Yard.Do.Dr.

Murat AYGEN
Frat niversitesi ..B.F:

Bana br ey omaz!

mdye kadar hep bye

yaptk.

Bye oaca akma

gememt.

Gven grnyordu!

Bz erbetyz!

Bz efsunuyuz!
2

ama ortamnda ouan,

hastakar veya ger kazanmas oanaksz

sak kouar,

nn her yn e y han kaybetmesne

neden oan zararar bereyen,
deerendrmesn yapan ve kontro yoarn
gsteren br bm dadr,
3

(1) ve n yrtm e ortaya kan etkener

tanmamak , onarn nsan sana hang ynde
ve nas etkedkern bmek,

(2) Deneyere bu zarararn mktararn ve ayn

zamanda nsanarn san etkeme dzeyern
saptayabmek,

(3) Bu zararar ve onarn saa etkern yok

etmek n yntemer getrmektr.
4
(a) Kmyasa etmener,

Sv,

Toz,

Meta dumanar,

Ast zerrecker

Buhar ve gazar,
5
(b) Fzkse etmener:

Grt,

Terma konfor kouar,(s, nem, hava akm

hz),

Aydnatma,

Ttrem,

Eektromanyetk ve yonze radyasyonar,

6
(c) Byoo|k etmener :

Sneker,

Bceker,

Mantarar,

Bakterer,

Vrser,
7
(d) Ergonomk etmener:

nsan makne ker,

Monotonuk,

Bkknk ve ygnk v.b.

Yaam ve sa hemen tehkeye sokarar,
rahatszk verrer ve verm drrer.
8
Sa ve Gven Hzmeter
Ynetme
9

yerernde anmas gereken sa ve

gven tedbrernn berenmes ve
uyguanmasnn zenmes

kazas ve mesek hastakarnn

nenmes,

Sa ve Gven Brm (SGB)

outurmaka

br veya brden faza yer hekm e

gerende der sak personen
grevendrmeke

sanayden sayan ern yapd

yerernde tehke snfna uygun br
veya brden faza gven uzman
grevendrmeke ykmdr.
10
Madde 5-(1)

yerernde grevendren yer hekm

ve gven uzman e hzmet anan
kurumarn Kanununa gre geer yetk
begesne sahp omaarndan veren
sorumudur.
11
Madde 5-(7)

Sa ve Gven Mevzuatna uygun

oarak yernde gerek amaarn
yapmasn saamak

tehkeer kaynanda yok etmeye ynek

tedbrere ncek vermek

mere daya deerendrme yapmak,

anmas gerek gvenk nemer
konusunda, aanarn veya
temscernn grn aarak verene
nererde buunmak, takbn yapmak
12

yernn sak ve gvenk durumunu,

yernde oabecek kaza ve mesek
hastakarn yer hekm e
deerendrmek, faayet panarn yapmak
ve uyguamak

yerne kuruacak sstem veya anacak

makne e g oarak rsk
deerendrmes, verene rapor vermek
13

sa ve gven kuruuna katmak,

ern sak gzetm e g
danmank yapmak,

Kantn, yemekhane, yatakhane, kre, du

ve tuvaetern temz konusunda gerek
kontroer yapmak,

sa, h|yen, topu koruma yntemer

ve kse koruyucuar konuarnda
tavsyede buunmak

sa ve gvennn getrmes
amacya verene tavsyeerde buunmak

stres faktrernden korunmaar n

aratrmaar yapmaktr.
14

(A) Kmyasa Etmener,

Dnyay evreeyen atmosfer gazarndan
brs norma oranarndan fark se veya
br baka madde atmosferde yer ayorsa
kr atmosfer oarak kabu edr.
Kimyasal etmenlerden gelebilecek tr
tehlike
(1)Zehrer, toksk maddeer.
(2)Korozfer, Aster ve akaer (yanc)
(3)Yanc ve pataycar
15

Yangn sonucu ortaya kan meta

buharar ve gazar me sebebyet verr.

vcuda tr gr yoar vardr.

Sounum you e (zarar maddenn % 90')

Der you e,

Sndrm you e.
16

ancak stdnda sv ve gaz (duman)

hane geer

oas br yangn sonucu ortama yayacak

zehr gazar nemdr.

Katarn sak n ok tehke odukar

durum onarn toz hande omaardr.
Bunlarn risklerinden koruma nlemleri ise;

Toz kontro,

Tbb gzem atnda tutmak,

Kse koruyucuar vermektr.

17

(1) Fibrojenik tozlar (akcererde

fonsyone bozukuk), Ss, kmr tozu.

(2) Toksik (zehirli tozlar (organ veya

dokuar zernde akut ya da kronk etk);
kurun, krom, kadmyum, TNT, Arsenk

(3) !lerjik tozlar (egzama veya astm);

pamuk, keten, kenevr, tahta tozar,
hayvan derer,

(4 "kc tozlar (akcererde fonksyone

bozukuk yapmayan); mento, a ta,
kreta, mermer v.b.
18

aster, akaer ve organk zcer

svar buharar ve aanar tarafndan

sounur

etkenme zcnn; tokstesne,

konsantrasyonuna ve etkend sreye
badr.
Bunlarn risklerinden koruma nlemleri ;

Daha az toksk madde e detrmek

Kapa sstem amak,

Kse koruyucuar vermektr.

y etmek gerekr.
19

Metaer erme noktaarnn stndek

scakkarda buhararar (Lehm, kaynak,
sya kesme, kap dkme)

Etkenme kmyasa yaparna,

konsantrasyonarna, maruzyet sreerne
ve suda znme durumuna badr
Bunlarn risklerinden koruma nlemleri;

havaandrma sstemn y saamak,

Kse koruyucuar vermektr.

y etmek gerekr.
20

(B) Fzkse Etmener,

Grt,

Aydnatma,

Is,

Nem,

Hava akm hz,

Basn,

Radyasyondur.
21

ses kr

Sesn teme zeker frekans ve

ddetdr
tme duyuarn kaybetme oas

85 des'BeI'den faza grt, tme kayb

dnda konuma g, vermk kayb
ve skntnn neden oabr
22
#rlty Kontrol $debilmek %in ;

1. basamak; grtnn kate ve mktar

oarak mes ve ortamn
tanmanmasdr.

2. basamak;
-en grt dzey e standart grt
dzeynn karatrmas
- "mhendsk kontro m?", "kse
koruyucu mu?", yoksa "etkenme
sresnn azatmas m yarardr?
23

nsann ortama s averne etk eden 4

ayr faktr vardr.
(1) Ortamn scak,
(2) Hava akm hz,
(3) Havann nem mktar
(4) Radyant sdr.
24
&rtam ko'ullarnn kontrol

Ortamda aan says,

Yapan n cns,

em n gerek ortam kouar,

Ortama katan s,

yernn corafk durumu

25
Termal kon(or ko'ullarn sa)lamak iin *

Isnn kaynakta kontro,

Yere soutma uyguamaar,

Radyant sdan korunma,

Gerek kse koruyucuarn vermes

youna gtmek gerekr.
26

yerernn gn ya yeter derecede

aydnatm omas esastr

Gerek tab ve gerek sun kar, ere

yeter derecede ve et oarak dama

Kaba mazemeern tanmas,

depoanmas ve benzer kaba ern
yapd yerer e get kordor yo ve
merdvener, en az 50 ks (ux)
27

yererndek ak aanar, d yoar,

geter en az 20 ks (ux)

Kaba monta|, bayaarn amas, kazan

dares, asansr kabner, mazeme stok
ambarar, soyunma/ ykanma yerer,
yemekhane ve heaar, en az 100 ks
(ux)

Norma monta|, kaba er yapan

tezgahar, konserve ve kutuama ve
benzer ern yapd yerer, en az 200
ks (ux) e
28

Ayrntarn, yakndan seebmes

gereken ern yapd yerer, en az 300
ks (ux) e

Koyu renk dokuma, bro, srek dkkat

gerektren nce ern yapd yerer, en
az 500 ks (ux) e

Hassas ern srek oarak yapd

yerer en az 1000 ks (ux) e
aydnatacaktr
29
Kontro;

kretcern konsantrasyonu,

tp ve boyutar,

maruzyet sres, krenmeye sebep oan

emn nte,

etmenn fzkse, kmyasa ve toksk

zekerne
badr.
30

zarar oan maddeern, daha az zarar oana

detrmes,(detrme)

Tehkey ortadan kadran veya en aza

ndren teknoo|nn sem,(ortadan kadrma)

ama yntemn nn temasn azatacak

br prosese evrme,(temas azatma)

Zarar evredek der erden ayrmak.

(ayrma)

Tozu azatmak (ya metod)

Yere asprasyon sstem uyguamak

(havaandrma)
31

Gene ve/veya seyretme asprasyonu

uyguamak,(seyretme)

uygun ve etkn kse koruyucu tehzat

kuandrmak, (koruyucu kuanma)

ze kontro yntemer; maruzyet sresn

azatma, toksk maddenn grn
denetemek n tbb programar, kse
dozmetreer, aarmara srek
bgendrme, mhendsk programarna
ek oarak etm ve retm.
32

(1) Tehkenn kaynan yok etmek,

(2) Tehkenn kaynan kapamak,

(3) Kse koruyucuar vermek ve

kuandrmaktr.
33
34
35

Kafa Koruyucuar :
Baret, apka, kasket, sa fes, gzk, yz
sper kuak koruyucuar, maskeer
36

Gvde Koruyucuar :
Ceket ve pantoon, tuumar, nker,
kaz gmeker, emnyet kemerer v.b.
37

E ve Ayak Koruyucuar :
Her 100 kazann 80'nde e ve ayakar
yaraanmaktadr. Edvener, parmak
koruyucuar, bek koruyucuar, koukar,
emnyet () ayakkabar, botar ve
tozukar
38
Kse Koruyucu Tehzatar vermek ve
kuandrmak n:

Her br aannda tam br tehke

deerendrmes yapmadr.

Oas tehkeern tr ve ddetne gre

uygun kse koruyucu tehzatar
semedr.

Etkenen er etme ve sertfka

vermedr
39

Kmyasa maruz kama durumu,

Scak veya souk s dereceer

evrese veya yankar veya donmaya

neden oan tehzatar,

Zarar tozar, mster ve dumanar,

Kaynak, taama, kesme emer var m?

Den veya damayan maddeer,

Hareket paraar

Eektrk tehkes,

dnen ve sktran aksam

ncek kazaarnn nceenmesnn

sonuar 40