Ses Yalıtımının Temelleri

URSA Insulation, S.A. Madrid (spanya) 2011 Tm fikri mlkiyet haklar ile telif haklar sakldr.
Hak sahibinin izni olmakszn, bu almann tamam veya bir ksm herhangi bir elektronik ortam veya mekanik proses aracl ile kopyalanamaz, oaltlamaz, zerinde deiiklik ya da datm yaplamaz
indekiler
Ynetici zeti I. Sesin temelleri
1 - Sesin doas ve fizii 2 - Ses lmleri 3 - Ses ve insan fizyolojisi
II. Binalarda akustik

1 - Binalarda grlt 2 - Ses yaltm 3 - Kapal alanlarda akustik dzeltme (emilim)
III. Tasarm ve uygulama iin en iyi yntemler

1 - Bina tasarm nerileri 2 - Bina ses yaltm teknikleri
V. URSA Mineral yn deer nermesi V. Ses yaltm yazlmlar
Ynetici zeti
Sesin temelleri
Ses yaammzda nemli bir rol stlenir. Biz insanlarn en nemli alglama yetilerinden biri de ses algsdr. Her gn binlerce farkl ses trne maruz kalrz. Bazlarn beeniriz, bazlarn ise - beenmeyiz. yleyse ses nedir? Nasl oluur? Havada mekanik bir titreim yarattnzda bu titreim, titreimi yaratan nesnenin denge pozisyonunun etrafndaki hava zerreciklerini hareket ettirir. te ses byle oluur. Ses dalgalar skma ve yaylma etkileri ile hareket eden hava zerrecikleri tarafndan oluturulur. Grlt nedir? Genel olarak, isteimiz dnda maruz kaldmz sesi grlt olarak adlandrrz.
Titreim
6 Ynetici zeti
Grltnn lm
Sz konusu grlt olunca evrensel bir l yaklam gerekmektedir. Bu amala bir desibel lei gelitirilmitir. Desibel, sesin neden olduu akustik basn deiiminin leklendirilmesi iin kullanlan bir yoldur. Bu lek saylarn daha rahat anlalabilmesini ve daha geni bir kitle tarafndan kullanlabilmesini salamtr. Desibel ses iddetinin logaritmik bir lekte llebilmesini salamaktadr. Ses iddetindeki 20 dB deerindeki bir art, ses iddetinde 10 kat bir ykselmeye karlk gelmektedir. Salkl bir insan kulann berrak bir ekilde duyabilecei, ses iddetindeki en kk deiim desibeldir.
Ses iddet lei
Ses basnc P (Pa) 200000000 dB 140 130 20000000 120 110 2000000 100 90 200000 80 70 20000 60 50 2000 200 20 40 30 20 10 0 Alg eii ok sessiz Ses stdyosu Normal Sessiz Ktphane Orman Rahatsz edici Grltl sokak Normal konuma ok rahatsz edici Kesinlikle dayanlamaz Ksa bir sre iin dayanlabilir Deler eki Youn trafik 200 m tede kalkan uak 50 m tede kalkan uak Kiisel alg Ses eidi
Ynetici zeti 7
Binalarda grlt - grlt eitleri

Genellikle, binalar sz konusu olduunda, grlt baa klmas gereken en byk sorun olmaktadr. Binalar etkileyen farkl grlt eitleri bulunmaktadr Hava douumlu grltler: Yaylan sesin hava araclyla bir yapnn titremesine neden olduu durumlardr: rnein konuma sesleri, mzik vb. Baka odalara ses yaylm ve yanklanma (sesin sramas) da buna dahildir. Darbe douumlu grltler: Kaynan yap zerinde dorudan etki eden bir dinamik g olmas durumudur: rnein den nesneler, sandalyenin ekilmesi, yrme sesleri, duvarlar ve zeminden geen shhi tesisat, duvarlara monte edilmi hoparlrler, vb. Ekipman kaynakl grltler: Hava ve darbe douumlu grltlerin bir bileimidir. Ekipman kaynakl grltlere rnek olarak tuvalette sifon ekilmesi, klima veya asansrlerin neden olduu grltler gsterilebilir.
8 Ynetici zeti
Binalarda grlt - emilim ve yaltm

Binalarda grltyle ilgili iki nemli kavram bulunmaktadr. Bunlar: ses yaltm ve emilimidir. Bu iki konu ounlukla birbiriyle kartrlr, bu nedenle bu iki kavramn arasnda farkn detayl bir ekilde aklanmasna ihtiya duyulmaktadr.
Emilim
Ses emilimi bir malzemenin sesi yutarak yanstmama zelliidir. Ses emiliminin etkileri ayn alan (oda) ierisinde st dzey bir konfor durumu olarak tecrbe edilebilir. Bu tr akustik dzenlemeler ounlukla duvarlara, tavana ve zemine ses emilimini salayacak yzeylerin (akustik tavan, hal vb.) kullanmyla salanr.
Yaltm
Ses yaltm iki ayr alan arasnda ( rnein iki oda) gerekleir. Yaltm etkisi ayrc malzemelerle (rnein duvarlarla) ve duvar, tavan ve zeminlerde kullanlan malzemelerle ( rnein ses yaltm rnleri) salanr.
Ynetici zeti 9
Ses emilimi
Ses emilimi bir malzemenin sesi yutarak yanstmama zelliidir. Bu zellik yoluyla bir malzeme ses enerjisini yksek oranda s enerjisine dntrr.
a = yanstlmayan enerji / oluan enerji
R1 T1 T2
R2
a = (I-R) / I
Ses emilimi ses yaltm ile kartrlmamaldr, nk emici bir kaplamann varl ses yaltm performansn etkilemez (T1 = T2). R1, R2 - T1. T2 - I yanstlan ses iletilen ses oluan ses
R1 > R2 T1 = T2
Ses emilimi, tiyatro, restoran ve snflar gibi mekanlarda yanklanma ve grltnn kontrol edilmesini salar.
10 Ynetici zeti
Ses yaltm Yaygn olarak kullanlan yap elemanlar

Akustik konfor salamak iin kullanlan eitli yap eleman ina teknikleri bulunmaktadr. Genel olarak, doru uygulandnda akustik konforu salayan 8 temel yap eleman vardr.
Basit duvar
Mineral yn yaltml ift cidarl duvar
Basit duvar + al levha giydirme
Basit duvar + iki taraf al levha giydirme
Al levha ara blme duvar Tek iskeletli
Al levha ara blme duvar -ift iskeletli Zemin kaplama
Tavan kaplama
Ynetici zeti 11
Ses yaltm Ktle-Yay-Ktle prensibi

Al levha ve giydirme duvar gibi youn olarak tercih edilen sistemlerin akustik performans Ktle - Yay - Ktle prensibi ile aklanabilir. Bu prensip, yaylanma zelliine sahip bir rnn iletim azaltma etkisi sayesinde daha iyi bir ses yaltm salayacan savunmaktadr. Ktle prensibi zerine kurulu sistemin performansn etkileyen en enmli parametrelerden biri doal frekanstr. Sistemin doal frekans iki etken tarafndan belirlenir: Al levha ktlesi (m1, m2) Ses yaltm iin kullanlan, yaylanma zelliine sahip malzemenin dinamik sertlii (s) Ktle-yay-ktle etkisini salamak iin sistemin doal frekansnn (F0) olabildiince dk olmas salanmaldr. Belli bir sistem iin (al levha ktlesi sabit olmak zere) daha dk doal frekans elde etmenin bir yolu daha dk dinamik sertlikte malzemeler, dier bir deyile, mineral yn gibi kat olmayan rnler kullanmaktr. rnein - pano sistemlerinde 100 Hz altnda doal frekanslar elde etmek iin dinamik sertlii 2,3 MN/m3 deerinin altnda olan bir mineral yn kullanmamz gerekir.
12 Ynetici zeti
Farkl zmlerin ses yaltm zellikleri bakmndan deerlendirmesi

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10
Farkl sistemlerin ses yaltm performanslar lm sonular tabloda gsterilmektedir. Ses yaltm performans potansiyel yaltm azaltm (RW deer ne kadar byk olursa, ses yaltm zellii o kadar yksektir) olarak ifade edilir. RA ise pembe grlt yaltm azaltm zelliidir.
Basit duvar Basit duvar + al levha giydirme ift duvar
0
10
12
16
20
25
31
40
50
63
0 0 0 0 0 0 0 0 0 80 100 125 160 200 250 315 400 500
Al levha duvar
Basit duvar
Rw(C;Ctr)=41(-3;-6) RA = 38
Aada farkl ses yaltm sistemlerinden rnekleri grmektesiniz
ift duvar
Rw(C;Ctr)=49 (-5;-10) RA = 44
Basit duvar + al levha giydirme

Rw(C;Ctr)=55(-3;-11) RA = 52
ift ktle ve sadece 6dB deerinde pembe grlt yaltm kazanc
Al levha duvar
Rw(C;Ctr)=61(-4;-12) RA = 57
Ynetici zeti 13
En dk ktle ancak en yksek yaltm deeri
Tasarm ve mimari yerleimde en iyi uygulamalar

Bir binann akustik konfor zellii, inaat balangcndan ok nce belirlenen, balca iki etken tarafndan salanmaktadr. Bunlar; 1 D kaynakl ve i kaynakl grlt merkezlerinin uygun dalmn dikkate alarak karar verilecek doru mevki seimi ve bina tasarm. 2 Al levha ara blme duvarlar, duvar giydirme, ykseltilmi demeler ve akustik tavanlar gibi ses yaltm salayacak etkin yap tekniklerinin kullanm.
Aada akustik konforu salayan bir uygun tasarm ve mevki seimi rnei grlmektedir:
Daha az etkilenecek binalar ses bariyeri olarak kullanlabilir. 14 Ynetici zeti
Ses yaltm - URSA Mineral yn deer nermesi
URSA Mineral yn ses yaltm uygulamalarnda 5 nemli fayda sunmaktadr:
Yksek akustik performans
stn yangn performans
En iyi tasarruf olana
En kolay uygulama deneyimi
En az evresel etki
Ynetici zeti 15
URSA Mineral yn - yksek akustik performans

URSA Mineral yn = uygun hava ak direnci
10
Ses iletimi = yaltm yok
Hava ak direnci (kPas/m)
Performans anlamnda ek bir zellik sunmamakta, ancak ekonomik ve evresel adan zararl
URSA Mineral yn 5kPa s/m2 ideal deerini sunmaktadr
Yeterli emilim yok= dk yaltm
16 Ynetici zeti
URSA Mineral yn - stn yangn performans

Salk ve gvenlik nedenlerinden dolay, yangn gvenlii binann i blmlerinde nemli bir rol oynamaktadr. Mineral yn kullanm bu konuda yksek gvenlik ve konfor standartlar salamaktadr.
Bu balamda yangnla ilgili iki nemli kavram arasndaki fark doru tanmlamak gerekmektedir: yangn karsnda davran ve yangn dayanm Yangn karsnda davran malzemelerin zelliidir, yangn durumunda malzemelerin nasl etkileneceini tarif etmek iin kullanlr. Yap malzemeleri, s salnm, alev yayma, duman ve zehirli gazlar retme zelliklerine gre test edilir ve Avrupa yangn karsnda davran sisteminin yedi farkl snfna gre kategorize edilirler. Yangn dayanm yap eleman zelliidir ve bu yap elemannn yangna ne kadar sre ile dayanabileceini gsterir. REI faktr olarak tanmlanr ve dakika ile llr: 15, 30 , 45, 60, 90, 120, 180, 240. Bir yap elemannn yangn snf (rnein al levha ara blme duvar), ierisinde ne tr bir mineral yn kullanldna deil, uygulanmasnda kullanlan al levha says ve uygulamann ne kadar hassasiyetle yapldna baldr. URSA TERRA ve tayn arasnda yangn dayanm asnda belirgin bir fark bulunmamaktadr.
nemli karm: Yaltmnda mineral yn kullanlan yap elemanlarnn yksek REI snflandrmalarn salad kantlanmtr - rnein REI 120. URSA TERRA ve tayn de bu deerleri salayabilmektedir.
Ynetici zeti 17
URSA Mineral yn - En iyi tasarruf olana

Mineral yn dB birim bana en dk ses yaltm maliyetini sunar.
nemli karm: Mineral yn kullanm dB birim bana en dk ses azaltm maliyetini salar.
URSA ses yaltm mineral yn uzunluk (mm) genilik (mm) kalnlk (mm) m2 fiyat / levha* EUR/m2 Rw 72/48 sistemi EUR/dB 10800 600 45 6,48 6,15 1,12 44 0,025
Tayn rn 1350 600 40 0,81 40,82 1,30 44 0,030
Tayn daha pahal
16%
16%
* Kaynak: URSA rakip rn karlatrma testleri
18 Ynetici zeti

Mineral yn kullanm ses yaltm, yangn performans ve maliyetler optimum bileimini sunar.
Al levha eidi
Ara boluk kalnl ve dolgu 50 mm bo 50 mm mineral yn ile 50 mm bo 50 mm mineral yn ile 50 mm mineral yn ile 50 mm mineral yn ile 50 mm mineral yn ile
Ses yaltm potansiyeli 39(-2;-5) 45(-3;-9) 44(-2;-6) 51(-3;-9) 51(-3;-9) 52(-2;-7) 52(-2;-7)
Yangn dayanm snf -- (*) -- (*) -- (*) EI 60 EI 120 EI 90 EI 120
Maliyetler (EUR/m2) 28,51 34,95 41,06 47,49 55,57 51,11 63,55
12,5 mm standart 12,5 mm standart 2*12,5 mm standart 2*12,5 mm standart 2*12,5 mm yangn 2*12,5 mm standart 2*12,5 mm yangn
* - bo sistemler yangn blmeleri oluturmak iin kullanlmamaktadr.
nemli karm: ift kat al levhal bo sistemlerden kanlmaldr. Yksek performansl ara blme duvarlar elde etmek iin yaltm malzemesi olarak mineral yn kullanmak, akustik konfor, yangn dayanm ve ekonomik avantajlar salar.
Ynetici zeti 19
URSA Mineral yn - En az evresel etki

URSA Mineral yn evresel kaynaklarn en etkin ekilde kullanlmasn salar.
Mineral ynn stn evresel denge salamasnn balca sebepleri:
Mineral yn fonksiyonel birim bana en dk ktleye ihtiya duyar.
Mineral yn
Mineral ynn sktrlabilir olmas lojistik zincir boyunca nemli oranlarda enerji tasarrufu salar.
Mineral yn retimi iin URSA %50 orannda geri dntrlebilir cam kullanmaktadr.
20 Ynetici zeti

uzunluk (mm) genilik (mm) kalnlk (mm) m2 m3 kg/m3 kg/m2 Rw 72/48 sistem kg/dB
URSA ses yaltm mineral yn 10800 600 45 6,48 0,292 15 0,68 44 0,015
Tayn rn 1350 600 40 0,81 0,032 30 1,20 44 0,027
Taynnn daha fazla arla ihtiyac vardr
78%
78%
* Kaynak: 2 Eyll 2010 tarihli Leroy Merlin internet sitesi. rn zellikleri retici kataloglarna gre verilmitir. http://www.leroymerlin.fr/mpng2-front/pre?zone=zonecatalogue&idLSPub=1244117943&renderall=on
nemli karm: Ayn ses yaltm performansn gstermek iin, tayn URSA TERRAya oranla %78 daha fazla doal kaynaa ihtiyac duymaktadr.
Ynetici zeti 21
I. Sesin temelleri
Amalar
Bu blmden sonra biliyor olmanz gerekenler...
.... Sesin balca temel unsurlar: Ses nedir ? Ses nasl oluur? Ses nasl llr? nsanlar sesi nasl alglar?
I. Sesin Temelleri
Sesin doas ve fizii. Ses nasl oluur?

Havada mekanik bir titreim yarattnzda bu titreim, titreimi yaratan nesnenin denge pozisyonunun etrafndaki hava zerreciklerini hareket ettirir.
Ses dalgalar skma ve yaylma etkileri ile hareket eden hava zerrecikleri tarafndan oluturulur.
Titreim
26 Sesin Temelleri
Ses Basnc. Titreimden sese. Ses nasl oluur?

Basn, bir yzeye g uygulandnda ortaya kan bir etkidir. Basn, birim alan zerine etki eden g miktardr. Basn deerinin sembol P dir.
P=
F A
veya P =
dFn dA
Yukardaki formlde: P basn, F normal g, A ise alandr. Basn iin Uluslararas Sistem (SI) birimi Paskal (Pa) olup, bu birim metrekare bana bir Newton (N/m2) deerine eittir. Birime bu zel isim 1971 ylnda verilmitir; ncesinde SI iinde basn sadece N/m2 olarak ifade edilmekteydi. Dk basnlar iin mikropaskal (Pa=10-6 Pa) birimi kullanlr. D aha yksek basnlar iin kilopaskal (kPa=103 Pa) birimi kullanlr ok yksek basnlar iin megapaskal (MPa=106 Pa) birimi kullanlr
Sesin Temelleri 27
28 Sesin Temelleri

Ses dalgalar normal hava basnc etrafnda bir atmosfer basnc deiiklik yaratr. Bu basn deiimine Ses basnc ad verilir.
Basn Denge pozisyonu
Ses
BASIN
Ses Basnc
{
0 1 saniye.
Lp = Ses basnc dzeyi Lp = 20 log

ZAMAN
Atmosfer basnc
P P0 P0 = 2.10-5 Pa
Titreen bir nesne hava zerreciklerini harekete geirerek sesi oluturur.
Duyduumuz ses, hava basncndaki hzl deiimlerden kaynaklanr. Ses, titreim ve enerjidir.
Sesin Temelleri 29
Ses dalgalarnn fizii. Frekans ve dalga boyu.

Frekans nedir? Frekans ses titreimini tanmlayan bir parametredir (bir titreim btn bir skma ve yaylma dngsnden oluur). Saniyedeki titreim says ile ifade edilir Hertz birimiyle llr (Hz, saniyedeki dng says) Frekans sesin tonunu belirler.
BASIN
ZAMAN
f=
2 200 MHz 1/100
2 titreim
1/100 sec.
Dk frekansl ses
BASIN
ZAMAN
30 f= 3000 MHz 1/100
1/100 sec.
30 titreim
Yksek frekansl ses

30 Sesin Temelleri
Ses ve frekans
Frekans ve ses balantldr:
Dalga boyu (l) = Hz (c) / Frekans (f)

20 Hz l leindeki bir ses dalgas = 340/20 veya 17 metre boyundadr. Bu neredeyse be katl bir bina yksekliindedir!
20.000 Hz l leindeki bir ses dalgas = 340/20.000 veya 1.7 santimetre boyundadr. Yani yaklak bir fasulye tanesi byklndedir.
DUYULABLEN SESLER
Orta Frekanslar Dk Frekanslar Yksek Frekanslar
INFRA SESLER (Duyulamaz)
ULTRA SESLER (Duyulamaz)
Konuma frekans aral
20
400
1600
16000
Hz
Bina ierisinde grlt lmnde kullanlan frekans aral 125 -4000 Hzdir. Yap elemanlar zerinde yaplacak her trl testler bu aralkta olacaktr.
Sesin Temelleri 31
Hangi frekans aralndaki sesler duyulabilir?
Hz
100.000 10.000 1.000 100 10
Yarasa
Kedi
Kpek
Yunus
ekirge
nsan
Canl tr
32 Sesin Temelleri
Bir ses dalgas nasl yaylr? Zerreciklerin dans. Ses iletimi.

Dorudan hava douumlu ses iletimi Yansyan bir ses dalgas
Bir duvardan titreimle iletilen hava douumlu ses
Bir duvardan titreimle iletilen darbe douumlu ses
Sesin hz, iinde hareket ettii ortamn esneklik katsaysnn* karekkne orantldr.
Hava
340 m/s
Su
1450 m/s
Beton elik
3950 m/s 6110 m/s
Esneklik katsays, bir nesne veya maddenin esneklik deformasyon eiliminin matematiksel ifadesidir. * Esneklik katsays Megapaskal (MPa) birimiyle llr.
Bir madde ne kadar sert ise, ses o madde ierisinde o kadar hzl yaylr.
Sesin Temelleri 33
I. Sesin temelleri
Sesin lm. Ses iddeti

Ses iddeti, sesin rettii enerji miktarn tanmlar. Ses iddeti, ses yayldnda havada oluan basn deiikliklerinden kaynaklanr. Ses iddeti basn seviyesindeki deiim dzeyinin referans basnla karlatrlmasyla llr ve bir logaritmik lek kullanlarak hesaplanr. Ses iddeti desibel (dB) birimiyle llr. Desibel (dB) adn, telefonun mucidi Graham Bellden alr. Desibel aadaki forml ile ifade edilir:
Graham Bell (1847 1922)
Lp = 10 Log (P/P0)2
Lp Ses iddeti P test edilen ses basnc P0 En dk duyulabilir ses basnc (2x10-5 Pa=0,00002 Pa)
36 Sesin Temelleri
Desibel ve ses cetveli

Desibel birimi kullanlarak, bir sesin neden olduu akustik basn deiimleri leklendirilir ve deerlerin daha kolay kullanlabilmesi salanr. Desibel sistemi, ses iddetinin logaritmik bir temel lee dayal olarak lmn salar. Bir ses kaynann iddetindeki 20 dB deerinde bir art, ses iddetinde 10 kat bir arta denk gelir. Ses iddetindeki insan kulann aka ayrt edebilecei en kk deiim desibeldir. Ses iddet lei
Ses basnc P (Pa) 200000000 dB 140 130 20000000 120 110 2000000 100 90 200000 80 70 20000 2000 200 20 60 50 40 30 20 10 0 Alg eii ok sesiz Ses stdyosu Normal Sessiz Ktphane Orman Rahatsz edici Grltl sokak Normal konuma ok rahatsz edici Kesinlikle dayanlamaz Standable for a short time Deler eki Youn trafik 200 m tede kalkan uak 50 m tede kalkan uak Kiisel alg Ses eidi
Sesin Temelleri 37
dB deerlerinin toplamas
Desibeller aritmetik olarak toplanamaz, nk logaritmik lei kullanrlar.
3,5 3
L2 ye eklenecek deer
2,5 2 1,5 1 0,5
SAYI METODU L = 10 Log (S 10 0,1Li)
10
12
14
16
18
20
L2-L1 karmlar
ki ses dzeyi arasndaki fark Yksek dzeydeki sese eklenecek dB deeri
10
2,6
2,1
1,8
1,5
1,2
0,8
0,6
0,5
0,4
38 Sesin Temelleri
rnek hesaplamalar
Eit sesler
ki ses eit iddette ise, toplam ses iddetinin lmne +3 dB eklenir.
40 db + 40 db = 43 db
Farkl sesler
ki ses iddeti ok farkl ise, daha yksek olan ses iddeti toplam dB lmnde baskn rol oynar ve daha dk iddetli sese ait ek dB deeri ihmal edilebilir dzeyde kalr.
Kaynak: zgn almalar (Ofis program imajlar hari)
50 db + 40 db = 50,4 db
Yksek ses yayan bir hoparlrn yannda duruyorsak baka bir kii ile konuamayz, nk hoparlrn ses dzeyi, sesimizi bastrarak duyulmaz hale getirir.
Sesin Temelleri 39
Grlt ve Ses tayf. Grlt nedir?

Grlt duymak istemediimiz iin rahatsz edici gelen seslerdir..
Grlt zneldir. Grlt iddetinin deerinin, bizi ne kadar rahatsz ettii ile herhangi bir ilikisi yoktur.
Baz grlt rnekleri (znel alg):
Dinlenmek istediimiz srada bir konser
Su damlatan bir musluk
F1 yar arabas (bazlar iin korkun bir ses, bazlar iinse ilahi bir mzik).
40 Sesin Temelleri
Ses tayf ve akustik lmler

Bir ses olutuunda, bu nadiren saf (tek akustik seviyeye sahip tek bir frekans) sestir, aslnda ou ses karmak titreim karmlarndan oluur ve bunlar ses tayf ad verilen kavram ile ifade edilir. Ses tayf genellikle g veya basncn, frekansn fonksiyonu olarak ifade edildii bir grafik ile gsterilir. G veya basn genellikle desibel cinsinden llrken, frekans ise saniyedeki titreim says (veya hertz, ksaca Hz) ile llr. Btn duyulabilir frekanslar normalde daha byk veya daha kk bir akustik basn seviyesi iinde yer alr.
Frekans ve iddet ses tayfn tanmlar:

Belli bir frekansta, deiik iddetler bulunabilir. Belli bir iddette, deiik frekanslar bulunabilir.
Frekans
iddet
Sesin Temelleri 41
Ses tayf ve akustik lmler

Belli bir ses tayfndaki frekanslar birebir analiz etmek mmkn olsa da, bu hem pratik deildir hem de ok zaman alr. Bu nedenle bir oktav band ve te-bir oktav band lei gelitirilmitir. Bir frekans, deerini ikiye her katlaynda, bir oktav haline gelir. rnein, bir nota 400 Hz frekans deerine sahipse, onun bir oktav zerindeki nota 800 Hz deerine, bir oktav altndaki nota ise 200 Hz deerine sahiptir. Yani birbirinden bir oktav uzaklktaki iki nota arasndaki frekans oran 2:1 eklindedir. te-bir oktav daha kesin bilgi elde etmek iin oktavn aktif bandn paraya blerek hesaplanr. Sesler bir oktav veya te bir oktav lebilen sonometreler ile llr. Binalarda tipik lmler 125 Hz ile 4.000 Hz araln kapsar.
te-bir oktav
1 oktav
42 Sesin Temelleri
Akustik lmbilim
Analizlerin te-bir oktav deerleriyle yaplmas, belli bir kaynaktan yaylan ses veya belli bir yap elemannn salad ses yaltm derecesi hakknda daha ok bilgi salar.
Birincil ses tayf

Ses dzeyi (dB)
Frekans (Hz)
Oktav band analizi

60 50 40 30 125 250 500 Ses dzeyi (dB)
te-bir Oktav band analizi

60 50 40 30 Ses dzeyi (dB)
Dk perde
Orta perde
Frekans (Hz) 1000 2000 4000

Yksek perde
125
Dk perde
250
500
Orta perde
Frekans (Hz) 1000 2000 4000

Yksek perde
Sesin Temelleri 43
I. Sesin temelleri
nsan fizyolojisi ve akustik

Seslerin drt ana iitsel nitelii bulunur: perde, ykseklik, tn ve ses kayna konumu.
Perde sesin alglanan temel frekansn temsil eder. Seslerin alaktan yksee kademelerinin alglanmas ile ilgili niteliktir. Ykseklik fiziksel gcn (genliin) temel psikolojik karln oluturan sesin zelliidir. Seslerin sessizden yksee kademelerinin alglanmas ile ilgili olan niteliktir. Tn farkl ses retimi tiplerini, rnein insan sesi veya mzik enstrmanlarn, birbirinden ayrt eden bir ses zellii veya tondur. rnein, insanlarn biraz altrma ile ayn perde ve ykseklikte notalar alyor olsalar bile bir caz grubundaki saksafon ve trompeti birbirinden ayrt etmede kullandklar zellik tndr. Ses kayna konumu bir dinleyicinin tespit ettii bir sesin yn ve uzaklk bakmndan konumunu veya kaynan belirleme yeteneidir. nsan iitme sistemi ses konumlandrma iin eitli verilerden faydalanr, bunlar arasnda her iki kulak arasndaki zamanlama ve dzey farklar, tayf bilgisi, zamanlama analizi, korelasyon analizi ve rnt eleme bulunmaktadr.
46 Sesin Temelleri

nsan kula 1 bar*dan 2 bara basn deiikliini, ses iddetinde art olarak alglar..
Ayn durum 2 bardan 4e, 4 bardan 8e, vb. basn deiikliklerinde de sz konusu olur.
Sesteki en kk fark edilebilir deiiklik, sesin balang deeri ile orantldr (Fechner kanunu).
rnein, sessiz bir gecede (dk basn uyarc unsur) damlatan bir musluk gibi kk bir sesi sorunsuzca duyabiliriz. Bir rock mzik konserindeysek (yksek basn uyarc unsur) mziin arasnda duyulmas iin yksek iddete sahip bir sese ihtiya duyulacaktr.
Bar ls (bar) 100 kilopaskala denk bir basn birimidir ve yaklak olarak Yeryz zerinde, deniz * seviyesindeki atmosfer basncna eittir. Bardan tretilmi dier birimler desibar (dbar), santibar (cbar), milibar (mbar veya mb) ve mikrobardr (mbar). Bunlar SI birimleri deildir, ancak SI ile kullanmlar kabul grmtr. Bar genellikle basnc tanmlamak iin kullanlr nk yaklak olarak standart atmosfer basncna eittir ve Avrupa Birlii lkelerinde resmen tannmtr.
Sesin Temelleri 47

A: D kulak: Kulak kepesi (d kulak) ses dalgalarn kulak kanalna ynlendirir. Kulak kanal genellikle 2000 ile 4000 Hz arasnda bulunan dalgalar kulak zarna doru ynlendirir. B: Orta kulak: Kulak zar bir mikrofon diyafram gibi titremeye balar. Titreimler bir dizi kk kemikikler (eki, rs ve zengi kemikleri) araclyla i kulaa iletilir. C: kulak: Sesi burada alglarz. Orta kulakta retilen mekanik titreimler, alc hcrelerin tylerine ular ve bunlarn hareketleri beyne iletilen elektrik sinyalleri retir. D: Sinyalin beyne iletilmesi: Elektrik sinyalleri beyne iletilerek burada yorumlanr.
kulak
Kulak salyangozu
D kulak
rs kemii zengi kemii eki kemii Kulak zar
Orta kulak
48 Sesin Temelleri
Amalar
.... Binalarda ses yaltm ve emiliminin anahatlar: Ses binalar nasl etkiler Binalarda eitli ses iletimi yollar, standart grltler Binalarda ses yaltm nedir? Temel akustik uygulamalarnda nasl iler? Binalarda ses emilimi nedir? Nasl iler? Ses yaltm ve emilimi standartlara gre nasl llr ve tahmin edilir?
Binalarda grlt - grlt kirlilii

Binalarda grlt kirlilii rahatsz edici ses kaynaklarnn varlna baldr. Rahatszlk u nedenlerden kaynaklanabilir:
D kaynaklar (r. trafik), kaynaklar (r. Dier bir odadaki faaliyet, bina tesisat, vb.)
Ses bakmndan ele alndnda bina ii alanlar iki tre ayrlr:

Kaynak alanlar, veya grltl ortamlar (r. mutfak, oturma odas, mzik odalar, vb.) Alc alanlar, veya dinlenme alanlar (r. yatak odalar, snflar, vb.)
Hava douumlu ses
darbe sesi
54 Binalarda akustik
Binalarda grlt - grlt eitleri

Binalar etkileyen farkl grlt eitleri bulunmaktadr:
Hava douumlu grltler: Yaylan sesin hava araclyla yapnn titremesine neden olduu durumlardr: rnein konuma sesleri, mzik vb. Baka odalara ses yaylm ve yanky (sesin sramas) da buna dahildir. Darbe kaynakl grltler: Kaynan yap zerinde dorudan etki eden bir dinamik g olmas durumudur: rnein den nesneler, sandalyenin ekilmesi, yrme sesleri, duvarlar ve zeminden geen shhi tesisat, duvarlara monte edilmi hoparlrler, vb. Ekipman kaynakl grltler: Hava ve darbe kaynakl grltlerinin bir bileimidir. Ekipman kaynakl grltlere rnek olarak tuvalette sifon ekilmesi, klima veya asansrlerin neden olduu grltler gsterilebilir.
Binalarda akustik 55
Binalarda ses yaltm

Binalarda ses yaltm eitli uygulamalar eklinde yaplabilir:
A B C
(blme) duvarlar D duvarlar Tavanlar
C A
Binalarda grlt - standart grltler (I/II)

Farkl lkelerdeki ses lmleri arasnda dorudan karlatrma yapabilmeyi salamak iin ilgili kurumlar standart grlt dzeyi tayflar belirlemitir. Bunlar: pembe grlt, trafik grlts ve darbe grltsdr. 1. Pembe Grlt; binalarda meydana gelen hava douumlu grltleri ve hatta uak grltsn temsil eder. Ses basnc dzeyi (SPL) tm frekans tayf boyunca sabittir, dier bir deyile bir frekansa dierlerinden daha fazla nem verilmez.
t Fo oli a
2. Trafik grlts sokak trafiinden kaynaklanan hava douumlu grltleri temsil eder. Pembe grltye kyasla daha ok dkperde ses ierir. Bu nedenle sokak grltsnn ses yaltm lmleri ayn iddetteki pembe grltye kyasla daha dktr, nk yap elemanlar dk frekanslar yaltmada daha az etkilidir. 3. Standart darbe kaynakl grlt yap elemanlarnn darbe grlts iletimi bakmndan performansn deerlendirmede referans olarak kullanlr. Belli bir odaya yerletirilmi standartlara uygun bir darbe makinesi ile retilir ve ayr bir alc odada llr. Darbe makinesi her biri 500 g arlnda, saniyede 10 kere 4 cm ykseklikten den 5 ekiten oluur.
CESVA
Binalarda grlt standart grltler (II/II)

Pembe grlt: Pembe grltde, her bir oktav eit bir grlt iddeti tar, yani hibir frekans dierlerinden daha nemli deildir.
Trafik grlts: Yksek perdeden ok dkperdeli frekanslar ieren temsili sokak grlts.
Bu balantdan standart grltleri dinleyebilirsiniz: http://en.wikipedia.org/wiki/Pink_noise

dB 100
90
80
70 Pembe grlt Trafik grlts
60 125 250 500 1000 2000 4000
Hz
Ses yaltm Ses azaltm ve ses yaltm

Ses azaltm belli bir ses kayna ve alcs arasnda ses basncnn drlmesidir. Ses azaltm iin birok temel yaklam bulunur: kaynak ile alc arasndaki mesafeyi artrmak, ses dalgalarnn enerjisini bloke etmek veya emmek iin grlt bariyerleri kullanmak, mineral ynden yaplm ses kesici blmeler gibi sesi yaltan yaplar kullanmak veya aktif anti-grlt ses jeneratrleri kullanmak gibi. Ses yaltm iki oda arasnda veya bir i mekan ile d mekan arasnda ses azaltlmasnn gerekletirilmesidir.
Ses yaltm Ses yaltmyla ilgili standartlar

Ses yaltmyla ilgili olan grup standart bulunmaktadr:
Akustik lmler (TS EN ISO 140) - bu standart lm yntemini tespit eder; sonu te-bir oktav bantlar cinsinden ifade edilir. Akustik deerlendirmeler (TS EN ISO 717) - bu standart TS EN ISO 140 uyarnca yaplan lmlerin sonularna dayal olarak tek bir deer (genel bir deer) elde etmek iin kullanlacak hesaplama yntemini tespit eder. Akustik tahmin (TS EN 12354) - bu standart yap elemanlarnn performansna dayal olarak odalar arasndaki ses yaltmnn tahmin edilmesine imkan tanyan yntem ve hesaplamalar belirler.
Ses yaltm TS EN ISO 140 Standard

TS EN ISO 140 - Akustik -Yaplarda ve Yap Elemanlarnda Ses Yaltmnn llmesi.
Bu standart gerekli olan test yntemi, ekipmanlar ve tesisler hakknda detayl aklamalar sunar. Hem hava douumlu hem de darbe kaynakl ses iletimleri bu standart tarafndan kapsanr. TS EN ISO 140 kapsamnda iki farkl tipte ses yaltm deerlendirilmesi bulunur: Laboratuar deerlendirmesi sonu ayr bir yap elemannn yaltm endeksi olur. Binada (yerinde) deerlendirme sonu iki oda arasndaki yaltm endeksi olup, genel olarak standartlatrlm ses yaltm olarak bilinir.
Ses yaltm - Laboratuarda hava douumlu ses yaltm (TS EN ISO 140)
Bir yap elemannn (laboratuar ortamnda) hava iletimli ses yaltm endeksi standart laboratuar koullarnda kaynak oda ile alc odann grlt dzeyleri arasndaki fark olarak tanmlanr. Bu endeks hava douumlu ses yaltm ile ilgilidir. Temel nitelikleri: Boyutlar standartlatrlmtr. Yan iletim bulunmaz. dB (her te-bir oktav iin) ile veya genel bir ses azaltma deeriyle Rw (C, Ctr) ifade edilir.
*Rw- genel ses azaltma potansiyel deeri (TS EN ISO 717ye gore) * C Pembe ses dzeltme katsays Ctr Trafik grlts dzeltme katsays
Kaynak oda L1
Alc oda L2
Kaynak: Fibraver
Ses yaltm endeksi (R) odalar arasndaki duvar yzeyini (S) ve alc odann ses emilimini (A) hesaba katmak zere kaynak oda (L1) ve alc oda (L2) ses dzeyleri arasndaki fark olarak ifade edilir.
R = L1-L2+10Log(S/A)
Ses yaltm endeksi genellikle yap elemanlarnn objektif olarak deerlendirilmesi iin kullanlr. lmler iin TS EN ISO 140 esas alnmtr.
Ses yaltm - Laboratuarda darbe kaynakl ses yaltm (TS EN ISO 140)
Bir yap elemannn (laboratuar ortamnda) darbe sesi iletim endeksi, tavan standart darbe makinesinin faaliyetine maruz brakldnda, alc odada oluan grlt seviyesi olarak tanmlanr. Temel zellikleri: Boyutlar standartlatrlmtr. Yan iletim bulunmaz. dB (her te-bir oktav iin) ile veya genel bir ses azaltma deeriyle - Lnw - ifade edilir
Darbe makinesi
Yan ses iletim bariyeri
Darbe kaynakl ses iletimi endeksi (Ln), alc odann ses yaltm deeri (A) ve bir referans ses emilim deeri (A0) dikkate alnarak hesaplanan, alc odadaki ses seviyesi (Ln) olarak ifade edilir.
Ln = Li + 10 log (A /A0)
Darbe kaynakl ses iletimi endeksi genellikle yap elemanlarnn objektif olarak deerlendirilmesi iin kullanlr.
Ses yaltm - Yerinde hava douumlu ses yaltm (TS EN ISO 140)
Odalar arasnda standartlatrlm (yerinde) ses yaltm. Temel zellikleri: Boyutlar standartlatrlm deil gerektir. Yan iletimler hesaba katlr. dB (her te-bir oktav iin) ile veya genel bir ses azaltma deeri ile DnTw (C, Ctr) - ifade edilir.
Kaynak oda Alc oda
DnT = L1-L2+10Log
0,16V TrS
ki oda arasndaki ses yaltm (DnT) iki oda arasndaki duvarn yzeyi (S), alc odann hacmi (V) ve yanklanma sresi (Tr) de hesaba katlarak, kaynak oda (L1) ile alc oda (L2) arasndaki ses dzeyi farkdr. Bu nedenle, yerinde lmlerde laboratuar lmlerindeki gibi tek bir kaynak deil, kaynak oda ile alc oda arasndaki btn olas enerji iletim yollar dikkate alnr. lmler iin TS EN ISO 140 esas alnmtr.
Ses yaltm - Yerinde darbe kaynakl ses iletimi (TS EN ISO 140)
ki oda arasnda (yerinde) darbe kaynakl ses iletimi. Temel zellikleri: Boyutlar standartlatrlm deil gerektir. Yan iletimler hesaba katlr. dB (her te-bir oktav iin) ile veya genel bir ses azaltma deeriyle - LnT ifade edilir.
ki oda arasnda darbe kaynakl ses iletimi (LnT) alc odann yanklanma sresi (T) ile bir referans yanklanma sresi (T0) arasndaki oran da hesaba katlarak hesaplanan, alc odadaki ses dzeyidir (Li).
LnT = Li-10Log
T T0
Ses yaltm - TS EN ISO 140 standardnn yaps

TS EN ISO 140 erii - Akustik -Yaplarda ve Yap Elemanlarnda Ses Yaltmnn llmesi :
TS EN ISO 140-1. Laboratuar test tesisleri. Yap elemanlarnn ses yaltm lmlerinde kullanlacak laboratuar test tesisleri hakknda artlar. TS EN ISO 140-2. Havada yaylan ses lm ilkeleri. Yap elemanlarnda havada yaylan ses yaltmnn lm iin laboratuar yntemleri hakknda artlar. TS EN ISO 140-3. Darbe sesi lm ilkeleri. Zemin yaplar veya zemin kaplamalarnn akustik zelliklerinin lm iin bir yntem tanm. TS EN ISO 140-4. Havada yaylan ses yaltm laboratuar lmleri. TS EN ISO 140-5. Yeterlik. Ses azaltma lmleri iin yeni bir test tesisi kurulurken veya yeni bir ekipman ayn amala kullanlmaya balarken uygulanmas gereken yeterlik prosedrleri. TS EN ISO 140-6. Test kodu ilkeleri. Belli rnlerin veya rn gruplarnn test edilmesi hakknda ek detaylar. TS EN ISO 140-7. Darbe seslerinin yerinde lm. TS EN ISO 140-8. Darbe sesinin zemin yaplar veya zemin kaplamalar ile azaltlmas zerinde laboratuar lmleri. TS EN ISO 140-9. Alanlar arasnda zemine komu dolgulu tavan ile havada yaylan ses yaltm zerinde laboratuar lmleri. TS EN ISO 140-10. Kk yap elemanlarnn havada yaylan grlts zerinde laboratuar lmleri. TS EN ISO 140-11. Darbe sesinin hafif zeminlerde zemin yaplar veya zemin kaplamalar ile azaltlmas zerinde laboratuar lmleri. TS EN ISO 140-12. Ulalabilir bir zemin katnda hava ve darbe yoluyla odalararas yaylan ses yaltmnn laboratuvar lmeleri. TS EN ISO 140-14. Yerinde lmde zel durumlar hakkndaki ilkeler. TS EN ISO 140-16. Ses azaltmann tamamlayc kaplama ile gelitirilmesi zerine laboratuar lmleri. TS EN ISO 140-18. Bina elemanlar zerinde yamurun oluturduu sesin laboratuvarda llmesi.
Ses yaltm - TS EN ISO 717 standard

TS EN ISO 717. Akustik - Bina elemanlar ve binalarda ses yaltmnn deerlendirilmesi
Bu standardn amac yaltm performansnn her bir frekans iin bir deer yerine tek bir genel deer ile ifade edilmesidir. te- bir oktav band deerlerinden tek bir deere gidilmesi iin bir protokol salar. Bu ilem standardn iki blm kullanlarak yaplr: TS EN ISO 717-1 Hava ile yaylan sesin yaltm TS EN ISO 717-2 Darbe ses yaltm
Ses yaltm - TS EN ISO 717 standard

TS EN ISO 717 hesaplamalar iin TS EN ISO 140 sonular kullanlr.
Frec. Hz 100 125 160 200 250 315 400 500 630 800 1000 1250 1600 2000 2500 3150 4000 5000
R dB 22,2 29,8 35,8 38,0 41,5 43,8
80,0 70,0 60,0
TS EN ISO 140a gre test sonular
TS EN ISO 717ye gre hesaplama Genel deerler

TS EN ISO 717- 1: 1996 standardna gre genel yaltm hesaplanmas: Rw (C;Ctr) = 47 (-2; -7) db dBA (100 ile 5000 Hz aras) biriminde genel yaltm Ra = 45,7 dBA
44,5 45,8 48,6 49,9 49,0 50,4 51,4 48,9 43,4 46,5 52,3 55,7
R (dB)
40,0 40,0 30,0 20,0 0
Genel deer tayf sonucundan elde edilir. Ancak, genel deerden yola karak tayf deerlerine ulamak mmkn deildir.
10 0 16 0 25 0 40 0 63 0 10 00 16 00 25 00 40 00
Frekans (Hz)
Ses yaltm - TS EN 12354 standardna uygun olarak yaplan tahmin

TS EN 12354 -Yap akustii - Yaplarn akustik performansnn elemanlarn performanslarndan hesaplanmas.
TS EN 12354 standard, elemanlarnn performansndan yola klarak yaplarn akustik performansnn tahmin edilmesi srecini dzenler. 6 blmden oluur: Blm 1: Odalar arasnda hava ile yaylan sesin yaltm Blm 2: Odalar arasnda darbe sesinin yaltm Blm 3: Hava ile yaylan dardaki sesin yaltm Blm 4: erideki sesin darya iletimi Blm 5: Servis ekipmanndan kaynaklanan ses seviyeleri Blm 6: Kapal alanlarda ses emilimi
Bu standart neden gereklidir?

Yap malzemelerinin fiziksel doasndan dolay, bir yap elemannn veya gerek bir binann akustik yaltm zelliklerini hesaplamak mmkn deildir. Bu nedenle farkl elemanlar bir araya getirildiinde yap elemanlarnn ve ses iletiminin belli ses yaltm zelliklerini tahmin etmek iin TS EN 12354 standard kullanlarak iki oda arasndaki standartlatrlm yaltm deer tahmini elde edilir.

Akustik tahmin hakknda baz uyarlar:
1- Akustik hesaplamalar laboratuarda veya yerinde gerekletirilen testlerin yerini tutamaz. 2- Akustik hesaplamalar yapmaktaki ama yap elemanlarnn niteliklerini ve gerek binalarda nasl davrandklarn daha iyi anlamaya yardmc olmaktr. 3- Akustik hesaplamalar ayn zamanda tasarm aamasnda elemanlarn daha sonra yerinde nasl davranacaklarnn tahmin edilmesine imkan tanr. 4- Akustik hesaplamalar kullanl bir tasarm arac olabilir.
Akustik hesaplamalarn iki ana kullanm alan bulunur:

eitli yap elemanlarnn akustik yaltm potansiyelini tahmin etme. TS EN 12354 standard eitli yap elemanlarnn davranlarn len bir dizi teste dayaldr. Gerek bir yapda ihtiya duyulan iki oda arasndaki yaltm dzeyinin tahmin edilmesi.

Ses yaltm tahmini EN standartlar referans alnarak yaplr. Tahmin yntemleri sunan temel standart bulunur: TS EN 12354 -1: hava ile yaylan sesin yaltm TS EN 12354 -2: darbe sesinin yaltm TS EN 12354 -3: hava ile yaylan dardaki sesin yaltm Bu yntemlerin temel nitelii her bir iletim yolunu tahmin edip btn farkl yollarn katklarn toplayarak genel bir resim oluturmalardr. Yukarda bahsedilen yntemler; Dorudan iletim (Dd) Yan iletim (Fd,Df,Ff) i dikkate alr
ki oda arasnda hava ile yaylan ses yaltm
F Df Ff Fd D
(Kaynak: Standart TS EN 12354)
Dd
Dd e
F
s
f Df
Of
D
Of f
Dd Fd f Ff
D d
Of
f
F Ff f
Darbe sesi iletimi
Ff f
Hava ile yaylan dardaki sesin yaltm
Giri verileri laboratuar testlerinden veya deneysel tahminlerden elde edilebilir. Hesaplamalar te-bir oktav bantlar ile (detayl) veya genel deerler ile (basitletirilmi) gerekletirilebilir.

Hesaplama yntemi iin aadaki ekilde de grld gibi her bir iletim yolu zerindeki akustik elemanlar hesaba katlr. R her bir duvarn ses yaltm performansn ifade eder R duvar kaplamalarnn ses yaltm katksn ifade eder K duvarlarn birleme noktalarnn ses yaltm performansn ifade eder D, d dorudan iletimler F, f yan iletimler
Ses yaltm - Yaygn olarak kullanlan yap elemanlar

Akustik konfor salamak iin kullanlan eitli yap eleman ina teknikleri bulunur. Bu yap elemanlarnn 8 temel tipi bulunur. lerleyen sayfalarda bunlarn nasl altn ve aralarndaki farklar aklayacaz.
Mineral yn yaltml ift cidarl duvar Basit duvar + al levha giydirme Basit duvar + iki taraf al levha giydirme
Basit duvar
Al levha ara blme duvar Tek iskeletli
Al levha ara blme duvar -ift iskeletli Zemin kaplama
Tavan kaplama
Ses yaltm
Basit duvarlar
Bu sistemin performans, ses yaltmnn yzey younluu ile doru orantl olduunu ileri sren Ktle kanunu ile aklanabilir. Ktle kanunu sadece aadakiler iin geerlidir: Yzey ktlesi (m) 150 Kg/m2 deerinden yksek olan rnler. Blok duvarlar. Gzeneklilik oran %15ten az olan duvarlar. Bir ses yaltm rn bu belirleyici koullara uygun deilse, nasl davranacan tahmin etmek mmkn deildir.
Basit duvar
R = 37,5 log (m) - 42
Ses yaltm endeksi (R) yzey ktlesinin (m) bir fonksiyonudur.
Ktle Kanunu prensibi kullanlarak, yksek ses yaltm dzeylerine ulamak iin gereken ktle olduka yksek deerdedir ve elde edilen sonu son derece pahal ve kaln olacaktr.
Ses yaltm
Basit duvar
Basit duvarlar
Aadaki grafik, ktle ile genel ses yaltm endeksi arasndaki ilikiyi gstermektedir. Aka grld zere daha yksek ses yaltm dzeylerine ulamann tek yolu ktleyi ok daha yksek oranlarda artrmaktr. Tipik yap elemanlar 300 kg/m2 deerinin altnda bir yzey ktlesine sahiptir. Bu nedenle yaltm potansiyelleri 50 dB altnda kalmaktadr.
65 60
Genel Endeks Rw+C (dB)
55
50
45
40
35
30 100
150
200
250
300
350
400
2
450
500
550
600
Yzeysel ktle (kg/m )
Ses yaltm
Bu sistemin performans Ktle Kanunu ile aklanabilir, ancak mineral ynn varl nedeniyle ayarlama yaplmas gerekir. Bu yap elemannn ses yaltm performans basit bir duvarnkine benzerdir (yzey ktlesinin toplam ktleye eit olmas koulu ile). 3 ile 10 cm arasnda bir kalnlkta mineral yn eklenerek ses yaltm performans 1 dBden 5 dBe karlabilir.
Bu sistemin ses yaltm performans aadaki forml ile ifade edilebilir:
R = 37,5 log (m1+m2) - 42 + 0,05*d d mm cinsinden mineral yn kalnl. m1, m2 - kg/m2 cinsinden duvarlarn yzey ktleleri
m1
m2 Binalarda akustik 77
Ses yaltm
ift cidarl duvar sistemine mineral yn eklediimizde veya eklenmi bulunan mineral ynn kalnln artrdmzda ses yaltm endeksi de ykselmektedir, dier bir deyile tm yap eleman iin daha iyi bir ses yaltm performans elde edilmektedir.
Kaynak: Standarttan alnan formller uygulanmtr.
70 65 60 55 50 45 40 35 30 100
Genel Endeks Rw+C (dB)
150
200
250
300
350
400
450
500
550
600
Yzeysel ktle
d=0mm d=30mm
(kg/m2)
d=100mm
d=50mm
Ses yaltm
Basit duvar + mineral yn yaltml al levha giydirme
Bu yap elemannn performans ktle-yay-ktle prensibi (sonraki sayfaya baknz) ile aklanabilir. Byle bir sistemin performans admda hesaplanr: 1- Basit duvarn R1 deeri (al levha giydirme etkisi olmadan) hesaplanr (bkz. nceki sayfalar). 2- Al levha giydirmeyle elde edilen ses yaltm performans kazanm (R) hesaplanr (mineral ynden gelen yaylanma etkisine dayal olarak). 3 - Bu iki hesaplamann sonular toplanr. Hesaplama aadaki ekilde yaplr: Tek tarafl al levha giydirme iin: R = R1 +DR ift tarafl al levha giydirme iin: R = R1 + DR + 0,5 DR
R1 R1
R Binalarda akustik 79
Ses yaltm - Ktle - Yay - Ktle kanunu

Al levha ve giydirme duvar gibi youn olarak tercih edilen sistemlerin ses yaltm performans Ktle - Yay - Ktle prensibi ile aklanabilir. Bu kanun, yaylanma zelliine sahip bir rnn iletim azaltma etkisi sayesinde daha iyi bir ses yaltm salayacan savunmaktadr. Ktle-yay-ktle etkisini salamak iin sistemin doal frekansnn (F0) olabildiince dk olmas salanmaldr. Sistemin doal frekans iki etken tarafndan belirlenir: Levha ktlesi (m1, m2) Ses yaltm iin kullanlan, yaylanma zelliine sahip malzemenin dinamik sertlii (s) Belli bir sistem iin (al levha ktlesi sabit olmak zere) daha dk doal frekans elde etmenin bir yolu daha dk dinamik sertlikte malzemeler, dier bir deyile, mineral yn gibi kat olmayan rnler kullanmaktr. rnein al levha sistemlerinde 100 Hz altnda doal frekanslar elde etmek iin dinamik sertlii 2,3 MN/m3 deerinin altnda olan bir mineral yn kullanmamz gerekir.
F0 = 160 [ s (1/m1+1/m2)]0,5 For F0 < 100 Hz olmas iin m1 = m2 = 12 kg/m2, s ise < 2,3 MN/m3 olmaldr.
Ses yaltm - Giydirme levha yaltm kazanm R tahmini

ift cidarl duvar arasndaki boluk, daha dk dinamik sertlie sahip malzemeler (mineral yn gibi) ile doldurularak daha dk doal frekanslar elde edilebilir. Genellikle, mineral yn rnleri 100 Hz (bu maksimum ses yaltm kazanm salar) altnda doal frekanslara sahip olur. Fo(80), Fo(100) - mineral yn kullanldnda elde edilen tipik doal frekans Fo(125), Fo(160) - tayn kullanldnda elde edilen tipik doal frekans Fo(200), Fo(250) - kat plastik kpkler kullanldnda elde edilen tipik doal frekans rnek: ses yaltm endeksi 40 dB olan bir tayc duvar ele alrsak, bir hafif mineral yn (Fo(80)) kullandmzda 15 dB deerinde yaltm kazanm (DR) elde ederiz. Toplam yaltm potansiyeli: 40+15=55 dB olur. te yandan sert bir mineral yn (Fo(125)) kullandmzda kazanm sadece 10 dB olmakta, toplam yaltm potansiyeli 50 dBde (40+10) kalmaktadr.
Tayc duvarn R1 deeri (dB)
25 30 35 40 45 55 60
15
10
-5
fo(80) fo(100) fo(125) fo(160) fo(200) fo(250)
Kaynak: TS EN 12354-1 standart verileri zerine kurulu zel almamz
20
DR giydirme duvar (dB)
Ses yaltm
Toplam yaltm (Basit duvar + duvar giydirme)
R1 - kaplamasz duvar Fo(80), Fo(100) - mineral yn kullanldnda elde edilen zgn doal frekans Fo(125), Fo(160) - tayn kullanldnda elde edilen zgn doal frekans Fo(200), Fo(250) - kat plastik kpkler kullanldnda elde edilen tipik doal frekans Yzey ktlesi 250kg/m2 olan bir duvar kullandmzda yaklak 47 dB deerinde ses azaltm elde edilmektedir. Hafif mineral yn ile duvar giydirme yapldnda ise yaklam 58 dB deerinde ses azaltm elde edilebilmektedir. Bir kat mineral yn kullanldnda ise sistem sadece 53 dB civarnda azaltm salayabilmektedir.
70 65 60
Yaltm endeksi R(dB)
55 50 45 40 35 30 150
Ses yaltm kazanm
R1 fo (80) fo(100) fo(125) fo(160) fo(200) fo(250)
200
250
300
350
400
450
500
550
600
Tayc duvarn yzeysel ktlesi (kg/m2)
Ses yaltm
Al levha ve yaltm kullanarak bir duvar ina etmenin eitli yollar vardr. Farkl yap eitleri, birbirinden farkl ses yaltm performanslar salar.
Tek iskeletli sistem
Tek kat al levha
ok katl al levha
40 ile 45 dB aras
45 ile 60 dB aras
R= 20 Log(m) + Log(d) +d+ 5

ift iskeletli sistem
ok katl al levha
55 ile 70 dB aras
R= 20 Log(m) + Log(d) + d + 10
m ktle. 70 kg/m2 nin altndadr. d yn kalnl ve cm cinsinden ifade edilir.
Ses yaltm Duvar arasnda boluklarda ses azaltma etkisi

Duvar aras boluklar, bir akustik ykselte ilevi (davul etkisi) grerek sistemin yaltm potansiyelini drr. Boluu gzenekli bir malzeme ile (mineral yn gibi) doldurmak byle bir etki olumasn engeller. Ses dalgalar ile mineral ynn lifleri arasnda oluan hava srtnmesi akustik enerjinin kaybedilmesine neden olarak yaltm glendirir. ok fazla gzenekli olan rnler akustik enerjiyi drmez nk hava srtnmesi yaratmazlar. Fazla kat olan malzemelerde de ses dm olmaz, nk ses, oluan kat balant zerinden iletilir. Bu etkiyi lmemize imkan veren tam hava ak direnci: rs optimum yaltm iin 5 KPas/m2 olmaldr.
Doldurulmayan duvar aras boluklar ile yksek ses yaltm yapmak mmkn deildir.
Ses yaltm
Tavanlar ve zeminler
Tavan ve zemin kaplama sistemleri hava iletimli ses yaltm konusunda, duvar giydirme sistemleri ile ayn prensipleri izler ve ayn ekilde davranr (bkz. nceki sayfalar).
Tavan kaplama
Zemin kaplama
Darbe sesi iletimi konusunda sadece zemin kaplama sistemleri dikkate deer performansa sahiptir.
Ses yaltm - Farkl zmlerin ses yaltm bakmndan karlatrlmas

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10
Farkl sistemlerin ses
aadaki deerleri salamaktadr ve toplam yaltm azaltma potansiyeli olarak (Rw deeri ne kadar yksek olursa, ses yaltm o kadar iyi olur) ifade edilir. Ra pembe grlt iin yaltm azaltma potansiyelini ifade etmektedir.
yaltm performans
Basit duvar Basit duvar+duvar giydirme ift cidarl duvar
0
10
12
16
20
25
31
40
50
63
0 0 0 0 0 0 0 0 0 80 100 125 160 200 250 315 400 500
Al levha duvar
Basit duvar
Rw(C;Ctr)=41(-3;-6) RA = 38
Aada eitli akustik sistemler grebilirsiniz.
ift cidarl duvar Rw(C;Ctr)=49 (-5;-10) RA = 44
Basit duvar+duvar giydirme

Rw(C;Ctr)=55(-3;-11) RA = 52
ift ktle ve sadece 6dB pembe grlt yaltm kazanm
Al levha duvar
Rw(C;Ctr)=61(-4;-12) RA = 57
En dk ktle ancak en yksek yaltm
Ses emilimi
Ses emilimi, bir malzemenin sesi emerek yanstmama yeteneidir. Bu zellik yoluyla bir malzeme akustik enerjiyi ounlukla s enerjisine dntrr.
a = yanstlmayan enerji / oluan enerji
R1 T1 T2
R2
a = (I-R) / I
Ses emilimi ses yaltm ile kartrlmamaldr, nk emici bir kaplamann varl yaltm performansn etkilemez (T1 = T2). R1, R2 - T1. T2 - I yanstlan ses iletilen ses oluan ses
R1 > R2 T1 = T2
Ses emilimi, tiyatrolar, restoranlar ve snflar gibi mekanlarda yansma ve grltnn kontrol edilmesini mmkn klar.
Ses emilim katsaylar

1
1. Tanan enerji 2. lenen enerji 3. Oluan enerji 4. Yanstlan enerji
a = (3 4) / 3
* ses emilim katsays
Bir ses dalgas bir yap elemanna arptnda (3) enerjisinin bir ksm kaynaa doru geri yansr (4), bir ksm emilir (2) ve kalan ksm da yap elemannn iinde iletilir (1).
Mineral ynn gzenekli yaps
URSA Mineral yn, elastik yaps ve gzenekli doasyla ses enerjiyi s enerjisine dntrerek mkemmel bir ses emilim katsays salar.
Yanklanma sresi
Yanklanma sresi (veya RT60), kaynan sesi yaymay durdurmasndan sonra sesin 60 dB orannda azalmas iin gereken sredir. Yanklanma sresi odann byklne ve odann i yzeylerini kaplayan malzemelerin ses emilimine baldr.
Ses dzeyi (dB)
60 dB
Yanklanma sresi (Tr) Zaman
Yanklanma sresi alfa Sabine forml ile hesaplanabilir:

Tr = 0,163 * V / S Sa
Tr = yanklanma sresi (s) V = odann hacmi (m3) S = toplam S = her bir yap elemannn yzeyi (m2) (zemin, duvarlar, tavan,) a = her bir yap elemannn emilim katsays (--)
Yanklanma sresi
Yanklanma sresi ok yksekse, ok saydaki ses yansmalarndan dolay oda iinde yksek miktarda arka plan grlts oluacaktr. Bu etki rahatsz edici bir karklk hissine neden olur. te yandan, ok dk yanklanma sresine sahip odalar da rahatsz edici bir his verir, nk kulaklarmz belli bir dzeyde yansyan ses alglamaya alktr. ok uzun veya ok ksa bir yansma sresi bir mekan rahatsz hale getirir. Bu nedenle yansma sresi kontrol edilerek bir oda eitli akustik kullanmlara uyarlanabilir.
Odalarda akustik ykseltme

Darda olduumuzda, sesler dorudan bir kaynak tarafndan yaylyor olarak alglanr. Ancak kapal alanlarda, duvarlardan ynlenen ses yansmalar da kaynak tarafndan yaylan dorudan sese eklenir.
17mden uzun odalarda yanklar oluur, nk kulaklarmz yansyan sesi dorudan gelen sese ekleyemez.
Emilim ile yaltm karlatrmas

Emilim
Bu sistem ayn oda iindeki; kaynak, iletici ve alcdan oluur. Dzenleme etkileri ayn alanda (odada) daha fazla konfor hissedilmesi eklinde grlebilir. Akustik dzenleme genellikle duvarlara, tavanlara ve zemine kaplama rnleri eklenerek yaplr.
Yaltm
Bu sistem iki ayr odadaki; kaynak, iletici ve alcdan oluur. Yaltm iki ayr alan arasnda gerekleir. Yaltm etkisi yap elemanlar ierisinde kullanlan yaltm rnleri tarafndan salanr (duvarlar, tavanlar ve zeminler).
Ses yaltm - ses emilimi ile ilgili standartlar

Ses emilim lmleri ile ilgili olarak aadaki standartlar bulunmaktadr: Test standard: TS EN ISO 354 yanklanma odasnda yaplacak ses emilimi lmleri hakkndadr. Snflandrma yntemleri standard: TS EN ISO 11654 Binalarda kullanlacak ses emiciler - Ses emilimi derecelendirilmesi.
Ses emilimi lm - TS EN ISO 354

lm eitli yanklanma yzeyleri bulunan bir odada, bir ya da birden fazla mikrofon ve bir hoparlr kullanlarak yaplr.
rnn ses emilim performans, rn olmadan elde edilen yanklanma sresi ile rnle beraber elde edilen yanklanma sresi arasndaki fark olarak deerlendirilir. Yanklanma odas, sesi olabildiince ok yanstmak iin tasarlanm bir odadr. Hi ses yanstmayan sessiz odann akustik kartdr. Btn duvarlar, zemin ve tavan przsz boyal betondan oluur. Yanstc yzeyler sesin daha geni alana yaylmasna neden olur. Odann sert ve kat yzeyleri nedeniyle ses yavaa azalr. rnein, 100 Hzde yanklanma sresi 10 saniyedir (normal bir odada bu deer 0,5 saniyedir).
Yaklak 200 metrekp hacminde dikdrtgen bir oda. 100 ile 500 Hz aras frekans cetvelinde 1/3 oktav band lm Minimum mikrofon pozisyonu says - 3 Minimum ses kayna pozisyonu says - 2
H 2 M 2 M 3 PFC
8.1 m
H 1 M 1 M 4 H 4
6.7 m
M - Tmynl mikrofon H - Hoparlr
Ses emilimi lm TS EN ISO 354 sonularnn TS EN ISO 11654 standardna gre deerlendirilmesi
Bo odann ve test rnei ieren odann yanklanma sreleri Frekanslar 1/3 oktav bandnda ses emilimi katsays llm bir zellik
Frekanslar [Hz] 100 125 160 200 250 315 400 500 630 800 1000 1250 1600 2000 2500 3150 4000 5000
1/3 oktav bandnda pratik ses emilim katsays
T1
[s]
7,83 6,96 6,12 5,47 4,81 4,43 4,40 4,85 5,11 5,24 5,22 5,00 4,74 4,53 3,99 3,39 2,77 2,18
T2
[s]
4,43 3,35 2,73 2,14 1,79 1,56 1,62 1,71 1,76 1,94 1,86 1,79 1,84 1,72 1,66 1,55 1,43 1,25
s
0,28 0,44 0,58 0,82 1,01 1,19 1,12 1,09 1,07 0,93 0,99 1,03 0,95 1,04 1,01 1,01 0,97 0,98
p
Ses emilim katsays (s)
Uygulama aral llen zellik
0.45 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00
1.2 1.0 0.8 0.6 0.4 0.2 125 250 500 1000 2000 4000 8000 Frekans, 1, Hz
PN-EN ISO 11654:1999

w Emilim snf A
= 1.00
ASTMC 423 02s SAA = 1.02 NRC = 1.05
Ses emilimi alan oran 1/3 oktav ses emilim katsaylarnn aritmetik ortalamasna denktir
Genel ses emilim katsays

Kaynak : URSA testleri
Ses Azaltma Katsays, emilmi ses dalgalarnn bir yzdesi olarak ele alnabilir
TS EN ISO 354 sonular deerlendirilir ve TS EN ISO 11654 standard ile belirlenmi olan hesaplama kurallar uygulanarak genel deer elde edilir.
Amalar
.... Akustik konfor iin ehir planlamann, mimari tasarmn ve inaat tekniklerinin nemi Bir binann konumu akustiini nasl etkiler? alanlarda boluklarn yerleimi ve bina tesisatlarnn konumlandrlmasnda en iyi yntemler nelerdir? zgn akustik uygulamalar ina etmenin uygun yolu nedir?
Giri
Bir binann akustik konforu, inaatnn en bandan tanmlanabilecek iki ana etken tarafndan belirlenir. Bunlar: 1 - D grlt ve i grlt kaynaklarnn uygun dalmn gz nne alarak binann uygun ekilde konumlandrlmas ve tasarlanmas. 2- Akustik ynden etkin inaat tekniklerinin kullanlmas al levha, giydirme duvar, yzer deme ve akustik tavanlar gibi.

III. 1. Bina tasarm tavsiyeleri
1 - Konum ve mimari yerleim 2 - yerleim ve tesisatlar

III. 2. B ina ses yaltm elemanlarnn yapm teknikleri
1 - Tek iskeletli al levha ara blme duvarlar 2 - ift iskeletli al levha ara blme duvarlar 3 - Al levha giydirme duvar 4 - Tavanlar 5 - Yzer demeler
Konum ve mimari yerleim

Binalarn grlt kaynaklarna maruz kalma olasl gz nnde bulundurulmaldr, nk bu binann gelecekteki akustik performans iin bir nkouldur. Aadaki izimlerde dorudan grltye maruz kalnmasnn baz rneklerini grmekteyiz:
(a+b) kat alanlar dorudan grltye maruz kalmaktadr.
st katlar korunmamaktadr
Bir binada en yksek ses yaltm performansna ulamak iin, grlt kaynaklarna dorudan maruz kalnmaktan kanlmas veya kullanlan yaltmn artrlmas gerekir.
102 Tasarm ve uygulama iin en iyi yntemler

Bir binann sokaklara gre konumu dikkate alnmaldr..
DORU
Sadece tek cephe grltye maruz
alan korunuyor
YANLI
alan grltye ak
cephe birden grltye maruz
yi bir bina tasarmnn n koulu grlt kaynaklarn tanmlamak ve deiik tasarmlarn binadaki grlt seviyelerini nasl etkileyeceini gz nnde bulundurmaktr.
Tasarm ve uygulama iin en iyi yntemler 103

Binalar iddetli grlt kaynaklarnn yaknna konumlandrldnda, ses bariyerlerinin kurulmas bu binalarn kullanclarnn konforu iin ok nemlidir.
DORU
Paralel olmayan bariyerler daha etkindir.
Ses kaynana yakn ses bariyerleri. Bariyer yksek derecede yaltc ve emici olmaldr.
YANLI
Paralel bariyerler etkin deildir.
Ses bariyeri kaynaktan uzak ve sadece bitkilerden olumakta. 104 Tasarm ve uygulama iin en iyi yntemler

Ses bariyerleri bir binann genel akustik performansn artrmaya yardmc olur.
Bina ykseklii, grlt kaynana maruz kalma oranna gre ayarlanmaldr.
Daha az etkilenecek binalar ses bariyeri olarak kullanlabilir. Tasarm ve uygulama iin en iyi yntemler 105

Bir binann mimari tasarm o bina iindeki akustik konfora nemli katk salar.
Basamak eklinde cephe


D kaynakl grlty gz nnde bulundurarak yaplan i tasarm

Mekanlarn i tasarmnn d kaynakl grltnn dikkate alnarak yaplmas nemlidir. Olduka basit nlemler daha yksek akustik konfora katkda bulunabilir:
n cephe yaltm ve ses emici tavanlarla ina edilmi balkonlar
Daha az etkilenecek mekanlar (banyolar, mutfaklar vb.) grltye maruz kalan cephelere konumlandrlabilir. 108 Tasarm ve uygulama iin en iyi yntemler
D kaynakl grlty gz nnde bulundurarak yaplan i tasarm

Mekanlarn i tasarm yaplrken i ses kaynaklarn gz nnde bulundurmak ok nemlidir. Bu ynden u ilkelere uyulmas nerilir:
Dk akustik hassasiyete sahip mekanlar yan yana konumlandrlmaldr.
Dorudan etkilenecek mekanlar (yatak odalar) yan yana konumlandrlmaldr.
Dorudan etkilenecek alanlarn veya mekanlarn temas yzeyi olabildiince azaltlmaldr.
kaynakl grlty gz nnde bulundurarak yaplan i tasarm
Akustik bakmdan etkilenecek olan alanlar arasna koruyucu elemanlar yerletirilmelidir (rnein iki yatak odas arasnda gmme dolaplar).
Kaplar birbirinden olabildiince uzaa konumlandrlmaldr.
Kaplar birbirine yakn konumlandrmak tavsiye edilmez.
kaynakl grlty gz nnde bulundurarak yaplan i tasarm
Grlt kayna alanlarda ses emici malzemeler kullanlmaldr. rnein tavanlar iin ses emici mineral yn levhalar veya zemin iin hal gibi.
Tesisat - shhi tesisat
Boluklar akustik emici malzeme ile doldurulmaldr. Btn sabitlemeler elastik kelepelerle yaplmaldr.
Btn shhi tesisat sistemi yzer yntem ile kurulmaldr.
Tesisat
Tesisat akustik adan en az etkilenecek yerlere konumlandrlmaldr. rnein, banyolar, mutfaklar, vb.
Tesisatn akustik adan en ok etkilenecek alanlarn yaknna konumlandrlmasndan kanlmaldr.
Havalandrma sistemleri tasarlanrken ve kurulurken aadaki ilkeler gz nnde bulundurulmaldr. Sistem makinalar akustik adan etkilenmeyecek alanlara konulmaldr. Sistem makinalarnn titreimlerinin absorbe edilmesi salanmal, bu amala yksek derecede emici havalandrma kanallar kullanlmaldr; rnein yksek performansl URSA AIR mineral yn rnleri gibi.
Aklklar
zellikle panjur kutularnn montajna zen gsterilmelidir. Kutularn iine ses yaltm yaplmaldr. Doramalarn hava geirmezliine zellikle dikkat edilmelidir. Kayar pencere kullanm engellenmelidir.
Panjur kutusunun yan kesiti
Akustik konforu artrmak iin ift pencere kullanlmaldr. Bunlar iki ayr katman halinde monte edilmeli, her ikisi de mmkn olduunca hava geirmez olmaldr.
Panjur kutusunun yan kesiti Tasarm ve uygulama iin en iyi yntemler 113


Tek iskeletli al levha ara blme duvarlar

Tanm
Tek iskeletli al levha ara blme duvar sistemleri, metal iskelet zerine monte al levhalarla ina edilir. Duvar desteklemek ve panelleri monte etmek iin profiller kullanlr. Al levhalar arasndaki boluklar ses yaltm gcn artrmak iin mineral yn ile doldurulur.
Akustik verimlilik
Bu yap sistemleri ktle-yayktle ses yaltm ilkesine dayanmakta olup, bylelikle ok dk arlklar ve asgari kalnlk ile yksek yaltm seviyeleri salarlar.
Kullanm tavsiyeleri
Bu yntem en ok ses yaltmnn nemli olduu i alanlarda, ara blme elemanlar inas iin tavsiye edilir. Dk yapm maliyetleri ile birlikte, bu sistemin balca deeri hzla uygulanabilmesidir.

Sistemin adm adm inas
C profiller pim kullanlmadan U profillere 400mm veya 600mm aks aralklaryla veya merkezlere yerletirilir. Not: Baz durumlarda dikey C profilleri yatay U profillere sabitlemek iin vida kullanlabilir.
1
Yatay U profiller tabana ve tavana monte edilir tabana, duvara ve tavana monte edilen kanallar esnek bir dolgu malzemesi kullanlarak yaltlr. Al levha iskeletin bir yzne C profillere vidalanr. Bu aamada duvar iinden geecek tesisat sistemleri kurulabilir. 3
Bu aamada mineral yn C profillerin arasna yerletirilir. Esneklii sayesinde mineral yn kesilirken ok kesin ller gerektirmediinden zamandan da kazandrr. Btn duvar ara boluk alannn, hi boluk braklmadan doldurulmasna ve sarkma olmamasna dikkat edilmelidir
kinci al levha katman C profillerin dier tarafna vidalanr ve balant derzleri reticinin talimatna gre dolgu malzemesiyle kapatlr. Birden fazla al levha katman kullanlmas durumunda bunlarn ayr ayr vidalanmasna ve btn balant derzlerinin dzgn ekilde dolgu malzemesi ile kapatlmasna dikkat edilmelidir.

Sistemin uygulanmas hakknda genel tavsiyeler
Boluklarn ses yaltm malzemesi ile tamamen doldurulmas ve bo braklmamas gerekir. Aksi halde bo kalan yerler ses iletimine neden olabilir. Kat veya yksek younluklu yaltm malzemelerinden kanlmaldr. Sistemde yksek ses yaltm performans salanmas iin boluklar doldurmada elastik malzemeler kullanlmaldr. Hafif mineral ynler ideal tercihtir.

Ses kprleri oluturmaktan kanmak iin tesisat borular ses yaltm malzemesi ile sarlmaldr.
Duvar prizleri belli aralklarla konulmal, ses iletimini artrmamak iin prizleri duvarn iki yzeyinde birbirlerinin karsna konumlandrmaktan kanlmaldr.

Yatay yapsal eleman forjado superior Yaltmde derzi junta fieltro o estanca anclaje a forjado Sabitleme canal superior Tavan U profili Al levha placa de yeso laminado Mineral yn lana mineral
Tek iskeletli - ift kat al levhal ara blme duvar sisteminin uygun montajnn detaylar.
lana mineral Mineral yn Al levha placa de yeso laminado canal inferior Zemin U profili Zemin sabitleme anclaje a suelo
Yaltmestanca derzi junta
suelo flotante Yzer deme
Tek iskeletli - tek kat al levhal ara blme duvar sisteminin uygun montajnn detaylar.
forjado superior Yatay yapsal eleman Yaltmfieltro derzi o estanca junta Sabitleme anclaje a forjado canal superior Tavan U profili Al levha placa de yeso laminado lana mineral Mineral yn
lana mineral Mineral yn Al levha placa de yeso laminado canal inferior Zemin U profili anclaje a suelo Zemin sabitleme junta estanca Yaltm derzi suelo flotante Yzer deme


ift iskeletli al levha ara blme duvarlar

Tanm
ift iskeletli al levha ara blme duvar sistemleri, tek iskeletli sistemlere benzer ekilde ina edilir. ift iskeletli sistemin en nemli fark iki ereve kullanlmas, dolaysyla balantlarn daha esnek olmas sayesinde daha iyi ses yaltm salanmasdr.
Akustik verimlilik
Bu yap sistemleri ktle-yayktle ses yaltm ilkesine dayanmakta olup, bylelikle ok dk arlklar ve asgari kalnlk ile yksek yaltm dzeyleri salarlar.
Kullanm tavsiyeleri
Bu yntem en ok ses yaltmnn nemli olduu i alanlarda, ara blme elemanlar inas iin tavsiye edilir. Bu sistemi semenin balca faydalarndan biri, grece olarak daha ksa ina sresi gerektirmesi ve ok yksek ses yaltm performans sunmasdr.

Yatay U profiller tabana ve tavana monte edilir tabana, duvara ve tavana monte edilen U profiller esnek bir dolgu malzemesi kullanlarak yaltlr.
C profiller pim kullanlmadan U profiller 400mm veya 600mm aks aralklaryla veya merkezlere yerletirilir.
Al levha iskeletin bir yzne C profillere vidalanarak duvarn bir taraf oluturulur.
Mineral yn yaltm malzemesi, C profillerin arasna eklenir. Bu malzemenin esneklii tesisatlarn yaratt dzensizliklere uyum salamasn kolaylatrr.
kinci iskelet iin taban ve tavan U profilleri (U profiller ile taban ve tavan arasna bir dolgu eridi konularak) monte edilir.
kinci duvarn dikey C profilleri 400 veya 600 mm aks aralklaryla yerletirilir. kinci iskelet iinden geecek ve ikinci al levha yzey zerinde yer alacak tesisatlar kurulur.
Profiller arasna mineral yn yerletirilir. Bu malzemenin esneklii tesisatlardan kaynaklanan dzensizliklere uyum salamasn kolaylatrr.
Al levhalar ikinci iskelete vidalanr (her iki yzey zerindeki balant derzleri dolgu malzemesi ile kapatlr) ve her iki tarafa da ikinci al levha katman vidalanr ve balant derzleri dolgu malzemesi ile kapatlr.

ift iskeletli al levha ara blme duvar sistemlerinin doru bir ekilde uygulanmas
Yatay yapsal eleman forjado superior junta fieltro Yaltm derzi o estanca anclaje a forjado Sabitleme canal superior Tavan U profili placa de yeso laminado Al levha Mineral yn lana mineral
Mineral yn lana mineral placa de yeso laminado Al levha Zemin inferior U profili canal anclaje a suelo Zemin sabitleme Yaltm derzi junta estanca Yzer flotante deme suelo

ift iskeletli al levha ara blme duvarlar iin detay zmleri
Yzer flotante deme suelo Mineral yn CP3 oo CP5 (15/20 mm) lana mineral CP3 CP5 (15/20 mm) Yatay yapsal eleman forjado Yaltm eridi junta de desolidarizacin Yaltm derzi junta estanca
Al levhalar ile yzer demeler arasndaki birleme noktalar dikey bir mineral yn yaltm eridi ile ayrlmaldr. Bylelikle kat yzey iletiminden kanlarak daha iyi bir ses yaltm salanm olacaktr.

Al levha placa de yeso laminado Mineral yn lana mineral Al levha placa de yeso laminado Ara boluk cmara Sprgelik levhas rodapie Yaltm estanca derzi junta Taban Uinferior profili canal Su Geirmez elastik dolgu sellado elstico impermeable (opcional) Yzer deme suelo flotante Yatay yapsal eleman forjado
ift iskeletli al levha ara blme duvar sistemi ile yzer deme arasnda kat birleme noktalarn engellemenin bir dier yolu da duvar yzer deme zerine ina etmektir.

D duvar / Cephe Sva Ara boluk Mineral yn Al levha ereve C profili Ses yaltm band
Buhar bariyeri
Al levha
Al levha Ara C profil ereve C profili Yaltm band Mineral yn
Uygulamann dikey kesiti
ift iskeletli al levha ara blme duvarn tayc duvarla temas noktasnda, al levha duvarn tayc duvarla birlemesi ve yukardaki gsterildii ekilde, i mekandaki al levha duvarn, giydirme duvarn iine gemesi salanmaldr.

Yatay yapsal eleman Ses yaltm band Tavan U profili Mineral yn Dili vida (pim) Al levha Ara boluk Ask Mineral yn Al levha Tavan C profili Al levha
Al levha sistemi, tavan sisteminin iinden geerek kat deme katmanna kadar ulamaldr.


Al levha giydirme duvar

Tanm
Al levha giydirme duvar sistemi geleneksel tula duvarlarn, beton bloklarn, vb. ses yaltm performansn artrr. Sistem, bir tayc duvarn zerine monte edilen metal profil erevesi ile bu erevenin destekledii duvar kaplamalar ve bu ereveye vidalanan al levhalardan oluur. Al levha ile yma duvar arasndaki boluk ses yaltm performansn artrmak iin ynle doldurulur.
Akustik verimlilik
Bu yap sistemleri basit ktle ve ktle-yay-ktle ilkelerine dayanr. Bu sistem ar ktle duvarlarn ses yaltm ile yksek akustik verimlilik salayan mineral yn ile doldurulmu giydirme duvar sistemini birletirir.
Kullanm tavsiyeleri
Bu yntem, ara blme elemanlarndan daha yksek bir akustik performans elde etmek amacyla, mevcut dikey yap elemanlarnn ses yaltm bakmndan glendirilmesi iin tavsiye edilir.

U profiller tabana, duvara ve tavana vidalanr (balant blmlerine esnek bir dolgu malzemesi uygulanr); U profiller tayc duvar ile dorudan temas etmemelidir.
1
Yapsal tayc duvarnn grlt iletimi yapabilecek boluklara sahip olmamasna dikkat ediniz. Gerekli durumlarda bu boluklar kapatmak iin sva yaplmas nerilir. Dikey C profiller 600 veya 400 mm aks aralklaryla U profillere yerletirilir. Bu aamada tesisatlar duvar iine denebilir.
Al levha C profillere vidalanr ve balant derzlerine reticinin talimatlarna gre dolgu yaplr.
4
Mineral yn C profiller arasna yerletirilir. Mineral yn esneklii sayesinde kesilirken kesin lmler gerektirmez. Tm duvar alannn herhangi bir boluk veya sarkma olmadan doldurulmasna dikkat edilmelidir. Ana duvar ve iskelet duvar sistemi arasndaki iskeletin veya balantlarn arkasna yaltm yapmaktan kannz.

Hafif tula duvarlarn inasndan kanlmaldr
Svasz duvar inasndan kanlmaldr.

Boru ve kablo tesisat sistemlerine zel dikkat gsterilmeli, ses kprlerinin olumasn engellemek iin dolgu malzemeleri kullanlmaldr.
Duvar prizleri belli aralklarla konulmal, ses iletimini artrmamak iin prizleri duvarn iki yzeyinde birbirlerinin karsna konumlandrmaktan kanlmaldr.

Metal iskeletli al levha giydirme duvar sistemleri tercih edilmelidir Boru ve kablo tesisat sistemleri mineral yn yaltmla sarlmaldr. Priz kutularn duvara dorudan monte etmeyiniz, bunlar mineral yn yaltmla sararak monte ediniz.
Bitiik sistemler daha verimsizdir Ses yaltm amal al levha giydirme duvar sistemelerinde plastik kpkleri yaltm malzemesi olarak kullanmaynz.

Al levha giydirme duvar sisteminin doru uygulanmas
Yatay deme forjado superior Yaltm veya ses yaltm eridi junta fieltro o estanca Sva ya da al levha kaplama enfoscado o enlucido Duvar / tula (d veya i) fbrica (exterior o interior) Vidalar M tornillos Destek ( Ykseklii gre opsiyonel) arriostramiento (opcin segn altura) Al levha placa de yeso laminado Al levha placa de yeso laminado Duvar / tula (d veya i) fbrica (exterior o interior) Destek ( Ykseklii gre opsiyonel) arriostramiento (opcin segn altura) Vidalar M tornillos Sva ya da al levha kaplama enfoscado o enlucido Taban U profili canal inferior Mineral yn lana mineral Yaltm derzi junta estanca Yzer deme suelo flotante
Yatay deme forjado superior Yaltm veyaoses yaltm eridi junta fieltro estanca Mineral yn lana mineral Sva ya da al levha kaplama enfoscado o enlucido Duvar / (de tula fbrica ladrillo) tornillos Vidalar M arriostramiento (opcin altura) Destek ( Ykseklii gre segn opsiyonel) Al levha placa de yeso laminado Al levha placa de yeso laminado Duvar / (de tula fbrica ladrillo) Destek ( Ykseklii gre segn opsiyonel) arriostramiento (opcin altura) Vidalar M tornillos Sva ya da al levha kaplama enfoscado o enlucido Taban inferior U profili canal Yaltm derzi junta estanca Yzer flotante deme suelo

Al levha giydirme duvar sisteminin doru uygulanmas
fbrica/ (de ladrillo) Duvar tula enlucido Sva kaplama lana mineral Mineral yn placa de yeso laminado Al levha rodapie levhas Sprgelik canal inferior Taban U profili sellado elstico impermeable (opcional) Su Geirmez elastik dolgu (opsiyonel) junta estanca Yaltm eridi suelo flotante Yzer deme junta de desolidarizacin Yaltm eridi
Yatay yapsal eleman forjado
Yzer deme sistemi yma duvarla uygulandnda, duvarn yzeyine ulamaldr. Sonrasnda yzer deme zerine, tabandan yaltm eritleri ile ayrlm olarak, al levha giydirme duvar sistemi uygulanmaldr.

Detay zmleri: Al levha giydirme duvar ve yzer deme birleimi
D duvar / cephe Sva Mineral yn (opsiyonel) Al levha Mineral yn ereve profil Ses yaltm eridi Buhar bariyeri ve kesicisi (sadece d duvarlar iin) Al levha Mineral yn Boluk Al levha kaplama Duvar / tula Neme dayankl har
Al levha kaplama
Boluk Mineral yn Al levha Ara profil Balant profili
ereve profili Yaltm band
Uygulamann dikey kesiti
ki apartman dairesi arasndaki blme duvara yaplacak al levha giydirme, d cephe duvarnn i tarafna kadar uzanmaldr. yzeyden cephe duvarna yaplm al levha giydirmenin iinden devam etmelidir.

Detay zmleri: Al levha giydirme duvar ve tavan birleimi
Yatay yapsal eleman forjado
deeridi fieltro Ses junta yaltm
Tavan U profili canal superior Mineral lana yn mineral Al placa levhade yeso laminado Dilivarilla vida (pim) roscada (cuelgue) suspensin Ask lana yn mineral Mineral Alplaca levhade yeso laminado Tavan U profili perfil techo continuo cmara Boluk Alenlucido levha kaplama fbrica de ladrillo Duvar / tula
Al levha giydirme duvar sistemi, tavan sistemi iinden geerek demenin altna kadar ulamaldr.

Detay zmleri: Al levha giydirme duvar ve dier yap elemanlar birleimi
trasdosado placa de yeso laminado Al levha lana mineral Mineral yn
Giydirme duvar Ara blme duvar
montante de esquina Ke profili
ereve montante profili de arranque (opcional segn longitud pao) Mineral yn lana mineral Kolon pilar ereve montante profili de arranque juntayaltm de fieltro Ses band tabique placalevha de yeso laminado Al Mineral yn lana mineral ereve montante profili de arranque juntayaltm de fieltro Ses band placalevha de yeso laminado Al
Tesisat hueco para instalaciones boluu
Tayc duvarlarn yzeyini takip eden al levha giydirme duvar sistemi
Al levha giydirme duvar sistemi, tayc duvarlarn yzeyini (kolonlar, vb.) takip etmelidir.

Detay zmleri: Al levha giydirme duvar ve dier yap elemanlar birleimi
Yatay yapsal forjado eleman junta fieltro band Ses yaltm canal U profil Kiri viga lana mineral Mineral yn Profil montante placa de yeso laminado Al levha U profil canal U profil canal Profil U profil Ses yaltm band
Ses yaltm band Tavan U profili Mineral yn Al levha
Tayc duvarlarn yzeyini takip eden al levha giydirme duvar sisteminin bir yap elemann kaplama detay
Al levha giydirme duvar sistemi, tayc duvarlarn yzeyini (kolonlar, vb.) takip etmelidir.


Tavanlar
Tanm
Akustik tavan sistemi, ses yaltm performansn artrmak iin tasarlanmtr. Bu sistemin inas giydirme duvar sistemine benzer olup, deme ve demeye asl al levhalar tayan metal ereve sisteminden oluur. Hava iletimli grltnn yaltmn artrmak iin deme ile al levha arasnda kalan st boluk ksmna mineral yn uygulanr.
Akustik verimlilik
Bu yap sistemleri ktle-yay-ktle ilkesine dayanmakta olup, bylece bina demelerinin mevcut olduu uygulamalarda yksek ses yaltm elde etmek kolaylamaktadr
Kullanm tavsiyeleri
Bu ses yaltm eleman, binadaki katlarn arasndaki hava iletimli ses yaltmn artrmak iin tercih edilen bir zmdr.
Tavanlar
Tavan U profilleri, dz bir yzey oluturmaya dikkat edilerek, ubuk asklar ile tavana aslr.
2
Mineral yn yaltm yatay U profiller zerine yerletirilir.
Al paneller profillere vidalanr ve balant derzleri dolguyla kapatlr.
Tavanlar
Tavan sistemlerinin doru uygulanmas
Yzer deme suelo flotante (PYL) Mineral yn lana mineral CP3 o CP5 (15/20 m 15/20 mm) ap beton base niveladora
forjado eleman
Yatay yapsal
Ara boluk plnum Mineral yn lana mineral
Tavan (PYL) techo
Tavanlarn dier sistemlerle birleme ekilleri, ilgili blmlerde aklanmtr.

Tavanlar
Tesisatlar (klandrma, vb) ses yaltm tavan sistemlerinin iinden geerek yatay yap elemanna ulamaldr.


Yzer demeler
Tanm
Yzer demeler, darbe sesi iletimini azaltmak iin tasarlanm bir yap tekniidir. Bu sistem darbelerden kaynaklanan titreimleri azaltan elastik bir katmandan oluur. Mineral yn zellikle bu uygulama iin uygundur. Bunun sistem zerine, yk dalmn salamas iin, slak (beton deme) veya kuru (ahap parke veya al levha) bir katman yerletirilir.
Akustik verimlilik
Bu yap sistemleri akustik ktle-yay-ktle ilkesine dayaldr ve tabanlardan darbe sesi iletiminin azaltlmas amacyla kullanlrlar.
Kullanm tavsiyeleri
Tabanlardan darbe sesi iletiminin azaltlmas iin en ok tavsiye edilen yntemdir
Yzer demeler
Zemin dzln salamak ve przsz bir alt katman oluturmak iin ince bir kum katman zemine serilebilir.
1
Zemin beton yzeyi temizlenerek hazrlanr.
Mineral yn bu katmann tm yzeyini kaplayacak ekilde uygulanr.
3 5
Bir beton deme veya ap tayc rol oynar. Son deme kat olarak parke, hal, vs. beton zerine yerletirilir.
Yzer demeyi duvardan yaltmak amacyla, duvar evresindeki kenarlara dikey bir mineral yn eridi uygulanr. Bir polietilen bant, yaptrc ve ayrc katman olarak ilev grr.
Yzer demeler
Yzer deme sistemlerinin doru uygulanmas
Zemin kaplamas Elastik dolgu Yzer deme Yzer deme destei Polietilen ayrc bant Mineral yn
Kenarlar iin elastik bant
Yzer deme sistemlerinin dier sistemlerle birleme noktalar ilgili blmlerde aklanmtr.
IV. URSA Mineral yn deer nermesi
Amalar
...mineral yn akustik yap uygulamalar iin ideal bir yaltm malzemesidir.
URSA Mineral yn deer nermesi

URSA Mineral yn ses yaltm uygulamalarnda 5 nemli fayda sunmaktadr: Yksek akustik performans
stn yangn performans
En iyi tasarruf olana
En kolay uygulama deneyimi
En az evresel etki

IV. 1 - URSA Mineral yn deer nermesi
1 - Yksek akustik performans 2 - stn yangn performans 3 - En iyi tasarruf olana 4 - En kolay uygulama deneyimi 5 - En az evresel etki
IV. 2 - S es yaltm uygulamalarnda URSA Mineral yn kullanmnn faydalar
URSA Mineral yn - Yksek akustik performans

deal ses yaltm malzemelerinin zellikleri
Bir malzemenin ses yaltm yeterliliini belirleyen iki zellik vardr: dinamik katlk ve hava ak direnci Dinamik katlk- bu zellik bir malzemenin ses dalgalarn iletme yetisini ifade eder [s=EqyN/d) in MN/m3]. Malzemenin younluuna baldr, dolaysyla daha youn malzemeler daha zayf ses yaltm malzemeleridir nk sesi daha iyi iletirler (rnein ahap bir kapya vurmak, bir mineral yn levhaya vurmaktan daha ok ses karr). Hava ak direnci- [birimi kPas/m2] belli bir hacimsel ak orannda, malzemenin iinden ne kadar hava geebildiine gre malzemenin ne derecede ses emici olduunu ifade eder. Mineral ynn elyafl yaps ses yaltm iin optimum hava ak direnci deerlerini salar, nk ses dalgalar elyaflarla arparak srtnmeye maruz kaldka dalgalarn enerjisi s enerjisi eklinde dalr.
156 URSA Mineral yn deer nermesi

Akustik yaltm iin ideal hava ak direnci
5 kPa s/m altnda hava ak direnci olan malzemeler yetersiz ses yaltm salayabilen malzemelerdir, nk yeterince emilim yaratmazlar. URSA hafif mineral yn ideal 5 kPa s/m (*)deeri sunar. Aratrmalar bir ara blme duvarn ses yaltm potansiyelinin tam olarak kullanlabilmesi iin duvar ii boluun 5 kPa s/m hava ak direncine sahip mineral yn ile doldurulmas gerektiini gstermektedir(**). 5 kPa s/m zerinde hava ak direncine sahip malzemeler sistemin akustik performansn artrmaz, ekonomik ve evresel adan optimum dzeyin altndadrlar. retimleri iin daha ok younluk gerektiinden daha yksek sistem maliyetlerine ve evresel yklere neden olurlar. 10 kPa s/m zerinde ses iletimi kat bir cisimdeki gibi gerekleir (yani ar youndur), dolaysyla ses yaltmndan bahsedilemez.
En az 5 kPa s/m hava ak direnci deeri, ideal bir ses yaltm malzemesi iin bir n koul olduu kadar, ayn malzeme iin ekonomik ve evresel etkiler dikkate alndnda, st snr da temsil eder.
*TS EN ISO 140-11 standardna gore ** J. Royar. Ses yaltml yaplarda mineral ynn rol
URSA Mineral yn deer nermesi 157

URSA Mineral yn = uygun hava ak direnci
10
Ses iletimi = yaltm yok
Hava ak direnci (kPa/m2)
Performans anlamnda ek bir zellik sunmamakta, ancak ekonomik ve evresel adan zararl
URSA Mineral yn 5kPa s/m2 ideal deerini sunmaktadr
Yeterli emilim yok= Dk yaltm

URSA Mineral yn = ideal hava ak direnci
URSA TERRA, ayn Rs/hava ak direnci deerini, taynne gre daha dk younluk ile salamakta olup, ekonomik adan daha verimli ve evresel adan daha srdrlebilir bir yaltm malzemesidir.
100
Hava ak direnci (kPas/m2)
URSA TERRA optimum perfomans dzeyini salar
10
URSA TERRA TY
1 10
Kaynak: Tor Erik Vigran, Bina akustii, say. 197
Younluk kg/m3
100
Grafikte de grld gibi, URSA TERRA 15 kg/m3 ve alt younluklarda ideal Rs deerlerine ularken, taynnn minimum fonksiyonel younluu 25 kg/m3 deerinin zerinde, dier bir deyile ekonomik ve evresel adan optimum deerin olduka zerinde kalmaktadr.

Yksek younluk daha iyi akustik performansa eit deildir
Aadaki grafik iki malzemenin (URSA TERRA ve tayn) ayn sistemlerdeki ses azaltma potansiyelini gstermektedir. ou durumda sistem performanslar arasnda fark bulunmamaktadr, bulunan farklar ise ok kk olmakta ve URSA TERRA daha ok avantaj salamaktadr.
Ses azaltma potansiyeli
Tayn URSA TERRA

Al levha Al levha+seramik karo Tula duvar
Test numaralar: LGAI 97779 LGAI 97821
Test numaralar: AC3-D12-02-XIV AC3-D12-02-XIX
Test numaralar: Labein 90.4432.0-III-CT-08/33 Labein PO 0906-III-CM PDOBLE
Taynnn yksek younluu hibir sistemde daha iyi akustik performans salamamaktadr.


Mineral yn ses yaltm uygulamalarnn yangn direncini artrr
Ses yaltmdaki stn performansnn yan sra, ara blme duvarlarda mineral yn kullanm, sistemin yangn dayanm standartlarna da uyum salanmasn garantiler. Test sonular, uygun bir sistem uygulamas ile mineral ynn REI 60tan REI 120ye kadar derecelendirilebildiini gstermitir. Al levha blme duvarlarn yangn performansnn ana etkeni alnn atee maruz kaldnda gsterdii kendine zg tepkisidir. Saf al (CaSO4.2H2O) neredeyse %21 orannda kimyasal olarak balanm kristalize su ile %79 orannda 1200C altnda duraan olan kalsiyum slfat ierir. Ses yaltm uygulamalarnda kullanlan mineral yn rnler yanmazdr. Mineral ynn inorganik doasndan kaynaklanan bu zellii duvarlarn yangn direncini glendirir ve tamamlar. Mineral ynn ek bir faydas da, binalarn tahliyesi srasnda bina dayanlklna katkda bulunmasdr.

Ergime noktas, yangna tepki ve yangn dayanm
Bir katnn ergime noktas, kat halden sv hale getii scaklk araldr. Ergime noktas alma scakl ile kartrlmamaldr. Yangna tepki (RTF) malzemelerin bir zellii olup, malzemelerin atee maruz kaldklarnda nasl etkilendiklerini tanmlamak iin kullanlr. Mineral yn mmkn olan en yksek RTF Euroclass (Avrupa snflar) snflandrmasna (A1s1d0) sahiptir. Yangn dayanm yap elemanlarnn bir zelliidir: Bir yap elemannn (rnein al levha ara blme duvar) yangn snflandrmas, yaltmnda ne eit mineral yn kullanldna deil, kullanlan al levha saysna ve iiliin ne kadar zenle gerekletirildiine baldr. Yangndan koruma ile yangn dayanm arasnda belirgin bir fark vardr. Yangndan koruyucu malzemeler, binann yapsal elemanlarn (metal kolonlar, vb.) ve teknik tesisatlar (kazanlar, yksek basn borular, vb.) korumak iin kullanlrlar ve ses yaltm uygulamalar iin ideal zm deildirler.
Ses yaltm uygulamalarnda ergime noktas kavram ilgisiz kalmaktadr, nk yangn karsnda llen deer malzemenin ergime noktas deil, yap elemannn yangn dayanmdr.

Yangn dayanm yap elemanlarnn nemli bir zelliidir.
Yangn dayanm yaygn olarak REI - snf eklinde ifade edilir. R - yk tama kapasitesi - yapnn mevcut yangn durumunda belli bir yk tayabilecei minimum sredir (r. 30 dk.) E - btnlk - yapnn mevcut yangn durumunda btnln koruyabilecei minimum sredir (r. 30 dk.) I - yaltm -yapnn souk cephesinin belli bir scakla (normalde 140 ) ulamas iin geen minimum sredir REI faktr dakika cinsinden llr ve belirtilir: 15, 30, 45, 60, 90, 120, 180, 240 dakika Bir yap elemannn (r. Al levha ara blme duvar) yangn snflandrmas kullanlan mineral ynnn cinsinden ok kullanlan al levha saysna ve iiliin ne kadar zenle yapldna baldr. URSA TERRA ile tayn arasnda yangn dayanm bakmndan dikkate deer bir fark bulunmamaktadr.
Yaltmnda mineral yn kullanlan yap elemanlarnn yksek REI snflandrmalarn salad kantlanmtr. rnein REI 120. URSA TERRA ve tayn de bu deerleri salayabilmektedir.


Balca nedenleri
Taynne oranla daha ksa montaj sresi Taynne oranla ses yaltmnda dB bana daha dk maliyet ift katl al levha duvar sistemlerine oranla daha dk sistem maliyeti

URSA TERRA, taynnden daha ksa srede uygulanr
URSA ayn miktarda yzeyin farkl malzemeler ile yaltlmas iin ne kadar zaman harcandn karlatrmak iin bamsz bir alma gerekletirmitir. Seilen malzemeler unlardr: URSA TERRA levhalar Tayn rulolar ve levhalar almann sonularnn karlatrlabilir olmas iin Avusturyada iki zde bina seilmitir

URSA TERRA kullanmak %40tan fazla montaj sresi tasarrufu salayabilir.
almada tayn levhalarn uygulanmas 278 dakika srmtr. Ayn yzey iin URSA TERRA levhalar kullanldnda ilem sadece 145 dakika almtr. Burada URSA TERRA levhalarnn tayn levhalarna oranla uygulamada belirgin bir avantaj salad grlmektedir. Sonu olarak URSA TERRA levhalar kullanldnda tayn levhalara oranla zamandan %48 tasarruf salanmtr. URSA TERRA levhalar ile tayn rulolar karlatrldnda da zaman tasarrufu olduka yksektir. URSA TERRA ile ayn yzeyi yaltmak 67 dakika daha ksa srm, %32 zaman tasarrufu salanmtr.
URSA TERRA Zaman (dakika) URSA TERRA uygulamasyla salanan zaman tasarrufu (%) 145 kapsam d TY rulo 212 %32 TY levha 278 %48
URSA TERRA kullanmak taynne oranla %40 oranndan fazla bir montaj sresi tasarrufu salayabilir.

URSA Mineral yn, optimum maliyet / performans oran sunar
URSA ayn ara blme duvar sisteminde, yaltm malzemelerinin desibel bana maliyetini karlatrmak iin bir alma gerekletirmitir
Seilen malzemeler unlardr: URSA 34R Tayn, Rockwool Alpharock Her iki rn Fransadaki Leroy Merlin web sitesinden seilmitir. Btn teknik zellikleri ve fiyatlar bu siteden alnmtr.
Her iki malzeme standart bir Rw 72/48 blme duvar sistemi iin deerlendirilmitir. Tek iskelet Tek kat al levha

URSA Mineral yn ses yaltmnda dB bana en dk maliyeti sunar
URSA Ses yaltm rulosu uzunluk (mm) genilik (mm) kalnlk (mm) m2 rulo/ levha bana fiyat* EUR/m2 Rw 72/48 sistemi EUR/dB 16200 1200 45 19,44 40,82 1,10 44 0,5
Rockwool Roxul 208 1350 600 40 0,81 6,15 7,59 42 0,18
Tayn daha pahaldr
72%
74%
*Kaynak: URSA irket ii rakip rn karlatrma verileri
URSA Mineral yn kullanmak ses yaltmnda dB bana en dk maliyeti sunar


Mineral yn ile yaltlm tek iskeletli-tek katl al levha ara blme duvar ile yaltmsz tek iskeletli-ift katl al levha ara blme duvar karlatrmas
Tek iskeletli-tek katl al levha ara blme duvarn ses yaltm performans al levha saysn artrarak veya boluklar mineral yn ile doldurmak suretiyle, ya da her iki yntem birlikte kullanlarak artrlabilir.
Alpan saysn ikiye katlamak
Yntem:3 Ref:URSA DB n 74 Rw(C;Ctr)= 44(-2;-6) Maliyet (CYPE 2010.m)=41,06 /m2
Yntem:1 Ref:URSA DB n 102 Rw(C;Ctr)= 39(-2;-5) Maliyet (CYPE 2010.m) =28,51 /m2
URSA Mineral yn kullanmak
Yntem:2 Ref:URSA DB n 340 Rw(C;Ctr)= 45(-3;-9) Maliyet (CYPE 2010.m) =34,95 /m2

Ses yaltmna uygun malzemelerin zellikleri
Mineral yn kullanm, ses yaltm, yangn performans ve dk maliyetlerin optimum bileimini sunar.
Al levha tipi
Ara Boluk ve dolgusu 50 mm bo 50 mm mineral yn dolgu 50 mm bo 50 mm mineral yn dolgu 50 mm mineral yn dolgu 50 mm mineral yn dolgu 50 mm mineral yn dolgu
Ses yaltm potansiyeli 39(-2;-5) 45(-3;-9) 44(-2;-6) 51(-3;-9) 51(-3;-9) 52(-2;-7) 52(-2;-7)
Yangn dayanm snflandrmas ---EI 60 EI 120 EI 90 EI 120
Maliyet (EUR/ m2) 28,51 34,95 41,06 47,49 55,57 51,11 63,55
15 mm standart 15 mm standart 2*13 mm standart 2*13 mm standart 2*13 mm fire 2*15 mm standart 2*15 mm fire
Yaltmsz tek iskeletli-ift katl al levha ara blme duvar sistemlerinden kanlmaldr. Yksek performansl ara blme duvarlar iin boluklar mineral yn ile doldurmak ses yaltm, yangn dayanm ve ekonomik alardan avantajlar salar.

URSA Mineral yn - en kullanc dostu yaltm

URSA Mineral yn en kullanc dostu ses yaltm malzemesidir
Yksek oranda sktrlabilirlii sayesinde rnlerin antiyeye sevkiyat ve antiye ierisinde uygulama srasnda tanmas ok daha kolay ve hzldr. Malzemenin kullanm kolaydr, kesilirken zaman harcayc lmler gerektirmez. Malzeme elastik doas sayesinde boluklar tamamen doldurarak ses kprleri olumasn engeller ve sistemin stn akustik performansa sahip olmasna katkda bulunur. te yandan, tayn levhalar krlgan olup paralanmaya eilimlidir, bu nedenle tayn kullanlan uygulamalarda ses kprleri daha sk grlr.
Mineral yn, uygulama srecinin daha kolay ve etkin olarak yaplmasna imkan tanr


URSA Mineral yn doal kaynaklar en verimli ekilde kullanr
Mineral yn fonksiyonel birim bana en dk ktleye ihtiya duyar.
Mineral yn
Mineral ynn sktrlabilir olmas lojistik zincir boyunca nemli oranlarda enerji tasarrufu salar.
Mineral yn retimi iin URSA %50 orannda geri dntrlebilir cam kullanmaktadr.
URSA Mineral yn - En dk evresel etki

URSA Mineral yn doal kaynaklar en verimli ekilde kullanr
Balca karmlar Mineral yn yaam dngs sresinde dk oranlarda CO2 salnm gerekletii iin, evre ile stn bir denge iindedir. rnein, Fransada mineral yn, retimi, nakliyesi ve kurulumu srasnda gerekli olan toplam enerjinin tam 243 kat tasarruf salamaktadr.
URSA eko-denge: enerji

1 +243
Hammadde
retim
Lojistik
Kurulum
Yaam dngs analizi

*Forschungszentrum Karlsruhe almas: Bir beik at uygulamasnda kullanlan mineral yn yaltm malzemesinin Yaam-dngs ve elleleme-uygulama asndan analizi.
URSA Mineral yn En dk evresel etki

uzunluk (mm) genilik (mm) kalnlk (mm) m2 m3 kg/m3 kg/m2 Rw 72/48 sistem kg/dB
URSA Ses yaltm rulosu 10800 600 45 6,48 0,292 15 0,68 44 0,015
Tayn rn 1350 600 40 0,81 0,032 30 1,20 44 0,027
Taynnn daha fazla arla ihtiyac vardr
%78
%78
Kaynak: 2 Eyll 2010 tarihli Leroy Merlin internet sitesi. rn zellikleri retici kataloglarna gre verilmitir. http://www.leroymerlin.fr/mpng2-front/pre?zone=zonecatalogue&idLSPub=1244117943&renderall=on
Ayn ses yaltm performansn salamak iin, tayn URSA TERRAya oranla %78 daha fazla doal kaynaa ihtiya duymaktadr.

Ses yaltm uygulamalarnda URSA Mineral yn kullanmnn faydalar

URSA Mineral yn akustik konforu artrmak iin ideal bir rndr. zleyen sayfalarda eitli akustik uygulamalarda mineral yn kullanmann avantajlarn ortaya koyan geni kapsaml bir dizi test grlmektedir.
URSA Mineral yn ve ses yaltm

Ses yaltm zellikleri ile younluk karlatrmas
Burada URSA TERRA ile taynnn al levha sistemlerinde hava iletimli grlt yaltm potansiyelleri karlatrlmtr. AL12,5+MiY 50mm+AL12,5
50
30
URSA TERRA TY
10
10 0
16 0
25 0
40 0
63 0
10 00
16 00
25 00
URSA TERRA
Kaynak: URSA testleri
Tayn
Rw(C;Ctr) = 41(-3;-9) RA = 38 dBA Test LGAI n 97778
Rw(C;Ctr) = 40(-3,-9) RA = 37 dBA Test LGAI n 97821
Tayn, URSA TERRAya oranla daha dk deerlere ulaabilmek iin, ok daha yksek younluklara ihtiya duymaktadr.
40 00

Aada URSA TERRA ile taynnn al levha giydirme tula duvar sistemlerinde hava iletimli grlt yaltm potansiyelleri karlatrlmaktadr. Delikli tula +duvar giydirme AL10+ MiY50 mm
80 70
60
50
40
30
20
URSA TERRA TY
10
URSA TERRA
Rw(C;Ctr) = 53(-3;-11) RA = 50 dBA Test UPV n 18LH7 TF1
URSA TERRA, tayn ile karlatrldnda, ok daha az younluk gerektirmekte ve daha yksek ses yaltm performans salamaktadr.
10 0 12 5 16 0 20 0 25 0 31 5 40 0 50 0 63 0 80 0 10 0 12 0 50 16 00 20 00 25 0 31 0 5 40 0 00 50 00
Tayn
Rw(C;Ctr) = 49(-3;-10) RA = 46 dBA Test UPV n22LH7TL1

Burada URSA TERRA ile taynnn metal iskeletli al levha duvar giydirme uygulamasnda hava iletimli grlt yaltm potansiyelleri karlatrlmaktadr Beton 16 + kaplama AL10 + MiY 50 mm
90 80 70 60 50 40 30 20
URSA TERRA TY
10 0
URSA TERRA
Rw(C;Ctr) = 69(-2;-8) RA = 67 dBA Test CSTB 713-940-0168/2
Yukardaki grafikte de grld gibi URSA TERRA daha dk younluk ile daha yksek ses yaltm performansna ular.
10 0 12 5 16 0 20 0 25 0 31 5 40 0 50 0 63 0 80 0 10 0 12 0 50 16 00 20 00 25 0 31 0 5 40 0 00 50 00
Tayn
Rw(C;Ctr) = 69(-2;-9) RA = 67 dBA Test CSTB 713-940-0168/2

Burada URSA TERRA ile taynnn asma al levha tavan sistemlerinde hava iletimli grlt yaltm potansiyelleri karlatrlmaktadr. Beton 14 + MiY50mm + 2AL13
80
70
60
50
40
30
20
URSA TERRA TY
10
0
10 0 12 5 16 0 20 0 25 0 31 5 40 0 50 0 63 0 80 0 10 0 12 0 50 16 00 20 00 25 0 31 0 5 40 0 00 50 00
URSA TERRA
Tayn
Rw(C;Ctr) = 60(-1;__) RA = 59 dBA Test AC3 D3 97 XVI
Ses engelleyici kullanlmtr. Rw(C;Ctr) = 60(-1;__) RA = 59 dBA Test AC3 D3 97 XVIII
URSA TERRA yksek ses yaltm performans salar ve daha az younluk gerektirir.

Burada URSA TERRA ile taynnn asma al levha tavan sistemlerinde darbe kaynakl ses iletimi yaltm potansiyelleri karlatrlmaktadr. Beton 14 + MiY50 mm + 2AL13
20
15
10
URSA TERRA TY
-5
10 0 12 5 16 0 20 0 25 0 31 5 40 0 50 0 63 0 80 0 10 0 12 0 50 16 00 20 00 25 0 31 0 5 40 0 00 50 00
URSA TERRA
Tayn
Lw = 9 Test AC3 D3 97 XVI
Ses engelleyici kullanlmtr. Lw= 9 Test AC3 D3 97 XVIII


Burada URSA TERRA ile taynnn elastik bantl yma duvar sistemlerinde hava iletimli grlt yaltm potansiyelleri karlatrlmaktadr. Byk tula 7 cm + MiY 40 mm + Byk tula 7 cm.
URSA TERRA RA = 61,6 dBA Test Audiotec CTA 245/09/AER URSA TERRA 22 Kg/m3
Tayn RA = 56,1 dBA Test Silensis B0141-IN-CT-04 II tayn 70 Kg/m3
URSA Mineral yn ve ses emilimi

Kalnln ses emilimine pozitif etkisi olmasna karn younluun etkisi hibir etkisi yoktur.
Kalnlk etkisi (Younluk ~16Kg/m3)

Alpha Sabine
1,1 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0
100
75
60
45
Kalnln rnn ses emilimi zerinde etkisi bulunmaktadr.

125 250 500 1000 2000 4000
Younluk etkisi (Kalnlk~100mm)

Alpha Sabine
1,1 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0
34 kg/m3
16 kg/m3
Younluun, rnn emilim deeri zerinde dikkate deer bir etkisi yoktur.
125 250 500 1000 2000 4000
Hz
P.V. du CEBTP N 2312-6-234/1 et 2312-6-234/2


Boluk etkisi
1 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0
10
11
12
13
14
15
16
17
18
P4216 (25 mm boluksuz)

P4216 (25 mm+ 150mm boluk)
Yukardaki grafikte de grld zere aradaki bir arka boluk mineral ynnn emilim kapasitesini artrmaktadr (zellikle dk frekanslarda). Boluk ne kadar bykse o kadar ok akustik enerji s enerjisine dntrlmektedir.

Kaplamalar mineral ynlerin emilim gcn etkiler
1,2
0,8
0,6
0,4
0,2
0 1000 1250 1600 2000 2500 3150 4000 5000 100 125 160 200 250 315 400 500 630 800
URSA TERRA URSA TERRA+ALU

URSA TERRA+Camtl
Mineral yn yzeyine yaplacak kaplamalar ses emilimi zerinde gl bir etkiye sahiptir. Geirgen kaplamalar performans zerinde pozitif bir etkiye sahipken, geirmez kaplamalar (zellikle yksek frekanslarda) negatif bir etkiye sahiptir.
V. Ses yaltm yazlmlar
Amalar
Bu blmden sonra biliyor olmanz gerekenler
...URSA olarak ses yaltm ve ses emilim alanlarnda bir dizi tescilli yazlm aralar gelitirdik Akustik veritaban URSA binalarda ses yaltm dzeyleri tahmin yazlm Akustik szl
1. Akustik veritaban 2. URSA yazlm 3. Akustik szl
Akustik veritaban - ses yaltm

R Deeri sonular salar
URSA, ses yaltmda kullanlan eitli sistemlerin ses azaltma potansiyeli sonularn veren bir ara gelitirmitir.
Bu ara sistemlerin ve sistem elemanlarnn seilmesine olanak tanmaktadr. Btn sonular nc taraflarca tasdik edilmi testlere dayanmaktadr.
194 Ses yaltm yazlmlar
Akustik veritaban - ses yaltm

Ses emilim performans deerleri salar
URSA, ses yaltmnda kullanlan eitli sistemlerin ses azaltma potansiyeli sonularn veren bir ara gelitirmitir.
Bu ara sistemlerin ve sistem elemanlarnn seilmesine olanak tanmaktadr. Btn sonular nc taraflarca tasdik edilmi testlere dayanmaktadr.
Ses yaltm yazlmlar 195
URSA yazlm
Akustik emilim performans deerleri salar
Bu ara URSA tarafndan daha fazla yap elemann hesaba katarak ses yaltm performans deerlendirmesi yapmak iin gelitirilmitir
Akustik szl
URSA akustik ile ilgili terim ve kavramlara kolayca ulalmasn ve hzl bir ekilde anlalmasn salamak amacyla bir akustik szl gelitirdi.

Ses Yalıtımının Temelleri

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Ses Yalıtımının Temelleri

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

URSA Insulation, S.A. Madrid (spanya) 2011 Tm fikri mlkiyet haklar ile telif haklar sakldr.

II. Binalarda akustik

III. Tasarm ve uygulama iin en iyi yntemler

V. URSA Mineral yn deer nermesi V. Ses yaltm yazlmlar

Binalarda grlt - grlt eitleri

Binalarda grlt - emilim ve yaltm

a = yanstlmayan enerji / oluan enerji

Ses yaltm Yaygn olarak kullanlan yap elemanlar

Mineral yn yaltml ift cidarl duvar

Basit duvar + al levha giydirme

Basit duvar + iki taraf al levha giydirme

Al levha ara blme duvar Tek iskeletli

Al levha ara blme duvar -ift iskeletli Zemin kaplama

Ses yaltm Ktle-Yay-Ktle prensibi

Farkl zmlerin ses yaltm zellikleri bakmndan deerlendirmesi

Basit duvar Basit duvar + al levha giydirme ift duvar

0 0 0 0 0 0 0 0 0 80 100 125 160 200 250 315 400 500

Aada farkl ses yaltm sistemlerinden rnekleri grmektesiniz

Basit duvar + al levha giydirme

ift ktle ve sadece 6dB deerinde pembe grlt yaltm kazanc

En dk ktle ancak en yksek yaltm deeri

Tasarm ve mimari yerleimde en iyi uygulamalar

Daha az etkilenecek binalar ses bariyeri olarak kullanlabilir. 14 Ynetici zeti

Ses yaltm - URSA Mineral yn deer nermesi

URSA Mineral yn ses yaltm uygulamalarnda 5 nemli fayda sunmaktadr:

Yksek akustik performans

stn yangn performans

 En iyi tasarruf olana

 En kolay uygulama deneyimi

URSA Mineral yn - yksek akustik performans

Hava ak direnci (kPas/m)

URSA Mineral yn 5kPa s/m2 ideal deerini sunmaktadr

Yeterli emilim yok= dk yaltm

URSA Mineral yn - stn yangn performans

URSA Mineral yn - En iyi tasarruf olana

Tayn rn 1350 600 40 0,81 40,82 1,30 44 0,030

Tayn daha pahal

* Kaynak: URSA rakip rn karlatrma testleri

URSA Mineral yn - En iyi tasarruf olana

Yangn dayanm snf -- (*) -- (*) -- (*) EI 60 EI 120 EI 90 EI 120

Maliyetler (EUR/m2) 28,51 34,95 41,06 47,49 55,57 51,11 63,55

* - bo sistemler yangn blmeleri oluturmak iin kullanlmamaktadr.

URSA Mineral yn - En az evresel etki

Mineral yn fonksiyonel birim bana en dk ktleye ihtiya duyar.

URSA Mineral yn - En az evresel etki

Tayn rn 1350 600 40 0,81 0,032 30 1,20 44 0,027

Taynnn daha fazla arla ihtiyac vardr

1 - Sesin doas ve fizii 2 - Ses lmleri 3 - Ses ve insan fizyolojisi

Sesin doas ve fizii. Ses nasl oluur?

Ses Basnc. Titreimden sese. Ses nasl oluur?

Ses Basnc. Titreimden sese. Ses nasl oluur?

Ses Basnc. Titreimden sese. Ses nasl oluur?

Lp = Ses basnc dzeyi Lp = 20 log

Titreen bir nesne hava zerreciklerini harekete geirerek sesi oluturur.

Ses dalgalarnn fizii. Frekans ve dalga boyu.

2 200 MHz 1/100

30 f= 3000 MHz 1/100

Yksek frekansl ses

Dalga boyu (l) = Hz (c) / Frekans (f)

INFRA SESLER (Duyulamaz)

ULTRA SESLER (Duyulamaz)

Konuma frekans aral

Hangi frekans aralndaki sesler duyulabilir?

Bir ses dalgas nasl yaylr? Zerreciklerin dans. Ses iletimi.

En iyi tasarruf olana

En kolay uygulama deneyimi

Yangn dayanm snf -- () -- () -- (*) EI 60 EI 120 EI 90 EI 120

(blme) duvarlar D duvarlar Tavanlar