxedro tyveTa gardacvaleba


muxli 120 samxedro tyveTa mier Sedgenili anderZi unda akmayofilebdes maTi samSoblos kanonebiT dawesebul namdvilobis pirobebs. aR niSnuli qveyana valdebulia miiRos yvela saWiro zoma, raTa es pirobebi damatyvevebel saxelmwifos Seatyobinos. tyveTa Txov niT an maTi gardacvalebis Semdeg, yvela SemTxvevaSi, anderZebi mfarvel saxelmwifos, xolo damowmebuli aslebi - cnobaTa cen tralur saagentos dauyovnebliv unda gadaeces. winamdebare konvenciaze TandarTuli formiT Sedgenili gar dacvalebis aqtebi an pasuxismgebeli oficris mier damowmebuli tyveobaSi yvela gardacvlili piris sia umokles vadaSi 122-e muxlis Tanxmad Seqmnil samxedro tyveTa saqmeebis cnobaTa biu ros gadaecema. gardacvalebis aqtebi an damowmebuli siebi unda Seicavdes me-17 muxlis mesame paragrafSi miTiTebul monacemebs samxedro tyveTa vinaobis Sesaxeb, agreTve gardacvalebis drosa da adgils, gardacvalebis mizezs, dakrZalvis drosa da adgils da saflavis amocnobisaTvis saWiro yvela monacems. samxedro tyvis dakrZalvas an kremacias, gardacvalebis kon stataciisa da gardacvalebis aqtis Sedgenis, agreTve, aucileb lobis SemTxvevaSi, vinaobis dadgenis mizniT, win unda uswrebdes sxeulis samedicino Semowmeba. tyved amyvani saxelmwifos xelisuflebam unda uzrunvelyos, rom tyveobaSi gardacvlili samxedro tyveebi pativiT da Tu SesaZlebelia, maTi religiuri mrwamsis Sesabamisad dakrZalon, gardacvlilTa saflavebs pativi unda miegos, igi movlili da

124

imgvarad aRniSnuli unda iyos, rom nebismier dros SeiZlebodes maTi moZebna. yvela SesaZlo SemTxvevaSi, samxedro tyveebi, rom lebic erTsa da imave saxelmwifos ekuTvnian, erT adgilas unda daikrZalon. gardacvlili samxedro tyveebi individualur saflavebSi un da daikrZalon, gamonaklisia SemTxvevebi, roca gardauvali ga remoebebi maT saZmo saflavSi dakrZalvas moiTxovs. cxedarTa kremacia SeiZleba ganxorcieldes mxolod higienis gansakuTre buli mosazrebebis, religiuri motivebis an aSkarad gamoTqmuli survilis safuZvelze. kremaciis SemTxvevaSi, kremaciasa da misi mizezebis Sesaxeb gardacvalebis aqtSi unda iyos miTiTebuli. imisaTvis, rom saflavebis moZebna yovelTvis SesaZlebeli iyos, dakrZalvisa da saflavebis Sesaxeb yvela monacemi tyved amyvani saxelmwifos mier Seqmnil saflavTa registraciis sam saxurSi unda daregistrirdes. saflavTa siebi da monacemebi saflavebSi da sxva adgilebSi dakrZaluli samxedro tyveebis Sesaxeb im saxelmwifos gadaecema, romelsac isini ekuTvnodnen. saflavebis movlisa da cxedarTa yvela Semdgomi gadaadgile bis registraciis pasuxismgebloba im saxelmwifos ekisreba, ro melic mocemul teritorias akontrolebs, Tu igi winamdebare konvenciis monawilea. es debulebebi gamoiyeneba ferflis mi marTac, romelsac saflavTa registraciis samsaxuri im dromde Seinaxavs, vidre misi bedi samxedro tyveTa samSoblos survilis Sesabamisad ar gadawydeba.

muxli 121 samxedro tyvis gardacvalebis an mZimed daWris yovel Sem TxvevaSi, romelic yaraulis mizeziTaa gamowveuli an romelic eWvs iwvevs, rom rom am ukanasknelis, sxva samxedro tyvis an nebismieri mesame piris mizeziT moxda, aseve daudgenel garemo ebebSi gardacvalebis yvela SemTxvevaSi, tyved amyvan saxelmwi fos ekisreba valdebuleba dauyovnebliv daiwyos oficialuri gamoZieba. amasTan dakavSirebiT mfarvel saxelmwifos dauyovnebliv un da acnobon. mowmeebs, gansakuTrebiT samxedro tyveebs, Cvenebebi unda CamoarTvan da maTi Sinaarsis Semcveli angariSi mfarvel saxelmwifos gaugzavnon. Tu gamoZiebis Sedegad erTi an ramdenime piris braleuloba dadgindeba, tyved amyvani saxelmwifo damnaSavis an damnaSaveTa sasamarTlos winaSe wardgenisaTvis yvela zomas miiRebs.

125

kari V cnobaTa biuro da samxedro tyveTa daxmarebis sazoga doebebi


muxli 122 konfliqtis dawyebisTanave da okupaciis yvela SemTxvevaSi, konfliqtis monawile TiToeuli mxare gaxsnis mis xelisufle baSi myof samxedro tyveTa saqmeebis cnobaTa biuros. neitralu ri da arameomari saxelmwifoebi, romlebic Tavis teritoriaze me-4 muxlSi miTiTebuli romelime kategoriis pirebs miiReben, am pirTa mimarT aseve imoqmedeben. dainteresebulma qveyanam un da uzrunvelyos, rom cnobaTa biuros hqondes efeqturi saqmi anobis uzrunvelyofisaTvis saWiro Senobebi, aRWurviloba da hyavdes personali. mas ufleba eqneba aseT biuroSi daasaqmos samxedro tyveebi im pirobebis dacviT, romelic samxedro tyveTa dasaqmebis Sesaxeb winamdebare konvenciis nawilSia gaTvaliswi nebuli. SeZlebisamebr umokles vadaSi konfliqtis monawile TiToeu li mxare Tavis cnobaTa biuros Seatyobinebs am muxlis meoTxe, mexuTe da meeqvse paragrafebSi miTiTebul yvela monacems mis xelSi Cavardnili mowinaaRmdege mxaris yvela warmomadgenlis Sesaxeb, romelic me-4 muxlSi CamoTvlil romelime kategorias ekuTvnis. neitraluri da arameomari mxareebi maT mier Tavis teritoriaze miRebuli am kategoriebis pirebis mimarT aseve mo iqcevian. monacemebs, erTi mxriv mfarveli saxelmwifos, meore mxriv ki 123-e muxliT gaTvaliswinebuli centraluri saagentos meSve obiT, biuro dauyovnebliv da uswrafesi saSualebiT gadaugzav nis dainteresebul qveynebs. es monacemebi SesaZlebels gaxdis dainteresebuli axlo na Tesavebis swrafad informirebas. TiToeul samxedro tyvesTan dakavSirebul am monacemebSi, me-17 muxlis debulebaTa dacviT, Tu cnobaTa biuro amgvar monacemebs flobs, miTiTebuli unda iyos gvari, saxeli, samxedro wodeba, samxedro, SenaerTis, piradi an seriuli nomeri, dabadebis adgili da zusti TariRi, saxelmwi fo, romelsac igi ekuTvnis, mamis saxeli da dedis qaliSvilobis gvari, im piris gvari da misamarTi, romelic unda iyos informi rebuli, aseve misamarTi, romelzedac samxedro tyvisaTvis kores pondenciis gagzavnaa SesaZlebeli. cnobaTa biuro Sesabamisi kompetenturi organoebisagan mi iRebs cnobebs tyvis gadayvanis, gaTavisuflebis, repatriaciis, gaqcevis, ganTavsebisa da gardacvalebis yvela SemTxvevis Sesa

126

xeb da maT am muxlis mesame paragrafSi miTiTebuli wesiT ga dascems. aseve regularulad, Tu SesaZlebelia yovelkvireulad, gada icema cnobebi mZimed daWrili an avadmyofi samxedro tyveebis janmrTelobis mdgomareobis Sesaxeb. cnobaTa biuro aseve valdebuli iqneba upasuxos samxedro tyveTa, maT Soris tyveobaSi gardacvlilTa Sesaxeb gamogzav nil yvela SekiTxvas, romelic saWiro iqneba moTxovnili da mis xelT ararsebuli cnobebis mopovebisaTvis. cnobaTa biuros yoveli werilobiTi Setyobineba xelmoweriT an beWdiT unda damowmdes. garda amisa, cnobaTa biuro valdebulia moagrovos da dainte resebul qveyanas gadasces yvela faseuli nivTi, fuladi saxsre bis CaTvliT (nebismier valutaSi, garda damatyvevebeli saxel mwifos valutisa), agreTve samxedro tyveebis mier repatriaciis, ganTavisuflebis, gaqcevis an gardacvalebisas datovebuli ax lo naTesavebisaTvis saintereso dokumentebi. es nivTebi biuros beWdiT daluquli SekvrebiT gadaigzavneba. maT Tan daerTveba dokumenti, romelSic naTlad iqneba miTiTebuli mflobelis vi naobis dawvrilebiTi monacemebi da SekvrebSi moTavsebuli niv Tebis zusti nusxa. samxedro tyveTa kuTvnil amgvar sxva pirad nivTebs konfliqtis monawile mxareebs Soris SeTanxmebis safuZ velze gadascemen.

muxli 123 samxedro tyveTa saqmeebis cnobaTa centraluri saagento ne itralur qveyanaSi unda daarsdes. Tu wiTeli jvris saerTaSo riso komiteti saWirod CaTvlis, igi dainteresebul mxareebs msgavsi saagentos Seqmnis organizebas SesTavazebs. saagentos daekisreba samxedro tyveTa Sesaxeb yovelgvari informaciis Segroveba, romlis miRebasac igi oficialuri an kerZo wyaroebis meSveobiT moaxerxebs. man es monacemebi SeZlebi samebr umokles vadaSi samxedro tyveTa samSoblos an im saxel mwifos unda gadasces, romelsac isini ekuTvnian. konfliqtis monawile mxareebi saagentos Seuqmnian yvela SesaZleblobas miTiTebuli monacemebis gadasacemad. maRali xelSemkvreli mxareebi, kerZod ki isini, romelTa mo qalaqeebic centraluri saagentos momsaxurebiT sargebloben, saagentosaTvis saWiro finansuri daxmarebis gasawevad iqnebian miwveulni. mocemuli debulebebi ise ar unda ganimartos, TiTqos isini

127

zRudaven wiTeli jvris saerTaSoriso komitetisa da 125-e mux lSi miTiTebuli sxva damxmare organizaciebis humanitarul saq mianobas.

muxli 124 cnobaTa erovnuli biuroebi da cnobaTa centraluri saagen to Tavisufldebian safosto gadasaxadebisagan da sargeblo ben 74-e muxlSi miTiTebuli yvela SeRavaTiT; SesaZleblobebis farglebSi maqsimalurad maT unda mieceT telegrafiT ufasod an ukidures SemTxvevaSi, mkveTrad Semcirebuli nixriT sargeb lobis ufleba.

muxli 125 im SemTxvevebis garda, roca tyved amyvani qveynebi iReben zo mebs, romelTac aucileblad miiCneven Tavisi uSiSroebis uzrun velyofis an sxva gonivrul saWiroebaTa dasakmayofileblad, religiuri organizaciebis, daxmarebis sazogadoebaTa an tyveTa damxmare nebismieri sxva organizaciis warmomadgenlebi tyved amyvani saxelmwifosagan TavisTvis, agreTve maT mier Sesabamisad akreditirebuli da sruluflebiani warmomadgenlebisaTvis mii Reben samxedro tyveTa monaxulebis, maT Soris, daxmarebis amana Tebis ganawilebis, sasuliero da aRmzrdelobiTi daniSnulebis mqone, aseve garTobisa da banakis SigniT dasvenebis ukeT orga nizebisaTvis nebismieri sagnebis ganawilebis aucilebel yvela SesaZleblobas. zemoaRniSnuli sazogadoebebi an organizaciebi SeiZleba tyved amyvan an nebismier sxva saxelmwifoSi dafuZndes, an hqondes saerTaSoriso xasiaTi. tyved amyvan saxelmwifos SeuZlia SezRudos organizaciebisa da sazogadoebebis ricxvi, romelTa warmomadgenlebsac sakuTa ri kontrolis qveS mis teritoriaze saqmianobis nebas darTavs. Tumca, SezRudva unda ganxorcieldes im pirobiT, rom igi yvela samxedro tyvisaTvis qmediT da sakmaris daxmarebas xels ar SeuS lis. am sferoSi wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis gansakuT rebuli mdgomareoba yovelTvis aRiarebuli da pativcemuli un da iyos. samxedro tyveTaTvis zemoaRniSnuli daniSnulebis mqone ama naTebis an sagnebis gadacemis momentSi, an, ukidures SemTxvevaSi cota xnis Semdeg, damxmare sazogadoebas an sxva gamgzavn orga nizacias gaegzavneba samxedro tyveTa warmomadgenlis mier xel

128

mowerili calkeuli xelwerilebi TiToeuli amanaTis miRebis Sesaxeb. imavdroulad, administraciuli xelisuflebis organoe bi, romelTa gamgeblobaSic samxedro tyveebi imyofebian, waradge nen xelwerilebs samxedro tyveTaTvis gamogzavnili tvirTebis miRebis Sesaxeb.

kari VI konvenciis Sesruleba nawili I zogadi debulebebi


muxli 126 mfarveli saxelmwifoebis warmomadgenlebs an delegatebs ufleba eqnebaT moinaxulon samxedro tyveTa yvela adgilsam yofeli, kerZod, internirebis, dakavebis da samuSao adgilebi. maT agreTve ufleba eqnebaT Sevidnen samxedro tyveTa mier da kavebul yvela SenobaSi; aseve, maTTvis nebadarTuli iqneba erTi adgilidan meoreSi gadasayvani samxedro tyveebis gamgzavrebis, tranzitis an Camosvlis adgilebis monaxuleba. isini SeZleben samxedro tyveebTan, kerZod ki maT warmomadgenlebTan mowmeebis gareSe individualurad an Tarjimnis meSveobiT gasaubrebas. mfarveli saxelmwifos warmomadgenlebsa da delegatebs mo sanaxulebeli adgilebis arCevaSi sruli Tavisufleba eniWebaT. am vizitebis xangrZlivoba da raodenoba ar unda SeizRudos. maTi akrZalva SesaZlebeli iqneba mxolod ukiduresi samxedro aucileblobis gamo, isic mxolod droebiTi da gamonaklisi Ro nisZiebis saxiT. tyved amyvan saxelmwifos da im saxelmwifos, romelsac aRniS nuli samxedro tyveebi ekuTvnian, Sesabamis SemTxvevebSi SeuZliaT SeTanxmdnen am tyveTa monaxulebebSi monawileobis misaRebad Ta namemamuleebis daSvebis Taobaze. wiTeli jvris saerTaSoriso ko mitetis delegatebi amave uflebebiT sargebloben. am delegatTa daniSvna im qveynis Tanxmobazea damokidebuli, romlis xelisufle baSi myofi samxedro tyveebis monaxulebac surT.

129

muxli 127 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben, rogorc mSvidobian, ise omis dros, rac SeiZleba farTod gaavrcelon winamdebare konvenciis teqsti TavianT qveynebSi da, kerZod, misi swavleba Seitanon samxedro da, SeZlebisamebr, samoqalaqo sas wavlo programebSi, raTa mis princi pebs gaecnos maTi SeiaraRe buli Zalebis Semadgenloba da mTeli mosaxleoba. samxedro da sxva xelisuflebis nebismier warmomadgenlebs, romelTac omis dros samxedro tyveebze pasuxismgebloba akis riaT, unda hqondeT am konvenciis teqsti da aucileblad unda icnobdnen mis debulebebs.

muxli 128 maRali xelSemkvreli mxareebi, Sveicariis federaluri sab Wos meSveobiT, xolo omis dros mfarveli saxelmwifoebis daxma rebiT erTmaneTs gadascemen winamdebare konvenciis oficialur TargmanTa teqstebs, aseve kanonebsa da dadgenilebebs, romelic SesaZloa mis gansaxorcieleblad miiRon. muxli 129 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben Semoi Ron iseTi kanonmdebloba, romelic daawesebs efeqtur sisxlis samarTlebriv sasjelebs momdevno muxlSi gansazRvruli uxeSi darRvevis Camdeni an aseTi darRvevis Cadenis brZanebis gamcemi pirebisaTvis. TiToeuli maRali xelSemkvreli mxare valdebulia eZebos pirebi, romelTac aseTi uxeSi darRvevebis Cadena an maTi Cade nis brZanebis gacema edebaT bralad da maTi moqalaqeobis mi uxedavad, gadasces isini sakuTar sasamarTlos. amasTanave, mas SeuZlia, sakuTari surviliT da Tavisi kanonmdeblobis Tanaxmad, amgvari pirebi sasamarTlos winaSe warsadgenad gadasces sxva dainteresebul maRal xelSemkvrel mxares, im SemTxvevaSi, Tu es xelSemkvreli mxare flobs aseTi pirebis braldebisaTvis sakma ris mtkicebulebebs. TiToeulma maRalma xelSemkvrelma mxarem aucilebeli zome bi unda miiRos winamdebare konvenciis debulebebis Seusabamo yvela im qmedebis aRsakveTad, romelic ar warmoadgens momdevno muxlSi gansazRvrul uxeS darRvevas. yvela garemoebaSi braldebuli pirebi unda sargeblobdnen sa Tanado sasamarTlo garantiebiT da dacvis uflebiT, romelic

130

winamdebare konvenciis 105-e da momdevno muxlebiT gaTvaliswine bul garantiebze naklebad xelsayreli ar unda iyos.

muxli 130 wina muxlSi aRniSnul uxeS darRvevaTa ricxvs miekuTvneba darRvevebi, romlebic dakavSirebulia qvemoT CamoTvlil rome lime qmedebasTan, im SemTxvevaSi, Tu isini mimarTulia konvenciis dacvis qveS myofi pirebis an qonebis winaaRmdeg: winaswar gan zraxviT mkvleloba, wameba an araadamianuri mopyroba, biologiu ri eqsperimentebis CaTvliT, winaswari ganzraxviT mZime tanjvis an seriozuli zianis miyeneba sxeulisTvis an janmrTelobisaT vis, samxedro tyvis iZuleba imsaxuros mowinaaRmdege qveynis Sei araRebul ZalebSi an winamdebare konvenciiT gaTvaliswinebuli miukerZoebeli da regularuli sasamarTlo saqmis warmoebis uflebis CamorTmeva.

muxli 131 arc erT maRal xelSemkvrel mxares ar SeuZlia Tavisi Tavis an romelime sxva maRali xelSemkvreli mxaris gaTavisufleba pasuxismgeblobisagan, romelic mas an sxva maRal xelSemkvrel mxares wina muxlSi miTiTebul darRvevebTan mimarTebaSi ekis reba.

muxli 132 konfliqtis monawile erT-erTi mxaris TxovniT, unda daiwyos gamoZieba konvenciis darRvevis Sesaxeb nebismieri mtkicebis Ta obaze, im proceduriT, romelsac dainteresebuli mxareebi daad genen. Tu mxareebi gamoZiebis proceduraze ver SeTanxmdebian, isini urTierTSeTanxmebiT airCeven arbitrs, romelic gadawyvets pro cedurul sakiTxs. rogorc ki darRvevis faqts daadgenen, konfliqtis monawile mxareebi aRkveTen mas da SeZlebisamebr umokles vadaSi miiReben zomebs misi CadenisaTvis dasasjelad.

131

nawili II daskvniTi debulebebi


muxli 133 winamdebare konvencia Sesrulebulia inglisur da frangul enebze. orive teqsti Tanabrad avTenturia. Sveicariis federaluri sabWo uzrunvelyofs konvenciis ofi cialuri Targmanis Sesrulebas rusul da espanur enebze.

muxli 134 winamdebare konvencia maRal xelSemkvrel mxareTa Soris ur TierTobisas cvlis 1929 wlis 27 ivlisis konvencias.

muxli 135 im saxelmwifoebs Soris urTierTobebSi, romlebic SezRu dulni arian saxmeleTo omis warmoebis kanonebisa da Cveulebe bis Sesaxeb haagis konvenciiT, iqneba es 1899 wlis 29 ivlisisa Tu 1907 wlis 18 oqtombris konvencia, da romlebic winamdebare konvenciis mxareebi arian, es ukanaskneli zemoaRniSnul haagis konvenciebze TandarTuli wesebis II Tavs avsebs.

muxli 136 mocemuli ricxviT daTariRebuli winamdebare konvencia 1950 wlis 12 Tebervlamde Riaa xelmosawerad yvela im saxelmwifo saTvis, romlebic monawileobdnen Jenevis 1949 wlis 21 aprils gaxsnil konferenciaSi, agreTve im saxelmwifoebisaTvis, romle bic am konferenciaSi ar monawileobdnen, magram 1929 wlis 27 ivlisis konvenciis mxareebi arian.

muxli 137 winamdebare konvenciis ratifikacia moxdeba SeZlebisamebr umokles vadaSi da saratifikacio sigelebi deponirdeba bernSi. TiToeuli saratifikacio sigelis gacemis Sesaxeb Sedgeba oqmi, romlis damowmebul aslebs Sveicariis federaluri sabWo ga

132

dascems yvela saxelmwifos, romlis saxeliTac konvencias xeli moewera an romelmac mierTebis Taobaze Tanxmoba ganacxada.

muxli 138 winamdebare konvencia ZalaSi Seva eqvsi Tvis Semdeg im momen tidan, rac aranakleb ori saratifikacio sigeli iqneba deponi rebuli. amis Semdeg, TiToeuli maRali xelSemkvreli mxarisaTvis igi ZalaSi Seva misi saratifikacio sigelis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg.

muxli 139 winamdebare konvencia, ZalaSi Sesvlis dRidanve, Riaa mierTe bisaTvis yvela saxelmwifosaTvis, romelsac masze xeli ar mo uweria. muxli 140 mierTebis Sesaxeb yoveli Setyobineba werilobiT unda ecno bos Sveicariis federalur sabWos. mierTeba ZalaSi Seva sabWos mier werilobiTi cnobis miRebidan eqvsi Tvis Semdeg. Sveicariis federaluri sabWo SeerTebis Sesaxeb acnobebs yve la saxelmwifos, romlis saxeliTac konvencias xeli moewera an romelmac SeerTebis Taobaze ganacxada. muxli 141 meore da mesame muxlebSi miTiTebuli SemTxvevebisas dauyov nebliv Sedis ZalaSi deponirebuli saratifikacio sigelebi, ase ve mierTebis Sesaxeb gancxadebebi, romlebic konfliqtis mona wile mxareebma saomari moqmedebebis an okupaciis dawyebamde, an amis Semdeg gaakeTes. Sveicariis federaluri sabWo saswrafod acnobebs konfliqtis monawile mxareebisagan miRebul saratifi kacio sigelebisa an mierTebis Sesaxeb gancxadebebis Taobaze.

muxli 142 yovel maRal xelSemkvrel mxares SeuZlia moaxdinos winamde bare konvenciis denonsireba.

133

denonsaciis Sesaxeb werilobiT unda ecnobos Sveicariis fe deralur sabWos, romelic mas yoveli maRali xelSemkvreli mxa ris mTavrobas gadascems. denonsacia ZalaSi Seva Sveicariis federaluri sabWos we rilobiTi Setyobinebidan erTi wlis Semdeg. Tumca, denonsacia, romlis Sesaxebac gancxadeba gakeTda maSin, roca mocemuli qve yana konfliqtSi iyo CarTuli, ZalaSi Seva mxolod mSvidobis damyarebisa da am konvenciis dacvis qveS myofi pirebis gaTavi suflebasa da repatriaciasTan dakavSirebuli operaciebis das rulebis Semdeg. denonsacia moqmedebs mxolod im saxelmwifosTan mimarTeba Si, romelmac igi moaxdina. amasTan, igi araviTar gavlenas ar moaxdens valdebulebebze, romelTa Sesruleba konfliqtis mo nawile mxareebs kvlavac ekisrebaT saerTaSoriso samarTlis princi pebis safuZvelze, vinaidan isini civilizebul xalxTa Soris damyarebuli Cveulebebidan, humanurobis moTxovnebidan gamomdinareobs da sazogadoebrivi sindisiTaa nakarnaxevi.

muxli 143 Sveicariis federaluri sabWo winamdebare konvenciis regis tracias axdens gaerTianebuli erebis organizaciis samdivnoSi. Sveicariis federaluri sabWo gaerTianebuli erebis organiza ciis samdivnos awvdis mis mier miRebul yvela cnobas winamdeba re konvenciis ratificirebis, denonsaciis an masTan SeerTebis Sesaxeb. amis dasturad, saTanado rwmunebebis warmdgenma qvemore xe lis momwerebma, xeli moaweres am konvencias. Sesrulebulia JenevaSi 1949 wlis 12 agvistos, inglisur da frangul enebze. originali inaxeba Sveicariis konfederaciis arqivebSi, xolo damowmebul aslebs Sveicariis federaluri sab Wo gadascems TiToeul saxelmwifos, romelmac konvencias xeli moawera an mas miuerTda.

134

danarTi I
samodelo SeTanxmeba pirdapiri repatriaciisa da daWrili da avadmyofi samxedro tyveebis neitralur qveynebSi ganTavsebis Sesaxeb

(ix. 110-e muxli) I pirdapiri repatriaciisa da neitralur qveynebSi ganTavsebis princi pebi
a. pirdapiri repatriacia pirdapir repatriacias eqvemdebarebian: (1) yvela samxedro tyve, romelmac travmis Sedegad Semdegi saxis dazianebebi miiRo: erTi kiduris dakargva, dambla, saxsrebis dazianeba da sxva saxis dazianebebi im pirobiT, rom maT erTi xelis an fexis dakargva mohyva an isini er Ti xelis an erTi fexis dakargvis tolfasia. am SemTxvevebis ufro farTo interpretaciis SesaZleblobis gaTvaliswinebiT, erTi xelis an fexis dakargvis tolfasad Ca iTvleba Semdegi SemTxvevebi: (a) xelis, yvela TiTis, an erTi xelis saCvenebeli da cera TiTebis, fexis an erTi fexis yvela TiTisa da terfis Zvlebis dakargva. (b) ankilozi, Zvlovani qsovilis dakargva, nawiburi Seviwroeba, romelic xelis mtevnis TiTebis erT-er Ti didi saxsris an yvela saxsris moZraobis dar Rvevas iwvevs. (g) grZeli Zvlebis fsevdoarTriti. (d) dazianeba, romelic gamowveulia motexilobiT an sxva travmiT da romelsac Tan axlavs qmedunari anobis an tvirTis gadazidvis SesaZleblobis seri ozuli daqveiTeba. (2) yvela daWrili samxedro tyve, romelTa mdgomareobam qronikuli xasiaTi miiRo, amasTan, prognozis mixedviT, Ca tarebuli mkurnalobis miuxedavad gamoiricxeba daWridan erTi wlis ganmavlobaSi gamojanmrTelebis SesaZleblo ba, magaliTad: (a) Wurvis namsxvrevi gulis areSi, im SemTxvevaSic, Tu Sereulma samedicino komisiam mZime moSliloba Ta arseboba ver daadgina. (b) liTonis namsxvrevi Tavis tvinis an filtvis areSi, im SemTxvevaSic, Tu samedicino komisiam Semow mebisas adgilobrivi an saerTo reaqciis arseboba ver daadgina. (g) osteomieliti, romlis mkurnaloba daWridan er

135

Ti wlis ganmavlobaSi gamoiricxeba da romelmac, savaraudod, saxsris ankilozi an xelis an fexis da kargvis tolfasi sxva dazianebebi unda gamoiwvios. (d) didi saxsris Semavali Wriloba, romelic mis daCirqebas iwvevs. (e) Tavis qalis dazianeba, Zvlovani qsovilis dakar gviT an gadaadgilebiT. (v) saxis Wriloba an damwvroba, qsovilebis dakar gviTa da funqciis dazianebiT. (z) zurgis tvinis dazianeba. (T) periferiuli nervebis dazianeba, romlis garTu leba xelis an fexis dakargvis tolfasia da rom lis mkurnaloba dazianebidan erT welze mets moiT xovs, magaliTad: mxrisa an wel-gavis wnulis, Sua an sajdomi nervis Wriloba, agreTve sxivis da idayvis nervebis an mcire wvivisa da didi wvivis nervebis erToblivi kombinirebuli Wriloba. sxivis, idayvis, mcire wvivis da didi wvivis nervebis izolirebuli dazianebis SemTxvevaSi, daWrilebi repatriacias ar eqvemdebarebian, kontraqturisa da neirotrofiuli moSlilobis SemTxvevebis garda. (i) saSarde sistemis dazianeba, romelic mis funqci onirebas seriozulad arRvevs. (3) yvela avadmyofi samxedro tyve, romelTa avadmyofobam qronikuli xasiaTi miiRo da, prognozis mixedviT, Catare buli mkurnalobis miuxedavad gamoiricxeba gamojanmrTe lebis SesaZlebloba daavadmyofebidan erTi wlis ganmav lobaSi, magaliTad: (a) nebismieri organos ganviTarebadi tuberkulozi, romelic samedicino prognoziT gankurnebas an ne itralur qveyanaSi mkurnalobisas mniSvnelovan ga umjobesebas ar eqvemdebareba. (b) eksudatiuri plevriti. (g) sasunTqi organoebis aratuberkulozuri warmo Sobis seriozuli daavadebebi, romlebic ganukurneb lad iTvleba, magaliTad: filtvis mZime emfizema bronqitiT an mis gareSe; qronikuli asTma*; qroni kuli bronqiti*, romelic erTi wlis tyveobis gan mavlobaSi grZeldeba; bronqoeqtazia*; a.S. (d) sisxlis mimoqcevis organoebis qronikuli mZime da zianeba, magaliTad: gulisa da miokardis sarqvelebis
*

Sereuli samedicino komisiis gadawyvetilebebi umeteswilad banakis eqimTa da samxedro tyveebis Tanamemamule eqimebis Canawerebs an damatyvevebeli saxelmwifos eqim-specialistTa Semowmebebs unda efuZnebodes.

136

dazianeba dekompensaciis niSnebiT*, romlebic aRmoCeni li iyo tyveobis dros, im SemTxvevaSic ki, Tu Sereul komisias ar SeuZlia gamokvlevis dros daadginos ar cerTi niSani; perikardisa da ZarRvebis dazianeba (bi urgeris daavadeba, msxvili ZarRvebis anevrizma); a.S. (e) saWmlis momnelebeli organoebis mZime qroniku li dazianeba, magaliTad: kuWis an Tormetgoja naw lavis wyluli; tyveobis dros gadatanili kuWis qirurgiuli operaciis Sedegebi; qronikuli gastri ti, enteriti an koliti, romelic erTi wlis ganmav lobaSi grZeldeba da janmrTelobas mniSvnelovnad auaresebs; RviZlis cirozuli anTeba; qronikuli qolecistopaTia*; a.S. (v) Sard-sasqeso organoebis mZime qronikuli dazi aneba, magaliTad: qronikuli nefriti Semdgomi gar TulebebiT; tuberkulozuri Tirkmlis amokveTa; qronikuli pieliti an cistiti; hidronefrozi an pionefrozi; mZime qronikuli ginekologiuri daava debebi; fexmZimoba da masTan dakavSirebuli avadmyo furi gamovlinebebi, rodesac SeuZlebelia neitra lur qveyanaSi ganTavseba; a.S. (z) centraluri da periferiuli nervuli sistemis mZime qronikuli daavadebebi, rogoricaa: yvela aSka rad gamoxatuli fsiqozi da fsiqonevrozi, magali Tad mZime isteria, tyveobaSi yofniT gamowveuli mZime fsiqonevrozi, romelic Sesabamisi wesiT dadgenilia specialistis mier*; banakis eqimis mier Sesabamisi we siT dadgenili nebismieri saxis epilefsia*; tvinis arteriosklerozi; qronikuli nevriti, romelic erT welze met xans grZeldeba; a.S. (T) vegetatiuri nerviuli sistemis mZime qronikuli daavadebebi, romelTac Tan axlavs fizikuri da go nebrivi SesaZleblobebis mniSvnelovani daqveiTeba, saerTo gamofitviTa da wonis SesamCnevi daklebiT. (i) orive Tvalis sibrmave an erTi Tvalis sibrmave, Tu meore Tvalis mxedveloba erTze naklebia ma koregirebeli saTvaleebis gamoyenebis miuxedavad; mxedvelobis simaxvilis daqveiTeba, romelic ar Se iZleba aRdges 1/2-mde cal TvalSi mainc*; Tvalis sxva seriozuli daavadebebi, magaliTad: glaukoma, Tvalis feradi garsis anTeba, sisxlZarRvovani gar
*

Sereuli samedicino komisiis gadawyvetilebebi umeteswilad banakis eqimTa da samxedro tyveebis Tanamemamule eqimebis Canawerebs an damatyvevebeli saxelmwifos eqim-specialistTa Semowmebebs unda efuZnebodes.

137

sis anTeba, traqoma; a.S. (k) smenis moSliloba, magaliTad sruli calmxrivi siyrue, Tu meore yuri ver arCevs erTi metris manZi lidan Cveulebrivi xmiT naTqvam sityvebs*; a.S. (l) nivTierebaTa cvlis mZime daavadebebi, magali Tad: Saqris diabeti, romelic insuliniT mkurnalo bas moiTxovs; a.S. (m) Sinagani sekreciis jirkvlebis mZime daavadebebi, magaliTad: tireotoqsikozi; hi poteriozi; edisonis daavadeba; simondsis kaxeqsia; tetania; a.S. (n) sisxlmbadi organoebis mZime qronikuli daavade bebi. (o) mZime qronikuli intoqsikacia: tyviiT, vercxlis wyliT mowamlva, morfinizmi, kokainizmi, alkoholizmi, airebiT an sxvadasxva sxivebiT mowamlva, a.S. (p) sayrden-mamoZravebeli organoebis qronikuli moSliloba, funqciebis mkveTrad gamoxatuli dar RvevebiT, magaliTad: deformirebadi arTrozi; qro nikuli da progresirebadi, pirveladi da meoradi poliarTritebi; revmatizmi mZime klinikuri gamov lenebiT; a.S. (J) kanis mZime qronikuli daavadebebi, romelic mkur nalobas ar eqvemdebareba. (r) yvela avTvisebiani warmonaqmni. (s) mZime infeqciuri qronikuli daavadebebi, rome lic daavadebis dawyebidan erTi wlis ganmavlobaSi grZeldeba, magaliTad: malaria mkveTrad gamoxatu li organuli cvlilebebiT; ameburi an baciluri dizenteria seriozuli moSlilobebiT; mesame sta diis visceraluri sifilisi, romelic mkurnalobas ar eqvemdebareba; keTri; a.S. (t) mZime avitaminozebi da distrofiebi. b. neitralur qveynebSi ganTavseba neitralur qveyanaSi ganTavsebas eqvemdebarebian: (1) yvela daWrili samxedro tyve, romelic ganukurnebelia tyveobis pirobebSi, magram romelic SeiZleba ganikurnos an romelTa janmrTeloba mniSvnelovnad gaumjobesdeba neitralur qveyanaSi ganTavsebis SemTxvevaSi. (2) samxedro tyveebi, romlebic daavadebulni arian tu berkulozis nebismieri formiT, miuxedavad daavadebuli organosa, da romelTa neitralur qveyanaSi mkurnaloba xels Seuwyobs maT gankurnebas an janmrTelobis mniSvne

138

lovnad gaumjobesebas. gamonaklisia tuberkulozis sawyi si stadia, romelic tyved Cavardnamde ganikurna. (3) samxedro tyveebi, romelTac awuxebT sasunTqi, sisxlis mimoqcevis, saWmlis momnelebeli, nervuli sistemis, grZno bis, Sard-sasqeso organoebis, sayrden-mamoZravebeli orga noebis, kanis sistemisa da sxva daavadebebi, romelTa neit ralur qveyanaSi mkurnaloba aSkarad ukeTes Sedegs gamo iRebda, vidre tyveobaSi. (4) samxedro tyveebi, romlebmac tyveobaSi Tirkmlis ara tuberkulozuri daavadebis Sedegad Tirkmlis amokveTis operacia gadaitanes; gankurnebis stadiis an faruli for mis osteomielitis SemTxvevebi; Saqris diabeti, romelic insuliniT mkurnalobas ar saWiroebs; a.S. (5) samxedro tyveebi, romlebic omiT an tyveobiT gamowveu li nevrozebiT daavaddnen. tyveobaSi yofniT gamowveuli nevroziT daavadebulebi, romlebic ver ganikurnen neitralur qveyanaSi ganTavsebi dan sam TveSi an romlebic am drois gasvlis Semdeg gamo janmrTelebis gzaze aSkarad ar imyofebian, repatriacias eqvemdebarebian. (6) yvela samxedro tyve, romelsac qronikuli intoqsika cia (airiT, liTonebiT, alkaloidebiT, a.S.) awuxebs da ro melTaTvis neitralur qveyanaSi mkurnaloba gansakuTre biT sasargebloa. (7) yvela samxedro tyve fexmZime qalebi an dedebi, romel Tac Cvili an mcirewlovani bavSvebi hyavT. neitralur qveyanaSi ganTavsebas ar eqvemdebareba: (1) qronikuli fsiqozis Sesabamisi wesiT dadgenili yvela SemTxveva. (2) nerviuli sistemis organuli an funqcionaluri daava debebis yvela SemTxveva, romelic ganukurneblad iTvleba. (3) yvela infeqciuri daavadebis SemTxveva im periodSi, ro desac isini gadamdebia, tuberkulozis gamoklebiT.

II zogadi debulebebi
(1) zemoaRniSnuli yvela piroba unda zogadad ganimartos da gamoyenebuli iyos yvelaze farTo gagebiT. aseT liberalur midgomas pirvel rigSi saWiroebs omiT an tyveobiT gamowveuli nevropaTiis an fsiqopaTiis mdgo mareoba, iseve rogorc tuberkulozis yvela stadiis Sem Txvevebi. samxedro tyveebi, romlebic araerTxel daiWrnen, magram calkeuli Wriloba repatriacias ar eqvemdebareba, gaiTvaliswineben ra Wrilobis didi raodenobiT gamowve ul fsiqikur travmas, imave princi piT unda Semowmdnen.

139

(2) yvela udavo SemTxveva, romelic pirdapir repatria cias eqvemdebareba (amputacia, sruli sibrmave an siyrue, filtvebis Ria tuberkulozi, fsiqikuri daavadeba, avTvi sebiani warmonaqmni, a.S.), SeZlebisamebr mokle vadaSi unda Semowmdes da repatrirebuli iyos banakis eqimis an tyved amyvani saxelmwifos mier daniSnuli samxedro samedicino komisiebis mier. (3) omamde miRebuli Wrilobebi da daavadebebi, romelTa mdgomareoba ar gauaresda, iseve rogorc omis dros miRebu li Wrilobebi, romlebmac samxedro samsaxuris gagrZeleba ar Seaferxes, pirdapir repatriacias ar eqvemdebareba. (4) mocemuli danarTis debulebebi unda Tanabrad ganimar tos da iyos gamoyenebuli konfliqtSi monawile yvela saxelmwifos mier. dainteresebuli saxelmwifoebi da or ganoebi Sereul samedicino komisiebs maTi amocanebis Ses rulebisaTvis saWiro yvela pirobiT uzrunvelyofen. (5) *-iT zemoaRniSnuli magaliTebi mxolod ti piur Sem Txvevebs warmoadgens. SemTxvevebi, romelic aRniSnul de bulebebs ar Seesabameba, winamdebare konvenciis 110-e mux lisa da winamdebare SeTanxmebis princi pebis gaTvaliswi nebiT unda gadawydes.

danarTi II wesebi Sereuli samedicino komisiebis Sesaxeb


(ix. 112-e muxli)
muxli 1 konvenciis 112-e muxliT gaTvaliswinebuli Sereuli samedici no komisiebi Sedgeba sami wevrisagan, romelTagan ori neitralu ri qveynis moqalaqe unda iyos, xolo mesame ki dainiSnos tyved amyvani saxelmwifos mier. erT-erTi neitraluri wevri komisias Tavmjdomareobs. muxli 2 orive neitraluri wevri wiTeli jvris saerTaSoriso komi tetis mier mfarvel saxelmwifosTan SeTanxmebiTa da tyved am yvani saxelmwifos Txovnis safuZvelze iniSneba. maT SeuZliaT ganTavsdnen rogorc Tavis samSobloSi, ise sxva neitralur qve yanaSi an tyved amyvani saxelmwifos teritoriaze. muxli 3 neitraluri wevrebis kandidaturebi mowonebuli unda iyos

140

konfliqtis monawile dainteresebuli mxareebis mier, romle bic Tavis Tanxmobas wiTeli jvris saerTaSoriso komitetsa da mfarvel saxelmwifos acnobeben. Setyobinebis momentidan es pi rebi komisiis namdvil daniSnul wevrebad iTvlebian. muxli 4 unda dainiSnos wevrebis moadgileebis sakmarisi raodenobac, raTa saWiroebis SemTxvevaSi maT namdvili wevrebis adgili dai kavon. es daniSvna namdvili wevrebis daniSvnasTan erTad xdeba, an, yovel SemTxvevaSi, mas Semdeg umokles SesaZlebel vadaSi. muxli 5 Tu raime mizezebis gamo wiTeli jvris saerTaSoriso komi teti neitraluri wevrebis daniSvnas ver SeZlebs, es daniSvna samxedro tyveTa interesebis mfarveli saxelmwifos mier gan xorcieldeba. muxli 6 SesaZleblobis farglebSi, neitraluri wevrebidan erTerTi qirurgi, xolo meore ki Terapevti unda iyos. muxli 7 neitraluri wevrebi sruliad damoukidebelni iqnebian kon fliqtis monawile mxareebisagan, romlebic valdebuli arian maT maTi movaleobebis Sesasruleblad yvela SesaZlebloba Se uqmnan. muxli 8 tyved amyvan saxelmwifosTan SeTanxmebiT, wiTeli jvris saer TaSoriso komitetma winamdebare wesebis me-2 da me-4 muxlebSi aRniSnuli daniSvnebis dros kandidatTa samsaxuris pirobebi unda gansazRvros. muxli 9 neitraluri wevrebis damtkicebisTanave, Sereuli samedicino komisiebi Tavis saqmianobas SeZlebisdagvarad mokle vadaSi Se udgebian, nebismier SemTxvevaSi, amgvari damtkicebidan ara ugvia nes sami Tvis vadaSi.

141

muxli 10 Sereuli samedicino komisiebi konvenciis 113-e muxlSi aRniSnul yvela tyves Seamowmeben da wamoayeneben winadadebebs repatriaciis, repatrirebulTa wridan gamoricxvis an Semowmebebis gadavadebis Taobaze. gadawyvetilebebi xmaTa umravlesobiT miiReba. muxli 11 Semowmebidan erTi Tvis ganmavlobaSi, Sereuli samedicino komisiis mier yovel calkeul SemTxvevaSi miRebuli gadawyve tileba tyved amyvan saxelmwifos, mfarvel saxelmwifosa da wiTeli jvris saerTaSoriso komitets unda ecnobos. Sereuli samedicino komisia miRebul gadawyvetilebas agreTve yovel Se mowmebul samxedro tyves acnobebs da winamdebare konvenciaze TandarTuli nimuSis Sesabamis mowmobas im pirze gascems, rom lis repatriaciasac is rekomendacias uwevs. muxli 12 tyved amyvani saxelmwifo valdebulia Sereuli samedicino komisiis gadawyvetilebebi aseTi gadawyvetilebebis Sesaxeb sa Tanado wesiT miRebuli Setyobinebidan sami Tvis ganmavlobaSi Seasrulos. muxli 13 Tu romelime saxelmwifoSi aucilebelia Sereuli samedici no komisiis saqmianoba da amasTanave mis teritoriaze ar imyofe ba arcerTi eqimi, romelic neitraluri saxelmwifos moqalaqea, an Tu raime sxva mizezis gamo SeuZlebelia sxva qveyanaSi mcxov rebi neitraluri qveynis moqalaqe eqimebis komisiaSi daniSvna, tyved amyvani saxelmwifo, mfarvel xelisuflebasTan SeTanxme biT, TviTon Seqmnis samedicino komisias, romelic imave funqci ebs Seasrulebs, rac Sereuli samedicino komisia winamdebare wesebis pirveli, me-2, me-3, me-4, me-5 da me-8 muxlebis Tanaxmad. muxli 14 Sereuli samedicino komisiebi mudmivad imoqmedeben da TiTo eul banaks, drois garkveul SualedebSi, sul mcire eqvs TveSi erTxel mainc moinaxuleben.

142

danarTi III wesebi samxedro tyveebisTvis daxmarebis koleqtiuri gzavnilebis Sesaxeb


(ix. 73-e muxli)
muxli 1 samxedro tyveebis warmomadgenlebs nebadarTuli eqnebaT maT gankargulebaSi myofi daxmarebis koleqtiuri gzavnilebis gana wileba yvela im tyves Soris, romelic maT banaks ekuTvnis, imaTi CaTvliT, vinc saavadmyofoebSi, cixeebsa an sxva gamasworebel dawesebulebebSi imyofeba. muxli 2 koleqtiuri daxmarebis gzavnilebis ganawileba donorebis miTiTebebisa da samxedro tyveebis warmomadgenlebis mier Semu Savebuli gegmis Sesabamisad unda ganxorcieldes. Tumca, samedi cino masalebis Semcveli gzavnilebis ganawileba upiratesad ufros eqimebTan SeTanxmebiT ganxorcieldeba; amasTan, hospit lebsa da lazareTebSi am ukanasknelebs SeuZliaT zemoaRniS nul miTiTebebs im farglebSi gadauxvion, ramdenadac es avadmyo febis moTxovnebiTaa nakarnaxevi. amgvarad dadgenil farglebSi daxmarebis ganawileba yovelTvis samarTlianad unda xorciel debodes. muxli 3 imisTvis, raTa samxedro tyveebis warmomadgenlebs an maT Ta naSemweebs hqondeT miRebuli tvirTis xarisxisa da raodenobis Semowmebis da am sakiTxze SemomwirvelebisaTvis detaluri mox senebis Sedgenis SesaZlebloba, maT nebas unda darTon, raTa ga vidnen banakis axloblad mdebare daxmarebis tvirTis miRebis punqtebSi. muxli 4 samxedro tyveebis warmomadgenlebs miscemen saWiro SesaZleb lobas imisaTvis, raTa darwmundnen, rom banakis yvela qvedana yofsa da filialSi koleqtiuri daxmarebis tvirTis ganawile ba maTi miTiTebebis Sesabamisad xdeba.

143

muxli 5 samxedro tyveebis warmomadgenlebs nebas darTaven Seavson SemomwirvelebisaTvis gankuTvnili blankebi an anketebi, rome lic daxmarebis koleqtiur tvirTebs exeba (ganawileba, moTxov nilebebi, raodenoba, a.S.), agreTve, amgvari blankebisa da anketebis Sevseba daavalon samuSao jgufebSi tyveTa warmomadgenlebs an lazareTebisa da hospitlebis mTavar eqimebs. saTanadod Sevse buli amgvari blankebi da anketebi Semomwirvelebs dauyovneb liv unda gadaeceT. muxli 6 imisTvis, raTa uzrunvelyofili iyos banakis samxedro tyve ebs Soris koleqtiuri daxmarebis tvirTis regularuli ganawi leba da im moTxovnebis dakmayofileba, romelic samxedro tyve ebis axali kontingentis CamosvlasTan dakavSirebiT SeiZleba warmoiSvas, samxedro tyveebis warmomadgenlebs nebas darTaven, koleqtiuri daxmarebis tvirTis sakmarisi raodenobis maragi Seqmnan da Seinaxon. am mizniT, maT Sesabamisi sawyobebi unda gaaCndeT, TiToeuli sawyobi or boqlomze unda iketebodes, amas Tan erT-erTis gasaRebi samxedro tyveebis warmomadgenels unda hqondes, xolo meore ki banakis ufross. muxli 7 koleqtiuri daxmarebis tvirTis saxiT tansacmlis miRebis Sem TxvevaSi, TiToeuli samxedro tyve ukidures SemTxvevaSi tansac mlis erT srul kompleqts, Seinaxavs iseve rogorc Tavis sakuT rebas. im SemTxvevaSi, Tu samxedro tyves erTze meti kompleqti aqvs, samxedro tyveebis warmomadgenlebs SeuZliaT SedarebiT uz runvelyofil pirebs zedmeti nivTebi an zogierTi sxva sagani CamoarTvan, romelTa ricxvi normas (erTi kompleqti) aRemateba, Tu es naklebad uzrunvelyofili samxedro tyveebis moTxovnebis dakmayofilebisTvisaa saWiro. amasTan, mas TeTreulis, windebis an fexsacmlis meore kompleqtis CamorTmeva mxolod im SemTxvevaSi SeuZlia, rodesac ar arsebobs am nivTebiT im samxedro tyvis uz runvelyofis saSualeba, romelsac es nivTebi saerTod ar aqvs. muxli 8 maRali xelSemkvreli mxareebi, kerZod ki tyved amyvani saxel mwifoebi SesaZleblobebis farglebSi maqsimalurad da amasTana ve mosaxleobis sursaTiT momaragebis maregulirebeli debule

144

bebis gaTvaliswinebiT, nebas darTaven maT teritoriebze samxed ro tyveebs Soris daxmarebis koleqtiuri tvirTebis ganawilebis mizniT ganxorcielebul nebismier Sesyidvebs. isini analogiurad xels Seuwyoben fuladi saxsrebis gadacemas da teqnikuri an ad ministraciuli xasiaTis sxva finansur RonisZiebebs, romelTa mizanic gaxlavT amgvari Sesyidvebis ganxorcieleba. muxli 9 zemoaRniSnuli debulebebi xels ar uSlis rogorc samxedro tyveebis uflebas, miiRon koleqtiuri daxmarebis tvirTi banakSi Casvlamde an gadayvanis dros, ise mfarveli saxelmwifos, wiTe li jvris saerTaSoriso komitetis an samxedro tyveebisaTvis daxmarebis gamwevi da amgvari tvirTebis ganawilebaze pasuxis mgebeli sxva organizaciis warmomadgenlis SesaZleblobas, uz runvelyon mimRebebs Soris maTi ganawileba nebismieri im xer xiT, romelsac isini Sesaferisad CaTvlian.

145

danarTi IV
a. piradobis mowmoba (ix. me-4 muxli)

(mocemuli mowmobis gamcemi qveyana da samxedro xelisufleba) piradobis mowmoba


mflobelis fotosuraTi

SeiaraRebuli Zalebis Tanxmlebi pirisaTvis gvari ...................................................................................................................... saxeli..................................................................................................................... dabadebis TariRi da adgili......................................................... SeiaraRebul Zalebs axlavs, rogorc...................................

mowmobis gacemis TariRi ....................................................................

mflobelis xelmowera ...............................................................

SeniSvna: sasurvelia, rom es mowmoba Sedgenili iyos or an sam enaze, romelTagan erT-erTi saerTaSoriso mniSvnelobisaa. wyvetili xazis gaswvriv gadasakeci mowmobis zomebia 13X10sm.
ukana xedi simaRle -------------------wona -------------------TiTebis anabeWdebi (arasavaldebulo) sxva damaxasiaTebeli niSnebi M(marcxena saCvenebeli TiTi) Tvalebis feri -------------------sisxlis jgufi -----------------------religia ------------------------cnoba es mowmoba gaicema __________ SeiaraRebuli Zalebis Tanmxleb pirze, romelic maT SemadgenlobaSi uSualod ar iricxeba. mowmobis mflobeli valdebulia mudmivad Tan iqonios igi. mflobelis datyvevebis SemTxvevaSi, man dauyovnebliv unda gadasces mowmoba xelisuflebas, romelsac igi tyveobaSi hyavs, raTa maT SeZlon misi vinaobis dadgena. Mmowmobis gamcemi xelisuflebis beWedi Tmis feri --------------------

M(marjvena saCvenebeli TiTi)

146

danarTi IV
b. baraTi datyvevebis Sesaxeb

(ix. 70-e muxli)


wina xedi
samxedro tyvis fosta samxedro tyvis datyvevebis baraTi cnoba es baraTi TiToeulma samxedro tyvem unda Seavsos dauyovnebliv misi datyvevebis Semdeg da yovel jerze, rodesac is sxva hospitalsa an banakSi ganTavsebis Sedegad misamarTs Seicvlis. am baraTs araviTari kavSiri ara aqvs specialur baraTTan, romlis Tavis ojaxTan gagzavnis uflebac aqvs TiToeul tyves. samxedro tyveebis saqmeTa centraluri saagento wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti Jeneva Sveicaria ufaso

ukana xedi
wereT garkveviT da mTavruli asoebiT 1. saxelmwifo, romelsac samxedro tyve ekuTvnis _____ 2. gvari _____ 3. saxeli (srulad) _____ 4. mamis saxeli _____ 5. dabadebis TariRi _____ 6. dabadebis adgili _____ 7. wodeba _____ 8. piradi nomeri _____ 9. ojaxis misamarTi *10. datyvevebuli: (an) moemgzavreba (banakidan #_, hospitlidan, a.S.) *11. (a) janmrTeli; (b) ar aris daWrili; (g) gamojanmrTelda; (d) gamojanmrTelebis gzazea; (e) daavadebulia; (v) msubuqadaa daWrili; (z) mZimedaa daWrili; 12. Cemi amJamindeli misamarTi: tyvis nomeri _____ banakis aRniSvna 13. TariRi _____ 14. xelmowera _____ * zedmeti amoSaleT - SeniSvnebi ar daamatoT - ganmarteba ixileT meore mxares SeniSvna: es baraTi Sedgenili unda iyos or an sam enaze, kerZod, tyvis mSobliur enasa da tyved amyvani saxelmwifos enaze. zomebi: 15X10,5sm.

147

danarTi IV
g. safosto baraTi da werili

(ix. 71-e muxli)


1. safosto baraTi wina xedi
samxedro tyvis fosta safosto baraTi gamgzavni: saxeli, gvari, mamis saxeli __________________________________ dabadebis adgili da TariRi __________________________________ samxedro tyvis # __________________________________ banakis aRniSvna __________________________________ gagzavnis qveyana __________________________________ ufaso vis ____________________________ ________________________________ daniSnulebis adgili _______________________________ quCa __________________________ qveyana ________________________ mxare an raioni ________________

ukana xedi
banakis aRniSvna _________________________ TariRi ___________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ dawereT mxolod wyvetil xazze da rac SeiZleba garkveviT

SeniSvna: es baraTi Sedgenili unda iyos or an sam enaze, kerZod, tyvis mSobliur enasa da damatyvevebeli saxelmwifos enaze. zoma: 15X10sm.

148

danarTi IV
g. safosto baraTi da werili

(ix. 71-e muxli)


2. werili

samxedro tyvis fosta ufaso vis _______________________________________________________________ ___________________________________________________________________ adgili ____________________________________________________________ quCa ______________________________________________________________ qveyana ____________________________________________________________ mxare an raioni ____________________________________________________

SeniSvna: es forma Sedgenili unda iyos or an sam enaze, kerZod, tyvis mSobliur enasa da damatyvevebeli saxelmwifos enaze. is aRniSnul xazze unda gaikecos. zeda nawili Caideba ganaWrelSi (aRniSnulia * niSniT) da amgvarad konverts warmoadgens. ukana mxare, romelic daxazulia safosto baraTis magvarad (ix. danarTi IV, nimuSi g1), gankuTvnilia samxedro tyvisaTvis da masze daaxloebiT 250 sityva Tavsdeba. gaSlili formis zoma: 29X15sm.

qveyana, saidanac igzavneba ___________________________________________ banakis aRniSvna ____________________________________________________ samxedro tyvis # __________________________________________________ dabadebis TariRi da adgili ________________________________________ saxeli da gvari ___________________________________________________

149

gamgzavni:

danarTi IV
d. Setyobineba gardacvalebis Sesaxeb (ix. 120-e muxli)
(pasuxismgebeli xelisufleba) Setyobineba gardacvalebis Sesaxeb saxelmwifo, romelsac tyve ekuTvnis ______________________________ saxeli da gvari mamis saxeli dabadebis adgili da TariRi gardacvalebis adgili da TariRi wodeba da piradi nomeri (amosacnob medalionze) ojaxis misamarTi sad da rodis iyo ayvanili gardacvalebis mizezi da garemoebebi dakrZalvis adgili aris Tu ara saflavi aRniSnuli da SeZleben Tu ara ojaxis wevrebi Semdgom mis naxvas? inaxavs Tu ara damatyvevebeli saxelmwifo gardacvlilis memkvidreobaSi Semaval nivTebs, Tu isini am SetyobinebasTan erTad igzavneba? Tu isini igzavneba, romeli saagentos meSveobiT? SeuZlia Tu ara pirs (eqimi, sanitari, sasuliero piri, megobari tyve), romelic avadmyofTan misi avadmyofobis dros an sicocxlis ukanasknel wuTebSi masTan imyofeboda, aqve an danarTSi mokled aRweros ukanaskneli wuTebisa da dakrZalvis viTareba? TariRi da Sesabamisi xelisuflebis beWedi da xelmowera ________________________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ___________________ ori mowmis xelmowera da misamarTebi ___________________

SeniSvna: es baraTi Sedgenili unda iyos or an sam enaze, kerZod, tyvis mSobliur enasa da damatyvevebeli saxelmwifos enaze. zoma: 21X30sm.

150

danarTi IV
e. cnoba repatriaciis Sesaxeb

(ix. danarTi II, me-11 muxli)


cnoba repatriaciis Sesaxeb
TariRi: banaki: hospitali: gvari: saxeli: dabadebis TariRi: wodeba: piradi nomeri: samxedro tyvis nomeri: Wriloba/daavadeba: komisiis gadawyvetileba:

Sereuli samedicino komisiis Tavmjdomare:

A = pirdapiri repatriacia B = neitralur qveyanaSi ganTavseba NC = meoradi Semowmeba

151

danarTi V samodelo wesebi tyveTa mier sakuTar qveyanaSi gadagzavnili fuladi saxsrebis Sesaxeb
(ix. 63-e muxli)
(1) 63-e muxlis mesame paragrafSi aRniSnuli avizo Semdeg monacemebs Seicavs: (a) gadaxdis mwarmoebeli samxedro tyvis nomers, rogorc es me-17 muxlSia aRniSnuli, wodebas, gvars, saxelsa da mamis saxels; (b) mimRebis gvarsa da warmomavlobis qveyanaSi mis misamarTs; (g) gadasaxdeli fuladi Tanxis odenobas im qveynis valutaSi, romelSic imyofeba samxedro tyve. (2) avizos xels moawers samxedro tyve an, Tu mas wera ar SeuZlia, masze Tavis niSans dasvams, aRniSnuli unda damowmdes samxedro tyveTa warmomadgenlis mier. (3) banakis ufrosi avizos daurTavs cnobas imis Taobaze, rom samxedro tyves aqvs sakredito saldo, romelic ar aris gadasaxdel Tanxaze naklebi. (4) avizo SeiZleba siebis saxiT Sedges; aseTi siis yoveli furceli samxedro tyveTa warmomadgenlis mier unda damowmdes da dadasturdes banakis ufrosis mier.

152

Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencia omis dros samoqalaqo mosaxleobis dacvis Sesaxeb

153

154

omis dros samoqalaqo mosaxleobis dacvis Sesaxeb kon venciis SesamuSaveblad, 1949 wlis 21 aprilidan 12 agvistos CaT vliT JenevaSi mimdinare di plomatiuri konferenciis monawile mTavrobaTa qvemore xelismomweri uflebamosili warmomadgen lebi SeTanxmdnen Semdegze:

kari I Tavi I zogadi debulebebi


muxli 1 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas kisruloben ne bismier garemoebaSi Seasrulon da uzrunvelyon winamdebare konvenciis Sesruleba.

muxli 2 im debulebaTa garda, romlebic unda moqmedebdes mSvidobian dros, winamdebare konvencia gamoiyeneba gamocxadebuli omis yve la SemTxvevaSi an nebismieri sxva saxis SeiaraRebuli konfliq tis dros, romelic SeiZleba warmoiSvas or an ramdenime maRal xelSemkvrel mxares Soris, maSinac ki, roca erT-erTi mxare ar cnobs saomar mdgomareobas. konvencia agreTve gamoiyeneba maRali xelSemkvreli mxaris teritoriis nawilobrivi an mTliani okupaciis yvela SemTxveva Si, maSinac ki, roca aRniSnul okupacias SeiaraRebul winaaRmde gobas ar uweven. Tu konfliqtis monawile erT-erTi saxelmwifo ar aris wi namdebare konvenciis mxare, is saxelmwifoebi, romlebic konven ciis mxareebi arian, erTmaneTs Soris urTierTobebSi kvlavac konvenciiT SezRudulni rCebian. amasTan, isini konvenciiT Sez Rudulni iqnebian zemoaRniSnuli saxelmwifos mimarTac, Tu es ukanaskneli cnobs da gamoiyenebs mis debulebebs. muxli 3 erT-erTi xelSemkvreli mxaris teritoriaze mimdinare saer TaSoriso xasiaTis armqone SeiaraRebuli konfliqtis dros kon fliqtis monawile yoveli mxare valdebulia gamoiyenos, sul mcire, Semdegi debulebani:

155

(1) pirebi, romlebic uSualod ar monawileoben saomar moqmedebebSi, SeiaraRebuli Zalebis warmomadgenelTa CaT vliT, romlebmac dayares iaraRi da romlebic avadmyofo bis, daWris, dakavebis an nebismieri sxva mizezis gamo aRar monawileoben saomar moqmedebebSi, yvela SemTxvevaSi unda sargeblobdnen humanuri mopyrobiT rasis, kanis feris, re ligiis an rwmenis, sqesis, warmomavlobis, qonebrivi mdgoma reobis an nebismier sxva msgavs kriteriumze dafuZnebuli yovelgvari diskriminaciis gareSe. am mizniT, akrZalulia da yvelgan da yovelTvis, akrZaluli iqneba zemoaRniSnul pirTa mimarT Semdegi qmedebebis ganxorci eleba: (a) piris sicocxlisa da fizikuri xelSeuxeblobis xelyofa, kerZod, nebismieri saxis mkvleloba, dasa xiCreba, sastiki mopyroba da wameba; (b) mZevlad ayvana; (g) Rirsebis Selaxva, kerZod, Seuracxmyofeli da da mamcirebeli mopyroba; (d) samarTalSi micema da sasjelis aRsruleba sa Tanado wesiT dafuZnebuli sasamarTlos mier ga motanili winaswari sasamarTlo gadawyvetilebis gareSe, civilizebuli Tanamegobrobis mier savalde bulod aRiarebuli sasamarTlo garantiebis gaTva liswinebiT; (2) daWrilebsa da avadmyofebs Tavi unda mouyaron da aR mouCinon saTanado daxmareba. miukerZoebel humanitarul organizacias, magaliTad wiTeli jvris saerTaSoriso komitets, SeuZlia konfliqtis monawile mxareebs SesTavazos Tavisi samsaxuri. garda amisa, konfliqtis monawile mxareebi Seecdebian, speci aluri SeTanxmebebis gziT Seasrulon winamdebare konvenciis yvela an calkeuli debuleba. zemoaRniSnul debulebaTa gamoyenebas ar eqneba gavlena kon fliqtis monawile mxareTa samarTlebriv statusze.

muxli 4 winamdebare konvencia icavs im pirebs, romlebic konfliqtis an okupaciis dros, ama Tu im mizezis gamo, drois garkveul mo nakveTSi imyofebian konfliqtis monawile im mxaris an okupanti saxelmwifos xelSi, romlis moqalaqeebic isini ar arian. konvenciis aramonawile saxelmwifos moqalaqeebi ar sargeb loben mocemuli konvenciis dacviT. neitraluri an Tanameomari

156

saxelmwifos moqalaqeebi, romlebic erT-erTi meomari qveynis teritoriaze imyofebian, dacviT ver isargebleben manamde, sanam im saxelmwifos, romlis moqalaqeebic isini arian, regularuli di plomatiuri warmomadgenloba eyoleba im saxelmwifoSi, rom lis xelisuflebaSic imyofebian mocemuli pirebi. miuxedavad amisa, rogorc es me-13 muxlSia gansazRvruli, II karis debulebani ufro farTod gamoiyeneba. pirebi, romlebic imyofebian moqmed jarSi daWrilTa da avad myofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis, an sazRvao SeiaraRebul ZalebSi daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa mdgomareo bis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konven ciis, an samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis dacvis qveS, winamdebare konvenciis dac vis qveS myof pirebad ar CaiTvlebian.

muxli 5 konfliqtis monawile mxaris teritoriaze myof im pirs, ro melic winamdebare konvenciis dacviT sargeblobs da romlis Sesaxebac konfliqtis monawile am mxares kanonieri safuZveli aqvs ifiqros, rom igi misi uSiSroebisaTvis saziano saqmianobas eweva, an rodesac amgvari saqmianoba ukve damtkicebulia, ar eq neba winamdebare konvenciiT gansazRvruli im uflebebiTa da upiratesobebiT sargeblobis ufleba, romelTa am pirisaTvis miniWebac mocemul saxelmwifos zians miayenebs. Tu okupirebul teritoriaze jaSuSobis an diversiis gamo winamdebare konvenciis dacvis qveS myof pirs daakaveben, an Tu is kanonieradaa eWvmitanili okupanti saxelmwifos uSiSroebi saTvis saziano moRvaweobaSi, samxedro uSiSroebis ucilobeli mosazrebebiT, SesaZlebelia CamoarTvan winamdebare konvenciiT miniWebuli kavSiris damyarebis ufleba. miuxedavad amisa, TiToeul SemTxvevaSi, aseTi pirebi humanu ri mopyrobiT isargebleben, xolo sasamarTlos wesiT devnis SemTxvevaSi maT ar CamoerTmevaT winamdebare konvenciiT gaTva liswinebuli samarTliani da standartuli samarTalwarmoebis ufleba. amasTanave, SeZlebisamebr umokles vadaSi maT srulad mieniWebaT am saxelmwifos an saTanado SemTxvevaSi okupanti saxelmwifos uSiSroebis zomebis Sesabamisi yvela is ufleba da upiratesoba, romelsac winamdebare konvencia iTvaliswinebs dacvis qveS myofi pirebisaTvis.

157

muxli 6 winamdebare konvencia moqmedebas iwyebs me-2 muxlSi miTiTebu li nebismieri konfliqtis an okupaciis dawyebis momentidan. konfliqtis monawile mxareebis teritoriebze winamdebare konvenciis moqmedeba sruldeba saomari moqmedebebis mTlianad damTavrebis Semdeg. konvenciis moqmedeba okupirebul teritoriebze dasrulde ba saomari moqmedebis damTavrebidan erTi wlis Semdeg; Tumca, okupanti saxelmwifo valdebulia, rom, okupaciis periodSi, im moculobiT, romliTac igi am teritoriaze mTavrobis funqciebs asrulebs, daicvas winamdebare konvenciis 1-12-e, 27-e, 29-34-e, 47-e, 49-e, 51-e, 52-e, 53-e, 59-e, 61-77-e da 143-e muxlebi. dacvis qveS myofi pirebi, romelTa gaTavisufleba, repatriacia an xelaxali ganTavsebac ganxorcieldeba am vadebis Semdeg, mTe li am drois ganmavlobaSi isargebleben winamdebare konvenciis dacviT.

muxli 7 me-11, me-14, me-15, me-17, 36-e, 108-e, 109-e, 132-e, 133-e da 149-e muxlebiT sagangebod gaTvaliswinebuli SeTanxmebebis garda, maRal xel Semkvrel mxareebs SeuZliaT dadon sxva specialuri SeTanxme bebi nebismier sakiTxze, romlis gansakuTrebulad mogvarebasac isini mizanSewonilad CaTvlian. arc erTma aseTma specialurma SeTanxmebam ziani ar unda miayenos dacvis qveS myofi pirebis wi namdebare konvenciiT gansazRvrul mdgomareobas, aseve ar unda SezRudos konvenciiT maTTvis miniWebuli uflebebi. dacvis qveS myofi pirebi sargebloben am SeTanxmebebiT mini Webuli upiratesobebiT manam, sanam maTze vrceldeba konvenciis moqmedeba, gamonaklisia SemTxvevebi, rodesac zemoaRniSnuli an momdevno SeTanxmebebi Seicavs mkafiod gamoxatul sapirispiro debulebebs, an aRniSnul pirTa mimarT konfliqtis monawile romelime mxaris mier ufro xelsayreli RonisZiebebia gamoyene buli. muxli 8 dacvis qveS myof pirebs araviTar SemTxvevaSi ar SeuZliaT mTlianad an nawilobriv ganacxadon uari im uflebebze, romle bic maTTvis winamdebare konvenciiTa da wina muxlSi gaTvalis winebuli specialuri SeTanxmebebis arsebobis SemTxvevaSi Tu isini amgvar debulebebs Seicaven aris uzrunvelyofili.

158

muxli 9 winamdebare konvenciis gamoyeneba efuZneba im maRali xel Semkvreli mxareebis TanamSromlobasa da kontrols, romelTac ekisrebaT konfliqtis monawile mxareebis interesTa dacva. am mizniT, mfarvel saxelmwifoebs, TavianTi di plomatiuri an sa konsulo personalis garda, SeuZliaT sakuTari an sxva neit raluri saxelmwifos moqalaqeTagan delegatebis daniSvna. am delegatebis dasaniSnad saWiroa im qveynis Tanxmoba, sadac maT misia unda Seasrulon. konfliqtis monawile mxareebma mfarveli saxelmwifos warmo madgenlebs an delegatebs muSaobis ganxorcielebisas SesaZleb lobebis farglebSi maqsimalurad unda Seuwyon xeli. mfarveli saxelmwifoebis warmomadgenlebi an delegatebi araviTar SemTxvevaSi ar unda gascdnen maTi misiis winamdebare konvenciiT gansazRvrul farglebs. kerZod, maT mxedvelobaSi unda miiRon im saxelmwifos usafrTxoebis aucilebeli moTxov nebi, sadac TavianT misias asruleben.

muxli 10 winamdebare konvenciis debulebebi dabrkolebas ar warmoad gens samoqalaqo mosaxleobis dacvisa da maTTvis daxmarebis aRmoCenis miznis mqone humanitaruli saqmianobisaTvis, romelic, konfliqtis monawile dainteresebuli mxareebis TaxmobiT, SeiZ leba ganaxorcielos wiTeli jvris saerTaSoriso komitetma an nebismierma sxva miukerZoebelma humanitarulma organizaciam. muxli 11 maRal xelSemkvrel mxareebs nebismier dros SeuZliaT SeTan xmdnen, rom sruli miukerZoeblobis da qmediTobis garantiis mimcem organizacias andon winamdebare konvenciiT mfarveli sa xelmwifosaTvis dakisrebuli movaleobebis Sesruleba. Tu winamdebare konvenciiT dacul pirebze raime mizeziT ar vrceldeba an aRar vrceldeba mfarveli saxelmwifos an pirvel paragrafSi miTiTebuli organizaciis saqmianoba, saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic imyofebian dacvis qveS myofi pirebi, TxovniT unda mimarTos neitralur saxelmwifos an aseT orga nizacias, raTa man Tavis Tavze aiRos konfliqtis monawile mxa reebis mier dasaxelebuli mfarveli saxelmwifos winamdebare konvenciiT gaTvaliswinebuli funqciebis Sesruleba. Tu amgvari gziT ver moxerxdeba mfarvelobis ganxorcieleba,

159

saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic imyofebian dacvis qveS myofi pirebi, winamdebare muxlis debulebaTa gaTvaliswinebiT, TxovniT unda mimarTos, an miiRos romelime humanitaruli or ganizaciis, rogoricaa wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, winadadeba Tavis Tavze aiRos winamdebare konvenciis mixedviT mfarveli saxelmwifoebisaTvis dakisrebuli humanitaruli fun qciebis Sesruleba. am mizniT dainteresebuli saxelmwifos mier mowveuli an sa kuTari samsaxuris SemTavazebeli nebismieri neitraluri saxel mwifo an organizacia pasuxismgeblobis grZnobiT unda moqmedeb des konfliqtis monawile im mxaris mimarT, romelzec damoki debulni arian winamdebare konvenciis dacvis qveS myofi pirebi, da warmoadginos sakmarisi garantiebi imisa, rom mas SeuZlia Sesabamisi funqciebis Tavis Tavze aReba da maTi miukerZoeblad Sesruleba. dauSvebelia zemoaRniSnuli debulebebis darRveva saxelmwi foTa Soris dadebuli specialuri SeTanxmebebiT, roca saomari mdgomareobis gamo, Tundac droebiT, SezRudulia erT-erTi am sa xelmwifos SesaZlebloba Tavisuflad awarmoos molaparakeba sxva saxelmwifosTan an mis mokavSireebTan, gansakuTrebiT maSin, Tu am saxelmwifos mTeli teritoria an misi mniSvnelovani na wili okupirebulia. winamdebare konvenciaSi mfarveli saxelmwifos saxelwodeba Si yvelgan igulisxmeba winamdebare muxliT gaTvaliswinebuli misi Semcvleli organizaciac. am muxlis debulebebi gavrceldeba da gamoiyeneba neitra luri saxelmwifos moqalaqeebis mimarT, romlebic imyofebian okupirebul teritoriaze an meomari saxelmwifos teritoriaze, romelSic saxelmwifos, romlis moqalaqeebi isini arian, regula ruli di plomatiuri warmomadgenloba ara aqvs.

muxli 12 mfarveli saxelmwifoebi yovelTvis, rodesac dacvis qveS myo fi pirebis interesebidan gamomdinare amas mizanSewonilad CaT vlian, gansakuTrebiT ki konfliqtis monawile mxareTa Soris am konvenciis debulebaTa gamoyenebis an ganmartebis Taobaze uTan xmoebis SemTxvevaSi, keTil samsaxurs gauweven mxareebs uTanxmo ebaTa mosagvareblad. am mizniT, TiToeul mfarvel saxelmwifos SeuZlia erT-erTi mxaris TxovniT an sakuTari iniciativiT SesTavazos konfliq tis monawile mxareebis warmomadgenlebis, kerZod, dacvis qveS myof pirebze pasuximgebel xelisufalTa Sexvedra Sesabamisad

160

SerCeul neitralur teritoriaze. konfliqtis monawile mxa reebi valdebulni arian msvleloba miscen am TvalsazrisiT maTTvis SeTavazebuli winadadebebis Sesrulebas. saWiroebis SemTxvevaSi, mfarvel saxelmwifoebs SeuZliaT konfliqtis mo nawile mxareebs mxardasaWerad warudginon neitraluri saxel mwifos warmomadgeneli an wiTeli jvris saerTaSoriso komite tis mier delegirebuli piri, romelic miwveul iqneba aRniSnul SexvedraSi monawileobis misaRebad.

kari II zogadi xasiaTis debulebebi omis garkveuli Sedegebis gan mosaxleobis dacvis Sesaxeb
muxli 13 II karis debulebebi unda gavrceldes konfliqtis monawile saxelmwifoebis mTel mosaxleobaze rasis, erovnebis, religiis an politikuri Sexedulebis safuZvelze yovelgvari diskrimi naciis gareSe da xeli unda Seuwyos omiT miyenebuli tanjvis Semsubuqebas.

muxli 14 mSvidobian periodSi maRal xelSemkvrel mxareebs da saomari moqmedebebis dawyebis Semdgom konfliqtis monawile mxareebs, SeuZliaT Tavis teritoriaze, xolo saWiroebis SemTxvevaSi oku pirebul teritoriazec, Seqmnan sanitaruli da usafrTxoebis zonebi da adgilebi, romlebic imgvarad unda iyos mowyobili, rom saomari moqmedebebisagan daicvas daWrilebi, avadmyofi da asakovani pirebi, TxuTmet wlamde asakis bavSvebi, fexmZime qale bi da Svid wlamde asakis bavSvTa dedebi. saomari moqmedebebis dawyebisa da mimdinareobisas daintere sebul mxareebs SeuZliaT dadon SeTanxmebebi maT mier Seqmnili zonebisa da adgilebis urTierTcnobis Sesaxeb. am mizniT, maT SeuZliaT isargeblon winamdebare konvenciaze TandarTuli Se Tanxmebis proeqtSi miTiTebuli debulebebiT, im cvlilebebiT, romelTa Setanasac aucileblad CaTvlian. mfarveli saxelmwifoebi da wiTeli jvris saerTaSoriso ko

161

miteti mowveuli iqnebian keTili samsaxuris gasawevad aseTi sanitariuli da usafrTxoebis zonebisa da adgilebis Seqmnisa da cnobis gasaadvileblad.

muxli 15 konfliqtis monawile yovel mxares uSualod an neitraluri saxelmwifos an humanitaruli organizaciis meSveobiT, SeuZlia mimarTos mowinaaRmdege mxares winadadebiT, raTa saomari moq medebebis raionebSi Seiqmnas neitraluri zonebi, saomar moqme debebTan dakavSirebul safrTxeTagan Semdegi pirebis ganurCev lad dasacavad: (a) daWrili da avadmyofi kombatantebi da arakombatantebi; (b) samoqalaqo mosaxleoba, romelic ar monawileobs saomar moqmedebebSi da am zonebSi yofnis dros samxedro saxis samuSa os ar asrulebs. rogorc ki konfliqtis monawile mxareebi SeTanxmdebian neit raluri zonis adgilsamyoflis, xelmZRvanelobis, momaragebisa da zedamxedvelobis Sesaxeb, konfliqtis monawile mxareTa war momadgenlebi Seadgenen da xels moaweren werilobiT xelSekru lebas. aRniSnuli SeTanxmebiT dadgindeba zonis neitraluro bis dasawyisi da xangrZlivoba.

muxli 16 daWrilebi da avadmyofebi, iseve rogorc invalidebi da fex mZime qalebi gansakuTrebuli dacviTa da mfarvelobiT isargeb leben. ramdenadac es saomari moqmedebebidan gamomdinare iqneba Se saZlebeli, konfliqtis monawile TiToeuli mxare xels Seuw yobs daWrilTa da gardacvlilTa moZiebas, daxmarebas gauwevs xomaldis daRupvaSi moyolil pirebs da im pirebs, romelTac seriozuli safrTxe emuqrebaT da daicavs maT gaZarcvisa da udierad mopyrobisgan.

muxli 17 konfliqtis monawile mxareebi Seecdebian dadon adgilobri vi SeTanxmebebi alyaSemortymuli an garemoculi adgilebidan daWrilebis, avadmyofebis, invalidebis, moxucebis, bavSvebisa da mSobiareebis evakuaciisa da am adgilebSi yvela aRmsareblobis

162

sasuliero piris, samedicino personalisa da sanitariuli aR Wurvilobis gadaadgilebis Sesaxeb.

muxli 18 dauSvebelia daWrilebis, avadmyofebis, invalidebisa da mSobi areebis dasaxmareblad organizebul samoqalaqo saavadmyofoeb ze nebismier garemoebebSi Tavdasxmis ganxorcieleba. konfliq tis monawile mxareebisagan isini yovelTvis pativiscemiTa da dacviT unda sargeblobdnen. konfliqtis monawile saxelmwifoebi yvela samoqalaqo saa vadmyofos uzrunvelyofen mowmobiT, romelSic aRniSnuli iqne ba, rom es samoqalaqo saavadmyofoebi da maT mier dakavebuli Senobebi iseTi miznebisaTvis ar gamoiyeneba, romelTa gamoc maT me-19 muxlis Tanaxmad SeiZleba gansazRvrul dacvaze uari eT qvaT. samoqalaqo saavadmyofoebi saxelmwifoTa Sesabamisi ne barTvis safuZvelze aRiniSneba moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 38-e muxlSi miTiTebuli emble miT. konfliqtis monawile mxareebi, ramdenadac es saomari moqme debebidan gamomdinare iqneba SesaZlebeli, miiReben yvela auci lebel zomas, raTa yovelgvari agresiis Tavidan asacileblad mowinaaRmdegis saxmeleTo, sahaero da sazRvao Zalebi samoqala qo saavadmyofoebis aRmniSvnel ganmasxvavebel niSnebs mkafiod xedavdnen. im saSiSroebis gaTvaliswinebiT, romelic SeiZleba daemuq ros samxedro obieqtebTan axlomdebare saavadmyofoebs, rekomen debulia maTi am obieqtebisgan rac SeiZleba moSorebul adgi lebSi ganlageba.

muxli 19 dacva, romliTac sargebloben samoqalaqo saavadmyofoebi, mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba Sewydes, Tu maT humanitaru li valdebulebebis Sesrulebis garda iyeneben mowinaaRmde gis winaaRmdeg mimarTuli moqmedebebis gansaxorcieleblad. Tumca, dacva wydeba mxolod Sesabamisi gafrTxilebis Semdeg, romelic yvela saWiro SemTxvevaSi awesebs gonivrul vadas da sruldeba mxolod mas Semdeg, rac amgvarma gafrTxilebam Sede gi ar gamoiRo.

163

mowinaaRmdegis winaaRmdeg mimarTul moqmedebad ar CaiTvle ba am saavadmyofoebSi daWrili an avadmyofi samxedro mosamsa xureebis mkurnaloba an maTTvis CamorTmeuli im piradi iaraRi sa da sabrZolo masalebis Senaxva, romelic saTanado organoebs jer ar Cabarebia.

muxli 20 dacviTa da mfarvelobiT isargebleben pirebi, romlebic sis tematurad da mxolod da mxolod samoqalaqo saavadmyofoebis momsaxurebiT da administraciiT arian dakavebuli, im perso nalis CaTvliT, romelic axorcielebs daWrili da avadmyofi samoqalaqo pirebis an invalidebisa da mSobiareebis moZiebas, Segrovebas, transportirebasa da mkurnalobas. okupirebul teritoriaze da saomari moqmedebebis zonebSi zemoaRniSnuli personalis gamorCeva xdeba piradobis mowmobiT, romelSic miTiTebulia mflobelis statusi, Cakrulia foto suraTi da dasmulia pasuxismgebel xelisufalTa reliefuri beWedi. samsaxurebrivi movaleobebis Sesrulebis dros perso nali marcxena xelze beWeddartymul, nestis gamZle samklaurs atarebs, romelsac saxelmwifo gascems da romelzec aRibeWdeba moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobe sebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 38-e mux lSi miTiTebuli emblema. sxva personals, romelic emsaxureba samoqalaqo saavadmyofo ebs da maT administrirebas awarmoebs, pativs scemen da icaven; mas ufleba aqvs zemoaRniSnuli da am muxlis debulebebis Se sabamisi samklauri im dromde ataros, vidre mas amgvari movale obebis Sesasruleblad iyeneben. maT piradobis mowmobaSi unda aRiniSnos, Tu ra movaleobebs asruleben isini. yvela samoqalaqo saavadmyofos administracia valdebulia, Sesabamisi erovnuli an saokupacio xelisuflebisaTvis warsad genad mzad hqondes mocemul momentSi saavadmyofoSi momuSave aseTi personalis sia.

muxli 21 daWrili da avadmyofi samoqalaqo pirebis, invalidebisa da mSobiareTa transportireba, romelic ganxorcieldeba xmeleT ze satransporto kolonebiT da sanitariuli matareblebiT an zRvaze amgvari transportirebisaTvis gankuTvnili xomaldebiT, iseTive dacviTa da pativiscemiT unda sargeblobdes, rogorc

164

es me-18 muxlSi miTiTebuli saavadmyofoebisTvisaa gaTvalis winebuli. satransporto saSualebebi, saxelmwifoTa Tanxmobis safuZvelze unda aRiniSnos moqmed jarSi daWrilTa da avad myofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 38-e muxlSi miTiTebuli ganmasxvavebeli emblemiT.

muxli 22 akrZalulia Tavdasxma sahaero xomaldebze, romlebic mxo lod daWrili da avadmyofi samoqalaqo pirebis, invalidebis, mSobiareTa an samedicino personalis gadasayvanad da sanita riuli aRWurvilobis gadasazidad gamoiyeneba. isini pativisce miT unda sargeblobdnen mxolod im pirobiT, rom konfliqtis monawile yvela mxares Soris SeTanxmebul specialurad gansaz Rvrul simaRleze, drosa da marSrutiT ifrenen. isini SeiZleba aRiniSnos moqmed jarSi daWrilTa da avad myofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 38-e muxliT gaTvaliswinebuli ganmasxva vebeli emblemiT. Tu sxvagvarad ar aris SeTanxmebuli, mowinaaRmdegis an mis mier okupirebul teritoriaze frena akrZalulia. amgvari sahaero xomaldebi unda daemorCilon daSvebis nebis mier moTxovnas. moTxovnis safuZvelze daSvebis SemTxvevaSi, Se saZlo Semowmebis Semdeg, sahaero xomaldi frenis gagrZelebas SeZlebs Tavisi mgzavrebiTurT.

muxli 23 yoveli maRali xelSemkvreli mxare Tavisuflad gaatarebs sa medicino da sanitariuli saSualebebis an religiuri msaxurebi saTvis aucilebeli sagnebis Semcvel yvela gzavnils, romelic mxolod sxva maRali xelSemkvreli mxaris samoqalaqo mosax leobisTvisaa gankuTvnili, Tundac es mxare misi mowinaaRmdege iyos. aseve Tavisuflad unda gatardes sakvebi produqtebis, tan sacmlisa da matonizebeli saSualebebis Semcveli yvela amana Ti, romelic TxuTmet wlamde asakis bavSvebis, orsuli qalebisa da mSobiareebisTvisaa gankuTvnili. xelSemkvreli mxaris valdebuleba Tavisuflad gaataros wina paragrafSi miTiTebuli yvela gzavnili damokidebulia imaze, darwmunda Tu ara mocemuli saxelmwifo, rom ar arsebobs seriozuli safuZveli ivaraudos Semdegi:

165

(a) gzavnilebi SeiZleba daniSnulebis adgilas ar moxvdes; (b) kontroli SeiZleba iyos araefeqturi; (g) gzavnilis gatarebam SeiZleba garkveulwilad xeli Seuwyos mowinaaRmdege mxaris samxedro Zalis an ekonomi kis aRmavlobas, Tu gzavnilis Semadgeneli sagnebi cvlian saqonels, romelic, sxva SemTxvevaSi am saxelmwifos unda ewarmoebina, an Tu igi am saqonlis warmoebisaTvis saWiro nedleuls, sagnebsa da samuSao Zalas gamoaTavisuflebs. pirvel paragrafSi miTiTebulma saxelmwifom, romelic Tanax maa gzavnilebis gatarebaze, daTanxmebis pirobad SeiZleba gzav nilebis mosargebleTa Soris ganawilebisas mfarveli saxelmwi fos mier adgilze kontrolis ganxorcieleba moiTxovos. aseTi gzavnilebis gadagzavna rac SeiZleba swrafad unda ganxorcieldes da maTi Tavisuflad gatarebisaTvis Tanxmobis mimcem saxelmwifos ufleba aqvs daawesos gadagzavnisaTvis sa Wiro teqnikuri pirobebi.

muxli 24 konfliqtis monawile mxareebi aucilebel zomebs miiReben, ra Ta TxuTmet wlamde asakis daoblebuli an omis Sedegad ojaxs dacilebuli bavSvebi sakuTari Tavis anabrad ar darCnen da xeli Seewyon maTze zrunvas da maT religiasa da aRzrdasTan dakavSirebuli movaleobebis Sesrulebas. maTi aRzrda, SesaZ leblobis farglebSi unda daekisroT msgavsi kulturuli tra diciis adamianebs. mfarveli saxelmwifos arsebobis SemTxvevaSi misi TanxmobiT da imis garantiiT, rom pirvel paragrafSi miTiTebuli princi pe bi saTanadod Sesruldeba konfliqtis monawile mxareebi xels Seuwyoben konfliqtis msvlelobis periodSi aRniSnuli bavSve bis neitralur qveyanaSi ganTavsebas. garda amisa, amosacnobi medalioniT an nebismieri sxva saSua lebis gamoyenebiT, isini Seecdebian daadginon Tormet wlamde asakis yvela bavSvis vinaoba.

muxli 25 yovel pirs, romelic imyofeba konfliqtis monawile mxaris an mis mier okupirebul teritoriaze, SeuZlia piradi Setyobi neba gaugzavnos ojaxis wevrebs da maTganac miiRos cnobebi miuxedavad maTi adgilsamyofelisa. es korespondencia swrafad unda gadaigzavnos da SeZlebisdagvarad ar unda dayovndes.

166

Tu Seqmnili garemoebebis gamo garTulebuli an SeuZlebelia fostiT mimowera, konfliqtis monawile dainteresebuli mxaree bi mimarTaven neitralur Suamavals, magaliTad 140-e muxlSi mi TiTebul centralur saagentos, wiTeli jvris (wiTeli naxevar mTvaris, wiTeli lomisa da mzis) erovnul sazogadoebebs, raTa masTan erTad gansazRvron Tu rogor unda uzrunvelyon maTi movaleobebis ukeTesad Sesruleba. Tu konfliqtis monawile mxareebi ojaxuri mimoweris Sez Rudvas aucileblad CaTvlian, es SezRudvebi unda Semoifar glos standartuli blankebis SemoRebiT, romlebzec Tavsdeba ocdaxuTi sityva. TveSi gasagzavni blankebis raodenoba SeiZle ba erTamde SeizRudos.

muxli 26 konfliqtis monawile yoveli mxare xels Seuwyobs omis Se degad gancalkevebuli ojaxis wevrTa Zebnas da SesaZleblobis SemTxvevaSi maT Sexvedras. kerZod, igi xels Seuwyobs am saq miT dakavebuli organizaciebis muSaobas im SemTxvevaSi, Tu es organizaciebi saxelmwifosaTvis misaRebia da emorCilebian mis mier dadgenil usafrTxoebis wesebs.

kari III dacvis qveS myof pirTa statusi da mopyroba nawili I saerTo debulebebi konfliqtis monawile mxareTa teritoriebisa da okupirebuli teritoriebis Sesaxeb
muxli 27 dacvis qveS myof pirebs nebismier garemoebaSi aqvT maTi pi rovnebis, Rirsebis, ojaxuri uflebebis, religiuri mrwamsisa da wesebis, Cvevebisa da adaTebis pativiscemis ufleba. maT yovel Tvis humanurad unda epyrobodnen, kerZod, icavdnen Zaladobisa da muqaris nebismieri aqtisagan, Seuracxyofisa da xalxis cno bismoyvareobisagan. qalebi gansakuTrebiT unda iyvnen daculni maTi Rirsebis Se uracxyofisagan, kerZod, gaupatiurebis, iZulebiTi prostituciis an maTi zneobis nebismieri saxis sxva xelyofisagan.

167

janmrTelobasTan, asaksa da sqesTan dakavSirebuli debulebe bis gaTvaliswinebiT, konfliqtis monawile mxare, romlis xeli suflebaSic imyofebian dacvis qveS myofi pirebi, yvela maTgans Tanabrad unda epyrobodes yovelgvari, kerZod ki rasis, religi ur an politikur Sexedulebebze dafuZnebuli, diskriminaciis gareSe. Tumca, am pirTa mimarT konfliqtis monawile mxareebs SeuZ liaT kontrolisa da usafrTxoebis uzrunvelyofis iseTi Ro nisZiebebis gamoyeneba, romelic SeiZleba aucilebeli aRmoCndes saomari moqmedebebis gamo.

muxli 28 dacvis qveS myofi piris romelime punqtsa da raionSi yofna ar SeiZleba am adgilebSi saomari operaciebis Tavidan acile bis sababad iyos gamoyenebuli.

muxli 29 konfliqtis monawile mxare, romlis xelisuflebaSic imyofe bian dacvis qveS myofi pirebi, pasuxs agebs misi warmomadgenle bis mier maT mimarT mopyrobaze, rac sakuTriv am warmomadgen lebs piradi pasuxismgeblobisagan ar aTavisuflebs. muxli 30 dacvis qveS myof pirebs yvelanairi SesaZlebloba eqnebaT, raTa mimarTon mfarvel saxelmwifoebs, wiTeli jvris saerTa Soriso komitets, im saxelmwifos wiTeli jvris (wiTeli naxe varmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) erovnul sazogadoebas, ro melSic isini imyofebian, aseve nebismier organizacias, romelsac maTTvis daxmarebis aRmoCena SeuZlia. xelisuflebis warmomadgenlebi aRniSnul organizaciebs sa Wiro yvela SesaZleblobas Seuqmnian im farglebSi, romelic saomari an uSiSroebis mosazrebebiT dadgindeba. mfarveli saxelmwifoebisa da 143-e muxliT gaTvaliswinebuli wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis delegatebis vizitebis garda, okupanti saxelmwifoebi an saxelmwifoebi, romelTa xeli suflebaSic dacvis qveS myofi pirebi imyofebian, SeZlebisamebr, xels Seuwyoben dacvis qveS myofi pirebis sxva organizaciebis warmomadgenelTa mier monaxulebas, romelTa mizania maTTvis sulieri da materialuri daxmarebis aRmoCena.

168

muxli 31 dauSvebelia dacvis qveS myof pirTa mimarT fizikuri an mora luri iZulebis raime zomis gamoyeneba, maTgan an mesame pirTagan informaciis miRebis mizniT.

muxli 32 maRali xelSemkvreli mxareebi specialurad SeTanxmdebian imaze, rom TiToeul maTgans ekrZaleba iseTi zomebis gatareba, romelTac maT xelisuflebaSi myofi dacvis qveS myofi pirebi saTvis fizikuri tanjvis miyeneba an maTi sikvdilis gamowveva SeuZlia. es akrZalva vrceldeba ara mxolod mkvlelobaze, wa mebaze, fizikur dasjaze, sxeulis dasaxiCrebaze, samedicino an samecniero cdebze, romlebic dacvis qveS myofi piris mkurna lobis moTxovnebiT ar aris gamowveuli, aramed samoqalaqo an samxedro xelisuflebis warmomadgenelTa mxridan yovelgvari saxis uxeSi Zaladobis aqtebzec.

muxli 33 dauSvebelia dacvis qveS myofi piris dasja samarTaldarRve visTvis, romelic mas piradad ar Caudenia. koleqtiuri sasje lebi, iseve rogorc daSinebis yovelgvari RonisZieba an terori akrZalulia. akrZalulia Zarcva. akrZalulia represaliebi dacvis qveS myofi pirebisa da maTi qonebis mimarT.

muxli 34 akrZalulia mZevlebis ayvana.

169

nawili II konfliqtis monawile mxaris teritoriaze myofi uc xoelebi


muxli 35 dacvis qveS myof nebismier pirs, romelmac teritoriis da tovebis survili SeiZleba konfliqtis dasawyisSi an misi mim dinareobisas gamoTqvas, amis gakeTebis ufleba mxolod im Sem TxvevaSi eqneba, Tu misi gamgzavreba qveynis saxelmwifoebriv interesebs ar ewinaaRmdegeba. gamgzavrebis Sesaxeb am pirTa Su amdgomlobebi Cveulebrivad dadgenili wesiT unda ganixilon da gadawyvetileba miRebul unda iqnas SeZlebisamebr umokles vadaSi. pirebs, romlebmac gamgzavrebis ufleba miiRes, SesaZleb loba eqnebaT maTi mgzavrobisaTvis saWiro fuli moi povon da Tan waiRon sakmarisi raodenobis piradi moxmarebis sagnebi da nivTebi. pirs, romelsac gamgzavrebaze uars etyvian, ufleba eqneba mo iTxovos umokles vadaSi am uaris gadasinjva sasamarTlos an damkavebeli saxelmwifos mier am mizniT daniSnuli Sesabamisi administraciuli organos mier. moTxovnis SemTxvevaSi, mfarve li saxelmwifos warmomadgenlebs SesaZlebloba eqnebaT miiRon informacia teritoriis datovebis nebismier Suamdgomlobaze uaris Tqmis mizezebis Sesaxeb da yvela im piris gvaris Sesaxeb, romelsac gamgzavrebaze uari eTqva, mxolod im pirobiT, Tu es uSiSroebis mosazrebebs ar ewinaaRmdegeba an Tu amaze TviT da interesebuli pirebi ar acxadeben uars.

muxli 36 wina muxlis safuZvelze nebadarTuli gamgzavreba unda gan xorcieldes uSiSroebis, higienis, janmrTelobisa da kvebis Tval sazrisiT damakmayofilebel pirobebSi. damkavebeli saxelmwi fos teritoriis gasamgzavrebeli punqtidan warmoSobil, mgzav robasTan dakavSirebul xarjebs gaiRebs saxelmwifo, romelSic miemgzavrebian aRniSnuli pirebi, xolo neitralur qveyanaSi gan Tavsebisas ki qveyana, romlis moqalaqenic am SesaZleblobiT sargebloben. am gadaadgilebaTa praqtikuli pirobebi, aucileb lobis SemTxvevaSi, dainteresebul mxareebs Soris specialuri SeTanxmebiT ganisazRvreba. zemoaRniSnuli ar exeba specialur SeTanxmebebs, romelic Se iZleba daidos konfliqtis monawile mxareebs Soris mowinaaR

170

mdegis xelSi moxvedrili maTi moqalaqeebis gacvlisa da repat riaciis sakiTebxze.

muxli 37 dacvis qveS myof pirebs, romlebic winaswar patimrobaSi aiy vanes an sasjels Tavisuflebis aRkveTiT ixdian, patimrobis pe riodSi unda moepyron humanurad. gaTavisuflebisTanave maT SeuZliaT, wina muxlebis Sesabami sad, moiTxovon teritoriis datovebis nebarTva.

muxli 38 garda winamdebare konvenciiT, kerZod 27-e da 41-e muxlebiT gaTvaliswinebuli gansakuTrebuli RonisZiebebisa, dacvis qveS myofi pirebis mdgomareoba mSvidobian dros ucxoelebTan mop yrobis wesebiT mowesrigdeba. nebismier SemTxvevaSi maT ufleba eqnebaT: (1) miiRon maTTvis gamogzavnili individualuri an koleq tiuri daxmareba. (2) janmrTelobis mdgomareobidan gamomdinare, miiRon sa medicino daxmareba da imkurnalon saavadmyofoSi iseve, rogorc am saxelmwifos moqalaqeebma. (3) aRasrulon religiuri movaleobani da miiRon sulie ri daxmareba TavianTi aRmsareblobis samRvdeloebis pi risagan. (4) am saxelmwifos moqalaqeebis msgavsad gaemgzavron im raionidan, romelic gansakuTrebul saomar safrTxeSi im yofeba. (5) isargeblon TxuTmet wlamde asakis bavSvebis, orsuli qalebisa da Svid wlamde asakis bavSvebis dedebis imave upi ratesobebiT, romelic am saxelmwifos moqalaqeebs aqvT.

muxli 39 dacvis qveS myof pirebs, romlebmac omis Sedegad dakarges Tavisi Semosavali, SesaZlebloba unda mieceT moZebnon anazRau rebadi samsaxuri. uSiSroebis moTxovnebisa da me-40 muxlis de bulebaTa gaTvaliswinebiT, es SesaZlebloba iseTive unda iyos, rogoric im saxelmwifos moqalaqeebs aqvT, romlis teritoria zec es pirebi imyofebian.

171

rodesac konfliqtis monawile saxelmwifos mier dacvis qveS myofi pirebis mimarT ganxorcielebuli kontrolis zomebis Se degad ar SeuZliaT cxovrebis materialuri uzrunvelyofa da gansakuTrebiT maSin, roca uSiSroebis interesebis gamo ar Se uZliaT hqondeT maTTvis misaRebi pirobebiT anazRaurebadi sa muSao, aRniSnulma saxelmwifom maTi da maT kmayofaze myofi pirebis cxovreba unda uzrunvelyos. dacvis qveS myof pirebs yvela SemTxvevaSi SeuZliaT miiRon daxmareba Tavisi qveynis, mfarveli saxelmwifos an 30-e muxlSi miTiTebuli damxmare sazogadoebebisagan.

muxli 40 dacvis qveS myofi pirebi iZulebiT mxolod im moculobiT SeiZleba amuSaon, ramdenadac es misaRebia konfliqtis monawile im mxaris moqalaqeebisaTvis, romlis teritoriazec imyofebian aRniSnuli pirebi. Tu dacvis qveS myofi pirebi mowinaaRmdege mxaris moqalaqe ebi arian, isini SeiZleba aiZulon Seasrulon imgvari samuSao, romelic aucilebelia adamianebis sakvebiT, sacxovrebliT, tan sacmliT, transportiTa da janmrTelobis uzrunvelsayofad da romelic uSualod ar ukavSirdeba saomar moqmedebebs. wina or paragrafSi miTiTebul SemTxvevebSi, dacvis qveS myo fi pirebi, romlebsac iZulebiT amuSaveben, samuSao pirobebisa da garantiebis, kerZod, xelfasis, samuSao dRis xangrZlivobis, tansacmlisa da aRWurvilobis, mosamzadebeli swavlebis, samuSa oze ubeduri SemTxvevebisa da profesiuli daavadebebisaTvis kompensaciis miRebisas uTanabrdebian mocemul saxelmwifos mu Sebs. zemoaRniSnuli debulebebis darRvevis SemTxvevaSi dacvis qveS myof pirebs ufleba aqvT 30-e muxlSi miTiTebuli gasaCiv rebis uflebiT isargeblon. muxli 41 im SemTxvevaSi, Tu saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic imyo febian dacvis qveS myofi pirebi, winamdebare konvenciaSi miTiTe bul kontrolis zomebs arasakmarisad CaTvlis, igi ver SeZlebs 42-e da 43-e muxlebis debulebebiT gaTvaliswinebul garkveul adgilas sacxovrebelze mimagrebaze an internirebaze ufro mkacri zomebis ganxorcielebas. 39-e muxlis meore paragrafis debulebaTa gamoyenebis dros im pi rebis mimarT, romelTac sxva adgilebSi sacxovrebelze gadayvanis

172

gamo Tavisi sacxovrebeli adgilebis datoveba moTxoves, damkave belma saxelmwifom rac SeiZleba zustad unda daicvas am konvenci is III karis IV nawiliT dadgenili mopyrobis standartebi. muxli 42 gankarguleba dacvis qveS myof pirTa internirebis an sacxov rebelze gadayvanis Sesaxeb mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba ga ices, roca es damkavebeli saxelmwifos uSiSroebis absolutur aucileblobas warmoadgens. Tu nebismieri piri mfarveli saxelmwifos warmomadgenelTa meSveobiT internirebas nebayoflobiT iTxovs da Tu misi piradi mdgomareoba amas aucilebels xdis, saxelmwifom, romlis xeli suflebaSic is imyofeba, misi moTxovna unda daakmayofilos. muxli 43 dacvis qveS myof internirebul an garkveul adgilas sacxov rebelze mimagrebul pirs ufleba aqvs sasamarTlos an damkave beli saxelmwifos mier am mizniT Seqmnil Sesabamisi administra ciuli organos mosTxovos am gadawyvetilebaTa umokles vadaSi gadasinjva. Tu internireba an garkveul adgilas sacxovrebel ze ganTavseba ZalaSi rCeba, sasamarTlom an Sesabamisma adminis traciulma organom periodulad, yovel SemTxvevaSi, weliwadSi orjer mainc unda gadasinjos sakiTxi, raTa, Tu mdgomareoba amis saSualebas iZleva, pirveladi gadawyvetileba am pirisaTvis xelsayrelad Seicvalos. Tu dainteresebul dacvis qveS myof pirebs sawinaaRmdego ara feri aqvT, damkavebelma saxelmwifom rac SeiZleba swrafad unda acnobos mfarvel saxelmwifos internirebuli an garkveul sacxov rebel adgilze mimagrebuli dacvis qveS myofi yvela piris gvari, aseve im pirTa gvarebi, romlebic internirebis an sacxovrebelze mimagrebuli adgilebidan gaTavisufldnen. winamdebare muxlis pir vel paragrafSi miTiTebuli sasamarTloebis an administraciuli organoebis gadawyvetilebebic mfarvel saxelmwifos aseve swrafad da imave pirobebis dacviT unda ecnobos. muxli 44 winamdebare konvenciaSi miTiTebuli kontrolis zomebis ga moyenebisas, damkavebeli saxelmwifo ltolvilebs, romlebic faqtobrivad arc erTi mTavrobis mfarvelobiT ar sargebloben, ar unda moepyros rogorc mowinaaRmdege mxaris moqalaqeebs mxolod maTi erovnuli kuTvnilebis gamo.

173

muxli 45 ar SeiZleba dacvis qveS myofi pirebis iseTi saxelmwifosaT vis gadacema, romelic am konvenciis mxare ar aris. es debuleba saomari moqmedebebis damTavrebis Semdeg dacvis qveS myofi pirebis repatriacias an maTi uwindeli sacxovrebe li adgilis saxelmwifoSi dabrunebas arcerT SemTxvevaSi ar SeuSlis xels. saxelmwifos mis xelisuflebaSi myofi dacviT mosargeble pi rebis gadacema SeuZlia marto am konvenciis monawile saxelmwi fosaTvis da mxolod mas Semdeg, rac darwmundeba, rom saxelmwi fos, romelsac isini unda gadaeces, winamdebare konvenciis de bulebaTa Sesruleba surs da SeuZlia. aseTi gadacemis Semdeg winamdebare konvenciis gamoyenebaze pasuxismgebloba maT mimReb saxelmwifos ekisreba manamde, sanam dacvis qveS myofi pirebi misi mfarvelobis qveS iqnebian. Tumca, Tu es saxelmwifo ar Se asrulebs winamdebare konvenciis debulebebs nebismieri mniSvne lovan punqtTan mimarTebaSi, saxelmwifom, romelmac dacvis qveS myofi pirebi gadasca, mfarveli saxelmwifosagan Setyobinebis miRebisTanave mdgomareobis gamosasworeblad efeqturi zomebi unda miiRos an moiTxovos dacvis qveS myofi pirebis dabruneba. amgvari moTxovna unda dakmayofildes. araviTar SemTxvevaSi ar SeiZleba dacvis qveS myofi piris gadacema saxelmwifosaTvis, sadac mas politikuri Sexedule bebisa Tu religiuri mrwamsis gamo devnis safrTxe SeiZleba daemuqros. am muxlis debulebebi ar ewinaaRmdegeba saomari moqmedebebis dawyebamde eqstradiciis Sesaxeb dadebuli xelSekrulebebis sa fuZvelze sisxlis samarTlis danaSaulis Camdeni dacvis qveS myofi pirebis eqstradicias.

muxli 46 dacvis qveS myofi pirebis mimarT miRebuli SezRudvis Ro nisZiebebi, Tu es manamde ar ganxorcielda, saomari moqmedebebis damTavrebidan umokles vadaSi gauqmdeba. maT qonebasTan dakavSirebiT SemoRebuli SezRudvebi saomari moqmedebebis dasrulebidan umokles vadaSi, damkavebeli saxel mwifos kanonmdeblobis Sesabamisad gauqmdeba.

174

nawili III okupirebuli teritoriebi


muxli 47 okupaciis Sedegad okupirebul teritoriaze moqmed dawesebu lebebSi an samTavrobo uwyebebSi momxdari nebismieri cvlileba, arc okupirebul da okupant saxelmwifoebs Soris dadebuli xelSekrulebebi, an okupanti saxelmwifos mier mTeli terito riis an misi nawilis aneqsia araviTar SemTxvevaSi da arasgziT ar warmoadgens okupirebul teritoriaze myofi dacviT mosar geble pirebisaTvis winamdebare konvenciiT gaTvaliswinebuli upiratesobebis CamorTmevis safuZvels.

muxli 48 dacvis qveS myof pirebs, romlebic okupirebuli saxelmwifos moqalaqeebi ar arian, SeuZliaT teritoria 35-e muxlis debu lebaTa dacviT datovon. aRniSnul sakiTxze gadawyvetilebas okupanti saxelmwifo miiRebs miTiTebul muxlSi gansazRvruli proceduris Sesabamisad.

muxli 49 akrZalulia nebismieri motiviT ganpirobebuli dacvis qveS myofi pirebis individualuri an masobrivi iZulebiTi gadaadgi leba an deportireba okupirebuli qveynidan okupanti saxelmwi fos an nebismieri sxva okupirebuli Tu araokupirebuli qveynis teritoriaze. Tumca, okupanti saxelmwifosaTvis SesaZlebeli iqneba garkve uli okupirebuli raionis mTliani an nawilobrivi evakuacia, Tu es mosaxleobis usafrTxoebis an gansakuTrebuli samxedro xasiaTis mosazrebebiTaa ganpirobebuli. aseTi evakuaciis dros, dacvis qveS myofi pirebis gadayvana daSvebulia mxolod okupi rebuli teritoriis siRrmeSi, im SemTxvevebis gamoklebiT, roca es praqtikulad SeuZlebelia. amgvarad evakuirebuli mosaxleo ba sakuTar sacxovrebel adgils mocemul raionSi saomari moq medebebis damTavrebisTanave daubrundeba. aseTi gadaadgilebebis an evakuaciis ganxorcielebisas oku pantma saxelmwifom dacvis qveS myofi pirebi, SesaZleblobis farglebSi, saTanado saTavsebiT unda uzrunvelyos. es gada

175

adgilebebi usafrTxoebis, higienis, janmrTelobisa da kvebis TvalsazrisiT damakmayofilebel pirobebSi unda ganxorciel des. dauSvebelia erTi ojaxis wevrTa gancalkeveba. nebismieri gadaadgilebis an evakuaciis Sesaxeb mfarvel sa xelmwifos unda ecnobos dauyovnebliv. okupantma saxelmwifom dacvis qveS myofi pirebi gansakuTre bulad saxifaTo raionSi mxolod mosaxleobis usafrTxoebis uzrunvelyofisa da mniSvnelovani samxedro xasiaTis mosazrebe bis gamo SeiZleba daakavos. okupant saxelmwifos ar SeuZlia sakuTari samoqalaqo mosax leobis nawilis mis mier okupirebul teritoriaze deportireba an gadayvana.

muxli 50 okupantma saxelmwifom erovnul da adgilobriv xelisufle basTan TanamSromlobiT xeli unda Seuwyos bavSvebze zrunviT da maTi aRzrdiT dasaqmebuli yvela dawesebulebis saTanado funqcionirebas. okupantma saxelmwifom yvela aucilebeli zoma unda miiRos, raTa xeli Seuwyos bavSvebis vinaobis dadgenasa da maTi naTesa uri kavSirebis registracias. araviTar SemTxvevaSi ar unda Se icvalos bavSvebis samoqalaqo mdgomareoba, aseve isini ar unda Cairicxon okupant saxelmwifoze damokidebul formirebebsa da organizaciebSi. Tu adgilobriv dawesebulebebs ar SeuZliaT am funqciaTa Sesruleba, okupantma saxelmwifom unda miiRos zomebi oboli an omis Sedegad mSoblebs dacilebuli bavSvebis movlasa da swavlebaze, Tu maTze axlo naTesavebi an megobrebi ver asrule ben aRniSnul funqcias; swavlebas, SeZlebisamebr, maTive erovne bis, religiuri mrwamsisa da maT enaze molaparake pirebi unda uZRvebodnen. 136-e muxlis Tanaxmad Seqmnili biuros specialuri ganyofi leba yvela zomas miiRebs, raTa zustad dadgindes im bavSvTa vinaoba, romelic eWvs iwvevs. maT xelT arsebuli monacemebi bavSvis mSoblebis da sxva axlo naTesavebis Sesaxeb yovelTvis unda daregistrirdes. okupantma saxelmwifom ar unda daabrkolos TxuTmet wlam de asakis bavSvebis, orsuli qalebisa da Svid wlamde asakis bavSvebis dedebis mimarT kvebis, samedicino movlisa da saomari moqmedebebisgan dacvis sferoSi okupaciamde miRebuli preferen cialuri zomebis ganxorcieleba.

176

muxli 51 okupant saxelmwifos ar SeuZlia aiZulos dacvis qveS myofi piri imsaxuros mis SeiaraRebul an damxmare ZalebSi. yovelgvari zegavlena an propaganda jarSi nebayoflobiT Sesvlis Sesaxeb ak rZalulia. okupant saxelmwifos iZulebiT samuSaoebze SeuZlia gagzavnos mxolod Tvramet wels gadacilebuli dacvis qveS myo fi pirebi. isini igzavnebian samuSaoze, romelic aucilebelia sa okupacio jaris saWiroebisaTvis an dakavSirebulia dakavebuli adgilis mosaxleobis komunalur momsaxureobasTan, janmrTelo basTan, an sakvebiT, sacxovrebliT, tansacmliTa da transportiT uzrunvelyofasTan. dauSvebelia dacvis qveS myofi pirebis iZu leba Seasrulon iseTi samuSao, romelmac SeiZleba gamoiwvios saomar operaciebSi maTi monawileoba. okupant saxelmwifos ar SeuZlia aRniSnul pirebs mosTxovos Zalis gamoyenebiT daicvan nagebobebi, romelSic asruleben iZulebiT samuSaos. samuSao sruldeba mxolod im okupirebuli teritoriis far glebSi, sadac es pirebi imyofebian. yoveli maTgani, SesaZleb lobis farglebSi, Cveul samuSao adgilze darCeba. muSaoba sa marTlianad anazRaurdeba da igi momuSaveTa fizikur da inte leqtualur SesaZleblobebs Seesabameba. okupirebul qveyanaSi moqmedi kanonebi samuSao pirobebisa da Sromis dacvis Sesaxeb, kerZod, samuSao dRis xangrZlivobis, aRWurvilobis, winaswari momzadebis, samuSaoze ubeduri SemTxvevebisa da profesiuli da avadebebis kompensaciis Sesaxeb gamoiyeneba dacvis qveS myofi im pirebis mimarTac, romlebic am muxlSi miTiTebul samuSaoebs asruleben. iZulebiT SromiT saqmianobaSi Cabma araviTar SemTxvevaSi ar unda iwvevdes momuSaveTa samxedro an naxevrad gasamxedroebul organizaciebSi mobilizacias.

muxli 52 araviTar kontraqts, SeTanxmebas an debulebas ar SeuZlia SezRudos nebayoflobiT an iZulebiT momuSave pirebis ufleba, miuxedavad am pirebis adgilsamyofelisa, mimarTon mfarveli sa xelmwifos warmomadgenels am saxelmwifosagan Suamdgomlobis misaRebad. akrZalulia yovelgvari RonisZieba, romelic umuSevrobis ga mowvevis an okupirebul teritoriaze muSaobis SesaZleblobis SezRudviskenaa mimarTuli da rac miznad isaxavs mSromeli mo saxleobis okupanti saxelmwifos sasargeblod muSaobis iZule bas.

177

muxli 53 akrZalulia okupanti saxelmwifos mier kerZo pirebis an sa xelmwifos, sazogadoebrivi an kooperaciuli organizaciebis in dividualur an koleqtiur sakuTrebaSi myofi moZravi an uZravi qonebis ganadgureba, Tuki es ukanaskneli saomari operaciebisaT vis ukidures aucileblobas ar warmoadgens.

muxli 54 okupant saxelmwifos ekrZaleba Secvalos okupirebul teri toriaze Tanamdebobis pirTa an mosamarTleTa statusi, mimar Tos maT winaaRmdeg sanqciebi, iZulebis RonisZiebebi an Seaviw rovos isini imis gamo, rom sindisis karnaxiT isini movaleobaTa Sesrulebas arideben Tavs. es akrZalva ar ewinaaRmdegeba 51-e muxlis meore paragrafis debulebaTa gamoyenebas da ar exeba okupanti saxelmwifos uf lebas Tanamdebobis pirebi dakavebuli postebidan moxsnas.

muxli 55 okupantma saxelmwifom mis xelT arsebuli yvela saSualebiT unda uzrunvelyos samoqalaqo mosaxleoba sursaTiTa da sani tariuli saSualebebiT. kerZod, Tu okupirebuli teritoriis resursebi arasakmarisia, man sursaTis maragi, sanitaruli saSua lebebi da sxva sagnebi unda Semoitanos. okupantma saxelmwifom okupirebul teritoriaze arsebuli sursaTis maragis an sxva sagnebis, aseve samedicino qonebis rek vizicia SeiZleba ganaxorcielos mxolod saokupacio jarisa da administraciis sasargeblod, mxolod im pirobiT, rom samo qalaqo mosaxleobis moTxovnilebebi gaTvaliswinebuli iqneba. sxva saerTaSoriso konvenciaTa debulebebis Sesrulebis piro biT, okupantma saxelmwifom unda miiRos yoveli rekviziciis sa marTliani anazRaurebisaTvis saWiro zomebi. mfarvel saxelmwifos, gadaudebeli saomari moTxovnebiT ga mowveuli droebiTi SezRudvebis gaTvaliswinebiT, ufleba aqvs nebismier dros, yovelgvari dabrkolebis gareSe Seamowmos mdgo mareoba okupirebul teritoriebze sursaTiTa da sanitaruli saSualebebiT momaragebis mxriv.

178

muxli 56 okupanti saxelmwifo valdebulia mis xelT arsebuli yvela saSualebiT uzrunvelyos da erovnuli da adgilobrivi xeli suflebis xelSewyobiT mxari dauWiros okupirebul teritori aze samedicino dawesebulebebisa da saavadmyofoebis muSaobas, jandacvasa da sazogadoebrivi higienis dacvas. kerZod, man un da gamoiyenos profilaqtikuri da prevenciuli zomebi, romelic aucilebelia gadamdebi sneulebebisa da epidemiebis winaaRmdeg sabrZolvelad. yvela kategoriis samedicino personalisaTvis ne badarTuli iqneba Tavisi movaleobebis Sesruleba. Tu okupirebul teritoriaze axali saavadmyofoebi Seiqmne ba, xolo okupirebuli saxelmwifos kompetenturi organoebi am teritoriaze ar funqcionireben, saokupacio xelisuflebam, saWi roebis SemTxvevaSi, es saavadmyofoebi me-18 muxlis Sesabamisad unda aRiaros. msgavs garemoebebSi, me-20 da 21-e muxlebis debu lebaTa Tanaxmad okupantma xelisuflebam saavadmyofoTa perso nali da satransporto saSualebebi unda aRiaros. okupantma saxelmwifom jandacvisa da higienis sferoSi Ro nisZiebaTa miRebisa da ganxorcielebisas unda gaiTvaliswinos okupirebuli teritoriis mosaxleobis moraluri da eTikuri moTxovnebi. muxli 57 okupant saxelmwifos samoqalaqo saavadmyofoTa rekvizicia SeuZlia droebiT da isic mxolod im SemTxvevaSi, roca amas daW rili da avadmyofi samxedro mosamsaxureebis movlis ukiduresi aucilebloba moiTxovs da im pirobiT, rom am saavadmyofoebSi moTavsebuli avadmyofebis mkurnalobisa da movlis da samoqa laqo mosaxleobis hospitalizaciis moTxovnebis uzrunvelsayo fad Sesabamisi zomebi droulad iqneba miRebuli. samoqalaqo saavadmyofoTa qonebisa da maragebis rekvizicia ar SeiZleba ganxorcieldes manam, sanam isini samoqalaqo mosax leobis moTxovnebisTvisaa aucilebeli.

muxli 58 okupanti saxelmwifo sasuliero pirebs nebas darTavs sulieri daxmareba gauwion erTmorwmuneebs. okupanti saxelmwifo religiuri moTxovnebis dasakmayofileb lad miiRebs saWiro wignebisa da sagnebis Semcvel gzavnilebs da xels Seuwyobs maT gavrcelebas okupirebul teritoriaze.

179

muxli 59 Tu okupirebuli teritoriis mTeli mosaxleobis an misi nawi lis momarageba arasakmarisia, okupanti saxelmwifo aRniSnuli mosaxleobis dasaxmareblad gaweul RonisZiebebze unda daTan xmdes da mis xelT arsebuli yvela saSualebiT xeli Seuwyos maT ganxorcielebas. amgvari RonisZiebebi, romlebic saxelmwifoebma an miukerZoe belma humanitarulma organizaciebma, rogoricaa wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, SeiZleba ganaxorcielon, moicavs sursa Tis, sanitaruli saSualebebisa da tansacmlis Semcveli amanaTe bis gagzavnas. yovelma xelSemkvrelma mxarem aRniSnuli gzavnilebi Tavi suflad unda gaataros da maTi dacva uzrunvelyos. saxelmwifos, romelic konfliqtis monawile mowinaaRmdege mxa ris mier okupirebul teritoriaze gzavnilebs Tavisuflad ata rebs, ufleba aqvs gzavnilebi Seamowmos, moaxdinos maTi gadazid vis dadgenili vadebisa da marSrutebis Sesabamisad regulireba da mfarveli saxelmwifos SuamavlobiT darwmundes, rom es gzav nilebi namdvilad gaWirvebuli mosaxleobis dasaxmareblad da ara okupanti saxelmwifos interesebisaTvis gamoiyeneba. muxli 60 daxmarebis gzavnilebi okupant saxelmwifos 55-e, 56-e da 59e muxlebiT masze dakisrebuli pasuxismgeblobisagan araviTar SemTxvevaSi ar aTavisuflebs. okupantma saxelmwifom daxmare bis tvirTebs raime sxva daniSnuleba ar unda misces, garda ga daudebeli aucileblobis gamonaklisi SemTxvevebisa, rac unda ganxorcieldes okupirebuli teritoriebis mosaxleobis intere sebisaTvis da mfarveli saxelmwifos TanxmobiT.

muxli 61 zemoaRniSnul muxlebSi miTiTebuli daxmarebis tvirTebis ganawileba mfarveli saxelmwifos xelSewyobiTa da zedamxedve lobiT xorcieldeba. es valdebuleba okupant saxelmwifosa da mfarvel saxelmwifos Soris xelSekrulebiT SeiZleba gadaeces neitralur qveyanas, wiTeli jvris saerTaSoriso komitets an ne bismier sxva miukerZoebel humanitarul organizacias. aseTi tvirTebi okupirebul teritoriaze yovelgvari mosak reblis, gadasaxadis an sabaJo begarisagan Tavisufldeba im Sem Txvevis garda, roca es ukanaskneli am teritoriis ekonomikuri

180

ganviTarebis TvalsazrisiT aris aucilebeli. okupantma saxel mwifom xeli unda Seuwyos am tvirTebis rac SeiZleba swraf ganawilebas. yvela xelSemkvreli mxare unda ecados neba darTos okupire bul teritoriaze gasagzavni tvirTebis ufasod gadatanasa da transportirebas.

muxli 62 okupirebul teritoriebze myofi dacvis qveS myofi pirebi, Tu es uSiSroebis interesebs safrTxes ar Seuqmnis, SeZleben maT Tvis personalurad gamogzavnili amanaTebis miRebas. muxli 63 okupanti saxelmwifos mier gansakuTrebuli xasiaTis uSiSro ebis mosazrebebidan gamomdinare SemoRebuli droebiTi da gamo naklisi xasiaTis RonisZiebebis Sesrulebis pirobiT: (a) wiTeli jvris (wiTeli naxevarmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) aRiarebul erovnul sazogadoebebs SeuZliaT moRvaweoba ganagrZon wiTeli jvris saerTaSoriso kon ferenciebiT gansazRvruli wiTeli jvris princi pebis Sesabamisad. sxva damxmare organizaciebs nebas darTaven msgavs pirobebSi ganagrZon maTi humanitaruli moRvaweo ba; (b) okupant saxelmwifos ar SeuZlia am sazogadoebebis struqturasa da personalSi raime cvlilebis Setana mo iTxovos, Tu amas aRniSnuli moRvaweobisaTvis zianis mo tana SeuZlia. igive principebi gamoiyeneba ukve arsebuli an SemdgomSi Seqmni li im arasamxedro specialuri organizaciebis moRvaweobisa da personalis mimarT, romlebic ZiriTadad sazogadoebrivad sasar geblo samsaxurebis mxardaWeris, daxmarebis ganawilebisa da sa maSvelo RonisZiebaTa organizebis gziT samoqalaqo mosaxleobis cxovrebis pirobebis uzrunvelyofas isaxaven miznad. muxli 64 okupirebuli teritoriebis sisxlis samarTlis kanonmdeblo ba ZalaSi rCeba im gamonaklisiT, rom okupanti saxelmwifos mier es ukanaskneli SeiZleba gauqmdes an SeCerdes, Tuki igi safrTxes uqmnis am saxelmwifos uSiSroebas an winamdebare kon venciis Sesrulebas uSlis xels. zemoaRniSnuli mosazrebisa

181

da marTlmsajulebis efeqtianad aRsrulebis uzrunvelyofis aucileblobis gaTvaliswinebiT, okupirebuli teritoriis sasa marTlo organoebi Tavisi funqciebis Sesrulebas am kanonmdeb lobiT gaTvaliswinebuli yvela samarTaldarRvevis SemTxveva Si agrZeleben. Tumca, okupant saxelmwifos SeuZlia okupirebuli teritori is mosaxleoba dauqvemdebaros kanonebis moqmedebas, romelic arsebiTad aucilebelia mis mier winamdebare konvenciiT gan sazRvruli valdebulebebis Sesasruleblad, teritoriis nor maluri marTvisa da okupanti saxelmwifos jarebis an adminis traciis piradi Semadgenlobisa da qonebis, aseve, maT mier gamo yenebuli obieqtebisa da sakomunikacio xazebis usafrTxoebis uzrunvelsayofad.

muxli 65 okupanti saxelmwifos mier miRebuli sisxlis samarTlis ka nonmdebloba ZalaSi mas Semdeg Sedis, rac gamoqveyndeba da mo saxleoba mas sakuTar enaze gaecnoba. am kanonmdeblobas ukuqce viTi Zala ar unda hqondes.

muxli 66 okupanti saxelmwifos mier 64-e muxlis meore paragrafis sa fuZvelze miRebuli sisxlissamarTlebrivi xasiaTis kanonmdeb lobis darRvevis SemTxvevaSi okupant saxelmwifos SeuZlia braldebulis gadacema mis mier Sesabamisad Seqmnili arapoli tikuri samxedro sasamarTloebisaTvis, mxolod im pirobiT, rom sasamarTlo sxdomebi okupirebuli qveynis teritoriaze gaimar Teba. saapelacio instanciis sasamarTloebis sxdomebi upirate sad okupirebuli saxelmwifos teritoriaze unda gaimarTos. muxli 67 sasamarTloebs SeuZliaT kanonmdeblobis mxolod is debu lebebi gamoiyenon, romelic samarTaldarRvevis Cadenamde moq medebda da samarTlis ZiriTad princi pebs, kerZod ki sasjelis danaSaulTan Tanazomierebis princi ps Seesabameba. maT unda ga iTvaliswinon, rom braldebuli okupanti saxelmwifos moqalaqe ar aris.

182

muxli 68 Tu dacvis qveS myofi piri samarTaldarRvevas erTaderTi mizniT Caidens - ziani miayenos okupant saxelmwifos, magram es samarTaldarRveva ar warmoadgens saokupacio jaris an ad ministraciis piradi Semadgenlobis fizikuri xelSeuxeblobis an sicocxlis xelyofas, ar qmnis seriozul koleqtiur saSiS roebas da mniSvnelovan zians ar ayenebs saokupacio jaris an administraciis qonebas an maT mier gamoyenebul obieqtebs, unda moxdes misi daapatimreba an internireba. amasTan, dapatimrebis an internirebis vada Cadenil samarTaldarRvevas unda Seesabame bodes. garda amisa, dapatimreba an internireba dacvis qveS myof pirTa mier Cadenili amgvari samarTaldarRvevisaTvis sasjelis erTaderTi zoma unda iyos. winamdebare konvenciis 66-e muxlSi miTiTebul sasamarTloebs Tavisuflad SeuZliaT dapatimreba imave vadiT internirebiT Secvalon. okupanti saxelmwifos mier 64-e da 65-e muxlebis Sesabami sad miRebuli sisxlissamarTlebrivi xasiaTis kanonmdebloba dacvis qveS myofi pirebis sikvdiliT dasjas im SemTxvevaSi Se iZleba iTvaliswinebdes, roca maT brali miuZRviT jaSuSobaSi, okupanti saxelmwifos samxedro obieqtebis winaaRmdeg serio zuli diversiuli aqtebis CadenaSi, winaswar ganzraxuli samar TaldarRvevebis ganxorcielebaSi, romelTa Sedegad erTi an ram denime adamiani daiRupa da im pirobiT, rom okupaciamde moqmedi okupirebuli saxelmwifos kanonmdebloba msgavsi danaSaulebi saTvis sikvdiliT dasjas iTvaliswinebda. sasikvdilo ganaCenis gamotana mxolod im SemTxvevaSi SeiZle ba, roca sasamarTlos yuradReba gansakuTrebulad iyo gamaxvi lebuli im garemoebaze, rom braldebuli okupanti saxelmwifos moqalaqe ar aris da masTan erTgulebis raime valdebulebiT ar aris dakavSirebuli. nebismier SemTxvevaSi, sasikvdilo ganaCenis gamotana yovlad dauSvebelia, Tu samarTaldarRvevis Cadenis momentSi damnaSaves Tvrameti weli ar Sesrulebia.

muxli 69 yvela SemTxvevaSi winaswari patimrobis vada Tavisuflebis aRkveTis im vadaSi CaiTvleba, romelic SeiZleba dacvis qveS myof pirs miesajos.

183

muxli 70 okupant saxelmwifos ar SeuZlia dacvis qveS myofi piris da patimreba, devna an gasamarTleba okupaciamde an okupaciis dro ebiTi Sewyvetis momentSi Cadenili qmedebebis an gamoTqmuli mosazrebebisaTvis, gamonaklisia omis kanonebisa da Cveulebebis darRveva. okupanti saxelmwifos moqalaqe, romelic konfliqtis dawyebamde okupirebul teritoriaze TavSesafars eZebda, SeiZ leba dapatimrebuli, sasamarTlosTvis gadacemuli, gasamarTle buli an deportirebuli iyos mxolod saomari moqmedebebis dawyebis Semdeg Cadenili samarTaldarRvevebisaTvis an manamde Cadenili sisxlis samarTlebrivi danaSaulebisaTvis, romelTa CadenisaTvis, okupirebuli saxelmwifos kanonmdeblobiT, damna Save mSvidobian drosac eqstradicias daeqvemdebareboda.

muxli 71 okupanti saxelmwifos kompetentur sasamarTlo organoebs ganaCenis gamotana saqmis dadgenili procesualuri wesiT gan xilvis gareSe ar SeuZliaT. nebismier pirs, romelsac okupanti saxelmwifo brals uyenebs, amis Sesaxeb dauyovnebliv werilobiT misTvis gasageb enaze ac nobeben, mis winaaRmdeg wayenebuli braldebis dawvrilebiTi mi TiTebiT da misi saqme, SeZlebisamebr, umokles vadaSi ganixileba. mfarvel saxelmwifos unda ecnobos okupanti saxelmwifos mxri dan dacvis qveS myof pirTa devnis yoveli SemTxveva. aRniSnuli exeba iseTi danaSaulisTvis devnas, romelic sikvdiliT an ori an meti wliT Tavisuflebis aRkveTiT isjeba. mfarvel saxelmwi fos nebismier dros SeuZlia aRniSnul saqmeTa mimdinareobas gaecnos. amas garda, mfarvel saxelmwifos ufleba aqvs amgvari saqmeebisa da dacvis qveS myofi pirebis devnis Sesaxeb yvela mo nacemi miiRos. mfarvel saxelmwifos am muxlis meore paragrafSi miTiTebu li Setyobineba dauyovnebliv egzavneba; nebismier SemTxvevaSi mfarvelma saxelmwifom Setyobineba saqmis mosmenis dawyebamde sami kviriT adre unda miiRos. saqmis mosmena ver daiwyeba, Tu ar dasabuTda, rom am muxlis debulebebi Sesrulebulia. Setyobine ba Semdeg monacemebs unda Seicavdes: (a) braldebulis vinaoba; (b) internirebis an patimrobis adgili; (g) braldebis an braldebaTa detaluri axsna Sesabamis sisxlis samarTlis debulebebze miTiTebiT; (d) sasamarTlos dasaxeleba, romelmac saqme unda ganixilos; (e) saqmis pirveli mosmenis adgili da TariRi.

184

muxli 72 yovel braldebuls ufleba aqvs misi dacvisTvis saWiro mtki cebulebebi warmoadginos da sasamarTloSi mowmeTa gamoZaxeba iTxovos. mas ufleba aqvs airCios kvalificiuri damcveli, rome lic mas SeuzRudavad moinaxulebs da romelsac dacvis mosam zadeblad yvela saWiro SesaZlebloba eqneba. Tu braldebuli advokats an damcvels Tavad ar irCevs, igi SeiZleba mfarvelma saxelmwifom daniSnos. roca wayenebuli braldeba seriozulia da mfarveli saxelmwifo ar arsebobs, okupanti saxelmwifo, braldebulis Tanxmobis safuZvelze, advo kats an damcvels Tavad niSnavs. yvela braldebuli, garda mis mier gamoTqmuli uarisa, winas wari gamoZiebis dros, aseve sasamarTlos sxdomebze sargeblobs Tarjimnis daxmarebiT. mas SeuZlia Tarjimani nebismier dros gaaprotestos da misi Secvla moiTxovos. muxli 73 yovel msjavrdebuls SeuZlia isargeblos sasamarTlos mier gamoyenebuli da kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli gasaCivre bis uflebiT. igi srulad unda iyos informirebuli gasaCivre bis an Suamdgomlobis dayenebis, iseve rogorc gasaCivrebis va debis Sesaxeb. winamdebare nawilSi gaTvaliswinebuli sisxlis samarTlis procesualuri wesi, ramdenadac SesaZlebelia, gamo iyeneba gasaCivrebis uflebis mimarTac. im SemTxvevaSi, roca sa samarTlos mier gamoyenebul kanonmdeblobaSi gasaCivrebis uf lebasTan dakavSirebuli debulebebi ar Sedis, msjavrdebuls Se uZlia ganaCeni okupanti saxelmwifos Sesabamisi xelisuflebis winaSe gaasaCivros. muxli 74 mfarveli saxelmwifos warmomadgenlebs ufleba aqvT daes wron nebismier sasamarTlo sxdomas, romelic dacvis qveS myofi pirebis saqmes ixilavs, im gamonaklisi SemTxvevebis garda, roca okupanti saxelmwifos interesebidan gamomdinare, saqmis mosmena daxurul kars miRma unda warimarTos, rac am ukanasknelma unda acnobos mfarvel saxelmwifos. mfarvel saxelmwifos unda Se atyobinon sasamarTloSi saqmis ganxilvis dawyebis adgili da TariRi. yovel ganaCens, romelic sikvdiliT dasjas an ori an meti wliT Tavisuflebis aRkveTas iTvaliswinebs, ganaCenis dasabuTe bis miTiTebiT, umokles vadaSi mfarvel saxelmwifos acnobeben.

185

Setyobineba unda Seicavdes miTiTebas 71-e muxlis Tanaxmad gake Tebuli Setyobinebis Sesaxeb da Tavisuflebis aRkveTis Sesaxeb gamotanili ganaCenis SemTxvevaSi - cnobas sasjelis moxdis ad gilis Taobaze. sxva ganaCenebi, garda zemoaRniSnulisa, sasamar TloSi inaxeba da gadasinjvisaTvis mfarveli saxelmwifos war momadgenlebs waredginebaT. roca ganaCeni sikvdiliT dasjas an ori an meti wliT Tavisuflebis aRkveTas iTvaliswinebs, misi gasaCivrebis vadis aTvla ar daiwyeba manamde, sanam mfarveli sa xelmwifo ar miiRebs Setyobinebas ganaCenis Sesaxeb.

muxli 75 sikvdilmisjils araviTar SemTxvevaSi ar unda CamoerTvas Sewyalebis an ganaCenis aRsrulebis gadavadebisaTvis Suamdgom lobis wardgenis ufleba. arc erTi sasikvdilo ganaCeni sisruleSi ar moiyvaneba sul mcire eqvsi Tvis gasvlamde mas Semdeg, rac mfarvelma saxel mwifom ganaCenis damamtkicebeli saboloo sasamarTlo gadaw yvetilebis Sesaxeb Setyobineba an Sewyalebaze uaris mTqmeli brZaneba miiRo. calkeul SemTxvevebSi, rodesac gansakuTrebuli mdgomareo bis gamo safrTxe okupanti saxelmwifos an misi SeiaraRebuli Zalebis uSiSroebas eqmneba, aRniSnuli eqvsTviani vada SeiZleba Semcirdes, ris Sesaxebac mfarvel saxelmwifos yovelTvis ac nobeben. mfarvel saxelmwifos SeeZleba mimarTos kompetentur okupant xelisuflebas am sasikvdilo ganaCenis Taobaze, risTvi sac mas aucilebeli dro miecema. muxli 76 dacvis qveS myof braldebul pirebs okupirebul qveyanaSi daapatimreben da saTanado ganaCenis arsebobis SemTxvevaSi isi ni sasjels iqve moixdian. SesaZleblobebis farglebSi, maT sxva patimrebisgan gancalkevebiT moaTavseben da dawesdeba janmrTe lobis normaluri mdgomareobis SenarCunebisaTvis saWiro sa medicino da kvebis reJimi, romelic sul mcire okupirebuli saxelmwifos cixeebis reJimis Sesabamisi iqneba. aRniSnuli pirebi miiReben maTi janmrTelobis mdgomareobi saTvis aucilebel samedicino daxmarebas. amasTanave maT nebismieri saxis sulieri daxmarebis miRebis uflebac eqnebaT. qalebs moaTavseben calke saTavsebSi, qalTa personalis uSu alo zedamxedvelobis qveS.

186

mxedvelobaSi unda iqnas miRebuli arasrulwlovanTaTvis gankuTvnili specialuri reJimi. dapatimrebuli dacvis qveS myofi pirebi SeiZleba mfarveli saxelmwifosa da wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis dele gatebma 143-e muxlis Tanaxmad moinaxulon. aseT pirebs SesaZlebloba eqnebaT miiRon TveSi aranakleb erTi daxmarebis gzavnilisa.

muxli 77 okupirebul teritoriaze samarTaldarRvevisaTvis bral-de buli an sasamarTloebis mier msjavrdebuli dacvis qveS myofi pirebi, okupaciis damTavrebis Semdeg, maTze gaxsnili saqmeebi TurT gaTavisuflebuli teritoriis xelisuflebas gadaecemi an.

muxli 78 Tu uSiSroebis imperatiuli mosazrebebidan gamomdinare, oku panti saxelmwifo aucileblad CaTvlis dacvis qveS myofi pire bis mimarT usafrTxoebis zomebis miRebas, ukidures SemTxvevaSi mas SeeZleba, maTi garkveul sacxovrebelze mimagreba an inter nireba. gadawyvetilebas garkveul sacxovrebelze mimagrebis an in ternirebis Sesaxeb iRebs okupanti saxelmwifo winamdebare kon venciis safuZvelze SemuSavebuli regularuli proceduris Ta naxmad. es procedura dainteresebul pirTa mxridan apelaciis uflebas unda iTvaliswinebdes. apelaciis Sesaxeb gadawyveti lebebi umokles vadaSi unda iyos miRebuli. Tu sacxovrebelze mimagrebis an internirebis Sesaxeb gadawyvetileba ZalaSi rCeba, Sesabamisi saxelmwifos mier Seqmnili kompetenturi organo mas periodulad, yovel eqvs TveSi erTxel mainc gadasinjavs. dacvis qveS myofi pirebi, romlebic garkveul adgilas sacxov rebelze mimagrebis gamo iZulebulni iyvnen Tavisi mudmivi sac xovrebeli adgilebi daetovebinaT, winamdebare konvenciis 39-e muxliT gaTvaliswinebuli yvela upiratesobiT sargebloben.

187

nawili IV internirebulebTan mopyrobis wesebi Tavi I zogadi debulebebi


muxli 79 konfliqtis monawile mxareebs dacvis qveS myofi pirebis in ternireba SeuZliaT mxolod 41-e, 42-e, 43-e, 68-e da 78-e muxlebis debulebaTa Sesabamisad. muxli 80 internirebulebi Tavis samoqalaqo uflebaunarianobas sru lad inarCuneben da misgan gamomdinare uflebebs axorcieleben imdenad, ramdenadac amis saSualebas maTi statusi iZleva. muxli 81 konfliqtis monawile mxareebi, romlebmac dacvis qveS myofi pirebis internireba moaxdines, valdebulni arian uzrunvelyon maTi arseboba da janmrTelobisaTvis saWiro samedicino daxma reba gauwion. gaweuli xarjebis asanazRaureblad dauSvebelia internire bulTa daxmarebis Tanxidan, xelfasidan an maTi kuTvnili Tanxi dan nawilis daqviTva. saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic internirebulebi imyo febian, unda daexmaros internirebulTa kmayofaze myof im pi rebs, romelTac saarsebo saSualebani ara aqvT an Tavisi Tavis rCena ar SeuZliaT. muxli 82 saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic imyofebian internire bulebi, SeZlebisamebr ganaTavsebs maTi moqalaqeobis, enisa da Cveulebebis mixedviT. erTi da imave saxelmwifos moqalaqeebi ar unda iyvnen gancalkevebiT moTavsebulni mxolod enobrivi gansxvavebis gamo. internirebis mTeli periodis manZilze erTi ojaxis wevrebi, gansakuTrebiT mSoblebi da Svilebi erTad unda iyvnen moTavse bulni, gamonaklisia SemTxvevebi, roca samuSao an janmrTelobis mdgomareoba, an winamdebare nawilis IX Tavis debulebebis gamo

188

yeneba droebiT ganSorebas aucilebels xdis. internirebulebs SeuZliaT moiTxovon, rom maTi Svilebi, romlebic internirebu li ar arian da mSoblis mzrunvelobas moklebulni arian, maT Tan erTad iyvnen internirebulni. yvela SesaZlo SemTxvevaSi erTi ojaxis wevrebs erT SenobaSi moaTavseben, sadac isini sxvebisagan gancalkevebiT icxovreben. maT unda hqondeT saTanado ojaxuri cxovrebis warsamarTad sa Wiro yvela aucilebeli saSualeba.

Tavi II internirebis adgilebi


muxli 83 saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic imyofebian internire bulebi, internirebis adgilebi samxedro TvalsazrisiT gansa kuTrebulad saxifaTo adgilebSi ar unda ganalagos. saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic imyofebian internirebu lebi, mowinaaRmdege mxareebs mfarveli saxelmwifos meSveobiT internirebis adgilebis yvela geografiul monacems acnobebs. yovelTvis, roca es samxedro TvalsazrisiT SesaZlebeli iq neba, internirebis banakebi asoebiT `IC~ ise aRiniSneba, rom isini sahaero sivrcidan garkveviT gamoCndes. amasTanave, dainteresebu li mxareebi aRniSvnis sxvagvar weszec SeiZleba SeTanxmdnen. ar SeiZleba internirebulTa banakis garda romelime sxva obieqtis amgvarad aRniSvna.

muxli 84 internirebulebs samxedro tyveebisa da sxva nebismieri mize ziT TavisuflebaaRkveTili pirebisagan gancalkevebiT moaTavse ben da maT sakuTari administracia eyolebaT.

muxli 85 saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic internirebulebi imyo febian, valdebulia miiRos yvela aucilebeli da SesaZlo zoma, raTa internirebuli dacvis qveS myofi pirebi iseT Senobebsa da nagebobebSi moaTavson, romlebic higienisa da janmrTelobis

189

SenarCunebis TvalsazrisiT yvela garantias qmnis da mkacri klimaturi pirobebisa da saomari moqmedebebisgan sakmaris dac vas uzrunvelyofs. internirebis adgilebi arajansaR an inter nirebulTa janmrTelobisaTvis mavne klimatis mqone adgilebSi araviTar SemTxvevaSi ar unda ganlagdes. yvela SemTxvevaSi, ro ca dacvis qveS myofi pirebi amgvar adgilebSi droebiT arian internirebulni, arajansaR adgilas imyofebian an klimati maT janmrTelobas vnebs, pirveli SesaZleblobisTanave isini inter nirebis sxva adgilas unda gadaiyvanon. nagebobebi sakmarisad unda iyos daculi nestisgan, kargad unda Tbebodes da naTdebodes, gansakuTrebiT es exeba sibnelis dadgomasa da sinaTlis gamorTvis dadgenili drois Soris in tervals. saZile Senobebi sakmarisad farTo unda iyos da kar gad unda niavdebodes. internirebulebs saWiro saZile mowyobi lobebi da sabnebis sakmarisi raodenoba unda hqondeT. amasTan, gasaTvaliswinebelia klimati, internirebulTa asaki, sqesi da janmrTelobis mdgomareoba. dRe-Ramis ganmavlobaSi internirebulebis gankargulebaSi iqneba sanitaruli danadgarebi, romlebic higienis moTxovnebs Seesabameba da mudmivad sufTad inaxeba. isini yoveldRiuri tua letisa da TeTreulis recxvisaTvis sapnis sakmaris raodenobas miiReben; am mizniT maT saWiro danadgarebic daeTmobaT. maTTvis saSxapeebs da abanoebsac moawyoben. recxvisa da dasufTavebisaT vis unda iqnas gamoyofili sakmarisi dro. im SemTxvevaSi, roca gamonaklisis saxiT droebiT saWiro xde ba internirebuli qalebis internirebul im mamakacebTan erTad moTavseba, romlebic maTi ojaxis wevrebi ar arian, aucileblad unda moxdes qalebisaTvis calke saZineblebisa da sanitariuli danadgarebis gamoyofa.

muxli 86 saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic imyofebian internirebu lebi, maTi aRmsareblobisda miuxedavad, gamoyofs maTTvis religi uri wesebis aRsrulebisaTvis aucilebel saTavsebs.

muxli 87 internirebis yvela adgilas, garda imisa, sadac sxva Sesaba misi saSualebebi arsebobs, unda moewyos sursaT-sanovagis ma Raziebi, raTa internirebulebma SeZlon adgilobrivi sabazro fasebis farglebSi produqtebisa da yoveldRiuri moxmarebis

190

im sagnebis SeZena, romelTac maTi yofiTi pirobebisa da keTil dReobis gaumjobeseba SeuZlia, aRniSnul sagnebSi igulisxeba saponi da Tambaqoc. sursaT-sanovagis maRaziebis saqmianobisgan miRebuli mogeba internirebis adgilas Seqmnil daxmarebis fondSi Cairicxeba da am adgilze myofi internirebulebis interesebisaTvis gamoiyene ba. 102-e muxlis Sesabamisad Seqmnil internirebulTa komitets ufleba aqvs meTvalyureoba gauwios sursaT-sanovagis maRazieb Si saqmis mimdinareobasa da fondis miznobriv gamoyenebas. internirebis romelime adgilis likvidaciis SemTxvevaSi, fon dis Tanxebis narCeni sxva internirebis adgilis daxmarebis fon dSi gadadis, sadac imave erovnebis internirebulebi imyofebian, an, Tu aseTi adgili ar arsebobs - daxmarebis centralur fon dSi, romelic damkavebeli saxelmwifos xelisuflebaSi myofi yvela internirebulis dasaxmareblad iarsebebs. sayovelTao ga Tavisuflebisas, dainteresebul qveynebs Soris sawinaaRmdego SeTanxmebis ararsebobis SemTxvevaSi, mogeba damatyvevebel sa xelmwifosTan rCeba. muxli 88 internirebis yovel adgilze sahaero Tavdasxmebisa da omis sxva saSiSroebaTagan dacvis uzrunvelsayofad sakmarisi raode nobisa da saTanado agebulebis TavSesafrebi unda aSendes. gan gaSis SemTxvevaSi, internirebulebs TavSesafrebSi rac SeiZleba swrafad Sesvla unda SeeZloT, gamonaklisia pirebi, romlebic Senobebs icaven. zemoaRniSnul saSiSroebaTagan mosaxleobis dacvisaTvis ganxorcielebuli yvela zoma internirebulebzec Tanabrad gavrceldeba. internirebis adgilebSi yvela aucilebeli xanZarsawinaaRmde go RonisZieba unda gatardes.

Tavi III kveba da tansacmeli


muxli 89 kvebis ZiriTadi dRiuri racioni Tavisi raodenobiT, xarisxi Ta da mravalferovnebiT sakmarisi unda iyos internirebulTa janmrTelobis normaluri mdgomareobis SesanarCuneblad da arasakmaris kvebasTan dakavSirebuli movlenebis Tavidan asa

191

cileblad. angariSi unda gaewios internirebulTaTvis Cveul kvebis reJimsac. garda amisa, internirebulebs unda mieceT maT gankarguleba Si arsebuli damatebiTi produqtebisagan kerZebis Tavad momza debis SesaZlebloba. internirebulebi sasmeli wylis sakmarisi raodenobiT unda moamaragon. Tambaqos moweva nebadarTuli unda iyos. momuSave internirebulebs maT mier Sesrulebuli samuSaos Tanazomierad damatebiTi sakvebi unda mieceT. orsulma da mSobiare qalebma da TxuTmeti wlis asakamde bav Svebma damatebiTi sakvebi maTi fiziologiuri moTxovnilebebis Tanazomierad unda miiRon.

muxli 90 internirebulebs SesaZlebloba unda hqondeT dakavebis mo mentSi moimaragon tansacmeli, fexsacmeli, sacvlebi da mogvi anebiT, saWiroebis SemTxvevaSi damatebiTi maragi SeiZinon. Tu internirebuls klimaturi pirobebis Sesabamisi sakmarisi tani samosi ara aqvs da misi SeZena ar SeuZlia, saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic internirebulebi imyofebian, igi ufasod unda uzrunvelyos. tansacmeli, romliTac saxelmwifo internirebulebs uzrun velyofs, masze datanebuli garegnuli niSnebiT, ar unda iyos Seuracxmyofeli da dacinvis sababs ar unda warmoadgendes. momuSaveebma unda miiRon Sesasrulebeli samuSaos specifikis Sesatyvisi samuSao aRWurviloba, maT Soris spectansacmeli.

Tavi IV higiena da samedicino daxmareba


muxli 91 internirebis yvela adgils unda hqondes Sesabamisi lazare Ti, romelsac uxelmZRvanelebs kvalificiuri eqimi. lazareTSi internirebulebi saWiro daxmarebas miiReben da eqnebaT kvebis saTanado reJimi. saWiroebis SemTxvevaSi, gadamdebi sneulebebiT da sulierad daavadebuli avadmyofebisaTvis Seiqmneba izola torebi. mSobiareebsa da internirebulebs, romlebic mZimed arian daa

192

vadebulni an romelTa janmrTelobis mdgomareobac specialur mkurnalobas, qirurgiul Carevas an hospitalizacias iTxovs, nebismier dawesebulebaSi miiReben, romelsac maTi Sesabamisi mkurnalobis uzrunvelyofa SeuZlia. isini miiReben samedicino daxmarebas, romelic xarisxiT mosaxleobisaTvis gaTvaliswine buls Seesabameba. internirebulebs samedicino daxmarebas upiratesad maTive Tanamoqalaqe samedicino personali gauwevs. ar SeiZleba xeli SeeSalos internirebulTa samedicino per sonalTan miRebaze misvlas. damatyvevebeli saxelmwifos samedi cino xelisufleba yovel internirebuls, romelic mkurnalobs, misi Txovnis safuZvelze miscems oficialur cnobas daavadebis an Wrilobis xasiaTis, mkurnalobis xangrZlivobisa da xasiaTis Sesaxeb. am cnobis dublikati unda gaegzavnos 140-e muxlSi mi TiTebul centralur saagentos. internirebulTa mkurnaloba, maT Soris janmrTelobis norma luri mdgomareobis SesanarCuneblad saWiro danadgarebiT uz runvelyofa, kbilis an sxva xelovnuri proTezebisa da saTvale ebis CaTvliT, ufasoa.

muxli 92 internirebulTa samedicino Semowmeba, sul mcire, TveSi er Txel unda Catardes. kerZod, es Semowmebebi miznad unda isaxav des janmrTelobis saerTo mdgomareobaze, kvebasa da internire bulTa sisufTaveze zedamxedvelobas, agreTve gadamdebi sneule bebis, gansakuTrebiT tuberkulozis, malariisa da veneriuli da avadebebis gamovlenas. aseTi Semowmebebi moicavs konkretulad TiToeuli internirebulis awonvasa da weliwadSi sul mcire orjer rentgeniT gaSuqebas.

Tavi V religiuri, inteleqtualuri da fizikuri saqmianoba


muxli 93 internirebulebs sruli Tavisufleba mieniWebaT maTi religi uri wesebis aRsasruleblad, Sesabamis religiur wirvebze das wrebis CaTvliT, im pirobiT, rom isini damkavebeli xelisufle bis mier dawesebul disci plinas daicaven. internirebul sasuliero pirebs SeuZliaT Tavisuflad aRas

193

rulon Tavisi movaleobani erTmorwmuneTa Soris. am mizniT saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic internirebulebi imyofe bian, izrunebs, raTa sasuliero pirebi Tanabrad ganawildnen internirebis adgilebSi, sadac imyofebian erTsa da imave enaze mosaubre da erTi aRmsareblobis internirebulebi. rodesac sa suliero pirebis sakmarisi raodenoba ar aris, saxelmwifo maT Sesabamis pirobebs Seuqmnis, kerZod ki gamouyofs satransporto saSualebebs, raTa maT internirebis erTi adgilidan meoreSi gadaadgileba da saavadmyofoebSi myof internirebulTa mona xuleba SeZlon. sasuliero pirebi im saxelmwifos sasuliero xelisuflebasTan, romlis xelisuflebaSic internirebulebi imyofebian, da ramdenadac es SesaZlebeli iqneba, maTi aRmsareb lobis saerTaSoriso religiur organizaciebTan Tavisufali mimoweris uflebiT sargebloben. es mimowera 107-e muxlSi mi TiTebul qvotas ar eqvemdebareba, Tumca masze vrceldeba 112-e muxlis debulebani. im SemTxvevaSi, roca internirebulebi maTi aRmsareblobis sa suliero piris sulieri daxmarebiT ver sargebloben, an im Sem TxvevaSi, roca es ukanasknelni arasakmarisi raodenobiT arian warmodgenilni, imave aRmsareblobis sasuliero xelisufalT, im saxelmwifos TanxmobiT,romlis xelisuflebaSic internirebule bi imyofebian, SeuZliaT imave aRmsareblobis sasuliero piri da niSnon an, Tu es religiuri TvalsazrisiT dasaSvebia gamoyon msgavsi religiis warmomadgeneli sasuliero an saTanadod kvali ficirebuli eriskaci. es ukanasknelni isargebleben dakisrebuli movaleobebidan gamomdinare maTTvis gamoyofili saSualebebiT. amgvarad daniSnulma pirebma im saxelmwifos mier, romlis xeli suflebaSic internirebulebi imyofebian, disci plinisa da usaf rTxoebis dacvis mizniT dadgenili yvela wesi unda daicvan.

muxli 94 saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic internirebulebi imyo febian, waaxalisebs maT inteleqtualur, saganmanaTleblo, rekre aciul, sportul da gasarTob saqmianobas da mianiWebs maT aseT saqmianobaSi monawileobis srul Tavisuflebas. saxelmwifom am gvari saqmianoba aucilebeli praqtikuli saSualebebiT, kerZod, saTavsebis gamoyofiT unda uzrunvelyos. swavlis gasagrZeleblad an axali sagnebis dasaufleblad internirebulTaTvis SeZlebisamebr yvela saSualeba unda iqnas gamoyofili. uzrunvelyofili unda iyos bavSvebisa da mozarde bis ganaTleba; maT unda SeeZloT skolebSi iaron internirebis banakebSi an mis farglebs gareT.

194

internirebulebs SesaZlebloba eqnebaT sportuli varjiSe bis Sesrulebas, sports an sufTa haerze TamaSebs misdion. am mizniT, internirebis yvela adgilas sakmarisi Tavisufali far Tobi unda gamoiyos. bavSvebisa da mozardebisaTvis specialuri saTamaSo moednebi gamoiyofa. muxli 95 saxelmwifos, romlis xelisuflebaSic imyofebian internire bulebi, maTi dasaqmeba mxolod maTi survilis gaTvaliswinebiT SeuZlia. nebismier SemTxvevaSi akrZalulia samuSao, romelsac arainternirebuli dacvis qveS myofi piri iZulebiT asrulebs da ris Sedegad winamdebare konvenciis me-40 an 51-e muxlebi ir Rveva, agreTve rodesac samuSaos aqvs Seuracxmyofeli da damam cirebeli xasiaTi. eqvsi kviris muSaobis Semdeg internirebuls SeuZlia muSao ba nebismier dros Sewyvitos, ris Sesaxebac man rva dRiT adre unda ganacxados. es debulebebi xels ar uSlis internirebis ganmaxorciele bel saxelmwifos daasaqmos internirebuli eqimebi, kbilis eqime bi da samedicino personalis sxva wevrebi sxva internirebulTa sasargeblod, gamoiyenon internirebulebi banakebis movlasa da mowesrigebasTan dakavSirebul samuSaoebze; Seasrulebinon maT samzareulo an sxva sameurneo samuSaoebi da bolos, gamoiyenon isini sahaero dabombvisa da omis sxva safrTxeTagan TavdacviT samuSaoebSi. Tumca, arc erTma internirebulma iZulebiT ar un da Seasrulos samuSao, romlisTvisac igi administraciis mier daniSnuli eqimis daskvniT fizikurad Seuferebelia. saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic imyofebian internire bulebi, mTlianad pasuxismgebelia muSaobis pirobebze, samedi cino daxmarebaze, xelfasebze, aseve imaze, rom internirebulebi samuSaoze ubeduri SemTxvevis gamo daSavebisa da profesiuli travmebisaTvis Sesabamis kompensacias miiReben. samuSao piro bebi da ubeduri SemTxvevebisa da profesiuli travmebisaTvis kompensacia, romelic araviTar SemTxvevaSi imave raionSi amgva ri samuSaosaTvis gaTvaliswinebul pirobebsa da kompensaciaze uaresi an naklebi ar unda iyos, erovnul kanonmdeblobasa da ar sebul praqtikas unda Seesabamebodes. xelfasi samarTlianobis safuZvelze dadgindeba internirebulsa da saxelmwifos Soris, romlis xelisuflebaSic internirebulebi imyofebian, an, saWiro ebis SemTxvevaSi, sxva samuSaos mimcemTan dadebuli SeTanxmebis Tanaxmad. amasTan, gaTvaliswinebuli unda iyos is faqti, rom sa xelmwifo, romlis xelisuflebaSic imyofebian internirebulebi, movalea yovelgvari safasuris gareSe uzrunvelyos internire

195

bulTa arseboba da maTi janmrTelobisaTvis saWiro samedicino daxmareba. internirebulebi,romlebic am muxlis mesame paragraf Si miTiTebul samuSaoebs mudmivad asruleben, saxelmwifosagan, romlis xelisuflebaSic isini imyofebian, samarTlian xelfass miiReben. maTi samuSao pirobebi, samuSaoze daSavebisa da profe siuli travmebisaTvis kompensaciis moculoba imaze uaresi an naklebi ar unda iyos, vidre es am raionSi msgavsi samuSaoebiT dakavebuli pirebisTvisaa gaTvaliswinebuli. muxli 96 yoveli samuSao razmi internirebis adgilis daqvemdebareba Si iqneba. damkavebeli saxelmwifos Sesabamisi xelisuflebis warmomadgenlebi da am internirebis adgilis komendanti pasuxs ageben samuSao razmebSi winamdebare konvenciis debulebaTa Ses rulebaze. komendanti awarmoebs mis gamgeblobaSi myofi samu Sao razmebis sias da acnobebs mas mfarveli saxelmwifos, wi Teli jvris saerTaSoriso komitetisa da sxva humanitaruli organizaciebis delegatebs, romlebmac SeiZleba internirebis adgilebi moinaxulon.

Tavi VI piradi nivTebi da fuladi saxsrebi


muxli 97 internirebulebs SeuZliaT daitovon piradi moxmarebis niv Tebi da sagnebi. fuladi saxsrebis, Cekebis, fasiani qaRaldebisa da sxvaTa, aseve Zvirfasi nivTebis CamorTmeva mxolod dadgeni li proceduris Tanaxmad SeiZleba, rasTan dakavSirebiTac daw vrilebiTi miRebis xelwerilebi gaicema. Tanxebi internirebulis pirad angariSze 98-e muxlis Tanax mad Cairicxeba. ar SeiZleba am Tanxebis sxva valutaze mflobe lis Tanxmobis gareSe gadacvla, Tu amas am teritoriaze moqme di kanonmdebloba ar moiTxovs. akrZalulia umTavresad subieqturi Rirebulebis mqone fase ulobebis an mosagonari nivTebis CamorTmeva. internirebuli qalebis Cxreka mxolod qalebs SeuZliaT. gaTavisuflebis an repatriaciis SemTxvevaSi internirebuli xelze iRebs fuls, romelic mis saxelze gaxsnili piradi anga

196

riSis sakredito saldoa. is aseve miiRebs internirebis momen tSi CamorTmeul fuls, Cekebs, fasian qaRaldebs da sxva. gamonak liss Seadgens is sagnebi an Zvirfaseuloba, romelic moqmedi kanonmdeblobiT im saxelmwifos unda darCes, romlis xelisuf lebaSic internirebuli imyofeba. rodesac am kanonmdeblobis Tanaxmad dakavebulia internirebulis kuTvnili qoneba, mis mflobelze amasTan dakavSirebiT dawvrilebiTi miRebis xelwe rili gaicema. saojaxo da vinaobis damadasturebeli dokumentebi, romelic internirebulebs xelT aqvT, maT mxolod xelweriliT Camoer TmevaT. internirebuli araviTar SemTxvevaSi ar unda darCes vinaobis damadasturebeli mowmobis gareSe. maTze, visac aseTi dokumentebi ara aqvT, damkavebeli xelisufleba gascems specia lur dokumentebs, romelic internirebis dasrulebamde am pir Ta vinaobis damadasturebeli mowmobebis funqcias Seasrulebs. internirebulebs Sesyidvebis ganxorcielebis mizniT SeiZle ba xelze hqondeT garkveuli raodenobis fuladi Tanxa naRdad an Sesasyidi kuponebis saxiT.

muxli 98 yoveli internirebuli kreditis an Sesasyidi kuponebis saxiT regularulad miiRebs saWiro Tanxas sursaTis an iseTi sagne bis SesaZenad, rogoricaa Tambaqo, piradi higienis nivTebi, a.S. garda amisa, internirebulebma SeiZleba daxmareba miiRon im saxelmwifosagan, romlis moqalaqeebic arian, mfarveli saxel mwifosagan, damxmare organizaciebis an TavianTi ojaxebisagan, iseve rogorc miiRon Semosavali Tavisi qonebidan im saxelmwi fos kanonmdeblobis Tanaxmad, romlis xelisuflebaSic isini im yofebian. daxmarebaTa moculoba, romelsac agzavnis saxelmwifo, romlis moqalaqenic internirebuli arian, erTnairi unda iyos yvela kategoriis internirebulTaTvis (invalidebi, avadmyofebi, orsuli qalebi, a.S.). am saxelmwifos mier dadgenili daxmarebis moculoba, an damkavebeli saxelmwifos mier misi ganawileba ar unda xdebodes diskriminaciis safuZvelze, rasac krZalavs winam debare konvenciis 27-e muxli. saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic internirebulebi imyofe bian, yoveli internirebulis saxelze gaxsnis pirad angariSs, ro melzec Cairicxeba winamdebare muxlSi miTiTebuli daxmarebebi, xelfasi, aseve mis saxelze gadmoricxuli Tanxebi. angariSze ase ve Cairicxeba internirebulisTvis CamorTmeuli Tanxebi, romli Tac igi im kanonmdeblobis Sesabamisad isargeblebda, romelic internirebulebiT dasaxlebul teritoriaze moqmedebs. interni

197

rebulebs, moqmedi kanonmdeblobis Sesabamisad, SesaZlebloba eq nebaT fuladi daxmareba ojaxebs da maTze materialurad damoki debul pirebs gaugzavnon. internirebulebi, im saxelmwifos mier dadgenil farglebSi, romlis xelisuflebaSic isini imyofebian, SeZleben Tavisi angariSidan piradi xarjebis dasafarad auci lebeli Tanxebis gamotanas. nebismier dros maT SesaZlebloba eqnebaT gaecnon Tavisi angariSebis mdgomareobas da miiRon amo nawerebi. Txovnis safuZvelze mfarveli saxelmwifo angariSebis mdgomareobas gaecnoba. internirebulis sxva adgilze gadasvlis SemTxvevaSi Tavisi piradi angariSi mas Tan miyveba.

Tavi VII xelmZRvaneloba da disci plina


muxli 99 internirebis yovel adgils saTaveSi udgas oficeri an pasu xismgebeli Tanamdebobis piri damkavebeli saxelmwifos regu laruli SeiaraRebuli Zalebis Semadgenlobidan an samoqalaqo administraciis kadrebidan. internirebis adgilis xelmZRvanel oficers an Tanamdebobis pirs Tan eqneba winamdebare konvenciis teqsti oficialur an erT-erT oficialur enaze da igi pasuxs agebs mis Sesrulebaze. internirebulTa zedamxedveli persona li winamdebare konvenciis debulebebsa da maT gamosayeneblad miRebul administraciul zomebs unda icnobdes. winamdebare konvenciis teqsti, aseve am konvenciis Sesabamisad dadebuli specialuri SeTanxmebis teqstebi internirebulTaT vis gasageb enaze internirebis adgilze gamoikvreba an interni rebulTa komitetSi Seinaxeba. internirebul pirebs, maTTvis gasageb enaze, unda acnobon yo veli wesi, brZaneba, gancxadeba da Setyobineba, romelsac interni rebis adgilebSi gamoakraven. aseve, calkeuli internirebulisTvis gankuTvnil yovel brZa nebasa da gankargulebas mas misTvis gasageb enaze miscemen. muxli 100 disci plina internirebis adgilebSi humanur princi pebs un da Seesabamebodes da araviTar SemTxvevaSi ar unda moicavdes wesebs, romelic internirebulebisagan maTi janmrTelobisaTvis saxifaTo fizikur daZabvas moiTxovs an fizikur an moralur

198

dacinvas warmoadgens. akrZalulia mosviringeba, daSanTva da sxva amosacnobi niSnebis sxeulze dadeba. akrZalulia internirebulTa didi xniT iZulebiT fexze da yeneba, xangrZlivi gadaZaxili, dasjis mizniT fizikuri varjiSi, samxedro wvrTna an sakvebis racionis Semcireba. muxli 101 internirebulebs ufleba aqvT xelisufalT, romelTa daqvem debarebaSic imyofebian, SuamdgomlobiT mimarTon dadgenili re Jimis Taobaze. maT ufleba aqvT yovelgvari SezRudvis gareSe internirebul Ta komitets an, Tu saWirod Tvlian, uSualod mfarveli saxel mwifos warmomadgenlebs mimarTon da acnobon maTi internire bis pirobebis mimarT Tavisi saCivrebis Sesaxeb. es Suamdgomlo bebi da saCivrebi saswrafod da yovelgvari cvlilebis gareSe unda gadaices. im SemTxvevaSi, Tu maT dausabuTeblad CaTvlian, amas raime saxis sasjeli ar unda mohyves. internirebulTa komitets SeuZlia mfarveli saxelmwifos warmomadgenlebs periodulad gaugzavnos moxseneba internire bis adgilebSi arsebuli mdgomareobisa da internirebulTa sa Wiroebebis Sesaxeb. muxli 102 internirebis yovel adgilze Tavisufali, faruli kenWisyriT, yovel eqvs TveSi erTxel irCeven komitetis wevrebs. komiteti internirebulebs warmoadgens saxelmwifo xelisuflebis, mfar veli saxelmwifos, wiTeli jvris saerTaSoriso komitetisa da yvela sxva damxmare organizaciis winaSe. SesaZlebelia am komi tetis wevrTa gadarCeva. arCeulebi TavianTi movaleobebis Sesrulebas mas Semdeg Se udgebian, rac maT arCevas internirebis ganmaxorcielebeli xe lisufleba daamtkicebs. komitetis wevrTa damtkicebaze uaris Tqmis an Secvlis mizezebi dainteresebul mfarvel saxelmwi fos unda ecnobos. muxli 103 internirebulTa komitetebma xeli unda Seuwyon internire bulTa fizikur, moralur da inteleqtualur keTildReobas. kerZod, Tu internirebulebi urTierTdaxmarebis sistemis or ganizebas gadawyveten, es organizeba komitetTa kompetenciis qveS unda moeqces winamdebare konvenciis sxva debulebebiT maT ze dakisrebuli specialuri valdebulebebis damoukideblad.

199

muxli 104 internirebulTa komitetebis wevrebi ar unda aiZulon Seasru lon nebismieri sxva samuSao, romelic maTi funqciebis Sesrulebas daabrkolebs. internirebulTa komitetebis wevrebs SeuZliaT inter nirebulTagan TanaSemweebi daniSnon. maT miecemaT yvela praqtiku li saSualeba, kerZod, maTi valdebulebebis SesrulebisaTvis auci lebeli gadaadgilebis garkveuli Tavisufleba (samuSao razmebis monaxuleba, daxmarebis gzavnilebis miReba, a.S.). internirebulTa komitetebis wevrebs eqnebaT damatyvevebel xelisuflebasTan, mfarvel saxelmwifoebTan, wiTeli jvris sa erTaSoriso komitetsa da maT delegatebTan, agreTve internire bulTa damxmare sxva organizaciebTan safosto da satelegrafo mimoweris warmoebis yvela SesaZlebloba. aseTive SeTavazebiT isargebleben samuSao razmebSi myofi komitetis wevrebi inter nirebis ZiriTad adgilze internirebulTa komitetTan Tavis mimowerasTan mimarTebaSi. aseTi mimowerisaTvis raime SezRudva ar unda dawesdes da igi 107-e muxlSi miTiTebuli qvotis saTva lavSi ar unda moeqces. internirebulTa komitetebis wevrebs, romlebic sxva adgilas gadahyavT, sakmarisi dro unda mieceT Tavisi Semcvlelebis saq mis kursSi Casayeneblad.

Tavi VIII gare samyarosTan urTierToba


muxli 105 dacvis qveS myof pirTa internirebisTanave, damkavebeli sa xelmwifoebi Seatyobineben maT, im saxelmwifos, romelsac isini ekuTvnian da maT mfarvel saxelmwifos, winamdebare Tavis debu lebaTa Sesasruleblad miRebuli RonisZiebebis Sesaxeb. amas Tanave, damkavebeli saxelmwifoebi dainteresebul mxareebs am RonisZiebebTan dakavSirebul nebismier cvlilebas acnobeben. muxli 106 yovel internirebuls, internirebisTanave an internirebis ad gilas miyvanidan ara ugvianes erTi kvirisa, agreTve avadmyo fobis an lazareTSi an internirebis sxva adgilas gagzavnis SemTxvevaSi, SesaZlebloba unda mieces, erTi mxriv Tavis ojaxs, meore mxriv ki 140-e muxlSi gaTvaliswinebul centralur saa

200

gentos gaugzavnos baraTi internirebis Sesaxeb, romelic SeZle bisamebr winamdebare konvenciaze TandarTuli nimuSis mixedviT Sedgeba. am safosto baraTiT igi Tavis naTesavebs acnobebs da kavebis faqts, Tavis janmrTelobis mdgomareobasa da misamarTs. aRniSnuli baraTebi rac SeiZleba swrafad unda gadaigzavnos da maTi nebismieri saxiT dayovneba dauSvebelia. muxli 107 internirebulTaTvis nebadarTulia werilebisa da safosto baraTebis gagzavna da miReba. Tu damkavebeli saxelmwifo au cileblad miiCnevs internirebulis mier warmoebuli korespon denciis SezRudvas, man, sul mcire TveSi ori werilisa da oTxi baraTis gagzavnis neba mainc unda misces, romlebic, SeZlebisa mebr, winamdebare konvenciaze TandarTuli nimuSebis mixedviT Sedgeba. Tu internirebulTa misamarTiT mosul korespondencia ze SezRudvebi unda dawesdes, zogierT SemTxvevaSi damkavebeli saxelmwifos Txovnis safuZvelze, gadawyvetilebas iRebs saxel mwifo, romelsac aseTi internirebulebi ekuTvnian,. aseTi weri lebisa da baraTebis gagzavna gonivrulobis farglebSi dro ulad unda moxdes; maTi dakaveba an Seferxeba disci plinuri zemoqmedebis mizniT dauSvebelia. internirebulTaTvis, romlebsac axlo naTesavebisgan didi xnis ganmavlobaSi ar miuRiaT cnobebi an Cveulebrivi gziT maTi miRebis an gagzavnis SesaZlebloba ara aqvT, agreTve maT Tvis, romlebic Tavisi samSoblosgan didi manZiliT arian da Sorebulni, nebadarTuli iqneba depeSebis gagzavna, romlis safa sursac isini maT gankargulebaSi arsebuli valutis meSveobiT gadaixdian. depeSebis gagzavnis SesaZlebloba internirebulebs ukiduresi aucileblobis SemTxvevebSic miecemaT. rogorc wesi, internirebulebis korespondencia mSobliur enaze iwarmoeba. konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT ko respondenciis sxva enebze warmoebac dauSvan. muxli 108 internirebulebs fostiT an nebismieri sxva saSualebiT SeuZ liaT miiRon individualuri an koleqtiuri gzavnilebi, romleb Sic SeiZleba iyos kvebis produqtebi, tansacmeli, medikamentebi, aseve wignebi da maTi religiuri moTxovnilebebis, ganaTlebisa da garTobisTvis saWiro nivTebi. aRniSnuli gzavnilebi damkave bel saxelmwifos winamdebare konvenciiT misTvis dakisrebuli valdebulebebisgan araviTar SemTxvevaSi ar aTavisuflebs. im SemTxvevaSi, roca samxedro mosazrebebidan gamomdinare

201

aucilebelia amgvari gzavnilebis raodenobis SezRudva, Setyo bineba aRniSnulis Sesaxeb gaegzavneba mfarvel saxelmwifos, wi Teli jvris saerTaSoriso komitets an nebismier sxva organiza cias, romelic internirebulebs exmareba da aseTi gzavnilebis gadagzavnazea pasuxismgebeli. individualuri da koleqtiuri gzavnilebis gagzavnis wesi, saWiroebis SemTxvevaSi, dainteresebul saxelmwifoTa specialu ri SeTanxmebis sagani unda gaxdes, romelTac internirebulTa dasaxmarebeli gzavnilebis miReba araviTar SemTxvevaSi ar un da Seaferxon. akrZalulia produqtebsa da tanisamosTan erTad wignebis Cadeba. medikamentebi, rogorc wesi, koleqtiuri gzavni lebiT igzavneba.

muxli 109 konfliqtis monawile mxareTa Soris daxmarebis koleqtiuri gzavnilebis miRebisa da ganawilebis wesis Sesaxeb specialu ri SeTanxmebis ararsebobis SemTxvevaSi gamoiyeneba winamdebare konvenciaze TandarTuli koleqtiur daxmarebasTan dakavSirebu li wesebi. zemoaRniSnuli specialuri SeTanxmebebi araviTar SemTxveva Si ar zRudavs internirebulTa komitetebis uflebas miiRon da mimRebTa interesebis Sesabamisad gaanawilon da gankargon internirebulTaTvis gankuTvnili koleqtiuri gzavnilebi. amasTanave, am SeTanxmebebiT dauSvebelia mfarveli saxelmwi fos, wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis an internirebule bis damxmare nebismieri sxva organizaciis gzavnilebis gadace maze pasuxismgebeli warmomadgenlebis koleqtiuri gzavnilebis mimRebTa Soris ganawilebis procesze zedamxedvelobis ufle bis SezRudva.

muxli 110 internirebulTaTvis gankuTvnili daxmarebis yovelgvari gzavnili Tavisufldeba saimporto, sabaJo da sxva gadasaxadebi sagan. yvela safosto gzavnili, fostiT gagzavnili daxmarebis ama naTebisa da sxva qveynebidan internirebulTa saxelze gadaric xuli an maT mier uSualod, an 136-e muxliT gaTvaliswinebuli cnobaTa biurosa da 140-e muxliT gaTvaliswinebuli centralu ri saagentos meSveobiT fostiT gagzavnili fuladi Tanxebis CaTvliT, Tavisufldeba yovelgvari safosto gadasaxadisgan

202

rogorc gamgzavn da daniSnulebis qveynebSi, ise Sualedur sa xelmwifoebSic. am mizniT, 1947 wlis msoflio safosto konven ciiTa da msoflio safosto kavSiris xelSekrulebebiT banakeb sa da samoqalaqo cixeebSi myofi mowinaaRmdegis samoqalaqo pirebis gaTvaliswinebuli gaTavisufleba safosto gadasaxade bisagan gavrceldeba winamdebare konvenciaSi miTiTebul yvela kategoriis internirebul dacvis qveS myof pirzec. saxelmwifo ebi, romlebic aRniSnuli xelSekrulebebis monawileni ar arian, valdebulni arian safosto gadasaxadebisagan gaTavisufleba imave pirobebiT uzrunvelyon. internirebulTaTvis gankuTvnili daxmarebis gzavnilebis xarjebs, romlebic Tavisi wonis an raime sxva mizezis gamo fos tiT ver igzavneba, gaiRebs saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic imyofebian mis kontrols daqvemdebarebul yvela teritoriaze myofi internirebulebi. winamdebare konvenciis monawile sxva saxelmwifoebi mis teritoriebze transportirebis xarjebs Ta vad gaiReben. aseTi gzavnilebis transportirebasTan dakavSirebul xar jebs, romelsac ar faravs zemoT mocemuli paragrafebiT gaTva liswinebuli SemTxvevebi, gamgzavnebi gaiReben. maRali xelSemkvreli mxareebi Seecdebian, SeZlebisamebr Se amciron internirebulebis mier an maTTvis gagzavnili depeSebi saTvis dawesebuli nixri. muxli 111 im SemTxvevaSi, roca saomari operaciebi dainteresebul sa xelmwifoebs xels uSlis Seasrulon 106-e, 107-e, 108-e da 113-e muxlebSi miTiTebuli valdebulebi maT Soris uzrunvelyon safosto da daxmarebis gzavnilebis gadazidva, dainteresebul mfarvel saxelmwifoebs, wiTeli jvris saerTaSoriso komitets an konfliqtis monawile mxareebis mier aRiarebul nebismier sxva organizacias SeuZliaT Tavis Tavze aiRon am gzavnilebis saTanado satransporto saSualebebiT (sarkinigzo vagonebi, sa bargo avtomanqanebi, gemebi, TviTmfrinavebi, a.S.) gadazidva. am miz niT, maRali xelSemkvreli mxareebi ecdebian es satransporto saSualebebi gamoyon da dauSvan maTi moZraoba maTTvis aucile beli saSvebis gacemis gziT. aRniSnuli satransporto saSualebebiT SeiZleba gadaizidos Semdegi tvirTi: (a) korespondencia, siebi da angariSebi, romlebsac erTma neTSi 140-e muxlSi miTiTebuli cnobaTa centraluri saagen to da 136-e muxlSi miTiTebuli erovnuli biuro cvlian; (b) internirebulTa Sesaxeb korespondencia da angariSebi,

203

romelsac mfarveli saxelmwifoebi, wiTeli jvris saerTa Soriso komiteti an internirebulTa damxmare sxva orga nizaciebi cvlian rogorc Tavis warmomadgenlebTan, ise konfliqtis monawile mxareebTan. es debulebebi ar zRudavs konfliqtis monawile nebismier mxares uzrunvelyos transportirebis sxva saSualeba an gasces saSvi im pirobebiT, romlebic ormxrivi SeTanxmebebiT SeiZleba dadgindes. am satransporto saSualebaTa gamoyenebasTan dakavSirebul xarjebs, gzavnilTa Rirebulebis proporciulad, gaiReben kon fliqtis monawile is mxareebi, romelTa moqalaqeebis sasargeb lodac aris es momsaxureba gaweuli.

muxli 112 internirebulTa misamarTiT an maT mier gagzavnili korespon denciis cenzura SeZlebisamebr umokles vadaSi unda ganxorci eldes. internirebulTa misamarTiT gzavnilebis daTvaliereba iseT pirobebSi ar unda moxdes, romelsac SeuZlia gzavnilebSi mo Tavsebuli kvebis produqtebis daculobas safrTxe Seuqmnas; daTvaliereba adresatis an misi saTanadod rwmunebuli Tanain ternirebuli piris TandaswrebiT unda moxdes. ar SeiZleba in dividualuri an koleqtiuri gzavnilebis internirebulTaTvis gadacemis Seferxeba cenzurasTan dakavSirebuli sirTuleebis momizezebiT. konfliqtis monawile mxareebis mier samxedro an politiku ri mizezebiT SemoRebuli korespondenciis nebismieri akrZalva mxolod droebiT xasiaTs unda atarebdes da rac SeiZleba xan mokle unda iyos. muxli 113 saxelmwifoebi, romelTa xelisuflebaSic imyofebian inter nirebulebi, Seqmnian yvela gonivrul SesaZleblobas imisTvis, rom mfarveli saxelmwifos an 140-e muxlSi gaTvaliswinebuli centraluri saagentos anda sxva Sesabamisi saSualebis meSveo biT, moxdes internirebulTaTvis gankuTvnili an maT mier Sed genili anderZebis, mindobilobebis an sxva saxis dokumentebis gadacema. saxelmwifoebi, romelTa xelisuflebaSic imyofebian inter nirebulebi, yvela SemTxvevaSi daexmarebian internirebulebs am gvari dokumentebis saTanadod Sedgenasa da damowmebaSi, kerZod, nebas darTaven maT gaiaron konsultaciebi iuristTan.

204

muxli 114 saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic imyofebian internirebu lebi, mianiWebs maT internirebis reJimsa da moqmed kanonmdeblo basTan Sesabamis yvela SesaZleblobas, raTa maT SeZlon sakuTa ri qonebis gankargva. am mizniT, aRniSnul saxelmwifos SeuZlia ukiduresi aucileblobis SemTxvevaSi, an Tu es arsebuli gare moebebiTaa daSvebuli, neba darTos internirebulebs datovon internirebis adgili. muxli 115 yvela SemTxvevaSi, roca internirebuli piri, nebismier sasa marTloSi, samarTalwarmoebis erT-erTi mxarea, misi moTxovnis safuZvelze saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic is imyofeba, sasamarTlos misi dakavebis Sesaxeb unda acnobos da kanoniere bis farglebSi Tvalyuri adevnos, raTa am piris internirebis ga mo ziani ar miadges misi saqmis momzadebasa da warmarTvas, iseve rogorc nebismieri sasamarTlo gadawyvetilebis aRsrulebas. muxli 116 drois garkveuli intervalis Semdeg da rac SeiZleba xSirad, nebadarTuli iqneba yoveli internirebulis monaxuleba mnaxve lebis, pirvel rigSi ki uaxloesi naTesavebis mier. ukiduresi aucileblobis SemTxvevaSi da SesaZleblobis far glebSi, gansakuTrebiT naTesavis gardacvalebis an mZime avadmyo fobis SemTxvevaSi, internirebulebs nebas darTaven moinaxulon maTi ojaxebi.

Tavi IX sisxlissamarTlebrivi da disci plinuri zomebi


muxli 117 winamdebare Tavis debulebaTa gaTvaliswinebiT, im teritori is kanonmdebloba, sadac internirebulebi imyofebian, ganagrZobs moqmedebas internirebis periodSi samarTaldarRvevis Camdeni internirebulebis mimarT. Tu kanonebSi, dadgenilebebsa da gankargulebebSi miTiTebu lia, rom internirebulis mier Cadenili moqmedeba dasjadia, ma Sin roca arainternirebuli piris mier Cadenili msgavsi qmedeba

205

ar isjeba, internirebul pirs aRniSnuli qmedebisaTvis mxolod administraciuli sasjeli daekisreba. erTi da imave samarTaldarRvevisaTvis da erTi da imave bral debiT internirebuli mxolod erTxel SeiZleba daisajos. muxli 118 sasjelis gansazRvrisas sasamarTloebi da xelisuflebis or ganoebi SesaZleblobis farglebSi mxedvelobaSi miiReben im faqts, rom braldebuli ar aris damkavebeli saxelmwifos moqa laqe. isini Tavisufali iqnebian arCevanSi Seamsubuqon interni rebulis mier Cadenili samarTaldarRvevisaTvis gaTvaliswine buli sasjeli da valdebulni ar iqnebian am mizniT sasjelis qveda zRvari daicvan. akrZalulia msjavrdebulis moTavseba usinaTlo adgilebSi, iseve rogorc yovelgvari saxis sisastikis gamoyeneba. internirebulebs disci plinuri an sisxlissamarTlebrivi sasjelis moxdis Semdeg ar unda moepyran sxva internirebule bisgan gansxvavebiT. yvela SemTxvevaSi, winaswar patimrobaSi gatarebuli periodi gamoakldeba sisxlis samarTlis an disci plinuri wesiT dakis rebuli sasjeliT gaTvaliswinebuli Tavisuflebis aRkveTis va das. internirebulTa komitetebs unda ecnoboT im internirebul Ta mimarT aRZruli sisxlis samarTlis saqmeTa da maTi Sedege bis Sesaxeb, romelTac isini warmoadgenen. muxli 119 internirebulebs SeiZleba daekisroT Semdegi disci plinuri sasjelebi: (1) jarima, romelic ar unda aRematebodes 95-e muxlis de bulebebiT gaTvaliswinebuli internirebulis xelfasis 50 procents da ganisazRvros ara umetes ocdaaTi dRiT. (2) winamdebare konvenciiT gaTvaliswinebuli mopyrobis farglebSi da farglebs gareT upiratesobebis CamorTmeva. (3) riggareSe ganawesebi dReSi ara umetes ori saaTisa, ro melic internirebis adgilis movlas ukavSirdeba. (4) patimroba. disci plinuri sasjeli araviTar SemTxvevaSi ar unda iyos araadamianuri, sastiki an internirebulis janmrTelobisaTvis saxifaTo. internirebulis asaki, sqesi da janmrTelobis mdgoma reoba gaTvaliswinebuli unda iyos. nebismieri calkeuli sasjelis maqsimaluri vada arasodes

206

ar unda aRematebodes ocdaaT Tanmimdevrul kalendarul dRes im SemTxvevaSic ki, roca sasjelis gamotanis momentisaTvis in ternirebuls ukve dakisrebuli hqonda disci plinuri sasjeli raime darRvevis gamo, miuxedavad imisa, ukavSirdeba Tu ara es darRvevebi erTmaneTs. muxli 120 gaqcevis an gaqcevis mcdelobis Semdeg xelaxla dakavebuli internirebulebi, recidivis SemTxvevaSic ki, sasjels mxolod disci plinuri wesiT ixdian. 118-e muxlis mesame paragrafis miuxedavad, gaqcevis an gaqce vis mcdelobis gamo dasjili internirebulebi SeiZleba gansa kuTrebuli zedamxedvelobis qveS moeqcnen, mxolod im pirobiT, rom es zedamxedveloba maT janmrTelobas zians ar miayenebs, is internirebis adgilze ganxorcieldeba da winamdebare konvenci iT miniWebuli raime garantiis gauqmebas ar gamoiwvevs. gaqcevis an gaqcevis mcdelobis damxmare da Tanamonawile in ternirebulebi braldebis am nawilSi mxolod disci plinuri wesiT daisjebian. muxli 121 gaqceva an gaqcevis mcdeloba recidivis SemTxvevaSic ki ar unda CaiTvalos damamZimebel garemoebad, roca internirebuli gaqcevis dros Cadenil samarTaldarRvevebze sasamarTlos wina Se agebs pasuxs. konfliqtis monawile mxareebi uzrunvelyofen, rom kompeten turma organoebma gulisxmiereba gamoiCinon imis gadawyvetisas, Tu rogori sasjeli gamoitanon samarTaldamrRvevi internirebu lisaTvis disci plinuri Tu sisxlissamarTlebrivi, gansakuT rebiT gaqcevasTan dakavSirebul darRvevebTan mimarTebaSi, miuxe davad imisa iqneba es gaqceva warmatebuli Tu ara. muxli 122 disci plinis darRvevis faqtebi dauyovnebliv unda iqnas ga moZiebuli. es gansakuTrebiT gaqcevas an gaqcevis mcdelobas exeba. xelaxla dakavebuli internirebulebi kompetentur orga noebs umokles droSi unda gadaecen. disci plinis darRvevis SemTxvevaSi yvela internirebulisaT vis saqmis mosmenamde patimrobis vada absolutur minimumamde unda iyos dayvanili da ar unda aRematebodes ToTxmet dRes. yvela SemTxvevaSi aseT patimrobaSi gatarebuli dro Tavisuf

207

lebis aRkveTis vadas unda gamoakldes. 124-e da 125-e muxlebis debulebebi im internirebulTa mimarT gamoiyeneba, romlebic disci plinuri saxis darRvevebis gamo wi naswar patimrobaSi imyofebian. muxli 123 sasamarTlo organoebisa da umaRlesi xelisuflebis ufle bamosilebisaTvis zianis miuyeneblad disci plinuri sasjelis dakisreba SeuZlia mxolod internirebis adgilis komendants, an komendantis Semcvlel oficers anda pasuxismgebel Tanamdebo bis pirs, romelsac komendantma disci plinuri uflebamosileba gadasca. nebismieri disci plinuri sasjelis gamotanamde, braldebul internirebuls dawvrilebiT acnobeben misTvis wayenebuli bral debis Sesaxeb da miscemen dacvisa da sakuTari qmedebis axsnaganmartebis SesaZleblobas. kerZod, braldebuls SeeZleba ga moiZaxos mowmeebi da aucileblobis SemTxvevaSi kvalificiuri Tarjimnis daxmarebas mimarTos. gadawyvetileba braldebulisa da internirebulTa komitetis erT-erTi wevris TandaswrebiT unda gamocxaddes. disci plinuri sasjelis gamotanidan mis aR srulebamde erT Tveze meti ar unda gavides. Tu internirebuls damatebiTi disci plinuri sasjeli daekis ra da Tu TiToeuli sasjelis xangrZlivoba aTi an meti dRea, yoveli maTganis aRsrulebas Soris unda gavides aranakleb sami dRisa. internirebis adgilis komendantma unda awarmoos gamotani li disci plinuri sasjelebis registracia; saregistracio wig ni mfarveli saxelmwifos warmomadgenelTa mier Sesamowmeblad xelmisawvdomi unda iyos. muxli 124 yovlad dauSvebelia disci plinuri sasjelis mosaxdelad in ternirebulTa gamasworebel dawesebulebebSi (cixe, gamasworebe li dawesebuleba, sakatorRo cixe, a.S.) gadayvana. disci plinuri zomebis moxdisaTvis gaTvaliswinebuli saTav sebi sanitariul moTxovnebs unda Seesabamebodes; kerZod, inter nirebulTaTvis uzrunvelyofili unda iyos adekvaturi saZile saSualebebi. sasjelis moxdis periodSi, internirebulebs saku Tari Tavis higienuri movlis SesaZlebloba unda hqondeT. internirebuli qalebi, romlebic disci plinur zomebs ixdian internirebuli mamakacebisgan gancalkevebul saTavsebSi, qale bis uSualo meTvalyureobis qveS unda ganTavsdnen.

208

muxli 125 internirebulebs, romlebsac disci plinuri zomebi daekisraT, yoveldRiuri fizikuri varjiSisa da Ria haerze aranakleb ori saaTiT yofnis SesaZlebloba eqnebaT. maTTvis, maTi Txovnis safuZvelze, nebadarTuli iqneba yo veldRiuri samedicino Semowmebis gavla. isini janmrTelobis mdgomareobis Sesabamis samedicino daxmarebas miiReben, xolo aucileblobis SemTxvevaSi sainterno lazareTSi an hospitalSi moTavsdebian. maT nebadarTuli eqnebaT werilebis wakiTxva da dawera, ise ve rogorc maTi miReba da gagzavna. Tumca, maTTvis amanaTebisa da fuladi gzavnilebis gadacema SeiZleba sasjelis moxdamde gadaidos; aseTi gzavnilebi am drois ganmavlobaSi internire bulTa komitets gadaecema, romelic amanaTebSi moTavsebul mal fuWebad produqtebs lazareTs gadascems. disci plinuri sasjelis moxdamde arc erT internirebuls ar SeiZleba CamoerTvas winamdebare konvenciis 107-e da 143-e mux lebis debulebebiT gaTvaliswinebuli garantiebi.

muxli 126 71-dan 76-e muxlebis CaTvliT gaTvaliswinebuli debulebani analogiis gziT gamoiyeneba internirebulTa winaaRmdeg im sa marTalwarmoebis dros, romelic im saxelmwifos kuTvnil teri toriaze mimdinareobs, romlis xelisuflebaSic internirebule bi imyofebian.

Tavi X internirebulTa gadacema


muxli 127 internirebulTa gadayvana yovelTvis humanurad unda xorci eldebodes. rogorc wesi, gadayvana rkinigziT an sxva satran sporto saSualebebiT da im pirobebSi unda moxdes, romelic sul mcire iseTivea, romelSic xdeba damkavebeli saxelmwifos SeiaraRebuli Zalebis dislokacia. rogorc gamonaklisi zoma, gadayvana qveiTad unda ganxorcieldes, es mxolod im SemTxve vaSi moxdeba, roca internirebulTa fizikuri janmrTelobis mdgomareoba amis saSualebas iZleva da qveiTad gadaadgileba araviTar SemTxvevaSi maT zedmetad daRlas ar gamoiwvevs.

209

saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic internirebulebi im yofebian, gadayvanis dros isini unda uzrunvelyos sakmarisi raodenobisa da kargi xarisxis sasmeli wyliTa da sakvebiT, raTa SenarCundes maTi janmrTelobis normaluri mdgomareoba. internirebulebs aseve uzrunvelyofen saWiro tansacmliT, Se saferisi TavSesafriTa da aucilebeli samedicino daxmarebiT. damkavebeli saxelmwifo miiRebs yvela zomas, raTa gadaadgile bis dros am pirTa usafrTxoeba uzrunvelyos; gamgzavrebis win unda Sedges gadasayvan internirebulTa srul sia. avadmyofi, daWrili an invalidi internirebulebisa da mSobia reebis gadayvana ar ganxorcieldeba, Tu gadaadgilebam maT jan mrTelobas SeiZleba seriozuli ziani miayenos, gamonaklisia Sem Txvevebi, roca amas maTive usafrTxoeba aucileblad moiTxovs. frontis xazis internirebis adgilTan moaxloebisas, aRniS nuli adgilidan internirebulTa gadayvana mxolod im SemTxve vaSi moxdeba, Tu maTi gadaadgileba sakmarisi usafrTxoebis pirobebSi ganxorcieldeba, an, Tu maTi adgilze datoveba ga cilebiT saxifaToa, vidre gadaadgileba. saxelmwifom, romlis xelisuflebaSic imyofebian internirebulebi, maT gadayvanasTan dakavSirebiT gadawyvetilebebis miRebisas mxedvelobaSi unda miiRos internirebulTa interesebi, kerZod ar unda Caidinos im gvari qmedeba, romelic maT repatriacias an sakuTar saxlebSi dabrunebas gaarTulebs. muxli 128 gadaadgilebis SemTxvevaSi, internirebulebs gamgzavrebisa da axali safosto misamarTis Sesaxeb oficialurad unda acnobon. es Setyobineba winaswar ise unda gakeTdes, rom internirebuleb ma Tavisi bargis Sekvra da ojaxis gafrTxileba SeZlon. maT SeuZliaT Tan waiRon piradi nivTebi, korespondencia da maT saxelze gamogzavnili amanaTebi. Tu gadaadgilebis pirobebi amas moiTxovs, SeiZleba bargis wona SeizRudos, magram yovel internire buls ufleba eqneba waiRos aranakleb ocdaxuTi kilogramisa. maTi internirebis adrindel adgilze misuli korespondencia da gzavni lebi maT dauyovnebliv unda gadaegzavnoT. internirebis adgilis komendanti internirebulTa komitet Tan SeTanxmebiT miiRebs saWiro zomebs internirebulTa koleq tiuri qonebisa da meore paragrafiT gaTvaliswinebuli Sez Rudvebis Sedegad internirebulTa mier datovebuli nivTebis transportirebisaTvis.

210

Tavi XI internirebulTa gardacvaleba


muxli 129 internirebulTa anderZebi maTi usafrTxod Senaxvis mizniT pasuxismgebel organoebs unda gadaeceT. internirebulis gar dacvalebis SemTxvevaSi anderZs internirebulis mier winaswar miTiTebul pirs gadascemen. yoveli internirebulis gardacvalebas adasturebs eqimi, ris Semdegac Sedgeba aqti sikvdilis mizezebisa da garemoebebis mi TiTebiT. internirebis adgilis teritoriaze moqmedi proceduris Ta naxmad Sedgenili, saTanadod registrirebuli gardacvalebis oficialuri aqti da saTanadod damowmebuli asli dauyovneb liv gadaecema mfarvel saxelmwifos da 140-e muxliT gaTvalis winebul cnobaTa centralur saagentos.

muxli 130 damkavebeli saxelmwifos xelisuflebam unda uzrunvelyos, rom internirebis dros gardacvlili internirebuli pirebi pa tiviT da Tu SesaZlebelia, maTi religiuri mrwamsis Tanaxmad dakrZalon, gardacvlilTa saflavebs pativi unda miegos, isini unda iyos movlili da imgvarad aRniSnuli, rom nebismier dros SeiZlebodes maTi moZebna. gardacvlili internirebulebi individualur saflavebSi un da daikrZalon, gamonaklisia is gardauvali garemoebebi, rome lic maT saZmo saflavSi dakrZalvas moiTxovs. cxedarTa kre macia SeiZleba ganxorcieldes mxolod higienis gansakuTrebu li mosazrebebis, religiuri motivebis an aSkarad gamoTqmuli survilis safuZvelze. kremaciis SemTxvevaSi, kremaciasa da misi mizezebis Sesaxeb gardacvalebis aqtSi unda iyos miTiTebuli. ferfls usafrTxod Senaxvis mizniT internirebis ganmaxorcie lebeli organoebi inaxaven da umokles droSi gardacvlilis naTesavebs maTi Txovnis safuZvelze gadascemen. rogorc ki garemoebebi amis SesaZleblobas Seqmnis, magram ara ugvianes saomari moqmedebebis dasrulebisa, saxelmwifo, rom lis xelisuflebaSic internirebulebi imyofebian, 136-e muxliT gaTvaliswinebuli cnobaTa biuros meSveobiT saxelmwifoebs, romelTa saxelzec gardacvlili internirebulebi iricxebian, gadascems gardacvlil internirebulTa saflavis siebs. es sie bi unda moicavdes gardacvlil internirebulTa vinaobis dasad

211

genad aucilebel yvela monacems, iseve rogorc miTiTebas maTi saflavebis zusti adgilmdebareobis Sesaxeb.

muxli 131 internirebulis gardacvalebis an mZimed daWris yvela Sem TxvevaSi, romelic yaraulis mizeziTaa gamowveuli an romelic eWvs iwvevs, rom am ukanasknelis, sxva internirebulis an nebis mieri mesame piris mizeziT moxda, iseve daudgenel garemoebeb Si gardacvalebis yvela SemTxvevaSi, damkavebelma saxelmwifom oficialuri gamoZieba dauyovnebliv unda daiwyos. amasTan dakavSirebiT mfarvel saxelmwifos dauyovnebliv un da acnobon. nebismier mowmes Cveneba unda CamoarTvan da am Cvene baTa Sinaarsis Semcveli angariSi unda momzaddes da aRniSnul mfarvel saxelmwifos gaegzavnos. Tu gamoZiebis Sedegad erTi an ramdenime piris braleuloba dadgindeba, damkavebeli saxelmwifo damnaSavis an damnaSaveTa sasamarTlos winaSe wardgenisaTvis yvela zomas miiRebs.

Tavi XII gaTavisufleba. repatriacia da neitralur qveynebSi ganTavseba


muxli 132 internirebis ganmaxorcielebeli saxelmwifo gaaTavisuf lebs yovel internirebuls, rogorc ki Sewydeba internirebis gamomwvevi aucilebeli mizezebi. garda amisa, konfliqtis monawile mxareebi ecdebian saomari moqmedebebis dros dadon SeTanxmebebi calkeuli kategoriis internirebulTa gaTavisuflebis, repatriaciis, sacxovrebel ad gilze dabrunebis an neitralur qveyanaSi ganTavsebis Sesaxeb. es gansakuTrebiT exebaT bavSvebs, fexmZime qalebs da Cvili an mcirewlovani asakis Svilebis dedebs, daWrilebs da avadmyo febs da im internirebulebs, romlebic internirebis adgilebSi didi xnis ganmavlobaSi imyofebian.

muxli 133 internireba saomari moqmedebebis dasrulebidan umokles va

212

daSi unda Sewydes. konfliqtis monawile romelime mxaris teritoriaze myofi internirebulebi, romlebic sasamarTlos winaSe wardgnen ise Ti samarTaldarRvevisaTvis, romelic mxolod disci plinuri sasjelis dakisrebas ar iTvaliswinebs, SeiZleba sasamarTlo procesis damTavrebamde an, Sesabamis SemTxvevebSi sasjelis moxdamde daakavon. igive exeba internirebulebs, romelTac ukve dakisrebuli hqondaT sasjeli Tavisuflebis aRkveTis saxiT. internirebis ganmaxorcielebel saxelmwifosa da dainterese bul saxelmwifoebs Soris SeTanxmebiT saomari moqmedebebis an teritoriebis okupaciis dasrulebis Semdeg SeiZleba Seiqmnas komitetebi sxvadasxva adgilze gabneuli internirebulebis mo saZieblad. muxli 134 maRalma xelSemkvrelma mxareebma saomari moqmedebebis an oku paciis dasrulebis Semdeg unda uzrunvelyon yvela internire bulis mudmiv sacxovrebel adgilze dabruneba an xeli Seuwyon maT repatriacias. muxli 135 saxelmwifo, romlis xelisuflebaSic internirebulebi imyo febian, gaiRebs gaTavisuflebuli internirebulebis im adgilam de dabrunebis xarjebs, sadac isini internirebamde cxovrobdnen, an, Tu isini dakavebuli iyvnen tranzituli gadaadgilebis dros an Ria zRvaSi, saxelmwifo gaiRebs Tanxebs, raTa maT tranzitu li gadaadgileba ganagrZon an maTi Tavdapirveli gamgzavrebis punqtSi dabrundnen. Tu internirebis ganmaxorcielebeli saxelmwifo internire buls, romlis mudmivi sacxovrebeli adgili adre mis terito riaze mdebareobda, uars eubneba winandel adgilze cxovrebis gagrZelebaze, igi valdebulia gaiRos misi repatriaciis xarje bi. magram Tu internirebuls Tavis qveyanaSi gamgzavreba saku Tari pasuxismgeblobiT an im mTavrobis zedamxedvelobis qveS surs, romelTanac erTgulebis valdebulebiTaa dakavSirebuli, damkavebeli saxelmwifo ar iqneba valdebuli misi teritoriis gareT internirebulis mgzavrobis xarjebi dafaros. damkavebe li saxelmwifo ar aris valdebuli aanazRauros im interni rebulTa repatriaciis xarjebi, romelTa repatriaciac maTive moTxovniT moxda. Tu internirebulTa gadacema 45-e muxlis Sesabamisad xorci eldeba, gadamcemi da mimRebi saxelmwifoebi SeTanxmdebian, Tu xarjebis romel nawils aiRebs Tavis Tavze TiToeuli maTgani.

213

zemoaRniSnuli debulebebi zians ar unda ayenebdes specia lur SeTanxmebebs, romelic SeiZleba konfliqtis monawile mxa reebs Soris mowinaaRmdegis xelSi myofi maTi moqalaqeebis gac vlisa da repatriaciis Sesaxeb daidos.

nawili V cnobaTa biuro da centraluri saagento


muxli 136 konfliqtis dawyebisTanave da okupaciis yvela SemTxvevaSi, konfliqtis monawile yoveli mxare daaarsebs oficialur cno baTa biuros, romelmac unda Seagrovos da gasces cnobebi mis xelisuflebaSi myofi dacviT mosargeble pirebis Sesaxeb. konfliqtis monawile TiToeuli mxare miTiTebul cnobaTa biuros umokles vadaSi gadascems cnobebs TiToeuli dacvis qveS myofi im piris mimarT gatarebuli zomebis Sesaxeb, ro melic or kviraze metia, rac dapatimrebulia, iZulebis wesiT aris sacxovrebel adgilze mimagrebuli an internirebulia. garda amisa, igi Tavis sxvadasxva dainteresebul organos da avalebs dauyovnebliv miawodon aRniSnul biuros monacemebi, romelic exeba yovelgvar cvlilebas am pirebTan dakavSire biT, magaliTad maT gadayvanas, gaTavisuflebas, repatriacias, gaqcevas, saavadmyofoSi ganTavsebas, dabadebis faqtsa da gar dacvalebas. muxli 137 TiToeuli erovnuli cnobaTa biuro dauyovnebliv da arsebu li uswrafesi saSualebebiT, erTi mxriv mfarveli saxelmwifos, meore mxriv ki 140-e muxlSi miTiTebuli centraluri saagentos meSveobiT, gadascems cnobebs dacvis qveS myofi pirebis Sesaxeb im saxelmwifoebs, romlis moqalaqeebic isini arian, an saxelmwi foebs, romlis teritoriazec isini cxovrobdnen. biuro aseve valdebulia upasuxos yvela im SekiTxvas, romelic dacvis qveS myof pirebs exeba. cnobaTa biuro gadascems dacvis qveS myofi pirebis Sesaxeb monacemebs, garda im SemTxvevebisa, roca am cnobebis gadacemam SeiZleba aRniSnul pirs an mis naTesavebs ziani miayenos. Tumca, am SemTxvevaSic ki uari ar SeiZleba eTqvas centraluri saagen tosTvis monacemebis gadacemas, romelic, arsebuli garemoebebis Sesaxeb gafrTxilebis Sedegad 140-e muxliT gaTvaliswinebul

214

usafrTxoebis aucilebel zomebs miiRebs. nebismieri biurodan miRebuli yvela werilobiTi Setyobineba xelmoweriT an beWdiT unda iyos damowmebuli.

muxli 138 erovnuli cnobaTa biuros mier miRebuli da gadacemuli cnobe bi dacvis qveS myofi piris vinaobis zustad dadgenisa da Setyobi nebis misi ojaxisaTvis gadacemis saSualebas unda iZleodes. cnoba Si, sul mcire, miTiTebuli unda iyos ama Tu im piris gvari, saxeli, dabadebis adgili da TariRi, moqalaqeoba, ukanaskneli sacxovrebe li adgili, gansakuTrebuli niSnebi, mamis saxeli da dedis qaliS vilobis gvari, am piris mimarT gatarebuli RonisZiebebis xasiaTi da maTi gatarebis TariRi da adgili, misamarTi, romelzec misTvis korespondenciis gagzavna SeiZleba da im piris misamarTi da gvari, romelic informirebuli unda iyos. amis msgavsad, informacia mZi me avadmyofi an mZimed daWrili internirebulebis janmrTelo bis mdgomareobis Sesaxeb regularulad da, Tu es SesaZlebelia, yovelkvireulad unda gadaicemodes. muxli 139 amas garda, TiToeuli erovnuli cnobaTa biuro valdebulia Seagrovos 136-e muxlSi miTiTebuli dacvis qveS myofi pirebis mier datovebuli piradi nivTebi, romelic maT repatriaciis, ga Tavisuflebis, gaqcevis an gardacvalebis Sedegad datoves; es nivTebi dainteresebul pirebs gadaecema uSualod, xolo auci leblobis SemTxvevaSi centraluri saagentos meSveobiT. am nivTebs gadascemen biuros beWdiani gzavnilebiT, romelsac Tan erTvis gancxadeba mflobelis vinaobis dasadgenad aucilebeli monacemebiT da gzavnilis Semadgenlobis sruli nusxa. aucile belia aRniSnuli saxis nivTebis miRebisa da gagzavnis dawvri lebiTi aRricxva. muxli 140 dacvis qveS myof pirTa, kerZod ki internirebulTa saqmeebis cnobaTa centraluri saagento neitralur qveyanaSi daarsdeba. Tu wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti saWirod CaTvlis, igi dainteresebul mxareebs iseTi saagentos Seqmnis organizebas SesTavazebs, romelic iqneba samxedro tyveebTan mopyrobis Sesa xeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 123-e muxliT gaTva liswinebuli saagentos msgavsi.

215

saagentos daekisreba 136-e muxlSi miTiTebuli saxis infor maciis Segroveba, romlis miRebasac igi oficialuri an kerZo wyaroebis meSveobiT moaxerxebs. man es monacemebi SeZlebisamebr umokles vadaSi unda gadasces internirebulTa samSoblos an im qveyanas, romlis teritoriazec isini cxovrobdnen, gamonakli sia SemTxvevebi, roca informaciis gadacemam SeiZleba Sesabamis pirs an mis naTesavebs ziani miayenos. konfliqtis monawile mxareebi saagentos miTiTebuli monacemebis gadasacemad yvela gonivrul SesaZleblobas Seuqmnian. maRali xelSemkvreli mxareebi, kerZod ki isini, romelTa mo qalaqeebic centraluri saagentos momsaxurebiT sargebloben, SeiZleba iyvnen miwveulni saagentosaTvis saWiro finansuri dax marebis gasawevad. debulebebi ise ar unda ganimartos, TiTqos isini wiTeli jvris saerTaSoriso komitetisa da 142-e muxlSi miTiTebuli sxva damxmare organizaciebis humanitarul saqmianobas zRuda ven. muxli 141 cnobaTa erovnuli biuro da cnobaTa centraluri saagento Tavisufldebian safosto gadasaxadebisagan da sargebloben 110-e muxlSi miTiTebuli yvela SeRavaTiT; SeZlebisdagvarad maqsima lurad maT unda mieceT telegrafiT ufasod an ukidures Sem TxvevaSi, mkveTrad Semcirebuli nixriT sargeblobis ufleba.

216

kari IV konvenciis Sesruleba nawili I zogadi debulebebi


muxli 142 im SemTxvevebis garda, roca damkavebeli qveynebi iReben zo mebs, romelTac aucileblad miiCneven Tavisi uSiSroebis uzrun velyofis an sxva gonivrul saWiroebaTa dasakmayofileblad, religiuri organizaciebis, daxmarebis sazogadoebaTa an dacvis qveS myof pirTa damxmare nebismieri sxva organizaciis warmo madgenlebi damatyvevebeli saxelmwifosagan TavisTvis, agreTve maTi Sesabamisad akreditirebuli da sruluflebiani warmomad genlebisaTvis miiReben dacvis qveS myof pirTa monaxulebis, maT Soris, daxmarebis amanaTebis ganawilebis, sasuliero da aR mzrdelobiTi daniSnulebis mqone, aseve garTobisa da interni rebis adgilis SigniT dasvenebis ukeT organizebisaTvis nebis mieri sagnebis ganawilebis aucilebel yvela SesaZleblobas. zemoaRniSnuli sazogadoebebi an organizaciebi SeiZleba dafuZ ndes damkavebel saxelmwifoSi an nebismier sxva saxelmwifoSi, an atarebdes saerTaSoriso xasiaTs. damkavebel saxelmwifos SeuZlia SezRudos organizaciebisa da sazogadoebebis ricxvi, romelTa warmomadgenlebsac sakuTa ri kontrolis qveS mis teritoriaze saqmianobis nebas darTavs, aRniSnuli unda ganxorcieldes im pirobiT, rom es SezRudva dacvis qveS myofi yvela pirisTvis qmediTi iqneba da xels ar SeuSlis saTanado daxmarebis aRmoCenas. am sferoSi wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis gansakuT rebuli mdgomareoba yovelTvis aRiarebuli da pativcemuli un da iyos.

muxli 143 mfarveli saxelmwifoebis warmomadgenlebs an delegatebs uf leba eqnebaT moinaxulon dacvis qveS myof pirTa yvela adgil samyofeli, kerZod, internirebis, dakavebisa da samuSao adgilebi. maT ufleba aqvT dacvis qveS myof pirTaTvis gankuTvnil Seno baSi Sevidnen da gaesaubron maT mowmeebis gareSe piradad an

217

Tarjimnis daxmarebiT. aseTi vizitebis akrZalva SeiZleba mxolod ukiduresi saoma ri aucileblobidan gamomdinare da isic mxolod gamonaklisi da droebiTi saxiT. monaxulebaTa xangrZlivoba da sixSire ar unda SeizRudos. mfarveli saxelmwifoebis warmomadgenlebi da delegatebi Ta visuflad airCeven monaxulebis adgilebs. damkavebeli an oku panti saxelmwifo, mfarveli saxelmwifo da Sesabamis SemTxveva Si saxelmwifo, romlis moqalaqenic arian mosanaxulebeli pire bi, SeiZleba mosanaxuleblad internirebulTa Tanamoqalaqeebis daSvebis Taobaze SeTanxmdnen. wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis delegatebi unda sar geblobdnen analogiuri uflebamosilebebiT. maT daniSvnas unda daeTanxmos im teritoriebis makontrolebeli saxelmwifo, romlis teritoriazec isini Tavis uflebamosilebebs ganaxorcieleben. muxli 144 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben, rogorc mSvidobian, ise omis dros, rac SeiZleba farTod gaavrcelon winamdebare konvenciis teqsti TavianT qveynebSi da, kerZod, mi si swavleba Seitanon samxedro da, SeZlebisamebr, samoqalaqo saswavlo programebSi, raTa mis princi pebs mTeli mosaxleoba gaecnos. nebismier samoqalaqo, samxedro, sapolicio Tu sxva organoebs, romelsac omianobis dros SeiZleba dacvis qveS myof pirebze pasuxismgebloba daekisros, xelT unda hqondeT konvenciis teq sti da sagangebod gaecnon mis debulebebs. muxli 145 maRali xelSemkvreli mxareebi, Sveicariis federaluri sab Wos meSveobiT, xolo omis dros mfarveli saxelmwifoebis daxma rebiT erTmaneTs gadascemen winamdebare konvenciis oficialur TargmanTa teqstebs, aseve kanonebsa da dadgenilebebs, romelic SesaZloa mis gansaxorcieleblad miiRon. muxli 146 maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben Semoi Ron iseTi kanonmdebloba, romelic daawesebs efeqtur sisxlis samarTlebriv sasjelebs momdevno muxlSi gansazRvruli uxeSi darRvevis Camdeni an aseTi darRvevis Cadenis brZanebis gamcemi pirebisaTvis.

218

TiToeuli maRali xelSemkvreli mxare valdebulia eZebos pirebi, romelTac aseTi uxeSi darRvevebis Cadena an maTi Cade nis brZanebis gacema edebaT bralad da maTi moqalaqeobis mi uxedavad, gadasces isini sakuTar sasamarTlos. amasTanave, mas SeuZlia, sakuTari surviliT da Tavisi kanonmdeblobis Tanaxmad, amgvari pirebi sasamarTlos winaSe warsadgenad gadasces sxva dainteresebul maRal xelSemkvrel mxares, im SemTxvevaSi, Tu es xelSemkvreli mxare flobs aseTi pirebis braldebisaTvis sakma ris mtkicebulebebs. TiToeulma maRalma xelSemkvrelma mxarem aucilebeli zome bi unda miiRos winamdebare konvenciis debulebebis Seusabamo yvela im qmedebis aRsakveTad, romelic ar warmoadgens momdevno muxlSi gansazRvrul uxeS darRvevebs. yvela garemoebaSi braldebuli pirebi unda sargeblobdnen saTanado sasamarTlo garantiebiTa da dacvis uflebiT, romle bic ar unda iyos naklebad xelsayreli, vidre es gaTvaliswine bulia samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 105-e da momdevno muxlebiT.

muxli 147 wina muxlSi aRniSnul uxeS darRvevaTa ricxvs miekuTvneba darRvevebi, romlebic dakavSirebulia qvemoT CamoTvlil rome lime qmedebasTan, im SemTxvevaSi, Tu isini mimarTulia konvenciis dacvis qveS myofi pirebis an qonebis winaaRmdeg: winaswar gan zraxviT mkvleloba, wameba an araadamianuri mopyroba, biolo giuri cdebis CaTvliT, winaswari ganzraxviT mZime tanjvis an seriozuli zianis miyeneba sxeulisTvis an janmrTelobisaTvis, dacvis qveS myofi piris ukanonod deportacia, gadayvana an da patimreba, dacvis qveS myofi pirisaTvis mowinaaRmdege Seiara Rebul ZalebSi msaxurobis iZuleba, dacvis qveS myofi pirisaT vis winamdebare konvenciiT gaTvaliswinebuli samarTlianad da Cveulebrivi wesiT gasamarTlebis uflebis ganzrax CamorTmeva, mZevlebis ayvana da farTo masStabiT warmoebuli ukanono, TviT neburi ngreva da qonebis miTviseba, romelic samxedro aucileb lobiT ar aris gamarTlebuli. muxli 148 arc erT maRal xelSemkvrel mxares ar SeuZlia Tavisi Tavis an romelime sxva maRali xelSemkvreli mxaris gaTavisufleba pasuxis mgeblobisagan, romelic mas an sxva maRal xelSemkvrel mxares wina muxlSi miTiTebul darRvevebTan mimarTebaSi ekisreba.

219

muxli 149 konfliqtis monawile erT-erTi mxaris TxovniT, gamoZieba kon venciis darRvevis Sesaxeb nebismieri mtkicebis Taobaze unda daiwyos im proceduriT, romelsac dainteresebuli mxareebi da adgenen. Tu mxareebi ver SeTanxmdebian gamoZiebis proceduraze, isini urTierTSeTanxmebiT airCeven arbitrs, romelic gadawyvets pro ceduris sakiTxs. rogorc ki dadgindeba darRvevis faqti, konfliqtis monawile mxareebi aRkveTen mas da SeZlebisamebr umokles vadaSi miiReben zomebs misi Camdenis dasasjelad.

nawili II daskvniTi debulebebi


muxli 150 winamdebare konvencia Sesrulebulia inglisur da frangul enebze. orive teqsti Tanabrad avTenturia. Sveicariis federaluri sabWo uzrunvelyofs konvenciis ofi cialuri Targmanis Sesrulebas rusul da espanur enebze. muxli 151 mocemuli ricxviT daTariRebuli winamdebare konvencia 1950 wlis 12 Tebervlamde Riaa xelmowerisaTvis yvela saxelmwifo saTvis, romlebic monawileobdnen Jenevis 1949 wlis 21 aprils gaxsnil konferenciaSi. muxli 152 winamdebare konvenciis ratifikacia moxdeba SeZlebisamebr umokles vadaSi da saratifikacio sigelebis deponireba moxde ba bernSi. TiToeuli saratifikacio sigelis gacemis Sesaxeb Sedgeba oqmi, romlis damowmebul aslebs Sveicariis federaluri sabWo gadascems yvela saxelmwifos, romlis saxeliTac xeli moewera konvencias an romelmac Tanxmoba ganacxada mierTebis Taobaze.

220

muxli 153 winamdebare konvencia ZalaSi Seva eqvsi Tvis Semdeg im momen tidan, rac moxdeba aranakleb ori saratifikacio sigelis depo nireba. amis Semdeg, TiToeuli maRali xelSemkvreli mxarisaTvis igi ZalaSi Seva misi saratifikacio sigelis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg. muxli 154 im saxelmwifoebs Soris urTierTobebSi, romlebic SezRudu li arian saxmeleTo omis warmoebis kanonebisa da Cveulebebis Sesaxeb haagis konvenciebiT, iqneba es 1899 wlis 29 ivlisisa Tu 1907 wlis 18 oqtombris konvencia, da romlebic winamdebare kon venciis mxareebi arian, es ukanaskneli zemoaRniSnul haagis kon venciebze TandarTuli wesebis II da III nawilebs avsebs. muxli 155 winamdebare konvencia, ZalaSi Sesvlis dRidanve, Riaa SeerTe bisaTvis yvela saxelmwifosaTvis, romelsac masze xeli ar mo uweria. muxli 156 mierTebis Sesaxeb yoveli Setyobineba werilobiT unda ecno bos Sveicariis federalur sabWos. SeerTeba ZalaSi Seva sabWos mier werilobiTi cnobis miRebidan 6 Tvis Semdeg. Sveicariis federaluri sabWo mierTebis Sesaxeb acnobebs yve la saxelmwifos, romlis saxeliTac konvencias xeli moewera an romelmac mierTebis survili gamoTqva. muxli 157 meore da mesame muxlebSi miTiTebuli SemTxvevebisas depo nirebuli saratifikacio sigelebi, aseve mierTebis Sesaxeb gan cxadebebi, romlebic konfliqtis monawile mxareebma saomari moqmedebebis an okupaciis dawyebamde, an amis Semdeg gaakeTes, dauyovnebliv Sedis ZalaSi. Sveicariis federaluri sabWo sas wrafod acnobebs konfliqtis monawile mxareebisagan miRebul saratifikacio sigelebisa an SeerTebis Sesaxeb gancxadebebis Taobaze.

221

muxli 158 yovel maRal xelSemkvrel mxares SeuZlia moaxdinos winamde bare konvenciis denonsireba. denonsaciis Sesaxeb werilobiT unda ecnobos Sveicariis fe deralur sabWos, romelic mas yoveli maRali xelSemkvreli mxa ris mTavrobas gadascems. denonsacia ZalaSi Seva Sveicariis federaluri sabWos we rilobiTi Setyobinebidan erTi wlis Semdeg. Tumca, denonsacia, romlis Sesaxebac gancxadeba gakeTda maSin, roca mocemuli qve yana konfliqtSi iyo CarTuli, ZalaSi Seva mxolod mSvidobis damyarebisa da am konvenciis dacvis qveS myofi pirebis gaTavi suflebasTan, repatriaciasa da xelaxal damkvidrebasTan dakav Sirebuli operaciebis dasrulebis Semdeg. denonsacia moqmedebs mxolod im saxelmwifosTan mimarTeba Si, romelmac igi moaxdina. amasTan, igi araviTar gavlenas ar moaxdens valdebulebebze, romelTa Sesruleba konfliqtis mo nawile mxareebs kvlavac ekisrebaT saerTaSoriso samarTlis princi pebis safuZvelze, vinaidan isini civilizebul xalxTa Soris damyarebuli Cveulebebidan, humanurobis moTxovnebidan gamomdinareobs da sazogadoebrivi sindisiTaa nakarnaxevi.

muxli 159 Sveicariis federaluri sabWo winamdebare konvenciis regis tracias axdens gaerTianebuli erebis organizaciis samdivnoSi. Sveicariis federaluri sabWo gaerTianebuli erebis organiza ciis samdivnos awvdis mis mier miRebul yvela cnobas winamde bare konvenciis ratificirebis, denonsaciis an masTan mierTebis Sesaxeb. amis dasturad, saTanado rwmunebebis warmdgenma qvemore xe lis momwerebma, xeli moaweres am konvencias. Sesrulebulia JenevaSi 1949 wlis 12 agvistos, inglisur da frangul enebze. originali inaxeba Sveicariis konfederaciis arqivebSi, xolo damowmebul aslebs Sveicariis federaluri sabWo gadascems TiToeul saxelmwifos, romelmac konvencias moawera xeli an miuerTda mas.

222

danarTi I SeTanxmebis proeqti sanitaruli da usafrTxoebis zonebisa da adgilebis Sesaxeb


muxli 1 sanitaruli da usafrTxoebis zonebi mkacrad gankuTvnilia moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjo besebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 23-e muxlsa da omis dros samoqalaqo mosaxleobis dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis me-14 muxlSi naxsenebi pirebisaTvis, aseve personalisaTvis, romelsac am zonebisa da adgilebis organizeba, marTva da am zonebSi myof pirTa movla evaleba. miuxedavad amisa, pirebs, romelTac mudmivi sacxovrebeli ad gili amgvari zonebis teritoriaze aqvT, miecemaT am zonebSi darCenis ufleba. muxli 2 arc erTi piri, romelic raime mizeziT sanitarul da usaf rTxoebis zonaSi imyofeba, ar unda asrulebdes samuSaos, rome lic pirdapiraa dakavSirebuli samxedro operaciebTan an sam xedro masalebis damzadebasTan, rogorc zonis SigniT, ise mis farglebs gareT. muxli 3 saxelmwifo, romelic qmnis sanitarul da usafrTxoebis zo nas, miiRebs yvela SesaZlo zomas, raTa zonaSi Sesvlis an yof nis uflebis armqone pirebs aekrZaloT iq Sesvla. muxli 4 sanitaruli da usafrTxoebis zonebi unda akmayofilebdnen Semdeg pirobebs: (a) isini unda Seadgendnen mxolod mcire nawils im teri toriisa, romelzec kontrols maTi Semqmneli saxelmwifo axorcielebs. (b) SesaZlo dasaxlebis gamo, isini ar unda iyos mWidrod dasaxlebuli. (g) isini unda mdebareobdnen yovelgvari samxedro obieq tis, msxvili samrewvelo an administraciuli dawesebule

223

bebisagan moSorebiT, romlebic aseve ar unda Sediodnen maT SemadgenlobaSi. (d) isini ar unda mdebareobdnen im raionebSi, romelic, sa varaudod, SeiZleba saomari moqmedebebis warmarTvisaTvis mniSvnelovani gaxdes. muxli 5 sanitaruli da usafrTxoebis zonebis mimarT gamoiyeneba Sem degi moTxovnebi: (a) ar SeiZleba maT teritoriaze arsebuli savali gzebis da satransporto saSualebebis gamoyeneba SeiaraRebuli Zalebis gadasayvanad da sabrZolo masalebis gadasatanad, tranzitiTac ki. (b) samxedro saSualebebi maT araviTar SemTxvevaSi ar da icaven. muxli 6 sanitaruli da usafrTxoebis zonebi aRiniSneba TeTr fonze gamosaxuli iribi wiTeli xazebiT, romelic zonis periferiasa da Senoba-nagebobebzea ganlagebuli. eqskluziurad daWrilebisa da avadmyofebisaTvis gankuTvni li zonebi TeTr fonze gamosaxuli wiTeli jvriT (wiTeli naxe varmTvariT, wiTeli lomiTa da mziT) aRiniSneba. RamiT SeiZleba maTi aRniSvna igive meTodiT, Sesabamisi gana Tebis gamoyenebiT. muxli 7 mSvidobian dros an saomari moqmedebebis dawyebisas, yoveli saxelmwifo TiToeul maRal xelSemkvrel mxares gadascems im sanitaruli da usafrTxoebis zonebis sias, romelic ganlage bulia maT xelisuflebaSi myof teritoriaze. aseve, is Seatyo binebs maT omianobis periodSi Seqmnili yoveli axali zonis Sesaxeb. mowinaaRmdege mxaris mier zemoaRniSnuli Setyobinebis miRe bis momentidan es zona kanonierad daarsebulad CaiTvleba. Tumca, im SemTxvevaSi, Tu mowinaaRmdege mxare CaTvlis, rom am SeTanxmebis pirobebi ar iyo Sesrulebuli, mas SeuZlia uari ganacxados zonis aRiarebaze im mxarisadmi saswrafo Setyobine bis gziT, romlis gankargulebaSic imyofeba es zona, an SeuZlia aRiaros es zona me-8 muxliT gaTvaliswinebuli kontrolis da wesebis pirobiT.

224

muxli 8 yoveli saxelmwifo, romelmac aRiara mowinaaRmdege mxaris mier Seqmnili erTi an ramdenime sanitaruli da usafrTxoebis zona, uflebamosilia moiTxovos, rom erTma an metma specialur ma komisiam gauwios am zonebs kontroli, am ukanasknelis Sem TxvevaSi moyvanil pirobebsa da valdebulebebTan Sesabamisobis Semowmebis mizniT. am mizniT, specialuri komisiis wevrebs eqnebaT nebismier dros nebismier zonaSi yovelgvari Seferxebis gareSe Sesvli sa da maTSi mudmivi cxovrebis uflebac ki. maT unda Seuqmnan kontrolis ganxorcielebis sferoSi movaleobebis Sesrulebis yvela piroba. muxli 9 im SemTxvevaSi, Tu specialuri komisiebi daadgenen raime faq tebs, romlebic, maTi TvalsazrisiT, ewinaaRmdegeba winamdebare SeTanxmebiT gaTvaliswinebul pirobebs, maT amis Sesaxeb dauyov nebliv unda Seatyobinon saxelmwifos, romlis gankargulebaSic imyofeba es zona, da daaweson xuTdRiani vada am sakiTxis gada sawyvetad. amis Sesaxeb Sesabamisad unda ecnobos im saxelmwi fos, romelmac es zona cno. Tu dadgenili vadis amowurvisas saxelmwifo, romlis gankar gulebaSic imyofeba es zona, ar daemorCileba gafrTxilebas, mowinaaRmdege mxares SeuZlia ganacxados, rom igi aRar aris SezRuduli winamdebare SeTanxmebis im nawiliT, romelic aRniS nul sanitarul zonas Seexeba. muxli 10 nebismieri saxelmwifo, romelic qmnis erT an ramdenime sani tarul da usafrTxoebis zonas, aseve yvela mowinaaRmdege mxa re, romelsac ecnobeba am zonis arsebobis Sesaxeb, daasaxelebs, an mfarvel saxelmwifoebs an sxva neitralur saxelmwifoebs sTxovs daasaxelon, me-8 da me-9 muxlebSi miTiTebuli specialu ri komisiis wevrobis saTanado kandidatebi. muxli 11 araviTar SemTxvevaSi ar daiSveba Tavdasxma sanitarul da usafrTxoebis zonebze. isini yovelTvis konfliqtis monawile mxareTa dacviTa da pativiscemiT sargebloben.

225

muxli 12 teritoriis okupaciis dros, masze mdebare sanitaruli da usafrTxoebis zonebi dacviT sargeblobas ganagrZoben da gamo iyenebian daniSnulebisamebr. miuxedavad amisa, okupant saxelmwifos SeuZlia am zonis da niSnulebis Secvla im pirobiT, rom is uzrunvelyofs masSi myo fi pirebis usafrTxoebas. muxli 13 winamdebare SeTanxmeba aseve gamoiyeneba im adgilebis mimarT, romlebsac saxelmwifo imave mizniT iyenebs, rogoriTac sanita rul da usafrTxoebis zonebs.

danarTi II wesebis proeqti samoqalaqo internirebulTa koleqtiuri daxmarebis Sesaxeb muxli 1 internirebulTa komitetebs nebadarTuli eqnebaT maT gankar gulebaSi myofi daxmarebis koleqtiuri gzavnilebis ganawileba yvela im internirebul pirs Soris, romelic aRniSnuli komite tis daqvemdebarebaSi arsebuli internirebis adgilis adminis traciazea damokidebuli, imaTi CaTvliT, vinc saavadmyofoebSi, cixeebsa an sxva gamasworebel dawesebulebebSi imyofeba. muxli 2 koleqtiuri daxmarebis gzavnilebis ganawileba donorebis mi TiTebebisa da internirebulTa komitetebis mier SemuSavebuli gegmis Sesabamisad ganxorcieldeba. Tumca, samedicino masalebis Semcveli gzavnilebis ganawileba upiratesad ufros eqimebTan SeTanxmebiT ganxorcieldeba; amasTan, hospitlebsa da lazare TebSi am ukanasknelebs SeuZliaT zemoaRniSnul miTiTebebs im farglebSi gadauxvion, ramdenadac es avadmyofebis moTxovnebi Taa nakarnaxevi. amgvarad dadgenil farglebSi daxmarebis gana wileba yovelTvis samarTlianad unda xorcieldebodes.

muxli 3

226

imisTvis, raTa internirebulTa komitetebis wevrebs hqondeT miRebuli tvirTis xarisxisa da raodenobis Semowmebis da am sakiTxze SemomwirvelebisaTvis detaluri moxsenebis Sedgenis SesaZlebloba, maT saSualeba unda mieceT gavidnen rkinigzis sadgurebSi an internirebis adgilis maxloblad mdebare daxma rebis tvirTis miRebis punqtebSi. muxli 4 internirebulTa komitetebs unda mieces saWiro SesaZleblo ba imisaTvis, raTa darwmundnen, rom internirebis adgilis yvela qvedanayofsa da filialSi koleqtiuri daxmarebis tvirTis ga nawileba maTi miTiTebebis Sesabamisad xdeba. muxli 5 internirebulTa komitetebs nebas darTaven Seavson Semomwir velebisaTvis gankuTvnili blankebi an anketebi, romelic daxma rebis koleqtiur tvirTebs exeba (ganawileba, moTxovnilebebi, raodenoba, a.S.), agreTve, daavalon amgvari blankebisa da ankete bis Sevseba samuSao jgufebSi internirebulTa komitetebis wev rebs an lazareTebisa da hospitlebis mTavar eqimebs. saTanadod Sevsebuli amgvari blankebi da anketebi Semomwirvelebs dauyov nebliv unda gadaeceT. muxli 6 imisTvis, raTa uzrunvelyofili iyos internirebis adgilze internirebulTa Soris koleqtiuri daxmarebis tvirTis regu laruli ganawileba da im moTxovnebis dakmayofileba, romelic internirebulTa axali kontingentis CamosvlasTan dakavSirebiT SeiZleba warmoiSvas, internirebulTa komitetebs unda mieces sa Sualeba Seqmnan da Seinaxon koleqtiuri daxmarebis tvirTis sakmarisi raodenobis maragi. am mizniT, maT Sesabamisi sawyobebi unda gaaCndeT, TiToeuli sawyobi or boqlomze unda iketebodes, amasTan erT-erTis gasaRebi internirebulTa komitets unda hqon des, xolo meore - internirebis adgilis ufross. muxli 7 maRalma xelSemkvrelma mxareebma, kerZod ki damkavebelma sa xelmwifoebma maqsimalurad SesaZleblobebis farglebSi, mosax leobis sursaTiT momaragebis maregulirebeli debulebebis

227

gaTvaliswinebiT, neba unda darTon maT teritoriebze interni rebulTa Soris daxmarebis koleqtiuri tvirTebis ganawilebis mizniT ganxorcielebul nebismier Sesyidvas. isini analogiu rad xels Seuwyoben fuladi saxsrebis gadacemas da teqnikuri an administraciuli xasiaTis sxva im finansuri RonisZiebebis ganxorcielebas, romelTa mizania amgvari Sesyidvebis ganxorci eleba. muxli 8 zemoaRniSnuli debulebebi xels ar unda uSlides rogorc internirebulTa uflebas, miiRon koleqtiuri daxmarebis tvir Ti internirebis adgilze Casvlamde an gadayvanis dros, ise mfarveli saxelmwifos, wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis an internirebulTaTvis humanitaruli daxmarebis aRmomCeni or ganizaciis da amgvari tvirTebis ganawilebaze pasuxismgebeli sxva organizaciis warmomadgenlis SesaZleblobas, uzrunvel yon mimRebebs Soris maTi ganawileba nebismieri sxva xerxiT, ro melsac isini Sesaferisad CaTvlian.

228

danarTi III I baraTi internirebis Sesaxeb


wina xedi
internirebuli samoqalaqo pirebis fosta safosto baraTi ufaso

sayuradRebod es baraTi TiToeulma internirebulma pirma unda Seavsos misi internirebis Semdeg dauyovnebliv, aseve yovelTvis, rodesac is sxva internirebis adgilas gadava an saavadmyofoSi moTavsebis Sedegad Seicvlis misamarTs. am baraTs araviTari kavSiri ara aqvs specialur baraTTan, romlis ojaxTan gagzavnis uflebac aqvs TiToeul internirebuls. mfarvelobis qveS myof pirTa centraluri saagento wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti

ukana xedi
wereT garkveviT da mTavruli asoebiT 1. erovneba/moqalaqeoba _____ 2. gvari 3. saxeli (srulad) 4. mamis saxeli

___________________________________________________________________ 5. dabadebis TariRi 7. profesia 8. misamarTi internirebamde 9. ojaxis misamarTi ___________________________________________________________________ *10. internirebulia: (an) moemgzavreba (hospitali, a.S.) *11. janmrTelobis mdgomareoba 12. amJamindeli misamarTi: 13. TariRi 6. dabadebis adgili

-dan

14. xelmowera

* zedmeti amoSaleT - SeniSvnebi ar daamatoT - ganmarteba ixileT baraTis meore mxares (internirebis Sesaxeb baraTis zoma - 10X15sm.)

229

II. danarTi III werili


internirebuli samoqalaqo pirebis fosta ufaso vis quCa, binis nomeri daniSnulebis adgili (mTavruli asoebiT) mxare an raioni qveyana (mTavruli asoebiT)

(werilis zoma - 29X15sm.)

230

internirebis misamarTi dabadebis TariRi da adgili saxeli da gvari

gamgzavni:

danarTi III III korespondenciis baraTi


wina xedi
internirebuli samoqalaqo pirebis fosta safosto baraTi ufaso

dabadebis TariRi da adgili

vis internirebis misamarTi quCa, saxlis nomeri daniSnulebis adgili (mTavruli asoebiT) mxare an raioni qveyana (mTavruli asoebiT)

ukana xedi
TariRi: ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ ___________________________________________________________________ wereT mxolod wyvetil xazebze da rac SeiZleba garkveviT (sakorespondencio baraTis zoma - 10X15sm.)

saxeli da gvari

gamgzavni:

231

232

Jenevis 1949 wlis diplomatiuri konferenciis rezoluciebi

233

234

rezolucia 1 im SemTxvevaSi, roca warmoiSveba dava winamdebare konvencie bis interpretaciasa Tu gamoyenebasTan dakavSirebiT, romelTa sxva saSualebebiT mogvarebac SeuZlebelia, konferencia reko mendacias uwevs dainteresebul maRal xelSemkvrel mxareebs ecadon erTmaneTSi SeTanxmdnen, raTa aseTi davebi gansaxilve lad gaeros saerTaSoriso sasamarTlos gadascen. rezolucia 2 vinaidan momavali saerTaSoriso konfliqtis dawyebis Sem TxvevaSi SesaZloa warmoiSvas garemoebebi, rodesac saxeze ar iq neba mfarveli saxelmwifo, romelTan TanamSromlobiTa da rom lis zedamxedvelobis qveS gamoyenebuli iqneba konvenciebi omis msxverplTa dacvis Sesaxeb; da vinaidan moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareo bis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konven ciis me-10 muxlis, sazRvao SeiaraRebul ZalebSi daWrilTa, avad myofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis me-10 muxlis, samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis me-10 muxlisa da omis dros samoqa laqo mosaxleobis dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis me-11 muxlis Tanaxmad maRal xelSemkvrel mxareebs nebismier dros SeuZliaT SeTanxmdnen, rom sruli miukerZoeb lobis da qmediTobis garantiis mimcem organos andon zemoxse nebuli konvenciebiT mfarveli saxelmwifosaTvis dakisrebuli movaleobebis Sesruleba, konferencia rekomendacias iZleva umokles droSi ganxilul iqnas iseTi saerTaSoriso organos Seqmnis mizanSewoniloba,rom lis funqciebic, mfarveli saxelmwifos ararsebobis SemTxvevaSi, ganisazRvreba omis msxverplTa dacvis Sesaxeb konvenciebis ga moyenebasTan mimarTebaSi mfarvel saxelmwifoTa movaleobebis SesrulebiT. rezolucia 3 vinaidan saomari moqmedebebis dros SeTanxmebaTa dadeba sir TuleebTan aris dakavSirebuli; vinaidan moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 28-e muxlis Tanaxmad saomari moqmedebebis dros konfliqtis mo nawile mxareebi Tanxmdebian dakavebuli personalis SesaZlo ga

235

Tavisuflebaze da adgenen gaTavisuflebis procedurul wess; vinaidan imave konvenciis 31-e muxlis Tanaxmad saomari moqme debebis dawyebisTanave konfliqtis monawile mxareebs specialu ri SeTanxmebebiT SeuZliaT daadginon dasakavebeli personalis procentuli raodenoba, romelic iqneba tyveTa raodenobisa da banakebSi maTi ganawilebis proporciuli, konferencia TxovniT mimarTavs wiTeli jvris saerTaSori so komitets SeimuSavos samodelo SeTanxmeba zemoxsenebul or muxlSi aRniSnul or sakiTxTan dakavSirebiT da warudginos maRal xelSemkvrel mxareebs dasamtkiceblad. rezolucia 4 vinaidan moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa daxmarebis Sesaxeb Jenevis 1929 wlis 27 ivlisis konvenciis 33-e muxli sa medicino personalis piradobis damadasturebeli dokumentaci is Sesaxeb axlaxans mimdinare omis dros mxolod nawilobriv sruldeboda da, aqedan gamomdinare, aseTi personalis mravali wevrisaTvis seriozul sirTuleebs qmnida, konferencia rekomendacias uwevs saxelmwifoebsa da wiTeli jvris erovnul sazogadoebebs miiRon yvela saWiro zoma mSvi dobian dros, raTa saTanadod uzrunvelyon samedicino perso nali axali konvenciis me-40 muxlSi miTiTebuli niSnebiTa da piradobis damadasturebeli baraTebiT. rezolucia 5 vinaidan xSirad xdeba wiTeli jvris emblemis borotad gamo yeneba, konferencia rekomendacias uwevs saxelmwifoebs miiRon mkacri zomebi, raTa uzrunvelyon, rom aRniSnuli emblema, iseve rogorc moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 38-e muxlSi miTiTebuli sxva emblemebi gamoiyenebodes mxolod Jenevis konvenciebiT gansazRvrul farglebSi, raTa daculi iyos maTi avtoriteti da gansakuTrebuli mniSvneloba. rezolucia 6 vinaidan winamdebare konferenciam ver SeZlo daeyenebina er Ti mxriv hospitalur xomaldebs Soris, xolo meore mxriv sam xedro xomaldebsa da TviTmfrinavebs Soris sakomunikacio sa SualebaTa teqnikuri Seswavlis sakiTxi, im mizeziT, rom es uka naskneli scildeboda misi kompetenciis farglebs; vinaidan hospitaluri xomaldebis usafrTxo da efeqturi

236

funqcionirebisaTvis mocemul sakiTxs udidesi mniSvneloba eni Weba, konferencia rekomendacias uwevs maRal xelSemkvrel mxare ebs, raTa maT uaxloes momavalSi daavalon eqspertTa komitets Seiswavlon erTi mxriv hospitalur xomaldebs Soris, xolo me ore mxriv samxedro xomaldebsa da TviTmfrinavebs Soris Tana medrove sakomunikacio saSualebaTa teqnikuri gaumjobesebis sa kiTxi, da agreTve ganixilon saerTaSoriso kodeqsis SemuSavebis SesaZlebloba, romelic zustad gansazRvravda aseTi saSualebe bis gamoyenebis wesebs, raTa uzrunvelyofili iyos hospitaluri xomaldebis maqsimaluri dacva da funqcionirebis efeqturoba. rezolucia 7 konferencias, surs ra rom uzrunvelyofili iyos hospita luri xomaldebis maqsimaluri dacva, imeds gamoTqvams, rom saz Rvao SeiaraRebul ZalebSi daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis yvela maRali xelSem kvreli mxare uzrunvelyofs, rodesac es praqtikulad mosaxer xebeli iqneba, aseTi xomaldebis mier TavianTi adgilmdebareo bis, marSrutisa da siCqaris Sesaxeb Setyobinebebis xSirad da regularulad gadacemas. rezolucia 8 konferencias surs yvela eris winaSe daadasturos, rom: rad gan misi samuSao efuZneba mxolod humanitarul miznebs, igi gul wrfelad imedovnebs, rom momavalSi mTavrobebs ar dasWirdebaT omis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis konvenciaTa gamoyeneba; misi udidesi survilia, rom rogorc didma, aseve patara saxel mwifoebma yovelTvis SeZlon uTanxmoebaTa megobrulad mogvare ba erebs Soris TanamSromlobisa da urTierTgagebis gziT, raTa dedamiwaze samudamod sufevdes mSvidoba. rezolucia 9 vinaidan samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciis 71-e muxlis Tanaxmad samxedro tyve TaTvis, romlebsac axlo naTesavebisgan didi xnis ganmavlobaSi ar miuRiaT cnobebi an Cveulebrivi gziT maTi miRebis an gagzav nis SesaZlebloba ara aqvT, agreTve maTTvis, romlebic Tavisi samSoblosgan didi manZiliT arian daSorebulni, nebadarTuli iqneba depeSebis gagzavna, da depeSebis safasuri damatyvevebel

237

saxelmwifosTan arsebuli maTi angariSis debetze Seitaneba an maT gankargulebaSi arsebuli naRdi fuliT gadaixdeba, da de peSebis gagzavnis SesaZlebloba samxedro tyveebs ukiduresi aucileblobis SemTxvevebSic miecemaT; da vinaidan aseTi depeSe bis an gzavnilebis xSirad xelisSemSleli safasuris Sesamci reblad aSkarad saWiroa gzavnilTa dajgufebis raime meTodis SemoReba, romlis Sedegadac SesaZlebeli gaxdeba zemoaRniSnul garemoebebSi samxedro tyveTa mier gamoyenebisaTvis tyveTa jan mrTelobis, saxlSi myofi naTesavebis janmrTelobis, swavlis, dafinansebis, a.S. mokle sanimuSo gzavnilTa seriebis SemuSaveba da danomra, konferencia, aqedan gamomdinare, TxovniT mimarTavs wiTeli jvris saerTaSoriso komitets SeimuSaos am moTxovni lebaTa damakmayofilebeli sanimuSo gzavnilTa seriebi da wa rudginos maRal xelSemkvrel mxareebs dasamtkiceblad. rezolucia 10 konferencia iTvaliswinebs, rom pirobebi, romlis Tanaxmad konfliqtis monawile mxare SeiZleba aRiarebuli iyos meomar mxared im saxelmwifoTa mier, romlebic ar arian aseT konfliq tSi Cabmulni, regulirdeba saerTaSoriso samarTlis am sakiT xTan dakavSirebuli zogadi wesebiT da araviTar SemTxvevaSi ar Seicvleba Jenevis konvenciebis mier. rezolucia 11 vinaidan Jenevis konvenciebis Tanaxmad wiTeli jvris saerTa Soriso komitets moeTxoveba yovelTvis da nebismier garemoebeb Si mzad iyos am konvenciebiT masze dakisrebuli humanitaruli amocanebis Sesasruleblad, konferencia xazs usvams wiTeli jvris saerTaSoriso komite tisaTvis regularuli finansuri mxardaWeris saWiroebas.

238

Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmi saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb (I oqmi)
(1977 wlis 8 ivnisi)

239

240

preambula maRali xelSemkvreli mxareebi, gamoTqvamen ra TavianT gulwrfel survils, rom msofli os xalxebma icxovron mSvidobianad, Seaxseneben ra, rom yoveli saxelmwifo gaerTianebuli ere bis organizaciis wesdebis Tanaxmad valdebulia Tavi Seikavos saerTaSoriso urTierTobebSi Zalis gamoyenebis muqarisgan an gamoyenebisgan rogorc nebismieri saxelmwifos suverenitetis, teritoriuli mTlianobis an politikuri damoukideblobis wi naaRmdeg, ise nebismieri sxva saxiT, romelic gaerTianebuli ere bis organizaciis miznebs ar Seesabameba, miiCneven ra, rom aucilebelia im debulebebis ganmtkice ba da ganviTareba, romelic SeiaraRebuli konfliqtebis msxver plTa dacvas iTvaliswineben da maTi ufro efeqturi gamoyene bis uzrunvelyofisaTvis saWiroa damatebiTi zomebis miReba, gamoxataven ra rwmenas, rom winamdebare oqmsa da Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebSi araferi ar unda ganimartos ise, TiTqos dakanonebuli an sanqcirebulia agresiis nebismieri aqti an Zalis gamoyenebis sxva forma, romelic gaerTianebuli erebis organizaciis wesdebas ar Seesabameba, adastureben ra Semdgom, rom Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebi da winamdebare oqmi nebismier garemoebaSi srulad unda gamoiyenebodes yvela piris mimarT, romelic am dokumente bis dacviT sargeblobs, yovelgvari arakeTilsasurveli gansxva vebis gareSe, romelic efuZneba SeiaraRebuli konfliqtis xasi aTs, warmomavlobas, an mizezebs, romelic konfliqtis monawile mxareebma wamoayenes, an romelic maT miewereba, SeTanxmdnen Semdegze:

241

kari I zogadi debulebebi


muxli 1 zogadi princi pebi da gamoyenebis sfero 1. maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben nebis mier garemoebaSi Seasrulon da uzrunvelyon winamdebare oqmis Sesruleba. 2. winamdebare oqmiT an sxva saerTaSoriso SeTanxmebebiT ga uTvaliswinebel SemTxvevebSi samoqalaqo pirebi da kombatante bi rCebian saerTaSoriso samarTlis im princi pebis moqmedebisa da dacvis qveS, romelic Camoyalibebuli Cveulebidan, adamianu robis princi pebisa da sazogadoebrivi Segnebis moTxovnebidan gamomdinareobs. 3. winamdebare oqmi, romelic omis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebs avsebs, am konvenciebi saTvis saerTo me-2 muxlSi miTiTebul viTarebebSi gamoiyeneba. 4. wina paragrafSi miTiTebuli viTarebebi moicavs SeiaraRebul konfliqtebs, sadac xalxebi ibrZvian koloniuri Cagvris, ucxoel Ta okupaciisa da rasistuli reJimebis winaaRmdeg, axorcieleben ra TviTgamorkvevis uflebas, rogorc es gaerTianebuli erebis organizaciis wesdebiTa da saxelmwifoTa Soris gaerTianebuli erebis organizaciis wesdebis Sesabamisad megobrul urTierTo bebsa da TanamSromlobasTan dakavSirebuli saerTaSoriso samar Tlis princi pebis Sesaxeb deklaraciiTaa ganmtkicebuli. muxli 2 gansazRvrebebi am oqmis miznebisaTvis: (a) `pirveli konvencia, `meore konvencia, `mesame konvencia da `meoTxe konvencia Sesabamisad niSnavs Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencias moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb; Jenevis 1949 wlis 12 ag vistos konvencias sazRvao SeiaraRebul ZalebSi daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa mdgoma reobis gaumjobesebis Sesaxeb; Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencias samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb; Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencias omis dros samoqalaqo mosaxle obis dacvis Sesaxeb; `konvenciebi niSnavs Jenevis 1949 wlis 12 agvistos oTx konvencias omis msxverplTa dacvis Sesaxeb; (b) `SeiaraRebuli konfliqtis dros moqmedi saerTaSoriso samarTlis normebi niSnavs im saerTaSoriso SeTanxmebebSi moyvanil SeiaraRebuli konfliqtis dros moqmed normebs, romelTa wevrebic konfliqtis monawile mxareebi arian, da SeiaraRebuli konfliqtis dros moqmed sayovelTaod aRia rebul saerTaSoriso samarTlis princi pebsa da normebs; (g) `mfarveli saxelmwifo niSnavs neitralur an sxva sa xelmwifos, romelic konfliqtSi ar monawileobs, mowinaaR

242

mdegis TanxmobiT daniSnulia konfliqtis monawile mxaris mier da Tanaxmaa konvenciebiTa da winamdebare oqmiT mfar vel saxelmwifoze dakisrebuli funqciebi Seasrulos; (d) `Semcvleli niSnavs me-5 muxlis Sesabamisad mfarveli saxelmwifos nacvlad moqmed organizacias. muxli 3 gamoyenebis dasawyisi da dasasruli im debulebebisaTvis zianis miuyeneblad, romelic nebismier dros moqmedebs: (a) konvenciebi da winamdebare oqmi gamoiyeneba am oqmis pirvel muxlSi miTiTebuli nebismieri viTarebis dawyebisTanave; (b) konvenciebisa da winamdebare oqmis gamoyeneba konfliqtis monawile mxareebis teritoriaze wydeba saomari moqmedebebis damTavrebisTanave, xolo okupirebul teritoriaze okupaci is SewyvetisTanave. orive SemTxvevaSi gamonakliss warmoadge nen pirebi, romelTa saboloo gaTavisufleba, repatriacia an restitucia mogvianebiT xorcieldeba. es pirebi konvenciebi sa da winamdebare oqmis Sesabamisi debulebebiT gaTvaliswi nebuli dacviT sargeblobas maTi saboloo gaTavisuflebis, repatriaciis an restituciis momentamde ganagrZoben. muxli 4 konfliqtis monawile mxareTa samarTlebrivi statusi konvenciebisa da winamdebare oqmis gamoyeneba, aseve am doku mentebiT gaTvaliswinebuli SeTanxmebebis dadeba konfliqtis monawile mxareebis samarTlebriv statusze gavlenas ar moax dens. teritoriis okupacia, iseve rogorc konvenciebisa da wi namdebare oqmis gamoyeneba sadavo teritoriis samarTlebriv statusze gavlenas ar moaxdens. muxli 5 mfarveli saxelmwifoebisa da maT SemcvlelTa daniSvna 1. konfliqtis monawile mxareebi valdebuli arian konfliq tis dawyebisTanave uzrunvelyon konvenciebisa da winamdebare oqmis zedamxedveloba da ganxorcieleba mfarveli saxelmwifo ebis sistemis gamoyenebis meSveobiT, maT Soris, am saxelmwifoTa daniSvna da damtkiceba qvemoT mocemuli paragrafebis Sesabami sad. mfarveli saxelmwifoebi movaleni arian konfliqtis mona wile mxareebis interesebi daicvan. 2. pirvel muxlSi miTiTebuli viTarebis dawyebisTanave, konven ciebisa da winamdebare oqmis gamoyenebis uzrunvelsayofad kon fliqtis monawile TiToeuli mxare dauyovnebliv niSnavs mfar vel saxelmwifos da aseve, dauyovnebliv da imave mizniT, daniSnu li mfarveli saxelmwifos mowinaaRmdege mxaris mier aRiarebis Semdeg, nebas rTavs mas Tavisi saqmianoba ganaxorcielos. 3. Tu mfarveli saxelmwifo ar aris daniSnuli an damtkicebu li pirvel muxlSi miTiTebuli viTarebis dawyebisTanave, wiTeli

243

jvris saerTaSoriso komiteti, nebismieri sxva miukerZoebeli hu manitaruli organizaciis msgavsad moqmedebis uflebisaTvis zi anis miuyeneblad, konfliqtis monawile mxareebs SesTavazebs Ta vis keTil samsaxurs, konfliqtis monawile mxareebis TanxmobiT mfarveli saxelmwifos dauyonebliv daniSvnis mizniT. amisTvis, maT Soris, mas SeuZlia TxovniT mimarTos yovel mxares, raTa wa rudginon, sul mcire, xuTi saxelmwifos sia, romelsac TiToeuli maTgani mowinaaRmdege mxaresTan urTierTobaSi misi saxeliT moq medi mfarveli saxelmwifos saxiT misaRebad miiCnevs, aseve, sul mcire, im xuTi saxelmwifos sia, romelsac TiToeuli maTgani mo winaaRmdege mxaris mfarveli saxelmwifos saxiT misaRebad miiC nevs; es siebi komitets Sesabamisi Txovnis miRebidan ori kviris ganmavlobaSi gaegzavneba; igi maT Seajerebs da orive siaSi dasa xelebul nebismier wamoyenebul saxelmwifos Tanxmobas sTxovs. 4. Tu, miuxedavad zemoaRniSnulisa, mfarveli saxelmwifo ar aris daniSnuli, konfliqtis monawile mxareebi dauyonebliv mi iReben wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis an miukerZoeblo bisa da efeqtianobis garantiis mimcemi nebismieri sxva organiza ciis winadadebas, imoqmedos rogorc Semcvlelma dainteresebul mxareebTan konsultaciebis gziT da am konsultaciebis Sedege bis gaTvaliswinebiT. amgvari Semcvlelis moRvaweoba konfliq tis monawile mxareebis Tanxmobazea damokidebuli; konfliqtis monawile mxareebi yvela Rones ixmaren, raTa xeli Seuwyon Sem cvlels konvenciebisa da winamdebare oqmis Sesabamisad misTvis dakisrebuli amocanebis SesrulebaSi. 5. me-4 muxlis Sesabamisad, konvenciaTa da winamdebare oqmis gamoyenebis mizniT mfarveli saxelmwifos daniSvna da damtki ceba konfliqtis monawile mxareebis an nebismieri teritoriis, maT Soris okupirebuli teritoriis samarTlebriv statusze gavlenas ar moaxdens. 6. konfliqtis monawile mxareebs Soris di plomatiuri urTi erTobebis SenarCuneba an, di plomatiuri urTierTobebis Sesaxeb saerTaSoriso samarTlis normebis Sesabamisad, erT-erTi mxaris da misi moqalaqeebis interesebis dacvis mesame qveynisaTvis min doba, xels ar SeuSlis konvenciebisa da winamdebare oqmis gamo yenebis uzrunvelsayofad mfarveli saxelmwifoebis daniSvnas. 7. winamdebare oqmSi mfarveli saxelmwifos yoveli Semdgomi moxsenieba aseve Semcvlelsac gulisxmobs. muxli 6 specialurad momzadebuli personali 1. jer kidev mSvidobian dros, maRali xelSemkvreli mxareebi wiTeli jvris (wiTeli naxevarmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) erovnuli sazogadoebebis daxmarebiT Seecdebian moamzadon spe cialuri personali, romelmac xeli unda Seuwyos konvenciebisa da winamdebare oqmis gamoyenebas da, kerZod, mfarveli saxelmwi foebis saqmianobas.

244

2. amgvari personalis Sekreba da momzadeba saxelmwifoTa kompetenciaa. 3. wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti maRali xelSemkvre li mxareebisaTvis warsadgenad Seinaxavs maT mier am mizniT Sedgenil da misTvis gadacemul amgvarad momzadebul pirTa siebs. 4. aseTi personalis erovnuli teritoriis farglebs gareT muSaobis maregulirebeli pirobebi, yovel konkretul SemTxve vaSi, dainteresebul mxareebs Soris specialuri SeTanxmebebis sagani iqneba. muxli 7 Sexvedrebi winamdebare oqmis depozitari erTi an ramdenime maRali xel Semkvreli mxaris da maRal xelSemkvrel mxareTa umetesobis TanxmobiT, moawyobs maRali xelSemkvreli mxareebis Sexvedras konvenciebisa da winamdebare oqmis gamoyenebasTan dakavSirebu li zogadi saxis problemebis gansaxilvelad.

kari II daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi nawili I zogadi debulebebi dacvis Sesaxeb
muxli 8 terminologia am konvenciis miznebisaTvis: (a) `daWrilebi da `avadmyofebi aRniSnavs rogorc samxed ro mosamsaxureebs, ise samoqalaqo pirebs, romelTac trav mis, avadmyofobis an sxva fizikuri an fsiqikuri aSlilo bis an invalidobis gamo samedicino daxmareba an movla esaWiroebaT da romlebic Tavs ikaveben nebismieri mtruli moqmedebisgan. es gansazRvrebebi aseve faravs mSobiareebs, axalSobilebsa da sxva pirebs, romelTac SesaZloa gadau debeli samedicino daxmareba an movla esaWiroebaT, magali Tad, fexmZime qalebs da umweoebs, romlebic Tavs ikaveben nebismieri saxis mtruli moqmedebisagan; (b) `xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi aRniSnavs ro gorc samxedro mosamsaxureebs, ise samoqalaqo pirebs, ro melTac maT gadamyvan sazRvao an sahaero xomaldze an uSualod maT Tavs datrialebuli ubeduri SemTxvevis ga mo zRvaSi an sxva wylebSi safrTxe emuqrebaT, da romle bic Tavs ikaveben nebismieri saxis mtruli moqmedebisagan.

245

aRniSnuli pirebi, im pirobiT, rom ganagrZoben nebismieri saxis mtruli moqmedebisagan Tavis Sekavebas, xomaldis da RupvaSi moyolil pirebad iTvlebian gadarCenis momenti dan im dromde, vidre konvenciebiTa da winamdebare oqmiT gaTvaliswinebul sxva statuss ar miiReben; (g) `samedicino personali aRniSnavs konfliqtis monawile mxaris mier (e) qve-punqtSi miTiTebuli samedicino miznebis aRsrulebisaTvis, samedicino formirebis administraciulsamedicino uzrunvelyofisaTvis an sanitarul-satranspor to saSualebebze samuSaod da maTi administraciul-sameur neo uzrunvelyofisaTvis daniSnul pirebs. aseTi daniSvna SeiZleba mudmivi an droebiTi iyos. termini moicavs: (i) konfliqtis monawile mxaris rogorc samxedro, ise samoqalaqo samedicino personals, pirvel da meore kon venciebSi miTiTebul personals samoqalaqo Tavdacvis organizaciebis personalis CaTvliT; (ii) wiTeli jvris (wiTeli naxevarmTvaris, wiTeli lomi sa da mzis) erovnuli sazogadoebebisa da konfliqtis monawile mxaris mier saTanadod aRiarebuli da ufleba mosili sxva erovnuli nebayoflobiTi damxmare organi zaciebis samedicino personals; (iii) me-9 muxlis me-2 paragrafSi miTiTebuli samedicino formirebebis an sanitarul-satransporto saSualebebis samedicino personals; (d) `sasuliero personali gulisxmobs rogorc samxedro, ise samoqalaqo pirebs, magaliTad kapelanebs, romlebic mxo lod sasuliero funqciebis aRsrulebiT arian dakavebuli da mikuTvnebuli arian: (i) konfliqtis monawile mxareTa SeiaraRebul Zalebs; (ii) konfliqtis monawile mxaris samedicino formirebebs an sanitarul-satransporto saSualebebs; (iii) me-9 muxlis me-2 paragrafSi miTiTebul samedicino for mirebebs an sanitarul-satransporto saSualebebs; an (iv) konfliqtis monawile mxaris samoqalaqo Tavdacvis organizaciebs. sasuliero personalis mikuTvneba SesaZlebelia rogorc mud mivad, ise droebiT, da masze vrceldeba (l) qve-punqtis Sesabami si debulebebi; (e) `samedicino formirebebi gulisxmobs samedicino miz niT, kerZod, daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupva Si moyolil pirTa moZiebis, Tavmoyris, transportirebis, maTTvis diagnozis dasmis an mkurnalobis, gadaudebeli daxmarebis aRmoCenis an daavadebaTa profilaqtikisaTvis Seqmnil dawesebulebebs da sxva rogorc samxedro, ise sa moqalaqo formirebebs. magaliTisTvis, termini moicavs hos pitlebs da sxva msgavs samedicino institutebs, sisxlis

246

gadasxmis centrebs, prevenciul samedicino centrebsa da institutebs, samedicino sadgurebsa da aseT dawesebule baTa samedicino da farmakologiur sawyobebs; samedicino formirebebi SeiZleba iyos stacionaruli an moZravi, mud mivi an droebiTi; (v) `sanitaruli gadazidva gulisxmobs xmeleTiT, wyliT an sahaero gziT daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRup vaSi moyolil pirTa konvenciebisa da winamdebare oqmis dacvis qveS myofi samedicino da sasuliero personalis gadayvanas, samedicino aRWurvilobisa an saSualebebis ga datanas; (z) `sanitarul-satransporto saSualebebi gulisxmobs ne bismier samxedro an samoqalaqo, mudmiv an droebiT gada sayvan saSualebas, romelic sanitaruli gadazidvisaTvis gamoiyeneba da romelsac konfliqtis monawile mxaris xe lisuflebis kompetenturi organo zedamxedvelobs; (T) `saxmeleTo sanitarul-satransporto saSualebebi gu lisxmobs xmeleTiT sanitaruli gadazidvis nebismier sa Sualebas; (i) `sanitaruli gemebi da xomaldebi gulisxmobs wyliT sanitaruli gadazidvis nebismier saSualebas; (k) `sanitaruli sahaero xomaldi gulisxmobs haeriT sani tariuli gadazidvis nebismier saSualebas; (l) `mudmivi samedicino personali, `mudmivi samedicino formirebebi da `mudmivi sanitarul-satransporto saSua lebebi gulisxmobs ganusazRvreli vadiT moqmed mxolod samedicino miznebisaTvis gankuTvnil personals, formire bebsa da transports. `droebiTi samedicino personali, `droebiTi samedicino formirebebi da `droebiTi sanita rul-satransporto saSualebani gulisxmobs gansazRvru li vadiT moqmed mxolod samedicino miznebisaTvis gan kuTvnil personals, formirebebsa da transports. sxva spe cialuri ganmartebebis ararsebobis SemTxvevaSi terminebi `samedicino formirebebi, `samedicino personali da `sa nitarul-satransporto saSualebebi rogorc mudmiv, ise droebiT kategoriebs exeba; (m) `ganmasxvavebeli emblema gulisxmobs TeTr fonze wi Teli jvris, wiTeli naxevarmTvaris an wiTeli lomisa da mzis gamomsaxvel emblemas, roca is samedicino formirebe bisa da sanitarul-satransporto saSualebebis, samedicino da sasuliero personalisa da aRWurvilobis an saSualebe bis dasacavad gamoiyeneba; (n) `ganmasxvavebeli signali niSnavs nebismier signals an Setyobinebas, romelic, winamdebare oqmis I danarTis III Tavis Sesabamisad, mxolod samedicino formirebebis an sanitarulsatransporto saSualebebis amosacnobadaa dadgenili.

247

muxli 9 gamoyenebis sfero 1. winamdebare kari, romlis debulebebi mimarTulia daWrile bis, avadmyofebisa da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebis mdgomareobis gaumjobesebisaken, gamoiyeneba yoveli piris mimarT, romelsac Seexo pirvel muxlSi miTiTebuli viTareba, rasis, ka nis feris, sqesis, enis, religiis an aRmsareblobis, politikuri an sxva Sexedulebebis, erovnuli an socialuri warmomavlobis, qonebrivi mdgomareobis, dabadebis an sxva statusis, an romelime sxva msgavsi kriteriumis safuZvelze damyarebuli arakeTilsa surveli gansxvavebis gareSe. 2. pirveli konvenciis 27-e da 32-e muxlebis Sesabamisi debu lebebi gamoiyeneba mudmivi samedicino formirebebisa da sani tarul-satransporto saSualebebis (garda hospitaluri gemebi sa, romelTa mimarT meore konvenciis 25-e muxlis debulebebi moqmedebs) da maTi personalis mimarT, romelic humanitaruli moRvaweobisTvis konfliqtis monawile mxaris gankargulebaSi gadasca: (a) neitralurma an sxva saxelmwifom, romelic konfliqtis monawile mxare ar aris; (b) aseTi saxelmwifos mier aRiarebulma da uflebamosil ma damxmare organizaciam; (g) miukerZoebelma saerTaSoriso humanitarulma organiza ciam. muxli 10 mfarveloba da zrunva 1. yvela daWrili, avadmyofi da xomaldis daRupvaSi moyo lili piri, miuxedavad imisa, Tu igi romel mxares ekuTvnis, pati viscemiTa da dacviT sargeblobs. 2. nebismier garemoebaSi maT adamianurad moepyrobian da maqsimaluri SesaZleblobis farglebSi da umokles vadaSi mdgomareobis Sesatyvis samedicino daxmarebas aRmouCenen. gamo ricxulia maTi raime niSniT gansxvaveba, garda janmrTelobis mdgomareobiT nakarnaxevisa. muxli 11 calkeuli pirebis dacva 1. dauSvebelia pirvel muxlSi miTiTebuli situaciis Sedegad mowinaaRmdegis xelisuflebaSi myofi, internirebuli, dakavebu li an sxvagvarad TavisuflebaaRkveTili pirebis fizikuri an fsiqikuri janmrTelobisa da xelSeuxeblobisaTvis raime moqme debiT an daudevrobiT zianis miyeneba. Sesabamisad, akrZalulia am muxlSi mocemul pirTa mimarT iseTi samedicino proceduris Catareba, romelic maTi janmrTelobis mdgomareobidan ar gamom dinareobs da ar Seesabameba sayovelTaod aRiarebul samedici no normebs, romlebic, analogiur samedicino SemTxvevebSi, pro ceduris Camtarebeli saxelmwifos araTavisuflebaaRkveTili moqalaqeebis mimarT gamoiyeneba.

248

2. kerZod, ikrZaleba aseT pirTa mimarT, Tundac maTi Tanxmo biT, Semdegi qmedebebis Cadena: (a) fizikuri dasaxiCreba; (b) samedicino an samecniero eqsperimentebis Catareba; (g) transplantaciis mizniT qsovilebis an organoebis amok veTa, garda SemTxvevebisa, roca amgvari moqmedebebi gamarTlebu lia pirvel paragrafSi miTiTebuli pirobebis Tanaxmad. 3. me-2(g) paragrafSi gaTvaliswinebuli akrZalvidan gamonak lisi mxolod im SemTxvevaSi SeiZleba gakeTdes, roca sisxlis gadasxmis mizniT sisxls an kanis gadanergvis mizniT kans abare ben, mxolod im pirobiT, rom yovelive nebayoflobiT, yovelgvari iZulebis an waqezebis gareSe da amasTan mxolod Terapiuli miznebiT da sayovelTaod aRiarebuli samedicino normebis Sesa bamis pirobebSi xdeba da rogorc donoris, aseve mimRebis sake TildReod ganxorcielebuli kontrolis qveS xorcieldeba. 4. nebismieri winaswar ganzraxuli qmedeba an daudevroba, ro melic seriozul safrTxes uqmnis mowinaaRmdege mxaris xeli suflebaSi myofi nebismieri piris, romelic mas ar ekuTvnis, fi zikur an fsiqikur mdgomareobas an xelSeuxeblobas, romelic arRvevs pirvel da me-2 paragrafebSi miTiTebul akrZalvebs an ar pasuxobs me-3 paragrafis moTxovnebs, winamdebare oqmis seri ozul darRvevas warmoadgens. 5. pirvel paragrafSi miTiTebul pirebs SeuZliaT uari Tqvan nebismier qirurgiul operaciaze. uaris SemTxvevaSi, samedicino personali Seecdeba pacientis mier xelmowerili an dadasture buli Sesabamisi werilobiTi gancxadeba miiRos. 6. konfliqtis monawile yovel mxares unda hqondes samedici no Canawerebi pirvel paragrafSi miTiTebuli sisxlis Cabarebis an kanis gadanergvis yvela SemTxvevis Sesaxeb, Tuki aseTi ram am mxaris pasuxismgeblobiT xorcieldeba. garda amisa, konfliqtis monawile yoveli mxare Seecdeba aRricxos internirebul, daka vebul an pirvel muxlSi miTiTebuli situaciis Sedegad nebis mieri formiT TavisuflebaaRkveTil pirTa mimarT Catarebuli yvela samedicino procedura. amgvari Canawerebi mzad unda iyos nebismier dros mfarveli saxelmwifos mier SemowmebisaTvis. muxli 12 samedicino formirebebis dacva 1. samedicino formirebebi nebismier dros pativiscemiTa da dacviT sargebloben da Tavdasxmis obieqts ar warmoadgenen. 2. pirveli paragrafi samoqalaqo samedicino formirebebis mi marT im pirobiT gamoiyeneba, rom isini: (a) konfliqtis monawile erT-erT mxares ekuTvnian; (b) konfliqtis monawile erT-erTi mxaris kompetenturi xe lisuflebis mier arian aRiarebuli an uflebamosili; an (g) uflebamosili arian winamdebare oqmis me-9 muxlis me-2

249

paragrafis an pirveli konvenciis 27-e muxlis Tanaxmad. 3. konfliqtSi monawile mxareebs SeuZliaT erTmaneTs Tavian Ti stacionaruli samedicino formirebebis ganlagebis Sesaxeb acnobon. amgvar SetyobinebaTa ararseboba ar aTavisuflebs arc erT mxares pirveli paragrafis debulebaTa dacvisagan. 4. arc erT viTarebaSi samedicino formirebebi ar unda gamo iyenebodes samxedro obieqtebis Tavdasxmisgan dasafarad. kon fliqtSi monawile mxareebi, SesaZleblobis SemTxvevaSi, samedi cino formirebebs ise ganalageben, rom samxedro obieqtebze Tav dasxmis dros maTi usafrTxoeba uzrunvelyofili iqneba. muxli 13 samoqalaqo samedicino formirebebis dacvis Sewyveta 1. dacva, romliTac samoqalaqo samedicino formirebebi sar gebloben, mxolod im SemTxvevaSi wydeba, roca maT humanitaruli funqciebis Sesrulebis garda, mowinaaRmdegisaTvis saziano qme debebisTvisac iyeneben. Tumca, dacva wydeba mxolod Sesabamisi gafrTxilebis Semdeg, romelic yvela saWiro SemTxvevaSi goniv rul vadas awesebs da mas Semdeg, rac gafrTxileba mxedveloba Si ar iyo miRebuli. 2. mowinaaRmdegisaTvis zianis miyenebad ar iTvleba: (a) samedicino formirebaTa personalis mier Tavdacvis an maT mzrunvelobaSi myofi daWrilebis da avadmyofebis dac vis mizniT piradi msubuqi iaraRis tareba; (b) samedicino formirebis guSagebiT, morigeebiT an badra giT dacva; (g) samedicino formirebaSi avadmyofebisa da daWrilebi saTvis CamorTmeuli cecxlsasroli iaraRis da sabrZolo masalebis arseboba, romelic Sesabamisi samsaxurebisaTvis jer ar gadauciaT; (d) samedicino formirebebSi samedicino xasiaTis mosazre bebidan gamomdinare samxedro mosamsaxureTa an sxva komba tantebis yofna. muxli 14 samoqalaqo samedicino formirebebis rekviziciis SezRudva 1. okupanti saxelmwifo valdebulia uzrunvelyos okupire bul teritoriaze samoqalaqo mosaxleobis samedicino moTxov naTa dakmayofileba. 2. okupant saxelmwifos ar SeuZlia samoqalaqo samedicino for mirebebis, maTi aRWurvilobis, qonebis rekvizicia, aseve maTi perso nalis iZulebiT muSaoba, vidre es resursebi samoqalaqo mosaxleo bis samedicino momsaxurebis, mkurnalobaze myofi daWrilebisa da avadmyofebis uwyveti movlisaTvis iqneba aucilebeli. 3. im pirobiT, rom Sesruldeba me-2 paragrafSi miTiTebuli zogadi wesi, okupant saxelmwifos rekviziciis ganxorcieleba

250

Semdeg konkretul pirobebSi SeuZlia: (a) resursebi aucilebelia okupanti saxelmwifos Seiara Rebuli Zalebis SemadgenlobaSi myofi daWrili da avad myofi pirebis an samxedro tyveebisaTvis gadaudebeli da saTanado samedicino daxmarebis aRmosaCenad; (b) rekvizicia grZeldeba manam, sanam aseTi saWiroeba ar sebobs; da (g) dauyovnebliv miiReba zomebi, raTa kvlavac uzrunvel yofili iyos im samoqalaqo mosaxleobisa da mkurnaloba ze myofi daWrilebisa da avadmyofebis samedicino moTxov nilebebis dakmayofileba, romelTac es rekvizicia Seexo. muxli 15 samoqalaqo samedicino da sasuliero personalis dacva 1. samoqalaqo samedicino personali dacviTa da pativiscemiT sargeblobs. 2. aucileblobis SemTxvevaSi raionebSi, sadac saomari moq medebebis gamo darRveulia samoqalaqo samedicino samsaxuris muSaoba, samoqalaqo samedicino personals yvela SesaZlo dax marebas gauweven. 3. okupanti saxelmwifo okupirebul teritoriaze samoqalaqo samedicino personals yovelgvar daxmarebas aRmouCens, raTa man Tavisi humanitaruli funqciebis saukeTesod Sesruleba SeZlos. okupant saxelmwifos ar SeuZlia moiTxovos, rom personalma samedicino mosazrebebisagan gansxvavebuli raime mosazrebiT romelime pirs upiratesoba mianiWos. dauSvebelia personalis iZuleba Seasrulos misi humanitaruli funqciebis Seusabamo amocanebi. 4. samoqalaqo samedicino personals xeli miuwvdeba yvelgan, sadac misi daxmarebis saWiroeba arsebobs, oRond im pirobiT, rom daculi iqneba kontrolisa da usafrTxoebis is zomebi, ro melTac konfliqtSi monawile dainteresebuli mxare aucileb lad miiCnevs. 5. samoqalaqo sasuliero personali pativiscemiTa da dacviT sargeblobs. masze Tanabrad vrceldeba konvenciebisa da winam debare oqmis debulebebi, romelic samedicino personalis dac vasa da amocanebs Seexeba. muxli 16 samedicino funqciebis Semsrulebel pirTa zogadi dacva 1. nebismier viTarebaSi dauSvebelia samedicino eTikis Sesaba misad Tavisi funqciebis SesrulebisaTvis piris dasja, ganurCev lad imisa, Tu visi interesebis sasargeblod akeTebs igi amas. 2. samedicino funqciebis Semsrulebeli pirebi ar unda aiZu lon, Seasrulon samuSao, romelic arRvevs samedicino eTikas an

251

daWrilTa da avadmyofTa interesebis damcav sxva samedicino normebs, konvenciebisa da winamdebare oqmis debulebebs, an, rom Tavi Seikavon aRniSnuli normebiTa da debulebebiT gaTvaliswi nebuli samuSaoebis Sesrulebisagan. 3. samedicino funqciebis Semsrulebeli arc erTi piri ar un da aiZulon, rom romelime mxares mowinaaRmdege saxelmwifos an sakuTari qveynis warmomadgenels, garda am ukanasknelis kanonmdeb lobiT gaTvaliswinebuli SemTxvevisa, miawodos informacia avad myofebis an daWrilebis Sesaxeb, romlebic masTan mkurnaloben an mkurnalobdnen, Tu informaciis gadacema, misi azriT, pacientebs an maT ojaxebs avnebs. Tumca, amasTanave unda Sesruldes infeqciuri daavadebebis Setyobinebis Sesaxeb savaldebulo moTxovnebi. muxli 17 samoqalaqo mosaxleobisa da daxmarebis sazogadoebebis roli 1. samoqalaqo mosaxleoba pativiscemiT unda moepyros daW rilebs, avadmyofebsa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirebs, Tundac isini mowinaaRmdege mxares ekuTvnodnen da ar unda dauSvas maT mimarT Zaladobis aqtebis gamoyeneba. samoqalaqo mosaxleobas da daxmarebis organizaciebs, rogoricaa wiTeli jvris (wiTeli naxevarmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) erovnu li sazogadoebebi, SeuZliaT sakuTari iniciativiTac ki Seagro von daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi da mouaron maT, Tundac dapyrobil an okupirebul teri toriaze. amgvari humanitaruli moqmedebisaTvis aravis ar daazi aneben, devnian, gaasamarTleben an dasjian. 2. konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT TviTon mimarTon samoqalaqo mosaxleobas da pirvel paragrafSi miTiTebul dax marebis sazogadoebebs Seagrovon daWrilebi, avadmyofebi da xo maldis daRupvaSi moyolili pirebi,mouaron maT, moiZion gardac vlilebi da acnobon maTi adgilmdebareoba; isini uzrunvelyo fen im pirTa dacvasa da mxardaWeras, romlebic aseT mowodebas gamoexmaurebian. saWiroebis SemTxvevaSi dacvasa da mxardaWeras uzrunvelyofs mowinaaRmdege mxare, romelic daamyarebs an aRad gens Tavis kontrols am teritoriaze. muxli 18 amocnoba 1. konfliqtis monawile TiToeuli mxare Seecdeba uzrunvel yos samedicino da sasuliero personalis, aseve samedicino for mirebebisa da sanitarul-satransporto saSualebebis amocnoba. 2. agreTve, konfliqtis monawile TiToeuli mxare Seecdeba gamoiyenos da ganaxorcielos is meTodebi da procedurebi, ro melic xels uwyobs ganmasxvavebeli emblemebisa da ganmasxvave beli signalebis gamomyenebeli samedicino formirebebisa da sanitarul-satransporto saSualebebis amocnobas. 3. okupirebul teritoriaze da raionebSi, sadac SeiZleba da

252

iwyos an mimdinareobs brZolebi, samoqalaqo samedicino perso nalisa da samoqalaqo sasulero personalis amocnoba xdeba ganmasxvavebeli emblemiTa da maTi statusis damadasturebeli piradobis mowmobiT. 4. kompetenturi xelisuflebis TanxmobiT,samedicino formire bebi da sanitarul-satransporto saSualebebi ganmasxvavebeli emblemiT aRiniSneba. winamdebare oqmis 22-e muxlSi moxsenebuli gemebi da xomaldebi meore konvenciis debulebaTa Sesabamisad aRiniSneba. 5. ganmasxvavebeli emblemis garda,konfliqtis monawile mxares SeuZlia, winamdebare oqmis I danarTis III Tavis Sesabamisad, neba darTos samedicino formirebebisa da sanitarul-satransporto saSualebaTa amocnobisaTvis ganmasxvavebeli signalebis gamoye nebas. gansakuTrebul SemTxvevebSi, am TaviT gaTvaliswinebuli gamonaklisis saxiT, sanitarul-satransporto saSualebebs Se uZliaT ganmasxvavebeli signalebi ganmasxvavebeli emblemebis gamosaxvis gareSe gamoiyenon. 6. am muxlis 1-5 paragrafebis debulebaTa gamoyeneba winamde bare oqmis I danarTis I-III TavebiT ganisazRvreba. danarTis III TavSi miTiTebuli signalebi, romelic mxolod samedicino for mirebebisa da sanitarul-satransporto saSualebebis aRniSvnis Tvisaa gankuTvnili, ar unda gamoiyenebodes sxva miznebisaTvis, garda am TavSi miTiTebuli samedicino formirebebisa da sanita rul-satransporto saSualebebis amocnobisa. 7. winamdebare muxlis debulebebiT ar aris nebadarTuli mSvi dobian periodSi ganmasxvavebeli emblemis pirveli konvenciis 44-e muxlis farglebs gareT gamoyeneba. 8. konvenciebisa da winamdebare oqmis ganmasxvavebeli emble mebis gamoyenebasTan, kontrolsa da borotad gamoyenebis aRkve TasTan dakavSirebuli debulebebi ganmasxvavebel signalebsac Seexeba. muxli 19 neitraluri da sxva saxelmwifoebi, romlebic konfliqtis monawile mxareebi ar arian neitraluri da sxva saxelmwifoebi, romlebic konfliqtis monawile mxareebi ar arian, winamdebare oqmis debulebebs gamo iyeneben am karis Sesabamisad dacvis qveS myofi pirebis mimarT, romlebic SeiZleba miRebuli an internirebuli iyvnen maT teri toriaze, aseve maT mier aRmoCenil gardacvlilTa mimarT, romle bic konfliqtis monawile mxareebs ekuTvnian. muxli 20 represaliebis akrZalva winamdebare karis Tanaxmad dacvis qveS myofi pirebisa da obi eqtebis mimarT represaliebi akrZalulia.

253

nawili II sanitaruli gadazidvebi


muxli 21 saxmeleTo sanitarul-satransporto saSualebebi saxmeleTo sanitarul-satransporto saSualebebi, konvencie bisa da winamdebare oqmis debulebaTa Sesabamisad moZravi same dicino formirebebisaTvis gaTvaliswinebuli pativiscemiTaAda dacviT sargebloben. muxli 22 hospitaluri gemebi da sanapiro samaSvelo sanaosno saSualebebi 1. konvenciaTa debulebebi, romlebic exeba: (a) meore konvenciis 22-e, 24-e, 25-e da 27-e muxlSi miTiTebul xomaldebs, (b) maT samaSvelo navebs da mcire sanaosno saSualebebs, (g) maT personalsa da eki paJs, da (d) bortze myof daWrilebs, avadmyofebsa da xomaldis da RupvaSi moyolil pirebs, aseve exeba viTarebas, rodesac am xomaldebs gadahyavT daWri li, avadmyofi da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi, romle bic meore konvenciis me-13 muxlSi miTiTebul arc erT kategori as ar ekuTvnian. Tumca, ar SeiZleba am samoqalaqo pirTa gadacema sxva qveynisaTvis, romelsac isini ar ekuTvnian, an zRvaze maTi datyveveba. Tu es pirebi konfliqtis monawile saxelmwifos xeli suflebaSi moeqcevian, romelsac isini ar ekuTvnian, maTze meoTxe konvenciisa da winamdebare oqmis debulebebi gavrceldeba. 2. meore konvenciis 25-e muxlSi miTiTebuli xomaldebis kon venciebiT gaTvaliswinebuli dacva hospitalur gemebzec vrcel deba, romlebic humanitaruli mosazrebebiT konfliqtis monawi le mxares dauTmo: (a) neitralurma an sxva saxelmwifom, romelic konfliqtSi ar monawileobs; an (b) miukerZoebelma saerTaSoriso humanitarulma organiza ciam, im pirobiT, rom orive SemTxvevaSi am muxlSi CamoTvlili moTxovnebi Sesruldeba. 3. meore konvenciis 27-e muxlSi miTiTebuli mcire sanaosno saSualebebi dacviT maSinac sargebloben, roca am muxliT gaT valiswinebuli Setyobineba ar gakeTebula. miuxedavad amisa, kon fliqtSi monawile mxareebs mouwodeben gacvalon dawvrilebi Ti informacia amgvari sanaosno saSualebebis Sesaxeb, romelic maT amocnobasa da dadgenas Seuwyobs xels. muxli 23 sxva sanitaruli gemebi da sanaosno saSualebebi 1. sanitaruli gemebi da sanaosno saSualebebi, garda winamde

254

bare oqmis 22-e muxlSi da meore konvenciis 38-e muxlSi miTiTe buli gemebisa da sanaosno saSualebebisa, romlebic zRvaSi an sxva wylebSi imyofebian, iseTive pativiscemiTa da dacviT sargeb loben, rogoric konvenciebisa da winamdebare oqmis Sesabamisad moZravi samedicino formirebebisTvisaa gaTvaliswinebuli. vina idan efeqturi dacva SeiZleba mxolod maTi amocnobis SemTxve vaSi ganxorcieldes, amgvari gemebi ganmasxvavebeli emblemiT unda aRiniSnos da maqsimaluri SesaZleblobebis farglebSi daculi unda iyos meore konvenciis 43-e muxlis me-2 paragrafis debulebebi. 2. pirvel paragrafSi miTiTebuli gemebi da sanaosno saSuale bebi omis kanonebis daqvemdebarebaSi rCebian. wylis zedapirze myof nebismier samxedro xomalds, romelsac unari Seswevs maT misi brZanebis dauyovnebliv Sesruleba aiZulos, SeuZlia maT gaCereba, raionis datoveba an garkveuli kursis aReba ubrZanos, rasac isini unda daemorCilon. dauSvebelia aseTi gemebisa da sanaosno saSualebebis sxvagvarad Camocileba maTi samedicino misiisagan, vidre isini saWiro arian bortze myofi daWrilebis, avadmyofebisa da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebisaTvis. 3. pirvel paragrafSi miTiTebuli dacva mxolod meore konven ciis 34-e da 35-e muxlebiT gaTvaliswinebul pirobebSi wydeba. me-2 paragrafis Sesabamisad gacemuli brZanebis Sesrulebaze aSkara uari, meore konvenciis 34-e muxlis Tanaxmad, mowinaaRmde gisaTvis zianis miyenebad iTvleba. 4. konfliqtis monawile mxares SeuZlia, gamgzavrebamde rac SeiZleba adre nebismier mowinaaRmdege mxares acnobos samedi cino gemis an sanaosno saSualebis saxelwodebis, teqnikuri mo nacemebis, curvis mosalodneli xangrZlivobis, kursisa da mo salodneli siCqaris Sesaxeb, gansakuTrebiT Tu es 2,000-ze meti brutotonis xomaldebs exeba. mas aseve SeuZlia nebismieri sxva monacemi acnobos, romelic maT amocnobas gaaadvilebs. mowinaaR mdege mxare aseTi informaciis miRebas daadasturebs. 5. meore konvenciis 37-e muxlis debulebebi gamoiyeneba aseT gemebsa da sanaosno saSualebebze myofi samedicino da sasuli ero personalis mimarT. 6. meore konvenciis debulebebi gamoiyeneba am konvenciis me-13 muxlsa da winamdebare oqmis 44-e muxlSi miTiTebuli daWrile bis, avadmyofebisa da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebis mimarT, romlebic SeiZleba aseT gemebsa da sanaosno saSuale bebze imyofebodnen. daWrili, avadmyofi da xomaldis daRupvaSi moyolili samoqalaqo pirebi, romlebic meore konvenciis me-13 muxlSi miTiTebul arc erT kategorias ar ekuTvnian, zRvaze yofnisas ar gadaecemian arc erT saxelmwifos, romelsac ar ekuTvnian; aseve ar SeiZleba maTi Camosxma gemebidan da sanaosno saSualebebidan, magram Tu miTiTebuli pirebi konfliqtis mona wile mxaris xelisuflebaSi moeqcevian, romelsac ar ekuTvnian,

255

maTze meoTxe konvenciisa da winamdebare oqmis debulebaTa moq medeba gavrceldeba. muxli 24 sanitaruli sahaero xomaldebis dacva winamdebare karis debulebebis Tanaxmad, sanitaruli sahaero xomaldebi pativiscemiTa da dacviT sargebloben. muxli 25 sanitaruli sahaero xomaldebi mowinaaRmdege mxaris kontrols dauqvemdebarebel raionebSi xmeleTis raionebsa da maT zemoT sahaero sivrceSi, sadac fizikur kontrols mokavSireTa Zalebi axorcieleben an zRvis raionebsa da maT zemoT sahaero sivrceSi, sadac mowinaaRmdege mxaris kontroli ar xorcieldeba, konfliqtis monawile mxaris sanitaruli sahaero xomaldebis pativiscema da dacva ar aris damokidebuli mowinaaRmdegesTan dadebul raime SeTanxmebaze. amis miuxedavad, konfliqtSi monawile mxares, romelic am raio nebSi sanitarul sahaero xomaldebs iyenebs, meti usafrTxoebis uzrunvelyofis mizniT SeuZlia es 29-e muxlis Tanaxmad mowina aRmdege mxares acnobos, gansakuTrebiT ki Tu rodis asruleben amgvari xomaldebi gadafrenas mowinaaRmdegis `xmeleTi-haeris ti pis iaraRis miRwevadobis farglebSi. muxli 26 sanitaruli sahaero xomaldebi urTierTSexebis an msgavs zonebSi 1. urTierTSexebis zonis im nawilSi, sadac kontrols mokav Sire Zalebi axorcieleben, da im raionebSi, sadac kontroli ar aris naTlad gamoxatuli, aseve Sesabamis sahaero sivrceSi, sani taruli sahaero xomaldebis dacva sruliad qmediTi SeiZleba iyos mxolod konfliqtSi monawile mxareebis kompetentur xe lisuflebis organoTa Soris 29-e muxlis Sesabamisi winaswari SeTanxmebis safuZvelze. Tumca, amgvari SeTanxmebis ararsebobis dros sanitaruli sahaero xomaldebi sakuTari riskiT moqmede ben, magram, miuxedavad amisa, amocnobisTanave pativiscemiT sar gebloben. 2. `urTierTSexebis zona niSnavs xmeleTis nebismier raions, sadac mowinaaRmdege Zalebis mowinave nawilebi urTierTSexeba Si imyofebian da gansakuTrebiT iseT raions, sadac isini xmele Tidan pirdapiri cecxlis misaRwev farglebSi imyofebian. muxli 27 sanitaruli sahaero xomaldebi mowinaaRmdege mxaris kontrols daqvemdebarebul raionebSi 1. konfliqtis monawile mxaris sanitaruli sahaero xomalde bi ganagrZoben dacviT sargeblobas mowinaaRmdegis kontrols daqvemdebarebuli xmeleTis an zRvis raionebis Tavze frenisas im pirobiT, rom frenis nebarTva winaswar iyo miRebuli mowina aRmdege mxaris kompetenturi xelisuflebisagan.

256

2. sanitaruli sahaero xomaldi, romelic mowinaaRmdegis mier kontrols daqvemdebarebuli raionis Tavze moZraobs ukiduresi sanavigacio Secdomis an frenis usafrTxoebisaTvis saSiSi gare moebebis gamo, da aseve pirvel paragrafSi frenis miTiTebuli nebarTvis gareSe an im pirobebis darRveviT, romliTac miRebu li iyo aseTi nebarTva, yovel Rones ixmars, raTa is amoicnon da man es garemoebebi mowinaaRmdege mxares Seatyobinos. rogorc ki mowinaaRmdege mxare sanitarul sahaero xomalds amoicnobs, igi saWiro zomebs miiRebs, raTa 30-e muxlis pirveli paragrafis Se sabamisad gasces miwaze an wyalze DdaSvebis brZaneba, an miiRos sxva zomebi Tavisi interesebis dasacavad. nebismier SemTxvevaSi, Tavdasxmamde man sanitarul sahaero xomalds micemuli brZane bis Sesasruleblad dro unda misces. muxli 28 sanitaruli sahaero xomaldebis gamoyenebis SezRudva 1. konfliqtis monawile mxareebs ekrZalebaT sanitaruli sa haero xomaldebis gamoyeneba mowinaaRmdege mxareze raime saxis samxedro upiratesobis mosapoveblad. sanitaruli sahaero xo maldebis adgilze yofna Tavdasxmisagan samxedro obieqtebis xelSeuxeblobis uzrunvelsayofad ar unda gamoiyenon. 2. sanitaruli sahaero xomaldebi sadazvervo monacemebis Se sakrebad da gadasacemad da am miznebisaTvis gankuTvnili aR Wurvilobis gadasatanad ar unda gamoiyenon. maT ekrZalebaT nebismier im pirTa an im tvirTis transportireba, romlebic me-8 muxlis (v) qve-punqtis gansazRvrebaSi ar xvdebian. ar ikrZaleba mgzavrebis piradi nivTebis, aseve pilotirebis, kavSirisa da amoc nobis gaadvilebisaTvis gamiznuli aparaturis gadatana. 3. sanitarul sahaero xomaldSi SeiZleba iyos mxolod daW rilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa kuT vnili iaraRi da sabrZolo masalebi, romelic jer Sesabamisi samsaxurebisaTvis ar gadauciaT, aseve piradi iaraRi, romelic samedicino personals Tavdacvisa da mis mzrunvelobaSi myofi daWrilebis, avadmyofebisa da xomaldis daRupvaSi moyolili pi rebis dasacavad SeiZleba dasWirdes. 4. 26-e da 27-e muxlebiT gaTvaliswinebuli frenis ganxor cielebisas, sanitaruli sahaero xomaldebi mowinaaRmdege mxa resTan winaswari SeTanxmebiT gaTvaliswinebuli SemTxvevebis garda daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa mosaZieblad ar unda gamoiyenon. muxli 29 Setyobinebebi da SeTanxmebebi sanitaruli sahaero xomaldebis Sesaxeb 1. 25-e muxlis Sesabamisi Setyobinebebi an winaswari Se Tanxmebis Taobaze 26-e, 27-e, 28-e (me-4 paragrafi) an 31-e muxlis Sesabamisi Txovnebi moicavs monacemebs sanitaruli sahaero xo

257

maldebis savaraudo raodenobis, maTi frenis gegmebisa da amoc nobis saSualebebis Sesaxeb, rac imas gulisxmobs, rom yoveli frena 28-e muxlis Sesabamisad ganxorcieldeba. 2. mxare, romelmac 25-e muxlis Tanaxmad Setyobineba miiRo, dauyovnebliv adasturebs aseTi Setyobinebis miRebas. 3. mxare, romelic winaswari SeTanxmebis Sesaxeb 26-e, 27-e, 28-e (me-4 paragrafi) an 31-e muxlis Sesabamis Txovnas miiRebs, mTxov nel mxares umokles vadaSi acnobebs: (a) Txovnis dakmayofilebis Sesaxeb; (b) Txovnaze uaris Tqmis Sesaxeb; an (g) Txovnis gonivruli alternatiuli winadadebebis Sesa xeb. man agreTve SeiZleba SesTavazos mocemul raionSi Sesabamis dros sxva frenebis SezRudva an akrZalva. Tu mTxovneli mxare SeTavazebul winadadebebs miiRebs, igi ase Ti Tanxmobis Sesaxeb meore mxares acnobebs. 4. mxareebi Sesabamis zomebs miiReben, raTa Setyobinebebis gag zavnisa da SeTanxmebebis dadebis uswrafesi wesiT ganxorciele ba uzrunvelyon. 5. mxareebi aseve Sesabamis zomebs miiReben, raTa saswrafod am SetyobinebaTa da SeTanxmebaTa Sinaarsi Sesabamis samxedro SenaerTebs gaacnon da Cautaron maT instruqtaJi amocnobis im saSualebaTa Sesaxeb, romelsac konkretuli sanitaruli sahae ro xomaldi gamoiyenebs. muxli 30 sanitaruli sahaero xomaldebis daSveba da Semowmeba 1. sanitarul sahaero xomaldebs, romlebic dafrinaven mowi naaRmdege mxaris kontrols daqvemdebarebuli raionebis Tavze an raionebze, sadac kontroli naTlad gamoxatuli ar aris, ga remoebaTa Sesabamisad SeiZleba ubrZanon xmeleTze an zRvaze daSveba qvemo paragrafebiT gaTvaliswinebuli Semowmebis Casa tareblad. sanitaruli sahaero xomaldebi valdebulni arian nebismier aseT brZanebas daemorCilon. 2. xmeleTze an zRvaze brZanebis safuZvelze an raime sxva mizeziT daSvebis SemTxvevaSi sanitaruli sahaero xomaldi Se iZleba Semowmdes erTaderTi mizniT, raTa dadgindes, akmayofi lebs Tu ara is me-3 da me-4 paragrafebis pirobebs. nebismieri am gvari Semowmeba Seuferxeblad da umokles vadaSi unda ganxor cieldes. Semmowmebelma mxarem ar unda moiTxovos daWrilTa da avadmyofTa xomaldidan gadmoyvana, Tu amas SemowmebisaTvis arsebiTi mniSvneloba ar aqvs. am mxarem unda uzrunvelyos, rom daWrilTa da avadmyofTa mdgomareoba Semowmebis an xomaldi dan gadayvanis Sedegad ar gauaresdes. 3. Tu SemowmebiT dadgindeba, rom sahaero xomaldi: (a) sanitaruli sahaero xomaldia me-8 muxlis (k) qve-pun qtis Tanaxmad,

258

(b) ar arRvevs 28-e muxlis debulebebs, da (g) frenas asrulebs winaswari SeTanxmebis Tanaxmad an ase Ti SeTanxmebis daurRvevlad, roca aseTi SeTanxmeba auci lebelia, maSin masSi myof mowinaaRmdege mxaris, neitraluri saxel mwifos an im mxaris warmomadgenlebs, romelic konfliqtSi ar monawileobs, frenis dauyovnebliv gagrZelebis nebas darTaven. 4. Tu SemowmebiT dadgindeba, rom sahaero xomaldi: (a) ar warmoadgens sanitarul sahaero xomalds me-8 muxlis (k) qve-punqtis Tanaxmad, (b) arRvevs 28-e muxlis pirobebs, an (g) frenas asrulebs winaswari SeTanxmebis gareSe an misi darRveviT, roca aseTi SeTanxmeba aucilebelia, maSin amgvari sahaero xomaldi SeiZleba daakavon. xomaldSi myof pirebs konvenciebisa da winamdebare oqmis Sesabamisi de bulebebis Tanaxmad moepyrobian. nebismieri dakavebuli sahaero xomaldi, romelsac mudmiv sanitarul sahaero xomaldad iyeneb dnen, SemdgomSic mxolod sanitaruli sahaero xomaldis saxiT SeiZleba gamoiyenon. muxli 31 neitraluri an sxva saxelmwifoebi, romlebic konfliqtis monawile mxareebi ar arian 1. winaswari SeTanxmebis ararsebobis SemTxvevaSi, sanitaruli sahaero xomaldi ar unda dafrindes neitraluri an konfliqtis aramonawile mxaris teritoriaze. Tumca, aseTi SeTanxmebis arse bobis SemTxvevaSi, sanitaruli sahaero xomaldi mTeli frenis manZilze, aseve Sualeduri dafrenis drosac pativiscemiT sargeb lobs. miuxedavad amisa, isini valdebuli arian, garemoebebis Sesa bamisad, zRvaze an xmeleTze daSvebis moTxovnas daemorCilon. 2. im SemTxvevaSi, roca sanitaruli sahaero xomaldi sanavi gacio Secdomis an gansakuTrebuli garemoebebis gamo, romelic gavlenas axdens frenis usafrTxoebaze, dafrindeba neitraluri an iseTi saxelmwifos teritoriaze, romelic konfliqtSi ar monawileobs, yvela zomas miiRebs, raTa is amoicnon da man es ga remoebebi Sesabamis mxares Seatyobinos. sanitaruli sahaero xo maldis amocnobisTanave, aseTi saxelmwifo yvela Rones ixmars, raTa gasces 30-e muxlis pirveli paragrafis Sesabamisi brZaneba xmeleTze an wyalze daSvebis Sesaxeb, an sxva zomebs mimarTavs Tavisi interesebis dasacavad. nebismier SemTxvevaSi, Tavdasxmam de man sahaero xomalds brZanebis Sesasruleblad aucilebeli dro unda misces. 3. rodesac sanitaruli sahaero xomaldi SeTanxmebebis Sesa bamisad an me-2 paragrafSi miTiTebuli garemoebebiT ganpiro bebuli brZanebis Tanaxmad, an raime sxva mizeziT iZulebulia neitraluri an iseTi saxelmwifos xmeleTze an wyalze daeSvas,

259

romelic konfliqtSi ar monawileobs, is Semowmdeba, raTa dad gindes, aris Tu ara is namdvilad sanitaruli sahaero xomaldi. Semowmeba Seuferxeblad da umokles vadaSi unda ganxorciel des. Semmowmebelma mxarem ar unda moiTxovos daWrilebisa da avadmyofebis xomaldidan gadmoyvana, Tu amas SemowmebisTvis ar sebiTi mniSvneloba ar aqvs. yvela SemTxvevaSi Semmowmebelma mxa rem unda uzrunvelyos, rom Semowmebis an gadmoyvanis Sedegad daWrilebisa da avadmyofebis mdgomareoba ar gauaresdes. Tu Se mowmeba cxadyofs, rom sahaero xomaldi namdvilad sanitarulia, mas saSualeba eqneba masSi myofi pirebiTurT ganagrZos frena im pirTa gamoklebiT, romlebic SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso samarTlis normebis Sesabamisad unda da akavon. amasTanave, xomalds frenis gagrZelebisaTvis aucilebel yvela pirobas Seuqmnian. Tu dadginda, rom es sahaero xomaldi ar aris sanitaruli, mas daakaveben da masSi myof pirebs me-4 pa ragrafis Sesabamisad moepyrobian. 4. sahaero xomaldidan droebiT Camosxmuli pirebis gamok lebiT, adgilobrivi xelisuflebis TanxnobiT neitraluri an konfliqtis aramonawile saxelmwifos teritoriaze Camosxmuli daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRupvaSi moyolili pire bi, aseT saxelmwifosa da konfliqtis monawile mxareebs Soris gansxvavebuli xasiaTis SeTanxmebis ararsebobis SemTxvevis gar da, am saxelmwifos mier, roca amas SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso samarTlis normebi moiTxoven, im gvarad iqnebian dakavebulni, rom maT veRar SeZlon saomar moq medebebSi kvlav monawileoba. internirebasa da saavadmyofoSi mkurnalobasTan dakavSirebul xarjebs gaiRebs saxelmwifo, ro melsac es pirebi ekuTvnian. 5. neitraluri da sxva saxelmwifoebi, romlebic konfliqtSi ar monawileoben, maT teritoriaze sanitaruli sahaero xomal debis frenasTan an maT dakavebasTan dakavSirebul nebismier pi robasa da SezRudvas konfliqtis monawile yvela mxaris mimarT Tanabrad gamoiyeneben.

nawili III ugzo-ukvlod dakarguli da gardacvlili pirebi


muxli 32 zogadi princi pi winamdebare nawilis debulebaTa ganxorcielebisas, maRali xelSemkvreli mxareebi, konfliqtis monawile mxareebi da konven ciebsa da winamdebare oqmSi miTiTebuli saerTaSoriso humani taruli organizaciebi TavianT saqmianobaSi, upirveles yovlisa, eyrdnobian ojaxis uflebas icodes Tavisi axloblebis bedi.

260

muxli 33 ugzo-ukvlod dakarguli pirebi 1. rogorc ki es SesaZlebeli iqneba, da yvelaze gvian saoma ri moqmedebebis dasrulebisTanave, konfliqtis monawile TiTo euli mxare moiZiebs ugzo-ukvlod dakargul pirebs, romelTa Sesaxebac mas mowinaaRmdege mxarem acnoba. aseTi mowinaaRmdege mxare amgvar pirTa Ziebis gasaadvileblad yvela saWiro mona cems warmoadgens. 2. wina paragrafis Sesabamisad cnobebis Sekrebis gasaadvi leblad konfliqtis monawile yoveli mxare im pirebis Sesaxeb, romlebic konvenciebisa da winamdebare oqmis Tanaxmad ufro xelsayreli mopyrobiT ar sargebloben: (a) meoTxe konvenciis 138-e muxliT gaTvaliswinebuli wesis Sesabamisad, axorcielebs monacemebis registracias im pi rebis Sesaxeb, romlebic saomari moqmedebebis an okupaciis Sedegad dakavebuli, dapatimrebuli an sxva saxiT Tavisuf lebaaRkveTili iyvnen or kviraze meti xniT, an romlebic amgvari dakavebis dros gardaicvalnen; (b) maqsimalurad xels Seuwyobs aRniSnul pirTa moZiebas da maT Sesaxeb monacemebis registracias, Tu isini saomari moqmedebebis an okupaciis Sedegad raime sxva garemoebaSi gardaicvalnen, xolo saWiroebis SemTxvevaSi TviTon gana xorcielebs amgvar moZiebas da monacemebis registracias. 3. monacemebi pirveli paragrafis Tanaxmad ugzo-ukvlod da kargulad miCneuli pirebis Sesaxeb da SekiTxvebi am monacem Ta Sesaxeb gadaicema uSualod, mfarveli saxelmwifos, wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis moZiebis centraluri saagentos, an wiTeli jvris (wiTeli naxevarmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) erovnuli sazogadoebebis meSveobiT. rodesac monacemebi wiTeli jvris saerTaSoriso komitetisa da misi moZiebis cen traluri saagentos meSveobiT ar gadaicema, konfliqtis monawi le yoveli mxare uzrunvelyofs aseve aseTi monacemebis moZie bis centraluri saagentosaTvis miwodebas. 4. konfliqtis monawile mxareebi Seecdebian SeTanxmdnen sao mari moqmedebebis arealSi gardacvlilTa moZiebis, amocnobisa da gamoyvanisaTvis saWiro jgufebis Seqmnis Taobaze, rac, amasTa nave, aucileblobis SemTxvevaSi aseTi jgufebis mowinaaRmdege mxaris teritoriaze muSaobisas, maTi am mxaris personalis mier Tanxlebasac unda iTvaliswinebdes. aRniSnuli jgufebis per sonali eqskluziurad Tavisi movaleobebis Sesrulebis dros pativiscemiTa da dacviT unda sargeblobdes. muxli 34 gardacvlilTa neSti 1. pativiscemiT unda moepyron im pirTa neStebs, romlebic gar daicvalnen okupaciis an okupaciasTan dakavSirebuli mizezebis gamo, an okupaciasTan anda saomar moqmedebebTan dakavSirebul patimrobaSi da romlebic ar iyvnen im saxelmwifos moqalaqe

261

ebi, sadac saomari mizezebis gamo gardaicvalnen. pativiscemiT unda moepyron am pirTa dakrZalvis adgilebsac. im SemTxvevaSi, Tu maTi dakrZalvis adgilebi konvenciebisa da winamdebare oq mis mixedviT ufro xelsayreli mopyrobiT ar sargeblobs, maT meoTxe konvenciis 130-e muxlis debulebaTa Sesabamisad uvlian an aRniSnaven. 2. rogorc ki garemoebebi da mowinaaRmdege mxareTa Soris urTierTobebi amas SesaZlebels gaxdis, maRali xelSemkvreli mxareebi, romelTa teritoriazec aris saomari moqmedebebis Se degad an okupaciis dros, an patimrobaSi daRupuli pirebis saflavebi an maTi neStis dakrZalvis sxva adgilebi, dadeben SeTanxmebebs, raTa: (a) xeli Seuwyon gardacvlilTa naTesavebs da registra ciis oficialuri samsaxurebis warmomadgenlebs, rom maT xeli miuwvdebodeT saflavebze, da agreTve ganisazRvros amgvari xelmisawvdomobis uzrunvelyofis praqtikuli Ro nisZiebebi; (b) ganxorcieldes dakrZalvis amgvari adgilebis mudmivi dacva da movla; (g) Sesabamisi saxelmwifos, an Tu es saxelmwifo winaaRmde gia, axlo naTesavTa TxovniT ganxorcieldes gardacvlil Ta neStis da piradi qonebis samSobloSi dabruneba. 3. me-2 paragrafis (b) da (g) qve-punqtebSi miTiTebuli SeTanxme bebis ararsebobisa da im SemTxvevaSi, Tu gardacvlilTa samSob lo ar aris Tanaxma sakuTari xarjebiT uzrunvelyos dakrZal vis adgilebis SenarCuneba, maRal xelSemkvrel mxares, romlis teritoriazec aris aseTi adgilebi, SeuZlia neStebis samSob loSi dabrunebisaTvis daxmarebis gaweva SesTavazos. aseTi wi nadadebis uaryofis SemTxvevaSi, maRal xelSemkvrel mxares am winadadebis SeTavazebidan xuTi wlis gasvlisa da Sesabamisi qveynis saTanadod Setyobinebis Semdeg, SeuZlia miiRos sasafla oebisa da saflavebis Sesaxeb misi kanonmdeblobiT gaTvaliswi nebuli zomebi. 4. maRal xelSemkvrel mxares, romlis teritoriazec aris am muxlSi miTiTebuli dakrZalvis adgilebi, eqshumacia SeuZlia moaxdinos mxolod: (a) me-2(g) da me-3 paragrafebis Sesabamisad, an (b) roca es uzenaesi sazogadoebrivi aucileblobiTaa ga mowveuli, samedicino xasiaTis da gamoZiebisaTvis aucileb lobiT gamowveuli SemTxvevebis CaTvliT. aseT SemTxveveb Si maRali xelSemkvreli mxare pativiscemiT epyroba gar dacvlilTa neSts da Sesabamis saxelmwifos atyobinebs eq shumaciis ganzraxvisa da gadasvenebis savaraudo adgilis Sesaxeb.

262

kari III omis warmoebis meTodebi da saSualebebi kombatantebisa da samxedro tyveebis statusi nawili I omis warmoebis meTodebi da saSualebebi
muxli 35 ZiriTadi normebi 1. nebismieri SeiaraRebuli konfliqtis SemTxvevaSi, ar aris Se uzRudavi masSi monawile mxareebis mier omis meTodebisa da sa Sualebebis arCevis ufleba. 2. saomari moqmedebebis dros akrZalulia iseTi iaraRis, Wurve bis, nivTierebebisa da omis warmoebis meTodebis gamoyeneba, ro melTac Warbi zianis miyeneba an tanjvis gamowveva SeuZliaT. 3. akrZalulia omis warmoebis iseTi meTodebisa da saSualebe bis gamoyeneba, romelic miznad isaxavs an romelTagan mosalod nelia bunebrivi garemos farTomasStabiani, grZelvadiani da se riozuli dazianeba. muxli 36 axali ti pis iaraRi maRalma xelSemkvrelma mxarem omis warmoebis axali iaraRis, meTodebis an saSualebebis Seswavlis, SeZenis an miRebisas unda daadginos, akrZalulia Tu ara aseTi iaraRis gamoyeneba zogi erT an yvela garemoebaSi winamdebare oqmis an maRali xelSem kvreli mxaris mimarT moqmedi saerTaSoriso samarTlis nebismi eri sxva normis mier. muxli 37 veragobis akrZalva 1. akrZalulia mowinaaRmdegis veragobis gziT mokvla, daWra an tyved Cagdeba. veragobad iTvleba mowinaaRmdegis ndobis mo poveba, misTvis imis STagoneba, rom ufleba aqvs daculi iyos an rom mas daicaven SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso samarTlis normebis Tanaxmad da am gziT mopove buli ndobis gacrueba. veragobis magaliTebia: (a) dazavebis an kapitulaciis droSis qveS molaparakebebis warmoebis survilis simulireba; (b) daWris an avadmyofobis Sedegad mwyobridan gamosvlis simulireba; (g) samoqalaqo piris an arakombatantis statusis tarebis simu lireba, da (d) gaerTianebuli erebis organizaciis, neitraluri saxel mwifoebis an konfliqtis aramonawile sxva saxelmwifoebis niSnebis, emblemebis an saformo tansacmlis gamoyenebiT im statusis tarebis simulireba, romelic misi mflobelis dacvas iTvaliswinebs. 2. saomari xrikebis gamoyeneba ar aris akrZaluli. xrikad iT

263

vleba mowinaaRmdegis dasabnevad an SecdomaSi Sesayvanad Cade nili moqmedeba, romelic ar arRvevs SeiaraRebuli konfliqtis dros moqmedi saerTaSoriso samarTlis romelime normas da amasTan ar aris veraguli, rameTu ar aryevs mowinaaRmdege mxa ris rwmenas, rom am samarTlis ZaliT mas ufleba aqvs daculi iyos. aseTi xrikebis magaliTebia: SeniRbvis, xafangebis, cru ope raciebisa da dezinformaciis gamoyeneba. muxli 38 aRiarebuli emblemebi 1. akrZalulia wiTeli jvris, wiTeli naxevarmTvaris, wiTeli lomisa da mzis ganmasxvavebeli emblemebis an konvenciebiTa da winamdebare oqmiT gaTvaliswinebuli sxva emblemebis, niSnebis an signalebis aradaniSnulebisamebr gamoyeneba. aseve akrZalu lia SeiaraRebuli konfliqtis dros sayovelTaod aRiarebuli sxva damcavi emblemebis, niSnebisa da signalebis, maT Soris da zavebis droSebisa da kulturuli faseulobebis damcavi emble mebis winaswari ganzraxviT borotad gamoyeneba. 2. akrZalulia gaerTianebuli erebis organizaciis emblemis gamoyeneba am organizaciis nebarTvis gareSe. muxli 39 erovnuli emblemebi 1. akrZalulia SeiaraRebuli konfliqtis dros neitraluri saxelmwifoebis an konfliqtis aramonawile saxelmwifoebis droSebis, saomari emblemebis, samxedro wodebaTa ganmasxvavebe li niSnebis an saformo tansacmlis gamoyeneba. 2. akrZalulia mowinaaRmdege mxaris droSebis, samxedro em blemebis, samxedro wodebaTa ganmasxvavebeli niSnebis gamoyeneba Tavdasxmis dros an saomari moqmedebebis dasafarad, xelSesawyo bad, dasacavad an dasabrkoleblad. 3. am muxlSi an 37-e muxlis 1(d) paragrafSi araferia iseTi, rac Selaxavs jaSuSobis an zRvaze SeiaraRebuli konfliqtis dros droSebis gamoyenebis Sesaxeb sayovelTaod aRiarebul sa erTaSoriso samarTlis normebs. muxli 40 Sewyaleba akrZalulia brZanebis gacema, rom aravin darCes cocxali, ag reTve aseTi brZanebiT damuqreba an saomari moqmedebebis mis safuZvelze warmarTva. muxli 41 garantiebi mwyobridan gamosuli mowinaaRmdege mxaris pirebisTvis 1. akrZalulia Tavdasxma pirze, romelic mwyobridan gamosul piradaa aRiarebuli an mocemul momentSi aseTad unda iqnes aRi arebuli. 2. mwyobridan gamosulad iTvleba piri, romelic: (a) mowinaaRmdege mxaris xelisuflebaSi imyofeba;

264

(b) aSkarad gamoTqvams tyved Cabarebis survils; an (g) ugonodaa an daWris Tu avadmyofobis mizeziT raime sxva saxiTaa mwyobridan gamosuli, ris gamoc Tavis dacva ar SeuZlia, mxolod im pirobiT, rom yvela aRniSnul SemTxvevaSi igi Tavs ikavebs mtruli moqmedebebisagan da ar cdilobs gaiqces. 3. rodesac pirebi, romelTac ufleba aqvT isargeblon sam xedro tyveebisaTvis gaTvaliswinebuli dacviT, mowinaaRmdege mxaris xelisuflebaSi xvdebian brZolis uCveulo pirobebSi da roca SeuZlebelia maTi evakuacia mesame konvenciis I karis III nawilis Tanaxmad, isini gaTavisufldebian da sifrTxilis yvela SesaZlo zoma iqneba miRebuli maTi usafrTxoebis uzrunvelsa yofad. muxli 42 sahaero xomaldebSi myofi pirebi 1. arc erT pirs, romelic paraSutiT tovebs gansacdelSi myof sahaero xomalds, miwaze daSvebisas Tavs ar daesxmian. 2. pirs, romelic paraSutiT tovebs gansacdelSi myof sahaero xomalds, mowinaaRmdege mxaris kontrols daqvemdebarebul teri toriaze daSvebisas Tavdasxmamde SesTavazeben tyved danebebas, Tuki ar gamoaSkaravda, rom igi mtruli moqmedebis ganxorciele bas apirebs. 3. sahaero-sadesanto jarebi winamdebare muxliT gaTvaliswi nebuli dacviT ar sargebloben.

nawili II kombatantebisa da samxedro tyveebis statusi


muxli 43 SeiaraRebuli Zalebi 1. konfliqtis monawile mxaris SeiaraRebuli Zalebi Sedgeba yvela organizebuli SeiaraRebuli Zalis, jgufis an SenaerTi sagan, romelTa saTaveSic dgas am mxaris winaSe Tavis qveSev rdomTa moqmedebaze pasuxismgebeli piri, im SemTxvevaSic, roca es mxare warmodgenilia mTavrobiT an xelisuflebiT, romelsac mowinaaRmdege mxare ar cnobs. amgvari SeiaraRebuli Zalebi un da emorCilebodnen Sida disci plinur sistemas, romelic, maT Soris, SeiaraRebuli konfliqtis dros moqmedi saerTaSoriso samarTlis normebis dacvas uzrunvelyofs. 2. konfliqtis monawile mxaris SeiaraRebul ZalebSi Semava li pirebi (samedicino personalisa da kapelanebis gamoklebiT, romelzec miTiTebulia mesame konvenciis 33-e muxlSi) arian kom batantebi, anu maT ufleba aqvT uSualod miiRon monawileoba saomar moqmedebebSi.

265

3. konfliqtis monawile mxare Tavis SeiaraRebul ZalebSi gasamxedroebuli an wesrigis damcveli samxedro organizaciis CarTvis yoveli SemTxvevis Sesaxeb konfliqtis monawile sxva mxareebs acnobebs. muxli 44 kombatantebi da samxedro tyveebi 1. 43-e muxliT gansazRvruli nebismieri kombatanti mowinaaR mdege mxaris xelSi moxvedrisas samxedro tyve xdeba. 2. miuxedavad imisa, rom yoveli kombatanti valdebulia daic vas SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso sa marTlis normebi, am normaTa darRveva, me-3 da me-4 paragrafebSi miTiTebuli SemTxvevebis gamoklebiT, ar arTmevs mas uflebas iTvlebodes kombatantad an mowinaaRmdege mxaris xelisufleba Si moxvedrisas - samxedro tyved. 3. SeiaraRebuli moqmedebis Sedegebisagan samoqalaqo mosax leobis dacvis xelSesawyobad, Tavdasxmisas an Tavdasxmis mosam zadebel saomar operaciaSi monawileobis dros kombatantebma unda gamoarCion sakuTari Tavi samoqalaqo mosaxleobisagan. Tumca, roca saomari moqmedebebis xasiaTis gamo, kombatantis sa moqalaqo pirisagan garCeva Wirs, es piri kombatantis statuss im pirobiT inarCunebs, rom Riad atarebs iaraRs: (a) yoveli samxedro Setakebisas, da (b) roca mowinaaRmdegis Tvalsawieris arealSia Tavdas xmis mosamzadebeli sabrZolo wyobis gaSlis dros. am paragrafSi miTiTebuli qmedebebi ar iTvleba veragobad 37-e muxlis 1(g) paragrafis mniSvnelobiT. 4. mowinaaRmdegis xelSi moxvedril kombatants, roca is me-3 paragrafis meore winadadebaSi moyvanil debulebebs ar asru lebs, ufleba erTmeva iTvlebodes samxedro tyved. magram, miuxe davad amisa, igi sargeblobs dacviT, romelic mesame konvenciiTa da winamdebare oqmiT samxedro tyveTaTvis gaTvaliswinebul dacvas yvela SemTxvevaSi uTanabrdeba. es dacva moicavs dacvas, romliTac samxedro tyveebi, mesame konvenciis Tanaxmad, sasamar TlosTvis gadacemis da Cadenili samarTaldarRvevisaTvis das jis dros sargebloben. 5. mowinaaRmdegis xelSi moxvedrili nebismieri kombatanti, romelic mowinaaRmdegis xelSi xvdeba maSin, roca ar monawile obs TavdasxmaSi an samxedro operaciaSi, romelic TavdasxmisaT vis mzadebas warmoadgens, manamde Cadenili qmedebebis gamo ar kargavs uflebas iTvlebodes kombatantad da samxedro tyved. 6. am muxliT ar Seilaxeba nebismieri piris ufleba iTvlebo des samxedro tyved mesame konvenciis me-4 muxlis Sesabamisad. 7. winamdebare muxli miznad ar isaxavs konfliqtis monawile mxaris saformo tansacmliT Semosili regularuli jarebis SenaerTebis SemadgenlobaSi Semavali kombatantebis mier safor mo tansacmlis tarebis saxelmwifoTa mier sayovelTaod miRebu li praqtikis Secvlas.

266

8. pirveli da meore konvenciebis me-13 muxlSi miTiTebuli ka tegoriis pirebis garda, daWris, avadmyofobis an zRvaSi an sxva wylebSi xomaldis daRupvaSi moyolis SemTxvevaSi am konvenci ebis dacviT sargeblobis ufleba eqneba konfliqtis monawile mxaris winamdebare oqmis 43-e muxliT gansazRvruli SeiaraRebu li Zalebis Semadgenlobis yvela wevrs. muxli 45 saomar moqmedebebSi monawile pirTa dacva 1. mowinaaRmdege mxaris xelisuflebaSi moxvedrili samxedro moqmedebaSi monawile piri samxedro tyved iTvleba da, Sesaba misad, sargeblobs mesame konvenciis dacviT, Tu igi pretenzias acxadebs samxedro tyvis statusze, Tu Cans, rom mas ufleba aqvs flobdes am statuss an Tu saxelmwifo, romelsac igi ekuTvnis, damatyvevebeli an mfarveli saxelmwifos Setyobinebis gziT mis Tvis am statusis miniWebas iTxovs. mocemuli piris mier miTi Tebuli statusis flobis da Sesabamisad, mesame konvenciis da winamdebare oqmis dacviT sargeblobis uflebis Taobaze eWvis aRZvris SemTxvevaSi, igi inarCunebs am statuss da, Sesabamisad, ganagrZobs mesame konvenciiTa da winamdebare oqmiT gaTvaliswi nebuli dacviT sargeblobas manam, sanam misi statusi kompetentu ri sasamarTlo organos mier iqneba gansazRvruli. 2. mowinaaRmdegis xelSi moxvedril pirs, romelic samxedro tyvis saxiT ar aris dakavebuli da romelic sasamarTlos wina Se unda wardges saomari moqmedebebis dros Cadenili samarTal darRvevisaTvis, ufleba aqvs moiTxovos sasamarTlo wesiT mis Tvis samxedro tyvis statusis miniWeba da aRniSnul sakiTxze gadawyvetilebis gamotana. roca es SesaZlebeli iqneba moqmedi saproceso wesebis mixedviT,gadawyvetileba sasamarTloSi samar TaldarRvevis Taobaze saqmis ganxilvis dawyebamde gamoitaneba. mfarveli saxelmwifos warmomadgenlebs ufleba aqvT sasamar TloSi saqmis ganxilvas daeswron, Tuki saxelmwifo usafrTxo ebis interesebidan gamomdinare, gamonaklisis saxiT, daxuruli sxdoma ar aris gamocxadebuli. amis Sesaxeb damatyvevebeli sa xelmwifo mfarvel saxelmwifos saTanadod acnobebs. 3. nebismier pirs, romelic samxedro moqmedebebSi monawileob da, romelsac ar aqvs samxedro tyvis statusis flobis ufleba da meoTxe konvenciis Sesabamisad ufro xelsayreli mopyrobiT ar sargeblobs, yvela SemTxvevaSi aqvs winamdebare oqmis 75-e mux liT gaTvaliswinebuli dacviT sargeblobis ufleba. nebismier aseT pirs, Tu is jaSuSobisaTvis ar aris dakavebuli, okupire bul teritoriaze yofnisas SeuZlia isargeblos meoTxe konven ciis me-5 muxlisagan damoukideblad am konvenciiT miniWebuli kavSiris damyarebis uflebiT. muxli 46 jaSuSebi 1. konvenciis an winamdebare oqmis nebismieri sxva debulebi

267

sagan damoukideblad, konfliqtis monawile mxaris SeiaraRe buli Zalebis Semadgenlobis wevrs, romelic jaSuSobis dros xelSi Cauvarda mowinaaRmdeges, samxedro tyvis statusis flo bis ufleba ar gaaCnia da mas rogorc jaSuSs, ise SeiZleba moepyron. 2. konfliqtis monawile mxaris SeiaraRebuli Zalebis Semad genlobaSi myofi piri, romelic am mxaris saxeliT agrovebs an cdilobs Seagrovos informacia mowinaaRmdegis kontrols daqvemdebarebul teritoriaze, ar iTvleba jaSuSad, Tu amgvari moqmedebisas igi Tavisi SeiaraRebuli Zalebis saformo tansac mels atarebs. 3. konfliqtSi monawile mxaris SeiaraRebuli Zalebis Semad genlobis wevri, romelic mowinaaRmdegis mier okupirebul teri toriaze cxovrobs da am teritoriaze agrovebs an cdilobs Se agrovos samxedro mniSvnelobis informacia im mxaris saxeliT, romelsac ekuTvnis, ar iTvleba jaSuSad, Tu ar moqmedebs mot yuebiT an, winaswari ganzraxviT, saidumlo farul meTodebs ar mimarTavs. ufro metic, amgvari piri ar kargavs samxedro tyvis statusis flobis uflebas da mas ver moepyrobian, rogorc ja SuSs, Tu igi ar aris jaSuSobis momentSi dakavebuli. 4. konfliqtSi monawile mxaris SeiaraRebuli Zalebis Semad genlobaSi myofi piri, romelic mowinaaRmdegis mier okupirebuli saxelmwifos teritoriaze ar cxovrobs da eweva jaSuSobas, ar kargavs samxedro tyvis statusis flobis uflebas da mas ar Se iZleba moepyron rogorc jaSuSs, im SemTxvevebis garda, roca igi manamde daakaves, sanam Tavis SeiaraRebul Zalebs SuerTdeboda. muxli 47 daqiravebulebi 1. daqiravebuls ara aqvs kombatantis an samxedro tyvis sta tusis flobis ufleba. 2. daqiravebuli aris nebismieri piri, romelic: (a) adgilze an sazRvargareT, specialurad daiqiraves Seia raRebul konfliqtSi sabrZolvelad; (b) uSualod monawileobs saomar moqmedebebSi; (g) samxedro moqmedebebSi monawileobisas umTavresad pi radi mogebis surviliT xelmZRvanelobs da romelsac konfliqtis monawile mxare an misi davalebiT sxva mxare marTlac dapirdnen materialur anazRaurebas, romelic ar sebiTad aRemateba am mxaris SeiaraRebuli Zalebis pirad SemadgenlobaSi Semavali imave rangisa da funqciebis mqone kombatantebisaTvis dapirebul an gadaxdil anazRaurebas; (d) ar aris konfliqtis monawile mxaris moqalaqe an kon fliqtis monawile mxaris kontrols daqvemdebarebul te ritoriaze mudmivad mcxovrebi piri; (e) ar Sedis konfliqtis monawile mxaris SeiaraRebuli Za lebis pirad SemadgenlobaSi; da

268

(v) ar aris gagzavnili konfliqtis aramonawile saxelmwifos mier oficialuri valdebulebis aRsasruleblad, rogorc Ta visi SeiaraRebuli Zalebis SemadgenlobaSi myofi piri.

kari IV samoqalaqo mosaxleoba nawili I saomari moqmedebebis Sedegebisgan zogadi dacva Tavi I ZiriTadi norma da gamoyenebis sfero
muxli 48 ZiriTadi norma konfliqtis monawile mxaris samoqalaqo mosaxleobisa da samoqalaqo obieqtebis pativiscemisa da dacvis uzrunvelyofis mizniT, konfliqtis monawile mxareebma yovelTvis unda ganas xvaon samoqalaqo mosaxleoba da kombatantebi, samoqalaqo da samxedro obieqtebi da, Sesabamisad, TavianTi moqmedeba mxolod samxedro obieqtebis winaaRmdeg warmarTon. muxli 49 Tavdasxmis gansazRvreba da gamoyenebis sfero 1. `Tavdasxma niSnavs mowinaaRmdegis mimarT ganxorcielebul Zaladobis nebismier aqts, miuxedavad imisa, Setevis dros xorci eldeba is Tu Tavdacvisas. 2. winamdebare oqmis debulebebi Tavdasxmis Sesaxeb yvela Tavdasxmis mimarT gamoiyeneba, miuxedavad imisa, Tu romel teri toriaze xorcieldeba is, maT Soris mowinaaRmdegis kontrols daqvemdebarebuli konfliqtis monawile mxaris saxelmwifo te ritoriis CaTvliT. 3. winamdebare nawilis debulebebi gamoiyeneba xmeleTze, haer Si an zRvaze mimdinare nebismieri saomari moqmedebis mimarT, ro melsac SeuZlia samoqalaqo mosaxleobas, calkeul moqalaqeebs an xmeleTze ganlagebul samoqalaqo obieqtebs ziani miayenos. isini gamoiyeneba xmeleTze ganlagebul obieqtebze zRvidan an haeridan Tavdasxmis mimarTac, magram ar Seexeba zRvaze an haer Si warmoebuli SeiaraRebuli moqmedebis dros moqmed saerTaSo riso samarTlis normebs. 4. winamdebare nawilis debulebebi avseben meoTxe konvenciiT, kerZod ki misi II kariTa da maRali xelSemkvreli mxareebisaTvis savaldebulo sxva saerTaSoriso SeTanxmebebiT gansazRvrul humanitarul dacvasTan dakavSirebul normebs, aseve sxva saerTa Soriso normebs, romlebic Seexeba xmeleTze, zRvaze an sahaero sivrceSi myofi samoqalaqo pirebisa da obieqtebis dacvas saoma ri moqmedebebis Sedegebisagan.

269

Tavi II samoqalaqo pirebi da samoqalaqo mosaxleoba


muxli 50 samoqalaqo pirebisa da samoqalaqo mosaxleobis gansazRvreba 1. samoqalaqo pirad iTvleba nebismieri piri, romelic ar ekuTvnis mesame konvenciis me-4 muxlis a (1), (2), (3) da (6) pun qtebSi, agreTve winamdebare oqmis 43-e muxlSi miTiTebul pirTa kategoriebs. eWvis arsebobis SemTxvevaSi, aris Tu ara esa Tu is pirovneba samoqalaqo piri, igi samoqalaqo pirad iTvleba. 2. samoqalaqo mosaxleoba yvela samoqalaqo pirisagan Sedgeba. 3. samoqalaqo mosaxleobaSi im calkeul pirTa yofna, romle bic samoqalaqo piris gansazRvrebaSi ar xvdebian, ar cvlis am mosaxleobis samoqalaqo xasiaTs. muxli 51 samoqalaqo mosaxleobis dacva 1. samoqalaqo mosaxleoba da calkeuli samoqalaqo pirebi sargebloben samxedro operaciebis Sedegebisagan zogadi dac viT. am dacvis gansaxorcieleblad, saerTaSoriso samarTlis sxva normebTan erTad, nebismier garemoebaSi, daculi iqneba Sem degi normebic. 2. samoqalaqo mosaxleoba da calkeuli samoqalaqo pirebi ar unda gaxdnen Tavdasxmis obieqtebi. akrZalulia Zaladobis aqti an Zaladobis muqara, romlis ZiriTadi mizania samoqalaqo mosaxleobaSi SiSis danergva. 3. samoqalaqo pirebi winamdebare nawiliT gaTvaliswinebuli dacviT sargebloben garda im SemTxvevebisa da periodisa, roca isini saomar moqmedebebSi uSualod monawileoben. 4. akrZalulia ganurCeveli xasiaTis Tavdasxmebi. ganurCevel Tavdasxmebs ekuTvnis: (a) Tavdasxmebi, romelic ar aris mimarTuli konkretuli samxedro obieqtis winaaRmdeg; (b) Tavdasxmebi, romelTa drosac saomari moqmedebebis war marTvis iseTi meTodebi da saSualebebi gamoiyeneba, romel Ta gamoyeneba konkretuli samxedro obieqtis winaaRmdeg dauSvebelia; an (g) Tavdasxmebi, romelTa dros saomari moqmedebebis warmar Tvis iseTi meTodebi da saSualebebi gamoiyeneba, romelTa Sedegebis SezRudva winamdebare oqmis Sesabamisad SeuZle belia; da romelic, aRniSnulidan gamomdinare, yovel aseT SemTxve vaSi samoqalaqo pirebs an samoqalaqo mosaxleobas ganur Cevlad azianebs. 5. sxva ganurCeveli Tavdasxmebis ricxvSi CaiTvleba: (a) Tavdasxma dabombvis nebismieri meTodis an saSualebis gamoyenebiT, romlis drosac erTian samxedro obieqtad iT

270

vleba mTeli rigi erTmaneTisagan gancalkevebuli da gan sxvavebuli samxedro obieqtebi, romlebic ganlagebulia qa laqad, soflad an sxva raionSi, sadac aseve koncentrirebu lia samoqalaqo mosaxleoba an samoqalaqo obieqtebi; da (b) Tavdasxma, romlis Sedegadac savaraudoa msxverpli samo qalaqo mosaxleobaSi, samoqalaqo pirTa daWra an samoqala qo obieqtebis dazianeba an orive erTad, rac aRemateba mosa lodnel konkretul da uSualo samxedro upiratesobas. 6. akrZalulia samoqalaqo mosaxleobaze an calkeul samoqa laqo pirebze Tavdasxma represaliebis saxiT. 7. samoqalaqo mosaxleobis an calkeuli samoqalaqo pirebis yofna an gadaadgileba ar unda iyos gamoyenebuli garkveuli ra ionebis an punqtebis saomari moqmedebebisagan dasacavad, kerZod, samxedro obieqtebis Tavdasxmisagan dacvis an saomari moqmedebe bis SeniRbvis, maTi xelSewyobis an Seferxebis mizniT. konfliq tis monawile mxareebma samoqalaqo mosaxleobis an calkeuli samoqalaqo pirebis gadaadgileba ar unda warmarTon Tavdasxme bisagan samxedro obieqtebis dacvis an dafarvis mizniT. 8. am akrZalvebis nebismieri darRveva konfliqtis monawile mxareebs ar aTavisuflebs samoqalaqo mosaxleobisa da samoqa laqo pirebis mimarT samarTlebrivi valdebulebebisagan, 57-e muxliT gaTvaliswinebuli RonisZiebebis ganxorcielebis val debulebis CaTvliT.

Tavi III samoqalaqo obieqtebi


muxli 52 samoqalaqo obieqtebis zogadi dacva 1. samoqalaqo obieqti ar unda iyos Tavdasxmis an represali is obieqti. samoqalaqoa yvela obieqti, romelic ar warmoadgens me-2 paragrafiT gaTvaliswinebul samxedro obieqts. 2. Tavdasxma mkacrad unda Semoifarglos samxedro obieqte biT. samxedroa obieqti, romelsac Tavisi xasiaTis, ganlagebis, daniSnulebis an gamoyenebis TvalsazrisiT efeqturi wvlili Seaqvs saomar moqmedebebSi da romlis sruli an nawilobrivi ganadgureba, dakaveba an neitralizeba mocemul garemoebebSi sa omar upiratesobas iZleva. 3. roca arsebobs eWvi, xom ar gamoiyeneba samoqalaqo obieqte bi, magaliTad, RvTismsaxurebis adgilebi, sacxovrebeli saxli an sxva sacxovrebeli nagebobebi, skola saomari moqmedebebis efeq turi mxardaWerisaTvis, iTvleba, rom isini mxolod samoqalaqo miznebisaTvis gamoiyeneba. muxli 53 kulturuli faseulobebisa da RvTismsaxurebis adgilebis dacva SeiaraRebuli konfliqtis dros kulturuli memkvidreobis

271

dacvis Sesaxeb haagis 1954 wlis 14 maisis konvenciisa da sxva Sesabamisi saerTaSoriso dokumentebis debulebebisaTvis zianis miuyeneblad, akrZalulia: (a) mtruli moqmedebis ganxorcieleba im istoriuli Zeg lebis, xelovnebis nimuSebis an RvTismsaxurebis adgilebis mimarT, romelic xalxTa kulturul an sulier memkvidreo bas warmoadgens; (b) amgvari obieqtebis gamoyeneba samxedro moqmedebaTa mxardasaWerad; (g) represaliebis warmoeba amgvari obieqtebis mimarT. muxli 54 samoqalaqo mosaxleobis arsebobisaTvis aucilebeli obieqtebis dacva 1. akrZalulia samoqalaqo mosaxleobis damSevis, rogorc omis warmoebis meTodis gamoyeneba. 2. akrZalulia samoqalaqo mosaxleobis saarsebod aucile beli obieqtebis sakvebis maragis, sursaTis mwarmoebeli sa soflo-sameurneo raionebis, naTesebis, saqonlis, sasmeli wylis mosamaregebeli nagebobebisa da sasmeli wylis maragis, sairiga cio nagebobebis ganadgureba, gatana, mwyobridan gamoyvana, maTze Tavdasxma im ganzraxviT, rom samoqalaqo mosaxleobam an mowi naaRmdege mxarem ver SeZlos maTi, rogorc saarsebo saSualebe bis gamoyeneba, ganurCevlad imisa, Tu ra motivi edo safuZvlad amgvar moqmedebas samoqalaqo mosaxleobis damSeva, maTi iZule biTi gadasaxleba Tu raime sxva. 3. meore paragrafSi miTiTebuli akrZalvebi ar exeba am pa ragrafSi naxseneb im obieqtebs, romelTac mowinaaRmdege mxare iyenebs: (a) mxolod SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgenlobis arsebobis SenarCunebisaTvis, an (b) Tu arsebobis SenarCunebisTvis ara, saomari moqmedebe bis pirdapiri mxardaWeris mizniT mainc, im pirobiT, rom am obieqtebis winaaRmdeg araviTar SemTxvevaSi ar iqneba Cadenili iseTi moqmedebebi, ramac SeiZleba samoqalaqo mo saxleobaSi sursaTis an wylis ukmarisoba, SimSiloba an iZulebiTi gadasaxleba gamoiwvios. 4. dauSvebelia am obieqtTa represaliebis miznad qceva. 5. aRiarebulia ra konfliqtis monawile nebismieri mxaris saarsebo aucileblobad Tavisi erovnuli teritoriis dacva mtris SemoWrisagan, daSvebulia me-2 paragrafSi miTiTebuli ak rZalvebis darRveva mis kontrols daqvemdebarebul teritoria ze, roca amas imperatiuli samxedro aucilebloba moiTxovs. muxli 55 bunebrivi garemos dacva 1. saomari moqmedebebis dros bunebrivi garemo daculi unda iyos farTo, masStaburi, xangrZlivi da seriozuli dazianebisa

272

gan. amgvari dacva moicavs omis warmoebis iseTi meTodebisa da saSualebebis gamoyenebis akrZalvas, romelic miznad isaxavs an romelTagan mosalodnelia amgvari zianis miyeneba bunebrivi ga remosaTvis da safrTxis Seqmna mosaxleobis janmrTelobisa da arsebobisaTvis. 2. akrZalulia bunebrivi garemosaTvis represaliebis gziT zianis miyeneba. muxli 56 saxifaTo Zalis Semcveli danadgarebisa da nagebobebis dacva 1. saxifaTo Zalis Semcveli danadgarebi da nagebobebi, ker Zod kaSxlebi, dambebi da atomuri eleqtrosadgurebi ar unda gaxdes Tavdasxmis obieqti, maSinac ki, roca isini samxedro obi eqtebs warmoadgens, Tuki Tavdasxma gamoiwvevs saxifaTo Zale bis gamoTavisuflebas da, Sesabamisad, mniSvnelovan msxverpls samoqalaqo mosaxleobaSi. Tavdasxmis obieqti ar unda gaxdes am danadgarebsa an obieqtebSi, an maT maxloblad ganlagebuli samxedro obieqtebi, Tu amgvar Tavdasxmas SeiZleba mohyves da nadgarebidan an nagebobebidan saxifaTo Zalebis gamoTavisufle ba da, Sesabamisad, Tanmdevi mniSvnelovani msxverpli samoqalaqo mosaxleobaSi. 2. Tavdasxmebisagan pirveli paragrafiT gaTvaliswinebuli gansakuTrebuli dacva wydeba: (a) kaSxlebisa da dambebis mimarT, roca maT normaluri funqcionirebisagan gansxvavebuli saxiT da saomari ope raciebis regularuli, arsebiTi da uSualo mxardaWeri saTvis iyeneben da Tu Tavdasxma amgvari mxardaWeris Sew yvetis erTaderTi praqtikulad SesaZlebeli saSualebaa; (b) atomuri eleqtrosadgurebis mimarT, Tu isini eleqtro energias saomari operaciebis regularuli, arsebiTi da uSualo mxardaWerisaTvis gamoimuSaveben da Tu Tavdas xma amgvari mxardaWeris Sewyvetis erTaderTi praqtiku lad SesaZlebeli saSualebaa; (g) am danadgarebSi an nagebobebSi, an maT maxloblad gan lagebuli sxva samxedro obieqtebis mimarT, Tu isini sao mari operaciebis regularuli, arsebiTi da uSualo mxar daWerisaTvis gamoiyeneba da Tu Tavdasxma amgvari mxar daWeris Sewyvetis erTaderTi praqtikulad SesaZlebeli saSualebaa. 3. yvela SemTxvevaSi, samoqalaqo mosaxleoba da calkeuli samoqalaqo pirebi ganagrZoben saerTaSoriso samarTliT gaTva liswinebuli sruli dacvis uflebiT sargeblobas, 57-e muxliT gaTvaliswinebuli usafrTxoebis RonisZiebebis miRebis gziT dacvis CaTvliT. Tu dacva wydeba an pirvel paragrafSi miTiTe bul romelime danadgars, nagebobas an samxedro obieqts Tavs esxmian, maSin miRebuli iqneba usafrTxoebis yvela praqtikuli

273

RonisZieba saxifaTo Zalebis gamoTavisuflebis Tavidan asaci leblad. 4. akrZalulia pirvel paragrafSi miTiTebuli romelime da nadgaris, nagebobis an samxedro obieqtis represaliebis obieq tad gadaqceva. 5. konfliqtis monawile mxareebi unda cdilobdnen, rom Tavi dan aicilon pirvel paragrafSi miTiTebuli danadgarebis an na gebobebis maxloblad raime samxedro obieqtis ganlageba. Tumca, daSvebulia iseTi nagebobebis ageba, romelTa erTaderT mizans dacvis qveS myofi danadgarebis an nagebobebis dacva warmoad gens. Tavis mxriv, aseTi nagebobebic ar unda gaxdes Tavdasxmis obieqti im pirobiT, rom maT ar iyeneben saomari moqmedebebis warmoebisaTvis. gamonakliss warmoadgens dacvis qveS myofi da nadgarebis an nagebobebis TavdacvisaTvis aucilebeli moqmede bebi da maTi SeiaraRebis iseTi iaraRiT SezRudva, romelsac mxo lod dacvis qveS myof danadgarebze an nagebobebze Tavdasxmis mogerieba SeuZlia. 6. maRal xelSemkvrel da konfliqtis monawile mxareebs saxi faTo Zalis Semcveli obieqtebis damatebiTi dacvis uzrunvel sayofad mouwodeben am miznis mqone sxva SeTanxmebaTa dadebas. 7. winamdebare muxliT daculi obieqtebis amocnobis gasaadvi leblad, konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT maTi aRniSvna specialuri niSniT erT RerZze ganlagebuli sami Ria narin jisferi wris jgufiT, rogorc es winamdebare oqmis I danarTis me-16 muxlSia miTiTebuli. amgvari niSnis arqona araviTar Sem TxvevaSi ar aTavisuflebs konfliqtis monawile mxareebs winam debare muxliT dakisrebuli valdebulebebisagan.

Tavi IV sifrTxilis RonisZiebebi


muxli 57 sifrTxilis RonisZiebebi Tavdasxmis dros 1. saomari moqmedebebis warmoebisas mxareebma mudmivad unda izrunon samoqalaqo mosaxleobis, samoqalaqo pirebisa da obieq tebis dasandobad. 2. TavdasxmebTan mimarTebaSi miRebuli unda iyos usafrTxoe bis Semdegi RonisZiebebi: (a) piri, romelic Tavdasxmas gegmavs an misi ganxorciele bis gadawyvetilebas iRebs: (i) yvelafers akeTebs praqtikuli SesaZleblobis far glebSi, raTa darwmundes, rom Tavdasxmis obieqti ar aris arc samoqalaqo piri, arc samoqalaqo an gansa kuTrebuli dacvis qveS myofi obieqti, aramed 52-e mux lis me-2 paragrafis mniSvnelobiT samxedro obieqtia

274

da rom winamdebare oqmis debulebebis Sesabamisad, masze Tavdasxma ar aris akrZaluli; (ii) Tavdasxmis ganxorcielebis saSualebebisa da meTodebis SerCevisas usafrTxoebis yvela praqti kulad SesaZlebel zomas iRebs, raTa Tavidan aici los SemTxveviTi msxverpli samoqalaqo mosaxleo baSi, samoqalaqo pirTa SemTxveviTi daWra da samoqa laqo obieqtebis SemTxveviTi dazianeba da, nebismier SemTxvevaSi, minimumamde daiyvanos aseTi faqtebi; (iii) Tavs ikavebs Tavdasxmis ganxorcielebis Sesa xeb gadawyvetilebis miRebisagan, romelic, rogorc mosalodnelia, gamoiwvevs SemTxveviT msxverpls sa moqalaqo mosaxleobaSi da samoqalaqo pirTa Sem TxveviT daWras, samoqalaqo obieqtebis SemTxveviT dazianebas an erTsac da meoresac, rac bevrad aRe mateba navaraudeb konkretul da uSualo saomar upiratesobas; (b) Tavdasxma uqmdeba an Cerdeba, Tu gairkva, rom Tavdas xmis obieqti ar aris samxedro, gansakuTrebuli dacviT sargeblobs an Tu mosalodnelia, rom Tavdasxma gamoiw vevs SemTxveviT msxverpls da daWras samoqalaqo mosax leobaSi, samoqalaqo obieqtebis SemTxveviT dazianebas an erTsac da meoresac, rac bevrad aRemateba navaraudeb kon kretul da uSualo saomar upiratesobas; (g) iseTi mosalodneli Tavdasxmebis Sesaxeb, romelic sa moqalaqo mosaxleobas SeiZleba Seexos, winaswari qmediTi gafrTxileba unda gakeTdes, im SemTxvevebis gamoklebiT, roca garemoeba ar qmnis amis SesaZleblobas. 3. roca Tanabari samxedro upiratesobis mopovebisaTvis ram denime samxedro obieqts Soris arCevania SesaZlebeli, arCevani im obieqtze unda SeCerdes, romelze Tavdasxmac samoqalaqo pi rebsa da obieqtebs minimalur safrTxes Seuqmnis. 4. zRvaze an haerSi saomari operaciebis warmoebisas konfliq tis monawile yoveli mxare, SeiaraRebuli konfliqtebis dros moq medi saerTaSoriso samarTlis normebiT gaTvaliswinebuli Tavisi uflebebisa da valdebulebebis Tanaxmad, gaatarebs usafrTxoebis yvela gonivrul RonisZiebas, raTa Tavidan aicilos samoqalaqo mosaxleobaSi msxverpli da samoqalaqo obieqtebis dazianeba. 5. winamdebare muxlis arc erTi debuleba ise ar unda ganimar tos, TiTqos is nebas rTavdes samoqalaqo mosaxleobaze, samoqa laqo pirebsa an obieqtebze nebismieri saxis Tavdasxmas. muxli 58 sifrTxilis RonisZiebebi Tavdasxmis Sedegebis winaaRmdeg konfliqtis monawile mxareebi, maqsimaluri praqtikuli SesaZ leblobis farglebSi:

275

(a) Seecdebian meoTxe konvenciis 49-e muxlis debulebebi saTvis zianis miuyeneblad gaiyvanon samoqalaqo mosaxle oba, calkeuli samoqalaqo pirebi da maT kontrols daq vemdebarebuli samoqalaqo obieqtebi samxedro obieqtebis maxloblad ganlagebuli raionebidan; (b) Tavs aarideben mWidrod dasaxlebul raionebSi an maT maxloblad samxedro obieqtebis ganlagebas; (g) miiReben usafrTxoebis yvela aucilebel RonisZiebas, raTa saomari operaciebis Sedegad gamowveuli safrTxisa gan daicvan maT kontrols daqvemdebarebuli samoqalaqo mosaxleoba, calkeuli samoqalaqo pirebi da obieqtebi.

Tavi V gansakuTrebuli dacvis qveS myofi adgilebi da zonebi


muxli 59 daucveli adgilebi 1. konfliqtis monawile mxareebs ekrZalebaT daucvel obieq tebze nebismieri saxis Tavdasxma. 2. konfliqtis monawile mxaris Sesabamis xelisuflebis orga noebs daucvel adgilad SeuZliaT gamoacxadon nebismieri samo qalaqo punqti, romelic SeiaraRebuli Zalebis urTierTSexebis zonaSi an mis axlosaa da Riaa mowinaaRmdegis okupaciisaTvis. aseTi adgili Semdeg pirobebs unda pasuxobdes: (a) evakuirebuli unda iyos yvela kombatanti, iseve ro gorc mobiluri SeiaraReba da samxedro aRWurviloba; (b) mtruli miznebisaTvis ar unda gamoiyenebodes stacio naruli samxedro danadgarebi an aRWurviloba; (g) arc xelisuflebam da arc mosaxleobam ar unda Caidi nos mtruli moqmedebebi; da (d) ar unda xorcieldebodes samxedro operaciis mxardam Weri RonisZiebebi. 3. am adgilas konvenciebisa da winamdebare oqmis gansakuTre buli dacvis qveS myofi pirebis yofna, aseve sapolicio Zalebis yofna ar ewinaaRmdegeba me-2 paragrafSi CamoTvlil pirobebs. 4. me-2 paragrafSi gaTvaliswinebuli gancxadeba mowinaaRmde gis misamarTiT keTdeba da masSi rac SeiZleba zustad unda iyos gansazRvruli da aRwerili daucveli adgilebis fargle bi. konfliqtis monawile saxelmwifo, romlis saxelzec es gan cxadeba keTdeba, adasturebs mis miRebas da aRniSnul adgilebs epyroba, rogorc daucvels, im SemTxvevebis garda, roca faqtob rivad ar sruldeba me-2 paragrafSi miTiTebuli pirobebi. aseT SemTxvevaSi igi dauyonebliv acnobebs amis Sesaxeb ganmcxade bel mxares. im SemTxvevaSic ki, roca daculi ar aris me-2 parag rafis debulebebi, aseTi adgili ganagrZobs winamdebare oqmis

276

sxva debulebebiTa da SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqme di saerTaSoriso samarTlis sxva normebiT gaTvaliswinebuli dacviT sargeblobas. 5. konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT romelime adgilis daucvelad gamocxadebis Sesaxeb SeTanxmeba miuxedavad imisa, pa suxobs Tu ara is me-2 paragrafis moTxovnebs. aseT SemTxvevaSi rac SeiZleba zustad unda ganisazRvros da aRiweros aRniSnu li adgilis sazRvrebi; aucileblobis SemTxvevaSi SeTanxmebiT SesaZlebelia zedamxedvelobis saSualebaTa aRwerac. 6. mxare, romelic amgvari SeTanxmebiT gansazRvrul adgils akontrolebs, mas SeZlebisamebr iseTi niSnebiT aRniSnavs, romel zec SeiZleba meore mxaresTan SeTanxmebuliyo. aseTi niSnebi TvalsaCino adgilas unda ganaTavson, gansakuTrebiT ki am adgi lis perimetrze, sazRvrebze da gzatkecilebze. 7. daucveli adgili kargavs daucveli adgilis statuss, ro ca aRar pasuxobs me-2 paragrafis an me-5 paragrafSi naxsenebi SeTanxmebis pirobebs. aseT SemTxvevaSi es adgili agrZelebs winamdebare oqmis sxva debulebebiTa da SeiaraRebuli konfliq tebis dros moqmedi saerTaSoriso samarTlis sxva normebiT gaTvaliswinebuli dacviT sargeblobas. muxli 60 demilitarizebuli zonebi 1. konfliqtis monawile mxareebs ekrZalebaT saomari moqme debebis warmoeba teritoriaze, romelic maT Soris SeTanxmebiT demilitarizebul zonad aris aRiarebuli, Tuki aseTi ram amgva ri SeTanxmebis pirobebs ewinaaRmdegeba. 2. aseTi SeTanxmeba naTlad unda iyos Camoyalibebuli, igi SeiZleba daidos rogorc zepiri, ise werilobiTi formiT, uSu alod, mfarveli saxelmwifos an nebismieri sxva miukerZoebeli humanitaruli organizaciis meSveobiT, da SeiZleba Seicavdes ormxriv da urTierTSeTanxmebul gancxadebebs. aseTi SeTanxme bebis dadeba SesaZlebelia rogorc mSvidobian dros, ise saoma ri moqmedebebis dawyebis Semdgomac. SeTanxmebiT rac SeiZleba zustad unda ganisazRvros da aRiweros demilitarizebuli zo nis farglebi da, aucileblobis SemTxvevaSi, dadgindes kontro lis meTodebi. 3. amgvari SeTanxmebis sagani, Cveulebriv, aris nebismieri zona, romelic Semdeg pirobebs pasuxobs: (a) evakuirebuli unda iyos yvela kombatanti, iseve rogorc mobiluri SeiaraReba da sabrZolo aRWurviloba; (b) stacionaruli samxedro danadgarebi da nagebobani ar unda gamoiyenebodes mtruli miznebisaTvis; (g) arc xelisuflebam da arc mosaxleobam ar unda Caidi nos mtruli moqmedebebi; da (d) unda Sewydes samxedro moqmedebebTan dakavSirebuli yovelgvari saqmianoba.

277

konfliqtis monawile mxareebi SeTanxmdebian, Tu rogor un da ganimartos (d) qve-punqtis pirobebi, agreTve im pirebis Sesaxeb, romlebic unda dauSvan demilitarizebul zonaSi, garda me-4 paragrafSi miTiTebuli pirebisa. 4. aseT zonaSi konvenciebisa da winamdebare oqmis gansakuTre buli dacvis qveS myofi pirebis, aseve sapolicio Zalebis yofna, romelTa aq datovebis erTaderT mizans kanonierebisa da wesri gis dacva warmoadgens, me-3 paragrafSi CamoTvlil pirobebs ar ewinaaRmdegeba. 5. mxare, romelic aseT zonas akontrolebs, mas SeZlebisamebr iseTi niSnebiT aRniSnavs, romelzec SeiZleba meore mxaresTan SeTanxmebuliyo. aseTi niSnebi TvalsaCino adgilas unda gana Tavson, gansakuTrebiT ki zonis perimetrze, sazRvrebsa da gzat kecilebze. 6. Tu saomari moqmedebebi demilitarizebul zonas uaxlov deba da konfliqtSi monawile mxareebi amaze ar SeTanxmebulan, verc erTi maTgani ver SeZlebs saomar moqmedebebTan dakavSire buli miznebisaTvis zonis gamoyenebas an am zonebis statusis calmxrivad gauqmebas. 7. Tu konfliqtis monawile erT-erTi mxare arsebiTad daar Rvevs me-3 an me-6 paragrafebis debulebebs, meore mxare Tavisuf ldeba am zonisaTvis demilitarizebuli statusis mimniWebeli SeTanxmebiT dakisrebuli valdebulebebisagan. aseT SemTxvevaSi, zona kargavs Tavis statuss, magram agrZelebs winamdebare oqmis sxva debulebebiTa da SeiaraRebuli konfliqtis dros moqmedi saerTaSoriso samarTlis sxva normebiT gaTvaliswinebuli dac viT sargeblobas.

Tavi VI samoqalaqo Tavdacva


muxli 61 gansazRvrebebi da gamoyenebis sfero winamdebare oqmis miznebisaTvis: (a) `samoqalaqo Tavdacva aris zogierTi an yvela qvemoT CamoTvlili humanitaruli amocanis Sesruleba, romelTa mizania samoqalaqo mosaxleobis safrTxisgan dacva da sa omari moqmedebebis an ubedurebis uSualo Sedegebis aRmof xvraSi misi daxmareba, aseve aucilebeli pirobebis Seqmna samoqalaqo mosaxleobis gadasarCenad. es amocanebia: (i) Setyobineba; (ii) evakuacia; (iii) TavSesafrebis micema da mowyoba; (iv) SuqSeniRbvis RonisZiebebis warmarTva; (v) samaSvelo RonisZiebebi;

278

(vi) samedicino momsaxureba, maT Soris gadaudebeli da sasuliero daxmareba; (vii) xanZarTan brZola; (viii) saxifaTo raionebis aRmoCena da aRniSvna; (ix) gausnebovneba da dacvis msgavsi RonisZiebebis gan xorcieleba; (x) sagangebo viTarebaSi TavSesafriTa da maragebiT uz runvelyofa; (xi) ubedurebis raionSi aRdgeniTi samuSaoebis warmar Tvasa da wesrigis SenarCunebaSi sagangebo daxmarebis gaweva; (xii) aucilebel komunalur samsaxurTa swrafad aRdge na; (xiii) cxedarTa saswrafod dakrZalva; (xiv) saarsebod aucilebeli obieqtebis dacvaSi daxmare bis gaweva; (xv) nebismieri zemoaRniSnuli amocanis gansaxorcieleb lad aucilebeli damatebiTi saqmianoba, romelic moi cavs, magram ar Semoifargleba dagegmarebiTa da organi zaciiT; (b) `samoqalaqo Tavdacvis organizaciebi aRniSnavs im da wesebulebebsa da organizebul erTeulebs, romlebic kon fliqtis monawile saxelmwifos kompetenturi xelisufle bis mieraa Seqmnili an uflebamosili (a) qve-punqtSi miTi Tebuli nebismieri amocanis Sesasruleblad da romlebic mxolod am mizniT gamoiyeneba; (g) samoqalaqo Tavdacvis organizaciebis `personali aR niSnavs konfliqtSi monawile mxaris mier mxolod (a) qvepunqtSi miTiTebuli amocanebis Sesasruleblad daniSnul pirebs, konfliqtis monawile mxaris kompetenturi xelisuf lebis mier amgvari organizaciebis xelmZRvanelobisaTvis daniSnuli pirebis CaTvliT; (d) samoqalaqo Tavdacvis organizaciebis `qoneba aRniS navs am organizaciis mier (a) qve-punqtSi miTiTebuli amoca nebis Sesasruleblad gamoyenebul aRWurvilobas, masalasa da satransporto saSualebebs. muxli 62 zogadi dacva 1. samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo organizaciebi da maTi personali winamdebare oqmis, gansakuTrebiT ki winamdebare nawi lis debulebaTa Sesabamisad, pativiscemiTa da dacviT sargeblo ben. ukiduresi saomari aucileblobis SemTxvevebis garda, isini uflebamosilni arian samoqalaqo TavdacvasTan dakavSirebuli maTTvis dakisrebuli amocanebi Seasrulon. 2. pirveli paragrafis debulebebi gamoiyeneba im samoqalaqo pirebis mimarTac, romlebic, marTalia, ar arian samoqalaqo Tav

279

dacvis samoqalaqo organizaciis wevrebi, magram kompetenturi xelisuflebis mowodebiT da misi kontrolis qveS samoqalaqo Tavdacvis amocanebs axorcieleben. 3. 52-e muxlis moqmedeba vrceldeba samoqalaqo TavdacvisaT vis gamoyenebul Senobebsa da qonebaze, aseve samoqalaqo mosax leobisaTvis gankuTvnil TavSesafrebze. samoqalaqo Tavdacvi saTvis gamoyenebuli obieqtebis ganadgureba an aradaniSnule bisamebr gamoyeneba mxolod im mxares SeuZlia, romelsac isini ekuTvnian. muxli 63 samoqalaqo Tavdacva okupirebul teritoriebze 1. okupirebul teritoriebze samoqalaqo Tavdacvis samoqa laqo organizaciebi xelisuflebisgan maTi amocanebis Sesasru leblad aucilebel xelSewyobas miiReben. nebismier viTarebaSi dauSvebelia personalis iZuleba Seasrulos samuSao, romelsac mis mier am amocanaTa jerovani Sesrulebis Seferxeba SeuZlia. okupantma saxelmwifom am organizaciaTa struqturaSi an perso nalSi ar unda Seitanos raime cvlileba, romelsac maTi misiis efeqturi ganxorcielebisaTvis safrTxis Seqmna SeuZlia. am or ganizaciebs ar unda mosTxovon aRniSnuli qveynis moqalaqeebi sa da maTi interesebisaTvis prioritetis miniWeba. 2. okupantma saxelmwifom ar unda aiZulos an waaqezos samoqa laqo Tavdacvis samoqalaqo organizaciebi imgvarad Seasrulon TavianTi amocanebi, rom aman damRupveli gavlena moaxdinos sa moqalaqo mosaxleobis interesebze. 3. okupant saxelmwifos, uSiSroebis mosazrebebidan gamomdina re, samoqalaqo Tavdacvis personalis ganiaraReba SeuZlia. 4. okupantma saxelmwifom Tavdacvis organizaciebs ar unda Seucvalos maTi pirdapiri daniSnuleba da ar unda moaxdinos maTi kuTvnili an maT mier gamoyenebuli Senobebis an qonebis rekvizicia, Tuki es samoqalaqo mosaxleobas daazianebs. 5. im pirobiT, rom daculi iqneba me-4 paragrafis zogadi de buleba, okupant saxelmwifos SeuZlia am resursebis rekvizicia an daniSnulebis Secvla Semdegi konkretuli pirobebis arsebo bisas: (a) Tu es Senobebi an qoneba samoqalaqo mosaxleobis sxva saWiroebebisaTvisaa aucilebeli; da (b) Tu rekvizicia an daniSnulebis Secvla grZeldeba ma nam, sanam aseTi aucilebloba arsebobs. 6. okupantma saxelmwifom ar unda moaxdinos mosaxleobis mier gamoyenebuli an misTvis aucilebeli TavSesafrebis arc rekvizicia, arc daniSnulebis Secvla.

280

muxli 64 neitraluri an konfliqtSi aramonawile sxva saxelmwifoebis samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo organizaciebi da saerTaSoriso makoordinirebeli organizaciebi 1. 62-e, 63-e, 65-e da 66-e muxlebis debulebebi gamoiyeneba neit raluri an konfliqtis aramonawile sxva saxelmwifoebis samo qalaqo Tavdacvis samoqalaqo organizaciebis personalisa da qonebis mimarT, romelic konfliqtis monawile mxaris teritori aze misi TanxmobiT da kontroliT 61-e muxlSi miTiTebul samo qalaqo Tavdacvis amocanebs asrulebs. nebismier dainteresebul mowinaaRmdege mxares, SeZlebisamebr umokles vadaSi acnobeben amgvari daxmarebis gawevis Sesaxeb. es saqmianoba araviTar Sem TxvevaSi ar CaiTvleba konfliqtSi Carevad. Tumca, amasTanave, es saqmianoba dainteresebuli mxareebis uSiSroebis interesebis sa Tanado gaTvaliswinebiT unda ganxorcieldes. 2. konfliqtis monawile mxareebi, romlebic pirvel paragraf Si miTiTebul daxmarebas iReben, da amgvari daxmarebis gamwevi maRali xelSemkvreli mxareebi aucileblobis SemTxvevaSi val debulni arian xeli Seuwyon samoqalaqo Tavdacvis sferoSi am gvari saqmianobis saerTaSoriso koordinacias. aseT SemTxveveb Si Sesabamis saerTaSoriso organizaciebze winamdebare Tavis debulebebi vrceldeba. 3. okupant saxelmwifos SeuZlia okupirebul teritoriebze akrZalos an SezRudos neitraluri an konfliqtSi aramonawile sxva saxelmwifos samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo organiza ciebis moRvaweoba im SemTxvevaSi, roca mas SeuZlia samoqalaqo Tavdacvis amocanebis saTanado Sesruleba sakuTari saxsrebiT an okupirebul teretoriaze arsebuli resursebis gamoyenebiT uzrunvelyos. muxli 65 dacvis Sewyveta 1. dacva, romliTac samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo orga nizaciebi, maTi personali, Senobebi, TavSesafrebi da qoneba sargeblobs, mxolod im SemTvevaSi SeiZleba Sewydes, roca isini, maTi uSualo amocanebis garda, mowinaaRmdegisaTvis saziano moq medebebs Cadian an rodesac maT amgvari moqmedebebisaTvis iyene ben. Tumca, amave dros, dacva mxolod Sesabamisi gafrTxilebis Semdeg wydeba, romelic, aucileblobis SemTxvevaSi gonivrul vadas adgens da mas Semdeg, rac es gafrTxileba mxedvelobaSi ar iyo miRebuli. 2. mowinaaRmdegisaTvis zianis miyenebad ar CaiTvleba Semdegi: (a) samoqalaqo Tavdacvis amocanaTa ganxorcieleba sam xedro xelisuflebis xelmZRvanelobiTa da kontroliT; (b) samoqalaqo Tavdacvis amocanebis Sesasruleblad sa moqalaqo Tavdacvis samoqalaqo personalis samxedro pi rebTan TanamSromloba an samoqalaqo Tavdacvis an samo

281

qalaqo organizaciebSi garkveuli raodenobis samxedro mosamsaxuris monawileoba; (g) is garemoeba,rom samoqalaqo Tavdacvis amocanaTa Sesrule bas, imavdroulad, sargeblobis motana SeuZlia msxverplTaT vis samxedro mosamsaxureTa wridan,kerZod maTTvis,vinc mwyob ridan aris gamosuli. 3. samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo personalis mier wesri gis dacvis an Tavdacvis mizniT piradi msubuqi iaraRis tareba ar iTvleba mowinaaRmdegisaTvis saziano moqmedebad. Tumca, xme leTis im raionSi, sadac mimdinareobs an daiwyeba brZolebi, sa moqalaqo Tavdacvis samoqalaqo personalis kombatantebisagan garCevis gasaadvileblad, konfliqtis monawile mxareebi auci lebel zomebs miiReben, raTa maTi piradi iaraRi Semoifargle bodes iseTi cecxlsasroli iaraRiT, rogoricaa pistoleti an revolveri. miuxedavad imisa, rom aseT adgilebSi samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo personalma SeiZleba sxva saxis msubu qi iaraRic ataros, igi pativiscemiTa da dacviT isargeblebs, rogorc ki mas samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo personalad amoicnoben. 4. samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo organizaciebis samxedro yaidaze formireba da maTSi iZulebiTi samsaxuri am organiza ciebs ar arTmevs winamdebare TaviT gaTvaliswinebuli dacviT sargeblobis uflebas. muxli 66 amocnoba 1. konfliqtis monawile yoveli mxare cdilobs miiRos zo mebi, romelic uzrunvelyofs misi samoqalaqo Tavdacvis samo qalaqo organizaciebis, maTi personalis, Senobebisa da qonebis amocnobas, roca isini mxolod samoqalaqo Tavdacvis amocanebis SesrulebisTvisaa gankuTvnili. aseve unda iyos uzrunvelyofi li samoqalaqo mosaxleobisaTvis gankuTvnili TavSesafrebis amocnoba. 2. konfliqtis monawile yoveli mxare aseve cdilobs miiRos da gamoiyenos meTodebi da procedurebi, romlebic samoqalaqo TavSesafrebis, samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo personalis, Se nobebisa da qonebis amocnobis SesaZleblobas iZleva. maTze sa moqalaqo Tavdacvis saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSani unda gamoisaxos. 3. okupirebul teritoriaze da im raionebSi, sadac mimdinare obs an SeiZleba daiwyos brZolebi, samoqalaqo Tavdacvis samoqa laqo personali saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSniTa da misi statusis damadasturebeli piradobis mowmobiT amoicnoba. 4. samoqalaqo Tavdacvis saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSa nia narinjisfer fonze gamosaxuli tolgverda lurji samkuT xedi, roca is samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo organizaciebis, personalis, Senobebisa da qonebis, aseve samoqalaqo TavSesafre

282

bis dasacavad gamoiyeneba. 5. samoqalaqo Tavdacvis amocnobis miznebisaTvis, konfliqtis monawile mxareebi ganmasxvavebeli niSnebis garda ganmasxvavebe li sasignalo niSnebis gamoyenebazec SeiZleba SeTanxmdnen. 6. 1-4 paragrafebis debulebaTa gamoyenebis reglamentireba winamdebare oqmis I danarTis V TaviT xorcieldeba. 7. samoqalaqo Tavdacvis amocnobis miznebisaTvis, kompeten turi saxelmwifo xelisuflebis TanxmobiT, SesaZlebelia me-4 paragrafSi miTiTebuli ganmasxvavebeli niSnebiT sargebloba mSvidobian dros. 8. maRali xelSemkvreli da konfliqtis monawile mxareebi iRe ben samoqalaqo Tavdacvis saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSnis gamoyenebisadmi kontrolisa da misi borotad gamoyenebis aRkve Tis an Tavidan acilebis uzrunvelsayofad aucilebel zomebs. 9. samoqalaqo Tavdacvis samedicino da sasuliero persona lis, samedicino formirebebisa da sanitarul-satransporto sa Sualebebis amocnobis reglamentireba aseve me-18 muxliT xor cieldeba. muxli 67 samoqalaqo Tavdacvis organizaciebSi ganwesebuli SeiaraRebuli Zalebisa da samxedro SenaerTebis piradi Semadgenloba 1. samoqalaqo Tavdacvis organizaciebSi ganwesebuli samxed ro SenaerTebi da SeiaraRebuli Zalebis piradi Semadgenloba pativiscemiTa da dacviT sargebloben im pirobiT, rom: (a) isini mudmivad arian ganwesebuli da mxolod 61-e mux lSi miTiTebul romelime amocanas asruleben; (b) amgvarad ganwesebuli piradi Semadgenloba konfliq tis dros ar asrulebs raime sxva samxedro movaleobas; (g) aseTi piradi Semadgenloba TvalsaCino adgilas ata rebs rac SeiZleba did saerTaSoriso ganmasxvavebel ni Sans, riTac mkafiod gamoirCeva SeiaraRebul ZalebSi Sema vali sxva pirebisgan da rac, amasTanave, uzrunvelyofilia misi statusis damadasturebeli winamdebare oqmis I danar Tis V TavSi aRniSnuli piradobis mowmobiT; (d) aseTi piradi Semadgenloba da SenaerTebi wesrigis dacvisa da Tavdacvis mizniT mxolod msubuqi iaraRiT arian SeiaraRebuli. am SemTxvevaSi aseve gamoiyeneba 65-e muxlis me-3 paragrafis debulebebi; (e) amgvari piradi Semadgenloba uSualod ar monawileobs samxedro moqmedebebSi, samoqalaqo Tavdacvis amocanebis Se rulebis garda ar axorcielebs mowinaaRmdegisTvis saziano moqmedebebs an ar gamoiyeneba aseTi moqmedebebis Casadenad; (v) amgvari piradi Semadgenloba da samxedro SenaerTebi samoqalaqo Tavdacvis funqciebs mxolod TavianTi qvey nis teritoriis farglebSi asruleben.

283

akrZalulia (e) qve-punqtSi miTiTebuli debulebebis Seusruleb loba SeiaraRebuli Zalebis pirad SemadgenlobaSi Semavali ne bismieri piris mier, romelic (a) da (b) qve-punqtebSi miTiTebuli pirobebiTaa SezRuduli. 2. SeiaraRebuli Zalebis SemadgenlobaSi Semavali samoqala qo Tavdacvis samoqalaqo organizaciebSi momsaxure pirebi mowi naaRmdegis xelSi moxvedrisas samxedro tyveebi xdebian. saWiro ebis SemTxvevaSi SesaZlebelia okupirebul teritoriaze maTi samoqalaqo Tavdacvis amocanebis SesrulebisaTvis gamoyeneba, oRond mxolod am teritoriis samoqalaqo mosaxleobis intere sebisaTvis da im pirobiT, rom Tu Sesasrulebeli samuSao saxi faToa, mis Sesrulebaze isini nebayoflobiT daTanxmdebian. 3. samoqalaqo Tavdacvis organizaciaSi ganwesebuli samxed ro SenaerTebis Senobebi, msxvili aRWurviloba da satranspor to saSualebebi mkafiod unda aRiniSnos samoqalaqo Tavdacvis saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSniT. ganmasxvavebeli niSani Se saZleblobebis farglebSi rac SeiZleba didi unda iyos. 4. samoqalaqo Tavdacvis organizaciebSi mudmivad ganwesebu li samxedro SenaerTebis qoneba da Senobebi, romelic mxolod samoqalaqo Tavdacvis amocanebis Sesasrulebladaa gankuTvni li, mowinaaRmdege mxaris xelSi moxvedrisas kvlavac omis ka nonebis daqvemdebarebaSi rCebian. dauSvebelia maTi sxva mizne bisaTvis gamoyeneba, sanam isini saWiroa samoqalaqo amocanaTa Sesasruleblad. gamonakliss warmoadgens ukiduresi samxedro aucileblobis SemTxvevebi, im pirobiT, rom samoqalaqo mosaxle obis saTanado uzrunvelyofisaTvis aucilebeli zomebi winas war iyo miRebuli.

nawili II samoqalaqo mosaxleobis daxmareba


muxli 68 gamoyenebis sfero winamdebare nawilis debulebebi winamdebare oqmiT gansaz Rvruli samoqalaqo mosaxleobis mimarT gamoiyeneba da 23-e, 55-e, 59-e, me-60, 61-e da 62-e muxlebisa da meoTxe konvenciis sxva Sesa bamisi debulebebis damatebas warmoadgens. muxli 69 ZiriTadi moTxovnebi okupirebul teritoriebze 1. meoTxe konvenciis 55-e muxlSi miTiTebuli valdebulebebis garda, romelic sursaTiTa da medikamentebiT momaragebas Seexe ba, okupanti saxelmwifo mis xelT arsebuli saSualebebis maqsi malurad gamoyenebis gziT da yovelgvari arakeTilsasurveli gasxvavebis gareSe, uzrunvelyofs tanisamoss, saZile mowyobilo bebis, TavSesafris saSualebebisa da okupirebuli teritoriis

284

samoqalaqo mosaxleobis gadarCenisaTvis arsebiTi mniSvnelo bis mqone sxva maragis, aseve religiuri msaxurebis CatarebisaT vis aucilebeli nivTebis miwodebas. 2. okupirebuli teritoriis samoqalaqo mosaxleobis daxmare bis RonisZiebebi meoTxe konvenciis 59-e, me-60, 61-e, 62-e, 108-e, 109-e, 110-e da 111-e muxlebiTa da winamdebare oqmis 71-e muxliT regu lirdeba da dauyovnebliv xorcieldeba. muxli 70 daxmarebis operaciebi 1. roca konfliqtis monawile mxaris kontrols daqvemdebare buli, magram araokupirebuli romelime teritoriis samoqalaqo mosaxleoba 69-e muxlSi miTiTebuli saSualebebiT arasakmarisad maragdeba, amgvari daxmarebis operaciebiT dainteresebul mxare Ta Soris SeTanxmebaTa da yovelgvari arakeTilsasurveli gan sxvavebis gareSe tardeba humanitaruli da miukerZoebeli saxis daxmarebis operaciebi. aseTi daxmarebis gawevis SemoTavazeba ar iTvleba SeiaraRebul konfliqtSi Carevad an mtrul aqtad. mi Rebuli daxmarebis ganawilebisas prioriteti mieniWebaT iseT pi rebs, rogoricaa bavSvebi, fexmZime qalebi, mSobiareebi da meZuZuri dedebi, romlebic meoTxe konvenciisa da winamdebare oqmis Sesaba misad gansakuTrebuli SeRavaTebiTa da dacviT sargebloben. 2. konfliqtis monawile mxareebi da yoveli maRali xelSem kvreli mxare nebas rTavs yvela im tvirTis, mowyobilobisa da personalis swraf da Seuferxebel gatarebas, romelic, winamde bare nawilis Sesabamisad daxmarebis gasawevad aris gankuTvni li da xels uwyobs mas maSinac ki, roca aseTi daxmareba mowina aRmdege mxaris samoqalaqo mosaxleobisTvisaa gankuTvnili. 3. konfliqtis monawile mxares da yovel maRal xelSemkvrel mxares, romelic me-2 paragrafis Tanaxmad daxmarebis gasawevad nebas rTavs tvirTis, aRWurvilobisa da personalis gatarebas: (a) ufleba aqvs SemoiRos teqnikuri zomebi, tvirTis daT valierebis CaTvliT, romelTa Sesrulebis SemTxvevaSic nebadarTuli iqneba tvirTis gatareba; (b) SeuZlia tvirTis gatarebis winapirobad ganawilebis adgilze mfarveli saxelmwifos mier gakontroleba daad ginos; (g) ar SeuZlia raime saxiT daxmarebis tvirTis daniSnule bis Secvla an misi SeCereba, garda Sesabamisi samoqalaqo movaleobis interesebidan gamomdinare gadaudebeli auci leblobis SemTxvevebisa. 4. konfliqtis monawile mxareebi uzrunvelyofen daxmarebis tvirTebis dacvas da xels uwyoben maT swrafad ganawilebas. 5. konfliqtis monawile mxareebi da yoveli dainteresebuli maRali xelSemkvreli mxare waaxalisebs da xels Seuwyobs pir vel paragrafSi miTiTebuli daxmarebis operaciebis efeqtur saerTaSoriso koordinacias.

285

muxli 71 daxmarebis operaciebSi monawile personali 1. aucileblobis SemTxvevaSi daxmarebis operaciebis,gansakuT rebiT tvirTis transportirebisa da gadanawilebisaTvis saWiro personalis gamoyofa SeiZleba iyos am operaciebis Semadgeneli nawili; aseTi personalis monawileobas unda daeTanxmos mxare, romlis teritoriazec igi Tavis movaleobebs Seasrulebs. 2. amgvari personali pativiscemiTa da dacviT unda sargeb lobdes. 3. daxmarebis tvirTis mimRebi yoveli mxare maqsimaluri SesaZ leblobebis farglebSi Seecdeba daexmaros pirvel paragrafSi miTiTebul personals misi misiis SesrulebaSi. mxolod ukidure si samxedro moTxovnebidan gamomdinare SeiZleba amgvari persona lis saqmianobisa da misi gadaadgilebis droebiT SezRudva. 4. daxmarebis operaciebis personali araviTar SemTxvevaSi ar unda gascdes winamdebare oqmis Sesabamisad gansazRvruli misiis farglebs. kerZod, man mxedvelobaSi unda miiRos im mxa ris uSiSroebis moTxovnebi, romlis teritoriazec Tavis mova leobebs asrulebs. aseTi personalis SemadgenlobaSi Semavali nebismieri piris saqmianoba, romelic am pirobebs ar asrulebs, SeiZleba Sewydes.

nawili III konfliqtis monawile mxaris xelisuflebaSi myof pirebTan mopyroba Tavi I gamoyenebis sfero da pirTa da obieqtTa dacva
muxli 72 gamoyenebis sfero winamdebare nawilSi Semavali debulebebi warmoadgens kon fliqtis monawile mxaris xelisuflebaSi myofi samoqalaqo pi rebisa da samoqalaqo obieqtebis humanitarul dacvasTan dakav Sirebuli meoTxe konvenciis, kerZod misi I da III karebis normebis, iseve rogorc saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtis dros adamianis ZiriTadi uflebebis dacvasTan dakavSirebuli saerTa Soriso samarTlis sxva normebis damatebas. muxli 73 ltolvilebi da moqalaqeobis armqone pirebi pirebi, romlebic saomari moqmedebebis dawyebamde, dainterese buli mxareebis mier miRebuli Sesabamisi saerTaSoriso aqtebis an TavSesafris mimcemi, an maTi binadrobis saxelmwifos erovnu li kanonmdeblobis Tanaxmad, moqalaqeobis armqone pirebad an ltolvilebad iTvlebodnen, nebismier garemoebaSi da yovelgva ri arakeTilsasurveli gansxvavebis gareSe, meoTxe konvenciis I da III karebis dacviT mosargeble pirTa wres miekuTvnebian.

286

muxli 74 gancalkevebuli ojaxebis gaerTianeba maRali xelSemkvreli da konfliqtis monawile mxareebi yve la SesaZleblobas gamoiyeneben, raTa xeli Seuwyon SeiaraRebu li konfliqtebis Sedegad gancalkevebuli ojaxebis gaerTiane bas, kerZod, waaxaliseben am amocanis ganmaxorcielebeli humani taruli organizaciebis muSaobas, romlebic konvenciebisa da wi namdebare oqmis debulebebis, aseve Tavisi saTanado uSiSroebis wesebis Sesabamisad moqmedeben. muxli 75 ZiriTadi garantiebi 1. imdenad, ramdenadac konfliqtis monawile mxaris xelisuf lebaSi myof pirebs, romlebic konvenciebisa da winamdebare oq mis Sesabamisad ufro xelsayreli mopyrobiT ar sargebloben, winamdebare oqmis pirvel muxlSi miTiTebuli viTareba exebaT, nebismier garemoebaSi maT adamianurad moepyrobian. isini, sul mcire, winamdebare muxliT gaTvaliswinebuli dacvis uflebiT isargebleben rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis an aRmsa reblobis, politikuri an sxva Sexedulebebis, erovnuli an soci aluri warmomavlobis, qonebrivi mdgomareobis, dabadebis an sxva statusis an romelime sxva msgavsi kriteriumis safuZvelze dam yarebuli arakeTilsasurveli gansxvavebis gareSe. TiToeuli mxare pativiscemiT unda moepyros yvela aseTi piris pirovnebas, Rirsebas, Sexedulebebsa da religiur wes-Cveulebebs. 2. nebismier adgilze da nebismier dros, miuxedavad imisa, samo qalaqo organoebis warmomadgenlebma Caidines Tu samxedroebma, akrZalulia da yovelTvis akrZalulad darCeba Semdegi qmede bebis Cadena: (a) pirTa sicocxlesa da janmrTelobaze, fizikur an fsiqi kur mdgomareobaze Zaladoba, kerZod: (i) mkvleloba; (ii) yvela saxis fizikuri Tu fsiqikuri wameba; (iii) sxeulebrivi sasjelebi; da (iv) dasaxiCreba; (b) pirovnuli Rirsebis Selaxva, kerZod, damamcirebeli da Seuracxmyofeli mopyroba, prostituciis iZuleba da uRir si xelyofis nebismieri forma; (g) mZevlad ayvana; (d) koleqtiuri dasja; da (e) romelime zemoaRniSnuli qmedebis Cadenis muqara. 3. SeiaraRebul konfliqtTan dakavSirebiT dapatimrebuli, da kavebuli an internirebuli nebismieri piri misTvis gasageb enaze dauyovnebliv unda iyos informirebuli am zomebis miRebis mize zebis Sesaxeb. sisxlissamarTlebrivi samarTaldarRvevebisaTvis dapatimrebis an dakavebis SemTxvevebis garda, aseTi pirebi umok les vadaSi da maSinve unda gaTavisufldnen, rogorc ki dapatim rebis, dakavebis an internirebis mizezebi aRar iarsebebs.

287

4. ar SeiZleba ganaCenis gamotana an sasjelis aRsruleba im piris mimarT, romelsac SeiaraRebul konfliqtTan dakavSi rebuli sisxlis samarTlis danaSaulis CadenaSi edeba brali, Tuki misi damnaSaved cnoba ar efuZneboda miukerZoebeli da saTanadod dafuZnebuli sasamarTlos mier samarTalwarmoebis sayovelTaod aRiarebuli princi pebis dacviT gamotanil gadaw yvetilebas, rac moicavs Semdegs: (a) proceduriT gaTvaliswinebuli unda iyos braldebulis dauyovnebliv informireba samarTaldarRvevis detalebis Sesaxeb, romlis Cadenac mas bralad edeba, aseve sasamar Tlomde da sasamarTloSi saqmis mosmenisas misTvis dacvis yvela aucilebeli uflebisa da saSualebis miniWeba; (b) piris gasamarTleba SeiZleba mxolod piradi sisxlissa marTlebrivi pasuxismgeblobis safuZvelze; (g) ar SeiZleba piris msjavrdeba sisxlissamarTlebrivi samarTaldarRvevisaTvis iseTi qmedebis an daudevrobis sa fuZvelze, romelic misi Cadenis momentSi, moqmedi erovnuli kanonmdeblobis an saerTaSoriso samarTlis Sesabamisad, sas xlissamarTlebriv samarTaldarRvevas ar warmoadgenda; ase ve ar SeiZleba aseTi samarTaldarRvevisaTvis misi Cadenis momentSi kanonmdeblobiT gaTvaliswinebul sasjelze ufro mkacri sasjelis dakisreba; samarTaldarRvevis Cadenis Sem deg kanoniT ufro msubuqi sasjelis dadgenis SemTxvevaSi, misi moqmedeba aseT samarTaldamrRvevzec gavrceldeba; (d) yoveli braldebuli kanonis Sesabamisad misi bralis dadgenamde udanaSaulod iTvleba; (e) yovel braldebuls sasamarTlos wesiT saqmis ganxil vis misi TandaswrebiT warmarTvis moTxovnis ufleba aqvs; (v) arc erTi pirovneba ar SeiZleba aiZulon misces Tavis sawinaaRmdego Cveneba an aRiaros brali; (z) yovel braldebuls ufleba aqvs dakiTxos mis winaaR mdeg Cvenebis mimcemi mowmeebi an moiTxovos maTi dakiTxva, garda amisa, gamoiZaxos da dakiTxos mis sasargeblod Cvene bis mimcemi mowmeebi, imave pirobebiT, romliTac mis winaaR mdeg Cvenebis mimcemi mowmeebi sargebloben; (T) ar SeiZleba imave mxaris mier iseTi piris devna an dasja samarTaldarRvevisTvis, romlisTvisac, imave kanonisa da sa samarTlo proceduris Tanaxmad, mis mimarT ukve iyo gamota nili gamamarTlebeli an gamamtyunebeli saboloo ganaCeni; (i) yovel pirs, romelic samarTaldarRvevisaTvis sasamar Tlo wesiT idevneba, mis mimarT gamotanili ganaCenis saja rod gamocxadebis ufleba aqvs; da (k) ganaCenis gamotanisas msjavrdebuls unda Seatyobinon sasamarTlo an sxva wesiT ganaCenis gasaCivrebis uflebis, aseve im vadis Sesaxeb, romlis ganmavlobaSic mas am ufle biT sargebloba SeuZlia.

288

5. SeiaraRebul konfliqtTan dakavSirebuli mizezebis gamo TavisuflebaSezRudul qalebs mamakacebisagan gancalkevebul sa TavsebSi da qalTa personalis uSualo zedamxedvelobis qveS moaTavseben. amave dros, ojaxis dakavebis an internirebis Sem TxvevaSi, ojaxis wevrebs SeZlebisdagvarad, rogorc calke ojaxs erTsa da imave adgilas ganaTavseben. 6. SeiaraRebul konfliqtTan dakavSirebuli mizezebis gamo dapatimrebuli, dakavebuli an internirebuli pirebi maT sabo loo gaTavisuflebamde, repatriaciasa an restituciamde Seiara Rebuli konfliqtis dasrulebis Semdegac winamdebare muxlis dacviT sargebloben. 7. omis danaSaulis an kacobriobis winaaRmdeg mimarTuli da naSaulis CadenaSi braldebul pirTa devnasa da sasamarTlos winaSe maT wardgenasTan dakavSirebiT yovelgvari eWvis Tavidan asacileblad, gamoiyeneba Semdegi princi pebi: (a) amgvari danaSaulis CadenaSi eWvmitanil pirTa devna da sasamarTlosaTvis gadacema moqmedi saerTaSoriso samar Tlis normebis Sesabamisad xorcieldeba; da (b) nebismier aseT pirs, romelic konvenciebis an winamdeba re oqmis Tanaxmad, ufro xelsayreli mopyrobiT ar sargeb lobs, winamdebare muxlis Sesabamisad moepyrobian, miuxe davad imisa, danaSauli, romlis Cadenac mas bralad edeba, warmoadgens Tu ara konvenciebisa da winamdebare oqmis darRvevas. 8. winamdebare muxlis arc erTi debuleba ar unda ganimartos ise, TiTqos mas SeuZlia SezRudos an Selaxos nebismieri sxva debuleba, romelic, moqmedi saerTaSoriso samarTlis Sesabamisad, pirvel paragrafSi aRniSnul pirebs ufro farTo dacvas aniWebs.

Tavi II qalebisa da bavSvebis dacvis RonisZiebebi


muxli 76 qalebis dacva 1. qalebi gansakuTrebuli pativiscemiT sargebloben da da culi unda iyvnen gaupatiurebis, iZulebiTi prostituciisa da uRirsi xelyofis nebismieri formisagan. 2. SeiaraRebul konfliqtTan dakavSirebuli mizezebis gamo dapatimrebuli an internirebuli fexmZime qalebisa da mcirew lovani bavSvebis dedebis saqmeebi upirveles rigSi ganixileba. 3. konfliqtis monawile mxareebi Seecdebian, maqsimaluri Se saZleblobis farglebSi, uari Tqvan fexmZime qalebis an mci rewlovani Svilebis dedebisaTvis SeiaraRebul konfliqtTan dakavSirebuli samarTaldarRvevebisaTvis sasikvdilo ganaCenis gamotanaze. aRniSnuli qalebis mimarT aseT samarTaldarRveveb ze gamotanili sasikvdilo ganaCeni ar aRsruldeba.

289

muxli 77 bavSvebis dacva 1. bavSvebi gansakuTrebuli pativiscemiTa da uRirsi xelyo fis nebismieri formisgan dacviT sargebloben. konfliqtis mo nawile mxareebi uzrunvelyofen maT dacviTa da daxmarebiT, ro melic maTi asakis an raime sxva mizezis gamo aucilebeli SeiZ leba iyos. 2. konfliqtis monawile mxareebi yvela SesaZlebel Rones ix maren, raTa TxuTmet wlamde asakis bavSvebma ar miiRon uSualo monawileoba saomar moqmedebebSi, kerZod, mxareebi Tavs Seikave ben SeiaraRebul ZalebSi maTi gawvevisagan. TxuTmet wels miRwe uli pirebis gawvevisas, romelTac jer ar SesrulebiaT Tvrame ti weli, konfliqtis monawile mxareebi Seecdebian upiratesoba yvelaze asakovan pirebs mianiWon. 3. roca gamonaklis SemTxvevaSi, me-2 paragrafis debulebaTa miuxedavad, TxuTmet wlamde asakis bavSvebi uSualo monawile obas iReben saomar moqmedebebSi da mowinaaRmdegis xelSi xvde bian, isini ganagrZoben winamdebare muxliT miniWebuli gansa kuTrebuli dacviT sargeblobas, miuxedavad imisa, arian Tu ara samxedro tyveebi. 4. SeiaraRebul konfliqtTan dakavSirebuli mizezebis gamo dapatimrebul, dakavebul an internirebul bavSvebs mozrdilTa gan gancalkevebiT moaTavseben, garda 75-e muxlis me-5 paragrafis Tanaxmad gaTvaliswinebuli SemTxvevisa, roca ojaxebs, rogorc calkeul erTeulebs aTavseben. 5. SeiaraRebul konfliqtTan dakavSirebuli samarTaldarRve visaTvis gamotanili sasikvdilo ganaCeni ar unda aRsruldes im pirTa mimarT, visac samarTaldarRvevis Cadenis momentSi Tvrame ti weli ar Sesrulebia. muxli 78 bavSvebis evakuacia 1. konfliqtis monawile arc erTi mxare ar miiRebs ucxo sa xelmwifoSi bavSvebis evakuaciasTan dakavSirebul zomebs, Tuki bavSvebi ar arian Tavisi moqalaqeebi, iseTi SemTxvevebis garda, roca saqme exeba bavSvebis janmrTelobis mdgomareobas an mkur nalobasTan dakavSirebul gadaudebel mizezebs, an, rodesac bav Svebi okupirebul teritoriaze imyofebian da maTi usafrTxoe bisaTvis aucilebelia droebiTi evakuacia. roca SesaZlebelia mSoblebis an kanonieri mzrunvelebis monaxva, saWiroa evakuacia ze maTi werilobiTi Tanxmobis miReba. Tu aseTi pirebis monaxva SeuZlebelia, maSin evakuaciisaTvis saWiroa im pirTa Tanxmoba, romelTac kanonis an Cveulebis ZaliT bavSvebze zrunvis upir velesi pasuxismgebloba ekisrebaT. TiToeuli aseTi evakuacia xorcieldeba mfarveli saxelmwifos zedamxedvelobiT dainte resebul mxareebTan, anu evakuaciis ganmaxorcielebel, bavSvebis mimReb da im mxaresTan SeTanxmebiT, romlis moqalaqeebic unda iyvnen evakuirebuli. yvela SemTxvevaSi, konfliqtis monawile yve

290

la mxare usafrTxoebis yvela SesaZlo praqtikul zomas miiRebs, raTa Tavidan aicilos evakuaciisaTvis raime safrTxis Seqmna. 2. pirveli paragrafis Sesabamisad evakuaciis ganxorcielebis yvela SemTxvevaSi, evakuaciaSi yofnis mTeli drois manZilze da maqsimaluri SesaZleblobis farglebSi Seuwyvetliv, uzrunvel yofili iqneba yvela bavSvis swavleba, religiuri da moraluri aRzrdis CaTvliT, misi mSoblebis survilis Tanaxmad. 3. winamdebare muxlis Tanaxmad evakuirebuli bavSvebis Tavi anT ojaxebsa da qveynebSi dabrunebis gasaadvileblad, evakua ciis ganmaxorcielebeli saxelmwifos, da roca es mizanSewoni lia, mimRebi saxelmwifos xelisuflebis organoebi TiToeuli bavSvis saxelze avseben baraTs suraTiTurT, romelsac wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis moZiebis centralur saagentoSi agzavnian. TiToeuli baraTi, roca es SesaZlebelia da roca es bavSvisaTvis zianis miyenebis riskTan ar aris dakavSirebuli, un da Seicavdes Semdeg informacias: (a) bavSvis gvar(eb)i; (b) bavSvis saxel(eb)i; (g) bavSvis sqesi; (d) dabadebis adgili da TariRi (Tu dabadebis TariRi cno bili ar aris, miaxloebiTi asaki); (e) mamis sruli saxeli; (v) dedis sruli saxeli da qaliSvilobis gvari; (z) bavSvis uaxloesi naTesavebi; (T) bavSvis erovneba; (i) bavSvis mSobliuri ena da nebismieri sxva ena, romelzec igi laparakobs; (k) bavSvis ojaxis misamarTi; (l) bavSvis nebismieri piradi nomeri; (m) bavSvis janmrTelobis mdgomareoba; (n) bavSvis sisxlis jgufi; (o) nebismieri ganmasxvavebeli niSani; (p) bavSvis povnis TariRi da adgili; (J) bavSvis mier Tavisi qveynis datovebis TariRi da adgi li; (r) bavSvis religiuri kuTvnileba, aseTis arsebobis Sem TxvevaSi; (s) bavSvis amJamindeli misamarTi mimReb qveyanaSi; (t) dabrunebamde bavSvis gardacvalebis SemTxvevaSi, gar dacvalebis TariRi, adgili, garemoebebi da dakrZalvis ad gili.

291

Tavi III Jurnalistebi


muxli 79 JurnalistTa dacvis RonisZiebebi 1. SeiaraRebuli konfliqtis raionSi saxifaTo profesiul mivlinebaSi myofi Jurnalistebi 50-e muxlis pirveli paragra fis mniSvnelobis farglebSi samoqalaqo pirebad iTvlebian. 2. rogorc aseTi, isini sargebloben konvenciebisa da winamde bare oqmis dacviT im pirobiT, rom ar sCadian samoqalaqo piris statusTan SeuTavsebel raime qmedebas da es zians ar ayenebs Se iaraRebul ZalebTan akreditebuli samoqalaqo Jurnalistebis uflebas mesame konvenciis me-4 muxlis a (4) qve-punqtiT gaTva liswinebul statusze. 3. maT SeuZliaT winamdebare oqmis II danarTSi moyvanili nimu Sis mixedviT Sedgenili piradobis mowmoba miiRon. aRniSnuli mowmoba, gacemuli saxelmwifos mier, romlis moqalaqecaa Jurna listi an romlis teritoriazec igi mudmivad cxovrobs, an rom lis teritoriazec imyofeba misi damsaqmebeli sainformacio saagento, adasturebs warmomdgenis Jurnalistis statuss.

kari V konvenciebisa da winamdebare oqmis Sesruleba nawili I zogadi debulebebi


muxli 80 Sesrulebis RonisZiebebi 1. maRali xelSemkvreli da konfliqtis monawile mxareebi dauyovnebliv iReben yvela aucilebel zomas, raTa konvenciebi Ta da winamdebare oqmiT maTTvis dakisrebuli valdebulebebi Seasrulon. 2. maRali xelSemkvreli da konfliqtis monawile mxareebi gascemen konvenciebisa da winamdebare oqmis Sesrulebis uzrun velsayofad aucilebel brZanebebsa da gankargulebebs, da gana xorcieleben maT Sesrulebaze kontrols. muxli 81 wiTeli jvrisa da sxva humanitaruli organizaciebis saqmianoba 1. konfliqtis monawile mxareebi wiTeli jvris saerTaSoriso komitets SesaZleblobebis farglebSi yvela saSualebas misce men, raTa man SeZlos konvenciebiTa da winamdebare oqmiT misTvis dakisrebuli valdebulebebis Sesruleba, romelic miznad kon fliqtis msxverplTa dacvas isaxavs; wiTeli jvris saerTaSori so komitets konfliqtis msxverplTa sasargeblod, konfliqtis

292

monawile dainteresebuli mxareebis TanxmobiT, nebismieri sxva saxis humanitaruli saqmianobis ganxorcielebac SeuZlia. 2. konfliqtis monawile mxareebi wiTeli jvris (wiTeli na xevarmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) Tavis Sesabamis organiza ciebs uzrunvelyofen yvela saWiro saSualebiT, raTa maT gana xorcielon humanitaruli saqmianoba SeiaraRebuli konfliqtis msxverplTa dasaxmareblad konvenciebis, winamdebare oqmisa da wiTeli jvris saerTaSoriso konferenciebis mier formulirebu li wiTeli jvris ZiriTadi princi pebis Sesabamisad. 3. maRali xelSemkvreli da konfliqtis monawile mxareebi yo veli SesaZlo saSualebiT xels uwyoben daxmarebas, romelsac wiTeli jvris (wiTeli naxevarmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) organizaciebi da wiTeli jvris sazogadoebaTa liga uwevs Sei araRebul konfliqtis msxverplT konvenciebisa da winamdebare oqmis debulebebisa da wiTeli jvris saerTaSoriso konferenci ebis mier formulirebuli wiTeli jvris ZiriTadi princi pebis Sesabamisad. 4. maRali xelSemkvreli da konfliqtis monawile mxareebi, SesaZleblobebis farglebSi, me-2 da me-3 paragrafebis msgavsad yvela saWiro saSualebiT uzrunvelyofen konvenciebsa da winam debare oqmSi miTiTebul sxva humanitarul organizaciebs, rom lebic konfliqtis Sesabamisi mxareebis mier saTanadod ufleba mosilni arian da Tavis humanitarul saqmianobas konvenciebisa da winamdebare oqmis debulebaTa Sesabamisad axorcieleben. muxli 82 iuridiuli mrCevlebi SeiaraRebul ZalebSi maRali xelSemkvreli mxareebi nebismier dros da konfliq tis monawile mxareebi ki SeiaraRebuli konfliqtis dros uz runvelyofen, rom hyavdeT iuridiuli mrCevlebi, romelTac aucileblobis SemTxvevaSi SeeZlebaT rCevis micema saTanado rangis samxedro xelmZRvanelobisaTvis konvenciebisa da winam debare oqmis gamoyenebisa da SeiaraRebuli ZalebisaTvis am sakiTxebTan dakavSirebiT Sesabamisi instruqtaJis Catarebis Taobaze. muxli 83 gavrceleba 1. maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulebas iReben ro gorc mSvidobian, ise SeiaraRebuli kofliqtis dros, rac SeiZle ba farTod gaavrcelon konvenciebi da winamdebare oqmi TavianT qveynebSi. kerZod, Seitanon maTi swavleba samxedro momzadebis programaSi da xeli Seuwyon samoqalaqo mosaxleobis mier maT Seswavlas, raTa es dokumentebi cnobili iyos rogorc SeiaraRe buli Zalebis, ise samoqalaqo mosaxleobisTvisac.


1991 wlis 28 noembers wiTeli jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris sazogadoebaTa ligas dasaxeleba Seecvala da mas `wiTeli jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris sazogadoebaTa saerTaSoriso federacia ewoda.

293

2. nebismieri samxedro da samoqalaqo xelisuflebis warmomad geneli, romelsac SeiaraRebuli konfliqtis dros konvenciebisa da winamdebare oqmis Sesrulebaze pasuxismgebloba ekisreba, maT teqstebs srulad unda icnobdes. muxli 84 gamoyenebis wesebi maRali xelSemkvreli mxareebi umokles vadaSi depozitaris, xolo aucileblobis SemTxvevaSi mfarveli saxelmwifoebis meS veobiT, erTmaneTs ugzavnian winamdebare oqmis oficialur Tar gmanebs, iseve rogorc misi ganxorcielebis uzrunvelsayofad miRebul kanonebsa da wesebs.

nawili II konvenciebisa da winamdebare oqmis darRvevaTa aRkveTa


muxli 85 winamdebare oqmis darRvevaTa aRkveTa 1. konvenciebis debulebebi maTi darRvevebisa da mZime dar Rvevebis aRkveTis Sesaxeb, winamdebare nawilis debulebaTa dama tebiT, gamoiyeneba winamdebare oqmis debulebaTa darRvevisa da mZime darRvevebis aRsakveTad. 2. konvenciebis Tanaxmad mZime darRvevebad miCneuli darRve vebi winamdebare oqmis mZime darRvevebs warmoadgenen, Tu isini Cadenilia mowinaaRmdege mxaris xelisuflebaSi myofi im pirebis winaaRmdeg, romlebic daculi arian winamdebare oqmis 44-e, 45-e da 73-e muxlebiT, Cadenilia mowinaaRmdegis xelisuflebaSi myofi an winamdebare oqmis dacviT mosargeble daWrilebis, avadmyofebisa da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebis an Cadenilia mowinaaR mdege mxaris kontrols qveS myofi da winamdebare oqmiT daculi samedicino an sasuliero personalis, samedicino formirebebis an sanitarul-satransporto saSualebebis winaaRmdeg. 3. me-11 muxliT gansazRvruli mZime darRvevebis garda, winam debare oqmis mZime darRvevebs warmoadgens Semdegi moqmedebebi, roca maT winamdebare oqmis Sesabamisi debulebebis darRveviT winaswari ganzraxviT sCadian da roca isini sikvdils, sxeulis mZime dazianebas an janmrTelobisaTvis zianis miyenebas iwvevs. aseTi moqmedebebia: (a) samoqalaqo mosaxleobis an calkeuli samoqalaqo pire bis Tavdasxmis obieqtad gadaqceva; (b) samoqalaqo mosaxleobaze an samoqalaqo obieqtebze ga nurCeveli Tavdasxma, roca cnobilia, rom es 57-e muxlis me-2(a)(iii) qve-punqtis gansazRvrebis Sesabamisad, samoqalaqo mosaxleobaSi zedmet msxverpls da daWras gamoiwvevs an samoqalaqo obieqtebs daazianebs;

294

(g) Tavdasxma saxifaTo Zalis Semcvel nagebobebsa an danad garebze, roca cnobilia, rom es 57-e muxlis me-2(a)(iii) qve-pun qtis gansazRvrebis Sesabamisad, samoqalaqo mosaxleobaSi zedmet msxverpls da daWras gamoiwvevs an samoqalaqo obi eqtebs daazianebs; (d) daucvel adgilebsa da demilitarizebul zonebze Tav dasxma; (e) Tavdasxma pirze, roca cnobilia, rom igi mwyobridanaa gamosuli; (v) 37-e muxlis darRveviT, wiTeli jvris, wiTeli naxevar mTvaris, wiTeli lomisa da mzis ganmasxvavebeli embleme biT an konvenciebiTa da winamdebare oqmiT aRiarebuli sxva damcavi niSnebis veragulad gamoyeneba. 4. wina paragrafebsa da konvenciebSi gaTvaliswinebuli mZime darRvevebis garda, winamdebare oqmis mZime darRvevad iTvleba moqmedebebi, roca maT winaswari ganzraxviT, konvenciebisa da wi namdebare oqmis darRveviT sCadian. aseTi moqmedebebia: (a) okupanti saxelmwifos mier meoTxe konvenciis 49-e mux lis darRveviT Tavisi samoqalaqo mosaxleobis nawilis gadayvana okupirebul teritoriaze an okupirebuli qveynis mTeli mosaxleobis an misi nawilis deportacia an gadayva na am teritoriis farglebSi an mis gareT; (b) samxedro tyveebis an samoqalaqo pirebis repatriaciis gaumarTlebeli Seferxeba; (g) aparTeidis praqtikisa da rasobriv diskriminaciaze da fuZnebuli pirovnuli Rirsebis Semlaxveli sxva araadamia nuri da damamcirebeli moqmedebis ganxorcieleba; (d) naTlad amosacnobi istoriuli Zeglebis, xelovnebis ni muSebisa da RvTismsaxurebis adgilebis, romelic xalxTa kulturul da sulier memkvidreobas warmoadgens da rom lebsac, magaliTad, kompetenturi saerTaSoriso organizaci is farglebSi miRebuli specialuri xelSekrulebiT, gansa kuTrebuli dacva eniWebaT, Tavdasxmis obieqtad gadaqceva, rac maT mniSvnelovan ngrevas iwvevs, Tu dadasturebuli ar aris mowinaaRmdege mxaris mier 53-e muxlis (b) qve-punqtis darRveva da roca amgvari istoriuli Zeglebi, xelovnebis nimuSebi an RvTismsaxurebis adgilebi samxedro obieqtebis uSualo siaxloves ar mdebareobs; (e) konvenciebis dacvis qveS myofi an winamdebare muxlis me-2 paragrafSi miTiTebuli pirebisaTvis miukerZoebeli da regularuli samarTalwarmoebis uflebis CamorTmeva. 5. konvenciebisa da winamdebare oqmis gamoyenebisaTvis zianis miuyeneblad, am dokumentebis mZime darRvevebi omis danaSaule bad CaiTvleba.

295

muxli 86 umoqmedoba 1. maRalma xelSemkvrelma da konfliqtis monawile mxareebma unda aRkveTon mZime darRvevebi, miiRon yvela aucilebeli zoma konvenciebis an winamdebare oqmis yvela sxva darRvevis aRsakve Tad, romelic savaldebulo moqmedebis Seusruleblobis Sede gia. 2. is faqti, rom konvenciebis an winamdebare oqmis darRveva Cadenilia qvemdgomi piris mier, mis meTaurebs ar aTavisuflebs sisxlissamarTlebrivi an disci plinuri pasuxismgeblobisagan im pirobiT, rom maT icodnen an isini flobdnen informacias, ro melic im droisaTvis arsebul viTarebaSi saSualebas aZlevdaT im daskvnamde misuliyvnen, rom maTdami daqvemdebarebuli piri sCadis an apirebs Caidinos aseTi darRveva da Tu maT, TavianTi uflebamosilebis farglebSi, aseTi darRvevis Tavidan asacileb lad yvela praqtikulad SesaZlebeli zoma ar miiRes. muxli 87 meTaurTa movaleobebi 1. maRalma xelSemkvrelma da konfliqtis monawile mxareebma samxedro meTaurebs unda mosTxovon, ramdenadac es maT daqvemde barebaSi myofi SeiaraRebuli Zalebis SemadgenlobaSi Semaval da sxva, maT daqvemdebarebaSi myof pirebs Seexeba, ar dauSvan konvenciebisa da winamdebare oqmis darRveva da, aucileblobis SemTxvevaSi aRkveTon aseTi darRvevebi da amis Sesaxeb xelisuf lebis kompetentur organoebs acnobon. 2. darRvevebis Tavidan acilebisa da aRkveTis mizniT, maRalma xelSemkvrelma da konfliqtis monawile mxareebma meTaurebisagan unda moiTxovon, rom maTTvis dakisrebuli pasuxismgeblobis far glebSi miiRon Sesabamisi RonisZiebebi, raTa maT daqvemdebarebaSi myofma SeiaraRebuli Zalebis wevrebma konvenciebiTa da winamdeba re oqmiT maTTvis dakisrebuli valdebulebebis Sesaxeb icodnen. 3. maRalma xelSemkvrelma da konfliqtis monawile mxareebma TiToeuli meTaurisagan, romelmac icis, rom misTvis daqvemdeba rebuli an mis kontrols daqvemdebarebuli nebismieri sxva piri sCadis an apirebs Caidinos konvenciebis an winamdebare oqmis darRveva, unda moiTxovos yvela im zomis miReba, romelic konven ciebisa da winamdebare oqmis darRvevaTa Tavidan asacilebla daa saWiro, aucileblobis SemTxvevaSi, aseTi darRvevis Camdeni pirebis winaaRmdeg disci plinuri an sisxlissamarTlebrivi dev nis dawyebis CaTvliT. muxli 88 urTierTdaxmareba sisxlis samarTlebriv sakiTxebSi 1. maRali xelSemkvreli mxareebi maqsimalurad daexmarebian erTmaneTs konvenciebisa da winamdebare oqmis seriozuli dar Rvevebis SemTxvevaSi dawyebul sisxlissamarTlebriv devnasTan dakavSirebul sakiTxebSi.

296

2. konvenciebisa da winamdebare oqmis 85-e muxlis pirveli pa ragrafiT dadgenili uflebebisa da movaleobebisaTvis zianis miuyeneblad, maRali xelSemkvreli mxareebi SesaZleblobis far glebSi TanamSromloben eqstradiciasTan dakavSirebul sakiTxeb Si. isini iTvaliswineben im saxelmwifos Txovnas, romlis terito riazec misi mtkicebiT danaSauli moxda. 3. yvela SemTxvevaSi gamoyenebuli iqneba damnaSavis gadacemis Sesaxeb Txovnis mimRebi maRali xelSemkvreli mxaris kanonmdeb loba. Tumca, wina punqtSi moyvanili debulebebi ar xelyofs nebismieri sxva ormxrivi an mravalmxrivi SeTanxmebidan gamom dinare valdebulebebs, romelic sruliad an nawilobriv awesri gebs an moawesrigebs sisxlissamarTlebrivi devnis sakiTxebSi urTierTdaxmarebis gawevas. muxli 89 TanamSromloba konvenciebis an winamdebare oqmis debulebebis mZime darRve vebis SemTxvevaSi maRali xelSemkvreli mxareebi iReben valde bulebas imoqmedon erToblivad an individualurad, gaerTiane buli erebis organizaciasTan TanamSromlobiTa da gaerTianebu li erebis organizaciis wesdebis Sesabamisad. muxli 90 faqtebis damdgeni saerTaSoriso komisia 1. (a) daarsdeba faqtebis damdgeni saerTasoriso komisia (SemdgomSi moxseniebuli, rogorc `komisia) TxuTmeti wev ris SemadgenlobiT, romlebic maRali moraluri Tvisebe biTa da aRiarebuli miukerZoeblobiT xasiaTdebian. (b) mas Semdeg, rac oci maRali xelSemkvreli mxare me2 paragrafis Sesabamisad Tanxmobas ganacxadebs komisi is kompetenciis aRiarebaze, komisiis wevrebis asarCevad depozitari, SemdgomSi ki yovel xuT weliwadSi erTxel, moiwvevs zemoaRniSnuli mxareebis warmomadgenelTa Sex vedras. Sexvedraze mxareTa warmomadgenlebi komisiis wev rebs irCeven faruli kenWisyriT im pirTa siidan, romel Sic TiToeul maRal xelSemkvrel mxares erTi kandidatu ris wardgena SeuZlia. (g) komisiis wevrebi piradi kompetenciis farglebSi msaxu roben da dakisrebul valdebulebebs momaval Sexvedraze axali wevrebis arCevamde asruleben. (d) maRali xelSemkvreli mxareebi komisiis wevrTa arCe visas yuradRebas miaqceven, rom komisiaSi asarCevi TiTo euli piri Sesaferisi TvisebebiT xasiaTdebodes da komi siaSi uzrunvelyofili iyos samarTliani geografiuli warmomadgenloba. (e) gauTvaliswinebeli vakansiis warmoqmnis SemTxvevaSi, va kansias TviTon komisia Seavsebs, wina qve-punqtebis debule baTa gaTvaliswinebiT.

297

(v) depozitari komisias misi funqciebis SesrulebisaTvis aucilebel administraciul daxmarebas gauwevs. 2. (a) maRal xelSemkvrel mxareebs SeuZliaT oqmis xelmo werisas, ratificirebisas, mierTebisas an SemdgomSi nebismi er dros ganacxadon, rom ipso facto da winaswari SeTanxmebis gareSe, cnoben Tavis Tavze amgvari valdebulebis mimReb nebismier sxva maRal xelSemkvrel mxaresTan mimarTebaSi komisiis kompetencias Seamowmos aseTi mxaris gancxadebe bi, rogorc es winamdebare muxliTaa nebadarTuli. (b) zemoxsenebuli gancxadebebi gadaecema depozitars, ro melic aslebs maRal xelSemkvrel mxareebs ugzavnis. (g) komisiis kompetenciaSi Sedis: (i) nebismieri faqtis gamoZieba, romelic savaraudod konvenciebisa da winamdebare oqmis debulebebiT gansazRvrul mZime an sxva seriozul darRvevas war moadgens, (ii) keTili samsaxuris gaweviT xeli Seuwyos konven ciebisa da winamdebare oqmisadmi pativiscemis damo kidebulebis aRdgenas. (d) sxva situaciebSi, komisia gamoZiebas iwyebs konfliq tis monawile mxaris Txovnis safuZvelze da mxolod sxva dainteresebuli mxaris an mxareebis TanxmobiT. (e) winamdebare paragrafis zemoaRniSnuli debulebebis gaTva liswinebiT, pirveli konvenciis 52-e muxlis, meore konvenciis 53-e muxlis, mesame konvenciis 132-e muxlisa da meoTxe konven ciis 149-e muxlis debulebaTa moqmedeba konvenciebisa da wi namdebare oqmis nebismier savaraudo darRvevaze vrceldeba. 3. (a) dainteresebul mxareebs Soris gansxvavebuli xasia Tis SeTanxmebis ararsebobis SemTxvevaSi, yvela gamoZiebas awarmoebs Svidi wevrisgan Semdgari palata, romelic Sem degnairad dakompleqtdeba: (i) komisiis xuT wevrs, romlebic ar arian konfliq tis monawile romelime mxaris moqalaqeebi, geogra fiuli raionebis samarTlianad warmodgenis safuZ velze da konfliqtis monawile mxareebTan konsul taciis Semdeg niSnavs komisiis Tavmjdomare; (ii) or sagangebo wevrs, romlebic ar arian konfliq tis monawile romelime mxaris moqalaqeebi, Tavad mxa reebi niSnaven. (b) gamoZiebis Catarebis Sesaxeb Txovnis miRebis SemTxveva Si komisiis Tavmjdomare daadgens palatis Seqmnis vadas. Tu aRniSnul vadaSi ver airCies romelime sagangebo wev ri, komisiis Tavmjdomare dauyovnebliv niSnavs palatis dakompleqtebisaTvis aucilebel damatebiT wevrs an wev rebs. 4. (a) palata, romelic me-3 paragrafis Tanaxmad Seqmnilia gamoZiebis Casatareblad, mouwodebs konfliqtis monawi

298

le mxareebs, gauwion mas daxmareba da warmoudginon mtki cebulebebi. amasTanave, palatas SeuZlia Tavad moiZios sxva aucilebeli mtkicebulebebi da gamoZieba adgilzeve awarmoos. (b) yvela mopovebuli mtkicebuleba srulad miewodeba da interesebul mxareebs, romelTac am mtkicebulebaTa Sesa xeb komisiisaTvis SeniSvnebis wardgenis ufleba aqvT. (g) yovel dainteresebul mxares ufleba aqvs sadavo gaxa dos es mtkicebulebebi. 5. (a) komisia dainteresebul mxareebs warudgens palatis mier dadgenili faqtebis Sesaxeb moxsenebas im rekomenda ciebTan erTad, romelsac mizanSewonilad miiCnevs. (b) Tu palatam ver SeZlo obieqturi da miukerZoebeli daskvnis gamosatanad sakmarisi mtkicebulebebis mopoveba, igi komisias acnobebs mizezebs, romelTa gamoc es ver mo axerxa. (g) komisia Tavis daskvnas sajarod ar acxadebs, im SemTxve vis garda, roca amas konfliqtis monawile yvela mxare moiTxovs. 6. komisia adgens Tavis procedurul wesebs, komisiasa da pa lataSi Tavmjdomareobis wesebis CaTvliT. es wesebi uzrunvel yofs komisiis Tavmjdomaris mier misi funqciebis aRsrulebas nebismier dros, xolo gamoZiebis warmoebisas, maT Sesrulebas im piris mier, romelic konfliqtis monawile romelime mxaris moqalaqe ar aris. 7. komisiis administraciuli xarjebi ifareba nebayoflobiTi SenatanebiTa da im maRal xelSemkvrel mxareTa SenatanebiT, ro melTac, me-2 paragrafis Tanaxmad gakeTebuli aqvT gancxadebebi. konfliqtis monawile mxare an mxareebi, romelic komisias gamo Ziebis Catarebis TxovniT mimarTaven, avansad ixdian palatis xar jebis dasafarad saWiro Tanxas, romlis ormocdaaT procents anazRaurebs mxare an mxareebi, romelTa winaaRmdeg aris mimar Tuli gancxadeba gamoZiebis dawyebis Sesaxeb. palatisaTvis Sem xvedri gancxadebis wardgenis SemTxvevaSi, TiToeul mxares avan sad Seaqvs aucilebeli saxsrebis ormocdaaTi procenti. muxli 91 pasuxismgebloba konvenciebis an winamdebare oqmis debulebaTa damrRvevi kon fliqtis monawile mxare valdebulia, saWiroebis SemTxvevaSi, miyenebuli zarali aanazRauros. igi pasuxs agebs misi Seiara Rebuli Zalebis SemadgenlobaSi myofi pirebis mier Cadenil yvela qmedebaze.

299

kari VI daskvniTi debulebebi


muxli 92 xelmowera winamdebare oqmi konvenciebis monawile mxareTa mier xelmosa werad Riaa saboloo aqtis xelmoweridan eqvsi Tvis Semdeg da darCeba Riad Tormeti Tvis ganmavlobaSi. muxli 93 ratifikacia winamdebare oqmis ratificireba rac SeiZleba swrafad unda moxdes. saratifikacio sigelebi deponirebuli unda iyos Sveica riis federalur sabWosTan, konvenciebis depozitarTan. muxli 94 mierTeba winamdebare oqmi SesaerTeblad Riaa konvenciebis monawile nebismieri mxarisaTvis, romelsac masze xeli ar mouweria. Seer Tebis aqti deponirebuli unda iyos depozitarTan. muxli 95 ZalaSi Sesvla 1. winamdebare oqmi ZalaSi Sedis ori saratifikacio sigelis an SeerTebis aqtis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg. 2. konvenciebis monawile TiToeuli mxarisaTvis, romelic Sem dgomSi moaxdens winamdebare oqmis ratificirebas an SeerTebas is ZalaSi Sedis am mxaris mier misi saratifikacio sigelis an SeerTebis aqtis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg. muxli 96 winamdebare oqmis ZalaSi Sesvlis Semdgomi saxelSekrulebo urTierTobebi 1. Tu konvenciebis monawile mxareebi agreTve winamdebare oq mis monawile mxares warmoadgenen, konvenciebi winamdebare oqmis mier maTSi Setanili damatebebis gaTvaliswinebiT gavrcelde ba. 2. Tu konfliqtSi monawile erT-erTi mxare ar aris winamde bare oqmis monawile, oqmis monawile mxareebisaTvis erTmaneTs Soris urTierTobisas oqmi savaldebulo xasiaTs atarebs. amas garda, monawile mxareebisTvis oqmi savaldebuloa oqmis aramo nawile mxareebTan urTierTobebSic, Tu es ukanaskneli oqmis de bulebebs aRiarebs da iyenebs. 3. xelisuflebas, romelic pirveli muxlis me-4 paragrafSi aRniSnul konfliqtSi monawile erT-erTi maRali xelSemkvre li mxaris winaaRmdeg mebrZol xalxs warmoadgens, depozitaris saxelze calmxrivi gancxadebis gakeTebis gziT SeuZlia aiRos valdebuleba, aRniSnuli konfliqtis SemTxvevaSi daicvas kon venciebi da winamdebare oqmi. depozitaris mier miRebul amgvar gancxadebas am konfliqtTan mimarTebaSi Semdegi konkretuli Sedegebi eqneba:

300

(a) konvenciebi da winamdebare oqmi dauyovnebliv Sedis Za laSi aRniSnuli xelisuflebisaTvis, rogorc konfliqtis monawile mxarisaTvis; (b) aRniSnul xelisuflebas iseTive uflebebi eniWeba da iseTive valdebulebebi ekisreba, rogoric konvenciebiTa da winamdebare oqmiT maRali xelSemkvreli mxarisTvisaa gaTvaliswinebuli; da (g) konvenciebisa da winamdebare oqmis dacva Tanabrad sa valdebuloa konfliqtis monawile yvela mxarisaTvis. muxli 97 Sesworebebi 1. nebismier maRal xelSemkvrel mxares SeuZlia winamdebare oqmSi Sesworebebis Setanis SeTavazeba. nebismieri SeTavazebu li Sesworebis teqsti gaegzavneba depozitars, romelic yvela maRal xelSemkvrel mxaresTan da wiTeli jvris saerTaSoriso komitetTan konsultaciebis Sedegad wyvets, moiwvios Tu ara konferencia SeTavazebuli Sesworebis gansaxilvelad. 2. depozitari am konferenciaze moiwvevs yvela maRal xelSem kvrel mxares, da aseve konvenciebis monawile mxareebs, miuxeda vad imisa, arian Tu ara isini winamdebare oqmze xelmomwerni. muxli 98 I danarTis gadaxedva 1. winamdebare oqmis ZalaSi Sesvlidan ara ugvianes oTxi wlisa, xolo SemdgomSi yovel oTx weliwadSi erTxel, wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti konsultaciebs gamarTavs maRal xelSemkvrel mxareebTan winamdebare oqmis I danarTis Sesaxeb da aucileblobis SemTxvevaSi SeuZlia moiwvios teqnikuri eq spertebis Sexvedra danarTis gadaxedvisa da masSi sasurveli Sesworebebis Setanis mizniT. Tu Sexvedris mowvevis Taobaze Setyobinebis gagzavnidan eqvsi Tvis ganmavlobaSi maRal xelSem kvrel mxareTa erTi mesamedi uars ar gamoTqvams, wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti Sexvedras daniSnavs da masze dasaswre bad Sesabamisi saerTaSoriso organizaciebis damkvirveblebs moiwvevs. aseTi Sexvedris mowveva wiTeli jvris saerTaSoriso komitets SeuZlia nebismier dros, roca amas maRali xelSemkvre li mxareebis erTi mesamedi moiTxovs. 2. depozitari iwvevs maRal xelSemkvrel da konvenciebis mona wile mxareTa konferencias teqnikuri eqspertebis Sexvedris mier SeTavazebuli Sesworebebis gansaxilvelad, Tu amas TaTbiris Sem deg wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti an maRali xelSemkvre li mxareebis erTi mesamedi moiTxovs. 3. I danarTis Sesworebebi SeiZleba miRebuli iyos amgvari konferenciis monawile da kenWismyreli maRali xelSemkvreli mxareebis ori mesamedis umravlesobiT. 4. depozitari maRal xelSemkvrel da konvenciebis monawile mxareebs acnobebs amgvarad miRebuli nebismieri Sesworebis Se

301

saxeb. Sesworeba miRebulad iTvleba amgvari Setyobinebis gake Tebidan erTi wlis Semdeg, Tu am periodis ganmavlobaSi maRali xelSemkvreli mxareebis, sul cota, erTma mesamedma depozitars ar gaugzavna gancxadeba Sesworebis miuReblobis Taobaze. 5. me-4 paragrafis Tanaxmad miRebuli Sesworebebi yvela maRa li xelSemkvreli mxarisaTvis ZalaSi Sedis miRebidan sami Tvis Semdeg, garda im mxareebisa, romlebmac me-4 paragrafis Tanaxmad Sesworebis miuReblobis Taobaze ganacxades. aRniSnuli gancxa debis gamkeTebel nebismier mxares nebismier dros SeuZlia misi ukan gamoxmoba, ris Sedegadac Sesworeba am mxarisaTvis ZalaSi Sedis sami Tvis Semdeg. 6. depozitari maRal xelSemkvrel da konvenciis monawile mxareebs acnobebs nebismieri Sesworebis ZalaSi Sesvlisa da im mxareebis Sesaxeb, romlebzec igi vrceldeba, aseve calkeuli mxa risaTvis misi ZalaSi Sesvlis TariRis, me-4 paragrafis Tanaxmad gakeTebuli Sesworebis miuReblobis gancxadebebisa da aseTi gancxadebebis ukan gamoxmobis Sesaxeb. muxli 99 denonsacia 1. im SemTxvevaSi, Tu maRali xelSemkvreli mxare moaxdens wi namdebare oqmis denonsacias, denonsacia ZalaSi Sedis mxolod denonsaciis Setyobinebis miRebidan erTi wlis Semdeg. Tumca, Tu am erTi wlis amowurvamde mxare, romelmac denonsaciis Sesa xeb ganacxada, aRmoCndeba pirvel muxlSi miTiTebul romelime situaciaSi, denonsacia ZalaSi Sedis SeiaraRebuli konfliqtis an okupaciis dasrulebis Semdeg da araviTar SemTxvevaSi kon venciebiT an winamdebare oqmiT daculi pirebis saboloo gaTavi suflebasTan, repatriaciasa an restituciasTan dakavSirebuli RonisZiebebis dasrulebamde. 2. denonsaciis Sesaxeb Setyobineba werilobiTi formiT gaeg zavneba depozitars, romelic am Setyobinebas yvela maRal xel Semkvrel mxares daugzavnis. 3. denonsacia ZalaSia mxolod im mxarisTvis, romelmac denon saciis Sesaxeb ganacxada. 4. pirveli paragrafis Tanaxmad gakeTebuli arc erTi denonsa cia ar Seexeba SeiaraRebul konfliqtTan dakavSirebiT winamde bare oqmis Sesabamisad denonsaciis ganmcxadebeli mxaris mier ukve aRebul valdebulebebs, aseTi denonsaciis ZalaSi Sesvlam de Cadenili nebismieri qmedebis mimarT. muxli 100 Setyobinebebi depozitari maRal xelSemkvrel mxareebs da konvenciebis mo nawile saxelmwifoebs, miuxedavad imisa, arian Tu ara isini winam debare oqmis xelmomwerni, atyobinebs: (a) 93-e da 94-e muxlebis Sesabamisad winamdebare oqmze ga keTebuli xelmowerebis, deponirebuli saratifikacio sige

302

lebisa da SeerTebis aqtebis Sesaxeb; (b) 95-e muxlis Tanaxmad winamdebare oqmis ZalaSi Ses vlis TariRis Sesaxeb; (g) 84-e, 90-e da 97-e muxlebis Tanaxmad miRebuli Setyobine bebisa da gancxadebebis Sesaxeb; (d) 96-e muxlis me-3 paragrafis Tanaxmad miRebuli gancxa debebis Sesaxeb, romelTa Taobaze Setyobinebebi uswrafesi meTodebiT unda ganxorcieldes; da (e) 99-e muxlis Sesabamisad ganxorcielebuli denonsacie bis Sesaxeb. muxli 101 registracia 1. ZalaSi Sesvlis Semdeg, winamdebare oqmi depozitaris mier igzavneba gaerTianebuli erebis organizaciis samdivnoSi gaer Tianebuli erebis organizaciis wesdebis 102-e muxlis Sesabami sad registraciisa da gamoqveynebisTvis. 2. depozitari agreTve Seatyobinebs gaerTianebuli erebis or ganizaciis samdivnos winamdebare oqmTan dakavSirebiT mis mier miRebuli yvela ratifikaciis sigelis, SeerTebis aqtisa da de nonsaciis Setyobinebis Sesaxeb. muxli 102 avTentikuri teqstebi winamdebare oqmis dedani, romlis arabuli, Cinuri, inglisuri, franguli, rusuli da espanuri teqstebi aris Tanabrad avTentu ri, deponirebuli unda iyos depozitarTan, romelic konvenciebis yvela monawile mxares oqmis damowmebul aslebs gadascems.

danarTi I amocnobasTan dakavSirebuli wesebi


muxli 1 zogadi debulebebi 1. winamdebare danarTSi mocemuli amocnobasTan dakavSirebu li wesebi Jenevis konvenciebisa da winamdebare oqmis Sesabamisi debulebebis ganxorcielebas emsaxureba; wesebis mizania Jenevis konvenciebisa da winamdebare oqmis dacvis qveS myofi persona lis, saSualebebis, SenaerTebis, satransporto saSualebebisa da Senoba-nagebobebis amocnobis gaadvileba. 2. mocemuli wesebi Tavisi Tavidan gamomdinare dacvis ufle bas ar awesebs. es ufleba konvenciebisa da oqmis Sesabamisi mux lebiT regulirdeba. 3. Jenevis konvenciebisa da winamdebare oqmis Sesabamisi de bulebebis Tanaxmad, uflebamosil organoebs nebismier dros SeuZliaT ganmasxvavebeli emblemebisa da signalebis gamoyeneba, gamosaxva, ganaTeba da cnobadoba areguliron. 4. maRal xelSemkvrel mxareebs, gansakuTrebiT ki konfliqtis

303

monawile mxareebs yovelTvis mouwodeben dadon SeTanxmebebi damatebiTi an sxva signalebis, saSualebebis an sistemebis Se saxeb, romelic amocnobis SesaZleblobas aZlierebs da moce mul sferoSi arsebuli teqnologiuri progresiT sargeblobis srul SesaZleblobas qmnis.

Tavi I piradobis mowmoba


muxli 2 mudmivi samoqalaqo samedicino da sasuliero personalis piradobis mowmoba 1. winamdebare oqmis me-18 muxlis me-3 paragrafSi aRniSnuli samoqalaqo samedicino da sasuliero personalis piradobis mowmoba: (a) unda atarebdes ganmasxvavebel emblemas da iyos im zo mis, rom SeiZlebodes misi jibiT tareba; (b) unda iyos rac SeiZleba gamZle; (g) Sedgenili unda iyos erovnul an oficialur enaze da, roca saWiroa, Sesabamisi raionis adgilobriv enaze; (d) unda aRniSnavdes mflobelis gvars, dabadebis TariRsa (am ukanasknelis daudgenlobis SemTxvevaSi, wlovaneba mow mobis gacemis momentSi) da pirad nomers, aseTis arsebobis SemTxvevaSi; (e) unda miuTiTebdes, Tu ra farglebSi sargeblobs mflo beli konvenciebiTa da winamdebare oqmiT miniWebuli dac viT; (v) unda atarebdes mflobelis fotosuraTs, mis xelmowe ras an misi cera TiTis anabeWds, an orives erTad; (z) unda hqondes xelisuflebis kompetenturi organos be Wedi da xelmowera; (T) unda miuTiTebdes mowmobis gacemis TariRsa da moqmede bis vadas; (i) mowmobis ukana mxareze, ramdenadac SesaZlebelia, miTiTe buli unda iyos mflobelis sisxlis jgufi. 2. piradobis mowmoba erTgvarovani unda iyos yoveli maRali xelSemkvreli mxaris teritoriaze da, SeZlebisdagvarad, erTi da imave saxis konfliqtis monawile yvela mxarisaTvis. kon fliqtis monawile mxareebs SeuZliaT pirvel naxatze mocemuli, erT enaze Sedgenili nimuSiT isargeblon. saomari moqmedebe bis dawyebis momentidan, mxareebi erTmaneTs ugzavnian maT mier gamoyenebuli formis nimuSs, Tu is pirvel naxatze mocemuli nimuSisgan gansxvavdeba. piradobis mowmoba, SeZlebisamebr, or egzempliarad unda damzaddes, romelTagan erT-erTs mowmobis gamcemi xelisufleba Seinaxavs da romelic mis mier gacemul mowmobebze kontrols axorcielebs.

304

3. mudmiv samedicino da sasuliero personals araviTar Sem TxvevaSi ar unda CamoerTvas piradobis mowmoba. piradobis mow mobis dakargvis SemTxvevaSi, mis mflobels unda hqondes mowmo bis aslis miRebis ufleba. muxli 3 droebiTi samoqalaqo samedicino da sasuliero personalis piradobis mowmoba 1. droebiTi samoqalaqo samedicino da sasuliero persona lis piradobis mowmoba, SeZlebisdagvarad, winamdebare wesebis pirvel muxlSi gaTvaliswinebuli mowmobis analogiuri unda iyos. konfliqtis monawile mxareebs SeuZliaT pirvel naxatze 2. roca garemoebebi abrkolebs droebiTi samedicino da sasuli ero personalisTvis winamdebare wesebis me-2 muxlSi aRwerili piradobis mowmobis analogiuri mowmobis gacemas, aseT perso nalze SeiZleba gaices xelisuflebis kompetenturi organos mier xelmowerili cnoba, romelic adasturebs, rom pirs, romel zec igi gaica, droebiTi samedicino personalis SemadgenlobaSi garkveuli movaleobebis Sesruleba evaleba da romelic, Tu SesaZlebelia, miuTiTebs amgvari daniSvnis vadas da misi mflo belis uflebas ataros ganmasxvavebeli emblema. cnobaSi miTi Tebuli unda iyos mflobelis gvari da dabadebis TariRi (Tu am ukanasknelis dadgena SeuZlebelia piris wlovaneba cnobis gacemis momentisTvis), misi funqciebi da piradi nomeri, aseTis arsebobis SemTxvevaSi. cnobaze unda iyos mflobelis xelmowe ra an ceris anabeWdi, an orive erTad.

305

wina xedi
simaRle __________ Tvalis feri __________

ukana xedi
Tmis feri __________

(mocemuli mowmobis gamcemi saxelmwifo da xelisuflebis saxelwodebisaTvis datovebuli adgili)

droebiTi/mudmivi samoqalaqo samedicino/sasuliero personalis

sxva ganmasxvavebeli niSnebi an monacemebi: _____________________________________________________ _____________________________________________________ _____________________________________________________

piradobis mowmoba

gvari _________________________________________________

dabadebis TariRi (an asaki) _____________________________ mflobelis fotosuraTi

piradi nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) _____________

306
mowmobis mowmobis gamcemi xelisuflebis organos xelmowera

am mowmobis mflobeli imyofeba Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebisa da saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis I damatebiTi oqmis dacvis qveS, rogorc

______________________________________________________ beWedi mflobelis xelmowera, cera TiTis anabeWdi, an orive erTad

gacemis TariRi __________ nomeri ________

ZalaSia ______________________________________________

naxati 1: piradobis mowmobis nimuSi (formati: 74mmX105mm)

Tavi II ganmasxvavebeli emblema


muxli 4 forma ganmasxvavebeli emblema (wiTeli TeTr fonze), garemoebebidan gamomdinare, rac SeiZleba didi unda iyos. wiTeli jvris, wiTe li naxevarmTvarisa da wiTeli lomisa da mzis formasTan da kavSirebiT, maRal xelSemkvrel mxareebs SeuZliaT me-2 naxatze gamosaxuli nimuSebiT ixelmZRvanelon.

naxati 2: wiTeli ganmasxvavebeli emblemebi TeTr fonze muxli 5 gamoyeneba 1. ganmasxvavebeli emblema, Tu SesaZlebelia, unda gamoisaxos brtyel zedapirze, droSebze an sxva saSualebiT, romelic zedapi ris reliefis Sesatyvisia, ise, rom igi xilvadi iyos yvela SesaZlo mimarTulebidan da Sori manZilidan, gansakuTrebiT ki haeridan. 2. RamiT an SezRuduli xilvadobis pirobebSi ganmasxvavebe li emblema SeiZleba ganaTdes an anaTebdes. 3. ganmasxvavebeli emblema, Tu SesaZlebelia, iseTi masalisgan unda damzaddes, romelic amocnobis teqnikuri saSualebebiT misi amocnobis saSualebas iZleva. emblemis wiTeli nawili da tanebuli unda iyos Savi saRebaviT Seferil zedapirze, raTa gaadvildes misi amocnoba, gansakuTrebiT infrawiTeli xelsaw yoebis meSveobiT. 4. samedicino da sasuliero personali, romelic Tavis mova leobebs sabrZolo moqmedebebis raionSi axorcielebs, SeZlebis dagvarad ganmasxvavebel emblemian Tavsaburavs da tansacmels unda atarebdes.

Tavi III ganmasxvavebeli signalebi


muxli 6 gamoyeneba 1. samedicino SenaerTebs an sanitarul-satransporto saSua lebebs SeuZliaT winamdebare TaviT gaTvaliswinebuli yvela

1980 wlidan moyolebuli, lomisa da mzis emblema arc erT saxelmwifos ar gamouyenebia.

307

ganmasxvavebeli signali gamoiyenon. 2. es signalebi, romelTa gamoyeneba mxolod samedicino Sena erTebsa da sanitarul-satransporto saSualebebs SeuZliaT, ar unda iyos gamoyenebuli sxva miznebisTvis, Suqovani signalis gamoyenebis gamoklebiT (ix. me-3 paragrafi). 3. Tu konfliqtis monawile mxareebs Soris ar arsebobs spe cialuri SeTanxmeba, romelic iTvaliswinebs cisferi mocimcime Suqebis gamoyenebas mxolod sanitarul-satransporto saSuale bebis, gemebisa da sahaero xomaldebisTvis, amgvari signalis ga moyeneba ar ekrZalebaT sxva satransporto saSualebebs, gemebsa da sahaero xomaldebs. 4. droebiT sanitarul sahaero xomaldebs, romlebsac drois ukmarisobis an maTi teqnikuri monacemebis gamo ara aqvT gan masxvavebeli emblema, SeuZliaT winamdebare TavSi nebadarTuli ganmasxvavebeli signalebi gamoiyenon. muxli 7 Suqovani signali 1. cisferi mocimcime Suqisgan Semdgari signali, romelic gan sazRvrulia saerTaSoriso samoqalaqo aviaciis organizaciis (ICAO) teqnikur saxelmZRvaneloSi, (dokumenti #9051), gamiznulia samoqalaqo sanitaruli sahaero xomaldis gamoyenebisaTvis, misi kuTvnilebis misaniSneblad. arc erTi sxva sahaero xomaldi am signals ar gamoiyenebs. sahaero xomaldma, romelic cisfer mo cimcime Suqs iyenebs, naTurebi imgvarad unda ganalagos, rom Su qovani signali yvela SesaZlo mimarTulebidan iyos xilvadi. 2. saerTaSoriso sazRvao organizaciis (IMO) signalebis sa erTaSoriso kodeqsis XIV Tavis me-4 paragrafis debulebaTa Tanaxmad, Jenevis 1949 wlis konvenciebisa da winamdebare oqmis dacviT mosargeble xomaldebs unda hqondeT erTi an meti cis feri mocimcime Suqi, romelic yvela SesaZlo mimarTulebidan unda iyos xilvadi. 3. sanitarul-satransporto saSualebebs unda hqondeT erTi an meti cisferi mocimcime Suqi, romelic rac SeiZleba Sori distanciidan unda iyos xilvadi. maRalma xelSemkvrelma mxare ebma, kerZod ki konfliqtis mxareebma, romlebic sxva feris Su qebs iyeneben, amis Sesaxeb Setyobineba unda gaakeTon. 4. rekomendebuli cisferi Suqi miiReba, rodesac misi qromatu loba ganaTebis saerTaSoriso komisiis (ICI) qromatulobis diag ramis farglebSia da Semdegi koordinatebiT ganisazRvreba: mwvane y = 0.065 + 0.805 x TeTri y = 0.400 - x iisferi x = 0.133 + 0.600 y cisferi SuqisTvis cimcimis rekomendebuli sixSirea 60-100 da cimcimeba wuTSi.

308

muxli 8 radiosignali 1. radiosignali Sedgeba sagangebo da ganmasxvavebeli signa lebisgan, rogorc es saerTaSoriso satelekomunikacio kavSiris (ITU) radiokavSiris wesebSia aRwerili (RR-is me-40 da # 40 mux lebi). 2. radioSetyobineba, romelsac win uZRvis pirvel paragraf Si miTiTebuli sagangebo da ganmasxvavebeli signalebi, unda gadaicemodes inglisur enaze, Sesabamisi intervalebiT da im sixSireebze, romelic gansazRvrulia radiokavSiris wesebSi, da Seicavdes satransporto saSualebasTan dakavSirebul Semdeg monacemebs: (a) gamoZaxebis signals an amocnobis sxva aRiarebul sa Sualebas; (b) adgilmdebareobas; (g) satransporto saSualebaTa raodenobasa da saxeobas; (d) savaraudo marSruts; (e) mgzavrobis saangariSo dros da gamgzavrebisa da dab runebis dros, Sesabamis garemoebaTa gaTvaliswinebiT; (v) nebismier sxva informacias, rogoricaa frenis simaRle, meurveobis qveS myofi radiosixSireebi, kavSiris ena da meoradi radiolokaciuri amocnobis sistemis muSaobis reJimi da kodebi. 3. imisTvis, raTa xeli Seewyos pirvel da meore paragrafebSi, iseve rogorc winamdebare oqmis 22-e, 23-e da 25-31-e muxlebSi miTi Tebuli kavSiris gaadvilebas, maRal xelSemkvrel mxareebs, kon fliqtis mxareebs an konfliqtis erT-erT mxares, romelic mxo lod misi iniciativiT an SeTanxmebiT moqmedebs, saerTaSoriso satelekomunikacio konvenciaze darTuli radiokavSiris wesebSi mocemul sixSireTa ganawilebis tabulaze dayrdnobiT, SeuZlia gansazRvros da gamoaqveynos mis mier SerCeuli erovnuli sixSi reebi, romlebiTac is amgvari kavSiris damyarebisas isargeblebs. am sixSireTa Sesaxeb unda ecnobos saerTaSoriso satelekomuni kacio kavSirs, radiokavSiris msoflio administraciuli konfe renciis mier damtkicebuli proceduris Sesabamisad. muxli 9 eleqtronuli amocnoba 1. saerTaSoriso samoqalaqo aviaciis Sesaxeb Cikagos 1944 wlis 7 dekembris konvenciis me-10 danarTSi (cvlilebebiTa da damatebebiT) miTiTebuli meoradi radiolokaciuri amocnobis sistema (SSR) SeiZleba gamoyenebuli iyos sanitariuli sahaero xomaldis marSrutis dasadgenad da miyolisaTvis. SSR-is speci aluri muSaobis reJimi da kodi sanitariuli sahaero xomaldi saTvis dadgindeba maRali xelSemkvreli mxareebis, konfliqtis mxareebis an mxaris mier, romelic SeTanxmebiT an mxolod Ta visi iniciativiT moqmedebs, samoqalaqo aviaciis saerTaSoriso organizaciis mier rekomendebuli procedurebis Sesabamisad.

309

2. dacvis qveS myof sanitariul-satransporto saSualebebs, maTi amocnobisa da adgilmdebareobis dadgenis mizniT, SeuZli aT gamoiyenon standartuli saaviacio saradaro sistemebi da/an sazRvao Ziebisa da samaSvelo saradaro sistemebi. SesaZlebeli unda iyos dacvis qveS myofi samedicino satran sporto saSualebis amocnoba sxva satransporto saSualebebisa da sahaero xomaldebis mier, romlebic aRWurvilia meoradi ra diolokaciuri amocnobis sistemiT, radiolokaciuri gadamcemis mier gacemuli kodis saSualebiT, magaliTad, 3/A reJimSi, rome lic sanitariul-satransporto saSualebebisTvisaa gamiznuli. sanitariuli-satransporto saSualebis mier gadasacemi kodi kompetenturi xelisuflebis organos mier mikuTvnebuli unda iyos am satransporto saSualebas da mis Sesaxeb konfliqtis yvela mxares unda ecnobos. 3. SesaZlebeli unda iyos sanitariul-satransporto saSua lebaTa amocnoba wyalqveSa mcuravi saSualebebis mier, sani tariul-satransporto saSualebis mier gadacemuli Sesabamisi wyalqveSa akustikuri signalis meSveobiT. wyalqveSa akustikuri signali Sedgeba gamoZaxebis signalis gan, romelsac win uZRvis Sesabamis akustikur sixSireze (mag., 5kHz) morzes sistemiT gadacemuli erTiani jgufi YYY. konfliqtis monawile mxareebma, romelTac surT zemoaRniSnu li wyalqveSa akustikuri amosacnobi signali gamoiyenon, amis Se saxeb rac SeiZleba male unda acnobon am signalis gamoyenebiT dainteresebul mxareebs da, hospitaluri gemebis gamoyenebis Se saxeb Setyobinebis gakeTebisas, daadginon samuSao sixSire. 4. konfliqtis mxareebs, specialuri SeTanxmebiT SeuZliaT daaweson sanitariuli satransporto saSualebebis, wylisa da sahaero xomaldebis amocnobis msgavsi sistemebi.

Tavi IV komunikacia
muxli 10 radiokavSiri 1. winamdebare oqmis 22-e, 23-e da 25-31-e muxlebSi aRwerili procedurebis Sesrulebisas, am wesebis me-8 muxlSi miTiTebuli sagangebo da ganmasxvavebeli signali win uZRvis samedicino formirebebisa da sanitarul-satransporto saSualebebis mier radiokavSiris damyarebas. 2. ITU-s radiokavSiris wesebis me-40 (nawili II, # 3209) da #40 (nawili III, # 3214) muxlebSi naxseneb sanitarul-satransporto saSualebebs SeuZliaT kavSiri awarmoon Tanamgzavri sistemebis meSveobiT, 37-e, # 37 da 59 muxlebis debulebaTa Sesabamisad.

310

muxli 11 saerTaSoriso kodebis gamoyeneba sanitarul SenaerTebsa da satransporto saSualebebs agreT ve SeuZliaT gamoiyenon saerTaSoriso satelekomunikacio kav Siris, samoqalaqo aviaciis saerTaSoriso organizaciisa da sa erTaSoriso sazRvao organizaciis mier dadgenili kodebi da signalebi. es kodebi da signalebi am organizaciaTa mier dad genili standartebis, praqtikisa da procedurebis Sesabamisad gamoiyeneba. muxli 12 sxva sakomunikacio saSualebebi rodesac SeuZlebelia ormxrivi radiokavSiris damyareba, Se iZleba gamoyenebuli iyos saerTaSoriso sazRvao organizaciis mier miRebul signalebis saerTaSoriso kodeqssa an saerTaSori so samoqalaqo aviaciis Sesaxeb Cikagos 1944 wlis 7 dekembris konvenciis Sesabamis danarTSi (cvlilebebiTa da damatebebiT) mocemuli signalebi. muxli 13 frenis gegma winamdebare oqmis 29-e muxlSi gaTvaliswinebuli, frenis geg masTan dakavSirebuli SeTanxmebebi da Setyobinebebi, SeZlebis dagvarad, samoqalaqo aviaciis saerTaSoriso organizaciis mier dadgenili procedurebis Sesabamisad unda Camoyalibdes. muxli 14 sanitaruli sahaero xomaldis xelSi CagdebasTan dakavSirebuli signalebi da procedurebi Tu damkvirvebeli sahaero xomaldi gamoiyeneba sanitaruli sahaero xomaldis amosacnobad frenis ganmavlobaSi an am uka nasknelis winamdebare oqmis 30-e da 31-e muxlebis Sesabamisad miwaze daSvebis moTxovnisaTvis, damkavebelma da sanitarulma sahaero xomaldma saerTaSoriso samoqalaqo aviaciis Sesaxeb Cikagos 1944 wlis 7 dekembris konvenciis me-2 danarTSi gaTva liswinebuli vizualuri da radiodakavebis standartuli pro cedurebi unda gamoiyenos.

Tavi V samoqalaqo Tavdacva


muxli 15 piradobis mowmoba 1. winamdebare oqmis 66-e muxlis me-3 paragrafiT gaTvaliswi nebuli samoqalaqo Tavdacvis formirebaTa personalis pirado bis mowmobis mimarT winamdebare wesebis me-2 muxlis Sesabamisi debulebebi gamoiyeneba. 2. samoqalaqo Tavdacvis personalis piradobis mowmoba SeiZ leba me-3 naxatze moyvanil nimuSs Seesabamebodes.

311

wina xedi
simaRle __________ Tvalis feri __________ Tmis feri __________

ukana xedi

(mocemuli mowmobis gamcemi saxelmwifo da xelisuflebis saxelwodebisaTvis datovebuli adgili)

droebiTi/mudmivi samoqalaqo samedicino/sasuliero personalis

sxva ganmasxvavebeli niSnebi an monacemebi: _____________________________________________________ _____________________________________________________ iaraRi ______________________________________________

piradobis mowmoba

gvari _________________________________________________

dabadebis TariRi (an asaki) _____________________________ mflobelis fotosuraTi

piradi nomeri (aseTis arsebobis SemTxvevaSi) _____________

312
mowmobis mowmobis gamcemi xelisuflebis organos xelmowera

am mowmobis mflobeli imyofeba Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebisa da saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis I damatebiTi oqmis dacvis qveS, rogorc

______________________________________________________ beWedi mflobelis xelmowera, cera TiTis anabeWdi, an orive erTad

gacemis TariRi __________ nomeri ________

ZalaSia ______________________________________________

naxati 3: samoqalaqo Tavdacvis personalis piradobis mowmobis nimuSi (formati: 74mmX105mm)

3. Tu samoqalaqo Tavdacvis personals nebadarTuli aqvs msu buqi piradi iaraRis tareba, piradobis mowmobaSi amis Sesaxeb Sesabamisi Canaweri gakeTdeba. muxli 16 saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSani 1. winamdebare oqmis 66-e muxlis me-4 paragrafiT gaTvalis winebuli samoqalaqo Tavdacvis saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSani aris narinjisfer fonze mocemuli lurji tolferda samkuTxedi. nimuSi moyvanilia me-4 naxatze:

naxati 4: lurji samkuTxedi narinjisfer fonze 2. rekomendebulia, rom: (a) Tu lurji samkuTxedi gamosaxulia droSaze, samklaur sa an mosasxamze, maSin droSa, samklauri an mosasxami iyos narinjisferi; (b) samkuTxedis erT-erTi kuTxe mimarTuli iyos vertikalu rad zeviT; (g) samkuTxedis arc erTi kuTxe ar exebodes narinjisferi fonis kides. 3. saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSani sididiT imxela unda iyos, rogorsac garemoebebi moiTxovs. SesaZleblobis SemTxveva Si is datanili unda iyos brtyel zedapirze da yvela SesaZlo mimarTulebidan da rac SeiZleba didi manZilidan gasarCev dro Sebze. kompetenturi xelisuflebis organos instruqciebis Sesa bamisad, samoqalaqo Tavdacvis personali, ramdenadac SesaZlebe lia, atarebs Tavsaburavsa da tansacmels, romelzedac gamosaxu lia saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSani. RamiT an SezRuduli xilvadobis pirobebSi niSani SeiZleba naTdebodes an anaTebdes; is aseve SeiZleba iseTi masalisgan damzaddes, romelic amocno bis teqnikuri saSualebebiT misi amocnobis saSualebas iZleva.

313

Tavi VI saxifaTo Zalis Semcveli danadgarebi da nagebobebi


muxli 17 saerTaSoriso specialuri niSani 1. saerTaSoriso specialuri niSani saxifaTo Zalebis Semcve li danadgarebisa da nagebobebis Sesaxeb, rogorc es winamdebare oqmis 56-e muxlis me-7 paragrafiT aris gaTvaliswinebuli, warmo adgens erT RerZze ganlagebul, Tanabari zomis Ria narinjisfer sami wris jgufs. amasTan, manZili wreebs Soris TiTo wris erT radiuss Seadgens, qvemoT moyvanili me-5 naxatis Sesabamisad. 2. niSani, viTarebidan gamomdinare, rac SeiZleba didi unda iyos. didi farTobis mqone zedapirze datanisas, is imdenjer unda ganmeordes, ramdenadac amas viTareba moiTxovs. roca es Se saZlebelia, niSani gamoisaxeba brtyel zedapirze an droSebze ise, rom SesaZlebeli iyos misi garCeva yvela SesaZlo mimarTu lebidan da rac SeiZleba Sori manZilidan. 3. droSaze gamosaxvisas, manZili niSnis gare sazRvrebsa da droSis momijnave mxareebs Soris wris erTi radiusis toli un da iyos. droSa marTkuTxa unda iyos da TeTri foni hqondes. 4. RamiT an SezRuduli xilvadobis pirobebSi niSani SeiZle ba naTdebodes an anaTebdes; is aseve SeiZleba iseTi masalis gan damzaddes, romelic amocnobis teqnikuri saSualebebiT misi amocnobis saSualebas iZleva.

naxati 5: saxifaTo Zalis Semcveli danadgarebisa da nagebobebis aRmniSvneli saerTaSoriso specialuri niSani

314

danarTi II saxifaTo mivlinebebSi myofi Jurnalistebis piradobis mowmoba

315

wina xedi

316

ukana xedi

317

318

Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmi arasaerTaSoriso xasiaTis SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb (II oqmi)
1977 wlis 8 ivnisi

319

320

preambula
maRali xelSemkvreli mxareebi, Seaxseneben ra, rom Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebi saTvis saerTo me-3 muxlSi gadmocemuli humanitaruli princi pe bi safuZvlad udevs adamianis pirovnebis pativiscemas SeiaraRe buli konfliqtis SemTxvevaSi, romelic saerTaSoriso xasiaTs ar atarebs, Seaxseneben ra, rom saerTaSoriso dokumentebi adamianis uf lebebis Sesaxeb uzrunvelyofen adamianis pirovnebis ZiriTad dacvas, xazs usvamen ra, amgvari SeiaraRebuli konfliqtebis msxver plTa ukeT dacvis uzrunvelyofis aucileblobas, Seaxseneben ra, rom moqmedi samarTlebrivi normebiT gauTva liswinebel SemTxvevebSi adamianis pirovneba rCeba humanurobis princi pebisa da sazogadoebrivi Segnebis moTxovnaTa dacvis qveS, SeTanxmdnen Semdegze:

nawili I winamdebare oqmis gamoyenebis sfero


muxli 1 gamoyenebis ZiriTadi sfero 1. winamdebare oqmi, romelic aviTarebs da avsebs Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebisaTvis saerTo me-3 muxls, misi gamo yenebis arsebuli pirobebis Seucvlelad, gamoiyeneba yvela Sei araRebuli konfliqtis dros, romelic ar eqvemdebareba saerTa Soriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis (I) damatebiTi oqmis pirveli muxlis moqmedebas da romelic xdeba romelime maRali xelSemkvreli mxaris teritoriaze mis SeiaraRebul Zalebsa da mTavrobis sawinaaRmdego Zalebs an sxva organizebul SeiaraRe bul jgufebs Soris, romlebic imyofebian ra pasuxismgebeli me Taurobis gankargulebaSi, axorcieleben kontrols qveynis teri toriis nawilze ise, rom saSualeba aqvT ganaxorcielon uwyveti da SeTanxmebuli saomari moqmedebani da gamoiyenon es oqmi. 2. winamdebare oqmi ar gamoiyeneba Sida areulobebisa da daZabu lobis SemTxvevebSi, rogoricaa amboxeba, Zaladobis calkeuli da

321

sporaduli aqtebi da sxva analogiuri qmedebebi, ramdenadac aseTi SemTxvevebi SeiaraRebul konfliqts ar warmoadgens. muxli 2 calkeul pirTa mimarT gamoyenebis sfero 1. winamdebare oqmi gamoiyeneba yvela piris mimarT, romelsac Seexo pirvel muxlSi ganmartebuli SeiaraRebuli konfliqti, rasis, kanis feris, sqesis, enis, religiis an aRmsareblobis, poli tikuri an sxva Sexedulebebis, erovnuli an socialuri warmo mavlobis, qonebrivi mdgomareobis, dabadebis an sxva statusis, an romelime sxva msgavs kriteriumebze (SemdgomSi arakeTilsa surveli/saziano gansxvaveba) damyarebuli arakeTilsasurveli gansxvavebis gareSe. 2. SeiaraRebuli konfliqtis dasrulebisas yvela piri, romel Tac aseT konfliqtTan dakavSirebuli mizeziT aRkveTili an SezRuduli hqondaT Tavisufleba, agreTve is pirebi, romelTac amave mizeziT SeezRudaT an aRekveTaT Tavisufleba konfliqtis Semdeg, isargebleben me-5 da me-6 muxlebiT gaTvaliswinebuli dacviT Tavisuflebis amgvari aRkveTis an SezRudvis periodis dasrulebamde. muxli 3 Caurevloba 1. araferi am oqmSi ar unda ganimartos, rogorc saxelmwifos suverenitetis an mTavrobis movaleobis xelyofa, yvela kano nieri saSualebiT SeinarCunos an aRadginos marTlwesrigi sa xelmwifoSi da daicvas saxelmwifos erToba da teritoriuli mTlianoba. 2. araferi am oqmSi ar unda ganimartos, rogorc raime mizezis gamo maRali xelSemkvreli mxaris saSinao an sagareo saqmeebSi, an mis teritoriaze mimdinare SeiaraRebul konfliqtSi pirda pir an arapirdapir Carevis gamarTleba.

nawili II adamianuri mopyroba


muxli 4 ZiriTadi garantiebi 1. yvela pirs, romelic uSualod ar monawileobs an romel mac Sewyvita monawileoba saomar moqmedebebSi, miuxedavad imisa, SezRudulia Tu ara misi Tavisufleba, ufleba aqvs pativi scen mis pirovnebas, Rirsebas, Sexedulebebsa da religiur rwmenas. nebismier viTarebaSi maT unda moepyron adamianurad, nebismieri arakeTilsasurveli gansxvavebis gareSe. akrZalulia cocxlad ar ayvanis xasiaTis brZanebis gacema.

322

2. zemoaRniSnuli saerTo debulebebisadmi zianis miyenebis gareSe nebismier dros da nebismier adgilas akrZalulia da akrZaluli iqneba pirvel muxlSi miTiTebuli pirebis mimarT Semdegi qmedebebis ganxorcieleba: (a) pirovnebis sicocxlis, janmrTelobis, fizikuri an fsi qikuri mdgomareobis xelyofa, kerZod mkvleloba, agreTve iseTi sastiki mopyroba, rogoricaa wameba, dasaxiCreba an sxeulebrivi sasjelebis nebismieri forma; (b) koleqtiuri dasja; (g) mZevlad ayvana; (d) terorizmis aqtebi; (e) pirovnebis Rirsebis SebRalva, kerZod damamcirebeli da Seuracxmyofeli mopyroba, gaupatiureba, iZulebiTi prosti tucia da uxamsi xelyofis nebismieri forma; (v) monobisa da monebiT vaWrobis yvela forma; (z) Zarcva; (T) zemoaRniSnuli qmedebebidan nebismieris Cadenis muqa ra. 3. bavSvebs uzrunvelyofen aucilebeli mzrunvelobiTa da daxmarebiT, kerZod: (a) isini miiReben ganaTlebas, religiuri da zneobrivi aR zrdis CaTvliT, maTi mSoblebis survilis an mSoblebis ararsebobis SemTxvevaSi im pirTa survilisamebr, romlebic pasuxs ageben maT mzrunvelobaze; (b) miiReba yvela Sesabamisi zoma droebiT gancalkevebuli ojaxebis gasaerTianeblad; (g) TxuTmeti wlis asaks miuRwevel bavSvebs ar gamoiZaxe ben SeiaraRebul ZalebSi an dajgufebebSi da maT aekrZale baT saomar moqmedebebSi monawileoba; (d) TxuTmeti wlis asaks miuRweveli bavSvebis mimarT am muxliT gaTvaliswinebuli gansakuTrebuli dacva gamoiye neba im SemTxvevaSic, Tu isini (g) qvepunqtis debulebaTa miuxedavad saomar moqmedebebSi uSualod monawileoben da tyved vardebian; (e) saWiroebis SemTxvevaSi da SeZlebisdagvarad maTi mSob lebis an im pirTa TanxmobiT, romelnic kanoniT an wes-Cveu lebis Tanaxmad upirveles yovlis pasuxs ageben maT mzrun velobaze, miiReba zomebi saomari moqmedebis raionebidan bavSvebis droebiTi evakuaciisaTvis qveynis Sida, SedarebiT usafrTxo raionebSi da imis uzrunvelsayofad, rom maT Tan axldeT maT usafrTxoebaze da keTildReobaze pasuxis mgebeli pirebi.

323

muxli 5 TavisuflebaSezRuduli pirebi 1. me-4 muxlis debulebaTa damatebiT, im pirTa mimarT, romel Tac SeiaraRebul konfliqtTan dakavSirebuli mizezebis gamo Tavisufleba SeezRudaT, miuxedavad imisa internirebulni arian Tu dakavebulni, daculi iqneba, sul mcire, Semdegi debulebani: (a) daWrilebsa da avadmyofebs moepyrobian me-7 muxlis Se sabamisad; (b) am muxlSi aRniSnul pirebs, iseve, rogorc adgilobriv samoqalaqo mosaxleobas, moamarageben sursaTiTa da sasme li wyliT, uzrunvelyofen pirobebs maTi janmrTelobis SenarCunebisa da higienis dasacavad, agreTve mkacri klima turi pirobebisa da SeiaraRebuli konfliqtebis safrTxi sagan dasacavad; (g) maTTvis nebadarTulia individualuri an koleqtiuri daxmarebis miReba; (d) nebadarTuli iqneba religiur wes-CveulebaTa Sesru leba da Sesabamisi Txovnis Sesabamisad, roca es mizanSe wonilia, sulieri daxmarebis miReba iseTi pirebisagan, ro goricaa magaliTad religiuri funqciebis Semsrulebeli kapelani; (e) muSaobisas maT uzrunvelyofen Sromis iseTive pirobe biTa da garantiebiT, romliTac sargeblobs adgilobrivi samoqalaqo mosaxleoba. 2. isini, vinc pasuxs agebs pirvel paragrafSi xsenebul pirTa internirebaze an dakavebaze, TavianTi SesaZleblobebis fargleb Si daicaven aseT pirebTan dakavSirebul Semdeg debulebebs: (a) im SemTxvevis garda, roca erTi ojaxis wevri mamakacebi da qalebi erTad Tavsdebian, qalebi da mamakacebi cal-cal ke SenobebSi ganTavsdebian da qalebi qalTa uSualo meT valyureobis qveS iqnebian; (b) nebadarTuli iqneba werilebisa da safosto baraTebis gagzavna da miReba, saWiroebis SemTxvevaSi SesaZlebelia, rom uflebamosilma organom SezRudos maTi raodenoba; (g) internirebisa da dakavebis adgilebi saomari moqmede bebis zonis maxloblad ar unda ganlagdes. pirvel parag rafSi xsenebuli pirebi unda iyvnen evakuirebuli, Tu maTi internirebis an dakavebis adgilebs SeiaraRebuli konfliq tebis Sedegad safrTxe emuqreba da Tu SesaZlebelia, rom aRniSnuli evakuacia ganxorcieldes usafrTxoebis adekva tur pirobebSi; (d) isargeblon samedicino gamokvlevebis Catarebis ufle biT; (e) ziani ar unda miadges fizikur da fsiqikur janmrTe lobasa da xelSeuxeblobas nebismieri gaumarTlebeli moq

324

medebis an daudevrobis Sedegad. Sesabamisad, ikrZaleba am muxlSi aRniSnul pirTa mimarT raime samedicino procedu rebis Catareba, romlis aucilebloba ar aris gamowveuli maTi janmrTelobis mdgomareobiT da ar pasuxobs sayovel Taod miRebul im samedicino normebs, romelic analogiur viTarebaSi gamoiyeneba Tavisufal pirTa mimarT. 3. pirebi, romlebzec pirveli paragrafis debulebani ar vrceldeba, magram romelTa Tavisuflebac SeizRuda SeiaraRebu li konfliqtidan gamomdinare raime mizeziT, sargebloben ada mianuri mopyrobiT me-4 muxlisa da am muxlis 1(a), (g), (d) da 2(b) punqtebis Sesabamisad. 4. Tu miiReba gadawyvetileba TavisuflebaaRkveTil pirTa ganTavisuflebis Sesaxeb, isini, vinc am gadawyvetilebas miiReben, am pirTa usafrTxoebis uzrunvelsayofad saWiro zomebs gaata reben. muxli 6 sisxlissamarTlebrivi devna 1. es muxli gamoiyeneba SeiaraRebul konfliqtebTan dakav Sirebuli sisxlissamarTlebrivi danaSaulebis sasamarTlo we siT devnisas da damnaSaveTa dasjisas. 2. ar iqneba gamotanili arc erTi ganaCeni da damnaSaves ar daekisreba sasjeli, Tu gadawyvetileba ar aris gamotanili mxo lod im sasamarTlos mier, romelic damoukideblobisa da miu kerZoeblobis ZiriTad garantiebs uzrunvelyofs. kerZod: (a) procedura unda iTvaliswinebdes braldebulis dau yovnebliv informirebas im danaSaulis detalebis Sesaxeb, romlis Cadenac mas bralad edeba; braldebuli, sasamar Tlomde da sasamarTlos dros, dacvis yvela aucilebeli uflebiTa da saSualebiT unda sargeblobdes; (b) samarTaldarRvevisaTvis msjavris dadeba dasaSvebia mxolod individualuri sisxlis samarTlis pasuxismgeb lobis safuZvelze; (g) arc erTi pirovneba ar iqneba aRiarebuli damnaSaved im danaSaulis gamo, iqneba es Cadenili qmedebiTa Tu umoq medobiT, romelic misi Cadenis droisaTvis ar warmoadgen da sisxlissamarTlebrivad dasjad qmedebas; agreTve ar SeiZleba imaze ufro mkacri sasjelis dakisreba, vidre sa marTaldarRvevis Cadenis dros moqmedi sisxlissamarTleb rivi kanonmdeblobiT iyo gaTvaliswinebuli; Tu samarTal darRvevis Cadenis Semdeg kanoni ufro msubuq sasjels da adgens, damnaSaveze am kanonis moqmedeba gavrceldeba; (d) yoveli eWvmitanili piri, kanonis Sesabamisad misi bra lis dadgenamde iTvleba udanaSaulod; (e) yovel braldebuls sasamarTlos wesiT saqmis ganxil

325

vis misi TandaswrebiT warmarTvis moTxovnis ufleba aqvs; (v) dauSvebelia pirovnebis iZuleba misces sakuTari Tavis sawinaaRmdego Cveneba an iZulebiT aRiaros brali. 3. ganaCenis gamotanis dros msjavrdebuls unda ecnobos misi ganaCenis sasamarTlos an sxva wesiT gasaCivrebis ufleba da vada, romlis ganmavlobaSi mas SeuZlia aRniSnuli uflebis ga moyeneba. 4. dauSvebelia sasikvdilo ganaCenis gamotana im pirTa mimarT, romelTac danaSaulis Cadenis momentisaTvis ar SesrulebiaT Tvrameti weli, aseve dauSvebelia ganaCenis aRsruleba fexmZime qalebisa da mcirewlovani Svilebis dedebis mimarT. 5. saomari moqmedebebis dasrulebisas mmarTveli organoebi Se ecdebian, rac SeiZleba farTo amnistia mianiWon SeiaraRebul kon fliqtSi monawile da im pirebs, romelTac Tavisufleba aRekve TaT SeiaraRebul konfliqtebTan dakavSirebuli mizezebis gamo, ganurCevlad imisa, internirebulni arian isini, Tu dakavebulni.

nawili III daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi


muxli 7 mfarveloba da zrunva 1. yvela daWrili, avadmyofi da xomaldis daRupvaSi moyoli li piri, miuxedavad imisa, monawileobda Tu ara SeiaraRebul konfliqtSi, unda sargeblobdes pativiscemiTa da dacviT. 2. yvelgan da yovelTvis maT unda epyrobodnen adamianurad. SeZlebisamebr da umokles vadaSi maT uzrunvelyofen samedici no daxmarebiTa da movliT, romelsac maTi mdgomareoba saWiro ebs. dauSvebelia maTi gansxvaveba samedicino mosazrebebisagan ganyenebuli mizezebis gamo.

muxli 8 Zebna arsebuli SesaZleblobebis gaTvaliswinebiT, gansakuTrebiT ki Setakebis Semdeg, dauyovnebliv unda iqnas miRebuli yvela SesaZlo zoma daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi mo yolil pirTa mosaZebnad da gadasayvanad, maTi Zarcvisa da cudi mopyrobisagan dasacavad, saWiro movliT uzrunvelsayofad da gardacvlilTa mosaZebnad maTi gaZarcvis mcdelobis acilebisa da saTanadod dakrZalvis mizniT.

326

muxli 9 samedicino da sasuliero personalis dacva 1. samedicino da sasuliero personali unda sargeblobdes pativiscemiTa da dacviT, xolo movaleobebis Sesrulebisas ki unda miiRon saWiro daxmareba. dauSvebelia personalis iZuleba Seasrulos mis humanitarul misiasTan Seusabamo saqmianoba. 2. dauSvebelia imis moTxovna, rom Tavisi funqciebis Sesru lebisas samedicino personalma upiratesoba mianiWos romelime pirs, garda samedicino mizanSewonilobiT nakarnaxevi SemTxveve bisa. muxli 10 samedicino funqciebis Semsrulebel pirTa zogadi dacva 1. dauSvebelia samedicino personalis dasja maT mier ganxor cielebuli, samedicino eTikis Sesabamisi, samedicino funqciebis Sesrulebis gamo, miuxedavad imisa, Tu romelma pirma isargebla aRniSnuli daxmarebiT. 2. dauSvebelia samedicino funqciebis Semsrulebel pirTa iZuleba ganaxorcielon qmedebebi an Seasrulon samuSao, rome lic arRvevs samedicino eTikisa da daWrilTa da avadmyofTa interesebis damcav normebs an am oqmis debulebebs, aseve dauSve belia personalis iZuleba Tavi Seikavon am normebiTa da debu lebebiT gaTvaliswinebuli qmedebebis Sesrulebisagan. 3. erovnuli kanonmdeblobis gaTvaliswinebiT, pativi un da scen samedicino funqciebis Semsrulebel pirTa profesiul valdebulebebs, romelic dakavSirebulia maTi mzrunvelobis qveS myofi daWrilebisa da avadmyofebis Sesaxeb informaciis miRebasTan. 4. erovnuli kanonmdeblobis gaTvaliswinebiT, arc erTi same dicino funqciis Semsrulebeli piri ar SeiZleba daisajos misi mzrunvelobis qveS myofi an namyofi daWrilebisa da avadmyofe bis Sesaxeb informaciis gacemaze uaris Tqmisa da informaciis gaucemlobis gamo. muxli 11 samedicino formirebaTa da sanitarul-satranspor to saSualebebis dacva 1. samedicino formirebani da sanitarul-satransporto saSu alebani nebismier dros pativiscemiTa da dacviT sargebloben da ar SeiZleba gaxdnen Tavdasxmis obieqti. 2. dacva, romliTac sargeblobs samedicino formirebebi da sanitarul-satransporto saSualebebi, mxolod im SemTxvevaSi wydeba, Tu igi mtruli moqmedebebis gansaxorcieleblad gamoiye neba. Tumca, dacva Sewydeba mxolod gafrTxilebis Semdgom, rome lic, saWiroebisamebr, gonivrul vadas adgens, da mxolod mas Sem deg, rac amgvari gafrTxileba ar iqna mxedvelobaSi miRebuli.

327

muxli 12 ganmasxvavebeli emblema Sesabamisi kompetenturi xelisuflebis kontroliT gaTva liswinebulia samedicino an sasuliero personalis, samedicino formirebebisa da sanitarul-satransporto saSualebebis mier TeTr fonze wiTeli jvris, wiTeli naxevarmTvaris an wiTeli lomisa da mzis ganmasxvavebeli emblemis tareba an TvalsaCino adgilze gamofena. emblema nebismier garemoebaSi pativiscemiT sargeblobs. dauSvebelia emblemis aradaniSnulebisamebr gamo yeneba.

nawili IV samoqalaqo mosaxleoba


muxli 13 samoqalaqo mosaxleobis dacva 1. samoqalaqo mosaxleoba da calkeuli samoqalaqo pirebi sargebloben samxedro operaciebis Sedegad warmoSobili saf rTxisagan zogadi dacviT. am dacvis ganxorcielebis mizniT, yo velgvar viTarebaSi daculi unda iyos Semdegi normebi. 2. dauSvebelia samoqalaqo mosaxleobaze, agreTve calkeul samoqalaqo pirebze Tavdasxmis ganxorcieleba. akrZalulia Za ladobis aqtebi an Zaladobis muqara, romlis ZiriTadi mizania samoqalaqo mosaxleobaSi SiSis gavrceleba. 3. samoqalaqo pirebi sargebloben am nawiliT gaTvaliswinebu li dacviT garda im SemTxvevisa da periodisa, roca isini uSua lod monawileoben saomar moqmedebebSi. muxli 14 samoqalaqo mosaxleobis saarsebod aucilebeli obieqtebis dacva akrZalulia samoqalaqo mosaxleobaSi SimSilis, rogorc sao mari moqmedebis warmarTvis meTodis gamoyeneba. amitom, akrZalu lia am mizniT samoqalaqo mosaxleobis saarsebod aucilebeli obieqtebis sakvebis maragis, sursaTis mwarmoebeli sasoflosameurneo raionebis, naTesebis, saqonlis, sasmeli wyliT momara gebis nagebobebisa da maTi maragis,agreTve sairigacio nagebobe bis ganadgureba, maTze Tavdasxma, maTi gadatana an mwyobridan gamoyvana. muxli 15 saxifaTo Zalis Semcveli danadgarebisa da nagebobebis dacva saxifaTo Zalis Semcveli danadgarebi da nagebobebi, kerZod ki kaSxalebi, dambebi da atomuri eleqtrosadgurebi ar unda gaxdes Tavdasxmis obieqti im SemTxvevaSic ki, rodesac isini sam

328

xedro obieqts warmoadgenen, Tu amgvarma Tavdasxmam SeiZleba saxifaTo ZalTa gamoTavisufleba da samoqalaqo mosaxleobaSi Tanmdevi mZime danakargebi gamoiwvios. muxli 16 kulturuli faseulobebisa da RvTismsaxurebis adgilebis dacva SeiaraRebuli konfliqtebis dros kulturuli memkvidreobis dacvis Sesaxeb 1954 wlis 14 maisis haagis konvenciis debule bebisaTvis zianis miuyeneblad, akrZalulia mtruli moqmedebebis ganxorcieleba im istoriuli Zeglebis, xelovnebis nimuSebis an RvTismsaxurebis adgilebis mimarT, romelic xalxTa kulturul an sulier memkvidreobas warmoadgens, aseve dauSvebelia amgvari obieqtebis gamoyeneba samxedro miznebis misaRwevad. muxli 17 samoqalaqo pirebis iZulebiTi gadaadgilebis ak rZalva 1. ar unda gaices brZaneba konfliqtTan dakavSirebuli mize zebiT samoqalaqo mosaxleobis gadaadgilebis Sesaxeb, Tu es gamowveuli ar aris samoqalaqo pirTa usafrTxoebis uzrun velyofis moTxovnebiT an ukiduresi samxedro aucileblobiT. amgvari gadaadgilebis aucileblobis SemTxvevaSi miiReba yve la SesaZlo zoma samoqalaqo mosaxleobis TavSesafris, higienis, janmrTelobis, usafrTxoebisa da kvebis TvalsazrisiT damakma yofilebel pirobebSi misaRebad. 2. dauSvebelia samoqalaqo pirTa iZuleba datovon sakuTari teritoria konfliqtTan dakavSirebuli mizezebis gamo. muxli 18 daxmarebis sazogadoebebi da daxmarebis operaciebi 1. maRali xelSemkvreli mxaris teritoriaze myof daxmarebis sazogadoebebs, iseTebs, rogoricaa wiTeli jvris (wiTeli naxe varmTvaris, wiTeli lomisa da mzis) organizaciebi, SeuZliaT SesTavazon samsaxuri SeiaraRebuli konfliqtis msxverplTa mi marT Tavisi tradiciuli funqciebis Sesrulebis mizniT. samo qalaqo mosaxleobas, sakuTari iniciativiTac ki, SeuZlia SesTa vazos daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa Segroveba da movla. 2. Tu samoqalaqo mosaxleoba ganicdis ukidures gaWirvebas saarsebod aucilebeli saSualebebis, rogoricaa sursaTi da sa medicino saSualebebi, mowodebis ukmarisobis gamo, dainteresebu li maRali xelSemkvreli mxaris TanxmobiT tardeba samoqalaqo mosaxleobis daxmarebis operaciebi, romelic mxolod humanita rul da miukerZoebel xasiaTs atarebs da yovelgvari diskrimi naciuli gansxvavebis gareSe xorcieldeba.

329

nawili V daskvniTi debulebebi


muxli 19 gavrceleba winamdebare oqmi rac SeiZleba farTod unda gavrceldes. muxli 20 xelmowera winamdebare oqmi konvenciebis monawile mxareTa mier xelmosa werad Riaa saboloo aqtis xelmoweridan eqvsi Tvis Semdeg da darCeba Riad Tormeti Tvis ganmavlobaSi. muxli 21 ratifikacia winamdebare oqmis ratificireba rac SeiZleba swrafad unda moxdes. saratifikacio sigelebi deponirebuli unda iyos Sveica riis federalur sabWosTan, konvenciebis depozitarTan. muxli 22 mierTeba winamdebare oqmi misaesaerTeblad Riaa konvenciebis monawi le nebismieri mxarisaTvis, romelsac masze xeli ar mouweria. mierTebis aqti deponirebuli unda iyos depozitarTan. muxli 23 ZalaSi Sesvla 1. winamdebare oqmi ZalaSi Sedis ori saratifikacio sigelis an mierTebis aqtis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg. 2. konvenciebis monawile TiToeuli mxarisaTvis, romelic Sem dgomSi moaxdens winamdebare oqmis ratificirebas an SeerTebas, is ZalaSi Sedis am mxaris mier misi saratifikacio sigelis an SeerTebis aqtis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg. muxli 24 Sesworebebi 1. nebismier maRal xelSemkvrel mxares SeuZlia winamdebare oqmSi Sesworebebis Setanis SeTavazeba. yoveli SeTavazebuli Sesworebis teqsti gaegzavneba depozitars, romelic yvela ma Ral xelSemkvrel mxaresTan da wiTeli jvris saerTaSoriso ko mitetTan konsultaciebis Sedegad gadawyvets, moiwvios Tu ara konferencia SeTavazebuli Sesworebis gansaxilvelad. 2. depozitari am konferenciaze moiwvevs yvela maRal xelSem kvrel mxares, da aseve konvenciebis monawile mxareebs, miuxeda vad imisa, arian Tu ara isini winamdebare oqmze xelmomwerni. muxli 25 denonsacia 1. im SemTxvevaSi, Tu maRali xelSemkvreli mxare moaxdens wi namdebare oqmis denonsacias, denonsacia ZalaSi Sedis mxolod Setyobinebis miRebidan eqvsi Tvis Semdeg. Tumca, Tu am eqvsi

330

Tvis amowurvamde mxare, romelmac denonsaciis Sesaxeb ganacxa da, aRmoCndeba pirvel muxlSi miTiTebul viTarebaSi, denonsacia ZalaSi Sedis SeiaraRebuli konfliqtis dasrulebis Semdeg. pirebi, romelTac Tavisufleba aRkveTili an SezRuduli aqvT konfliqtTan dakavSirebuli mizezebis gamo, mainc agrZeleben winamdebare oqmis debulebebiT gaTvaliswinebuli mfarvelobiT sargeblobas maT saboloo gaTavisuflebamde. 2. denonsaciis Sesaxeb Setyobineba werilobiTi formiT gaegzavneba depozitars, romelic am Setyobinebas yvela maRal xelSemkvrel mxares daugzavnis. muxli 26 Setyobinebebi depozitari maRal xelSemkvrel mxareebs da konvenciebis mo nawile saxelmwifoebs, miuxedavad imisa, arian Tu ara isini winam debare oqmis xelmomwerni, atyobinebs: (a) 21-e da 22-e muxlebis Sesabamisad winamdebare oqmze gakeTe buli xelmowerebis, deponirebuli saratifikacio sigelebisa da SeerTebis aqtebis Sesaxeb; (b) 23-e muxlis Tanaxmad winamdebare oqmis ZalaSi Sesvlis TariRis Sesaxeb; da (g) 24-e muxlis Tanaxmad miRebuli Setyobinebebisa da gancxa debebis Sesaxeb. muxli 27 registracia 1. ZalaSi Sesvlis Semdeg, winamdebare oqmi depozitaris mier igzavneba gaerTianebuli erebis organizaciis samdivnoSi gaer Tianebuli erebis organizaciis wesdebis 102-e muxlis Sesabami sad saregistraciod da gamosaqveyneblad. 2. depozitari gaerTianebuli erebis organizaciis samdivnos Seatyobinebs winamdebare oqmTan dakavSirebiT miRebuli yvela ratifikaciis sigelisa da SeerTebis aqtis Sesaxeb. muxli 28 avTenturi teqstebi winamdebare oqmis dedani, romlis arabuli, Cinuri, inglisuri, franguli, rusuli da espanuri teqstebi Tanabrad avTenturia, deponirebuli unda iyos depozitarTan, romelic konvenciebis yvela monawile mxares oqmis damowmebul aslebs gadascems.

331

1974-77ww. di plomatiuri konferenciis meoTxe sesiaze miRebuli rezoluciebi rezolucia 17 Jenevis 1949 wlis konvenciebisa da saerTaSoriso SeiaraRebu li konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmis (I oqmi) dacvis qveS myofi sanitaruli sahaero xomaldebis mier amocnobis zogierTi eleqtronuli da vizualuri saSualebebis gamoyeneba Jenevis 1974-1977ww. di plomatiuri konferencia SeiaraRe buli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samarTlis ganmtkicebisa da ganviTarebis Sesaxeb, iTvaliswinebs ra, rom: (a) imisTvis, raTa ar moxdes mebrZoli mxareebis mi er sanitaruli sahaero xomaldis sabrZolo moqmedebebSi CarTva, saWiroa rac SeiZleba male ganisazRvros sanitaru li sahaero xomaldebis frenisas eleqtronuli da vizua luri amocnobis sakiTxi, (b) meorad sazedamxedvelo saradaro sistemebs (SSR) aqvT sanitaruli xomaldisa da misi frenis samarSruto detalebis amocnobis unikaluri SesaZleblobebi, (g) samoqalaqo aviaciis saerTaSoriso organizacia, arsebuli pirobebidan gamomdinare, warmoadgens SSR-is mu Saobis reJimebisa da kodebis gansazRvrisaTvis yvelaze Sesaferis saerTaSoriso organos, (d) es konferencia SeTanxmda cisferi mocimcime Su qis gamoyenebaze mxolod sanitarul transportirebaSi CarTuli sahaero xomaldebis vizualurad amosacnobad, 

acnobierebs ra, rom sanitaruli sahaero xomaldebis amoc nobisaTvis gamiznuli eqskluziuri da sayovelTaod aRiarebu li SSR muSaobis reJimisa da kodebis winaswari SeTanxmebiT Seqmna ar aris SesaZlebeli SSR sistemebis farTo gavrcelebis gamo,
 winamdebare gamocemaSi warmodgenilia konferenciis meoTxe sesiis mxolod me-17, me-18, me-19, me-20, 21-e, 22-e da 24-e rezoluciebi. pirvel sam sesiaze miRebuli rezoluciebi da meoTxe sesiaze miRebuli 23-e rezolucia konferenciis muSaobas exeba da zogadi xasiaTis ar aris; maTi moZieba konferenciis oficialur arqivebSia SesaZlebeli.

332

1. TxovniT mimarTavs konferenciis prezidents, gadasces samoqalaqo aviaciis saerTaSoriso organizacias es do kumenti, konferenciis sxva TandarTul dokumentebTan er Tad da am organizacias SesTavazos Semdegi: (a) sanitaruli sahaero xomaldebisaTvis Camoayali bos Sesabamisi proceduruli wesebi saerTaSoriso xasiaTis SeiaraRebuli konfliqtebis dros SSR-is specialuri samuSao reJimisa da kodebis Sesaqmne lad; da, (b) mxedvelobaSi miiRos am konferenciaze miRweu li SeTanxmeba imis Taobaze, rom cisferi mocimcime Suqi aRiarebulia, rogorc sanitaruli sahaero xo maldebis amocnobis saSualeba da am mizniT uzrun velyos samoqalaqo aviaciis saerTaSoriso organi zaciis Sesabamisi dokumentebis momzadeba; 2. mouwodebs winamdebare konferenciaze mowveul yvela mTavrobas, rom konsultaciebisas iTanamSromlon samoqa laqo aviaciis saerTaSoriso organizaciasTan. ormocdameToTxmete plenaruli sxdoma 1977 wlis 7 ivnisi

333

danarTi
pirveli damatebiTi oqmis pirvel danarTSi mocemuli wesebis me-6 da me-8 muxlebi muxli 6 - Suqovani signali 1. Suqovani signali, romelic cisferi mocimcime Suqisagan Sedgeba, gamoiyeneba sanitaruli sahaero xomaldebisaTvis maTi kuTvnilebis dadgenis mizniT. arc erTi sxva sahaero xomaldi am signals ar gamoiyenebs. rekomendebuli cisfe ri Suqi Semdegi samferovani koordinatebiT miiReba: mwvane TeTri iisferi y = 0.065 + 0.805 x y = 0.400 - x x = 0.133 + 0.600 y

cisferi SuqisTvis cimcimis rekomendebuli sixSirea 60100 dacimcimeba wuTSi. 2. sanitaruli sahaero xomaldi am SuqiT ise unda iyos aRWurvili, rom igi yvela SesaZlo mimarTulebidan iyos xilvadi. 3. Tu konfliqtis mxareebs Soris ar arsebobs specialu ri SeTanxmeba cisferi mocimcime Suqis gamoyenebaze sa nitaruli transportis, wylisa da sahaero xomaldebis amosacnobad, maSin amgvari signalebis gamoyeneba sxva sat ransporto saSualebebze da xomaldebze akrZaluli ar aris. muxli 8 - eleqtronuli amocnoba 1. saerTaSoriso samoqalaqo aviaciis Sesaxeb Cikagos 1944 wlis 7 dekembris konvenciis me-10 danarTSi (cvlilebe biTa da damatebebiT) miTiTebuli meoradi sazedamxedve lo saradaro sistema (SSR) SeiZleba gamoyenebuli iyos sanitaruli sahaero xomaldis marSrutis dasadgenad da kvalis dasadgenad. sanitaruli sahaero xomaldisaTvis SSR-is specialuri muSaobis reJimi da kodi dadgindeba maRali xelSemkvreli mxareebis, konfliqtis mxareebis an mxaris mier, romelic samoqalaqo aviaciis saerTaSoriso organizaciis mier rekomendebuli procedurebis Sesabami sad SeTanxmebis safuZvelze an mxolod sakuTari inicia tiviT moqmedebs. 2. konfliqtis mxareebs, specialuri SeTanxmebiT SeuZliaT daaweson sanitaruli satransporto saSualebebis, wylisa da sahaero xomaldebis amocnobis msgavsi sistemebi.

334

rezolucia 18 Jenevis 1949 wlis konvenciebisa da saerTaSoriso SeiaraRebu li konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmis (I oqmi) dacvis qveS myofi sanitaruli transportis amocnobisaTvis vizualuri signalebis gamoyeneba Jenevis 1974-1977ww. di plomatiuri konferencia SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samar Tlis ganmtkicebisa da ganviTarebis Sesaxeb, iTvaliswinebs ra, rom: (a) saWiroa gaumjobesdes sanitaruli transportis vizua luri amocnoba masze Tavdasxmis Tavidan asacileblad, (b) es konferencia SeTanxmda, rom cisferi mocimcime Su qi, rogorc vizualuri amocnobis saSualeba, gamoiyeneba mxolod sanitarul transportirebaSi monawile sahaero xomaldebis mier,  (g) specialuri SeTanxmebis safuZvelze konfliqtis mxare ebs SeuZliaT SezRudon cisferi mocimcime Suqis gamoye neba mxolod sanitaruli saxmeleTo transportis, wylisa da sahaero xomaldebis amosacnobad, magram, Tu aseTi Se Tanxmeba ar arsebobs, amgvari signalebis gamoyeneba sxva saxmeleTo transportisa da xomaldebisaTvis akrZaluli ar aris, (d) sanitaruli transportis amosacnobad ganmasxvavebeli emblemisa da cisferi mocimcime Suqis garda SeiZleba ga moyenebuli iyos vizualuri amocnobis sxva saSualebebic, rogoricaa sasignalo droSebi da sinaTlis kombinaciebi, (e) samTavrobaTaSoriso sazRvao sakonsultacio organi zacia aris yvelaze Sesaferisi saerTaSoriso organiza cia sazRvao garemoSi gamoyenebadi vizualuri signalebis gansazRvrisa da sajarod gancxadebisTvis, mxedvelobaSi iRebs ra, rom Tumca Jenevis 1949 wlis 12 ag vistos konvenciebi cnoben hospitaluri sazRvao xomaldebisa da sanitaruli sahaero xomaldebis uflebas ataron ganmasxvave beli emblemebi, amgvari ufleba ar aris asaxuli samTavrobaTa Soriso sazRvao sakonsultacio organizaciis Sesabamis doku mentebSi,

335

1. sTxovs konferenciis prezidents gadasces samTavroba TaSoriso sazRvao sakonsultacio organizacias es re zolucia, konferenciis sxva dokumentebTan erTad da am organizacias SesTavazos: (a) ganixilos pirveli damatebiTi oqmis pirvel da narTSi Camoyalibebuli wesebis me-3 Tavis me-6 mux lSi aRwerili cisferi mocimcime Suqis gansazRvre bis Setanis sakiTxi Sesabamis dokumentebSi, magali Tad signalebis saerTaSoriso kodeqsSi; (b) uzrunvelyos Sesabamis dokumentebSi ganmasxvave beli emblemebis aRiareba (ixileT zemoaRniSnuli wesebis me-2 Tavis me-3 muxli); (g) ganixilos imgvari ganmasxvavebeli sasignalo droSebisa da sinaTlis kombinaciebis (rogoricaa, magaliTad TeTri-wiTeli-TeTri) SemuSavebis sakiT xi, romelic SeiZleba gamoyenebuli iyos sanitaru li transportis vizualuri amocnobis damatebiT an alternatiul saSualebad; 2. mouwodebs winamdebare konferenciaze mowveul yvela mTavrobas, rom konsultaciebisas iTanamSromlon samTav robaTaSoriso sazRvao sakonsultacio organizaciasTan.

ormocdameToTxmete plenaruli sxdoma 1977 wlis 7 ivnisi

danarTi
pirveli damatebiTi oqmis pirvel danarTSi mocemuli wesebis me-3, me-6, me-10 da me-11 muxlebi muxli 3 - forma da damaxasiaTebeli niSnebi 1. ganmasxvavebeli emblema (wiTeli TeTr fonze), garemoebe bidan gamomdinare, unda iyos rac SeiZleba didi zomis. wiTe li jvris, wiTeli naxevarmTvarisa da wiTeli lomisa da mzis formasTan dakavSirebiT, maRal xelSemkvrel mxareebs SeuZliaT ixelmZRvanelon me-2 suraTze gamosaxuli nimuSebiT. 2. RamiT an SezRuduli xilvadobis pirobebSi ganmasxvavebe li emblema SeiZleba ganaTdes an anaTebdes; is agreTve SeiZle ba iseTi masalisagan damzaddes, romelic saTanado teqnikuri saSualebebiT iZleva misi amocnobis saSualebas.

336

[ suraTi 2: wiTeli ganmasxvavebeli emblemebi TeTr fonze. ] muxli 6 - Suqovani signali 1. Suqovani signali, romelic cisferi mocimcime Suqisagan Sedgeba, gamoiyeneba sanitaruli sahaero xomaldebisaTvis maTi kuTvnilebis dadgenis mizniT. arcerTi sxva sahaero xomaldi am signals ar gamoiyenebs. rekomendebuli cisferi Suqi Semdegi samferovani koordinatebiT miiReba: mwvane TeTri iisferi y = 0.065 + 0.805 x y = 0.400 - x x = 0.133 + 0.600 y

cisferi SuqisTvis cimcimis rekomendebuli sixSirea 60-100 dacimcimeba wuTSi. 2. sanitaruli sahaero xomaldi am SuqiT ise unda iyos aRWur vili, rom igi yvela SesaZlo mimarTulebidan iyos xilvadi. 3. Tu konfliqtis mxareebs Soris ar arsebobs specialuri SeTanxmeba cisferi mocimcime Suqis gamoyenebaze sanitaruli transportis, wylisa da sahaero xomaldebis amosacnobad, maSin amgvari signalebis gamoyeneba sxva satransporto saSualebebze da xomaldebze akrZaluli ar aris. muxli 10 - saerTaSoriso kodebis gamoyeneba sanitarul SenaerTebsa da satransporto saSualebebs ag reTve SeuZliaT gamoiyenon saerTaSoriso satelekomunikacio kavSiris, samoqalaqo aviaciis saerTaSoriso organizaciisa da samTavrobaTaSoriso sazRvao sakonsultacio organizaciis mi er dadgenili kodebi da signalebi. es kodebi da signalebi am organizaciaTa mier dadgenili standartebis, praqtikisa da pro cedurebis Sesabamisad gamoiyeneba. muxli 11 - kavSiris sxva saSualebebi rodesac SeuZlebelia ormxrivi radiokavSiris damyareba, SeiZ leba gamoyenebuli iyos samTavrobaTaSoriso sazRvao sakonsul tacio organizaciis mier miRebul signalebis saerTaSoriso kodeqssa an saerTaSoriso samoqalaqo aviaciis Sesaxeb Cikagos

337

1944 wlis 7 dekembris konvenciis Sesabamis danarTSi (cvlile bebiTa da damatebebiT) mocemuli signalebi. rezolucia 19 Jenevis 1949 wlis konvenciebisa da saerTaSoriso SeiaraRebu li konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmis (I oqmi) dacvis qveS myofi sanitaruli transportis Sesaxeb Setyobinebisa da amoc nobisaTvis radiokavSirebis gamoyeneba Jenevis 1974-1977ww. di plomatiuri konferencia SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samar Tlis ganmtkicebisa da ganviTarebis Sesaxeb, iTvaliswinebs ra, rom: (a)sanitaruli transportis amosacnobad da misi gadaadgi lebis Sesaxeb informaciisaTvis aucilebelia gamoyenebu li iyos gasarkvevi da saimedo kavSiris saSualebebi, (b) sanitarul transportTan dakavSirebuli kavSiris sa Sualebebs saTanado da Sesaferisi yuradReba mxolod im SemTxvevaSi mieqceva, Tu is amoicnoba sayovelTaod aRiare buli signalebiT, rogoricaa `Red Cross, `Humanity, `Mercy an sxva teqnikurad an fonetikurad amosacnobi terminiT, (g) konfliqtTan dakavSirebul garemoebaTa mravalferov neba SeuZlebels xdis radiokavSiris Sesabamisi radiosix Siris winaswar SerCevas, (d) sanitaruli transportis amocnobasa da gadaadgile basTan dakavSirebuli informaciis gadasacemad gamoyene buli radiosixSire unda ecnobos yvela mxares, romelmac SeiZleba gamoiyenos sanitaruli transporti, mxedvelobaSi iRebs ra: (a) 1973 wlis saerTaSoriso satelekomunikacio kavSiris uflebamosili konferenciis #2 rekomendacias, romelic exeba radiokavSiris gamoyenebas Jenevis 1949 wlis konven ciebis dacvis qveS myofi hospitaluri xomaldebisa da sanitaruli sahaero xomaldebis gamosacxadeblad da amo sacnobad, (b) Jenevis 1974 wlis saerTaSoriso satelekomunikacio kavSiris msoflio sazRvao administraciuli radiokavSi ris Sesaxeb konferenciis # Mar 2-17 rekomendacias, ro melic exeba radiokavSiris gamoyenebas omis msxverplTa dacvasTan dakavSirebuli Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebisa da am konvenciebis nebismieri damatebiTi dokumentis dacvis qveS myof satransporto saSualebaTa

338

daniSvnis, amocnobis, mdebareobis dadgenisa da kavSiris dasamyareblad, aseve konfliqtSi aramonawile saxelmwi fos gemebisa da sahaero xomaldebis usafrTxoebis uzrun velsayofad, (g) saerTaSoriso satelekomunikacio kavSiris (ITU) mud mivi organos - sixSireTa registraciis saerTaSoriso sabWos (IFRB) mier miRebul memorandums, romelic exeba erovnul doneze radiokavSiris sakiTxebSi koordinaciis saWiroebas, aRiarebs ra, rom: (a) - sixSireTa Seqmna da gamoyeneba, maT Soris ube durebis Sesaxeb Setyobinebis sixSiris, - mobiluri samsaxuris samoqmedo procedurebi, - ubedurebis, gangaSis, saswrafo da usafrTxoebis signa lebi, da - mobilur samsaxurSi kavSiris damyarebis prioritetu lobis wesi dadgenilia saerTaSoriso satelekomunikacio konvencia ze darTuli radiokavSiris wesebiT, (b) es wesebi SeiZleba gadaisinjos mxolod saerTa Soriso satelekomunikacio kavSiris radiokavSiris msof lio administraciuli konferenciis mier, (g) saerTaSoriso satelekomunikacio kavSiris Sem degi radiokavSiris msoflio administraciuli konferen cia dagegmilia 1979 wlisaTvis da werilobiTi winadade bebi radiokavSiris wesebSi cvlilebebis Setanis Taobaze saxelmwifoebma unda warmoadginon konferenciis gaxsnam de daaxloebiT erTi wliT adre, 1. mxedvelobaSi iRebs im faqts, rom Jenevis 1979 wlis radio kavSiris msoflio administraciuli konferenciis dRis wesrig Si Setanilia specialuri sakiTxi, romlis Tanaxmad: `2.6 Seswavlil iqnas Jenevis 1949 wlis konvenciebis an maTi nebismieri damatebiTi dokumentis dacvis qveS myofi sanitaru li transportis daniSvnis, amocnobis, mdebareobis dadgenisa da maTTan kavSiris damyarebisaTvis radiokavSiris gamoyenebis teq nikuri aspeqtebi; 2. sTxovs konferenciis prezidents gadasces winamdebare kon ferenciaze mowveul yvela saxelmwifosa da organizacias es dokumenti TandarTul masalebTan erTad, romelic Seicavs moT xovnebs rogorc radiosixSireebTan, ise Sesabamisi signalis sa erTaSoriso aRiarebasTan dakavSirebiT, romelic radiokavSiris msoflio administraciuli konferenciis msvlelobisas unda dakmayofildes;

339

3. mouwodebs winamdebare konferenciaze mowveul yvela saxel mwifos, rac SeiZleba swrafad Caataron Sesabamisi mzadeba 1979 wlis radiokavSiris msoflio administraciuli konferenciisaT vis im mizniT, rom SeiaraRebul konfliqtebSi dacvis qveS myofi sanitaruli transportis kavSirisadmi wayenebuli aucilebeli moTxovnebi radiokavSiris wesebSi Sesabamisad aisaxos. ormocdameToTxmete plenaruli sxdoma 1977 wlis 7 ivnisi

danarTi
pirveli damatebiTi oqmis pirvel danarTSi mocemuli wesebis me-7, me-8 da me-9 muxlebi muxli 7 - radiosignali 1. radiosignali unda Sedgebodes radiosatelefono an ra diosatelegrafo Setyobinebisagan, romelic gadaicema saerTa Soriso satelekomunikacio kavSiris radiokavSiris msoflio administraciuli konferenciis mier gansazRvruli da damtki cebuli ganmasxvavebeli Tanmimdevruli signaliT. Sesabamisi sa nitaruli satransporto saSualebis mier Setyobinebis niSnis gadacemamde is samjer gadaicema. es Setyobineba gadaicema in glisur enaze Sesabamisi intervalebiT, me-3 paragrafis Tanaxmad gansazRvrul sixSireze an sixSireebze. aRniSnuli signalis ga moyeneba mkacrad Semoifargleba mxolod sanitaruli SenaerTe bisa da satransporto saSualebebis mier. 2. pirvel paragrafSi aRniSnuli ganmasxvavebeli Tanmimdevru li signalis gadacemamde gasakeTebeli radioSetyobineba Sem deg monacemebs unda Seicavdes: (a) sanitaruli satransporto saSualebis Setyobinebis niSani; (b) sanitaruli satransporto saSualebis adgilmdebareo ba; (g) sanitaruli satransporto saSualebis nomeri da saxe oba; (d) dagegmili marSruti; (e) ramdenadac SesaZlebelia, mgzavrobis xangrZlivoba, gam gzavrebisa da dabrunebis savaraudo dro; (v) sxva nebismieri informacia, rogoricaa frenis simaRle, gamoyenebuli radiosixSireebi, sasaubro enebi da meoradi radiolokaciuri amocnobis sistemis muSaobis reJimi da kodebi. 3. imisTvis, raTa xeli Seewyos pirvel da meore paragrafeb

340

Si, iseve rogorc oqmis 22-e, 23-e, 25-e, 26-e, 27-e, 28-e, 29-e, 30-e da 31-e muxlebSi miTiTebuli kavSiris gaadvilebas, maRal xelSemkvrel mxareebs, konfliqtis mxareebs an konfliqtis erT-erT mxares, romelic mxolod misi iniciativiT an SeTanxmebiT moqmedebs, saerTaSoriso satelekomunikacio konvenciaze darTuli radi okavSiris wesebSi mocemul sixSireTa ganawilebis tabulaze dayrdnobiT, SeuZlia gansazRvros da gamoaqveynos mis mier Ser Ceuli erovnuli sixSireebi, romlebiTac is amgvari kavSiris damyarebisas isargeblebs. am sixSireTa Sesaxeb unda ecnobos saerTaSoriso satelekomunikacio kavSirs, radiokavSiris msof lio administraciuli konferenciis mier damtkicebuli proce duris Sesabamisad. muxli 8 - eleqtronuli amocnoba 1. saerTaSoriso samoqalaqo aviaciis Sesaxeb Cikagos 1944 wlis 7 dekembris konvenciis me-10 danarTSi (cvlilebebiTa da damatebebiT) miTiTebuli meoradi radiolokaciuri amocnobis sistema/ meoradi sazedamxedvelo saradaro sistema (SSR) SeiZ leba gamoyenebuli iyos sanitaruli sahaero xomaldis marSru tis dasadgenad da mis kvalze sasiarulod. SSR-is specialuri muSaobis reJimi da kodi sanitaruli sahaero xomaldisaTvis dadgindeba maRali xelSemkvreli mxareebis, konfliqtis mxare ebis an mxaris mier, romelic SeTanxmebiT an mxolod sakuTari iniciativiT moqmedebs, samoqalaqo aviaciis saerTaSoriso orga nizaciis mier rekomendirebuli procedurebis Sesabamisad. 2. konfliqtis mxareebs, specialuri SeTanxmebiT SeuZliaT daaweson sanitaruli satransporto saSualebebis, wylisa da sa haero xomaldebis amocnobis msgavsi sistemebi. muxli 9 - radiokavSiri sanitaruli SenaerTebisa da transportis mier oqmis 22-e, 23e, 25-e, 26-e, 27-e, 28-e, 29-e, 30-e da 31-e muxlebiT gaTvaliswinebul moqmedebaTa ganxorcielebisas, am wesebis me-7 muxlSi mocemuli Tanmimdevruli signali SeiZleba win uswrebdes Sesabamisi radi okavSiris damyarebas.

rezolucia 20
kulturuli memkvidreobis dacva Jenevis 1974-1977ww. di plomatiuri konferencia SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samar Tlis ganmtkicebisa da ganviTarebis Sesaxeb,

341

miesalmeba ra Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis saer TaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesa xeb damatebiTi oqmis (I oqmi) 53-e muxlis miRebas, romelic exeba masSi gansazRvruli kulturuli faseulobebisa da RvTismsaxu rebis adgilebis dacvas, acnobierebs ra, rom 1954 wlis 14 maiss haagaSi xelmowerili konvencia SeiaraRebuli konfliqtebis dros kolturuli mem kvidreobis dacvis Sesaxeb da misi damatebiTi oqmi warmoadgenen udidesi mniSvnelobis dokumentebs SeiaraRebuli konfliqtebis Sedegebisagan kacobriobis kulturuli memkvidreobis dacvisas da rom am konvenciis gamoyenebas ziani ar adgeba wina paragraf Si aRniSnuli muxlis miRebiT, mouwodebs saxelmwifoebs, romlebic zemoaRniSnul konvenci as jer ar mierTebian, gaxdnen misi monawileebi. ormocdameTxuTmete plenaruli sxdoma 1977 wlis 7 ivnisi

rezolucia 21
SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samarTlis Sesaxeb codnis gavrceleba Jenevis 1974-1977ww. di plomatiuri konferencia SeiaraRe buli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samarTlis ganmtkicebisa da ganviTarebis Sesaxeb, darwmunebuli aris ra, rom saerTaSoriso humanitaruli sa marTlis safuZvliani codna aris misi efeqturi gamoyenebis ZiriTadi faqtori, swams ra, rom aRniSnuli samarTlis farTo codna Tavis wvlils Seitans humanitaruli idealebisa da erTa Soris mSvi dobis suliskveTebis ganmtkicebis saqmeSi, 1. Seaxsenebs maRal xelSemkvrel mxareebs, rom Jenevis 1949 wlis oTxi konvenciis Sesabamisad maT SeZlebisdagvarad far Tod unda ganavrcon am konvenciebis Sesaxeb codna, da rom kon ferenciis mier miRebuli oqmebi ganamtkiceben da ganavrcoben aRniSnul valdebulebas; 2. mouwodebs yvela xelmomwer saxelmwifos miiRos yvela Sesabamisi zoma SeiaraRebul konfliqtebSi moqmedi saerTaSo

342

riso humanitaruli samarTlisa da misi fundamenturi princi pebis Sesaxeb codnis efeqturi gavrcelebis uzrunvelsayofad, kerZod: (a) waaxalisos dainteresebuli xelisuflebis or ganoebi, raTa maT dagegmon da ganaxorcielon, sa Wiroebis SemTxvevaSi wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis mxardaWeriTa da rCeviT, saerTaSoriso humanitaruli samarTlis swavleba, gansakuTrebiT SeiaraRebuli Zalebisa da Sesabamisi administraci uli organoebisaTvis, erovnuli garemoebebis maqsi malurad gaTvaliswinebiT; (b) mSvidobianobis dros ganaxorcielos Sesabamisi pirebis wvrTna, saerTaSoriso humanitaruli samar Tlis swavlebisa da misi ganxorcielebis xelSew yobis mizniT, Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konven ciebis saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb damatebiTi oqmis (I oqmi) me-6 da 82-e muxlebis Sesabamisad; (g) Sesabamis organoebs SesTavazos universiteteb Si (samarTlis, politikur mecnierebaTa, samedicino da sxva fakultetebze) saerTaSoriso humanitaruli samarTlis swavlebis intensiurobis gazrda; (d) ganaTlebis organoebs SesTavazos saerTaSoriso humanitaruli samarTlis princi pebis Sesaxeb kurse bis SemoReba saSualo skolebsa da sxva msgavs da wesebulebebSi; 3. mouwodebs wiTeli jvris, wiTeli naxevarmTvarisa da wi Teli lomisa da mzis erovnul sazogadoebebs, Tavisi qveynebis saxelmwifo organoebs SesTavazon samsaxuri saerTaSoriso hu manitaruli samarTlis Sesaxeb codnis gavrcelebaSi; 4. sTavazobs wiTeli jvris saerTaSoriso komitets aqtiuri monawileoba miiRos saerTaSoriso humanitaruli samarTlis Se saxeb codnis gavrcelebaSi, maT Soris: (a) saerTaSoriso humanitaruli samarTlis damxma re saswavlo masalebis gamocemiT da Jenevis konven ciebisa da maTi oqmebis Sesaxeb Sesabamisi informa ciis gavrcelebiT; (b) sakuTari iniciativiT an mTavrobebis an erov nuli sazogadoebebis moTxovnebis safuZvelze saerTaSo riso humanitarul samarTalze seminarebisa da kursebis organizebiT da am mizniT saxelmwifoebTan da Sesabamis organizaciebTan TanamSromlobis ganxorcielebiT. ormocdameTxuTmete plenaruli sxdoma 1977 wlis 7 ivnisi

343

rezolucia 22
Cveulebrivi saxis SeiaraRebis zogierTi saxeobis gamoyenebis akrZalva an SezRudva Jenevis 1974-1977ww. di plomatiuri konferencia SeiaraRe buli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samarTlis ganmtkicebisa da ganviTarebis Sesaxeb, moawyo ra oTxi Sexvedra JenevaSi 1974, 1975, 1976 da 1977 wlebSi da miiRo ra axali humanitaruli wesebi SeiaraRebuli konfliq tebisa da omis warmoebis meTodebisa da saSualebebis Sesaxeb, darwmunebulia ra, rom samoqalaqo mosaxleobisa da kombatan tebis tanjva SeiZleba mniSvnelovnad Semsubuqdes, Tu miiRweva Se Tanxmebebi humanitaruli miznebisaTvis Cveulebrivi SeiaraRebis zogierTi saxeobis gamoyenebis akrZalvis an SezRudvis Sesaxeb, maT Soris im saxeobaTa, romelic SeiZleba mometebuli zianis ga momwvevad an gamousworebeli Sedegebis momtanad CaiTvalos, adasturebs ra, rom humanitaruli miznebisaTvis Cveulebrivi SeiaraRebis zogierTi saxeobis gamoyenebis akrZalvis an Sez Rudvis sakiTxi mniSvnelovani ganxilvis sagani iyo Cveulebri vi SeiaraRebis sakiTxebis specialur komitetSi konferenciis oTxive sesiaze, aseve wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis egidiT 1974 wels lucernaSi da 1976 wels luganoSi gamarTul samTavrobo eqspertTa konferenciebze, iSveliebs ra amasTan dakavSirebiT, gaerTianebuli erebis or ganizaciis generaluri asambleis mier gamarTul diskusiebsa da mis mier miRebul Sesabamis rezoluciebs, aseve rigi saxel mwifoebisa da mTavrobebis meTaurebis mier gakeTebul gancxa debebs, askvnis ra, am diskusiebidan gamomdinare, rom arsebobs survi li aikrZalos Cveulebrivi SeiaraRebis is saxeobebi, romelTa moqmedebis mTavari mizania rentgenis sxivebiT aRmouCenadi frag mentebiT dazianeba, da rom miRweulia farTo SeTanxmebebi qveiT Ta sawinaaRmdego naRmebisa da naRm-xafangebis Taobaze, iswrafvis ra agreTve, rom maqsimalurad SeTanxmebuli iyos urTierTsawinaaRmdego Sexedulebebi cecxlgamCeni iaraRis, na palmis CaTvliT, akrZalvis an SezRudvis Taobaze, mxedvelobaSi iRebs ra iseTi Cveulebrivi SeiaraRebis sxva iseTi saxeobis gamoyenebis Sedegebs, rogoricaa mcire kalibris Wurvebi da zogierTi feTqebadi da msxvrevadi iaraRi, aseve amgva ri iaraRebis akrZalvis an SezRudvis SesaZleblobis ganxilvis dawyebis faqts, aRiarebs ra, rom Zalze mniSvnelovania am samuSaos gagrZele ba da misi ganxorcieleba aSkara humanitaruli mosazrebebiT

344

nakarnaxebi ukiduresi aucileblobis pirobebSi, darwmunebulia ra, rom Semdgomi samuSao unda daefuZnos ro gorc SeTanxmebiT ukve gansazRvrul sferoebis ganviTarebas, aseve miznad unda daisaxos SeTanxmebis axali sferoebis Zieba da, am ukanasknel SemTxvevaSi, ecados miaRwios rac SeiZleba far To SeTanxmebas, 1. gadawyvita, rom konferenciaSi monawile saxelmwifoTa mTav robebsa da gaeros generalur mdivans gaegzavnos specialuri komitetis moxseneba da am komitetis mier mTavrobebisadmi war modgenili SemoTavazebebi; 2. moiTxovs am dokumentebis da lucernasa da luganos sam Tavrobo eqspertTa konferenciebis moxsenebebis seriozul da dauyovnebliv ganxilvas; 3. sTavazobs mTavrobaTa konferenciis mowvevas ara ugvianes 1979 wlisa, Semdegi SeTanxmebebis misaRwevad: (a) SeTanxmeba, humanitaruli da samxedro mosazrebebis gaT valiswinebiT, Cveulebrivi SeiaraRebis im saxeobaTa gamoye nebis akrZalvis an SezRudvis Taobaze, romelic SeiZleba mometebuli zianis momtanad an gamousworebeli Sedegebis gamomwvevad CaiTvalos; da (b) SeTanxmeba am saxis nebismieri SeTanxmebis gadaxedvisa da Semdgomi SeTanxmebebis Taobaze winadadebebis ganxil vis meqanizmze; 4. mouwodebs Catardes konsultaciebi am sakiTxis ganxil vasTan dakavSirebiT gaeros generaluri asambleis 32-e sesiaze, raTa miRweuli iyos SeTanxmeba konferenciis mosamzadebeli sa fexurebis Taobaze; 5. sTavazobs, rom am mizniT 1977 wlis seqtembrisa da oqtom bris TveebSi mowveuli iyos yvela dainteresebuli mTavrobis sakonsultacio Sexvedra; 6. sTavazobs, rom konsultaciebSi monawile saxelmwifoebma ganixilon, maT Soris, mosamzadebeli komitetis dafuZnebis sa kiTxi, romlis mizani iqneba aRniSnul konferenciaze am rezo luciiT gaTvaliswinebuli SeTanxmebis misaRwevad saukeTeso safuZvlis Seqmna; 7. mouwodebs gaeros generalur asambleas, am rezoluciis me-4 paragrafis Sesabamisad Catarebuli konsultaciebis Sedege bis gaTvaliswinebiT Tavis 32-e sesiaze miiRos yvela saWiro Sem dgomi zoma 1979 wels dagegmili konferenciis Casatareblad. ormocdameCvidmete plenaruli sxdoma 1977 wlis 9 ivnisi

345

rezolucia 24
maspinZeli qveynis mimarT madlierebis gamoxatva Jenevis 1974-1977ww. di plomatiuri konferencia SeiaraRe buli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samarTlis ganmtkicebisa da ganviTarebis Sesaxeb, Catarda ra JenevaSi Sveicariis mTavrobis mowveviT, Caatara ra oTxi sesia 1974, 1975, 1976 da 1977 wlebSi, romelTa ganmavlobaSi ganxiluli iyo wiTeli jvris saerTaSoriso komi tetis mier momzadebuli Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenci ebis ori damatebiTi oqmis proeqti, isargebla ra, oTxi sesiis msvlelobisas, Sveicariis mTavro bis, Jenevis respublikisa da kantonis da qalaq Jenevis xelisuf lebis mier mis gankargulebaSi gadacemuli saSualebebiT, Rrmad afasebs ra Sveicariis mTavrobis, Jenevis respublikisa da kantonis da qalaq Jenevis xelisuflebis mier konferenciis monawileebis mimarT gamoCenil maspinZlobasa da pativiscemas, daasrula ra Tavisi saqmianoba Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis ori damatebiTi oqmisa da sxvadasxva rezolucie bis miRebiT, 1. gamoxatavs Tavis gulwrfel madlierebas Sveicariis mTav robis mimarT konferenciis warmatebuli saqmianobis mxardaWe risaTvis, gansakuTrebiT konferenciis prezidentis, federaluri mrCevelis, Sveicariis konfederaciis federaluri politikuri departamentis Tavmjdomaris, baton pier graberis mimarT, rom lis brZnulma da mtkice xelmZRvanelobam didi wvlili Seitana konferenciis warmatebaSi; 2. gamoxatavs Tavis gulwrfel madlierebas Jenevis respubli kisa da kantonis da qalaq Jenevis xelisuflebisa da mosaxleo bis mimarT, konferenciasa da masSi monawileTa mimarT guluxvi maspinZlobisa da pativiscemisaTvis; 3. madlobas uxdis wiTeli jvris saerTaSoriso komitets da mis warmomadgenlebsa da eqspertebs, romlebic erTgulad da moTminebiT iZleodnen rCevebs oqmebis proeqtebTan dakavSirebiT wamoWril nebismier sakiTxze da romelTa erTgulebam wiTeli jvris princi pebisadmi stimuli misca mTlian konferencias; 4. gamoxatavs Tavis pativiscemas konferenciis generaluri mdivnis, elCis, baton Jan umbertisa da konferenciis mTeli Sta tis mimarT, konferenciis oTxwliani msvlelobisas qmediTi sam saxuris gawevisaTvis. ormocdameTvramete plenaruli sxdoma 1977 wlis 9 ivnisi

346

amonaridebi 1974-77ww. di plomatiuri konferenciis saboloo aqtidan


SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samarTlis ganmtkicebisa da ganviTarebis Sesaxeb di plomatiurma konferenciam, romelic Sveicariis federalurma sabWom moiwvia, JenevaSi oTxi sesia Caatara (1974 wlis 20 Tebervlidan 29 martis CaTvliT, 1975 wlis 3 Tebervlidan 18 aprilis CaTvliT, 1976 wlis 21 aprilidan 11 ivnisis CaTvliT da 1977 wlis 17 martidan 10 ivnisis CaTvliT). konferenciis mizani iyo wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis mier oficialuri da kerZo konsultaciebis Sedegad momzadebuli ori damatebiTi oqmis samuSao variantebis ganxilva, romlis mizania Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis Sevseba. konferenciis pirvel sesiaze warmodgenili iyo as ocdaoTxi saxelmwifo, meore sesiaze as oci saxelmwifo, mesame sesiaze as Svidi saxelmwifo da meoTxe sesiaze as cxra saxelmwifo. konferenciis muSaobaSi farTo monawileobis uzrunvelyofis udidesi mniSvnelobis gaTvaliswinebiT, romelic arsebiTad humanitaruli xasiaTis iyo,da radgan SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samarTlis progresuli ganviTareba da kodifikacia warmoadgens sayovelTao amocanas, romlis SesrulebaSi erovnul- ganmaTavisuflebel moZraobebsac SeuZliaT Tavisi dadebiTi wvlili Seitanon, konferenciam rezolucia #3(I)-iT gadawyvita konferenciisa da misi ZiriTadi komitetebis ganxilvebze sruluflebianad monawileobisTvis agreTve moewvia dainteresebuli regionuli samTavroboTaSoriso organizaciebis mier aRiarebuli erovnulganmaTavisuflebeli moZraobebi im pirobiT, rom xmis micemis ufleba mxolod saxelmwifoTa warmomadgenel delegaciebs eqnebodaT. wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti, romelmac ori damatebiTi oqmis samuSao variantebi moamzada, konferenciis muSaobaSi eqspertis statusiT monawileobda. konferenciam SeimuSava Semdegi dokumentebi: Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmi saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb (I oqmi) da danarTebi I da II; Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmi saerTaSoriso xasiaTis armqone SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb (II oqmi).

347

es damatebiTi oqmebi konferenciam 1977 wlis 8 ivniss miiRo. isini mTavrobebs waredgineba gansaxilvelad da 1977 wlis 12 dekembridan Tormeti Tvis ganmavlobaSi Ria iqneba xelmosawerad bernSi, maTi debulebebis Tanaxmad. es dokumentebi, maTi debulebebis Tanaxmad, aseve Ria iqneba mierTebisaTvis. Sesrulebulia JenevaSi 1977 wlis 10 ivniss, arabul, inglisur, frangul, rusul da espanur enebze, romlis originali da TandarTuli dokumentebi Seinaxeba Sveicariis konfederaciis arqivebSi. amis dasturad, warmomadgenlebma xeli moaweres am saboloo aqts.

348

1949 wlis 12 agvistos Jenevis konvenciebis damatebiTi oqmi damatebiTi ganmasxvavebeli emblemis miRebis Sesaxeb (III oqmi)
2005 wlis 8 dekemberi

349

350

preambula maRali xelSemkvreli mxareebi,


1) ganamtkiceben ra 1949 wlis 12 agvistos Jenevis konvenciebi sa (kerZod, Jenevis pirveli konvenciis 26-e, 38-e, 42-e da 44-e mux lebi), da saTanado SemTxvevebSi maTi 1977 wlis 8 ivnisis dama tebiTi oqmebis (kerZod, I damatebiTi oqmis 18-e da 38-e muxlebi da II damatebiTi oqmis me-12 muxli) debulebebs ganmasxvavebel emblemaTa gamoyenebis Sesaxeb, 2) surT ra Seavson zemoxsenebuli debulebebi, raTa gaaZlie ron maTi dacviTi funqcia da universaluri xasiaTi, 3) aRniSnaven ra, rom winamdebare oqmi ar azianebs maRali xelSemkvreli mxareebis aRiarebul uflebas ganagrZon im em blemaTa gamoyeneba, romelTac isini Jenevis konvenciebiTa da sa Tanado SemTxvevebSi maTi damatebiTi oqmebiT gaTvaliswinebul valdebulebaTa SesabamisobaSi iyeneben, 4) Seaxseneben ra, rom Jenevis konvenciebisa da maTi damate biTi oqmebis dacvis qveS myof pirTa da obieqtTa pativiscemis valdebuleba saerTaSoriso samarTalSi maTi daculi statusi dan gamomdinareobs da ar aris damokidebuli ganmasxvavebeli emblemebis, simboloTa Tu niSanTa gamoyenebaze, 5) xazs usvamen ra, rom ganmasxvavebel emblemebs ar gaaCniaT raime religiuri, eTnikuri, rasobrivi, regionuli Tu politiku ri mniSvneloba, 6) xazs usvamen ra, Tu raoden mniSvnelovania Jenevis konvenci ebiTa da saTanado SemTxvevebSi, maTi damatebiTi oqmebiT aRiare buli ganmasxvavebeli emblemebis gamoyenebasTan dakavSirebuli valdebulebebis srulad Sesrulebis uzrunvelyofa, 7) Seaxseneben ra, rom Jenevis pirveli konvenciis 44-e muxlSi mocemulia sxvaoba ganmasxvavebel emblemaTa dacviTi funqciiTa da maniSnebeli funqciiT gamoyenebas Soris, 8) agreTve Seaxseneben ra, rom sxva saxelmwifoTa teritori aze moqmedma erovnulma sazogadoebebma unda uzrunvelyon, rom emblemebi, romlis gamoyenebas isini aseTi saqmianobis fargleb Si apireben, SeiZleba gamoyenebuli iyos saqmianobis ganxorcie lebis qveyanaSi da tranzitis qveyanasa Tu qveynebSi,

351

9) acnobiereben ra im sirTuleebs, romelsac zogierTi sa xelmwifo da erovnuli sazogadoeba SeiZleba waawydes moqmedi ganmasxvavebeli emblemebis gamoyenebisas, 10) miuTiTeben ra wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis, wiTe li jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris sazogadoebaTa saerTaSo riso federaciisa da wiTeli jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris saerTaSoriso moZraobis gadawyvetilebaze SeinarCunon maTi am Jamindeli dasaxelebebi da emblemebi,

SeTanxmdnen Semdegze:

muxli 1. winamdebare oqmis debulebebis Sesruleba da moqmedebis sfero 1. maRali xelSemkvreli mxareebi iReben valdebulebas yve la SemTxvevaSi Seasrulon da uzrunvelyon winamdebare oqmis debulebebis Sesruleba. 2. winamdebare oqmi ganamtkicebs da avsebs 1949 wlis 12 agvis tos Jenevis oTxi konvenciisa (`Jenevis konvenciebi) da, saTana do SemTxvevebSi, maTi 1977 wlis 8 ivnisis ori damatebiTi oqmis (`1977 wlis damatebiTi oqmebi) debulebebs ganmasxvavebel em blemaTa, kerZod wiTeli jvris, wiTeli naxevarmTvarisa da wi Teli lomisa da mzis Sesaxeb, da vrceldeba imave situaciebze, romelic am debulebebSia miTiTebuli.

muxli 2. ganmasxvavebeli emblemebi 1. Jenevis konvenciebis ganmasxvavebel emblemaTa garda da imave miznebisaTvis, winamdebare oqmi cnobs damatebiT ganmasxva vebel emblemas. ganmasxvavebeli emblemebi Tanabari statusiT sargebloben. 2. mocemuli damatebiTi ganmasxvavebeli emblema, romelic TeTr fonze gamoxatuli wveroze mdgomi kvadratis formis wi Teli CarCosgan Sedgeba, winamdebare oqmis danarTSi arsebul ilustracias unda Seesabamebodes. mocemuli ganmasxvavebeli em blema winamdebare oqmSi moxsenebulia, rogorc `mesame oqmis emblema. 3. mesame oqmis emblemis gamoyenebisa da pativiscemis pirobebi identuria Jenevis konvenciebisa da saTanado SemTxvevebSi 1977

352

wlis damatebiTi oqmebis mier ganmasxvavebeli emblemebisTvis dadgenili pirobebisa. 4. maRali xelSemkvreli mxareebis SeiaraRebuli Zalebis sa medicino da religiur personals SeuZlia, maTi tradiciuli em blemebisTvis zianis miyenebis gareSe, dacvis gaZlierebis mizniT droebiT gamoiyenos winamdebare muxlis 1 punqtSi miTiTebuli nebismieri ganmasxvavebeli emblema.

muxli 3. mesame oqmis emblemis maniSnebeli gamoyeneba 1. im maRali xelSemkvreli mxareebis erovnul sazogadoebebs, romlebic gadawyveten mesame oqmis emblemis gamoyenebas, SeuZli aT emblemis saTanado erovnul kanonmdeblobasTan Sesabamiso baSi gamosayeneblad, maniSnebeli miznebisaTvis masSi inkorpori reba gaukeTon: a) Jenevis konvenciebis mier aRiarebul ganmasxvavebel emble mas an am emblemaTa kombinacias; an b) sxva emblemas, romelsac maRali xelSemkvreli mxare faq tobrivad iyenebda da romlis Sesaxebac sxva maRal xelSem kvrel mxareebsa da wiTeli jvris saerTaSoriso komitets depo zitaris saSualebiT winamdebare oqmis miRebamde ecnobaT. inkorporacia winamdebare oqmis danarTSi arsebul ilustra cias unda Seesabamebodes. 2. erovnul sazogadoebas, romelic zemoT mocemuli 1 punqtis Tanaxmad mesame oqmis emblemaSi sxva emblemis inkorporirebas gadawyvets, SeuZlia, erovnul kanonmdeblobasTan SesabamisobaSi, gamoiyenos am emblemis aRniSvna da ganaTavsos igi sakuTar te ritoriaze. 3. erovnul kanonmdeblobasTan SesabamisobaSi, gansakuTrebu li garemoebebis arsebobisas da sakuTari saqmianobis xelSewyo bis mizniT, erovnul sazogadoebebs SeuZliaT winamdebare oqmis me-2 muxlSi miTiTebuli ganmasxvavebeli emblemis droebiT ga moyeneba. 4. winamdebare muxli ar axdens zegavlenas Jenevis konvenci ebisa da winamdebare oqmis mier aRiarebuli ganmasxvavebeli emblemis samarTlebriv statusze, da agreTve arc im nebismieri emblemis samarTlebriv statusze, romelic winamdebare muxlis 1 punqtis Sesabamisad maniSnebeli miznebisTvis aris inkorpori rebuli.

353

muxli 4. wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti da wiTeli jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris sazogadoebaTa saerTaSoriso federacia wiTeli jvris saerTaSoriso komitets da wiTeli jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris sazogadoebaTa saerTaSoriso federaci as, agreTve maT saTanadod uflebamosil personals, gansakuTre buli garemoebebis arsebobisas da sakuTari saqmianobis xelSew yobis mizniT SeuZliaT winamdebare oqmis me-2 muxlSi miTiTebu li ganmasxvavebeli emblemis gamoyeneba. muxli 5. gaerTianebuli erebis organizaciis egidiT moqmedi misiebi gaerTianebuli erebis organizaciis egidiT warmoebul opera ciebSi monawile samedicino da religiur personals SeuZlia, monawile saxelmwifoebTan SeTanxmebiT, gamoiyenos 1 da me-2 mux lebSi moxsenebuli erT-erTi ganmasxvavebeli emblema. muxli 6. borotad gamoyenebis Tavidan acileba da dasja 1. Jenevis konvenciebisa da saTanado SemTxvevebSi 1977 wlis damatebiTi oqmebis debulebebi ganmasxvavebeli emblemebis boro tad gamoyenebis Tavidan acilebisa da dasjis Sesaxeb Tanabrad vrceldeba mesame oqmis emblemaze. saxeldobr, maRalma xelSem kvrelma mxareebma unda miiRon saWiro zomebi, raTa yovelTvis aicilon Tavidan da dasajon 1 da me-2 muxlebSi moxsenebuli ganmasxvavebeli emblemebisa da maTi aRniSvnebis borotad gamo yeneba, maT Soris veragi da emblemaTa imitaciis Semcveli niSni sa Tu aRniSvnis gamoyeneba. 2. zemoT mocemuli 1 punqtis miuxedavad, maRal xelSemkvrel mxareebs SeuZliaT neba darTon mesame oqmis emblemis an misi imitaciis Semcveli nebismieri niSnis manamdel momxmarebels ganagrZon aseTi gamoyeneba im SemTxvevaSi, Tu SeiaraRebuli kon fliqtis dros amdagvari saxiT gamoyeneba ar mianiWebda Jenevis konvenciebisa da saTanado SemTxvevebSi 1977 wlis damatebiTi oqmebiT gaTvaliswinebul dacvas da, Tu aseTi saxiT gamoyeneba ze ufleba winamdebare oqmis miRebamde iyo SeZenili.

354

muxli 7. gavrceleba maRali xelSemkvreli mxareebi valdebulni arian, mSvidobisa Tu SeiaraRebuli konfliqtebis dros rac SeiZleba farTod gaav rcelon winamdebare oqmi maT qveynebSi da, kerZod, CarTon oqmis Seswavla samxedro instruqtaJis programebSi da xeli Seuwyon samoqalaqo mosaxleobas mis SeswavlaSi, raTa winamdebare doku menti SeiaraRebuli Zalebisa da samoqalaqo mosaxleobisaTvis gaxdes cnobili. muxli 8. xelmowera winamdebare oqmi Jenevis konvenciebis monawile mxareTa mier xelmosawerad Riaa misi miRebis dRidan da darCeba Riad Torme ti Tvis ganmavlobaSi. muxli 9. ratifikacia winamdebare oqmis ratificireba rac SeiZleba swrafad unda moxdes. saratifikacio sigelebi deponirebuli unda iyos Sveica riis federalur sabWosTan, Jenevis konvenciebisa da 1977 wlis damatebiTi oqmebis depozitarTan. muxli 10. SeerTeba winamdebare oqmi SesaerTeblad Riaa Jenevis konvenciebis mona wile nebismieri mxarisaTvis, romelsac masze xeli ar mouweria. SeerTebis aqti deponirebuli unda iyos depozitarTan. muxli 11. ZalaSi Sesvla 1. winamdebare oqmi ZalaSi Seva ori saratifikacio sigelis an SeerTebis aqtis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg. 2. Jenevis konvenciebis monawile TiToeuli mxarisaTvis, ro melic SemdgomSi moaxdens winamdebare oqmis ratificirebas an SeerTebas, is ZalaSi Seva am mxaris mier misi saratifikacio si gelis an SeerTebis aqtis deponirebidan eqvsi Tvis Semdeg. muxli 12. saxelSekrulebo urTierTobebi winamdebare oqmis ZalaSi Sesvlis Semdeg 1. Tu Jenevis konvenciebis monawile mxareebi agreTve winamdebare oqmis monawile mxares warmoadgenen, konvenciebi winamdebare oqmis mier maTSi Setanili damatebebis gaTvaliswinebiT gavrceldeba.

355

2. Tu konfliqtSi monawile erT-erTi mxare ar aris winamde bare oqmis monawile, oqmis monawile mxareebisTvis erTmaneTs Soris urTierTobisas oqmi savaldebulo xasiaTs atarebs. amas garda, monawile mxareebisTvis oqmi savaldebuloa oqmis aramo nawile mxareebTan urTierTobebSic, Tu es ukanaskneli aRiarebs da iyenebs oqmis debulebebs. muxli 13. Sesworebebi 1. nebismier maRal xelSemkvrel mxares SeuZlia winamdebare oqmSi Sesworebebis Setanis SeTavazeba. nebismieri SeTavazebu li Sesworebis teqsti gaegzavneba depozitars, romelic yvela maRal xelSemkvrel mxaresTan, wiTeli jvris saerTaSoriso ko mitetsa da wiTeli jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris sazoga doebaTa saerTaSoriso federaciasTan konsultaciebis Sedegad wyvets, moiwvios Tu ara konferencia SemoTavazebuli Seswore bis gansaxilvelad. 2. depozitari am konferenciaze moiwvevs yvela maRal xelSem kvrel mxares, da aseve Jenevis konvenciebis monawile mxareebs, miuxedavad imisa, arian Tu ara isini winamdebare oqmze xelmom werni. muxli 14. denonsacia 1. im SemTxvevaSi, Tu maRali xelSemkvreli mxare moaxdens wi namdebare oqmis denonsacias, denonsacia ZalaSi Seva mxolod denonsaciis Setyobinebis miRebidan erTi wlis Semdeg. Tumca, Tu am wlis amowurvamde mxare, romelmac denonsaciis Sesaxeb ganacxada, aRmoCndeba SeiaraRebuli konfliqtis an okupaciis situaciaSi, denonsacia ZalaSi Seva SeiaraRebuli konfliqtis an okupaciis dasrulebis Semdeg. 2. denonsaciis Sesaxeb Setyobineba werilobiTi formiT gaeg zavneba depozitars, romelic am Setyobinebas yvela maRal xel Semkvrel mxares daugzavnis. 3. denonsacia ZalaSia mxolod im mxarisTvis, romelmac denon saciis Sesaxeb ganacxada. 4. pirveli punqtis Tanaxmad gakeTebuli arcerTi denonsacia ar Seexeba SeiaraRebul konfliqtTan an okupaciasTan dakavSi rebiT winamdebare oqmis Sesabamisad denonsaciis ganmcxadebeli mxaris mier ukve aRebul valdebulebebs, aseTi denonsaciis Za laSi Sesvlamde Cadenili nebismieri qmedebis mimarT.

356

muxli 15. Setyobinebebi depozitari maRal xelSemkvrel mxareebs da Jenevis konven ciebis monawile saxelmwifoebs, miuxedavad imisa, arian Tu ara isini winamdebare oqmis xelmomwerni, atyobinebs: a) me-8, me-9 da me-10 muxlebis Sesabamisad winamdebare oqmze gakeTebuli xelmowerebis, deponirebuli saratifikacio sigele bisa da SeerTebis aqtebis Sesaxeb; b) me-11 muxlis Tanaxmad winamdebare oqmis ZalaSi Sesvlis Ta riRis Sesaxeb, ZalaSi Sesvlidan aTi dRis ganmavlobaSi; g) me-13 muxlis Tanaxmad miRebuli Setyobinebebis Sesaxeb; d) me-14 muxlis Tanaxmad gancxadebuli denonsaciebis Sesa xeb. muxli 16. registracia 1. ZalaSi Sesvlis Semdeg, winamdebare oqmi depozitaris mier igzavneba gaerTianebuli erebis organizaciis samdivnoSi gaer Tianebuli erebis organizaciis wesdebis 102-e muxlis Sesabami sad registraciisa da gamoqveynebisTvis. 2. depozitari agreTve Seatyobinebs gaerTianebuli erebis or ganizaciis samdivnos winamdebare oqmTan dakavSirebiT mis mier miRebuli yvela ratifikaciis sigelis, SeerTebis aqtisa da de nonsaciis gancxadebis Sesaxeb. muxli 17. avTenturi teqstebi winamdebare oqmis dedani, romlis arabuli, Cinuri, inglisuri, franguli, rusuli da espanuri teqstebi aris Tanabrad avTen turi, deponirebuli unda iyos depozitarTan, romelic Jenevis konvenciebis yvela monawile mxares oqmis damowmebul aslebs gadascems.

357

danarTi mesame oqmis emblema (oqmis me-2 muxlis me-2 punqti da me-3 muxlis 1 punqti) muxli 1 ganmasxvavebeli emblema

muxli 2 mesame oqmis emblemis maniSnebeli gamoyeneba

inkorporacia me-3 muxlis Sesabamisad

358

Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebi Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencia moqmed jarSi daWrilTa da avadmyofTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Tavi I zogadi debulebebi muxli 1 konvenciis pativiscema.............................................................. 5 muxli 2 konvenciis gamoyeneba................................................................. 5 muxli 3 saerTaSoriso xasiaTis armqone konfliqtebi..... 6 muxli 4 neitraluri saxelmwifoebis mier gamoyeneba..... 7 muxli 5 moqmedebis xangrZlivoba ..................................................... 7 muxli 6 specialuri SeTanxmebebi ..................................................... 7 muxli 7 uflebebze uaris Tqmis dauSvebloba ................... 7 muxli 8 mfarveli saxelmwifoebi ..................................................... 8 muxli 9 wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis saqmianoba ............................................................................................ 8 muxli 10 mfarveli saxelmwifoebis Semcvlelebi ............ 8 muxli 11 morigebis procedura ............................................................. 9 Tavi II daWrilebi da avadmyofebi muxli 12 muxli 13 muxli 14 muxli 15 muxli 16 muxli 17 muxli 18 mfarveloba da zrunva............................................................ 10 dacvis qveS myofi pirebi...................................................... 11 statusi.................................................................................................... 12 daWrilTa, avadmyofTa da daRupulTa Zebna. evakuacia ............................................................................................... 12 informaciis registracia da gadacema ................. 12 gardacvlilebTan dakavSirebuli normebi. saflavTa registraciis samsaxuri.............................. 13 mosaxleobis roli .................................................................... 14

Tavi III sanitaruli formirebebi da dawesebulebebi muxli 19 muxli 20 muxli 21 dacva ......................................................................................................... 15 hospitaluri xomaldebis dacva .................................. 15 sanitaruli dawesebulebebisa da formirebebis dacvis Sewyveta ..................................................................................... 15

359

muxli 22 muxli 23

sanitaruli formirebebisa da dawesebulebebis dacvis Sewyvetis dauSveblobis garemoebebi ...16 sanitaruli zonebi da adgilebi ..................................16

Tavi IV piradi Semadgenloba muxli 24 mudmivi personalis dacva .................................................. 17 muxli 25 damxmare personalis dacva ............................................... 17 muxli 26 daxmarebis aRmomCeni sazogadoebebis personali ............................................................................................ 17 muxli 27 neitraluri qveynebis sazogadoebebi ..................... 18 muxli 28 dakavebuli personali ............................................................ 18 muxli 29 damxmare personalis statusi...........................................19 muxli 30 samedicino da sasuliero personalis dabruneba................................................................................................ 19 muxli 31 personalis SerCeva dasabruneblad ......................... 20 muxli 32 neitraluri qveynebis kuTvnili personalis dabruneba .............................................................................................. 20

Tavi V Senoba-nagebobebi da nivTebi muxli 33 muxli 34 Senoba-nagebobebi da sawyobebi ................................... 21 daxmarebis aRmomCeni sazogadoebebis qoneba .. 21

Tavi VI sanitaruli transporti muxli 35 dacva ...................................................................................................... 21 muxli 36 sanitaruli sahaero xomaldi ...................................... 22 muxli 37 neitralur qveynebze gadafrena. daWrilTa Camosxma .................................................................................................. 22

Tavi VII ganmasxvavebeli emblema muxli 38 konvenciis emblema ...................................................................... 23 muxli 39 emblemis gamoyeneba .................................................................... 23 muxli 40 samedicino da sasuliero personalis identifikacia ................................................................................... 24

360

muxli 41 damxmare personalis identifikacia ..................... 24 muxli 42 sanitaruli formirebebisa da dawesebulebebis aRniSvna ................................................................................................. 25 muxli 43 neitraluri qveynebis formirebebis aRniSvna 25 muxli 44 emblemis gamoyenebis SezRudva. gamonaklisebi....... 25 Tavi VIII konvenciis Sesruleba muxli 45 zedmiwevniT Sesruleba. gauTvaliswinebeli SemTxvevebi ....................................................................................... 26 muxli 46 represaliebis akrZalva....................................................... 27 muxli 47 konvenciis gavrceleba ........................................................ 27 muxli 48 Targmanebi. gamoyenebis wesebi ..................................... 27

Tavi IX borotad gamoyenebisa da darRvevebis aRkveTa muxli 49 sisxlissamarTlebrivi sanqciebi: I. zogadi debulebebi ........................................................... 27 muxli 50 II. uxeSi darRvevebi ............................................................. 28 muxli 51 III. xelSemkvreli mxareebis pasuxismgebloba 28 muxli 52 gamoZiebis procedura ........................................................ 28 muxli 53 emblemis borotad gamoyeneba ...................................... 29 muxli 54 borotad gamoyenebis Tavidan acileba .............. 29

daskvniTi debulebebi muxli 55 enebi ...................................................................................................... 30 muxli 56 xelmowera ...................................................................................... 30 muxli 57 ratifikacia .................................................................................. 30 muxli 58 ZalaSi Sesvla .......................................................................... 30 muxli 59 winamorbed konvenciebTan mimarTeba ................... 30 muxli 60 mierTeba ........................................................................................... 31 muxli 61 Setyobineba mierTebis Sesaxeb ................................ 31 muxli 62 dauyovnebliv ZalaSi Sesvla .................................... 31 muxli 63 denonsacia ..................................................................................... 31 muxli 64 gaerTianebuli erebis organizaciaSi registracia .................................................................................. 32 danarTi I sanitaruli zonebisa da adgilebis Sesaxeb SeTanxmebis proeqti .................................................................................................................................... 32

361

danarTi II moqmed jarTan mimagrebuli samedicino da sasuliero personalis wevrTa piradobis damadasturebeli mowmobis forma .................................................................................................................................... 36 Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencia sazRvao SeiaraRebul ZalebSi daWrilTa, avadmyofTa da xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa mdgomareobis gaumjobesebis Sesaxeb Tavi I zogadi debulebebi muxli 1 konvenciis pativiscema ...................................................... 39 muxli 2 konvenciis gamoyeneba ........................................................... 39 muxli 3 saerTaSoriso xasiaTis armqone konfliqtebi 39 muxli 4 gamoyenebis sfero ................................................................... 40 muxli 5 neitraluri saxelmwifoebis mier gamoyeneba 41 muxli 6 specialuri SeTanxmebebi .................................................. 41 muxli 7 uflebebze uaris Tqmis dauSvebloba ................. 41 muxli 8 mfarveli saxelmwifoebi .................................................. 42 muxli 9 wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis saqmianoba .......................................................................................... 42 muxli 10 mfarveli saxelmwifoebis Semcvlelebi .......... 42 muxli 11 morigebis procedura ......................................................... 43 Tavi II daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi muxli 12 mfarveloba da zrunva ..................................................... 44 muxli 13 dacvis qveS myofi pirebi .............................................. 44 muxli 14 meomari mxarisaTvis gadacema .................................... 45 muxli 15 daWrilebis neitralur samxedro gemze ayvana 46 muxli 16 mowinaaRmdegis xelSi moxvedrili daWrilebi 46 muxli 17 neitralur portSi gadasxmuli daWrilebi .. 46 muxli 18 daWrilTa, avadmyofTa, xomaldis daRupvaSi moyolil pirTa da daRupulTa Zebna Setakebis Semdeg .................................................................................................... 47 muxli 19 informaciis registracia da gadacema ............... 47 muxli 20 gardacvlilebTan dakavSirebuli normebi ... 48 muxli 21 neitralur xomaldze ayvanis Txovna .............. 48

362

Tavi III hospitaluri xomaldebi muxli 22 samxedro hospitaluri xomaldebis Sesaxeb Setyobineba da maTi dacva ........................................... 49 muxli 23 napirze myofi sanitaruli dawesebulebebis dacva ...................................................................................................... 49 muxli 24 I. konfliqtSi monawile mxareTa daxmarebis aRmomCeni sazogadoebebis an kerZo pirebis mier gamoyenebuli hospitaluri xomaldebi ............. 49 muxli 25 II. neitraluri qveynebis daxmarebis aRmomCeni sazogadoebebis an kerZo pirebis mier gamoyenebuli hospitaluri xomaldebi ............. 50 muxli 26 tonaJi ................................................................................................. 50 muxli 27 sanapiro samaSvelo xomaldi ...................................... 50 muxli 28 saxomalde lazareTebis dacva .................................. 50 muxli 29 okupirebul portebSi moxvedrili hospitaluri xomaldebi .......................................................................................... 51 muxli 30 hospitaluri xomaldebisa da mcire sanaosno saSualebebis gamoyeneba .................................................... 51 muxli 31 kontrolisa da daTvalierebis ufleba .......... 51 muxli 32 neitralur portSi yofna ............................................. 52 muxli 33 gadakeTebuli savaWro xomaldebi ........................ 52 muxli 34 dacvis Sewyveta ........................................................................ 52 muxli 35 hospitaluri xomaldebis dacvis Sewyvetis dauSveblobis garemoebebi .............................................. 52 Tavi IV piradi Semadgenloba muxli 36 muxli 37 hospitaluri xomaldebis personalis dacva 53 sxva xomaldebis samedicino da sasuliero personali ......................................................................................... 53 Tavi V sanitaruli transporti muxli 38 samedicino mowyobilobebis gadasatanad gamoyenebuli gemebi .............................................................. 54 muxli 39 sanitaruli sahaero xomaldi .................................... 54 muxli 40 neitralur qveynebze gadafrena. daWrilTa Camosxma ............................................................................................. 55

363

Tavi VI ganmasxvavebeli emblema muxli 41 emblemis gamoyeneba .............................................................. 55 muxli 42 samedicino da sasuliero personalis identifikacia ............................................................................. 56 muxli 43 hospitaluri xomaldebisa da mcire sanaosno saSualebebis aRniSvna ..................................................... 57 muxli 44 amosacnobi niSnebis gamoyenebis SezRudva ... 58 muxli 45 borotad gamoyenebis Tavidan acileba .............. 58 Tavi VII konvenciis Sesruleba muxli 46 zedmiwevniT Sesruleba. gauTvaliswinebeli SemTxvevebi ..................................................................................... 58 muxli 47 represaliebis akrZalva .................................................. 58 muxli 48 konvenciis gavrceleba ..................................................... 58 muxli 49 Targmanebi. gamoyenebis wesebi .................................... 59 Tavi VIII borotad gamoyenebisa da darRvevebis aRkveTa muxli 50 muxli 51 muxli 52 muxli 53 sisxlissamarTlebrivi sanqciebi: I. zogadi debulebebi ........................................................ 59 II. uxeSi darRvevebi ............................................................ 60 III. xelSemkvreli mxareebis pasuxismgebloba 60 gamoZiebis procedura ......................................................... 60 daskvniTi debulebebi muxli 54 enebi ..................................................................................................... 60 muxli 55 xelmowera ........................................................................................ 61 muxli 56 ratifikacia .................................................................................. 61 muxli 57 ZalaSi Sesvla ........................................................................... 61 muxli 58 1907 wlis konvenciasTan mimarTeba ................... 61 muxli 59 mierTeba ............................................................................................. 62 muxli 60 Setyobineba mierTebis Sesaxeb ................................... 62 muxli 61 dauyovnebliv ZalaSi Sesvla ....................................... 62 muxli 62 denonsacia ..................................................................................... 62 muxli 63 gaerTianebuli erebis organizaciaSi registracia .................................................................................... 63

364

danarTi sazRvao SeiaraRebul ZalebTan mimagrebuli samedicino da sasuliero personalis wevrTa piradobis damadasturebeli mowmobis forma .................................................................................................................. 64 Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencia samxedro tyveebTan mopyrobis Sesaxeb kari I zogadi debulebebi muxli 1 konvenciis pativiscema ....................................................... 67 muxli 2 konvenciis gamoyeneba ......................................................... 67 muxli 3 saerTaSoriso xasiaTis armqone konfliqtebi 67 muxli 4 samxedro tyveebi ....................................................................... 68 muxli 5 gamoyenebis dasawyisi da dasasruli ................... 70 muxli 6 specialuri SeTanxmebebi ................................................ 71 muxli 7 uflebebze uaris Tqmis dauSvebloba ............... 71 muxli 8 mfarveli saxelmwifoebi ................................................ 71 muxli 9 wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis saqmianoba .......................................................................................... 72 muxli 10 mfarveli saxelmwifoebis Semcvlelebi ........ 72 muxli 11 morigebis procedura ......................................................... 73 kari II zogadi xasiaTis debulebebi samxedro tyveTa dacvis Sesaxeb muxli muxli muxli muxli muxli 12 13 14 15 16 tyveebTan mopyrobaze pasuxismgebloba ............ 74 tyveebTan adamianuri mopyroba .................................. 74 tyveebis pirovnebis pativiscema ................................ 75 tyveebis rCena ............................................................................. 75 Tanabari mopyroba .................................................................. 75 kari III tyveoba nawili I tyveobis dasawyisi muxli muxli muxli muxli 17 18 19 20 tyveebis dakiTxva ................................................................. 75 tyveebis piradi nivTebi ................................................... 76 tyveebis evakuacia .................................................................. 77 evakuaciis pirobebi .............................................................. 77

365

nawili II samxedro tyveebis internireba Tavi I zogadi debulebebi muxli muxli muxli muxli 21 22 23 24 gadaadgilebis Tavisuflebis SezRudva ......... 78 internirebis adgilebi da pirobebi ................. 79 tyveebis usafrTxoeba ....................................................... 79 mudmivi satranzito banakebi ...................................... 80

Tavi II samxedro tyveebis ganTavseba, kveba da tansacmeli muxli muxli muxli muxli 25 26 27 28 saTavsebi ......................................................................................... 80 kveba ........................................................................................................ 81 tansacmeli ...................................................................................... 81 sursaT-sanovagis maRaziebi ........................................... 81 Tavi III higiena da samedicino daxmareba muxli muxli muxli muxli 29 30 31 32 higiena ................................................................................................... 82 samedicino daxmareba ......................................................... 82 samedicino gamokvlevebi ................................................ 83 samedicino funqciebis Semsrulebeli tyveebi 83

Tavi IV samxedro tyveebisTvis daxmarebis gasawevad dakavebuli samedicino da sasuliero personali muxli 33 dakavebuli personalis uflebebi da privilegiebi .................................................................................. 84

Tavi V religiuri, inteleqtualuri da fizikuri saqmianoba muxli 34 muxli 35 muxli 36 muxli 37 muxli 38 religiuri wes-Cveulebebi ........................................... 85 dakavebuli kapelanebi ....................................................... 85 kultmsaxuri tyveebi ......................................................... 86 tyveebi sakuTari religiis kultmsaxuris gareSe ................................................................................................ 86 dasveneba, swavla, sporti da garToba ................ 86

366

Tavi VI disci plina muxli 39 administracia. misalmeba ................................................. 87 muxli 40 niSnebi da medlebi .............................................................. 87 muxli 41 tyveebis Sesaxeb konvenciis, wesebisa da brZanebebis ganTavseba .......................................................... 87 muxli 42 iaraRis gamoyeneba .................................................................. 88 Tavi VII samxedro tyveebis samxedro wodebebi muxli 43 Setyobineba samxedro wodebebis Sesaxeb ...... 88 muxli 44 oficrebTan mopyroba ....................................................... 88 muxli 45 sxva tyveebTan mopyroba .................................................. 89 Tavi VIII samxedro tyveTa gadayvana maTi banakSi miyvanis Semdeg muxli 46 muxli 47 muxli 48 pirobebi ............................................................................................. 89 gadayvanis xelSemSleli garemoebebi ................ 90 gadayvanis procedura ....................................................... 90 nawili III samxedro tyveTa dasaqmeba muxli 49 zogadi debulebebi ................................................................ 90 muxli 50 nebadarTuli samuSao ....................................................... 91 muxli 51 samuSao pirobebi ................................................................... 91 muxli 52 saxifaTo an damamcirebeli samuSao .................. 92 muxli 53 samuSaos xangrZlivoba ................................................... 92 muxli 54 anazRaureba. profesiuli travmebi da daavadebebi ...................................................................................... 93 muxli 55 samedicino zedamxedveloba .......................................... 93 muxli 56 samuSao razmebi ....................................................................... 93 muxli 57 kerZo damqiraveblebze momuSave tyveebi ....... 94 nawili IV samxedro tyveTa fuladi saxsrebi muxli muxli muxli muxli muxli 58 59 60 61 62 naRdi fuli .................................................................................. 94 tyveebisgan amoRebuli naRdi fuli .................. 94 winaswari anazRaureba ...................................................... 95 damatebiTi anazRaureba .................................................. 96 samuSao anazRaureba .......................................................... 96

367

muxli 63 fuladi saxsrebis gadagzavna ................................... 97 muxli 64 tyveebis angariSebi ............................................................... 97 muxli 65 tyveebis angariSebis administrireba ................. 98 muxli 66 angariSebis daxurva ............................................................... 98 muxli 67 angariSsworeba konfliqtis monawile mxareebs Soris .......................................................................... 99 muxli 68 moTxovnebi kompensaciaze ................................................ 99 nawili V samxedro tyveTa urTierToba gare samyarosTan muxli 69 muxli 70 muxli 71 muxli 72 muxli 73 muxli 74 muxli 75 muxli 76 muxli 77 Setyobineba miRebuli zomebis Sesaxeb .............. 100 baraTi datyvevebis Sesaxeb .......................................... 100 korespondencia ......................................................................... 100 daxmarebis gzavnilebi: I. zogadi princi pebi ............................................................. 101 II. koleqtiuri daxmareba ............................................... 102 safosto da satransporto xarjebisgan ganTavisufleba .......................................................................... 102 transportirebis specialuri saSualebebi .. 103 cenzura da Semowmeba .......................................................... 104 iuridiuli dokumentebis momzadeba, aRsruleba da gadacema .......................................... 104

nawili VI samxedro tyveTa urTierToba xelisuflebasTan Tavi I samxedro tyveTa saCivrebi tyveobis reJimis Sesaxeb muxli 78 saCivrebi da Txovnebi .......................................................... 105 Tavi II samxedro tyveTa warmomadgenlebi muxli 79 arCeva ..................................................................................................... 105 muxli 80 movaleobebi .................................................................................... 106 muxli 81 uflebamosilebebi ................................................................... 106

Tavi III sisxlissamarTlebrivi da disci plinuri sasjelebi I zogadi debulebebi moqmedi kanonmdebloba ...................................................... 107

muxli 82

368

muxli 83 muxli 84 muxli 85 muxli 86 muxli 87 muxli 88

disci plinuri an sasamarTlo warmoebis arCeva .................................................................................................. 108 sasamarTloebi .......................................................................... 108 tyveobamde Cadenili danaSaulebi ....................... 108 Non bis in idem ............................................................................ 108 sasjelebi ........................................................................................ 109 sasjelebis aRsruleba ..................................................... 109 II disci plinuri zomebi

muxli 89 zogadi debulebebi: I. dasjis saxeebi ...................................................................... 110 muxli 90 II. dasjis xangrZlivoba ................................................... 110 muxli 91 gaqceva: I. warmatebuli gaqceva ...................................................... 111 muxli 92 II. warumatebeli gaqceva .................................................. 111 muxli 93 III. gaqcevasTan dakavSirebuli danaSaulebi 111 muxli 94 IV. Setyobineba xelaxali Sepyrobis Sesaxeb 112 muxli 95 procedura: I. saqmis mosmenamde patimroba ................................... 112 muxli 96 II. kompetenturi organoebi da dacvis ufleba 112 muxli 97 sasjelis aRsruleba: I. sapatimro adgilebi ......................................................... 113 muxli 98 II. ZiriTadi garantiebi ................................................... 113 III samarTalwarmoeba muxli 99 muxli 100 muxli 101 muxli 102 muxli 103 muxli 104 muxli 105 muxli 106 muxli 107 muxli 108 ZiriTadi wesebi: I. zogadi princi pebi ............................................................. 114 II. sikvdiliT dasja ............................................................. 114 III. sikvdiliT dasjis aRsrulebis gadadeba 115 procedura: I. sasjelis namdvilobis pirobebi ......................... 115 II. saqmis mosmenamde patimroba (sasjelis vadidan gamokleba, mopyroba) .......... 115 III. Setyobineba sasamarTlo procesis Sesaxeb 115 IV. dacvis uflebebi da saSualebebi ................... 116 V. gasaCivreba ................................................................................ 117 VI Setyobineba ganaCenisa da sasjelis Sesaxeb 117 sasjelis aRsruleba. wesebi sisxlissamarTlebrivi sasjelebis Sesaxeb .. 118

369

kari IV tyveobis dasasruli nawili I pirdapiri repatriacia da ganTavseba neitralur qveynebSi muxli 109 zogadi debulebebi .................................................................. 119 muxli 110 repatriaciisa da ganTavsebis SemTxvevebi .... 119 muxli 111 neitralur qveyanaSi internireba ........................... 120 muxli 112 Sereuli samedicino komisiebi ................................... 120 muxli 113 Sereuli samedicino komisiebis mier gasinjvaze uflebamosili tyveebi ........................................................ 121 muxli 114 ubeduri SemTxvevis Sedegad daSavebuli tyveebi .................................................................................................. 121 muxli 115 tyveebi, romlebic sasjels ixdian ........................ 122 muxli 116 repatriaciasTan dakavSirebuli xarjebi ....... 122 muxli 117 repatriaciis Semdgomi saqmianoba .......................... 122 nawili II samxedro tyveTa gaTavisufleba da repatriacia samxedro moqmedebebis dasrulebis Semdeg muxli 118 muxli 119 gaTavisufleba da repatriacia .................................. 122 proceduruli detalebi .................................................... 123 nawili III samxedro tyveTa gardacvaleba muxli 120 anderZebi, gardacvalebis mowmobebi, dakrZalva, kremacia ............................................................... 124 muxli 121 gansakuTrebul garemoebebSi mokluli an daSavebuli tyveebi ..................................................................... 125 kari V cnobaTa biuro da samxedro tyveTa daxmarebis sazogadoebebi muxli 122 erovnuli biuro ........................................................................ 126 muxli 123 centraluri saagento ......................................................... 127 muxli 124 xarjebisgan ganTavisufleba ........................................ 128 muxli 125 daxmarebis sazogadoebebi da sxva organizaciebi ............................................................................... 128

370

kari VI konvenciis Sesruleba nawili I zogadi debulebebi muxli 126 zedamxedveloba ......................................................................... 129 muxli 127 konvenciis gavrceleba ....................................................... 130 muxli 128 Targmanebi. gamoyenebis wesebi ................................... 130 muxli 129 sisxlis samarTlebrivi sanqciebi: I. zogadi debulebebi ........................................................... 130 muxli 130 II. uxeSi darRvevebi .............................................................. 131 muxli 131 III. xelSemkvreli mxareebis pasuxismgebloba 131 muxli 132 gamoZiebis procedura ........................................................ 131 nawili II daskvniTi debulebebi muxli 133 enebi ........................................................................................................ 132 muxli 134 1929 wlis konvenciasTan mimarTeba ........................ 132 muxli 135 haagis konvenciasTan mimarTeba .................................. 132 muxli 136 xelmowera ........................................................................................ 132 muxli 137 ratifikacia .................................................................................... 132 muxli 138 ZalaSi Sesvla ............................................................................. 133 muxli 139 mierTeba ............................................................................................. 133 muxli 140 Setyobineba mierTebis Sesaxeb ................................... 133 muxli 141 dauyovnebliv ZalaSi Sesvla ...................................... 133 muxli 142 denonsacia .................................................................................... 133 muxli 143 gaerTianebuli erebis organizaciaSi registracia ................................................................................... 134 danarTi I samodelo SeTanxmeba pirdapiri repatriaciisa da daWrili da avadmyofi samxedro tyveebis neitralur qveynebSi ganTavsebis Sesaxeb I pirdapiri repatriaciisa da neitralur qveynebSi ganTavsebis princi pebi a. pirdapiri repatriacia ...................................................................................... 135 b. neitralur qveynebSi ganTavseba .............................................................. 138 II zogadi debulebebi ............................................................................................... 139

371

danarTi II wesebi Sereuli samedicino komisiebis Sesaxeb ................................. 140 danarTi III wesebi samxedro tyveebisTvis daxmarebis koleqtiuri gzavnilebis Sesaxeb .................................................................................................................................... 143 danarTi IV a. piradobis mowmoba .................................................................................................. 146 b. baraTi datyvevebis Sesaxeb ........................................................................... 147 g. safosto baraTi da werili ......................................................................... 148 d. Setyobineba gardacvalebis Sesaxeb .................................................... 150 e. cnoba repatriaciis Sesaxeb .......................................................................... 151 danarTi V samodelo wesebi tyveTa mier sakuTar qveyanaSi gadagzavnili fuladi saxsrebis Sesaxeb ....................................................................................... 152 Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvencia omis dros samoqalaqo mosaxleobis dacvis Sesaxeb kari I zogadi debulebebi muxli 1 konvenciis pativiscema ........................................................ 155 muxli 2 konvenciis gamoyeneba ........................................................... 155 muxli 3 saerTaSoriso xasiaTis armqone konfliqtebi .................................................................................. 155 muxli 4 dacvis qveS myof pirTa ganmarteba ...................... 156 muxli 5 dacvis SezRudva .................................................................... 157 muxli 6 gamoyenebis dasawyisi da dasasruli .................. 158 muxli 7 specialuri SeTanxmebebi ................................................. 158 muxli 8 uflebebze uaris Tqmis dauSvebloba ................ 158 muxli 9 mfarveli saxelmwifoebi .................................................. 159 muxli 10 wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis saqmianoba .......................................................................................... 159 muxli 11 mfarveli saxelmwifoebis Semcvlelebi ........... 159 muxli 12 morigebis procedura ........................................................... 160

kari II zogadi xasiaTis debulebebi omis garkveuli Sedegebisgan mosaxleobis dacvis Sesaxeb muxli 13 II karis gamoyenebis sfero .............................................. 161

372

muxli 14 muxli 15 muxli 16 muxli 17 muxli 18 muxli 19 muxli 20 muxli 21 muxli 22 muxli 23 muxli 24 muxli 25 muxli 26

hospitaluri da usafrTxoebis zonebi da adgilebi ............................................................................................. 161 ganeitralebuli zonebi ..................................................... 162 daWrilebi da avadmyofebi: I. debulebebi zogadi dacvis Sesaxeb ................... 162 II. evakuacia ..................................................................................... 162 III. saavadmyofoebis dacva ............................................... 163 IV. saavadmyofoebis dacvis Sewyveta ..................... 163 V. saavadmyofos personali ............................................ 164 VI. saxmeleTo da sazRvao transporti ............ 164 VII. sahaero transporti ................................................... 165 samedicino saSualebebis, sakvebisa da tansacmlis partiebi .............................................................................................. 165 bavSvTa keTildReobasTan dakavSirebuli zomebi ................................................................................................... 166 cnobebi ojaxis Sesaxeb ..................................................... 166 gancalkevebuli ojaxebi ................................................... 167

kari III dacvis qveS myof pirTa statusi da mopyroba nawili I saerTo debulebebi konfliqtis monawile mxareTa teritoriebisa da okupirebuli teritoriebis Sesaxeb muxli 27 muxli 28 muxli 29 muxli 30 muxli 31 muxli 32 muxli 33 muxli 34 mopyroba: I. zogadi debulebebi ............................................................ 167 II. saxifaTo zonebi ................................................................. 168 III. pasuxismgebloba ................................................................. 168 mfarveli saxelmwifoebisa da daxmarebis organizaciebisadmi mimarTva ......................................... 168 iZulebis akrZalva .................................................................... 169 fizikuri dasjis, wamebis, a.S. akrZalva .............. 169 individualuri pasuxismgebloba, koleqtiuri sasjelebi, Zarcva, represaliebi ................................ 169 mZevlebi .............................................................................................. 169

nawili II konfliqtis monawile mxaris teritoriaze myofi ucxoelebi muxli 35 teritoriis datovebis ufleba ................................... 170 muxli 36 repatriaciis meTodi ............................................................. 170 muxli 37 patimrobaSi myofi pirebi ................................................. 171 muxli 38 ararepatrirebuli pirebi: I. zogadi debulebebi ............................................................ 171

373

muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli

39 40 41 42 43 44 45 46

II. saarsebo saSualebebi .................................................. 171 III. dasaqmeba .................................................................................. 172 IV. sacxovrebelze mimagreba. internireba .... 172 V. internirebis an sacxovrebelze mimagrebis safuZvlebi. nebayoflobiTi internireba ....... 173 VI. procedura ............................................................................. 173 VII. ltolvilebi ..................................................................... 173 VIII. sxva saxelmwifosTvis gadacema .................. 174 SemzRudavi zomebis gauqmeba ....................................... 174 nawili III okupirebuli teritoriebi

muxli 47 uflebebis Selaxvis dauSvebloba ......................... 175 muxli 48 repatriaciis gansakuTrebuli SemTxvevebi ... 175 muxli 49 deportacia, gadacema, evakuacia .................................. 175 muxli 50 bavSvebi ................................................................................................ 176 muxli 51 samxedro samsaxurSi Sesvla. dasaqmeba ............ 177 muxli 52 momuSave pirTa dacva ........................................................... 177 muxli 53 ganadgurebis akrZalva ....................................................... 178 muxli 54 mosamarTleebi da sajaro moxeleebi .................. 178 muxli 55 sakvebi da samedicino saSualebebi mosaxleobisTvis ........................................................................ 178 muxli 56 higiena da janmrTelobis dacva ................................. 179 muxli 57 saavadmyofoebis rekvizicia ........................................... 179 muxli 58 sasuliero daxmareba ............................................................ 179 muxli 59 daxmareba: I. erToblivi daxmareba ....................................................... 180 muxli 60 II. okupanti saxelmwifos pasuxismgeblobebi .. 180 muxli 61 III. distribucia ........................................................................... 180 muxli 62 IV. individualuri daxmareba ........................................ 181 muxli 63 wiTeli jvris erovnuli sazogadoeba da daxmarebis sxva sazogadoebebi ................................... 181 muxli 64 sisxlissamarTlebrivi kanonmdebloba: I. zogadi debulebebi ............................................................ 181 muxli 65 II. gamoqveyneba .............................................................................. 182 muxli 66 III. uflebamosili sasamarTloebi ........................... 182 muxli 67 IV. moqmedi samarTlis normebi ................................... 182 muxli 68 V. sasjelebi. sikvdiliT dasja ................................. 183 muxli 69 VI. patimrobaSi gatarebuli drois sasjelis vadidan gamokleba ................................................................... 183 muxli 70 VII. okupaciamde Cadenili samarTaldarRvevebi ................................................................ 184 muxli 71 sisxlissamarTlebrivi procedura: I. zogadi debulebebi ............................................................ 184

374

muxli 72 II. dacvis ufleba ...................................................................... 185 muxli 73 III. gasaCivrebis ufleba ..................................................... 185 muxli 74 IV. mfarveli saxelmwifos mier daxmareba ..... 185 muxli 75 V. sasikvdilo ganaCeni ........................................................ 186 muxli 76 dakavebulebTan mopyroba ................................................. 186 muxli 77 dakavebulTa gadacema okupaciis dasrulebisas 187 muxli 78 usafrTxoebis zomebi. internireba da sacxovrebelze mimagreba. gasaCivrebis ufleba ................................... 187 nawili IV internirebulebTan mopyrobis wesebi Tavi I zogadi debulebebi muxli 79 muxli 80 muxli 81 muxli 82 internirebis SemTxvevebi da moqmedi debulebebi ....................................................................................... 188 samoqalaqo uflebaunarianoba ................................... 188 rCena ........................................................................................................ 188 internirebulTa dajgufeba ........................................... 188 Tavi II internirebis adgilebi muxli 83 muxli 84 muxli 85 muxli 86 muxli 87 muxli 88 internirebis adgilebis mdebareoba. banakebis aRniSvna .................................................................... 189 gancalkevebuli internireba ........................................ 189 ganTavseba, higiena ...................................................................... 189 religiuri ritualebis Casatarebeli adgilebi ............................................................................................ 190 sursaT-sanovagis maRaziebi .......................................... 190 sahaero Tavdasxmisgan TavSesafrebi. damcavi RonisZiebebi .............................................................. 191 Tavi III kveba da tansacmeli muxli 89 muxli 90 kveba ......................................................................................................... 191 tansacmeli ........................................................................................ 192 Tavi IV higiena da samedicino daxmareba samedicino daxmareba ............................................................ 192 samedicino gamokvlevebi .................................................... 193

muxli 91 muxli 92

375

Tavi V religiuri, inteleqtualuri da fizikuri saqmianoba muxli muxli muxli muxli 93 94 95 96 religiuri wes-Cveulebebi .............................................. 193 dasveneba, swavla, sporti da garToba ................. 194 samuSao pirobebi ....................................................................... 195 samuSao razmebi .......................................................................... 196

Tavi VI piradi nivTebi da fuladi saxsrebi muxli 97 muxli 98 Zvirfaseuloba da piradi nivTebi .......................... 196 fuladi saxsrebi da individualuri angariSebi 197 Tavi VII xelmZRvaneloba da disci plina muxli 99 banakis xelmZRvaneloba. konvenciisa da brZanebebis gamokvra ............................................................. 198 muxli 100 zogadi disci plina ................................................................ 198 muxli 101 saCivrebi da Suamdgomlobebi ...................................... 199 muxli 102 internirebulTa komitetebi: I. wevrebis arCeva ....................................................................... 199 muxli 103 II. movaleobebi ............................................................................. 199 muxli 104 III. uflebamosilebani ........................................................... 200 Tavi VIII gare samyarosTan urTierToba muxli 105 muxli 106 muxli 107 muxli 108 muxli 109 muxli 110 muxli 111 muxli 112 muxli 113 muxli 114 muxli 115 muxli 116 Setyobineba miRebuli zomebis Sesaxeb ............. 200 baraTi internirebis Sesaxeb ........................................ 200 korespondencia ........................................................................... 201 daxmarebis gzavnilebi: I. zogadi princi pebi ............................................................. 201 II. koleqtiuri daxmareba ................................................. 202 III. safosto da satransporto xarjebisgan gaTavisufleba .............................................................................. 202 transportirebis specialuri saSualebebi ... 203 cenzura da Semowmeba ........................................................... 204 iuridiuli dokumentebis aRsruleba da gadacema ............................................................................................... 204 sakuTrebis gankargva ............................................................. 205 saqmeebis mosamzadebeli da Casatarebeli adgilebi ............................................................................................ 205 vizitebi ............................................................................................... 205

376

Tavi IX sisxlissamarTlebrivi da disci plinuri zomebi muxli 117 zogadi debulebebi. moqmedi kanonmdebloba 205 muxli 118 sasjelebi ......................................................................................... 206 muxli 119 disci plinuri dasja ............................................................ 206 muxli 120 gaqceva .................................................................................................. 207 muxli 121 gaqcevasTan dakavSirebuli danaSaulebi ........ 207 muxli 122 gamoZieba. saqmis mosmenamde patimroba ............... 207 muxli 123 uflebamosili organoebi. procedura ................ 208 muxli 124 disci plinuri zomebis aRsasrulebeli saTavsebi ............................................................................................ 208 muxli 125 ZiriTadi garantiebi .............................................................. 209 muxli 126 debulebebi samarTalwarmoebis Sesaxeb ........... 209 Tavi X internirebulTa gadacema muxli 127 muxli 128 pirobebi .............................................................................................. 209 meTodi .................................................................................................. 210 Tavi XI internirebulTa gardacvaleba muxli 129 anderZebi. gardacvalebis mowmobebi ................... 211 muxli 130 dakrZalva. kremacia ............................................................... 211 muxli 131 gansakuTrebul garemoebebSi mokluli an daSavebuli internirebulebi ...................................... 212 Tavi XII gaTavisufleba. repatriacia da ganTavseba neitralur qveynebSi muxli 132 muxli 133 muxli 134 muxli 135 sabrZolo moqmedebebis an okupaciis dros .. 212 sabrZolo moqmedebebis dasrulebis Semdeg 212 repatriacia da saboloo sacxovrebel adgilze dabruneba .......................................................................................... 213 xarjebi ................................................................................................ 213

nawili V cnobaTa biuro da centraluri saagento muxli muxli muxli muxli 136 erovnuli biuro ......................................................................... 214 137 informaciis gadacema .......................................................... 214 138 savaldebulo dawvrilebiTi informacia ........ 215 139 piradi nivTebis gadagzavna ............................................ 215

377

muxli 140 muxli 141

centraluri saagento ......................................................... 215 xarjebisgan ganTavisufleba ........................................ 216 kari IV konvenciis Sesruleba nawili I zogadi debulebebi

muxli 142 daxmarebis sazogadoebebi da sxva organizaciebi ................................................................................ 217 muxli 143 zedamxedveloba ........................................................................... 217 muxli 144 konvenciis gavrceleba ......................................................... 218 muxli 145 Targmanebi. gamoyenebis wesebi ..................................... 218 muxli 146 sisxlissamarTlebrivi sanqciebi: I. zogadi debulebebi ............................................................ 218 muxli 147 II. uxeSi darRvevebi ................................................................ 219 muxli 148 III. xelSemkvreli mxareebis pasuxismgebloba .... 219 muxli 149 gamoZiebis procedura .......................................................... 220 nawili II daskvniTi debulebebi muxli 150 enebi ......................................................................................................... 220 muxli 151 xelmowera ......................................................................................... 220 muxli 152 ratifikacia ..................................................................................... 220 muxli 153 ZalaSi Sesvla .............................................................................. 221 muxli 154 haagis konvenciebTan mimarTeba .................................. 221 muxli 155 mierTeba .............................................................................................. 221 muxli 156 Setyobineba mierTebis Sesaxeb .................................... 221 muxli 157 dauyovnebliv ZalaSi Sesvla ....................................... 221 muxli 158 denonsacia ........................................................................................ 222 muxli 159 gaerTianebuli erebis organizaciaSi registracia .................................................................................... 222 danarTi I SeTanxmebis proeqti sanitaruli da usafrTxoebis zonebisa da adgilebis Sesaxeb ............................................................................. 223 danarTi II wesebis proeqti samoqalaqo internirebulTa koleqtiuri daxmarebis Sesaxeb ........................................................................... 226

378

danarTi III baraTi internirebis Sesaxeb ................................................................................. 229 werili ........................................................................................................................................... 230 korespondenciis baraTi ............................................................................................. 231 Jenevis 1949 wlis di plomatiuri konferenciis rezoluciebi rezolucia 1. davebis gansaxilvelad gaeros saerTaSoriso sasamarTlosTvis mimarTva .............................................. 235 rezolucia 2. saerTaSoriso organos Seqmna mfarveli saxelmwifos ararsebobisas .......................................... 235 rezolucia 3. dakavebuli personalis procentuli raodenoba da daxmarebis Sesaxeb samodelo SeTanxmebis momzadeba ........................................................................................... 235 rezolucia 4. samedicino personalis niSnebi da piradobis damadasturebeli baraTebi .............................................. 236 rezolucia 5. wiTeli jvris emblemis borotad gamoyeneba 236 rezolucia 6. hospitalur da samxedro gemebs Soris sakomunikacio saSualebebis gaumjobeseba da aseTi saSualebebis gamoyenebis Sesaxeb saerTaSoriso wesebis SemuSaveba ............................ 236 rezolucia 7. hospitaluri gemebis mier maTi adgilmdebareobis Sesaxeb radioSetyobineba ................................................ 237 rezolucia 8. saerTaSoriso uTanxmoebaTa mSvidobiani mogvareba ............................................................................................ 237 rezolucia 9. samxedro tyveTaTvis satelegrafo gzavnilebis nimuSebi ............................................................................................. 237 rezolucia 10. mxaris konfliqtis monawiled aRiareba im saxelmwifoTa mier, romlebic ar arian aseT konfliqtSi Cabmulni ........................................................... 238 rezolucia 11. wiTeli jvris saerTaSoriso komitetis finansuri mxardaWera ........................................................... 238 SeniSvna: Jenevis konvenciebis winamdebare gamocemaSi miTiTebuli muxlebisa da rezoluciebis saTaurebi oficialur xasiaTs ar atarebs da di plomatiuri konferenciis mier miRebuli ar yofila.

es saTaurebi konferenciis samdivnom SeimuSava da wiTeli jvris saerTaSoriso komitets miaCnia, rom maTi teqstSi Camateba xels Seuwyobs konvenciebis Seswavlas.

379

damatebiTi oqmebi Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmi saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb (I oqmi) preambula .................................................................................................................................... 241

kari I zogadi debulebebi muxli 1 zogadi princi pebi da gamoyenebis sfero ....... 242 muxli 2 gansazRvrebebi ............................................................................. 242 muxli 3 gamoyenebis dasawyisi da dasasruli .................. 243 muxli 4 konfliqtis monawile mxareTa samarTlebrivi statusi ............................................................................................... 243 muxli 5 mfarveli saxelmwifoebisa da maTi SemcvlelTa daniSvna .............................................................................................. 243 muxli 6 specialurad momzadebuli personali .............. 244 muxli 7 Sexvedrebi ........................................................................................ 245

kari II daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi nawili I terminologia ............................................................................. 245 gamoyenebis sfero ................................................................. 248 mfarveloba da zrunva ....................................................... 248 calkeuli pirebis dacva .................................................. 248 samedicino formirebebis dacva ............................... 249 samoqalaqo samedicino formirebebis dacvis Sewyveta ............................................................................................... 250 samoqalaqo samedicino formirebebis rekviziciis SezRudva .......................................................... 250 samoqalaqo samedicino da sasuliero personalis dacva ..................................................................... 251 samedicino funqciebis Semsrulebel pirTa zogadi dacva ................................................................................ 251 samoqalaqo mosaxleobisa da daxmarebis

muxli 8 muxli 9 muxli 10 muxli 11 muxli 12 muxli 13 muxli 14 muxli 15 muxli 16 muxli 17

380

sazogadoebebis roli ......................................................... 252 muxli 18 amocnoba ............................................................................................ 252 muxli 19 neitraluri da sxva saxelmwifoebi, romlebic konfliqtis monawile mxareebi ar arian ......... 253 muxli 20 represaliebis akrZalva ..................................................... 253

nawili II sanitaruli gadazidvebi muxli 21 saxmeleTo sanitarul-satransporto saSualebebi .................................................................................... 254 muxli 22 hospitaluri gemebi da sanapiro samaSvelo sanaosno saSualebebi ......................................................... 254 muxli 23 sxva sanitaruli gemebi da sanaosno saSualebebi .................................................................................... 254 muxli 24 sanitaruli sahaero xomaldebis dacva ............ 256 muxli 25 sanitaruli sahaero xomaldebi mowinaaRmdege mxaris kontrols dauqvemdebarebel raionebSi .......................................................................................... 256 muxli 26 sanitaruli sahaero xomaldebi urTierTSexebis an msgavs zonebSi ..................................................................... 256 muxli 27 sanitaruli sahaero xomaldebi mowinaaRmdege mxaris kontrols daqvemdebarebul raionebSi ........................................................................................... 256 muxli 28 sanitaruli sahaero xomaldebis gamoyenebis SezRudva ............................................................................................ 257 muxli 29 Setyobinebebi da SeTanxmebebi sanitaruli sahaero xomaldebis Sesaxeb .......................................... 257 muxli 30 sanitaruli sahaero xomaldebis daSveba da Semowmeba ................................................................................... 258 muxli 31 neitraluri an sxva saxelmwifoebi, romlebic konfliqtis monawile mxareebi ar arian ........ 259

nawili III ugzo-ukvlod dakarguli da gardacvlili pirebi muxli 32 zogadi princi pi ....................................................................... 260 muxli 33 ugzo-ukvlod dakarguli pirebi .............................. 261 muxli 34 gardacvlilTa neSti ........................................................... 261

381

kari III omis warmoebis meTodebi da saSualebebi kombatantebisa da samxedro tyveebis statusi

nawili I omis warmoebis meTodebi da saSualebebi muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli ZiriTadi normebi ...................................................................... 263 axali ti pis iaraRi ................................................................ 263 veragobis akrZalva ................................................................ 263 aRiarebuli emblemebi ......................................................... 264 erovnuli emblemebi ............................................................. 264 Sewyaleba .......................................................................................... 264 garantiebi mwyobridan gamosuli mowinaaRmdege mxaris pirebisTvis ................................................................. 264 muxli 42 sahaero xomaldebSi myofi pirebi .......................... 265 35 36 37 38 39 40 41

nawili II kombatantebisa da samxedro tyveebis statusi muxli muxli muxli muxli muxli 43 44 45 46 47 SeiaraRebuli Zalebi ........................................................... 265 kombatantebi da samxedro tyveebi .......................... 266 saomar moqmedebebSi monawile pirTa dacva .. 267 jaSuSebi ............................................................................................. 267 daqiravebulebi ............................................................................ 268

kari IV samoqalaqo mosaxleoba nawili I saomari moqmedebebis Sedegebisgan zogadi dacva Tavi I ZiriTadi norma da gamoyenebis sfero muxli 48 muxli 49 ZiriTadi norma ........................................................................... 269 Tavdasxmis gansazRvreba da gamoyenebis sfero .................................................................................................... 269

382

Tavi II samoqalaqo pirebi da samoqalaqo mosaxleoba muxli 50 muxli 51 samoqalaqo pirebisa da samoqalaqo mosaxleobis gansazRvreba .............................................. 270 samoqalaqo mosaxleobis dacva ................................. 270

Tavi III samoqalaqo obieqtebi muxli 52 muxli 53 muxli 54 muxli 55 muxli 56 samoqalaqo obieqtebis zogadi dacva ................. 271 kulturuli faseulobebisa da RvTismsaxurebis adgilebis dacva .......................... 271 samoqalaqo mosaxleobis arsebobisaTvis aucilebeli obieqtebis dacva ..................................... 272 bunebrivi garemos dacva ................................................... 272 saxifaTo Zalis Semcveli danadgarebisa da nagebobebis dacva ............................................................. 273

Tavi IV sifrTxilis RonisZiebebi muxli 57 muxli 58 sifrTxilis RonisZiebebi Tavdasxmis dros ....................................................................................................... 274 sifrTxilis RonisZiebebi Tavdasxmis Sedegebis winaaRmdeg ............................................................ 275

Tavi V gansakuTrebuli dacvis qveS myofi adgilebi da zonebi muxli 59 muxli 60 daucveli adgilebi ................................................................ 276 demilitarizebuli zonebi ............................................. 277

Tavi VI samoqalaqo Tavdacva muxli 61 gansazRvrebebi da gamoyenebis sfero ................ 278 muxli 62 zogadi dacva ................................................................................ 279 muxli 63 samoqalaqo Tavdacva okupirebul teritoriebze ................................................................................ 280

383

muxli 64 neitraluri an konfliqtSi aramonawile sxva saxelmwifoebis samoqalaqo Tavdacvis samoqalaqo organizaciebi da saerTaSoriso makoordinirebeli organizaciebi ........................... 281 muxli 65 dacvis Sewyveta .......................................................................... 281 muxli 66 amocnoba ............................................................................................ 282 muxli 67 samoqalaqo Tavdacvis organizaciebSi ganwesebuli SeiaraRebuli Zalebisa da samxedro SenaerTebis piradi Semadgenloba 283

nawili II samoqalaqo mosaxleobis daxmareba muxli 68 muxli 69 muxli 70 muxli 71 gamoyenebis sfero .................................................................... 284 ZiriTadi moTxovnebi okupirebul teritoriebze ............................................................................... 284 daxmarebis operaciebi ......................................................... 285 daxmarebis operaciebSi monawile personali ........................................................................................ 286

nawili III konfliqtis monawile mxaris xelisuflebaSi myof pirebTan mopyroba

Tavi I gamoyenebis sfero da pirTa da obieqtTa dacva muxli muxli muxli muxli 72 73 74 75 gamoyenebis sfero .................................................................... 286 ltolvilebi da moqalaqeobis armqone pirebi 286 gancalkevebuli ojaxebis gaerTianeba .............. 287 ZiriTadi garantiebi ............................................................. 287

Tavi II qalebisa da bavSvebis dacvis RonisZiebebi muxli 76 qalebis dacva .............................................................................. 289 muxli 77 bavSvebis dacva ........................................................................... 290 muxli 78 bavSvebis evakuacia ................................................................. 290

384

Tavi III Jurnalistebi muxli 79 JurnalistTa dacvis RonisZiebebi ......................... 292

kari V konvenciebisa da winamdebare oqmis Sesruleba nawili I zogadi debulebebi muxli 80 Sesrulebis RonisZiebebi ................................................. 292 muxli 81 wiTeli jvrisa da sxva humanitaruli organizaciebis saqmianoba .............................................. 292 muxli 82 iuridiuli mrCevlebi SeiaraRebul ZalebSi 293 muxli 83 gavrceleba ...................................................................................... 293 muxli 84 gamoyenebis wesebi .................................................................... 294

nawili II konvenciebisa da winamdebare oqmis darRvevaTa aRkveTa muxli 85 winamdebare oqmis darRvevaTa aRkveTa .............. 294 muxli 86 umoqmedoba ....................................................................................... 296 muxli 87 meTaurTa movaleobebi ........................................................ 296 muxli 88 urTierTdaxmareba sisxlis samarTlebriv sakiTxebSi ........................................................................................ 296 muxli 89 TanamSromloba ........................................................................... 297 muxli 90 faqtebis damdgeni saerTaSoriso komisia .... 297 muxli 91 pasuxismgebloba ....................................................................... 299 kari VI daskvniTi debulebebi muxli 92 xelmowera ....................................................................................... 300 muxli 93 ratifikacia ................................................................................... 300 muxli 94 mierTeba ............................................................................................. 300 muxli 95 ZalaSi Sesvla ............................................................................ 300 muxli 96 winamdebare oqmis ZalaSi Sesvlis Semdgomi saxelSekrulebo urTierTobebi ............................... 300 muxli 97 Sesworebebi ..................................................................................... 301 muxli 98 I danarTis gadaxedva ........................................................... 301 muxli 99 denonsacia ....................................................................................... 302 muxli 100 Setyobinebebi ................................................................................ 302

385

muxli 101 registracia .................................................................................... 303 muxli 102 avTentikuri teqstebi ........................................................... 303

danarTi I amocnobasTan dakavSirebuli wesebi muxli 1 zogadi debulebebi ................................................................. 303

Tavi I piradobis mowmoba muxli 2 muxli 3 mudmivi samoqalaqo samedicino da sasuliero personalis piradobis mowmoba ................................. 304 droebiTi samoqalaqo samedicino da sasuliero personalis piradobis mowmoba 305 Tavi II ganmasxvavebeli emblema muxli 4 muxli 5 forma ..................................................................................................... 307 gamoyeneba ......................................................................................... 307

Tavi III ganmasxvavebeli signalebi muxli muxli muxli muxli 6 7 8 9 gamoyeneba ......................................................................................... 307 Suqovani signali ..................................................................... 308 radiosignali .............................................................................. 309 eleqtronuli amocnoba .................................................... 309

avi IV komunikacia muxli 10 muxli 11 muxli 12 muxli 13 muxli 14 radiokavSiri ................................................................................. 310 saerTaSoriso kodebis gamoyeneba .......................... 311 sxva sakomunikacio saSualebebi ............................... 311 frenis gegma .................................................................................. 311 sanitaruli sahaero xomaldis xelSi CagdebasTan dakavSirebuli signalebi da procedurebi .......................................................................... 311

386

Tavi V samoqalaqo Tavdacva muxli 15 muxli 16 piradobis mowmoba .................................................................. 311 saerTaSoriso ganmasxvavebeli niSani ................ 313

Tavi VI saxifaTo Zalis Semcveli danadgarebi da nagebobebi muxli 17 saerTaSoriso specialuri niSani .......................... 314

danarTi II saxifaTo mivlinebebSi myofi Jurnalistebis piradobis mowmoba piradobis mowmoba ............................................................................................................. 316 Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmi arasaerTaSoriso xasiaTis SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb (II oqmi) preambula ....................................................................................................................... 321 nawili I winamdebare oqmis gamoyenebis sfero gamoyenebis ZiriTadi sfero ....................................... 321 calkeul pirTa mimarT gamoyenebis sfero ... 322 Caurevloba ...................................................................................... 322 nawili II adamianuri mopyroba muxli 4 muxli 5 muxli 6 ZiriTadi garantiebi .............................................................. 322 TavisuflebaSezRuduli pirebi ................................. 324 sisxlissamarTlebrivi devna ....................................... 325

muxli 1 muxli 2 muxli 3

nawili III daWrilebi, avadmyofebi da xomaldis daRupvaSi moyolili pirebi muxli 7 muxli 8 muxli 9 mfarveloba da zrunva ........................................................ 326 Zebna ......................................................................................................... 326 samedicino da sasuliero personalis dacva 327

387

muxli 10 muxli 11 muxli 12

samedicino funqciebis Semsrulebel pirTa zogadi dacva ................................................................................. 327 samedicino formirebaTa da sanitarulsatransporto saSualebebis dacva ..................... 327 ganmasxvavebeli emblema ..................................................... 328 nawili IV samoqalaqo mosaxleoba

muxli 13 muxli 14 muxli 15 muxli 16 muxli 17 muxli 18

samoqalaqo mosaxleobis dacva ................................ 328 samoqalaqo mosaxleobis saarsebod aucilebeli obieqtebis dacva ..................................... 328 saxifaTo Zalis Semcveli danadgarebisa da nagebobebis dacva ..................................................................... 328 kulturuli faseulobebisa da RvTismsaxurebis adgilebis dacva ......................... 329 samoqalaqo pirebis iZulebiTi gadaadgilebis akrZalva ............................................................................................. 329 daxmarebis sazogadoebebi da daxmarebis operaciebi ........................................................................................ 329

muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli

19 20 21 22 23 24 25 26 27 28

nawili V daskvniTi debulebebi gavrceleba ..................................................................................... 330 xelmowera ........................................................................................ 330 ratifikacia .................................................................................... 330 mierTeba .............................................................................................. 330 ZalaSi Sesvla ............................................................................. 330 Sesworebebi .................................................................................... 330 denonsacia ....................................................................................... 330 Setyobinebebi ................................................................................ 331 registracia ................................................................................... 331 avTenturi teqstebi ................................................................ 331

1974-77ww. di plomatiuri konferenciis meoTxe sesiaze miRebuli rezoluciebi rezolucia 17 - Jenevis 1949 wlis konvenciebisa da saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmis (I oqmi) dacvis qveS myofi sanitaruli sahaero xomaldebis mier amocnobis zogierTi eleqtronuli da vizualuri saSualebebis gamoyeneba ..................................... 332

388

rezolucia 18 - Jenevis 1949 wlis konvenciebisa da saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmis (I oqmi) dacvis qveS myofi sanitaruli transportis amocnobisaTvis vizualuri signalebis gamoyeneba .......................................... 335 rezolucia 19 - Jenevis 1949 wlis konvenciebisa da saerTaSoriso SeiaraRebuli konfliqtebis msxverplTa dacvis Sesaxeb Jenevis 1949 wlis 12 agvistos konvenciebis damatebiTi oqmis (I oqmi) dacvis qveS myofi sanitaruli transportis Sesaxeb Setyobinebisa da amocnobisaTvis radiokavSirebis gamoyeneba ............... 338 rezolucia 20 - kulturuli memkvidreobis dacva ......................................... 341

rezolucia 21 - SeiaraRebuli konfliqtebis dros moqmedi saerTaSoriso humanitaruli samarTlis Sesaxeb codnis gavrceleba .......................................................................... 342 rezolucia 22 - Cveulebrivi saxis SeiaraRebis zogierTi saxeobis gamoyenebis akrZalva an SezRudva ......................................... 344 rezolucia 24 - maspinZeli qveynis mimarT madlierebis gamoxatva ...... 346 amonaridebi 1974-77 ww. di plomatiuri konferenciis saboloo aqtidan

amonaridebi .................................................................................................................... 347


1949 wlis 12 agvistos Jenevis konvenciebis damatebiTi oqmi damatebiTi ganmasxvavebeli emblemis miRebis Sesaxeb (III oqmi) preambula .................................................................................................................................... 351 muxli muxli muxli muxli 1. 2. 3. 4. winamdebare oqmis debulebebis Sesruleba da moqmedebis sfero .................................................................................. 352 ganmasxvavebeli emblemebi ........................................................... 352 mesame oqmis emblemis maniSnebeli gamoyeneba ........ 353 wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti da wiTeli jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris sazogadoebaTa saerTaSoriso federacia ............................................................. 354

389

muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli muxli

5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17.

gaerTianebuli erebis organizaciis egidiT moqmedi misiebi ....................................................................................... 354 borotad gamoyenebis Tavidan acileba da dasja 354 gavrceleba ................................................................................................. 355 xelmowera .................................................................................................... 355 ratifikacia ............................................................................................... 355 SeerTeba ........................................................................................................ 355 ZalaSi Sesvla ......................................................................................... 355 saxelSekrulebo urTierTobebi winamdebare oqmis ZalaSi Sesvlis Semdeg ................................................................... 355 Sesworebebi ................................................................................................. 356 denonsacia .................................................................................................... 356 Setyobinebebi ............................................................................................ 357 registracia ............................................................................................... 357 avTenturi teqstebi ............................................................................ 357

danarTi mesame oqmis emblema ......................................................................................................... 358

390

391

wjsk-s miznebi da amocanebi wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti (wjsk) aris miukerZoebeli, neitraluri da damoukidebeli organizacia, romelsac gaaCnia mxolod humanitaruli misia. es misia gulisxmobs omebisa da qveynis Sida areulobebis msxverplTa sicocxlisa da Rirsebis dacvasa da maTTvis daxmarebis aRmoCenas. humanitaruli princi pebis ganmtkicebiTa da maT Sesaxeb codnis gavrcelebiT wjsk, agreTve, cdilobs tanjva aacilos adamianebs. wiTeli jvris saerTaSoriso komiteti daarsda 1863 wels da dasabami misca wiTeli jvrisa da wiTeli naxevarmTvaris saerTaSoriso moZraobas.

392

You might also like