Chapter 9

Vektorska algebra
9.1
9.1.1

Vektori u R2 i R3
Skalarni proizvod
|a||b| cos (a, b) , a = 0 b = 0 0 ,a = 0 b = 0

Skalarni proizvod vektora je preslikavanje : V V R denisano sa ab=

Za a = 0 deni semo preslikavanje pra : V R sa pra (x) = |x| cos (x, a). Odatle sledi da za skalarni proizvod va zi a b = |a|pra (b). Nula vektor je, po deniciji, normalan na svaki vektor. Teorema 9.1.1 Za sve a, b, c V va vzi (i) |a| = a a, (ii) a b = 0 a b, Dokaz. (i) a a = |a||a| cos (a, a) = |a||a|. (ii) Ako je a = 0 i b = 0, onda je a b = 0 |a||b| cos (a, b) = 0 cos (a, b) = 0 a b. Za a = 0 ili b = 0, tvrdjenje sledi direktno po deniciji. 63

64

CHAPTER 9. VEKTORSKA ALGEBRA

Teorema 9.1.2 Za sve a, b, c and k R va zi (i) (ka) b = k (a b), (ii) a b = b a, (iii) a (b + c) = ab + ac. Skalarni proizvod u koordinatama Neka je a = (a1 , a2 , a3 ) i b = (b1 , b2 , b3 ). Tada je ab = = (a1 i + a2 j + a3 k ) (b1 i + b2 J + b3 k ) a1 b1 ii + a1 b2 ij + a1 b3 ik a2 b 1 j i + a2 b 2 j j + a2 b 3 j k a3 b 1 k i + a3 b 2 k j + a3 b 3 k k a1 b 1 + a2 b 2 + a3 b 3

9.1.2

Vektorski proizvod

Vektorski proizvod vektora je binarna operacija : V V V denisano na slede ci na cin: a b a i a b b, |a b| = |a||b| sin (a, b) i (a, b, a b) cine desni triedar, tj. gledano sa vrha a b orijentacija od a prema b je pozitivna. Teorema 9.1.3 Za sve a, b V va zi aa=0 ab=0a b.

Teorema 9.1.4 Za sve a, b, c i k R va zi (i) (ka) b = k (a b), (ii) a b = b a, (iii) a(b + c) = a b + a c.

9.1. VEKTORI U R2 I R3 Vektorski proizvod u koordinatama Neka je a = (a1 , a2 , a3 ) i b = (ba , b2 , b3 ). Tada je ab = (a1 i + a2 j + a3 k ) (b1 i + b2 j + b3 k ) = a1 b1 (i i) + a1 b2 (i j ) + a1 b3 (i k ) a2 b1 (j i) + a2 b2 (j j ) + a2 b3 (j k ) a3 b1 (k i) + a3 b2 (k j ) + a3 b3 (k k ) = (a2 b3 a3 b2 )i + (a3 b1 a1 b3 )j + (a1 b2 a2 b1 )k a1 a3 a1 a2 a2 a3 = i j k b2 b3 b1 b3 b1 b2 Prethodni vektorski proizvod mo zemo zapisati i u slede cem obliku ab = i a1 b1 j a2 b2 k a3 b3

65

9.1.3

Me soviti proizvod
[a, b, c] = a (b c).

Me soviti proizvod je ternarna operacija na V denisana sa

Me soviti proizvod nekoplanarnih vektora je po apsolutnoj vrednosti jednak zapremini paralelepipeda konstruisanog nad tim vektorima. Me soviti proizvod u koordinatama Neka je a = (a1 , a2 , a3 ), b = (b1 , b2 , b3 ) i c = (c1 , c2 , c3 ). Tada je a(b c) = (a1 , a2 , a3 ) a1 b1 c1 a2 b2 c2 a3 b3 c3 i a1 b1 . j a2 b2 k a3 b3