2

MANIFESTO POLA PROSPERIDADE E O BENESTAR DUNHA GALICIA UNIDA E ABERTA

ALBERTO NÚÑEZ FEIJÓO

Presidente do Partido Popular de Galicia
Candidato á Presidencia da Xunta de Galicia.
Santiago de Compostela, 14 xaneiro 2009
 Benvidos todos... hoxe gustaríame que non fose un día calquera,
hoxe reunímonos aquí como un anticipo para gañar o futuro. Para
entrar nunha etapa onde Galicia recupere a ilusión desde os seus
fogares, desde as súas rúas, desde os seus centros de
traballo... e todo, a partir do 1 de marzo.
Os galegos somos mellores que estes catro anos de bipartito,
somos máis que esa alianza de partidos perdedores, de desencontro
na súa xestión, de falta de ideas, e da desilusión e o desencanto
aos que levaron á nosa sociedade nesta lexislatura.
4 pero os galegos xa vivimos situacións difíciles e démoslles a volta...
Alí cara a onde miremos agora veremos unha crise de gran calado,
que no noso caso adquire unha dimensión singular pola cegueira
do goberno de España e o da Xunta de Galicia en recoñecela tal
como era... atrasouse irresponsablemente a toma de decisións e
medidas, e propiciouse que as súas consecuencias alcanzasen
maior virulencia como vemos no incremento dramático do
desemprego.
Os cidadáns xa saben que o goberno non vai solucionarlles
a súa vida particular... pero saben tamén que é inaceptable que
se lles intente enganar... o actual presidente da Xunta de Galicia
dixo recentemente que esta lexislatura pareceulle bonita... aos
galegos e galegas que eu coñezo, a ningún lle pareceu bonita... e
coñezo desempregados recentes, coñezo universitarias, empregados
mileuristas, avogadas, enxeñeiros, profesoras, pescadores,
empresarias, economistas, deputadas... a eles e a todos os demais
galegos propóñolles, primeiro, mirar con realismo a crise e, segundo,
traballar para afrontala e saír dela REFORZADOS... fácil non será,
temos iniciativa, ideas, forza, vontade e gran capacidade de traballo..
poñámonos a elo.
Galicia necesita agora realismo e determinación... marcar rumbos
e plasmar realidades... esquezamos a ese goberno que foi por
detrás do seu pobo... Sí, os galegos somos mellores, máis eficientes,
máis capaces e máis rápidos tomando decisións que ese goberno
que se despide.. Os que aceptamos o reto imos poñernos á altura
das circunstancias e a traballar con intelixencia e esa vontade, que
nos caracterizan. Temos unha gran responsabilidade individual e
unha gran responsabilidade colectiva...
UN CONTRATO INTEGRAL CO POBO GALEGO
Na miña condición de Presidente do Partido Popular de Galicia e
en calidade de candidato á Presidencia da Xunta de Galicia, quero
expoñer abertamente as liñas directrices do que considero un
contrato integral co pobo galego.
Un contrato que supón un COMPROMISO POLÍTICO, pero que
tamén formulo coa vontade de que se revista da condición dun
compromiso MORAL E PERSOAL. Porque hoxe, ante a
excepcionalidade das ameazas que vivimos, quen aspire a
representar ao pobo galego ha de dalo todo, ha de comprometer
a súa enerxía política, e a súa integridade persoal.
Creo coñecer ben a Galicia, e a miña xente. Nacín na Galicia
rural e formeime profesionalmente na Galicia urbana, como a maior
parte dos da miña xeración. Sei ben como somos, os problemas
que temos, pero tamén a forza do noso carácter, o potencial da
nosa intelixencia e de todo o que somos capaces de afrontar.
Non entendo a política como a arte de non mollarse ou como, en
sentido contrario, o exercicio de afogar aos demais.
Vexo a acción política como o oficio de facilitar a creatividade de
todas as nosas xentes, de todas as áreas da súa actividade; como
tarefa de fomento do talento, de sumar iniciativas e proxectos, de
aglutinar equipos e esforzos.
Para iso e por iso presento pública e solemnemente, os meus
proxectos e compromisos para a acción de goberno do Partido
Popular de Galicia. Teño a profunda convición de que estes proxectos 5
e compromisos son os que hoxe necesitan as xentes da nosa terra
e da propia Galicia como comunidade.
Teremos dificultades e problemas, pero garanto que o goberno do
PP non será o problema, como desgraciadamente o é hoxe o
bipartito. Dirixirei unha Xunta unida, competente, capaz e
entregada á tarefa de afrontar as crises. Non haberá parálise nin
división; non se freará ningún proxecto
que poida ser de beneficio xeral.
 Crearemos o clima de confianza necesario para que floreza a
iniciativa, e a responsabilidade.
Por iso é polo que con carácter sintético e a modo de MANIFESTO
ELECTORAL PARA UN NOVO FUTURO DE GALICIA, presente
as miñas principais liñas de goberno.
1. CHEGOU O MOMENTO DA LOITA CONTRA AS CRISES E
CONTRA A AMEAZA DE DECADENCIA. SERÁN AS NOSAS
6 PRIORIDADES IRRENUNCIABLES COMO COMUNIDADE.
E dicimos, AS CRISES EN PLURAL, Porque témos unha crise
económica, pero tamén POLÍTICA. Porque no transfondo da crise
económica latexan as carencias de responsabilidade e unidade
política.
Esta crise non só é financeira, senón tamén de base productiva e
requirirá de:
• austeridade nas institucións públicas,
• reestructuración da estructura económica,
• cambios nas prioridades do gasto público,
• reformas estructurais en educación e formación profesional,
• alixeiramento da carga impositiva das familias,
• acordos entre administración e forzas sociais,
• defensa dos dereitos financieiros de Galicia fronte ao Estado que
está privilexiando ás comunidades españolas máis poboadas e
desenvolvidas,
• potenciación das infraestructuras arteriais galegas,
• reforzo da competitividade de todos os sectores de actividade
económica,
• e un espírito decidido de gañar a credibilidade da poboación para
levantalo ánimo, sumar forzas, recuperar a confianza nos
gobernantes e protagonizar unha grande e exemplar recuperación
histórica.
Estamos preparados para afrontar todos os desafíos.
2. CHEGOU O MOMENTO DE SUPERAR OS ANTAGONISMOS
E DUALISMOS IDEOLÓXICOS. NON SEGUIREMOS NINGUNHA
LIÑA DIRECTRIZ IDEOLÓXICA QUE PREXUZGUE A ANÁLISE
OBXECTIVA, REFLEXIVA E CONSECUENTE DOS PROBLEMAS.
Vivimos no século XXI, enfrontámonos a problemas radicalmente
novos, non podemos confiarnos en visións que sustitúan o esforzo
e a análise concreta de cada proxecto, iniciativa ou problema.
Somos unha forza humanista e galeguista, que mira a Galicia como
unha sociedade aberta, de xentes libres e iguais; en dereitos e
deberes.
Esa é a nosa forza. As ideas, opinións e ideoloxías, son compoñentes
propios das persoas e grupos que forman a sociedade.
Pero non deben ser liñas de demarcación insalvables, murallas
para o entendemento, factores de división irreparable.
A crise actual tennos demostrado que temos que REFUNDAR O
SECTOR PÚBLICO e temos que IMPULSAR AO SECTOR PRIVADO
PARA QUE SE RENOVE E REXENERE moitas das súas pautas
de acción. Requerimos de cambios xerais en tódalas esferas da
nosa sociedade. Non afrontaremos as crises sen unha conciencia
xeral da necesidade de cambios serios, reflexivos e profundos en
todas as súas facetas.
3. CHEGOU O MOMENTO DA IGUALDADE REAL, DE QUE A
MULLER OCUPE O PAPEL QUE LLE CORRESPONDE, e iso tamén
como necesidades ética, socioeconómica e cultural dunha
sociedade que ten na muller á súa columna vertebral.
4. CHEGOU O MOMENTO DUNHA NOVA COHESIÓN
INTERXENERACIONAL, de respecto, afecto e coidado recíproco
entre os galegos de distintas idades. Entre avós, pais e fillos; entre
mozos, adultos e maiores.
Os maiores foron a base do que temos acadado; os adultos son os 7
que o continuaron e preservaron; os mozos son os que o
desenvolverán no futuro. Debemos vernos na continuidade real da
historia, sentirnos responsables do futuro; e pensar nos galegos
que aínda non naceron. Deixarlles unha terra, unha sociedade, da
que poidan sentirse orgullosos. O noso exemplo debe ser o noso
mellor legado.
 5. CHEGOU O MOMENTO DE RECOÑECER QUE TODOS
SOMOS NECESARIOS E TODOS SOMOS IMPRESCINDIBLES.
Todos somos necesarios e todos somos imprescindibles. E como
esta é unha verdade elemental, hai que facer unha POLÍTICA
ECONÓMICA PARA TODOS, QUE RECOÑEZA A NOSA
SUSTANCIAL COMPLEMENTARIEDADE.
Recoñecer a interdependencia socioeconómica, o noso vivir e
traballar comúns, require a coherencia da seriedade, da competencia
8 económica, da profesionalidade pública. Hai que atender a todos
cun PLAN CONXUNTO, cun PROGRAMA GLOBAL DE
ESTABILIDADE E RECUPERACIÓN.
O Partido Popular soubo facelo, tivo a valentía para facelo en 1.996
cando se dicía que a crise internacional era un problema xeral
insalvable. Volveremos asumir o desafío e EN 2.009 GALICIA,
SERÁ EXEMPLO DE COMO DEBEN ATENDERSE OS INTERESES
DE TODOS.
6. CHEGOU O MOMENTO RECUPERAR O SENTIDO FECUNDO
DAS LEIS, DAS NORMAS XUSTAS, DAS REGRAS DA
CONVIVENCIA.
Son o gran capital que permite erixirnos en sociedade civilizada. Unha
sociedade libre é unha sociedade de cidadáns cumpridores da lei, e a
lei é a verdadeira salvagarda da seguridade colectiva.
AS LEIS CONSTITÚEN UN GRAN CAPITAL COMÚN.
E os políticos, os responsables das institucións, debemos dar
exemplo, ser a vangarda do bo comportamento legal, do exemplar
funcionamento dos gobernos do pobo.
7. CHEGOU O MOMENTO DE RENOVAR O PAPEL DA
ADMINISTRACIÓN PÚBLICA.
CONVERTER AOS 90.000 EMPREGADOS PÚBLICOS GALEGOS
nunha das palancas fundamentais da acción pública, da
dinamización, do estímulo a tódolos cambios non é unha proposta
utópica; é o imperativo máis realista que se debe propoñer un
goberno cuxo brazo deliberativo, técnico, reflexivo, público e
actuante, desenvólvese a través das persoas que forman o corpo
de servidores públicos.
8. CHEGOU O MOMENTO DO IDIOMA GALEGO COMO MOSTRA
DA NOSA RIQUEZA, sinal de identidade e medio de conversación,
de comunicación e expresión do noso talento. Temos que amalo e
usalo como medio de integración, respecto e deferencia. NUNCA
UTILIZALO COMO ARMA DE IMPOSICIÓN, NIN FOMENTALO
POLA FORZA NIN CONSENTIR A SÚA PROHIBICIÓN OU
MENOSPREZO.
Non podemos permitirnos que a nosa principal referencia identitaria
se convirta no medio de división, símbolo de imposición administrativa
ou nunha referencia artificial.
Podemos compatibilizar as riquezas lingüísticas da nosa pertenza
a España, á nación común que finalmente, a finais do século XX,
logrou sentar as bases dunha convivencia estable, harmoniosa e
fecunda baixo o manto da Constitución. Que tamén nos ten outorgado
a lexitimidade orixinaria do noso Estatuto de Autonomía.
9.CHEGOU O MOMENTO DE CONSIDERARNOS CIDADÁNS
DUNHA SOA GALICIA, desta terra única e acolledora, diversa ao
mesmo tempo que común; de xentes que nós sabemos
individualmente diferentes pero profundamente semellantes. NON
DEBE HABER GALEGOS DE PRIMEIRA E GALEGOS DE
SEGUNDA, persoas que polo feito de residir no campo ou na cidade,
nunha cabeceira comarcal ou nun núcleo rural, teñan dereitos e
oportunidades desiguais. Debemos mostrar unha vontade xeral de
cohesión territorial, de defender os dereitos dos demais alí onde
se atopen.
9
Debemos ser capaces de SUPERAR ALGÚNS LOCALISMOS
RESIDUAIS; Debemos dotarnos dunha NOVA VISIÓN dos intereses
xerais de Galicia.
10. E, POR FIN, CHEGOU O MOMENTO DE EXPLICITAR O ESPÍRITO
QUE PRESIDIRÁ A NOSA FORMA DE GOBERNAR. A NOSA NON
É UNHA POLÍTICA DE DIVISIÓNS NIN ENFRONTAMENTOS, DE
VINGANZAS OU AXUSTES DE CONTAS HISTÓRICOS. A NOSA É
UNHA POLÍTICA DE AGREGACIÓN, SUMA DE VALORES,
TRABALLO, CAPACIDADES E ENERXÍAS HUMANAS.
Superar o partidismo e o clientelismo como carcomas dos cimentos
da nosa vida democrática.
 Entenderemos e escoitaremos á oposición, e darémoslle o ESTE, E NINGÚN OUTRO, É O MEU PROPÓSITO.
recoñecemento debido nos medios de comunicación pública, que
han de dar exemplo de obxectividade e verdadeiro servizo ao pobo ESTE, E NINGÚN OUTRO, É O NOSO PROPÓSITO.
galego. A voz da oposición é tamén voz que representa a cidadáns
galegos. E un acicate para o esforzo e mellora da xestión do
goberno.

Sobre esta decena de principios aséntase o desenvolvemento do

programa electoral que elaboramos no Partido Popular, coa
colaboración dos cidadáns, e que sometemos á consideración de
10 todos os galegos.

Como neste manifesto, o programa contén máis que promesas,

compromisos responsables sobre ideas, medidas, actuacións e
xestións que serán realidades se a miña candidatura alcanza a
Presidencia da Xunta.
ALBERTO NÚÑEZ FEIJÓO
Lonxe do pesimismo reinante, teño a convicción de que este é o Presidente do Partido Popular de Galicia
camiño para devolver a confianza aos galegos que queren saír Candidato á Presidencia da Xunta de Galicia.
adiante e tamén, teño a vontade e a enerxía para que a Xunta
sexa o mellor aliado de todos os galegos nese desafío.
Santiago de Compostela, 14 xaneiro 2009
11
12
 UN CONTRATO POR UNHA GALICIA
PRÓSPERA, INNOVADORA E SOSTIBLE 13
 Un contrato por unha Galicia próspera,innovadora
e sostible
A ECONOMÍA GALEGA TRAS CATRO ANOS DE BIPARTITO
A autonomía permitiunos aos galegos emprender a modernización económica
de Galicia. O Partido Popular de Galicia, tras botar a andar e sentar as bases
das nosas institucións de autogoberno (1981-1987), puxo en marcha un ambicioso
proxecto histórico da modernización da nosa economía (1989-2004).
14 Cos gobernos do PPdeG Galicia acadou o clima de confianza e de estabilidade
política necesarios para realizar unha política estratéxica, que nos permitiu
acadar taxas de crecemento económico do entorno do 3,33% para o conxunto
do período (1995-2004), e converxer coas economías máis desenvolvidas da
Unión Europea.
Un entorno favorable á creación de emprego: desde os primeiros anos 90 a
poboación ocupada en Galicia medrou todos os anos sen excepción, pese a
que, simultaneamente, crecía a poboación activa, e diminuía a elevada porcentaxe
de poboación empregada no sector primario, signo máis evidente do atraso da
economía galega nas décadas precedentes. En apenas 20 anos, a economía
galega, superando circunstancias tan complexas como a incorporación ao
Mercado Europeo, fora capaz de terciarizarse, de xeito que o peso dos sectores
non agrarios representaba xa, no 2004, o 95% do Valor Engadido Bruto. Unha
terciarización que tivo como principal efecto o crecemento do emprego.
A creación de emprego e a modernización das nosas infraestruturas produtivas
permitiron incrementar o benestar das familias galegas; incorporar a máis mulleres
a empregos remunerados; e crear máis oportunidades para os mozos, evitando
que tivesen que emigrar por necesidade da nosa terra: entre 1997 e 2004 a taxa
de actividade e a ocupación dos menores de 24 anos se incrementou máis de
10 puntos, ao tempo que o paro se reducía en máis de 9 puntos.
A Galicia que herdou o bipartito era unha Galicia que:
- Crecía ao 3,55% (Contabilidade trimestral de Galicia, IGE);
- A taxa de crecemento da ocupación era do 4,7%;
- A taxa da afiliación á Seguridade social medraba ao 2,88% (III Trimestre 2004,
MTIN).
- O número de parados galegos reducírase, no momento de producirse o cambio
de goberno, a 157.000 persoas (INEM).
- Os salarios, medidos en termos de custos laborais por traballador, converxían
cos de España, acadando, no 2004, o 88,37% da media española (INE: Enquisa
de custes laborais).
- A produtividade da economía galega medraba moi por riba da española: no
período 95-03 creceu un 12,8% (1,5% no ano 2004); mentres ca da española
diminuía, no mesmo tempo, nun -3,6% (0, no ano 2004). En 2004, a produtividade
galega era do 87.10% respecto da española (INE, IGE).
Agora, tras catro anos de Bipartito:
- Galicia está inmersa na recesión, e inicia 2009 con taxas de crecemento
negativas.
- Por vez primeira en máis de 15 anos, a taxa de ocupados está a diminuír, ao
-0,1% (INE: EPA)
- A taxa da afiliación á Seguridade Social está a diminuír, por primeira vez en
máis de 15 anos: -3,4% (xaneiro 2009, MTIN).
- Nos últimos catro meses, Máis de 40.000 persoas perderon o seu posto de
traballo. Hoxe máis de 201.300 galegos están no paro (INEM). España e Galicia
lideran a destrución de emprego en Europa.
- No segundo trimestre do 2008 os salarios, medidos en termos de custos laborais
por traballador, diminuíran ata o 83,62% (INE: Enquisa de custes laborais).
- Nos últimos 4 anos crebou a tendencia a mellorar a produtividade galega
respecto da española, sendo, no 2008, unha centésima máis baixa (87,09%) do
que era no 2004 (INE,IGE).
- Cada vez máis mozos e mozas galegas marchan de Galicia, pese a crise, co
fin de acadar un emprego: en 2007, 11.540 mozos galegos, un 6% máis ca no
ano 2004.
Ao igual que os socialistas en Madrid, o Bipartito dedicouse, primeiro, a negar
a crise, e despois, a falar dun “plus de resistencia”. No pasado, polo
desproporcionado peso que o sector agrario tiña no conxunto da nosa economía,
Galicia se comportou mellor que o resto de España nas situacións de crise.
Paradóxicamente, o subdesenvolvemento de Galicia lle outorgaba o “plus de
resistencia”. A economía galega actual, en troques, presentaba maiores
vulnerabilidades ante unha crise global, como consecuencia da súa apertura.
Porque a actual crise ameaza, moi especialmente, a sectores industriais “maduros” 15
que, como o téxtil ou a automoción, son máis sensibles ás caídas do consumo
no exterior; ou a sectores estacionais que, como o turismo ou a construción, son
intensivos no uso da man de obra; sectores dos que dependen moitos postos
de traballo en Galicia.
 A realidade é que, tras catro anos de bipartito, a nosa economía presenta un
balance desalentador, caracterizado por:
- Crecemento do paro
- Incapacidade de atraer ou manter na terra a traballadores cualificados, con
máis mozos preparados que emigran cara outras rexións na procura de
oportunidades en sectores económicos máis dinámicos.
- Unha economía máis intervida, cun peso do Sector Público autonómico que
representa o 16% do PIB; sector público que se financia endebedándose por
riba da media das CCAA (en termos de PIB, segundo as últimas estatísticas do
Banco de España, Galicia xa é a terceira CA máis endebedada), o que incrementa
a carga financeira que se lle lega ás xeracións futuras.
16
- Sectores estratéxicos en relación co emprego (como o turismo ou a construción)
en crise.
- Falla de liquidez para financiar proxectos empresariais de futuro.
- Un baixo nivel de investimento no sector das TICs;
Tras catro anos de parálise, resulta evidente que quen non soubo ou non quixo
ver a crise que se aveciñaba dificilmente pode combatela con eficacia:
O bipartito remata a súa andaina adoptando medidas sen senso, eufemisticamente
denominados “plans”, que ao ser aprobados de xeito illado e circunstancial, sen
obxectivos, sen criterio, e de forma descoordenada entre os dous partidos que
o forman, dificilmente están a mellorar a situación presente das familias galegas,
nin -o que é moi grave- a contribuír a asentar as bases dunha economía aberta,
moderna, e competitiva no futuro. Antes o contrario, están a incrementar o déficit
e o endebedamento dun xeito irresponsable, o que lastrara a súa vez o
desenvolvemento futuro da nosa economía. Quen se encheu a boca falando da
“nova economía galega baseada no coñecemento” só podía rematar propoñendo,
como medida contra a crise, un “plan” para contratar a 2.000 galegos para limpar
cunetas nas vésperas das eleccións.
A ALTERNATIVA DO PPDEG
O PPdeG,
- Consciente de que o principal problema ao que se enfrontan os galegos tras
catro anos de goberno bipartito é o problema económico,
- Consciente de que as medidas que o bipartito está a adoptar son cortoplacistas
e mesmo electoralistas, e por elo ineficaces para saír da crise, lle propón á
sociedade galega un programa económico alternativo, unha verdadeira política
económica que incida no conxunto do tecido produtivo e social e afortale a súa
capacidade de competir nos mercados españois e internacionais.
O PPdeG considera que as decisións económicas públicas, mesmo as que veñan
determinadas pola conxuntura a curto prazo, deben incardinarse nunha política
económica a longo prazo, que teña como obxectivo último mellorar o benestar
de todos os galegos e galegas, para o que precisamos, como obxectivos
inmediatos:
a. INVERTER O ACTUAL PROCESO DE DESTRUCIÓN DE EMPREGO CARA
A UN MODELO DE CREACIÓN SOSTIDA DE EMPREGO DE CALIDADE
b. IMPULSAR A APERTURA, A COMPETITIVIDADE E, COMO CONSECUENCIA,
O CRECEMENTO DA NOSA ECONOMÍA PRODUTIVA NO CONTORNO DUNHA
ECONOMÍA MÁIS GLOBALIZADA
c. GARANTIR A SOSTIBILIDADE DO NOSO MEDIO AMBIENTE, EN SI MESMO
UN BEN DE VALOR ECONÓMICO
d. AVANZAR NA PROCURA DUN DESENVOLVEMENTO EQUILIBRADO DO
TERRITORIO
Galicia conta con instrumentos propios, os do seu autogoberno, cos que avanzar
cara o cumprimento deses obxectivos. O que Galicia precisa agora, porque o
bipartito non foi capaz de garantilo, é un liderado político decidido:
- Para mobilizar e poñer en marcha, na dirección correcta, os instrumentos do
autogoberno.
- Para poñer aos poderes públicos de Galicia ao servizo das familias e das
empresas que xeran emprego.
- Para concitar os consensos sociais necesarios que permitan impulsar as
reformas que Galicia precisa.
- Para actuar unidos e de forma coordenada co fin de superar a crise e, á vez,
impulsar a definitiva modernización da economía galega.
O PPdeG quere liderar un proxecto integrado de reformas económicas
modernizadoras de Galicia, baseado en CINCO GRANDES EIXOS, nos que
compre avanzar á vez de forma coordenada e consensuada:
Primeiro: Unha política económica dirixida á impulsar a competitividade e a
apertura da economía galega no mundo, que aposte pola especialización nos
sectores produtivos nos que Galicia presenta indubidables vantaxes competitivas.
Segundo: Unha política de infraestruturas e de transportes que permitan a
Galicia integrarse nas mellores condicións nos fluxos comerciais europeos e
mundiais.
Terceiro: Unha política medioambiental e de ordenación do territorio que garanta 17
a sostibilidade e a racional habitabilidade do país a longo prazo.
Cuarto: Unha política que reforce a equilibrada modernización de todos os nosos
sectores produtivos.
Quinto: Unha política de reformas administrativas que eliminen trabas á iniciativa
emprendedora, prioricen a austeridade e racionalidade no gasto burocrático, e
garantan os principios de mérito e capacidade no acceso á función pública.
 PRIMEIRO EIXO: UNHA POLÍTICA ECONÓMICA DIRIXIDA A IMPULSAR A
COMPETITIVIDADE E A APERTURA DA ECONOMÍA GALEGA
1. Fomento da Competitividade
• Promoción da I+D+i
• Fomento das TIC
• Fomento da Calidade
• Financiamento das Empresas galegas
• Defensa da Competencia
2. Fomento dos Sectores Estratéxicos
• Redefinición da política de Cluster
• Sectores estratéxicos
• Solo e reequilibrio territorial
18 • Implicación das Universidades
3. Fomento da Internacionalización das empresas Galegas
4. Fomento do Emprego
•Políticas de emprego
- Medidas para favorecer o emprego
- Medidas para favorecer a calidade do emprego
- Medidas para favorecer a seguridade no emprego
• Fomento da actividade emprendedora.
5. Políticas Fiscais
SEGUNDO EIXO: UNHA POLÍTICA DIRIXIDA A DOTAR A GALICIA DE
INFRAESTRUTURAS DE TRANSPORTE E MELLORAR A MOBILIDADE
1. Infraestruturas
2. Mobilidade
TERCEIRO EIXO: ORDENACIÓN DO TERRITORIO E MEDIO AMBIENTE PARA
UNHA GALICIA SOSTIBLE E COMPETITIVA
1. Ordenación do Territorio
2. Medio Ambiente
CUARTO EIXO: UNHA POLÍTICA DE MODERNIZACIÓN EQUILIBRADA DE TODOS
OS NOSOS SECTORES PRODUTIVOS
1. Desenvolvemento agrogandeiro e do rural
2. Unha xestión integrada e coordenada das políticas relacionadas co mar
3. Industria e Enerxía
4. Comercio
5. Turismo
QUINTO EIXO: UNHA REFORMA DA ADMINISTRACIÓN
1. Unha administración austera e eficiente
2. Incorporar as TIC á administración pública
3. Un financiamento que garanta a suficiencia e a solidariedade, e que
potencie a autonomía financeira de Galicia
4. Mellora do rigor orzamentario e do control do gasto
PRIMEIROEIXO 19
 PRIMEIRO EIXO: UNHA POLÍTICA ECONÓMICA
DIRIXIDA A IMPULSAR A COMPETITIVIDADE E
A APERTURA DA ECONOMÍA GALEGA
• UNHA VISIÓN ESTRATÉXICA PARA UNHA ECONOMÍA GALEGA EN CRISE.
O proceso de modernización da nosa economía, que ten a súa máxima expresión
na tendencia á converxencia na renda por habitante, ten permitido, ao longo do
período 1990-2004, superar algúns dos retrasos históricos en produtividade e
emprego que caracterizaron á economía galega dos anos 80.
20
No contexto dun mundo cada vez máis globalizado, o goberno autonómico ten
a capacidade de contribuír a crear, coa participación da sociedade civil e da
iniciativa privada, as bases axeitadas que garantan o seu crecemento económico,
a calidade de vida das persoas, e o benestar das familias: Só o crecemento
económico estable garante a sustentabilidade das políticas sociais.
A contribución dos poderes públicos ao desenvolvemento e o benestar dos
galegos debe centrarse, por unha banda, no fomento e impulso dos procesos
de modernización que facilitan a inserción das empresas galegas na economía
mundial; e doutra, no establecemento das bases infraestruturais e tecnolóxicas
que fan atractivo ao territorio para atraer investimentos e crear emprego cualificado.
O PPdeG cre no autogoberno. Á diferenza do que ocorreu no contexto doutras
crises económicas do pasado, Galicia conta con instrumentos, financiamento e
competencias para que os poderes públicos contribúan, primeiro, a saír da crise;
e, segundo, para facelo establecendo e fixando ás bases dunha economía
competitiva nos mercados españois, europeos e internacionais.
Fai falla, en definitiva, pensar en termos estratéxicos, e non coxunturais.
Trátase de mobilizar todos os recursos, públicos e privados, en torno a un
conxunto de liñas de actuación estratéxicas que contribúan a superar a
actual crise, pero á vez a preparar ao país para integrarse con éxito no novo
escenario internacional.
A principal eiva do goberno bipartito nos últimos catro anos foi, precisamente,
non ter posto en marcha un plan estratéxico coherente e consensuado que
marcase as pautas coordenadas de actuación de todos os poderes públicos
autonómicos (Xunta, Universidades, administracións locais, etc.) co fin de camiñar
eficazmente na dirección correcta. A división do Bipartito mesmo impediu que
o propio goberno traballase nunha única dirección; e moitos dos proxectos que
era necesario abordar quedaron paralizados como consecuencia das diferenzas
de criterios de dous socios que non comparten o mesmo modelo económico de
desenvolvemento.
Son xa numerosas as experiencias de políticas económicas de éxito contrastadas
no ámbito doutras rexións de Europa. Mesmo Outras Comunidades Autónomas,
como Cataluña ou o País Vasco, xa teñen definido as liñas estratéxicas de
actuación dos poderes públicos autonómicos. As experiencias alleas (Irlanda,
Dinamarca, e outras) e o coñecemento acumulado en Galicia permítennos xa
hoxe saber cales son os eidos de actuación nos que compre actuar con
determinación e urxencia.
O PPdeG asume o compromiso de poñer en marcha, sen dilacións, o conxunto
de medidas que tanto os representantes sociais como os expertos galegos
teñen sinalado como imprescindibles para avanzar na modernización da
economía galega. Un compromiso que inclúe o diálogo e a busca de
compromisos coas demais administracións públicas e cos representantes dos
axentes sociais: O reto de situar a Galicia por riba da media española e europea
en renda e benestar require do impulso concertado de todos os galegos e galegas.
• ACCIÓNS ESTRATÉXICAS DE POLÍTICA ECONÓMICA: PREPARAR A
GALICIA PARA BENEFICIARSE DA GLOBALIZACIÓN.
A economía mundial actual, a consecuencia do fenómeno da globalización, tende
á apertura do comercio internacional, incorpora novos actores de dimensión
continental (China, India…), e modifica as condicións nas que un país como
Galicia, de dimensións reducidas no contexto do comercio mundial, pode competir
con éxito no escenario europeo e global.
Hoxe, se queremos garantir o emprego de calidade e o benestar futuro non se
pode competir ofertando recursos naturais sen valor engadido ou custos e salarios
máis baixos. O que hai que facer é centrarse na mellora da calidade e nos
incrementos da produtividade. Isto é: a economía galega debe orientarse cara
a especialización na produción de bens e servizos de mercado cuxa produción
se basee no uso intensivo de capital tecnolóxico e nun capital humano
altamente cualificado.
Para acadar unha economía competitiva e que garanta o emprego presente e
futuro de todos os galegos e galegas que desexen traballar, o PPdeG
comprométese a presentar, dentro dos primeiros cen días de goberno, un
PROGRAMA ESTRATÉXICO con compromisos de gasto e de modificacións
normativas, baseado nos seguintes principios: 21
- Transversalidade: O programa irá dirixido a mellorar a competitividade do
conxunto da economía galega, pero priorizando os sectores produtivos de futuro;
- Coordinación: O programa impulsará a actuación coordenada da propia Xunta,
das demais administracións públicas que operan en Galicia, e da sociedade civil.
- Interdependencia e integración: O programa integrará as actuacións no
conxunto das políticas públicas: industriais, enerxéticas, de transporte, de fomento
da I+D+I, de educación, etc.
 As políticas específicas que conformarán o Plan estratéxico no ámbito
económico se centrarán nas seguintes áreas:
1. POLÍTICAS DE FOMENTO DA COMPETITIVIDADE.
2. POLÍTICAS DE FOMENTO DOS SECTORES ESTRATÉXICOS E DE FUTURO.
3. POLÍTICAS DE FOMENTO DA INTERNACIONALIZACIÓN DA ECONOMÍA
GALEGA.
22
4. POLÍTICAS DE EMPREGO, FORMACIÓN E FOMENTO DA ACTIVIDADE
EMPRENDEDORA.
5. POLÍTICAS DE REDUCCIÓN DAS CARGAS FISCAIS.
1.1. POLÍTICAS DE FOMENTO DA COMPETITIVIDADE.
Galicia presenta, tras catro anos de bipartito, importantes déficits en todas as
variables que fan un territorio competitivo: no ámbito regulatorio e fiscal Galicia
ten un dos marcos máis intervencionistas e menos estimulantes para o
desenvolvemento de novas iniciativas empresariais; o sistema educativo non
está adaptado para a mellora do noso capital humano; e os esforzos, e
especialmente os resultados, en I+D+I están moi por baixo da media española;
carecemos dunhas infraestruturas básicas que permitan a inserción de Galicia
nos circuítos comerciais internacionais, etc...
Compre, en definitiva, actuar desde xa na mellora da competitividade da nosa
economía en todos os eidos: en boa medida, o conxunto do programa económico
do PPdeG está dirixido a incrementar a competitividade da nosa economía
actuando en todos os eidos: na mellora do marco normativo e fiscal, na educación,
no esforzo innovador, nas infraestruturas, etc...
No ámbito do apoio as iniciativas empresariais, de xeito máis específico, o PPdeG
considera prioritario actuar con urxencia nos seguintes ámbitos:
- Promoción do desenvolvemento tecnolóxico de Galicia mediante a creación de
empresas de base tecnolóxica.
- Fomento das tecnoloxías da Información e Comunicación (TIC).
- Fomento da calidade.
- Facilitar e racionalizar o financiamento das empresas.
- Promover a defensa da competencia.
1.1.1.PLAN DE PROMOCIÓN DO DESENVOLVEMENTO TECNOLÓXICO
DE GALICIA MEDIANTE A CREACIÓN DE EMPRESAS DE BASE
TECNOLÓXICA: I+D+I, +E.
O éxito das experiencias das rexións de Europa punteiras no desenvolvemento
de industrias de alta tecnoloxía (como Flandes, Baviera ou a área de Estocolmo)
radica na súa capacidade para atraer capital privado; coa conseguinte proliferación
de empresas, en moitos casos agrupadas en clúster (como o da enerxía eólica
en Dinamarca, ou o da biotecnoloxía en Gales).
Galicia presenta, neste ámbito, unhas ratios de investimento privado moi baixos;
e un esforzo público non sempre ben orientado nin coordenado entre institucións,
particularmente no tandem Xunta-Universidade. Fallan, pois, os tres elementos
da chamada “tripla hélice”: Administración, Universidade, e Empresa; o que
implica un lastre tremendo para a Economía Galega.
O obxectivo prioritario do PPdeG é incrementar os procesos de innovación,
mediante unha racionalización do esforzo público (impulsando á implicación das
Universidades na colaboración coas empresas, en particular as máis innovadoras)
e a adopción de medidas que incentiven e promovan un significativo incremento
dos recursos que as empresas galegas destinan á I+D+I.
Galicia só poderá converterse nunha Comunidade de referencia no terreo do
I+D+I na medida na que sexa capaz de crear empresas de base tecnolóxica. É
dicir: engadíndolle unha nova letra á clásica fórmula: I+D+I+E (Investigación,
Desenvolvemento, Innovación e Empresa de base tecnolóxica).
O PPdeG porá en marcha un plan para conseguir que todas as ideas xeradas
en Galicia no ámbito da I+D susceptibles de desenvolvemento empresarial poidan 23
ser postas en marcha. O plan de promoción do desenvolvemento tecnolóxico de
Galicia mediante a creación de empresas de base tecnolóxica
comprenderá os seguintes instrumentos:
- Creación dunha axencia independente, promovida pola Administración Pública
Galega, coa función de coordinar a todos os axentes implicados: investigadores,
promotores, investidores e entidades públicas implicadas no apoio á I+D. A
función básica desta Axencia da Innovación será a captación de proxectos
empresariais de base tecnolóxica en fase embrionaria, avalialos e preparalos
para a entrada de investidores privados; de xeito que as iniciativas emprendedoras
xurdidas en Galicia se transformen en proxectos sólidos preparados para o seu
financiamento e explotación empresarial. O asesoramento e colaboración co
emprendedor abranguerá o apoio para a posta en marcha formal da súa iniciativa:
na solicitude de patentes, marcas, etc...
 - Para obter financiamento privado, o PPdeG propiciará a creación dun club de
“business angels” galego: Os “business angels”, investidores privados que arriscan
parte do seu capital nun proxecto de base tecnolóxica na súa fase inicial, con
elevado risco pero tamén con elevadas expectativas de beneficios, teñen amosado
a súa eficacia nos países anglosaxóns, onde contan con importantes axudas
públicas por vía fiscal. Carecendo de capacidade normativa no Imposto de
Sociedades, a Xunta prestará outro tipo de axudas que o fagan igual de atractivo
a participación de investidores neste Club, mediante a súa coordinación cun
IGAPE renovado.
Deste xeito poderanse atraer recursos, tanto do interior como do exterior de
Galicia, para ser investidos en Galicia. Deste xeito, contribuirase á vez a dar
24 viabilidade ás iniciativas innovadoras galegas, e á captación de capital estranxeiro.
O que resulta de especial importancia cando, segundo os últimos datos coñecidos,
na actualidade Galicia só capta o 0,06% do investimento estranxeiro en España
- Fondo galego de “capital risco”: O capital risco é o mecanismo previsto nas leis
para o investimento en proxectos de base tecnolóxica. O seu funcionamento en
España é moi deficiente, porque a Lei de Capital Risco permite a estas entidades,
que gozan de importantes vantaxes fiscais, investir nun número elevado de
proxectos, incluídas as sociedades cotizadas en Bolsa; polo que as sociedades
fondos de capital risco tenden a investir en empresas seguras, ignorando o
chamado “capital semente”. Para encher este baleiro, e namentres non se
modifique a normativa estatal, a Xunta debe promover entidades de capital risco
que teñan por obxecto o investimento en proxectos de base tecnolóxica radicados
en Galicia.
Na actualidade existen varias (sobre todo de ámbito universitario) pero a súa
dispersión e o seu pequeno tamaño fai que apenas dispoñan de fondos, polo
que non poden acometer proxectos de importancia. O PP promoverá desde un
IGAPE renovado a creación dunha Sociedade de capital risco, coa participación
das principais entidades financeiras galegas e outras empresas que poidan
afrontar proxectos cunha escada relevante; e eventualmente integrar ou coordinar
os fondos xa existentes.
- Finalmente, como terceira vía de financiamento dos proxectos, a axencia que
o PPdeG creará aproveitará as posibilidades que ofrece o feito de que moitas
entidades de capital risco teñan dificultades para encontrar proxectos viables
nos que investir. Nunha última rolda, os proxectos serían presentados a entidades
de capital risco non galegas (do resto de España e internacionais). Esta fórmula
ten dado resultado nalgunhas rexións europeas, como Flandes, exemplo de éxito
na captación de investimentos dos fondos internacionais de capital risco,
impulsando un elevado desenvolvemento da súa industria de I+D.
En resumo, este Plan, procedendo consecutivamente a avaliar e preparar
proxectos xurdidos en Galicia, mediando para a obtención do financiamento na
escada precisa (Club Business Angels, Fondo capital risco galego, presentación
de proxectos a fondos capital risco internacionais), impulsará a I+D+I en Galicia,
e cumprira o seu fin último de xerar empresas galegas de base tecnolóxica.
1.1.2. PLAN DE FOMENTO DAS TIC (TECNOLOXÍAS DA INFORMACIÓN
E A COMUNICACIÓN).
Un dos principais motivos polos que Galicia non é aínda competitiva no mundo
globalizado é polo gran retraso que ten, tanto con respecto ao resto das
Comunidades Autónomas como das rexións europeas economicamente máis
dinámicas, en relación co uso das Novas Tecnoloxías da Información e a
Comunicación (TICs).
A dispoñibilidade e emprego das TICs máis avanzadas presenta en Galicia
especiais dificultades.
En primeiro lugar, polo peso que no tecido empresarial galego teñen as PEMES,
ás que lles resulta máis custoso acceder individualmente ás TICs de última
xeración. E en segundo lugar, pola propia situación xeográfica de Galicia e a
dispersión da poboación.
As empresas, as familias, e as propias administracións, necesitan que en Galicia
se acometan urxentes investimentos en equipamentos TIC para poder integrarse
na Sociedade da Información e a Innovación. Galicia necesita dotarse de contidos
dixitais esenciais para a súa sociedade, as súas empresas e a súa proxección
competitiva cara ao exterior.
O desenvolvemento das TIC debe entenderse como parte do desenvolvemento
“integral” de Galicia, como soporte e panca do cambio que Galicia necesita nos
terreos económico, social, cultural, educativo, sanitario, …, en todos e cada un
dos ámbitos decompetencia do Goberno da Comunidade Autónoma e da sociedade
galega no seu conxunto; incluídos os relacionados coas políticas sociais, a
sanidade, e a educación.
A desaparición da “fenda dixital” coas sociedades máis desenvolvidas é un
obxectivo prioritario do programa de goberno do PPdeG; un eixo de actuación
transversal que o percorre desde a primeira ata a última proposta. Dito obxectivo
xenérico concrétase nos seguintes obxectivos específicos:
- Extraer o máximo rendemento das oportunidades creadas polas novas tecnoloxías 25
en todos os seus ámbitos de aplicación. O desenvolvemento dunha sociedade
dixital precisa, en primeiro lugar, dunhas infraestruturas tecnolóxicas adecuadas.
Pero os investimentos en infraestruturas tecnolóxicas non deben considerarse
como un obxectivo en si mesmo, senón como o primeiro e necesario paso para
o desenvolvemento das accións que verdadeiramente
lle interesan ás familias e ás empresas.
- Incorporar á sociedade no seu conxunto ao coñecemento e uso das Tecnoloxías
da Información e das Comunicacións (TIC): hai que realizar o máximo esforzo
para a acadar a plena “alfabetización dixital” de todos os galegos, para garantir
mellores oportunidades de negocio, económicas e laborais.
- Hai que involucrar a todos os axentes (empresas, Administracións Públicas,
sector educativo, etc.) en todos os ámbitos da Sociedade da Información.
 - Hai que converter as TIC nun instrumento de compensación dos desequilibrios
territoriais internos de Galicia, concentrando os esforzos de desenvolvemento
tecnolóxico nas zonas xeográficas e nas áreas produtivas onde son máis precisas
por razóns de eficiencia e de equidade.
- A promoción das TIC debe ir dirixida tamén a procurar un salto cualitativo na
actividade económica de Galicia, aproveitando o soporte das TIC para aumentar
o peso do sector terciario na economía local e aportar maior valor engadido ás
actividades punteiras de Galicia.
- Aproveitar as posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías para converter
os desafíos que xorden na actual crise económica en oportunidades de
26 desenvolvemento para Galicia.
Ademais das múltiples iniciativas sectoriais que se incorporan ao longo deste
Programa, o PPdeG adoptará as seguintes medidas con carácter xeral:
- As TIC como sector estratéxico e fonte de riqueza:
• Crearanse as condicións necesarias para impulsar o “clúster” galego das
empresas do sector TIC, no que estas empresas cooperen e compitan
simultaneamente, rivalizando e realimentándose na xeración de novos produtos
e servizos tecnolóxicamente avanzados e rendibles, coa finalidade de favorecer
o seu desenvolvemento conxunto.
• Porase en marcha un programa integral para
o desenvolvemento do sector TIC galego como elemento chave da estrutura
económica do futuro de Galicia.
• O estímulo para a localización de empresas do sector TIC en Galicia será
prioritario nos programas de promoción empresarial.
• Tamén será prioritario o apoio ao sector TIC galego mediante o impulso de
iniciativas que lle proporcionen servizos de valor engadido.
- Parellamente, no ámbito da economía produtiva:
• Pequenas e medianas empresas: Fomentarase por medios económicos e
formativos a incorporación e aplicación das novas tecnoloxías nos procesos
de negocio das PEMES galegas. Neste senso, elaboraranse programas de
concienciación e axuda ás PEMES galegas para a incorporación das TIC á
súa actividade; e programas de asesoramento e formación para acompañar
ás PEMES na seu proceso de adopción das novas tecnoloxías.
• Potenciaranse e coordinaranse as iniciativas que actualmente desenvolven
diversos organismos da Administración galega (CIS, CESGA, ...), como soporte
tecnolóxico aos sectores produtivos estratéxicos de Galicia.
- Medio Rural e Costa:
básicos de acceso á Sociedade da Información:
• Apoiarase con programas de subvención e/ou adquisición de equipamento
básico tecnolóxico, así como planes de formación, para facilitar a conectividade
real e o pleno aproveitamento das TIC nas instalacións gandeiras, agrícolas,
forestais e pesqueiras.
•Desenvolverase a infraestrutura de telecomunicacións de banda ancha
existente (rede troncal) e a capilaridade de puntos de acceso mediante as
tecnoloxías máis axeitadas (vía radio, fibra óptica, vía satélite, etc.) a cada
entorno.
- No ámbito institucional:
• A dirección das actuacións en materia de tecnoloxías da información estará
centralizada nunha única unidade administrativa dentro do organigrama do
novo Goberno Galego do PPdeG. Fronte a división de funcións e de
responsabilidades políticas entre consellerías que caracterizan ao Bipartito e
que o levan ao inmobilismo, o PPdeG garantirá a coordinación e racionalidade
das actuacións, e a posta en marcha dunha estratexia común en todos os
ámbitos de actuación.
• Elaborarase un Plan Estratéxico Tecnolóxico que defina as prioridades en
cada uno dos ámbitos de responsabilidade da Administración galega,
aproveitando as sinerxías e as economías de escada que se producen cando
se actúa de forma coordenada por todos os axentes (económicos, industriais,
tecnolóxicos, educativos…) presentes na sociedade galega.
- No ámbito das infraestruturas e dos servizos
• Garantirase a capacidade de acceso de todos os galegos á Sociedade da
Información, facilitando tanto o acceso dos cidadáns aos medios e servizos,
como a formación necesaria para obter o máximo aproveitamento das TIC.
• Elaborarse un plan integral de implantación de infraestruturas básicas
(redes de comunicacións de banda ancha, acceso por radiofrecuencia, televisión
dixital terrestre, etc.), xa que resultan imprescindibles para a extensión e pleno
aproveitamento dos novos servizos tecnolóxicos.
• No marco do Plan prestaranse axudas concretas aos concellos para a 27
implantación de tecnoloxías inalámbricas de gran ancho de banda (Wimax),
permitindo a cobertura de Internet de banda ancha aos lugares onde non
chega o ADSL.
• Se avanzará cara ao obxectivo de lograr unha penetración xeneralizada das
novas redes de Internet, e contribuír así a consolidar a economía do
coñecemento.
• Facilitarase o acceso ás novas tecnoloxías subvencionando a adquisición
de equipos informáticos e a contratación de accesos a Internet para os fogares
e as PYMES.
• Fixarase como obxectivo o proporcionar acceso gratuíto (ou con prezos
reducidos) a Internet a persoas, pequenas e medianas empresas e demais
colectivos con dificultades para a súa contratación a prezos de mercado.
 • Elaborarase un Plan Integral de Alfabetización Dixital Básica para o conxunto
da poboación, orientado a transmitir os conceptos básicosimprescindibles no
entorno da Sociedade da Información naqueles colectivos que poidan ter
maiores dificultades no acceso a esa formación.
• Crearase unha rede de telecentros en todo o territorio de Galicia, tomando
en consideración especialmente as características particulares de dispersión
da poboación e as necesidades dos grupos sociais que máis o precisan
(demandantes de emprego, persoas con discapacidade, etc.). Nos telecentros
impartiranse talleres de alfabetización dixital, cursos telemáticos (por exemplo,
de microinformática básica, etc.) ou a implantación de servizos dixitais (acceso
á información, tramitacións perante a Administración, pago de impostos, etc.).
28
• Definirase un modelo galego propio de Cidade Dixital que integre nunha
ubicación específica todos os elementos propios da Sociedade da Información
(infraestruturas de telecomunicacións, contidos, servizos, etc.) adaptados ao
entorno local. Estenderanse as experiencias piloto actuais e desenvolveranse
novas iniciativas noutras poboacións.
• Crearase un foro (portal de internet) no que os cidadáns podan dar a súa
opinión sobre diferentes aspectos da actuación da Administración Pública.
1.1.3. PLAN DE FOMENTO DA CALIDADE:
Outro dos elementos esenciais da competitividade nun mundo globalizado é o
relativo ás políticas de calidade. Unhas políticas de calidade que teñen, hoxe en
día, dúas dimensións:
- A calidade referida aos produtos ou servizos: a través da mellora da calidade,
da súa seguranza e da súa salubridade os produtos galegos poden incrementar
a súa diferenciación nos mercados, e como consecuencia o seu prezo.
- A calidade referida ás propias empresas que fabrican os produtos ou prestan
os servizos: as empresas que incorporan os controis de calidade ao seu propia
organización produtiva e exhiben marcas de calidade produtiva e industrial
adquiren unha importante vantaxe competitiva nun mercado altamente globalizado,
e que tende a simplificar a obtención de información sobre os provedores.
No pasado o PPdeG chegou a facer da marca “Galicia Calidade” unha referencia
da excelencia dos produtos galegos. Co paso do tempo, esa marca, asociada
á imaxe do conxunto de Galicia, precisa dun reposicionamento que mostre de
novo a realidade dunha Galicia dinámica, con empresas que trunfan nos mercados
mundiais.
No momento presente e cara ao futuro o éxito das empresas galegas dependerá
en moi grande medida polo establecemento de sistemas de xestión da calidade;
e da nosa capacidade para asociar as empresas e aos produtos galegos coa
calidade.
Resulta especialmente incomprensible, por elo, que o actual Goberno Bipartito
non fose capaz de poñerse de acordo para artellar un programa dirixido a fomentar
a implantación e xeralización dos sistemas de calidade no tecido empresarial
galego, e moi particularmente nas PEMES, cando a C.A. dispón de todas as
competencias (lexislativas e executivas) sobre a materia.
Axudar as empresas galegas a acreditar a observancia das normas ISO
mediante a correspondente marcaxe é unha exixencia para
todas aquelas empresas que queiran facerse un oco nos mercados español,
europeo e internacionais. O que, desde o punto de vista agregado, é un factor
clave para incrementar as exportacións desde Galicia.
“Producir mellor cós competidores” é un imperativo, e para certificalo a empresa
galega debe adaptar non só o seu produto, senón tamén o propio sistema
produtivo, ás exixencias da calidade e das súas normas. A tal fin resultan de
aplicación as normas da serie ISO 9000, guías para o establecemento de
sistemas de xestión da calidade das empresas.
A súa procedencia privada determina que o sistema que establece os estándares
sexa voluntario, pero a súa observancia ven esixida polos clientes que asocian
esas normas á calidade dos produtos subministrados e a fiabilidade do fabricante.
En definitiva, nun rendible instrumento de publicidade do nome da empresa e
dos seus produtos.
Dada a voluntariedade que prevalece á hora de aplicar as normas técnicas de
calidade, pero tamén que na práctica teñen unha forza vencellante como
consecuencia da súa frecuente inclusión nos contratos entre fabricantes e os
seus provedores e subcontratistas, faise necesario incentivar e apoiar ás empresas
desde a Administración para que se xeneralice a súa implantación en Galicia.
De feito, se ditos sistemas de calidade non se teñen xeneralizado, particularmente
entre as pequenas e medianas empresas de Galicia, é porque o proceso de
certificación implica uns custos elevados como para non estar ao alcance de
todos.
Por todo elo, o PPdeG porá en marcha un plan de fomento da calidade
empresarial que contemple un réxime de axudas dirixido particularmente
ás PEMES para favorecer e impulsar a implantación de sistemas de calidade
no tecido empresarial galego. Axudas que quedarían supeditadas á obtención
do correspondente certificado que acredite o cumprimento das normas ISO.
O PPdeG considera prioritario, ademais, que a implantación dos sistemas de
calidade nas empresas galegas inclúan, entre outras variables que reforcen a 29
tradicional boa imaxe dos produtos orixinarios das empresas galegas, os seguintes
aspectos:
- Confianza nos produtos e servizos: garantía de salubridade e de protección
dos consumidores.
- Utilización de insumos e procesos produtivos respectuosos co medio
ambiente.
- Garantías de que a empresa practica a “responsabilidade social”; e moi
particularmente, no atinxente ás políticas de igualdade home/muller.
 1.1.4. FACILITAR E RACIONALIZAR O FINANCIAMENTO DAS
EMPRESAS GALEGAS PARA GARANTIR A SÚA COMPETITIVIDADE.
A actual conxuntura de crise financeira veu a agravar a situación das pequenas
e medianas empresas galegas, así como aos novos emprendedores: ao fallar
as canles de financiamento moitas empresas ou proxectos rematan por pechar;
o que incide na destrución de emprego.
O Goberno bipartito non foi capaz, unha vez máis pola súa división, pola súa
falla de previsión das consecuencias da crise, e polo reparto e dispersión dos
instrumentos de fomento financeiro entre as consellerías dunha ou doutra cor,
de dar unha resposta conxunta e satisfactoria ao problema da falla de
30 financiamento, e procedeu a desviar á atención mediante a introdución de novos
debates en torno á creación dun Banco ou Instituto de creto público; e en relación
co papel que xogan as Caixas de Aforro Galegas.
As propostas que fai o bipartito no terreo do fomento empresarial a través do
financiamento, en definitiva, conlevarían unha multiplicación dos organismos de
intermediación e gasto, incrementarían a ineficiencia do sistema institucional, e
contribuirían a incrementar o grao de clientelismo característico do goberno
bipartito.
O PPdeG, alternativamente, propón actuacións que simplifiquen e aproximen o
acceso aos instrumentos públicos de apoio financeiro, e reduzan o gasto de
xestión destes instrumentos; así como o reforzamento da profesionalidade e
independencia das Caixas de Aforro:
A) FOMENTO DO DESENVOLVEMENTO EMPRESARIAL DE GALICIA.
- O PPdeG proponse, por razóns de eficacia e eficiencia, concentrar nun único
organismo, nun IGAPE reforzado, a xestión e coordinación de todas as
axudas vencelladas ao desenvolvemento empresarial de Galicia, tanto no
terreo da competitividade, como da innovación, a internacionalización e o apoio
aos emprendedores.
Con elo se dará resposta á demanda social que solicita un organismo máis
próximo e eficiente, cun nivel de interlocución técnica máis áxil e fluída, e máis
próximo á realidade empresarial e emprendedora. Dito organismo, ademais,
reducirá as trabas burocráticas que desmotivan aos empresarios e emprendedores
a presentar proxectos.
- Dito organismo, que asumirá as funcións que actualmente desempeñan IGAPE,
XES GALICIA, Fondo Adiante, Fondo Emprende, Sodiga, Inesga, e outros
departamentos, concentrará todos os instrumentos que garanten a adecuada
cobertura das liñas de apoio que demandan as empresas galegas; e que
abranguen:
• Instrumentos para favorecer a creación e ampliación de empresas: Apoio ao
investimento; apoio á modernización.
• Instrumentos para facer posibles novos proxectos: apoio aos emprendedores;
apoio a novos proxectos viables.
 • Instrumentos que permitan superar situacións transitorias de crise: circulante;
reforzamento de fondos propios; reestruturación de pasivos; etc.
• Instrumentos dirixidos á potenciación dos recursos propios: adquisición de
activos financeiros, préstamos participativos, subscrición de obrigas, ou doutras
emisións.
• Instrumentos que facilitan o acceso ao creto, tanto os dirixidos a novos
proxectos, como para as empresas en dificultades, como orientados á
modernización das empresas, favorecer a súa internalización ou gañar
dimensión: subsidiación dos tipos de xuro; concesión de garantías; no seu
caso, tamén concesión de préstamos directos.
- Dito organismo non só daría resposta ás cuestións de contido financeiro que
cobren os bancos e as caixas, senón que tamén pode formular todas aquelas
políticas de promoción empresarial e produtiva e atender a todas aquelas
demandas dos sectores produtivos estratéxicos de Galicia que non teñen a
cobertura do sector financeiro (política de avais, concesión directa de cretos a
determinados sectores, como o audiovisual).
- Dita solución é máis beneficiosa para a sociedade: A Comunidade Autónoma
disporá así dun instrumento capaz de apoiar aos sectores produtivos de Galicia,
aos grandes grupos empresariais e tamén as
pequenas e medianas empresas; máis aló do que a propia banca e as caixas
poden facer. A conversión destes instrumentos ou a creación dun banco público
galego ou dun Instituto de Finanzas proposta desde o bipartito conleva serios
riscos:
• Técnicos: crear unha “Sección de Creto ou Financeira” implica dotarse de
equipos especializados e custosos na análise de riscos. É a banca a que está
especializada na análise dos riscos do creto e a súa participación desde a
independencia garante, en maior medida, a viabilidade e solvencia das
operacións. O Tesouro galego non pode estar suxeito aos riscos implícitos
nas operacións crediticias dun banco público. A actual situación de moitas
empresas financeiras no mercado financeiro internacional debería bastar para
desbotar a iniciativa do bipartito.
• Políticos: Adicionalmente, un banco ou instituto público de creto, dócil ante
o poder político que o nomearía e de quen dependería, e suxeito a presións
e intereses políticos e partidarios, afectaría negativamente ao xogo do mercado,
incidindo na competitividade das empresas galegas. 31
B) AS CAIXAS DE AFORRO
- As Caixas de Aforro galegas, incluidas as rurais, cumpren unha importante
función no sistema financeiro galego, no que representan preto do 50% do
mercado. A Comunidade Autónoma ten, de acordo co seu Estatuto (art.30.5),
competencias exclusivas sobre as Caixas de Aforro galegas.
- As Caixas galegas enfróntanse, desde o punto de vista da súa xestión
independente, a dous problemas: por unha banda, a certos intentos de
recentralización e asimilación á banca comercial; e pola outra, a propostas de
incremento da súa dependencia do poder político, isto é: a súa plena politización
e dependencia do poder político de quenda.
 - O PPdeG considera que as Caixas galegas:
• Deben cumprir un papel social máis aló do desenvolvido a través da súa
obra social, un papel que evidencie un alto grao de compromiso cos proxectos
empresariais galegos economicamente viables; así como de apoio aos sectores
produtivos cuxo desenvolvemento futuro é estratéxico para Galicia.
• Deben ter unha xestión independente e profesionalmente rigorosa; tanto
para garantir a súa propia viabilidade no futuro como a dos proxectos e
actividades nas que participen.
• Particularmente, se regulará que os intereses dos pequenos impositores
estean representados a través de persoas de recoñecido prestixio e
independencia.
- O PPdeG considera que as decisións sobre posibles fusións das caixas de
aforro deben estar condicionadas, ante todo, por criterios técnicos e profesionais,
decididos por órganos de goberno independentes, e atendendo a criterios tales
como o incremento da capacidade de xestión, a mellora da eficacia e eficiencia
da súa xestión, a posibilidade de gañar presenza nos mercados financeiros
internacionais, etc.

• Deben coordenarse, a través dalgún mecanismo, para actuar conxunctamente

32 nos temas estratéxicos para Galicia.

- Para reforzar á vez o compromiso das Caixas co desenvolvemento do territorio,

e incrementar as garantías da súa independencia, o PPdeG reformará
a Lei de Caixas de Aforro coa finalidade de:

• Reforzar o compromiso das Caixas no desenvolvemento de Galicia a través

da súa actividade financeira.
• Reforzar as garantías de boas prácticas e de boa xestión, en defensa dos
intereses dos seus clientes, e moi particularmente dos pequenos impositores.

• Para elo, se redefinirán os seus órganos de goberno, revisando os criterios

que se veñen utilizando para o nomeamento dos membros dos Consellos de
Administración, garantindo por lei que o desempeño das súas funcións estea
presidido pola independencia e o rigor.
1.1.5. DEFENSA DA COMPETENCIA
Un dos factores que máis favorece a competitividade das empresas é unha boa
política de competencia. Nos mercados nos que a libre competencia está garantida,
a través de órganos independentes que perseguen e sancionan as prácticas
monopolistas e restritivas da competencia, os prezos son máis baixos, e a oferta
incrementase tanto en calidade como en cantidade, o que supón un indubidable
beneficio para os consumidores, pero tamén para as empresas, que obteñen
inputs máis baratos. Unha boa política de defensa da competencia redunda tanto
en beneficio dos consumidores e das familias como das empresas e a súa
competitividade, polo que debe ser un dos piares da política económica de todo
goberno.
Cando o Tribunal Constitucional lle recoñeceu ás CCAA capacidade de execución
en materia de defensa da competencia, o PPdeG creou o Tribunal Galego de
Defensa da Competencia; polo que Galicia foi unha das primeiras CCAA en
asumir esta función.
A completa falla de vontade política do bipartito nesta materia fixo que, ao longo
dos últimos catro anos, a presenza do Tribunal na vida económica galega fose
mínima: Máis de catro anos despois da aprobación da Lei dáse o paradoxo de
que o Servizo Galego de Defensa da Competencia dependente da Consellería
de Economía, e que é o órgano encargado de instruír os expedientes e dos
labores de investigación e vixilancia dos mercados, segue sen ser dotado de
medios humanos. A consecuencia é que nin se instrúen expedientes nin se
realizan actividades de investigación dos mercados, polo que o Tribunal apenas
ten traballo. Co que problemas tan relevantes como o exponencial incremento
dos prezos desde a orixe dos produtos ata a súa venda ao consumidor final non
teñen sido analizados rigorosamente.
O PPdeG, para defender a competencia e mellorar a eficiencia dos nosos
mercados:
- Comprométese a implantar unha política activa de defensa da competencia;
coa finalidade de controlar a monopolización e as prácticas restritivas da
competencia nos mercados galegos; e para garantir a protección dos pequenos
competidores.
- Reformará a Lei de creación dos órganos de defensa da competencia da
Comunidade autónoma, de xeito que a actual estrutura dual (Servizo Galego
dependente da Consellería/Tribunal independente), sexa substituída (na liña da
Lei de Defensa da Competencia do Estado) crear un único órgano independente
para a defensa da competencia. Este novo órgano reunirá as funcións de 33
vixilancia e investigación de mercados, instrución de expedientes e resolución
e sanción, garantíndose a súa independencia orgánica e funcional, e dotándoa
dos medios humanos e materiais necesarios para realizar a súa actividade.
- O novo órgano tamén asumirá a función de fomentar no tecido empresarial
galego e nos consumidores a cultura de defensa da competencia, o que
contribuirá a incrementar a eficiencia dos mercados galegos; a conseguir un
maior grao de satisfacción das familias galegas; e a potenciar a integración dos
nosos mercados na Unión Europea, na que se presta unha gran importancia á
defensa da libre competencia.
 1.2. POLÍTICAS DE FOMENTO DOS SECTORES
ESTRATÉXICOS E CON FUTURO: A COOPERACIÓN
COMPETITIVA.
No contexto dos cambios que se están a producir na economía mundial, a
estratexia de desenvolvemento económico dunha economía como a galega, de
tamaño relativamente pequeno e situada na periferia occidental da Unión Europea,
debe basearse na especialización.
Especialización naqueles procesos produtivos nos que Galicia presenta vantaxes
competitivas nos mercados españois, europeos e internacionais; e que á vez
34
aportan maior valor engadido e menores riscos de deslocalización de postos de
traballo por estar baseados, principalmente, no coñecemento.
O PPdeG apoia a priorización dos esforzos públicos na promoción dos sectores
produtivos estratéxicos. A converxencia en renda de Galicia con España e
Europa, unha vez que os procesos de axuste estrutural (como os relacionados
coa transferencia desde o sector primario ao terciario) esgotan a súa capacidade
de reducir as diferenzas entre rexións xeográficas, esixe o impulso decidido dos
sectores produtivos máis competitivos no contexto dos mercados internacionais.
Para acadar o éxito o PPdeG proponse actuar urxentemente nos seguintes
ámbitos:
- O fomento da cooperación competitiva entre as empresas galegas, redefinindo
e reimpulsando a política de clúster
- A definición dos sectores nos que se priorizarán os esforzos públicos e privados;
- A delimitación espacial, no seu caso, dos proxectos estratéxicos relacionados
co solo industrial.
- A involucración das institucións públicas de investigación, nomeadamente as
Universidades, no desenvolvemento das actividades estratéxicas.
1.2.1. REDEFINICIÓN E IMPULSO DA POLÍTICA DE CLÚSTER.
Boa parte do éxito transformador da economía galega nos últimos anos débese
á política desenvolvida polo PPdeG desde 1995, de impulso á estruturación
estratéxica de empresas en clúster; unha política na que Galicia foi pioneira en
España e na que se acadaron bos resultados, tanto en termos de facturación
como de emprego.
O bipartito apenas avanzou neste ámbito desde que chegou ao goberno: un
tempo perdido que nos sitúa en desvantaxe en relación con outras CCAA que,
como o País Vasco (11 clúster) ou Cataluña (25 segmentos produtivos ou micro-
clúster), delimitaron os seus sectores estratéxicos e emprenderon medidas de
apoio ao seu desenvolvemento. Pola contra, a falla de impulso desde o Bipartito
converteu aos clúster en institucións ríxidas que pouco máis fan que acumular
bases de datos.
Como consecuencia da falla de vontade e iniciativa do bipartito agora levamos
anos de retraso, nos que as estruturas dos clúster existentes creceron e se
reconverteron en foros sociais afastados do verdadeiro obxectivo dos clúster:
impulsar a concentración xeográfica de empresas, interrelacionalas mutuamente
nas dimensións vertical, horizontal e colateral en torno a uns mercados, tecnoloxías
e capitais produtivos, coa finalidade de constituír un núcleo produtivo dinámico,
innovador, e con futuro.
O PPdeG sigue crendo que é posible avanzar na configuración de sistemas de
empresas interactivas; e que o custo de oportunidade de non facelo é demasiado
elevado.
En consecuencia, o PPdeG:
- Recuperará a filosofía de impulsar a concentración en Galicia de empresas
interconectadas, subministradores especializados, provedores de servizos,
empresas de sectores afíns; e institucións conexas que, sen deixar de competir
entre si, tamén cooperan para aproveitar as economías de alcance. Trátase de
crear estruturas que ofrezan á vez incentivos para a cooperación, e a flexibilidade
para a innovación, fomentando a competencia desde a cooperación.
- Dado que unha das premisas para o éxito dos clúster é lograr a participación
de todas as partes implicadas, e conseguir a colaboración dos axentes que o
van a constituír, é necesario poñer en marcha un programa de cara a informar
aos potenciais beneficiarios, para conseguir a súa implicación e compromiso. E
elo tanto para os xa constituídos como para os que están en vías de constitución,
para corrixir os eventuais erros nos que se poida incorrer.
- Impulsarase a implicación das Universidades galegas e as demais
administracións públicas para apoiar ás empresas implicadas en cada sistema
interactivo, xa que o éxito dos clúster tamén depende das accións intensivas en
coñecemento (é dicir, da terceira pala da tripla hélice).
- Como primeiro paso, farase unha avaliación das debilidades, ameazas,
estrutura e debilidades dos xa constituídos. Dita análise farase cos principais
grupos de interese en cada un dos clúster actualmente operativos.
- Como segundo paso, estudarase, tamén coas empresas implicadas, a forma
de facelos máis operativos, a través da optimización de actividades ou da súa
coordinación; así como a posibilidade de constituír novos clúster que xeren
sinerxías que revertan no conxunto da economía galega. 35
- Os clúster terán como prioridade a competitividade das actividades que os
conformen. Máis, precisamente polas condicións favorables que Galicia reúne
nos diferentes sectores produtivos, tamén servirán ao obxectivo de reequilibrar
o potencial de crecemento económico do conxunto do territorio.
 1.2.2. SECTORES ESTRATÉXICOS
O éxito das políticas de clúster depende, en moi boa medida, de que xurdan
como iniciativa propia das empresas implicadas (de abaixo cara arriba). Á
administración, en canto a política de clúster lle compromete na colaboración
coas empresas, cómprelle:
- Por unha banda, contribuír á determinar en que ámbitos a política de clúster
é viable; desbotando (non apoiando) aqueles ámbitos nos que o proxecto non
sexa obxectivamente viable.
- Contribuír a crear a conciencia da necesidade de instaurar instrumentos
36 de cooperación entre as Administracións, as empresas e as Universidades; e
non “forzando” a súa creación.
O PPdeG, en consecuencia, promoverá as accións conducentes a analizar a
viabilidade e a apoiar a constitución de clúster nos sectores que de acordo coa
información dispoñible o seu éxito é máis probable (de acordo coa actual
especialización sectorial da economía galega, coas análises académicas, cos
datos de exportacións e outras variables sectoriais, cos estudos de mercado,
etc.).
A sectorialización selectiva de Galicia podería artellarse en torno á mellora
dos clústers xa existentes ou a implantación de clúster ou microclúster
nos sectores de actividade que se enumeran:
• A automoción:
A automoción é un dos sectores de máis éxito de Galicia. As empresas que o
conforman están asociadas no clúster CEAGA, artellado e consolidado en torno
á factoría de PSA Citroën en Vigo.
O clúster pode servir, ademais de para manter o seu actual vencellamento coa
planta de PSA Citroën en Vigo, para avanzar na consolidación da I+D+I galega
na industria dos compoñentes da automoción: cada vez máis, os elementos
electrónicos e informáticos representan unha maior porcentaxe do valor dos
vehículos; e é nestes, diversificando a potencial demanda, onde o sector ten
que procurar alternativas de crecemento no futuro.
Neste contexto, o PPdeG considera necesario conseguir que Galicia teña un
Centro de Homologación do automóbil
A importancia do sector é grande en si mesmo considerada, pero máis aínda
se se teñen en conta as súas conexións co sector da loxística mar-terra.
Conxunturalmente o sector da automoción está a atravesar unha das súas peores
crises; o que para Galicia resulta de enorme transcendencia dado o peso do
sector na nosa economía. O PPdeG, co fin de impulsar a pronta recuperación
da industria do automóbil mediante a reactivación dunha demanda fortemente
contraída, está a impulsar a adopción, entre outras, das seguintes medidas:
- Suspensión durante dous anos do imposto de circulación para todo tipo de
vehículos
- Presentación dun novo plan Prever para todo tipo de vehículo con antigüidade
superior a dez anos (calquera vehículo con antigüidade superior aos 10 anos
obterá 1.000 euros para vehículos novos, 500 euros para vehículos de segunda
man e 1000 euros para vehículos industriais)
- Aprazamento do pago durante dous anos das cotizacións sociais dos traballadores
dos concesionarios de automóbiles e empresas fabricantes e auxiliares do sector
da automoción
- Creación dunha liña ICO para que as empresas podan renovar o seu parque
de vehículos industriais.
- Recuperación da dedución por I+D do imposto de sociedades eliminada polo
goberno actual.
• Sector Naval:
Reforzar a orientación da construción naval galega cara ao mercado global, e
sempre centrada nos proxectos de alto valor engadido (buques especializados;
servizos e reparacións ao longo da vida do buque; na enerxía), aproveitando
que as empresas galegas teñen grandes competencias en hidráulica, pneumática,
e en toda a cadea de subministros e servizos derredor dos estaleiros.
Así mesmo, segue sendo unha prioridade para impulsar o sector naval galego
a recuperación dos activos ociosos de Navantia Fene (antiga Astano) co fin de
que poida volver a construción naval civil a esas bancadas, actualmente sen uso
algún, a través dos proxectos plantexados pola iniciativa privada.
37
O actual clúster do naval, ACLUNAGA, pode tirar máis proveito das potencialidades
da integración nel das institucións públicas e privadas que asocian ao capital
humano (enxeñeiros navais, universidades) e coa posta en marcha do proxectado
Centro de Innovación Tecnolóxica para as Industrias Marítimas.
• A madeira e a súa transformación
Galicia conta, pese a crecente competencia nos mercados internacionais (norte
e leste de Europa en produtos primarios; e os asiáticos no produto final) cunhas
excelentes condicións naturais que permiten rendementos de produción madereira
ata 10 veces superiores ás doutros países europeos produtores; e produce o
máis do 50% da madeira (corta) en España. O sector, organizado co soporte do
Clúster da madeira (CMA), beneficiase da proximidade do abastecemento, e
pode competir en diferentes liñas de produto: madeira en bruto, celulosa, papel,
taboleiros e aserrín.
 O sector debe intensificar o peso da industria de transformación (moble) asociada
á madeira, coa finalidade de aproveitar as posibilidades de apropiación das
actividades con maior valor engadido (calidade, deseño, etc.).
• Mar e produtos transformados
Galicia ocupa un lugar destacado no panorama nacional e internacional de
transformación de produtos do mar téndose convertido en referencia para outros
países de Europa, Asia e África.
A combinación de tradición e experiencia no sector (marisqueo, acuicultura,
38 conserva, conxelado, distribución de produtos frescos e canles de distribución)
e a presenza de magníficos centros de investigación pesqueira fan que o sector
sexa un paradigma das sinerxías entre un sector tradicional e as políticas de
I+D, co resultado de transformalo nun ámbito innovador e emerxente con grandes
oportunidades para o investimento.
As claves para o futuro do sector, nos que a súa clusterización resultaría máis
efectiva dado o elevado minifundismo que aínda ten, son:
- O desenvolvemento de novas canles comerciais e de comercialización;
- A busca da I+D+i no produto; e a adaptación aos mercados;
- A procura de calidade (seguridade alimentaria na transformación e conservación,
a ausencia de contaminación e a garantía de orixe, etc.).
- A súa relación con outros sectores ademais do alimentario (por exemplo, na
biomedicina e a farmacoloxía).
• Confección e textil
O sector téxtil galego atópase á vangarda da industria española e é referente
internacional grazas ao éxito acadado por empresas como Inditex e outras. O
sector enfróntase a grandes retos derivados da externalización da produción
cara outros países con man de obra máis barata, máis o éxito das empresas
mencionadas marca as pautas de futuro, na que o clúster pode contribuír ao
éxito: deseño, i+d+i (novos materiais de confección, produtos con compoñentes
tecnolóxicas avanzadas…), como no terreo da comercialización.
• TICs
Galicia conta, dunha banda, con empresas significativas no emerxente sector
das TIC, e doutra, cun emerxente sector audiovisual e de contidos, subsectores
que poderían complementarse para atender as novas demandas no terreo do
ocio, dos novos soportes, das novas canles de distribución, etc.
A reconfiguración e delimitación dun sector que abranguería desde os elementos
físicos de emisión e recepción ata os contidos de toda índole (animación, creación
artística, etc.) podería xerar, en torno a un clúster, un novo segmento de produción
competitiva na economía galega.
• Turismo
O Turismo posúe en Galicia un alto potencial de crecemento, tanto polas súas
características naturais (costa, montaña, termas naturais) e culturais (patrimonio,
Camiño de Santiago), como pola rede de infraestruturas e servizos que xa ten
desenvolvida.
O futuro do sector depende do seu axuste aos vectores que lle darán maior valor
engadido á oferta turística galega, tanto no relativo aos contidos (turismo náutico,
rural, do Camiño, cultural, da auga, como punto de saida e chegada de cruceiros...);
como a calidade dos servizos prestados (non conxestión, seguridade, calidade
ambiental e paisaxística, patrimonio ben conservado…). Só así conseguiremos
estancias máis prolongadas, unha maior fidelización, e máis efectos económicos
inducidos.
• Construción
A construción, demagoxias á marxe, continúa a ser un dos vectores do noso
sistema produtivo que ten maior proxección de futuro e dos que depende o
crecemento económico de Galicia.
A construción, orientada no interno ao desenvolvemento harmónico e sostible,
á vivenda e rehabilitación de calidade, e á obra pública civil; e no exterior,
aproveitando as dinámicas construtivas que crecen exponencialmente nos países
en vías de desenvolvemento, ten un importante potencial de futuro.
Do seu éxito, ademais, se obterán efectos inducidos importantes tanto no relativo
á atracción de poboación doutros países, como de impulso a outros sectores
estratéxicos ou de peso na economía galega que están intimamente vencellados
á construción (madeira, pedras ornamentais, estruturas metálicas).
• Loxística mar-terra
As posibilidades de Galicia e o carácter estratéxico do sector loxístico para
Galicia son moi evidentes:
- Polo impulso económico que a construción das infraestruturas precisas conleva
(infraestruturas ferroviarias e portuarias, e dotación de solo industrial), que
necesariamente son prerrequisitos para o funcionamento do complexo loxístico. 39
- Polo efecto “chamada” que unha boa ubicación e unha boa rede loxística ten
nas empresas que buscan localizacións dentro da Unión Europea.
- Pola mellora de posicionamento que o resto dos produtos galegos terá no
mundo (automoción, rochas, pesca e produtos do mar, etc.)
- Polos efectos xeradores de emprego e riqueza que a propia xestión do sistema
loxístico provocará no futuro.
 O clúster loxístico mar-terra debe promover a súa competitividade nunha dimensión
global e transatlántica, para o cal debe organizarse a escala da Eurorrexión
Galicia-Norte de Portugal, e ter vocación de operar como elemento de conexión
entre as grandes rutas mercantes marítimas e o val do Ebro, que a súa vez é
o centro loxístico estratéxico para a distribución cara a Europa e o norte de África.
• Pedras ornamentais
Galicia é líder no sector da pedra natural (máis da metade da lousa mundial é
extraída en Galicia). O enfoque e a dinámica da clusterización deben levar á
superación do enfoque extractivo; enfoque que, de feito, xa se está empezando
a superar (a industria do granito compra material para a súa transformación en
40 numerosos xacementos por todo o mundo).
O valor estratéxico reside en toda a cadea de valor que o circunda, e que é o
que hai que potenciar: empresas de servizos derredor das canteiras, maquinaria
de transformación; servizos de valor engadido, etc.
• Enerxía
A tradicional presenza en Galicia de centrais hidroeléctricas, así como a proliferación
de parques eólicos e o crecemento doutras enerxías renovables (solar e de
Biomasa), amplía as oportunidades de investimento en proxectos I+D+I ligados
ás fontes enerxéticas renovables; e á vez provoca efectos arrastre sobre outros
sectores estratéxicos (por exemplo, a construción de muíños de vento nos
estaleiros).
• Agro-industria
Pese as fondas transformacións levadas a cabo polo sector agrícola nos últimos
anos (especialización, integración, e modernización), o potencial dos produtos
do agro galego aínda está, en boa medida, por explotar.
As claves do desenvolvemento dun sector agroalimentario competitivo (a maiores
do relacionado cos produtos do mar: carnes, viños, lácteos, etc.) pasan por:
- A aposta pola diferenciación do produto en base a criterios de calidade e garantía
de orixe.
- O fomento da cooperación no agro, así como da mentalidade empresarial;
- O desenvolvemento de canais comerciais de produtos con aspiracións de
mercado nacional, e de ser posible (coma no viño), internacional.
O clúster loxístico mar-terra debe promover a súa competitividade nunha dimensión
global e transatlántica, para o cal debe organizarse a escala da Eurorrexión
Galicia-Norte de Portugal, e ter vocación de operar como elemento de conexión
entre as grandes rutas mercantes marítimas e o val do Ebro, que a súa vez é
o centro loxístico estratéxico para a distribución cara a Europa e o norte de África.
• Outros sectores
Xunto aos 12 sectores mencionados, nos que a súa actual posición fai máis
evidente a súa priorización, o PPdeG comprométese a explorar e analizar a
viabilidade do establecemento de mecanismos de cooperación
administración-empresa-universidade, ben sexa mediante o vencellamento
a algún dos clúster mencionados; ou a creación doutros mecanismos similares
de menor dimensión (microclúster); buscando sempre a mellora nas cadeas de
valor:
- A Náutica: Galicia ten todas as posibilidades para desenvolver un clúster
náutico que integraría a construción e comercialización de embarcacións, servizos,
deporte, cultura, turismo, etc.; e que a súa vez constitúen eslabóns nas cadeas
de valor dentro dos clúster do turismo e do sector naval.
- A Biotecnoloxía: A existencia en Galicia de importantes industrias biotecnolóxicas
no ámbito da saúde (derivadas de estudios de especies mariñas e o seu potencial
terapéutico) así como de importantes centros de investigación, dannos unha alta
cualificación tecnolóxica, que pode resultar atractiva para a captación de novos
investidores do exterior; e incrementar as cadeas de valor do clúster do mar-
industria.
1.2.3. SOLO E REEQUILIBRIO TERRITORIAL.
A política de impulso aos clúster, vencellada ao desenvolvemento das infraestruturas
de comunicación e de chan industrial que se expoñen máis adiante, persegue
obter sinerxías e economías de alcance no conxunto do territorio galego, entendido
como un espazo común de desenvolvemento económico que acada a súa total
dimensión no conxunto da Eurorrexión Galicia-Norte de Portugal.
A constitución de agrupacións de empresas nunha rede de cooperación que
abrangue todo o territorio pode verse potenciada coa agrupación territorial, en
espazos territoriais concretos especificamente dotados das máis modernas
tecnoloxías de acceso ás TICs. É o modelo que se corresponde coas “cidades
ou distritos industriais”.
41
Como complemento á política de clúster, a creación de espazos tecnolóxicos
(parques tecnolóxicos, “tecnópolis”) en comarcas concretas permite impulsar
políticas de mellora do reequilibrio territorial do desenvolvemento; á vez que
incrementar o solo destinado á localización de empresas que precisan de acceso
as TICs. O Parque Tecnolóxico de Ourense, creado polo anterior goberno do
PPdeG, constitúe unha boa mostra deste feito.
En consecuencia, o PPdeG comprométese a que as políticas de fomento da
competitividade mediante o apoio das actividades estratéxicas teñan en conta
o papel que ditas políticas teñen no ámbito da Galicia interior, de xeito que o
impulso aos sectores estratéxicos cuxa base produtiva está máis vencellada
á Galicia interior sirva para reequilibrar o potencial de crecemento económico
do conxunto do territorio.
 1.2.4. A IMPLICACIÓN DAS UNIVERSIDADES NO
DESENVOLVEMENTO DUNHA ECONOMÍA COMPETITIVA.
Na dinámica de desenvolvemento económico baseada no modelo da “tripla
hélice”, as Universidades e centros públicos de investigación xogan, un papel
esencial, pola súa contribución en termos de I+D+I.
Ditas liñas terán un dobre obxectivo:
- Potenciar a formación, co obxectivo de incrementar o número de
investigadores en Galicia especializados, preferentemente, nas actividades
relacionadas cos sectores estratéxicos da economía galega. Galicia precisa, a
medio prazo, duplicar o persoal investigador.

En Galicia, as Universidades representan una boa parte do esforzo investidor - Incrementar a potencialidade de colaboración e implicación da investigación
en I+D+I, chegando a representar practicamente a metade do esforzo: adican universitaria nas actividades relacionadas cos sectores estratéxicos da
o 0,26% do PIB galego a estas actividades, correspondéndolle o resto do total economía galega.
(0,53% do PIB galego) ás empresas (0,17% do PIB) e ao resto do sector público
(0,10%).
42
Se ben o máis baixo esforzo investidor en I+D+I de Galicia, un 0,53% do PIB
(lonxe da media da UE-15: 1,88% do seu PIB) débese, fundamentalmente ás
baixas taxas do sector empresarial, é evidente que tanto na necesidade de
formación de investigadores, como na propia actividade investigadora, as
Universidades galegas aínda poden incrementar en boa medida o seu esforzo.

Por iso, o PPdeG, no contexto da negociación do financiamento do sistema

universitario de Galicia que se inclúe no programa de educación, e do Plan
galego de I+D+I, o PPdeG comprométese a incluír, de acordo coas propias
Universidades, e en función da súa capacidade investigadora, liñas de
financiamento específicas para o fomento da investigación naquelas liñas
conectadas ao desenvolvemento dos sectores estratéxicos.
1.3. POLÍTICAS DE FOMENTO DA
INTERNACIONALIZACIÓN DA ECONOMÍA GALEGA.
Unha das necesidades máis perentorias das empresas galegas nas que a
Administración pode xogar un papel esencial é a da súa internacionalización.
Se ben é certo que a empresa galega figura nas estatísticas como unha das
máis exportadoras e dinámicas cara ao exterior, o certo é que dito dinamismo
e capacidade de exportación depende practicamente en exclusiva de dúas ou
tres (como o sector do automóbil representa practicamente el só a metade das
exportacións de Galicia -PSA Citroën-, ou o téxtil -Inditex).
A realidade que subxace aos datos estatísticos é:
- A empresa media galega vende o 76% da súa facturación en Galicia, o 18%
no resto de España; e tan só un 6% no exterior.
- O 70% das empresas galegas con máis de 10 traballadores non están
internacionalizadas, polo que só o 30% está operando no exterior (pese a
proximidade e relacións de intercambio con Portugal).
Esta situación, que resulta difícil de entender dada a vocación exterior e marítima
tradicional de Galicia, conleva grandes riscos para o conxunto da economía
galega, porque unha gran parte dos ingresos da Comunidade Autónoma dependen
dun número moi reducido de sectores económicos, polo que calquera problema
que xurda nalgún deles (como está a acontecer no sector do automóbil) terá un
gran impacto sobre a balanza comercial galega.
Na actualidade, preto de tres cuartas partes das exportacións galegas teñen
como destino a Unión Europea. O mercado único, ampliado, constitúe unha gran
oportunidade para as empresas galegas, se somos capaces de aproveitala.
Ademais, a situación xeográfica de Galicia e a potenciación do sector loxístico
mar-terra fan que afondar a implicación da empresa nos mercados transoceánicos
sexa fundamental.
O Bipartito non soubo atender esta demanda de apoio á internacionalización
das empresas galegas, moi en especial as de dimensión media. A división e
descoordinación de competencias entre consellerías atribuídas a distintos partidos
(IGAPE, Consellería de Industria), fan que os escasos esforzos feitos nesta liña,
non sirvan máis que para a aprobación de axudas ao fomento da exportación
que non pasan de subvencionar a “asistencia a feiras internacionais que presenten 43
un especial atractivo para os produtos galegos, a celebración de encontros
empresariais, ou a exposición de catálogos de empresas no exterior”, (actividades
subvencionadas desde a Consellería de Industria); ou ao mantemento de uns
“centros de promoción de negocios” en catro países (Xapón, China, Alemaña
e Polonia) formados nada máis que por uns bolseiros dependentes do Igape e
destinados ás oficinas do ICEX neses países, que fan unha boa labor dadas as
limitacións coas que exercen a súa función, pero nun contexto que fai que a súa
capacidade para apoiar ás empresas galegas sexa moi limitada. En definitiva:
un investimento en promoción exterior manifestamente insuficiente que lastra
as posibilidades de competir e crecer da economía galega.
Para paliar esta situación, o PPdeG porá en marcha un conxunto de medidas
dirixidas á internacionalización das empresas galegas.
 A apoio do goberno do PPdeG para o acceso das empresas galegas aos mercados
exteriores terá en conta, como premisas:
- Que a saída das empresas aos mercados exteriores é necesaria para poder
ampliar os seus mercados e poder seguir crecendo. A maioría das empresas
galegas, en particular as medianas e pequenas (con cadros dirixentes limitados
en número, e sen a especialización necesaria), non están preparadas para dar
o salto cara a exportación ao exterior, moi especialmente cara as economías
emerxentes de fora do Espazo Económico Europeo.
- A promoción exterior das empresas galegas debe comprender, nun proceso
gradual, tanto a exportación de produtos e servizos como a realización de
44 investimentos no exterior para complementar a actividade radicada en Galicia.
- A promoción exterior das empresas depende de factores como a elección
apropiada dos mercados de destino; coñecemento das regulacións do país;
dominio dos sistemas de pagos e de garantías que se utilizan nas transaccións
internacionais; da elaboración dunha estratexia comercial apropiada de acceso
aos mercados do país obxectivo; ou ser capaz de comunicarse noutra lingua
(cando menos en inglés); factores, todos eles, ao alcance de poucas das nosas
PYMES.
- A política de promoción exterior das empresas debe ter en conta as necesidades
que se producen segundo o tipo de mercado de destino
• Unión Europea, onde non existen dificultades regulatorias; e onde os problemas
das empresas se centran nos aspectos puramente comerciais. Neste contexto,
cobran prioridade as accións de promoción, formación de cadros, etc.
• Nos países desenvolvidos non comunitarios (EEUU, Canadá, Australia,
Xapón, etc.) existen barreiras regulatorias, polo que á formación e á promoción
hai que engadir información sobre as regulacións comerciais, sanitarias, etc.
• Nos países en vías de desenvolvemento (África, boa parte de América Latina,
Asia), e tamén noutros como os do Golfo Arábico), ás necesidades enumeradas
nos apartados anteriores súmase normalmente a necesidade de apoio
institucional, pois neles o máis frecuente e que os gobernos teñan un alto grao
de intervención na economía, e as empresas necesitan do respaldo institucional
para acceder aos seus mercados.
En consecuencia, e para incrementar a posibilidade exportadora das empresas
galegas, O PPdeG desenvolverá as seguintes medidas:
A. CREACIÓN DUN DEPARTAMENTO ESPECIALIZADO QUE CONCENTRE
AS ACCIÓNS DE APOIO EXTERIOR DA XUNTA DE GALICIA:
Á diferenza doutras CCAA, Galicia non dispón de mecanismos serios de apoio
á internacionalización das empresas (COPCA en Cataluña, IVEX valenciano,
EXTENDA en Andalucía, ou PROMOMADRID). Baseándose nas estruturas
administrativas existentes, o PPdeG creará un departamento serio e
especializado de promoción exterior dentro dun IGAPE reestruturado.
- Este Departamento estará dotado de profesionais coa necesaria experiencia
e formación, e as liñas do seu traballo basearanse:
• A súa acción será complementaria da realizada polo Instituto de Comercio
Exterior (ICEX), co que se establecerán canles de colaboración máis estreitos.
Non se trata de duplicar estruturas que xa existen e funcionan, e que ademais
dispoñen de moitos máis medios, tanto humanos como materiais.
• Traballará en estreita coordinación coas empresas, a través dos clúster, das
asociacións empresariais, das Cámaras de Comercio, das organizacións
sectoriais e das propias empresas exportadoras.
- Como norma xeral, as empresas cofinanciarán as accións, ou polos servizos
que reciben.
- Elaborarase un Plan de Traballo Plurianual, acordado coas organizacións
sectoriais. O plan actualizarase periodicamente, e conterá:
• Sectores prioritarios
• Destinos prioritarios
• Estratexias
• Programas sectoriais
B. ORIENTACIÓN DAS ACTUACIÓNS:
A clave para o éxito da promoción exterior das empresas está no acompañamento,
que debe incluír un apoio integral para as PEMES, y que no ámbito exportador
conta cun programa consolidado (o Plan de Iniciación á Promoción Exterior,
PIPE).
O Programa PIPE debe centrarse no apoio á expansión xeográfica; e debe tamén
incluír a expansión xeográfica no resto de España: estudio dos mercados,
fortalecemento das estruturas comerciais, franquiciar fora de Galicia os nosos
modelos de negocio, etc.
A atención aos mercados españois é relevante, porque moitas das PEMES
galegas non se teñen expandido polo resto de España, e a relación custe-
beneficio destas accións pode ser moi favorable.
O Programa de acompañamento será básico para a consolidación dos mercados
para as empresas galegas. Por iso haberá que priorizar para detectar ao 20%
das nosas empresas que representan o 80% do potencial exportador da nosa
economía. Hai que localizar a estrutura empresarial de PEMES galegas 45
competitivas, para convertelas no referente.
C. MEDIDAS DE APOIO Á INTERNACIONALIZACIÓN DAS EMPRESAS GALEGAS
A importancia da promoción exterior esixe o uso eficiente dos recursos públicos.
Para evitar a duplicación de esforzos, que habitualmente non vai acompañada
de resultados, hai que impulsar a coordinación cos instrumentos que o Estado
pon a disposición de todas as empresas galegas.
Tamén, como obxectivo, se priorizarán as axudas nas empresas de potencial
alto rendemento, para apoialas na construción de estruturas de acceso aos
mercados exteriores e na profesionalización da xestión: unha mala xestión da
expansión exterior das empresas conduce fatalmente a un tecido empresarial
endogámico e marxinal.
 As medidas concretas a desenvolver centraranse:
a. Formación: Será a base da estratexia a longo prazo, en especial con relación
as PEMES. Estas empresas están dirixidas por empresarios que coñecen moi
ben os seus respectivos sectores, e que se multiplican para xestionar, as
diferentes áreas da empresa: produción, comercial, recursos humanos, xestión
de cobros, etc.; polo que non debe resultar estraño que non estean preparados
que saír ao estranxeiro.
Este problema só pode ser abordado a través da formación, potenciando a
colaboración coas universidades e coas escolas de negocios, a través de
programas formativos que incidan en dous ámbitos diferentes.
46
- No postgrao, dirixido á formación de profesionais que se poden incorporar ás
empresas. Este programa debería incluír, cando menos:
• Un curso de postgrao especializado en comercio exterior,
• Un programa de formación de bolseiros nas oficinas Económicas e Comerciais
das embaixadas moito máis ambicioso co actual. O programa debería incluír
a posibilidade de que as empresas interesadas cofinancien aos bolseiros nos
destinos que elixan; e un sistema que garanta certa fidelización dos bolseiros
para a súa contratación polas empresas galegas.
- Un programa de formación “ad hoc”, en función das prioridades do plan de
traballo, e tamén a petición de parte. Nesta área se colaboraría co ICEX, que
xa dispón do programa “Aprendiendo a Exportar”, no que se reforzan as áreas
de competitividade da empresa que máis apoio precisan.
b. Asesoramento. Os equipos técnicos estarán á disposición das empresas
para asesoralas na procura da información necesaria sobre os mercados
exteriores, e na realización de estudos de mercado. Esta labor realizarase tamén
co apoio do ICEX, nas Oficinas económicas e Comerciais de España nas
legacións diplomáticas españolas, así como, dependendo do sector que se trate,
noutras oficinas sectoriais nas anteditas representacións diplomáticas, como
son as do Ministerio de Medio Ambiente, Medio Rural y Marino.
A información e asesoramento abranguerá:
- A información xeral sobre o país, as súas regulacións, etc., que se subministrará
gratuitamente, e se fará accesible en Internet;
- Un asesoramento máis personalizado, en función de cada proxecto concreto;
caso no que para evitar solicitudes frívolas, se cobrará polo servizo.
c. Promoción: As accións de promoción exterior se conterán no plan de traballo,
e incluirán a participación en feiras e exposicións, misións comerciais directas
e inversas, e accións promocionais directas nos mercados de destino.
Como norma xeneral, dado que a promoción exterior é esixente no emprego de
recursos, seguiranse os seguintes principios:
- Cofinanciamento. A participación da Comunidade Autónoma será subsidiaria
das accións financiadas polas empresas.
- Estratexias claras a medio prazo: evitar as accións illadas e de “autobombo”
que tanto se prodigaron con nulos efectos.
- Evitar duplicidades: nas accións nas que xa participa o ICEX ou outro organismo
público que ofreza ás empresas a posibilidade de participar baixo a súa cobertura.
1.4. POLÍTICAS DE EMPREGO, FORMACIÓN E
FOMENTO DA ACTIVIDADE EMPRENDEDORA.
O paro é hoxe en día a maior preocupación das familias galegas; unha
preocupación compartida polo PPdeG, que sempre defendeu que a primeira e
mellor política social é unha política económica que xere máis emprego e
de maior calidade: A creación de emprego é a mellor política para a redistribución
da riqueza e para a eliminación das desigualdades sociais.
Ter un emprego digno é un dereito de todos os galegos e galegas. Por primeira
vez en moitos anos, Galicia está a destruír postos de traballo. É o resultado
combinado das políticas económicas e de emprego dos socialistas nos gobernos
de España e do bipartito en Galicia. É certo que a crise económica ten unha
dimensión internacional; pero tamén o é que mentres a crise non está destruíndo
postos de traballo noutros moitos países da UE, España, e Galicia, atópanse á
cabeza na estatísticas de crecemento do paro.
Segundo os datos de Eurostat, un de cada dous novos parados na Unión Europea
é español. Hoxe Galicia ten 189.903 parados inscritos no INEM: son 32.608
parados máis que cando o Bipartito empezou a gobernar (un 21% máis). E o
máis grave é que só nos tres últimos meses, máis de 33.000 galegos e galegas
perderon o seu posto de traballo: unha media de 370 novos parados cada día.
De feito, desde outubro de 2008, en Galicia xa está a medrar o paro a maior
ritmo que na media de España.
O desemprego está a xerar situacións difíciles ás familias no presente. Pero,
ademais, e desde a perspectiva do conxunto do país e do seu benestar futuro,
un mercado laboral pouco dinámico lastra as posibilidades de desenvolvemento
futuro da nosa economía.
Porque unha economía que xera emprego de calidade:
- Da oportunidades a todos os que nacen na terra para garantir o seu benestar
e a consecución dos seus obxectivos vitais sen deixala; co que se evita a
emigración da poboación xuvenil máis cualificada cara outras rexións na procura
de postos de traballo nos sectores económicos máis dinámicos; fenómeno da
emigración de mozos cualificados que se está a incrementar nos últimos anos.
47
- Atrae inmigración máis cualificada e capacitada; o que a súa vez incide na
solución dun dos principais problemas a longo prazo de Galicia: a tendencia ao
envellecemento da súa poboación.
Unha boa política de emprego é esencial para garantir a competitividade
da nosa economía, e o benestar futuro de todos os galegos e galegas.
Para elo, O PPdeG actuará decididamente en tres ámbitos: no terreo das políticas
de emprego; no fomento da actividade emprendedora, e na educación (que
subxace ao conxunto das medidas que a continuación se enumeran).
 Unhas políticas que teñen como obxectivos finais:
- Garantir que Galicia recupera a senda da creación de emprego, invertendo a
actual tendencia a súa destrución.
- Xerar as condicións para o desenvolvemento de oportunidades laborais de
calidade para todos os mozos e mozas; e atraer traballadores cualificados.
- Investir na formación e na cualificación técnica e laboral como elemento central
para a mellora do capital humano.
- Avanzar na igualdade de oportunidades entre os homes e as mulleres.
48
- Impulsar o fomento da actividade emprendedora en Galicia.
- Evitar duplicidades: nas accións nas que xa participa o ICEX ou outro organismo
público que ofreza ás empresas a posibilidade de participar baixo a súa cobertura.
1.4.1 POLÍTICAS DE FOMENTO DO EMPREGO
1. MEDIDAS PARA MELLORAR A INSERCIÓN LABORAL
- A través do Dialogo Social e Político, Impulsaremos e desenvolveremos as
medidas e accións do PLAN AUTONOMICO DE EMPREGO 2009-2013,
destinando para elo os recursos financeiros necesarios para potenciar a inserción
laboral dos desempregados, mellorar a estabilidade e calidade no emprego así
como fomentar o espírito empresarial.
- Desenvolveremos indicadores e mecanismos de avaliación, tanto cualitativos
como cuantitativos, para o seguimento e valoración do Plan Autonómico de
Emprego 2009-2013
- Impulsaremos e MODERNIZAREMOS O SERVIZO PUBLICO DE EMPREGO
DE GALICIA para:
• Mellorar a súa eficiencia e a súa capacidade de mediación no mercado de
traballo, mediante unha atención mais personalizada aos desempregados e unha
búsquea mais eficaz e eficiente dos oferentes de emprego a través de itinerarios
personalizados e programados.
• Potenciaremos a coordinación real deste servizo coas restantes Administración
públicas con competencia en materia de emprego.
• Crearemos a OFICINA VIRTUAL DE EMPREGO para facilitar aos
demandantes e oferentes de emprego a xestión a través de internet.
2. MEDIDAS PARA AVANZAR CARA O PLENO EMPREGO
- Impulsaremos medidas e accións positivas para ampliar as oportunidades
de emprego e reducir o desemprego, principalmente dos colectivos con
dificultades de acceso ao mercado laboral: Mulleres, mozos, parados de longa
duración, persoas con discapacidade, emigrantes, inmigrantes, vítimas da violencia
de xénero e outros grupos en risco de exclusión social.
- Desenvolveremos políticas activas especializadas con itinerarios completos
e integrados que se axusten as necesidades e características da persoa
desempregada.
- Fomentaremos o emprego estable a través de incentivos á contratación
indefinida de traballadores.
- Impulsaremos ACCIONS MIXTAS DE FORMACIÓN E EMPREGO:
• PROGRAMA MIXTO DE EMPREGO E FORMACION PARA MOZOS
DESEMPREGADOS MENORES DE 25 ANOS. Constará dunha etapa formativa
e outra práctica onde se perciba unha retribución correspondente ao 75% do
salario mínimo interprofesional.
• PROGRAMA DE FORMACION E EMPREGO PARA DESEMPREGADOS
MAIORES DE 25 ANOS. Co obxectivo de realización de obras o servizos de
interese social e xeral, percibindo unha retribución equivalente a 1,5 veces
o salario mínimo interprofesional.
• Reforzamento das ESCOLAS OBRADOIROS E OS OBRADOIROS DE
EMPREGO.
- ACHEGAREMOS OS SERVIZOS PÚBLICOS DE EMPREGO AO CIDADAN
xa que a proximidade e un valor engadido nas políticas de emprego:
• O servizo público de emprego de Galicia facilitará nun só tramite o acceso
a información e tódolos servizos de emprego do goberno configurándose en
tres áreas:
• Presencial, mediante as oficinas do Servizo Galego de Colocación
• On-line: Creando a Oficina Virtual de Emprego que facilite el acceso a la
información e orientando as estruturas administrativas a comunicación co
cidadán a través de correo electrónico e sms.
• Telefónica, coa creación de un número de atención.
• Implicaremos aos medios de comunicación públicos de Galicia para a posta
en marcha, neles, dun “Canal Emprego Galicia”, como medio de información
a traballadores e desempregados adaptando o contido dos programas as
ofertas e demandas de emprego existentes, aos cursos e programas de
formación aos incentivos en vigor. 49
• Impulsaremos a consolidación das UPD (Unidades de Promoción e
Desenvolvemento), como instrumento eficaz e eficiente de planificación e
desenrolo das políticas de emprego e formación no ámbito local, coa
colaboración dos axentes sociais da zona.
- Establecerase unha CONEXIÓN PERMANENTE COAS NECESIDADES
ESPECÍFICAS DAS EMPRESAS a través de convenios para o desenvolvemento
de accións formativas co compromiso de contratación, accións formativas
para recolocar a parados, da creación de un CAMPUS DE FORMACION
PROFESIONAL de prestixio internacional ou ca creación de Centros de Formación
para a Construción, Automoción, Medio Ambiente, Enerxías Renovables, etc.
 - Establecerase unha CONEXIÓN PERMANENTE COAS NECESIDADES
ESPECÍFICAS DAS EMPRESAS a través de convenios para o desenvolvemento
de accións formativas co compromiso de contratación, accións formativas
para recolocar a parados, da creación de un CAMPUS DE FORMACION
PROFESIONAL de prestixio internacional ou ca creación de Centros de Formación
para a Construción, Automoción, Medio Ambiente, Enerxías Renovables, etc.
- De acordo co Plan Autonómico de Emprego e baseándonos no Dialogo Social
e Político, elaboraremos o PLAN DE EMPREGO FEMININO 2009-2013, no que
se contemplará:
• Fomento da contratación indefinida de mulleres a través de incentivos a
empresas.
50
• Incentivaremos con maiores contías, a contratación en prácticas para a
formación de mulleres con un prazo superior a 12 meses.
• Incentivaremos con maiores contías a transformación en indefinidos dos
contratos en prácticas e de formación de mulleres.
• Fomentaremos a formación de mulleres en actividades de alta demanda e
no ámbito das novas tecnoloxías.
• Fomentaremos as axudas ao autoemprego de mulleres en profesións cun
menor índice de emprego feminino e en novos xacementos de emprego.
• Fomentaremos as axudas as empresas que contraten mulleres en sectores
subrepresentadas.
• Incentivaremos o autoemprego de mulleres no medio rural e no medio
marítimo-pesqueiro.
• Facilitaremos a MODALIDADE DE COBRO ANTICIPADO DE AXUDAS AO
AUTOEMPREGO DE MULLERES para a posta en marcha da súa actividade
económica.
• Incentivaremos as empresas que aposten por fórmulas flexibles, como o
teletraballo, que faciliten o acceso ao mercado laboral ás mulleres que teñan
ao seu cargo o coidado de menores, maiores ou dependentes, e ás mulleres
do medio rural e do medio marítimo pesqueiro.
• Incidiremos na posta en marcha de medidas de conciliación da vida laboral,
persoal e familiar.
• Incentivaremos as PEMES que ELABOREN E EXECUTEN PLANS DE
IGUALDADE.
• Elaboraremos sistemas de valoración dos postos de traballo ocupados por
mulleres e medidas de sensibilización co gallo de evitar prácticas discriminatorias
da muller no traballo.
• CREAREMOS BONOS-FORMACIÓN para facilitar a reincorporación ao
mercado laboral de aquelas mulleres maiores de 45 anos que tiveron que
deixalo en algún momento e impulsaremos oportunidades laborais para estas
mulleres.
• Crearemos o PROGRAMA “EXECUTIVA” co fin de impulsar o liderado
profesional das mulleres a través de becas de formación nas mellores escolas
de negocio.
• Poremos en funcionamento o OBSERVATORIO DA IGUALDADE DE
OPORTUNIDADES NO EMPREGO
• Impulsaremos a actuación da INSPECCIÓN DE TRABALLO para a persecución
e sanción de prácticas discriminatorias en especial, no relativo a salarios,
formación e carreira profesional.
• Fomentaremos a contratación indefinida das mulleres que foron vítimas da
violencia de xénero a través de incentivos a empresas.
• Impulsaremos a figura do AXENTE DA IGUALDADE e promocionaremos
a súa incorporación nas empresas, nas organizacións sindicais e nas entidades
locais.
• APOIAREMOS O MOVEMENTO ASOCIATIVO DAS MULLERES levando a
cabo programas formativos con vocación ocupacional.
• Potenciaremos as medidas dirixidas a determinados colectivos femininos
para plena integración laboral das mulleres inmigrantes, de etnia xitana, con
algunha discapacidade, drogodependentes, presas....e ampliaremos as medidas
de apoio social e as dirixidas a facilitar a inserción laboral das mulleres que
abandonen a prostitución.
• Faremos especial fincapé nas mulleres que viven no medio rural, continuando
co fomento o acceso da muller a titularidade das explotacións agrarias, as
cooperativas agrarias ou pesqueiras e aos postos de traballo das industrias
de transformación agroalimentaria e dos produtos do mar.
• Impulsaremos a creación de redes empresariais de mulleres no medio rural
e no medio marítimo-pesqueiro para favorecer a comercialización dos seus
produtos.
- De acordo co Plan Autonómico de Emprego e baseándonos no Diálogo Social
e Político, elaboraremos o PLAN DE EMPREGO XUVENIL 2009-2013, no que
se contemplará:
• A elaboración e posta en marcha de o PLAN DE CONCILIACIÓN DA VIDA
ESTUDIANTIL E LABORAL.
• FORTALECEREMOS O SISTEMA DE FORMACIÓN PROFESIONAL como
unha das vías de acceso ao emprego dos Mozos, entre outras cosas creando
un Campus de Formación Profesional de alto nivel
• Fomentaremos a inserción laboral dos mozos que acaban de concluír os
estudios poñendo en marcha un servizo de asesoramento e orientación 51
laboral para xoves titulados e estudantes maiores de 16 anos; creando un
banco de datos de titulados recentes e accesible as empresas. E impulsando
o fomento dos contratos formativos e en prácticas para mozos.
• Impulsaremos un mecanismo de discriminación positiva no acceso ás
subvencións para aquelas empresas cun volume relevante de traballadores
mozos.
• Fomentaremos incentivos as empresas que fagan contratación indefinida
de mozos menores de 25 e de entre 25 e 39 anos que leven 6 meses no paro.
 • INCENTIVAREMOS FISCALMENTE O AUTOEMPREGO DOS MOZOS,
especialmente no medio rural e no medio marítimo pesqueiro.
- De acordo co Plan Autonómico de Emprego e baseándonos no Diálogo
Social e Político, elaboraremos o PLAN DE EMPREGO PARA PARADOS DE
LONGA DURACIÓN 2009-2013, no que se contemplará:
• A Incentivación á contratación indefinida de parados con máis dun ano de
desemprego e dos maiores de 45 anos cando levan mais de seis meses de
desemprego.
• Impulsaremos, como paso previo a contratación indefinida, contratos formativos
52 e en prácticas para parados de longa duración.
• Fomentaremos a contratación destes parados para a realización de obras
e servizos de interese xeral e Social.
• Elaboraremos programas integrados de orientación, formación e inserción
profesional.
• Impulsaremos o asesoramento para o autoemprego.
- De acordo co Plan Autonómico de Emprego e baseándonos no Diálogo Social
e Político, elaboraremos o PLAN DE EMPREGO PARA PERSOAS CON
DISCAPACIDADE 2009-2013, no que se incluirá:
• Fomentaremos a contratación de persoas con discapacidade en empresas
ordinarias durante alomenos 12 meses.
• Facilitaremos o acceso ao sistema de traballo ordinario de persoas con discapacidade,
con dificultades de inserción laboral, mediante PROGRAMAS FLEXIBLES DE
EMPREGO CON APOIO.
• Incentivaremos a contratación de persoas con discapacidade para a realización
de obras e servizos de interese público nos entes locais.
• Incentivaremos a contratación indefinida e a contratación tempo parcial
das persoas con discapacidade.
• Subvencionaremos a adaptación dos postos de traballo e a dotación de
medios de protección persoal para as persoas con discapacidade.
• Potenciaremos os proxectos empresariais de persoas con discapacidade
para a súa constitución como autónomos.
• Crearemos dentro do Servizo Público de Emprego de Galicia, unidades de
asesoramento e intermediación para facilitar a contratación de persoas con
discapacidade.
- De acordo co Plan Autonómico de Emprego e baseándonos no Diálogo Social
e Político, elaboraremos o PLAN DE INTEGRACIÓN LABORAL DOS
INMIGRANTES 2009-2013, no que se contemplará:
• Estudos e seguimento da realidade sociolaboral da poboación inmigrante na
nosa comunidade.
 • Desenvolveremos campañas de información e sensibilización para loitar
contra a discriminación no acceso ao emprego dos inmigrantes.
• Impulsaremos a acción da Inspección de Traballo que permita unha actuación
inmediata sobre as situacións de contratacións irregulares e explotación
laboral.
• Desenvolveremos itinerarios integrados de orientación, formación e inserción
laboral, accións de asesoramento e orientación de empresas e potenciaremos
centros de formación de traballadores estranxeiros e centros de atención
sociolaboral de inmigrantes no medio rural.
• Desenvolveremos itinerarios formativos singulares e accións de formación
en habilidades sociais e de formación profesional para os inmigrantes que
recibiron formación regrada nos países de orixe.
• Elaboraremos medidas especificas de intermediación laboral dirixidas aos
inmigrantes, tales como definición de postos de traballo e perfiles profesionais
mais demandados ou bases de datos con ofertas de emprego.
• Nas oficinas do Servizo Público de Emprego se prestará un servizo de
atención e calidade ao inmigrantes.
- Crearemos un PROGRAMA ESPECIAL PARA A INSERCIÓN NO MERCADO
LABORAL DAS PERSOAS EN VÍAS DE EXCLUSIÓN SOCIAL (ex-toxicómanos,
ex-presidiarios, minorías étnicas, e outros grupos), reforzando a cohesión social
e creando un protocolo específico que, previa orientación profesional titorizada,
determine o itinerario mais axeitada a seguir por cada unha das persoas facendo
unha programación especial co colectivo de etnia xitana a raíz dos episodios
xurdidos na nosa comunidade recentemente.
- Crearemos o PROGRAMA “2ª VIDA LABORAL” dirixido aos maiores de 55
anos que desexen comezar unha segunda vida laboral mais axustada a súa
situación persoal, experiencia e capacidade de maneira que poidan ser empresario
ou cambiar de área de traballo.
- Incentivaremos o EMPREGO ESTABLE DOS EMIGRANTES GALEGOS ou
de todos aqueles que se viran obrigados a buscar emprego noutras comunidades
ou países e que retornen a Galicia para fixar a súa residencia.
- Incentivaremos a aquelas empresas instaladas nos municipios menos
desenvolvidos e que realicen contratacións de traballadores da zona.
- Promoveremos políticas activas de orientación e formación profesional 53
dirixidas a traballadores de empresas de sectores que sufran procesos
industriais recesivos.
- Incentivaremos a contratación de traballadores que haxan perdido o seu
emprego debido a un proceso de reestruturación ou crise da súa empresa.
- No marco do Plan Autonómico de Emprego, elaboraremos o PLAN PARA O
AUTONOMO 2009-2013:
• Apoiaremos o traballo AUTONOMO e o AUTOEMPREGO especialmente
dos mozos a través dun Plan co fin de promover o fomento do emprego de
traballadores autónomos.
 • Crearemos a MESA DO AUTONOMO como canle de participación nas
políticas activas de emprego dos seus representantes.
• Analizaremos a posibilidade de desenvolver un mecanismo de anticipo do
importe das axudas aos traballadores autónomos para a posta en marcha
da súa actividade económica.
• Potenciaremos as axudas a contratación indefinida do primeiro e segundo
traballador contratado por un autónomo.
• Incentivaremos fiscalmente o autoemprego de mulleres e mozos,
especialmente no medio rural e no medio marítimo-pesqueiro.
• Incentivaremos o autoemprego nos novos xacementos de emprego.
54
- Fomentaremos o emprego e a integración social a través de INICIATIVAS NO
ÁMBITO DA ECONOMIA SOCIAL impulsando:
• A REVISIÓN DA LEI DE COOPERATIVAS DO ANO 98 para dotala de unha
maior flexibilidade e unha mellor adaptación ao marco económico e empresarial
actual.
• Facilitaremos mediante axudas o relevo xeracional nas cooperativas de
traballo e nas sociedades laborais.
• Poñeremos a disposición das empresas de economía social instrumentos
como participacións en capital, préstamos, préstamos participativos,ou
avais que faciliten a investimento inicial ou a súa ampliación.
• Fomentaremos a creación e consolidación das empresas de inserción laboral
con incentivos para a contratación de traballadores de inserción, técnicos de
apoio e educadores.
3. MEDIDAS PARA MELLORAR A CALIDADE DO EMPREGO
O PPdeG fomentará unha cultura de responsabilidade social das empresas,
baseada nos 10 Principios do Pacto Mundial das Nacións Unidas, que poña o
seu énfase no respecto aos dereitos dos traballadores, en particular os relacionados
coa estabilidade laboral; a loita contra a discriminación no emprego; o respecto
ao medio ambiente e a difusión de tecnoloxías ecolóxicas; e as boas prácticas
corporativas.
- PROMOVER A ESTABILIDADE NO EMPREGO E REDUCIR A
PRECARIEDADE LABORAL a través das seguintes iniciativas:
• Fomento da contratación indefinida e incentivos para colectivos de
mulleres, menores de 25 anos, entre 25 e 30 anos con seis meses de paro,
varóns maiores de 45 con 6 meses de desemprego, parados de longa duración,
persoas con discapacidade, vítimas de violencia de xénero, emigrantes galegos
con nacionalidade española e retornados que abandonaran a autonomía en
busca de traballo, persoas con exclusión social.
• Reduciremos progresivamente o requisito de temporalidade máxima
das empresas para o seu acceso as axudas a contratación indefinida de
maneira que no 2013 non supere o 20%.
• Incentivaremos a transformación dos contratos en prácticas e formativos
en indefinidos; e impulsaremos os Programas de Actuación contra a
PRECARIEDADE LABORAL, especialmente contra o abuso do
encadeamento e a rotación dos contratos temporais.
- Para impulsar un emprego mais cualificado a través de unha oferta formativa
que se estenda o longo da vida do traballador:
• Impulsaremos un sistema de formación profesional que ofreza una
formación innovadora, flexible e adaptada as necesidades do tecido
produtivo galego, orientada ao emprego e o autoemprego.
• Estableceranse canles de coordinación entre a formación ocupacional
e a continua e entre ambas e a formación profesional regrada.
• Fomentaremos a formación para o emprego dirixida a desempregados,
traballadores ocupados e traballadores autónomos.
• Impulsaremos medidas de formación ocupacional dirixida aos colectivos
anteriormente mencionados.
• Poñeremos en marcha unha nova li´ña de información e orientación profesional
para traballadores ocupados.
• Daremos axudas a empresas con programas de formación dirixidos a xoves
traballadores.
• Impulsaremos permisos individuais de formación co fin de facilitar aos
traballadores o exercicio dos seus dereitos formativos.
• Elaboraremos unha análise profunda da oferta e demanda ocupacional da
nosa comunidade para ofrecer a oferta formativa mais axeitada ás necesidades
presentes e futuras da Comunidade.
• Promoveremos o asesoramento a empresarios e traballadores, a simplificación
dos procedementos e unha maior eficacia das accións formativas no ámbito
da formación continua.
• Crearemos o CAMPUS DA FORMACIÓN PROFESIONAL de prestixio.
• Apostaremos pola creación de Centros de Formación dirixidos a sectores
fundamentais: Infraestruturas, Construción, Automoción, Medio Ambiente,
Enerxías renovables.... 55
- Impulsaremos a conciliación da vida laboral, persoal e familiar como unha
das claves para mellorar a calidade no emprego: Cremos que hai que traballar
pola igualdade real entre homes e mulleres, por razóns de xustiza e equidade,
pero ademais por ser unha condición de progreso social e económico.
Queremos que as mulleres teñan o protagonismo social e profesional que lles
corresponde por mérito propio. Polo que apostamos por medidas que permitan
a todos os profesionais, homes e mulleres, compaxinar a súa carreira profesional
co coidado dos fillos ou dos familiares dependentes.
• Desenvolveremos formas de organización do traballo mais flexible en
colaboración cos axentes sociais e económicos.
 • Potenciaremos as medidas de flexibilización, reordenación e redución
da xornada laboral para que se adapte as necesidades dos traballadores,
incentivando as empresas que realicen diagnósticos sobre a viabilidade de
implantar ditas medidas.
• Fomentaremos a contratación indefinida a tempo parcial e a contratación
estable en xornada reducida.
• Fomentaremos a contratación en réxime de interinidade para substituír
a traballadores que optaron pola redución da xornada para atender a fillos
ou familiares dependentes.
56 4. MEDIDAS PARA MELLORAR A SEGURIDADE NO EMPREGO.
- Elaboraremos e desenvolveremos, no marco do diálogo social, medidas e
accións dentro do ACORDO PARA A PREVENCION DE RISCOS LABORAIS
2009-2013., destinando os recursos financeiros necesarios para reducir a
sinistralidade laboral e promover un cambio cara a verdadeira cultura preventiva
que aposte pola prevención como unha investimento asociada a actividade da
empresa.
- Crearemos o OBSERVATORIO GALEGO DE RISCOS LABORAIS dentro do
Instituto de Seguridade e Saúde Laboral.
- Colaboraremos na elaboración do PLAN DE EXCELENCIA PREVENTIVA para
obras emblemáticas da comunidade do xeito que se convertan nun referente
para traballadores, empresas e cidadáns.
- Desenvolveremos accións específicas, a través de campañas, módulos formativos
e convenios coas universidades de formación en prevención de riscos laborais.
- Impulsaremos accións de información asesoramento e formación para integrara
a prevención de riscos laborais no colectivo de traballadores autónomos.
- Promoveremos a integración da xestión da prevención de riscos laborais
nas PEMES e MICROPEMES fomentado a contratación de técnicos de
prevención e a creación de SERVIZOS DE PREVENCIÓN MANCOMUNADOS,
ou apoiando a elaboración de programas de prevención, a certificación de
sistemas de xestión e a realización da primeira auditoría a aquelas empresas
que estean obrigadas.
- Conscientes do drama social e humano que conlevan os accidentes laborais
e as enfermidades profesionais propiciarase a inclusión como beneficiarios das
medidas de carácter social aos traballadores vítimas de accidentes graves ou
mortais e aos seus familiares ata de segundo grao do accidentado e cuxas
circunstancias persoais, económicas e sociais así o requiran.
- Potenciaremos a colaboración coas corporacións locais en materia de
seguridade e saúde laboral para desenvolver accións formativas no medio
rural e costeiro, promover a implantación de servizos para tender as necesidade
de pequenos municipios en materia de prevención de riscos laborais.
1.4.2. POLÍTICAS PARA O FOMENTO DA ACTIVIDADE
EMPRENDEDORA
Nos últimos quince anos, e ata que se produzo a perda de confianza dos
empresarios na evolución da economía nos últimos meses, Galicia mantivo un
aceptable nivel de creación de empresas cunha tamén razoable taxa de
supervivencia (superior á media española).
Sen embargo, unha análise sectorial da empresarialidade amosa o gran déficit
que o sector industrial de Galicia padece: poucas iniciativas, e de menor
supervivencia.
Este déficit nas empresas produtivas do sector industrial está relacionado coas
carencias en infraestruturas e coa incapacidade de atraer novos investimentos.
Pero tamén coa falla de apoios sociais e públicos á figura do emprendedor.
O PPdeG cre na iniciativa privada como motor da innovación e o progreso; e é
consciente do papel transcendental que os empresarios innovadores teñen na
creación de emprego e na mellora da calidade de vida de todas as persoas. Os
máis recentes estudos académicos demostran a existencia dunha clara
correspondencia entre as taxas de empresariabilidade e o desenvolvemento
económico dun país.
O xurdimento de iniciativas emprendedoras precisa dun marco financeiro e legal
de apoio ás iniciativas viábeis economicamente; pero tamén, á mesma vez, dun
marco institucional e social favorable á creación de iniciativas empresariais
innovadoras.
Desde esta filosofía, o PPdeG adoptará as seguintes medidas para a promoción
e fomento da actividade emprendedora:
A. MEDIDAS PARA O APOIO AOS EMPRENDEDORES.
- Os emprendedores son os primeiros en padecer a excesiva carga administrativa
e os custos fiscais asociados á creación de empresas. O PPdeG inclúe neste
programa medidas tanto para a simplificación dos procedementos
administrativos como para a redución das cargas fiscais que soportan os
novos emprendedores que crean novas empresas.
- No atínxente ao financiamento, e dentro do plan xa exposto para o 57
desenvolvemento tecnolóxico de Galicia mediante a creación de empresas de
base tecnolóxica comprenderá, os mozos emprendedores atoparan o apoio da
axencia independente que impulsará o PPdeG desde o Goberno. A axencia
apostará de modo decidido polo capital risco e o capital “semente”, cuxa
implantación en Galicia é meramente testemuñal.
- Entre as súas tarefas, a axencia desenvolverá tarefas de Business Hunting;
é dicir, de atracción de empresas ao noso territorio. Para elo é preciso consolidar
equipos humanos para o “business hunting” e imbricalo no seu plan para a
atracción de investimentos.
- A Axencia coordinará e potenciará, a través da súa maior dimensión, as
ferramentas de apoio aos emprendedores: centros de iniciativas empresariais,
viveiros de empresa, centros de negocio de emprendedores, e similares.
 - A axencia creará un SERVIZO DE INFORMACIÓN, APOIO E ASESORAMENTO
DE XOVES EMPRENDEDORES, que centralizará a proporcionará a
información dirixida aos emprendedores por todos os medios
(presencialmente, internet, etc.); e que promoverá, entre outras accións:
• A creación do Selo “Empresa XOVE”
• A creación de ESPAZOS DE INNOVACIÓN en todo o territorio mediante
reserva de solo en polígonos industriais que permitan a instalación de empresas
innovadores e de mozos emprendedores.
• O impulso ás axudas ao aluguer do local empresarial a mozos
58 emprendedores.
• Potenciaremos campañas informativas e formativas en materia de prevención
de riscos laborais dirixido aos mozos emprendedores.
• Cursos de idiomas específicos para os mozos emprendedores.
B. FOMENTO DA ACTIVIDADE EMPRENDEDORA
Coa finalidade de fomentar a vocación emprendedora en Galicia, propoñémonos:
- Acercar a empresa aos colexios: A educación é un elemento clave. É preciso
dar a coñecer a realidade da empresa nos centros educativos. Teñen que aprender
que é, e que significa a empresa e a xestión nas ensinanzas secundaria e do
bacharelato. Recentes iniciativas de entidades financeiras (como “PLAY: desafío
para novos emprendedores”) amosan a efectividade de estas accións que
permiten sementar de empresarialidade os centros educativos. Por elo,
incorporaranse materias relacionadas coa creación e xestión de empresas
no sistema educativo.
- Prestar atención específica aos sectores máis proclives á empresarialidade
de éxito: Os estudantes de FP deben acceder ás materias específicas de xestión
e creación empresarial. No presente, a maioría das políticas de apoio á creación
de empresas se centran no ámbito universitario, cando as estatísticas demostran
que o maior número de empresas de éxito son creadas por titulados en FP; e
por persoas que primeiro traballan por conta allea e logo emprenden o seu propio
negocio (licenciados ou persoas sen estudios). A experiencia profesional previa,
coñecer o negocio e ter relacións no sector… son claves para explicar o éxito
dos emprendedores, e é a eles aos que deben dirixirse preferentemente as
políticas de fomento da empresarialidade.
- Emprender á “idade dous e media”: Galicia conta cunha pirámide de poboación
avellentada, en especial nas provincias de Ourense e Lugo; nas que precisamente
a taxa de supervivencia empresarial é superior. As empresas que se crean por
persoas comprendidas na idade “dous e media” (cincuenta ou sesenta anos)
amosan tamén unha maior taxa de supervivencia. Hai que explotar ese nicho
da creación de empresas.
- Emprender en tándem: Outro eido de actuación ha de ser o fomento das
empresas “tándem”, creadas por pais e fillos, mozos co afán de integrarse
profesionalmente e “séniors” con interese para desenvolver novas actividades.
Esta fórmula pode ter especial acollida no sector dos servizos profesionais, así
como nas actividades no rural.
- Un “Erasmus empresarial”: Outra iniciativa a por en marcha é a relacionada
co fomento do intercambio. As actividades nas que mozos emprendedores e
estudantes rompen coas inercias vitais poden fomentar o espírito empresarial:
a creación de empresas é froito, moitas veces, da descontinuidade persoal e a
aprendizaxe de experiencias alleas.
- Unha estratexia de comunicación específica: Difundir e dar a coñecer aos
nosos emprendedores (como fan en Francia a través dos medios televisivos co
apoio das Cámaras de Comercio) contribúe tanto a prestixiarlles como a provocar
novas vocacións emprendedoras; polo que compre poñer en marcha, en
colaboración cos medios públicos de comunicación social autonómicos unha
iniciativa neste senso.
1.5. POLÍTICAS DE REDUCCIÓN DAS CARGAS
FISCAIS PERSONAIS E EMPRESARIAIS.
As políticas fiscais e tributarias son unha panca adicional para o desenvolvemento
dunha economía competitiva. A presión fiscal incide tanto nos niveis de investimento
como nas decisións de localización das empresas; e elo tanto pola súa incidencia
na rendibilidade dos investimentos como nos custos suplementarios que
desincentivan a contratación adicional de traballadores polas empresas. Nun
mundo cada vez máis globalizado uns custos fiscais elevados réstanlle
competitividade á economía; se ben as decisións de deslocalización non dependen
só, nin principalmente, das cargas fiscais: a cualificación dos traballadores, as
infraestruturas que facilitan o acceso aos mercados, ou a especialización produtiva 59
inciden máis na atracción de investimentos.
Desde esta perspectiva, pódese axudar a xerar un entorno máis atractivo
para os investimentos empresariais e para a contratación de traballadores a
través dunha política impositiva máis axeitada ao entorno. Unha necesidade que
é máis relevante en Galicia, xa que aquí aínda non se producen os efectos
aglomeración que permiten a outras CCAA ou rexións europeas manter taxas
fiscais máis altas.
 Actualmente España (e por tanto Galicia) manteñen importantes diferenciais na
imposición respecto doutros países. O Imposto de Sociedades, por exemplo, ten
unha taxa nominal en España do 30%, cunha taxa especial para as PEMEs do
25%. Portugal, que pola súa proximidade a Galicia compite directamente con
nós pola captación de investimentos empresariais, ten unha taxa nominal no
Imposto de Sociedades do 25%, e unha taxa reducida para as PEMEs do 12,5%.
Outros países da UE, coma Irlanda, cunha taxa nominal no IS do 12,5%, compiten
con taxas fiscais aínda máis baixas. Igualmente, as cotizacións empresariais á
Seguridade Social en España están moi por riba da media europea.
En consecuencia, o PPdeG utilizará os instrumentos tributarios do
autogoberno, para favorecer a creación de empresas, actuando
selectivamente nos seguintes tributos:
- Imposto de Sucesións e Doazóns.
- No tramo autonómico do IRPF.
- No Imposto de Transmisións Patrimoniais e Actos Xurídicos Documentados.

O PPdeG, a través do Grupo Parlamentario Popular nas Cortes españolas, e Trátase de establecer un paquete de vantaxes fiscais que favorezan, explicitamente,
sen obter o apoio nin dos socialistas nin dos deputados nacionalistas galegos, aos emprendedores no momento de crear e poñer en marcha novos proxectos
60 ten proposto unha redución das cargas fiscais das empresas: mediante unha empresariais.
baixada do tipo do Imposto de Sociedades para as PEMES, que quedaría no
20%; ou propoñendo a substitución das cotizacións por un IVE social que
proporcionaría á Seguridade Social unha contía de recursos semellante á rebaixa
das cotizacións (como, por outra banda, se ten feito en Dinamarca).

As posibilidades de facer unha política tributaria favorecedora do emprendemento

e a actividade empresarial en e para Galicia son menores, dada a titularidade
estatal dos tributos mencionados (IS e cotizacións); pero a Comunidade Autónoma
ten tamén suficientes instrumentos para fomentar a empresariabilidade en Galicia;
instrumentos que se poden potenciar no marco do novo sistema de financiamento
autonómico.
SEGUNDOEIXO 61
 SEGUNDO EIXO: UNHA POLÍTICA DIRIXIDA A
DOTAR A GALICIA DE INFRAESTRUTURAS DE
TRANSPORTE E MELLORAR A MOBILIDADE.
As infraestruturas de transporte que facilitan a mobilidade das persoas e o acceso
aos mercados son esenciais para o desenvolvemento dun país situado, desde
a perspectiva española e europea, nunha posición xeográfica periférica.
A globalización económica, sen embargo, ofrécelle novas oportunidades a
62 territorios que, como o noso, se consideraban tradicionalmente afastados dos
centros económicos máis dinámicos. Cada vez máis, as empresas toman as
decisións relativas o seu emprazamento atendendo a criterios de axilización dos
tempos e dos custos de acceso aos mercados, e non en termos de distancias
físicas: O importante e a xeo-posición, e no contexto do comercio mundial Galicia
ocupa unha ubicación central que ten que saber aproveitar.
Para ser atractiva aos investimentos estranxeiros Galicia ten que contar con
persoas formadas e capacidade innovadora, un sistema institucional e fiscal
fiable, pero tamén cun sistema integrado de infraestruturas e transportes moderno
e eficiente.
Non menos importantes son os efectos que unha boa dotación de infraestruturas
de transporte teñen sobre a igualdade: os territorios que non resulten competitivos
e atractivos en termos de custos e de tempo de acceso aos mercados estarán
condeados a perder posicións no escenario do comercio mundial.
Adicionalmente, a actual conxuntura económica, que afecta especialmente ao
sector da construción tamén en Galicia, esixe que as administracións públicas
fagan un especial esforzo investidor. Un esforzo extraordinario, tanto na súa
contía como polo súa excepcionalidade, que hai que aproveitar: non se trata de
“gastar por gastar”, senón de aproveitar o gasto público adicional para acelerar
o ritmo das obras que Galicia precisa e garantir a súa competitividade nas
vindeiras décadas.
O PPdeG considera por todo elo que é prioritario e estratéxico dotar a Galicia
de infraestruturas e poñer en marcha un plan de mobilidade e de transportes:
As infraestruturas do transporte son un elemento clave para a
competitividade da nosa economía, para a calidade de vida dos galegos
e para a cohesión, vertebración e reequilibrio territorial de Galicia.
2.1. UN IMPULSO ESTRATÉXICO ÁS
INFRAESTRUTURAS DE GALICIA
CATRO ANOS PERDIDOS PARA O DESENVOLVEMENTO DAS
INFRAESTRUTURAS DE GALICIA
Galicia experimentou un cambio radical en materia de infraestruturas no
período 1990-2004, grazas ao impulso das autovías de conexión coa meseta,
que tivo a súa continuidade coa autovía do cantábrico; o Plan Infraestruturas de
Transporte (PIT) 2000-2007 promovido polo PP; ao Plan de Desenvolvemento
das Infraestruturas (PDI) de Galicia 2001-2010 promovido polo PPdeG; e o Plan
Galicia. Plans de actuación estatais e autonómicas en materia de as actuacións
en infraestruturas do transporte que os gobernos do Partido Popular en Galicia
e en Madrid coordinaron a través da sinatura, en xaneiro de 2001, do convenio
VIARIA, que é o único compromiso de planificación asinado pola
Administración Central coa Xunta en toda a súa historia, despois do acordo
para construción das autovías. Nos cinco anos de Goberno do PSOE en
Madrid e os tres e medio de Bipartito en Galicia non se concretou ningún
acordo global en materia de infraestruturas.
O Goberno de España, co beneplácito dos socialistas galegos e silencio cómplice
do BNG, instalouse na dialéctica da porcentaxe do investimento destinada a
Galicia (o famoso 8% dos investimentos do Estado) a sabendas de que a
execución presupostaria se situaría moi por debaixo e, o que é máis grave, sen
que desde o Bipartito se esixe o cumprimento do presupostado e aprobado polas
Cortes españolas.
A falla de sensibilidade e a ineficacia dos socialistas e a súa Ministra de Fomento
para con Galicia empeorou a partir da chegada do Bipartito. A parálise e a
ineficacia trasladouse a Galicia, cun Bipartito que parou as tramitacións que
estaban en marcha, e anulou expedientes de obras que xa superaran diversos
trámites sen explicar os motivos. Unha parálise na tramitación das infraestruturas
inexplicable, pois se produciu co mesmo equipo técnico na Consellería e cunha 63
dispoñibilidade presupostaria superior á do período anterior: o orzamento se
multiplicou por 1,74, pero non se executou.

A situación herdada pola Xunta tivo varios puntos de inflexión, todos en contra
dos intereses de Galicia, que deixou de ser prioritaria en materia
de infraestruturas. Os socialistas pararon tramitacións en marcha; ralentizaron
o ritmo das existentes, e chegaron a anular expedientes licitados, como foi o
caso de dous tramos do tren de alta velocidade
Santiago - Ourense.
 Como consecuencia, o balance do Bipartito nesta materia é ben cativo:
- Non houbo unha planificación axeitada: Galicia ata a data só dispuxo dun plan
de estradas, o de 1990, que foi sometido a actualizacións (PDI 2001 -2010). O
Bipartito non foi capaz de deseñar un novo plan de estradas: tras catro anos de
goberno, e cun atraso de varios meses sobre as súas propias previsións, presentou
un teórico plan director de estradas de Galicia que non é máis cun catalogo de
boas intencións, pois nin unha soa das actuacións aparece detallada.
- A pesar de que o ritmo investidor se incrementou en relación co PIB, a falta de
xestión e de dirección na Consellería traduciuse nunha ausencia de actuacións
novas: todas as infraestruturas postas en servizo na lexislatura foron iniciadas
64 polo Goberno do PPdeG.
-Paralizaron completamente tres actuacións que estaban en marcha: a Variante
de Noia; Sarria - Monforte (na que despois de tres anos e medio aínda non se
iniciaron as obras); e Tui - A Guarda.
- Utilizaron os orzamentos con criterios partidistas, sen atender as verdadeiras
necesidades da rede.
- Demostraron a súa incapacidade para o diálogo e o respecto institucional
cos Alcaldes; e para dialogar coa Administración central desde a firmeza
para esixir o cumprimento dos orzamentos do Estado.

-Non realizaron nin unha soa infraestrutura de novo deseño; limitáronse, no

mellor nos casos, a rematar as que xa estaban en marcha no 2005.

- O atraso medio na execución das obras é de 30 meses.

A ALTERNATIVA DO PPDEG:
É preciso, pois, retomar a senda do rigor, do traballo diario, e do cumprimento
dos prazos na xestión pública das infraestruturas.
É preciso recuperar o ritmo investidor da anterior lexislatura.
É preciso recuperar a transparencia, a coordinación, a cooperación e o diálogo,
tanto coas demais administracións públicas como cos posibles afectados polas
obras públicas.
É preciso recuperar o sentido institucional, e non actuar desde o partidismo: O
PPdeG asume xa, como primeiro compromiso de Goberno, non anular ningún
expediente en marcha sempre que esa decisión supuxera un atraso na
posta en servizo da infraestrutura.
OS PRINCIPIOS BÁSICOS QUE ORIENTARÁN A POLÍTICA DE
INFRAESTRUTURAS DO PPdeG:
-Todas as actuacións en materia de infraestruturas estarán ao servizo
dunha concepción estratéxica do país, pensando na competitividade da nosa
economía e no benestar dos galegos a longo prazo.
- Todas as actuacións en materia de infraestruturas terán como obxectivo
prioritario a mellora da mobilidade. A mobilidade sostible, segura e saudable
será a pauta que marcará a totalidade das actuacións en materia de infraestruturas
de transportes.
- A eficacia na xestión das infraestruturas esixe a especialización e
racionalización da Administración Autonómica Galega.
- No contexto da actual crise, a participación da iniciativa privada faise
necesaria: a iniciativa privada
debe ser parte da xestión das infraestruturas.
- O acceso a calquera tipo de infraestrutura de transporte debe ser equitativo,
universal e global ao obxecto de garantir o principio de solidariedade e a
igualdade de oportunidades.
O PPdeG SE MARCA OS SEGUINTES OBXECTIVOS NA SÚA POLÍTICA DE
INFRAESTRUTURAS: 65
- RACIONALIDADE: Todas as actuacións deben realizarse como parte dun
proxecto a longo prazo de dotación de infraestruturas ao servizo do benestar e
a competitividade.
- SEGURIDADE: Priorizarase a seguridade das infraestruturas proxectadas e
executadas, na construción e na utilización dos servizos de transporte.
- CALIDADE: Tanto das infraestruturas postas en servizo como do servizo
prestado ao cidadán.
 - EFICIENCIA: Para asegurar a prestación máis eficiente dos servizos de transporte,
fomentarase a competencia dentro de cada modo e duns con outros, dentro dun
marco máis global de colaboración dirixido a reforzar a posición de Galicia cara
ao exterior.
- INTEGRACIÓN E COORDENACIÓN: toda a rede no ámbito da Comunidade
Autónoma debe estar integrada nun único e coordenado ámbito de actuación,
de forma que se optimice a xestión con independencia da titularidade da vía.
- MELLORA DA MOBILIDADE: Subordinando a política de infraestruturas a
mobilidade, entendida esta desde unha óptica global que teña en conta a totalidade
66 dos modos de transporte.
- ADECUACIÓN AOS ÁMBITOS METROPOLITANOS: Tanto o deseño das
infraestruturas como a solución aos problemas do transporte se abordarán
priorizando a mobilidade e accesibilidade de persoas e mercancías a través dos
diferentes modos de transporte desde unha perspectiva metropolitana (en forma
de aneis de áreas funcionais metropolitanas).
- TRANSPARENCIA E DIÁLOGO: A actuación da Administración Pública en
materia de infraestruturas, tanto no relativo á xestión coma ao seu deseño, será
transparente, e se levará adiante a través do diálogo.
• ACCIÓNS DE GOBERNO
2.1.1. NO ÁMBITO DA XESTIÓN:
- Nos 100 primeiros días de Goberno aprobaremos un Plan de Infraestruturas
con horizonte de execución 2015.
- Xestionaremos a transferencia da titularidade da autoestrada do Atlántico
e do tramo Santiago - Dozón da autoestrada Santiago - Ourense. No caso
da AP-9 realizaremos unha reformulación total do deseño da autoestrada, que
se recolle nun apartado específico.
- O PPdeG comprométese a tramitar e aprobar o resto de plans sectoriais
das grandes cidades (é dicir, Vigo, Ourense, Lugo e Pontevedra), así como
plans de mobilidade para todas as áreas urbanas intermedias. Os únicos
plans sectoriais viarios das áreas metropolitanas de Galicia vixentes na actualidade
(Ferrol, Santiago e A Coruña) foron aprobados polo anterior goberno do PPdeG.
En tres anos de Bipartito unicamente se iniciou a tramitación
dun único plan, e ademais sen consenso.
- No primeiro ano de lexislatura aprobaremos un plan de mobilidades
alternativas que planifique e deseñe, de forma global para todas as zonas
urbanas de Galicia, as medidas necesarias para incrementar de forma notable
os modos de transporte non convencionais, así como os transportes
públicos.
- Calquera actuación de nova infraestrutura de estradas, se vinculará a
unha análise profunda e rigorosa da mobilidade da zona, e de cada zona
coas demais infraestruturas e co conxunto de Galicia.
Ningún proxecto se tramitará sen cumprir este requisito, imprescindible para
conseguir os obxectivos de dispoñer dunha rede que garanta a mobilidade
sostible, segura e saudable en todo o territorio.
- No primeiro ano de lexislatura aprobaremos un plan de construción e xestión
de aparcadoiros disuasorios nas grandes áreas metropolitanas ligados
aos principais modos de transporte.
- O investimento en infraestruturas de transporte elevarase desde o 0,85%
ao 1% do PIB (cómpre
lembrar que en 2007 baixou ata o 0,78%).
- O investimento en mantemento, xestión e conservación da rede será
como mínimo do 3% do seu valor patrimonial.
- Crearase un comité técnico restrinxido, integrado na Administración
Autonómica, que analice, supervise e aprobe todas as actuacións de novo
trazado que sexa necesario executar. Con esta medida evitarase que as
decisións dos novos trazados se tomen sen o rigor e reflexión inherentes á súa
importancia.
2.1.2. NO ÁMBITO ORGANIZATIVO:
- Crearemos a Axencia Galega de Estradas, suprimindo con esta medida
3 organismos (nela integraranse a Dirección Xeral de Obras Públicas e as
sociedades SPI e ACEOUSA). A axencia configurarase como un Organismo
Público da Administración Autonómica, que aglutinará os servizos actualmente
existentes nos entes que se eliminan. Deste xeito conseguiríase racionalizar,
especializar e optimizar os recursos xerando un aforro de gasto corrente.
- Potenciación e racionalización da actual Dirección Xeral de Transportes, que
pasará a denominarse Dirección Xeral de Mobilidade.
- Dentro desta Dirección Xeral de Mobilidade crearase unha Unidade de 67
Seguridade no Transporte que aglutine todas as competencias na materia así
como a coordinación e impulso das medidas relativas á seguridade vial.
- No horizonte da lexislatura, traballaremos para lograr reducir nun 50% o número
de vítimas de accidentes de circulación nas vías de titularidade autonómica.
Todos os proxectos que se tramiten deberán incluír un anexo de seguridade
vial.
 2.1.3. REDE DE AUTOVÍAS E VAC's AUTONÓMICAS
-O PPdeG comprométese a impulsar en todos os itinerarios de nova construción
a execución de autovías ou, no seu caso, de vías de circulación con deseño
desdobrable para transformalas en
autovías cando o tráfico así o demande.
-O PPdeG comprométese a impulsar unha rede de autovías e Vías de Alta
Capacidade que sitúen o 80% da Poboación de Galicia a menos de 10
minutos dunha VAC.
68 -A rede de vías de alta capacidade que o PPdeG impulsará será a seguinte
(en azul as existentes e en verde as comprometidas coa súa data de posta en
servizo):
• Autoestrada do Val Miñor cos seus respectivos enlaces (posta en servizo dos
enlaces en 2009)
• VAC do Baixo Miño (2011)
• Autovía A-52 - PLISAN - Salvaterra (2012)
• Autovía do Morrazo (Desdobramento do corredor en servizo en 2012)
• Autovía Pontevedra - Vilagarcía (Tramo Curro Vilagarcía en 2011. O tramo entre
Curro e Pontevedra resólvese coa A-57)
• Autovía do Salnés, ata O Grove (enlace ata O Grove en 2012)
• Autovía do Barbanza
• Autovía Santiago - A Estrada (enlace entre A Ramallosa e A Estrada en 2012).
Prolongación ata Cerdedo/Forcarei no segundo horizonte da planificación.
• Autovía Santiago - Noia (en servizo o 100% de Brión - Noia en 2010)
•Autovía Carballo - Cee - Sardiñeiro/Fisterra (posta en servizo en 2011)
• Autoestrada A Coruña - Carballo
• Vía Ártabra (posta en servizo en 2011)
• Terceira Rolda da Coruña (posta en servizo en 2010-2011)
• VAC de conexión Ares e Mugardos coa R.I.X.E.
• Autovía do Norte Ferrol - San Cibrao (posta en servizo 2012)
• Autovía Ferrol - Vilalba (posta en servizo do 100% en 2009)
• Autovía Lugo - Sarria - Monforte. Tramo Sarria - Monforte en 2011.
• Autovía Ourense - Celanova (posta en servizo en 2011).
• VAC Costa da Morte - Santiago, que estará operativa no segundo horizonte da
planificación.
VÍAS ESTRUTURANTES DE CONEXIÓN • Variante de Gondomar.
• Variante de Nigrán (conexión PO- 552 con autoestrada). • Variante de A Guarda.
• Variante de Marín (posta en servizo 2011). • Conexión Santiago - Portomouro - Carballo.
• Alternativa Norte Ponte da Barca. • Variante este de Carballo.
• Conexión Autovía do Salnés con Cambados e Vilagarcía. • Variante este de Ourense (Conexión N-120 coa
N- 525)
• Variante de Vilagarcía.
• Mellora Conexión Ourense - Trives
• Conexión Barbanza - Catoira - Carracedo. 69
• Conexión Trives coa autovía Ourense - Ponferrada
• Variante de Noia (Ponte).
• Mellora da conexión de Lugo con A Fonsagrada e Asturias (Variantes de
• Variante de Negreira. Castroverde e de Baleira).
• Variante de Santa Comba.

• Conexión Boiro - Noia

• Variante Norte e este de Lalín.

• Conexión Rodeiro - N-525.

70
VÍAS AUTONÓMICAS DE NOVO TRAZADO:
EN SERVIZO KMS.
Lalín - Monforte. .......................................................................................................61
A Coruña - Carballo .................................................................................................32,6
Ramal A 55, Enlace A-6 - Sabón ...............................................................................1,7
Puxeiros Val Miñor...................................................................................................25,2
Autovía Ferrol - Vilalba. Treito Ferrol - As Pontes....................................................34
Acceso este O Grove ................................................................................................2,2
Alternat. Norte Ponte da Barca..................................................................................4,05
Autovía do Salnés. Treito Curro - Sanxenxo............................................................18
Conexión AG-41 con Cambados ...............................................................................4,7
VAC do Salnés. Treito Sanxenxo - O Grove ..............................................................7
Conexión Cambados - Vilagarcía ............................................................................12
Variante de Marín Treitos II e III.................................................................................8,8
Corredor do Morrazo ...............................................................................................20,44
Autovía do Barbanza ...............................................................................................40,7
AG- 59 Santiago - A Estrada. Treito Santa Lucía - A Ramallosa ...............................9,94
VAC de conexión Ares e Mugardos coa RIXE...........................................................6,49
AG-53 Dozón - Ourense. Treito Dozón - Carballiño ................................................17,62
Variante de Ponte Maceira ........................................................................................1,46
Variante de Negreira..................................................................................................5,3
AG- 56 Santiago - Noia. Treito Santiago - Brión......................................................15,88
Conexión AC-141 Coa N-561 e AP -9 en Vilar do Colo.............................................3,85
Vial de conexión segundo cinto de Vigo con Polígono de Balaídos..........................0,67
Variante As Pontes ....................................................................................................3,64
Conexión N-525 - Polígono San Cibrao das Viñas ...................................................1,1
Autovía Nadela - Sarria 1ª Fase..............................................................................30,6
Autovía Ferrol - Vilalba. Treito As Pontes - Cabreiros ...............................................8,96
71
SUMA 377,9
POSTA EN SERVIZO CON CARÁCTER INMINENTE (ANTES VERÁN 2009)
Kms.
Conexión Cambados - Vilagarcía con acceso ou Porto ............................................0,95
Variante de Vilagarcía................................................................................................7,6
AG-53 Dozón - Ourense. Treito Carballiño - a-52 ...................................................14,02
SUMA 22,5
 POSTA EN SERVIZO NO HORIZONTE DA LEXISLATURA

Terceira Rolda A Coruña ............................................................................................4 Vía Ártabra ...............................................................................................................15

Variante de Noia (Nova ponte) ..................................................................................3,7 Ourense - Celanova ................................................................................................18,7

Variante de Outes ......................................................................................................6,48 Autovía do Morrazo .................................................................................................17,86

AG -53 Ramal de Carballiño......................................................................................5,26 Variante de Marín Treito I ..........................................................................................4,5

72
Vac Tui - A Garda.....................................................................................................24,55 A-52 - Plisar - Salvaterra ...........................................................................................4,58

Variante de A Garda...................................................................................................2,73 Vac do Norte. San Sadurniño - San Cibrao .............................................................80

Vac Sarria - Monforte...............................................................................................27,8 Autovía Curro - Baión (Vilagarcía) .............................................................................9

Autovía Carballo - Fisterra.......................................................................................57,6 Autovía Santiago - A Estrada. Treito A Ramallosa - A Estrada ................................12,5

Acceso Porto de Brens..............................................................................................3,5 Autovía Santiago - Noia. Treito Brión - Noia............................................................17,4

Variante Leste de Carballo ........................................................................................8,5 Autovía Ferrol - Vilalba. Treito Cabreiros - Vilalba...................................................13,4

AG- 41 Treito Sanxenxo - O Grove ............................................................................7

SUMA 344,12
REFORMULACIÓN DA AP- 9
Dende abril de 1979, data na que se puxo en servizo o tramo A Barcala - Santiago
Norte, ata os nosos días, pasaron preto de 30 anos, nos que Galicia sufriu
profundos cambios. É o momento de reformular a autoestrada para que esta
infraestrutura siga contribuíndo ao desenvolvemento e progreso de Galicia.
Existen precedentes de transferencias de tramos de estradas Nacionais a
Comunidades autónomas (transferencia a Cataluña da N-II en O Maresme), polo
que o PPdeG propón a transferencia da titularidade da autoestrada AP-9,
así como a transferencia dos recursos financeiros necesarios para realizar
a súa reformulación, é dicir o novo deseño.
Para a execución das obras previstas de enlaces e aumento de capacidade, o
PPdeG considera que o máis beneficioso para o interese público é a licitación
das obras de mellora e ampliación por parte da Administración autonómica
(circunstancia prevista na Lei de autoestradas), no marco dun convenio coa
concesionaria. Coa transferencia da autoestrada posibilitarase a negociación
directa coa concesionaria sen necesidade de manter a
"intermediación do Ministerio de Fomento”.
As actuacións previstas para a autoestrada AP-9 son:
- Ampliación de capacidade da ponte de Rande
- Melloras de Rande - Puxeiros e acceso a Vigo
- Construción de carril adicional entre Rande e Pontevedra Sur, en ambos os
dous sentidos.
- Construción de carril adicional entre Curro e Pontevedra Norte e liberación da
peaxe dese tramo, ata a posta en servizo da A-57.
- Construción de carrís adicionais entre Peaxe de Teo e Sigüeiro.
- Construción de carrís adicionais no acceso A Coruña (Guísamo - A Coruña).
-Construción e/ou remodelación dos enlaces seguintes:
• Enlace de Pontevedra Norte (remodelación)
• Enlace de Carracedo (completar en sentido norte)
73
• Novo enlace de Teo, xunto á peaxe
• Acceso ao Aeroporto de Lavacolla, mediante un novo enlace coa autovía
A-54 (Santiago-Lugo)
• Enlace de Sigüeiro (completar sentido Sur)
• Incremento da accesibilidade da autoestrada nos treitos Ordes-Guísamo e
Pontevedra-Rande (a determinar en función dunha análise viaria das respectivas
zonas)
• Enlace directo coa autovía A-6 A Coruña -Madrid (Abegondo)
• Enlace de Cambre (completar sentido norte)
• Acceso ao aeroporto de Alvedro a través dun novo enlace no Burgo
 2.1.4. FERROCARRIL
O PPdeG aposta de xeito decidido polo Ferrocarril como modo de transporte
eficaz e sostible.
Un modo de transporte axeitado tanto para a mobilidade das persoas e as
mercancías cara fora da nosa Comunidade Autónoma, como cara a dentro, nos
traxectos de curta e media distancia en Galicia.
A) A CONEXIÓN DE GALICIA COAS REDES ESPAÑOLAS E EUROPEAS DE
ALTA VELOCIDADE
74 O PPdeG proporá e impulsará a sinatura dun acordo institucional co Goberno
de España para a execución das obras do tren de Alta Velocidade de Galicia.
Dende o convenio subscrito entre a Xunta de Galicia e o Ministerio de Fomento,
para mellora do Eixo Atlántico de Alta Velocidade, a Administración Galega non
foi capaz de establecer, conxuntamente co Ministerio, as bases do deseño da
rede de ferrocarrís de Galicia. O PPdeG propón a consecución dun amplo
consenso no Parlamento de Galicia que estableza as bases do deseño do
mapa ferroviario galego co obxecto de defender en Madrid, co respaldo
unánime da sociedade, o referido deseño.
Para garantir tanto os prazos, como a execución presupostaria de cada exercicio,
o PPdeG promoverá que todas as forzas políticas galegas apoien a subscrición
dun Convenio Marco como o asinado para a coñecida "Y Vasca", co Goberno
de España.
De acordo co convenio:
• O Goberno de España asumiría a construción dos tramos actualmente en
marcha (Eixo Atlántico; Santiago - Ourense), e de Lubián-Ourense (aínda
pendente de licitación); así como dos treitos Vigo-fronteira portuguesa, Lugo-
A Coruña, Ponferrada-Monforte e o AVE do Cantábrico (actualmente paralizados
polo Goberno socialista).
• O Goberno Galego asumiría a execución do tramo
de alta velocidade Vigo - Pontevedra - Ourense
(acceso directo dende a Meseta a Vigo), así como o tramo de alta velocidade
Ourense - Lugo, para garantir a conexión directa de Vigo e Lugo con Madrid.
• Todas as obras serían financiadas pola Administración Central; non
obstante a Xunta de Galicia adiantaría o financiamento dos tramos que lle
corresponde executar, fondos que serán transferidos posteriormente pola
Administración Central.
• O acordo marco incluiría un compromiso expreso de datas e de
anualidades.
B) UNHA POLÍTICA FERROVIARIA INTEGRAL
A promoción do ferrocarril en Galicia debe comprender todas as posibilidades
que ofrece este medio; tanto no longo percorrido, como no transporte de
proximidade/media distancia; ou de mercadorías.
O PPdeG aposta por potenciar os tres ámbitos indicados, sen esquecer ningún.
É unha realidade que o Bipartito, coa falsa promesa de comprometer a alta
velocidade para o 2012, enmascarou unha inactividade a respecto do resto de
cuestións; que son tan importantes como a conexión por AVE con Madrid:
• O transporte de mercadorías
• A conexión de portos e aeroportos coa rede de ferrocarril
• As cercanías
MERCADORÍAS:
O PPdeG aposta polo mantemento da rede convencional actual, no eixe
atlántico, para poder dar saída as mercadorías dos portos e poder canalizar
os devanditos produtos cara ao interior da Península. Non se pode permitir
o desmantelamento dunha infraestrutura como a actual.
CERCANÍAS:
O mantemento da actual infraestrutura permitirá a potenciación da rede de
proximidade que, no caso do Eixo Atlántico, é altamente rendible. O Consorcio
Galego de Transportes potenciará especialmente o transporte de Ferrocarril,
facilitando as conexións, subvencionando os percorridos habituais e aumentando
a cobertura do servizo.
Propoñemos, xa que logo, a progresiva implantación de Servizos de
Cercanías alomenos entre Tui-Porriño- Vigo- Pontevedra; Santiago-Vilagarcía;
A Coruña - Betanzos - Ferrol e Ourense- O Carballiño -Taboadela
CONEXIÓN FERROVIARIA COS PORTOS:
O sistema portuario galego necesita ser xestionado de forma coordinada. A
conexión dos portos coa rede ferroviaria permitirá realizar o transporte de
mercadorías de forma sostible e eficaz.
C) A POLÍTICA DE FERROCARRIL DO PARTIDO POPULAR CENTRARASE
NO CUMPRIMENTO DOS SEGUINTES PUNTOS PROGRAMÁTICOS:
75
1. O PPdeG pretende que o debate sobre o ferrocarril non se centre exclusivamente
na alta velocidade e no prazo do tramo entre Lubián e Ourense, que aínda sendo
moi importante, non é a única cuestión básica.
Os nosos obxectivos son:
• Conseguir unha rede convencional eficaz para dar saída ás mercadorías,
imbricada no sector Mar- Loxística.
• Garantir a posta en servizo do Eixo Atlántico sen esquecer Ferrol, cidade
que o Bipartito sacou do mapa do Eixo Atlántico.
• Garantir o mantemento da rede actual para permitir
a implantación do servizo de Cercanías
• Crear o “Ente Ferroviario Galego”.
 2. Detención das operacións de levantamento da antiga vía no Eixo Atlántico,
cando esta quede fóra de uso pola apertura de novas variantes e realización
de cantas medidas sexan imprescindibles para evitalas.
Trátase dunha descapitalización que non debería permitirse sen o amparo de
estudios rigorosos, que ata a data non se realizaron.
3. Promover a realización dun estudo e as actuacións conseguintes que
permitan independizar funcionalmente a antiga vía do novo Eixo Atlántico
Ferroviario de Alta Velocidade.
O devandito estudio tería como obxectivo conseguir a segregación da circulación
de trens de mercadorías e de cercanías pola vía antiga cando se produza a total
76 apertura do Eixo Atlántico de Alta Velocidade, tal e como sucede noutros países.
4. Analizar as implicacións que o cambio de ancho de vía poida ter na rede
ferroviaria galega.
Se o proceso do cambio de ancho de vía en Galicia se realiza sen ningún estudio
previo, poden verse afectadas infraestruturas críticas dentro do tecido económico
de Galicia (PLISAN, portos de Marín ou Vilagarcía de Arousa, por exemplo). Por
iso, é preciso desenvolver unha estratexia para que o cambio do ancho de vía
se produza con afección mínima á actividade de transporte e de acordo coas
operacións que se produzan no resto da rede ferroviaria española e portuguesa.
5. Promover a realización dos accesos ferroviarios aos portos exteriores
de A Coruña e Ferrol.
Na actualidade é inconcibible que un porto non teña uns accesos terrestres
axeitados. No caso dos portos exteriores de A Coruña e Ferrol sorprende máis
aínda este feito, xa que os portos actualmente existentes si o teñen. Como se
pode constatar, nestes casos incluso se retrocede sobre a situación orixinal.
6. Aproveitar a realización do acceso ferroviario ao porto exterior de Punta
Langosteira para levar o ferrocarril ao eixe A Coruña - Carballo.
O eixe A Coruña - Carballo é o eixe industrial por excelencia da zona metropolitana
da Coruña, no seo do cal se sitúa o novo porto exterior. Por iso, aproveitando
a necesidade de conectar o porto de Punta Langosteira coa rede ferroviaria en
Uxes, debe estenderse a devandita liña cara a Arteixo, nunha primeira fase, e
ata Carballo posteriormente, o que contribuiría a facilitar a mobilidade de persoas
e mercadorías na zona.
7. O Ente Ferroviario Galego asumirá o estudio, coordinación e posta en
marcha no horizonte desta lexislatura dos sistemas de metro lixeiro nas
áreas metropolitanas de Vigo e A Coruña.
Os entes locais non teñen capacidade económica suficiente para poder asumir
o custo que supón a construción dun metro lixeiro. Por outra banda, un proxecto
destas características non afecta a un núcleo de poboación, senón a toda unha
área metropolitana e un número elevado de concellos.
Estes grandes proxectos deben ser dirixidos desde un organismo dependente
da Xunta de Galicia. De ser así, o normal é que os requisitos do material fixo e
móbil a establecer nas áreas metropolitanas da Coruña e Vigo sexan únicos, co
que poden conseguirse aforros na adquisición dos vehículos, sinalización, etc.
Por outra banda o Ente Ferroviario Galego estudará a viabilidade de implantar
o metro lixeiro noutras áreas urbanas de Galicia.
8. Estudio de novas fórmulas para a explotación de liñas ferroviarias rurais.
Os convenios que anualmente subscribe Renfe Operadora coa Xunta de Galicia
para o mantemento de servizos deficitarios non son unha solución ao problema
que formulan as liñas de tráfico débil. Con esta solución, o único que se consegue
é perpetuar a situación deficitaria destes servizos.
Desde a Xunta promoverase o estudio e posta en práctica de diferentes medidas,
encamiñadas á mellora da rendibilidade dos servizos ferroviarios rurais. Entre
elas pódense citar:
• Oferta coordinada de servizos ferrocarril - autobús.
• Posibilidade de oferta de servizos ferroviarios rurais por parte doutros
operadores distintos de Renfe Operadora.
• Incorporación de solucións técnicas que contribúan de modo efectivo á
redución dos custos de explotación e que serán subvencionadas no
marco do convenio a establecer entre o operador/administrador de
infraestruturas e a Xunta de Galicia.
9. Proxecto dunha nova terminal de mercadorías da Coruña.
Como é sabido, a área da Coruña conta cunha terminal ferroviaria de mercadorías
en terreos próximos ao porto, coñecida como terminal de San Diego. De acordo
cos plans de desafección de infraestruturas portuarias para a súa posterior
urbanización, dita terminal desaparecerá sen que, ata o momento, se coñeza
unha nova ubicación.
Por iso, como unha acción básica englobada no epígrafe anterior, formúlase o
lanzamento do proxecto dunha nova terminal de mercadorías da Coruña. Para
iso, será preciso estudar a súa situación, extensión, instalacións, etc... ao obxecto
de ir realizando a oportuna reserva de terreos ata que se 77
inicien as tarefas do proxecto e construción.
10. Impulsar o proxecto dun novo ramal ferroviario que comunique a zona
Sur de Vigo.
É evidente a enorme transcendencia que para a bisbarra de Vigo e, en particular,
para a súa industria, tería a construción dun novo ramal ferroviario que permita
dar saída por ferrocarril á produción da factoría do grupo PSA Peugeot - Citröen,
que acceda directamente á terminal Ro-Ro de Bouzas e que conecte a zona
industrial do Sur de Vigo e a Zona Franca coa rede ferroviaria nacional.
 2.1.5. AEROPORTOS
O PPdeG considera fundamental fixarse o obxectivo de conseguir que Galicia
asuma o traspaso dos aeroportos galegos, para a súa xestión máis eficaz e
para satisfacer as necesidades dos cidadáns e das empresas.
Coa competencia sobre aeroportos, as entidades locais e sociais poderán
participar na planificación do sistema aeroportuario galego.
Como propostas específicas, o PPdeG impulsará:
• A integración das actuais infraestruturas aeroportuarias no marco dun sistema
78
aeroportuario galego que contribúa á coordinación e complementariedade
dos tres aeroportos e demais infraestruturas existentes.
• O fomento á implantación de novos servizos
aéreos de ámbito nacional e internacional.
• A potenciación do tráfico de mercadorías que xeran un elevado valor
engadido e contribúe fortemente ao nacemento de servizos loxísticos avanzados
con incidencia forte no tecido empresarial e no emprego de calidade.
2.2. UNHA POLÍTICA DE MOBILIDADE E
TRANSPORTES PARA O CONXUNTO DE GALICIA
Galicia precisa unha política que garante a mobilidade das persoas.
Unha política de mobilidade que garanta:
- A sostibilidade e respecto ao medio ambiente do conxunto do sistema;
- A seguridade
- A economicidade dos custos
- A comodidade das persoas
2.2.1 UNHAS MODERNAS INFRAESTRUTURAS DE TRANSPORTES
Unhas MODERNAS INFRAESTRUTURAS DE TRANSPORTES garanten unha
maior MOBILIDADE, e por iso o PPdeG considera prioritario, tal e como se vén
de expoñer no epígrafe anterior:
- Crear un Ente Ferroviario Galego que xestione as cercanías e que dirixa
a construción e explotación dos metros lixeiros das áreas metropolitanas de
Coruña e Vigo.
- Crear unha Axencia Galega de Estradas para optimizar, racionalizar e
profesionalizar a xestión das infraestruturas do transporte.
- Impulsar unha rede de autovías e Vías de Alta Capacidade que sitúen o 80%
da Poboación de
Galicia a menos de 10 minutos dunha VAC.
- Deseñar e construír unha rede de aparcadoiros disuasorios nos ámbitos
das áreas metropolitanas.
- Poñer en marcha unha rede de proximidade nas áreas metropolitanas de
forma que Galicia conte cunha rede de transporte público con infraestruturas
axeitadas, eficientes e seguras (estacións de autobuses de primeiro nivel;
plataformas seguras, resgardados e realmente operativos; carrís exclusivos para
o transporte público, rede de proximidades utilizando as vías en desuso, etc...)
- Elaborar un plan de adecuación de travesías.
2.2.2. CONSORCIO DE TRANSPORTE METROPOLITANO DE GALICIA
Sen embargo, unhas boas infraestruturas, por si soas, non garanten unha
boa mobilidade, cando o cidadán que quere desprazarse se enfronta ante unha
realidade na que:
• A titularidade dos servizos de transporte está en mans, á vez, da administración
estatal, da autonómica e da municipal; e son prestados á vez por empresas
públicas e empresas privadas concesionarias.
• As tarifas se establecen por cada un de forma independente e reflicten
diferentes concepcións tarifarias.
• Hai falta de coordinación entre as liñas, tanto nos trazados, como nas
frecuencias, e nos horarios.
Para paliar esta situación, o PPdeG quere fomentar a coordinación
administrativa, a integración tarifaria e a integración modal.
O mecanismo axeitado a estes propósitos é o Consorcio; como demostran, desde
a constitución do primeiro (o de Bizkaia, no ano 1975), os consorcios que
coordinan o transporte en Madrid, Barcelona, Valencia, Sevilla, Bahía de Cádiz,
Asturias, Granadae Málaga (último en ser constituído en 2003).
Por iso, o PPdeG creará o Consorcio de Transporte Metropolitano de Galicia,
no que se integrará o Ente Ferroviario Galego, e ao que Concellos, Deputacións 79
e o Ministerio de Fomento serán convidados a incorporarse.
O Consorcio de Transporte Metropolitano de Galicia planificará, coordinará
e organizará o
transporte nas áreas metropolitanas de Galicia.
Coa creación do Consorcio de Transporte Metropolitano de Galicia
conseguirase:
- A creación dun órgano con representatividade e capacidade técnica suficiente,
para a coordinación e planificación do conxunto do sistema de transportes.
- A existencia dunha diferenciación entre autoridade responsable da funcionalidade
e deseño da oferta de transporte público, e as empresas operadoras que asumen
a función de produción da oferta ao menor custo posible.
 O Consorcio de Transporte Metropolitano de Galicia asumirá as seguintes
competencias:
- Planificación global de todas as infraestruturas de transportes do ámbito de
actuación do Consorcio.
- Establecemento de programas de explotación coordinados para todos os
modos de transporte.
- Unificación do Sistema Tarifario, creando títulos
válidos no conxunto do sistema de transportes.
80 - Creación dunha imaxe global do sistema único de cara aos usuarios, co que
se contribúe á percepción dunha oferta estruturada capaz de satisfacer as súas
necesidades de transporte.
O funcionamento integrado do sistema de transportes basearase no principio
de que cada un dos modos debe desenvolver a función máis axeitada ás súas
características. A coordinación das diferentes redes de transporte existentes
basearase en dúas actuacións: a reordenación das liñas de autobuses e a
correcta articulación de estacións de intercambio modal, todo iso co fin de
minimizar as molestias das rupturas de viaxe.
A creación dunha imaxe unitaria e integrada do sistema de transporte
conseguirase a través de medidas como as seguintes:
- A homoxeneización da información dos servizos de transporte ofertados.
- Canalizando a relación cos usuarios a través dun único interlocutor.
- Cunha imaxe e publicidade uniforme en todo o conxunto do sistema.
- Coa integración de servizos.
- Coa integración de tarifas, isto é implantando:
• O Billete único, que permite viaxar nos diferentes modos de transporte.
• Transbordos gratuítos ou a prezo reducido.
• Abonos por períodos de tempo (xeralmente zonais).
O Consorcio de Transporte Metropolitano de Galicia, ao igual cos de Bizcaia
ou Asturias, estenderá as súas actuacións máis aló do ámbito metropolitano,
mesmo co obxectivo de formular un único título de transporte que en Galicia
permitise o desprazamento das persoas en calquera modo de transporte público.
Desta forma, Galicia tería un esquema de transportes congruente que lle permitiría
satisfacer as necesidades de mobilidade de todos os cidadáns.
2.2.3. ACTUACIÓNS ESPECÍFICAS DE FOMENTO DA MOBILIDADE
Namentres o Consorcio de Transporte Metropolitano de Galicia non comece a
operar, o PPdeG continuará avanzando na mellora da mobilidade das persoas
a través das seguintes accións:
1. Remataremos o Plan de Transporte Metropolitano de Galicia, iniciado en
2004 polo PPdeG, estendéndoo no primeiro ano ás sete áreas metropolitanas
de Galicia, para beneficiar a máis de 1.650.000 persoas, preto do 65% da
poboación de Galicia:
• En cada área metropolitana e como primeira actuación se integrarán as
redes urbanas e metropolitanas de transporte público mediante unha política
tarifaria común a un prezo reducido para o cidadán; e incrementarase a
frecuencia da oferta de servizos en número e calidade, adaptando os medios
de transporte ás persoas con dificultades.
• Introduciremos o billete único que eliminará totalmente o custo dos transbordos
dentro de cada área metropolitana. Xeralizaranse no primeiro ano as
bonificacións para os colectivos de estudantes,
mozos, familias numerosas e xubilados.
• Impulsarase a construción de estacións de transporte intermodais que
aproveiten a chegada da alta velocidade e conxuguen o transporte ferroviario
co transporte público por estrada tanto de autobuses coma de taxis, e a
conexión cos aeroportos.
• Crearemos intercambiadores en tódalas cidades de Galicia e naquelas
vilas de maior poboación cunha ubicación óptima e que completen a
intermodalidade das estacións centrais. Estes centros serán arquitectonicamente
avanzados e permitirán o acceso a varios modos de transporte con preeminencia
de circulación sobre o transporte privado mediante o desenvolvemento de
plans urbanos de prioridade circulatoria para o transporte público. Serán
verdadeiros puntos de encontro e non simples aparcadoiros de autobuses ou
taxis.
• Culminarase a creación e adecuación das áreas de estacionamento de
segundo nivel e renovaranse na súa totalidade as marquesiñas e demais
mobiliario urbano ligado ao transporte.
• Impulsarase a dotación de aparcadoiros disuasorios conectados coa
rede de transporte público, que permitan ao cidadán estacionar o seu
vehículo por un prezo reducido e acceder inmediatamente ao transporte público
urbano, metropolitano e incluso comarcal.
• Total eliminación das barreiras arquitectónicas no acceso ao transporte
e aos seus medios de transporte, mediante a renovacións das flotas con novo
material adaptado e ambientalmente sostible.
2. Impulsaremos a posta en marcha inmediata do Plan de transporte 81
Comarcal e Rural que beneficiará ao restante 35% da poboación galega. Para
elo impulsarase:
• Adopción e Xeralización neste eido de tódalas melloras tarifarias propostas
no ámbito metropolitano.
• Reformulación dunha nova oferta de servizos onde se prime o aproveitamento
de distintas ofertas existentes coa ampliación de servizos que se adecúe á
demanda mediante a Xeralización universal do transporte á demanda.
• O aproveitamento da capacidade do transporte escolar.
• Reordenación zonal das actuais liñas de transporte por estrada.
• Inclusión do transporte público mediante taxis.
 3. Impulsaremos un Plan de fomento do transporte público e de información
e comunicación ao cidadán mediante o emprego de:
• Campañas recorrentes de información e incentivación do transporte colectivo.
• Mantemento da información permanentemente actualizada nos elementos
informáticos, soportes físicos e mobiliario de transporte.
• Un total aproveitamento das novas tecnoloxías ao servizo de cidadáns
informados en tempo real xerando a confianza no cumprimento dos servizos
e coa debida calidade.
82
• O impulso dos certificados de calidade no sector de transporte público por
estrada.
4. Impulsaremos a Xeralización, espacial e temporal, do transporte nocturno
como opción de mobilidade para os mozos e que contribúa a unha substancial
mellora da seguridade vial nos lugares de concentración de actividades de lecer.
5. Poremos en marcha un programa de intermodalidade autobús-ferrocarril
que aproveite a conclusión de actuacións de mellora da rede ferroviaria xunto
cunha mellora na oferta ferroviaria
en media distancia e o tren de cercanías.
6. Implantaremos novas relacións marítimas interiores e o fortalecemento
das existentes, coordinadas co transporte por estrada, que garantan a prestación
dun servizo público de calidade e coas frecuencias requiridas polos usuarios a
un prezo idéntico ao do transporte metropolitano no que se integrarán.
7. Potenciaremos o transporte discrecional por estrada que contribúa á
desconxestión da circulación e á seguridade vial evitando a sinistralidade pola
prestación de servizos por profesionais.
8. A partir dunha consideración moderna dos servizos de transporte público
mediante taxis, aprobaremos una nova normativa que regule os servizos
de taxi en Galicia:
• Esta normativa terá en conta as especiais características poboacionais da
nosa Comunidade Autónoma
• Establecerá o procedemento e as condicións para o outorgamento e, no seu
caso, a revogación das licencias
• Permitirá a diferenciación dos ámbitos urbanos e metropolitanos
• Impulsará que, no ámbito comarcal e rural, os servizos de taxi sexan unha
peza fundamental dos plans de transporte, especialmente do transporte á
demanda e incluso programado.
• Especial consideración merecerá así mesmo a profundización nos sistemas
de seguridade nos taxis, co necesario apoio financeiro da Administración.
• Tamén impulsaremos, desde o acordo cos representantes do sector do taxi,
as necesarias políticas de formación e a adopción de medidas que contribúan
á minimización dos custes nos que incorren.
TERCEIROEIXO 83
 TERCEIRO EIXO: ORDENACIÓN DO Por iso, desde o punto de vista programático consideramos que para lograr estes
obxectivos resulta máis apropiado realizar un tratamento conxunto e coordenado
TERRITORIO E MEDIO AMBIENTE PARA UNHA das políticas de ordenación do territorio e o urbanismo coas políticas de
protección e mellora do medio ambiente.
GALICIA SOSTIBLE E COMPETITIVA.
Esta visión programática terá o seu traslado no eido organizativo. O PPdG
integrará nunha mesma Consellería as competencias en materia de Medio
Ambiente, Ordenación do Territorio e Urbanismo.
Para o PPdeG, lograr un desenvolvemento sostible é unha prioridade estratéxica
e inaprazable cara aos vindeiros anos. O noso patrimonio natural é a base sobre
a que se sustenta o noso crecemento equilibrado e a nosa calidade de vida, e
por iso estamos convencidos de que o noso medio ambiente e o noso territorio
84 constitúen elementos fundamentais do capital económico e social de Galicia.

Desde esta perspectiva, queremos formular desde o Goberno unha política que,
partindo da consideración do territorio de Galicia como un espazo único, se
centre na súa ordenación e desenvolvemento harmónico e racional, que garanta
a sostibilidade.

Queremos unha Galicia, en definitiva, na que os espazos naturais e os espazos

urbanos estean racionalmente delimitados a través dunha integración funcional
do conxunto do territorio.
Unha Galicia concibida como cidade policéntrica, comunicada interna e
externamente. Unha Galicia con vilas e cidades acolledoras e intercomunicadas
na que rúas, prazas e parques incrementen a calidade de vida dos seus residentes,
e na que se garanta non só a conservación e protección da nosa riqueza natural
senón a súa permanente mellora e posta en valor.
3.1. ORDENACIÓN DO TERRITORIO E URBANISMO
• A SITUACIÓN ACTUAL
Co Bipartito Galicia sufriu unha paralización xeral: houbo unha alarmante ausencia
de xestión. Con graves consecuencias porque, máis alá do tempo perdido na
ordenación do territorio, a parálise agrava a crise económica na que estamos
inmersos.
E xunto coa parálise, a división e falla de entendemento permanente no Bipartito:
repartíronse as competencias sobre política territorial, urbanismo e vivenda entre
dúas Consellerías asignadas a cada un dos partidos, coa conseguinte
descoordinación e mesmo opinións contrarias en cuestións que están
necesariamente interrelacionadas entre si.
Así, parálise e enfrontamento, pero tamén improvisación, son os termos que
mellor definen ao Bipartito no ámbito da política territorial e o urbanismo, como
poñen en evidencia:
- As súas actuacións illadas e arbitrarias, como a Lei de medidas urxentes en
materia de ordenación do territorio e do litoral de Galicia, adoptada de costas
aos concellos afectados, non sendo quen de cumprir o compromiso de aprobación
dun Plan de Ordenación do Litoral. Porque a punto de cumprirse o prazo de 2
anos que a lei sinalaba para a suspensión do planeamento e licencias na zona
litoral, non se ten presentado nin sequera un avance do Plan do Litoral, a pesares
de que o anterior Goberno o deixara xa en redacción en 2005.
- As prometidas Directrices de Ordenación do Territorio, aprobadas tan só
inicialmente, e ao final do seu mandato, practicamente copian as que presentara
o PPdeG hai catro anos, co conseguinte tempo perdido, e a súa falla de
actualización e novos plantexamentos.
- Os plans xerais están practicamente parados, con informes sectoriais ás veces
contraditorios entre si, que ralentizan e fan imposible o proceso de elaboración
e a súa tramitación.
- En xeral, longas tramitacións de anos para o planeamento de desenvolvemento.
Mesmo as solicitudes de autorización para construír en solo rústico, actividades
agrícolas e outras aceptadas pola lei, están a levar tramitacións de máis de 2
anos. 85
- Incremento excesivo da dispersión normativa, con continuas modificacións da
normativa existente, e novas normas, as veces contraditorias con outras existentes,
que dificultan o seu cumprimento.
- Inseguridade xurídica sobre as licencias concedidas, tanto para os concellos,
competentes na planificación urbanística, como para os operadores económicos
do sector inmobiliario, que perciben unha imaxe xeral de que en Galicia non se
pode traballar, o que xera unha deslocalización de investimentos
cara a outras Comunidades Autónomas.
- Enfrontamento continuo do Bipartito coa FEGAMP e en xeral cos concellos;
e ausencia de diálogo cos sectores produtivos e axentes sociais.
 • O MODELO TERRITORIAL DO PPdeG
A gran cantidade de decisións que hoxe se toman dun xeito estanco e independente
polas distintas administracións, organismos e axentes intervintes, teñen impedido
o desenvolvemento dun entorno urbano saudable. Isto ten orixinado a aparición
da cidade difusa, a cidade sen bordes, onde o medio urbano e o medio natural
se mesturan, producindo unha indiferenciación territorial que impide un
desenvolvemento equilibrado e sostible, perdendo calidade de vida, benestar e
cohesión social.
É necesario reconducir a situación para obter un modelo territorial coherente.
É necesario impulsar procesos de transformación e desenvolvemento intelixente
86 da cidade e do territorio, de tal xeito que ese ben permanente sobre o que nos
asentamos sexa capaz de soportar o necesario desenvolvemento e ao mesmo
tempo, ser protexido para o noso ben e o de futuras xeracións.
Unha análise actual da situación galega debe facernos, reflexionar, desde a
perspectiva do conxunto do país, sobre o camiño que levan as nosas cidades,
sobre como soporta o medio físico a nosa actividade e dinamismo e sobre cal
deber ser a relación entre cidade e territorio. Unha relación que nos permita
desenvolver unha estratexia económica, de cohesión e desenvolvemento social,
e de sensibilidade e coidado do medio ambiente, da paisaxe e do entorno natural.
É necesario, pois, reconducir a situación. Temos que entender o territorio como
unha Cidade Única; establecendo un plantexamento global que nos permita
recoñecer Galicia como unha “rexión urbana policéntrica”.
Trátase en definitiva de formular un futuro político, económico, social, ambiental
e “territorial”, nun único territorio conexionado, nunha Galicia Cidade Única e
policéntrica que estruture adecuadamente a residencia, o lecer, a cultura, a
educación, infraestruturas e servizos, e a natureza:
- As directrices de ordenación do territorio deben buscar unha estratexia
territorial, organizada a partir do recoñecemento do desenvolvemento policéntrico
das grandes cidades que articulan o territorio, permitindo un desenvolvemento
sostible e recoñecendo a paisaxe conectora como elemento a coidar, preservar
e mellorar.
- Entre os grandes centros e o medio natural ten que estruturarse todo o
sistema de vilas e pequenos núcleos de poboación, a través da organización de
redes de infraestruturas que garantan os diferentes niveis de accesibilidade e
comunicación.
- Cómpre asemade establecer áreas funcionais que permitan desenvolver
adecuadamente grandes zonas mediante plans de carácter territorial, como
escalón axeitado para o desenvolvemento de zonas de influencia metropolitanas,
nas que se establezan as determinacións necesarias para pór en valor o territorio,
cun forte respaldo social, que permita acadar un desenvolvemento económico,
social, cultural e ambiental, reflexo dos intereses dos cidadáns.
 - Os instrumentos tradicionais de planeamento urbanístico teñen sido e son
en moitos casos insuficientes para dar resposta axeitada as necesidades que
actualmente ten plantexada a cidade, definindo un proxecto de territorio sobre
a fortaleza da cidade e non solo baseado na solución das súas deficiencias.
- Debemos considerar ademais outros escalóns no planeamento que nos
permitan desenvolver axeitadamente o medio urbano, contando coa intervención
cidadá, e que recollan axeitadamente os conceptos de sostibilidade e saúde
urbana. O que significa acoller ámbitos mais manexables que os actuais plans
xerais, e cuxo desenvolvemento temporal permita equilibrar plans e actualidade,
conseguindo así as necesarias vantaxes competitivas que se xeran ao pór en
valor as excelencias que as cidades teñen e que se queren coidar e valorar.
En definitiva, o territorio, a súa ordenación, debe pensarse para reconducir a
cidade difusa e “espallada” a un sistema policéntrico de cidades e nodos que
permitan considerar a Galicia como unha única cidade, utilizando axeitadamente
instrumentos que permitan desenvolver o territorio desde o global ao particular.
• AS NOSAS PROPOSTAS
O PPdeG, co fin de profundizar na protección do territorio, quere facer un especial
esforzo para mellorar a xestión, a tramitación e o apoio a un desenvolvemento
territorial sostible e eficiente.
Para elo o PPdeG comprometese a acometer un ESFORZO EN PLANIFICACIÓN
e ORDENACIÓN que permita un desenvolvemento sostible fronte á crise e a
paralización administrativa do Bipartito.
3.1.1. EN RELACIÓN COA ORDENACIÓN DO TERRITORIO:
87
1. As Directrices de Ordenación do Territorio e o Plan do Litoral serán aprobados
en 6 meses desde a toma de posesión do novo Goberno:
- A aprobación dunhas directrices de ordenación do territorio, desenvolvidas polos
correspondentes instrumentos de ordenación territorial, permitirá sinalar criterios
obxectivos de desenvolvemento sostible aos que se deberán suxeitar os concellos
á hora de exercer as súas competencias de planeamento urbanístico. Así mesmo
tamén limitarán a actual discrecionalidade coa que conta a Xunta no outorgamento
da aprobación definitiva dos PXOM, fronte de continuos conflitos políticos e sociais
xerados nos últimos anos polo sectarismo do Bipartito.
- Na aprobación destas Directrices e doutros instrumentos de ordenación territorial
garantirase a plena participación dos concellos e dos axentes sociais.
 2. Impulsaremos a creación das áreas metropolitanas como estratexia de
integración territorial e funcional das grandes cidades e os concellos do seu
entorno.
Nunha primeira fase constituiremos a Área Metropolitana de Vigo, paralizada e
vetada de forma inxustificada polo Bipartito nesta lexislatura, e impulsaremos a
creación da Área Metropolitana da Coruña.
3. En planeamento municipal incrementaremos o nivel de esixencia na protección
dos valores ambientais e paisaxísticos do noso territorio. Para elo é necesario
desbloquear e acelerar a aprobación dos plans
xerais, e os plans de desenvolvemento.
88
O PPdeG dará un impulso decidido ao proceso de formulación dos PXOM, ou
da adaptación á vixente regulación legal dos que aínda non o estivesen, mediante
as medidas de fomento e, de ser o caso, de subrogación necesarias.
Proporanse tamén ámbitos de desenvolvemento urbanístico de entidade máis
controlada, que permitan axilizar as actuacións sobre o territorio, tanto na tramitación
como na xestión.
4. Levaremos a cabo as reformas necesarias para implantar un único informe
autonómico para todos os documentos de planeamento xeral e de
desenvolvemento ou de políticas sectoriais. Este informe único integrará os
distintos informes sectoriais actuais e permitirá unha maior coordinación e celeridade
de tramitación.
5. O PPdeG establecerá as determinacións legais e regulamentarias necesarias
para permitir a aprobación parcial, con distintas velocidades, de partes de
documentos de planeamento xeral, unha vez se concreten os modelos globais
de sostibilidade para o territorio en estudo.
Asemade, propoñeremo ámbitos de actuación máis concretos, que permitan realizar
tramitacións en prazos non superiores a dous anos.
6. A paisaxe como referencia para o deseño do territorio: A paisaxe é a expresión
do carácter e identidade de cada lugar. E é determinante para facer atractivo un
territorio como lugar de vida e traballo. O enorme valor, calidade e diversidade da
paisaxe de Galicia, require un estudio e tratamento diferenciado para cada ámbito.
- Durante a próxima lexislatura elaborarase un Catálogo de Paisaxes de Galicia,
fixaranse as liñas básicas de actuación e plantexaranse os primeiros proxectos
e programas de recuperación paisaxística
así como de imaxe urbana para as nosas vilas que nos permitan corrixir os impactos
negativos e integrar as novas actuacións.
- Tamén se porá en marcha un plan global para eliminar todos aqueles elementos
que perturben a paisaxe: carteis de obra, marquesiñas vellas, mobiliario urbano
inadecuado, indicadores obsoletos, postes, etc...
7. Dado o enorme valor ambiental e cultural que teñen os nosos territorios costeiros,
o PPdeG elaborará e implementará un plan integral para a posta en valor do
litoral que englobará un importante paquete de medidas e un claro esforzo investidor
que complemente o plan de ordenación do litoral, co fin de incentivar as súas
potencialidades:
- Defensa firme dos núcleos tradicionais do litoral, impulsando a modificación
da Lei de Costas en aras ao seu recoñecemento por dita normativa estatal.
- Un Plan de “Vilas Mariñeiras” que conxugue a mellora, ordenación e posta
en valor dos nosos núcleos costeiros co desenvolvemento do turismo rural
mariñeiro e das actividades vinculadas co mar.
- Un esforzo rehabilitador do Patrimonio cultural galego do litoral.
- Creación dunha Rede de parques naturais do litoral, coa recuperación e
posta en valor dos espazos de maior valor ambiental da costa galega que se
combine cun sistema de sendas brandas do litoral.
8. Unificaremos, coordinaremos e revisaremos todo o corpo lexislativo existente
en materia de ordenación do territorio, urbanismo e medio ambiente, co obxecto
de recoller as novas formas de entender a intervención sobre o territorio e a ocupación
do solo, e adaptalo coherentemente ás novas realidades galega, estatal e europea,
dando seguridade xurídica e tentando facilitar así a súa aplicación.
3.1.2. EN RELACIÓN CO URBANISMO
A necesidade de mellorar a calidade urbana dos nosos pobos, vilas e cidades
será un dos obxectivos básicos do PPdeG, que se plasmará no necesario control
legal e na implantación de medidas que xeren unha nova forma de actuar no
entorno urbano, de xeito que se priorice:
- O Desenvolvemento equilibrado: mellorando as ferramentas de intervención
no territorio, que axuden ó desenvolvemento equilibrado e xusto dos nosos
concellos, e non sexan un freo para o progreso da sociedade.
- A sostibilidade ambiental: regulando as intervencións humanas sobre o
territorio, ordenando e compatibilizando os usos que se desenvolven no mesmo. 89
A conservación dos recursos naturais e dos valores paisaxísticos debe
compatibilizarse coa ocupación humana do territorio.
- A legalidade, a redistribución e a transparencia: O corpus urbanístico debe
converterse nun elemento básico da organización social, velando pola legalidade
das actuacións que se fan no territorio, garantindo a seguridade xurídica, sendo
un mecanismo de redistribución das plusvalías que xera a actividade construtiva,
e posibilitando a participación dos cidadáns cunha correcta xestión do reparto
de cargas e beneficios.
 - Xestión da modernidade: Os modelos de organización da sociedade e de
ocupación do territorio teñen mudado moi fortemente co proceso de urbanización.
Débese entón plantexar novas entidades de xestión que recoñezan e asuman
estes novos procesos urbanos e dean entrada á participación cidadá como
coñecedora do medio.
Como compromisos programáticos específicos en materia de urbanismo,o
PPdeG centrarase nos seguintes:
- A axilización e mellora dos procedementos para a XESTIÓN URBANÍSTICA,
adoptando para elo entre outras as seguintes medidas:
90 • Promoveremos e facilitaremos a progresiva implantación da tramitación e o
outorgamento das licencias urbanísticas por medios electrónicos.
• Establecerase un prazo máximo de 3 anos entre o comezo dos traballos de
redacción dun Plan Xeral ata a aprobación provisional do mesmo. Sobrepasado
ese tempo, a Xunta de Galicia subrogarase a facultade de continuar o proceso,
previa petición do concello correspondente.
• Prestarase apoio económico e técnico aos concellos para facilitarlles, dende
as súas competencias, a redacción dos seus plans xerais, co obxectivo
autonómico de que o 100% dos concellos conten cun plan xeral de ordenación
urbana adaptado á lexislación vixente.
• Fomentarase a realización do planeamento municipal desde os propios
concellos, a través da creación de equipos internos, con cofinanciamento
autonómico.
• Impulsarase, en colaboración coas Deputacións, a creación de oficinas
técnicas que garantan o asesoramento e apoio urbanístico aos concellos máis
pequenos, en especial para a redacción do seu planeamento.
• Elaborarase dun prego unificado de condicións-tipo que especifique a
totalidade da documentación que debe conter un planeamento para a súa
correcta tramitación.
• Crearanse figuras de coordinación Concellos-Xunta, a fin de evitar a lentitude
e a burocratización dos procedementos de xestión urbanística.
• Constituirase un grupo mixto de traballo Xunta-C.O.A.G. e demais colexios
profesionais e administracións implicados, para estudar a posible modificación
dos requisitos de tramitación das distintas figuras de planeamento, e lograr
así a redución dos tempos de tramitación e aprobación dos documentos.
• O desenvolvemento de Plans de carácter xeral que inclúan unha visión
do modelo interno do concello, cidade ou áreas territoriais, que integre todos
os seus programas de actuacións, con vontade de harmonizar todo o territorio
municipal, de compensar desigualdades, de potenciar todas as áreas, tanto
o centro como os entornos e as periferias. Que incorporen modelos de
funcionamento interno dos servizos e de todas as áreas municipais.
• Humanización das cidades: Os Plans han de ter en conta o modelo social,
de integración cidadá, de nativos e inmigrantes, contra as segregacións sociais
e económicas de todo tipo, os mapas educativos, as iniciativas de grupos
sociais, á xuventude, os nosos maiores, os enfermos, etc...
• Debemos reivindicar a recuperación histórica das nosas cidades, así
como a utilización do simbolismo práctico para acadar unha óptima identificación
coas nosas cidades a través de accións que consoliden a identidade de cada
lugar e a súa riqueza cultural.
• O desenvolvemento de plans e proxectos de reurbanización, conservación
e rehabilitación dos barrios residenciais das cidades. Actuarase basicamente
naqueles barrios construídos ao longo do século XX: Rehabilitación dos barrios
de vivendasdos anos 40-50 e dos polígonos de vivenda pública dos anos 60-
70. A tal fin se aprobarán liñas de axuda á rehabilitación de vivendas, para
a instalación de ascensores e mellora dos espazos públicos destes barrios,
nos que habitan moitos milleiros de galegos.
• É preciso impulsar os plans específicos de conservación do patrimonio
municipal, co fin de conservar os nosos tesouros arquitectónicos e preservalos
correctamente.
• Estableceranse axudas económicas aos concellos que aposten por
zonas verdes e espazos públicos, por enriba das porcentaxes que
obrigatoriamente fixan os planeamentos. E tamén se incentivará a creación
de “Corredores Verdes” nos concellos.
• Apostaremos pola reconversión das travesías urbanas de maior intensidade
de tráfico en corredores urbanos, mediante actuacións de reurbanización e
construción de variantes.
• O PPdeG realizará un manual de construción no rural que permita a técnicos
e autoconstructores coñecer mellor as variantes tradicionais da nosa arquitectura
e así evitar moitos dos impactos negativos que se producen de cotío nas
edificacións. O Manual incluirá tamén as características do mobiliario urbano
así como pequenas solucións constructivas tipo.
• No ámbito rural, poñerase en marcha un servizo de atención e información
territorial de carácter comarcal no que se ofreza aos veciños información
catastral, do SIXPAC e urbanística de cada concello, a través de Puntos de 91
Información cidadá.
• Queremos cidades e pobos accesibles e para elo incrementaremos as
axudas aos concellos para erradicar definitivamente as barreiras que impiden
ou dificultan de cidadáns con problemas de mobilidade o desprazamento polas
nosas cidades e vilas.
 3.2. MEDIO AMBIENTE
Facer un uso responsable dos recursos naturais é facerlle un ben ás
persoas. Pero non só aos que agora desfrutamos deles, senón tamén ás persoas
das xeracións que están por vir. Elas teñen tanto dereito coma nós a recibir un
legado natural que lles permita aproveitar de forma sostible o valor que o medio
natural nos dá.
Deste xeito, legar aos nosos fillos e netos un medio ambiente que sexa fonte de
recursos naturais e culturais e soporte de actividades económicas sostibles,
convértese para os homes e mulleres do PPdeG non só nun compromiso político
prioritario, senón nunha obriga ética e moral.
92
Galicia é verde e azul. O extraordinario patrimonio natural de Galicia probablemente
sexa un dos valores fundamentais desta terra. Por iso o noso medio ambiente
desempeña un papel estratéxico no desenvolvemento e crecemento do nivel
e calidade de vida da sociedade galega.
Pero o medio ambiente non é só un factor determinante no crecemento
económico. A súaconservación, o seu coidado e a súa mellora son ademais un
requisito básico para impulsar a xustiza social e a igualdade de oportunidades.
Así é como entendemos nós o desenvolvemento sostible.
A sociedade galega, como sociedade moderna que hoxe é, demanda unha
calidade ambiental que fai necesaria e imprescindible unha atención prioritaria
da Administración Autonómica para a conservación e xestión sostible do noso
contorno.
• A XESTIÓN DO BIPARTITO
Galicia non se pode permitir novos desastres ambientais, como os que se
produciron polas políticas do Bipartito, tanto no eido dos incendios forestais,
como no dos ríos, caracterizadas pola división e a incapacidade para xestionar:
- A falla de prevención e o desmantelamento do servizo de defensa de incendios
herdado do PPdeG provocaron o maior desastre medioambiental na historia
da nosa autonomía, con preto de 100.000 has. calcinadas e 4 vítimas mortais
no verán do 2006. A posterior falla no tratamento das terras queimadas incrementou
os danos causados polas riadas e inundacións do inverno seguinte.
- A falla de controis provocou o maior desastre coñecido ata a data no entorno
fluvial, ao baleirarse o embalse de Fervenza, o maior da provincia de A Coruña,
con milleiros de peces mortos, no outono de 2007.
- E iso sen esquecer os episodios de vertidos tóxicos no Umia, no Eume e máis
recentemente os vertidos no río Lengüelle, que están a ser investigados polo
xulgado nunhas dilixencias nas que varios directivos de SOGAMA están imputados.
Polo demais a política ambiental do Bipartito estivo presidida polos anuncios
publicitarios permanentes para enmascarar unha clamorosa ausencia de
xestión e de resultados:
- A media anual de depuradoras de augas residuais licitadas non chega a 5,
cando co anterior Goberno superaba as 14.
- Pese ás reiteradas promesas de ampliación formuladas ao longo da lexislatura,
a superficie natural protexida na Rede Natura 2000 é a mesma que hai 4 anos.
- Esquecendo as innumerables críticas durante anos de oposición, o Bipartito
non ofreceu alternativa algunha a SOGAMA para o tratamento dos residuos
urbanos. E froito da súa pésima xestión neste eido, máis de 500.000 toneladas
anuais de residuos quedan sen recuperar e son directamente soterradas sen
tratar no vertedeiro de Areosa en Cerceda.
- Non existe un sistema axeitado de xestión dos puntos limpos, e moitos deles
funcionan con serias deficiencias ou simplemente están abandonados.
- Finalmente a Consellería de Medio Ambiente non foi capaz de garantir a
consideración dos aspectos ambientais na resolución do concurso eólico.
• AS PREMISAS DA POLÍTICA AMBIENTAL do PPdeG
Por todo elo, o PPdeG considera que as políticas de protección e mellora
ambiental son unha necesidade, non unha alternativa. E desde o PPdeG
queremos basear estas políticas nas seguintes premisas:
- O carácter horizontal da política ambiental, o que implica garantir a integración
da variable ambiental no deseño e aplicación de tódalas políticas sectoriais
- Cómpre adaptar o desenvolvemento económico e a calidade ambiental en
termos positivos: a sostibilidade do crecemento económico só é viable garantindo
a conservación do capital natural de Galicia en boas condicións. De aí a
importancia de promover un uso eficiente e responsable dos recursos naturais, 93
que Galicia posúe con gran riqueza e variedade.
- Previr e evitar os impactos ambientais negativos é rendible. Para iso
cómpre apostar por un modelo de eficiencia, a través do aforro e a prevención,
que limite os custos de reparación deses impactos ambientais negativos.
- Facer fronte aos grandes retos do noso tempo: o cambio climático, o
abastecemento de auga de calidade, o tratamento dos residuos, a eficiencia
enerxética ou a conservación da biodiversidade, entre outros, son un desafío
para toda a humanidade, e polo tanto tamén os retos e desafíos da sociedade
galega.
 • AS NOSAS PROPOSTAS
3.2.1. PLANIFICACIÓN ESTRATÉXICA; UNHA NOVA ESTRATEXIA DE
DESENVOLVEMENTO SOSTIBLE:
O PPdeG é consciente dos cambios, tanto lexislativos na Unión Europea coma en
España, así como nos coñecementos sobre os efectos que as actuacións humanas
producen no medio. Novas realidades que esixen a elaboración dunha nova Estratexia
de Desenvolvemento Sostible que integre e satisfaga os cambios que se operaron
no marco lexislativo, na economía e na conciencia social.
Esta estratexia debe ter como obxectivo que o patrimonio ambiental galego, de
94 riqueza e diversidade extraordinaria, sexa usado racionalmente como capital que
é da nosa sociedade.
A Estratexia de Desenvolvemento Sostible basearase nos seguintes principios:
- Horizontalidade e actuación coordenada da Administración, en todas as súas
áreas; é dicir, unha Estratexia asumida polo conxunto dos departamentos da Xunta
de Galicia.
- Deste xeito, as políticas de sostibilidade impulsaranse tanto dende os sectores de
actividade económica coma dende o ámbito territorial ou funcional que conforma o
soporte de vida da Comunidade Autónoma
- Isto implicará a imprescindible coordinación e coherencia entre a Estratexia
de Desenvolvemento Sostible e as Directrices de Ordenación do Territorio, xa
que cada espazo territorial contén unhas características funcionais e sectoriais, que
fan necesario un tratamento específico dos seus recursos ambientais.
- Solidariedade, de maneira que se teñan en conta as características socioeconómicas
das bisbarras e poboacións afectadas para conseguir un desenvolvemento harmónico
en toda a comunidade galega.
- Participación na súa elaboración e desenvolvemento, dos diversos axentes
socioeconómicos, mediante a cooperación das administracións públicas galegas e
dos cidadáns, a través das diversas organizacións ás que estes se adscriben, na
súa faceta de traballadores, consumidores e empresarios.
- Incentivo á iniciativa privada nas diversas actuacións, así como o máximo respecto
á competencia leal e libre.
- Prevención, a través da análise do ciclo de vida tanto dos procesos produtivos,
coma dos produtos resultantes.
- Potenciación da investigación, desenvolvemento e innovación tecnolóxica no
campo ambiental, co obxectivo a medio prazo de conseguir que o coñecemento
adquirido se converta, así mesmo, en recurso económico de Galicia.
- Promoción do aforro enerxético en todos os ámbitos, así como do necesario
impulso ás enerxías renovables.
- Profundizar na implicación dos Concellos como actores do desenvolvemento
sostible, en particular a través da implantación e, no seu caso, revisión das Axendas
21 Locais, e fomentando a creación de redes intermunicipais de concellos
sostibles.
3.2.2. ASPECTOS ORGANIZATIVOS; MODERNIZACIÓN DA XESTIÓN
ADMINISTRATIVA E MAIOR SEGURIDADE XURÍDICA:
Se a creación do Ministerio e da Consellería de Medio Ambiente polos Gobernos do
Partido Popular supuxo un paso fundamental, agora é necesario avanzar máis e
anticiparse ás novas situacións que no futuro van aparecer na nosa sociedade.
Coa finalidade de facilitar a integración da variable ambiental na acción de goberno
e a avaliación ambiental estratéxica dos Plans e Programas da Xunta de Galicia, o
PPdeG impulsará unha reforma da Administración Ambiental que potencie a
coordinación administrativa en materia ambiental, coas seguintes actuacións:
- Para definir e garantir a necesaria coordinación administrativa, elaborarase un Plan
de Integración e Coordinación da Política Ambiental nas Políticas Sectoriais.
O seu obxectivo é conseguir que a administración actúe de forma coherente e
coordinada nas actuacións realizadas no desenvolvemento da lexislación ambiental
de aplicación en Galicia.
- Axilizaranse e simplificaranse os procedementos administrativos, co fin de
que sexan máis sinxelos, evitando todas as posibles duplicidades na demanda aos
administrados de requisitos e datos, e eliminando aqueles que non supoñan unha
maior protección do medio.
- Tamén se impulsará unha reorganización da inspección ambiental, dotándoa
de máis medios e garantindo a coordinación con outros corpos de inspectores da
Administración Autonómica e co SEPRONA.
- Na procura dunha maior eficacia e eficiencia da actuación administrativa, garantirase
unha mellor coordinación entre a Comunidade Autónoma e as Administracións
Locais (Deputacións e Concellos)na aplicación das políticas ambientais dentro das
súas respectivas competencias.
3.2.3. MEDIDAS POR ÁREA DE ACTUACIÓN:
A. Área de Cambio Climático:
- Integración da loita contra o cambio climático en todos os programas sectoriais.
- Establecemento da avaliación da "pegada de carbono" nos Plans e Programas da
Comunidade Autónoma.
- Creación dunha Rede de Centros Temáticos de Investigación da incidencia e formas
de adaptación en Galicia, ao cambio climático.
- Fomento dos cultivos enerxéticos en terras agrarias abandonadas.
95
- Aprobación dun Plan de Mobilidade de Galicia, de acordo cos criterios recollidos
no apartado de infraestruturas e transporte deste Programa de Goberno.
- Fomentaranse a forestación e a xestión dos bosques e os cultivos forestais como
sumidoiros de carbono.
- Establecemento de obxectivos de redución de emisións nos focos emisores, acordes
cos obxectivos da Unión Europea.
- Incentivos á diminución do consumo enerxético por unidade de produto.
- Establecemento de Programas de sensibilización para a sociedade galega e en
especial, nos sectores xeradores de emisións.
 B. Área de Calidade e Avaliación Ambiental
- Compromiso de prazos máximos para a tramitación de expedientes de avaliación
ambiental e de autorizacións ambientais integradas
- Elaboración dun "Plan Azul" de calidade do aire, vencellado á redución de
emisións, con especial incidencia nas cidades de Galicia.
- Modernización das Redes de Control da Calidade do Aire Atmosférico.
- Introdución de sistemas de "contratación verde" na Administración Autonómica.
- No marco do impulso á produción limpa, estudaremos a creación dun Centro de
96 Tecnoloxías Ecoeficientes, que fomente o coñecemento e uso das mellores
tecnoloxías dispoñibles nos nosos sectores produtivos, co fin de minimizar os efectos
ambientais das súas actividades e lograr a máxima eficiencia no tratamento das
emisións contaminantes.
- Retomar e impulsar a figura do “Pacto Ambiental”, como instrumento para establecer
plans de actuacións coas industrias dirixidos a facilitar a adaptación ás novas
esixencias legais, así como a lograr unha mellora efectiva da súa conduta ambiental.
- Aprobación dun Plan Galego de Redución do Ruído e Protección Acústica, que
inclúa a elaboración de mapas de ruído e de medidas eficaces para loitar contra a
contaminación acústica.
- Mellora do procedemento do Control Integrado da Contaminación nas empresas
galegas sometidas á Directiva IPPC, co fin de facelo máis eficaz e transparente nos
seus resultados.
- Incentivos á elaboración e publicación de Memorias de Sostibilidade, por parte de
empresas, industrias e institucións da Comunidade Autónoma.
- Apoio ás empresas para a implantación e actualización de sistemas de calidade
e de xestión ambiental certificados conforme ás normas ISO e para a súa adhesión
ao rexistro comunitario de xestión ambiental EMAS.
C. Área de Educación Ambiental
- Actualización da Estratexia Galega de Educación Ambiental: o seu principal
obxectivo é a introdución de conceptos, actitudes así como modos de vida, produción
e deseño compatibles co mantemento e mellor aproveitamento dos recursos en
Galicia.
- Na Estratexia estableceranse mecanismos concretos para o logro destes obxectivos,
por unha banda a través da introdución das materias pertinentes en todos os niveis
do ensino regrado, e por outra, mediante programas de formación, divulgación e
participación para o conxunto da sociedade.
- Determinaranse así mesmo os procedementos de colaboración cos Entes Locais,
así como cos axentes sociais (empresarios e sindicatos), as asociacións veciñais,
ecoloxistas, de consumidores, etc...
- Contemplarase a creación dunha Rede de Centros de Educación Ambiental
especializados nos principais problemas ambientais de Galicia: Cambio Climático,
Augas, Eficiencia Enerxética, Conservación do Litoral, Residuos e Incendios Forestais,
entre outros.
D. Política de Residuos:
- Aprobaremos no prazo máximo de 6 meses un novo Plan de Residuos Sólidos
Urbanos (RSU), que contemplará alomenos as seguintes cuestións:
• A definición de accións concretas e obxectivos específicos de redución, reutilización
e reciclaxe de residuos urbanos
• A construción de novas instalacións para a xestión dos RSU que
complementen á planta de SOGAMA en Cerceda, actualmente saturada.
Apostamos por centros de tratamento integrados, ben dimensionados, nos que
se aplicarán as últimas tecnoloxías dispoñibles para a valorización de residuos
(incluíndo a compostaxe e a reciclaxe.
• O establecemento do obxectivo de “vertido cero” para os RSU, considerando
aos depósitos controlados de residuos como a última e excepcional opción de
xestión
• Apoiaremos o mercado de materias primas secundarias para fomentar a reciclaxe,
incentivando a instalación de novas empresas recicladoras en Galicia.
• Prestaremos unha especial atención á xestión dos residuos da construción e
demolición, apostando por incrementar a taxa de reciclaxe destes residuos e
limitando en consecuencia o seu vertido controlado.
• As cuestións relativas á xestión dos residuos agrarios son tratadas no apartado
relativo ao sector agrogandeiro.
E. Solos contaminados
- Elaboración dun novo Plan de Recuperación de Solos Contaminados de Galicia 97
- Actualización e Establecemento dun Plan de Auditoría e Diagnóstico de solos e
localizacións contaminadas

• A ampliación da rede de “puntos limpos” alomenos a todos os concellos de - Avaliación dos Riscos Ecolóxicos e para a Saúde Humana dos solos contaminados
máis de 3.000 habitantes, establecendo -en colaboración cos entes locais- un
sistema que garanta a súa axeitada xestión e explotación. - Desenvolvemento da Guía Metodolóxica para PEMES sobre accións a levar a cabo
para a eliminación da contaminación
- En relación cos residuos industriais:
• Ampliaremos os incentivos para as accións de redución e reutilización de residuos
nas empresas, a través da adopción pola súa parte de Plans de Minimización e
apoiando iniciativas como a Bolsa de Subprodutos
 F. Espazos naturais e biodiversidade
- Elaboración da Estratexia Galega do Patrimonio Natural e a da Biodiversidade,
que garanta a actual taxa de biodiversidade en Galicia e contemple accións para a
súa mellora
- Actualización e revisión dos Plans de Ordenación dos Recursos Naturais dos
Espazos Naturais Protexidos de Galicia, e elaboración e aprobación dos
correspondentes Plans de Xestión, garantindo a participación dos concellos e dos
propietarios neste proceso.
- Impulso á declaración de novos espazos naturais protexidos, e ampliación da
98 superficie do territorio incorporada á Rede Natura.
- En relación cos espazos naturais que conforman a Rede Natura, arbitraranse
medidas económicas compensatorias para os concellos e os particulares cuxas
propiedades estean sometidas a restricións de uso.
- Elaboración dun Plan de Acción nas Reservas da Biosfera.
- Creación dunha Rede de parques naturais do litoral, coa recuperación e posta
en valor dos espazos de maior valor ambiental da costa galega que se combine
cun sistema de sendas brandas do litoral.
G. Caza
- Aprobación dun Plan de Mellora e Recuperación dos Hábitats Cinexéticos.
- Modificación da Lei de Caza de Galicia para a simplificación dos trámites burocráticos
para a xestión do aproveitamento cinexético dos "Tecores".
- Plan de Xestión e Axuda á Reprodución das especies cinexéticas nos "Tecores".
- Promover conxuntamente a mellora de hábitats cinexéticos e a prevención de
incendios forestais, mediante un Plan de rozas controladas, que facilitará a recuperación
da caza menor.
- Manter as poboacións de predadores en equilibrio
sostible cos recursos gandeiros e cinexéticos.
- Establecer un sistema áxil de pagamento dos danos producidos pola caza (xabaríns,
etc.) á actividade agraria.
H. Pesca Fluvial
- Fomento das accións necesarias para a recuperación
e repoboación das augas continentais de Galicia.
- Aproveitamento piscícola dos encoros, mediante a dotación de equipamentos para
a práctica da pesca continental.
- Elaboración dun Plan Especial de Protección das
cabeceiras das cuncas dos ríos de Galicia.
- Promoción e apoio ás sociedades deportivas vencelladas á pesca fluvial.
I. Política de Augas
O obxectivo fundamental consiste en adaptar a xestión da auga á nova filosofía que
contempla a Directiva Marco da Auga da Unión Europea.
Con este fin aprobarase un novo Plan Hidrolóxico Galicia-Costa para cumprir cos
requirimentos da devandita Directiva.
Por outra banda, as accións do Goberno galego nesta materia integraranse nun
Plan de Racionalización, Captación, Transporte, Uso e Tratamento da Auga,
cos obxectivos seguintes:
- Levar a cabo as actuacións necesarias en materia de saneamento para garantir
o cumprimento da Directiva de Augas Residuais, o que implicará un Plan de Choque
para acelerar a tramitación e construción das depuradoras pendentes, priorizando
as actuacións vinculadas ao saneamento das rías galegas.
- Con este fin, asúmese un compromiso de axilización de trámites en relación
coas obras de saneamento e depuración: aplicación do procedemento de licitación
conxunta de proxecto e obra, incluíndo a posibilidade de que Augas de Galicia
realice todos os trámites para dispoñer dos terreos necesarios.
- Garantir o axeitado funcionamento das depuradoras existentes a través da
centralización da súa xestión en Augas de Galicia, previo acordo cos concellos
implicados.
- Garantir o abastecemento e regulación dos recursos hídricos en calidade e
cantidade coa realización das obras de infraestrutura necesaria, velando así mesmo
polo seu consumo responsable e fomentado o seu aforro.
- Fomentar a aplicación dunha política de tarifas que incentive o uso racional da
auga, tendo en conta o tamaño dos fogares e das industrias e centros de consumo.
- Acometer, en colaboración cos concellos, as actuacións necesarias para mellorar
a rede de abastecemento secundaria nas diferentes poboacións co fin de evitar as
perdas que nela se producen.
- En cumprimento da Directiva Marco de Augas, estableceranse plans de control e
seguimento de:
99
· A calidade das augas, tanto superficiais como subterráneas
· O control de verteduras urbanas, agrarias e industriais
· O control biolóxico da calidade das augas
·A recuperación ambiental dos ríos de Galicia
· Aprobar un Plan Integral de Recuperación e
Tratamento de Xurros e Lodos de Depuradoras
- Priorizar a defensa fronte ás inundacións, mellora das marxes e recuperación dos
contornos degradados co fin de restablecer as condicións naturais dos ríos e zonas
costeiras, integrándoas no seu contorno e protexendo a poboación das posibles
enchentes, o que levará consigo unha axeitada actuación de deslinde do dominio
público hidráulico.
 3.2.4 TRASLADO DE ENCE EN PONTEVEDRA
Nestes catro anos temos oído moitos anuncios sobre o traslado de ENCE e se
teñen xerado moitas expectativas.
Nestes catro anos o Bipartito tivo moitas oportunidades para cumprir as súas
promesas
Pero o certo é que todo segue igual. Non se avanzou nada. Como en moitos outros
eidos, quedou claro que o Bipartito non cumpre o que promete.
E por iso temos moi claro cales son os nosos compromisos:
- Garantir que o TRASLADO de ENCE SE FAGA DENTRO DA COMARCA DE
PONTEVEDRA, para manter os empregos e a riqueza (11% do PIB de Pontevedra)
- Todas as actuacións serán deseñadas consultando aos cidadáns de Pontevedra,
con plena transparencia e co debido respecto institucional

O que si vimos foi unha competencia e loita permanente entre os dous socios do
100 Bipartito. Pero resultado, ningún.

O PPdeG ten claro cales son as prioridades:

- Queremos recuperar para o desfrute dos cidadáns e para a súa recuperación

ambiental a fachada marítima da marxe esquerda da Ría

- Queremos garantir o emprego e a riqueza que xera ENCE en Pontevedra

- Queremos contar con Pontevedra e os pontevedreses para tomar calquera

decisión.
CUARTOEIXO 101
 CUARTO EIXO: UNHA POLÍTICA DE
MODERNIZACIÓN EQUILIBRADA DE TODOS
OS NOSOS SECTORES PRODUTIVOS.
O desenvolvemento equilibrado e sostible de Galicia implica a necesidade de Priorizando, en cada un deles, os subsectores estratéxicos, para especializarnos
actuar en todos os nosos sectores produtivos. Facendo competitivo o sector e non dispersarnos. Pero tamén traballando para acadar un desenvolvemento
primario (agricultura/gandería e pesca), sentando as bases dun desenvolvemento harmónico do conxunto da economía galega. Porque só así se garantirá a
industrial con futuro, e uns servizos de calidade, na base dun desenvolvemento creación de emprego e o benestar de todos.
sostible.
102
4.1. O DESENVOLVEMENTO AGROGANDEIRO E DO
RURAL, FUNDAMENTO DO EQUILIBRIO TERRITORIAL
DE GALICIA
O 80% do territorio galego pode denominarse de rural, ou dito de outro modo,
mais de 200 municipios galegos se debe calificar como rurais atendendo á súa
densidade poboacional e a súa estrutura socioeconómica. A modernización do
medio rural é un dos retos máis importantes que ten a Galicia do século XXI.
Da capacidade que, como sociedade, teñamos para facer que o rural dea o
definitivo salto cara a diante depende boa parte do futuro de Galicia.
As políticas de desenvolvemento rural deben ofrecer alternativas innovadoras
e realistas, non ancoradas no pasado, pero mantendo a autenticidade do nos
mundo rural. Temos que compensalo polo labor de preservación medioambiental
e conservación da natureza que fai pola sociedade, pero temos a obriga de
conseguir que sexa autosustentable polo benestar e a satisfacción dos que o
habitan.
Contamos con recursos endóxenos suficientes para crecer. É necesario coidalos
e explotalos eficiente e sostiblemente.
DIAGNÓSTICO. SITUACIÓN ACTUAL
O medio rural galego, ten graves problemas derivados da incerteza sobre o
mantemento/recuperación dos prezos e ten mantido un incremento moderado
de produción pero non da renda real.
O rural galego ten nestes momentos varios desafíos que non ten conseguido
superar:
• Desafíos de produtividade, particularmente importantes no sector primario
• Desafíos de internacionalización; producimos de modo non estandarizado,
sen volume para competir no mercado global 103
• Desafíos de cualificación e capacidade empresarial
• Desafíos de transferencia de tecnoloxía
• Dificultades en estruturar novos clústers de actividades económicas no medio
rural, con maior potencial de diversificación produtiva
• Equiparación do nivel de vida do rural co medio urbano
 O PPdeG aposta polo futuro do rural; as políticas a él dirixidas, terán un efecto
positivo para o conxunto da economía; un rural moderno, no que a calidade
de vida sexa igual á que se ten no contorno urbano, incidirá positivamente tanto
na súa dinámica demográfica, como na renda de todos os galegos; un rural
competitivo, con mellores niveis de renda dos seus habitantes; un rural sostible,
con efectos sobre todo o conxunto da nosa sociedade a través da provisión de
bens de primeira necesidade de elevada calidade ao medio urbano, da
complementariedade co turismo, das exportacións de bens agrícolas
transformados, da sostibilidade e preservación da natureza, etc.
No que a estrutura da propiedade se refire, e a pesares da forte restruturación
das explotacións agrarias dos últimos vinte anos, Galicia ten aínda moito marxe
104 de mellora no redimensionamento das explotacións e da parcelación.
En canto á horta, por dar un exemplo, a pesar de ter unha grande tradición no
cultivo e condicións edafoclimáticas singulares en moitos puntos do territorio,
Galicia non foi capaz de pasar dunha produción de autoconsumo a outra
profesionalizada e de venda a maior escala. Estamos a desperdiciar
esta oportunidade por non saber estruturar a produción e impulsar a
comercialización.
Finalmente, nos mercados nacionais a imaxe da Galicia rural está asociada a
produtos agrarios de calidade, circunstancia que constitúe unha boa oportunidade
de cara á súa mellor e maior comercialización
O LABOR DO BIPARTITO: MARKETING DESPROPORCIONADO COS
RESULTADOS REAIS
- Nos últimos catro anos o Bipartito adicouse basicamente a cambiar a imaxe:
novos logotipos, renovación das mensaxes e creación de novas páxinas webs...
O Bipartito demostrou ser un auténtico experto en marketing, o que tamén implica
non poucos custos; véndense as iniciativas multiplicando ficticiamente os seus
escasos resultados, no medio rural mais do que en ningún.
- Multiplicación das entidades (SEAGA, INGACAL, BANTEGAL...) . Esta
multiplicidade de entidades só conlevan máis carga financeira para as contas
públicas, pero a creación de redes de clientelismo ten sido unha constante
durante estes anos de bipartito, con custos dificilmente calculables.
- Solapamentos continuos de liñas de axudas para os mesmos fins: Agader,
turismo, medio ambiente ... unha mesma Consellería non pode ter abertas 42
liñas de axudas para os mesmos proxectos que poderían ir a través de diversas
Consellerías, cando outros quedan sen oportunidade de apoio.
- Crecemento desproporcionado da regulamentación, sen implementación
posterior de todo o regulado
- Abandono do sector lácteo, un sector estratéxico para Galicia:
• Está claro que nin o Goberno socialista en Madrid nin o Bipartito en Galicia
estiveron á altura das circunstancias. A este respecto, a política láctea dos
distintos gobernos socialistas foi contraria aos intereses dos gandeiros galegos
e á propia evolución do sector, dado que a rixidez do sistema, os criterios
cambiantes e a imposibilidade real de transvasamentos de cota entre produtores
impediron aos gandeiros con verdadeira vocación de futuro e dispostos a
apostar polo sector conseguir cota láctea suficiente para rendibilizar a súa
actividade.
• Así sucedeu co Plan de Reestruturación do Sector Lácteo, aprobado por
unha ministra galega, e que sen embargo é radicalmente contrario aos intereses
dos nosos gandeiros, condenando ao estancamento e á resignación a moitas
explotacións modernas con vontade de seguir medrando.
• O Bipartito nin soubo nin quixo facer valer ante Madrid os argumentos
demoledores dos gandeiros galegos apoiados polos datos irrefutables do
propio sector.
• E o último episodio desta desidia foi a recente negociación en Bruxelas, na
que a ministra apoiou con entusiasmo a aprobación dun incremento lineal do
1% da cota para todos os países (agás para Italia, que logrou un trato de
favor que España non foi quen de acadar). Isto significa, por exemplo, que
mentres España incrementará a súa cota en 300.000 tn., Alemania o fará en
1.500.000 tn. e Francia en 1.300.000 tn. É dicir, máis cota para os que máis
teñen, non para os que máis a necesitan. E as consecuencias desta pésima
negociación socialista non se farán agardar: maior entrada de leite foráneo
e tendencia a prezos en orixe aínda máis baixos.
A ALTERNATIVA DO PPdeG: TRANSFORMAR CON SOSTIBILIDADE O
MEDIO RURAL E NATURAL EN EMPREGO E RIQUEZA, INTEGRANDOO
NAS DINÁMICAS DE DESENVOLVEMENTO GLOBAIS
É indispensable profundizar con innovación, imaxinación e resolutivamente na
diversificación económica do medio rural, buscando alternativas novas e
complementarias, cun modelo que fixe definitivamente a poboación ao territorio.
Sen persoas non hai medio rural; esta innegable premisa senta as bases das
nosas políticas de futuro, baseadas en cinco grandes liñas:
1. Mellora da calidade de vida. No rural, son imprescindibles servizos públicos
suficientes e de calidade. Sen eles os xoves non se instalarán, e eles son o
futuro do mundo rural; e sen eles, tampouco recompensaremos a importante 105
multifuncionalidade que o rural ten para a sociedade no seu conxunto. Unha
implicación transversal de todas as administracións e axentes que actúan no
territorio: políticas de carácter horizontal en materias como educación, cultura,
sanidade, vivenda, transporte, comunicacións, seguridade, TICs... son o noso
compromiso
2. Mellora da competitividade a través de: maior produtividade e mellora da
xestión das explotacións/negocios agrogandeiros. As medidas para este obxectivo
centraranse en: modernización, calidade, investigación e desenvolvemento,
formación, diversificación da produción e da transformación, e apoios á xestión
e á comercialización
3. Unha estratexia clara para cada produto
 4. Sensibilización do medio urbano e participación do medio rural: O éxito
destas políticas depende tamén, en boa medida, de que todos os galegos e
galegas tomen conciencia de que, vivan onde vivan, na modernización do rural
xógase boa parte do futuro de Galicia.
Por outro lado, resulta indispensable manter, afianzar e impulsar o papel
participativo dos homes e mulleres do campo como creadores e garantes do
medio ambiente, retribuíndolles pola súa valiosa achega como coidadores do
medio no que viven e porque, ademais, manteñen a meirande parte das nosas
raíces, tradicións e cultura, valores dos que se beneficia toda a sociedade en
xeral.
106 5. Racionalización dos apoios: O PPdeG non cre nun rural fosilizado e
subsidiado: quere un rural dinámico, competitivo, e con futuro. A esaxerada
multiplicidade e dispersión das liñas de apoio non permiten o salto cualitativo e
cuantitativo para os produtos con maior potencial. Os subsidios deben ser apoios
para dinamizar a medio prazo o sector, non para mantelo artificialmente no curto
prazo.
MEDIDAS DE GOBERNO: PROPOSTAS PARA A ACCIÓN
1. A MELLORA DA CALIDADE DE VIDA NO RURAL
A poboación rural ten os mesmos dereitos que o entorno urbano a dispor de
medios e servizos que permitan o desenvolvemento das súas iniciativas
empresariais e dunha calidade de vida equiparable ao medio urbano.
O PPdeG comprométese a:
- A posta en marcha dunha política de discriminación positiva en favor dos
territorios rurais, que compense as desvantaxes da dispersión da poboación, sen
esquecer o marco de contención do gasto público:
• Liña de apoios ao hábitat no medio rural: a tipoloxía de residencia é
radicalmente diferente e conta ás veces, con custos adicionais. A través de
incentivos concretos, tentarase facer atractiva a instalación no medio rural e
facilitar o acceso á vivenda neste entorno.
• Obradoiros de emprego de rehabilitación rural: proxectos de formación para
a renovación de fachadas no rural, cun triple obxectivo; permitirá aos habitantes
do rural a rehabilitación a custos moi baixos, constituirá unha formación para
o emprego nunha área sen especialistas en Galicia e, mellorará a calidade
paisaxística do medio rural aumentando o seu atractivo turístico.
• Promoveremos o acceso da poboación rural á sociedade do coñecemento.
Melloraremos a extensión, calidade e emprego das telecomunicacións e outras
tecnoloxías da información no medio rural, con especial atención ás que
melloran a asistencia aos nosos maiores.
• Promoveremos ademais traballos técnicos para a procura de utilidades
innovadoras e específicas para o sector agrario a partir das novas tecnoloxías
da información.
• Ampliaremos a recollida de residuos agrogandeiros no marco da sostibilidade
ambiental e mellora do entorno e elaboraremos novas estratexias de xestión
de residuos agrarios que contemplen medidas para reducir a súa xeración,
fomentar a súa reciclaxe e garantir a súa eliminación con sistemas
ambientalmente adecuados.
• Investiremos na mellora de infraestruturas e servizos básicos á poboación.
• Liña de apoios a iniciativas privadas e de servizos para mellorar a oferta no
rural, que non se instalarían por falta de masa poboacional suficiente que
viabilicen os seus negocios.
• Plan de mellora dos equipamentos sociais e culturais; no medio rural, a
escasa masa poboacional en moitos casos limita certos investimentos, que,
si poden realizarse para municipios contiguos, mancomunidades, asociacións
de municipios, etc... que poderían compartilas (cos medios de transporte
adecuados accesibles e eficaces).
- Contemplar a específica situación da muller no rural, condicionada no
presente por circunstancias históricas nas que o seu labor fundamental non foi
recoñecido. A tal fin cómpre adoptar accións específicas que redunden no seu
benestar:
• Creación dunha Mesa da Muller Rural que sirva de interlocutora entre as
distintas administracións para trasladar as necesidades especificas e as
demandas das mulleres rurais.
• Establecer axudas para conciliar a vida familiar e laboral no rural, priorizando
o dereito recibir formación das mulleres; impulsando garderías no rural, ou
a presenza de persoal que atenda aos menores, dentro do propio centro
formativo. 107
• Para facer efectivas no rural as políticas de igualdade de xénero e contra
a violencia doméstica, o PPdeG impulsará unha rede de apoio psicolóxico e
afectivo en colaboración coas asociacións de mulleres de cada comarca.
• Crearemos un programa de apoio ás mulleres inmigrantes e emigrantes
retornadas, de cara a súa plena inserción; e outro de reinserción laboral e
formativa das mulleres maiores de 40 anos, que non tiveron nunca un emprego
ou que o tiveron pero o abandoaron por ter que atender as súas
responsabilidades familiares.
 2. UNHA MODERNIZACIÓN BASEADA NA MELLORA DA COMPETITIVIDADE.
O sector agrogandeiro galego ten que afrontar o forte desafío de avanzar na súa
competitividade no medio dunha crise económica que trae consigo o incremento
dos custos de produción: da enerxía, dos fertilizantes, da alza dos prezos das
materias primas, e coa presión mundial para o desmantelamento da política
agraria comunitaria.
O PPdeG considera que é posible desenvolver o potencial do noso sector
agroalimentario, e proponse avanzar nas seguintes liñas de acción:
2.1. Innovación e Modernización,
108
Galicia ten que desenvolver unha nova metodoloxía para definir escenarios de
usos da terra óptimos e sostibles, integrando avaliación de potencialidades,
participación e consenso. O obxectivo é xerar un modelo territorial de ordenación
produtiva agraria (entendida como agrícola, gandeira e forestal) de ámbito
comarcal, que sirva de base e ferramenta para a toma de decisións.
Para elo impulsaremos as seguintes accións:
• Elaboración de Plans Rurais Comarcais; A variabilidade biofísica do territorio
galego supón que en cada punto do noso territorio, existen aptitudes, condicións
edafoclimáticas e circunstancias humanas para o desenvolvemento de diferentes
actividades. Trataremos, polo tanto, de especializarnos, en cada zona, no noso
maior potencial con modelos de desenvolvemento adaptados, en canto á
orientación produtiva, transformadora e comercializadora, a cada caso.
• Innovación na presentación e “venda” do rural galego. Iniciativas como
o impulso á creación dunha “Rede de Tabernas Galegas”, coa apertura de
pequenos negocios de restauración, condicionados a creación de emprego de
habitantes do rural e á comercialización preferente de produtos de cada territorio,
é unha iniciativa innovadora que repercutirá no movemento cidade-campo e
resultará sen dúbida nun atractivo turístico adicional.
• O asociacionismo no conxunto do sector primario é un instrumento eficaz para
a introdución da innovación tecnolóxica nas explotacións. Subscribiremos
convenios e plans de acción plurianuais no marco dos obxectivos trazados no
Plan Estratéxico do Cooperativismo Agrario e adoptaremos as medidas que
posibiliten ás cooperativas a expansión comercial das súas producións.
2.2. Formación, Investigación e Desenvolvemento,
• Estimularemos a identificación e desenvolvemento de novos produtos
transformados, a través da I+D+I.
• Estableceremos a formación continua de calidade nas explotacións
agrogandeiras; un novo Plan de formación rural a realizar no terreo, adaptado
as necesidades reais
• Investigación e formación a favor de novas producións agrarias de alto
valor engadido con capacidade de expansión
• Impulsaremos programas de formación e promoción das asociacións e
agrupacións agrarias e forestais.
• Plan de diseminación de boas prácticas, extrapolando as solucións de
produción, xestión e comercialización que xa se demostraron exitosas noutros
territorios.
2.3 Xestión e Calidade
• Garantir a integración da variable ambiental na produción agraria.
• Creación de centrais de compras (sectorial e xeograficamente), para que os
pequenos produtores podan acadar economías a escala e minimizar custos
• Plan de mobilización de terras agrarias, co fin de: aumentar a transparencia
e mellorar a formación do prezo do mercado da terra, aumentar a base territorial
das explotacións agrarias, evitar o abandono produtivo de superficies e recuperar
outras terras a través dunha mellora do funcionamento dos mecanismos de
mercado.
• Instauraremos exencións fiscais sobre os actos xurídicos relativos á mobilidade
das terras agrarias: compravenda, arrendamento, permutas, etcétera.
• Continuación das políticas de concentración da terra agraria mellorándoa
e dándolle un novo pulo aos procesos en curso perfeccionando os procedementos
de selección de zonas.
• Facilitaremos os procesos de adquisición de superficie agraria: compravenda,
arrendamento, permutas entre particulares, etc...
• Aceleraremos e remataremos os procesos de concentración parcelaria en
marcha.
• Poremos en marcha métodos de avaliación executivos para o inicio de novos
procesos de concentración parcelaria.
• Elaboraremos e poremos en marcha un “Plan de inventario e posta en valor
de terras agrarias abandonadas ou improdutivas”.
• Fomentaremos a integración e a constitución e funcionamento de cooperativas
de explotacións de terras en común.
• Deseñaremos un “Mapa de usos de orientacións produtivas” de acordo
coas conclusións dos estudos para cada comarca.
• Apoiaremos ás producións agrogandeiras alternativas. 109
• Desenvolveremos a rede de instalacións, medios materiais e humanos para
a correcta dotación de sistemas de análise sanitario (laboratorios
homologados), e as redes de alerta sanitaria animal e vexetal.
• Promocionaremos o desenvolvemento e implantación de empresas e servizos
integrais de asesoramento agrario: auditoría, ecocondicionalidade, xestión
empresarial….
• Promoveremos instrumentos para a integración e redimensionamento das
explotacións, prestando ademais especial apoio ao cooperativismo na
definición e desenvolvemento da política agraria.
 • Elaboraremos un inventario dos produtos susceptibles de contar cun indicativo
de calidade e un Programa de reforzo aos produtos incluídos no rexistro de DOP
(denominación de orixe protexidas), IGP (indicacións xeográficas protexidas) e
EGP (especialidades tradicionais garantidas), para compensar o esforzo dos
produtores e incluso os custos adicionais para manter os graos de calidade
esixidos, de maneira que sigan sendo competitivos no mercado global.
• Incremento da produción, transformación, comercialización e consumo de
produtos baixo indicativos de calidade.
• Promoveremos sistemas de produción seguros e de elevada calidade e
cunha rastreabilidade garantida.
110
• Incentivaremos a implantación de sistemas de trazabilidade e certificación
dos produtos agrogandeiros e forestais. Aprobaremos as bases para o rexistro
de novas denominacións de calidade trala realización dos correspondentes
estudos.
• Consolidaremos o selo de calidade “Artesanía alimentaria de Galicia”.
• Potenciaremos a produción ecolóxica e integrada e a súa transformación
con especial referencia á agrogandería ecolóxica como instrumento cara á
obtención de produtos de calidade respectuosos co medio ambiente, unha forma
de produción preferente para os espazos naturais protexidos e zonas
medioambientalmente sensibles, e para a conservación da diversidade xenética
das razas gandeiras autóctonas adaptadas ao medio físico.
• Plan de sanidade da cabana gandeira e hixiene alimentaria. Son
elementos sensibles nos que é preciso estar sempre alerta, con plans
preventivos, medios técnicos e persoais de actuación e unha boa planificación
que garanta unha resposta correctiva, tamén áxil, sen riscos para as persoas
e o medio ambiente.
• Promoveremos o incremento da dimensión económica e social das entidades
asociativas existentes, favorecendo o aumento do número de socios e os
procesos de fusión e integración, cos cales se poderán alcanzar economías
de escala para unha maior competitividade.
2.4 Diversificación da produción e impulso á transformación,
• Creación de Parques Agroindustriais: a concentración de empresas do
mesmo sector permitirá a creación de mercados de traballo cualificados, o
aproveitamento de sinerxías, o nacemento de empresas de servizos
especializadas pola existencia de mercado suficiente e o intercambio do
coñecemento.
• Plan de incentivos á cooperación horizontal entre empresas, de maneira
que non interioricen as partes da produción que lle resulten excesivamente
caras e que lles fan perder competitividade, e que compensen a creación de
empresas novas exclusivamente especializadas nestas tarefas, o que, por
cuestións de volume, para estas será economicamente viable.
• Aumentaremos a produción de artesanía rural de Galicia e levaremos os
produtos artesáns do rural aos mercados.
• Estableceremos un plan de formación para a artesanía rural de Galicia e
implantaremos novos modelos de fiscalidade para o artesán.
• Apoiaremos ás iniciativas innovadoras, aos proxectos de diversificación
económica compatibles coa actividade agraria e forestal
• No contexto da política de fomento do turismo de calidade especializaremos
as nosas áreas rurais e costeiras creando referentes de actividades lúdicas,
culturais e deportivas
• Liña de apoios específicos á primeira transformación
• Impulso á constitución dun clúster agro-industrial, e reforzo do clúster da
madeira.
• Desenvolveremos medidas encamiñadas ao incremento da dimensión
empresarial.
2.5 Promoción e comercialización
• Creación de centrais de vendas, para que os pequenos produtores sen
tamaño para investir en marketing nin en investigación dos mercados, o fagan
en conxunto. Estas centrais de vendas, especializadas xeográfica e/ou
sectorialmente, traballarían en conxunto compartindo persoal técnico e recursos.
• Fomentaremos novas formas de comercialización como o emprego da
internet, a comercialización directa, a localización dos produtos rurais nos puntos
de venda de alto valor engadido, iniciativas de venda fóra de Galicia, etc...
• Fomentaremos proxectos piloto de agroloxística.
111
• Plan de Promoción Conxunta co sector turístico; o visitante a Galicia ten
que identificar o destino coa súa gastronomía, o que fomentará o seu consumo
o resto do ano, como maneira de seguir revivindo as vacacións en casa.
• Elaboraremos un catálogo de produtos rurais.
• Creación dunha rede de mercados/feiras modernizados, mantendo a súa
tradicionalidade e autenticidade, pero cunha maior profesionalización e
especialización, creando complementariedades entre municipios próximos en
canto a produtos, datas, etc... Esta iniciativa será explotada tamén desde o punto
de vista turístico.
 3. UNHA POLÍTICA CLARA PARA CADA PRODUTO
Ademais das liñas e accións xerais, cada subsector necesita de accións adicionais
específicas relacionadas fundamentalmente coa coxunctura que atravesa, o seu
potencial de desenvolvemento e as oportunidades/ameazas do seu mercado.
3.1. O Viño
É un dos produtos galegos de maior proxección, que xa ten acadado importantes
cotas de mercado e é referencia da calidade que é posible acadar no medio
rural galego cando un sector tradicional é capaz de modernizarse e tecnificarse.
112 O sector dos Viños de Calidade de Galicia, ten xa unha importante dimensión:
5 denominacións de orixe, 18.000 viticultores; 475 adegas; cunha produción en
2007 de 41.721.995 quilos de uva procedentes de 9.519 hectáreas inscritas.
Dende o PPdeG vemos con preocupación as directrices emanadas da nova
Organización Común do Mercado do viño (OCM), que afecta ao sector vitivinícola
galego en dous aspectos cruciais:
- A desaparición a medio prazo dos dereitos de viñedo, historicamente patrimonio
en mans dos viticultores;
- A flexibilización das normas de etiquetaxe que permiten referenciar a variedade
e a añada en cada botella.
O PPdeG considera fundamental defender o sector vitivinícola fronte aos intentos
de vinculalo con problemas como o do alcoholismo, que nada teñen que ver co
consumo responsable do viño, que ten, consumido con moderación, efectos
saudables.
As medidas que o PPdeG impulsará en apoio do sector vitivinícola galego son:
• Aprobar unha nova Lei, consensuada co sector, que regule a promoción,
comercialización e o consumo responsable de viño e outras bebidas fermentadas
que teñan a consideración de “alimento” segundo a normativa vixente. Unha Lei
que incluiría a expresa prohibición de venda a menores, para garantir a súa
protección, e outras medidas de prevención.
• Desenvolver verdadeiros Plans de Marketing para cada D.O ; só así poderemos
incentivar entre os operadores do sector o emprego dos diferentes distintivos de
calidade e orixe. Só con mellores resultados económicos froito do uso de
ferramentas de comercialización e da venda en mercados mais rendibles, todos
se adherirán ao etiquetado e os diferentes selos de calidade.
• Aproveitamento de sinerxías co turismo: impulso ao enoturismo, cunha liña
específica de axudas para a creación de complexos adegueiros turísticos (adega-
hotel).
• Creación dun órgano de coordinación das D.O. galegas que tendo en conta
as súas especificidades, proxecte de cara o exterior un paquete promocional
homoxéneo vinculado á imaxe de calidade de Galicia.
• Liñas de apoio ao fomento e incentivo a medios de produción e elaboración
respectuosos co medio ambiente.
3.2. A pataca 3.3 Forraxe
A produción de pataca en Galicia ten unha tradición e unha imaxe indiscutibles. Os cambios derivados da Política Agraria Común e nos mercados a nivel mundial
Nembargantes, a súa superficie de cultivo descendeu nun 5% nos últimos 10 (negociacións OMC), impoñen a adaptación ás novas demandas dunha maior
anos. competitividade e reducir a dependencia.
O produto ten suficiente demanda, polo que estes desequilibrios poden corrixirse
mediante políticas adecuadas, que o PPdeG se propón impulsar: O PPdeG fomentará por elo a produción en terras ociosas e a constitución de
• Reactivación das estacións de preaviso de perigos fitopatolóxicos e de cambios cooperativas de produción e de transformación de forraxe, así como actuar na
meteorolóxicos mobilización de terras ociosas e na racionalización da estrutura das explotacións.
Só así se conseguirán economías a escala e melloras na xestión que farán o
• Plan de Mellora da comercialización. noso produto competitivo.
113
• Fomento do cooperativismo produtivo e comercializador.
• Asesoramento técnico cara a mellora da produción, da sanidade, do uso de
fertilizantes e fitosanitarios.
• Fomento da maquinaria en común, reducindo así os custos de produción e a
conseguinte mellora nas marxes de explotación.
• Fomento de regadíos.
 3.4 Horticultura, Floricultura e Fruticultura
A revalorización da dieta mediterránea e a preocupación pola comida saudable
fixo que a demanda de produtos hortícolas de calidade tivese un crecemento
exponencial, o que constitúe unha oportunidade para o agro galego.
As nosas medidas irán encamiñadas a:
• Fomentar a primeira/segunda transformación de certos produtos
(especificamente, daqueles sen condicións para a venda como materia prima -
segundas categorías- ou porque a transformación multiplica o seu valor -castaña,
cogomelos...)
114
• No que atinxe ao cultivo da planta ornamental, Galicia conta cunhas condicións
climáticas e de solo que a fan idónea para esta modalidade. Así mesmo as
producións galegas están a ter un gran éxito tanto no mercado nacional como
internacional. Contamos con profesionais de prestixio e só falta un axeitado
crecemento para dar o salto definitivo. Para elo é preciso:
• Pór terra suficiente e unha estrutura idónea ao dispor dos interesados.
• Fornecer a industria complementaria (rego, cubertas, apeiros, embalaxes e
complementos)
• Crear unha rede de comercialización
3.5 Gandería
As producións gandeiras galegas, principalmente o leite e a carne de vacún,
porcino, avícola e cunícola, son sectores estratéxicos debido a súa capacidade
de crear riqueza no rural.
A consideración estratéxica do sector implica traballar en torno a unha serie de
medidas xerais que inclúen:
- Facer todas as xestións necesarias para lograr a adopción, con carácter urxente,
da modalidade de desacoplamento total das axudas establecidas na PAC para
os sectores do vacún, ovino e caprino.
- Incrementar o IVE compensatorio para a gandería no réxime especial agrario,
desde o actual 7,5% ao 9%
- Aumentar a oferta de materias primas para a alimentación animal;
- Establecer axudas, para todas as cabanas, conducentes á implantación de
procesos respectuosos co medio ambiente para a reutilización-eliminación de
xurros nas granxas; reducir e de ser posible suprimir as taxas de movementos
de animais dentro da Comunidade e as dos matadoiros; e incrementar a subvención
para a recollida de cadáveres de animais.
- Constitución dun clúster no que produtores, investigadores e administración
traballen nunha mesma dirección.
A) Vacún de leite
Unha vez fixada pola UE a data de caducidade das cotas en 2015, cómpre
deixar a un lado as campañas de mercadotecnia e publicidade do Bipartito e
substituílas por accións serias e meditadas para preparar ao sector cara os
grandes retos que terá que afrontar trala desaparición deste mecanismo controlador
da produción.
Por iso, para o PPdeG a prioridade agora é elaborar e aprobar un Plan
Estratéxico do Sector Lácteo 2009-2014, para garantir que os nosos gandeiros
estarán preparados para competir con garantías no horizonte do 2015, data de
desaparición definitiva das cotas.
Un Plan que contemplará entre outros os seguintes elementos:
- mellora da competitividade (enxeñería de procesos, mellora continua das
explotacións e innovación do produto)
- marketing estratéxico para o produto “Leite de Galicia”
- diversificación da produción, complementando/alternando coas producións
cárnicas no ámbito galego, pois gozan de reputación e prestixio, sobre todo
porque coa caída dos prezos, as explotacións máis pequenas terán cada vez
máis dificultades para seren competitivas.
B) Vacún de carne
No momento presente a situación do sector do vacún de carne é tan grave que
é preciso implementar medidas de apoio ao sector, no que moitas explotacións
corren serio risco de desaparición.
O PPdeG promoverá:
• Que os gandeiros poidan recibir axudas compensatorias nas situacións de
prolongada época de seca, escalada excesiva dos prezos das materias primas.
• Fomentará a IXP “Ternera Gallega” e promocionará o consumo da produción
de carne de vacún galega.
115
• Promoverá a transparencia dos prezos, incentivando o dobre etiquetado na
comercialización da carne para que quede constancia do diferencial de prezos
desde o produtor ao mercado.
C) Porcino
Unha das necesidades máis perentorias dos porcicultores, que o PPdeG vai
acometer é a de reforzar e potenciar os medios e as competencias das Agrupacións
de Defensa Sanitaria (ADS).
Ademais, habilitaremos axudas para a implantación de procesos de cara a
reutilización-eliminación de xurros nas granxas e incrementaremos a subvención
para a recollida de cadáveres de animais, como se fai noutras Comunidades
Autónomas.
 3.6. Fomento da agricultura e gandería ecolóxicas e integradas • Potenciaremos a produción ecolóxica e integrada e a súa transformación, a
comercialización e o consumo dos produtos da agrogandería ecolóxica.
Galicia ten que ser consciente e consecuente coas funcións sociais da agrogandería
ecolóxica, e ten que impulsar en maior medida o desenvolvemento deste mercado. • Reforzaremos a loxística de información e asesoramento técnico para as
explotacións interesadas na agrogandería ecolóxica e integrada.
A produción integrada defende un uso sostible dos recursos co seu máximo
aproveitamento e a diminución de produtos externos, co que se reducen os • Promocionaremos a agrogandería ecolóxica como forma de produción preferente
custos de produción e se incrementa a protección do medio ambiente. Esta nos espazos naturais protexidos e zonas medioambientalmente sensibles.
produción beneficia aos agricultores e aos consumidores; pero tamén ao conxunto
da poboación xa que proporciona bens públicos, fundamentalmente • Fomentaremos os sistemas de explotacións ligadas á terra e con razas gandeiras
medioambientais, sociais e relativos á mellora do benestar dos animais. autóctonas adaptadas ao medio físico, e a implantación de prácticas zootécnicas
de sistemas de explotación gandeira integrada.
116 A agrogandería ecolóxica é un instrumento importante para o fomento dunha
produción dirixida á obtención de produtos de calidade respectuosos co medio
ambiente; e contribúe á protección da biodiversidade e dos recursos non renovables
utilizados no sector, desempeñando así unha función motriz en todo o sistema
agrario e agroalimentario.

Por elo, o PPdeG propónse:

• Aumentar a superficie de solo de uso agrario adicado a agrogandería ecolóxica

e integrada, e do número de explotacións.

• Aumentar a cota de mercado para os produtos procedentes da agrogandería

ecolóxica e integrada, para aqueles bens con limitacións á produción

• Aumentar a sostibilidade ambiental da produción agrogandeira galega.

3.7. Sector forestal
Galicia reúne unha serie de condicionantes que conforman un territorio con
inmellorables condicións para o sector forestal:
- A produtividade dos nosos montes e a mais alta de toda Europa, duplicando
os crecementos do noso entorno , mais que triplicando os crecementos do centro
de Europa, e mais que quintuplicando os crecementos dos Países Nórdicos, os
mais desenvolvidos dende o punto e vista forestal, e os maiores produtores
europeos.
- No que atinxe ao territorio, dúas terceiras partes do territorio galego teñen
natureza forestal,o que implica que a compoñente forestal perfílase como
fundamental para a adecuada ordenación do noso territorio.
- Por outra banda unha forma de propiedade específica de Galicia, o monte
veciñal en man común, procedente do dereito xermánico, ocupa en Galicia mais
de 600.000 ha., o que supón nin mais nin menos a quinta parte do territorio
galego, podendo asimilarse a unha quinta provincia virtual.
As producións do monte galego son moi variadas, incluíndo madeira, biomasa,
caza, pesca, e unha
importante porcentaxe da produción da gandería extensiva de Galicia, desenvólvese
en terreos forestais.
Dende o punto de vista social, basta indicar que en Galicia hai uns 600.000
propietarios forestais,e que en amplas áreas do interior de Galicia a meirande
parte dos seus habitantes son comuneiros ou familiares de comuneiros de montes
veciñais en man común. Que nas Mariñas Coruñesas e Lucenses, o emprego
maioritario non esta relacionado coa pesca, senón coa explotación forestal, ou
a industria de transformación da madeira; ou en fin, que o sector forestal supón
40.000 empregos en toda a cadea monte-industria de Galicia.
Dende o punto de vista estritamente económico, a explotación forestal supón o
0,84% do PIB de Galicia, a industria da primeira transformación (serra, taboleiro,
e chapa) supón un 5% do PIB, e a industria da pasta de papel un 0,64%. En
total un 6,48% do PIB de Galicia, sen incluír no cómputo nin a industria de
segundas transformacións, nin o resto das producións forestais.
117
Ademais, en Europa hai unha tremenda escaseza de madeira, calculada en
torno aos 200-400 millóns anuais de metros cúbicos (para o que se necesitaría
a superficie equivalente a 70 veces a de Galicia), polo que é un mercado con
demanda e de potencial crecemento. E ademais é un sector que pode arrastrar
o desenvolvemento do da transformación en bens de alto valor engadido, como
o moble.
A contribución ambiental é determinante, xa que gran parte dos produtos forestais
poden definirse como "elementos estables de longa vida de fixación de gases
de efecto invernadoiro". Por dar unha cifra, as masas forestais arboradas de
Galicia, antes das inxentes superficies arboradas destruídas polo lume durante
os dez días do verán do 2006, almacenaban mais de 40 millóns de toneladas
de carbono, e cunha forte tendencia crecente xa que as cortas anuais, duns 12
millóns de metros cúbicos supoñían o 60% do crecemento anual.
 Atopámonos pois diante dun sector estratéxico dende calquera punto de vista,
social, ambiental, ou económico; e supón o aproveitamento sostible dun dos
nosos principais recursos endóxenos.
En primeiro lugar, o sector forestal precisa dunha política seria e eficaz de
prevención e loita contra os incendios forestais, triste protagonista da peor
catástrofe ambiental dos últimos 20 anos en Galicia, e para iso propoñemos
estas medidas:
- Unha das grandes prioridades será artellar plans de actuación eficaces e
garantir os medios suficientes para dar resposta áxil e axeitada ás crises
provocadas polos lumes forestais. Galicia non pode permitir que se volva
118 repetir un desastre como os lumes do verán do 2006 que arrasan co froito de
moitos anos de esforzos e crecemento, e co risco de perdas de solo case
irreparables.
• Logo dese desastre a climatoloxía concedeu dous anos de risco baixo pola
elevada pluviosidade no verán, unha circunstancia que non debe levarnos a
engano sobre a nefasta xestión do Bipartito neste eido.
• Cómpre polo tanto proceder a unha modificación substancial da Lei de
Prevención e Defensa contra os Incendios Forestais, con -entre outras-
estas prioridades:
• Reforzar o papel e a profesionalidade do Servizo de Defensa Contra Incendios
Forestais de Galicia, como organismo clave na loita contra os incendios
forestais en Galicia
•Recoñecer e precisar o papel dos concellos no operativo de loita contra o
ume, coas debidas garantías de coordinación e eficiencia
• Artellar a creación dunha “Policía Verde de Galicia”, regulando as súas
funcións de vixilancia e a súa coordinación co operativo
• Reestruturación das bases contra-incendios, tendo en conta os factores de
risco nos Distritos Forestais, e readscrición do material móbil contra incendios
• Reforzar os labores de prevención permanentes, con incentivos para
asociacións forestais, concellos e comunidades de montes
• Por último, urxe recuperar todas as superficies afectadas hai xa case 3
anos e nas que, polo abandono do Bipartito, aínda abunda a madeira
queimada.
Sen embargo, os obxectivos teñen que ser moito máis ambiciosos para un sector
forestal galego que ten aínda moito potencial por desenvolver. Con este fin
propoñemos, entre outras, as seguintes medidas:
- O tratamento do sector forestal como un sector estratéxico, potenciando o
asociacionismo cooperativo mediante o impulso ao Clúster da madeira.
- A revisión do Plan Forestal de Galicia, aprobado por unanimidade polo
Parlamento de Galicia no ano 1992 e en pleno vigor, que 16 anos despois debe
ser actualizado para clarexar os obxectivos de futuro: e necesario dar estabilidade
ás normativas que regulan o uso do monte, dados os ciclos temporais
inherentes a súa explotación.
- Un dos maiores problemas aos que se enfronta a xestión forestal, e a excesiva
compartimentación da propiedade forestal, e a falta de explotacións forestais
cun adecuado plantexamento profesional. Actualmente o 80% da superficie
arborada de Galicia, na que se efectúa o 90% das cortas anuais, é propiedade
particular, cunha extensión media por explotación de 0,25 Has. A fórmula da
agrupación de propiedades forestais, iniciada no anterior goberno do PPdeG,
e pretendidamente potenciada polo bipartito, sigue a ser fundamental.
- Ao contrario da pouco afortunada fórmula asemblearia que o bipartito impulsa,
participada e controlada pola Consellería de Medio Rural, con escasa virtualidade
xurídica, e ningunha vantaxe fiscal; é necesaria unha figura xurídica
independente, adecuada a realidade da empresa forestal, con importantes
medidas fiscais e de apoio administrativo, mentres non se acade a capitalización
da masa arborada da explotación forestal. Para elo debe darse cumprimento á
disposición transitoria da lei básica de montes do 2003 (a modificación do 2006
non afectou a esta cuestión), que daba dous anos de prazo para poñer en
marcha unha figura xurídica de esas características, e para o que non se fixo
nada nos últimos años do Bipartito, nin pola administración Central do Estado,
nin polo Goberno Autónomo de Galicia.
- Programa de policultivo no monte galego,,sobre todo desde o punto de vista
de compaxinar rendibilidades de curto e longo prazo, que fagan mais atractiva
a investimento e que poda ser visto como medio de vida.
- A produción de madeira, con quendas que no mellor dos casos alcanzan os
12 ou 15 anos, requiren medidas específicas de fomento. Polo tanto o PPdeG
se compromete a traballar pola exención fiscal da produción de madeira sen
transformar, dende o momento da plantación ata a venda da madeira en rolo.
- Porase en marcha un plan específico de desenvolvemento da investigación
forestal, recuperando para elo o centro de Investigacións Forestais de Lourizán.
- Crearase un Servizo de Sanidade Forestal para facer fronte as importantes
doenzas do bosque galego, que nos últimos anos empeoraron considerablemente,
ante a desidia da Administración Forestal, e sen que se poñan os medios
necesarios para mellorar a situación.
119
- Crearase un Servizo de mellora xenética forestal para recuperar á produción
de planta de calidade nas novas plantacións, co obxectivo claro de alcanzar o
100% de uso de planta de calidade mellorada xeneticamente, nas plantacións
forestais produtivas de Galicia.
- A necesaria cadea monte-industria require a proximidade das masas forestais
as industrias transformadoras da madeira. É necesario un plan de optimización
e consolidación da nosa industria forestal, gañando en competitividade e
garantindo o necesario abastecemento de materias primas. É necesario fornecer
a nosa industria do aserrío, aumentando a porcentaxe de madeira destinada á
serra, e fins estruturais; pero tamén transformación de calidade (mobles). O
peche dos ciclos de produción e un obxectivo irrenunciable se queremos consolidar
o sector forestal.
 - A sostibilidade da actividade forestal, e o carácter ecolóxico das súas producións,
non a eximen da necesidade de someterse aos protocolos de trazabilidade e
control do resto das producións, pólo que é necesario relanzar o proceso de
certificación forestal, inexplicablemente abandonado pólo bipartito, que non
só non incrementou en absoluto a superficie certificada pólo goberno do PPdeG,
senón que se corre o risco dunha forte diminución das masas forestais con
certificación de xestión sostible do ano 2005, debido á desidia no seu mantemento,
e ao incumprimento dos protocolos de xestión.
- Incentivaremos o desenvolvemento de empresas prestadoras de servizos
ás explotacións forestais.
- Creación dunha eco-etiqueta que identifique produtos propios galegos
120
producidos con materia prima galega forestal, respectuosa co medio ambiente
4. SENSIBILIZACIÓN DO MEDIO URBANO E PARTICIPACIÓN DO
MEDIO RURAL
4.1 Sensibilización do medio urbano co rural
• Programas de acercamento do medio urbano ao medio rural, por franxas de
idade, con liñas adaptadas en cada caso (agro-turismo para os nenos, ecoturismo
para os pais, circuítos biosaudables para os maiores….)
4.2 Participación
• Establecemento de mecanismos de participación e implicación de todas as
entidades locais que permitan aproveitar a experiencia adquirida por moitas
organizacións que nos últimos anos puxeron en marcha iniciativas singulares
neste campo
• Promoveremos a mellora da articulación sectorial, a través das asociacións,
integracións e fusións; e da promoción da cooperación competitiva nos clúster:
Articulación dun sistema de participación na elaboración, implementación e
seguimento dos programas de desenvolvemento rural sostible
• Creación do Consello de Asociacións de Desenvolvemento Rural, dando
cabida a organizacións profesionais, sindicais, empresariais…
• Promoveremos unha “Rede galega de cooperativas agrogandeiras e SATs”.
• Promocionaremos e incentivaremos a creación de entidades asociativas en
zonas ou sectores con escasa presenza e apoiaremos a profesionalización da
xestión das entidades asociativas
• Apoiaremos as fórmulas asociativas que ofrezan a posibilidade de aglutinar
os intereses dos produtores aumentando a súa capacidade negociadora tanto
cara aos subministradores como aos mercados.
• Incentivaremos a creación e ampliación dos servizos das entidades aos
seus asociados, particularmente no relativo á maquinaria agrícola e servizos de
substitución.
5. RACIONALIZACIÓN DOS APOIOS
• Xestión máis eficaz das axudas e subvencións europeas que se poidan
acadar, aínda na confianza de que o futuro do sector está na produción
para os mercados.
• Revisión das liñas de axuda existentes, para eliminar solapamentos e
atender casuísticas non contempladas. Como exemplo, a axuda de 2.000 €
por incorporación á actividade agraria (á que só teñen acceso os cónxuxes
de titulares de explotacións menores de 40 anos que se inscriban como
cotitulares no rexistro especifico) propomos os seguintes cambios:
• ampliar a idade, debido a que a maior parte das mulleres rurais de Galicia
superan os 40 anos
• ampliar o orzamento, xa que quedaron sen axuda preto do 80% das solicitudes
• amplialo a viúvas, solteiras ou a mulleres cuxo esposo non se adique á
actividade agraria
• Creación dunha Comisión de fontes de financiamento alternativas; a
dependencia das investimentos produtivas da Administración Autonómica en
relación aos fondos comunitarios é moi elevada (mais do 50%); o próximo
cadro comunitario, que comeza en 2013, ameaza con “pechar a billa” a favor
de socios máis pobres; e agora que temos que buscar fontes alternativas,
asociacións estratéxicas (Norte de Portugal), crear “lobbies”, etc. Por iso o
PPdG creará de inmediato una Comisión de especialistas para deseñar un
plan de acción ante esta realidade inminente.
121
 4.2. UNHA XESTIÓN INTEGRADA E COORDENADA
DAS POLÍTICAS RELACIONADAS CO MAR
Galicia e o medio mariño están ineludiblemente asociadas na súa historia, na
súa cultura e na súa economía.
Nin o mar nin a Pesca foron prioritarios para o bipartito:
- Tras o peculiar e incumprido compromiso asumido de levar a Consellería de
Pesca a Vigo, esta víu perder peso progresivamente nos orzamentos da
Xunta. Ata o punto de que para 2009, a Consellería de Pesca e Asuntos Marítimos
122 ten incluso menos orzamento que en 2005 (último Orzamento deseñado polo
PPdeG). Mentres en 2005 a dotación ascendía a 215 millóns de euros, para
2009 se limita a 206 millóns de euros, un 4,2% menos (e iso sen ter en conta a
inflación acumulada nestes 4 anos).
- A produción lexislativa foi sorprendentemente nula: só se aprobou a Lei de
Pesca, que por suposto foi elaborada sen ter consultado ao sector, polo que o
PPdeG, nos primeiros cen días do novo goberno, procederá á derrogación
daqueles aspectos da nova Lei de Pesca que non contan con consenso do
sector, procedendo a substituílos polos acordados polo Consello Galego
de Pesca no ano 2005, que contan con respaldo unánime de todo o sector.
- O sectarismo e a peculiar maneira de non aplicar a lexislación, a maneira de
revisar e suspender a normativa e plans anteriores sen elaborar plans alternativos,
trouxo inseguridade xurídica e a fuga de investimentos fora de Galicia.
- O caos na Acuicultura non ten precedentes e Galicia vai pagar caro este
freazo. Hoxe xa quedou claro que a suspensión do plan de acuicultura xa
elaborado estaba inxustificada: a construción de plantas en espazos red natura
tamén se contempla no novo plan elaborado polo bipartito.
- O furtivismo descontrólase como xa hai moito tempo que non sucedía, e o
Servizo de Gardacostas está baixo mínimos porque o acumulo de erros na súa
xestión non pode ser mais grande.
- O desmantelamento do Consello Galego de Pesca e do Comité Científico
e inasumible; tirouse abaixo un modelo de regulación do sector baseado no
diálogo e nas bases científicas sen substituílo por ningún modelo.
- Non foron quen de respaldar o sector na crise que se orixinou coa subida do
gasoil.
- Fixéronse plans meramente propagandísticos as costas do sector que nin os
consideraba axeitados nin entraban dentro das súas necesidades inmediatas;
como no caso do “seguro do mal tempo” ou as indemnizacións por peches de
biotoxinas.
O Bipartito ten posto en evidencia a súa incapacidade para defender un dos
sectores mais importantes, tanto social como economicamente, para Galicia.
O PPdeG quere recuperar a seriedade na xestión 5. PESCA DE BAIXURA.
da Pesca e do Mar.

Para elo proponse: 6. ACUICULTURA.

- Desde o punto de vista organizativo, crear unha Consellería do Mar que 7. ACTIVIDADE DE TRANSFORMACIÓN DE PRODUTOS DO MAR.
propicie unha xestión integrada e coordinada dos os asuntos relacionados
coa pesca e o mar.
8. XESTIÓN AMBIENTAL: CONTROL e SALVAMENTO.
- Desde o punto de vista programático, desenvolver as políticas que a
continuación se enumeran agrupadas nas 10 seguintes Áreas Temáticas:
9. FORMACIÓN.
123
1. TRÁFICO MARÍTIMO DE GALICIA E SECTORES EMPRESARIAIS
POTENCIAIS USUARIOS DO TRANSPORTE MARÍTIMO. 10. TURISMO, CULTURA E ACTIVIDADES DE LECER.

2. SERVIZOS MARÍTIMOS, ESTALEIROS,

TRANSITARIOS, INDUSTRIA ASOCIADA E SECTOR CIVIL E MILITAR.

3. PESCA DE GRAN ALTURA.

4. PESCA DE ALTURA.
 4.2.1. TRÁFICO MARÍTIMO DE GALICIA E SECTORES EMPRESARIAIS
POTENCIAIS USUARIOS DO TRANSPORTE MARÍTIMO
Galicia pode potenciar a súa posición estratéxica dentro das autoestradas do
mar e conseguir un significativo aumento do transporte marítimo nos
seus portos. Isto será posible grazas a:
- súa situación xeográfica. Todo o tráfico do Mediterráneo, do Mar do Norte, do
Hemisferio Sur e do Báltico pasa polas costas galegas.
- o gran calado natural dos portos galegos.
124 - a tendencia crecente do tráfico marítimo para desconxestionar o saturado
transporte terrestre europeo.
Deste xeito, a Loxística Mar-Terra pode constituírse como un dos sectores
estratéxicos para a competitividade da economía galega.
O PPdeG impulsará as seguintes actuacións:
1.- O PPdeG definirá un mapa dos centros e plataformas loxísticas necesarios
en Galicia. Centros loxísticos que permitan conexións de transporte polimodal:
marítimo, ferroviario, por estrada e aéreo.
1.a) A Administración Autonómica ten a responsabilidade de crear as condicións
para favorecer o crecemento do transporte marítimo, responsabilidade que pode
resumirse na definición de solo e na orientación dos portos cara a esta actividade.
Un mapa definitivo dos centros e plataformas loxísticas de Galicia é o elemento
básico, primeiro e fundamental para que o resto de condicións poidan
desenvolverse.
1.b) Cara á elaboración deste mapa definitivo de centros e plataformas loxísticas
é imprescindible a participación dos sectores produtivos. Participación que debe
facerse presente desde a primeira fase de planificación, e continuar nas seguintes
de deseño e execución dos mesmos.
1.c) Dado que esta acción un mapa loxístico definitivo-require a implicación de
diferentes niveis da Administración Pública local, autonómica e estatal, e incluso
nalgúns casos tamén europea-, levarase a cabo co consenso e compromiso
político máis amplo. E desta forma dotarse esta definición das garantías xurídicas
e administrativas que permitan o compromiso e os investimentos correspondentes
dos operadores privados.
1.d) Os diferentes niveis da Administración Pública local, autonómica e estatal,
e incluso nalgúns casos tamén europea-, veñen desenvolvendo diferentes
instrumentos de planificación: diagnósticos sectoriais, plans estratéxicos, libros
brancos, plans de ordenación etc… cada un deles adaptado ás necesidades
peculiares do sector obxecto de estudo. Ao tratarse, a loxística, dunha actividade
transversal, é dicir con potencialidade ante a totalidade dos sectores produtivos,
o mapa loxístico definitivo establecerá mecanismos de coordinación co conxunto
de documentos de planificación estratéxica dispoñibles.
2. O PPdeG impulsará a execución das infraestruturas de comunicacións:
O PPdeG asegurará os investimentos propios e alleos relativos a vías de acceso
aos portos e aeroportos galegos.
3. O PPdeG asumirá a xestión única de todos os portos galegos, e para
isto solicitará a transferencia dos Portos de Interese Xeral: A xestión única
de todos os portos permitirá ofrecer servizos de transporte marítimo con criterios
de competitividade, ao dispoñer de recursos suficientes, diferenciados e distribuídos
para dar resposta axeitada ás necesidades das empresas clientes.
4. Consecuentemente, o PPdeG contará cun organismo único, profesionalizado,
para a xestión do conxunto dos portos galegos.
5. Os cidadáns terán máis información sobre as potencialidades e beneficios
do transporte marítimo para Galicia, cara a asumir reaxustes iniciais das
infraestruturas portuarias: A rede de infraestruturas portuarias actuais non achega
os servizos que os sectores produtivos requiren, e ademais resulta con valores
negativos de competitividade en contextos nacionais e internacionais. Pero
calquera intervención reguladora vai chocar frontalmente cos intereses localistas.
Activarase un proceso de conciencia social sobre as potencialidades do mar en
actividades, non só pesqueiras, de interese para Galicia.
6. A xestión única dos portos galegos orientarase cara a unha especialización
da oferta portuaria. Esta especialización dará resposta ás demandas dos
sectores produtivos. Con todo, non se elaborará unha definición inicial pechada
e ríxida, senón con doses de flexibilidade para contar con certa marxe de manobra
ante os cambiantes mercados internacionais de mercadorías.
7. O sector produtivo privado participará no investimento e xestión dos
portos.
a) Esta participación do sector privado necesita proxectos con sostibilidade
económica. A creación dunha empresa mixta de capital público e privado
constituirá un marco adecuado para regular a participación dos axentes produtivos.
125
b) Esta acción suporá a súa participación directa no capital dunha empresa de
xestión de servizos portuarios, e a consecuente busca conxunta de parámetros
de rendibilidade e competitividade. As esixencias dos posibles investidores
centraranse en dispoñer de facilidades para o seu proxecto empresarial, e o
establecemento de custos asumibles aos servizos portuarios ofertados ao
mercado.
c) As sinerxías e complementariedades loxísticas entre os sectores permitirá
captar investidores para un proxecto societario compartido.
 8. O transporte marítimo require, na actualidade, a dispoñibilidade horaria
máxima -24 horas/día, 7 días/semana- do conxunto dos servizos portuarios.
a) Os custos do transporte marítimo non se verán incrementados polas ineficiencias
da xestión portuaria.
b) A escaseza do solo portuario deberá conducir a unha esixencia máxima de
aproveitamento especializado do devandito solo, reconducindo as actividades
complementarias a zonas terciarias máis afastadas das costas.
9. Non se establecerá en Galicia ningún tipo de taxa ou imposto especial para
financiar novas infraestruturas. Optarase pola constitución de empresas mixtas
126 para a promoción e desenvolvemento dos servizos portuarios.
4.2.2. SERVIZOS MARÍTIMOS, ESTALEIROS, TRANSITARIOS, INDUSTRIA.
ASOCIADA E SECTOR CIVIL E MILITAR
Galicia pode consolidar a estrutura actual dos estaleiros medianos tecnoloxicamente
avanzados e moi competitivos, adaptándose ás novas esixencias do mercado
actual da construción naval, e incorporando a experiencia e coñecemento dos
grandes estaleiros.
O Clúster da Construción Naval terá que reforzar o seu labor, para reforzar a
competitividade dun sector estratéxico da economía galega.
En Galicia deberán considerarse dúas visións de futuro para a construción naval,
diferenciando os dous polos existentes, Ferrol e Vigo, con características estruturais
moi diferentes:
- Ferrol correspóndese cos estaleiros públicos, de tamaño grande, en proceso
de reestruturación ao longo das últimas décadas, e na actualidade dependente
dun cliente específico, o sector militar, sen renunciar en ningún caso á posibilidade
de retomar a construción naval civil no estaleiro de Fene
- Vigo correspóndese cos estaleiros privados, de tamaño medio, na actualidade
con carga de traballo contratada para os próximos anos, e en competencia directa
entre eles mesmos.
En función destas características estruturais diferentes, a visión de futuro para
o porto de Vigo sería consolidar e mellorar a estrutura actual, e para o de Ferrol
adoptar un novo proxecto vertebrador apoiado nas infraestruturas existentes.
Establécense as seguintes actuacións:
1. Iniciaranse de xeito inmediato as xestións oportunas co fin de que a Unión
Europa levante a prohibición de construír buques civís no estaleiro de Fene.
2. Impulsaremos con carácter prioritario e en estreita colaboración cos empresarios
da comarca de Ferrolterra, a posta en marcha dun gran centro de reparación
naval tanto para buques civís como militares. Este centro contaría con
financiamento mixto (público-privado) e permitiría crear arredor de 2.000 novos
empregos.
3. Manteranse e promocionaranse nos estaleiros galegos programas para a
construción de buques de tamaño medio por resultar competitivo. Propiciaranse
as condicións para que na construción dos buques de tamaño medio os estaleiros
galegos manteñan a súa competitividade dentro dos mercados internacionais.
4. O Clúster da Construción Naval terá que reforzar o seu labor na defensa
dos intereses galegos ante outras partes interesadas: Estado Español, Unión
Europea, Xunta de Galicia e Operadores Internacionais.
Ata o momento o Clúster da Construción Naval mantivo unha función de
representación institucional, pero deberá cumprir outras misións con maior valor
engadido. A reflexión sobre a súa orientación de futuro corresponde aos seus
membros, pero a Administración Autonómica, en primeiro lugar, promoverá e
implicará na mesma a todas as partes interesadas, e nun segundo momento
contribuirá á posta en marcha de novos proxectos dinamizadores.
5. A reflexión sobre novos obxectivos para ACLUNAGA incluirá aspectos
como:
• Incorporación ao Clúster dos operadores públicos.
• Incorporación ao Clúster doutras partes interesadas e implicadas na
Construción Naval (por exemplo, Autoridades Portuarias, Universidade,
proveedores tecnolóxicos, …)
• Establecemento de servizos mancomunados para o sector, tanto nos servizos
xerais (por exemplo: compras, prevención de riscos laborais, subministro
eléctrico) como en posibles servizos auxiliares (por exemplo: corte de chapa…).
• Promoción conxunta internacional da Construción Naval de Galicia.
• Creación dun Centro Tecnolóxico ao servizo e coa participación de todos os
axentes e partes interesadas na Construción Naval en Galicia.
• Establecemento de acordos con outros sectores industriais de Galicia para
a busca de sinerxías tecnolóxicas, produtivas ou comercializadoras.
• Estudarase a viabilidade de incorporar ao Clúster a función de xestión
centralizada da carteira de clientes.
6. O PPdeG propiciará que os estaleiros galegos evolucionen como
“estaleiros de síntese” e potencien o desenvolvemento dunha industria auxiliar
competitiva.
127
a) A Construción Naval, ao igual que outros sectores industriais, irá progresivamente
cedendo a responsabilidade dalgúns dos seus procesos produtivos en
organizacións cuxa especialidade sexa o devandito proceso, converténdose no
que se coñece como “estaleiro de síntese”, garante último do cumprimento estrito
de todas as especificacións técnicas.
b) Ata o momento a industria auxiliar mantén en Galicia unha presenza basicamente
comercial e de representación, pero a progresiva orientación dos estaleiros cara
a procesos de síntese condicionará a necesidade dunha presenza técnica máis
continuada e de carácter máis profesional.
 7. O PPdeG propiciará accións de comunicación ante a sociedade para dar
a coñecer o valor engadido xerado pola actividade produtiva do sector da
Construción Naval.
8. O PPdeG propiciará accións para o recrutamento de novos e xoves
profesionais adaptados aos novos desenvolvementos tecnolóxicos nos procesos
produtivos do sector da Construción Naval.
9. O PPdeG propiciará accións ante os propios traballadores para dar a
coñecer as esixencias de flexibilidade e produtividade requiridas polos novos
métodos de organización do traballo do sector da Construción Naval.
128 10. O PPdeG propiciará accións tendentes a evitar o malgasto de coñecemento
e experiencia profesional, como consecuencia dos procesos de reestruturación
dos grandes estaleiros públicos.
11. O PPdeG propiciará o establecemento de regulacións especiais para que
o persoal prexubilado da construción naval puidera compatibilizar as súas
prestacións sociais con labores de formación, supervisión e 'mentoring' de novas
promocións de técnicos e xestores especializados.
12. A Construción Naval, no conxunto de operadores privados, deberá promocionar
o nivel de profesionalidade alcanzado, coa superación das tradicionais
debilidades deste sector produtivo en Galicia.
O PPdeG facilitará as condicións para que os estaleiros privados galegos poidan
superar os factores críticos para manter a súa competitividade, entre outros, os
seguintes:
• Ausencia de conflitividade laboral.
• Instalacións en continua modernización.
• Acceso aos últimos desenvolvementos tecnolóxicos.
• Loxística e aprovisionamentos optimizados.
13. O PPdeG promoverá a especialización dalgún estaleiro na construción
e mantemento de embarcacións náuticas de recreo.
a) Esta posible especialización conta coas análises de partida seguintes:
• É posible reconverter as instalacións actuais cara
á construción de embarcacións náuticas.
• É posible reconverter o persoal actual nos procesos propios da construción
de embarcacións náuticas.
• O mercado local, na actualidade, non suporía carga de traballo para a
viabilidade polo que debe organizar a súa política comercial nun contorno
internacional.
b) Esta posible especialización dun estaleiro galego verase apoiada por medidas
complementarias de fomento da actividade náutico deportiva como por exemplo:
• Os Portos Deportivos Galegos terán que permitir o atraque das embarcacións
náuticas de maior eslora (30-50 metros).
• A reconsideración da fiscalidade especial que grava este tipo de actividade
de recreo.
4.2.3. PESCA DE GRANDE ALTURA
As empresas galegas poden consolidar o seu dominio na propiedade das flotas
de pesca industrial de grande altura. Obxectivo que require, con carácter xeral,
o mantemento da flota comunitaria de propiedade galega e, a preservación dos
intereses pesqueiros galegos en terceiros países.
Estableceránse as actuacións seguintes:
1. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea para que asuman
a estratexia de que manter unha flota europea internacional é unha garantía
para a sostibilidade dos recursos pesqueiros das augas internacionais.
a) A Unión Europea mostrou o seu inequívoco compromiso coa sostibilidade dos
recursos pesqueiros en todas as pesqueiras, tanto nas continentais coma nas
internacionais. Compromiso que se manifestou nunha rigorosa autorregulación
dos seus propios esforzos pesqueiros, e nunha toma de posición radicalmente
conservacionista dentro dos organismos internacionais de xestión pesqueira.
b) Pero a Unión Europea puido adoptar estas autorregulacións e manter estas
posicións de control pesqueiro en base á presenza de flotas comunitarias en
todas e cada unha das pesqueiras internacionais.
O mantemento da flota comunitaria permitiría defender estas posicións. O
desmantelamento progresivo da flota comunitaria resta capacidade de influencia
á Unión Europea, e potencia os intereses de países con flotas en expansión e
non tan sensibilizadas respecto da sostibilidade dos recursos pesqueiros.
c) A Unión Europea aínda conta, hoxe en día, cun volume de flota que lle
proporciona importante presenza internacional, e en consecuencia debería
apostar pola conservación desta flota e así manter a súa influencia pesqueira
internacional cara á sostibilidade destes recursos pesqueiros. 129
2. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea a que exerzan
accións de influencia e presión sobre as Organizacións Rexionais de Pesca
(ORPs) para aumentar o seu liderado nas mesmas, en base á súa responsabilidade
co seu propio mercado, e a súa política de sostibilidade dos recursos pesqueiros
en augas internacionais.
3. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea para establecer
regulacións para potenciar a loita contra a pesca ilegal, a través de:
a) A vinculación comercial entre o rexistro establecido desde as ORPs e a
comercialización no ámbito comunitario dos devanditos produtos pesqueiros.
 b) Aplicación dos estándares comunitarios (sanitarios, laborais, seguridade) ao
resto de flotas mundiais.
c) Fomento dos sistemas de trazabilidade a todos os produtos independentemente
da súa orixe.
d) Todos os esforzos de control de pesqueiras realizados polas flotas comunitarias
resultan inútiles se a pesca ilegal non axustada a estes controis acaba finalmente
distribuíndose e comercializando no propio ámbito comunitario.
4. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea para que exerzan
accións de influencia e presión sobre os organismos internacionais para
130 dotar as ORPs de capacidade sancionadora para garantir o seu cumprimento.
5. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea para que exerzan
accións de influencia e presión nas ORPs para que as decisións sobre
cotas se realicen para períodos de tempo máis longos. Os sectores produtivos
requiren unha planificación dos investimentos nunha perspectiva temporal superior
á anual. As súas expectativas de negocio non poden estar condicionadas tan só
a un ano.
6. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea para que promovan
a inclusión dos sectores produtivos na toma de decisións sobre as cotas,
a través do Comité Consultivo de augas afastadas da Unión Europea.
7. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea para que exerzan
accións de influencia e presión para fortalecer o actual esquema de dereito
internacional do mar e, desta forma garantir a continuidade da pesca en augas
afastadas. Os intentos dos países costeiros aos grandes caladoiros por expandir
o límite de sus augas territoriais poñen en grave risco de extinción a pesca
comunitaria de grande altura. A UE debe posicionarse inequivocamente en contra
deste tipo de regulacións proteccionistas.
8. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea para que melloren
a competitividade das flotas comunitarias e así garantir o mantemento da
flota europea pesqueira industrial de grande altura, permitindo o acceso aos
segundos rexistros ás flotas que traballan fóra das augas comunitarias, a través
dun cambio das directivas existentes. Desta maneira recoñécese unha
discriminación fiscal positiva para este sector, pero foméntase a súa permanencia
no ámbito comunitario.
9. A renovación da flota de buques industriais de grande altura é un elemento
básico para garantir a competitividade e permanencia deste sector produtivo. O
PPdeG instará o Goberno Central e a Unión
Europea para que fomenten a renovación dos buques de pesca industrial
de grande altura en base aos seguintes criterios:
a) A UE debe adoptar a estratexia de mantemento destas flotas para garantir o
seu nivel de influencia nos organismos internacionais de pesca, e en consecuencia
non pode permitirse que esta flota quede obsoleta.
b) A renovación da flota debe mellorar as condicións de saúde e seguridade
laboral das tripulacións.
c) A renovación da flota debe permitir a inclusión dos novos desenvolvementos
tecnolóxicos.
d) A renovación da flota debe adaptarse ao desenvolvemento sostible dos
recursos pesqueiros.
e) A renovación da flota debe impulsar a contribución directa do sector pesqueiro
no crecemento económico sostible da UE.
f) A renovación da flota debe suplir nalgunha proporción a imposibilidade da
repercusión dos custos de explotación no prezo do produto.
10. O PPdeG instará o Goberno Central para que, en base ás propostas do
sector produtivo, orienten a Unión Europea para acadar novos acordos para
a pesca de grande altura en novos países, e para manter os acordos actuais.
a) A potenciación destes acordos de pesca contribúe a ofrecer garantías xurídicas
para a flota galega de grande altura.
b) A dificultade de acceso á materia prima para este sector industrial está
condicionando as súas estratexias futuras de desenvolvemento e localización.
Os acordos con terceiros países, para favorecer e incrementar o acceso aos
grandes caladoiros, é un requisito previo a fomentar os investimentos das
empresas galegas nestes países.
11. O PPdeG ofrecerá cooperación aos terceiros países controladores dos
grandes caladoiros, para lograr garantías xurídicas e administrativas aos
investimentos dos armadores comunitarios. A través de medidas como: 131
a) Orientar os fondos de cooperación ao desenvolvemento cara a aqueles países
terceiros nos que existan intereses pesqueiros galegos.
b) Fomentar o desenvolvemento e a formación pesqueira nos países nos que
existen intereses galegos.
Estes acordos de cooperación deben preservar e defender directamente os
investimentos dos armadores galegos nestes terceiros países.
 12. O PPdeG fomentará os investimentos dos armadores galegos nos
terceiros países, controladores dos grandes caladoiros, favorecendo a
participación das sociedades de capital de risco nestes investimentos. A estratexia
de mantemento desta flota industrial de grande altura debe traducirse en apoio
financeiro aos investimentos en terceiros países controladores de grandes
caladoiros.
13. O PPdeG fomentará un liderado científico ao mesmo nivel de liderado
do sector produtivo, promovendo a avaliación de poboamentos mariños
naquelas zonas nas que pesque a flota galega de grande altura. O sector
produtivo debe orientar e participar nos instrumentos dispostos para esta
investigación pesqueira. A administración autonómica debe deseñar un modelo
132 global de investigación pesqueira que lle permita dar resposta a esta necesidade
das pesqueiras de grande altura.
14. O PPdeG instará a Administración Central para establecer procedementos
áxiles cara á homologación das titulacións marítimo-pesqueiras comunitarias
e extracomunitarias. Este sector require dotarse de tripulacións de variadas
nacionalidades e titulacións, polo que a homologación das mesmas é indispensable
cara ao cumprimento das esixencias en formación e seguridade establecidos
polas regulamentacións europeas.
15. O PPdeG instará a Administración Central a impulsar a formación marítimo-
pesqueira baixo un enfoque multidisciplinar (dereito internacional do mar,
bioloxía, economía...). O sector produtivo da pesca industrial de grande altura
require contar con profesionais en todas as materias de coñecemento empresarial
para unha xestión de calidade.
4.2.4. PESCA DE ALTURA
Galicia ten as condicións para converterse nun gran centro de contratación e
comercialización de pesca de altura, á vez que mantén a súa cota actual de
pesca.
Estableceranse as actuacións seguintes:
1. O PPdeG porá as condicións necesarias para que os portos galegos se
convertan en grandes centros de descarga e distribución, que realicen
tarefas e funcións actualmente levadas a cabo polos mercados centrais das
grandes cidades. O obxectivo sería completar o ciclo, dende a extracción ao
consumidor, pero ten necesariamente que tratarse por fases, e a primeira sería
situar os produtos nos grandes centros de distribución nacional.
2. O PPdeG achegará os apoios iniciais aos proxectos da iniciativa privada
para a creación de empresas comercializadoras do peixe descargado nos portos
galegos, que promocionen de maneira diferencial estes produtos, e ademais os
centros galegos de descarga e distribución.
Este impulso inicial por parte da Administración Autonómica podería abarcar,
entre outros, os seguintes aspectos:
• Xestión empresarial.
• Márketing ao consumidor.
• Tecnoloxía para a automatización dos procesos.
• Cobertura de aseguramento á comercialización.
• Priorización de investimentos. Orientar as subvencións públicas cara a
proxectos que inclúan a comercialización por parte das entidades extractoras.
3. O PPdeG propiciará e favorecerá que os axentes produtivos que operan na
pesca de altura modifiquen a súa mentalidade extractiva por unha nova
mentalidade comercializadora, baseándose no recoñecemento existente no
mercado destes produtos.
4. O PPdeG propiciará que os avances do sector nos procesos de comercialización
teñan a súa base na implantación de estratexias de coordinación entre as
diferentes iniciativas existentes en Galicia para poder garantir o subministro
continuo de produtos aos mercados.
5. O PPdeG propiciará que os operadores-comercializadoras sexan capaces de
regular a oferta de produtos en base á demanda dos mercados, para manter
o equilibrio financeiro dos seus proxectos. Os excesos de oferta de produto
conducen indubidablemente a unha caída xeralizada dos prezos, sobre todo en
primeira venda aos produtores.
6. O PPdeG exercerá accións de influencia e presión sobre a Unión Europea
para que as decisións sobre cotas se realicen para períodos de tempo máis
longos.
7. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea para estudar a
conveniencia de evolucionar desde o control de capturas ao control do
esforzo pesqueiro. Estas metodoloxías contan con maior apoio científico aínda 133
que supoñen unha maior complexidade técnica de aplicación.
A) Os sistemas alternativos de control do esforzo pesqueiro baséanse na limitación
do tempo de permanencia nos caladoiros, establecendo un número de días de
pesca ao ano que resulten suficientes para garantir a viabilidade das empresas
operadoras.
 B) Estes sistemas alternativos poden complementarse con medidas técnicas e
tecnolóxicas de control, como por exemplo:
• Luz de malla.
• Número de anzois.
• Zonas de veda espazo-temporais para desove e alevinaxe.
• Tallas mínimas.
8. O PPdeG definirá un novo modelo de financiamento para a compra e
134 acumulación de dereitos de pesca, axustado á regulación da Unión Europea.
Poñer en marcha na actualidade unha estratexia similar a que se realizou no
período 90-93, que permitiu consolidar a flota do Gran Sol, facilitaría un avance
na consolidación da flota que finalmente permanecerá activa nos caladoiros.
9. Para o desenvolvemento desta estratexia de consolidación de flota a través
da acumulación de dereitos o PPdeG insistirá na conveniencia de manter o
libre acceso aos dereitos actuais de flotas doutros países; o libre mercado
dos dereitos de pesca debería ser promovido pola UE.
10. O PPdeG instará o Goberno Central e a Unión Europea para dotarse de
novas regulacións para potenciar a loita contra a pesca ilegal.
11. O PPdeG facilitará os cauces axeitados para que o sector produtivo participe
activamente no establecemento dos criterios sobre cotas de pesca nos
caladoiros. A relación entre os sectores científicos e os sectores extractivos debe
aumentar significativamente cara á fixación dos criterios técnicos sobre explotación
de pesqueiras.
12. O PPdeG velará para que os acordos europeos ou nacionais para compartir
ou intercambiar pesqueiras sexan equilibrados no seu esforzo pesqueiro.
4.2.5. PESCA DE BAIXURA
Galicia ten necesariamente que potenciar a diferenza competitiva da alta
calidade da súa pesca de baixura.
Establécense as actuacións seguintes:
1. O PPdeG realizará una ordenación e xestión dos recursos nas augas da
súa competencia seguindo os principios das organización internacionais e da
UE; fundamentalmente baseados na pesca responsable e na sostibilidade dos
recursos co obxectivo de lograr o progreso e o benestar das poboación costeiras
de Galicia e considerando que unha boa xestión pesqueira pode así mesmo
favorecer o desenvolvemento das zonas interiores de Galicia como consecuencia
dos traballos que indirectamente dependen da actividade pesqueira.
2. O PPdeG abordará a xestión dos recursos pesqueiros de Galicia seguindo
o enfoque de ecosistemas para lograr un equilibrio entre a conservación medio
mariño e a actividade extractiva.
3. O PPdeG articulará o impulso inicial para que as confrarías e organizacións
de produtores constitúan empresas comercializadoras dos produtos de
baixura.
a) Resulta imprescindible a implicación do sector, no seu conxunto, na extracción,
preparación e comercialización dos produtos da pesca de baixura. Todas as
melloras no sector deben ser propiciadas polos propios pescadores que achegan
a experiencia acumulada a través de xeracións. A incorporación dos produtores
produciríase, en definitiva, ao conxunto da cadea de xestión co fin de racionalizar
o sistema na súa totalidade, desde a planificación das capturas para poder
cumprir os compromisos de servizo co mercado, ata a supervisión da cadea
loxística para garantirlle as condicións de acceso dos produtos ao consumidor
final.
b) Á Administración Autonómica correspóndelle a responsabilidade de propiciar
os contornos empresariais para que as confrarías asuman os procesos de
comercialización. Este impulso consistirá en medidas, entre outras, como:
• Apoio á incorporación de xestores especializados na comercialización.
• Adaptación continuada das infraestruturas, mediante os Plans de Portos,
ás necesidades do sector.
4. O PPdeG, xunto coas organizacións de produtores, realizará un plan de
estudos de mercado dos produtos de baixura. Os datos dos estudos de
mercado sobre o peixe de baixura permitirían:
• Concentrar a oferta nos produtos con maior valor engadido.
• Xerar masa crítica para a realización de investimentos en novas técnicas
de comercialización e en campañas de márketing.
• Aumentar os servizos máis valorados polo mercado.
5. O PPdeG propiciará que as iniciativas de comercialización desemboquen á
especialización dos portos de baixura galegos en función dos recursos e as
condicións de que dispoñan. 135
a) Os equipamentos e infraestruturas nos portos e nas lonxas deberían acompañar
esta especialización para facer máis competitivo cada un dos produtos en función
das súas características de presentación e/ou conservación.
6. O PPdeG promoverá as condicións necesarias para que o sector evolucione
desde a actual organización de produtores de pesca de baixura,
maioritariamente microempresas de carácter familiar, cara á concentración ou
cooperación en organizacións ou asociacións co volume suficiente para
rendibilizar os investimentos tecnolóxicos, promocionais ou en persoal.
a) O impulso ao sector virá da incorporación de pautas de rendibilidade económicas
e da eficacia empresarial, xunto coa implantación de novos sistemas de
organización máis dinámicos que permitan a dignificación da profesión.
 b) Esta melloras na organización empresarial facilitarían a adopción de formulacións
estratéxicas no sector da baixura:
• Sobre o económico: busca permanente de oportunidades de maior
rendibilidade.
• Sobre o recurso pesqueiro: control do esforzo e protección do recurso.
• Sobre a tecnoloxía: sistemas de captura e conservación, e presentación.
• Sobre as estruturas e infraestruturas: investimentos en maquinaria que facilite
os procesos de traballo.
• Sobre a comercialización: coñecemento do mercado, presenza no mercado,
136
valoración dos produtos.
• Sobre a xestión pesqueira: maior presenza e influencia na toma de decisións
sobre o sector.
7. O PPdeG propiciará unha maior presenza do sector produtivo na utilización
da Plataforma Tecnolóxica da Pesca o que permitiría mellorar a xestión da
actividade de extracción e posibilidades de comercialización do pescado de
baixura a través da rede.
8. O PPdeG favorecerá a posta en marcha de accións do propio sector de
influencia e presión sobre a Unión Europea para obter unha estabilidade nas
cotas de actividade que lle ofreza garantías ao sector.
9. O PPdeG propiciará as condicións para a convivencia ordenada da
actividade de pesca de baixura coas actividades náuticas de recreo e
turismo.
a) O papel regulador da Administración Autonómica pode exercerse a través de
medidas como:
• Aumentar os controis sobre a pesca submarina fraudulenta.
• Mellorar a comunicación entre as federacións ou asociacións de actividades
subacuáticas e as confrarías para erradicar a pesca submarina fraudulenta.
• Estudar o impacto das actividades subacuáticas sobre os recursos pesqueiros
da baixura.
• Ordenación dos peiraos. Aumentar pantaláns de terceira lista e que sexan
xestionados polas confrarías.
• Mellorar a xestión nos novos portos que se poñen en marcha mediante a
participación de todas as partes implicadas.
b) O PPdeG adoptará as medidas oportunas para que tódolos portos pesqueiros
e deportivos de Galicia se doten dos necesarios servizos de subministración
para os buques (auga, electricidade, gasóleo e gasolina).
10.- O PPdeG abordará a regulación da pesca de baixura con fin de completar
a definición das actividades incluídas neste sector, as tecnoloxías dispoñibles
para cada actividade e as artes de pesca.
A regulación de actividades no sector combinaría a necesidade de establecer
os criterios para o desempeño profesional da actividade, coa flexibilidade para
a orientación e especialización en varias, aínda que en número limitado, das
artes de pesca posibles en cada embarcación.
11. O PPdeG desenvolvera os mecanismos necesarios para lograr un prezo
digno do peixe e o marisco galego de xeito sostido, en colaboración cos
diversos actores implicados.
a) O PPdeG tratará de implantar as accións oportunas para amortiguar os
desfases entre o prezo de orixen e o que paga o consumidor final.
b) O PPdeG adoptará as medidas necesarias para seguir estratexias de mercado
de diferenciación dos produtos pesqueiros galegos, mantendo a premisa de
ofertar un produto de máxima calidade.
c) O PPdeG implantará accións de fomento e financiamento a baixo xuro para
o apoio das organizacións e empresas do sector pesqueiro na súa relación coa
gran distribución.
d) O PPdeG adoptará as medidas necesarias para propiciar que nas grandes
cadeas de distribución de alimentación estean presentes os produtos pesqueiros
galegos, identificados como tal e valorizándoos de maneira que poidan competir
coas importacións.
4.2.6. ACUICULTURA
Galicia debe consolidar a produción actual e, potenciar nas súas rías novos
sistemas e produtos, a partir da experiencia e coñecemento acumulado
nos sistemas tradicionais.
Establécense as actuacións seguintes:
137
6.1. Nos primeiros cen días de goberno o PPdeG deseñará, xunto con tódolos
actores implicados, as liñas mestras do Plan Estratéxico do mexillón. O sector
do mexillón xera riqueza, emprego estable e desenvolvemento social das áreas
onde se encontra.
Por iso o PPdeG promoverá o desenvolvemento dun Plan Estratéxico cuxa
finalidade sexa o replantexamento da actual estrutura produtivo/comercializadora
cara o incremento da competitividade baseado nunha produción de moi alta
calidade e en novas formas de comercialización de tal xeito que se acade o
incremento da súa actual cota de mercado.
 a) O PPdeG porá a disposición de todos os actores do sector do mexillón
(produtores, transformadores, comercializadores, empresas auxiliares,…) os
elementos materiais e técnicos necesarios para o deseño do Plan Estratéxico
e para a posta en marcha dos seus postulados. Dentro do contexto deste Plan
Estratéxico haberá que ter en conta:
• A crecente presenza doutros países produtores provoca unha diminución da
presenza de mexillóns galegos nos mercados; os produtores teñen que ser
capaces de orientar a súa produción ás demandas actuais dos consumidores.
• As organizacións de produtores deben liderar iniciativas para a posta en
marcha de novas formas de comercialización máis competitivas para os
138 mercados actuais e novos mercados.
• O PPdeG contribuirá a esta potenciación da comercialización, priorizando
as subvencións ás empresas de transformación e/ou ás asociacións de
produtores orientadas á posta en marcha de novos sistemas de transformación.
• As novas formas de comercialización deben vir acompañadas, necesariamente,
de cambios nas estratexias de organización e produción, onde debe primar,
por riba de todo, o incremento da calidade do mexillón producido en Galicia.
2. O PPdeG, como complemento do Plan Estratéxico, apoiará as
organizacións do sector no estudo e análise do mercado global do mexillón
e as capacidades de produción de cada zona. Os resultados destes estudos
converteríanse na referencia estratéxica para reflexionar sobre as oportunidades
de mellora que se presentan ante o sector.
3. O acceso a novas formas de comercialización e a aplicación do Plan Estratéxico
vai requirir dun liderado organizativo para regular a produción en función
das estratexias de posicionamento adoptadas.
a) A posición actual do sector ofrece unhas condicións óptimas para o
desenvolvemento de organizacións de maior tamaño e con maior valor
engadido que, sendo respectuosa coa estrutura familiar tradicional, permita
levar a cabo actuacións acordes ao potencial do sector.
b) A implantación de novas formas de comercialización conlevará esixencias na
planificación da produción que só poderán ser asumidas por organizacións
empresariais de maior tamaño que as actuais e con sistemas de administración
interna compartidos por todos os seus integrantes.
c) O PPdeG colaborará no lanzamento destas organizacións empresariais
e contribuirá a garantir a defensa dos operadores tradicionais do sector.
d) O PPdeG velará porque as novas formas de organización do sector non
impliquen ningún tipo de posición dominante ou vaian en contra dos postulados
da libre competencia ou da liberdade individual de asociación.
4. O PPdeG propiciará a existencia dun liderado organizativo no sector do 5.- O PPdeG desenvolverá as accións necesarias para dotar os produtos da
mexillón que permita abordar novos retos en defensa e apoio do sector. acuicultura dunha marca común como produtos do mar de orixe galega.

a) O sector conta co potencial suficiente para organizar un Clúster con servizos a) No sector do mexillón é necesario desenvolver plenamente a Denominación
interprofesionais á disposición das organizacións do sector. de Orixe Protexida, que tal e como establece a Unión Europea, aplicarase
exclusivamente o mexillón vivo, isto é, procedente dun centro de depuración ou
b) O sector require dotarse dun Centro Tecnolóxico para coordinar e priorizar de expedición. Esta iniciativa debe contar coa implicación dos produtores e
o conxunto de actuacións de I+D+I sobre o mexillón necesarias para o apoio comercializadores cara a poder establecer atributos obxectivos de diferenciación
á produción, como por exemplo: dos seus produtos e así contribuír a consolidar o posicionamento no mercado.
b) De acordo con tódolos actores do sector do mexillón, o PPdeG promoverá
• Novas técnicas de cultivo de moluscos. o estudo de novas alternativas de diferenciación do mexillón galego transformado,
nomeadamente as Indicacións Xeográficas Protexidas (IGP).
• Deseño de novas instalacións. 139
6. No sector de peixes establecerase unha marca de calidade de produto
• Control de toxinas. ou de garantía.
• Uso de materias primas sensibles. 7. O PPdeG impulsara a ordenación de usos do litoral terrestre e mariño
• Novas presentacións comerciais. para facilitar a instalación de novas instalacións de acuicultura sostibles
cara ao medio natural e xeradoras de emprego e riqueza.
• Peche da cadea produtiva. a) Son necesarios estudos científicos e independentes sobre a interacción
de distintas especies (principio de precaución) na planificación de usos do
• Interacción entre especies na mesma zona. litoral.
• Validación dos niveis de risco sanitario. b) O PPdeG coordinará os diferentes documentos estratéxicos de políticas
territoriais e litorais, e procederá a actuacións de comunicación e argumentación
ante a Unión Europea para lograr a adopción dos criterios que favorezan os
intereses galegos nestas cuestións.
 c) O PPdeG axilizará a resposta administrativa para as autorizacións preceptivas.
d) O PPdeG sempre compatibilizará os intereses do sector e a necesaria
expansión da acuicultura coas xustas aspiracións das poboacións costeiras,
afastando na medida do posible as instalacións dos núcleos de poboación.
e) O PPdeG, en ningún caso, recorrerá ás expropiacións de terreos de
particulares para a instalación, renovación ou ampliación das plantas de
acuicultura en terra.
f) É preciso fomentar un maior intercambio de información entre os diferentes
sectores que conviven no litoral -industriais e pesqueiros- para o control e
140 análise rigorosos dos vertidos.
g) O PPdeG considerará a xestión de residuos e a sostibilidade como criterios
para a adxudicación de fondos públicos de apoio á actividade empresarial.
8. O PPdeG promoverá a transformación do marisqueo nunha actividade de
acuicultura en sentido estrito ao abarcar a totalidade das funcións do ciclo de
explotación de cada especie.
a) O PPdeG seguirá apoiando os proxectos de marisqueo orientados a garantir
a semente.
b) Os manuais de explotación converteranse nunha ferramenta útil para aumentar
a rendibilidade por metro cadrado.
c) O PPdeG fomentará a incorporación de novos métodos de traballo que melloren
tanto a rendibilidade da explotación coma a seguridade das mariscadoras.
9. O PPdeG promoverá as accións necesarias para o incremento e mellora
da superficie adicada o marisqueo e para o incremento da rendibilidade
das zonas productivas.
a) O PPdeG disporá as medidas técnicas e materiais necesarias para a
recuperación das zonas costeiras improdutivas na actualidade e potencialmente
susceptibles de ser adicadas o marisqueo.
b) O PPdeG promoverá o incremento da produtividade das zonas de marisqueo
mediante medidas de mellora integral, entre outras a mecanización da limpeza
de algas, descompactación dos sustratos,…
c) O PPdeG loitará activamente contra o furtivismo, en colaboración e
coordinación cas Forzas e Corpos de Seguridade do Estado, como elemento
fundamental para acadar no só un incremento da produtividade dos bancos
marisqueiros, senón tamén para mellorar a calidade de vida do sector.
10. O PPdeG facilitará que o sector continúe promovendo a utilización de
novas tecnoloxías na explotación de todas as actividades da acuicultura.
a) Debe continuar o desenvolvemento tecnolóxico e de coñecemento propio,
adaptados ás características específicas das empresas galegas, a través do
Clúster da Acuicultura.
b) Promoveranse as tecnoloxías da información como apoio a todas as propostas
realizadas nos distintos temas.
c). Mellorarase a coordinación da investigación dos centros públicos de
investigación en función das demandas do sector.
11. O PPdeG facilitará que o sector adopte posturas conxuntas ante as
entidades financeiras para garantir o seu apoio aos novos produtos e ás
melloras tecnolóxicas, apoiándose no potencial de acceso aos novos mercados.
12. O PPdeG consensuará os mecanismos necesarios para lograr un prezo
digno dos produtos da acuicultura de xeito sostido, en colaboración cos
diversos actores implicados.
a) O PPdeG tratará de implantar as accións oportunas para amortiguar os
desfases entre o prezo de orixe e o que paga o consumidor.
b) O PPdeG adoptará as medidas necesarias para seguir estratexias de mercado
de diferenciación dos produtos da acuicultura galega, seguindo a premisas de
ofertar un produto de máxima calidade.
c) O PPdeG implantará accións de fomento e financiamento a baixo xuro para
o apoio das organizacións e empresas do sector da acuicultura na súa relación
coa gran distribución.
d) O PPdeG adoptará as medidas necesarias para que nas grandes cadeas de
distribución de alimentación estén presentes os produtos da acuicultura galega,
identificados como tal e valorizándoos de maneira que poidan competir coas
importacións.
4.2.7. ACTIVIDADE DE TRANSFORMACIÓN DE PRODUTOS DO MAR
As empresas de transformación deben aproveitar o posicionamento
alcanzado nos portos galegos polo tráfico de produtos da pesca e a
acuicultura para incrementar o valor engadido xerado pola súa actividade
en Galicia.
Establécense as actuacións seguintes:
1. O PPdeG promoverá a concentración empresarial como elemento que
favorecería a competitividade das empresas galegas neste sector.
a) O PPdeG promoverá e facilitará o aumento da dimensión empresarial para 141
mellorar a competitividade das empresas ao estar o mercado da distribución en
mans de poucos operadores e de gran tamaño.
b) O PPdeG apioará as organizacións do sector para que se anticipen na
reestruturación das empresas de transformación que nos próximos anos non
obteñan o tamaño para poder competir con eficiencia. O incremento actual da
atomización de empresas transformadoras fai prever unha próxima reconversión
en dito segmento ante a súa falta de tamaño competitivo.
c) O PPdeG modificará os criterios de asignación das subvencións públicas,
tratando de establecer unha discriminación positiva a favor dos investimentos
orientados á competitividade e os mercados exteriores.
 c) O PPdeG modificará os criterios de asignación das subvencións públicas,
tratando de establecer unha discriminación positiva a favor dos investimentos
orientados á competitividade e os mercados exteriores.
2. O PPdeG promoverá a especialización empresarial como elemento que
favorecería a competitividade das empresas galegas neste sector.
a) No contexto actual as empresas galegas están competindo entre elas polos
grandes clientes, en vez de intentar ser máis competitivos nalgunha gama
ou formato de produtos.
b) As organizacións do sector, co apoio do PPdeG, deberán anticipar a
142 reestruturación das empresas de transformación que nos próximos anos non
desenvolvan a súa actividade coa especialización suficiente para poder competir
con eficiencia.
3. O PPdeG apoiará institucional, financeira e cientificamente o sector da
transformación cara á incorporación ás industrias galegas de tarefas con
maior valor engadido, co fin de minimizar os efectos da deslocalización industrial
progresiva das tarefas intensivas de man de obra.
a) A innovación tecnolóxica, tanto na produción como na comercialización do
produto, converterase en factor crítico para a competitividade das empresas do
sector.
b) O desenvolvemento tecnolóxico será tratado desde o sector no seu
conxunto, mentres que a innovación de produtos corresponderá a cada
empresa na busca da súa diferenciación.
4. A transformación require dun elevado nivel de investigación científica sustentada
e orientada polo propio sector. O PPdeG propiciará o achegamento de todas
as empresas ós centros de investigación e tecnoloxía.
5. O PPdeG fomentará a realización de investimentos para vincular a Galicia
todas as fases do ciclo de explotación: flota de buques, portos con capacidade
conxeladora, persoal cualificado, novos procesos tecnolóxicos.
6. O PPdeG consensuará os mecanismos necesarios para lograr un prezo
digno dos produtos transformados galegos de xeito sostido, en colaboración
cos diversos actores implicados.
a) O PPdeG tratará de implantar as accións oportunas para amortiguar os
desfases entre o prezo de orixe e o que paga o consumidor.
b) O PPdeG adoptará as medidas necesarias para seguir estratexias de mercado
de diferenciación dos produtos transformados galegos, seguindo a premisas
de ofertar un produto de máxima calidade.
c) O PPdeG implantará accións de fomento e financiamento a baixo xuro para
o apoio das organizacións e empresas do sector na súa relación coa gran
distribución.
d) O PPdeG adoptará as medidas necesarias para que nas grandes cadeas de
distribución de alimentación estean presentes os produtos transformados galegos,
identificados como tal e valorizándoos de maneira que poidan competir coas
importacións.
7. O PPdeG ofreceralle cooperación ós terceiros países controladores dos
grandes caladoiros, para lograr garantías xurídicas e administrativas ós
investimentos dos empresarios Galegos, a través de medidas como:
a) Orientar os fondos de cooperación ao desenvolvemento cara a aqueles países
terceiros nos que existan intereses pesqueiros galegos.
b) Fomentar o desenvolvemento e a formación pesqueira nos países nos que
existen intereses galegos.
c) Estes acordos de cooperación deben preservar e defender directamente o
acceso ás materias primas baixo control destes terceiros países.
d) O PPdeG esixirá da Unión Europea o exercicio de medidas de control sobre
as regulacións restritivas postas en marcha por terceiros países para permitir
o acceso ós seus caladoiros e mercados (por exemplo, porcentaxes mínimas
de produtos transformados no propio país).
e) O PPdeG velará porque a Unión Europea esixa os mesmos niveis de control
sanitario e de orixe para toda a materia prima e produtos elaborados nacionais
e importados.
8. O PPdeG porá as condicións para que a industria transformadora dispoña
de mellores condicións de accesibilidade para as materias primas e os
produtos nos portos galegos.
a) A industria transformadora é moi sensible ós niveis de servizo loxístico ofrecidos
nos portos galegos, e na actualidade identifica oportunidades de mellora en
aspectos como:
• A especialización dos servizos portuarios.
• A introdución de competencia empresarial nos servizos portuarios.
• O nivel de servizo ofrecido nos Puntos de Inspección Transfronteirizos (PIF).
b) A industria transformadora require o desenvolvemento de proxectos para a
diminución dos custos da enerxía necesaria para o seu funcionamento operativo.
143
9. O PPdeG propiciará que as empresas transformadoras potencien a súa
imaxe de empresas galegas con produtos do mar.
10. O PPdeG propiciará que o sector da transformación poida dotarse de novos
métodos de xestión e organización empresarial, específicos para a súa
actividade e de carácter multiprofesional (entre outros: tecnoloxía dos alimentos,
recursos pesqueiros, dereito internacional, organización da produción,
comercialización internacional,
11. O PPdeG promoverá a reflexión conxunta co sector da transformación
sobre os aspectos ambientais e de xestión de residuos vinculados coa súa
actividade produtiva.
 4.2.8. XESTIÓN AMBIENTAL
A) CONTROL E SALVAMENTO
O PPdeG profundizará na unificación progresiva de todos os servizos que
se prestan no mar, e potenciará, en calidade de experiencia piloto en España,
o Servizo Galego de Gardacostas.
Estableceránse as seguintes actuacións:
1. O PPdeG manterá todas as funcións de Control e Salvamento Marítimo
baixo un mando e organismo único: o Servizo Galego de Gardacostas de
144 Galicia.
a) O Servizo Galego de Gardacostas verá ampliadas as súas funcións en materias
de salvamento e xestión ambiental para poder liderar todos os servizos de Control
e Salvamento Marítimo.
b) O modelo do Servizo Galego de Gardacostas, proposto desde o PPdeG,
establecerá unha serie de convenios e protocolos de colaboración con organismos
e institucións do Estado para a consecución dos obxectivos específicos destes
e baixo os seus mesmos criterios de actuación.
c) Os convenios e protocolos de cooperación entre as diferentes institucións do
Estado deberán asignar as responsabilidades en función do balance de
competencias entre o Estado e a Comunidade Autónoma existente en cada
momento.
2. A coordinación de actuacións en Control e Salvamento Marítimo requirirá
a planificación conxunta, entre as distintas administracións implicadas,
dos futuros investimentos nestas materias efectuadas por cada unha delas:
deberá evitarse a coincidencia de investimento entre as Administracións,
principalmente nos grandes equipamentos como embarcacións e aeronaves.
3. O PPdeG, o asumir as funcións de gardacostas, creará plans de formación
continua nestas materias en Galicia, creando para elo a Escola de Gardacostas
de Galicia.
a) A especificidade destes coñecementos e a existencia de centros nacionais e
internacionais de gran prestixio aconsellan a conveniencia de establecer con
eles acordos de colaboración e intercambio de experiencias e profesionais.
b) Os plans de formación apoiarán traballos de investigación no sector.
4. O PPdeG desenvolverá os Servizos Auxiliares de Gardacostas -persoas
que, de modo voluntario, desexan axudar desinteresadamente a este labor e
que poden ser formadas igualmente pola escola de gardacostas-.
5. O Servizo Galego de Gardacostas potenciará funcións complementarias
que poidan ser de utilidade para as industrias e sectores do mar.O Servizo
podería colaborar, en momentos de dispoñibilidade, en tarefas como por exemplo:
remolques, investigación, transvasamento de tripulacións, aprovisionamentos
especiais, …
6. O PPdeG asegurará recursos complementarios (radiofaros, balizas racon,
GPS, AIS…) para a seguridade do tráfico marítimo.
7. O PPdeG elaborará plans de continxencias para os diferentes tipos de
incidencias marítimas, que integren a todos os sectores implicados no
mar, e que sexan aprobados por todas as partes interesadas no control e
salvamento.
a) O PPdeG instará as administracións implicadas para consensuar qué institución
será a responsable de elaborar cada un dos distintos plans de continxencia.
b) O PPdeG completará os plans de continxencias de contaminación marítima
das rías galegas.
8. O PPdeG creará unha unidade de mergullo especializada en control e
salvamento.
9. O PPdeG instará a Administración do Estado a realizar accións de
influencia e presión ante a Unión Europea para a revisión da lexislación
internacional marítima no relativo o “dereito de paso inocente” para buques
con niveis subestándares en seguridade.
a) As administracións española e galega deberán realizar accións de influencia
e presión ante a Unión Europea para a implantación dalgún tipo de taxa ou
imposto, en concepto de control e salvamento, para os buques que circulen
polas costas galegas que non realicen ningún atraque nos portos galegos.
b) O PPdeG aplicará as medidas necesarias para diminuír o constante incremento
de buques con niveis subestándares en seguridade o que provoca que o control
destes buques se converta na medida máis crítica para asegurar as costas
galegas.
c) O PPdeG promoverá que os buques con niveis subestándares en seguridade
reciban un control exhaustivo por parte das administracións europeas, con
medidas como:
• Censo actualizado de buques con niveis subestándares.
• Non autorización de paso a buques xa sancionados.
145
• Intercambio continuo de información entre os países.
• Sistemas tecnolóxicos para o seu seguimento especial.
• Control de travesías especulativas de alto risco.
• Apresamentos e sancións por accións irregulares.
• Ampla cobertura dos sistemas de seguimento.
 B) INVESTIGACIÓN MARÍÑA
Galicia pode ser referente en investigación, desenvolvemento tecnolóxico
e servizos científico-técnicos.
Realizaranse as seguintes actuacións:
1.- O PPdeG identificará as liñas estratéxicas de investigación mariña e
desenvolvemento tecnolóxico no sector. O PPdeG promoverá que a
identificación das necesidades do sector se estableza implicando os tres principais
axentes: o sector produtivo, a investigación e a administración.
146 2.- O PPdeG priorizará as liñas estratéxicas de investigación mariña e
desenvolvemento tecnolóxico no sector.
a) Dentro do Plan Galego de I+D+i o PPdeG establecerá as prioridades xerais
para a Comunidade Autónoma e cada sector produtivo establecerá as súas
necesidades específicas.
b) O PPdeG propiciará canles de participación directa de todos os sectores
implicados na industria do mar, para definir os criterios, as prioridades e o
financiamento de novas investigacións.
c) A industria do mar en Galicia require atender necesidades moi diferenciadas
en cada un dos subsectores existentes; o PPdeG propiciará que a detección de
necesidades de investigación recolla esta diferenciación.
3. O PPdeG orientará a adxudicación de axudas á investigación mariña,
potenciando o procedemento administrativo do concurso, de forma que os
organismos encargados de financiar a investigación definan previamente as
características do proxecto de investigación, outorgándoselle o financiamento
ao equipo de investigación cuxa proposta mellor se adapte ás condicións e
obxectivos previstos en dito proxecto.
4. O PPdeG optará, ante todas as administracións e institucións implicadas,
pola integración, baixo a súa responsabilidade, de todos os organismos
de investigación mariña existentes na Comunidade Autónoma cara á
optimización dos recursos humanos e técnicos existentes.
a) A diversidade de centros de investigación mariña existentes en Galicia
(diversidade en número e dependencia institucional), que non se produce en
ningún outro sector produtivo, impide efectuar unha
planificación conxunta de todos estes organismos. A integración dos centros de
investigación, con convenios de colaboración para atender os obxectivos
específicos doutras institucións, posibilitaría unha utilización máis eficiente das
infraestruturas e os recursos humanos e técnicos dispoñibles.
b) O PPdeG atenderá as demandas de mellora profesional para o persoal
investigador mariño en Galicia; coa integración dos centros de investigación
posibilitarase o establecemento dunha carreira profesional ampla e recoñecida
para todas as funcións da investigación científica.
c) A integración dos centros de investigación permitira prever as necesidades
futuras de persoal investigador, e poñer en marcha os programas correspondentes
de selección, formación e desenvolvemento.
d) A integración dos centros de investigación permitira establecer mecanismos
de control directo do desenvolvemento das investigacións e de avaliación dos
resultados obtidos.
e) A integración dos centros de investigación permitira contar cun marco
organizativo para a participación estable de todos os sectores implicados na
industria do mar.
f) A integración dos centros de investigación permitira asumir e diferenciar os
labores de control sistemático e permanente do medio mariño, cos estudos de
investigación científica mariña.
g) A integración dos centros de investigación suporá que o PPdeG solicitará a
transferencia á Xunta de Galicia dos centros de investigación actualmente
dependentes da Administración do Estado.
4.2.9. FORMACIÓN
Galicia ten a capacidade suficiente para desenvolver o modelo de integración
entre as tres ramas de ensinanzas náutico-pesqueiras -a Armada, a Mariña
Mercante e a Pesca- que require o sector para a súa profesionalización.
Realizaranse as seguintes actuacións:
1. O PPdeG propiciará experiencias piloto para integrar o conxunto de
ensinanzas náutico-marítimo-pesqueiras, e deste modo ofrecer unha
proposta formativa unificada, con alternativas de especialización e de promoción,
de acordo ás diferentes necesidades do sector.
2. O PPdeG instará o Goberno do Estado a que o modelo de formación
integrada das ensinanzas náutico-marítimo-pesqueiras quede regulado
dentro do Catálogo Nacional de Cualificacións.
3. O PPdeG potenciará os convenios de colaboración coa Armada para a
formación e o intercambio de profesionais e a utilización de infraestruturas,
establecendo actuacións nunha dobre dirección entre a formación civil e a militar.
4.-O PPdeG realizará unha campaña informativa entre os mozos para dar
a coñecer as oportunidades laborais no sector náutico e pesqueiro, que
sirva de apoio á consolidación dos novos títulos profesionais.
a) Os armadores galegos constatan a dificultade crecente para encontrar persoal 147
debidamente cualificado en Galicia.
b) As condicións laborais marítimo pesqueiras non permiten captar persoal
galego cualificado para embarcarse, a pesar dos altos niveis de retribución que
se abonan na actualidade.
5. O PPdeG porá as condicións necesarias para que Galicia lidere, ante o resto
de Comunidades Autónomas do Estado, o acordo sobre un sistema de
convalidación e homologación das ensinanzas náutico-pesqueiras.
a) Será básico iniciar este acordo nas convalidacións e homologacións entre
Comunidades Autónomas.
 b) O PPdeG instará a Administración do Estado para axilizar a homologación en
España de títulos doutros países.
c) O PPdeG instará a Administración do Estado para realizar accións de influencia
e presión na UE para axilizar a homologación dos títulos españois en terceiros
países, dentro das marxes dos convenios internacionais.
6. O novo sistema de cualificacións incluirá unha formación profesional
regulamentada para os redeiros e redeiras de aparellos de pesca.
7. O novo sistema de cualificacións incluirá unha formación profesional
regulamentada para os carpinteiros de ribeira.
148
8. O novo sistema de cualificacións establecerá ramas de formación universitaria
vinculadas ao exercicio profesional e empresarial do sector da Acuicultura.
9. O PPdeG potenciará a formación a distancia dos profesionais da pesca,
a través das Confrarías, como ferramenta para fomentar a reciclaxe
profesional e formación continua no sector. A formación a distancia requirirá
investimentos previos en equipamentos e adestramento básico a favor das
Confrarías. Ademais as características educativas dos traballadores actuais do
sector aconsellan o emprego de sistemas formativos presenciais ou
semipresenciables.
4.2.10. TURISMO, CULTURA E ACTIVIDADES DE OCIO
Galicia debe converterse en atractivo para actividades lúdicas, culturais e
deportivas nas súas costas e portos.
Establécense as actuacións seguintes:
1. O PPdeG convocará a todos os axentes económicos públicos e privados que
viñeran desenvolvendo actividades de ocio vinculadas ao mar en Galicia para
crear un produto turístico integrado.
2. O PPdeG, para aproveitar o máximo o potencial deste produto turístico integrado
vinculado ao mar, terá como obxectivos básicos:
• Recuperar o patrimonio vinculado ao mar en Galicia.
• Potenciar o sector económico do turismo e ocio do mar.
• Xerar fontes de ingresos complementarias á xente do mar e os portos galegos.
• Establecer mecanismos de participación e implicación de todas as
administracións, empresas, confrarías, asociacións e clubs, e desta forma
aproveitar o coñecemento e experiencia adquirido por todas estas organizacións
nas experiencias singulares que viñeron desenvolvendo neste campo.
3. Entre as accións prioritarias a acometer neste eido, propóñense:
• Aprobar un inventario, a partir dos existentes, de bens patrimoniais mobles,
inmobles, naturais e intanxibles vencellados ao mar en Galicia, e crear o
procedemento para o mantemento dun inventario permanente e actualizado.
• Promover unha investigación de mercado sobre públicos obxectivos co fin
de establecer os atributos que deberá posuír o produto turístico integrado.
• Definir o produto turístico integrado vinculado ao mar en Galicia.
• Acometer o lanzamento dunha marca de imaxe para as actividades incluídas
no produto turístico integrado.
O potencial do turismo e ocio vencellado ao mar en Galicia deberá poñer en
valor os recursos e infraestruturas mariñas e marítimas existentes, como por
exemplo, museos, acuariums, lonxas, fábricas de salazóns, centros de
investigación, estaleiros, fábricas de conservas, antigas baleeiras, carpinterías
de ribeira, embarcacións tradicionais, festas marítimas, cociña tradicional, etc...
O deseño dun produto turístico integrado incluirá tamén a planificación estable
de eventos de atracción.
4. O PPdeG propiciará sistemas para compatibilizar nos portos a actividade
de pesca e as actividades náutico-deportivas.
a) As actividades turísticas e de ocio poden converterse nunha fonte de ingresos
complementaria para os traballadores da pesca.
b) As diferentes instalacións portuarias deberán incorporar criterios de sostibilidade
e calidade ambiental para preservar o patrimonio marítimo.
c) As Confrarías de Pescadores teñen que desempeñar un papel fundamental
no desenvolvemento de actividades turísticas e de ocio en cada zona. Estimularase
a creación dunha sección específica, dentro das Confrarías, para o
desenvolvemento de servizos turísticos vinculados ao mar, complementarios da 149
actividade pesqueira.
d) A compatibilidade de usos nos portos fomentará o desenvolvemento de
servizos complementarios de mantemento, aluguer de embarcacións e
subministros, útiles para ambos tipos de actividade.
5. O PPdeG promoverá a reflexión dos axentes sociais sobre a autorización de
instalacións hoteleiras vencelladas á actividade marítima e/ou pesqueira- nos
portos.
6. O PPdeG, para o desenvolvemento dun produto turístico integrado vinculado
ao mar, promovera o deseño e impartición de plans de formación específicos
para todo o persoal implicado no mesmo: guías, monitores e xestores.
 4.3. IMPULSO Á ACTIVIDADE INDUSTRIAL E POLÍTICA
ENERXÉTICA
O desenvolvemento estratéxico das industrias descritas no primeiro eixo deste
programa constitúen o núcleo central das accións para o desenvolvemento do
sector industrial do programa económico do PPdeG.
A viabilidade de crecemento de cada un dos sectores produtivos sinalados, así
como o do conxunto do sector secundario de Galicia, precisa a súa vez de
actuacións en tres terreos específicos: a dotación de solo apropiado e de calidade
para o establecemento das empresas no territorio galego; unha mellora das
150 infraestruturas loxísticas de transporte; e a garantía dun subministro eléctrico de
calidade.
4.3.1. SOLO INDUSTRIAL E INFRAESTRUTURAS PARA O
DESENVOLVEMENTO EMPRESARIAL
Na actualidade, as empresas que toman decisións de localización consideran
que un dos factores máis importantes é a colaboración dos gobernos na creación
de solo industrial axeitado ás súas necesidades.
Neste terreo as maiores carencias de Galicia céntranse nunha infraestrutura
básica: solo industrial e espazos axeitados para o desenvolvemento do negocio,
debidamente accesibles e dotados de sistemas de comunicacións avanzados.
As empresas, para ser competitivas, necesitan solo con subministracións capaces
de dar cobertura a actividades industriais.
O solo e as comunicacións son elementos indisolubles. As experiencias exitosas
doutros países demostran que os medios locais máis atractivos son os que
contan con cidades "locomotora" con espazo de uso empresarial ben comunicado
e próximo a eses núcleos que xeran a necesaria centralidade.
Esta realidade explica a elevadísima demanda de solo nestes núcleos e a
debilidade da demanda en zonas aparentemente próximas pero que non cumpren
cos requisitos de accesibilidade, subministracións e loxística áxil e alcanzable.
O PPdeG, coa finalidade de facer de Galicia un territorio que resulte atractivo
para o investimento de empresas que, ademais de xerar emprego, se movan
nos segmentos produtivos máis demandados (elevada produtividade, respecto
ambiental, achegas tecnolóxicas...), levará a cabo as seguintes medidas de
goberno:
1. Cómpre recuperar o tempo perdido
En 2005, o PPdeG contemplaba multiplicar por 3,5 a superficie de solo industrial
promovida desde a Administración Autonómica, pasando de 9 a 33 millóns de
metros cadrados en 2009. Sen embargo a política do Bipartito consistiu en
paralizar boa parte destes proxectos e en retrasar a tramitación do resto. Nesta
lexislatura chegou a estar o 95% do solo empresarial paralizado ou retrasado,
con maior incidencia incluso na provincia de Pontevedra, o que ten ocasionado
a deslocalización de numerosas empresas cara ao veciño Portugal.
O PPdeG acelerará todos os proxectos pendentes retrasados polo Bipartito e
promoverá a creación urxente de novos polígonos industriais nas zonas nas que
hoxe existe unha maior demanda. O obxectivo é chegar a dispoñer de arredor de
40 millóns de metros cadrados de solo industrial promovidos pola Administración
Autonómica no horizonte de 2013.
2. Poñer en primeiro plano as subministracións:
as telecomunicacións, o cable e a enerxía
Cómpre mellorar non só a cantidade de solo empresarial senón a súa calidade:
a adecuada subministración de enerxía e a posibilidade de contar cos axeitados
accesos á banda larga son elementos hoxe imprescindibles dos que aínda carecen
unha parte dos nosos parques empresariais. No terreo das TICs é vital aproveitar
os fondos comunitarios dispoñibles e xestionalos ben, evitando (como
desgraciadamente sucedeu no pasado máis recente) que teñan que ser devoltos
a Europa.
3. Apostar por plans de situación conxunta de empresas en rede (clúster
territoriais)
Achegar os plans de solo empresarial á demanda real esixe que o sector
empresarial sexa tido en conta e mesmo poida participar na planificación.
Neste senso, cómpre facilitar tamén a promoción privada de solo empresarial
e industrial.
E de modo moi especial é preciso promover proxectos nos que as PEME's se
asocien en clúster empresariais e cooperen para localizarse en rede, aforrando
custos e logrando economías de alcance.
Un bo exemplo a seguir é o de TEXVIGO (Parque Empresarial de Valladares).
Deste modo, resulta máis doado que as PEME's cooperen en I+D+i; en formación
e cualificación; e que compartan equipos e infraestruturas; facilitando á súa vez
a instalación de provedores industriais e de servizos que conseguen unha boa
masa crítica para desenvolver a súa actividade.
4. Visión metropolitana e de ordenación territorial
A dotación de solo industrial require necesariamente unha planificación
metropolitana, de dimensión superior á municipal, e ben integrada no conxunto
do país, as súas infraestruturas e a ordenación do seu territorio.
Esta foi a intención coa que o anterior goberno aprobou o Plan Sectorial de
Áreas Empresariais de Galicia, un Plan cuxa execución ten sido paralizada ou
retrasada polo Bipartito na maior parte dos seus proxectos.
A clave para mellorar nas infraestruturas empresariais é poñelas ao servizo
dunha estratexia de país. Con iso conseguiremos atraer empresas foráneas e
lograr que non marchen as que crean riqueza en Galicia. Dito doutro modo, é 151
preciso que sobre a estrutura mande a estratexia.
5. Impulso ao rural: parques agroindustriais
O PPdeG promoverá que todos os concellos que non conten con polígono
industrial poidan dispoñer dun parque agroindustrial para acoller novas
actividades económicas vencelladas ao rural e reordenar as existentes.
Trátase de parques pequeno-mediano tamaño, entre 1 e 3 hectáreas, que serán
executados ou ben directamente pola Administración Autonómica ou ben a través
de liñas de cofinanciamento ou subvención.
 4.3.2. CENTROS LOXÍSTICOS E DE TRANSPORTES
O fomento da competitividade empresarial, a creación de emprego e a
implantación de novas empresas esixe a posta en valor dos centros loxísticos.
O PPdeG proponse:
- Crear unha verdadeira rede de plataformas loxísticas que conxugue o potencial
dos nosos portos coa dinamización empresarial e a extensión ordenada sobre
o territorio autonómico, aproveitando a intermodalidade respecto do transporte
marítimo e o ferroviario.
152 - Impulsar as actuacións necesarias para acelerar a posta en servizo da Plataforma
Loxística Salvaterra-As Neves (PLISAN), do Porto Seco de Monforte (actualmente
paralizado polo Bipartito), e de Lugo, así como as novas da Coruña, Santiago
e Ferrol.
- Adecuación dos centros de transporte actualmente existentes en Ourense,
potenciando a intermodalidade ferroviaria e o aproveitamento do traslado das
instalacións ferroviarias na estación de Ourense; e no centro de Pontevedra,
ligado a actividades do sector de mercadorías e portuarias e industriais. Tamén
dos centros de Lugo e Lalín dimensionándoos cara un verdadeiro centro loxístico.
- Aproveitaremos o solo industrial dispoñible para crear centros de transporte e
áreas de segundo nivel que permitan o estacionamento de vehículos pesados
fóra do entorno urbanizado e faciliten o descanso na condución, tanto nas
relacións principais como nas propiamente autonómicas. Estudarase a súa
implantación no ámbito dos actuais recintos ferroviarios.
- De acordo coas autoridades locais crearemos centros específicos de transporte
de mercadorías de ámbito interno urbano e metropolitano que contribúan á
especialización dese sector e contribúan en primeiro lugar á mellora medioambiental
e a habitabilidade das nosas cidades e entornos máis urbanizados,
desconxestionando o tráfico.
- Para potenciar a competitividade do sector incidirase, de acordo cos
representantes deste, no correcto dimensionamento da oferta incentivando a
xubilación. Fomentaremos así mesmo a introdución das novas tecnoloxías,
especialmente da xestión de flotas e de seguridade, así como do abaratamento
de custes administrativos e de xestión empresarial.
4.3.3. ENERXÍA
1. En 2005 Galicia era de lonxe a Comunidade Autónoma líder en enerxía eólica.
A xestión do Bipartito, marcada inicialmente pola parálise, e posteriormente pola
opacidade e as continuas sospeitas de parcialidade e especulación no concurso
eólico, ten como primeiro resultado a perda dese claro liderado. Hoxe Galicia xa
se viu adiantada por Castela-A Mancha e Castela-León en potencia eólica
instalada.
O PPdeG aposta con determinación polo fomento das enerxías renovables,
e estamos decididos neste sentido a recuperar para Galicia esa posición de
líder en enerxía eólica no conxunto do Estado.
Pero o primeiro é facer as cousas ben. Por iso o PPdeG revisará de oficio todo
o procedemento do concurso eólico, procedendo, no seu caso, á súa
anulación e a unha nova convocatoria.
O concurso contará con todas as garantías necesarias para as empresas e
para todos os cidadáns:
• Transparencia
• Obxectividade
• Seguridade Xurídica
• Fiabilidade
Así mesmo a resolución final de adxudicación será aprobada polo Consello
da Xunta, máximo órgano colexiado do goberno galego.
2. Dentro do fomento da enerxía eólica, e no cadro dunha política de
desenvolvemento sostible, o PPdeG apostará pola repotenciación dos
parques actuais, priorizándoa sobre a instalación de novos parques eólicos.
Así mesmo crearase a plataforma tecnolóxica da enerxía eólica, na que
empresas, universidade, administracións e grupos de investigación, desenvolvan
proxectos de optimización desta fonte de enerxía e de minimización dos seus
impactos, nomeadamente o visual.
3. O PPdeG fará unha aposta decidida polo gas como unha das enerxías
estratéxicas para acadar a máxima competitividade da nosa economía.
Para conseguilo realizaremos un Plan Galego de Infraestruturas Gasistas, no
que se contemplen os seguintes extremos:
- Planificación da rede galega de transporte secundario de Gas.
- Planificación da rede galega de transporte primario de Gas.
- Planificación de Plantas Satélites para abastecer ás poboacións e industrias
en tanto non se rematan os gasodutos primarios e secundarios.
153
- Programación das correspondentes liñas de axudas para facilitar a construción
das redes de transporte.
Tamén melloraremos o acceso dos fogares galegos ao gas natural a través
de novos Plans de Gasificación, rematando os eixes do Barbanza, Noia-Muros-
Cee, a Mariña Lucense así como a conexión entre Ourense e Ponferrada.
4. Potenciaremos, en colaboración co resto de Administracións públicas, liñas
de investigación, desenvolvemento tecnolóxico e innovación relacionadas coa
separación e “secuestro do carbono” ligado ao consumo de carbón para producir
electricidade, e con outras enerxías emerxentes como a maremotriz.
 5. Impulsaremos o desenvolvemento da enerxía solar fotovoltaica, a través
dun programa de axudas específico para a instalación de placas solares nas
vivendas e edificios, así como mediante as reformas legais que procedan para
facilitar a creación de parques solares
6. Trataremos de que exista en Galicia unha Tarifa do Último Recurso específica
e diferenciada para o noso País, tratando de conseguir unha auténtica
compensación polos nosos esforzos de produción de enerxía eléctrica.
7. Fomentaremos a produción conxunta de calor e electricidade a través da
coxeración, nos procesos industriais e en edificios singulares, como vía para
impulsar a eficiencia enerxética.
154
8. Elaboraremos un Plan de Eficiencia Enerxética Residencial, e priorizaremos
a utilización no sector público e no transporte público urbano das grandes cidades
de vehículos híbridos que funcionen con hidróxeno e pilas de combustible.
9. Na liña do obxectivo da eficiencia enerxética, impulsaremos tamén programas
innovadores de concienciación e sensibilización destinadas a fomentar un uso
racional da enerxía entre os cidadáns e as empresas.
4.4.- POR UN COMERCIO COMPETITIVO E DINÁMICO
O Comercio ten unha importancia vital no despregue económico e social das
nosas vilas e pobos. En especial o comercio polo miúdo, tanto pola súa relevancia
económica (o 13% do PIB) como polos postos de traballo que xera (máis de
100.000). É evidente pois que o sector comercial galego require dunha política
meditada e responsable de apoio e fomento da súa competitividade.
Pero máis alá destas cifras, o comercio supón un activo para as nosas vilas,
tanto desde o punto de vista da calidade urbanística, da atracción turística ou
da conservación dos centros históricos. Un activo que debe ser considerado
polas Administracións no deseño e aplicación de todas as súas políticas.
Dentro desta visión moderna da actividade comercial, e tendo en conta que a
gravísima crise que atravesamos está a afectar con especial incidencia neste
sector, contemplamos entre outras as seguintes propostas de acción:
1. O PPdeG aprobará un Plan de Choque para combater os efectos da crise
económica no comercio galego. Este Plan incluirá, entre outras, as seguintes
medidas:
- Potenciar unha maior adecuación dos produtos financeiros ás necesidades das
empresas do sector, incluíndo a apertura dunha liña de cretos brandos e flexibles
específica para o comercio
- Deseñar un programa para impulsar a mellora da cualificación do capital
humano a nivel operativo no punto de venda, con especial atención a aspectos
como técnicas de venda, trato ao cliente, manexo de novas tecnoloxías,
coñecemento e emprego de linguas estranxeiras como medio para mellorar a
atención ao turismo, etc.
- Contemplar un programa de axudas ás reformas dos establecementos comerciais
e á implantación das TIC's como medio para incrementar a súa competitividade.
2.- O PPdeG impulsará o desenvolvemento das novas fórmulas comerciais, que
potencien e optimicen os recursos do pequeno e mediano comercio:
- Os Centros Comerciais Abertos, concibidos non só para potenciar o negocio
dos propios comerciantes senón tamén o lecer dos clientes.
- Os Eixes Comerciais, ou concentracións ou espazos de interese comercial,
que prestarán un axeitado servizo pola diversificación da oferta e satisfacción
das necesidades da poboación.
3. Impulsaremos unha maior competencia do sector comercial en todos os
formatos, para conseguir un mellor servizo ao público consumidor, con prezos
competitivos e unha maior diversidade comercial.
4. Faremos unha aposta decidida pola mellora das canles de comercialización,
apoiando plans de novas centrais de compras e servizos e de optimización
das xa existentes, así como o fomento das marcas de calidade.
5. Fomentaremos e potenciaremos os mercados municipais, os “mercadillos”,
e a mellora dos espazos de grande atracción comercial.
6. Crearemos o Observatorio Galego de Distribución, para realizar o seguimento
do sector e facer previsións sobre a súa posible evolución.
7. Daremos un pulo especial aos plans de desenvolvemento comercial en
todas as zonas urbanas, con especial atención aos cascos históricos e ás
zonas desfavorecidas.
8. Elaboraremos un plan de apoio ao comercio rural que impulse a
modernización das súas instalacións e favoreza a creación de comercios en
núcleos rurais de modo que se incremente a oferta comercial nestas zonas. 155
9. Fomentaremos a implantación da norma de calidade PNE 175001-1, para
mellorar a eficiencia, a rendibilidade empresarial e a cualificación do sector.
10.- Faremos xestións para impulsar a adopción dun Plan de Cese Anticipado
da Actividade Comercial, co fin de permitir a xubilación aos 60 anos dos
comerciantes autónomos que así o desexen.
11. Crearase unha titulación regrada de Comercio, con dous niveis de formación
regrada: Operador Comercial e Xerencia de Negocio.
 4.5. TURISMO: A CONFIGURACIÓN DUN NOVO
MODELO TURÍSTICO INTEGRAL
UNHA LEXISLATURA PERDIDA PARA O DESENVOLVEMENTO DO TURISMO
O Turismo foi un sector abandonado polo Bipartito, que nin lle adicou unha soa
liña no seu pacto de goberno. E sen embargo o Turismo é un dos piares
estratéxicos da economía galega (cunha participación próxima ao 12% do PIB
galego e un 13% na poboación activa), e un dos seus sectores estratéxicos de
futuro.
156 O gasto medio do turista en Galicia no ano 2003 era de mais de 139 euros,
chegando a 145 no 2004; pero os últimos meses dos que existen datos oficiais
en 2007 reflexan unha media que non chega aos 119 euros/día. Aínda que as
cifras anuais de número de turistas en 2005, 2006 e 2007 continuaron a ser boas
(aínda que diminuíron relativamente ao último ano de lexislatura do PPdeG) o
feito é que se deben fundamentalmente aos 15 anos de dedicación dos gobernos
populares ao turismo, cuns fortes investimentos para establecer políticas
transversais que permitiron posicionar a Galicia como a sétima comunidade
autonómica do Estado no sector turístico.
Foi un labor de consolidación do sector a través de actuacións complementarias:
creación de Turgalicia, como entidade de promoción do turismo galego; posta
en marcha do Centro Superior de Hostelería de Galicia, hoxe un referente
formativo de alta cualificación profesional; reinventamos o Camiño de Santiago,
para convertilo no buque insignia do turismo galego e transformalo en referente
do turismo cultural a nivel internacional; creación de produtos tan singulares
como o turismo rural a través da recuperación do patrimonio arquitectónico do
rural galego ou o turismo termal aproveitando a nosa riqueza mineiro - medicinal.
E todo isto sen esquecer o tradicional sol e praia, a gastronomía, a cultura galega
ao servizo do turismo, a recuperación de importantes elementos do noso patrimonio
histórico-artístico para a súa explotación turística, a renovación da planta hostaleira
e a mellora da calidade da prestación de servizos turísticos.
O LABOR DO BIPARTITO
En contraste, a actualidade caracterízase por unha preocupante parálise.
En efecto, o goberno bipartito mantivo, en ocasións, unha liña continuista (como
é o caso da promoción turística) pero en moitas outras houbo unha paralización
con importantes efectos negativos:
- Non se continuou co apoio ao sector termal, un dos segmentos máis competitivos
do noso turismo, nun momento clave do seu desenvolvemento cando se estaban
as poñer as bases dun posible clúster termal. Ademais existen aínda moitos
manantiais de elevado caudal e moi favorables propiedades terapéuticas que
precisan dun impulso desde a Administración Autonómica para que a iniciativa
privada se implique na súa xestión cos necesarios investimentos en infraestruturas
turístico-termais.
- Non se continuou coa liña financiada con Fondos Europeos para a recuperación
e valorización de recursos culturais para o seu aproveitamento turístico.
Unha liña que nos permitiu a recuperación de espazos tan singulares como o
Mosteiro de San Estevo de Ribas de Sil, hoxe Parador de Turismo; o Mosteiro
de S. Clodio; o Faro de Fisterra; o Castelo de Maceda; a Illa de S. Simón e
moitos outros que serven de dinamizadores turísticos ao tempo que se consegue
a súa recuperación patrimonial.
Actualmente non hai ningunha iniciativa semellante en marcha.
- Paralización do Plan de Golf de Galicia, unha iniciativa que contaba cun
proxecto de desenvolvemento do golf como produto turístico e non simplemente
como oferta complementaria. Cómpre lembrar que o golf é o subsector que,
dentro do turismo, máis ingresos por turista e día xera. Pero estes anos non se
avanzou porque non se confiou no seu considerable potencial.
- Paralización do Plan de sinalización turística de Galicia.
- Consello galego de Turismo: Este organismo era o punto de encontro da
administración galega cos diferentes axentes do sector: municipios, asociacións
máis representativas por segmentos, sindicatos e universidades. Co Bipartito
non se reuniu nin unha soa vez, e os seus traballos (como o estudio dun Plan
de Ordenación de Turismo polas Universidades galegas) se atopan en punto
morto.
- Política de curto prazo, de publicacións, de asistencia e representación en
feiras indiscriminadamente, sen analizar a priori o interese nin o seu impacto a
posteriori; práctica do folleto para todo, sen instrumentos innovadores de
promoción.
- Lamentable apoio aos concellos en función da cor política e non dos proxectos
e ideas presentados, nin do potencial para o desenvolvemento do sector.
A única novidade de calado foi a creación en 2007 do Instituto de Estudios
Turísticos baixo a fórmula de Consorcio, unha iniciativa copiada do programa
do PPdeG, pero que ata o de agora non xerou nin un só resultado.
Unha inoperancia que se explica polo reparto entre as dúas partes do bipartito 157
das competencias relacionadas con Turismo, e a súa incapacidade por cooperar
e traballar coordenadamente; e por desmantelar a conexión creada, dentro
dunha mesma Consellería na promoción conxunta do turismo e a cultura, levándoa
a outra (Industria) na que case non ten relevancia.
E os últimos datos coñecidos da evolución interanual dos ingresos hoteleiros
(INE) confirman que a parálise e inoperancia comezan a afectar ao sector:
mentres no conxunto de España aínda medran a unha taxa do 1,4%, en Galicia
caen nun -1,1% cando en 2004 esta mesma taxa de variación interanual era
positiva e alcanzou o 7%.
En definitiva, o balance do Bipartito déixanos unha tripla caída: caída das
pernoctacións, caída nonúmero de turistas e caída no gasto por día.
 A ALTERNATIVA DO PPdeG:
Os obxectivos do PPdG para o sector turístico nos próximos 4 anos baséanse
nas seguintes premisas:
1. Potenciación do sector turístico como un motor esencial da economía
galega. O sector turístico ten un elevado efecto multiplicador no que a creación
de emprego e crecemento económico se refire.
2. Desenvolvemento dun modelo turístico que afonde na competitividade
como clave da optimización do crecemento da oferta e recursos turísticos
con criterios de sostenibilidade.
158
3. O turismo como instrumento para o reequilibrio territorial costa-interior.
4.Formación e Cualificación, Investigación e Innovación, piares do
desenvolvemento dun sector de calidade.
5.Consideración de Galicia como un destino turístico integral, onde a marca
“Turismo en Galicia” sexa recoñecida e valorada como imaxe de país.
6.Planificación dos recursos turísticos: tanto no relacionado coa idea de
Galicia como territorio turístico no seu conxunto, como para establecer un marco
de actuación especializada para aqueles recursos turísticos que contan con
vantaxes competitivas polo seu nivel de desenvolvemento e polas posibilidades
de proxección internacional.
7.Sensibilización do país co turismo: Hai que impulsar medidas de
sensibilización poboacional para acadar unha maior implicación e
participación popular nas políticas turísticas.
MEDIDAS DE GOBERNO: PROPOSTAS PARA A ACCIÓN
1.- Potenciación do sector turístico como un motor esencial da economía
galega.
- Maior presenza do turismo como área esencial dentro do plan de acción do
Goberno Galego.
- Potenciación de políticas transversais e cooperación institucional intersectorial
público-público e público-privado.
2.- Desenvolvemento dun modelo turístico que afonde na competitividade
como clave da optimización do crecemento da oferta e recursos turísticos
con criterios de sostibilidade.
- Mellora e Modernización de Infraestruturas turísticas: establecementos
hoteleiros, campamentos, aloxamentos rurais, empresas de restauración, de
oferta turística complementaria.
- Mellora e Modernización de Infraestruturas turísticas: establecementos
hoteleiros, campamentos, aloxamentos rurais, empresas de restauración, de
oferta turística complementaria.
- Impulso á dotación de novas infraestruturas para o desenvolvemento de
produtos turísticos específicos, como coa creación de infraestruturas turísticas
adaptadas e preparadas para o turismo itinerante de autocaravana, naquelas
zonas e áreas que polo seu interese turístico sexa recomendable
- Programa de dinamización de destinos turísticos e valorización das entidades
locais, dirixido a aquelas que conten cun recurso turístico común, que teña
potencial para ser posto en valor ou que precise de revalorización.
- Establecemento de canles de participación cos axentes privados na definición,
execución e financiamento de novas liñas de actuación que permitan:
• mellorar a xestión empresarial para adaptala ós novos comportamentos da
demanda
• mellorar a eficiencia enerxética e reducir o impacto medioambiental
• implantación de fórmulas específicas de I+D+I no sector
• implantar medidas fiscais singulares para o sector
- Comercialización do produto turístico apoiando ós axentes galegos
especializados, sen renunciar ás novas tecnoloxías como vehículo actual da
comercialización directa.
- Programa de apoio ao sector privado e público para a certificación en sistemas
de xestión e mellora da calidade: a certificación converteuse nunha garantía e
competitividade que atrae e fideliza turistas, aos hoteis, as praias, aos palacios
de congresos, aos restaurantes, balnearios...
- Plan de mellora dos servizos de información turística existentes en Galicia e
fóra da Comunidade. Revisión de infraestruturas e servizos prestados nas
Oficinas de Información Turísticas.
3.- O turismo como instrumento para o reequilibrio territorial costa-interior.
- Programa de axudas destinado á adecuación e promoción do turismo e dos
recursos turísticos de municipios de interior de menos de 5.000 habitantes. 159
- Optimizar a distribución dos recursos turísticos tendo en conta criterios territoriais,
económicos, sociais e medioambientais.
- Mellorar e potenciar as infraestruturas de comunicación e transporte necesarias
para o desenvolvemento turístico, especialmente nas zonas do interior, garantindo
sempre a sostibilidade.
- Promover a creación de paquetes turísticos mixtos, que permitan combinar os
destinos de costa cos das zonas interiores
- Crear mecanismos de cooperación entre municipios cara a tirar maior
rendibilidade das infraestruturas existentes: culturais, do patrimonio histórico-
artístico, medioambientais, deportivas, etc.
 4. Formación e Cualificación, Investigación e Innovación, piares do
desenvolvemento dun sector de calidade.
- Facer unha aposta máis firme e concreta para mellorar a cualificación dos
profesionais do sector, tanto dos activos como dos futuros profesionais, potenciando
as ensinanzas vinculadas ao turismo nos distintos niveis.
- Centro de Investigación e Formación Turístico-Termal: Potenciar a
investigación e a especialidade turística. Por exemplo, no que a termalismo se
refire, Galicia ten mais do 20% das estancias termais do territorio español. Pero
falta investigación e formación especializada, que asegure ao sector privado a
diferenciación no servizo a través da excelencia dos seus recursos humanos.
Este Centro de Investigación convertería a Galicia en referente europeo no eido
160 termal, como a nosa diversidade e calidade de augas se merece.
- Maior investigación desde o Instituto de Estudos Turísticos para mellorar o
coñecemento do sector mediante:
• estadisticas de actualización con maior periodicidade que permitan tomar
medidas correctoras.
• previsións en relación ao comportamento dos mercados emisores que
permitan tomar medidas preventivas
- Contribuir á mellora profesional daquelas actividades que, sen ser estritamente
turísticas, teñen un alto grao de participación no turismo.
- Atribución, ao Instituto de Estudos Turísticos dun papel impulsor da innovación:
• nos produtos
• no marketing
• na identificación de novos mercados
• nos procesos
5. Consideración de Galicia como unidade de destino turístico integral.
- “Turismo en Galicia” será a marca paraugas de promoción, entendendo que
Galicia conforma unha unidade de destino única. Promocionarase o turismo cara
Galicia resaltando os valores culturais, naturais e humanos da nosa terra, como
sinal de identidade diferenciadora e de autenticidade
- Promoción innovadora do destino: Conseguir que a marca territorial identificativa
de Turismo en Galicia conleve un valor emocional en base aos innumerables
recursos naturais, potenciándoos como únicos e diferenciais, e facelo de maneira
innovadora, por exemplo:
• Marketing relacional: con personaxes públicos notorios a nivel internacional,
creadores de opinión
• Con viaxes de familiarización activos para touroperadores e potenciais
inversores
• Estratexias: intensiva, selectiva y exclusiva dos mercados
• Marketing directo (touroperadores, líderes de opinión, etc.)
- Posibilitar a creación ou contribuír á consolidación de marcas singulares que
identifiquen fortemente unha zona turística que conte con vantaxes competitivas
xa recoñecidas, como por exemplo Costa da Morte, Ribeira Sacra, Rías Baixas,
Mariña lucense, a través de plans específicos de actuación en cada un dos
territorios.
- Promoción compartida co Norte de Portugal a nivel internacional: o produto
“un destino, dous países”, ten moito potencial de desenvolvemento para o turista
internacional
- Reforzar a actividade de Turgalicia como órgano colaborador co sector público
e privado no eido da promoción, e principal impulsor da imaxe do turismo galego.
Impulsarase a coparticipación en feiras co sector privado, que poida, baixo o
paraugas institucional, facer a comercialización do seu produto, o que lle redundará
en menores custos e na posibilidade de aproveitar a oferta complementaria
tamén presente para pechar negocios.
- Mellora das capacidades técnicas e organizativas de Turgalicia para configurar
produtos turísticos que permitan unha proxección máis ampla de Galicia nos
mercados turísticos.
- Priorización de mercados nas campañas de promoción, buscando a eficiencia
na concentración dos recursos e dos esforzos en mercados con potencial para
Galicia, mercados emerxentes, mercados con potencial para maior fidelización
ao destino, etc.
6. Planificación dos recursos turísticos
- A máxima do turismo galego debe ser que estamos facendo un Turismo
Accesible en toda a extensión do termo: accesibilidade aos recursos turísticos
coa súa recuperación e adecuación para o desfrute, pero prestando especial
atención ás persoas con discapacidade física ou psíquica.
- Creación do Clúster termal para aproveitar as grandes posibilidades que ten
Galicia neste segmento turístico. O punto de arranque sería un acordo entre a
Xunta de Galicia coa Asociación da Propiedade Balnearia e as vilas termais.
- Plan de turismo náutico. Coa colaboración doutros departamentos da
Administración, especialmente Portos de Galicia establecer verdadeiras marinas 161
que poidan ser explotadas turisticamente.
- Plan de turismo cultural. Contando co Camiño de Santiago como buque
insignia do turismo cultural galego, potenciar a riqueza cultural do país, rematando
proxectos tan interesantes como os iniciados polo Goberno do PPdG de Parques
Arqueolóxicos ou establecendo una axenda cultural para os 365 días do ano.
- Plan de turismo sostible, que aproveite a riqueza dos nosos Parques Naturais
para establecer accións de turismo sostible, activo e de natureza, que contribúa
a súa conservación e valorización, sendo ademais un escenario inimitable para
a educación sobre os valores e riquezas do medio natural e da paisaxe galega.
 - Impulso do turismo de congresos como unha das modalidades turísticas que
mellor permiten desestacionalizar á demanda turística
- Definición de actuacións en segmentos incipientes de negocio turístico, como
son o turismo de golf, turismo idiomático, enoturismo, etc.
- Establecemento de programas conxuntos de actuación entre as cidades e vilas
turísticas máis salientables, para complementar actuacións e permitir un maior
intercambio de circulatorio de persoas tanto na consideración de turismo interior
como exterior.
162
7. Sensibilización do país co turismo. Impulsar medidas de sensibilización
poboacional para acadar unha maior implicación e participación popular
nas políticas turísticas.
- Plan de sensibilización/formación/información do potencial do sector turístico
a nivel municipal (político e técnico) e supramunicipal
- Campañas de sensibilización da poboación para que coñezan as repercusións
que o turismo ten na nosa economía e sociedade para que contribúan á
conservación e valorización das nosas vilas e cidades, costumes e tradicións,
paisaxes, etc., e que sexan, eles mesmos, “embaixadores” do destino.
• Premios ás vilas turísticas
• Turismo na escola
• Promocións dirixidas
QUINTOEIXO 163
 QUINTO EIXO: UNHA REFORMA DA
ADMINISTRACIÓN.
Galicia precisa, como parte esencial das súas políticas de desenvolvemento,
realizar reformas de calado na súa Administración Pública, e no seu funcionamento,
en particular no control do gasto.
A Administración Pública galega, e os seus empregados, téñense que converter
na vangarda da dinamización e dos cambios que o país necesita; e non, como
agora acontece en moitas ocasións, nun dos factores que retardan e traban as
164 iniciativas emprendedoras da sociedade galega.
A Administración Pública ten, máis aínda en tempos de crise, que dar exemplo
de austeridade e de racionalidade no gasto público, e priorizar a austeridade e
racionalidade no gasto burocrático. Racionalidade que ten que aplicarse en todos
os eidos autoorganizativos, comezando pola oferta pública de emprego, na que
se teñen que substituir as prácticas amiguistas que o Bipartito practicou pola
garantía da efectividade dos principios de mérito e capacidade no acceso á
función pública.
• SITUACIÓN ACTUAL
O peso do sector público en Galicia é un dos máis elevados de todas as CCAA
españolas de réxime común. Recentes estudos confirman que:
- Galicia é a cuarta Comunidade Autónoma que ten un gasto público autonómico
máis elevado en relación ao seu PIB (só e superada por Extremadura, Castela-
A Mancha e Andalucía, todas elas gobernadas polos socialistas). Este dato, por
unha banda, confirma que a redistribución territorial está funcionando a través
do vixente sistema de financiamento autonómico; pero pola outra, confirma o
peso e importancia que ten o sector público no conxuncto da nosa economía.
- Galicia é xa a terceira Comunidade Autónoma máis endebedada en relación
ao seu PIB de entre todas as CCAA (superada só, por Valencia e Cataluña,
rexións nas que a inmigración ten condicionado a xeración de déficits públicos,
circunstancia que no se da en Galicia).
- Galicia é a segunda Comunidade Autónoma no número de empregados públicos
en relación co total da poboación ocupada (só superada por Extremadura). Na
última lexislatura, o bipartito incrementou nun 13% (máis de 10.000 postos de
traballo) o número de traballadores públicos, e duplicou o número de persoas
que traballan, como persoal de gabinete, con cargo aos orzamentos para
desempeñar actividades de interés partidario, e non xeral.
- Galicia é a quinta Comunidade Autónoma na que a economía depende máis
das subvencións e transferencias do sector público, medido en termos da relación
existente entre o volume de transferencias e subsidios e o PIB autonómico (só
ten por diante a Extremadura, Castela A Mancha, Andalucía e Murcia).
- Desde o punto de vista regulatorio, Galicia é a quinta CA no índice que mide
o número de normas regulatorias que inciden nas actividades relacionadas co
comercio, a vivenda, a sanidade, a educación ou o medio ambiente (superada
por Extremadura, Asturias, Aragón e Andalucía, todas elas gobernadas polos
socialistas).
- Como corolario, desde o punto de vista do índice de liberdade económica,
Galicia é a terceira CA pola cola (só superada por Andalucía e Extremadura).
O que estos datos nos din é que o peso do Sector Público na economía de
Galicia é significativamente maior que no resto das CCAA. Un peso que condiciona,
en épocas de recesión, unha maior suavidade na caída dos ciclos, ao conlevar
a presencia de rendas públicas unha maior capacidade de realizar políticas
contracíclicas.
Máis a longo prazo, o exceso e complexidade das regulacións e a limitación ás
iniciativas emprendedoras constitúen un lastre para o desenvolvemento económico.
Hai suficiente evidencia empírica, en España, que demostra que as CCAA
máis dinámicas, tanto na xeración de PIB per capita como en termos de actividade
económica, son precisamente as que arroxan mellores resultados nos índices
anteriormente expostos (CCAA de Madrid, Rioxa, Valencia, Illas Canarias, ou
Illas Baleares).
O Bipartito chegou á Xunta envolto na retórica da simplificación, da supresión
dos subsidios que fomentan o caciquismo e o voto cautivo, da transparencia,
e da austeridade. Catro anos despois, a situación non mellorou, e en moitos
ámbitos empeorou.
• A ALTERNATIVA DO PPdeG
As dimensións do sector público autonómico galego lle outorgan un peso
determinante e lle fan xogar un papel central nunha estratexia de desenvolvemento
en Galicia.
O PPdeG pretende realizar, buscando o máximo consenso entre os representantes
dos funcionarios e demáis traballadores públicos, unha ampla reforma
administrativa que avance cara ao obxectivo de mellorar a eficacia e a eficiencia
do sector público autonómico en varias dimensións:
- En primeiro lugar, na organización: Un dos incumprimentos máis evidentes
do Bipartito foi o relacionado coa redución de estruturas burocráticas paralelas 165
e co escaso control e a reducción de altos cargos e asesores. O PPdeG considera
que son obxectivos prioritarios:
• Unha simplificación das estructuras da Administración Xeral, cunha
reducción de consellerías que facilite a coordinación do conxunto da
Administración; e que redefina e redimensione á Administración paralela, con
moitos e novos organismos cuxa necesidade ten sido cuestionada tanto polos
traballadores públicos como polo Consello de Contas.
• Unha reforma que simplifique procedementos e reduza o tempo de resposta
e mellore a eficacia na atención ás demandas dos cidadáns.
• Unha reforma que mellore as condicións de traballo dos empregados
públicos, coa finalidade de motivalos mediante o desenvolvemento dunha
carreira profesional transparente.
 - En segundo lugar, nos medios: É preciso, como condición necesaria para a
modernización da administración e o incremento da súa eficiencia, introducir as
novas tecnoloxías, sen esquecer a necesaria formación dos empregados públicos
para a optimización dos novos medios materiais.
- En terceiro lugar, no financiamento do sector público autonómico. O maior
risco que ten o sistema de benestar galego é a eventual insuficiencia financeira
que se derive dunha mala negociación do noso sistema de financiamento
autonómico: para Galicia é prioritario que o Estado e o sistema de financiamento
podan manter os seus elementos redistributivos, tanto no atinxente a igualdade
persoal como no ámbito da equidade interterritorial.
166 - En cuarto lugar, e intimamente vencellado ao anterior, unha reforma dos
procedementos de gasto e de control do gasto. A sostenibilidade dos servizos
públicos autonómicos depende dos recursos que o sistema de financiamento
proporcione, pero tamén do uso eficiente e rigoroso que dos mesmos se faga
por parte da Administración.
5.1. UNHA ADMINISTRACIÓN AUSTERA, PRÓXIMA E
CON PROCEDEMENTOS SIMPLIFICADOS, E
MELLORES CONDICIÓNS DE TRABALLO.
A Xunta é, en moitos sensos, a maior “empresa” de Galicia. O reto principal é
acadar que, dentro do respecto escrupuloso ao principio de legalidade, a
organización e o funcionamento da Xunta lle permita ser eficaz (é dicir, facer
as cousas que se supón que ten que facer) e facelas con eficiencia (é dicir,
facelas ao menor custo posible).
No PPdeG pensamos que os esforzos deben concentrarse na mellora da
organización e o funcionamiento da Administración “tradicional” ou “directa”,
abandoando a tendencia ao continuo ensaio de prestación de servizos públicos
a través de fórmulas xurídicas que, ao final, acaban incurrindo na mesma
problemática ca Administración “directa”, a un custo superior, e sen garantías
de control.
As novas formas de xestión só deben ser utilizadas naqueles casos moi concretos
nos que se demostre, a través de avaliacións periódicas do tipo custo-beneficio,
que son máis eficientes ca Administración “tradicional” ou “directa”. E, en todo
caso, deben garantir o control público, tanto interno como externo, da súa
actuación.
O gran reto hoxe é reorganizar e modernizar a Administración Pública da Xunta
de Galicia, tras catro anos dun Bipartito que se limitou a desmontar algúnhas
figuras que estaban funcionando sen tomar neste ámbito nin unha soa iniciativa
novidosa.
A) Co obxectivo de SIMPLIFICAR AS ESTRUTURAS ADMINISTRATIVAS DA
ADMINISTRACIÓN XERAL:
- O PPdeG reorganizará o reparto de competencias entre as Consellerías,
reducindo o seu número, e propiciando a coordinación transversal de todos
os departamentos nas políticas que demandan actuacións horizontais
(como medio ambiente ou promoción da igualdade). O moitas veces absurdo
e pouco operativo reparto de competencias entre os dous partidos que soportan
ao Bipartito está a xenerar parálise en moitas políticas, falta de coordenación,
e creación de organismos redundantes; o que ademáis xenera novos postos de
gabinete, na súa meirande parte inxustificados. Unha reorganización administrativa,
que reduza o número de consellerías e integre nelas todas as competencias
que afectan a un mesmo sector das políticas públicas reducirá as ineficiencias
e despilfarros que a actual división provocan.
- Nos primeiros cen días de goberno, o PPdeG aprobará un Plan de austeridade
da administración, que implicará un aforro nos gastos de funcionamento de
alomenos 120 millóns de € nos orzamentos aprobados para 2009, garantindo
en todo caso o mantemento do gasto social.
- Nos primeiros cen días dende a constitución do novo goberno popular,
o PPdeG creará, baixo a dependencia directa da Presidencia da Xunta, un
grupo de traballo do máximo nivel para a elaboración dunha proposta de
mellora da eficiencia e de racionalización administrativa, na que colaborarán
tanto funcionarios como expertos en administración e representantes dos
traballadores públicos. O seu obxectivo será analizar a coordinación, racionalización
e reorganización das estruturas administrativas da Xunta de Galicia; simplificar
o seu funcionamento interno cun Plan de mellora continua da xestión; e revisar,
sistematizar e controlar a normativa concordante dos distintos departamentos
e os seus efectos na propia Administración:
• Este grupo de traballo elaborará un Plan de simplificación de
procedementos administrativos e redución de prazos, no que se fomentará
o emprego das TIC´s para o intercambio de información, ao efecto de
axilizar os procedementos relacionados coa cidadanía.
• Como obxectivo, este grupo de traballo terá o de propor un sistema para
facilitar ao cidadán a tramitación de calquera tipo de xestión administrativa,
eliminando a achega de todos aqueles certificados e documentos que
a propia Administración xa posúe especialmente cando interveñan varias
Consellerías.
• Tamén se estudará o establecemento dun sistema de reorganización de
efectivos en función das cargas de traballo, de forma obxetiva e con pleno 167
respecto aos dereitos dos funcionarios.
- En relación cos emprendedores, o goberno do PPdeG concentrará nun
único centro directivo a tramitación de todas as xestións administrativas
necesarias para a creación dunha empresa, así como os trámites necesarios
para acceder ás axudas, que para este fin, teñan as distintas Administracións
Públicas. Centralizando e unificando nesa unidade todo o proceso para a
obtención dos diferentes permisos, requisitos e proxectos solicitados polas
diferentes unidades administrativas da Xunta de Galicia e coordinando esa
tramitación coa que leve a cabo o Concello respectivo no exercicio das súas
competencias municipais. Unificando, polo tanto, nun único órgano e lugar
as facultades de autorización, xestión e fomento da actividade empresarial,
rematando, deste xeito, coa tediosa peregrinación polos distintos departamentos
da Administración.
 B) Co obxectivo de ACHEGAR A ADMINISTRACIÓN Á CIDADANÍA E
MELLORAR A CALIDADE DA ATENCIÓN PÚBLICA, o PPdeG impulsará as
seguintes accións:
- A modernización da Administración Pública esixe avanzar, simultáneamente,
na avaliación do rendimento e na mellora da calidade na prestación dos servizos.A
primeira incide nos controis de eficacia e eficiencia, mentras que as técnicas de
calidade inciden menos nos custos. Na historia da Administración Pública española
só a Xunta de Galicia gobernada polo PPdeG (1990-2005) foi capaz de implantar
un programa para toda a organización de avaliación periódica e sistemática, coa
que se conseguiron incrementos de eficacia, eficiencia e calidade (dos 7.000
indicadores avaliados anualmente, 2.643 medían a calidade da actuación
168 administrativa). O Bipartito derrogou o artigo 63. bis, da Lei da Función Pública
de Galicia e o substituíu polo 68 do Decreto Lexislativo 1/2008, de 13 de marzo,
todavía sen desenvolver, co que desactivó o sistema existente ao eliminar a sua
obrigatoriedade e a avaliación anual dos seus resultados.Nós consideramos
que é necesario restablecer o sistema de avaliación do rendimento e publicar
anualmente os seus resultados; e que estes deben ser tidos en conta na
reordeación
das plantillas, en función das cargas de traballo e poñéndoo en relación
coa carreira administrativa dos empregados públicos.
- Un sistema desta índole ten a vantaxe de facer a organización e funcionamiento
da Xunta máis transparente, facilitando información obxectiva do que hai e de
cómo se fai, o que permite mellorar a asignación dos recursos humanos aos
distintos servizos, e a súa revisión anual.
- Parellamente, se elaborará un Plan de Calidade: combinando distintas
técnicas dacordo coa natureza dos servizos que presten as distintas unidades,
e aproveitando os datos obxectivos reunidos mediante a implantación do programa
de avaliación do rendemento. O Plan de Calidade contendrá compromisos
concretos cos cidadáns: Todos os órganos da Administración autonómica deberán
establecer compromisos de calidade para a prestación dos seus servizos,
para iso farán públicas as condicións en que se comprometen a prestar cada
unha das actividades que desenvolven.
- Reformaremos a Lei de Desenvolvemento Comarcal, para crear nese ámbito
territorial as "oficinas de desenvolvemento comarcal" que constituirán a
presenza da Xunta na bisbarra, facilitando o apoio na xestión dos fondos europeos,
en fomento do desenvolvemento, e funcionarán como delegacións comarcais
interdepartamentais da Xunta de Galicia.
- Desenvolveremos un código de boas prácticas de conduta e xestión para os
directivos e altos cargos, ao obxecto de que no uso dos bens públicos postos
á súa disposición, así como nos gastos que xeren as actuacións vinculadas aos
seus cargos, primen os principios de austeridade e a contención do gasto
público así como os criterios restritivos.
- Igualmente progresarase, de xeito efectivo, na aplicación da Lei de Transparencia
e promoveremos a elaboración da Lei de Publicidade Institucional
que o bipartito non foi capaz de aprobar.
- Fomentaremos a participación dos cidadáns na avaliación dos servizos
públicos, a través de enquisas e dos sistemas de suxestións e reclamacións.
C) MELLORA DAS CONDICIÓNS DE TRABALLO DOS EMPREGADOS
PÚBLICOS E DE ACCESO Á FUNCIÓN PÚBLICA.
A xestión da función pública autonómica nos últimos anos estivo caracterizada,
en moi boa medida, pola politización da xestión e a falta de intensidade no
traballo. Hoxe a Administración Pública autonómica está máis desorganizada,
é máis ineficiente, está máis afastada do cidadán; situación que, dende o punto
de vista interno, provoca que os profesionais e traballadores estean desmotivados
ao comprobar
como o bipartito fixo xustamente o contrario do que prometeron cando estaban
na oposición.
A necesaria e urxente modificación da Lei de Función Pública de Galicia en
desenvolvemento do Estatuto Básico do Empregado Público (EBEP), co fin de
regular elementos tan importantes como a Carreira Profesional, é outra das
materias pendentes e non abordadas polo Bipartito, incapaz de acometer a
indispensable profesionalización da Administración autonómica galega.
O PPdeG, para mellorar as condicións de traballo
dos empregados públicos comprométese a:
- Publicar unha nova Lei da Función Pública de Galicia, así como os seus
correspondentes regulamentos de desenvolvemento, adaptada as novas realidades
da función pública galega, que poña a énfase na eficiencia e na calidade na
prestación dos servizos públicos.
- Pleno desenvolvemento da Carreira Profesional, tal e como se establece no
capítulo II do Estatuto Básico do Empregado Público (EBEP), en base a traxectoria
profesional dos funcionarios, a súa formación, e o seu desempeño no traballo.
- Incrementar, de forma significativa, as cantidades destinadas ao Fondo de
Acción Social, acadando o antes posible o 1% da masa salarial.
- Establecemento dunha cláusula de revisión salarial para frear a perda
retributiva en termos reais.
- Establecemento dun plan plurianual de recuperación das perdas históricas de
poder adquisitivo por parte dos empregados públicos da Xunta de Galicia.
169
- Establecemento dun Acordo Retributivo e de Condicións de Traballo Xeral
para todo aquel persoal adscrito a funcións ou servizos de emerxencia e/ou
especiais.
- De xeito prioritario, reforzaremos o carácter público do Servizo de Defensa
Contra Incendios Forestais da Xunta de Galicia, exemplo durante anos de
profesionalidade e eficacia, restablecendo o mando único na loita contra os
incendios forestais e realizando a totalidade das contratacións da campaña
de verán do Plan de Defensa Contra Incendios Forestais de Galicia a través
das listas oficiais de contratación da Xunta.
- Ao obxecto de facilitar a conciliación da vida familiar e laboral, adquirimos o
compromiso de crear gardarías infantís nos grandes centros administrativos.
 - Reorientación das funcións propias da E.G.A.P. como centro de Estudios
e Formación dos Empregados Públicos. En tal sentido, a EGAP colaborará
directamente coa Dirección Xeral de Función Pública en todos os procesos de
incorporación do persoal ao servizo da Administración da Xunta de Galicia. Do
mesmo modo, e en canto aos procesos selectivos por promoción interna,
promoverase a realización de cursos preparatorios de carácter voluntario. Todo
iso sen prexuízo e a maiores do Plan de Formación Continua Anual, que se
centrará preferentemente nas necesidades reais de formación dos empregados
públicos en todos os niveis.
- Organizaremos un sistema eficaz e obxectivo de Promoción Interna.
170 - Creación do Salario Diferido mediante o financiamento de achegas a plans
de pensións de emprego ou similar.
- Efectivo establecemento e desenvolvemento dunha Avaliación do Desempeño,
con efectos reais na carreira profesional e percepción de retribucións
complementarias que, substituíndo ao actual sistema de produtividade, redunde
nun incremento da motivación de todos os empregados públicos para a prestación
de servizos de calidade.
- Estableceremos unhas normas reguladas de desenvolvemento anual, e criterios
únicos e comúns para todos os procesos selectivos e concursos de traslados,
mantendo unicamente as lóxicas diferenzas propias da especificidade de cada
proceso ou concurso.
Restablecerase o sistema rachado polo Bipartito, que emprega distintos sistemas
de selección do persoal nas consellerías de cada cor política. Modificaranse os
temarios dos distintos procesos selectivos para facelos máis acordes coa
actividade real a desempeñar.
- Convocatoria e resolución, dentro de cada ano natural, da oferta de emprego
público dos Corpos Xerais da Administración da Xunta de Galicia, incluindo todas
as vacantes existentes excepto as que non sexan necesarias por razón da carga
de traballo da unidade administrativa na que exista a vacante.
- Convocatoria e resolución dentro de cada ano natural do concurso de traslado
entre funcionarios dos Corpos Xerais da Administración da Xunta de Galicia.
- Tanto o proceso selectivo como o concurso de traslados basearanse nos
principios de publicidade, mérito e capacidade e o seu desenvolvemento farase
da forma máis áxil posible.
-Para levar a cabo estes procesos, nomeadamente no atinxente á resolución dos
concursos de traslados, é fundamental automatizar a avaliación dos méritos a ter en
conta para a resolución.
- Reservarase o aprobado, para a convocatoria inmediata seguinte, a quen o
solicite, no primeiro exercicio dos procesos selectivos, sempre que nos
devanditos procesos sexa necesario superar máis dunha proba eliminatoria.
- Elaboraremos unha Lei de acceso das persoas con discapacidade ao
emprego público. Realizando as adaptacións nos procesos selectivos en
concordancia coa minusvalía, non cunha simple ampliación do tempo a empregar
nos procesos selectivos.
- Centralizaremos as listas de acceso ao emprego laboral temporal e para
funcionarios interinos, posibilitando unha redución do número de listas.
Prescindiremos do carácter de eliminatorio do certificado de coñecemento
do idioma galego á hora de utilizar as listas de contratación temporal, en todos
aqueles supostos en que non sexa imprescindible o coñecemento da lingua.
Reduciremos o importe das taxas, incrementaremos os casos de exención e
estableceremos a gratuidade para colectivos que
así o precisen, nos procesos selectivos de acceso ao emprego público e nas
inscricións nas listas de vinculacións temporais.
5.2. INCORPORAR AS TIC Á ADMINISTRACIÓN
PÚBLICA.
As novas tecnoloxías da información e a comunicación ofrecen grandes
posibilidades para incrementar a eficiencia da Administración Pública. Hoxe en
día, son xa condición necesaria para o desenvolvemento dunha organización
pública eficiente:
- As TICs permiten mellorar a eficacia na tramitación dos procesos administrativos
internos.
- As TICs permiten mellorar o acceso e a participación cidadán na Administración. 171
Galicia presenta especiais dificultades para o desenvolvemento da administración
electrónica (e-administración): a sociedade galega (tanto familias como empresas)
está á cola na incorporación á Sociedade da Información, entre outros motivos
pola falta de impulso público das tecnoloxías necesarias para a súa implantación.
Correspóndelle a Administración, por tanto, impulsar tanto as infraestruturas
necesarias como motivar a incorporación de administrados e empresas ao uso
das tecnoloxías da moderna sociedade da información.
O Bipartito deu tímidos pasos na dirección correcta; e de novo a división e a falla
de coordinación supoñen un alto custo para a sociedade galega: Por unha banda,
a consellería de presidencia impulsa o Plan eXunta; mentras que pola súa banda
a consellería de Industria desenvolve, de forma independente, a Estratexia
Galega da Sociedade da Información.
 Deste xeito, as disonancias e ineficiencias derivadas da falla de integración e
coordinación do Bipartito provocaron que nos últimos catro anos os avances na
e-Administración fosen mínimos, no que na práctica ten relegado a Administración
galega moi por detrás das demáis CCAA nunha área de importancia estratéxica.
Como primeira medida para o impulso da e-Administración, o PPdeG
concentrará todas as competencias relacionadas co desenvolvemento das
TICs nas administracións públicas galegas nunha única unidade
administrativa, superando a actual división.
Dita Unidade será a encargada do impulso das seguintes accións de goberno:
172 - Impulso da implantación de software libre e uso de estándares abertos na
Administración Autonómica, compartindo e reutilizando o software que fose
creado con diñeiro público, sen posicións dogmáticas, fronte a 4 anos de bipartito
de impulso teórico e enchido de adxudicacións de software privativo.
- Impulso á formación dos funcionarios e traballadores públicos no emprego das
TICs.
- Impulso á administración electrónica:
• Xeneralización do acceso telemático á Administración Autonómica, sete días
á semana e 24 horas ao día;
• Tramitación telemática de todos os procedementos administrativos;
• Establecerase como obxectivo que os cidadáns poidan coñecer en todo
momento por medios telemáticos (internet, telefonía, TDT...) o estado de
tramitación dos asuntos que lles afectan. Concretamente, os cidadáns poderán
ter información completa en Internet de todos os procedementos administrativos
e poderán presentar todas as súas solicitudes en formato electrónico en todos
os procedementos, incluído o pagamento dos impostos e tributos;
• Extensión da implantación da sinatura electrónica, tanto en procesos internos
como externos;
• Xeneralización da posibilidade de utilización do DNI electrónico nas relacións
dos cidadáns coa Administración.
• Desenvolvemento e implantación de sistemas de contratación electrónica,
aplicable a todo tipo de contratos, mesmo ás novas formas de contratación
pública como os sistemas dinámicos de contratación e poxas electrónicas.
Todo iso para dotar de maior transparencia ao sistema e mellorar os procesos
de selección de provedores.
• Desenvolvemento e implantación de sistemas de factura electrónica que
permitirán simplificar os trámites e reducir os tempos tanto de xestión
coma de cobramento dos provedores.
- Reforma da web corporativa e da posición da Xunta de Galicia na rede:
Fronte á posición actual de segmentación de contidos e servizos (en función de
cada un dos partidos do Bipartito) e de ausencia dunha posición e visión única
da Xunta ante os cidadáns e as empresas, que fai que para atopar algo unha
persoa teña que coñecer a estrutura administrativa da Xunta de Galicia, o PP
propón unha reforma de contidos e tecnolóxica da web corporativa. Deste xeito
se facilitará a relación dos cidadáns coa Administración baseándose nos intereses
reais e feitos relevantes da vida das persoas, e non baseándose en estruturas
administrativas inconexas que caracterizan a acción do goberno bipartito, incluída,
por suposto, a presenza en Internet.
- Cooperación coa Administración Local:
• Dotar ás Administracións locais galegas de recursos para camiñar cara á
Administración Electrónica e que estas presten servizos aos seus veciños a
través de Internet, avanzando no cumprimento da Lei de Acceso Electrónico
dos Cidadáns aos Servizos Públicos.
• Crearase un centro de soporte tecnolóxico que axude aos municipios
galegos de tamaño pequeno e mediano na utilización das novas tecnoloxías
tanto para a súa xestión como para o servizo prestado aos cidadáns.

- Impulso á informatización da Xustiza: Dotar a Xustiza galega dos recursos

informáticos necesarios, incluíndo sistemas informáticos propios, para que as 173
actuacións nesta materia estean á altura dos tempos, das solucións dispoñibles
noutras administracións e, proporcionalmente, do que se invirte noutros ámbitos
de actuación como o sanitario ou educativo. Todo iso co obxectivo de dar resposta
a unha demanda social en materia de xustiza, prestar aos cidadáns servizos de
calidade e en prazos máis curtos.

- Desenvolveranse as medidas técnicas e electrónicas necesarias para permitir

que os cidadáns soliciten, tramiten e obteñan por medios telemáticos (internet)
as certificacións do Rexistro Civil.
 5.3. UN FINANCIAMENTO QUE GARANTA A
SUFICIENCIA E A SOLIDARIEDADE, E QUE POTENCIE
A AUTONOMÍA FINANCEIRA DE GALICIA
A reforma do sistema de financiamento autonómico que está en marcha é unha
das cuestións máis decisivas que Galicia ten plantexada. De cómo se resolva
esta cuestión dependerá o nivel e a calidade dos servizos dos galegos; a
posibilidade de establecer políticas e estratexias propias que sirvan para dar
resposta ás nosas necesidades; e de que poidamos avanzar cara o
desenvolvemento dunha economía competitiva e con futuro.
174
Aos riscos habituais que xenera toda reforma do sistema de financiamento se
veñen a sumar outros non menos importantes:
- A revisión do actual modelo ten lugar nun momento no que Galicia se atopa
cun executivo que está a piques de rematar o seu mandato, e dividido en canto
a visión que cada un dos partidos que o conforman teñen en relación con estes
temas.
- As negociacións están tendo lugar nun contexto de fonda crise económica, co
que os recursos a disposición do conxunto do sistema son menores que en
pasadas ocasións.
- O debate está claramente sesgado polas disposicións que algún dos novos
estatutos de autonomía, (nomeadamente o de Cataluña) apoiado desde Galicia
tanto por socialistas como por nacionalistas, establecen no terreo do financiamento
autonómico. Algunhas das súas cláusulas (como as que restrinxen a solidariedade
a determinadas políticas públicas), de ser tidas en conta, limitarían severamente
a capacidade financeira de Galicia, e por tanto a sostenibilidade do noso sistema
de benestar.
O PPdeG ten demostrada a súa vontade de contribuír a que a nosa posición no
proceso negociador se vexa reforzada, apoiando no Parlamento os principios
irrenunciables que Galicia debe defender na negociación. Porque, por repetido
que resulte, non deixa de ser necesario lembrar que sen financiamento suficiente
e sen autonomía financeira (na dobre vertente dos ingresos e dos
gastos), non hai verdadeira autonomía política nin, por tanto, auténtico exercicio
do autogoberno. O novo sistema debe de incorporar, entre outros, os principios
de suficiencia, autonomía e solidariedade. Ademais, tamén deben de estar
presentes os de xeneralidade e participación na xestión tributaria.
O PPdeG defende que o novo acordo de financiamento autonómico, que debe
ser pactado multilateralmente, debe satisfacer os seguintes criterios e principios:
PRIMEIRO: Rexeitamento da bilateralidade.
A negociación do modelo tense que facer nunha mesa na que se senten
todas as CCAA de réxime común, xa que os acordos afectan a todas.
Non caben negociacións bilaterais porque calquera decisión que se adopte
afecta o conxunto e ninguén pode adoptar decisións que vinculen a terceiros
sen a súa presencia e sen o seu consentimento. Ninguén pode chegar a unha
mesa de negociación cun mandato imperativo, e moito menos a propia
Administración Xeral do Estado.
SEGUNDO: Suficiencia.
A suficiencia é a cuestión básica e primordial; a principal e primeira das
cuestións a resolver. Mentres esta cuestión non estea resolta, os demais temas
resultan secundarios.
Porque o de suficiencia non é un concepto abstracto ou un principio xenérico:
Suficiencia quere dicir que o modelo debe facilitar os recursos necesarios
para garantir aos galegos un nivel de servizos públicos similares aos do
resto de españois.
E o principio de suficiencia esixe que ese nivel de recursos se ten que obter
tanto no momento de aprobarse o modelo como conforme evoluciona co tempo:
suficiencia estática e suficiencia dinámica.
E a suficiencia ten que garantirse respecto do conxunto dos servizos transferidos,
e non soamente para algún deles, como se pretende facer en base ao novo
Estatuto de Autonomía de Cataluña.
Para garantir a suficiencia estática e dinámica do modelo, o PPdeG considera
necesaria a elaboración dun MAPA DE SERVIZOS a nivel estatal que permita
coñecer o nivel ao que se están a prestar os distintos servizos públicos transferidos
nas diferentes CCAA; e, polo tanto, saber cáles superan a media e cáles quedan
por debaixo.
O PPdeG considera imprescindible definir o custe real da prestación dun
mesmo servizo público en cada territorio como única forma de poder cuantificar
as necesidades de financiamento e garantir os niveis de servizos que o Estado
garante en todo o territorio. Sen este traballo previo non hai certezas respecto
do obxectivo de garantir a suficiencia da facenda galega.
TERCEIRO: Variables distributivas.
O obxectivo da reforma non é igualar o financiamento per capita, senón
garantir servizos similares aos usuarios con independencia da CA na que
residan.
Isto conleva determinar cales son as variables que inciden no custo de prestación 175
de cada servizo público. En todo caso, para determinar as necesidades de
gasto que permitan a Galicia prestar os seus cidadáns niveis de servizos
similares aos da media de España, haberán de terse en conta, como mínimo,
as seguintes variables:
- Os Usuarios, termo que non se identifica necesariamente con poboación. Non
todos os cidadáns utilizan coa mesma intensidade os servizos públicos, sendo
o nivel de renda unha cuestión a considerar.
 - Variables específicas tales como:
• A dispersión da poboación, ponderando adecuadamente a súa incidencia
no custe dos servizos e estendendo a súa aplicación ao gasto sanitario e aos
servizos sociais. A este efectos, e coa dotación adecuada, Galicia debería
reivindicar un Fondo Específico;
• Idade, para ponderar o peso dos maiores de 65 anos e tomando en
consideración, ademais, a crecente porcentaxe de este segmento de poboación
sobre o total;
• E eventualmente outras que, como a orografía e a climatoloxía representan
elementos de custe a considerar para a creación e mantemento do stock de
176 capital público.
- Resulta necesario insistir en que as variables non son un fin en sé mesmas
senón un instrumento para aproximar, da maneira máis fiable posible, o custe
dos servizos. Isto conleva a necesidade de que cada variable deba ser
correctamente ponderada de xeito que identifique adecuadamente o custe dos
servizos: Non basta con que unha variable se inclúa no sistema senón que é
preciso darlle o peso necesario.
CUARTO: Claúsula de Garantía.
A suficiencia é unha cuestión tan importante que debería de converterse nun
requisito previo a calquera acordo.
Mentres non se dispoña dun MAPA DE SERVIZOS que permita coñecer o nivel
a que se están prestando cada un en Galicia, resulta imprescindible introducir
unha restrición no sistema que garanta que GALICIA NON PERDERÁ POSICIÓNS
RELATIVAS no novo financiamento.
QUINTO: Autonomía financeira.
A autonomía financeira require que a facenda galega poda decidir sobre boa
parte da contía e da composición dos seus ingresos tributarios.
Esta capacidade de decisión supón, necesariamente, capacidade normativa,
isto é, poder establecer, modificar e suprimir tributos. Supón, ademais, que
se dispón dun conxunto de figuras tributarias significativo sobre o que poder
actuar.
Para incrementar a autonomía financeira de Galicia o PPdeG propón:
- Asumir a titularidade sobre os Tributos cedidos “tradicionais” que pasarán
a ter a consideración de “tributos propios”.
- Corresponderá aos Órganos da Administración Tributaria Galega a competencia
para revisar en vía Económico-Admistrativa as reclamacións contra os
actos de xestión nos tributos cedidos unha vez sexan transferidos como propios.
- O novo modelo establecerá competencias normativas sobre o IVE e ós
Impostos Especiais na súa fase minorista, incluída a capacidade de
modificación do tipo de gravame de acordo coas normas establecidas pola
UE.
SEXTO: Territorialización e suficiencia dinámica.
Debese de ter en conta que asociado ao proceso de cesión da recadación
territorializada existe un importante efecto financeiro que, normalmente,
favorece aos territorios desenvolvidos e, polo tanto, con maior capacidade
tributaria.
Esta circunstancia, que altera o equilibrio financeiro inicial, fai necesario que
cada cinco anos se analice o comportamento e a evolución dos recursos
tributarios da Facenda Galega en relación coa media dos mesmos a nivel estatal.
Se a citada evolución fose inferior, será preciso arbitrar fórmulas encamiñadas
a compensar a diferenza. Non se pode confundir a suficiencia dinámica con
evolucións xeradoras de desequilibrios inxustificados.
SÉTIMO: Solidariedade e fondo de suficiencia.
A Solidariedade é unha esixencia constitucional que actualmente favorece a
Galicia, e por tanto é un principio irrenunciable do modelo: Debe garantirse unha
dotación de recursos suficientes para dar cobertura ás necesidades de gasto
precisas para que a Facenda Galega poida ofrecer os cidadáns galegos uns
servizos públicos ao mesmo nivel que a media do Estado, e con independencia
da capacidade fiscal.
A garantía do exercicio efectivo da solidariedade é que a determinación
das necesidades de gasto para ofrecer os servizos o nivel medio se realice
correctamente. Conseguido isto, a súa cobertura efectuarase polos ingresos
tributarios atribuídos á Facenda Galega e, na medida en que a súa capacidade
tributaria o requira, haberá de instrumentarse, tanto en termos estáticos como
dinámicos, a través do fondo de suficiencia que xoga como elemento de peche
do sistema.
OITAVO: Xeneralidade.
O cálculo das necesidades de gasto debe de referirse á totalidade das
competencias transferidas sen que poida aceptarse que algunha sexa excluída
buscando somente a cobertura dos chamados servizos públicos fundamentais. 177
Polo tanto, o volume dos recursos que o modelo ten que atribuír a Galicia debe
de ser de tal contía, que
permita ofrecer os niveis medios para todos os servizos. Non é esta unha
responsabilidade asignada o fondo de suficiencia en exclusiva senón de
todos os recursos do modelo.
NOVENO: Ente Tributario Galego.
O PPdeG, por lei do Parlamento de Galicia, porá en marcha un Ente Tributario
Galego. O correspondente proxecto de lei remitirase o Parlamento nun prazo
inferior a un ano dende a toma de posesión do novo Goberno.
O Ente asumirá a xestión, recadación e inspección dos impostos propios e dos
cedidos. Dentro do marco establecido, o citado Ente terá encomendada a
participación da Facenda Galega na AEAT tanto a nivel central como en Galicia.
 DÉCIMO: Cohesión interterritorial.
Galicia presenta aínda déficits importantes con outros territorios da UE e coa
media de España en relación coa dotación dos stocks de capital públicos ligados
á competitividade e á converxencia.
Coa finalidade de incrementar o ritmo de creación de infraestruturas de
comunicación, técnicas, económicas, tecnolóxicas, etc., e de servizos avanzados
para as empresas; e para dar cumprimento ao obxectivo de reducir a fenda entre
Galicia e a media de España nas súas dotacións de capital público, Galicia
deberá de seguir participando nos diferentes fondos de cohesión e solidariedade
en tanto non acade a media do estado en renda per cápita.
178
Desde este punto de vista o actual FCI debe ser revisado para compensar a
perda de fondos europeos no período 2007/13. Esta revisión, que resulta urxente,
non se debe confundir coa negociación do modelo, xa que atenden a finalidades
ben distintas.
UNDÉCIMO: Consideración da Emigración.
Como recoñecemento do dereito dos galegos emigrados a participar do noso
benestar, en boa parte debido ás achegas da propia emigración cara a Galicia,
e complementariamente ao recoñecemento dos seus dereitos políticos (a
emigración representa o 15% do censo electoral), resulta obrigado que desde
Galicia se facilite o recoñecemento e a efectividade de dereitos de carácter
social e asistencial da poboación emigrada.
Para elo, o novo acordo de financiamento debería incluír entre as necesidades
de gasto aquelas que se deriven das atencións aos galegos do exterior.
Aos efectos anteriores, a Xunta e a Administración Xeral do Estado cuantificarán
as citadas necesidades con antelación suficiente para a súa inclusión no citado
acordo.
DUODÉCIMO: Investimentos estatais.
Aínda que á marxe do novo modelo, é necesario, con ocasión da súa aprobación
e de forma separada a esta negociación, garantir un esforzo inversor do Estado
que contribúa a eliminar os diferenciais en dotación de capital público que lastran
o noso crecemento económico. O Plan Galicia tratou de dar unha resposta
definitiva aos déficits en dotación de stocks de capital público e privado de Galicia.
As principais carencias en grandes infraestruturas de comunicación, nomeadamente
o AVE, lastran a nosa capacidade para competir en condicións de igualdade non
somente con outros territorios do Estado, senón tamén da UE por seren os nosos
competidores máis próximos. O Plan Galicia daba unha resposta completa as
carencias apuntadas e facíao nun espazo de tempo curto.
Os incumprimentos do actual goberno da nación a respecto do cumprimento do
Plan Galicia esixen un esforzo para aportar certeza respecto dos prazos de
execución e posta en servizo das grandes infraestruturas contidas no citado
Plan. É necesario que nos Presupostos Xerais do Estado para exercicios futuros
se dote e se executen as partidas para estes investimentos con importes superiores
aos que figuran na actualidade; sen esquecer, como é obvio, as necesidades
ordinarias de investimento de xeito que aquelas deben de xogar, en calquera
caso, como cifras adicionais polo seu carácter extratéxico.
5.4. MELLORA DO RIGOR ORZAMENTARIO E DO
CONTROL DO GASTO
A influencia do sector público no desenvolvemento económico pode verse dende
unha dobre perspectiva:
En primeiro lugar, en función do seu peso e a súa sustentabilidade financeira,
para o cal resulta imprescindible, como se acaba de mencionar, un financiamento
autonómico suficiente.Pero, dados uns recursos determinados, faise imprescindible
xestionalos eficientemente. Nesta segunda perspectiva o Bipartito caracterizouse
por:
- A creación de novos entes que, sen cobertura legal, dificultan os labores dos
órganos de control do gasto, tanto dos internos coma dos externos.
- Unha inaudita tendencia ao luxo e a dilapidación; na que a eficacia na xestión
dos recursos públicos foi substituída por ostentosas campañas de publicidade
política, co único fin de esconder a súa nula xestión. O Bipartito incrementou en
case 400 millóns de euros os gastos de funcionamento con relación ao último
orzamento do PPdeG, excluidos os gastos de persoal.
- Unha política presupostaria baseada en previsións macroeconómicas carentes
do máis mínimo rigor e prudencia: Cando a inmensa maioría dos organismos
nacionais e internacionais apuntaban a finais de 2007 que se ía producir unha
brusca caída da actividade económica, o Bipartito aprobou uns presupostos
baseados nunhas irreais cifras de crecemento do 3,5% para 2008. E a finais
deste último ano, deseñaron e aprobaron unhas contas baseadas nunha previsión
de crecemento económico do 1,3%, cando resulta evidente que estamos a
bordear a recesión (crecemento negativo) e todas as fontes apuntan a severos
retrocesos na evolución do PIB en 2009 (descenso do 1%).
É pois, máis que necesario, imprescindible, recuperar o rigor na elaboración das
contas públicas, a austeridade no gasto público, e o control das contas públicas.
179
O PPdeG considera en definitiva que é necesario poñer en marcha con urxencia
novos mecanismos que permitan mellorar o control e a eficiencia do gasto público
autonómico, e superar as deficiencias que foron postas de manifesto tanto pola
doutrina científica coma polos órganos de control externo (Consello de Contas,
Tribunal de Cuentas) ao longo dos últimos anos e que están dirixidas á mellora
da xestión pública. E iso en atención aos seguintes motivos:
- A xestión dos recursos públicos debe responder ao principio de legalidade
constituíndo o control e a transparencia os elementos informadores da
actuación pública.
- O gasto público debe orientarse sempre polos principios de eficiencia,
economía e eficacia, evitando que a dilapidación ou o gasto superfluo constitúan
un obstáculo ao desenvolvemento económico.
 - O gasto público autonómico oriéntase basicamente a actuacións de tipo social
(educación, sanidade, cultura, vivenda, benestar comunitario,...) e de carácter
económico (infraestruturas, comunicacións...), e desenvólvese primordialmente
mediante actividades de promoción (subvencións), e de xestión de servizos
públicos e de investimento público. Polo tanto, unha xestión inadecuada dos
fondos públicos incide tanto nunha menor competitividade da nosa economía
coma nun incremento das desigualdades sociais.
Para mellorar a xestión do gasto público, o PPdeG levará a cabo as seguintes
actuacións:
A. - Institución Presupostaria
180
- Establecerase un novo instrumento presupostario que permita identificar as
finalidades dos diferentes programas de actuación pública; asócieos aos
correspondentes créditos do presuposto; e estableza os indicadores para a súa
avaliación.
- Establecerase un moderno sistema de xestión presupostaria, adaptado ás
novas necesidades e esixencias da xestión pública, que integre as fases de
asignación de recursos, dirección por obxectivos e inclúa un control por resultados.
- Os presupostos da CA integrarán a totalidade das entidades que conforman
o sector sometido a control público. Posibilitarase a visión completa dos recursos
públicos da CA e a súa aprobación en sede parlamentaria.
- Asegurarase a disciplina na execución presupostaria, evitando que as alteracións
e desviacións dos créditos desvirtúen as cifras aprobadas en sede parlamentaria.
Especial incidencia representan os gastos "desprazados", polo incumprimento
dos principios presupostarios e pola súa incidencia na situación económico-
financeira da CA e o seu posible efecto nos obxectivos de estabilidade
presupostaria. Para estes efectos, os presupostos anuais atenderán ás previsións
reais de gasto.
B.- Estrutura e organización do sector público autonómico
- O PPdeG aprobará unha norma que defina, sistematice e regule o modelo
organizativo do sector público autonómico. Este marco xurídico debe ir asistido
pola adecuación e reforma da normativa facendística e presupostaria da CA coa
finalidade de adoptar transparencia e homoxeneidade na xestión e control público.
- A aplicación de instrumentos de xestión mediante a adopción de diferentes
fórmulas organizativas para a prestación de servizos públicos debe acompañarse
dunha clara delimitación da súa finalidade, adecuándose os sistemas de
supervisión, avaliación e control. A dotación de flexibilidade na xestión debe
asociarse a unha maior esixencia no control.
- Potenciaremos ao máximo o carácter público de todos os servizos que presta
a Administración galega aos seus cidadáns, rematando coa inxustificada
externalización da prestación de servizos levada a cabo nos últimos catro
anos. Para tal efecto a unidade que xestionará a eficiencia e racionalización
administrativa, informará sobre a creación de entes públicos, fundacións e
entidades de forma que só se poidan crear aquelas nas que melloren de modo
indubidable os servizos públicos que se prestan ao cidadán.
C. - Conta Xeral
- A Conta Xeral da CA e a Memoria de cada exercicio incorporarán a información
suficiente para facilitar a comprensión da actividade desenvolvida en cada
exercicio.
- A Conta Xeral da CA e a Memoria ofrecerán unha visión integrada da actividade
económico-financeira e da situación patrimonial do sector público autonómico,
coa incorporación dos estados contables de todas as entidades públicas
autonómicas.
- Iniciarase un proceso de consolidación dos estados contables do sector público,
extensible ás magnitudes significativas das contas públicas para completar a
información contida na Memoria.
D. - Contratación
As entidades integradas no sector público someterán as súas actuacións aos
criterios que rexen a xestión pública, presididos polos principios de eficiencia e
economía, marco de actuación no que se insiren os principios informadores da
contratación pública: publicidade, concorrencia e obxectividade; igualdade e non
discriminación.
Estes principios tratan de asegurar o axeitado emprego dos fondos públicos que
xestionan e asegurar as condicións do mercado onde se provén, mediante a
esixencia de obxectivar as súas decisións e facer transparentes as súas
actuacións.
O respecto a estes principios e ás normas que os canalizan serán obxecto de
escrupulosa aplicación por parte das entidades públicas.
E. - Persoal
O gasto en persoal é o compoñente máis importante no custo de produción dos
servizos públicos. A selección e formación de persoal constitúen os instrumentos
básicos para a súa xestión.
O PPdeG realizará un estrito cumprimento da normativa legal en relación coa
planificación do emprego, a provisión de postos e a selección de persoal; que
se orientará con criterios de oportunidade e de racionalidade e con suxeición
aos principios de igualdade, mérito e capacidade, así como o de publicidade. 181
F. - Medidas de coordinación do control
Arbitraranse medidas de coordinación de actuacións entre os órganos de control
interno e externo en relación coas actuacións de control posterior, en interese
da economía de medios no desenvolvemento dos traballos, complementando
actuacións e evitando duplicidades.
Reforzaremos o Consello de Contas para que poda rendir os seus informes con
maior celeridade, e o Parlamento dispor de información mais actualizada.
182
UN CONTRATO POLO BENESTAR 183

DAS FAMILIAS GALEGAS.


SEGUNDA PARTE: UN CONTRATO
POLO BENESTAR DAS FAMILIAS
GALEGAS
UNHA POLÍTICA QUE MELLORE O BENESTAR DE TODAS AS PERSOAS
E QUE ATENDA ÁS NECESIDADES DAS FAMILIAS
Os galegos e galegas aspiran a vivir nunha sociedade máis xusta, máis igualitaria,
184
máis libre. E demandan dos seus poderes públicos máis xustiza social, máis
igualdade de oportunidades, máis liberdade para a propia autonomía persoal e
familiar. En definitiva: máis benestar.
O PPdeG cre que a Autonomía política, dentro dunha España que garante
constitucionalmente a solidariedade entre as persoas e os territorios, e participando
nunha Unión Europea que debe reforzar aínda máis os seus mecanismos de
cohesión, é o mellor instrumento que temos os galegos para garantir o noso sistema
de benestar.
Pero para facer fronte aos grandes problemas e retos de futuro que se lle presentan
a Galicia na actualidade, que ameazan seriamente a mellora e sostibilidade financeira
do seu sistema de benestar, cómpre saber xestionar desde a unidade e con eficacia
os recursos do autogoberno.
Grandes retos, como o demográfico: un dos principais problemas que a sociedade
galega ten que afrontar, polas negativas consecuencias que pode ter a medio e
longo prazo a nosa incapacidade por inverter as tendencias que marca unha
pirámide poboacional envellecida, moi por riba da media española e europea. De
feito, en 2008 Galicia a Comunidade Autónoma co menor crecemento relativo de
poboación de toda España.
As consecuencias desta evolución demográfica son perfectamente previsibles, e
todas inciden nun mesmo feito: reforzar as políticas de benestar é cada vez máis
necesario, por motivos de elemental xustiza e equidade. Pero o seu reforzamento
e viabilidade dependen á vez da nosa capacidade por facer de Galicia un lugar
atractivo para formar novas familias, ter fillos, ou atraer persoas novas doutros
lugares do mundo, comezando polos fillos e netos dos nosos emigrantes; e da
nosa capacidade para xestionar ben uns recursos sempre escasos, pero máis
aínda en tempos de crise.
A actual crise económica chega nun momento no que o sistema de benestar de
Galicia, ao igual que o do conxunto de España, aínda non están plenamente
desenvolvidos: son moitos os problemas que quedan por atender; e queda moito
que mellorar para que os nosos servizos sociais e de benestar sexan eficientes e
teñan capacidade para atender todas as demandas sociais nun tempo razoable
e cun nivel de calidade aceptable.
A crise incide á vez nos fogares e nas persoas que teñen menos recursos;
e na capacidade do sector público para financiar as necesidades das
persoas que máis o precisan. É por iso que o PPdeG sempre defendeu que a
mellor política social é unha boa política económica que garanta o emprego
e o financiamento dos servizos públicos esenciais.
Unha boa xestión dos servizos públicos do estado de benestar faise, pois, máis
necesaria en tempos de crise: as necesidades a atender son maiores; e os recursos
máis escasos.
O PPdeG está firmemente comprometido coas políticas de benestar. O PPdeG
defende que a orientación das políticas de benestar debe estar baseada nos
seguintes principios:
- Apoio integral ás necesidades das familias: As políticas de benestar teñen
que atender a todas as necesidades que se lle presentan ás familias galegas. A
familia é, especialmente en tempos de crise, a última rede de seguridade das
persoas. Son as familias, de toda índole, as que máis sofren as consecuencias
da crise. Son as familias as que demandan unha boa sanidade pública para todos
os seus membros; un bo sistema educativo para que os seus fillos teñan mellores
oportunidades no futuro; apoio das administracións para atender as necesidades
das persoas con dependencia, ou das persoas con discapacidade. Son as familias
as que necesitan que as vivendas estean a prezos accesibles para poder acceder
a elas, e as que queren que as autoridades garantan que os produtos que adquiren
cando fan a compra sexan saudables e de calidade.
- As políticas de benestar son políticas de igualdade: Sen igualdade no acceso
de todas as persoas aos bens públicos sociais, como a sanidade, ou a educación,
non hai xustiza social. Sen igualdade de oportunidades para todos, con
independencia de xénero, idade, condicións físicas ou de saúde, non progresaremos
cara a unha sociedade máis xusta e equitativa. A xustiza social require tratar igual
aos iguais, pero de forma distinta a quen está en distinta situación: e as políticas
de benestar son o mellor instrumento para axudar a quen máis o precisa, e acadar
maiores cotas de equidade social.
- As políticas de benestar deben ser eficientes, para subministrar servizos
públicos de calidade para todos. O deterioro que moitos servizos públicos están
a sufrir (empeoramento da educación pública, listas de espera crecentes na
sanidade, etc.) pode evitarse cunha mellor xestión duns recursos que en tempos 185
de crise e caída dos ingresos públicos, fanse cada vez máis escasos.
- Os servizos públicos deben ser de calidade: Se os servizos públicos non son
de calidade, creba o principio de igualdade: as familias máis necesitadas e as
clases medias non poden acceder ao mercado na procura duns servizos que non
poden pagar. Garantir a calidade da nosa sanidade, da nosa educación, das
infraestruturas deportivas, das vivendas públicas, etc., é básico; polo que a busca
da calidade na prestación dos servizos públicos é prioritaria.
186
 APOIO INTEGRAL 187

ÁS FAMILIAS GALEGAS
 1.- APOIO INTEGRAL ÁS FAMILIAS GALEGAS
As familias, calquera que sexa a súa forma de constitución, son a base da nosa
sociedade. E particularmente en Galicia, no que a familia desempeñou sempre,
polo tardío desenvolvemento do estado de benestar, un papel central como elemento
de cohesión social.
Os países máis avanzados socialmente do mundo, conscientes da relevancia social
da familia, impulsan políticas integrais de apoio ás familias, que comprenden axudas
de todo tipo e diversa natureza: fiscais; subvencións para facilitar o consumo de
bens públicos (como o transporte), e privados (a vivenda), á incorporación de todos
188 os seus membros ao mercado laboral nas mellores condicións; políticas de
conciliación, incluídas o fomento das baixas por paternidade ou a adecuación dos
horarios dos servizos públicos (como na educación ou o acceso ás oficinas públicas);
incentivos á contratación laboral de membros de familias numerosas; etc.
España é, no contorno da Unión Europea, o país que menos apoio público outorga
ás familias: un 0,7% do PIB. Tres veces menos ca media da UE (2,1%); afastada
dos países máis desenvolvidos (Dinamarca, 3,9%; Noruega, 3,1%); e mesmo dos
países que teñen un nivel de gasto social similar ao español (20% do PIB): Irlanda
adica un 17% do seu PIB ao gasto social, pero o 2,5% a políticas de apoio a familia.
Mesmo países europeos cun gasto social total moi inferior ao español, como Letonia
(12,6% do seu PIB), ou Estonia (13,4%) máis que duplican o esforzo orzamentario
español de apoio ás familias.
Unha boa política de apoio ás familias, ademais de necesaria por razóns
de xustiza, é un dos factores que máis inciden na evolución demográfica.
Esta depende dunha ampla variedade de motivos (laborais, culturais, sociais,…)
pero entre eles salientan dous: os obstáculos económicos, e as dificultades para
conciliar a vida laboral e a familias. Por iso, naqueles países europeos que como
Francia ou Holanda, puxeron en marcha unhas ambiciosas políticas de apoio ás
familias neses dous ámbitos, conseguíronse resultados excelentes na recuperación
das súas taxas de natalidade.
O PPdeG tratou de corrixir o déficit de apoio ás familias na súa anterior etapa de
goberno: introduciu a subvención correspondente ás cotas da seguridade social
correspondente a 12 mensualidades (o no seu caso o importe do 100% das cotas
correspondentes a base mínima de cotización do correspondente réxime da SS
para traballadores autónomos); a substitución de persoas traballadoras en excedencia
con reserva de posto de traballo ou con redución de xornada para o coidado de
familiares; estableceu incentivos ás familias para a conciliación da vida familiar e
laboral; comezou a construción da rede de garderías, o cheque infantil, o Servizo
de proximidade para a atención da primeira infancia (só no primeiro semestre do
2005 se firmaron convenios para ofrecer este servizo en 35 municipios galegos);
e aprobáronse beneficios fiscais para as familias no tramo autonómico do IRPF,
por nacemento ou adopción de fillos, por familia numerosa, por coidado de fillos
menores, para familias con discapacitados de idade igual ou superior a 65 anos
que precisen axuda de terceiras persoas, axudas directa por fillo a cargo, programa
de partos múltiples (que o Bipartito eliminou), programa de apoio a familias
monoparentais, programa de atención a mulleres soas con cargas familiares non
compartidas, e o recoñecemento a aquelas empresas que destaquen por ter
especialmente en conta as necesidades familiares no seu cadro de persoal cun
premio á “empresa a favor da familia”.
Co Bipartito a situación non continuou mellorando, e incluso empeorou, como consta
nos ranking das políticas de familia nas diferentes CCAA que fan as asociacións
do sector.
Na actualidade unha familia de Castela-León con dous fillos recibiría como total
de axudas da súa CA polos conceptos de nacemento, coidado e excedencia, un
total de 7.672€/ano; unha familia vasca na mesma situación, 6.300€/ano; e unha
familia navarra 3.967€/ano. Unha familia galega recibe só 720€/ano; e o fai na súa
meirande parte polas medidas aprobadas no pasado polo PPdeG a respecto do
nacemento e coidado.
A ALTERNATIVA DO PPdeG
O PPdeG quere impulsar unha nova política de apoio ás familias. Consideramos
que unha boa política de apoio a todas as familias é fundamental para
garantir o benestar das persoas, a súa liberdade, e a igualdade.
Propugnamos unha política familiar non baseada no dirixismo; senón no
fomento dun entorno que favorece a creación e o libre desenvolvemento
das familias, tanto no atinxente a súa constitución (emancipación dos máis novos)
como no seu desenvolvemento posterior (decisións relativas á procreación ou
adopción de fillos); así como de apoio ás familias que asumen os custos de coidar
aos seus membros máis necesitados (menores, maiores, dependentes, persoas
con discapacidade).
Para elo o PPdeG asume os seguintes compromisos:
1.- Constituír un Consello Galego de Política Familiar:
Este Consello integrará aos representantes das asociacións familiares e os axentes
sociais, para que en colaboración coa unidade organizativa que asuma as políticas
de apoio á familia avalíe urxentemente a situación actual das políticas familiares.
2.- Elaboración e aprobación dun Plan Integral de Apoio á Familia 2009-2011,
en estreita colaboración co Consello Galego de Política Familiar.
- O Plan actuará como instrumento eficaz de coordinación das políticas transversais
e interdepartamentais, implicando ás distintas consellerías así como aos concellos.
- Para garantir o seguimento da efectividade das medidas adoptadas e a
homoxeneidade na súa aplicación, os resultados seus serán presentados anualmente
ante o Parlamento, para dar conta do impacto das políticas públicas sobre o benestar
das familias.
3.- Dentro do primeiro ano da vindeira lexislatura, presentarase un Proxecto
de Lei de Apoio ás Familias Galegas, que de xeito integral contemplará:
- A conversión das actuais liñas de axuda en dereitos subxectivos para os casos
de nacemento ou adopción, permisos de paternidade, gastos polo coidado dos
189
fillos menores de tres anos, fomento dos contratos de substitución en supostos de
excedencia e de redución da xornada, beneficios fiscais, etc.
- Garantir que as disposicións sobre prestacións ou beneficios teñan en conta o
número de membros das unidades familiares.
- Establecemento no Proxecto de Lei de compromisos por parte da Administración
en materia de conciliación da vida laboral, persoal e familiar, tanto en materia de
Función Pública, como no sistema educativo ou nas relacións de colaboración e
fomento que se manteñan coas empresas e os axentes sociais.
- Establecemento de novas axudas e axilización das tramitacións, en relación cos
custos derivados da adopción internacional, cos partos múltiples ou adopción
simultánea.
- Establecemento de novos centros e servizos de apoio ás familias:
ampliación da rede de garderías, especialmente nos entornos laborais. Neste
sentido, garantirase o cofinanciamento público para a instalación de garderías
nos polígonos industriais.
 mellora dos servizos en horario extraescolar aos menores de 12 anos, en
colaboración coas asociacións de pais, nos centros educativos públicos
programas de terapia familiar e mellora dos puntos de encontro familiar
habilitar máis espazos para a infancia e a lactación materna nas grandes
superficies comerciais e nas terminais de transporte de pasaxeiros
- Apoio ás familias con necesidades especiais: a integración social, no ámbito rural,
ao reagrupamento familiar dos inmigrantes, etc.
- Apoiar ás familias numerosas con máis vantaxes en distintos eidos:
no ámbito educativo (exencións ou bonificacións nos servizos escolares como
190 o comedor; nas taxas universitarias; etc.)
no ámbito da vivenda (incremento da superficie máxima das vivendas
protexidas)
en relación coas instalacións e servizos xuvenís (bonificacións nas residencias,
nas actividades de ocio e tempo libre, albergues, etc.)
no ámbito da cultura (acceso a actividades culturais)
no acceso ás novas tecnoloxías
no acceso ao transporte público.
- Especial consideración das familias monoparentais, estendéndolles beneficios
previstos para as familias numerosas; e incluíndoas entre as circunstancias que
condicionan a obtención de subvencións, prestacións ou servizos da CA, sempre
que a situación de monoparentalidade conleve unha desvantaxe no acceso a eles
con respecto a outras familias.
- Facer efectiva a mediación familiar coa dotación de persoal e recursos axeitados:
a mediación familiar non debe ser un mero arbitraxe, senón unha metodoloxía que
aporte medios que favorezan a convivencia familiar, e eviten e preveñan situacións
de risco das que poidan xurdir casos de violencia doméstica.
4.- Impulsaremos medidas para mellorar o benestar das persoas viúvas en
Galicia:
- Demandaremos do Goberno central as reformas legais dirixidas a incrementar
a base reguladora das pensións de viuvez do 52% ao 70%
- Activaremos prestacións sociais mínimas, a través dun pensión contributiva
para fillos de persoas viúvas
- Fomentar a colaboración co tecido asociativo das mulleres viúvas, a fin de
facilitar a formación e o acceso aos recursos dispoñibles en relación cos políticas
de apoio á viuvez.
5.- O PPdeG, ao fío dos informes do Consello, impulsará un Pacto pola Familia
entre as principais forzas políticas e sociais, que permita incrementar, dentro
das posibilidades orzamentarias, o gasto autonómico de apoio ás familias. No
marco de ese Pacto, a Xunta solicitará da Administración Xeral do Estado un
compromiso para o impulso ás políticas familiares no entorno estatal.
VIVIENDA 191
 2. - VIVENDA.
O sector da vivenda enfróntase a dous grandes problemas en Galicia:
- En primeiro lugar, o relacionado coas dificultades que atravesan moitas familias
e a maioría dos mozos para acceder a unha vivenda ante as restricións impostas
no mercado crediticio para a adquisición mediante créditos hipotecarios ou para
atender, no medio da crise, ás súas obrigas hipotecarias.
- En segundo lugar, e como consecuencia das dificultades económicas e
financeiras mencionadas, as empresas da construción están a atravesar por
dificultades tanto para vender as promocións realizadas nos últimos tempos
192
coma para iniciar novas obras, o que á súa vez incide na destrución de emprego
no propio sector, e en todos os sectores que dunha ou outra forma del dependen.
Esta situación crítica prodúcese, ademais, nun contexto no que en Galicia se
fixera especialmente difícil o acceso á vivenda: co Bipartito, Galicia foi a terceira
comunidade autónoma onde máis se incrementou o prezo da vivenda.
Este grave empeoramento das condicións de acceso a unha vivenda afecta con
especial dureza á mocidade. Hoxe acceder a unha vivenda é unha misión
case imposible para os mozos e mozas de Galicia. En efecto, segundo os
datos publicados por Observatorio Joven de la Vivienda (Consejo de la Juventud),
o esforzo que ten realizar un mozo/a para adquirir unha vivenda en relación co
seu salario ascende ao 72%. Como mostra, no 2ª trimestre de 2005 , o esforzo
era do 42,5%, 30 puntos menos.
Desenvolver unha política de vivenda é fundamental para o futuro de Galicia:
constitúe un factor de atracción de persoas novas e dinámicas, tanto para o
conxunto de Galicia coma para as zonas interiores que tenden ao despoboamento;
ten un poder de arrastre sobre moitos outros sectores que xeran un elevado
volume de emprego (materiais, mobles, comercio...); e incide nos niveis totais
de inversión da economía galega, na que a achega de vivenda nova e a
rehabilitación son decisivas. A obra pública pode substituír parcialmente e a
curto prazo a caída da inversión privada en vivenda; pero non pode soster ao
sector indefinidamente.
O PPdeG impulsará unha política de vivenda incardinada na política territorial
e urbanística, mediante a potenciación dos patrimonios públicos do chan e dos
demais instrumentos que a lexislación outorga á Administración para abaratar
o custo do chan, respectando a iniciativa privada no sector inmobiliario. A política
de vivenda impulsará a construción de vivendas de protección, de localización
de empresas e equipamentos públicos; atendendo ás novas realidades sociais
e culturais, tales como os cambios nos ámbitos familiares, as demandas de
segundas residencias, as demandas sociais de maiores equipamentos e dotacións
públicas, etc.
A ALTERNATIVA DO PPdeG
Para todo iso, e co triplo obxectivo de:
- facelo fronte aos problemas relacionados co acceso á vivenda das familias e
os mozos;
- reactivar un sector do que depende o traballo de moitas persoas e Pemes en
Galicia,
- mellorar o stock de vivendas de Galicia, tanto en cantidade coma en calidade,
O PPdeG realizará as seguintes accións:
1. - Vivenda en aluguer; e en aluguer con opción de compra:
- Para promover o desenvolvemento dun parque de vivendas de promoción
pública en aluguer, unha das carencias fundamentais do mercado de vivenda
galego, o PPdeG impulsará dous programas:
Programa de vivendas en aluguer con opción de compra
Programa de Vivendas en aluguer rotacional, sen opción de compra
- No programa do aluguer con opción de compra, facilitarase o acceso a unha
vivenda durante un prazo determinado (orientativamente, 7 anos) durante os
cales o arrendatario só terá que pagar a renda do aluguer. Finalizado o devandito
prazo, este poderá adquirir a vivenda a un prezo predeterminado, aplicándose
ao pagamento da vivenda unha parte (orientativamente, o 50%) das rendas
satisfeitas durante o período de arrendamento.
Este sistema, que se orientará a colectivos específicos (novos, familias con
especiais necesidades), permitirá acceder en magníficas condicións a unha
vivenda, sen compromiso de adquirila, e facilita un prazo razoable para que o
arrendatario aforre unha cantidade suficiente que lle permita acometer, polo
menos, o pagamento da entrada da vivenda.
- O programa de vivendas en aluguer rotacional, iniciado xa con éxito nalgunha
outra CA (Plan 45.000 da Comunidade de Madrid) terá como obxectivo crear un
parque público de vivenda en aluguer, para atender a baixa oferta de vivendas
en aluguer que existe en Galicia.
- Entre as medidas directas novas que se impulsarán para facilitar o acceso á
vivenda ás persoas con especiais dificultades, como os mozos, contemplarase
unha axuda directa de 100 euros complementaria a Renda básica de
Emancipación, fixando os límites máximos de aluguer para evitar a suba dos
prezos dos alugueres.
2. - Vivenda de protección autonómica.
En relación coa vivenda de protección que realizan os promotores privados, o
PPdeG:
193
- Substituirá o actual rexistro único de demandantes de vivenda por un rexistro
de vivendas, no que o promotor porá a disposición unha serie de vivendas,
comprometéndose durante un prazo mínimo dun ano, renovable, a manter o
prezo (sempre por debaixo do máximo fixado pola normativa) e a calidade da
vivenda. A administración limitarase unicamente a informar das vivendas dispoñibles
coas súas características de calidade e prezo, a venda da cal e xestión será a
cargo dos promotores, así mesmo velará porque se cumpra o fixado en rexistro
de vivendas.
- Impulsarase a cualificación individual das vivendas protexidas, polo que toda
persoa física que reúna as condicións para adquirir unha vivenda de protección
autonómica, poderá adquirir calquera vivenda con tal de que non supere os
límites de superficie máximos e o custe establecido pola normativa. Así, toda
vivenda que cumpra estes requisitos poderá ser susceptible de acollerse
individualmente a protección autonómica durante o seu período de construción
ou unha vez construída.
 3. - Vivenda de promoción pública.
O PPdeG fomentará de novo a construción de vivendas de promoción pública
para as familias máis necesitadas xa que actualmente, co Bipartito, quedou
practicamente paralizada e limitada a actuacións que xa deixara en tramitación
o anterior Goberno.
Estas vivendas estarán dirixidas ás familias coas rendas máis baixas e aos
mozos, e xestionaranse prioritariamente en réxime de aluguer con opción de
compra.
4. – Rehabilitación.
194
- Aumentarase tanto o número de áreas de rehabilitación, como o número
de actuacións que na actualidade se lle asignan ás diferentes áreas.
Impulsarase o rehabilitación dos barrios das cidades, tal e como se fixa no
apartado de Ordenación do Territorio e Urbanismo deste Programa. Continuarase
así mesmo coa adquisición e rehabilitación de áreas que polo seu estado de
degradación non son de interese para a iniciativa privada.
- Rehabilitación rural: simplificarase a actual normativa que, pola súa
complexidade, resulta ineficaz na práctica. Distinguirase a calidade arquitectónica
da vivenda a rehabilitar; diferenciándose as pequenas rehabilitacións (como por
exemplo a instalación dun cuarto de baño) das rehabilitacións de vivendas de
interese arquitectónico, que necesitan unha atención especial por parte da
administración.
- Erradicación do chabolismo. Fomentaranse estas actuacións, en colaboración
cos concellos, para solucionar estes casos extremos e erradicar progresivamente
o chabolismo en Galicia.
5. – Outras medidas a impulsar para facilitar o acceso á vivenda:
- O PPdeG poñerá en marcha axudas para a adquisición de vivenda libre,
nos concellos onde non hai vivenda protexida.
A día de hoxe, en moitos concellos de Galicia nos que non hai vivenda protexida,
e son moitos, os mozos que queiran adquirir unha vivenda non teñen ningún
tipo de axuda.
Esta situación, aparte de discriminatoria para os mozos que se queiran emancipar
e vivan neses concellos, non axuda en nada ao asentamento e fixación da
poboación nos nosos pobos. Dalgunha forma, o Bipartito está a fomentar unha
nova forma de éxodo rural, pois os mozos teñen que desprazarse a outros
concellos con oferta de vivenda protexida. A situación é particularmente grave
nos municipios costeiros, nos que a nova construción se destina prioritariamente
ao mercado de segunda vivenda vacacional, dificultando a compra polos residentes
neses municipio.
- Por outra banda, moitos promotores, ante a crise do sector inmobiliario, son - Paralelamente, o goberno do PPdeG investirá na adquisición de vivendas
incapaces de dar saída a inmobles xa finalizados ou a punto de selo. Dáse así a prezo taxado co mesmo obxectivo de reducir o stock de pisos baleiros, dinamizar
o paradoxo de que en moitas cidades e pobos hai dispoñibilidade de vivendas, a construción e inxectar confianza no sector inmobiliario. As vivendas serán
pero moitas persoas non poden acceder a elas como consecuencia das restricións incorporadas aos programas de VPO e vivendas en aluguer.
ao crédito; e vense abocadas a esperar a culminación de proxectos de construción
de vivenda protexida que aínda tardarán varios anos en materializarse. Para - O Imposto de Transmisións Patrimoniais e Actos Xurídicos Documentados
impulsar a saída ao mercado destas vivendas e reactivar o sector inmobiliario en incide no prezo das vivendas polo menos en cinco ocasións. Por iso, o PPdeG
xeral, e ao mesmo tempo facilitar o acceso á vivenda de moitos mozos e familias, estudará a súa redución. Entre outras medidas, contemplamos reducir o tipo do
o PPdeG impulsará a sinatura dun Acordo entre a administración e todos IAXD ao 0,5% en vez do 1% que o grava actualmente (o dobre dende o 2003),
os actores do sector inmobiliario (promotores, entidades de crédito, colexios e baixar o actual tipo do 7% de transmisións patrimoniais onerosas nos casos de
de notarios e rexistradores da propiedade), que propicie a saída ao mercado adquisición de edificios ou vivendas para rehabilitar (medida xa aprobada en
do stock de vivendas existente en Galicia no curto prazo, a través das Cataluña).
diferentes fórmulas de acceso, e cun compromiso de prezos máximos:
- A reforma que o PPdeG fará do Imposto de Sucesións e Doazóns, que implicará 195
Creación da figura da Vivenda Libre de Prezo Concertado, na que se a súa supresión na práctica, implicará a exención das cantidades que os pais
incluirán aquelas vivendas libres e xa rematadas cuxo promotor así o desexe, entreguen aos seus fillos para a adquisición de vivenda.
e co compromiso de non superar un prezo determinado por metro cadrado,
que será fixado anualmente pola Administración Autonómica.
As vivendas libres con prezo concertado poderán tanto ser ofrecidas en
réxime de compra como en réxime de arrendamento con opción de compra,
en cuxo caso o importe do aluguer tamén estará limitado, e unha parte das
rendas pagadas ao propietario serán descontadas do prezo de venda.
A Comunidade Autónoma fará público o listado de vivendas libres de prezo
concertado, e garantirá o cumprimento das condicións do programa.
 6. - Reactivación do sector da construción.
É fundamental que Galicia manteña un sector da construción competitivo: tanto
polo emprego que xera e o seu peso no PIB galego, como pola súa capacidade
exportadora, como pola súa imbricación no conxunto dos sectores estratéxicos
de Galicia.
O sector da construción é un dos máis afectados pola crise, que ten no inmobiliario
unha das súas causas: a perda de dinamismo na construción en 2008 tradúcese
nunha caída dos visados de vivenda; e nun descenso importante dos ingresos
da Xunta a través do Imposto de Transmisións Patrimoniais e Actos Xurídicos
Documentados.
196
O PPdeG considera que, neste contexto, o menos que se pode facer dende a
administración é, primeiro, xerar confianza; segundo, non agravar a situación
coas súas actuacións (ou mellor: coa súa falta de accións); e terceiro, apoiar ao
sector na resolución dos seus problemas máis inmediatos, como o da falta de
financiamento:
- Sen lugar a dúbidas, o problema da financiamento-refinanciamento dos seus
activos e operacións é o máis importante ao que se enfronta. A administración
ten que prestar apoio e interlocución coas demais administracións e co sector
financeiro galego, e cumprir eficientemente coas súas obrigas: As empresas
están a ter dificultades mesmo para o financiamento de proxectos de vivenda
protexida e de rehabilitación.
- Na actualidade menos de 10% dos concellos galegos (uns 30 dos 315) teñen
adaptado o seu plan urbanístico á lexislación actual. A Xunta pode impulsar:
Mellorar a coordinación entre administracións, para garantir un cumprimento
máis estrito dos prazos na emisión dos informes sectoriais durante a información
pública dos plans
Colaborar cos concellos cunha mellor dotación de persoal e medios para
axilizar a resolución dos expedientes administrativos.
Garantir a aprobación definitiva dos plans xerais no prazo legal previsto.
Impulsar a vivenda de protección alí onde se demande e onde a repercusión
do solo o permita (no ámbito do 15% do módulo), xa que a promoción pública
pode ser a salvación de moitas empresas e postos de traballo a curto e medio
prazo.
Reforma das Normas do Hábitat: As normas do hábitat promovidas polo
Bipartito introducen algunhas previsións frívolas e inxustificadas (por exemplo,
non hai razón que explique por qué unha porta debe ser máis alta en Galicia
que no resto de España). Algunhas destas obrigas só supoñen un
encarecemento da vivenda, sen implicar necesariamente unha mellora da
calidade. A reforma das normas do hábitat farase buscando o consenso dos
diferentes axentes que interveñen na construción: administración autonómica,
Concellos, promotores, etc.
Unificación e revisión das distintas normativas que afectan á vivenda
aprobadas na última lexislatura nun único texto legal, evitando a súa actual
formulación excesivamente intervencionista.
CONSUMO 197
 3.- CONSUMO.
Nos últimos anos, como consecuencia da irrupción das novas tecnoloxías no
panorama do comercio minorista, abríronse novas oportunidades e grandes
posibilidades para que as familias accedan a novos e mellores bens de consumo,
pero tamén se incrementaron os riscos para o consumidor.
A xeneralización de internet e do comercio electrónico, que converteron as vendas
a distancia en algo habitual, os novos medios de pagamento, a multiplicación
de vías de difusión da publicidade (internet, televisión por cable, prensa gratuíta,
etc.) configuran unha nova realidade para os consumidores, que cambiaron os
seus hábitos de consumo, pero que establecen novos retos para os poderes
públicos, que deben intensificar os seus labores de defensa e de apoio os
198 consumidores, e controlar as novas realidades que implican novos riscos para
as familias.
Estatutariamente, correspóndelle a Xunta de Galicia a defensa dos consumidores
e usuarios galegos. A normativa básica galega (do ano 1984), quedouse obsoleta
e xa non responde ás necesidades nin ás expectativas dos consumidores e
usuarios galegos.
A diferenza da intensa actividade normativa que outras CCAA, o Estado e a UE
desenvolveron no campo de defensa dos consumidores e usuarios, o Bipartito
non fixo nada: a pesar de que nos atopamos ante un tema de grande
transcendencia para as familias galegas, a normativa galega de consumo segue
ancorada no pasado. En materia de consumo, o Bipartito caracterizouse polo
seu intervencionismo e oportunismo, e a utilización de organismos, como o
Instituto Galego de Consumo, como instrumento político para asinar convenios
con concellos afíns (marxinando á totalidade dos que teñen menos de 5.000
habs.), en vez de para a promoción dos intereses dos dereitos e intereses de
todos os consumidores.
A principal consecuencia deste feito é que os consumidores galegos están
indefensos, en moitos casos, ante prácticas que en ocasións xa foron debidamente
reguladas polo lexislador estatal e polo lexislador comunitario, en ámbitos tales
como a defensa dos consumidores e usuarios, a seguridade dos produtos, a
venda a distancia, a contratación a distancia de servizos financeiros, o crédito
ao consumo, a publicidade enganosa ou sistema arbitral de consumo.
A ALTERNATIVA DO PPdeG
1. - En consecuencia, o PPdeG considera que resulta imprescindible a aprobación
nos primeiros meses da lexislatura dun novo estatuto galego do consumidor
e usuario que:
- Contribúa a afianzar un consumo máis seguro, ético e responsable
- Teña en conta as novas realidades como a contratación electrónica e que
garanta os dereitos dos consumidores galegos que adquiren produtos ou
contratan servizos a distancia.
- Protexa prioritariamente aos colectivos en situación de inferioridade,
subordinación, indefensión ou desprotección máis acusada, así como dos
dereitos do consumidor en relación cos produtos ou servizos de uso común,
ordinario e xeneralizado.
- Fortaleza as competencias e os medios do Instituto Galego de Consumo,
que debe fomentar en maior medida a educación do consumidor galego en
campos como o da contratación por internet, no que o consumidor ten dereitos
que, en moitos casos descoñece.
2. - O PPdeG comprométese a que todos os cidadáns gocen da mesma
protección dos seus dereitos como consumidores, para o que terá en conta
a todos os concellos na elaboración dunha nova política de consumo,
dotándoos dos instrumentos necesarios para que os consumidores poidan
beneficiarse dos dereitos que a UE e as leis lles outorgan:
- Os concellos de Galicia asumirán competencias en materia de inspección de
produtos e servizos que o mercado pon a disposición dos consumidores
e usuarios, co principal obxectivo de garantir a súa seguridade e defender
os seus intereses económicos.
- Crearase a comisión de cooperación de consumo de Galicia, máximo expoñente
de coordinación e cooperación das administracións de consumo.
3. - As asociacións de consumidores, durante este último período, lonxe de
fortalecerse e profesionalizarse víronse relegadas a un segundo plano.
O PPdeG:
- Establecerá un plan específico para incentivar ás asociacións de consumidores
e lograr así que estas teñan o protagonismo que lles corresponde, neste sentido,
propiciarei a prestación de servizos de asesoría e asistencia xurídica; a capacitación
e a divulgación de información e a coordinación con gobernos municipais, a través
de contratos-programa coas asociacións.
- Elaborará a Lei de Asociacións de Consumidores de Galicia, na que se
recoñeza o seu papel como axentes económicos e sociais ademais de establecer
criterios máis obxectivos que os actuais para medir a súa representatividade.
4. - A mediación e a arbitraxe de consumo son os mecanismos de elección
dos consumidores galegos á hora de resolver os seus conflitos e controversias
cos empresarios.
Galicia era unha das CC.AA. con maior implantación e uso da arbitraxe de
consumo. Sen embargo, nos últimos anos, debido á inoperancia do Bipartito, a
arbitraxe de consumo pasou de ser un proceso rápido e eficaz a un proceso lento
e ineficaz, o que está propiciando que moitos dos consumidores e empresarios
que antes defendían e propiciaban a arbitraxe, agora o critiquen e mesmo o
desaconsellen.
O PPdeG considera prioritario apostar pola arbitraxe á hora de acceder á
xustiza. Para iso propiciará:
199
- A creación de xuntas arbitrais nas poboacións de certa entidade.
- Levase a cabo unha reforma en profundidade da estrutura organizativa da Xunta
Arbitral autonómica.
- O novo sistema arbitral de consumo (Real Decreto 231/2008), recolle dúas figuras
que serán promovidas e desenvolvidas polo PPdeG para relanzar o sistema en
Galicia:
a arbitraxe de consumo electrónico que se resolve integramente por medios
electrónicos, sen que o consumidor teña que desprazarse;
a arbitraxe de consumo colectivo, deseñado para aqueles casos nos que
nun só conflito hai numerosos consumidores prexudicados.
- Con respecto á mediación, o PPdeG propiciará a creación dos mediadores
de consumo.
 5. - Endebedamento familiar e protección aos consumidores.
Un campo no que os consumidores se atopan particularmente indefensos é o
da contratación de produtos ou servizos financeiros.
A Lei estatal 44/2002 prevía a creación dun comisionado para a defensa do
cliente de servizos bancarios, que nunca se chegou a poñer en práctica
- Aproveitando a competencia exclusiva da Xunta en materia de defensa dos
consumidores e usuarios e que o investidor minorista ou o particular non profesional
que acode a solicitar os servizos dunha entidade de crédito son consumidores,
200 o PPdeG creará unha oficina de atención ao usuario galego de servizos
bancarios que asesore ás familias galegas nunha materia tan complexa e
que os afecta de forma moi especial.
Esta oficina prestaría de forma gratuíta asesoramento previo e en materia
de resolución de conflitos, situándose como un paso intermedio entre os
defensores dos clientes das entidades e o servizo de reclamacións do Banco
de España.
Aínda que as resolucións deste defensor do cliente bancario galego non
fosen vinculantes para as entidades de crédito, pode desempeñar un labor
moi importante de asesoramento ao cliente acerca dos seus dereitos fronte
á entidade e das vías máis adecuadas para reclamalos.
- Adicionalmente, o PPdeG dedicará unha especial atención ás familias de
Galicia e ao problema do sobreendebedamento e demandará do Goberno
central, a elaboración dunha lei sobre endebedamento específica para as familias
que modifique a actual Lei concursal, que non responde ás necesidades reais
das familias, porque está dirixida ás empresas.
6. - Prezos dos servizos básicos.
Dende a chegada ao poder dos socialistas en España e en Galicia, asistimos
a un incremento xeneralizado dos prezos dos produtos e servizos básicos, sen
que existan realmente causas que o xustifiquen: pasamos de subas anuais
moderadas do recibo da luz a subas desorbitadas e trimestrais co goberno
socialista.
En Galicia, ademais, durante a lexislatura do Bipartito produciuse un incremento
das reclamacións en servizos como a telefonía, gas e luz, aumentando a
impotencia dos consumidores ante prácticas abusivas, pouco transparentes e
en ocasións desleais.
- O PPdeG establecerá un plan especial de actuación sobre servizos básicos
que propicie unha maior transparencia en relación coa súa oferta, con
especial atención a prezos e resolución de reclamacións dos consumidores.
- Dentro dese Plan, o PPdeG contempla a creación do Observatorio de Prezos
de Galicia
- A estas medidas unirase o reforzo das políticas fomento e control da
competencia, recollidas no apartado económico deste Programa.
EDUCACIÓN 201
 4.- EDUCACIÓN
Poder acceder a unha educación de calidade é un dereito fundamental das
persoas. Unha boa educación, que complemente as aptitudes técnicas e laborais
cunha formación nos valores democráticos e culturais, dálle aos individuos a
capacidade realizar integralmente a súa personalidade ao longo de toda a súa
vida.
Garantir a prestación en igualdade de oportunidades dunha boa educación é,
ademais, un factor de cohesión social, xa que permite ás persoas sen recursos
mellorar o seu benestar e posición no conxunto da sociedade. Un bo sistema
202 educativo público facilita, tamén, que o conxunto da sociedade incremente o seu
capital humano, e polo tanto mellore a súa competitividade e produtividade, o
que a súa vez permite garantir o benestar das futuras xeracións.
Prestar un servizo público de educación de calidade é por todo elo un deber
político esencial, xa que garante a igualdade de oportunidades e permite avanzar
ao conxunto da sociedade avanzar no seu benestar e na súa calidade de vida.
Chegou o momento de apostar decididamente por unha educación que forme
cidadáns conscientes dos seus dereitos e deberes, da súa responsabilidade
social. E para conseguilo non hai máis camiño que o dunha educación baseada
na liberdade, na igualdade e na calidade. Máis aínda nuns momentos de crise
económica como a actual, na que a educación condiciona a capacidade de
desenvolvemento económico e social do país.
O PPdeG tem amosado o seu compromiso coa mellora da educación en Galicia
durante a súa anterior etapa no goberno, cun esforzo orzamentario e de xestión
salientable: máis que se duplicou o gasto público en educación; practicamente
se duplicou o número de centros públicos de educación post-obrigatoria; o
profesorado de secundaria se incrementou en máis dun 50%, pese ao descenso
do número de alumnos; universalizouse a educación infantil; servizos como o
transporte escolar ou os comedores incrementaron en más do tripla e o dobre
(respectivamente) as súas partidas; o número de ciclos formativos na Formación
Profesional practicamente se multiplicou por dez; os fondos destinados a formación
do profesorado multiplicáronse por 13; e o sistema universitario galego pasou
de ofertar 46 titulacións a ofertar 168 titulacións correspondentes a 96 títulos
oficiais no Estado; o que conlevou que o número de profesores universitarios
pasase de 1973 a 5192.
O sistema educativo galego, durante os mandatos do PP sufriu unha profunda
transformación dende o ano 1990, caracterizada pola implantación do ensino
secundario, a xeneralización da Educación Infantil dos nenos de 3 a 6 anos e
a creación de tres universidades e 7 campus, derivados da transformación e
desdobramento a partires da Universidade de Santiago.
A XESTIÓN DO BIPARTITO
Ao comezo da Lexislatura do Bipartito, Galicia era:
- A terceira mellor comunidade en resultados educativos.
- A sexta en gasto educativo por alumno.
- Por cada 50 alumnos menos, incrementouse un profesor máis.
- Un sistema universitario con 183.500 universitarios, 5.192 profesores de
universidade, 168 carreiras e 96 títulos universitarios diferentes.
- A universidade galega ocupaba o 6º posto entre as 17 comunidades autónomas
e a segunda do Estado en taxas máis baixas de matrícula universitaria.
O Bipartito, pese a seguir incrementando o orzamento en educación, non acadou
os resultados que se podían esperar deste maior esforzo orzamentario; e elo
foi así porque incorreu nun triple erro en materia educativa:
- En primeiro lugar, paralizou proxectos que estaban en marcha e que eran
de grande importancia, como por exemplo na potenciación do ensino de idiomas
estranxeiros (Galicia fora pioneira en España na implantación do ensino do inglés
na educación infantil; e xa comezara a implantación de centros trilingües); ou
na construción de instalacións deportivas e multiuso nos centros escolares.
- En segundo lugar, realizou unha mala xestión dos seus recursos, causando:
Desorganización e en moitas ocasións caos en accións ordinarias e
procesos administrativos da Consellería;
Unha sobrecarga de traballo nos centros docentes, ao non incrementar o
persoal de administración e servizos nos centros, ao mesmo tempo que se
lles trasladaban novas competencias (xestión dos libros, dos comedores
escolares, etc.);
Mala xestión dos recursos, que fixo que os centros teñan serias dificultades
para acometer reparacións de tipos estrutural.
203
Uso ineficiente dos recursos adicados á introdución das novas tecnoloxías
na docencia, por unha mala e desordenada aplicación do proxecto SIEGA
(Sistema de Información da Educación Galega) para a implantación das novas
tecnoloxías nas aulas, desaproveitando medios materiais e humanos e o
abandono de aspectos esenciais como a formación do profesorado na aplicación
das novas tecnoloxías á docencia.
Mal funcionamento dos comedores escolares, que teñen graves problemas
económicos e de xestión debido á mala planificación da súa implantación en
todos os centros.
 Escasos avances, cando no retrocesos, na liña de coordinar os tres
subsistemas de formación profesional: regrada (sistema educativo) , ocupacional
e continua (sistema laboral), creando os “centros integrados de FP”; na liña
de ampliar a oferta de ciclos formativos en todas as comarcas; na liña de
incrementar os convenios e prácticas en empresas; ou na liña da dotación de
equipamentos e instalacións, formación de profesores e técnicos específicos,
etc. O “II Plan Galego de FP” do Bipartito é un paso atrás, segundo a maioría
dos expertos, nesta transcendental materia.
Paralizouse o proxecto de construír tres centros máis para alumnos con
trastornos moi graves de conduta (Galicia só ten un, creado polo PPdeG).
204 - En terceiro lugar, polo incumprimento dos seus compromisos electorais e
a falla de diálogo cos sectores afectados: o financiamento das Universidades,
ou a mellora retributiva dos docentes, quedaron moi lonxe das expectativas, e
suscitaron conflitos e declaracións institucionais das que non había precedentes.
E foron moitas as ocasións nas que a Consellería de educación deu “marcha
atrás” a diversas iniciativas como consecuencia das protestas ou da conflitividade
xerada polas súas accións.
Estes catro anos de Bipartito foron un tempo perdido para á educación que
empezou un longo período de parálise e desorientación, chea de promesas, pero
cunha xestión ineficaz que rematou co incremento do fracaso escolar e coa
perda de postos relativos no ranking das CC.AA.
A mala xestión impediu mellorar en cuestións como a gratuidade dos libros de
texto, o plan de mellora das bibliotecas escolares; a atención aos alumnos
inmigrantes, ou a asunción de compromisos plurianuais para o ensino concertado.
Tense perdido un tempo precioso no ámbito da mellora da calidade educativa, coa
apresurada e improvisada implantación da LOE na nosa Comunidade Autónoma;
ou coa insuficiente implicación para a adaptación das Universidades ao espazo
europeo de educación superior.
A ALTERNATIVA DO PPdeG: PROPOSTAS CARA Ó FUTURO
Consciente da importancia que a calidade do sistema educativo ten para o futuro
dos nosos fillos, dos mozos, e dos nosos traballadores, o PPdeG considera
prioritario recuperar o rigor na xestión e o diálogo con pais, profesores, e
alumnos co obxectivo de atender as necesidades do noso sistema educativo,
coa finalidade de mellorar a súa calidade, e situalo na vangarda da educación
en España e Europa.
Con tal fin, o PPdeG considera prioritario impulsar un cambio nas políticas
educativas e propiciar unha REFORMA baseada no consenso e no Pacto
Social.
Un consenso político para aprobar unha lei de educación non universitaria
en Galicia que permita adaptar o sistema educativo ás necesidades e
peculiaridades do noso país, respectando a necesaria homoxeneidade co
sistema educativo do Estado.
Un Pacto Social que permita:
1º.- Avanzar na calidade do sistema para conquerir os obxectivos establecidos
pola Unión Europeo no cumio de Lisboa.
2º.- Recuperar a convivencia nos centros, a dignidade da profesión docente
e a responsabilidade dos alumnos e das familias na esencial función en común
da educación da mocidade.
3º.- Impulsar a reforma da Formación Profesional para convertela en
instrumento de acceso ao emprego e de competitividade das empresas,
adaptándoa ás novas necesidades do mercado laboral.
4º.- Reestruturar a ensinanza das linguas para conquerir que tódolos
galegos/as sexan trilingües.
5º.- Aprobar consensuadamente entre as tres universidades e as forzas
políticas o mapa de novas titulacións para acadar a integración no EEES
con realismo e non só unha adaptación nominalista.
Para acadar estes obxectivos, o PPdeG desenvolverá as seguintes accións,
en cada un dos eidos sinalados, desde o goberno:
1.- CENTROS DOCENTES
- Cada día é maior a carga burocrática dos centros docentes e soamente contan
con administrativo (os de secundaria e a maioría dos de primaria, dotación que
levou a cabo o anterior Executivo do PPdeG). Nos últimos catro anos non se
avanzou nada ao respecto. O PPdeG comprométese coa dotación de polo
menos un administrativo nos centros de educación infantil e primaria; co
fin de descargar aos profesores do traballo burocrático para que poidan adicar
máis tempo aos labores de titoría e de preparación didáctica. Tamén é necesario
avanzar na profesionalización da xestión dos centros.
- Moitos centros teñen demasiados anos de antigüidade (30 ou 40) e precisan
reparacións xerais ou ben a súa reposición integral, e seguen faltando instalacións 205
deportivas cubertas nunha boa parte dos centros. O PPdeG elaborará un Plan
xeral de modernización de centros docentes e para a dotación de instalacións
deportivas cubertas en todos eles. Este plan de instalacións deportivas facilitará
o desenvolvemento dun adecuado plan de actividades deportivas e campionatos
escolares, en colaboración cos concellos.
- É conveniente incrementar a flexibilidade organizativa dos centros e a súa
autonomía, avaliando e no seu caso recompensando os programas que amosen
que se melloran os resultados.
- É necesario estender a todos os centros os servizos de orientación e apoio
aos alumnos con necesidades educativas especiais; dotando de especialistas
a todos os centros de educación infantil, primaria e secundaria.
 - O Bipartito tentou proseguir coa implantación de comedores escolares en todos
os centros, coa colaboración das ANPA e dos Concellos. Pero por falla dunha
boa planificación hai moitos problemas económicos e de xestión (cando non de
uso partidista destes fondos), que compre corrixir.
- O PPdeG potenciará a figura do educador social para atender ó alumnado
fóra das horas lectivas; en colaboración cos concellos, e superando a tradicional
dicotomía entre os ámbitos de educación e de protección social. O educador social
incidirá especialmente:
Na formación relacionada cos bos hábitos alimenticios (“Aprender a comer”);
206 No bo aproveitamento do tempo de lecer;
Manterá unha permanente relación coas familias, sen que a propia existencia
de comedores e das actividades extraescolares teñan que depender sempre
da dispoñibilidade horaria dos país (estas actividades, ademais de formativas,
son esenciais para incrementar as oportunidades de conciliación da vida persoal
e familiar coa laboral).
- Os problemas de convivencia nos centros docentes tenden a incrementarse día
a día, e o plan de convivencia posto en marcha hai máis de catro anos non está
desenvolvéndose como estaba previsto. O PPdeG desenvolverá o Plan de
convivencia coa colaboración das ANPA e dos Concellos, como se especifica
máis adiante (profesorado).
2.- XERALIZACIÓN DAS TIC NO ENSINO.
A incorporación de Galicia á sociedade do coñecemento, da que depende en
grande medida o noso benestar futuro, pasa, necesariamente, pola incorporación
das novas tecnoloxías aos procesos educativos. Non chega, xa, con que en cada
centro haxa unha aula de informática: hai que facer que a informática e as novas
tecnoloxías estean presentes en todas as aulas.
O Bipartito prometeu no seu día un ordenador para cada dous alumnos e non
cumpriu: a taxa actual é dun ordenador para cada 4,5 alumnos. A implantación
das novas tecnoloxías nos centros docentes galegos está a ser esquecida, ao non
terse en conta aspectos fundamentais como a formación do profesorado, a
coordinación cos centros, etc.; sen os que a dotación de equipamentos que, en
moitos casos, non se utilizan, non resulta operativa.
O PPdeG considera prioritario implantar un Plan de mellora da calidade do
sistema educativo mediante o fomento do acceso á Sociedade da Información
en e desde o entorno educativo. Un plan que acade o obxectivo da plena
penetración das tecnoloxías da información e das comunicacións na vida diaria
desde as primeiras fases do sistema educativo.
O plan contemplará, entre outras, as seguintes medidas:
- O reforzo da incorporación das tecnoloxías da información e as comunicacións
(TICs) no sistema educativo, para acadar no prazo de catro anos os niveis europeos
en canto a ordenadores por alumno, co obxectivo de 1 ordenador por alumno,
conexións a Internet, e aplicacións informáticas de uso educativo.
- Estableceranse plans de financiamento e subvención para a dotación de medios
informáticos e accesos a Internet en todos os centros públicos de educación
primaria e secundaria; así como a creación de redes inalámbricas (wifi) nos centros
educativos para estender o uso gratuíto de Internet entre os estudantes.
- Dotar, naqueles centros que polo seu volume o requiran, de persoal técnico en
informática, de xeito que os centros poidan manter a tecnoloxía actualizada e
preparada para o seu uso.
- Estableceranse axudas específicas para a adquisición de equipos informáticos
portátiles con acceso a internet para os alumnos de Secundaria e educación
universitaria; e para o profesorado en todos os ámbitos educativos.
- Un amplo programa de motivación e de formación do profesorado no uso
pedagóxico das TICs; e para a difusión de aplicacións informáticas adaptadas aos
programas e ás actividades escolares.
- Estableceranse mecanismos de garantía de que o sistema educativo proporciona
a todos os nenos e mozos o nivel de coñecementos e as competencias necesarias
para a súa inserción plena na sociedade da información.
- Reforzarase o emprego das TICs, da súa aprendizaxe e aplicación con fins
didácticos en todas as etapas do sistema educativo. Promoverase a xeneralización
do uso mas aulas da “pizarra dixital interactiva”.
- Potenciarase a ensinanza universitaria virtual, reforzando as posibilidades que
permiten as TIC para atender as necesidades formativas do alumnado galego en
Galicia e na esfera española e internacional, especialmente nas áreas de maior
presenza galega en Europa e Iberoamérica.
207

- Reconverterase o Portal da Educación, para facelo nun auténtico espazo virtual

para toda a comunidade educativa que facilite a participación e integración dos
distintos ámbitos da comunidade educativa, ofrecendo servizos e contidos
particulares a cada un dos membros da comunidade (institucións, centros, Anpas,
alumnos, docentes, etc.), habilitando adicionalmente mecanismos de comunicación
e interacción entre eles.
 3.- PROFESORADO
O profesorado dos nosos centros educativos enfronta na actualidade varios
problemas de relevancia, aos que o PPdeG quere contribuír a dar solución. Os
casos de violencia escolar, de acoso nas aulas e de falta de respecto aos profesores
está convertendo ás aulas nun campo de batalla que repercute negativamente
sobre o rendemento educativo dos alumnos, a saúde laboral dos docentes e a
calidade da educación.
As medidas adoptadas nestes catro anos tiveron un carácter simbólico, pero non
axudaron a resolver o problema que se ven agravando gradualmente polo retraso
na aprobación do Regulamento dos Centros.
208
O PPdeG quere recuperar a convivencia nos centros e a dignidade da profesión
docente, para o que impulsará as seguintes accións de goberno:
- Regular por Decreto a convivencia nos centros educativos, especificando
os dereitos e deberes dos alumnos e as responsabilidades dos pais no
exercicio deses dereitos nos centros educativos. Tamén aprobaremos, con urxencia,
o Regulamento de funcionamento dos centros educativos.
- Aprobar un amplo Plan de Formación do Profesorado no que se contemplen
calendarios axeitados e se aposte pola formación nos propios centros. O Plan
centrarase en actuacións de difusión e información sobre as novas materias dos
curricula LOE; na aprendizaxe e uso das novas tecnoloxías; nas medidas de
adecuación metodolóxica e de avaliación; así como na formación en linguas
estranxeiras (incluíndo estancias no exterior para participar en actividades educativas
ou asistir a cursos intensivos).
- Hai una gran ausencia de motivación no profesorado pola súa falla de prestixio
social e de autoridade na aula; de xeito que moitos se senten desamparados tanto
por parte dos pais e nais, coma pola propia Administración. O PPdeG financiará
un programa a nivel de medios de comunicación e dos concellos para contribuír
a mellorar a consideración social do mestre e o seu respaldo pola sociedade
e a Administración. Hai que recoñecer a autoridade docente no exercicio da súa
función.
- Aínda que tanto na normativa como nos programas políticos se ven mencionando
a redución de xornada para os docentes maiores de 55 anos, case non se ten
avanzado neste sentido. O PPdeG reducirá a xornada docente para todos os
profesores maiores de 55 anos, progresivamente en función da súa idade, e
aproveitando o tempo resultante para a súa adicación a outras tarefas non
estritamente docentes.
- O PPdeG impulsará a catalogación das enfermidades profesionais docentes.
- As retribucións dos profesores galegos estanse desfasando con respecto ás
outras Comunidades Autónomas, xa son as penúltimas por avaixo de toda España.
O PPdeG comprométese a realizar unha actualización progresiva das
retribucións dos docentes galegos, que permita a homologación cos docentes
do resto de España.
- A xubilación anticipada do profesorado ven tendo unha grande aceptación, dada,
entre outras razóns, a difícil situación da disciplina e da docencia en moitos centros
educativos. O PPdeG incrementará a gratificación por xubilación anticipada
e demandará da Administración do Estado a ampliación do prazo existente sobre
ela.
O profesorado segue reclamando asesoramento e protección xurídica, tanto
cando se ve implicado nun proceso xudicial coma en xeral con carácter informativo.
Co obxectivo de garantir a asistencia xurídica gratuita aos docentes para o exercicio
da súa función, o PPdeG constituirá un equipo de xuristas especializados en
materia educativa que poidan asesorar e asistir ao profesorado que así o demande.
Así mesmo, este equipo desenvolverá un programa específico de coordinación
coas fiscalías do menor para atender os casos de violencia escolar.
4.- CALIDADE DA EDUCACIÓN: ASPECTOS EDUCATIVOS BÁSICOS
O sistema educativo derivado da LOGSE e da LOE non promoveu a capacidade
de aprendizaxe permanente; este problema vese agravado polo baixo nivel de
esixencia e o descrédito do esforzo, do mérito e do coñecemento na sociedade
actual.
O resultado é un alto nivel de fracaso escolar, o abandono prematuro do sistema
educativo (máis do 30% dos alumnos fracasan e saen do sistema educativo sen
ter un título académico ou profesional), e a redución dos coñecementos básicos
e instrumentais. Galicia, cos Gobernos do PPdeG, tiña avanzado profundamente
na loita contra o fracaso escolar, converténdonos na 3ª comunidade con mellores
resultados educativos.
Pero a Lexislatura pasada representou un serio retroceso que se traduciu:
- Nun incremento do fracaso escolar: Galicia pasou de ser a 3ª C.A. con mellores
resultados educativos a ser a 6ª C.A., baixando 3 lugares;
- Incrementouse o abandono educativo: Galicia perdeu 1,4 puntos na taxa de
graduados en secundaria, en só 2 anos.
- Fracaso da FP, que perdeu 13.600 alumnos nos últimos catro anos.
Deste xeito, hoxe a falla de preparación básica do alumnado é máis preocupante,
unha situación que se agrava segundo se ascende no sistema educativo. Hai
exceso de contidos, de programas, de libros de texto e mesmo de normativa. Ao
mesmo tempo en materias fundamentais, como o dominio do inglés, segue sen 209
acadarse o obxectivo do seu dominio básico ao remate do ensino obrigatorio.
Ademais non se están a cultivar suficientemente os valores esenciais que, como
a responsabilidade ou o esforzo, son independentes das opcións políticas ou
ideolóxicas e imprescindibles para ter éxito nos estudos ou no traballo.
O PPdeG considera que as políticas educativas deben ter como obxectivo
incrementar a calidade da educación, medida en termos de obxectivos concretos:
- Reducir ao 8% a taxa de fracaso escolar.
- Reducir ao 10% o abandono educativo temperá.
- Conquerir que o 92% dos alumnos acaden o título de graduado en secundaria.
 - Mellorar sistematicamente os resultados en lingua e matemáticas e o dominio
das tecnoloxías.
- Avanzar cara o obxectivo da Unión Europea de acadar que o 85% dos alumnos
acaden a graduación en educación secundaria superior (Bacharelato e Formación
Profesional).
- E, na medida en que a situación económica de Galicia o permita, iniciar o proceso
de gratuidade do Ensino Secundario Superior.
Para mellorar a calidade do noso sistema educativo, o PPdeG impulsará as
seguintes accións:
210
- Impulsarase un Acordo pola formación básica no que se impliquen, xunto coa
administración, as confederacións de ANPAs, os sindicatos, e os órganos consultivos,
coa finalidade de potenciar a aprendizaxe de técnicas básicas de estudo, de xeito
que se facilite a progresión dos alumnos no sistema educativo. Trataríase de
garantir que os alumnos non avanzasen no sistema educativo sen dominar as
destrezas básicas: lectura (comprensión, síntese, velocidade...), escritura (redacción,
ortografía, velocidade...), cálculo e razoamento científico. Neste sentido trataríase
de dedicar un tempo nos centros educativos ás “técnicas de estudo e de traballo
intelectual”
- En colaboración coas ANPA, establecerase un programa de potenciación dos
valores esenciais a cultivar na familia e no centro docente: inculcar unha cultura
do traballo, do esforzo e da responsabilidade persoal no estudo. Nesta liña,
volverase a fomentar e apoiar economicamente que se impartan ensinanzas
transversais nos centros docentes, tales como educación para a saúde, para a
paz, para o consumo, para a igualdade de xénero, para a convivencia, de seguridade
vial, etc.
- Reestruturación do Ensino Lingüístico: No mundo globalizado en que vivimos
e coa pretensión de pertencer a unha Galicia aberta, especialmente ligada a Europa
e América, pero sen descoidar a relación dos galegos/as cos países emerxentes
como China, India e Xapón, o dominio das linguas de comunicación é a mellor
garantía de oportunidades para a nosa xuventude.
Galicia, coma o resto de España, foi sempre deficitaria no dominio das competencias
lingüísticas polo uso de métodos de ensinanza máis teóricos que prácticos. Nos
últimos catro anos, pese as múltiples e publicitadas promesas, non se materializou
un compromiso práctico de dotación de profesores de inglés nos centros, así como
de auxiliares lingüísticos. Tampouco se impulsou a mobilidade dos alumnos, a
excepción de pequenas estadías en Inglaterra que afectaron a unha minoría e
tiñan carácter semiturístico.
Para paliar esta situación, o PPdeG comprométese a desenvolver as seguintes
propostas:
- Xeralizar a ensinanza do inglés en toda a Educación Infantil, cun mínimo de
3 horas semanais, dotando aos centros de profesorado suficiente.
Iniciar un programa de intercambios cos países europeos dende 5º e 6º de
Primaria e ESO que permita chegar á terceira parte dos alumnos na Lexislatura.
Para iso, implantaremos:
Cursos de actividades en Inglés durante o verán nos centros de Educación
Infantil.
Cursos de catro semanas de Inglés nos meses de verán nos centros de
Primaria e secundaria.
Becas dun curso completo nun país de fala inglesa para os alumnos de 5º
e 6º de Primaria e de ESO.
Becas de medio ano en países de fala inglesa para alumnos de FP e
Bacharelato.
Estadías dun curso de duración nun país de fala inglesa para mestres e
profesores.
Implantar a figura do “lector nativo” en tódolos centros de ESO, Bacharelato
e FP.
Xeralizar as “aulas europeas”.
Conquerir que a metade dos colexios de Galicia sexan trilingües ao
remate da Lexislatura, impartindo 1/3 das materias en castelán, 1/3 en
galego e 1/3 en inglés.
- No ámbito da calidade educativa, o Bipartito paralizou practicamente na súa
totalidade a iniciativa da “Rede galega de calidade educativa”, posta en marcha
polo anterior goberno do PPdeG, que tiña como obxectivo acadar a certificación
segundo a norma ISO 9001: 2000. No ano 2005 xa se tiñan sumado a este plan 211
uns 50 centros docentes, centros de formación do profesorado e mesmo unidades
administrativas da propia Consellería. O PPdeG retomará aquela iniciativa,
potenciando a libre participación de todos os centros docentes que o desexen, e
en especial os de formación profesional.
- Garantir efectivamente a igualdade de oportunidades: A verdadeira equidade
ten que basearse no principio de igualdade de oportunidades, que consiste en
garantir a todos os galegos o exercicio do dereito á educación, con independencia
de onde vivan, e evitando que se cree unha fenda educativa entre o rural e as
cidades, entre os inmigrantes e os galegos que non o son, fenda que rompe a
cohesión social.
 O tratamento dado á educación no mundo rural nestes catro anos de Bipartito foi
de abandono total:
Non funcionou a Comisión de Seguimento no medio rural por falta de vontade
política.
Pecháronse máis de 60 escolas nos pobos do rural de Galicia.
Suprimiuse o primeiro ciclo de ESO no rural en 12 concellos da nosa terra.
Afogouse o programa de Preescolar na Casa que viña prestando apoio
educativo esencial ás familias e os nenos do interior de Galicia.
212
A situación do transporte escolar, obrigando a combinar os horarios e ás rutas
de varios colexios, someteu aos rapaces da zona de montaña a horarios
intempestivos; igualmente se lles impedía, de feito, a asistencia ás actividades
extraescolares dos centros por falta de transporte.
O sistema de préstamos dos libros de texto provocou un gran déficit lector por
falta de libros nas familias que máis o precisaban, xa fora por insuficiencia
económica ou cultural; esta dificultade agrándase nos núcleos do rural que non
dispoñen de ningún tipo de biblioteca nin de consulta.
Para paliar esta situación, propoñémonos implementar as seguintes medidas
concretas:
Promover a vertebración do sistema educativo galego para que os obxectivos
de calidade se consigan por igual en tódalas zonas.
Solicitar a transferencia do sistema de axudas e becas para renovalo
profundamente, adaptándoo ás necesidades de Galicia.
Mellorar as condicións de inserción dos alumnos inmigrantes que se
incorporan ao sistema educativo, con igualdade de dereitos e obrigas.
Mellorar ás condicións de escolarización dos alumnos do medio rural:
Organizando unha profunda reestruturación do transporte escolar.
Independizando o horario dos centros para que non estea condicionado
polas rutas do trasporte escolar.
Regulando as funcións de responsabilidade dos acompañante do trasporte
escolar.
Xeneralizando os comedores escolares.
 Garantiremos a igualdade de trato dos alumnos dos centros públicos e
concertados, das cidades e do rural na súa participación nos servizos
complementarios de comedor e na asistencia ás actividades extraescolares.
Cambiaremos os sistema de préstamo de libros de texto para garantir a
gratuidade e titularidade dos mesmos.
Implantaremos axudas para a adquisición de libros de lectura e consulta para
as familias con déficit económico.
Impulsaremos a apertura das bibliotecas escolares fora do horario lectivo,
especialmente nas localidades e barrios onde non exista biblioteca municipal.
Garantiremos os dereitos dos pais en relación coas modalidades de
escolarización máis acordes coas necesidades educativas dos seus fillos,
especialmente dos alumnos con necesidade educativas específicas.
O PPdeG non tramitará o proxecto de decreto que regula a atención á
diversidade do alumnado dos centros de ensinanza non universitaria en Galicia
sen consensualo cos colectivos implicados, de xeito que o novo decreto garanta
a igualdade de oportunidades no acceso ao sistema educativo, desde unha
atención personalizada que garanta a educación inclusiva dos alumnos con
necesidades especiais.
Estenderemos a figura do coidador a tódolos centros que o precisen.
5.- MEDIDAS DE APOIO AOS PAIS E NAIS DOS ALUMNOS
Os pais son os primeiros responsables da educación dos seus fillos. E para
executar esa responsabilidade, a administración debe dar as máximas facilidades.
Para elo, o PPdeG impulsará desde o goberno as seguintes medidas:
- Promover que os calendarios e horarios escolares teñan en conta as
necesidades dos alumnos e das familias.
- Favorecer o dereito á asociación de pais e nais.
- Fomentar a colaboración das familias nas actividades dos centros para
mellorar o rendemento educativos dos alumnos e a convivencia escolar. 213
- Garantir a participación dos pais e nais nas decisións que afecten á educación
dos seus fillos.
- Os pais teñen dereito a elixir o tipo de educación que queren para os seus
fillos. A existencia dunha oferta plural de centros educativos constitúe un síntoma
de apertura nunha sociedade aberta; pola contra limitar a capacidade de elección
dos pais reduce a igualdade de oportunidades e afecta especialmente ás
persoas con menos recursos e por iso cada vez máis pais demandan maior
liberdade na elección da educación que queren para os seus fillos: elección de
centro, de relixión, de ideario, de lingua… A administración, sempre tendo en
consideración a necesaria homoxeneidade do sistema que garante a cohesión
social, pode contribuír a incrementar as garantías da libre elección do tipo de
educación, e inspirará a política de concertos educativos e de relación cos centros
privados, en función da demanda das familias.
 - Potenciación das bolsas e axudas ós estudios. Cada vez máis familias de
rendas medias teñen máis dificultade para facer fronte aos custos de potenciar
unha educación de calidade dos seus fillos. A igualdade de oportunidades no
acceso á unha educación de calidade é unha prioridade para o PPdeG. Por iso
se compromete a facer un especial esforzo de potenciación das bolsas de
estudios, estendendo as axudas ás residencias, o aluguer de pisos, as estancias
no estranxeiro, etc., na liña que xa se está a desenvolver noutros países europeos.
- Na actualidade estase a dar un cada vez maior divorcio e desconfianza entre a
familia e a escola. Sen lugar a dúbidas, a solución a moitos dos problemas actuais
da educación está no achegamento destes dous ámbitos, esenciais para a
formación da persoa. Para avanzar nesa dirección de superación das desconfianzas
entre os pais e os educadores, o PPdeG organizará e financiará un plan de
214 formación de pais/nais, con implicación dos propios centros docentes e impartido
por expertos en educación, orientación e asesoramento familiar (“escolas de
pais”). Se as reunións formativas para os pais sobre aspectos esenciais da
educación dos seus fillos teñen se fan o suficientemente atractivas e se desenvolven
a horas adecuadas, poderían contribuír ao fin último de mellorar a educación dos
nenos e nenas mediante a coordinación de esforzos entre pais e profesores.
6.- INTEGRACIÓN DOS INMIGRANTES
Aínda que Galicia está entre as Comunidades con menor número de inmigrantes,
este ven aumentando constantemente nos últimos anos. No curso 1997/98 tiñamos
1515 alumnos estranxeiros, hoxe son 13.165.
A única normativa e plan específico de atención ao alumnado inmigrante foi
realizado polo PPdeG na súa anterior etapa de goberno; o actual non fixo nada
novo, mentres a problemática destes alumnos e das súas familias segue a
aumentar, especialmente no que atinxe á lingua e á integración nos nosos centros
educativos.
- O PPdeG actualizará a normativa e o plan de atención ós alumnos inmigrantes,
atendendo as súas circunstancias e potenciando a súa integración en todos os
sensos, incluído o lingüístico.
- Potenciará especialmente o asesoramento aos pais/nais nas súas relacións coa
comunidade educativa, coa colaboración dos concellos.

- Os pais e nais recibirán trimestralmente información completa e detallada sobre

os resultados escolares dos seus fillos, de xeito tal que poidan seguir adecuadamente
o seu proceso de aprendizaxe.

- Os países do noso entorno están aumentando constantemente as bolsas e

axudas ó estudo, para fomentar a igualdade de oportunidades. É necesario facer
un maior esforzo en dotación de bolsas e axudas ó estudo nos niveis non
obrigatorios e especialmente para aprendizaxe de linguas estranxeiras.
7.- EDUCACIÓN INFANTIL
- O PPdeG entende a educación dunha maneira global e integrada, polo que
a educación de 0 a 3 anos non pode quedar fora do sistema educativo no referente
a súa regulación; e moito menos para aproveitar a falla de regulación para convertela
nunha arma política.
- Segundo a normativa vixente, de ámbito estatal na educación de tres aceis anos,
o número máximo de alumnos por aula é de 25. A redución deste é unha demanda
constante do profesorado e dos pais/nais. O Bipartito, a pesares de terse marcado
este obxectivo, foi incapaz de levala a cabo. O PPdeG considera prioritario avanzar
na redución do número máximo de alumnos por aula, que debería ser de 15,
especialmente na educación infantil
- É necesario incrementar o número de prazas de educación infantil de 0 a
3 anos sostidas con fondos públicos; en colaboración cos concellos, coas
cooperativas de pais e outras iniciativas sociais, e cos centros de traballo, para
mellorar as posibilidades de conciliación da vida familiar e laboral. A Unión Europa
marca o obxectivo de dar cobertura pública ao 33% das prazas, un obxectivo que
nos propoñemos superar en Galicia.
8.- FORMACIÓN PROFESIONAL
En tempos de fonda crise económica e de destrución de emprego potenciar a
Formación Profesional non só é unha decisión axeitada: é unha cuestión
imprescindible.
A Formación Profesional en España e en Galicia pode e debe ser mellorada. A
Lei de Formación e Cualificación Profesional aprobada polo Goberno popular en
Madrid era unha aposta seria, rigorosa e consensuada entre o Ministerio de
Traballo e o Ministerio de Educación con todos os axentes sociais e políticos que,
desgraciadamente, foi paralizada polo Goberno socialista.
En Galicia, o 1º Plan Galego de FP, elaborado polo PPdeG, potenciou a estreita
coordinación entre os tres subsistemas existentes de formación profesional: a 215
regrada (sistema educativo), e a ocupacional e continua (sistema laboral). Para
elo creáronse os Centros Integrados de FP; e puxéronse en marcha novas
especialidades adaptadas ao mercado de traballo, e se apostou pola Formación
profesional de carácter tecnolóxico.
Este traballo permitiu que hai catro anos, o Bipartito recibise unha FP con 757
ciclos formativos e un crecemento exponencial dos alumnos, que sobrepasaron
os 40.000.
As indecisións e controversias xeradas nos últimos catro anos e as raquíticas
propostas do 2º Plan galego de FP, elaborado polo Bipartito sen avaliar o anterior,
e que non contou con ningún compromiso orzamentario, supuxeron un retroceso
da FP que rematou a Lexislatura con 13.600 alumnos menos, e coa supresión de
ciclos formativos no rural, o que provocou un abandono sistemático da FP nos
núcleos e comarcas do rural. O II Plan, só conseguiu incrementar as tensións
nesta modalidade educativa.
 En definitiva, e dada a importancia e transcendencia da adaptación da Formación
Profesional ao mercado de traballo, tanto para os propios discentes como desde
o punto de vista do conxunto da nosa economía, fai moi necesario corrixir a
situación.
Para elo o próximo goberno do PPdeG, recuperará desde o goberno o impulso
á Formación Profesional, a través da adopción das seguintes medidas, que
serán consensuadas na súa aplicación práctica cos centros docentes e cos
expertos:
- Apostaremos decididamente polos Centros Integrados.
216 - Revisaremos o 2º Plan de FP dotándoo dun presuposto explícito, que contemple
tanto obxectivos como programas.
- Desenvolveremos o mapa das cualificacións profesionais.
- Aprobaremos un calendario de dotacións para reformar os centros e modernizar
as dotacións, de xeito que sexa posible impartir os ciclos que demanda o actual
mundo das empresas e dos traballos.
- Incrementaremos a oferta de FP para adultos.
- Desenvolveremos o Programa de Certificacións profesionais recollidas na lei da
Formación profesional e das cualificacións.
- Apostaremos decididamente pola interrelación de profesionais, de equipos e de
dotacións entre os centros de FP e as empresas.
9.- ENSINANZAS ESPECIAIS
Un dos eidos educativos nos que a parálise do Bipartito é máis evidente é o das
ensinanzas artísticas e de idiomas.: Tras unha etapa de grande impulso á construción
de conservatorios de música, con máxima calidade e equipamento, nas sete
grandes cidades, e dous superiores (titulación equivalente á universitaria) nas
cidades de A Coruña e Vigo, un conservatorio de danza en Lugo, e a potenciación
das ensinanzas artísticas e de idiomas en moitas vilas e pobos, Galicia púxose
nos primeiros postos de España neste tipo de ensinanzas. Catro anos despois,
o Bipartito case non ten logros que exhibir.
O PPdeG prestaralle especial atención ás ensinanzas especiais, mediante:
- Construción de novas escolas de idiomas, e mellora das existentes para atender
as novas necesidades e demandas da poboación e dos mercados. O obxectivo
último é que, en todas as comarcas de Galicia, se poda contar cun centro no que
acceder á aprendizaxe de idiomas xeralizando as seccions de idiomas nos IES
de Galicia.
- Continuar coa posta en marcha, en colaboración cos concellos, das escolas de
música de carácter municipal.
- Apoiar a creación de grupos musicais nos conservatorios e mesmo nos
centros docentes.
- Propiciar o achegamento entre os centros educativos e os conservatorios, así
como das distintas escolas de música, danza ou teatro existentes en cada comarca,
vila ou cidade.
- Fomentar a asistencia de persoas adultas ás escolas de idiomas ou aos
conservatorios.
10. - UNIVERSIDADES
A Universidade galega é un dos tres piares fundamentais da estratexia de
desenvolvemento sostible do PPdeG. A súa implicación nos procesos de innovación
tecnolóxica a través de liñas de investigación que reforcen o potencial dos nosos
sectores estratéxicos, así como a súa enorme capacidade de formación avanzada
técnica, profesional, e en investigación, resultan imprescindibles para alcanzar o
obxectivo de que Galicia sexa un lugar atractivo para atraer empresas
tecnoloxicamente avanzadas, e para que as persoas, tanto os galegos como quen
eventualmente decidan establecerse entre nós, teñan a oportunidade de desenvolver
o seu potencial laboral, creativo e innovador sen abandonar a nosa terra.
A necesaria implicación de da Universidade galega no noso desenvolvemento, a
través da investigación e a formación, coincide co proceso de incorporación das
universidades españolas ao Espazo Europeo de Educación Superior (EEES).
O EEES comeza xa a ser unha realidade, pero a adaptación a un proceso que
aposta, a nivel europeo, por unha universidade de excelencia que poida competir
coas grandes universidades norteamericanas, está a ser demasiada lenta e pouco
explicada. O EEES impón mellorar e competir en calidade, tanto en docencia
coma en investigación, polo que constitúe unha magnífica ocasión para corrixir
algunhas das debilidades máis marcadas do noso sistema universitario, para facer
un serio esforzo de achegamento ás necesidades sociais e produtivas da nosa
Comunidade, e para reforzar o peso das nosas tres universidades no ámbito da
educación superior europea, que deben ter capacidade de atracción de estudantes
doutras CCAA ou países europeos, e non ao revés.
As universidades galegas inician unha etapa completamente nova, e o seu éxito,
que será o éxito de toda Galicia, depende de que sexamos capaces de corrixir
os desaxustes da actual estrutura do noso sistema universitario.
Unha etapa que resulta ilusorio crer que se pode afrontar con garantías de éxito
se as universidades galegas non contan cos recursos e o financiamento necesario
para poñelo en práctica e competir en calidade e excelencia docente e investigadora,
tanto coas universidades españolas coma coas europeas.
Tras catro anos de Bipartito, e como os Reitores galegos puxeron de manifesto,
a Comunidade Autónoma achega como transferencia corrente para o funcionamento
das tres universidades unha cifra que case non alcanza o 0.75% do PIB galego;
e, atendendo ao financiamento público global, non chega ao 0,99% do noso PIB; 217
cando o que se prometera era chegar ao 1,5% do PIB. Coa agravante de que,
fronte ao 11% de crecemento medio dos tres últimos anos, para 2009 tan só
alcanzarase o 4%.
O Bipartito incumpriu o seu compromiso de ter elaborado un novo plan de
financiamento para 2009, dándose o paradoxo de que o proceso de integración
no EEES se está a facer sen facer unha estimación real de custos, e coas
universidades tendo que afrontar a adaptación sen un horizonte financeiro claro.
O PPdeG entende que as institucións de educación superior son o principal valor
dunha sociedade que quere progresar e que debe facelo a maior ritmo que outras,
e por iso formula como prioridades políticas as seguintes.
 10.1.- Elaboración dunha Nova Lei Xeral Galega de Universidades.
É o momento oportuno para a elaboración dunha Lei Xeral Galega de Universidades
que, dacordo coas propias Universidades, estea encamiñada á súa modernización
mediante a promoción da excelencia docente e investigadora e a súa implicación
no desenvolvemento económico de Galicia, un desenvolvemento que debe basearse
no coñecemento e a innovación.
A reforma irá dirixida a:
- Corrixir os desequilibrios existentes e reorganizar as titulacións, tanto de grao
coma de postgrao, nos sete campus.
218
- Potenciar as tres universidades no ámbito da investigación, tanto a nivel nacional
como internacional, e especialmente a vencellada aos sectores estratéxicos da
economía galega;
- Que valore convenientemente o esforzo do profesorado no seu aspecto docente
e investigador;
- Que ofreza oportunidades a todos os novos galegos que queiran acceder á
universidade; e que se oriente tamén á mellor incorporación ao mundo laboral dos
titulados;
- E que garanta un suficiente financiamento para que as universidades poidan
planificar o seu futuro coa previsión necesaria para competir no novo EEES e no
mundo da globalización.
10.2. Financiamento e recursos abondo para cumprir coas as esixencias do
EEES.
A aplicación do EEES coas garantías de calidade que se esixen fai que sexa
necesario que as universidades teñan máis recursos para facer as adaptacións
que se precisan.
Por iso, o PPdeG asume o compromiso de elaborar un novo plan de financiamento
no seu primeiro ano de goberno, de acordo coas tres universidades galegas, que
dea resposta ás necesidades que teñen para cumprir coas esixencias derivadas
da plena incorporación ao EEES.
O novo plan de financiamento, que terá que estar en vigor en 2010, ten que servir,
á vez, para facilitar novos recursos ás universidades, pero tamén para ordenar
integralmente o sistema universitario galego. Os novos recursos teñen que atender
a necesidades como as subas retributivas do profesorado, a implantación de novas
titulacións, ou novos investimentos en edificios, e en xeral a mellora da docencia,
da investigación e da prestación de servizos á comunidade universitaria de calidade
(residencias, acceso ás TIC, e demais servizos prestados aos alumnos).
Pero tamén para que as universidades se comprometan na satisfacción eficiente
das necesidades sociais e económicas que Galicia terá no futuro.
10.3. Novo Sistema de Titulacións de Grao e postgrao.
O sistema universitario galego, xunto con duplicacións e redundancias nas titulacións
(agora chamadas) de grao, ten grandes carencias, pola falta dunha planificación
xeral. As carencias aínda son maiores no terreo dos títulos de postgrao, que xa
superan o número de 200, sen que o Bipartito planificara nin fixara orientación ou
límite ningún en relación co modelo de sistema universitario galego cara ao que
se quere avanzar.
Faise necesario, pois, revisar cántas e cáles serán as titulacións necesarias para
adaptar a oferta á demanda, adaptándoas ás esixencias da sociedade en todas
as súas proxeccións (docencia e investigación relacionadas cos nosos sinais de
identidade), pero tamén procurando a formación en aquelas capacidades que
mellor se adecúen para lograr a incorporación ao mundo laboral dos novos titulados.
O PPdeG comprométese a establecer, de acordo coas tres universidades galegas,
o mundo empresarial, e os órganos representativos da sociedade galega no ámbito
educativo, unha nova estruturación do sistema de titulacións de grao e postgrao
a longo prazo, que corrixa os desaxustes actuais e complete as carencias existentes
no sistema actual e que a sociedade está a demandar.
10.4. Bolsas, Matrícula e Fomento dos Estudios de Grao e postgrao.
Cando o Bipartito accedeu ao goberno, o custo das matrículas universitarias en
Galicia era o segundo máis baixo de todas as CCAA. O constante incremento das
taxas no mandato do Bipartito prexudica especialmente ás familias economicamente
máis débiles.
Por outra banda, o proceso de converxencia europea formula a esixencia dun
fondo pensado para fomentar a mobilidade de estudantes, xa que a calidade da
formación é e debe ser o primeiro obxectivo da reforma; e para iso débese poder
garantir a posibilidade de acceder aos centros formativos de maior excelencia.
Se isto é así para os títulos de grao, o problema acrecentase para os títulos de
219
postgrao, convertidos agora en títulos oficiais, e o custo da cal e fixación de
matrícula corresponde agora fixar á Comunidade Autónoma. A atención que
merecen estes estudios para o desenvolvemento da investigación na nosa
comunidade será unha das maiores preocupacións do PPdeG no ámbito
universitario, así como a futura saída profesional dos novos titulados.
Por todas estas razóns, o PPdeG proponse introducir no novo plan de
financiamento un apartado especial cunha achega económica extraordinaria
que incremente nun 25% a cantidade actualmente dedicada a bolsas e
fomento dos estudios de grao e postgrao, con atención especial aos novos
egresados.
Así mesmo, e para facilitar a mobilidade dos estudantes universitarios e o incremento
das estadías en centros universitarios do estranxeiro, o PPdeG comprométese
a incrementar as contías destinadas a financiar aos alumnos Erasmus.
 10.5.- Promoción das ensinanzas universitarias virtuais desde Galicia.

Cando o Bipartito chegou ao goberno, o PPdeG dera pasos importantes para a

creación, en Galicia, dunha Universidade Virtual; que contaba mesmo con apoio
financeiro. O Bipartito, malia mencionala entre os obxectivos do seu acordo de
goberno, non avanzou nada.

O PPdeG retomará o proxecto, para que, ou ben desde o actual sistema universitario,
ou ben mediante a creación dunha nova Universidade Virtual, se podan atender
as demandas formativas de moitos galegos, tanto os residentes en Galicia como
os residentes no exterior, e permitir, grazas ás novas tecnoloxías, a extensión da
igualdade de oportunidades a moitas persoas que non teñen a posibilidade, por
220 razóns laborais ou xeográficas, de recibir un ensino superior de calidade.
SANIDADE 221
 5- SANIDADE
Un dos piares do estado de benestar é o sistema público de saúde. Todos os
galegos, todas as galegas, con independencia da súa idade, lugar de residencia,
ou problema de saúde, teñen dereito a vivir e desfrutar da vida con saúde,
e polo tanto a recibir uns mesmos servizos sanitarios e da mellor calidade
no menor tempo posible.
A sanidade é, de entre todas as prestacións públicas, a de maior transcendencia
para as persoas, pola súa incidencia directa na mellora do benestar cando máis
se precisa; e tamén para o conxunto da sociedade: o meirande esforzo
orzamentario, entorno a unha terceira parte do total de recursos da Comunidade
222 Autónoma, xestiónase a través do Servizo Galego de Saúde (SERGAS); o que
esixe que os esforzos teñan que dirixirse non só á mellora dos medios humanos
e materiais, senón tamén, e moi especialmente, a mellorar a xestión. O volume
de gasto incrementa as negativas consecuencias dunha mala xestión; e as
consecuencias da ineficiencia afectan ás persoas cando máis o necesitan: cando
acoden na procura de atención cando se senten enfermos; cando esperan polo
diagnóstico sen saber o que teñen; cando están enfermos e necesitan o apoio
máis cualificado para sobrelevar a enfermidade.
O compromiso do PPdeG coa mellora da sanidade pública galega vén de longo:
fomos os que conseguimos que o Estado lle transferise a Galicia os servizos do
Instituto Nacional de la Salud na nosa terra; para poñer a continuación en marcha
diversos plans para a mellora do sistema de atención sanitaria en Galicia. Froito
desas políticas acadamos resultados moi salientables: 150 novos centros de
saúde; e outros 190 foron reformados en profundidade. Pasamos de xestionar
18 hospitais a xestionar 32 (un incremento dun 77%); algún deles á vangarda
da medicina europea. Os puntos de atención continuada pasaron de 38 a 92,
o que supuxo un incremento dun 142%; e a atención primaria achegouse aos
pacientes, de xeito que o 97,4% da poboación pasou a tela no seu propio concello.
O persoal sanitario incrementouse nun 50% (2.200 novos facultativos; 1.500
enfermeiras e fisoterapeutas; e 700 novos profesionais de servizos xerais). Algúns
exemplos dunha transformación histórica.
A SANIDADE CO BIPARTITO
A etapa do Bipartito non pode distinguirse nin pola mellora da prestación sanitaria
nin, sobre todo, pola boa xestión. Durante esta lexislatura:
- A percepción cidadá é que empeorou o servizo público sanitario: Segundo os
datos do Barómetro Sanitario (Ministerio de Sanidade), a sanidade pública galega
é a peor valorada de España (só por diante de Canarias).
- Como mostra dos graves problemas de xestión a conselleira cambiou ata 3
veces o equipo directivo da Sanidade Pública galega.
- Pero nin cos cambios mellorou a situación: con servizos de urxencias hospitalarios
colapsados día a día; con axendas pechadas en varias especialidades; con máis
de 20.000 pacientes en listas de espera “ocultas” en cirurxía... Incluso chegáronse
a constatar, nalgúns centros, listas de espera para visitar aos médicos de
cabeceira, situación da que non se coñecen precedentes.
- Ao mesmo tempo, e pese aos inxentes recursos empregados no cambio de
imaxe do SERGAS, e nas operacións de maquillaxe das listas de espera, o feito
é que con elo só se consigue danar a credibilidade das versións
oficiais:desgrazadamente, calquera galego que pida cita sabe que as cifras de
espera oficiais son irreais. Son moitos os exemplos de esperas de ata 2 anos
para unha consulta con especialista ou proba diagnóstica. Como indicativo da
falla de credibilidade da administración sanitaria existe un dato moi elocuente:
os seguros médicos privados nalgunhas cidades galegas se teñen incrementado
ata un 32% nos últimos 4 anos.
- A mala xestión da sanidade repercute en todos os galegos e galegas que
demandan servizos médicos; pero tamén nos propios profesionais da medicina
pública; uns excelentes profesionais que tamén sofren as consecuencias dunha
xestión deficiente: nunca a sanidade galega viviu un período de tanta conflitividade
laboral na Sanidade como co Bipartito.
A ALTERNATIVA DO PPdeG
A Sanidade galega necesita marcarse como obxectivo estratéxico o da boa
xestión. É verdade que a sanidade require, cada vez con maior intensidade,
recursos adicionais. Isto é consecuencia do incremento dos custos asociados
a novos tratamentos tecnoloxicamente avanzados e tamén da maior demanda
social, a súa vez consecuencia dunha poboación que tende a vivir máis anos,
e que demanda máis calidade de vida. Pero tamén é certo que os recursos
sempre son escasos para atender todas as demandas sanitarias, e que polo
tanto a xestión eficiente, entendida como saber aproveitar o mellor posible os
escasos recursos de que se dispón, é esencial.
Trátase, en definitiva, de facer da xestión eficiente o eixo estratéxico de 223
actuación, e encamiñar a mellora da xestión cara a mellora da operatividade
do conxunto do sistema. A chave deste proceso é avanzar na accesibilidade
personalizada á sanidade: asignar a cada persoa un acceso á asistencia que
se adecúe en tempos e recursos as súas necesidades reais.
En resumo, as estratexias centrais da política sanitaria do PPdeG, serán:
- Unha xestión transparente e eficiente: Profesionalizada, con xestores ben
formados e non sometidos a cambios constantes realizados sen criterio.
- Unha asistencia eficaz e de calidade: Axeitada a cada persoa, que debe
poder conseguir unha prestación razoable desde o punto de vista da eficacia.
- Un trato individualizado e digno: A humanización do proceso asistencial coa
garantía dun trato respectuoso coas persoas e as súas crenzas e decisións.
 AS PROPOSTAS DO PPdeG:
De acordo coa anterior filosofía de centrarse na mellora da xestión e a asistencia,
o PPdeG considera que as actuacións prioritarias no ámbito da Sanidade
deben centrarse nos seguintes eixos:
2.- Priorizaremos a atención a pacientes sen diagnóstico, para os efectos
de conseguir, de forma áxil e rápida, unha planificación axeitada do seu caso,
para que ninguén estea a vivir a incerteza dun posible diagnóstico grave durante
un tempo necesario para, no caso de confirmarse, levar a cabo un tratamento
con éxito.

A. - EN RELACIÓN COS USUARIOS (PRESTACIÓNS): 3.- Crearemos unidades de atención integral á muller (UAIM) que garantirán
o desenvolvemento dos programas asistenciais específicos para a problemática
Promoveremos o dereito á protección da saúde dos cidadáns mediante o da muller. Estas Unidades terán unha implantación de ámbito comarcal e,
desenvolvemento de programas asistenciais de calidade e cuns tempos dependendo de Dirección da área sanitaria, actuarán en coordinación con Atención
máximos de espera garantidos: Primaria e Especializada.
224 1.- Aprobaremos a Lei de garantías de prestación e carteira de servizos do Estas UAIM estarán integradas por:
Sergas, establecendo máximos de demora de 45 días para consultas e
probas diagnósticas e 60 días para intervención cirúrxica. A excesiva lista - Coordinador: Médico de Familia
de espera cirúrxica e, sobre todo, a de consultas externas e probas diagnósticas - Especialistas en xinecoloxía
nas que hai máis de 300.000 persoas agardando diagnóstico, é quizais o motivo - Enfermeiras obstetroxinecolóxicas (matronas)
máis importante de preocupación da cidadanía así como o que máis queixas,
reclamacións e denuncias causou. Por todo iso, o noso esforzo dirixirase a - Enfermaría
garantir por Lei que ningún paciente teña que agardar máis de 45 días para - Psicólogos
unha consulta e proba diagnóstica e máis de 60 días para unha intervención
cirúrxica. - TER/TEL
- Traballadores sociais
- Orientadores xuvenís
As UAIM contarán coa seguinte carteira de servizos:
- Prevención cancro xenital: Ecografía vaxinal e Citoloxía.
- Programas de detección precoz cancro de mama
- Indicación e vacinación fronte ao papilomavirus HPV
- Fisioterapia de drenaxe linfática para mulleres operadas de cancro de mama
- Planificación familiar
- Reprodución asistida, de acordo ao catálogo de prestacións do Servizo Galego
de Saúde: Fecundación in Vitro, diagnóstico xenético preimplantacional para as
persoas con enfermidades hereditarias, etc.
- Educación sexual
- Prevención ETS (enfermidades de transmisión sexual)
- Preparación ao parto
- Atención ao embarazo, parto e puerperio
- Asistencia e asesoramento á muller embarazada sobre os recursos de protección
oficial existentes que lle permitan culminar o embarazo
- Consulta perimenopausia
- Prevención e atención a casos de violencia machista
4. - Poremos en marcha un programa de revisións preventivas en atención
primaria, dirixidas a adolescentes e adultos para a detección temperá de
problemas de saúde de alta prevalencia e nos que o control temperán teña
importante impacto positivo na saúde poboacional:
Nos adolescentes e novos (14-20 anos) o programa preventivo comprenderá:
- Rexistro bianual de hábitos tóxicos e cuantificación con planificación de consello.
- Uso de dispositivos de seguridade nos vehículos (cinto e casco). Educación
sanitaria sobre condución de vehículos baixo a influencia de alcohol.
- Actividade sexual, métodos anticonceptivos e embarazos imprevistos previos.
225
- Uso e consello de medidas de prevención fronte a ETS.
- Rexistro de consumo e consello antitabaco.
- Consello antialcohol.
5. - Desenvolveremos un programa de termalismo terapéutico que
complementará o programa de Termalismo Social, destinado a persoas non
pensionistas con problemas de saúde nos que a terapia termal, prescrita polo
facultativo especialista, sexa unha alternativa terapéutica cos seguintes obxectivos:
- reducir o consumo de fármacos
- mellorar a calidade de vida
- obter resultados médicos similares aos conseguidos por outros fármacos
antiinflamatorios ou analxésicos dun xeito máis económico e mellor aceptado
pola poboación
 6. - Estableceremos un plan de mellora da atención farmacoterapéutica
mediante a implantación de tarxeta e receita electrónica, unificada en todo
o Estado Español. Esta tarxeta utilizárase ademais para o acceso ás prestacións
da rede de dependencia.
- Dentro do plan de mellora da atención farmacoterapéutica desenvolveremos
o Plan de dispensa personalizada de medicamentos e produtos sanitarios
en centros de asistencia social con usuarios en réxime de asistido, que ampliará
a súa cobertura ao 100% das persoas maiores e persoas con minusvalía en
réxime asistido e/ou mixtos ingresados en centros de asistencia social autorizados.
- Priorizaranse os centros que xeran unha grande frecuentación aos centros de
226 saúde para a prescrición farmacoterapéutica e produtos sanitarios en receita
médica oficial, ata completar a cobertura de atención farmacéutica de todos os
centros de asistencia social situados nas áreas de influencia de cada centro
hospitalario.
7. - Ampliaremos a libre elección de hospital e de médico, establecendo os
mecanismos administrativos necesarios para permitir a libre elección de médico
e centro hospitalario de referencia no ámbito da Comunidade Autónoma.
8. - Implantaremos un Plan de coidados paliativos, cos seguintes obxectivos:
- Establecer os recursos e a organización precisas para prestar unha atención
integral aos pacientes con enfermidades en fase terminal
- Creación dunha rede de Unidades de referencia xeográfica de coidados paliativos
- Ampliación das unidades de hospitalización a domicilio en tódalas áreas de
saúde
- Alcanzar unha asistencia continuada aos pacientes, coordinando os diferentes
niveis asistenciais; unha cobertura continua, 24 horas ao día, todo os días do
ano; e unha atención interdisciplinar para asegurar o coidado integral do paciente.

- Así mesmo implantarase a receita de crónicos electrónica en colaboración

coas oficinas de farmacia, para axilizar o procedemento de prescrición-
homologación-dispensa de medicamentos e produtos sanitarios destinados a
pacientes con patoloxías crónicas incluídas na prestación farmacoterapéutica.
Con iso conseguirase reducir a carga de traballo para médico prescritor e menores
desprazamentos a centros de saúde dos usuarios.
9.- Tamén crearemos a oficina de elaboración do testamento vital en todos
os centros hospitalarios.
A regulación do testamento vital supuxo un paso decisivo nos esforzos por
garantir uns coidados terminais paliativos de calidade e respectuosos coa decisión
do paciente e a súa familia. Para garantir a súa efectividade é necesario definir,
mediante a regulación por decreto os criterios de inscrición e rexistro do testamento
vital ou documento de instrucións previas, coas seguintes características:
- Arbitraranse as medidas necesarias para que o rexistro autonómico de "instrucións
previas" de Galicia sexa homologable e compatible ademais de cos rexistros
doutras CCAA, co rexistro nacional e cos rexistros e directrices que sinale a
Unión Europea.
- A inscrición neste será totalmente gratuíta, voluntaria e meramente declarativa.
- De cara a facilitar aos cidadáns a elaboración do documento e a inscrición no
rexistro, ademais da dúas vías existentes para realizalo (ante tres testemuñas
ou ante notario), establecerase unha terceira vía. Esta substanciarase ante a
Consellería de Sanidade, será gratuíta e o cidadán poderá formalizar o testamento
vital de forma persoal.
- Incluirase así mesmo a posibilidade de que o cidadán estableza as especificacións
de respecto a valores, calidade de vida e proxecto vital.
10. - Potenciaremos os plans de promoción da saúde con especial atención a:
- Reducir o consumo de tabaco, facilitando o acceso aos tratamentos a través
de unidades de deshabituación tabáquica.
- Evitar o consumo de bebidas alcohólicas por menores de idade e reducir o
consumo de bebidas alcohólicas en adultos.
- Promover programas de educación para a saúde e potenciar o Plan Galego de
Prevención do Consumo de Drogas.
- Actualizar o calendario de vacinacións infantís, incorporando a vacinación
antineumocócica, a adopción dun calendario vacinal unificado para todo o Estado.
227
- Aprobar un calendario de vacinacións do adulto
- Reducir a prevalencia de sobrepeso e obesidade, mediante consultas dietéticas
e programas de dieta saudable nos comedores escolares.
- Aumentar a actividade física por medio dun Programa de promoción do deporte
escolar e de promoción do exercicio físico en adultos.
- Recuperar a eficacia das estratexias de prevención das drogodependencias
co desenvolvemento do Plan de Prevención e coa dotación dunha unidade
específica con autonomía neste problema que afecta dramáticamente a numerosas
familias galegas
- Desenvolver un observatorio de enfermidades de transmisión sexual e un
programa espécifico de prevención e control.
 11. – Desenvolveremos programas de mellora asistencial:
- Estenderemos a todo o Servizo Galego de Saúde o sistema de control de
sintrom mediante simple extracción capilar, e introdución progresiva de sistemas
de autocontrol domiciliario para reducir a necesidade de desprazamentos evitables
aos centros de saúde.
- Crearemos unidades de rehabilitación cardíaca, que actúan mediante a
prevención e favorecen a reinserción socio - laboral e familiar do paciente,
evitando hospitalizacións, reducindo a necesidade de consumo de fármacos e
diminuíndo de modo importante a aparición de novos episodios coronarios.
- Potenciaremos o Programa Galego do Infarto Agudo de Miocardio (PROGALIAM),
228
reducindo o máximo posible o tempo da atención inicial, dotando de máis medios
a Atención Primaria para este fin e ao Dispositivo de Emerxencias 061.
- Promover a constitución do Código Ictus e unidades de ICTUS (accidentes
cerebrovasculares)nos complexos hospitalarios de terceiro nivel, para a súa
atención temperá en fase aguda e a rehabilitación e inserción social dos pacientes.
- Crearemos unidades de fibromialxia multidisciplinares que suporán un avance
importante na atención a esta patoloxía.
- Desenvolveremos a asistencia urxente integral, na que Dispositivos Especiais
de Urxencias (DEU), Dispositivos de Emerxencias (061) e Servizos de Urxencias
Hospitalarias (SUH), funcionen como un só dispositivo ben coordinado para dar
unha resposta rápida e de calidade aos cidadáns. Por este motivo crearemos
os DEU, aumentaremos as bases e unidades medicalizadas do 061 e melloraremos
en recursos humanos e materiais os SUH.
- Constituiremos unha rede de centros de referencia do Servizo Galego de Saúde
para patoloxías pouco frecuentes que requiren un tratamento especializado:
unidades de diagnóstico e atención temperá de minusvalías psíquicas; unidades
de atención a enfermidades neurodexenerativas, unidades a atención a
enfermidades neuromusculares, entre outras.
- Reorganizaremos a central de chamadas para citas de atención primaria
modificando os actuais custos de chamada que sofre o usuario e guiando o
control do servizo polos tempos de resposta por un operador e non por unha
máquina que nos deixa en espera durante uns tempos inaceptables.
- Crearemos a figura do segundo pediatra de referencia, para que, naqueles
casos en que non estea presente o profesional habitual, o médico de cabeceira
poida xerar unha consulta con outro pediatra de forma inmediata e co menor
desprazamento posible para o usuario.
- Crearemos unidades de atención as reclamacións e queixas dos usuarios,
garantindo unha desposta rápida, creando comisións de arbitraxe para a resolucións
rápida de conflictos e demandas que eviten procesos xudiciais en casos de
presunta responsabilidade médica.
B.- EN RELACIÓN COS PROFESIONAIS E AS RELACIÓNS LABORAIS:
1.- Garantiremos unha política de persoal que impulse a estabilidade laboral,
a promoción profesional e un novo sistema de retribucións axeitado ao
entorno do Sistema Nacional de Saúde. Esta política abranguerá:
- A revisión do sistema retributivo, adecuándoo á realidade e ámbito europeo
actual, de forma que dispoñamos dunhas retribucións competitivas, evitando a
fuga de profesionais.
- O novo modelo retributivo vinculará as retribucións á actividade e resultados.
- Aumento de prazas de facultativos con contratos estables.
- Un sistema áxil de oferta de prazas permanente, con OPE e concursos de
traslados anuais.
- Incremento da oferta de prazas nas facultades de Medicina.
- Aumento do número de prazas MIR en especialidades deficitarias.
- Desenvolvemento dun sistema de incentivos para todas as categorías
profesionais.
- Desenvolvemento das especialidades de enfermaría.
- Facilitar o desenvolvemento profesional continuado e a carreira profesional.
- Dotación de escolas infantís en todos os centros hospitalarios, dirixidas a dar
servizo aos traballadores/as da área sanitaria.
2.- Promoverase o recoñecemento social ao labor dos profesionais sanitarios
e ao desempeño das súas funcións nun clima de respecto libre de agresións.
3.- Promoverase a participación dos profesionais nas comisións técnicas
asesoras nas áreas sanitarias.
4.- Desenvolveremos un Plan Galego de I+D+I Sanitario.
229
C. - EN RELACIÓN COA MELLORA DA XESTIÓN:
1.- Garantiremos a sostibilidade financeira do sistema.
2.- Introduciremos fórmulas de autoxestión tanto en Centros de Atención
primaria, como especializada (desenvolvemento de áreas de xestión Clínica),
dotando de maior capacidade de xestión e decisión os equipos profesionais.
Neste sentido, garantirase a participación dos usuarios nos consellos de dirección
dos centros que adquiran un nivel de autoxestión de alto grao.
3.- Constituiremos equipos directivos con formación e experiencia contrastada.
 4.- Promoveremos a participación na xestión de lista de espera por parte
dos servizos clínicos, implicándoos a través de obxectivos e incentivos.
5.- Crearemos un Sistema de Información Sanitaria integrando todos os
sistemas parciais e que actúe como observatorio da saúde.
6.- Promoveremos a mellora na eficiencia na xestión mediante sistemas de
centralización de compras.
7.- Levaremos a cabo a reordenación territorial dos órganos directivos,
mediante a creación das Direccións de Área, integrando xerencias hospitalarias,
de primaria, direccións provinciais do Sergas e Delegacións provinciais de
Sanidade.
230
8.- Garantiremos a continuidade asistencial primaria-especializada e
sociosanitaria a través de melloras organizativas, operativas e a experiencia
mediante:
- A integración asistencial de dispositivos e recursos para alcanzar operatividade
e sintonía plena.
- A capacidade de diagnosticar e tratar nos mínimos contactos, achegando valor
en cada visita, evitando aos pacientes hospitalizacións prescindibles e actuacións
innecesarias.
- O consenso asistencial entre niveis e entre especialistas no diagnóstico e
tratamento de enfermidades e o compromiso a través da xestión por procesos.
D. - EN RELACIÓN COS INVESTIMENTOS E INFRAESTRUTURAS:
1.- Garantiremos a prestación sanitaria pública e gratuíta en toda a rede de
centros do Servizo Galego de Saúde.
2.- Remataremos as obras do novo Hospital de Lugo, que acumulan un retraso
intolerable.
3.- Construiremos o novo Hospital de Vigo e o novo Hospital de Pontevedra.
4.- Executaremos e finalizaremos as obras pendentes dos Plans Directores:
- III e IV fase CHU A Coruña,
- III e IV fase do Hospital de Ferrol,
- II e III fase do Hospital de Ourense,
- Plan Director do Hospital do Salnés,
5.- Retomaremos os plans de construción e renovación de centros de saúde
que levou ao PP a construír ou reformar case 400 na súa etapa de goberno e
que o Bipartito freou finalizando só uns poucos centros que xa foron deixados
planificados polo anterior Goberno. Así mesmo, construiremos os novos centros
de saúde nas localidades na que a demanda e/ou o crecemento o aconsellen.
Entre os Centros de Saúde que construiremos na vindeira lexislatura se atopan 7.- Integraremos no SERGAS o Centro Oncolóxico de Galicia (A Coruña),
os seguintes: creando un centro de referencia en Oncoloxía para a nosa Comunidade
Autónoma.
- A Coruña: Mesoiro, San Pedro de Visma, A Zapateira, Sta. Gema, Palavea,
Arteixo, Sada, Ames-Milladoiro, Novo Ares, Coristanco-Agolada, Caracha-Caión,
Malpica-Buño, Muros, O Pino, Santiago-Conxo, Santiago-Galeras, Sigüeiro- 8.- Poremos en marcha as unidades de apoio diagnóstico de atención primaria
Oroso, Teo e finalizaremos os centros de saúde de Vilarmaior e de Oleiros. (UADAP), para incrementar a capacidade de resolución neste nivel asistencial.
- Lugo: Carballedo-A Barrela, Lugo-Sagrado Corazón, Sarria, O Saviñao. Implantaranse cun ámbito comarcal, coincidindo en xeral coas cabeceiras dos
PAC, o que lles permitirá servir de apoio tanto para a atención ordinaria como
- Ourense: Novoa-Santos, O Couto, O Vinteún, San Francisco, Barbadás- a urxente.
Valenza, Paderne de Allariz, A Gudiña, Melón, Padrenda-Notaría, Ribadavia, A
Rúa e Vilar de Santos e finalizaremos os centros en construción de Toén, A As UAPAP achegarán aos profesionais e aos pacientes os medios necesarios
Merca, Vilamarín e Entrimo. para realizar un diagnóstico preciso no eido da atención primaria, aproveitando 231
as posibilidades que nos ofrecen as TIC e a telemedicina.
- Pontevedra: Vigo-Balaidos, Vigo-Calvario, Vigo-S.P. Navia, Vigo-San Roque,
Vigo-Seara, Cotobade-Tenorio, A Estrada-O Foxo, Hio, Moaña, Oia, Salceda de Estas unidades contarán con:
Caselas, Sanxenxo-Vilalonga, Marín e finalizaremos as reformas dos centros
en obras. - Radioloxía
- Ecografía
6.- Crearemos as novas unidades asistenciais en todos os centros hospitalarios:
- Analítica de urxencia
- Hospitalización/Atención a domicilio - Retinógrafo (fondo de ollo)
- Coidados paliativos - Probas funcionais respiratorias
- Unidades da dor - Electrocardiografía
- Holter
- Endoscopia
 E. - EN RELACIÓN COS INVESTIMENTOS EN ALTA TECNOLOXÍA E
INCORPORACIÓN DAS TIC AO SERVIZO PÚBLICO DE SAÚDE.
Ao igual que noutros servizos públicos esenciais, como a educación, o uso de
material tecnolóxico avanzado e a incorporación das TIC no ámbito da sanidade
pública é esencial, tanto para mellorar a calidade na prestación dos servizos
coma para contribuír á extensión das novas tecnoloxías no conxunto da sociedade
galega.
1.- O PPdeG potenciará os investimentos en alta tecnoloxía:
- Heliportospróximos aos hospitais, coa dotación dun novo helicóptero con base
232 en Lugo para atender á zona norte de Galicia
- Centros de alta resolución
- Central de telemedicina
- Unidade de atención a situacións de crise e catástrofes
- Ampliaremos a dotación do 061 con novas ambulancias medicalizadas:
2.- Co fin de incorporar as novas tecnoloxías que benefician aos cidadáns
en xeral, o PPdeG impulsará reformas en diversos ámbitos. Así, no ámbito da
información e tramitación:
- Recordarase por chamada telefónica, SMS ou correo electrónico a cita de
calquera servizo da sanidade pública ou das probas e intervencións.
- Calquera persoa que se atope en lista de espera de proba diagnóstica ou
intervención cirúrxica poderá consultar por Internet e TDT (Televisión Dixital
Terrestre) a súa posición na lista e o tempo considerado de espera.
- Profundizarase nas posibilidade de realizar a través de Internet as tramitacións
administrativas relacionadas coa prestación sanitaria
- Como xa se referiu anteriormente, implantarase a Receita Electrónica en todo
o territorio galego, que permitirá aumentar a seguridade nos tratamentos,
diminuíndo os erros de prescrición. Deste xeito reducirase o número de
desprazamentos aos centros de saúde que teñan que realizar os enfermos de
longa duración para solicitar as súas receitas.
-Traballarase para estender a todos os centros sanitarios da rede pública a
Historia Clínica Electrónica. Isto aumentará a seguridade da atención sanitaria,
eliminará a repetición de probas e axilizará a atención os pacientes.
- Iniciarase o proceso para conseguir que todos os cidadáns poidan acceder á
súa información sanitaria esencial dende calquera punto onde se necesite,
facilitando a mobilidade dos cidadáns a través do territorio nacional.
3.- Tamén se incorporarán as novas tecnoloxías no ámbito da prevención:
- Poderase consultar por Internet e TDT a data, hora e lugar de cada proba
cirúrxica ou diagnóstica que teñen programada os cidadáns na sanidade pública
así como as precaucións que deben seguir antes das devanditas probas.
- Os pais de nenos acabados de nacer ou en idade pediátrica poderán consultar
por Internet e TDT información específica e personalizada para que poidan
prestar unha mellor atención aos seus fillos.
- Aos pais recordaránselles por Internet e TDT, polo menos, os calendarios de
vacinacións e revisións periódicas que teñan que pasar os seus fillos, segundo
a súa idade e sexo.
- As mulleres que pola súa idade deban realizar accións de prevención dos
efectos da menopausa recibirán información personalizada a través de Internet
e TDT.
- As mulleres que o necesiten por razón da súa idade recibirán información
personalizada por Internet e TDT recordando a periodicidade das revisións
mamográficas. Aquelas que concerten cita coa rede sanitaria pública enviaráselles
SMS recordando a data e lugar da revisión.
- Recordarase aos varóns por Internet e TDT a partir da idade que corresponda,
da conveniencia de iniciar as revisións de próstata.
- Os cidadáns que pertenzan a grupos de risco para algunha enfermidade
poderán consultar a través de Internet e TDT qué accións deben realizar para
mitigar a devandita enfermidade.
- Facilitarase información a través de Internet e TDT para promover uns hábitos
de vida máis saudable na poboación. En particular, informarase sobre prevención
do tabaquismo, prevención do alcoholismo na poboación en xeral e os mozos
en particular, prevención da obesidade, especialmente na infancia e a xuventude,
promoción da actividade física e o deporte...
- Informarase suficientemente a poboación a través das tecnoloxías da información
(Internet e TDT) de todas as problemáticas asociadas ao uso e dependencia
das drogas, incidindo particularmente nos efectos negativos cara aos mozos. 233
- Os cidadáns que sufran algunha patoloxía ou se atopen nunha situación de
risco, recibirán por Internet e TDT información personalizada para afrontar a súa
enfermidade de xeito óptimo.
- Habilitaranse espazos de Internet e TDT no que especialistas avalados polo
Servizo Galego de Saúde informarán sobre temas concretos de interese e
responderán preguntas realizadas a través de correo electrónico.
 4.- Igualmente no ámbito da teleasistencia:
- Ás persoas da terceira idade prestaráselles un seguimento especial. A aquelas
que o soliciten proporcionaráselles un dispositivo electrónico mediante a cal se
lles poderá recordar as pautas de medicación ou demais tratamentos que teñan
prescritos. Tamén se prestará este servizo recordatorio, se o solicitan, mediante
SMS ou chamada telefónica, aos familiares que os coidan.
- Prestarase atención domiciliaria a distancia. Facilitaranse os dispositivos
electrónicos e medios de comunicación que permitan atender no seu fogar aos
pacientes con tratamentos de longa duración, pacientes durante a recuperación
post-operatoria, enfermos de mobilidade reducida ou persoas da terceira idade
234 aos que se teña que prestar unha atención continua no tempo.
- Tamén se facilitarán mecanismos de transmisión de vídeo para os casos en
que se necesite contacto visual co enfermo e interactuar con el.
5.- No ámbito da telerradioloxía e o telediagnóstico:
- Implantaranse sistemas de telerradioloxía e telediagnóstico para evitar traslados
innecesarios dos cidadáns en lugares con dificultade de acceso a servizos
médicos especializados.
- Implantaranse igualmente sistemas de telerradioloxía e telediagnóstico para
conectar centros penitenciarios e hospitais da rede pública, e deste xeito evitar
traslados innecesarios de reclusos.
6.- Entre as actuacións dirixidas aos profesionais da saúde en relación
coas novas tecnoloxías:
- Incluirase formación específica en materia de tecnoloxías da información nos
estudios das licenciaturas de medicina, en enfermaría e demais carreiras e
estudios que sirvan para a formación de profesionais das Ciencias da Saúde.
- Promoveranse cursos de actualización permanente de coñecementos para os
profesionais da saúde a través de Internet ou calquera outra plataforma das
novas tecnoloxías da información e as comunicacións (TIC). Desenvolveranse
plataformas de e-learning con formación específica por especialidade e nivel:
auxiliar, enfermaría, medicina, etc.
- Utilizaranse as TIC para favorecer os ámbitos de traballo e a colaboración entre
profesionais da saúde.
- Utilizaranse as TIC para desenvolver liñas de investigación entre os profesionais
da saúde. En particular, impulsaranse aquelas que conduzan á personalización
da medicina (diagnóstico e tratamento personalizado), como a biotecnoloxía,
terapia xénica, diagnóstico molecular e todos aqueles baseados no
desenvolvemento de aplicacións do xenoma humano.
DEPENDENCIA 235
 6. - DEPENDENCIA
A APLICACIÓN DA LEI DE DEPENDENCIA EN GALICIA: SITUACIÓN ACTUAL.
A coñecida como Lei de Dependencia, cuxa aprobación foi apoiada polo Partido
Popular dada a súa transcendencia social, concibe unha cobertura social moi
ambiciosa, ao garantir non xa un mínimo, senón un máximo de atencións a
calquera persoa dependente dentro de todo o territorio español.
Non obstante, a súa aplicación aínda está por desenvolver, moi especialmente
en Galicia, onde a competencia de implantar e repartir correctamente os dereitos
236 e fondos destinados aos miles de dependentes que se reparten por todo o
territorio galego correspóndelle á Vicepresidencia/Consellería de Benestar, que
está a demostrar unha grande incapacidade para xestionar os recursos destinados
a este fin (salvo, claro está, no relativo á propaganda e a publicidade).
En Galicia o PPdeG impulsou durante 15 anos a extensión da cobertura de
atención social, ata o punto de que cando se aproba Lei de Dependencia esa
cobertura se asemellaba xa moito á que a nova norma pretende implantar:
- Ata o ano 2005 as persoas con dependencia menores de 60 anos podían gozar
de certos servizos (ingresos en centros con minusvalía, axudas económicas a
corporacións locais e mancomunidades para o sostemento de servizos básicos
de atención social e atención por profesionais en pedagoxía infantil e psicoloxía).
Remata a lexislatura e as persoas menores de 60 anos, malia a entrada en vigor
da nova Lei de Dependencia, gozan exactamente dos mesmos servizos.
- Ata o ano 2005 as persoas con dependencia maiores de 60 anos e incluso as
persoas independentes maiores de 60 anos pero cunha situación persoal, social
e económica que podía agravar o seu estado, tiñan unha razoable cobertura de
atención social a través de programas como a axuda económica do 50% do
custe da praza en "ingreso en residencia pública ou privada con praza concertada",
a axuda económica dun 70% do custe do servizo de "Axuda no Fogar", a axuda
económica di 50% do custe da praza nun "centro de día", ou prestacións
económicas para adquisición de órtese e prótese, adaptabilidade de vivenda ou
vehículo para minusválidos, e incluso para a adquisición de medios técnicos
destinados a mellorar no posible a situación das persoas maiores e menores
con minusvalía.As axudas seguen sendo hoxe exactamente as mesmas.
O Bipartito, en vez de utilizar as estruturas existentes como base para o
desenvolvemento da nova Lei de Dependencia, preferiu eliminar calquera alicerce
creado polo PPdeG, aínda que fose ao custo de ignorar os dereitos das persoas
con dependencia.
En relación coa aplicación da Lei de Dependencia en Galicia é difícil falar de
cifras, polo obscurantismo e a falla de transparencia na xestión. A realidade é
que os únicos datos dispoñibles son os que oficialmente a propia Vicepresidencia
da a coñecer: nin as delegacións, nin as secretarías xerais facilitan información
actualizada sobre a situación real da tramitación dos expedientes, nin sobre a
orde seguida para a valoración e o recoñecemento do recurso, o que podería
favorecer a discrecionalidade a custa dos cidadáns máis necesitados.
Sorprendentemente, os datos ofrecidos pola Vicepresidencia tampouco concordan
coas estatísticas oficiais que publica o IMSERSO (Ministerio de Educación,
Política Social e Deporte), que reflicten un maior retraso na aplicación da Lei en
Galicia.
Unha falta de transparencia que orixina moitos interrogantes, pero sobre todo
un: ¿Por que non se procede xa a asignar recursos a esas miles de solicitudes
que se din ter valoradas? Porque unha vez que xa se procedeu á valoración
da solicitude, só queda a pura tramitación administrativa de elaborar a resolución
do plan individual de atención xunto coa asignación do recurso concedido, e
inmediatamente e sen ningún tipo de demora, a persoa dependente ten dereito
ao desfrute do recurso.
Por outra parte, as publicitadas axudas económicas denominadas "axuda ao
coidador", establecidas co propósito de que nosos maiores dependentes fosen
atendidos no seu propio ámbito, non parece cumprir as expectativas xeradas
pola publicidade institucional de Vicepresidencia: nun primeiro momento
prometíanse 1.000 euros/mes, pouco a pouco se foi reducindo ata os 600 euros
mensuais, e coa publicación da lei reduciuse a uns 490 euros mensuais, isto
sempre e cando os ingresos desa persoa dependente non superasen 1 IPREM.
Se temos en conta que a pensión mínima que perciben a maior parte das persoas
maiores en Galicia rolda os 528,55 euros, e esta cantidade supera 1 IPREM, a
achega económica para "axuda ao coidador" redúcese nun 10%, redución que
se vai incrementando se lle sumamos calquera outro ingreso procedente de
rendas, de forma que a contía a percibir polo coidador é escasa con respecto
á que esperaba percibir e con ela deberá facer fronte ás correspondentes cotas
de seguridade social e demais tributacións fiscais.
Resulta difícil atopar outras explicacións para o atraso dos pagamentos que non
fosen a incompetencia na xestión, ou un van intento de acumular pagamentos
retroactivos (na proximidade das eleccións) para ocultar a redución das contías.
A conclusión en todo caso é que unha Lei que tiña xerado esperanzas e
expectativas nas máis de 91.000 persoas dependentes que viven en Galicia,
estase a converter pola mala xestión do Bipartito na Lei das decepcións, das
frustracións e dos desenganos.
A ALTERNATIVA DO PPdeG
O PPdeG ten un claro compromiso coa resolución dos problemas que trae
consigo a dependencia (idade do dependente á marxe) e coa participación activa
das persoas maiores no desenvolvemento da sociedade galega. Por iso, proponse:
- Elaborar e poñer en marcha o II Plan Galego de Persoas Maiores 2009-2012. 237
- Traballar na mellora dos sistemas de atención que permitan aos nosos maiores
un avellentamento activo e no seu propio ámbito.
- Potenciar os Centros de Día de atención á dependencia como elemento esencial
no ámbito municipal para o apoio ás familias coidadoras. Para iso potenciaremos
a implantación de centros de día en todas as bisbarras galegas e en todos
os concellos de máis de 1.500 habitantes.
- Apostamos por acelerar os procesos xa iniciados e impulsar outros procesos
e programas co fin de alcanzar os mellores ratios de atención residencial.
 Concretamente, o PPdeG realizará as seguintes actuacións:
I. MEDIDAS PARA GARANTIR AS PRESTACIÓNS ÁS QUE TEÑEN DEREITO
AS PERSOAS DEPENDENTES:
Ante a ausencia dun modelo sistemático de carácter estatal de atención á
dependencia, a grave insuficiencia financeira e o atraso na implantación da Lei,
en Galicia o Bipartito optou pola creación dun Consorcio da Xunta de Galicia
mediante a sinatura de convenios.
O devandito sistema non é un modelo de Servizo Galego de Atención á
Dependencia, das garantías de estabilidade e de financiamento que esixe un
238 sistema público de atención á dependencia. Propicia a súa conversión nun
mecanismo de actuación segundo afinidade política e prescinde de mecanismos
de garantía de execución dos compromisos asinados.
De feito, o Consorcio se ten convertido nunha macro-estrutura burocrática e
escasamente eficiente. Como punto máis salientable, cómpre destacar a
contratación de máis de 1.600 novos empregados a través de procesos de
selección con escasas garantías de respecto aos principios constitucionais de
igualdade, mérito e capacidade, tal e como se ten denunciado permanentemente
desde diversos Sindicatos.
De acordo coas estatísticas oficiais publicadas por Vicepresidencia, descoñécese
cantas das prestacións recoñecidas se fixeron efectivas, toda vez que as prazas
de residencias e de centros de día non se incrementaron nos últimos catro anos
(non se creou ningunha residencia nova e os centros de día -13- están en
construción) e en moitos casos está a provocar a saída dos centros de dependentes
valorados con menor grao, pero que estaban a utilizar as prazas de residencia
ou centros de día, para que sexan atendidas as persoas valoradas cun grao
maior de dependencia.
Por exemplo, o presuposto do ano 2008 para cubrir a libranza do coidador ou
asistente persoal foi de 32,8 millóns de euros, que cobre o custo dun máximo
duns 4000 coidadores (600 euros/mes, 12 meses), fronte ás 13.000 propostas
dadas polas estatísticas oficiais.
O PPdG comprométese a establecer un marco de suficiencia financeira
para:
- Crear un modelo de Servizo Galego de Atención á Dependencia planificado,
con mapa de centros e carteira de servizos.
- Definir o marco legal de xestión e tramitación do proceso de avaliación do
grao de dependencia en prazos e procedemento transparente e con garantías
de tempos de resposta para os solicitantes.
- Complementar a rede de centros e servizos públicos que permitan atender
a demanda real de servizos.
- Definir un sistema de concertos con entidades sen ánimo de lucro, benéfico
sociais e privadas complementada coa potenciación do cheque asistencial
que permita a complementariedade dos servizos públicos coa iniciativa
social.
- Traballar en colaboración co resto de CCAA para promover un sistema
nacional e atención á dependencia equitativo e accesible, en condicións de
igualdade para todo o conxunto do Estado.
- Esixir ao Estado un sistema de financiamento da Dependencia estable e
transparente, que teña en conta as especiais circunstancias que concorren
en Galicia á hora de garantir as prestacións sociais (dispersión, avellentamento,
orografía...)
Neste marco o PPdG comprométese a:
- Garantir o crédito suficiente para que ningún dependente deixe de percibir
as prestacións ás que ten dereito.
- Establecer o marco de xestión administrativa necesario para minimizar os
trámites e o tempo de espera para acceder ás axudas contempladas na Lei
de dependencia, como un dos principais obxectivos do seu primeiro ano á
fronte da Xunta de Galicia.
- Non gastar nin un só euro en propaganda da Lei de Dependencia e destinar
ese diñeiro integramente á mellora das prestacións.
II.- NO ÁMBITO DOS SERVIZOS E DAS INFRAESTRUTURAS:
Entre outras medidas, o PPdeG contempla:
- Crear un Consello Galego da Dependencia para o seguimento da aplicación
da Lei de Dependencia na nosa Comunidade. Este Consello fará efectiva, de
maneira permanente, a participación dos concellos, dos axentes sociais e
das asociacións representativas das persoas dependentes e as súas familias.
O Consello velará polo cumprimento da Lei e garantirá a máxima transparencia
e eficacia na súa aplicación.
- Impulsar a prevención da dependencia. Os programas destinados á prevención
da dependencia, continuarán sendo un dos piares das políticas de atención aos
dependentes, a través de:
Actividades formativas (en colaboración coas universidades galegas e
outras entidades)
Actividades de lecer e tempo libre (Programa de Turismo Social, Nadal entre
amigos, Arte nas Túas Mans...),
Apoio ás actividades de diferentes centros e fogares públicos
Apoio ás actividades das asociacións de persoas maiores 239
Programas de fomento da actividade deportiva
Promoción da participación das persoas maiores en actividades e iniciativas
de voluntariado
Programas de fisioterapia, musicoterapia, etc. a impulsar en colaboración
cos concellos.
- Rede de atención primaria á dependencia (de ámbito municipal) que terá
como carteira de servizos a prestación de:
Asistencia a domicilio
Teleasistencia
 Servizo de atención á alimentación: preparación das comidas en domicilio,
distribución de comidas, asesoría nutricional
Centros de día: co obxectivo de dotar alomenos dun centro de día aos
concellos de máis de 1.500 habitantes.
- Rede de atención especializada de residencias, públicas ou concertadas
(de competencia autonómica e ámbito territorial comarcal):
Cada comarca disporá alomenos dunha Residencia para Maiores.
- Crear unha rede de centros especializados de referencia para toda a
Comunidade Autónoma:
240
Centros de atención a pacientes con Alzheimer
Centros de atención, diúrna e en réxime de internado, para persoas con
discapacidades psíquicas.
- Impulsar unha auténtica Rede Sociosanitaria: O sistema de atención á
dependencia promovido polo Bipartito adoece da mínima coordinación
indispensable entre o sistema sanitario e a atención á dependencia.
Actualmente existe un grave problema en moitos hospitais nos que non existe
a posibilidade de derivar aos pacientes que requiren duns coidados sanitarios
menores, o que alonga innecesariamente as estanzas nos complexos hospitalarios,
e ademais impide unha mellor rotación das camas.
Esta Rede Sociosanitaria estará integrada no Sistema Galego de Atención á
Dependencia. Abranguerá aqueles centros médicos para pacientes que non
requiren hospitalización pero si asistencia en réxime de internamento, baixo
atención médica. Entre outros:
Hoteis de pacientes
Centros de día medicalizados
Residencias de dependentes medicalizadas
Centros/unidades de coidados paliativos
Así mesmo, promoveranse os programas de asistencia sociosanitaria a domicilio
que cubran:
Rehabilitación postcirúrxica ou postraumatolóxica recuperadora a domicilio
Axuda domiciliaria e coidados persoais a pacientes en fase de recuperación
Servizo dietético de alimentación a domicilio para pacientes dependentes
Acompañamento e seguimento do estado de autonomía e de saúde
individual (mediante sistemas de contacto telefónico, de visitas domiciliarias,
de teleasistencia...)
 OUTRAS POLÍTICAS SOCIAIS 241

PARA UNHA SOCIEDADE SOLIDARIA.

 7.- OUTRAS POLÍTICAS SOCIAIS PARA UNHA
SOCIEDADE SOLIDARIA.
A sociedade galega é unha sociedade solidaria, que persegue o ideal da xustiza
social. Son moitos os galegos e galegas, das máis diversas idades ou circunstancias
persoais, que pertencen a grupos de especial risco de esquecemento, marxinación
ou de exclusión social. Uns riscos que se incrementan, para os colectivos máis
vulnerables, como consecuencia da actual crise económica: as crises económicas
sempre golpean máis duro aos máis febles e necesitados.
O PPdeG cre que os poderes públicos autonómicos cumpren un papel esencial
242
na procura da igualdade efectiva de oportunidades, da igualdade no acceso a
uns niveis básicos de benestar social. Por iso, o PPdeG comprométese a:
- A fomentar a participación activa das persoas maiores no desenvolvemento da
sociedade galega
- A loitar contra calquera forma de maltrato infantil
- A traballar para que todos os galegos desfruten do mesmo grao de benestar,
sexa cal sexa a súa condición física.
- A que Galicia sexa unha sociedade para todas as idades
- A traballar para que Galicia sexa unha sociedade integradora e comprometida
cos máis pobres e os excluídos
Para elo, o PPdeG poñerá en marcha desde o goberno autonómico políticas
dirixidas a facilitar a integración social e a mellorar a calidade de vida das persoas
pertencentes aos colectivos que teñen máis dificultades para acceder con
igualdade de oportunidades ao seu benestar persoal.
A.- PARA QUE OS NOSOS MAIORES SIGAN PARTICIPANDO NA VIDA ACTIVA
E SOCIAL
Unha das areas onde máis visible foi a incapacidade do Bipartito para mellorar
a política do anterior goberno de PPdeG foi no relativo aos programas relacionados
cos maiores. Esta incapacidade revelouse tanto no atinxente aos programas
asistenciais xa existentes (que como se dixo, nin sequera foron trasladados cara
as novas situacións previstas na Lei de Dependencia, coa finalidade de evitar
duplicidades nas actuacións, garantir os dereitos subxectivos preexistentes á
Lei e procurar a súa mellora) como aos programas socio-culturais, cunha “gran
novidade”: o vídeo propagandístico do vicepresidente que agora se emite nos
autobuses nos que os maiores se desprazan dentro dos programas de turismo
social.
O PPdeG quere darlle un novo impulso ás políticas que melloren o benestar dos
nosos maiores, e para elo:
- Exploraremos novas fórmulas para que o coñecemento e experiencia de nosos
maiores reverta a favor dun maior desenvolvemento social
- Crearemos ámbitos adecuados para promover un avellentamento activo e en
saúde e con autonomía persoal:
Con actividades formativas (en colaboración coas universidades galegas e
outras entidades como a Fundación de Caixas Galegas, Asociación Galega
de Formación Permanente de Adultos,...)
Con actividades de ocio e tempo libre (Programa de Turismo Social, Nadal
entre amigos, Arte nas Túas Mans...)
Con apoio ás actividades de diferentes centros e fogares públicos
Con apoio ás actividades das asociacións de persoas maiores
Con programas de fisioterapia, musicoterapia,…
Con programas de fomento da actividade deportiva
Con promoción da participación das persoas maiores en actividades e
iniciativas de voluntariado
- Promoveremos máis oportunidades para os maiores en todos os ámbitos:
laborais, familiares, formativos e sociais
- Favoreceremos o desenvolvemento de empresas do terceiro sector cuxo
obxectivo sexa a potenciación da vida activa dos maiores.
- Elaboraremos unha Guía de Servizos do Maior permanentemente actualizada.
- Impulsaremos a implantación dun “Carné Senior” autonómico, que posibilite
descontos especiais en determinados centros, servizos e compras en Galicia,
centros de ocio e tempo libre
B.- PARA QUE OS MENORES CREZAN NUN ÁMBITO SOCIAL CHEO DE
OPORTUNIDADES
A meirande parte das actuacións incluidas ao longo deste programa teñen como
obxectivo mellorar as oportunidades dos mozos e das mozas galegas: no ámbito
económico, educativo, no emprego, no acceso ás novas tecnoloxías, á vivenda,
etc. Porque facer un país con oportunidades para os nosos xóvenes é o obxectivo
político fundamental do PPdeG.
Con carácter máis específico, o PPdeG tamén impulsará as seguintes accións:
- Poremos o acento en que as diferentes políticas sectoriais que poidan afectarlles
contemplen a perspectiva dos menores, especialmente en materia de saúde,
243
educación, formación, emprego e vivenda
- Promoveremos a creación de servizos de atención á infancia de calidade e en
número suficiente
- Fomentaremos a participación dos adolescentes e mozos en actividades de
alto valor engadido para o seu ámbito social, promovendo unha cidadanía activa
dos mozos
- Potenciaremos a reeducación social, para favorecer a integración social e
familiar, dos menores conflitivos
- Facilitaremos o acceso dos mozos á información e garantiremos que non serán
excluídos das novas tecnoloxías do coñecemento
 - Desenvolveremos unha cultura baseada en prácticas deportivas, culturais ou
de ocio dirixidas aos mozos
- Apoiaremos o traballo das organizacións non gobernamentais e das asociacións
que traballan neste ámbito, en particular as actividades para fomentar a participación
civil dos mozos
- Invitaremos aos mozos a que participen na toma de decisións que lles atinxen
- Promovemos programas de solidariedade interxeracional, que permitan poñer
en contacto a maiores con vivendas parcialmente ocupadas e novas que buscan
un lugar onde poder vivir mentres traballan ou estudan, a cambio da súa compañía
e de compartir gastos comúns
244
- Elaboraremos e desenvolveremos un Plan de Prevención da Delincuencia
Xuvenil, con medidas especialmente dirixidas á investigación das bandas xuvenís
violentas, incluíndo as actividades que realizan en Internet.
C.- PARA POÑER FIN A CALQUERA SITUACIÓN DE EXCLUSIÓN OU
MALTRATO A MENORES.
Na actualidade, 7.900 nenos están vinculados a tutela da Xunta de Galicia a
través de diferentes recursos. O 81% deles reciben atención no seu fogar, e o
18,30% son obxecto de atención en centros de acollida.
Os menores son a base fundamental do futuro da sociedade, os máis desprotexidos
ante situacións de marxinación ou exclusión social, e deben ser obxecto dun
coidado e atención especial. Para o PPdeG é prioritario reforzar os Programas
de atención a Menores en situación de risco ou desamparo, incrementando as
medidas destinadas especificamente á problemática dos menores, ao seu coidado,
e a súa atención nos casos de desamparo, maltrato, ou naqueles casos de
menores sobre os que recaen medidas de orden xudicial, poñendo especial
énfase na prevención e detención das situacións de risco que poda atravesar
un menor. A infancia, como elemento máis vulnerable das familias, debe ter unha
atención especial por parte da administración, que debe ter como máxima da
súa actuación o interese supremo do menor.
Por iso cremos na necesidade de efectuar un replantexamento das políticas
públicas de carácter autonómico no ámbito da protección de menores así como
na necesidade de incrementar os esforzos no ámbito da prevención e a detección
das situacións de risco ás que se poda ver sometido calquera cativo ou adolescente.
A preocupación do PPdeG polas eivas que presenta o sistema de protección e
tutela de menores incrementouse como consecuencia da acumulación de
incidentes que se están a rexistrar en Galicia, neste ámbito, ao longo do último
ano.
Como propostas específicas, o PPdeG defende:
- Mellorar as instalacións e o funcionamento dos “Puntos de Encontro” para pais
separados.
- Non abusar do internamento; a estancia do menor en centros non debe superar
os dous anos.
- Aposta firme polo acollemento familiar.
- Creación dun rexistro unificado de maltrato infantil, de forma que se un menor
acude a un centro para ser tratado dunhas lesións sospeitosas salte unha alerta
en caso de reiteración, aínda que a asistencia sanitaria se produza noutra
provincia.
- Para menores infractores (con procesos xudiciais por delinquir): Débense crear
novos centros, e incrementar as solucións extraxudiciais, e procurarlle máis
formación aos avogados defensores.
- Maior colaboración entre os Concellos para que actúen como órganos de
prevención.
- Reforzamento da coordinación entre os distintos departamentos implicados da
Xunta nesta tarefa (Asuntos Sociais, Xustiza, Educación...)
- Elaboraremos e executaremos Plans de Seguridade dos Centros Escolares e
poremos en funcionamento un teléfono de atención ao menor ante situacións de
acoso escolar
- Incrementaremos os recursos para combater a pornografía infantil en Internet
e outros delitos a través do ciberespacio
Adicionalmente, e coa intención de facer fronte a unha demanda cada vez maior
de moitas parellas galegas, e para dar unha oportunidade a moitos nenos e
nenas, fundamentalmente procedentes de países subdesenvolvidos, o PPdeG
promoverá a creación dunha "Axencia galega para a adopción" que axilice
a tramitación das solicitudes de adopción, sobre todo da internacional.
D.- PARA QUE GALICIA SEXA UNHA SOCIEDADE SOLIDARIA E
INTEGRADORA
- Promoveremos a solidariedade social, incidindo nunha distribución máis equitativa
dos ingresos e os recursos que fagan de Galicia unha sociedade integradora.
- Crearemos o Observatorio Galego sobre a pobreza e exclusión cos seguintes
obxectivos:
Realizar estudios e investigacións estatísticas co obxecto de avaliar o
impacto, a magnitude e a incidencia da pobreza e a exclusión en Galicia
Realizar estudios sobre a situación da inmigración en Galicia 245
Realizar a identificación de proxectos e actividades destinados á superación
da pobreza, a exclusión social ou a integración
Propoñer medidas políticas que fagan fincapé na erradicación da pobreza
ou a exclusión social
- Fomentaremos as medidas políticas encamiñadas á superación da pobreza ou
a exclusión social e que favorezan a integración social
- Fomentaremos o intercambio de información e de boas prácticas, entre as
autoridades locais, organismos independentes, interlocutores sociais e
organizacións non gobernamentais para mellorar a eficacia das accións que se
emprendan
- Crear unha Rede de recursos de emerxencia públicos en todas as cidades,
integrando os existentes e habilitando novas dotacións.
 E.- PARA GARANTIR OS DEREITOS DOS GALEGOS E GALEGAS CON
DISCAPACIDADE
Outro eido no que apenas avanzou o Bipartito é no das políticas que benefician
ás persoas con discapacidade: non se creou nin un só centro novo, nin se
avanzou apenas no ámbito dos concertos ou convenios coas entidades privadas.
Isto ten dificultado, entre outras cousas, a xestión eficiente da Lei de Dependencia
(por exemplo, ao non contar coa experiencia das Unidades de valoración da
discapacidade no recoñecemento dos graos de dependencia).
A política do Bipartito veu marcada, como en moitos outros eidos, polos anuncios
e a propaganda. E polo rexeitamento constante das propostas do PPdeG para
246 mellorar a calidade de vida das persoas con discapacidade. Como exemplo,
abonda lembrar a negativa do Bipartito a apoiar a Proposición de Lei da Linguaxe
de Signos, presentada polo Grupo Popular no Parlamento de Galicia en novembro
de 2005, tendo que agardar ata a aprobación da Lei estatal 27/2007.
Co obxectivo de facer da atención á discapacidade un obxectivo prioritario da
nosa política social, os homes e mulleres do PPdeG comprometémonos a:
- Aprobar o I Plan Integral para as persoas con discapacidade 2009-2012.
O Plan será un instrumento que artellará todas as políticas para as persoas con
discapacidade, actuando sobre o sistema de protección social, e garantindo a
coordinación dos distintas Administracións e organismos implicados (Servizos
Sociais, Sanidade, Educación, Vivenda, Inserción Laboral).
- Promover a reforma e mellora da normativa vixente en Galicia en materia
de accesibilidade e supresión de barreiras arquitectónicas.
- Impulsar medidas concretas que melloren a accesibilidade das persoas
con discapacidade aos espazos, bens, produtos e servizos de toda índole.
Entre outros eidos, incidirase na accesibilidade:
ao transporte público (autobuses, ferrocarril e taxis).
aos museos, centros culturais ou de arte e instalacións deportivas
xestionadas ou dependentes da Xunta de Galicia, promovendo os descontos
e incluso a gratuidade para as persoas con discapacidade.
á práctica de actividades deportivas, incluídas as que se realicen no sistema
escolar
a todas as publicacións e materiais, con especial atención ás páxinas web
e outras tecnoloxías da información e comunicación.
- Adoptaranse medidas concretas para garantir o sufraxio activo das persoas
con discapacidade, mellorando a accesibilidade dos procesos e dos colexios
electorais.
- Favorecer a facilitar os medios e recursos precisos para o promoción da
accesibilidade no ámbito da Administración Autonómica, procurando a progresiva
dispoñibilidade de Intérpretes da Lingua de Signos e de Guías-Intérpretes
de Persoas Xordocegas.
Neste sentido dotarase progresivamente ao persoal ao servizo da
Administración Autonómica dos coñecementos elementais na comunicación
en Lingua de Signos e sobre aspectos socioculturais das persoas xordas e
xordocegas, o que contribuirá á eliminación das barreiras comunicativas.
- Establecer unha “auditoría previa de accesibilidade” en tódolos proxectos
e obras promovidos ou financiados pola Xunta de Galicia, requisito imprescindible
para a súa autorización. Así mesmo impulsar unha auditoría de accesibilidade
en todas as edificacións, espazos e servizos da Administración Autonómica co
fin de adoptar as medidas oportunas para garantir a supresión das barreiras
físicas ou de comunicación que aínda persistan.
- Poñer en marcha de campañas de sensibilización, concienciación e
educativas sobre as persoas con discapacidade dirixidas a todos os grupos de
poboación.
- Velar para garantir os medios e recursos humanos e materiais para a promoción
da accesibilidade e a non discriminación en todos os niveis educativos,
incluido o ensino universitario
- Impulsar políticas de incorporación ao mercado laboral das persoas con
discapacidade, especialmente no sector público onde elevaremos a
porcentaxe de reserva de prazas ata o 7%. Neste sentido, modificaremos a
lexislación no atinxente á reserva de prazas para persoas con discapacidade
intelectual.
- Elevar alomenos ata o 3% os proxectos de vivendas de protección oficial
e vivendas sociais que conten con características construtivas suficientes para
facilitar o acceso das persoas con discapacidade.
- Avanzar na equiparación da normativa tributaria galega á das CCAA cun
trato fiscal máis favorecedor para os discapacitados. A estes efectos 247
introducirase ao longo da lexislatura:
Unha dedución na cota autonómica do IRPF para os suxeitos pasivos cunha
discapacidade que implique un grao de minusvalía igual ou superior ao 33%.
Elevar a dedución prevista para a adecuación ou mellora na vivenda habitual
do discapacitado.
Establecemento de novas deducións autonómicas por coidado de
ascendentes ou descendentes con discapacidade igual ou superior ao 65%;
ou por acollida non remunerada de persoas con discapacidade.
Redución dos tipos aplicables no Imposto sobre transmisións patrimoniais e
actos xurídicos documentados na transmisión e formalización da adquisición
de inmobles que vaian a ser vivenda habitual dunha persoa con discapacidade.
248
EMIGRACIÓN 249
 8.- EMIGRACIÓN
O PPdeG ten un serio, firme e contrastado compromiso co benestar dos galegos
residentes no exterior. Na anterior lexislatura, ademais da posta en marcha de
numerosos programas especificamente dirixidos aos emigrantes galegos (axudas
asistenciais individuais, accións de xestión social, actividades formativas, apoio
ás entidades galegas no exterior, apoio ao retorno, etc.) o compromiso quedou
patente coa creación dunha Consellería específica de Emigración, o que lle deu
o máximo rango institucional á relación da Xunta coas Comunidades Galegas
no exterior.
250 O PPdeG quere darlle un novo pulo ás políticas autonómicas pensadas na
emigración. No plano económico leva xa varios anos reivindicando á incorporación
dos custos da atención á emigración galega no sistema de financiamento
autonómico, para poder atender mellor ás necesidades dos galegos residentes
no exterior; e no plano institucional, impulsando medidas que garantan a
transparencia e o respecto á vontade democrática dos emigrantes.
Na vindeira lexislatura o goberno do PPdeG levará adiante as seguintes accións:
A. - DEREITOS SOCIAIS E SANITARIOS.
- Outorgarase a TARXETA SANITARIA aos galegos do exterior, nas mesmas
condicións que os galegos que residen en Galicia.
- Promoveranse convenios de colaboración con entidades de orixe española
dedicadas á atención sanitaria no exterior que permitan a viabilidade desas
institucións, para garantir o dereito de protección da saúde aos galegos do
exterior, con prestacións sanitarias e farmacéuticas que tendan a equipararse
coas que se ofrecen en Galicia.
- Impulsarase a revisión e o aumento da contía das prestacións non contributivas
dos galegos que trasladándose ao exterior, teñan máis de 65 anos, estean
incapacitados ou se atopen en situación de especial necesidade.
- Instarase á aplicación da Lei da Dependencia no exterior.
- Apoiarase o labor dos Centros e Asociacións de galegos, nas súas actividades
e na atención ás persoas que se atopan en situación de especial dificultade.
- Impulsarase a consideración das entidades dos galegos como axentes de
cooperación ao desenvolvemento e axuda humanitaria naqueles países que
resultase necesario.
B.- DEREITOS POLÍTICOS.
- Impulsaremos e facilitaremos as medidas que garantan o dereito dos galegos
que residen no exterior a ser electores e elixibles nos procesos electorais, en
igualdade de condicións que os que viven en Galicia.
- Promoveremos a urxente aprobación das reformas legais necesarias para que
os galegos no exterior poidan exercer o seu dereito ao voto nas mesmas
condicións e coas mesmas garantías que os residentes en Galicia. A estes
efectos, seguiremos impulsando a implantación do voto en urna a través das
Embaixadas, Consulados e locais habilitados ao efecto.
- Así mesmo, garantiremos a permanente revisión e depuración do Censo de
Electores Residentes Ausentes (CERA).
- Buscarase mellorar a atención, asistencia, protección e asesoramento dos
galegos do exterior, impulsando a mellora dos medios materiais e técnicos dos
Consulados e demais dependencias cando resultase necesario habilitar outros
locais.
C. - DEREITOS EDUCATIVOS E CULTURAIS.
- Favoreceremos a formación de nenos e novos mediante a ampliación da rede
educativa galega no exterior.
- Impulsaremos unha maior presenza da Universidade Nacional de Educación
a Distancia e do Instituto Cervantes.
- Favoreceremos o dereito dos galegos do exterior e os seus fillos de aprender
o galego, como lingua cooficial, mediante a creación de aulas de lingua e cultura,
impulsando tamén o coñecemento doutras linguas cooficiais.
- Promoveremos bolsas e incentivos para que os galegos do exterior poidan 251
estudar en Galicia.
- Impulsaremos a mellora do sistema de homologación e validación de títulos
académicos en colaboración coas Universidades.
- Fomentaremos o nivel de calidade da televisión e radio públicas favorecendo
o contido dos programas orientados aos galegos do exterior, facilitando a
retransmisión de acontecementos culturais, sociais e deportivos de interese
xeral, tratando que eles alcancen os distintos países.
- Implantaremos o coñecemento como materia curricular na Historia de Galicia
da Historia da Emigración e a súa influencia nos distintos aspectos da vida social,
cultural e económica de Galicia.
 D. - NACIONALIDADE ESPAÑOLA.
- Impulsaremos unha iniciativa tendente a lograr un amplo consenso político e
social para reformar o Código Civil, mediante unha Lei de Nacionalidade específica,
que regule a adquisición, a perda e a recuperación da nacionalidade polos
descendentes de españois. Esta regulación garantirá a non-discriminación, e
contribuirá a ordenar a caótica situación actual dun xeito sinxelo e claro.
252
E. - RETORNO.
- Levaremos a cabo as medidas tendentes a facilitar o retorno dos galegos do
exterior que desexen regresar, proporcionándolles información nos lugares de
residencia e en Galicia. A estes efecto, axilizaremos os trámites administrativos,
e ampliaremos os distintos programas de axuda.
- Impulsaremos iniciativas para que o Goberno central preste debida atención
a esta materia, coordinando as accións entre ámbalas dúas Administracións.
Prestaremos apoio ás organizacións non gobernamentais dedicadas á atención
dos retornados
DEPORTE PARA TODA A VIDA 253
 9. - DEPORTE PARA TODA A VIDA.
Crecer en desenvolvemento, crecer en calidade de vida e crecer en saúde. En
cada un destes obxectivos, a presenza do Deporte é fundamental.
O PPdeG quere poñer en marcha un ambicioso programa que incida nesa tripla
vertente a través dunha única acción: investir e traballar en deporte. Investindo
en deporte, gañamos en calidade de vida, gañamos en saúde e, en definitiva,
crecemos en desenvolvemento.
É por iso polo que o turismo galego, o seu sistema sanitario ou as súas
254 infraestruturas, entre outros ámbitos, se verán afectados e abranguidos polas
medidas de actuación nas que o PPdeG fundamentará a nova política deportiva
de Galicia.
1. - Como medidas transversais, necesarias para soster exitosamente unha
nova política de deporte en Galicia, o PPdeG afrontará as seguintes accións:
- Co maior consenso político e social, revisaremos o actual marco normativo do
deporte, comezando de forma prioritaria polo ámbito lexislativo, abordando así
a redacción dunha nova Lei do Deporte para Galicia.
- Por esta condición de ferramenta clave no noso desenvolvemento, dotaremos
ao deporte do financiamento público necesario para acometer as medidas
propostas.
- Como complemento ao esforzo público potenciaremos a participación privada
no financiamento deportivo:
Actuando en orde á modificación da actual lexislación, procurando a
obtención dun marco fiscal máis favorable ao patrocinio deportivo.
Promovendo, entre o asociacionismo deportivo galego, a formación e
profesionalización de técnicas de financiamento da actividade deportiva.
2. - Investir en deporte é investir en saúde. Por iso promoveremos o deporte
para toda a vida:
A obesidade e o sedentarismo son un problema de considerable magnitude que
poden implicar uns elevados custes sanitarios nos vindeiros anos. Por iso, o
máis racional e eficiente é avanzar nas políticas de prevención.
En consecuencia, o goberno do PPdeG traballará para alcanzar ao longo da
lexislatura as recomendacións da O.M.S: un mínimo de trinta minutos diarios de
actividade física moderada para adultos e de sesenta minutos para os rapaces.
Para iso:
- Fomentaremos o deporte en idade escolar, e tanto na escola como fóra dela,
xerando e apoiando programas concretos que veñan a iniciar, e sobre todo a
fidelizar, aos nenos e mozos na práctica deportiva, así como a potenciar a súa
valía como elemento educacional e de convivencia de primeira orde.
- Potenciaremos a práctica do deporte como ferramenta de saúde:
Promovéndoo como alternativa aos hábitos de vida pouco saudables, en
todas as idades e fronte a todas as adiccións, con accións específicas de
saúde pública-deporte contra o tabaquismo, as drogas, o alcohol ou o
sedentarismo.
Investindo en programas onde o elemento terapéutico primordial sexa a
actividade física, e iso tanto na fase de investigación (mediante o apoio aos
programas de investigación científica) coma na concreta implementación de
programas en centros de día e en centros de saúde dependentes da
Administración autonómica.
Poñeremos en marcha programas especificamente destinados a fomentar
a xeralización da práctica da actividade física entre os maiores de 60
anos, promovendo a práctica do deporte como pauta indispensable para unha
vida saudable. Estes programas habilitaranse, con carácter prioritario, a través
dos Concellos prestándose, dende a Administración autonómica, o soporte
necesario para a necesaria concorrencia de monitores deportivos.
Apoiando a práctica do deporte por persoas con discapacidade, con
especial incidencia nos programas de mellora e ampliación da accesibilidade
a especialidades deportivas e instalacións.
- Melloraremos a conciliación da práctica deportiva e a vida familiar, fomentando
a creación de gardarías en polideportivos municipais e en clubs, orientadas a
facilitar a práctica deportiva entre os pais.
- Fomentaremos o deporte na Empresa, apoiando a habilitación de espazos así
como a implementación de programas destinados a incrementar a práctica
deportiva entre os empregados.
3. - Impulsaremos a completa dotación de Galicia en instalacións deportivas:
- Elaboraremos un Plan Director de infraestruturas deportivas que non só complete
a rede de instalacións deportivas e as necesidades, por niveis, de cada
concello/bisbarra, senón tamén unha situación "equilibrada" no territorio da
Comunidade das grandes infraestruturas deportivas que sirvan a toda Galicia
e que permitan así a aposta por grandes eventos deportivos de carácter
internacional en distintos deportes. 255
- Promoveremos a construción de instalacións deportivas múltiples. Para
facilitar o deporte a moitas familias con fillos novos, de entre 8 e 15 anos, para
que se familiaricen coa actividade física e o deporte e que sexan os propios pais
os que leven aos seus fillos a facer deporte na súa compañía, seguirase o
modelo impulsado polo anterior Goberno do PPdeG en A Parda en Pontevedra
e Cernadiñas Novas en Bora.
Trátanse de instalacións lúdico-deportivas onde se poden conxugar distintas
actividades deportivas de ocio e saúde familiarmente, con carril bici, pista para
deportes cardiovasculares, piscinas ao aire libre con posibilidade de facelas
cubertas en inverno, campos de herba artificial de fútbol sala, rocódromo, pistas
de paddle, tenis, pavillón de pequenas dimensións, pitch&putt de golf e amplas
zonas verdes.
 O obxectivo sería crear unha instalación deportiva múltiple, nunha primeira
fase, en todos os municipios de máis de 25.000 habitantes, para posteriormente
ilos ampliando a municipios de máis de 15.000 habitantes.
- Achegando as infraestruturas deportivas a todos os cidadáns, co obxectivo
último de garantir unha instalación a non máis de 30 minutos da vivenda,
centro de traballo ou centro de estudio.
- Dotándonos de normativa de condicións de máxima seguridade, plans de
emerxencia e respecto ao medio.
256
- Consolidando a riqueza e potencial da nosa Comunidade, con especial incidencia
no Programa de recuperación de Centros Náuticos, o cal partirá da dobre
concepción destes como centros deportivos e, á vez, como centros motores para
a xeración de riqueza comarcal (turismo e industrias asociadas ao ámbito náutico).
4. - Consolidaremos o elemento deportivo como factor clave na xeración
de riqueza para Galicia, e iso a través do xa apuntado Programa de recuperación
de Centros Náuticos, así como mediante medidas e programas que veñan a
incidir definitivamente en:
- Deporte e Turismo, procurando o desenvolvemento sostible e respectuoso co
medio de Galicia.
- Deporte e Empresa, fomentando outros sectores económicos, non xa estritamente
o turístico, ligados ao ámbito deportivo (industria ligada ao sector náutico).
5. - Apoiaremos ao deporte e deportistas de alta competición, reforzando e
optimizando o traballo conxunto e a colaboración pública coas federacións
deportivas, e xerando actuacións propias que veñan a garantir, prioritariamente,
tres obxectivos: a consecución dos maiores éxitos deportivos para o deporte
galego de alta competición, a máis axeitada dedicación do deportista á súa
carreira deportiva e, finalmente, a máis natural e satisfactoria incorporación do
deportista á "vida cotiá" unha vez finalizada a súa carreira profesional.
- Para iso, entre outra accións, crearemos un centro de alto rendemento de vela
e crearemos antenas do centro de tecnificación de Pontevedra, con criterios de
equilibrio territorial e noutras disciplinas deportivas.
- O PPdeG impulsará a creación dun Centro ou Instituto de Medicina Deportiva
de Galicia, fundamental nunha sociedade que cada vez se preocupa máis pola
saúde dos deportistas e onde cada vez se persegue máis a dopaxe. Hoxe xa
existen dúas unidades de medicina deportiva que en realidade non funcionan
como tales (no Centro Galego de Tecnificación Deportiva de Galicia, en Pontevedra;
e no I.N.E.F de Coruña).
A creación dun centro ou instituto a partir das unidades creadas na Coruña e
Pontevedra virían dar servizo ao norte e sur de Galicia, optimizaría o traballo
dos bos profesionais que nelas exercen e aumentarán o prestixio da medicina
deportiva galega no Estado e na UE. As súas principais funcións serían:
Levar adiante os protocolos de autorizacións de substancias de uso
terapéutico, importante e necesario para axudar aos nosos deportistas.
Realización de test de esforzos coa paralela investigación polos
especialistas da Unidade de Medicina do Deporte e outros profesionais do
sector e publicación de resultados en revistas científicas, etc.
- Ademais de continuar potenciando as Bolsas DGAN (Deportista Galego de Alto
Nivel), que o PPdeG creou para os deportistas, faise fundamental apoiar os
técnicos para ter máis e mellores deportistas federados; e mellorar os seus
resultados para ter máis deportistas que sexan capaces de poder ir a un europeo,
a un mundial ou a uns xogos olímpicos. Para iso é fundamental a creación de
axudas aos clubes para a contratación de técnicos deportivos en Galicia e a
creación de axudas para os técnicos galegos dos nosos deportistas que participen
en europeos, mundiais ou X.X.O.O.

Elaborar protocolos antidopaxe con programas de análise biomédicos. 257

- Trátase, en definitiva, de apostar pola medicina do deporte en toda a súa

extensión, de ir sumando servizos importantes cara a conseguir para Galicia o
terceiro Centro de España de Alto Rendemento: Neste momento, centros de
alto rendemento (CAR), último chanzo na preparación deportiva tras o da
Tecnificación, só hai en Madrid e en Barcelona. O noso propósito é ir conseguindo
CAR nalgunhas especialidades nas que somos unha clara potencia: piragüismo,
triatlón, atletismo, modalidades de loita....etc.
258
IGUALDADE DE OPORTUNIDADES 259

ENTRE MULLERES E HOMES

 10. - IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ENTRE
MULLERES E HOMES.
TRABALLAR POLA IGUALDADE ENTRE MULLERES E HOMES: UNHA
OBRIGA ÉTICA E UNHA NECESIDADE SOCIAL
É certo que a nosa sociedade, nos últimos tempos, avanzou firme e
consistentemente en materia de igualdade de oportunidades. Non obstante,
aínda nos queda moito camiño por andar. Malia as leis, promesas electorais e
conciencia social, a realidade é moito menos optimista:
260 - As mulleres seguen encargándose, case en exclusiva, das tarefas domésticas
e asistenciais. A súa xornada laboral non é continua nin partida, senón interminable.
- As súas condicións laborais e salariais son, con frecuencia, diferentes. E o
problema é que esta diferenza, polo xeral, significa datos negativos para a muller.
Son obxecto preferente de contratación temporal ou parcial, acceden con maior
dificultade ao mercado de traballo, contan con múltiples barreiras na súa promoción.
Estas diferenzas reverten así mesmo nos seus salarios, inferiores como media
aos dos varóns.
- Esta maior inestabilidade laboral provoca, ademais, que sexan as principais
afectadas en etapas economicamente convulsas. Na situación de crise actual
é máis que probable que a taxa de paro feminina creza a niveis moi elevados,
posto que historicamente as mulleres son as primeiras en sufrir os axustes.
As mulleres sofren maioritariamente, ademais, as consecuencias da
violencia de xénero no ámbito familiar ou de parella, ou de acoso sexual no
traballo. E moitas mulleres son obxecto de tráfico de persoas con fins de
explotación sexual.
O PPdeG considera prioritario traballar para que na nosa sociedade se superen
estas desigualdades. É o correcto dende o punta de vista ético, o obrigado dende
o punto de vista xurídico, e o desexable dende o punto de vista familiar e social.
O PPdeG toma moi en serio actuar dende o goberno para superar situacións de
discriminación inxustas por razóns de xénero. De feito, moitas das políticas
económicas e educativas deste programa electoral van dirixidas a mellorar a
situación presente de discriminacións por razón de xénero nos mercados de
traballo (por exemplo: hai evidencias de que nos sectores industriais
tecnoloxicamente avanzados as mulleres tenden a ter máis oportunidades de
acceso a traballos, e a traballos coa mesma retribución que os homes).
Outros prefiren tomar medidas moi vistosas, pero de escasos resultados prácticos:
pénsese, sen ir máis lonxe, o paradoxo que resulta constatar que no Congreso
dos Deputados de España haxa agora menos mulleres deputadas que antes de
que o actual goberno socialista impulsase a reforma da lei electoral que
presuntamente impoñía a paridade entre mulleres e homes nas listas electorais
para incrementar o número de mulleres parlamentarias.
Dende o máis firme compromiso coa igualdade de oportunidades, a actuación
do goberno do PPdeG en materia de igualdade centrarase nos seguintes temas:
Formación e emprego, para conseguir que as mulleres e os homes
participen en igualdade de condicións no mercado laboral, coa conseguinte
supresión das desigualdades retributivas, de calidade do traballo, e de
posibilidades de promoción nas organizacións empresariais (públicas e
privadas).
Conciliación da vida familiar, persoal e laboral, para que mulleres e homes
poidan compatibilizar a súa actividade profesional co desfrute de tempo para
dedicar á súa familia, a súa formación ou as súas afeccións, podendo exercer
plenamente o seu papel na familia sen as distorsións que actualmente persisten.
Corresponsabilidade, ou participación conxunta de homes e mulleres, sen
distinción, nas responsabilidades de coidado de menores e de persoas
dependentes, así como nas tarefas domésticas.
Participación das mulleres en igualdade de condicións cos homes, na
vida política, social e cultural do noso país.
Loita contra a violencia de xénero e contra a utilización das mulleres
como obxectos sexuais, dende o uso indebido da imaxe da muller na
publicidade ata actividades como a prostitución e o tráfico de mulleres con
fins de explotación sexual.
Inclusión social das mulleres en situacións máis difíciles, como poden
ser as inmigrantes, as mulleres que exercen a prostitución e a queren
abandonar, as mulleres soas con responsabilidades familiares, as reclusas
ou ex reclusas, etc.
Cooperación ao desenvolvemento, particularmente naqueles países de
onde proceden as mulleres que entran no noso país enganadas para exercer
a prostitución e que son obxecto preferente de violencia de xénero: Brasil,
Colombia, Nixeria...
1. - FORMACIÓN E EMPREGO
O PPdeG márcase como obxectivos: 261
- Conseguir a participación das mulleres no mercado laboral en igualdade de
condicións.
- Reforzar a formación das mulleres para a súa inserción laboral e a súa promoción
profesional.
- Garantir a igualdade salarial entre mulleres e homes.
E para iso impulsará as seguintes medidas:
Programa de formación específica para mulleres que queiran conseguir o
seu primeiro emprego ou aquelas que queiran retornar ao mercado de traballo
remunerado despois dun tempo dedicadas ao coidado de fillos/as ou persoas
dependentes.
 Axudas ás empresas que contraten as mulleres que participen no
mencionado programa de formación para mulleres que queiran conseguir o
seu primeiro emprego ou que queren volver ao mercado de traballo.
Axudas ás empresas que contraten mulleres soas con responsabilidades
familiares, así como as vítimas de violencia de xénero.
Axudas ás mulleres que queiran montar a súa propia empresa: a nosa
aposta polos programas de emprendedoras será decidida.
Programa específico de formación para as mulleres asalariadas, para
conseguir melloras na súa promoción profesional.
262
Programas de formación e educación destinados a concienciar da
necesidade de establecer, dentro das administracións e as empresas, políticas
de igualdade. Concretamente impulsarase a impartición de cursos no seo das
administracións, das empresas (sobre todo nas PEME’s e as empresas
familiares), dos colexios, escolas e institutos, e programar servizos de formación
á carta para empresas ou institucións, todo iso co fin de concienciar socialmente
da necesidade de erradicar as discriminacións home-muller.
Establecemento dun grande acordo pola igualdade salarial entre mulleres e
homes no marco da concertación social, co desenvolvemento dos
correspondentes programas e medidas para a súa progresiva implantación.
Axudas ás empresas que establezan compromisos de contratación de
traballadores ou traballadoras ata chegar a unha porcentaxe no seu equipo
(traballadoras nas empresas de sectores tradicionalmente moi masculinizados
e traballadores nas empresas onde son maioría as mulleres).
Apoio ás mulleres que queiran cursar estudos que permitan o acceso a
empregos ata agora masculinizados e viceversa, como medida para conseguir
reducir a segregación horizontal do mercado de traballo. E tamén impulsaremos
a redución da segregación vertical, fomentando a formación de mulleres en
habilidades directivas, ou nos ámbitos da ciencia e a tecnoloxía, para conseguir
reducir a fenda existente entre mulleres e homes neses campos.
2. - CONCILIACIÓN E CORRESPONSABILIDADE
No ámbito da redución e eliminación das diferenzas que aínda persisten entre
homes e mulleres no relativo á asunción das tarefas domésticas e familiares,
o PPdeG márcase os seguintes obxectivos:
- Mellorar a vida de mulleres e homes traballadores a través de medidas de
conciliación.
- Conseguir a igualdade de oportunidades mediante a corresponsabilidade duns
e outras no fogar, e no posto de traballo.
- Animar as administracións públicas e as empresas a implantar medidas de
conciliación para mellorar a situación de traballadores e traballadoras.
Para iso, o PPdeG impulsará as seguintes medidas dende o goberno:
Construción das gardarías precisas ou concerto coas existentes para
alcanzar o número de prazas a prezos públicos precisos para cubrir as
necesidades da poboación de 0 a 3 anos.
Axudas a todas as familias galegas con fillos/as entre 0 e 3 anos e
escolarizados en gardaría, para que o prezo pagado por esta sexa prezo
público, a través dos cheques gardaría.
Fomento da creación de gardarías nos parques empresariais e nos centros
de traballo: hospitais, universidades, grandes empresas, administracións
públicas, etc.
Bonificación de 1000 euros a cada fillo/a de familia numerosa, parto múltiple
ou de familia monoparental.
Axudas a todas as asociacións de nais e pais das escolas públicas e
concertadas para a organización de actividades fóra do horario escolar,
especialmente polas tardes: deportes, actividades de xogos, música, plástica,
axuda no estudio e realización das tarefas escolares.
Establecemento en todas as escolas públicas e concertadas de Galicia de
servizo de comedor.
Establecemento en todas as escolas públicas e concertadas de Galicia de
servizo de almorzo en horario de 7:00 ata a hora de comezo da xornada
escolar, a prezos públicos.
Axudas aos concellos galegos para a organización de actividades fóra do
horario escolar nas instalacións do colexio público e en período de vacacións
escolares (campamentos urbanos).
Axudas aos concellos para a organización de talleres de
corresponsabilidade para mozos de entre 14 e 18 anos, nos que se practique
cociña, limpeza, costura, atención a bebés, prancha, para conseguir a súa
plena autonomía no futuro.
Axudas especiais ás mulleres emprendedoras.
Axudas á creación de empresas de servizos a persoas, particularmente
naquelas áreas onde existe maior carencia destes servizos. 263
Subvención de 300 euros mensuais a aqueles homes traballadores que
compartan o permiso parental coas súas parellas, encargándose do desfrute
dunha parte do permiso de 16 semanas.
Organización nos concellos das mesas de concertación horaria, ou acordos
que faciliten o establecemento de horarios adecuados nos servizos públicos
e privados para a mellora da conciliación.
Axudas económicas ás empresas que implanten medidas de flexibilidade
laboral (horario flexible de entrada e saída, medidas de acumulación horaria
para traballadores/ás, horario continuado, medidas de teletraballo, etc.).
 3. - PARTICIPACIÓN DAS MULLERES NA VIDA POLÍTICA, SOCIAL E CULTURAL
No ámbito da participación das mulleres no ámbito da vida política, social e
cultural, o PPdeG márcase como obxectivos:
- Conseguir un equilibrio na participación das mulleres e os homes en todos os
ámbitos da vida civil -política, cultura, economía, deporte, etc. - sen que existan
diferenzas por razón de sexo que poidan deberse a factores que impidan ás
mulleres incorporarse á actividade nestes campos.
- Conseguir un maior equilibrio entre os sexos na toma de decisións en todos
os ámbitos.
264
E para iso adoptará as seguintes medidas:
Establecemento dun programa de axudas ás asociacións de mulleres e ás
asociacións que incorporen un número importante de mulleres entre os seus
membros, para o desenvolvemento de actuacións en materia de igualdade
no seo das propias asociacións e dentro do seu programa de actividades.
Establecemento de programas de fomento da introdución de medidas de
equilibrio entre os sexos nos órganos de toma de decisións de institucións e
organizacións.
Creación de novos modos de participación da cidadanía -consellos de
participación, internet- para a posta en marcha de medidas de igualdade dende
a Xunta de Galicia.
4. LOITA CONTRA A VIOLENCIA DE XÉNERO E O USO DAS MULLERES
COMO OBXECTOS SEXUAIS
A manifestación máis terrible da desigualdade que aínda hoxe sofren as mulleres
na nosa sociedade é, sen dúbida, a violencia de xénero; unha manifestación
violenta que medra, ano a ano, cada vez máis. Con consecuencias dramáticas,
e non só nos máis execrables casos nos que se produce a morte de muller;
senón para todas as mulleres que a sofren na orde física, psíquica, e laboral.
O PPdeG aspira a erradicar a violencia de xénero da nosa sociedade. Na
lexislatura que agora conclúe, o Grupo Popular tomou numerosas iniciativas
(como a relativa á dotación de xulgados específicos de violencia de xénero nas
cidades galegas que non os teñen -Lugo, Ourense e Ferrol-, que foi aprobado
por unanimidade; ou como a neste caso rexeitada polo Bipartito en relación coas
actuacións contra a violencia de xénero no ámbito da sanidade).
O PPdeG mantén a súa máis firme intención de atacar á violencia de xénero
dende o Goberno, en todas as frontes:
- A través da prevención, traballando dende a escola cos/as máis novas.
- Apoiando as vítimas para a súa completa recuperación persoal, familiar e
sociolaboral.
- Impedindo a explotación sexual de mulleres, facendo de Galicia un lugar hostil
para as mafias que traen ás mulleres enganadas de diferentes países para
exercer a prostitución.
A través das seguintes medidas:
Realizar un programa intensivo de formación do profesorado de infantil,
primaria e de secundaria dos centros educativos en prevención da violencia
e desaparición dos estereotipos de xénero.
Establecer nos centros de educación secundaria da Comunidade Autónoma
un programa en educación afectivo-sexual que axude a establecer relacións
igualitarias.
Crear, con sede nas sete cidades de Galicia e nas localidades máis
importantes de cada provincia, unha rede de asociacións de apoio ás mulleres
vítimas de violencia, que poidan proporcionar asesoramento, compañía e
apoio na etapa de recuperación.
Demandar a creación de máis xulgados específicos de violencia de xénero
(en primeiro lugar nas mencionadas cidades de Lugo, Ourense e Ferrol);
ampliar o horario destes xulgados, polas tardes; habilitar nos xulgados espazos
físicos que garantan a ausencia de contacto visual entre a vítima e o agresor,
etc.
Demandar do Estado que en todas as comisarías radicadas en Galicia se
alcance a ratio recomendada para a correcta atención das mulleres vítimas
da violencia de xénero (un axente especializado neste tipo de delincuencia
por cada dez mulleres vítimas). Actualmente só tres vilas (Santiago, Pontevedra
e Viveiro) cumpren esa ratio; de forma que a media de axentes especializados
en Galicia permanece lonxe desa media óptima: un axente cada 32 mulleres
maltratadas (destacando os casos de Lugo: 1/65; A Coruña: 1/54; ou Vigo:
1/48).
Establecer programas de reeducación para os maltratadores, non só para
os internados en centros penitenciarios, senón tamén para os homes que o
soliciten voluntariamente.
Incrementar os medios telemáticos: tanto en tele asistencia, coma na
dotación de pulseiras para agresores.
Establecer medidas que, como a renda activa de inserción ou a constitución
dun fondo de garantía de pensións compensatorias a favor de mulleres
maltratadas, contribúan á independencia económica da muller respecto do
seu maltratador.
Establecer un plan de axudas aos fillos das mulleres vítimas da violencia de 265
xénero, moitas veces invisibilizadas no proceso, para que entre outras cousas
se garanta a súa escolarización e a posibilidade de acceder a todos os servizos
escolares (como o comedor).
Establecer un programa de vixilancia dos locais onde se exerce a
prostitución, conxuntamente coa Inspección de Traballo, para erradicar os
casos de tráfico de mulleres.
Crear unha rede de entidades, centros e asociacións de apoio ás mulleres
que exercen a prostitución, para proporcionar axuda, asesoramento en materia
familiar, de saúde, así como apoio sociolaboral e psicolóxico.
 5. INCLUSIÓN SOCIAL
A discriminación en contra das mulleres acentúa os riscos de que unha persoa
caia na exclusión social. O PPdeG, consciente desta realidade, considera que
hai que potenciar o apoio ás mulleres máis afectadas por situacións de risco de
exclusión, especialmente cando se trata de nais soas que se encargan de manter
a súa familia.
Para iso o PPdeG impulsará as seguintes medidas:
Apoio á creación de asociacións de mulleres inmigrantes, que poidan servir
de redes de integración e de apoio en momentos de dificultade.
266
Formación específica a estas asociacións en materia de violencia de xénero,
co obxectivo de que poidan detectarse os posibles casos e se denunciar,
dando protección ás vítimas.
Establecemento dun programa de formación ocupacional e emprego para
mulleres en situación de dificultade, no que se atenda especificamente aos
fillos e fillas das participantes, e á súa reinserción social e laboral.
6. COOPERACIÓN AO DESENVOLVEMENTO
Debe ser tida en conta a situación real das mulleres nos países que se benefician
dos programas galegos de cooperación ao desenvolvemento.
O PPdeG márcase como obxectivos traballar pola igualdade entre mulleres e
homes en todas as actuacións en materia de cooperación ao desenvolvemento,
incorporando a perspectiva de xénero; así como levar a cabo programas
específicos de desenvolvemento que teñan como meta mellorar a situación das
mulleres naqueles países de onde proceden maioritariamente aquelas que
exercen a prostitución en Galicia (Colombia, República Dominicana, Brasil,
Nixeria...)
Para iso o PPdeG impulsará as seguintes medidas:
Incorporar a perspectiva de xénero en todas as actuacións que se poñan en
marcha en cooperación ao desenvolvemento, coa inclusión de actuacións
concretas que favorezan a situación das mulleres no territorio onde se pretenda
actuar.
Formar o persoal das administracións públicas e ONGs que traballan en
cooperación en políticas de igualdade, e en cómo incorporar o enfoque de
xénero ao seu traballo.
Coordinar un programa de cooperación ao desenvolvemento en materia de
xénero, que favoreza a formación e o emprego das mulleres naquelas zonas
concretas dos países de onde proceden as mulleres que, traficadas ou non,
veñen a Galicia a exercer a prostitución, co obxectivo de informalas da
existencia de redes, da realidade da situación que atopan á chegada e
favorecer a súa empregabilidade na propia rexión de orixe.
267
 UN CONTRATO POLO AUTOGOBERNO, POLA NOSA CULTURA,
268

POR UNHA GALICIA ABERTA CON PRESENCIA NO MUNDO

UN CONTRATO POLO AUTOGOBERNO, POLA NOSA
CULTURA, POR UNHA GALICIA ABERTA CON
PRESENCIA NO MUNDO
O PPdeG é unha forza política xenuinamente galeguista. Así o reflicten tanto
o seu ideario político como, sobre todo, a súa praxe política ao longo dos últimos
30 anos:
- Apoiamos e defendemos, na transición, que Galicia acadara a súa plena autonomía
política, ao mesmo nivel que as outras dúas comunidades autónomas históricas,
e participamos activamente na aprobación por referendum do Estatuto de Autonomía
de Galicia.
- Na década dos 80, cos gobernos de Xerardo Fernández Albor, puxemos en marcha
as institucións de autogoberno, e aprobamos, sempre procurando o consenso, as
leis básicas da nosa Comunidade, desde a lei de símbolos, á lei de normalización
lingüística. Unha etapa na que sentamos as bases da autonomía política,
iniciando o proceso de transferencias, unha autonomía que sempre vimos como
o mellor instrumento para dar resposta ás demandas de todos os galegos e galegas,
e para modernizar a nosa sociedade en todos os eidos.
- Na década dos 90, e ata 2004, cos gobernos de Manuel Fraga, completouse o
marco institucional da Comunidade Autónoma, coa posta en marcha de institucións
tan importantes como o Consello de Contas, o Valedor do Pobo, ou o Consello
Consultivo; e avanzouse decididamente na asunción de novas competencias (a
sanidade, as políticas activas de emprego, ou o incremento da autonomía fiscal).
Pero, sobre todo, os gobernos do PPdeG permitiron que Galicia contase co clima
de confianza de estabilidade política necesarios para realizar unhas políticas
estratéxicas na administración e en todos os sectores produtivos, cuxo
éxito (taxas de crecemento económico do entorno do 3,33% para o conxunto do
período 1995-2004) propiciou a plena aceptación e consolidación entre a cidadanía
galega das institucións de autogoberno.
O labor do PPdeG a prol da autonomía permitiu, en definitiva, que Galicia fose,
para toda España, un exemplo de concordia, entendemento, e de colaboración
institucional co resto das administracións, e en particular a española e a europea.
Un exemplo de cómo desde a propia identidade é posible participar plenamente
integrados nunha España e nunha Europa que lideren o progreso dun mundo cada
vez máis pequeno e globalizado. Un exemplo de lealdade constitucional.
269
Porque os galegos, a inmensa maioría dos galegos, non vivimos nun conflito
identitario. Somos galegos, e por eso tamén nos sentimos españois e
europeos. Sentímonos tan galegos como españois, e así o poñen de manifesto
todas as enquisas que se fixeron nos últimos 30 anos. E son moi poucos os que
se senten exclusivamente españois, ou exclusivamente galegos.
O PPdeG é por elo a forza política que mellor representa o sentir galeguista do
noso pobo; un pobo que cre no autogoberno, que cre que grazas á autonomía
fomos capaces de converternos na “nacionalidade que se atopou a si mesma”. Un
sentir que é respectuoso e leal coa esencia dos pactos constitucional de 1978 e
estatutario de 1980; uns pactos baseados nos principios de igualdade de todos os
españois, de unidade e solidariedade, e de respecto á autonomía e á diversidade.
 Este ano a Real Academia Galega conmemora a Ramón Piñeiro, quen dixo: “Nós
os galegos –e xustamente como galegos- somos unha desas unidades naturais
en que a Humanidade se realiza. E sómolo por ser un pobo dotado dunha lingua
propia e, polo mesmo, dunha cultura. Constituímos, tódolos galegos, unha realidade
orixinal dentro do patrimonio humano.” Como galeguistas, como dixo Piñeiro, os
homes e mulleres do PPdeG continuaremos a manter unha liña política baseada
“na fidelidade á defensa da realización autonómica, entendendo a autonomía como
efectividade positiva dos intereses de Galicia”.
No eido institucional, o PPdeG é un partido reformista. As institucións do noso
autogoberno, así como as institucións do Estado Autonómico, poden ser melloradas
mediante reformas que afonden, desde a lealdade constitucional, a operatividade
270 do Estado das Autonomías.
No pasado, fomos pioneiros, da man do Presidente Fraga, no avance de propostas
como a de converter o Senado nunha auténtica Cámara de representación territorial
de todas as CCAA de España; a de fomentar mecanismos para a participación das
Comunidades Autónomas na Unión Europea; ou a posta en marcha dunha
Conferencia de Presidentes autonómicos.
Hoxe coa mesma lealdade institucional, mantemos o noso discurso reformista, que
se centra, fundamentalmente, no Estatuto de Autonomía de 1981 e nas institucións
de autogoberno, así como nos mecanismos de cooperación entre a CA de Galicia,
a Administración do Estado, os entes locais e a Unión Europea.
Un discurso respectuoso e leal coa esencia do pacto constitucional de 1978; un
pacto baseado nos principios de igualdade de todos os españois, de unidade e
solidariedade, e de respecto á autonomía e á diversidade.
Coherentes co noso ideario galeguista, os nosos obxectivos no terreo do
autogoberno e a promoción dos nosos símbolos identitarios céntranse:
- Mellorar, a través dunha reforma do Estatuto consensuada, racional, acorde coa
Constitución, e que garanta a suficiencia da nosa facenda, as institucións de
autogoberno.
- Reformar as nosas institucións para reforzar o papel esencial que desenvolven
nos eidos político, económico, e social, reforzando a transparencia e os principios
do bo goberno: O Parlamento, a xustiza, as institucións galegas, a administración
local, e os medios públicos de comunicación social.
- Reforzar e utilizar os mecanismos de cooperación institucional: tanto co Estado
(Comisión Bilateral, Conferencias sectoriais, Conferencia de Presidentes Autonómicos,
coa UE, no marco da eurorrexión Galicia-Norte de Portugal, e no terreo da
cooperación exterior)
- Reforzar a conservación e actualización do noso inmenso e rico patrimonio cultural,
con especial atención a situación da nosa lingua propia, o galego.
1.- O ESTATUTO E O AUTOGOBERNO
1.1.- A REFORMA DO ESTATUTO
O PPdeG considera que o actual Estatuto de Autonomía foi un magnífico instrumento
para o desenvolvemento e consolidación do autogoberno dentro da Constitución
de 1978. Non obstante, e ao igual que hai catro anos, seguimos a considerar que
o actual Estatuto pode e debe ser mellorado para adaptarse aos novos tempos e
coa finalidade de anovar e, de ser posible ampliar, os consensos entón acadados.
Unha reforma que permita reforzar a estabilidade institucional que fixo posible que
Galicia desfrutase dos maiores niveis de benestar da súa longa historia; e que
permita garantir mellor que a Xunta e as institucións auionómicas se rexen polos
principios do bo goberno: o rigor no gasto, a transparencia, a participación
democrática, a calidade democrática e a garantía do respecto aos dereitos individuais.
Na lexislatura do bipartito, que agora chega ao seu fin, participamos activamente
nos traballos parlamentarios para a reforma estatutaria, e tratamos de levar aqueles
principios ao texto estatutario. Fixémolo lealmente, presentando un texto articulado
completo, que:
- Incorporaba e recoñecía novos dereitos aos galegos, vencellados sempre ás
competencias da Comunidade Autónoma, e para garantir uns mellores servizos
públicos.
- Incorporaba e recollía unha reforma das nosas institucións, para reforzar a súa
transparencia, calidade, e a súa capacidade de controlar e participar nos
procedementos normativos e na acción pública.
- Que ampliaba e reforzaba o noso marco competencial.
- Que melloraba sustancialmente os instrumentos de relacións institucionais, e a
participación de Galicia no Estado e na UE.
- Que garantía un marco financeiro e un investimento estatal solidario ata que
Galicia acadase a media española en renda per capita.
A reforma frustrouse, porque o bipartito antepuxo, como o mesmo Touriño recoñeceu,
o seu interese por manter a estabilidade do bipartito, ou sexa o seu interese persoal
e partidario a curto prazo, sobre o interese permanente e superior do país, de
Galicia.
271
Ao igual que hai catro anos, nós propiciaremos e participaremos activamente na
reforma da nosa institucional básica. E farémolo presentando unha completa
iniciativa de reforma do Estatuto de Autonomía de Galicia. Pero tamén sendo
conscientes que na actual coxuntura, e a curto prazo, a loita contra a crise e o paro
é prioritaria, e require o maior dos esforzos.
O PPdeG demanda para Galicia un Estatuto de primeira, e para elo considera que
a reforma debe respectar os seguintes principios:
- PRIMEIRO, O OBXECTIVO É REFORMAR O ESTATUTO, non plantexar un
conflito político, nin en Galicia, nin de Galicia co resto do Estado.
 - SEGUNDA, e polo antedito, a reforma ten que respectar a LEGALIDADE
CONSTITUCIONAL: tanto a letra como o espírito da Constitución de 1978, e polo
tanto, o conxunto do bloque de constitucionalidade que inclúe a xurisprudencia do
Tribunal Constitucional. A tal efecto, a sentencia de o intérprete supremo da
Constitución sobre o recorrido Estatuto de Autonomía de Cataluña será especialmente
relevante.
- TERCEIRO, a reforma do Estatuto ten que ir dirixida a beneficiar aos
CIDADÁNS de Galicia: tratase da mellora dos instrumentos de autogoberno que
posibilitan incrementar o benestar dos cidadáns e a súa calidade de vida, tanto
a dos que vivimos na terra como a dos que se atopan na diáspora, e non de
introducir cláusulas que perxudiquen ou diminúan a nosa capacidade política ou
272 financeira.
- CUARTO, a reforma debe facerse por CONSENSO: a reforma debe contribuír
a reforzar e ampliar o consenso autonómico existente en Galicia. O consenso, o
acordo entre os representantes políticos de todos os galegos e galegas, debe
estenderse de forma natural ás grandes cuestións de carácter institucional e aos
grandes temas nos que o interese común de todos os galegos e galegas debe
estar por riba de calquera outra consideración ideolóxica e partidaria.
- QUINTO, a reforma debe garantir suficiente FINANCIAMENTO PARA
avanzar na CONVERXENCIA: O elemento clave do éxito da reforma estatutaria
en Galicia reside no financiamento dos servizos e das infraestruturas produtivas
básicas de Galicia.
A reforma debe orientarse, fundamentalmente, a dotar a Galicia de recursos
suficientes que garantan que os galegos e as galegas podemos desfrutar duns
servizos públicos básicos a un nivel similar ao das demais Comunidades Autónomas.
A garantir que as infraestruturas e o capital público ao servizo dos nosos sectores
produtivos estratéxicos nos permitan competir en pé de igualdade cos demais
territorios e rexións españolas e europeas. E a garantir que o uso dos recursos
públicos é o máis eficiente posible.
1.2.- O AUTOGOBERNO
Se hai unha area na que o bipartito fracasou máis estrepitosamente en relación
cos obxectivos que se tiña marcado ao principio da lexislatura ese é a do incremento
do autogoberno.
Comezaron pedindo, e obtiveron, o apoio unánime do Parlamento para demandar
máis de 70 competencias ao Estado. Con este apoio, primeiro dixeron que ían
“convencer” ao Estado. Logo dixeron que o ían a “educar”. E, finalmente, simplemente
se pregaron á falla de sensibilidade para con Galicia dun goberno socialista que,
ao mesmo tempo que lle realizaba 35 novos traspasos a Andalucía, ou 26 a
Cataluña, apenas conseguiron máis que 12 acordos para Galicia que, na súa
maioría, resultaron ser o peche de negociacións xa iniciadas polo PPdeG na anterior
lexislatura (Parque das Illas Atlánticas, Formación continua, servizos de educación
do Instituto Social da Mariña), ou, o que resulta aínda máis grave, acordos sen
contido, como é o caso de seis dos últimos sete asinados na Comisión Mixta de
Transferencias: o bipartito vendeu como “traspasos” meros acordos que non se
materializarán ata a aprobación dunha norma estatal (e por tanto que afectará a
todas as CCAA en materia de Museos, arquivos e bibliotecas) ou que son meras
declaracións de intencións (inspección de traballo).
Así, mentres o balance dos últimos 8 anos de gobernos populares en Madrid e 1.- Traspaso das funcións e servizos en materia de ordenación do sector pesqueiro,
Galicia arroxa un balance de 46 traspasos, por importe de 90 millóns e medio de
€, e máis de 3.000 postos de traballo; o balance dos seis anos de goberno socialista 2.- Investigación oceanográfica
en Madrid e os catro anos de bipartito, apenas pode exhibir 12 traspasos, por
menos de 20 millóns de €, e pouco máis de 400 postos de traballo. Falaban de 3.- Portos.
“involución autonómica”, pero o tempo pon a cada un no seu lugar.
4.- Función da expedición de titulacións e tarxetas de identidade acreditativas das
Sendo certo que conforme se vai avanzando no proceso cada vez quedan menos titulacións profesionais náutico-pesqueiras.
competencias por transferir, e que o éxito do proceso depende tamén da vontade
do goberno central, o abano de temas pendentes esixe un esforzo negociador 5.- Inspección e vixilancia pesqueira e inspección en materia de seguridade a bordo.
adicional.
6.- Ordenación do literal e xestión do dominio público marítimo terrestre.
O PPdeG reafirma a súa intención de negociar co Estado, traballando 273
coordenadamente dentro da propia Xunta, nunha dobre dirección: 7.- Metereoloxía.
- Por unha banda, negociando a ampliación competencial de Galicia. 8.- Cuncas Hidrográficas
- Pola outra, demandando do Estado medios adicionais cando por consecuencia 9.- Aeroportos de Galicia
dunha norma estatal o custo de prestación dun servizo transferido non se ve
acompañado do correspondente financiamento. 10.- Xestión, por encomenda, en materia de industria, enerxía e minas.

No primeiro ámbito, trátase de conseguir negociar con éxito o traspaso das 11.- Arbitraxe de consumo.
competencias, ou avanzar en fórmulas de coparticipación na decisión e
coxestión, de xeito que o interese de Galicia se vexa representado na toma de 12.- Inspección de traballo.
decisións, entre outras, nas seguintes materias:
 A demanda de traspasos de medios económicos e materiais adicionais é, no
momento presente, de especial transcendencia. Son moitas as leis estatais que
son aprobadas impoñendo custos adicionais ás CCAA, que estas teñen que asumir
unicamente cos seus propios medios. A mellora na prestación dos servizos
transferidos que perseguen estas reformas é un obxectivo común, pero o seu custo
non pode recaer exclusivamente nunha das partes, que ademais non intervén
como tal no proceso lexislativo.
Por iso, para o PPdeG é prioritario demandar traspasos adicionais de medios nos
seguintes ámbitos:
- 1.- Maior financiamento para a administración de xustiza
274
- 2.- Ampliación de medios para a reeducación de menores
- 3.- Transferencia adicional de medios do instituto nacional de empleo á xunta,
para a modernización do servizo público de emprego.
- 4.- Cuantificación económica e traspaso de medios para a implantación da ley
de calidad de la educación.
- 5.- Custo da asistencia sanitaria prestada polo Sergas aos afiliados de Isfas en
Galicia.
- 6.- Transferencias de recursos económicos, materiais e humanos en materia de
emigración.
- 7.- Transferencia de fondos para o financiamento da Lei de Dependencia.
2.- AS INSTITUCIÓNS DE AUTOGOBERNO E A SÚA REFORMA
O PPdeG quere reformar as institucións estatutarias e legais para reforzar o papel
esencial que desenvolven nos eidos político, económico, e social de Galicia.
Aspiramos a que as nosas institucións se perfeccionen para garantir que a súa
actuación, e especialmente a do Goberno se axusta realmente aos principios de
transparencia, rigor no gasto, e bo goberno, mellorando para elo os mecanismos
de control
2.1.- PARLAMENTO
É necesario impulsar unha reforma do regulamento do Parlamento dirixida a
un dobre obxectivo:
Reforzar a centralidade do Parlamento de Galicia no sistema institucional
autonómico, para o que é preciso dignificar o papel da oposición, que se viu
degradado na última lexislatura. Non hai control político posible, ou este é morno,
cando nun debate tipo que dura tres horas a oposición só pode falar 20 minutos,
e o goberno e os grupos que o apoian ocupan as restantes dúas horas e corenta
minutos.
A reforzar a participación cidadá, recoñecendo a facultade de iniciativa
lexislativa aos concellos.
Como medidas específicas, proporemos:
- Dinamizar a vida parlamentaria a través dun uso intensivo das novas tecnoloxías.
- Promover e facilitar as vías de conexión da cidadanía co Parlamento, co obxecto
de conseguir unha comunicación fluída e un diálogo permanente entre representados
e representantes.
- Facilitar novas vías de participación para a cidadanía, que se engadan ás
tradicionais, como o uso das redes sociais de Internet, os foros, a TDT e as
mensaxes de telefonía móbil. Un uso intelixente destas novas posibilidades
aumentará as bases de lexitimidade do sistema, que debe xirar sempre en torno
ao cidadán.
- Incidir na transparencia en todos os niveis, xa que a transparencia é unha garantía
básica para o exercicio responsable do poder. Neste senso, deberían publicarse
as declaracións da situación patrimonial dos deputados e deputadas, do mesmo
xeito que se fai cos altos cargos.
- Institucionalizar a figura de Xefe da Oposición outorgándolle un estatus acorde
coa súa importancia representativa, e fomentar a normal dialéctica entre o goberno
e a oposición.
- E para garantir que as persoas elixidas para ocupar postos nas institucións
parlamentarias, proporemos que todos os candidatos a estas institucións
sexan examinados especificamente pola Comisión Parlamentaria que ao
efecto se constitúa. É fundamental garantir que en órganos como o Consello de
Contas, o Valedor do Pobo, ou a dirección dos medios públicos de comunicación
social estean persoas solventes profesionalmente e independentes no seu criterio
de actuación.
Paralelamente, no ámbito da norma estatutaria, proporemos as seguintes medidas
para reforzar a centralidade do Parlamento a través das seguintes disposicións:
- Outorgar iniciativa lexislativa ás entidades locais galegas ante o Parlamento.
- Introducir a previsión estatutaria expresa das comisións de investigación.
- Establecer unha maioría cualificada de 2/3 para aprobar e reformar a lexislación
electoral galega. A normativa electoral é a que fixa as regras básicas de xogo no
sistema democrático, de aí a conveniencia de que concite o maior acordo posible.
O recurso á técnica da maioría cualificada permite acercar a una decisión de
consenso.
275
- Dotar de garantías ao sufraxio dos galegos residentes no exterior.
O importante incremento do censo de residentes ausentes obriga a dotar de
garantías adecuadas o proceso de votación no exterior, que substancialmente debe
ser igual que a votación efectuada en Galicia: en urna e coa precisa identificación
de cada elector.
- Establecer que os proxectos de lei vaian acompañados dunha exposición de
motivos e dunha memoria económica que mida os custes presupostarios e sociais
que con levaría a aplicación desa norma. A produción normativa ten que ser eficaz,
axustándose ás necesidades reais, e afastándose da fácil demagoxia: A exposición
de motivos con leva a necesidade de expoñer cales son as necesidade que xustifican
o proxecto de lei, e a memoria económica permite que todos coñezan cal é o custo
real da súa aplicación, e quen o soporta.
- Introdución da figura da lexislación en caso de urxencia, seguindo para elo as
precisións constitucionais do decreto lei. Moitas necesidades actuais esixen un
mecanismo de resposta rápida, e a figura do decreto lei permite a rápida actuación
do goberno sen evadir o posterior control parlamentario.
 2.2.- A XUSTIZA
Queremos resolver ou mal estado no que se atopa a Administración de Xustiza
en Galicia tras ou Bipartito.
Un mal estado déaste servizo público fundamental deteriora ou exercicio dous
dereitos dás persoas, ao ser menos efectiva a tutela xurídica, pero tamén afecta
á necesaria seguridade xurídica sen a que non é posible ou desenvolvemento
económico: sen unha xustiza rápida, nin hai xustiza, nin os cidadáns arriscan os
seus cartos en investimentos.
Non debemos resignarnos a unha situación pouco respectuosa cos dereitos e
276 intereses lexítimos dos cidadáns, como parece desprenderse da pasividade do
bipartito. Antes ao contrario, o problema ten solución, sempre que se afronte con
seriedade e se conceda á Xustiza a atención preferente que merece, adoptando
as medidas precisas.
O PPdeG aplicará, dende o Goberno da Xunta, as seguintes medidas para a
mellora da Administración de Xustiza en Galicia:
1º. - Na orde organizativa:
O deseño do goberno reflicte cáles son as prioridades do seu programa político.
A supresión da Consellería de Xustiza e a súa relegación a unha simple Dirección
Xeral é fiel reflexo da falta de interese, cando non de aberto receo, do bipartito
pola Administración de Xustiza, e, en consecuencia, pola protección dos dereitos
e liberdades dos cidadáns.
Por iso, para visualizar que o PPdeG considera que a Xustiza debe ser un dos
seus obxectivos prioritarios, é indispensable que a área de Xustiza teña a súa
propia entidade, presuposto abondo e medios humanos e materiais axeitados.
2º. - Desenvolvemento competencial completo:
Para establecer un programa de actuación debe terse en conta que, de conformidade
cos arts. 148 e 149.1 1º e 5º CE, as competencias nesta materia repártense entre
o Estado, a Comunidade Autónoma e o Consello Xeral do Poder Xudicial,
correspondendo á Comunidade Autónoma o que se deu en chamar "administración
da Administración de Xustiza", é dicir, a dotación e organización de todos os
recursos persoais e materiais que permiten o exercicio da función xurisdicional.
Non obstante, aínda que Galicia asumiu tales competencias, o certo é que, por
unha parte, existen aspectos que non se desenvolveron a pesar de que a Comunidade
dispón de competencia a tal fin, e, por outra parte, o desenvolvemento doutra áreas
é moi deficiente ou erróneo.
Por iso, e antes de formular a ampliación do marco competencial, é necesario
desenvolver na súa totalidade as competencias asumidas e corrixir os
erros observados.
Entre os aspectos que non foron obxecto de desenvolvemento a pesar de ser legal
e tecnicamente posible cabe sinalar:
- Despregar con urxencia a nova oficina xudicial: A Lei Orgánica 19/03, do 23
de decembro, modificou profundamente a estrutura e organización dos xulgados
e tribunais e sentou as bases para modernizar a Administración de Xustiza,
substituíndo a concepción decimonónica baseada en unidades illadas e autárquicas,
cunha estrutura plana e pouco flexible e unha ordenación do traballo completamente
desfasada, por un deseño capaz de facer fronte ás novas necesidades e demandas
sociais e que xira sobre a idea de relevar o Xuíz de todo canto non sexa xulgar e
executar o xulgado, axilizando e optimizando os recursos mediante a creación de
unidades procesuais de apoio directo ao Xuíz, servizos comúns procesuais
coordinados con aquelas e entre si, e unidades administrativas, ao tempo que se
atribúe ao Secretario xudicial a dirección e xestión da oficina e do persoal, e
xerarquízase a devandita figura co propósito de asegurar un funcionamento
coordinado e homoxéneo.
A posta en marcha dos servizos comúns procesuais e das unidades
administrativas, pezas angulares do sistema, corresponde ás CCAA.
Non obstante os máis de catro anos transcorridos dende a entrada en vigor da Lei
e da urxencia de abordar a situación, o bipartito non adoptou ningunha medida
para iniciar o despregamento da nova oficina xudicial: non só non creou ningún
servizo común (persisten os que existían con anterioridade) nin unidade administrativa
ningunha (a pesar de que se trate de pezas básicas para garantir a coordinación
entre a Comunidade Autónoma e as UPAD e os SCP), senón que nin sequera
acometeu a relación de postos de traballo indispensable a tal fin.
O PPdeG considera que, para que Galicia abandone o furgón de cola da Xustiza
en España, debe acometerse coa maior urxencia o despregamento da nova
oficina xudicial, para o cal ten que elaborarse e se aprobar de modo perentorio
a relación de postos de traballo e crear e dotar os servizos comúns
procesuais e as unidades administrativas que prevé a Lei Orgánica.
- Constituír, regular e dotar dun órgano permanente de relación entre a
Xunta e o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia: O Regulamento 1/2000, do
pleno do Consello Xeral do Poder Xudicial, sobre órganos de goberno, prevé a
constitución de Comisións Mixtas entre os Tribunais Superiores de Xustiza e as
CCAA nos distintos territorios, como instrumento de coordinación que facilite o
correcto desenvolvemento das respectivas competencias e, polo tanto, un servizo
público de calidade.
Ao amparo deste precepto, algunhas CCAA crearon organismos cunha estrutura,
composición, organización e recursos, chámense Observatorios (País Vasco),
Consellos (Cataluña) ou Consellos Asesores (Navarra), no seo da cal se deseñan
programas de actuación a medio e longo prazo e adóptanse as medidas necesarias
para un mellor funcionamento dos xulgados e tribunais. 277
No caso de Galicia, lonxe de acometer calquera fórmulas que permita reforzar a
colaboración e coordinación nunha área cada vez máis complexa, deixouse
languidecer a única que existía, isto é, a Comisión Mixta, que de reunirse
bimensualmente pasou a facelo con carácter anual, o que impide unha planificación
conxunta e ordenada e aboca a resolver os problemas de xeito improvisado, sen
método e, por ende, sen remover as causas que os xeran.
Por iso, o PPdeG constituirá, regulará e dotará un órgano permanente, de
composición mixta TSX-Xunta, con capacidade para analizar a situación
da Administración de Xustiza en Galicia, as súas debilidades e fortalezas,
planificar qué Xustiza se quere para Galicia, e adoptar e executar, no marco
competencial atribuído á Comunidade, as medidas que esixa a mellor prestación
do servizo público.
 - Introducir e fomentar en materia de familia e de consumo mecanismos
extraprocesuais para a solución dos conflitos: Un dos principais problemas
da Administración de Xustiza e causa directa da pendencia e das dilacións é o
exceso de litixiosidade. Aínda que tanto a lexislación procesual como a civil (salvo
en materia de dereito propio das CCAA) son competencia exclusiva do Estado,
nada impide ás CCAA introducir mecanismos alternativos que permitan solucionar
os conflitos extra procesualmente, sobre todo en determinados ámbitos especialmente
sensibles, como co dereito de familia e o dereito de consumo, favorecendo a
composición á marxe dos xulgados e tribunais.
O PPdeG introducirá e fomentará:
278 En materia de familia, sistemas de mediación extraprocesual aos que
as partes poidan acudir para achegar posicións e limar diferenzas, durante a
tramitación dun proceso ou previamente a este, ben directamente ben a instancia
do órgano xurisdicional.
En materia de consumidores, os mecanismos alternativos de solución
de conflitos, promovendo a súa eficacia mediante a suxeición das empresas
ás súas decisións.
- Fomentar, dende a Xunta, a realización de traballos en beneficio da
comunidade, alternativos ás penas de privación de liberdade: A introdución
de novas figuras delituosas ligadas a comportamentos antisociais e a convicción
de que, fronte ás penas tradicionais privativas de liberdade, outras de diferente
natureza poden lograr mellor os obxectivos de prevención xeral e prevención
especial e loitar máis eficazmente contra a delincuencia, deu lugar á introdución
no noso ordenamento da pena de traballos sociais ou en beneficio da comunidade.
Non obstante, dita pena é practicamente inaplicable en Galicia debido á falta de
convenios con administracións, entidades, organismos e empresas que permita
a súa execución, o que provoca que, ou non se aplique e óptese por outras penas
como a multa ou a prisión, ou, no caso de que se impoña, non se execute e o feito
delituoso quede impune, convertendo a disposición legal en papel mollado e
impedindo os efectos positivos que puidesen derivar da súa aplicación.
Por iso, o PPdeG impulsará dende a administración autonómica a sinatura
nos ámbitos da administración municipal, os organismos autónomos,
organizacións, entidades e empresas privadas, dos oportunos convenios
para a realización de traballos en beneficio da comunidade.
3º. - En materia de persoal:
Actualmente non existe unha carreira administrativa nin estímulos que fomenten
a promoción persoal, o que se traduce en falta de motivación, en equipos mal
dimensionar (unhas por exceso, como as dos órganos colexiados, e outras por
defecto, como as dos Xulgados mixtos e os de menores), en baixas que non se
cobren ou o fan con excesivo atraso e con persoal pouco formado, en falta de
control do absentismo, etc., o que produce que o rendemento sexa inferior ao
desexable, en prexuízo do servizo público.
O PPdeG elaborará un estatuto do persoal da Administración de Xustiza
que contemple e promova a promoción profesional, con plans de formación
continua e un sistema de incentivos e controis que impulse e premie a
formación e o esforzo.
4º. - En materia de protección de menores:
Corresponde á Administración autonómica destinar os recursos e adoptar as
medidas para previr e detectar as posibles situacións de desamparo do menor e,
no seu caso, posibilitar unha intervención tendente a garantir a súa protección.
En Galicia, a escaseza e precariedade dos recursos destinados a tal fin dificulta
tanto a prevención como a toma de medidas coa urxencia necesaria, o que deixa
ao menor sen protección fronte ao risco e abre a porta ao fracaso social e á
delincuencia.
Por iso, o PPdeG incrementará substancialmente os recursos destinados
para previr as situacións de risco e adoptar as medidas necesarias co fin de
garantir o amparo do menor e o correcto desenvolvemento da súa personalidade,
manténdoo apartado de influencias prexudiciais.
Por outra banda, a xurisdición de menores creouse no ano 2000 coa finalidade de
dar resposta á problemática que suscitaba a responsabilidade penal dos menores,
a través de medidas de carácter predominantemente reeducador, a execución do
cal se confire ás CCAA. No caso de Galicia, á escaseza dos equipos dos órganos
xudiciais engádese a ausencia de medios e a insuficiencia dos existentes para
garantir a correcta execución das medidas impostas, o que non só orixina dilacións
indebidas, senón que en ocasións impide a adopción e execución da medida que,
en principio, sería máis recomendable, co que quebra a razón de ser da Lei.
É preciso, pois, incrementar os equipos da Administración dedicados á
execución e seguimento das medidas.
5º. - En materia de infraestruturas:
En materia de infraestruturas, o panorama da Xustiza en Galicia é moi mellorable.
Nunha actuación lóxica e respectuosa coa lexislación que entrou en vigor o 16 de
xaneiro de 2004, había que analizar os requirimentos arquitectónicos que impón
a nova oficina xudicial, con adelgazamento das unidades xudiciais e creación dos
servizos procesuais comúns, para establecer un deseño axeitado e planificar o seu
despregamento, facilitando a implantación dunha organización moderna.
Lonxe de acometer tales estudios e actuacións, nos últimos tres anos o Bipartito
non construíu nin rehabilitado ningún Pazo de Xustiza en Galicia (unicamente se
inauguraron os proxectados xa iniciados con anterioridade), coa consecuencia,
primeiro, da saturación dos espazos, en particular nas cidades de A Coruña, 279
Ourense, Pontevedra e Vigo -o que formula serios obstáculos á hora de situar as
novas unidades xudiciais e mesmo de funcionamento das xa existentes, obrigando
ao aluguer de sedes fose dos inmobles e á conseguinte dispersión-, e, segundo,
da inadecuación das instalacións existentes ás esixencias legais.
Por iso o PPdeG:
- Abordará as necesidades que, dende o punto de vista arquitectónico, se derivan
da organización establecida na Lei Orgánica do Poder Xudicial, establecer un
deseño idóneo para a súa satisfacción e planificar a progresiva adaptación dos
edificios xudiciais existentes.
- Procederá á execución de novos edificios, integrados cos existentes para configurar
Cidades da Xustiza, en A Coruña, Ourense, Pontevedra e Vigo, así como buscará
novas localizacións para a construción doutras tantas sedes xudiciais por esgotamento
das existentes, nas vilas de Tui, A Estrada e Ponteareas.
 6º. - En materia de medios para o Tribunal Superior de Xustiza de Galicia.
Debido ao deficiente dimensionamento do cadro de persoal das unidades xudiciais,
á súa configuración como células illadas e á mobilidade do persoal, é habitual que,
ben por incremento da litixiosidade, ben pola existencia de vacantes ou baixas en
cadros de persoal de por si insuficientes, prodúzanse repuntes da pendencia, coas
dilacións inherentes e a deterioración do servizo.
Se as devanditas situacións non se detectan coa suficiente antelación e non se
adoptan as medidas de reforzo necesarias para afrontar o problema, se corre o
risco de que o conxuntural e susceptible de ser emendado, se converta nun conflito
estrutural e permanente, a solución da cal resulta moi difícil.
280
Actualmente nin se conta con mecanismos adecuados para previr e descubrir as
mencionadas situacións de risco, nin cos recursos que permitan analizar as causas
concretas do problema, nin cunha batería de medidas de reforzo cualitativa e
cuantitativamente suficientes para proporcionar unha resposta rápida e específica
para cada ocasión. A resposta actual é tardía e, cando se produce, ineficaz, tanto
polo tempo transcorrido como pola natureza das medidas adoptadas, que se
circunscriben á prolongación da xornada en cinco horas semanais e ao reforzo
con persoal carente de formación ningunha.
Por iso o PPdeG:
- Dotará o Tribunal Superior de Xustiza de medios persoais e materiais que
faciliten un control estatístico en tempo real e permitan dispoñer en todo
momento dunha radiografía do estado da Administración de Xustiza en Galicia.
- Promoverá a creación dunha unidade voante formada por funcionarios de
carreira, dependente do TSX e con formación nas distintas ordes xurisdicionais,
preparada para despregarse de forma inmediata en calquera unidade xudicial.
- Disporá a cobertura automática das prazas vacantes e das baixas de todo
tipo por persoal interino previamente formado, polo menos, no que aos
sistemas e aplicación informática e aos rudimentos procesuais se refire.
- Na actualidade, as novas tecnoloxías, fundamentalmente electrónicas e informáticas,
convertéronse nunha ferramenta esencial para axilizar e controlar o funcionamento
da Administración de Xustiza garantir así un servizo público de calidade, rápido,
accesible e transparente. A falta dunha planificación axeitada e da inversión dos
recursos necesarios deu lugar a que a nosa Comunidade presente un notable
atraso na materia: a aplicación informática dos xulgados e tribunais é absolutamente
dependente da creada no seu día polo Ministerio de Xustiza, o que impide calquera
modificación ou mellora propias, sen que exista unha rede que permita ás unidades
xudiciais estar en contacto permanente e acceder aos distintos arquivos, antes ao
contrario, cada unidade funciona autonomamente e sen acceso ao exterior; non
hai un sistema de información centralizado; non existe a posibilidade de migración
de datos dunhas unidades a outras, o que obriga a repetir unha e outra vez os
rexistros; non se abordou a dixitalización dos expedientes e a progresiva desaparición
do papel; non se implantou a comunicación cos profesionais e o público a través
de medios electrónicos..., en suma, a aplicación informática úsase como un simple
procesador de textos, contribuíndo a manter unha Administración de Xustiza á
marxe dos avances sociais.
Por iso, o PPdeG dotará a Administración de Xustiza dunha aplicación
informática propia, na que estean integrados todos os órganos xurisdicionais e
que permita traballar a todos en rede.
A devandita aplicación debe recoller a tramitación electrónica dos procedementos
e a comunicación electrónica cos profesionais e os cidadáns como algo inmediato
e desexable, e contar con ferramentas idóneas para asegurar a recepción e
tratamento da información, controlar o desenvolvemento dos procedementos e
alertar de calquera disfunción (transcurso de prazos, incumprimento de requirimentos
ou traslados,...).
7º. - En materia de Planta Xudicial:
É manifesta a insuficiencia da planta xudicial (xulgados e tribunais) en Galicia, o
que xera a imposibilidade de tramitar e resolver os procedementos nun prazo
razoable, o que xera dilacións e unha insatisfacción xeneralizada sobre este servizo
público.
É necesario adoptar unha posición máis reivindicativa ao expoñer e transmitir
as razóns que xustifican a asignación de prazas que se solicita, dende a
posición de forza que dá a realidade dos feitos e as demandas dos cidadáns da
nosa Comunidade, salvo que se considere que tales demandas han de ceder ante
consideracións políticas.
En conclusión, e se realmente se pretende mellorar o estado e funcionamento
da Administración de Xustiza en Galicia, é preciso inversión e planificación, é
dicir, fixar os obxectivos, establecer os programas estratéxicos e os plans
de acción necesarios para a súa consecución e dedicar todos os recursos
necesarios para o seu desenvolvemento e execución, xusto todo o que o
bipartito non fixo nos últimos 4 anos.
281

Na memoria do TSX correspondente ao ano 2006 aludíase á necesaria creación

de 23 unidades xudiciais, pero unicamente se crearon 7; o que revela o escaso
peso do goberno da Xunta á hora de explicar e conseguir do Ministerio a creación
e posta en marcha das unidades necesarias.
Esta circunstancia ocasiona unha progresiva ampliación da brecha que existe con
outras Comunidades, ao extremo de que na memoria correspondente ao ano 2007
xa se evidencia a necesidade de ata unha trintena de prazas.
 2.3.- INTERIOR
1º.- Seguridade cidadá e policía autonómica:
O Estatuto de Autonomía de Galicia no seu artigo 27.25 establece, como competencia
exclusiva de Galicia, a creación dunha Policía Autonómica no marco do que dispoña
unha Lei Orgánica (Lei Orgánica de Corpos e Forzas de Seguridade do Estado).
O anterior goberno do PPdeG, aplicando criterios de prioridade no gasto e de
eficacia, optou pola adscrición dunha unidade da Policía Nacional á Comunidade
Autónoma de Galicia, en tanto non se dispón dunha escola de formación. No ano
2003, tras conversas co goberno do PP en Madrid e xa cun gran centro de formación
282 policial en funcionamento, optouse opta por desenvolver a previsión estatutaria e
crear un corpo de Policía propio.
Un proxecto que introducía a carreira policial única e mecanismos de colaboración
e coordinación coas demais policías que eran novidosos e mereceron comentarios
positivos dos sindicatos policiais sen excepción e de tódolos membros do Consello
de Política de Seguridade, no que se integran o Ministro de Interior e todos os
Conselleiros do ramo das distintas comunidades.
O bipartito aprobou, coa oposición do PPdeG, unha Lei de Policía que foi un
auténtico fiasco. Inconstitucional, por incluír no seu articulado competencias que
son do Estado, e sen o informe preceptivo do Consello de Política de Seguridade.
Ademais, supuxo un paso atrás con respecto ao anteproxecto anterior. E o Bipartito
non foi capaz de aplicala.
O PPdeG propón a derrogación da vixente Lei de Policía autonómica, que
non chegou a ser aplicada, e a presentación no Parlamento dun novo proxecto
para desenvolver as competencias estatutarias en materia de Seguridade e Policía,
baixo os principios de colaboración, coordinación e non duplicidade cos Corpos
e Forzas de Seguridade do Estado, sen que supoña incremento de gasto global
de Seguridade e Policía no ámbito da Comunidade Autónoma, que contemple:
- A creación dun corpo propio para a execución das competencias que a Lei
Orgánica de Corpos e Forzas de Seguridade do Estado atribúe ás policías
autonómicas,
- O establecemento dunha carreira policial única que integre ás Policías Locais de
Galicia;
- O artellamento de mecanismos de colaboración e coordinación de todas as
policías que operarían no territorio galego, para garantir a eficacia e eficiencia de
todas elas dende a colaboración. Rexeitase así o modelo de substitución que a
experiencia xa ten demostrado que non é o axeitado en Cataluña e País Vasco.
2º.- Protección Civil e Emerxencias.
O Bipartito, nesta importante materia, pouco máis balance pode exhibir que a
redución nun 50% da partida orzamentaria adicada ás agrupacións de voluntarios
de protección civil,e a creación dunha Axencia (AXEGA), cuxos directivos lle custan
ao erario público o equivalente aos recortes que sufriron os 2000 voluntarios que
prestan os seus servizos de forma desinteresada, e que por elo están peor
equipados.
O PPdeG propón a reforma da Lei de Emerxencias aprobada nesta Lexislatura,
en catro aspectos:
- Atribución aos concellos do protagonismo que lles corresponde, ao ser os seus
Alcaldes os xefes lóxicos de Protección Civil no seu ámbito territorial.
- Apoiar ás agrupacións de voluntarios de Protección Civil como núcleo primario
dos operativos de emerxencias e participación da sociedade civil na súa propia
protección.
- Dotación a estas agrupacións dos medios e formación necesarios para garantir
a súa actuación fronte a terceiros e tamén nas condicións de seguridade adecuadas
para os propios efectivos.
- Estabilización e profesionalización dos Grupos de Intervención Rápida (GRUMIR)
naquelas comarcas nas que non se prevea a existencia de parques de bombeiros.
3º.- En materia de Espectáculos Públicos e actividades recreativas.
O Bipartito non atendeu ás demandas do sector dos Espectáculos Públicos, de
forma que estivo a traballar cunha normativa sen rango normativo de lei. Isto
provoca que sexa difícil garantir aos usuarios dos espectáculos públicos e actividades
recreativas de Galicia unhas condicións de seguridade acordes as necesidades
reais da poboación. Así e por exemplo, non existe un desenvolvemento arrollo
normativo que esixa a todos os espectáculos e actividades recreativas dispor dun
seguro de responsabilidade civil.
Ademais, os horarios dos espectáculos e demais actividades son xerais e non
teñen en conta eventos como os que imos celebrar nos próximos catro anos, entre
os que se atopa o Xacobeo. Non se ten actualizado o catálogo de espectáculos,
a pesares de que o Decreto vixente establece a súa revisión anual. E as destas
de fin de ano celébranse sen un control administrativo que garanta aos usuarios
que están en locais con licenza administrativa apropiada para actividades deste
tipo.
En consecuencia, o PPdeG aprobará unha Lei de Espectáculos Públicos e
Actividades recreativas, para que, no marco das competencias da Xunta, Galicia
conte cunha normativa propia, de rango legal, actualizada e de carácter global, que
sexa de aplicación a todos os espectáculos públicos, actividades recreativas e
establecementos en que se celebren, e que se desenvolvan no ámbito da Comunidade 283
Autónoma, establecendo unha regulación xenérica para todos eles.
Como obxectivos fundamentais da nova lei:
- A lei definirá con claridade e precisión o ámbito competencial, apostando por unha
distribución descentralizada. Neste sentido, reservaríanse á Comunidade
Autónoma as competencias normativas para establecer o marco xurídico dos
espectáculos públicos e das actividades recreativas. Aos concellos
corresponderíanlles as competencias executivas ou de aplicación da regulación
desta materia, é dicir, as competencias máis estritamente de xestión e control: de
autorización, de vixilancia e inspección, e de sanción. Reforzaríase así o papel
das entidades locais como administración máis próxima á cidadanía, sen prexuízo
das facultades de coordinación e planificación que correspondan á Xunta de Galicia.
 - Por outra banda, tendo en conta a variedade de situacións e a diversidade de
intereses concorrentes que abrangue a materia de espectáculos públicos e
actividades recreativas, a lei cinguirase a establecer unha regulación xeral dos
aspectos substanciais do sector. Corresponderíalle ás normas regulamentarias
o desenvolvemento posterior dos aspectos concretos que se determinen e faríase,
cando proceda, unha remisión a outras leis en materias específicas (xogo, turismo,
edificación, contaminación acústica ...) que, porén, quedarían sometidas a esta lei
en cantas disposicións non aparezan reguladas nesa normativa especial.
2.4.- A ADMINISTRACIÓN LOCAL
Os Concellos de Galicia forman parte fundamental da nosa estructura socio-política,
284 económica e poboacional.
Galicia é, en moitos aspectos, o reflexo da suma de todos e cada un dos Concellos
que a compoñen, e polo tanto, o bo funcionamento dos municipios redundará no
do conxunto da nosa Comunidade Autónoma.
Os problemas fundamentais que afronta hoxe en día o municipalismo
galego se poden resumir en:
- Inframunicipalismo crónico: cada vez máis, os pequenos Concellos galegos
(máis do 50% teñen menos de tres mil habitantes) son incapaces de prestar con
eficacia os servizos que os veciños lles demandan. Pese a elo, as fusións entre
concellos seguen sendo pouco menos que utopías.
- Falta dunha axeitada estrutura supramunicipal: agravando a situación anterior,
en Galicia o asociacionismo municipal ten escaso éxito; se contan cos dedos dunha
man as fórmulas asociativas que funcionan cun nivel medio minimamente aceptable.
- Fronte a esta situación, as fórmulas alternativas máis modernas que se
tentaron poñer en marcha nos derradeiros anos do Goberno do PP na
Xunta foron suprimidas polo Bipartito: Areas Metropolitanas, paralizadas, ou
Consorcios de Servizos, nos que a autonomía Municipal brilla pola súa ausencia.
- Ó mesmo tempo, a necesaria reforma do papel das Deputacións foi un asunto
absolutamente ignorado durante estes anos; a día de hoxe, o deseño e marco no
que se moven as Deputacións segue a ser, en moitos aspectos, o mesmo que
antes de que existisen as Comunidades Autónomas.
- Indefinición do marco competencial dos entes locais: o sistema de atribución
competencial aos entes locais, moi xeneralista, provoca na práctica que os concellos
se encarguen de todo aquilo que os veciños entenden como un servizo público
de proximidade.
- Insuficiencia crónica, e a día de hoxe crítica, das Facendas Locais: as
Arcas Municipais sempre estiveron moi por debaixo dos gastos reais, pero
actualmente a situación tórnase insostible. Moitos municipios, se foran empresas
privadas, habería moito tempo que estarían en creba
- Inconcreción e incumprimento do Pacto Local: a principios de 2006, Touriño
asinou coa FEGAMP o Pacto Local, que nas partes substanciais reproducía case
milimetricamente o que quedou enriba da Mesa sen asinar a dous meses das
Eleccións de 2005. O Bipartito, coma en tantas outras cousas, case nada ten feito
tres anos largos despois.
Porque o bipartito caracterizouse, no terreo da Administración local, por
frear o proceso de descentralización, a pesar da sinatura do Pacto Local Galego
entre a Xunta e a FEGAMP. A desconfianza do bipartito cara ós Gobernos locais
móstrase no xeito de relacionarse con eles e, particularmente, en actuacións como
as seguintes:
- A crecente utilización da fórmula do consorcio como medio para subordinar o
exercicio das competencias propias dos municipios ás da Xunta mediante unha
verdadeira chantaxe financeira. A través deste mecanismo, o financiamento que
necesitan as febles facendas locais para prestar servizos básicos ós veciños vese
condicionado á aceptación da integración nunhas entidades que se rexen por
estatutos aprobados unilateralmente por decreto do Goberno autonómico e nas
que este se reserva a maioría nos seus órganos reitores.
- A neutralización da realidade metropolitana mediante a negativa expresa
a recoñecerlle entidade institucional propia. A Lei da Área Metropolitana de
Vigo, consensuada na anterior lexislatura, pero que non se puido rematar de tramitar
no Parlamento de Galicia pola convocatoria das eleccións do 2004, quedou
definitivamente aparcada polo bipartito, que prefire configurar as áreas metropolitanas
como simples espazos de planificación do exercicio das competencias da propia
Xunta, e recorrer, de ser o caso, á devandita fórmula dos consorcios para absorber
as competencias locais.
A ALTERNATIVA DO PPDEG.
O PPdeG reafirma a súa convicción de que o nivel local é o máis próximo ós
cidadáns e, polo tanto, en aplicación dos principios de subsidiariedade e máxima
proximidade da xestión pública, cómpre recoñecer ás entidades locais galegas un
amplo espazo competencial, coas debidas garantías de financiamento, co obxectivo
de mellorar a calidade de vida dos cidadáns galegos.
Para elo, presentamos as seguintes accións que desenvolveremos desde o goberno:
1º.- Reforzar a autonomía municipal, coa aposta decidida polo asociacionismo
como fórmula para acadar obxectivos de xeito coordinado e xuntando
esforzos:
285
O financiamento autonómico que precisan os pequenos e medianos municipios
sen capacidade financeira e técnica suficiente para prestar determinados servizos
básicos ós veciños non se debe condicionar á subordinación do exercicio das súas
competencias ás da Xunta, senón a que se asocien para a prestación deses servizos
con independencia da súa cor política.
Promoveremos o asociacionismo:
- Tanto o estritamente municipal (mancomunidades e consorcios municipais),
a través do asesoramento, o apoio económico real para o seu funcionamento, liñas
de subvención específicas, etc.; porque ata o de agora este apoio económico non
pasou do puramente simbólico.
- Canto ás novas fórmulas de Asociacionismo interadministrativo: Áreas
Metropolitanas, Consorcios mixtos, Comunidades de Traballo, etc.
 O PPdeG asume, como compromiso explícito, o de adicarlle ás de tipo
asociativo o 5% dos fondos que a Xunta destine ás entidades Locais (na
actualidade non supera nin ó 1%).
2º.- Unha nova articulación territorial para atender ós espazos metropolitanos,
coa creación de áreas metropolitanas como entidades locais con
personalidade xurídica propia.
As realidades metropolitanas que articulan a Galicia urbana na actualidade necesitan
unha resposta do máximo nivel institucional, que só se pode lograr dotando de
carta de natureza xurídica a eses espazos mediante a creación das áreas
metropolitanas como entidades locais con personalidade xurídica propia.
286
Estas entidades asumirán competencias tanto sobre servizos municipais actualmente
considerados mínimos u obrigatorios, cando sexa necesaria a planificación,
ordenación y xestión dos mesmos para todo o ámbito supramunicipal, como sobre
materias de competencia autonómica.
O PPdeG asume o compromiso expreso de recuperar o abandonado proxecto da
constitución da Área Metropolitana de Vigo, e avanzar na posta en marcha
das restantes.
3º.- Reforma da Lei de Administración Local de Galicia.
A reforma da Lei de Administración Local de Galicia é obrigada; e debería terse
xa aprobado de non ser porque o bipartito paralizouna.
O motivo é que a profundización na descentralización local esixe unha revisión da
vixente Lei de Administración Local de Galicia para recoller os contidos do Pacto
Local Galego cun novo elenco de competencias propias dos municipios. E, no nivel
supramunicipal, débense establecer os principios de coordinación entre áreas
metropolitanas, Deputacións provinciais e Xunta de Galicia para reordenar a
articulación territorial da Comunidade Autónoma no seu conxunto.
Como obxectivos desta reforma, en consecuencia, o PPdeG se marca:
- Establecer un novo catálogo de servizos de obrigado cumprimento para
os Concellos en función dos tramos de poboación, actualizando o catálogo
anterior, xa desfasado, e cunha especial consideración aos Concellos pequenos
do rural, que deberían ser liberados dalgunha das cargas que agora asumen sen
ter capacidade financeira e de xestión.
- Regularizar a función pública local galega, evitando a situación actual de
pura remisión á normativa autonómica, que actúa con carácter subsidiario en todo
aquilo que non prevé a normativa básica estatal.
- Aclarar e protocolizar a relación Xunta-Deputacións, rexidas agora polo puro
voluntarismo político a efectos de coordinación.
- Clarificar procedementos administrativos locais de gran transcendencia
práctica no tecido local galego: segregacións e fusións municipais, nomeamento
de habilitados nacionais, dispensa da prestación de servizos nos pequenos concellos,
deslindes municipais, etc.
- Adaptar a Lei de Grandes cidades ás características da organización
urbana de Galicia.
4º.- Aprobación dunha Lei de Facendas Locais de Galicia:
Para paliar as xustificadas necesidades financeiras dos concellos de Galicia, o
PPdeG aprobará unha Lei de Facendas Locais de Galicia, que garanta ás
entidades locais:
- O dereito a un financiamento fundamentalmente incondicionado, sen prexuízo
da posibilidade de subordinalo á xa mencionada asociación dos municipios entre
si para a máis eficaz prestación dos seus servizos.
- A asignación dos recursos necesarios para adecuada execución de calquera
atribución, transferencia ou delegación de competencias ou encomenda de xestión
que reciban da Comunidade Autónoma.
- Unha compensación económica tanto nos casos de imposición por parte
da Comunidade Autónoma de obrigas que entrañen novos gastos ou
ampliación dos xa existentes, como nos de perda ou minoración das posibilidades
de crecemento futuro dos seus ingresos.
Para elo, a nova lei márcase como obxectivos:
- Darlle carta de natureza legal ó Fondo de Cooperación Local, actualmente
regulada por Decreto, co fin de darlle certeza e estabilidade.
- Establecemento da obriga legal da Xunta de acompañar coas correspondentes
dotacións económicas calquera nova competencia que os Concellos deban
asumir en virtude dunha norma autonómica.
- Establecemento de novas fórmulas de cooperación económica Xunta-
Concellos, co obxectivo de ir paliando a insuficiencia crónica destes últimos.
- Establecemento dun marco económico que regule os soldos dos cargos
políticos municipais (incluído o persoal de confianza), establecendo uns niveles
máximos e mínimos en función de tramos de poboación.
- Establecemento de mecanismos específicos de control dos Fondos que os
Concellos reciben da Xunta, co obxectivo de evitar calquera práctica de
discriminación ou sectarismo político nas cantidades que reciban os Concellos.
- O PPdeG intentará, de común acordo co Estado, que ao final da próxima
Lexislatura o volume de recursos públicos que manexen os Concellos pase do 14%
do total do gasto público actual ao 18% como mínimo, procedendo un 2% da propia
Xunta e o outro 2% do Goberno de España.
287
5º.- Apertura de canles de participación dos Gobernos locais na vida
institucional da Comunidade Autónoma.
Para evitar a ausencia de interlocutores axeitados, e o conseguinte postergamento
dos entes locais na adopción de decisións no ámbito autonómico en materias da
súa competencia, o PPdeG garantirá que aos Gobernos locais galegos o
dereito a participar, directamente ou por medio das súas entidades
representativas, nos procedementos normativos, de planificación e decisión
da Comunidade Autónoma, cando lles afecten de modo directo.
Para elo institucionalizarase a representación consultiva dos Gobernos
Locais de Galicia mediante a creación dun Consello dos Gobernos Locais
de carácter consultivo, no que se garanta a presenza de tódolos intereses das
distintas entidades locais galegas en función das súas características socioeconómicas
e dos respectivos ámbitos competenciais.
 6º.- Desenvolvemento do Pacto Local:
O Bipartito incumpriu os aspectos máis substanciais do Pacto Local. Ao menos un
85% das súas previsións están sen desenvolver.
O Partido Popular quere asumir un compromiso claro e serio cos Concellos Galegos,
asumindo o cumprimento íntegro do Pacto Local asinado entre a Xunta de Galicia
e a FEGAMP, en especial no relativo a:
- Actualización do Fondo Galego de Cooperación Local.
- Creación do Fondo de compensación interterritorial destinado aos concellos
288 menos favorecidos co fin de paliar os desequilibrios existentes en infraestruturas
físicas, económicas e sociais e de propiciar un desenvolvemento equilibrado entre
as distintas áreas da comunidade.
- Asunción dos custos dos xulgados de paz, actualmente aínda parte a cargo
dos concello
- Asignacións recorrentes: Pactaranse as normas e bases comúns que rexen
as convocatorias existentes para axuda aos municipios, así como as transferencias
automáticas das anualidades correspondentes.
- Compensación financeira: compromiso de artellar os mecanismos necesarios
para compensar financeiramente as administracións locais galegas ante a aprobación
de normas da Comunidade Autónoma de Galicia que poidan supoñer unha
minoración dos seus ingresos ou un aumento dos seus gastos.
- Financiamento das competencias impropias

- Grupos municipais de intervención rápida (Grumir): Establecemento dunha

solución, coa garantía do mantemento da súa estabilidade de futuro e do seu
financiamento a cargo da Comunidade Autónoma galega.

- Asunción completa e sen excepción dos custos de mantemento dos

centros de saúde, actualmente a cargo dos concellos

- Asunción completa e sen excepción dos custos de mantemento dos

centros de ensinanza primaria
2.5.- AUDIOVISUAL E MEDIOS PÚBLICOS DE COMUNICACIÓN SOCIAL
1º. - Aspectos organizativos
A división do Goberno bipartito prexudicou a xestión e a eficacia das políticas de
Comunicación e Audiovisual. O bipartito dividiu as competencias do audiovisual
entre Presidencia (CRTVG, Consorcio do Audiovisual, CGAI, Retegal, Comunicación),
Cultura (axudas ao cinema, televisión e multimedia), a Consellería de Economía
(axudas económicas do Igape), e a Consellería de Industria (axudas á innovación).
Co bipartito hai dous organismos repetidos: o Consorcio do Audiovisual e a Axencia
Audiovisual Galega; que se encargan do mesmo e o mantemento da cal só se
comprende en canto son instrumentos de clientelismo político, para ter cada partido
a súa propia oficina de repartición de axudas e favores. Mesmo outro terceiro
organismo, a Axencia Galega dás Industrias Culturais, ten uns labores coincidentes
nalgúns aspectos, aínda que en menor medida, cos anteriores.
O bipartito parcelou a Administración e converteuna nun minifundio de intereses
políticos, partidistas e propagandísticos, sen que exista a máis mínima coordinación,
non xa entre toda a Xunta, senón mesmo a nivel do conxunto das Consellerías de
cada partido.
Un minifundio que só xera burocracia, clientelismo e multiplicación do gasto.
A coordinación é a grande reivindicación do sector audiovisual fronte ao Bipartito,
porque a descoordinación e dispersión presupostaria notouse na eficacia e a falta
de apoio a proxectos significativos.
Polo demais, a xestión do bipartito en materia de Comunicación e Audiovisual foi
anódina e rutineira, sen máis impacto que o clientelar.
Para mellorar esta situación, o PPdeG proponse agrupar e integrar todas as
competencias da área de comunicación e audiovisual nun único órgano
xestor, co fin de suprimir as duplicidades e conseguir unha mellor eficacia e
eficiencia na xestión e no gasto, buscando o desenvolvemento, a través dun
cluster, das industrias creativas e audiovisuais de Galicia, que implique as
industrias de produción de novos soportes tecnoloxicamente avanzados; e buscando
introducir a creatividade en todo o sector industrial en xeral.
2º. - Unha política de comunicación alternativa
289
Cada un dos socios do bipartito desenvolveu a súa propia política de comunicación.
Unhas políticas paralelas que deterioraron a imaxe institucional da Xunta, e
multiplicados, polo menos por dous, a dilapidación e o gasto xeral; xerando
consecuentemente dúas políticas diferenciadas de imaxe institucional e de
propaganda distintas.
Ademais converteron as políticas de comunicación e imaxe institucional en políticas
de publicidade e propaganda exercitada sen ningún tipo de control. O bipartito
prometeu ao principio da lexislatura a Lei de Publicidade Institucional e, porque
non se puxeron de acordo, nin sequera chegou a ser discutida no Parlamento.
 A alternativa do PPdeG será desenvolver unha política de comunicación
institucional e non partidista. Aprobaremos unha Lei de Publicidade e
Comunicación Institucional da Xunta de Galicia. Porque a política de
comunicación institucional debe estar sometida á lei: non se debe poder cambiar
a imaxe da Xunta ao libre albedrío de cada partido político.
De igual forma, a política de axudas aos medios de comunicación debe ter
tamén un soporte legal, como sucede na maioría dos países europeos.
Desta forma, o PPdeG comprométese a que as convocatorias de axudas dirixidas
aos medios de comunicación se fagan de acordo coa lei, e sempre con transparencia.
3º. - Reforma do marco legal dos medios de comunicación audiovisuais
290 públicos galegos
Outro dos grandes incumprimentos do Bipartito foi o relativo á reforma dos medios
de comunicación públicos galegos, que se atrasou deliberamente para facer un
uso partidista dos medios públicos de comunicación social: O bipartito acumula o
triste record de ver como, xa por tres veces, a Xunta Electoral considera que a
información dada en período preelectoral e electoral vulnera os máis básicos
principios de proporcionalidade e respecto, (unha nas xerais, duas nas actuais
eleccións autonómicas, e ainda queda moito ata ás eleccións); ademáis dunha
reprobación do Valedor do Pobo.
Se as vulneracións danse non período máis regulamentado, que é o electoral,
sobran comentarios sobre o respecto á pluralidade e neutralidade no resto do
tempo por parte dos medios públicos de información de Galicia co bipartito.
Para corrixir esta lamentable situación, o PPdeG comprométese a aplicar
as seguintes medidas:
1º. - A radio e a televisión públicas
O PPdeG comprométese a facer da Televisión e da Radio Públicas uns
medios ao servizo de todos, e para elo reformaremos a lei de creación da
CRTVG, procurando o consenso, e a participación da sociedade (a través dos
seus representantes, e de institucións como o Consello da Cultura e a Real
Academia Galega).
Como eixes da reforma incluiranse os seguintes aspectos:
a) Elección por maioría de 2/3 no Parlamento dun novo Consello de
Administración da CRTVG (atribuíndo a proposta aos grupos parlamentarios de
acordo cunha repartición realizada pola Lei d 'Hont), por un período de seis anos,
e mediante a renovación parcial cada dous anos dunha terceira parte. A elección
farase logo de comparecencia parlamentaria de candidatos, profesionais de
recoñecido prestixio e experiencia nos seus respectivos ámbitos, e os membros
terán un estrito réxime de incompatibilidades e responsabilidades.
b) Elección por maioría 2/3 no Parlamento do Presidente ou Director Xeral
por un período máximo de cinco anos, non renovable en máis de dous
mandatos, e que tamén estará suxeito a un estrito réxime de incompatibilidades
e responsabilidades.
c) O nomeamento do equipo directivo farase logo de informe técnico de calidade
e idoneidade, e presentado ao Parlamento.
d) Reducirase a publicidade nos medios públicos de Galicia, e fomentarase
a publicidade en galego.
Outras medidas que o PPdeG considera necesario adoptar en relación coa CRTVG
son:
1. Rematar coa inestabilidade e precariedade laboral dos contratados da
CRTVG. Logo de 4 anos, a compañía vive un proceso insostible de xudicialización
masivo polos centos de denuncias presentadas polos seus traballadores. O principal
medio de comunicación de Galicia ten que dar exemplo de emprego estable. Urxe
un proceso 'real ´ de consolidación de emprego que avalíe amplamente os méritos
dous profesionais que levan anos demostrando a súa valía.
Para aqueles traballadores que leven menos anos na Compañía, establecerase un
proceso de incorporación gradual, mediante ás convocatorias oportunas.
2. Apostar pola posta en marcha dunha segunda canle que permita ou
desenvolvemento dunha grella de programación propia, de calidade e cunha
equipo axeitada. Promover a formación necesaria dos traballadores para
o desenvolvemento do traballo no novo ámbito dixital do 2010.
3. Diante da maior demanda de contidos que se vai a producir coa posta
en marcha do segunda canle, o PPdeG considera necesario aumentar a
Produción Propia, primando o traballo realizado con traballadores e medios
técnicos da CRTVG, limitando a Produción Allea "encuberta" en termos como
Produción Propia Asociada, Coprodución, etc.
4. Reducir, ata o seu remate, a externalización de servizos (paquetería, decorados,
directos dos informativos, etc), que supón un gasto maior e deixa sen carga de
traballo a moitos colectivos da CRTVG.
2º. - O marco legal audiovisual
O PPdeG proponse: 291
- A creación do Consello Audiovisual de Galicia como órgano regulador para
os medios públicos, cun estatuto similar ao Valedor do Pobo e unha estrutura moi
reducida, que asuma as competencias de ditame ou adxudicación de frecuencias
e o control independente dos medios públicos.
- A Reforma da Lei Audiovisual de Galicia para apoiar o desenvolvemento deste
sector adaptándoo á nova realidade da converxencia dixital, o impulso da TDT e
da sociedade da información.
- Demandarase da Administración Xeral do Estado unha nova Lei Xeral do Audiovisual
para a harmonización da lexislación en España, dado que o actual modelo está
moi superado e é preciso aclarar o conflito de competencias que os novos Estatutos
de Autonomía introduciron neste ámbito. Neste contexto demandarase a cesión da
terceira canle.
 4º. - Plan para o impulso e desenvolvemento da TDT pública e privada en
Galicia.
Malia que o prazo para o chamado apagamento analóxico en España segue fixado
para o 3 de abril de 2010 (dous anos antes que noutros países de Europa), poucas
persoas do sector confían en que se cumpra esta previsión.
Hai Comunidades que aínda non adxudicaron algúns das súas canles; e a maior
parte das empresas privadas concesionarias non realizaron aínda os seus
investimentos e a posta en marcha das canles xa adxudicadas, nin en Galicia nin
en España.
Na actualidade, a crise económica dificulta que os usuarios substitúan os televisores;
292 e a realización de investimentos polos novos emisores.
Ante este panorama, ademais de analizar, co Estado, a posible de moratoria do
apagamento a nivel de toda España é imprescindible poñer en marcha un Plan
de axuda en Galicia para o desenvolvemento da TDT; así como revisar o plan
técnico previsto.
Retegal pode xogar un importante papel, se recibe o financiamento necesario, para
apoiar o impulso das novas concesións privadas de TDT.
5º.- Outras medidas.
O PPdG, co obxectivo de fomentar a producción audiovisual en Galicia, tamén
propón:
Impulsar a actividade do Centro Galego de Artes da Imaxe como centro
neurálxico da recuperación, conservación e divulgación do audiovisual feito en
Galicia.
Impulso e colaboración coas diferentes escolas de imaxe e son, como Coruña,
Vigo, así como a Fundación TIC para a formación dos futuros profesionais do
mundo do audiovisual.
Colaboración con sector privado para que a multimedia galega teña un peso
específico no marco nacional.
Creación dun canal temático sobre “Cultura de Galicia”
Recuperación do cine como actividade social a través de convenios con
asociacións, sociedades culturais e concellos para establecer ciclos de cine con
periodicidade nos pequenos e medianos concellos.
Potenciará a proxección internacional da producción audiovisual, fomentado
a coproducción y apoiando a presencia do audiovisual galego en Feiras e
mercados internacionais.
Estableceranse medidas de incremento do apoio público ao sector por medio
de mecanismos financeiros que favorezan o reintegro das axudas recibidas ou
a participación como socio na producción.
Facilitarase ás empresas audiovisuais a presentación da documentación para
a solicitude de axudas públicas, evitando a reiteración continua na presentación
desa documentación.
Apoio activo á distribución de cine galego, que é actualmente un dos grandes
problemas do sector. Establecerase para elo unha liña de axudas ás empresas
distribuidoras para que distribúan cine galego.
Galicia en curto: difusión e promoción das curtametraxes producidos na
Comunidade Autónoma de Galicia.
3.- RELACIÓNS INSTITUCIONAIS E ACCIÓN EXTERIOR
O peso de Galicia no debate Español e na Unión Europea ten minguado
considerablemente co bipartito: un goberno formado con dúas forzas políticas que
non comparten o seu modelo de Estado, e manteñen posturas diametralmente
opostas en relación coa Unión Europea, dificilmente pode traballar conxunta e
coordenadamente no terreo das relacións institucionais e a acción exterior.
Deste xeito Galicia, que co anterior goberno do PPdeG liderou o debate das reformas
institucionais en España, e a participación das CCAA na Unión Europea; e que tivo
unha importante presenza no mundo a través da súa acción exterior, ten retrocedido
ata ocupar un lugar case irrelevante no escenario político español, europeo e
internacional.
Nos últimos catro anos o bipartito non foi capaz de realizar unha soa proposta de
reforma que mellorase as relacións institucionais de Galicia. Neste terreo, como
en tantos outros, non facer nada implica quedar relegado. Chegamos mesmo ao
extremo de deixar que a convocatoria dunha reunión entre CCAA afectadas polo
primeiro proxecto de reforma do financiamento autonómico fose por iniciativa do
Presidente doutra CA, á que Galicia acudiu por invitación.
O PPdeG quere mudar esta situación, para que Galicia volva a ser escoitada e
respectada nos foros españois, europeos, e internacionais.
3.1.- RELACIÓNS CO ESTADO E COAS DEMAIS CC.AA
Para o PPdeG resulta prioritario reforzar e utilizar plenamente os existentes
mecanismos de cooperación institucional: tanto co Estado, como coas demais
CCAA.
E para elo propoñémonos:
1º.- Continuar apoiando, no debate sobre a reforma constitucional do
sistema autonómico, unha reforma do Senado, para convertilo na cámara
de representación territorial.
A tal efecto, consideramos que o Dictame elaborado polo Consello de Estado a 293
instancias do Goberno socialista (que o esqueceu en canto viu en risco os apoios
dos nacionalistas nas Cortes) é un punto de partida válido para a análise e a
discusión dunha reforma que ten que desembocar na presenza igualitaria de Galicia,
xunto coas demais CCAA, nunha cámara lexislativa especializada nas normas que
inciden no ámbito competencial das CCAA.
2º.- Impulsaremos o funcionamento da Comisión Bilateral:
A Comisión Bilateral é o mecanismo previsto por las leis para que a CA de Galicia
e a Administración Xeral do Estado cooperen e intercambien información relevante
para ámbalas dúas administracións desde o respecto aos ámbitos competenciais
de cada unha.
 Na pasada lexislatura o Bipartito estragou moito tempo intentando modificar o
regulamento da Comisión Bilateral Xunta de Galicia-Administración Xeral do Estado.
Un regulamento pactado en tempos polo PPdeG que posibilita a Galicia tratar
paritariamente calquera tema do seu interese co Estado. Finalmente, coa aprobación
polas Cortes a instancias do PPdeG da creación dunha subcomisión no seo da
Bilateral para o seguimento dos investimentos en infraestruturas do Estado, quedou
demostrado o potencial da Comisión Bilateral na súa actual configuración.
O PPdeG proponse dinamizar a Comisión Bilateral, esixindo, como primeira
medida, a inmediata constitución da subcomisión de infraestruturas, co
obxectivo de marcar prazos e facer un seguimento das obras do Estado
en Galicia. Unha subcomisión que xa foi aprobada polas Cortes en xuño do ano
294 pasado, e nunca reunida.
Asemade, Galicia demandará a reunión da Comisión Bilateral con carácter
regular, tal e como prevé o actual regulamento, ao menos dúas veces ao ano, co
fin de mellorar a cooperación, e defender os intereses de Galicia en todos os eidos
perante a Administración do Estado.
3º.- Promoveremos desde Galicia a creación dun mecanismo de encontro
e intercambio de posicións das CCAA entre sí, para a fixación de posturas
comúns, cando proceda, nas negociacións co Estado, e que, eventualmente,
culmine cunha conferencia de presidentes autonómicos, sen presenza da
Administración Xeral do Estado.
As CCAA comparten intereses comúns, nos que compre cooperar, e presentar
propostas compartidas para o seu debate co Estado.
A actual Conferencia de Presidentes, que leva tempo sen ser convocada, segue
a ser un instrumento ao servizo da propaganda do Presidente do Goberno, que
se negou, nos últimos cinco anos, a presentar e aprobar un regulamento interno
que establecese aspectos tan relevantes como a súa periodicidade, a capacidade
das CCAA de introducir temas na orde do día ou instar á súa convocatoria, etc.
Por elo é fundamental que as CCAA dispoñan dun instrumento que facilite a
interlocución entre elas, e delas, unha vez fixada a posición común, co Estado, en
temas tan relevantes como a participación das CCAA na UE, o funcionamento dos
mecanismos de cooperación interadministrativa (conferencias sectoriais), ou mesmo
en materia de financiamento autonómico.
3.2.- ACCIÓN EXTERIOR DE GALICIA
CATRO ANOS PERDIDOS NA ACCIÓN EXTERIOR
Nesta lexislatura o papel de Galicia no exterior, e en particular na Unión Europea,
ten sido ben cativa. Podemos dicir que foron catro anos perdidos, nos que Galicia
non tivo apenas presenza nos foros europeos e reduciu de xeito considerable o
seu prestixio no exterior, gañado a pulso polo bo traballo realizado ata 2005.
Un dos exemplos desta perda de influencia, unida ao deterioro sufrido na relación
cos funcionarios da Comisión Europea, foi a ubicación da sede o secretariado de
programa Interreg España-Portugal. Inicialmente prevista en Galicia, finalmente
foi desprazada a Badaxoz.
Así mesmo, tamén se resentiu a cooperación entre Galicia e o Norte de Portugal,
que ata 2005 era posta como exemplo de cooperación transfronteiriza en toda a
UE. A Comunidade de Traballo Galicia-Norte de Portugal só se reuniu dúas veces
nesta lexislatura. Ademais, o Bipartito amosou o seu escaso interese por este
asunto, pois apenas adicou dúas persoas á xestión da cooperación transfronteiriza,
mentres que entidades como o Eixo Atlántico dedican 11 persoas a mellorar e
profundizar na cooperación na Eurorrexión.
A ALTERNATIVA DO PPdeG
As dúas premisas sobre as que se debe basear unha política exterior eficaz son
a planificación e a participación. En consecuencia, é necesario abordar a elaboración
dunha Axenda Estratéxica da Acción Exterior de Galicia que fixe obxectivos,
métodos, instrumentos e recursos.
Partindo dos contidos do "Libro Branco da Acción Exterior de Galicia" aprobado
nos últimos meses da lexislatura 2001-2005, o obxectivo último da acción exterior
de Galicia haberá de ser recuperar para Galicia o protagonismo perdido durante
os últimos catro anos nas distintas áreas nas que se expresa a acción exterior
autonómica. Así, apostarase por unha acción exterior que respecte a nosa autonomía
e singularidade, pero farase en coherencia coa política exterior do Estado. Trátase
de poñer o acento no "valor engadido" que a acción exterior de Galicia pode
significar para a política exterior de España, único criterio válido para unha acción
exterior eficiente e útil para promover o progreso e o benestar dos cidadáns.
Entre os obxectivos da acción exterior de Galicia, poden citarse:
-Fomento da presenza institucional de Galicia no exterior.
- Reforzo da acción de "lobby" en defensa dos nosos intereses, especialmente na
Unión Europea.
- Fortalecemento das relacións con Portugal, primordialmente coa súa rexión Norte.
- Promoción económica e comercial e apoio á internacionalización da empresa
galega.
- Promoción da nosa cultura e turismo.
- Aposta pola solidariedade internacional a través dunha política de cooperación
ao desenvolvemento eficiente.
- Apoio aos cidadáns galegos no exterior.
Co fin de promover o debate e de integrar o traballo de todos os axentes con
interese na acción exterior de Galicia, proponse a creación dun Consello Galego
de Acción Exterior, como órgano que canalice a participación dos diferentes 295
actores na definición e deseño das relacións exteriores da nosa Comunidade
Autónoma e que facilite a actuación de "lobby" a favor dos nosos intereses nos
distintos ámbitos.
3.2.1. GALICIA NA UNIÓN EUROPEA
O Goberno galego debe mellorar a súa participación directa en Bruxelas e o seu
papel na implementación das políticas públicas europeas nos ámbitos materiais
nos que a Comunidade Autónoma ten competencias ou intereses directos. Convén,
ademais, que a Xunta de Galicia racionalice e intensifique o seu labor na dinamización
dos distintos axentes socioeconómicos galegos, co obxectivo de facilitar o
aproveitamento por parte do conxunto da sociedade galega das oportunidades
xeradas polo proceso de integración europea.
 A participación de Galicia na Unión Europea desenvolverase en torno aos
seguintes eixes de actuación:
- Impulso da presenza das CC.AA. no Consello de Ministros, tanto nas
sesións ministeriais, coma no COREPER e nos grupos de traballo, así como nos
comités da Comisión Europea ("comitoloxía").
O Consello de Ministros é a institución máis importante nos procesos de toma de
decisións da Unión Europea, e, polo tanto, a presenza de representantes galegos
no seu seo resulta prioritaria, en liña co acordo alcanzado entre o Goberno da
Nación e as Comunidades Autónomas. De igual forma, a Xunta de Galicia impulsará
a súa participación nos diferentes comités da Comisión Europea de acordo cos
296 traballos que se desenvolvan no marco da Conferencia para Asuntos Relacionados
coas Comunidades Europeas (CARCE).
- Impulso ao traballo no Comité das Rexións
O Comité das Rexións, a pesar de que a súa condición de órgano consultivo da
UE, é de facto nos nosos días unha Institución europea que leva a cabo un crecente
abano de actividades. Non só debate e define posicións en todos os asuntos de
interese rexional ou local afectados polas políticas europeas, senón que é un foro
de grande utilidade á hora de identificar potenciais socios europeos, necesarios
para participar en programas financiados pola Unión. Ademais, o Comité realiza
un labor de grande interese na aplicación do principio de subsidiariedade. En
consecuencia, a Xunta de Galicia fomentará a súa participación activa neste órgano,
mediante a proposta de ditames e emendas ou a súa presenza nas comisións nas
que se definen posicións que afecten aos intereses de Galicia.
- Defensa da aplicación do principio de subsidiariedade, e, en particular, do
bo funcionamento do mecanismo de alerta temperá, que pode asignar novas
funcións ao Parlamento de Galicia no control político da aplicación deste principio.
O Parlamento de Galicia pode ser implicado polas Cortes Xerais no funcionamento
do novo mecanismo de alerta temperá para o control do principio de subsidiariedade,
previsto no Protocolo sobre subsidiariedade anexo ao Tratado de Lisboa, polo que
é necesario definir con claridade o papel dos Parlamentos autonómicos, así como
poñer atención ao seu desempeño, aproveitando esta nova oportunidade institucional
para difundir o que Europa representa entre a cidadanía galega.
Neste sentido, o Grupo Popular proporá ao Parlamento de Galicia a posta en
marcha dun mecanismo institucional en conexión cos parlamentos autonómicos
e coas Cortes Xerais, que faga efectiva a aplicación práctica deste principio.
- Reivindicación das funcións de autoridade de xestión e de pagamento dos
fondos europeos.
Son tarefas da autoridade de xestión dos fondos europeos a definición do dispositivo
de recollida de datos financeiros e estatísticos fiables, a execución do complemento
de programa, a presentación á Comisión Europea do informe anual de execución,
ou a organización da avaliación intermedia. A autoridade de pagamento, pola súa
banda, ocúpase de efectuar os controis de calidade da xestión, reclamar os fondos
europeos á Comisión, ingresar as subvencións europeas aos beneficiarios, certificar
os gastos, elaborar informes xornais sobre o estado do programa, etc.
En aras de simplificar a recepción e a xestión dos fondos europeos, a Xunta de
Galicia reivindicará a condición de autoridade de xestión e de pagamento do FEDER
e do FSE, co obxecto de dispoñer de capacidade para negociar coa Comisión
europea modificacións dos programas e poder ingresar directamente os créditos.
- Promoción dun "lobby" galego na Unión Europea
A Xunta de Galicia promoverá a constitución dun verdadeiro "lobby" galego en
Bruxelas, mediante o fomento da presenza de cidadáns galegos nos niveis de
dirección das institucións comunitarias e da Representación Permanente de España,
o apoio aos deputados galegos no Parlamento Europeo, e o traballo en rede con
axentes económicos e sociais galegos presentes na capital europea. Así mesmo,
a Xunta de Galicia promoverá as estanzas de funcionarios galegos como "Expertos
Nacionais destacados" ante as Institucións europeas.
- Impulso da actividade da Fundación Galicia-Europa
A Xunta de Galicia impulsará a Fundación Galicia-Europa, concentrando a súa
actuación na defensa dos intereses galegos na Unión Europea. Neste sentido, e
baixo a dirección da Xunta de Galicia, a Fundación reforzará a súa actividade de
representación ante as institucións da Unión, servirá de canle para a constitución
e impulso do "lobby" galego xa referido, e promoverá a coherencia entre as políticas
da Unión Europea e as políticas autonómicas. Co fin de garantir a necesaria
coordinación entre os diferentes departamentos do Goberno galego neste ámbito,
proponse a creación dos Foros Galicia-Europa.
Os Foros Galicia-Europa concíbense como reunións de traballo con participación
de representantes das consellerías afectadas por decisións europeas e con presenza
de deputados autonómicos e europeos, así como de técnicos en cada materia, co
obxectivo de facilitar o intercambio de información, avaliar a adaptación das políticas
autonómicas ás decisións europeas (co fin de evitar o risco de posibles sancións),
e de deseñar estratexias para unha mellor defensa dos intereses galegos en
Bruxelas dende a perspectiva da Administración autonómica. Os Foros Galicia-
Europa poderán contar tamén coa participación de representantes dos Concellos
galegos, co fin de mellorar o aproveitamento das posibilidades que nos ofrecen as
políticas da Unión Europea.
- Mellorar a información sobre a Unión Europea en Galicia e promover unha
maior participación dos galegos nos asuntos europeos 297
Para iso desenvolveremos unha rede de puntos de información europea nos
concellos, un programa de difusión permanente do espírito europeo tanto nos
colexios, institutos como na universidade.
Así mesmo, crearemos un portal web sobre a Unión Europea para:
Manter actualizado o coñecemento dos cidadáns galegos sobre a Unión
Europea
Informar das novidades que se producen
Facilitar a posta en contacto dos cidadáns coas institucións e os teus
representantes, fomentando a súa participación activa
Axudar a resolver os problemas que poidan xurdir noutro Estado Membro da
Unión Europea, a través da rede SOLVIT.
 - Reforzo da participación de Galicia nas organizacións rexionais europeas
A Xunta de Galicia ten que recuperar a súa participación efectiva nas organizacións
rexionais europeas onde se debaten e definen posicións sobre asuntos que afectan
a ámbitos esenciais do noso desenvolvemento económico. Este conxunto
heteroxéneo de organizacións, agrupadas no que se chamou "Movemento Rexional
Europeo", abranguen cuestións que van dende a defensa e promoción da cooperación
transfronteiriza, como é o caso da ARFE (Asociación de Rexións Fronteirizas de
Europa), ata a toma de posicións en política marítima ou de infraestruturas de
transporte (Conferencia de Rexións Periféricas e Marítimas e a súa Comisión do
Arco Atlántico).
298 A importancia a día de hoxe da actividade destas organizacións, vén determinada
pola súa capacidade de influencia ante a Comisión Europea, que establece consultas
nas etapas iniciais dos procedementos de toma de decisións, e pola definición de
posicións comúns que son defendidas ante os gobernos dos Estados membros.
3.2.2. A COOPERACIÓN TRANSFRONTEIRIZA: AS RELACIÓNS COA REXIÓN
NORTE DE PORTUGAL:
O impulso ás relacións con Portugal, especialmente coa súa rexión Norte, será
unha das prioridades políticas das relacións exteriores de Galicia. Trátase non só
de posibilitar un micromercado común de 6 millóns de habitantes, senón de gañar
"masa crítica" ante as institucións europeas ante o novo período de programación
2013-2020.
As propostas de actuación necesarias para o impulso da cooperación
transfronteiriza e para lograr o obxectivo de consolidar a Eurorrexión, son
as seguintes:
- Impulsar unha verdadeira cooperación de segunda xeración.
Coa expresión "cooperación de segunda xeración", incorporada ao vocabulario da
Comunidade de Traballo no último ano do anterior goberno da Xunta de Galicia,
faise referencia a unha cooperación orientada cara ás necesidades dos territorios
e dos cidadáns da fronteira: educación, transportes, sanidade,... e ao recoñecemento
administrativo da figura das "eurocidades".
Neste sentido, apoiaremos e impulsaremos proxectos como a Eurociudade Verín-
Chaves, pioneiro no desenvolvemento desta nova figura de cooperación
transfronteiriza de segunda xeración.
- Redefinir o modelo institucional da Comunidade de Traballo transfronteiriza.
A Comunidade de Traballo Galicia-Norte de Portugal converterase nun foro de
debate e definición das políticas da Eurorrexión. Trátase de instituír unha "Asemblea"
da Eurorrexión onde, ademais das autoridades rexionais, poidan participar
parlamentarios e outros axentes da cooperación transfronteiriza como universidades,
empresarios, sindicatos ou o Eixo Atlántico.
A Agrupación Europea de Cooperación Territorial (AECT), sería o órgano encargado
da iniciativa e execución das políticas da Eurorrexión, especialmente en materias
como transportes, sanidade, educación, medio ou turismo. Este órgano actuaría
coa personalidade xurídica que o recoñece esa figura administrativa.
A creación de Axencias de Desenvolvemento Eurorrexional, que favorezan a
concertación de posicións a partir de estruturas xa existentes, completaría a nova
estrutura institucional da cooperación luso galaica.
- Redacción dun Plan Estratéxico Galicia-Norte de Portugal.
A redacción dun verdadeiro Plan Estratéxico para a cooperación entre Galicia e a
rexión Norte de Portugal, debe constituír unha prioridade para a nova estrutura
institucional e ser o primeiro resultado da participación dos axentes de cooperación
transfronteiriza. Trátase de abrir o camiño a unha cultura de cooperación permanente,
non dependente dos recursos comunitarios e que asuma o obxectivo de consolidar
unha verdadeira Eurorrexión. A actuación en materia de infraestruturas, a cooperación
en investigación, a xestión conxunta de servizos de interese social (consorcios de
transportes, protección civil, servizos sanitarios,...), a cooperación cultural, a
coordinación de actuacións en programas de desenvolvemento ou a visibilidade
exterior conxunta, estarán entre os contidos deste Plan Estratéxico que debe
impulsar unha renovada Comunidade de Traballo útil aos cidadáns. Non podemos
perder de vista a idea de que a Eurorrexión Galicia-Norte de Portugal é a nosa
principal vantaxe competitiva no escenario europeo, tanto para as nosas empresas
coma para os cidadáns.
- Reforzo da acción de "lobby" ante as autoridades comunitarias cara á
programación do marco financeiro 2013-2020 e ás políticas de maior impacto na
Eurorrexión (fondos estruturais, pesca, enerxía, medio ou transportes).
- A Xunta de Galicia estudará, de acordo cos criterios explicitar máis abaixo, a
apertura dunha delegación oficial na Rexión Norte de Portugal, co obxectivo
de contribuír ao impulso da cooperación transfronteiriza.
3.2.3. - OUTROS ÁMBITOS DA ACCIÓN EXTERIOR DE GALICIA:
- Relacións con América Latina e con outras áreas.
299
As relacións con América Latina deben fomentarse máis alá do feito da numerosa
presenza de cidadáns galegos nestes países. A Xunta de Galicia potenciará os
contactos, non só coas autoridades nacionais, senón tamén a conclusión de acordos
con estados federados ou provincias para favorecer a cooperación institucional,
económica e comercial, a promoción do turismo e a internacionalización das
empresas galegas. PARA estes efectos, serán de utilidade as estruturas institucionais
de apoio á diáspora.
A Xunta de Galicia fomentará as relacións e a presenza de Galicia noutras áreas
xeográficas, especialmente con nacións emerxentes con posibilidades de negocio
para os empresarios, ou en países significados para os nosos intereses estratéxicos.
- Delegacións no exterior.
A Xunta de Galicia abordará unha reflexión sobre a oportunidade e obxectivos das
delegacións no exterior, dentro do plan de austeridade e contención do gasto e de
fomento da calidade democrática.
 Neste sentido, á hora de tomar a decisión de abrir unha delegación, levará a cabo As medidas concretas que se propoñen para esta área de actuación son as
unha análise custo-beneficio baseada en criterios de prudencia económica, e seguintes:
teranse en conta criterios como o interese económico e comercial para os empresarios
galegos, o volume dos proxectos de cooperación en marcha, ou a súa oportunidade - O desenvolvemento da Lei Galega de Cooperación ou Desenvolvemento, mediante
para sectores estratéxicos de Galicia. a aprobación dun Plan Director que estableza as prioridades xeográficas e sectoriais
da cooperación con criterios de eficiencia. Durante o ano 2009 manteranse os
Cando a apertura dunha delegación non estea suficientemente xustificada, a Xunta contactos necesarios no seo dos órganos colexiados de xestión da cooperación
de Galicia promoverá acordos co Goberno da Nación co fin de poder dispoñer de galega, co fin de poder dispoñer dun novo Plan Director 2010-2013.
persoal especializado utilizando a rede de Embaixadas de España.
- Un compromiso presupostario que garanta o incremento progresivo dos recursos.
Alcanzar un 0,4% do presuposto da Xunta ao longo da próxima lexislatura pode
3.2.4. - COOPERACIÓN AO DESENVOLVEMENTO ser un obxectivo razoable, dende a actual situación.
300
A pesar do esforzo iniciado na lexislatura 2001-2005, Galicia continúa ocupando - Fomento das actividades de sensibilización da opinión pública e de fortalecemento
un dos últimos postos entre as Comunidades Autónomas en canto a achegas de da actividade das ONGs.
axuda ao desenvolvemento.
- Fomento do comercio xusto.
O goberno galego renovará o seu compromiso de solidariedade coas persoas e
os países máis desfavorecidos para contribuír a alcanzar os Obxectivos de - Avaliación do impacto da cooperación.
Desenvolvemento do Milenio aprobados por Nacións Unidas no ano 2000. Neste
sentido, o fin último da Cooperación Galega ao Desenvolvemento será a loita
contra a pobreza extrema e a fame, e favoreceranse actuacións para promover o
ensino primario universal, a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres,
a saúde e o desenvolvemento sostible.
4.-LINGUA, CULTURA E PATRIMONIO.
4.1.- A Lingua
O idioma galego é o noso sinal de identidade como pobo, e un medio único
para a comunicación e a expresión do noso talento. O PPdeG sempre
considerou, e considera que o noso idioma propio é un elemento esencial da nosa
autoidentificación como pobo, de integración da nosa plural sociedade.
O PPdeG sempre defendeu, defende e defenderá o impulso e a promoción da
lingua galega como vínculo de unión entre todos os galegos nunha
sociedade, a nosa, que demanda, moi maioritariamente, o uso pacífico,
libre e sen confrontacións das nosas dúas linguas oficiais. Polo que renunciou,
renuncia e sempre se oporá a utilización da nosa lingua como arma de
enfrontamentos, divisións ou para as imposicións.
Coa mesma firmeza coa que defendemos a súa oficialidade no Estatuto, e
promovemos desde o goberno a súa presenza en todos os ámbitos sociais; coa
mesma firmeza coa que non consentiremos que a nosa lingua sexa nunca
menosprezada, marxinada ou infravalorada, oporémonos a súa imposición pola
forza.
Non podemos permitirnos que a nosa principal referencia identitaria se
converta nun instrumento para a división social. Porque o PPdeG, como forza
galeguista, cre firmemente que:
- A inmensa maioría dos galegos e galegas, ao igual que compatibilizan
espontaneamente as súas identidades como galegos e como españois, asume
como propias e compatibiliza libre e voluntariamente a riqueza lingüística que supón
dispoñer de dúas linguas: a propia, o galego, e a común de todos os españois, o
castelán.
- A inmensa maioría dos galegos non queren que na sociedade galega, como
ocorreu noutras nas que se teñen imposto as teses maximalistas dos nacionalismos,
se xeren conflitos lingüísticos como consecuencia da imposición lingüística, porque
esa inmensa maioría quere que ambas linguas segan a convivir en harmonía.
- A inmensa maioría dos galegos demandan dos poderes públicos que removan
calquera obstáculo ou imposición que impida a ningunha persoa exercer os seus 301
dereitos lingüísticos, isto é, o dereito de poder escoller a lingua oficial de uso que
consideren oportuna.
En definitiva, o que o PPdeG defende, ao igual que a inmensa maioría dos galegos
e galegas, é a plena vixencia do marco constitucional e estatutario, que se caracteriza:
- Pola consideración do castelán como lingua común de todos os españois (art. 3.1
da Constitución), e polo tanto tamén como unha lingua nosa que nos permite
integrarnos na terceira comunidade lingüística máis numerosa do mundo;
- Pola consideración da nosa lingua propia, o galego, tamén como lingua oficial na
nosa Comunidade Autónoma (art 5 do Estatuto); unha lingua que é parte do
patrimonio cultural de España enteira, e que por elo debe ser obxecto de “especial
respecto e protección” (art. 3.3 CE).
 - Polo establecemento de garantías por parte dos poderes públicos, en especial
os autonómicos, do dereito de todos os galegos e galegas de coñecer e usar
ambos idiomas; potenciando o uso do galego en todos os planos da vida pública,
cultural, e social; sen que ninguén poida ser discriminado por causa da lingua.
O PPdeG, no pasado, ten feito moito, desde as súas fondas conviccións galeguistas,
para garantir que todos os cidadáns de Galicia puidesen exercitar os seus dereitos
lingüísticos en liberdade; e particularmente os que elixen o galego, dada a situación
de marxinación histórica na que a nosa lingua se atopou con anterioridade á posta
en marcha das institucións do autogoberno.
302 E teno feito, sempre, acadando amplos consensos políticos e sociais, co obxectivo
de facer posible que tanto os que libremente escollen empregar o galego como o
castelán poidan facelo en todas as ordes da súa vida, e particularmente no ámbito
público.
Pese aos múltiples esforzos feitos, aínda queda terreo por recorrer nalgúns ámbitos
públicos e sociais: Na xustiza, na empresa, no mundo das novas tecnoloxías, ou
nos medios de comunicación, entre outras, aínda se dan eivas preocupantes que
impiden, de facto, que as persoas que elixen utilizar o galego poidan exercitar os
seus dereitos lingüísticos. Áreas nas que compre reforzar os esforzos de fomento
e apoio á normalización do galego. Do mesmo xeito que se ten feito con éxito, no
pasado, a través de políticas de impulso e promoción, e nunca de imposición,
noutros ámbitos sociais (como na vida política e parlamentaria, na administración
pública, ou no mundo editorial).
O Bipartito, nesta materia ao servizo dos intereses dunha minoría nacionalista
que pretende impoñer o monolingüísmo, ten apostado claramente pola
substitución das políticas de fomento e de promoción, a favor de políticas
de imposición e de sanción. Un camiño que está a levar, por vez primeira na
historia da nosa autonomía, á ruptura dos consensos, e á conseguinte aparición
da conflitividade lingüística. Unha conflitividade que se pon de manifesto tanto no
incremento das queixas de moitos cidadáns ante institucións coma o Valedor do
Pobo ou a propia Xunta; e a aparición de movementos sociais contrarios á imposición,
pero tamén, nalgúns casos, contrarios á normalización.
Así ten ocorrido en ámbitos tan distintos como a educación, e o comercio.
No ámbito educativo mediante a aprobación dun Decreto sobre o uso do galego
na educación no ano 2007, que indo moito máis aló do previsto no Plano de
Normalización Lingüística aprobado por unanimidade do Parlamento no 2004, e
rompendo os equilibrios lingüísticos coa intención de facer do galego a única lingua
vehicular na ensinanza, conlevou:
- A consideración do galego como idioma vehicular da aprendizaxe, incluso na
educación infantil e no primeiro ciclo da educación primaria; impoñendo que incluso
nos entornos castelán falantes a maioría das clases se impartan en galego. Isto
vulnera, ademais dos principios pedagóxicos básicos, o dereito dos propios rapaces
a que a lingua vehicular na primeira escolarización sexa na súa lingua materna.
- A imposición do galego aos alumnos que elixen realizar probas e exames, en
materias distintas da lingua galega, no outro idioma oficial.
- O establecemento como requisito para os concursos de traslados do profesorado
a esixencia previa de ter feitos os cursos de galego (cando antes ditos cursos se
podían facer a posteriori); e establecendo novos mecanismos de control e un
sistema de atribución de “responsabilidades” e sancións.
- Non garantindo un límite mínimo para o uso do castelán na educación; podendo
darse o caso de que salvo a asignatura de lingua castelán todas as asignaturas
fosen impartidas en galego, co que non se garantiría o acceso a un coñecemento
da lingua castelá consoante con cada nivel académico ou científico-técnico.
Eivas que, ademais de polo PPdeG, foron postas de manifesto polo propio Consello
Consultivo de Galicia, que concluíu o seu Ditame sobre o Decreto manifestando
o seu parecer de que non respectaba o principio de legalidade.
No comercio, a súa vez, o Bipartito, ao impulso da nacionalista Consellería de
Industria (que nesta materia copiou as normativas impulsadas polos tamén
nacionalistas gobernos de Cataluña e o País Vasco) está a impoñer medidas e
condicións lingüísticas aos comerciantes; medidas que son difíciles de conciliar,
non xa coa liberdade lingüística, senón coa liberdade de comercio.
O Bipartito, neste ámbito, está tratando de conseguir, mediante a aplicación
do dereito sancionador, o que se pode lograr mediante unha política
lingüística ben deseñada, e baseada na voluntariedade, no fomento e na
liberdade. Ou o que é o mesmo: os nacionalistas, coa aquiesciencia socialista,
están a demostrar a súa incompetencia para fomentar o uso do galego e garantir
o seu uso en todas as esferas da vida política e social, polo que recorren ao
contraproducente atallo da vulneración dos dereitos lingüísticos e a intromisión no
ámbito das relacións privadas (como son as que se dan entre un comerciante e o
seu cliente).
Por todo elo, o PPdeG defende un bilingüismo integrador, baseado no dereito
constitucional e estatutariamente protexido á libre opción lingüística.
Un dereito que só se pode exercitar na práctica, tanto para quen opta polo
galego como por quen opta polo castelán, se o conxunto da sociedade é
bilingüe, é dicir, os galegos e galegas temos a facultade de utilizar ámbalas dúas
linguas indistintamente; e se a sociedade mantén, como ata o de agora, o consenso
básico de que as linguas galega e castelán son elementos de unión, e non
de separación ou confrontamento.
En resumo, o PPdeG defende os seguintes principios:
- A liberdade individual de opción fronte a imposición. Pero para exercitar a liberdade 303
hai que ter capacidade de uso de as dúas linguas oficiais.
- Tal e como establece o Plan de Normalización Lingüística, rexeitamos as políticas
de substitución dunha lingua pola outra.
- Cremos que a cooficialidade debe concretarse na coexistencia de ámbalas dúas
linguas en todas as esferas sociais.
- Hai que garantir os dereitos lingüísticos de todos os galegos e galegas, tanto os
dos que deciden facer a súa vida en galego, como os dos que a queren facer en
castelán; para o que propoñemos un bilingüismo integrador baseado no
coñecemento por todos de ambas linguas e no dereito da libre opción
lingüística.
 Coherentemente, propoñémonos aprobar as seguintes medidas de goberno:
- Con carácter xeral: Queremos recuperar os consensos que o bipartito rachou,
para favorecer a normalización do galego a través do fomento (e nunca da imposición
e a sanción), particularmente naquelas esferas nas que resulta máis difícil a súa
utilización na actualidade; co fin de garantir a todos o exercicio dos seus dereitos
de opción lingüística.
- No ámbito educativo: derrogaremos o Decreto de Fomento do uso do Galego
na ensinanza do Bipartito, propiciando un amplo consenso para aprobar unha nova
norma que permita:
304 Garantir que o sistema educativo lle dea a todos os nenos e nenas as
competencias lingüísticas en castelán e galego consoantes con cada
nivel educativo.
Garantir que se respecte o dereito dos pais e dos nenos a elixir cal é a
lingua materna dos seus fillos; e garantir que todos os alumnos sexan
acollidos no sistema educativo na súa lingua materna, e introducidos
progresivamente na outra lingua oficial.
Garantir o dereito de libre uso das linguas galega e castelán nas relacións
entre profesores e alumnos nos exames, uso de textos e de material didáctico,
excepto nas materias de lingua castelá e lingua galega.
Garantir o equilibrio e proporcionalidade nas materias que se imparten
en galego e castelán no sistema educativo, permitindo a necesaria
flexibilidade. Previamente a administración escoitará a través de
procedementos regrados a opinión dos pais en relación coas materias
que se impartirán en cada idioma.
Esta proporcionalidade estenderase aos centros trilingües nos que se
tentará que 1/3 das horas de docencia se impartan nas tres linguas
vehiculares: castelán, galego e inglés.
- No ámbito do comercio: paralizar os proxecto das normas que inclúen sancións
aos comerciantes que exercitan os seus dereitos de opción lingüística e de liberdade
de establecemento.
- Creación dunha OFICINA DE DEREITOS LINGÜÍSTICOS. O PPdeG considera
necesario crear unha oficina de garantía dos dereitos lingüísticos, coas seguintes
funcións:
Tramitar as queixas presentadas polos cidadáns en relación coa utilización do
galego e do castelán co fin de garantir os seus dereitos lingüísticos.
Asesorar aos cidadáns sobre os seus dereitos lingüísticos en todos os ámbitos.
Colaborar coas administracións e organismos implicados na adopción de
medidas orientadas a facer efectivo o dereito de libre opción lingüística dos
cidadáns.
- Homoxeneizar e facilitar, a través dun único Centro de formación que asuma
tarefas de control dos contidos e de coordinación, a obtención dos coñecementos
de idioma galego e a expedición de títulos habilitadores. Dito centro estará
adscrito ao departamento da Xunta de Galicia con competencias en materia
lingüística; e promoverá:
- Dentro das medidas de fomento do uso da lingua galega, o PPdeG aplicará ás
empresas a Exención fiscal prevista no artigo 25 da Lei 3/1983, do 15 de xuño, de
normalización lingüística e no Plan xeral de normalización da lingua galega.

Cursos de capacitación lingüística (nos que tamén se inclúan cursos sobre

linguaxes especializadas para colectivos concretos).
Cursos sobre lexislación en materia lingüística dirixidos aos funcionarios das
distintas administracións públicas nos que se aborde o réxime xurídico aplicable
nos diferentes sectores: sanidade, xustiza, Administración local, etc.
o Cursos en liña que faciliten ao cidadán a formación continuada sen necesidade 305
de asistir a clases presenciais.
 4.2. - Cultura e Patrimonio.
Galicia é posuidora dunha Cultura propia formada ao longo dos séculos, e que
representa, xunto ao idioma, a mellor proba da nosa singularidade como pobo.
Unha cultura propia e singular, que forma parte do patrimonio da Humanidade, que
é elemento esencial da nosa identidade, e que sempre se desenvolveu, como un
dos seus principais elementos patrimoniais, os Camiños a Santiago, de forma
aberta e en diálogo coas correntes culturais do resto de España e de Europa. Unha
cultura propia, sempre aberta á cultura universal. E que hoxe, nun mundo cada
vez máis interconectado, aspira a que siga enriquecéndose e participando dos
procesos culturais internacionais, ao tempo que mantén a súa singularidade propia
306 e é o noso sinal de identidade no contexto da globalización económica e cultural.
Unha cultura que, tras a aprobación da Constitución e do noso Estatuto de
Autonomía, multiplicou o seu ritmo de crecemento e desenvolvemento; pero que
debe seguir avanzando coa participación de todos, en liberdade e sen dirixismos
de ningún tipo: nin ideolóxicos, nin culturais baseados en concepcións elitistas.
Os poderes públicos autonómicos teñen a obriga de facilitar o acceso de todos á
nosa cultura, de aumentar as posibilidades de elección dos cidadáns nos bens e
servizos culturais, e de apoiar aos creadores e ás industrias culturais.
Unha tarefa de fomento que debe, en todo caso, respectar o protagonismo esencial
da sociedade na cultura para que a exerza en liberdade.
A liberdade e a igualdade son, polo tanto, os principios que guiarán as políticas
culturais públicas do PPdeG.
O BIPARTITO E A CULTURA GALEGA: MÁIS SOMBRAS QUE LUCES.
Xustamente os principios que o bipartito non aplicou durante os últimos catro anos
é dicir, nos que a Consellería de Cultura tratou de utilizar os medios e os programas
desta como instrumento de propaganda e ao servizo dunha visión política concreta.
Un período no que as sombras foron moito máis grandes que as luces: vai ser
necesario o esforzo e o traballo de todos para recuperar estes anos perdidos, e
que deixan un legado manifestamente mellorable:
1º. - Paralizáronse proxectos que estaban en marcha, con contidos definidos e
cronogramas de execución: a Cidade da Cultura, a Lei de Bibliotecas, o Plan
Director de conservación dos Camiños de Santiago, o Ballet Galego Rei de Viana,
as Illas de San Simón e Santo Antón, a Rede de Patrimonio Arqueolóxico, etc.
2º. - A falta de impulso e de iniciativas para a mellora da xestión cultural, unidas
á falta de programación, orixinou que o labor de fomento estivese baseado máis
na improvisación que na planificación. O resultado son os malos datos relativos
aos índices de lectura, a redución de visitas ao CGAC e a perda do seu protagonismo
cultural, a redución de emprego cultural, o estancamento das exportacións culturais
(a presenza de Galicia na Feira do Libro de A Habana gastou 2.000.000€ en diñeiro
público para exportar a Cuba pouco máis de 9.200€ en libros), e unha menor
participación da cultura ao PIB de Galicia.
3º. - A execución dos presupostos públicos de forma partidaria, ao destinar grandes
cantidades de diñeiro público a obxectivos de carácter ideolóxico, de proxección
da ideoloxía nacionalista, e non de interese público como foron a participación na
Feira de A Habana e a viaxe da Conselleira a Cuba e o programa "A Cultura Circula
cun custo cada un deles de 2.000.000 millóns de euros.
4º. - Unha política escurantista e de ocultación que impediu coñecer a Galicia en
que se gastou o diñeiro público a Consellería de Cultura nestes últimos catro anos,
ou a situación actual de compromisos adquiridos con terceiros. Para iso puxeron
en marcha un proceso de desviación da xestión pública de programas da Consellería
a novas entidades paralelas, como o AGADIC.
5º. - Unha política dirixista que trata de proxectar, a través das políticas públicas
culturais, o ideario nacionalista, o que supuxo unha visión parcial e excluínte da
plural cultura galega.
A ALTERNATIVA DO PPdeG: UNHA NOVA POLÍTICA CULTURAL
O PPdeG quere cambiar esta situación, e desenvolver un novo modelo de
políticas culturais baseado nos seguintes principios:
- Unha cultura en liberdade e sen peaxes ideolóxicas. É necesario desvincular
a política de fomento cultural dos postulados ideolóxicos do partido que goberna.
- Unha política que recupere e poña en valor o noso inmenso capital cultural
e patrimonial.
- Unha política xestionada con eficacia, eficiencia e rigor. É necesario que o
diñeiro público se xestione con honestidade, sen dilapidacións nin gastos 307
inxustificados, cun maior control e uns obxectivos claros. Non pode volver
acontecer o sucedido nesta lexislatura. Estableceranse obxectivos, e controlarase
a súa consecución, a través dos Plans Autonómicos e Provinciais de Inversión
cultural.
- Unha política única por parte da Xunta en materia cultural. É necesario
rematar coas duplicidades creadas nesta lexislatura e establecer un único
interlocutor cos sectores culturais poñendo fin á duplicidade actualmente
existente nesta materia, e establecendo unha maior coordinación entre Cultura e
Educación, algo que non se produciu co Bipartito.
- Unha política sen exclusións: Porase atención a todas as correntes
culturais, e a todos os sectores creativos. A maior riqueza é a diversidade e
pluralidade da cultura galega.
 - Unha política de fomento dun tecido industrial competitivo e exportador,
que apoie as coproducións, concesións, mecanismos de financiamento, mecanismos
de conxestión e de partenariado, non centrándoo exclusivamente en mecanismos
de axuda directa ou subvencións.
- Un novo modelo de financiamento do gasto cultural das Administracións
Locais que responda a criterios obxectivos e non á discrecionalidade política.
- Unha política de apoio á innovación como mostra da capacidade creativa de
Galicia, do seu dinamismo e da súa capacidade de conseguir a súa proxección
exterior.
308
PROPOSTAS ESPECÍFICAS:
1º. - ASPECTOS ORGANIZATIVOS:
O primeiro aspecto que se debe considerar é a reestruturación das competencias
das distintas áreas de Cultura. Para mellorar sinerxías, o mellor é que as competencias
non estean espalladas polos diferentes departamentos e Consellerías, ou en
organismos autónomos e entes varios, como é ou caso do Camiño de Santiago,
arquivos, ou CGAC ou audiovisual.
A recuperación da unidade de xestión das políticas culturais na Xunta permitirá
acadar obxectivos xenéricos das políticas culturais, tales como:
- A creación dunha imaxe de marca da "Cultura de Galicia" baixo o que se
recollería toda a creación cultural que se realiza por galegos, estean ou non en
Galicia, co fin de potenciar a través da súa creación a imaxe da nosa Comunidade.
Trátase de aproveitar aos creadores galegos de calquera disciplina cultural para
proxectar Galicia no exterior.
- Impulsar un Pacto polo mecenado da cultura galega: acordar coas principais
institucións económicas e sociais a súa participación en financiamento de
investimentos non eido da recuperación patrimonial, no funcionamento das estruturas
culturais, e no apoio aos creadores.
- Promover o voluntariado cultural: proxectos como lecturas a domicilio para
invidentes, persoas maiores ou enfermos, tanto nos seus fogares como en hospitais
ou residencias; acompañamento de grupos de persoas maiores, nenos, mozos,
a espectáculos culturais, museos, etc.
2º. - PATRIMONIO CULTURAL
Un dos activos máis importantes de Galicia é a súa riqueza patrimonial que, ademais,
serve de pulo de atracción e como recurso turístico destacado, como se puido
comprobar nos últimos anos grazas ao esforzo dos gobernos do PPdeG en
restauración de patrimonio para a súa conservación e, posta en valor.
Por iso, o camiño aberto, que sufriu un paréntese nestes catro anos, debe continuar
a súa andaina e rematar proxectos importantes que foron iniciados polo goberno
do PPdG e que ou bipartito foi incapaz de rematar, como ocorreu por exemplo coa
Rede de Parques Arqueolóxicos, co Plan de Fortalezas e Castelos, ou coa Illa de
San Simón e Santo Antonio.
As políticas do PPdeG relacionadas co patrimonio cultural, baseadas en tres eixes
reitores: a Protección, a conservación e restauración, e a súa difusión,
concretaranse en:
2.1. - Marco normativo do Patrimonio cultural de Galicia
Reforma da Lei do Patrimonio cultural de Galicia. A Lei actual é de 1995
e é conveniente a súa revisión e actualización para adaptala ás novas
circunstancias e sensibilidades que existen na sociedade sobre a conservación
e recuperación do patrimonio galego.
Aprobar os desenvolvementos regulamentarios sectoriais da propia
Lei, para que sexa áxil e operativa en toda a súa extensión non máis breve
tempo posible: área de museos, arquivos... etc.
Creación do Corpo de inspectores de patrimonio, coa finalidade de
protexer actuacións daniñas para ou patrimonio.
Elaboración dun Plan de inspección patrimonial anual.
Aprobar o Decreto sobre territorios históricos para poñer en valor áreas
xeográficas con profundo contido histórico, subliñando especialmente
aqueles que compartimos con Asturias, o Bierzo e Portugal para favorecer
mediante convenios as relacións interrexionais. O decreto inclúe a posta en valor
de núcleos rurais abandonados e con valor histórico.
Aprobar o Decreto de trazado e delimitación dos camiños de Santiago,
pois tan só o Camiño Francés se atopa protexido.
Creación do Plan Especial de Protección do Camiño de Santiago como
norma de axuda aos concellos para a defensa dos valores arquitectónicos e de 309
paisaxe do camiño.
2.2. - Inventario e catalogación:
O PPdeG continuará, de acordo cos criterios xa establecidos na lei do 95, con:
A elaboración do inventario e a catalogación dos bens mobles e
inmobles propiedade da Igrexa, non só con fins de investigación, senón de
protección ante os roubos.
A catalogación e inventario do patrimonio inmaterial, como proceso de
coñecemento e investigación de costumes, música, ritos, lendas e outras
manifestacións ata os nosos días, pois hoxe atópase disperso entre institucións,
incompleto e sen criterios unitarios.
 2.3. - Conservación e restauración:
Nesta área, o PPdeG adoptará as seguintes medidas:
Atribución de competencias a un único órgano da administración en
materia Restauración do Patrimonio Cultural de Galicia, coa finalidade de
marcar as pautas e criterios de intervención no patrimonio, e a elaboración de
proxectos singulares cuxa execución levarían a cabo empresas especializadas
contratadas pola Administración ou institucións privadas que financien a obra
a realizar. O bipartito copiou mal esta idea, que naceu na anterior lexislatura,
e levou o "instituto" á Cidade da Cultura, dando mostras do seu descoñecemento
das funcións da Administración, que non pode por lei deixar a súa responsabilidade
310 en mans dunha institución que non ten poder executivo neste ámbito.
Intervención para a recuperación e posta en valor dos núcleos rurais
do Camiño Francés: Existe un plan finalizado de actuación con propostas e
presuposto que se entregou ao novo goberno en 2005. Nada levou a cabo
nestes catro anos e tan só resta aplicalo.
Plan de conservación de arquitectura industrial. Conservación nuns
casos e posta en valor noutros, de arquitecturas que representaron en diferentes
épocas un modo de vivir e un avance para Galicia. Abranguería dende a minaría
romana, hidroloxía, muíños, centrais eléctricas ou fábricas de curtidos, actividades
que deixaron de existir ou se transformaron pero que permanece a súa pegada,
abundante dende finais do século XVIII.
Plan de castelos e fortalezas. Xa comezado, deixárono morrer así como
pasou a un segundo plano o proxecto con Portugal de fortalezas transfronteirizas
con achega de fondos europeos. Mentres o país veciño avanzou notablemente,
Galicia ralentizouno.
Plan de restauración de núcleos etnográficos. Aqueles vinculados con
algunha das actividades agrícolas ou gandeiras de Galicia que desapareceron
ou están a punto de facelo.
Plan de escavacións arqueolóxicas. Abrangue xacementos dende a
antigüidade ata o século XIX. Trátase de crear un mapa arqueolóxico a través
de secuencias cronolóxicas para intervencións baseadas en criterios científicos
co fin de achegar novos coñecementos da historia de Galicia ao longo de todas
as épocas. Un comité científico será encargado de asesorar á Administración
para construír o mapa de intervencións.
Plan de restauración de bens mobles. Mediante proxectos de profesionais,
intervir especialmente en retablos e esculturas sobresaíntes de igrexas rurais
e urbanas de Galicia.
Plans de restauración de catedrais e mosteiros, xa deseñados polo
anterior goberno do PPdeG para prolongarse no tempo e ao que hai que dar
continuación.
Poremos en marcha un "Plan de apoio ás embarcacións tradicionais"
que incluirá unha liña específica de axudas á reparación, conservación e
mantemento destas embarcacións e a elaboración dun inventario e Rexistro
Público.
Estableceranse medidas de apoio aos titulares privados de bens de
especial valor cultural para a súa conservación e apertura ao público.
En concreto:
 Axudas para a consolidación e valoración do patrimonio etnográfico galego.
Establecemento de acordos e convenios con propietarios de bens patrimoniais
de interese cultural para que sexan visitables e se poida realizar un catálogo/circuíto
do patrimonio galego.
Apoio os propietarios de BIC's para a súa recuperación, mantemento e
recepción de visitas, especialmente no que a refire á achega de persoal cualificado
que permita a apertura dos inmobles.
Prestarase especial atención ao patrimonio inmaterial e ás
manifestacións de festas tradicionais como elementos de riqueza cultural
e mostra das tradicións de Galicia.
2.4. - Difusión:
A) REDE GALEGA DO PATRIMONIO ARQUEOLOXICO: UN NOVO E
NECESARIO IMPULSO
A rede está integrada por catro territorios moi singulares e representativos de
épocas distintas. A idea é poñer en valor catro áreas rurais e unha urbana, destacando
o tempo en que cada unha tivo unha especial incidencia na historia de Galicia:
1) Parque Arqueolóxico da Cultura Castreña
2) Parque Arqueolóxico da Arte Rupestre
3) Parque Arqueolóxico do Mundo Romano
4) Parque Arqueolóxico do Megalitismo.
Difusión e investigación van unidas ao proxecto pois cada parque pretende
ser un punto de encontro de científicos, así como do público en xeral, especialmente
os escolares a través dos centros de ensino.
A Cidade da Cultura será o eixe da Rede, dotándoa de unidade. Deste modo,
a Cidade da Cultura será máis de Galicia que nunca, por canto manterá conectados
aos catro parques das catro provincias e fixará os criterios xerais relativos a
investigación e actividades.
A coordinación dos centros e, en consecuencia, da Rede, estará situada no Museo
da Cidade da Cultura, de modo que, entre outras actividades, en tempo real se
poderá acceder por medio de cámaras aos centros de interpretación, asistir aos
procesos de escavación ou establecer comunicacións e intercambios con institucións 311
de todo o mundo relacionadas coa arqueoloxía.
Como regra xeral, os terreos para construír os centros deberían ser cedidos polos
concellos.
- P.A. da Cultura Castreña: Situado ao pé do castro de S. Ciprián de Lás, este
divídese entre os concellos de S. Amaro e Punxín. No 2001 levou a cabo un
concurso de anteproxectos, e en 2003 licitouse o proxecto de execución iniciándose
as obras comezaron ao mes seguinte. Xunta e o Ministerio de Fomento (a través
do 1% cultural) repártense ao 50% o financiamento. Despois de catro anos o
proxecto execútase lentamente, polo que o PPdeG o retomará para impulsalo.
 - P.A. da Arte Rupestre: Situado no concello de Campo Lameiro, é un dos
xacementos con petróglifos máis importantes de Europa. No 2003 resolveuse o
concurso; en 2005 concluíuse o proxecto executivo e o financiamento tamén se
concertou ao 50% co Ministerio de Fomento. O convenio asinaríase en 2005.
Despois de catro anos o proxecto execútase lentamente, polo que o PPdeG o
retomará para impulsalo.
- P.A. do Mundo Romano: Situado na cidade de Lugo ou no seu ámbito, en 2005
o Concello aínda non cedera terreo ningún á Xunta. A día de hoxe o proxecto está
paralizado, pois segundo parece, o Concello non cedeu aínda os terreos. O PPdeG
retomará a iniciativa de impulsalo.
312 - P.A. do Megalitismo: En 2005 estábase rematando un estudio para situalo no
ámbito da Costa da Morte, onde converxen un grande número de cámaras
megalíticas, coa finalidade engadida de contribuír a revitalizar unha zona
especialmente castigada tras a catástrofe do Prestige. A día de hoxe aínda está
sen definir a súa situación.
B) ILLA DE SAN SIMóN
O PPeG recuperou un dos espazos culturais e naturais máis importantes de Galicia.
Catro anos despois aínda hoxe descoñécese o seu uso máis alá do puramente
político.
Pensado con fins culturais, a proposta do PP baséase en que as universidades
de Galicia se poidan beneficiar duns espazos para reunións científicas e
congresos, onde estudantes e especialistas poden pasar a noite en dous dos
seus edificios.
Do mesmo modo, abrirase a todas aquelas administracións públicas e privadas
para desenvolver actividades culturais.
Terá un centro de documentación e interpretación, así como unha área de estudios
mariños e escola de vela.
C) MUSEOS E ARQUIVOS: UNHA POLÍTICA MUSEÍSTICA COORDINADA
- Estableceranse criterios para a adxudicación de axudas aos Museos de
Galicia evitando decisións caprichosas e inxustificadas de variación de achegas
a estes, como sucedeu nestes últimos catro anos.
- Farase promoción dende a Consellería de cultura dunha maior coordinación
entre os museos de Galicia pertencentes a cada uns dos sectores para establecer
políticas en común e facilitar a coprodución de exposicións.
- Asunción pola Xunta de Galicia do "Documento cero do sector da arte
contemporánea: boas prácticas en museos e centros de arte".
- Reactivación do CGAC para superar a situación actual de perda de visitantes
e de crise na xestión.
- Apoio aos novos creadores galegos e galegas para a súa promoción no
resto de España e no estranxeiro, buscando a colaboración para iso entre
Museos de Galicia e de fóra de Galicia.
- Melloras na dotación de medios persoais e técnicos aos museos.
- Estableceranse políticas de captación de novos públicos e medidas para
facilitar a accesibilidade física e tecnolóxica aos museos.
- Establecemento de contratos programa como criterios de financiamento
dos grandes centros culturais, suxeitos a control anual.
- Museo Arqueolóxico Provincial de Ourense: De titularidade estatal e xestión
da comunidade autónoma, a aposta do PPdeG é impulsar un proxecto que se
deixou morrer, non realizándose as obras de remodelación do antigo edificio. Na
actualidade, atópase na mesma situación en que estaba en 2004, ao igual que o
Arquivo de Ourense que comparte edificio co Museo. Urxe retomar as reformas.
- Museo Etnográfico de Ribadavia: A proposta do PPdeG é a súa ampliación,
xa prevista en 2004, e que o bipartito foi incapaz de desenvolver.
2.5. - Camiño de Santiago
O PPdG foi o impulsor do Camiño de Santiago nestes últimos 15 anos, reinventando
unha tradición milenaria que renaceu despois dos fortes investimentos que os
diferentes gobernos do PPdG foron realizando dende 1990.
Agora, este itinerario cultural, Patrimonio da Humanidade necesita un novo
alento que persevere na súa conservación e valorización, despois de catro
anos sen ningunha actuación destacable a pesar da propaganda gobernamental.
Este feito é particularmente reprochable, cando ou PPdeG deixou preparado un
Plan de actuación nos espazos públicos do Camiño de Santiago - Camiño Francés-
, que ou Bipartito tivo a ousadía de tirarse como propio. Pero nada sabe dos
investimentos realizados.
O Bipartito puxo en marcha, pola contra, unha nova "delimitación" dos Camiños de
Santiago, traballos que haberá que estudar profundamente e aproveitar para trazar
ás liñas de actuación de futuro, dado que, a falla de entendemento dentro do
bipartito (turismo e cultura), non permitiu avanzar como se debería ter feito.
Todas as nosas propostas neste eido van encamiñadas a mellorar a situación
diante dun feito tan relevante como é o Ano Santo de 2010.
Por iso urxe unha actuación eficaz ante ou reto da celebración do Xacobeo
2010, cuxa importancia é maior porque o próximo non será ata ou 2021.
Medidas que ou PPdeG adoptará, coa máxima urxencia:
Plan director de actuación en espazos públicos no Camiño Francés. 313
Axudas a investimentos privados de mellora nos inmobles do Camiño Francés
(complementar as axudas da Consellería de Vivenda para conxuntos históricos),
ademais das vivendas: peches de terreos, balados, cabreados, alpendres, etc.
Continuar coa restauración e posta en valor do patrimonio cultural ligado aos
Camiños, así como a súa sinalización axeitada e o acondicionamento, mellora
e modernización da rede de albergues de peregrinos sen que sexa un elemento
distorsionador da demanda de aloxamento.
A elaboración dunha programación cultural, lúdica e divulgativa dous Camiños,
que reforce o atractivo cultural e turístico dos mesmos.
A concreción e seguimento do programa de beneficios fiscais para ou Ano
Santo 2010, presentando ás empresas un plan de actuación integral sobre o
Camiño de Santiago e a celebración diste evento de carácter internacional que
é ou Xacobeo 2010.
A sinatura de convenios de cooperación e colaboración non seo do Consello
Xacobeo co resto de Comunidades Autónomas e o Estado para coordinar
actuacións e elaborar unha axenda cultural conxunta cara ou 2010.
 2.6. - O libro
Nos tempos da tecnoloxía, a informática e o predominio dos ordenadores, corremos
o risco de esquecer a grande importancia que segue tendo a linguaxe verbal; que
as palabras son o instrumento material das ideas; e que existe unha correlación
entre a ordenada estrutura das frases e a correcta estrutura do pensamento.
Por iso, o PPdeG cre que é necesario apostar decididamente polo fomento da
lectura como instrumento esencial do desenvolvemento da lingua oral e escrita.
Para o PPdeG é imprescindible adoptar medidas para que os índices de lectura
de Galicia converxan con España e con Europa, revertendo os baixos índices
314 actuais, froito do desinterese da Xunta de Galicia e das Consellerías de Educación
e Cultura, nestes últimos anos; como puxeron de manifesto cualificados
representantes do sector en Galicia.
Os esforzo feitos polos Gobernos do PP frutificaron na creación de casas de cultura
dotadas de amplas bibliotecas nunha grande maioría dos municipios de Galicia,
pero a xeneralización do sistema de empréstito de libros de texto na educación
obrigatoria está a incrementar os déficit de lectura e causando o peche de moitas
pequenas e medianas librarías que realizaban unha importante difusión cultural
nos barrios das nosas cidades e nos pequenos pobos de Galicia.
A brecha diferencial prodúcese especialmente entre os pobos do rural e as cidades
e as familias con déficit cultural que son, precisamente, as que non teñen libros
de consulta, nin de lectura, nin sequera libros de texto.
O acceso aos libros e, polo tanto a lectura pode realizarse a través da rede
de bibliotecas de Galicia, pero tamén, como elemento esencial a través
das familias, xa que a transmisión de hábitos lectores estimúlase e transmite
de pais a fillos.
O PPdeG desenvolverá as seguintes medidas de apoio á lectura e o libro:
- Declarar o ano 2010 como Ano da Lectura en Galicia, co obxectivo de que
todas a Administracións galegas e o sector do libro, os representantes editoriais
e os axentes implicados no fomento da lectura, mobilícense a favor do fomento
da lectura. Para esta campaña darán axudas específicas as Consellerías de
Educación e de Cultura.
- Crear un Fondo Social con axudas da Xunta e doutras entidades para realizar
todos os anos unha convocatoria pública dirixida a subvencionar a adquisición
de libros de lectura e dinamizar o sector do libro.
- Realizar campañas para potenciar actividades culturais e de fomento de
lectura apoiándose nas 600 librarías e nas 45 editoriais galegas. A radio e a
televisión galegas, dentro dos seus espazos de publicidade, reducirá as
tarifas de promoción do libro galego.
- Establecer nos presupostos anuais da Xunta partidas para compra de libros
destinados á actualización das bibliotecas e tamén das bibliotecas escolares.
Unha parte destes libros serán libros editados en Galicia e libros en galego.
- Nos programas presupostarios da Xunta figurará un programa presupostario
específico no que figuren as partidas destinadas ao sector do libro.
- O PPdeG garantirá que en todas as cidades de máis de 75.000 habitantes
existirá unha biblioteca estatal; que todas as cidades e vilas de máis de
50.000 habitantes conten con bibliotecas municipais xestionadas ou sostidas
pola Xunta de Galicia. Mellorarase e impulsarase o servizo das bibliotecas
nodais, con ampliación de horario e medios, especialmente persoais.
- Envío a todas as bibliotecas das obras publicadas pola Xunta de Galicia
e os editores galegos, previamente seleccionados por unha comisión na que
participen os editores, libreiros e profesionais das bibliotecas.
- Vistos os problemas que o sistema de empréstito de libros de texto está
a xerar nos alumnos, nos centros, nas familias e nas librarías, o Partido
Popular cambiará este sistema polas axudas directas a través do cheque-
libro.

- Favorecer o papel das librarías como puntos especializados de venda de

libro, así como de axentes culturais activos, indispensables para que a industria
do libro manteña a gran pluralidade e cuantitividade e para a consolidación do 315
tecido cultural galego. Farase promoción da libraría e a súa imaxe pública como
punto especializado de venda de libros e como axente cultural activo, adoptando
medidas eficaces en colaboración coa Federación de Libreiros de Galicia para
evitar o peche de librarías, especialmente as instaladas nas zonas rurais e na
periferia das cidades e vilas.

- Impulsar que as bibliotecas escolares se abran ao público fóra do horario

lectivo dotándoas de técnicos e auxiliares de biblioteca.
 2.7. - Industrias Culturais
O PPdeG realizará as seguintes actuacións para fomentar as industrias culturais
de Galicia:
- Redefinición do AGADIC para evitar a duplicidade da actividade deste ente con
outros xa existentes na Xunta, e para evitar que sexa un instrumento sometido a
un control público insuficiente.
- Fomento do emprego cultural a través de programas específicos en colaboración
coa Consellería con competencias en materia de traballo.
- Proxección exterior das industrias culturais dando o protagonismo ás empresas
316
culturais e ás asociacións e agrupacións do sector evitando que sexan os criterios
políticos os que fixen a dinámica de promoción exterior. Non se debe repetir
participacións en Feiras como a do Libro de A Habana.
- Fomentaremos que a industria cultural participe no financiamento vinculado ás
empresas de capital risco; e estableceranse instrumentos para compartir o risco
cos emprendedores culturais e outros intermediarios financeiros.
- Establecemento de liñas de apoio financeiro aos sectores culturais declarados
estratéxicos. Estas axudas terían por finalidade facilitar a concesión de avais,
facilitar o acceso ao crédito, e no caso das empresas audiovisuais establecer
convenios de desconto co novo IGAPE renovado baseándose nos contratos xa
asinados entre esas empresas e a TVG.
2.8. - Cidade da Cultura
A Cidade da Cultura de Galicia é un proxecto promovido pola Xunta de Galicia
no ano 1999, o obxectivo do cal era levar a cabo a construción dunha serie de
centros integrados e agrupados que se ocupasen da conservación, produción e
exhibición da nosa cultura, dotados do máis avanzado nivel tecnolóxico, e que
permitisen aproveitar ao máximo as inmensas posibilidades que ofrece a sociedade
da información. Era un espazo multifuncional e aglutinador da nosa expresión
cultural, que pretendía ser un referente inequívoco da Galicia do terceiro milenio.
O proxecto definido polo anterior Goberno da Xunta de Galicia recollía,
fundamentalmente, os seguinte usos:
1. BIBLIOTECA E HEMEROTECA DE GALICIA: para albergar o Centro Superior
Bibliográfico de Galicia, ser os receptores do Depósito Legal de Galicia, acoller
o patrimonio bibliográfico e hemerográfico galego, e constituír a cabeceira das
bibliotecas da Comunidade Autónoma.
2. MUSEO DA HISTORIA DE GALICIA: Museo baseado en novos conceptos e
técnicas expositiva. Tratábase dun museo didáctico-interactivo no que primaba a
participación activa dos visitantes aplicando as últimas tecnoloxías audiovisuais
e informáticas. Os catro Parques Arqueolóxicos de Galicia (San Cibrao de Lás en
Ourense, o Parque de Arte Rupestre de Campo Lameiro en Pontevedra, o Parque
do Megalitismo da Costa da Morte en A Coruña, e o Parque do Mundo Romano
en Lugo) constituirían un extraordinario complemento do museo, e permitirían
desenvolver accións máis alá dos seus propios muros.
3. TEATRO DA MÚSICA: O Teatro das instalacións e equipamentos necesarios
para posibilitar a presenza en Galicia das grandes compañías internacionais de
ópera, permitindo nas súas instalacións acoller calquera tipo de representación
operística e concertos sinfónicos, musicais, ballet, teatro, etc.
4. EDIFICIO DE NOVAS TECNOLOXÍAS: A idea xeral do edificio de novas
tecnoloxías era mostrar as grandes posibilidades das novas tecnoloxías do audiovisual
e da comunicación, e preservar, recuperar e difundir a imaxe e son de Galicia
creando un grande arquivo de imaxe e son en todo tipo de soportes. Acollería
tamén o Museo da Comunicación en colaboración con Telefónica, grande aposta
expositiva que mostraría a evolución dos recursos que serviron de instrumento
para as formas de comunicación ao longo da historia.
5. EDIFICIO DE SERVIZOS CENTRAIS: Dotado de equipamentos comerciais e
complementarios e de xestión de todo o complexo cultural.
A proxección da Cidade da Cultura de Galicia nos anos 2001-2005 pon de
manifesto a transcendencia internacional do proxecto: foi invitado a participar na
Bienal de Arquitectura de Venecia nas edicións de 2002 e 2004 e o seu director
cualificouna como "unha das novas institucións culturais máis significativas de
Europa e un modelo a seguir de grande resonancia na arquitectura"; a prestixiosa
revista norteamericana ARCHITECTURE premiouna en 2003 co 50th ANNUAL
PROGRESSIVE ARQUITECTURE AWARD; e, entre outros moitos exemplos, en
febreiro de 2005 o MoMA de Nova York solicitou a participación do proxecto na
súa mostra.
SITUACIÓN ACTUAL
Dende a chegada do Bipartito á Xunta, a situación da Cidade da Cultura pon de
manifesto a perda progresiva de proxección internacional, e os continuos cambios
e improvisacións na redefinición dos usos, que levarán consigo incrementos de
custo no deseño e execución do proxecto.
A situación actual é a seguinte:
1. Paralización total dos dous últimos edificios, o Teatro da Música e o Edificio
de Novas Tecnoloxías xa empezados no ano 2005, e redefinición dos seus usos:
o Teatro da Música converterase nun centro de recursos denominado Espazo
Obradoiro. Galicia perde así definitivamente a posibilidade de dispoñer dunhas 317
instalacións axeitadas para acoller calquera espectáculo de ópera e poder
establecer acordos de colaboración con outros teatros españois como o Liceo
de Barcelona ou o Teatro Real de Madrid.
2. En febreiro de 2007 o presidente do Bipartito converteuno nun "Proxecto de
Estado", e establecendo a súa función de ponte entre Europa e América Latina
con especial incidencia nas áreas do cinema e das letras. Non deixa de ser
sorprendente non se materializara absolutamente nada desta proposta nin se
constituíra a comisión mixta que deberá elaborar os plans concretos de actuación.
3. Non se elaboraron estudios de viabilidade serios que apoien os novos usos
previstos e valoren a súa rendibilidade.
 4. Estableceuse un modelo de xestión sen unidade creando dúas fundacións
diferentes, unha das cales xestionará o Escenario Obradoiro e o Centro de Arte
Internacional e, a outra, os restantes usos do complexo. Unha terceira fundación,
a Fundación Galega da Sociedade do Coñecemento, impulsada dende a
Presidencia da Xunta, tamén fará propostas sobre a Cidade da Cultura. As
devanditas fundacións substitúen a unha única fundación denominada Fundación
Cidade da Cultura de Galicia co fin de xestionar o desenvolvemento e a xestión
do complexo. Non se pode entender que para a xestión dun complexo como a
Cidade da Cultura, que nace como un proxecto arquitectónico e cultural único
con servizos comúns, e que precisa dunha unidade de marca e promoción, se
creen diferentes órganos independentes con distintos presupostos e xestores.
318
6. Incrementos arbitrarios dos custos de execución do proxecto. Ademais do
custo inicial derivado da paralización das obras de dous edificios (o Teatro da
Música e o Edificio de Novas Tecnoloxías) nunha contía próxima a 300.000€,
e do incremento notable de custo que terán as obras dos dous edificios paralizados
durante catro anos como consecuencia da revisión de prezos recollida nos
contratos, xa se modificaron contratos de asistencia técnica para a redacción
de proxectos e dirección das obras por importe superior a 3,2 millóns de euros,
e subscribíronse modificados de obra nunha contía superior a 7 millóns de euros.
PROPOSTAS DO PPdeG PARA A CIDADE DA CULTURA, CONCIBIDA COMO
UN PROXECTO DE ESTADO
O PPdeG defende que a Cidade da Cultura debe ter carácter e proxección
internacional. Para logralo cómpre reorientar os seus contidos para que acade
a adecuada dimensión internacional que merece un proxecto desta magnitude.
Consideramos así mesmo prioritario axustar ao máximo os gasto de
funcionamento que implicará a xestión das instalacións do Monte Gaiás.
1. Unha única Fundación para a xestión do complexo: A Fundación Cidade
da Cultura de Galicia debe ser o organismo que dirixa e xestione o complexo na
súa totalidade. A creación de diferentes fundacións, ademais de multiplicar os
custos, levaría á actuación de unidades de xestión separadas e, na definición da
Cidade da Cultura, é tan importante manter a condición de espazo cultural, de
equipamento cultural a nivel de toda Galicia, como o seu carácter de conxunto
unitario que permita unha mellor explotación da marca.
2. Incorporación do Goberno do Estado ao Padroado da Fundación Cidade
da Cultura de Galicia. Esta incorporación debe realizarse canto antes para definir
qué departamentos van participar no desenvolvemento do proxecto e cales van
ser os seus compromisos. Propoñemos integrar o Ministerio de Economía e
Facenda pola participación económica global, e o Ministerio de Cultura por ser
o departamento que pode coadxuvar á creación de movementos e programas
culturais.
3. Suprimindo o Espazo Obradoiro, recuperar e executar o proxecto inicial
do Teatro da Música, sempre que iso non implique incrementos do custo
e en todo caso condicionándoo ás necesidades orzamentarias. Co obxecto
de facer posible a presenza en Galicia dos grandes espectáculos operísticos das
compañías internacionais, e de chegar a acordos de colaboración con outros centros
españois ou estranxeiros, de forma que moitas producións que se elaboran fóra
poidan ser acollidas en Galicia e así diminuír custos, chegando tamén a acordos
de coprodución.
7. Comprometer a presenza de unidades de produción propias dependentes
do Ministerio de Cultura na programación da Cidade da Cultura, como a Compañía
Nacional de Danza, a Compañía Nacional de Teatro Clásico, a Nova Orquestra,
etc.; e mesmo negociar co Ministerio que residencie na Cidade da Cultura unha
das compañías nacionais que del dependen.
8. Execución urxente do enlace da Cidade da Cultura coa autoestrada
AP-9 e do terceiro carril da autoestrada ao seu paso por Santiago.

4. Contribución económica e de programas da Administración Central. A
Administración Central debe contribuír ao financiamento das obras da Cidade da
Cultura nunha porcentaxe non inferior ao 30% do seu custo. A contribución do
Goberno Central foi moi importante noutros Proxectos de Estado como a reconstrución
do Teatro do Liceo de Barcelona, a execución do Forum das Culturas de Barcelona
2004, a Expo Zaragoza 2008, e outros moitos.
O proxecto técnico de enlace coa AP-9 foi aprobado pola Fundación e polo Goberno
galego no ano 2004, e expropiáronse entón os terreos necesarios. Iso permitirá
conectar a Cidade da Cultura con calquera das cidades galegas en menos dunha 319
hora.

5. O Ministerio de Cultura debe colaborar ao financiamento da programación

de Ópera do Teatro. Como xa o está a facer con carácter anual nas tempadas
líricas de Oviedo, do Liceo de Barcelona, do Teatro Real de Madrid, do Teatro de
La Maestranza de Sevilla, da Cidade das Artes e das Ciencias de Valencia, do
Pazo Euskalduna de Bilbao, de Las Palmas e do Festival Mozart de A Coruña.

6. A xestión deberá ser mixta, é dicir, con participación de capital público e

privada, pero o control da xestión debe ser público en todo caso. É fundamental
lograr a achega da iniciativa privada na xestión e na achega de capital.
 2.9. - Outras iniciativas culturais
O PPdeG tamén impulsará ás seguintes accións culturais:

- A cultura como instrumento de terapia integradora dás persoas con

minusvalías físicas ou psíquicas. Facilitar ás manifestacións e creacións
artísticas destas persoas e/ou posibilitar que a creación sexa parte dunha terapia.

- Apoio aos novos creadores: Establecerase unha política de bolsas para

que novos creadores poidan perfeccionar, expoñer, traballar... en centros culturais
de alto nivel en España ou fóra; e a apertura de salas de exposicións para artistas
novos, noveis ou promesas, a través de convenios coa salas de exposición.
320
- Colaboración co Instituto Cervantes para promoción e divulgación da cultura
galega, pero tamén ca o Instituto Goethe, British Institute, ...etc.

- Potenciar a cultura na educación: As diferentes manifestacións culturais deben

ser parte esencial dá educación dos nosos fillos, para o que promoveremos:
A utilización e rendibilización dos centros docentes como espazos culturais
(circuítos en centros, potenciación do teatro escolar, apoio a grupos de música
escolares, apoio ás semanas culturais que a desenvolven en moitísimos centros
educativos...).

A profesionalización das bibliotecas escolares.

INDICE
1. MANIFESTO ELECTORAL.......................................................................................................................................................................1-11

2. UN CONTRATO POR UNHA GALICIA PRÓSPERA, INNOVADORA E SOSTENIBLE........................................................................12-181

321

3. UN CONTRATO POLO BENESTAR DAS FAMILIAS GALEGAS........................................................................................................182-267

4. UN CONTRATO POLO AUTOGOBERNO, POLA NOSA CULTURA, POR UNHA GALICIA

ABERTA CON PRESENCIA NO MUNDO............................................................................................................................................268-320
 SEGUNDO EIXO: UNHA POLÍTICA DIRIXIDA A DOTAR A GALICIA DE
UN CONTRATO POR UNHA GALICIA PRÓSPERA, INFRAESTRUTURAS DE TRANSPORTE E MELLORAR A
INNOVADORA E SOSTIBLE MOBILIDADE....................................................................................................61-82

1. Infraestruturas
PRIMEIRO EIXO: UNHA POLÍTICA ECONÓMICA DIRIXIDA A IMPULSAR A 2. Mobilidade
COMPETITIVIDADE E A APERTURA DA ECONOMÍA
GALEGA............................................................................................................19-60
TERCEIRO EIXO: ORDENACIÓN DO TERRITORIO E MEDIO AMBIENTE PARA
1. Fomento da Competitividade UNHA GALICIA SOSTIBLE E COMPETITIVA..................................................83-100
• Promoción da I+D+i
• Fomento das TIC
• Fomento da Calidade 1. Ordenación do Territorio
• Financiamento das Empresas galegas 2. Medio Ambiente
322 • Defensa da Competencia
CUARTO EIXO: UNHA POLÍTICA DE MODERNIZACIÓN EQUILIBRADA DE TODOS
2. Fomento dos Sectores Estratéxicos
• Redefinición da política de Cluster
OS NOSOS SECTORES PRODUTIVOS........................................................101-162
• Sectores estratéxicos
• Solo e reequilibrio territorial
1. Desenvolvemento agrogandeiro e do rural
• Implicación das Universidades
2. Unha xestión integrada e coordenada das políticas relacionadas co mar
3. Industria e Enerxía
3. Fomento da Internacionalización das empresas Galegas 4. Comercio
4. Fomento do Emprego 5. Turismo
•Políticas de emprego
- Medidas para favorecer o emprego
QUINTO EIXO: UNHA REFORMA DA ADMINISTRACIÓN..................163-181
- Medidas para favorecer a calidade do emprego
- Medidas para favorecer a seguridade no emprego
1. Unha administración austera e eficiente
• Fomento da actividade emprendedora.
2. Incorporar as TIC á administración pública
3. Un financiamento que garanta a suficiencia e a solidariedade, e que
5. Políticas Fiscais potencie a autonomía financeira de Galicia
4. Mellora do rigor orzamentario e do control do gasto
UN CONTRATO POLO BENESTAR DAS 7. OUTRAS POLÍTICAS SOCIAIS PARA UNHA SOCIEDADE
SOLIDARIA..........................................................................241-247
FAMILIAS GALEGAS.
a. Maiores.
1. UN APOIO INTEGRAL ÁS FAMILIAS...............................187-190 b. Menores
c. Exclusión de maltrato a menores
2. VIVENDA.........................................................................191-196 d. Integración social
e. Persoas con discapacidade

3. CONSUMO.......................................................................197-200 323

4. EDUCACIÓN....................................................................201-220
5. SANIDADE.......................................................................221-234
6. DEPENDENCIA...............................................................235-240
8. EMIGRACIÓN...................................................................229-252
9. DEPORTE.........................................................................253-257
10. POLÍTICAS DE IGUALDADE DE OPORTUNIDADES ENTRE
MULLERES E HOMES
.............................................................................................259-266
 UN CONTRATO POLO AUTOGOBERNO, 3.- RELACIÓNS INSTITUCIONAIS E ACCIÓN
EXTERIOR.............................................................................293-300
POLA NOSA CULTURA, POR UNHA GALICIA
ABERTA CON PRESENCIA NO MUNDO 3.1.- RELACIÓNS CO ESTADO E AS DEMAIS CCAA

1.- O ESTATUTO E O AUTOGOBERNO................................271-274 3.2.- ACCIÓN EXTERIOR

3.2.1.- PARTICIPACIÓN NA UNIÓN EUROPEA

1.1.- A REFORMA DO ESTATUTO
3.2.2.- EURORREXIÓN GALICIA-NORTE DE PORTUGAL
324 1.2.- O AUTOGOBERNO
3.2.3.- PRESENCIA NO EXTERIOR
2.- AS INSTITUCIÓNS DE AUTOGOBERNO E 3.2.4.- SOLIDARIEDADE E COOPERACIÓN EXTERIOR
A SÚA REFORMA.................................................................274-292

2.1.- PARLAMENTO 4.-LINGUA, CULTURA E PATRIMONIO.................................301-320

2.2.- XUSTIZA 4.1.- A Lingua

2.3.- INTERIOR 4.2.- Cultura e Patrimonio
2.4.- A ADMINISTRACIÓN LOCAL

2.5.- OS MEDIOS PÚBLICOS DE COMUNICACIÓN

325