1

TRNG I HC CN TH KHOA KHOA HC CHNH TR *****

TI LIU HNG DN HC TP MN

NG LI CCH MNG CA NG CNG SN CNG SN VIT NAM

Bin san: Ts. Trn Vn Hiu ( Ch bin) Ts. L Duy Sn Ths. H Th Quc Hng

Lu hnh ni b Nm 2009

I.

PHN M U GII THIU MN HC Cho mng cc bn n vi chng trnh o to t xa ca Trng i hc Cn Th Ti liu hng dn hc mn ng li cch mng ca ng cng sn Vit

Nam nhm mc ch lm ti liu tham kho cho sinh vin h o to t xa, lm sao ngi hc c th tip cn mn hc ny mt cch c hiu qu nht. V vy, chng ti c gng bin son cht lc nhng ni dung c bn nht gii thiu ti bn c. Hy vng ti liu s gip cc bn hc tp c hiu qu trong qu trnh t hc. II. MC TIU CA MN HC: Mn ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam nhm trang b cho sinh vin nhng kin thc khi qut v ng li cch mng ca ng cng sn vit Nam, t cch mng dn tc dn ch nhn dn ti cch mng XHCN. T sinh vin c hiu bit su sc hn v lch s cch mng Vit Nam, m hnh kinh t th trng nh hng XHCN Vit Nam m ng ta la chn. Nhng ch trng v chnh sch ln ca ng v ca nh nc ta v cc lnh vc. N l c s, phng php lun cho sinh vin i su hn tm hiu cc mn khoa hc chuyn ngnh sau ny. III. YU CU MN HC Phi hc qua mn Nhng nguyn l ca ch ngha Mc-Lnin v T tng H Ch Minh. IV. CU TRC MN HC. Chng m u: i tng, nhim v v phng php nghin cu ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam. Chng 1: S ra i ca ng cng sn Vit Nam v cng lnh u tin ca ng. Chng 2: ng li u tranh ginh chnh quyn ( 1930-1945). Chng 3: ng li khng chin chng thc dn Php v quc M xm lc ( 1945-1975). Chng 4: ng li cng nghip ha. Chng 5: ng li xy dng nn kinh t th trng nh hng XHCN.

Chng 6: ng li xy dng h thng chnh tr. Chng 7: ng li xy dng pht trin nn vn ha v gii quyt cc vn x hi. Chng 8: ng li i ngoi.

TI LIU THAM KHO Mn hc ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam l mn hc bt buc i vi sinh vin i hc do B gio dc v o to quy nh. y l mn hc mi nn ti liu tham kho cha nhiu, tuy nhin sinh vin c th tham kho cc ti liu sau y: 1. Gio trnh ng li cch mng ca ng cng Vit Nam ca B gio dc o to, Nxb Chnh tr quc gia, HN nm 2009. 2. Mt s chuyn v ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam, i hc quc gia H Ni, NXB chnh tr quc gia, HN, nm 2009. 3. Gio trnh Lch s ng cng sn Vit Nam, B gio dc o to, NXB chnh tr quc gia H Ni, nm 2007. 4. ng lnh o trong nn kinh t th trng nh hng XHCN, i hc quc gia H Ni, NXB chnh tr quc gia, HN nm 2008. 5. Nguyn nh i, Nguyn i Quc s sng to trong thnh lp ng cng sn Vit Nam, gi tr lch s v hin thc, NXB chnh tr quc gia, HN nm 2006. 6. Nguyn S Nng, Phng thc lnh o v i mi phng thc lnh o ca ng, NXB chnh tr quc gia, HN nm 2007.

Chng m u

I TNG, NHIM V V PHNG PHP NGHIN CU MN NG LI CCH MNG CA NG CNG SN VIT NAM
S lnh o ca ng cng sn Vit Nam l nhn t hng u quyt nh mi thng li ca cch mng Vit Nam. Trong hat ng lnh o ca ng, vn c bn, trc ht l ra ng li. y l cng vic hng u ca mt chnh ng. Trong chng ny, chng ta s i tm hiu mt cch khi qut v: - i tng ca mn ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam. - Nhim v v phng php nghin cu mn ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam. MC TIU Sau khi hc xong chng ny, cc bn s hiu r c: - ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam l h thng nhng quan im, ch trng chnh sch v mc tiu, phng hng v nhim v, gii php ca cch mng Vit Nam. - i tng gnhin cu mn hc l h thng nhng quan im, ch trng, chnh sch ca ng trong tin trnh cch mng Vit nam, t cch mng dn tc, dn ch n cch mng XHCN. - Phng php nghin cu mn hc l lch s v l gch. Ngai ra cn s dng cc phng php khc nh: phn tch, tng hp, so snh.v.v NI DUNG CHNH I. i tng v nhim v nghin cu. 1. i tng nghin cu. a. Khi nim ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam. ng cng sn Vit nam l i tin phong ca giai cp cng nhn Vit nam, ng thi l i tin phong ca nhn dn lao ng v dn tc Vit nam, i biu cho li ch trung thnh ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca c dn tc,

ng ly ch ngha Mc Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng, kim ch nam cho hnh ng, ly tp trung dn ch lm nguyn tc t chc c bn. ng li cch mng ca ng l h thng quan im, ch trng, chnh sch v mc tiu, phng hng, nhim v v gii php ca cch mng Vit nam. ng li ca ng c th hin qua cng lnh, Ngh quyt, ch th v.v. ng li ng l nhn t hng u, quyt nh thng li ca cch mng , quyt nh v tr, uy tn ca ng i vi quc gia, dn tc. V vy, tng cng vai tr lnh o ca ng, trc ht phi xy dng ng li cch mng ng n. V vy phi vn dng sng to ch ngha Mc- Lnin, t tng HCM, bm st thc tin vn ng ca t nc v ca thi i, tm ti, nghin cu nm bt nhng quy lut khch quan ca thi i. b. i tng nghin cu ca mn hc. Mn ng li cch mng ca ng cng sn Vit nam (LCMCCSVN) nghin cu s ra i ca ng cng sn Vit Nam v ng li ca ng ra trong qu trnh lnh o ca CMVN t nm 1930 n nay. Do i tng ca mn hc l s ra i ca ng v h thng ch trng, quan im ca ng trong tin trnh cch mng Vit nam, t CMDTDC n CMXHCN. ng li cch mng ca ng CSVN c mi quan h mt thit vi mn Nhng nguyn l c bn ca ch ngha Mc Lnin v t tng HCM. V ng li ca ng l s kt hp chn l ph bin ca ch ngha Mc Lnin v t tng HCM vi thc tin cch mng VN. Do vic nm vng hai mn hc ny s trang b cho sinh vin c s v phng php lun khoa hc nhn thc, ch trng, ng li, chnh sch ca ng mt cch ton din v su sc hn. Mt khc, LCMCCSVN khng ch phn nh s vn dng sng to cc nguyn l c bn ca ch ngha Mc Lnin, t tng HCM m cn l s b sung pht trin v lm phong ph hn ch ngha Mc Lnin & t tng HCM trc s vn ng khng ngng ca nc v quc t. 2. Nhim v nghin cu: 2 nhim v. - Mt l, lm r s ra i ca ng CSVN, ch th hoch nh ng li ca CMVN.

- Hai l, qu trnh hnh thnh v pht trin ng li cch mng ca ng t nm 1930 n nay, nht l ng li trn mt s lnh vc c bn ca thi k i mi. II. Phng php nghin cu v ngha ca vic hc tp mn hc. 1. Phng php nghin cu. - Da trn c s phng php khoa hc ca Ch ngha Mc-Lnin v cc quan im c ngha phng php lun ca t tng HCM. - S dng phng php lch s v l gch. Ngoi ra cn s dng cc phng php khc nh: phn tch, tng hp, so snh, quy np, din dch, c th ha, tru tng ha v.v 2. ngha vic hc tp mn hc. - Trang b cho sinh vin nhng hiu bit c bn v s ra i ca ng, quan im ch trng, ng li ca ng trong cch mng dn tc, dn ch nhn dn v trong cch mng XHCN. - Bi dng sinh vin nim tin vo s lnh o ca ng, nh hng, phn u theo mc tiu, l tng ca ng. - Vn dng vo kin thc chuyn ngnh ch ng, tch cc nhng vn kinh t, chnh tr, x hi v.vtheo ng li, chnh sch ca ng. CU HI T LUN 1. Trnh by khi nim v ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam. V sao ni s lnh o ca ng l nhn t hng u quyt nh mi thng li ca CMVN ? 2. i tng nghin cu ca mn ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam l g ? Mi quan h gia mn LCMCCSVN v mn Nhng nguyn l ca ch ngha Mc-Lnin v t tng H Ch Minh ? 3. Phng php v ngha ca vic hc tp mn LCMCCSVN ?

CU HI TRC NGHIM 1. ng li cch mng ca ng cng sn Vit Nam l: a. H thng quan im, ch trng, chnh sch ca CSVN. b. Phng hng, mc tiu v gii php ca CSVN

c. ng li ca ng c th hin qua cng lnh, Ngh quyt ca ng. d. C a,b,c u ng. 2. i tng nghin cu ca mn LCM ca CSVN l: a. H thng quan im, ch trng, chnh sch ca ng b. trnh CMVN. c. H thng quan im, ch trng, chnh sch ca ng trong tin H thng quan im, ch trng, chnh sch ca ng trong tin

trnh CMVN t CMDTDC n CMXHCN. d. S vn dng sng to, pht trin Ch ngha Mc-lnin v t tng

HCM vo thc tin CMVN. 3. Nhim v ca mn LCM ca CSVN l: a. Lm r s ra i tt yu ca CSVN. b. Lm r qu trnh hnh thnh, b sung v pht trin ng li cch mng ca ng. c. Lm r kt qu thc hin LCM ca CSVN d. C a,b,c u ng. 4. Phng php quan trng nghin cu mn LCM ca CSVN l: a. Lch s v l gch. c. Tng hp b. Phn tch. d. So snh.

5. C s, phng php lun ca mn LCM ca CSVN l: a. Th gii quan, phng php lun ca ch ngha Mc-Lnin. b. Cc quan im c ngha phng php lun ca t tng H Ch Minh. c. Phng php lun duy tm. d. C a,b u ng. HNG DN TR LI CU HI I. Cu hi t lun. 1. ng cng sn Vit nam l i tin phong ca giai cp cng nhn Vit nam, ng thi l i tin phong ca nhn dn lao ng v dn tc Vit nam, i biu cho li ch trung thnh ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca c dn tc,

ng ly ch ngha Mc Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng, kim ch nam cho hnh ng, ly tp trung dn ch lm nguyn tc t chc c bn. ng li cch mng ca ng l h thng quan im, ch trng, chnh sch v mc tiu, phng hng, nhim v v gii php ca cch mng Vit nam. ng li ca ng c th hin qua cng lnh, Ngh quyt, ch th v.v. ng li ng l nhn t hng u, quyt nh thng li ca cch mng , quyt nh v tr, uy tn ca ng i vi quc gia, dn tc. V vy, tng cng vai tr lnh o ca ng, trc ht phi xy dng ng li cch mng ng n. V vy phi vn dng sng to ch ngha Mc- Lnin, t tng HCM, bm st thc tin vn ng ca t nc v ca thi i, tm ti, nghin cu nm bt nhng quy lut khch quan ca thi i. 2. Mn ng li cch mng ca ng cng sn Vit nam (LCMCCSVN) nghin cu s ra i ca ng cng sn Vit Nam v ng li ca ng ra trong qu trnh lnh o ca CMVN t nm 1930 n nay. Do i tng ca mn hc l s ra i ca ng v h thng ch trng, quan im ca ng trong tin trnh cch mng Vit nam, t CMDTDC n CMXHCN. ng li cch mng ca ng CSVN c mi quan h mt thit vi mn Nhng nguyn l c bn ca ch ngha Mc Lnin v t tng HCM. V ng li ca ng l s kt hp chn l ph bin ca ch ngha Mc Lnin v t tng HCM vi thc tin cch mng VN. Do vic nm vng hai mn hc ny s trang b cho sinh vin c s v phng php lun khoa hc nhn thc, ch trng, ng li, chnh sch ca ng mt cch ton din v su sc hn. Mt khc, LCMCCSVN khng ch phn nh s vn dng sng to cc nguyn l c bn ca ch ngha Mc Lnin, t tng HCM m cn l s b sung pht trin v lm phong ph hn ch ngha Mc Lnin & t tng HCM trc s vn ng khng ngng ca nc v quc t. 3. Phng php nghin cu v ngha vic hc tp mn hc a. Phng php nghin cu - Da trn c s phng php khoa hc ca Ch ngha Mc-Lnin v cc quan im c ngha phng php lun ca t tng HCM.

- S dng phng php lch s v l gch. Ngoi ra cn s dng cc phng php khc nh: phn tch, tng hp, so snh, quy np, din dch, c th ha, tru tng ha v.v b. ngha vic hc tp mn hc. - Trang b cho sinh vin nhng hiu bit c bn v s ra i ca ng, quan im ch trng, ng li ca ng trong cch mng dn tc, dn ch nhn dn v trong cch mng XHCN. - Bi dng sinh vin nim tin vo s lnh o ca ng, nh hng, phn u theo mc tiu, l tng ca ng. - Vn dng vo kin thc chuyn ngnh ch ng, tch cc nhng vn kinh t, chnh tr, x hi v.vtheo ng li, chnh sch ca ng. II. Cu hi trc nghim.

1 d

2 c

3 d

4 a

5 d

10 CHNG I:

S RA I CA NG CNG SN VIT NAM V CNG LNH CHNH TR U TIN CA NG

A: NI DUNG CHNH: I: HON CNH RA I CA NG CNG SN VIT NAM:

1:Hon cnh Quc T ca TK XIX u th k XX a: S chuyn bin ca CNTB v hu qu ca n: Cui th k XIX u th k XX CNTB t do cnh tranh chuyn nhanh sang giai on quc CN, v vy vn th trng v vn sng cn ca CNQ. Cc nc quc y nhanh cng cuc xm lc thc dn trn quy m ln ca thi i l: mu thun gia CNQ v nc thuc a dn n phong tro phn khng dn tc pht trin mnh m. iu lm xut hin lin minh chin u gim ND cc nc thuc a v lin minh chin gia ND lao ng chnh quc vi ND thuc a dn n phong tro gii phng dn tc tr thnh 1 b phn ca CM v sn th gii. b: Ch Ngha MLN v Quc t cng sn: c: Cch mng thng 10 Nga v s ra i ca nhiu ng CS: Thng 3. 1919 Quc t III do Lnin thnh lp, c bit thng 7. 1920 cng vn dn tc thuc a ca Lnin tc ng n cc nc thuc a trong c VN NAQ vit An Nam mun lm cch mng thnh cng th tt phi nh tam quc t. 2: Hon cnh trong nc: a: XHVN di ch thng tr ca thc dn Php: VN cui th k 19 tr i cng chu tc ng bi bi cnh chung. 1858 quc Php v trang xm lc nc ta. Triu Nguyn tng bc u hng. 1884 Triu Nguyn k hip c Pa t nt hon ton dng nc ta cho Php.T thc dn Php tin hnh khai thc thuc a vi mc ch + V vt nhanh nht, nhiu nht ti nguyn, khong sn VN phc v cng nghip chnh quc v xut khu thu li nhun . + Km hm nn KT VN trong vng lc hu - l thuc vo Php.

11

thc hin mc ch trn thc dn Php ban hnh chnh sch cai tr tn bo v thm c. quc v kinh t: Chuyn ch v chnh tr: Ngu dn v vn ha - Chnh sch cai tr trn dn n hu qu: + X hi VN t x hi PK c lp khp kn bin thnh XH thuc a na phong kin.. + C cu kinh t c s bin i: do Php du nhp quan h SXTBCN vo nc ta, mt khc vn duy tr phng thc bc lt PK, v vy nn KTVN va mang TC TB thc dn va mang TC PK + C cu XH c s bin i: XHVN b phn ha thnh nhiu giai cp vi nhng thi chnh tr khc nhau: * Giai cp a ch VN. * Giai cp nng dn * Giai cp t sn VN * Giai cp cng nhn * Tng lp tiu t sn - T/C XHVN thay i mu thun trong XH cng thay i: Mu thun vn c trong lng XHVN l mu thun gia nng dn vi a ch phong kin cha c gii quyt th xut hin 1 bc ngoc mi, l mu thun gia ton th dn tc VN b mt nc vi Q Php XL v tay sai. Mu thun ny tuy mi xut hin nhng li l mu thun ch yu ca XHVN 1 XH thuc a ca Php. b. Phong tro yu nc theo khuynh hng PK v t sn cui th k 19 u th k 20 * Khuynh hng PK: - Tiu biu cho phong tro khng Php ginh c lp dn tc cui th k 19 u th k 20 l phong tro Cn Vng (ph vua cu nc). ging cao ngn c phong kin tp hp qun chng chng quc ginh c lp dn tc. Nhiu cuc khi ngha n ra: Hng Kh, Bi sy..Ba nhnhng cui cng tht bi.

12

- Khuynh hng yu nc ca nng dn: Khi ngha yn Th ca Hong Hoa Thm ko di 13 nm sau tht bi. Tht bi ca cc phong tro trn chng t h t tng phong kin khng iu kin lnh o phong tro yu nc gii quyt thnh cng nhim v dn tc VN. * Khuynh hng dn tc t sn: Sau khi phong tro Cn Vng tht bi, cc s phu yu nc VN n nhn khuynh hng chnh tr mi ang trn vo nc ta, l khuynh hng dn ch t sn v c s phn ha thnh 2 xu hng. - Mt b phn ch trng nh ui thc dn Php ginh c lp dn tc, khi phc ch quyn quc gia bng bin php v lc- bo ng. Mt b phn coi ci cch duy Tn l gii php tin ti khi phc c lp. i din cho khuynh hng bo ng l Phan Bi Chu vi phong tro ng du - Phong tro ng Du ( 1904-1908). Mang thc h t sn, do c Phan Bi Chu khi xng. Mc ch ca phong tro nh Php khi phc nc VN, thnh qu thc tnh quc dn hng vo con ng dn ch dn quyn. - Phong tro Duy Tn: 1906-1908 Phan Chu Trinh khi xng. C tip sc vi CM chu u v CM t sn Theo c c thc hin dn quyn mi tp hp c dn tc. C khng theo con ng bo ng m thc hin ci cch (bo ng tc t). C da vo Php ci cch Nam triu. Theo c phi khai dn tr, chn hng dn kh, hu nhn ti. - Phong tro ng kinh ngha thc: Lp trng hc qua thc hin ci cch vn ha XH ph t tng lc hu ca phong kin. kch quan li, tham nhng chng su thu vn ng hc ch quc ng phong tro thu ht hng ngn hc sinh. Phong tro ny phn nh nhu cu canh tn t nc theo con ng dn ch ca tiu t sn. y l phong tro CM trong bi cnh u th k XX. - Xu hng yu nc ca tiu t sn v t sn:

13

S tht bi ca cc phong tro yu nc chng thc dn Php chng t con ng cu nc theo h t tng phong kin v h t tng t sn b tc. CMVN lm vo tnh trng khng hong su sc v ng li, v giai cp lnh o. Nhim v lch s t ra l phi tm ra 1 con ng CM mi vi 1 giai cp c t cch i biu cho quyn li dn tc, c uy tn v nng lc lnh o cuc CM dn tc, dn ch i n thnh cng. II. Nguyn i Quc sng lp ng CSVN v cng lnh chnh tr u tin ca ng 1. Nguyn i Quc tm ng cu nc v chun b iu kin thnh lp ng. Giai on: 5/.6 /1911 n 30/.12 /1920 Nguyn i Quc tm ng cu nc ng n. Thng 5/.6. /1911 vi tn Vn Ba. Nguyn Tt Thnh xung tu bun ca Php (Latutxtervin) lm ph bp. S kin ny m u qu trnh tm ng cu nc ca Nguyn Tt Thnh. Ngi bn ba khp nm chu bn b tip xc vi nhiu dn tc thuc a v lao ng vi nhn dn cc mu da. Qua ngi rt ra kt lun u tin trong qu trnh tm ng cu nc giai cp cng nhn v nhn dn lao ng cc nc iu l bn CNQ u cng l th. Trong thi gian ny NAQ tm hiu k cc cuc CMTS in hnh trn th gii: CM t sn Anh (1640) CM t sn M (1976) CM t sn Php(1789) , NAQ nh gi cao t tng t ch t do, bnh ng, bc i v quyn con ngi ca cc cuc CM ny v hc c bi hc tp hp lc lng ca giai cp t sn lm CM t sn thnh cng, nhng NAQ cng nhn r nhng hn ch ca cuc CM v khng nh con ng CM t sn khng th a li c lp v hnh phc thc s cho nhn dn cc nc ni chung. - Nm 19717 CM thng 10 Nga bng n v ginh thng li, lm chn ng ton cu. Vi s nhy cm c bit ngi hng n CM thng 10 v chu nh hng su sc t tng cuc CM . Ngi kt lun Trong th gii by gi ch c CM Nga l

14

thnh cng v thnh cng n ni, ngha l dn chng c hng ci t do hnh phc (ng CSVN, vn kin ng ton tp,tp1, HN 1998 trang 39) - Nm 1919 Quc t III do Lnin thnh lp ra tuyn b ng h phong tro gii phng dn tc cc nc phng ng. - Thng 7 nm 1920 NAQ c S tho ln 1 lun cng v vn dn tc v vn thuc a ca Lnin, NAQ tm thy trong lun cng ca Lnin li gii p v con ng gii phng cho NDVN. NAQ khng nh mun cu nc v GPDT khng c con ng no khc con ng CM v sn (HCM ton tp, tp 9 NXB chnh tr Quc gia H 2002 trang 314) - Thng 12 nm 1920 ti i hi ng XH Php hp Tua NAQ b phiu tn thnh vic thnh lp ng CS Php v ra nhp Quc t III. T y cng vi vic thc hin nhim v i vi phong tro cng sn quc t, NAQ xc tin truyn b CNMLN v l lun con ng cu nc ca mnh vo VN, chun b iu kin thnh lp ng CSVN. - Giai on 1921- 1930 NAQ chun b iu kin thnh lp ng. - Giai on ny NAQ tch cc chun b mi mt tin n thnh lp ng CSVN. - NAQ chun b iu kin thnh lp ng: a. Chun b v l lun chnh tr: Vn quan tm hng u ca NAQ l truyn b CNMLN v con ng cu nc m ngi chn vo phong tro CN v phong tro yu nc VN. Vi nhit huyt y ngi vit rt nhiu bi ng trn 1 s t bo Nhn o tp ch cng sn i sng th thuyn dn chng. Ngi cn lm ch bt Ngi cng kh. Nm 1925 Ngi vit tc phm Bn n ch thc dn Php. 1927 Ngi cho xut bn tc phm ng CM Qua cc bi vit trn trang b cho PTCN v PT yu nc trn 1 s mt. - Ngi vach r bn cht phn ng ca CN thc dn qua khi dy mnh m tinh thn yu nc, thc tnh tinh thn phn khng dn tc. - Gii phng dn tc phi gn lin vi vn GPGC gii phng ND lao ng, gn mc tiu ginh c lp dn tc vi phng hng tin ln CNXH.

15

- Cch mng gii phng dn tc cc nc thuc a v CM v sn chnh quc c mi quan h khng kht vi nhau. iu c bit quan trng NAQ nu r: CM thuc a khng ph thuc CM v sn chnh quc n c tnh ch ng c lp CM thuc a c th thnh cng trc CM v sn chnh quc v gp phn thc y CM chnh quc tin ln. - ng li chin lc ca CM thuc a l tin hnh gii phng dn tc m ng tin ln gii phng hon ton nhn dn lao ng gii phng con ngi, tc l lm cch mng gii phng dn tc, tin ln cch mng x hi ch ngha. Song trc ht phi gii phng dn tc. Nguyn i Quc sm xc nh tnh cht cch mng thuc a l dn tc gii phng. - Vit Nam v Chu hon ton c th thc hin ch ngha cng sn. - Nhim v ca cch mng gii phng dn tc cc nc thuc a trc ht v ch yu l phi nh ui bn quc xm lc v bn tay sai phn bi quyn li dn tc. - Xc nh lc lng cch mng l ton th dn chng ly lin minh cng nng lm gc .Trong giai cp cng nhn l ngi duy nht c sc mnh lch s l lnh o. Cch mng Vit Nam, thng qua i tin phong l ng cng Sn Vit Nam. - Phng php cch mng: cch mng l s nghip ca c dn chng, phi s dng cch mng bo lc cch mng ca qun chng. b. Chun b v t chc - Thng 12-1924, Nguyn i Quc v Qung Chu ti y Ngi hun luyn cn b ri a s cn b ny v nc truyn b l lun gii phng dn tc v t chc nhn dn u tranh. - Thng 6-1925, Nguyn i Quc cng vi H Tng Mu, L Hng Sn, Lm c Th thnh lp hi Vit Nam cch mng thanh nin, ra bo Thanh Nin. - Nm 1929 Vit Nam cch mng thanh nin ch trng v sn ha th phong tro cch mng trong nc pht trin rt mnh c bit l phong tro cng nhn. - Thng 3-1929, Bc k mt chi b cng sn u tin ra i ti s 5D ph Hm Long-H Ni (c 7 ng ch)

16

Nhu cu thnh lp ng c t ra trong ni b ca Vit Nam cch mng Thanh nin a n s ra i ca ba t chc cng sn Vit Nam: - Ngy 17-6-1929, ng Dng cng sn ng ra i. - Ngy 25-7-1929, An Nam cng sn ng ra i. - Thng 9-1929, ng Dng cng sn lin on ra i. 3: Hi ngh thnh lp ng v cng lnh chnh tr u tin ca ng Hi ngh thnh lp ng t ngy 3-7/2/1930, ti Cu Long-Hng Cng Trung Quc hi ngh nht tr thnh lp ng v t tn ng l ng cng sn Vit Nam Hi ngh nht tr nm iu ln theo ngh ca Nguyn i Quc. + Quyt nh hp nht ba t chc cng sn ly tn ng cng sn Vit Nam. + Hi ngh thng qua chnh cng vn tt, sch lc vn tt, chng trnh vn tt v iu l ca ng. + Quyt nh ra bo tp ch ca ng. ng cng sn Vit Nam ra i th hin bc pht trin bin chng qu trnh vn ng ca cch mng Vit Nam- s pht trin v cht t Hi Vit Nam cch mng thnh nin n ba t chc cng sn n ng cng sn Vit Nam trn nn tng ch ngha Mc-lnin v quan im cch mng ca Nguyn i Quc. Cng lnh chnh tr u tin ca ng Cng lnh xc nh nhng vn c bn ca cch mng Vit Nam + Xc nh phng hng chin lc ca cch mng Vit Nam Cch mng Vit Nam l cuc cch mng T sn dn quyn cch mng v th a cch mng i ti x hi cng sn. + Xc nh nhim v v mc tiu ca cuc cch mng t sn dn quyn - nh quc Php xm lc v phong kin tay sai t mc tiu c lp dn tc - nh a ch phong kin t mc tiu rung t dn cy + Thit lp chnh ph cng nng binh v t chc qun i cng nng + Xc nh lc lng cch mng gm: cng nhn, nng dn, tiu t sn thnh th, tiu t sn tr thc, trung, tiu a ch yu nc, t sn dn tc, trong cng nhn nng dn l gc cch mng.

17

+ Xc nh giai cp lnh o cch mng Vit Nam giai cp cng nhn l giai cp lnh o cch mng Vit Nam thng qua i tin phong ca mnh l ng cng sn. + Xc nh phng php: bng con ng cch mng bo lc ca qun chng ch khng bng con ng ci lng tha hip. + V quan h ca cch mng Vit Nam vi phong tro cch mng th gii: cch mngVit Nam l 1 b phn ca cch mng th gii, phi thc hnh lin lc vi cc dn tc b p bc v v sn th gii nht l giai cp v sn Php. ngha lch s s ra i ca ng cng sn Vit Nam v Cng lnh chnh tr u tin ca ng. 1- ng cng sn Vit Nam ra i kt thc thi k khng hong b tc v ng li cu nc. - ng ra i l biu hin s xc lp vai tr lnh o ca giai cp cng nhn VN. - ng ra i l kt qu tt yu ca cuc u tranh dn tc v giai cp Vit Nam trong thi i mi. 2- T y cch mng Vit Nam c mt cng lnh dn dt gii quyt ng mu thun dn tc, n ha nhp vi xu th cch mng v sn. CU HI N TP 1: Nhng chuyn bin mi ca th gii v Vit Nam cui th k XIX u th k XX ? 2: Yu cu khch quan t ra i vi CMVN u th k XX ? Cc phong tro yu nc VN u th k XX gii quyt cc yu cu khch quan ra sao ? 3:Vai tr ca Nguyn i Quc trong vic thnh lp ng CSVN ? 4: Ni dung cng lnh chnh tr u tin ca ng ? 5: ngha ca vic thnh lp ng CSVN ? TR LI CU HI

Cu 1: Sinh vin cn r: - Tnh hnh th gii cui th k XIX u th k XX. - Tnh hnh trong nc cui th k XIX u th k XX + Chnh sch thng tr ca thc dn Php (3 chnh sch)

18

+ S chuyn bin ca XHVN di tc ng ca chnh sch khai thc thuc a ca Php. T/C XH thay i nh th no Kinh t thay i G/C ca phn ha, Giai cp mi xut hin ? Thi chnh tr cc giai cp i vi vn mnh dn tc ra sao ? Mu thun trong x hi ra sao ? Cu 2: Sinh vin cn lm r: Yu cu khch quan l gii quyt 2 mu thun c bn v XHVN - Mu thun gia VN vi quc Php xm lc v tay sai - Mu thun gia Nng dn vi a ch PK Cc phong tro yu nc din ra theo 2 khuynh hng - Khuynh hng DTPK, tiu biu l phong tro Cn Vng( ly 1 s cuc khi ngha chng minh) phong tro din ra si ni nhng cui cng tht bi. - Khi phong tro Cn Vng tht bi cc s phu hng n n nhn khuynh hng dn tc t sn ang trn vo nc ta.(ly 1 s phong tro chng minh). Cc phong tro ny trc sau li tht bi nguyn nhn Rt ra nhn xt: Khng hong v ng li cu nc. Thc cht l khng hong v giai cp lnh o CM. Cu 3: Sinh vin lm r: - Kht qut bi cnh XHVN cui th k XIX u th k XX ? - /C Nguyn i Quc chn con ng cu nc 1911- 1920. Chn c con ng CM v sn. - /C NAQ chun b mi mt cho vic thnh lp ng CSVN Chun b v l lun, chun b t tng ? Chun b v t chc

19

- Vi s chun b trn ca /C NAQ tc ng vo phong tro yu nc c bit l phong tro CM pht trin mnh (chng minh). a n vic ra i 3 T/C cng sn.ng CS Vit Nam ra i. Cu 4: Cng lnh chnh tr u tin ca ng Cng lnh xc nh nhng vn c bn ca cch mng Vit Nam + Xc nh phng hng chin lc ca cch mng Vit Nam Cch mng Vit Nam l cuc cch mng T sn dn quyn cch mng v th a cch mng i ti x hi cng sn. + Xc nh nhim v v mc tiu ca cuc cch mng t sn dn quyn - nh quc Php xm lc v phong kin tay sai t mc tiu c lp dn tc - nh a ch phong kin t mc tiu rung t dn cy + Thit lp chnh ph cng nng binh v t chc qun i cng nng +Xc nh lc lng cch mng gm: cng nhn, nng dn, tiu t sn thnh th, tiu t sn tr thc, trung, tiu a ch yu nc, t sn dn tc, trong cng nhn nng dn l gc cch mng. + Xc nh giai cp lnh o cch mng Vit Nam giai cp cng nhn l giai cp lnh o cch mng Vit Nam thng qua i tin phong ca mnh l ng cng sn. + Xc nh phng php: bng con ng cch mng bo lc ca qun chng ch khng bng con ng ci lng tha hip. + V quan h ca cch mng Vit Nam vi phong tro cch mng th gii: cch mngVit Nam l 1 b phn ca cch mng th gii, phi thc hnh lin lc vi cc dn tc b p bc v v sn th gii nht l giai cp v sn Php. Cu 5: ngha lch s s ra i ca ng cng sn Vit Nam v Cng lnh chnh tr u tin ca ng. 1- ng cng sn Vit Nam ra i kt thc thi k khng hong b tc v ng li cu nc. - ng ra i l biu hin s xc lp vai tr lnh o ca giai cp cng nhn VN.

20

- ng ra i l kt qu tt yu ca cuc u tranh dn tc v giai cp Vit Nam trong thi i mi. 2- T y cch mng Vit Nam c mt cng lnh dn dt gii quyt ng mu thun dn tc, n ha nhp vi xu th cch mng v sn. CU HI TRC NGHIM Cu 1:Nhng mu thun c bn ca XHVN thuc a na phong kin? a: Gia ton th nhn dn VN vi quc xm lc v tay sai; gia nhn dn VN (trc ht l nng dn) vi a ch phong kin b: Gia ton th dn tc VN vi quc xm lc; gia dn tc VN vi quc, phong kin c: Gia cng nhn vi t bn; gia nng dn vi a ch phong kin d: Gia dn tc VN vi quc xm lc; gia cng nhn vi t bn a. ng Cu 2: S kin nh du bc ngoc trong nhn thc t tng v lp trng chnh tr ca Nguyn i Quc t CN yu nc n vi ch ngha Mc-Lnin, t ngi yu nc tr thnh ngi cng sn? a: Cch mng thng 10 Nga thnh cng b: Ngi tham gia ng XH Php nm 1918 c: Thng 7/1920 Nguyn i Quc tip cn lun cng ca Lnin v vn dn tc v thuc a d: Ti i hi ng x hi Php ln th XVIII (12/1920) hp Tours d. ng Cu 3: Nguyn i Quc tm c con ng cu nc ng n. Ngi khng nh: mun cu nc v gii phng dn tc, khng c con ng no khc con ng CM v sn vo nm no? a: 1917 b: 1919 d: 12/1920

c: 7/1920 c. ng

Cu 4: ng cng sn VN ra i l sn phm ca s kt hp: a: Ch ngha Mc-Lnin, t tng HCM- phong tro cng nhn

21

b: Ch ngha Mc-Lnin phong tro cng nhn c: Ch ngha Mc-Lnin kt hp vi phong tro cng nhn v phong tro yu nc VN d: T tng HCM kt hp vi phong tro cng nhn v phong tro yu nc Vit Nam c: ng Cu 5: ng Cng sn Vit Nam ra i trn c s hp nht 3 t chc: a: ng dng Cng sn ng; Vit Nam CM thanh nin; Tn vit CM ng b: Tn Vit CM ng; ng thanh nin; ng Dng cng sn ng c: ng Dng Cng sn ng; An Nam cng sn ng; ng Dng Cng sn lin on d: Tn Vit CM ng; ng Dng cng sn lin on; An Nam cng sn ng

22

CHNG II NG LI U TRANH GINH CHNH QUYN (1930-1945)

I. NG LI CA NG 1930-1939 1. Trong nhng nm 1930-1935 a) Lun cng chnh tr 10-1930 Va mi ra i ng pht ng c mt cao tro cch mng rng ln dn n bo ng ginh chinh quyn hai tnh Ngh An H Tnh (ngoi d kin ca TW lc ) Thng 4-1930 Quc t cng sn c Trn Ph (mi tt nghip i hc phng ng) v Vit Nam vi nhim v truyn t cc quan im ca Quc t cng sn vo ng li ca ng ta. Thng 7-1930, ng ch Trn Ph c b sung vo BCH trung ng lm thi, v chun b cho Hi ngh TW ln 1 ca ng vo thng 10-1930. Thng 10-1930 Hi ngh Ban chp hnh TW lm thi hp ti Hng Cng (Trung Quc) di s ch ta ca ng ch Trn Ph. Hi ngh thng qua Ngh quyt v tnh hnh v nhim v cn kp ca ng, thong qua lun cng chnh tr ca ng, iu l ng v iu l cc t chc qun chng, quyt nh i tn ng thnh ng cng sn ng Dng. Hi ngh c BCHTW chnh thc, ng ch Trn Ph l Tng b th. - Ni dung lun cng: + Xc nh mn thun giai cp ngy cng din ra gay gt ng Dng gia mt bn l th thuyn dn cy v cc phn t lao kh. Mt bn l a ch phng kin, t bn v quc. + Phng hng chin lc ca cuc CM ng Dng: T sn dn quyn l thi k d b lm CM. Sau khi CMTS dn quyn thng li th tip tc: Pht trin, b qua thi k TB m tranh u thng ln con ng XHCN. + Nhim v ca cuc CMTS dn quyn: u tranh nh cc di tch phong kin thc hnh CM rung t cho trit v u tranh nh quc Php lm cho ng Dng hon ton c lp. Hai nhim v ny c quan h khng kht vi nhau. V c

23

nh quc ch ngha mi ph c giai cp a ch tin hnh CM th a thng li v c ph c ch phong kin mi nh c quc ch ngha, lun cng nhn mnh: Vn th a l ci ct yu ca cuc CMTS dn quyn. + Lc lng cch mng: cng nhn v nng dn l ng lc chnh ca CM, GCCN l giai cp lnh o CNVN. Cc giai cp khc lun cng nh gi thi ca h cha ng i vi vn mnh dn tc: T sn thng nghip ng v pha quc a ch chng CM ch c nhng phn t lao kh th nh nhng ngi bn hng rong, th th cng nh, tr thc tht nghip mi i theo CM m thi. + Phng php CM: phi s dng CM bo lc ca qun chng. + Vai tr lnh o ca ng, s lnh o ca ng l iu ct yu CM thng li. + Quan h Quc t, ng cng Sn ng Dng phi lin lc mt thit vi v sn nht l v sn Php. CM ng Dng l mt b phn ca CM v sn th gii. b) Ch trng khi phc t chc ng v phong tro CM Hon cnh lch s - Cao tro CM 1930-1931 CMVN lm vo thoi tro (lc lng b tn tht nghim trng). BCHTW u b bt, nhiu ni tr thnh vng trng, mt s c s qun chng b dao ng. - c s gip ca quc t cng sn v cc ng cng sn anh em, ng tng bc c phc hi. - u nm 1932 theo ch th ca quc t cng sn, ng ch L Hng Phong cng mt s ng ch ch cht trong v ngoi nc t chc ra ban lnh o TW ca ng. - Thng 6-1932 Ban lnh o TW cng b chng trnh hnh ng ca ng cng sn ng Dng. - Thng 3-1935 i hi ng ton quc hp ti Trung Quc v rt ra mt s bi hc kinh nghim. + i hi xem xt nh gi li cng lnh chnh tr 10-1930 khng nh cng lnh thng 10 l ng v ch trng tip tc lnh o theo ng li ny. (Hn ch ca i hi).

24

+ i hi by t thin ch ng h Lin X v xu hng u tranh chng ch ngha pht xt v chin tranh th gii. 1. Trong nhng nm 1936-1939 a) Hon cnh lch s Tnh hnh th gii - S xut hin ca ch ngha pht xt trn th gii. Chng cu kt vi nhau thnh 1 th lc phn ng quc t rt nguy him v ang xc tin gy chin tranh th gii chia li th trng th gii. Anh, Php, M, o ch ngha pht xt cng hnh thnh. - Thng 7-1935 Quc t cng sn hp i hi 7 (do imiT rp ch tr). i hi ra ch trng chuyn hng u tranh CM - Ti Php mt trn ND Php thng c. - Phong tro CM c phc hi tr li. - Sau cuc khng hong th gii 1933, i sng NDVN gp qu nhiu kh khn. - H thng t chc ng v cc c s CM ca qun chng c phc hi, y l iu quan trng, quyt inh bc pht trin mi ca PTCM nc ta. b) Ch trng v nhn thc mi ca ng Ch trng ca ng trong thi k ny ch yu my vn kin: - 7-1936 BCHTW ng cng sn ng Dng hp Hi ngh ln 2 - 3-937 BCHTW ng cng sn ng Dng hp Hi ngh ln 3 - 9-1937 BCHTW ng cng sn ng Dng hp Hi ngh ln 4 - 3-1938 BCHTW ng cng sn ng Dng hp Hi ngh ln 5 Thng 10-1936 Vn kin Chung quanh nhng vn v chnh sch mi. 1. Tm gc khu hiu c lp dn tc v ngi cy c rung m u tranh chng PX, chng chin tranh, i t do dn ch, ci thin i sng, cm o v ha bnh. 2. K th CM nguy him nht trc mt ca nhn dn ng Dng cn tp trung nh l bn phn ng thuc a v b l tay sai ca chng. 3. V t chc lc lng: ng ch trng lp mt trn nhn dn phn . 4. Xc nh hnh thc v phng thc u tranh.

25

5. ng nhn thc mi v mi quan h gia hai nhim v chng Q (dn tc) v chng PK (dn ch). Tm li - Ch trng mi ca ng gii quyt ng mi quan h gia mc tiu chin lc v mc tiu c th trc mt ca CM. - Gii quyt mi quan h gia lin minh cng nng v mt trn on kt dn tc rng ri gia vn dn tc v giai cp, gia phong tro CM ng Dng v PTCM Php v trn th gii. - ra hnh thc u tranh linh hot nhm hng dn qun chng u tranh. - nh du s trng thnh ca ng v chnh tr, t tng, th hin bn lnh v tinh thn c lp t ch, sng to ca ng. II. NG LI U TRANH GII PHNG DN TC GINH CHNH

QUYN 1939-1945 CMT8 THNH CNG 1. Hon cnh lch s v s chuyn hng ch o chin lc ca ng a:Tnh hnh th gii v trong nc Th gii Ngy 1-9-1939 chin tranh th gii th hai bng n vi s kin c tn cng Ba Lan. Php chnh ph phn ng Php ln cm quyn tng cng chnh sch v vt khng b cc nc thuc a. Trong nc Bn phn ng thuc a pht xt ha b my cai tr. iu lm mu thun gia dn tc ta vi Q Php v tay sai tr nn gay gt hn bao gi ht. Thng 6-1940 nc Php thua trn, u hng c. Chnh ph Php ng Dng giao ng. thng 9-1940 li dng tnh hnh ny qun i Nht tin vo VN t y nhn dn VN b mt c hai trng. b:Ni dung chuyn hng ch o chin lc: Trc tnh hinh trn BCHTW ng hp hi ngh ln th 6 (11-1939), HNTW 7 (11-1940), HNTW 8 (5-1941) Ni dung:

26

1. Nu cao ngn c gii phng dn tc ln hng u, tm gc nhim v CM rung t li. 2. Thnh lp mt trn Vit Minh on kt, tp hp lc lng CM nhm mc tiu GPDT. 3. Nhn dn ba nc Lo, VN, CPC: T mnh u tranh gii phng chnh mnh, gia nhp lin bang l ty tng dn tc, theo quan im quyn dn tc t quyt. VN sau khi nh ui Php- Nht s lp nc VN theo ch dn ch cng ha. 4. Tnh cht CM ng Dng hin ti khng phi l cuc CM TS dn quyn m l cuc CM ch gii quyt mt vn cn kp: dn tc gii phng. 5. Xc nh khi ngha v trang l nhim v trng tm ca thi k ny. 6. ng phi ra sc pht trin lc lng chnh tr v LL v trang xc tin xy dng cn c a CM. 7. D on thi c. ngha ca s chuyn hng ch o chin lc: 1. ng hon chnh s chuyn hng ch o chin lc nhm gii quyt mc tiu s mt ca CM l c lp dn tc v ra nhiu ch trng ng n thc hin mc tiu. - Ging cao ngn c gii phng dn tc, t nhim v gii phng dn tc ln hng u, tp hp rng ri mi ngi VN yu nc trong mt trn Vit Minh, xy dng lc lng chnh tr ca qun chng c nng thn v thnh th, xy dng cn c a CM v lc lng v trang l ngn c dn ng cho nhn dn ta ginh thng li 2. Ch trng pht ng tng khi ngha ginh chnh quyn. a) Pht ng cao tro khng Nht cu nc v y mnh khi ngha tng phn: - Pht ng cao tro khng Nht cu nc. - m 9-3-1945 Nht o chnh ht chn Php c chim ng Dng, qun Php nhanh chng u hng. - m 9-3-1945, BTV T ng m hi ngh m rng lng nh Bng (Bc Ninh), ngy 12-3-1945 Ban Thng V TW ng ra ch th Nht, Php bn nhau v hnh ng ca chng ta.

27

b) Ch trng pht ng tng khi ngha - Thng 8- 1945 thi c CM xut hin Vit Nam Ngy 13-8-1945 Hi ngh ton quc (hp Tn Tro) nhn nh: C hi tt cho ta ginh c lp ti v quyt inh pht ng ton dn khi ngha ginh chnh quyn t tay pht xt Nht v tay sai trc khi qun ng minh vo ng Dng. - Hi ngh a ra nguyn tc ch o khi ngha: tp trung lc lng, thng nht mi phng din qun s, chnh tr, hnh ng, kp thi hnh ng khng b l thi c. - Khu hiu u tranh lc ny: phn i xm lc, hon ton c lp, chnh quyn nhn dn. - Phng php ch o khi ngha: qun s chnh tr phi phi hp, lm tan r tinh thn v d hng trc khi nh. nh ngay nhng ni chc thng, khng k l thnh ph hay thn qu, chim ngay cn c chnh, trc khi ng minh vo ng Dng. - Quyt nh ng li i ni, i ngoi ca ng. c) Kt qu - ngha, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim. - ngha: i vi dn tc: - Cch mng thng Tm kt tinh nhng truyn thng tt p nht ca dn tc ta. l bc ngoc nh du s bin i to ln trn con ng tin ha ca dn tc. - Cch mng thng Tm a dn tc ta bc vo k nguyn mi, k nguyn c lp t do v ch ngha XH. - Thng li ca CM thng 8 l thng li ca CMMLN mt nc thuc a na phe. Thng li CM thng Tm gp phn lm phong ph thm kho tng l lun CNMLN. i vi th gii: - Vi CM thng Tm nhn dn VN gp phn hy sinh xng mu ca mnh vo cuc chin tranh chng Pht .Xt, nh hng trc tip n CM Lo v CM Cam Pu Chia.

28

- CM thng Tm thng li ln u tin chc thng khu yu nht trong h thng thuc a ca CN quc, m ra thi k suy sp tan r ca CN thc dn c gp phn to su th chin lc tn cng CM th gii gp phn c v pht trin gii phng dn tc trn th gii. - Nguyn nhn thng li: + Ch quan: * Dn tc ta c tinh thn on kt cao, ton dn on kt trong mt trn Vit Minh. * S lnh o ng n ca ng, ng u l HCM, ng c ng li chin lc, sch lc ng n ngay t khi mi ra i. * Bit pht ng cc cao tro nui dng lc lng CM. * Bt mnh, chp ng thi c pht ng ton dn ng dy. + Khch quan: * Chin thng ca Hng qun Lin X v cc nc ng minh vi pht xt Nht ni ring to ra 1 tnh th thun li cho CM cc nc. Trong cc nhn t trn, s lnh o ca ng l nhn t quyt nh cho thng li ca CM thng Tm + Bi hc kinh nghim: * Kt hp nhun nhuyn nhim v chng Q v chng PK * Xy dng khi lin minh cng nng v mt trn dn tc thng nht * Li dng mu thun trong hng ng k th * XD lc lng v s dng bo lc ginh chnh quyn * Nm thi c v chp ng thi c. * Xy dng ng tin phong ng n v chnh tr, thng nht v t tng, trong sch vng mnh v t chc. CU HI N TP 1: Nhn thc ca ng cng sn VN v ng li CMVN t nm 1930_1945? 2: ng lnh o cuc u tranh ginh chnh quyn 1930 1945 3: Nguyn nhn thng, ngha, lch s, bi hc kinh nghim ca ng trong CM thng Tm, 1945.

29

4: Phn tch tnh hnh v thi c trong CMT8 nm 1945? Ch trng ca ng chp thi c ? 5: Kt qu - ngha thng li v bi hc kinh nghim? TR LI CU HI Cu 1: - Sinh vin lm r: Nhn thc ca ng 1930 1935: Thi k ny nhn thc ca ng ta v ng li CMVN th hin r trong lun cng thng 10.1930. Trong lun cng nng v u tranh giai cp n CM in a.(chng minh bng ni dung ca lun cng). Nhn thc ca ng v ng li CMVN 1936 -1945 c th hin r qua cc vn kin - Vn kin hi ngh TW thng 7-1936 - Vn kin chung quanh nhng vn chin sch mi - Vn kin hi ngh TW 6 (11.1939), hi ngh TW 7 (11.1940) c bit hi ngh TW 8 (5.1941) . Nhn thc ca ng ta v ng li CMVN thi k ny nu cao ngn c gii phng dn tc ln hng u vn in a tm gc li, iu dn n CM thng Tm thnh cng. Cu 2: Sinh vin lm r: * ng lnh o xy dng lc lng cai tr 1930-1945 qua 3 cao tro CM , c bit 1935-1945. * ng lnh o XD lc lng v trang v cn c a, c bit xoy vo thi k 1939-1945 * ng chp thi c vo thng 8 -1945 pht ng ton dn ni dy ginh chnh quyn ? Cu 3: Nht- Php bn nhau v hnh ng ca chng ta ngy 12.3.1945 ca Ban thng V TW ng. Sinh vin cn lm r:

30

- Hon cnh lch s: Tnh hnh th gii u nm 1945 Tnh hnh u nm 1945 - Ni dung ch th: Ch th nu r nguyn nhn ca cuc o chnh Nht- Php Cuc o chnh ca Nht gy ra biu hin mt cuc khng hong chnh tr su sc. Ch th nhn nh iu kin khi ngha cha chnh mui vi 3 l do + Giai cp thng tr cha hoang mang + Tng lp trong nhn dn lc ny cha ng hn v pha CM + i tin phong cha sn sng Ch th nu r nhng c hi tt ang gip cho nhng iu kin khi ngha sau chn mui + Chnh tr khng hong + Nn i + Chin tranh giai on quyt lit. Ch th xc nh k th: Nht- Php Khu hiu: nh ui PX Nht- Php bng khu hiu nh ui pht xt Nht. Xc nh lc ny l thi k tin khi ngha v pht ng cao tro khng Nht. Chuyn hng u tranh cho ph hp tnh hnh mi. D on thi c khi ngha - ngha: Ch o kp thi. Bn ch th tr thnh kim ch nam cho hnh ng ca ng. Cu 4: Sinh vin lm r: * Tnh hnh CM trong CM thng Tm 1945 xut hin vo thng 9 -1939 ng ta thc y tnh th bng qu trnh XD lc lng v mi mt ca ng (ch th? Qun s? Cn c a?)

31

* Thi c CM trong CM thng 8 xut hin thng 8-1945 + Ngy 13/8 Nht Hong tuyn b u hng ng minh v iu kin Nht ng Dng hoang mang cc im + Tng lp tham gia ng v pha CM (chng minh) + i tin phong trong t th sn sng chin u (chng minh). * Thi c trong CM thng 8, 1945 din ra ngn ngi 13.8.1945 25.8. 1945.. * ng kp thi m hi ngh ton Quc 13.8.1945 pht lnh tng khi ngha ginh chnh quyn. Cu 5: c) Kt qu - ngha, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim. - ngha: i vi dn tc: - Cch mng thng Tm kt tinh nhng truyn thng tt p nht ca dn tc ta. L bc ngoc nh du s bin i to ln trn con ng tin ha ca dn tc. - Cch mng thng Tm a dn tc ta bc vo k nguyn mi, k nguyn c lp t do v ch ngha XH. - Thng li ca CM thng Tm l thng li ca CMMLN mt nc thuc a na phe. Thng li CM thng Tm gp phn lm phong ph thm kho tng l lun CNMLN. i vi th gii: - Vi CM thng Tm nhn dn VN gp phn hy sinh xng mu ca mnh vo cuc chin tranh chng pht xt, nh hng trc tip n CM Lo v CM CamPuChia. - CM thng Tm thng li ln u tin chc thng khu yu nht trong h thng thuc a ca CN quc, m ra thi k suy sp tan r ca CN thc dn c gp phn to su th chin lc tn cng CM th gii gp phn c v pht trin gii phng dn tc trn th gii. - Nguyn nhn thng li: + Ch quan:

32

* Dn tc ta c tinh thn on kt cao, ton dn on kt trong mt trn Vit Minh. * S lnh o ng n ca ng, ng u l HCM, ng c ng li chin lc, sch lc ng n ngay t khi mi ra i. * Bit pht ng cc cao tro nui dng lc lng CM. * Bt mnh, chp ng thi c pht ng ton dn ng dy. + Khch quan: * Chin thng ca Hng qun Lin X v cc nc ng minh vi CN Pht xt Nht ni ring to ra 1 tnh th thun li cho CM cc nc. Trong cc nhn t trn, s lnh o ca ng l nhn t quyt nh cho thng li ca CM thng Tm + Bi hc kinh nghim: * Kt hp nhun nhuyn nhim v chng Q v chng PK * Xy dng khi lin minh cng nng v mt trn dn tc thng nht * Li dng mu thun trong hng ng k th * XD lc lng v s dng bo lc ginh chnh quyn * Nm thi c v chp ng thi c. * XD ng tin phong ng n v chnh tr, thng nht v t tng, trong sch vng mnh v t chc. CU HI TRC NGHIM Cu 1: Ban chp hnh TW ng ch trng thnh lp chnh quyn nh nc vi hnh thc cng ha dn ch ti hi ngh no sau y a: Hi ngh Ban chp hnh TW ln th 1 (10.1930) b: Hi ngh Ban chp hnh TW ln 6 (11.1939) c: Hi ngh Ban chp hnh TW ln 7 (11.1940) d: Hi ngh Ban chp hnh TW ln 8 (5.1941) d: ng Cu 2: n nm 1941, lc lng v trang ra i t cuc khi ngha Bc Sn c mang tn: a: i Vit Nam tuyn truyn gii phng qun

33

b: i cu quc qun c: i Vit Nam gii phng qun d: i v quc on b: ng Cu 3: Hi ngh Ban chp hnh TW 8 ng Cng sn VN (kha 1) do ai ch tr? a: ng ch Trn Ph b: ng ch Nguyn Vn C c: ng ch L Hng Phong d: ng ch Nguyn i Quc d: ng Cu 4: Khi ngha Nam k do x y Nam k pht ng n ra vo thi gian no? a: 10/1940 c: 1/1941 b: ng Cu 5: Ch th Nht- Php bn nhau v hnh ng ca chng ta ca ng Cng sn VN ra i vo thi im no? a: 9/1939 c: 3/1945 c: ng b: 10/1940 d: 8/1945 b: 11/1940 d: 3/1945

34

CHNG III

NG LI KHNG CHIN CHNG THC DN PHP V QUC M XM LC 1945- 1975

I: NG LI CA NG TRONG CUC KHNG CHIN CHNG THC DN PHP: - Thng 9- 1945 n thng 12 1946 - Thng 12- 1946 n thng 7- 1954 1: Ch trng XD v bo v thnh qu CM thng 9- 1945 n thng 121946 a: Hon cnh lch s: Thun li: - Quc T: h thng XHCN do Lin X ng u c hnh thnh i n phong tro CM gii phng dn tc c iu kin pht trin tr thnh mt dng thc CM Phong tro dn ch v hnh thnh cng pht trin - Trong nc: Nhn dn ta sau gn mt th k n l, nay ginh c c lp, hn lc no ht mi ngi quyt tm em ca ci sinh mng bo v gi gn nn c lp. * Trong qu trnh CM ta xy dng c khi on kt dn tc, khi i on kt ny tip tc pht huy cao trong s nghip bo v nn c lp ca t nc. * Chnh quyn dn ch nhn dn c thnh lp c h thng t TW n c s c nhn dn ht lng ng h. * Ta c ng MLN tri qua 15 nm u tranh th thch, vng vng trong chin lc, khn ngoan trong sch lc ang lnh o t nc. Kh khn: * Va mi thnh lp chnh quyn CM b CNQ bao vy tn cng, cc th lc phn CM trong nc ngc u dy. * Hu qu nng n ca ch thc dn phong kin vi nhng kh khn v KT XH. t nc nt ngho nn, nay li b thin tai tn ph nng n, nn i mi e da, nn ti chnh b bn tng Php ph hai.

35

* Chnh quyn CM cha c s gip ca cc lc lng CM v tin b trn th gii. Nn c lp ca ta cha c quc gia no trn th gii cng nhn v t quan h ngai giao. 2: Ch trng khng chin kin qucca ng: Ch trng khng chin kin quc ca Ban chp hnh trung ng( ngy 25 thng 11 nm 1946) c my im sau - Xc nh k th: ch r k th chnh ca ta lc ny l thc dn Php xm lc, phi tp trung ngn la u tranh vo chng - Phi lp mt trn dn tc thng nht rng ri chng thc dn Php xm lc, m rng mt trn Vit Minh thu ht mi tng lp nhn dn v thng nht mt trn Vit- Min- Lo chng Php xm lc. - V phng hng nhim v: ng nu ln 4 nhim v ch yu cp bch ca ton ng, ton dn. + Cng c cng cuc CM + Chng thc dn Php xm lc + Ci thin i sng nhn dn + Bi tr ni phn. Ch th Khng chin kin quc ca TW ng gii quyt kp thi nhiu vn rt quan trng v chuyn hng ch o chin lc v sch lc trong thi k va mi ginh c chnh quyn. l cng lnh hnh ng ca ton ng, ton dn, ton qun ta, tng cng lc lng CM, gi vng chnh quyn bc vo cuc khng chin lu di trong c nc. 3: Kt qu ngha, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim: + Kt qu: Thc hin ch trng trn dn tc ta ginh c nhng kt qu quan trng. - V chnh tr XH: Ta hon thin h thng chnh quyn t TW n c s hp hin, hp php. - Lm trong sch ni b chnh quyn. - Tip tc m rng khi i on kt dn tc xung quanh mt trn Vit Minh v mt trn Lin Vit

36

- V kinh t ti chnh: nhanh chng thot ra khi nn i, i sng nhn dn bc u c ci thin. V vn ha gio dc Thc hin chin dch bnh dn hc v xa m ch cho nhn

dn , ch trong vng 6 thng s ngi bit ch tng trn 5% - H thng gio dc t ph thng n i hc bt u c xy dng. - Ta m chin dch bi tr nhng t nn XH v XD i sng mi. V Qun s: - Trn p bn phn CM - Thc hin chin tranh nhn dn, v trang ton dn. V ngoi giao: - Ta thc hin ha hon vi Tng min Bc tp trung sc c nc cng ng bo Nam b khng chin chng thc dn Php xm lc min Nam v gi vng chnh quyn CM. - Php ra mt chng VN, chng tm cch gy chin tranh, ng duy tr kh nng ha hon bng cuc m phn gia ta v Php ti hi ngh tr b ti L (19/04/1946). Hi ngh Phng ten n b l gia chnh ph ta v chnh ph Php, tip l tm c ngy 14.9.1946, to iu kin cho qun dn ta c thm thi gian chun b cho cuc khng chin u mi. ngha: + bo v c nn c lp dn tc ca t nc + Gi vng cng cuc CM, XD c nhng nn mng u tin v c bn cho mt ch mi. + Chun b iu kin cn thit, trc tip cho cuc khng chin ton quc sau ny Nguyn nhn thng li: + ng y nh gi ng y tnh hnh. + Kp thi ra ch trng khng chin, kin quc. + XD v pht huy c sc mnh ca khi on kt dn tc + Li dng c mu thun trong hng ng k th

37

Bi hc kinh nghim: + Pht huy sc mnh ca khi i on kt dn tc chng chia r i lp. + Trit li dng mu thun trong hng ng k th v s nhn nhng c nguyn tc. + Tn dng kh nng ha hon XD lc lng, cng c chnh quyn nhn dn. 3: ng li khng chin chng thc dn Php xm lc v XD ch dn ch nhn dn (1946-1954). a: Cn c ng ta pht huy ton quc khng chin: - Kh nng duy tr ha hon mt, buc chng ta trong tnh th phi nh. - Trong tnh th ta c th nh c. Trc tnh hnh trn ngy 18 thng 12 nm 1946 Ban thng v TW ng hp khn cp ti Lng Vn Phc H ng. Hi ngh ch r kh nng duy tr ha hon mt v pht ng ton quc khng chin chng thc dn Php xm lc, trc khi Php thc hin mn o chnh qun s HN. Rng sng ngy 20/12/1946 li ku gi ton quc ca Ch Tch HCM c pht i trn i ting ni VN. b: Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li: - ng li khng chin ca ng c hon chnh v th hin tp trung trong cc vn kin ln: * Li ku gi ton quc khng chin ca HCM 20.12.1946 * Ch th ton dn khng chin ca Ban thng v TW ng 22.12. 1946. * Tc phm khng chin nht nh thng li ca Trng Chinh (thng 9.1947) Ni dung ng li: * Xc nh i tng ca cuc khng chin: Bn thc dn phn ng Php ang dng v kh cp nc ta. * Mc ch ca cuc khng chin: k tc v pht trin s nghip CM thng Tm. Hon thnh nhim v gii phng dn tc pht trin ch dn ch nhn dn.

38

* Tnh cht ca cuc khng chin: l 1 cuc chin tranh CM c tnh cht dn tc c lp- dn ch t do * Nhim v cp bch trc mt ca cuc khng chin: nh ui thc dn Php xm lc, ginh c lp v thng nht, ng thi trong qu trnh khng chin tng bc thc hin ci cch dn ch. * Phng chm tin hnh khng chin:Tin hnh cuc chin tranh nhn dn, thc hin khng chin ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l chnh. Thng 2.1951 i hi i biu ton quc ln 2 hp ti Tuyn Quang. i hi thng qua cc vn kin. - Bo co chnh tr do HCM trnh by. - Ngh quyt chia tch ngcng sn ng Dng thnh 3 CS lnh o cng cuc khng chin ca 3 dn tc. VN ng ra hot ng cng khai v ly tn l ng lao ng VN. - Bo co hon thnh gii phng dn tc, pht trin dn ch nhn dn, tin ti XHCN do /C Trng Chinh trnh by ti i hi ca ng lao ng VN, hon chnh ng li khng chin v pht trin thnh ng li CMDT- DC nhn dn. ng li ny c phn nh trong ch trng ca ng lao ng VN. Ni dung c bn: - Tnh cht XHVN XHVN hin nay gm 3 tnh cht: dn ch ND, mt phn thuc a v na PK - Mu thun ch yu lc ny l mu thun gia tnh cht dn ch ND v tnh cht thuc a mu thun ny ang c gii quyt. - i tng CM: c 2 i tng * i tng chnh l Quc xm lc. c th l Q Php xm lc v can thip M. * i tng ph l phong kin c th l phong kin phn ng. T i hi xc nh: - Nhim v ca CM - c im ca CM

39

- Trin vng ca CM - Con ng i ln CNXH - Giai cp lnh o v mc tiu ca ng - Quan h Quc t ng li ny tip tc c b sung pht trin qua cc Hi ngh TW. 3: Kt qu, ngha lch s, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim: a: Kt qu v ngha thng li ca vic thc hin ng li. Kt qu: 1: V qun s: ta xy dng 3 th qun - Nm 1949 thnh lp b i ch lc- i on qun tin phong - Lc lng v trang a phng gn vi tnh, Huyn, v d :Tiu on 307 - Dn qun du kch, va sn xut, va chin u, bm lng, bm dn.

2: V chnh tr: - Ta tp trung XD ng n thng 2 nm 1951 i hi II ng tuyn b ra hot ng cng khai 1951 ta c 76 ng vin. - Tp trung XD h thng chnh quyn mnh t TW n c s. 3: V kinh t: KT khng chin pht trin 4: V vn ha gio dc pht trin 5: Ngoi giao: Thng 1 nm 1950 HCM i thm Lin X- Trung Quc n sc mnh khng chin c tng cng. Lin X bt u vin tr Qun s cho VN. Hi ngh Gi neo V thng 7.1954 kt thc chin tranh lp li Ha bnh ng Dng ngha thng li: - i vi dn tc: Thng li ca cuc khng chin chng Php bo v v pht trin thnh qu CMT8 chm dt ch thng tr ca thc dn Php. Trong gn 1 th k gii phng hon ton Min Bc nng cao uy tn VN trn trng quc t.

40

- i vi th gii: * Sau thng li ca cuc khng chin m u s sp ca CN thc dn c, gp phn thc y th tin cng ca 3 dng thc CM ca thi i. Thng li ny tc ng n s pht trin ca CM th gii vi t cch l ngn c tin phong ca phong tro GPDT tin ln CNXH. * HCM Ln u tin trong lch s, mt nc thuc a nh yu nh thng 1 nc thc dn hng mnh. l 1 thng li v vang ca nhn dn VN, ng thi cng l mt thng li v vang ca cc lc lng ha bnh, dn ch v XHCN trn th gii Nguyn nhn thng li: 1: S lnh o vng vng ca ng vi ng li khng chin ng n lun gn b trong qun chng 2: S on kt ca ton dn c tp hp trong mt trn Lin Vit 3: S on kt chin u ca 3 dn tc . 4: C lc lng v trang gm 3 th qun dn ng trc tip lnh o, chin u dng cm, mu lc ti tr. 5: C chnh quyn dn ch nhn dn lm cng c sc bn ng vin v tnh cht nhn dn khng chin v xy dng ch mi. 6 S gip ca Lin X- Trung Quc v ca cc dn tc yu chung ha bnh trn th gii. II: NG LI KHNG CHIN CHNG M, THNG NHT T NC (1954-1975) 1: Giai on 1954-1964 a: Hon cnh lch s Cch Mng VN sau thng 7- 1954 - Thun li: Sau chin tranh th gii ln II, c bit sau chin thng in Bin Ph 3 ging thc CM pht trin rt mnh m u thi k sp ca h thng thuc a kiu c ca ch ngha thc dn.

41

Min Bc c hon ton gii phng lm cn c a chung cho c nc. Vai tr uy tn ca ng CSVN ngy cng c cng c vng chc trong dn tc v trn trng QT, nhiu nc XHCN t quan h ngoi giao vi VN. - Kh khn: Cch mng th gii c bit l CMVN trc tip ng u vi Quc M , th lc phn ng nht thi i c tim lc kinh t, qun s rt mnh. t nc b chia ct lm 2 min vi 2 ch chnh tr x hi i lp nhau. Min Bc qu ln CNXH l 1 nn kinh t ngho nn lc hu lc lng sn xut thp km, Min Nam tr thnh thuc a kiu mi ca quc M, tnh hnh ny t ng ta ng trc 1 bc bch l phi vch ra 1 ng li chin lc ng n CM c nc tin ln sao cho ph hp vi tnh hnh mi ca t nc v xu th pht trin chung ca thi i. Th gii i vo thi k chin tranh, phe XHCN t gia nhng nm 50 ca th k XX xut hin s bt ng v nhiu vn c tnh nguyn tc, nht l gia Lin X v Trung Quc. b: Qu trnh hnh thnh, ni dung v ngha ng li. - Qu trnh hnh thnh v ni dung ng li: * Ngy 17.7.1954 hi ngh TW 6 BCHTW kha 2 ch r hin nay Q M l k th chnh ca nhn dn th gii v n ang l k th chnh v trc tip ca nhn dn ng Dng. Cho nn mi vic ca ta u nhm chng Q M * Ngy 22.7.1954 HCT ra li ku gi ng bo v cn b chin s c nc Tuy Nam Bc u l b ci ca ta , nc ta s nht nh thng nht, ng bo c nc nht nh s c gii phng * Thng 9.1954: B chnh tr ra nhim v ch yu trc mt ca Min Bc l hn gn vt thng chin tranh, phc hi kinh t quc dn sm a li Min Bc tr li bnh thng sau 9 nm khng chin. i vi min Nam B chnh tr nu r: quc M v tai sai ang mu tnh ph hoi hip nh Gi- ne-v nhm chia ct lu di VN. Cuc u tranh ca nhn dn min Nam phi chuyn t u tranh v trang sang u tranh chnh tr ct l che du

42

lc lng v sn sng chng li m mu khng b ca ch bo tn t chc ng v lc lng CM qun chng. * Thng 3. 1955 Hi ngh TW 7 v 8 .1955 Hi ngh TW8 (Kha 2) nhn nh: M v tai sai ht cng Php MN, cng khai lp nh nc ring chng ph hip nh Gi- ne-v, n p phong tro CM , chng quc M v tay sai, cng c ha bnh, thc hin thng nht, hon ton c lp v dn ch iu ct li l phi ra sc cng c min Bc ng thi gi vng v y mnh cuc u tranh ca nhn dn min Nam * Thng 8. 1956 /C L Dun (y vin b chnh tr- B th x y Nam B) thng 10. 1954) vit ng li CMMN. Bn ng li vch r 20.7. 1954 khng c tng tuyn c nh hip nh quc quy nh. Ch thng tr ca M, Dim min Nam lc by gi l 1 ch c ti, hiu chin. chng M- Dim NDMN ch c con ng cu nc v t cu mnh l con ng CM ngoi con ng CM khng c con ng no khc. * Thng 12.1957 hi ngh ln th 13 ca BCH TW ng nu r: nc ta tin hnh ng thi. * Hi ngh cn xc nh mc tiu v nhim v CM ca ton ng, ton dn ta thc hin nay l: Cng c min Bc, a min Bc tin dn ln CNXH. Tip tc u tranh thc hin thng nht nc nh trn c s c lp v dn ch bng phng php ha bnh * Thng 11. 1958 HN ln th 14 v BCHTW ng ra k hoch 3 nm pht trin KT- VH v ci to XHCN i vi kinh t c th v kinh t t bn t doanh 19581960 v ra sc pht trin thnh phn kinh t quc doanh. Cng c ch dn ch nhn dn, XD cng c min Bc thnh c s vng mnh cho cuc u tranh thng nht nc nh. * Thng 1. 1959 HN ln th 15 ra ngh quyt v CM min Nam. Ngh quyt 15 c ngha lch s to ln chng nhng p ng nhu cu ca lch s, m ng cho CM min Nam tin ln, m cn th hin r bn lnh CM c lp t ch, sng to ca ng ta trong nhng thng kh khn ca CM.

43

* Qu trnh ra v ch o thc hin cc ngh quyt, ch trng trn chnh l qu trnh hnh thnh ng li chin lc ca CM Ni dung ng li: * i hi ra nhim v trng tm ca CMVN: tng cng on kt dn tc. * i hi ra 2 nhim v chin lc ca CMVN trong giai a mi. Tin hnh CMXHCN min Bc CM dn tc- DCND min Nam thc hin thng nht nc nh hon ton c lp dn ch trong c nc. * i hi xc nh v tr vai tr, nhim v c th ca tng chin lc CM mi min. * i hi i su vo ni dung c th ca 2 nhim v chin lc CM. ngha ng li: + ng li th hin t tng chin lc ca ng, ging cao ngn c c lp dn tc v CNXH ph hp vi thc tin CMVN nn huy ng v kt hp c sc mnh ca hu phng v tuyn tuyn sc mnh ca c nc v sc mnh ca CM th gii. + ng li CMVN th hin tinh thn c lp t ch ca ng ta trong vic gii quyt nhng vn khng c tin l lch s, va ng thc tin VN, va ph hp vi li ch ca nhn loi v su th thi i. + ng li chung ca c nc v ng li CM mi min l c s ng ch o qun dn ta ginh thng li. 2: Giai on 1965-1975: a: Hon cnh lch s: - Sau tht bi ca chin tranh c bit Q M t a qun vo MNVN tin hnh chin tranh cc b ng thi dng khng qun v hi qun tin hnh cuc chin tranh ph hoi min Bc. Trc tnh hnh trn t nhn dn c nc trc 1 th thch cc k quan trng. ng quyt nh pht ng cuc khng chin chng M, cu nc trn phm vi ton quc b: Qu trnh hnh thnh, ni dung v ngha ng li:

44

- Qa trnh hnh thnh, ni dung v ng li: * Thng 1. 1961 B chnh tr quyt nh, thay i phng chm u tranh min Nam , thc hin phng chm y mnh cc hot ng v trang hn na min Nam , nng u tranh v trang ln song song vi u tranh chnh tr, nh ch bng 3 mi gip cng: qun s, chnh tr, binh vn. * Thng 11.1963 ng m hi ngh TW9 khng nh con ng CMVN l ginh thng li tng bc y li ch tng bc, t khi ngha tng phn kt hp vi chin tranh CM, pht trin thnh tng cng kch, tng khi ngha. HCM ch ra rng p tan lc lng qun s ch da chnh ca nn thng tr ch th u tranh qun s phi ng vai tr trc tip. * Thng 3. 1965 hi ngh TW ln th 11 v thng 12. 1965 hi ngh TW ln th 12 ra ng li khng chin chng M, cu nc trn c nc. * Hi ngh TW ln th 11 ch trng: Min Bc tip tc xy dng CNXH, va chin u bo v min Bc ng thi chi vin c lc cho min Nam, lm trn nhim v y ng ch trng: 1: Min Bc phi kp thi chuyn hng nn kinh t, nhm lm cho vic XD kinh t ph hp vi tnh hnh mi, bo m yu cu chin u v chi vin cho CM min Nam. Ni dung ca chuyn hng nn kinh t, y mnh pht trin nng nghip, pht trin cng nghip a phng v th cng nghip, XD nhng x nghip, cng nghip nh va, XD pht trin kinh t theo tng vng mi vng t gii quyt c nhng nhu cu ca nhn dn. iu chnh li cc ch tiu XD c bn trong cng nghip, ch trng pht trin giao thng, bu in. Ch trng ny nhm to ra hu cn ti ch phc v chin tranh v m bo i sng ca nhn dn. * Hi ngh TW ln th 12 xc nh nhim v ca nhn dn ta l phi ng vin lc lng ca c nc, kin quyt nh bi cuc chin tranh xm lc ca quc M trong bt c tnh hung no, bo v min Bc, gii phng min Nam, hon thnh cuc CM dn tc dn ch nhn dn trong c nc, tin ti thc hin ha bnh thng nht nc nh. TW cn nhn nh rng d quc M c a vo VN hng chc vn qun vin chinh, nhng so sch lc lng gia ta v ch vn khng thay i ln, t hi ngh khng nh: CMVN tip tc chin lc chin cng, tip tc

45

kt hp u tranh qun s vi chnh tr trit vn dng 3 mi gip cng. TW quyt nh pht ng cuc khng chin chng M cu nc trong ton quc, coi chng M cu nc l nhim v thing ling ca c dn tc t Nam ch Bc. * Nhim v v mi quan h gia cuc chin u 2 min trong cuc chin tranh chng M ca nhn dn c nc, min Nam l tin tuyn ln, min Bc l hu phng ln, bo v min Bc l nhim v ca c nc, v min Bc XHCN l hu phng vng chc trong cuc chin tranh chng M, phi nh bi cuc chin tranh ph hoi ca quc M min Bc v ra sc tng cng lc lng min Bc v mi mt nhm o bo chi vin c lc cho min Nam cng nh cng mnh. Hai nhim v trn y khng tch ri nhau, m mt thit gn b. Khu hiu chung ca nhn dn c nc ta lc ny l: tt c nh thng git M xm lc ngha ca ng li: + Th hin quyt tm nh M v thng M + Th hin tinh thn c lp t ch, kin tr mc tiu gii phng min Nam thng nht t quc + Th hin t tng nm vng v ging cao ngn c c lp dn tc v CNXH. Tip tc tin hnh ng thi v kt hp chc ch 2 chin lc CM trong hon cnh c nc c chin tranh mc khc nhau, ph hp vi thc t t nc v bi cnh quc t. 2:Kt qu, ngha lch s, nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim: a: Kt qu v ngha thng li: - Kt qu: min Bc: sau 21 nm chin u, min Bc t c 1 s thnh tu - Ch XHCN bc u c hnh thnh - S nghip vn ha gio dc c pht trin, con ngi c quan tm. - Ta xy dng bui u c s vt cht k thut ca CNXH gp nhiu ln nhng g CN quc Php li. - Gi vng c s n nh i sng nhn dn, k c trong chin tranh c lit, n nh an ninh chnh tr, trt t x hi.

46

min Nam: - Qun v dn min Nam ln lc nh bi cc chin lc chin tranh ca quc M. Vi cuc tng tin cng lch s ma xun 1975 ton b chnh quyn ch buc phi tuyn b u hng v iu kin, gii phng hon ton min Nam, thng nht t nc. ngha lch s: i vi nc ta: + qut sch qun xm luc ra khi nc ta kt thc cuc chin tranh ko di 1/3 th k (1945-1975), a li ha bnh thng nht c lp cho dn tc, kt thc cuc CM dn tc DCND trn vi c nc, m ra 1 thi k mi c nc i ln CNXH. y l 1 trong nhng thng li v i nht, hin hch nht trong lch s my ngn nm dng nc v gi nc ca dn tc ta. + Thng li ca cuc khng chin chng M, cu nc tng thm sc mnh vt cht, tinh thn th v lc cho CM v dn tc VN, li nim t ho su sc v nhng kinh nghim qu cho s nghip dng nc v gi nc giai an sau. i vi CM th gii: - Thng li ca cuc khng chin chng M, cu nc nh bi 1 cuc chin tranh tn bo,c lit, c quy m ln nht, di ngy nht ca CN quc t sau chin tranh th gii th II. lm ph sn lin tip nhiu hc thuyt v th on chin tranh xm lc ca quc M, ph v 1 mt xch quan trng trong h thng thuc a ca CN quc ng Nam . - Gp phn lm o ln chin lc ton cu phn CM ca M m ra s sp khng trnh khi ca CN thc dn mi, gp phn thc y phong tro c lp dn tc, dn ch v ha bnh th gii. - y l 1 thng li i vo lch s th gii nh 1 chin cng hin hch, v i nht ca th k XX. Mt s kin c tm quan trng quc t to ln v c tnh thi i su sc. b: Nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim: * Nguyn nhn thng li:

47

- Cuc khng chin ca ta v chnh ngha v c s lnh o ng n ca ng CSVN, ngi i biu trung thnh cho li ch sng cn ca dn tc. - Qun dn c nc vi tinh thn yu nc, bt khut, chu ng mi hy sinh gian kh, chin u cho c lp, t do ca t Quc, c bit l s u tranh quyt lit mt mt mt cn ca ng bo Nam B. - Cng cuc XDCNXH min Bc ginh nhiu thng li lm cho min Bc gi vng vai tr cn c a ca c nc, hu phng ln i vi CM min Nam. ng thi nh bi 2 cuc chin tranh ph ha bng khng qun v hi qun ca quc M bo v hu phng ln ca tuyn tuyn ln. - S on kt chin u ca nhn dn 3 nc VN Lo Camphuchia, v s gip ng h ca cc nc XHCN anh em v nhn dn tin b th gii. Bi hc kinh nghim: 1: Ging cao ngn c c lp dn tc v CNXH, kt hp chc ch 2 chin lc CM, hng vo mc tiu chung l hon thnh CMDT- DCND trong c nc, hon thnh thng nht t Quc. 2: Ht sc coi trng lc lng CM min Nam, ng thi ra sc t chc, XD lc lng chin u trong c nc, bit da vo sc mnh l chnh, ng thi tranh th mi s ng h, gip ca Quc t. 3: Phng php u tranh CM ng n, sng to, nn vng phng chm chin lc nh lu di, ng thi bit to ra thi c v nm vng thi c m nhng cuc tin cng chin lc lm thay i cc chin lc chin tranh, tin ln thc hin tin cng v ni dy ng lot, ginh thng li hon ton. l chin lc tng hp v ngh thut qun s ca chin tranh CM, chin tranh nhn dn VN 4: S ch o v t chc chin u ti gii ca cc cp b ng v cc cp ch huy qun i. 5: Coi trng cng tc xy dng ng, XD lc lng CM c hu phng v tin tuyn, thc hin lin minh 3 nc ng dng v tranh th ti a s ng tnh ng h ngy cng to ln ca cc nc XHCN, ca nhn dn v chnh ph cc nc ha bnh v cng l trn th gii.

48

CU HI N TP 1: t nc sau CM thng 8/ 1945 ? ch trng, bin php ca ng nhm gi vng chnh quyn CM (thng 9-1945 thng 12- 1946). 2: Cn c ng pht ng ton quc khng chin? ni dung ng li khng chin do ng pht ng? 3: S ch o ca ng trong s gii quyt mi quan h gia hai nhim v chng quc v chng phong kin trong thi k khng chin chng Php. 4: Qu trnh hnh thnh ng li CM Vit Nam? Ni dung ng li CMVN c thng qua ti i hi III ? 5: Kt qu, ngha, nguyn nhn thng li, bi hc kinh nghim ca ng trong cuc khng chin chng M cu nc ? TR LI CU HI Cu 1: Sinh vin lm r: + Hon cnh lch sau CM thng 8 -1945 Thun li: Quc t, trong nc Kh khn: Quc t, trong nc + Ch trng ca ng: *Trnh by ton b bng ch th khng chin- kin quc ngy 25 thng 11 nm 1945 ca Ban thng v TW ng. + ngha bng ch th ny Cu 2: Sinh vin lm r: + Cn c ng pht ng ton Quc khng chin: - Kh nng duy tr ha hon ht, buc chng ta trong tnh th phi nh. Chng minh ? - Trong tnh th ta c th nh c. Chng minh ? + Ni dung ng li: - Lm r ng li khng chin th hin qua nhng vn kin no? - Ni dung ng li:

49

* Xc nh i tng ca cuc khng chin * Xc nh mc ch ca cuc khng chin * Xc nh tnh cht ca cuc khng chin * Nhim v, cp bch trc ca cuc khng chin * Phng chm tin hnh ca cuc khng chin (c phn tch ngn gn) - n thng 2.1951, i hi i biu ton quc ln th 2 ca ng tip tc hon chnh ng li khng chin vi ni dung: * Xc nh tnh cht ca XHVN * Xc nh mu thun ch yu cu XHVN * Xc nh i tng ca cuc khng chin T i hi xc nh: * Nhim v ca CM * c im ca CM * ng lc ca CM * Trin vng ca CM

* Con ng i ln CNXH * Giai cp lnh o v mc tiu ca ng * Quan h Quc T Cu 3: Lm r nhng vn chin lc ca CMVN trong vic gii quyt mi quan h gia vn dn tc v giai cp (vn phn v in a) - Trong qu trnh khng chin ng kho lo kt hp nhim v chng quc v chng phong kin a khng chin n thng li: Mt mt tp trung ton lc ca dn tc thc hin nhim v chng quc, ng tng bc thc hin ci cch dn ch v kinh t, em li quyn li rung t cho nng dn * ng ch trng tch thu rung t ca quc, Vit gian, ch vng mt chia cho nng dn. * Dng phng php ci cch dn dn, thu hp phm vi bc lt ca giai cp a ch phong kin bn s (chng minh) * 1949 thc hin hon n, xa n

50

* Thng 4. 1953, thng qua lut ci cch rung t. * 1953 trit gim t, gim tc * Thng 12. 1953 thc hin bc u ci cch rung t nhng vng t do Cu 4: Sinh vin lm r: - Qu trnh hnh thnh ng li CMVN thng qua cc ngh quyt B chnh tr, Ngh quyt TW t sau hip nh Gi neo v n trc thng 9. 1960 - Ni dung ng li CMVN c thng qua ti i hi III (9.1960) - i hi xc nh thi k trng tm ca CMVN trong giai on mi: - i hi lm r mi quan h hu c gia 2 nhim v chin lc ca CMVN. (cn nu r vai tr, v tr ca tng nhim v chin lc CM) - i hi nu r ni dung ca tng nhim v chin lc + Nhim v chin lc CMXHCN min Bc + Nhim v chin lc CMDT-DCDN min Nam ? - ngha ca ng li: + ng li th hin t tng chin lc ca ng, ging cao ngn c c lp dn tc v XHCN + ng li CMVN th hin tinh thn c lp t ch ca ng ta trong vic gii quyt nhng vn khng c tin l trong lch s. + ng li ny l c s ng ch o qun dn ta ginh thng li. Cu 5: ngha lch s: i vi nc ta: + qut sch qun xm luc ra khi nc ta, kt thc cuc chin tranh ko di 1/3 th k (1945-1975), a li ha bnh thng nht c lp cho dn tc, kt thc cuc CM dn tc DCND trn vi c nc, m ra 1 thi k mi c nc i ln CNXH. y l 1 trong nhng thng li v i nht, hin hch nht trong lch s my ngn nm dng nc v gi nc ca dn tc ta.

51

+ Thng li ca cuc khng chin chng M, cu nc tng thm sc mnh vt cht, tinh thn th v lc cho CM v dn tc VN, li nim t ho su sc v nhng kinh nghim qu cho s nghip dng nc v gi nc giai an sau. i vi CM th gii: - Thng li ca cuc khng chin chng M, cu nc nh bi 1 cuc chin tranh tn bo,c lit, c quy m ln nht, di ngy nht ca CN quc t sau chin tranh th gii th II. lm ph sn lin tip nhiu hc thuyt v th on chin tranh xm lc ca quc M, ph v 1 mt xch quan trng trong h thng thuc a ca CN quc ng Nam . gp phn lm o ln chin lc ton cu phn CM ca M. m ra s sp khng trnh khi ca CN thc dn mi.Gp phn thc y phong tro c lp dn tc, dn ch v ha bnh th gii. - y l 1 thng li i vo lch s th gii nh 1 chin cng hin hch, v i nht ca th k XX. Mt s kin c tm quan trng Quc t to ln v c tnh thi i su sc. b: Nguyn nhn thng li v bi hc kinh nghim: * Nguyn nhn thng li: - Cuc khng chin ca ta v chnh ngha v c s lnh o ng n ca ng CSVN, ngi i biu trung thnh cho li ch sng cn ca dn tc. - Qun dn c nc vi tinh thn yu nc, bt khut, chu ng mi hy sinh gian kh, chin u cho c lp, t do ca t Quc, c bit l s u tranh quyt lit mt mt mt cn ca ng bo Nam B. - Cng cuc XDCNXH min Bc ginh nhiu thng li lm cho min Bc gi vng vai tr cn c a ca c nc, hu phng ln i vi CM min Nam. ng thi nh bi 2 cuc chin tranh ph hai bng khng qun v hi qun ca quc M bo v hu phng ln ca tuyn tuyn ln. - S on kt chin u ca nhn dn 3 nc VN Lo Camphuchia, v s gip ng h ca cc nc XHCN anh em v nhn dn tin b th gii. Bi hc kinh nghim:

52

1: Ging cao ngn c c lp dn tc v CNXH, kt hp chc ch 2 chin lc CM, hng vo mc tiu chung l hon thnh CMDT- DCND trong c nc, hon thnh thng nht t Quc. 2: Ht sc coi trng lc lng CM min Nam, ng thi ra sc t chc, XD lc lng chin u trong c nc. Bit da vo sc mnh l chnh, ng thi tranh th mi s ng h, gip ca Quc t. 3: Phng php u tranh CM ng n, sng to, mn vng phng chm chin lc nh lu di, ng thi bit to ra thi c v nm vng thi c m nhng cuc tin cng chin lc lm thay i cc chin lc chin tranh, tin ln thc hin tin cng v ni dy ng lot, ginh thng li hon ton. l chin lc tng hp v ngh thut qun s ca chin tranh CM, chin tranh nhn dn VN 4: S ch o v t chc chin u ti gii ca cc cp b ng v cc cp ch huy qun i. 5: Coi trng cng tc xy dng ng, XD lc lng CM c hu phng v tin tuyn, thc hin lin minh 3 nc ng dng v tranh th ti a s ng tnh ng h ngy cng to ln ca cc nc XHCN, ca nhn dn v chnh ph cc nc ha bnh v cng l trn th gii. CU HI TRC NGHIM Cu 1: Ngy 25/11/1945, Ban chp hnh TW ng ra ch th? a: Nht- Php bn nhau v hnh ng ca chng ta b: Khng chin kin quc c: Ha tin d: Ton dn khng chin b: ng Cu 2: i hi i biu ton quc ln th III ca ng (9/1960) xc nh nhng vn g i vi CM Vit Nam ? a: a c nc qu ln ch ngha XH b: Tin hnh cuc CM X hi ch ngha min Bc c: Tin hnh cuc CM dn tc, dn ch, nhn dn min Nam d: Tin hnh ng thi hai chin lc CM khc nhau 2 min

53

d: ng Cu 3: Thi k CM 1958 1960, ng lnh o nhn dan ta tin hnh? a: Khi phc kinh t, hn gn vt thng chin tranh, n nh i sng nhn dn b:Ci to XHCN min Bc, bc u pht trin kinh t - vn ha c: Thc hin k hoch kinh t 5 nm ln th 1 d: Phc hi kinh t min Bc sau chin tranh ph hai ln th nht ca quc M b: ng Cu 4: i hi i biu ton Quc ln th VI ca ng cng sn VN din ra vo thi gian no? a: T ngy 10 n ngy 15/12/1986 b: T ngy 15 n ngy 18/12/1986 c: T ngy 20 n ngy 25/12/1986 d: C 3 u sai b: ng Cu 5: Xt v phng php, ng ta bit lm giu tr tu bng: a: Pht huy bn lnh sng to v ngh thut lnh o chnh tr ca mnh b: Thng xuyn c kt v nng cao kinh nghim ca CM nc ta. c: Hc tp c chn lc kinh nghim ca CM cc nc ph hp vi iu kinc th ca CMVN d: a, b.c. d: ng

54

Chng IV

NG LI CNG NGHIP HA
Cng nghip ha l nhim v trung tm ca thi k qu ln CNXH nc ta nhm to ra sc sn xut mi khai thc c hiu qu hn cc ngun lc trong v ngoi nc. Chng ny s cung cp cho sinh vin mt ci nhn tng th v ng li cng nghip ha ca nc ta qua nhng thi k khc nhau trong lch s xy dng v pht trin ca t nc, nhng thnh tu v hn ch trong qu trnh xy dng v pht trin ng li cng nghip ha ca ng v nh nc ta. MC TIU Hc xong chng ny sinh vin phi: - Hiu r ng li cng nghip ha ( CNH) thi k trc i mi, nhng mc tiu, c im, phng hng cng nghip ha, cng nh nhng kt qu, hn ch v nguyn nhn v.v - ng li Cng nghip ha, hin i ha giai on i mi, qu trnh i mi t duy v cng nghip ha, t i hi VI n i hi X ca ng ta, mc tiu, quan im CNH, HH; ni dung CNH, HH gn vi s pht trin kinh t tri thc, kt qu, ngha, hn ch, nguyn nhn thc hin ng li v.v NI DUNG CHNH I. Cng nghip ha thi k trc i mi. 1. Ch trng ca ng v cng nghip ha. a. Mc tiu v phng hng ca cng nghip ha XHCN. - Giai on 1960 1975: i hi III xc nh: Mc tiu xy dng nn kinh t XHCN cn i, hin i, bc u xy dng c s vt cht k thut ca CNXH. V c cu kinh t ng ta xc nh kt hp c cng nghip v nng nghip, ly cng nghip nng lm nn tng. V phng hng: (Hi ngh TW 7 Kha III) u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l, trn c s pht trin cng nghip nh v nng nghip. Ra sc pht trin cng nghip trung ng, ng thi pht trin cng nghip a phng. - T 1975 1985: H IV xc nh nh ni dung ca min Bc trc y, nhng trn c s nhn thc trnh cao hn v y hn.

55

+ Nhn mnh t sn xut nh ln sn xut ln XHCN. + Khng nh mi quan h gia pht trin cng nghip nng vi CN nh v nng nghip. H V: nu ln khi nim chng ng u tin ca thi k qu , nhim v ca cng nghip ha l: ly nng nghip lm mt trn hng u, thc hin ba chng trnh kinh t ln: SX hng lng thc, thc phm, hng tiu dng v hng xut khu. Vic pht trin cng nghip nng trong giai on ny cn lm c mc , va sc, thit thc hiu qu phc v cho nng nghip v CN nh. b. c im CNH thi k trc i mi. CNH ha giai on ny c tin hnh theo kiu c, vi cc c trng ch yu sau y: CNH theo m hnh kinh t khp kn, hng ni v thin v pht trin cng nghip nng. Ch yu da vo li th v lao ng, ti nguyn t ai v ngun vin tr

t cc nc XHCN, ch lc thc hin CNH l nh nc, vic thc hin phn b cc ngun lc CNH ch y bng c ch k hoch ha, tp trung, quan liu bao cp, phi th trng. Nng vi, gin n, duy ch, mun lm nhanh, lm ln, khng quan

tm n hiu qu kinh t x hi. 2. Kt qu, ngha, hn ch nguyn nhn. a. Kt qu thc hin, ch trng v ngha. - Xy dng c nhng c s cng nghip bc u c ngha quan trng pht trin nhanh hn giai on tip theo. V d: so vi nm 1955, s x nghip tng ln 16,5, ln. Nhiu khu cng nghip ln hnh thnh: thy in ha Bnh, Gang thp Thi Nguyn, c kh Gia Lm v.v. - o to c mt i ng cn b khoa hc k thut v cng nhn lnh ngh xp x 43 vn ngi, gp 19 ln so vi 1960. b. Hn ch v nguyn nhn. - C s vt cht k thut cn s si, trnh lc hu, t nc khng nhng ngho nn m cn ri vo trnh trng khng hong kinh t- x hi.

56

- Nguyn nhn. + Khch quan: VN lm CNH t mt nn kinh t ngho nn, lc hu v trong iu kin chin tranh ko di, khng tp trung sc ngi, sc ca cho CNH. + Ch quan: do sai lm nghim trng trong vic xc nh mc tiu, bc i, b tr c cu u t, c cu sn xut, ch quan duy ch, gio iu trong nhn thc. II. Cng nghip ha, hin i ha giai on i mi.

1. Qu trnh i mi t duy v cng nghip ha. a. i hi VI: Ph phn sai lm trong nhn thc v ch trng CNH ha thi k trc y, nht l giai on 1975-1985. - Sai lm trong vic xc nh mc ch, bc i v XDCSVCKT, ci to XHCN v qun l kinh tDo t tng ch quan, nng vi mun b qua nhng bc i cn thit nn chng ta ch trng y mnh CNH khi cha c cc iu kin cn thit, mt khc chm i mi c ch qun l kinh t. - Sai lm trong b tr c cu kinh t thin v cng nghip nng. - Cha xem nng nghip l mt trn hng u, cng nghip nng khng kp thi phc v cng nghip nh v nng nghip. b. Qu trnh i mi t duy v cng nghip ha t i hi VI n i hi X: - H VI: C th ha ni dung CNH trong nhng nm cn li ca chng ng u tin l: thc hin cho bng c 3 chng trnh, mc tiu: lng thc, thc phm, hng tiu dng v hng xut khu. - Hi ngh TW7 ( kha VII) ( thng 1/1994) ra khi nim mi v CNH: CNH, HH l qu trnh chuyn i cn bn, tan din - H VIII: ( thng 6/1996), tip tc khng nh nhng quan im ca Hi ngh TW7 ( kha 7), ng thi nhn nh nc ta ra khi khng hang kinh t- x hi v chuyn sang thi k y mnh CNH, HH. ng thi nu ln 6 quan im CNH, nay vn cn gi tr. - i hi IX ( thng 4/2001) v i hi X ( thng 4/2006) tip tc b sung v nhn mnh mt s im mi: + CNH nc ta c th v cn phi rt ngn thi gian so vi cc nc i trc ( mun vy phi va c bc i tun t, va c bc tin nhy vt).

57

+ Pht trin nhanh v c hiu qu cc sn phm p ng nhu cu trong nc v xut khu. + y nhanh CNH, HH nng nghip, nng thn. 2. Mc tiu, quan im CNH, HH: a. V mc tiu: Xy dng nc ta thnh nc cng nghip, c CSVCKT hin i, c cu kinh t hp l, QHSX tin b ph hp vi trnh pht trin ca LLSX, mc sng vt cht v tinh thn cao, quc phng an ninh vng chc, dn giu nc mnh, XH cng bng dn ch v vn minh. b. Quan im CNH, HH nc ta: Mt l, CNH gn vi HH v CNH, HH gn vi nn kinh t tri thc. Hai l, CNH, HH gn vi s pht trin kinh t th trng nh hng XHCN v hi nhp kinh t quc t. Ba l, ly vic pht huy ngun lc con ngi lm yu t c bn pht trin nhanh v bn vng. ( trong 5 nhn t pht trin, con ngi l quan trng). Bn l, Khoa hc cng ngh l nn tng, ng lc ca CNH, HH. Nm l, pht trin nhanh, bn vng hiu qu, tng trng kinh t i i vi vic thc hin tin b v cng bng XH, bo v mi trng thin nhin v bo v s a dng sinh hc. Su l, CNH, HH gn vi vic bo v quc phng, an ninh. 3. Ni dung CNH, HH gn vi s pht trin kinh t tri thc. a. Ni dung. H X ch r: Chng ta phi tranh th c hi thun li do bi cnh quc t to ra v tim nng, li th ca nc ta rt ngn qu trnh CNH, HH theo nh hng XHCN gn vi s pht trin kinh t tr thc. Phi coi kinh t tri thc l yu t quan trng ca nn kinh t v CNH, HH. b. nh hng. - y mnh CNH, HH nng nghip nng thn, gii quyt ng b vn nng nghip, nng dn, nng thn. - Pht trin nhanh hn cng nghip- xy dng v dch v. - Pht trin kinh t vng.

58

- Pht trin kinh t bin. - Chuyn dch c cu lao ng, c cu cng ngh. - Bo v v s dng hiu qu ti nguyn quc gia, ci thin mi trng t nhin. 4. Kt qu, ngha, hn ch, nguyn nhn. a. Kt qu thc hin ng li v ngha. Mt l, CSVCKT ca t nc c tng cng ng k, kh nng c lp, t ch ca n kinh t c nng cao. Hai l, c cu kinh t chuyn dch theo hng CNH, HH t c nhiu thnh tu quan trng. Ba l, gp phn quan trng a nn kinh t nc ta tng trng cao lin tc nhiu nm. b. Hn ch v nguyn nhn. - Tc tng trng kinh t vn thp so vi kh nng v thp hn nhiu cc nc trong khu vc thi k u CNH. - Cc ngun lc ca t nc cha c s dng c hiu qu cao. - C cu kinh t chuyn dch cn chm. - Cc vng kinh t trng im cha pht huy c li th i nhanh vo c cu cng-nng gnhip-dch v hin i. - C cu cc thnh phn kinh t cha xng vi tim nng. - C cu u t cha hp l. * Nguyn nhn: - Nhiu ch trng, chnh sch cha mnh huy ng v s dng tt nht cc ngun lc ( c ni v ngai lc) vo pht tri kinh t- x hi. - Ci cch hnh chnh cn chm v km hiu qu, cng tc t chc cn b chm i mi, cha p ng yu cu. - Ch o, t chc v thc hin yu km v.v Ngoi cc nguyn nhn chung ni trn, cn c cc nguyn nhn c th nh: cng tc quy hoch cht lng km, nhiu bt hp l dn n quy hoch treo kh ph bin, gy lng ph nghim trng, c cu u t km hiu qu, cng tc qun l yu km v.v

59

Tm lc. 1. Cng nghip ha l ch trng xuyn sut ca ng v nh nc ta trong qu trnh i ln xy dng CNXH, nhm to ra nhng tin vt cht a nc ta pht trin trnh cao hn, hi nhp vo s phn cng lao ng v hp tc quc t. 2. ng li cng nghip ha nc ta trong thi k kinh t k hoch ha tp trung, gn lin vi cng cuc khng chin kin quc, li b nh hng ca c ch c khng trnh khi nhng thiu st nghim trng nh hng, tc ng xu n qu trnh pht trin kinh t ca nc ta. 3. i hi ng ton quc ln th VI, trn c s nh gi ng s tht ch ra nhng khuyt im, hn ch ca ng li CNH thi k trc i mi, ng thi ra nhng mc tiu quan, im ch o ng n y nhanh qu trnh CNH, HH ca nc ta. Nh ng li ng n , kinh t nc ta trong nhng nm qua t c nhiu thnh tu quan trng. Tuy nhin, ng ta cng nhn thy c nhng hn ch, bt cp ca ng li, cng nh nguyn nhn ca ng li CNH trong qu trnh i mi, t c nhng chnh sch, bin php kp thi tip tc pht trin kinh t nc ta. CU HI T LUN 1. Bn hy trnh by mt cch khi qut ng li cng nghip ha nc ta nhng nm trc i mi l g ? 2. Nhng kt qu, ngha v hn ch, nguyn nhn ca ng li CNH nc ta thi k trc i mi l g ? 3. Nhng sai lm no trong nhn thc m i hi VI ca ng ph phn v ng li CNH thi k 1960-1985 ? 4. Mc tiu, quan im CNH ha nc ta trong nhng nm sp ti l g ? Hy phn tch quan im v sao ng ta xc nh trong s nghip CNH nc ta phi ly vic pht huy ngun lc con ngi lm yu t c bn pht trin nhanh v bn vng ? 5. Hy phn tch kt qu, ngha, nguyn nhn v nhng hn ch ca ng li CNH nc ta trong nhng nm i mi ?

60

CU HI TRC NGHIM 1. Ni dung CNH c i hi IV b sung t 1975 1985 so vi CNH trc y l: a. Nhn mnh t sn xut nh ln sn xut ln XHCN. b. Khng nh mi quan h gia pht trin cng nghip nng vi CN nh v nng nghip. c. Nhn mnh vai tr ca cng nghip nng. d. C a, b u ng. 2. i hi nu ln nhim v CNH phi ly nng nghip l mt trn hng u l i hi: a. i hi III c. i hi V b. i hi IV c. i hi VI

3. c im CNH thi k trc i mi l: a. CNH theo m hnh kinh t khp kn, hng ni v thin v pht trin cng nghip nng. b. Ch yu da vo li th v lao ng, ti nguyn t ai v ngun vin tr t cc nc XHCN. c. Ch lc thc hin CNH l nh nc, vic thc hin phn b cc ngun lc CNH ch yu bng c ch k hoch ha, tp trung, quan liu bao cp, phi th trng. d. C a,b,c u ng. 4. Mt trong nhng sai lm c bn ca ng li CNH nc ta trong nhng nm trc i mi l: a. Sai lm trong b tr c cu kinh t thin v cng nghip nng. b. u tin pht trin cng nghip nh v nng nghip. c. Qu ch pht trin dch v. d. C a,b,c u ng. 5. nh hng CNH ha, HH nc ta gn vi kinh t tri thc trong nhng nm trc mt l: a. CNH, HH nng nghip nng thn.

61

b. u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l. c. Pht trin mnh dch v. d. Tng cng quan h quc t. HNG DN TR LI CU HI I. Cu hi t lun 1. ng li cng nghip ha thi k trc i mi tri qua hai giai on: t nm 1960 n nm 1975 trin khai min Bc v t nm 1975-1985 trn phm vi c nc. - Giai on 1960 1975: i hi III xc nh: Mc tiu xy dng nn kinh t XHCN cn i, hin i, bc u xy dng c s vt cht k thut ca CNXH. V c cu kinh t ng ta xc nh kt hp c cng nghip v nng nghip, ly cng nghip nng lm nn tng. V phng hng: (Hi ngh TW 7 Kha III) u tin pht trin cng nghip nng mt cch hp l, trn c s pht trin cng nghip nh v nng nghip. Ra sc pht trin cng nghip trung ng, ng thi pht trin cng nghip a phng. - T 1975 1985: H IV xc nh nh ni dung ca min Bc trc y, nhng trn c s nhn thc trnh cao hn v y hn. + Nhn mnh t sn xut nh ln sn xut ln XHCN. + Khng nh mi quan h gia pht trin cng nghip nng vi CN nh v nng nghip. i hi V: nu ln khi nim chng ng u tin ca thi k qu , nhim v ca cng nghip ha l: ly nng nghip lm mt trn hng u, thc hin ba chng trnh kinh t ln: SX hng lng thc, thc phm, hng tiu dng v hng xut khu. Vic pht trin cng nghip nng trong giai on ny cn lm c mc , va sc, thit thc hiu qu phc v cho nng nghip v CN nh. 2. Kt qu, ngha, hn ch nguyn nhn ca ng li CNH nc ta thi k trc i mi l: - V kt qu: CNH nc ta thi k trc i mi din ra trong iu kin kinh t k hoch ha tp trung, nhng tin vt cht cn thit cho CNH cn rt hn ch v trong iu kin chin tranh ph hoi, nhng cng t c nhng kt qu quan trng.

62

- Xy dng c nhng c s cng nghip bc u c ngha quan trng pht trin nhanh hn giai on tip theo. V d: so vi nm 1955, s x nghip tng ln 16,5, ln. Nhiu khu cng nghip ln hnh thnh: thy in ha Bnh, Gang thp Thi Nguyn, c kh Gia Lm v.v. - o to c mt i ng cn b khoa hc k thut v cng nhn lnh ngh xp x 43 vn ngi, gp 19 ln so vi 1960. - V hn ch: Tuy nhin, bn cnh nhng kt qu t c, CNH thi k trc i mi cng cn nhiu hn ch. - C s vt cht k thut cn lc hu. Nhng ngnh cng nghip then cht cn nh b v cha c xy dng ng b, cha sc lm nn tng cho nn kinh t quc dn. - Lc lng sn xut trong nng nghip mi ch bc u mi pht trin, nng nghip cha p ng c nhu cu v lng thc, thc phm cho x hi, t nc khng nhng ngho nn m cn ri vo trnh trng khng hong kinh t- x hi. Nguyn nhn ca tnh hnh trn l: + V mt khch quan: VN lm CNH t mt nn kinh t ngho nn, lc hu v trong iu kin chin tranh ko di, khng tp trung sc ngi, sc ca cho CNH. + V mt ch quan: do sai lm nghim trng trong vic xc nh mc tiu, bc i, b tr c cu u t, c cu sn xut, ch quan duy ch, gio iu trong nhn thc. 3. Nhng sai lm no trong nhn thc m i hi VI ca ng ph phn v ng li CNH thi k 1960-1985 l: Sai lm trong vic xc nh mc ch, bc i v xy dng c s vt cht k thut, ci to XHCN v qun l kinh tDo t tng ch quan, nng vi mun b qua nhng bc i cn thit nn chng ta ch trng y mnh CNH khi cha c cc iu kin cn thit, mt khc chm i mi c ch qun l kinh t. - Sai lm trong b tr c cu kinh t thin v cng nghip nng. - Cha xem nng nghip l mt trn hng u, cng nghip nng khng kp thi phc v cng nghip nh v nng nghip. 4. Mc tiu, quan im CNH ha nc ta trong nhng nm sp ti l:

63

a. V mc tiu: Xy dng nc ta thnh nc cng nghip, c CSVCKT hin i, c cu kinh t hp l, QHSX tin b ph hp vi trnh pht trin ca LLSX, mc sng vt cht v tinh thn cao, quc phng an ninh vng chc, dn giu nc mnh, XH cng bng dn ch v vn minh. b. Quan im CNH, HH nc ta: Mt l, CNH gn vi HH v CNH, HH gn vi nn kinh t tri thc. Hai l, CNH, HH gn vi s pht trin kinh t th trng nh hng XHCN v hi nhp kinh t quc t. Ba l, ly vic pht huy ngun lc con ngi lm yu t c bn pht trin nhanh v bn vng. ( trong 5 nhn t pht trin, con ngi l quan trng). Bn l, Khoa hc cng ngh l nn tng, ng lc ca CNH, HH. Nm l, pht trin nhanh, bn vng hiu qu, tng trng kinh t i i vi vic thc hin tin b v cng bng XH, bo v mi trng thin nhin v bo v s a dng sinh hc. Su l, CNH, HH gn vi vic bo v quc phng, an ninh. ng ta xc nh trong s nghip CNH nc ta phi ly vic pht huy ngun lc con ngi lm yu t c bn pht trin nhanh v bn vng l v: - Trong cc yu t tham gia vo qu trnh CNH, HH nc ta: vn, khoa hc cng ngh, con ngi, c cu kinh t, th ch chnh tr v s qun l ca nh nc th con ngi l quan trng nht. l ngun lc quan trng ca mi ngun lc, ti nguyn quan trng ca mi th ti nguyn. Mun vy phi tng cng u t cho y t, gio dc, xem gio dc l quc sch hng u. - CNH l s nghip ca ton dn, ca mi thnh phn kinh t, trong lc lng cn b khoa hc cng ngh, cn b qun l v cng nhn lnh ngh c vai tr quan trng. S nghip CNH nc ta i hi phi c ngun lc con ngi v s lng, cn i v c cu trnh , c kh nng nm bt v sng to cng ngh mi v.v... 5. Nhng kt qu, ngha, nguyn nhn v nhng hn ch ca ng li CNH nc ta trong nhng nm i mi:

64

- Kt qu thc hin ng li v ngha. Sau hn 20 nm i mi, t nc ta thu c nhng thnh tu to ln c ngha lc s, trong c thnh tu CNH, HH. Mt l, c s vt cht, k thut ca t nc c tng cng ng k, kh nng c lp, t ch ca n kinh t c nng cao. Hai l, c cu kinh t chuyn dch theo hng CNH, HH t c nhiu thnh tu quan trng. Ba l, gp phn quan trng a nn kinh t nc ta tng trng cao lin tc nhiu nm. Nhng thnh tu trn c ngha rt quan trng, l c s phn u sm a nc ta thot lhi tnh trng nc km pht trin v tr thnh nc cng nghip vo nm 2020. - Hn ch v nguyn nhn. Bn cnh nhng thnh tu to ln t c, s nghip CNH, HH nc ta cng cn nhiu hn ch: - Tc tng trng kinh t vn thp so vi kh nng v thp hn nhiu cc nc trong khu vc thi k u CNH. - Cc ngun lc ca t nc cha c s dng c hiu qu cao. - C cu kinh t chuyn dch cn chm. - Cc vng kinh t trng im cha pht huy c li th i nhanh vo c cu cng-nng nghip-dch v hin i. - C cu cc thnh phn kinh t cha xng vi tim nng. - C cu u t cha hp l. -Nguyn nhn: - Nhiu ch trng, chnh sch cha mnh huy ng v s dng tt nht cc ngun lc ( c ni v ngai lc) vo pht tri kinh t- x hi. - Ci cch hnh chnh cn chm v km hiu qu, cng tc t chc cn b chm i mi, cha p ng yu cu. - Ch o, t chc v thc hin yu km v.v Ngoi cc nguyn nhn chung ni trn, cn c cc nguyn nhn c th nh: cng tc quy hoch cht lng km, nhiu bt hp l dn n quy hoch treo kh

65

ph bin, gy lng ph nghim trng, c cu u t km hiu qu, cng tc qun l yu km v.v

II. Cu hi trc nghim 1 d 2 c 3 d 4 a 5 a

66

Chng V

NG LI XY DNG NN KINH T TH TRNG NH HNG XHCN

Trong chng ny, chng ta s i tm hiu v dng li xy dng v pht trin nn kinh t th trng nc ta. C s khch quan ca vic xy dng v pht trin kinh t th trng nh hng XHCN, mc tiu, phng hng, quan im v gii php pht trin kinh t th trng nc ta trong giai on sp ti v.v.. MC TIU Hc xong chng ny, sinh vin cn nm r: - Nhng u im v hn ch ca c ch kinh t k hoch ha trc y v nhu cu tt yu phi i mi c ch qun l kinh t ca nc ta. - Qu trnh i mi nhn thc ca ng ta v nn kinh t th trng t i hi VIII n i hi X. - Nhng mc tiu, quan im xy dng v pht trin kinh t th trng nh hng XHCN nc ta cng nh nhng ch trng v gii php tip tc hon thin th ch kinh t th trng nc ta trong thi gian ti.

NI DUNG CHNH I. Qu trnh i mi nhn thc v nn kinh t th trng. 1. C ch qun l kinh t Vit nam thi k trc i mi. a. C ch k hoach ha tp trung quan liu, bao cp. - Khi nim c ch kinh t: C ch kinh t hay c ch qun l kinh t ni chung l h thng nhng tc ng c thc v c t chc ca con ngi n nn kinh t, nhng tc ng ny phn nh c v ng quy lut khch quan bo m cho nn kinh t c th t vn ng v pht trin kinh t. Trc i mi kinh t, c ch qun l kinh t nc ta l c ch k hoch ha tp trung vi nhng c im l: Th nht, nh nc qun l nn kinh t ch yu bng mnh lnh hnh chnh da trn h thng ch tiu php lnh t trn xung di.

67

V d: t sn xut, ngun vt t, nh gi sn phm, t chc b my do nh nc. Th hai, c quan hnh chnh can thip qu su vo hot ng sn xut, kinh doanh ca cc doanh nghip nhng li khng chu trch nhim g v vt cht i vi cc quyt nh ca mnh. Th ba, quan h hng ha tin t b coi nh ch l hnh thc, quan h hin vt l ch yu, nh nc qun l kinh t kinh t thng qua ch cp pht, giao np. Th t, b my qun l nh nc cng knh, nhiu tng nhiu cp trung gian va km nng ng , va sinh ra mt i ng qun l km nng lc, phong cch ca quyn, quan liu. Ch bao cp c thc hin di cc hnh thc ch yu sau: Bao cp qua gi. Bao cp qua ch tem phiu. Bao cp theo ch cp pht vn.

Tm li, c ch k hoch ha tp trung c u im l tp tp c cc ngun lc vo vic thc hin mc tiu ch yu tng giai on c th ( nh u tin pht trin cng nghip nng ), nhng li th tiu cnh tranh, kim hm tin b khoa hc- cng ngh, trit tiu ng lc i vi ngi lao ng .v.v....lm cho nn kinh t nc ta ri vo tnh trng khng hong. b. Nhu cu i mi c ch qun l kinh t. thot khi tnh trng khng hong ni trn, nc ta c tng bc ci tin nn kinh t theo hng th trng: ch th 100 CT/TW, Ngh quyt 10 ca B chnh tr, Ngh quyt TW II ( kha IV) v phn phi lu thng, Ngh quyt TW8 ( Kha V) v Gi lng tin, Ngh nh 25 CP ca chnh ph v.v...v cui cng n i hi ton quc ln th VI i mi hon ton. 2. S hnh thnh t duy ca ng v kinh t th trng thi k i mi. a. T duy ca ng v kinh t th trng t i hi VI n i hi VIII. Th nht, kinh t th trng (KTTT) khng phi l ci ring c ca CNTB m l thnh tu pht trin chung ca nhn loi.

68

Th hai, KTTT cn tn ti khch quan trng thi k qu ln CNXH. Th ba, c th v cn thit s dng kinh t th trng xy dng CNXH nc ta. b. T duy ca ng v KTTT t i hi IX n i hi X. i hi IX ca ng ( thng 3- 2001 ), xc nh m hnh kinh t tng qut nc ta trong thi k qu l: Nn kinh t hng ha nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng, c s qun l ca nh nc theo nh hng XHCN, hay kinh t th trng nh hng XHCN. Ni KTTT nh hng XHCN c ngha l nn kinh t ta khng phi l nn kinh t t nhin, t tc, t cp, cng khng phi l nn kinh t t do theo kiu cc nc TBCN, cng cha hon ton l nn kinh t th trng XHCN. l mt hnh thc t chc kinh t va tun theo quy lut ca kinh t th trng, va da trn c s dn dt chi phi bi nhng nguyn tc v bn cht ca CNXH. nh hng XHCN nc ta th hin 4 tiu ch l: - V mc ch pht trin: nhm thc hin mc tiu dn giu nc mnh x hi cng bng, dn ch v vn minh, gii phng mnh m LLSX v khng ngng nng cao i sng nhn dn, y mnh xa i gim ngho, khuyn khch mi ngi vn ln lm giu chnh ng, gip ngi khc thot ngho v tng bc kh gi hn. - V phng hng pht trin: Pht trin cc thnh phn kinh t, trong kinh t nh nc gi vai tr ch o, kinh t nh nc v kinh t tp th gi vai tr nn tng trong nn kinh t quc dn. - V nh hng x hi v phn phi: thc hin tin b v cng bng x hi, trong tng bc i v tng chnh sch, tng trng kinh t gn b cht ch vi gii quyt vn x hi, vn ha, gio dc v o to, gii quyt vn x hi v mc tiu pht trin con ngi. - V qun l: pht huy vai tr lm ch ca nhn dn, bo m vai tr qun l, iu tit kinh t ca nh nc php quyn XHCN di s lnh o ca ng. II. Tip tc hon thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN nc ta:

69

1. V mc tiu v quan im c bn a. Th ch kinh t v th ch kinh t th trng. - Th ch kinh t: Th ch kinh t l mt b phn cu thnh ca h thng th ch x hi, tn ti bn cnh cc b phn khc nh th ch chnh tr, th ch chnh tr, th ch gio dc....Th ch kinh t ni chung l mt h thng cc quy phm php lut nhm iu chnh cc ch th kinh t, cc hnh vi sn xut, kinh doanh v cc quan h kinh t. N bao gm cc yu t ch yu l cc o lut, quy tc, chun mc v kinh t gn vi cc ch ti v x l vi phm v.v... + Cc quy tc v hnh vi kinh t ( lut chi kinh t, to sn chi, lut chi.. + Cc ch th tham gia tr chi kinh t ( ngi chi ): cc doanh nghip, c quan, t chc kinh t.....VD: doanh nghip, ngi dn + Sn chi V d: th trng chng khon, sn giao dch + C ch phn cp qun l, phi hp, tham gia gim st, x l............ V d: th ch quyn s hu, quyn s dng. Chng hn vn thu hi t ca dn bi thng theo nguyn tc no, khng th mi ni mt cch....phi th ch ha. Hay vn bn quyn s hu cng ngnhip, quyn tc gi, tc phm v.v...cng phi ban hnh Lut v s hu tr tu v.v... Trn th gii c nhiu th ch kinh t th trng: th trng t do, th trng c s qun l nh nc, nh nc th trng kt hp vi nhau. KTTT nh hng XHCN l nn kinh t va tun theo nhng quy lut ca kinh t th trng, va chu s chi phi, dn dt ca nhng yu t nh hng XHCN, do nhm thc hin mc tiu dn giu, nc mnh x hi cng bng, dn ch v vn minh. b. Mc tiu han thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN. - Mc tiu lu di: ( 2020): lm cho cc th ch ph hp vi nguyn tc c bn ca KTTT, thc y KTTT XHCN pht trin nhanh, hiu qu, bn vng, hi nhp quc t thnh cng, gi vng nh hng XHCN, xy dng v bo v vng chc t quc XHCN. - Mc tiu trc mt:

70

+ Tng bc xy dng ng b h thng php lut, bo m cho nn KTTT nh hng XHCN pht trin thun li. + i mi c bn m hnh t chc v phng thc hat ng ca cc n v s nghip cng. + Pht trin ng b, a dng cc lai th trng c bn thng nht trong c nc, tng bc lin thng vi th trng khu vc v th gii. + Gii quyt tt hn mi quan h gia pht trin kinh t v vn ha, x hi, bo m tin b cng bng XH, bo v mi trng. + Nng cao hiu lc, hiu qu qun l ca nh nc v pht huy vai tr ca Mt trn t quc, cc an th chnh tr- x hi v nhn dn trong qun l, pht trin kinh t- x hi. c. Quan im v han thin th ch KTTT nh hng XHCN. - Nhn thc y , tn trng v vn dng ng n cc quy lut khch quan ca KTTT, thng l quc t ph hp vi cc iu kin ca VN, bo m nh hng XHCN nn kinh t. - Bo m tnh ng b gia cc b phn cu thnh ca th ch kinh t, gia cc yu t th trng v th trng, gia th ch kinh t vi th ch chnh tr vn ha v.v... - K tha c chn lc kinh nghim quc t v kinh nghim i mi tng kt t thc tin nc ta, ch ng v tch cc hi nhp quc t. - Ch ng, tch cc gii quyt cc vn l lun v thc tin quan trng, bc xc, ng thi phi c bc i vng chc, va lm va tng kt kinh nghim. - Nng cao nng lc lnh o ca ng v s qun l c anh nc, pht huy sc mnh ca h thng chnh tr trong qua 1trnh han thin KTTT XHCN. 2. Mt s ch trng tip tc han thin th ch KTTT nh hng XHCN. - Thng nht nhn thc v nn KTTT nh hng XHCN. - Han thin th ch s hu v cc thnh phn kinh t, lai hnh doanh nghip v cc t chc SX- KD. - Han thin th ch bo m ng b cc yu t th trng v pht trin ng b cc lai th trng.

71

- Han thin th ch v vai tr lnh o ca ng, qun l ca nh nc v s tham gia ca cc t chc qun chng vo qua 1trnh pht trin kinh t- x hi. 3. Kt qu, ngha , hn ch, nguyn nhn. a. Kt qu, ngha. - Mt l, Sau 20 nm i mi, nc ta chuyn t 1 nn kinh t k hach ha sang nn KTTT nh hng XHCN. ng li i mi c th ch ha thnh php lut, to hnh lang php l cho nn kinh t hnh thnh v pht trin. - Hai l, ch s hu vi nhiu hnh thc v c cu kinh t nhiu thnh phn hnh thnh, to iu kin thun li cho s pht trin sn xut, khai thc tim nng trong v ngai nc vo s pht trin kinh t - x hi. - Ba l, cc lai th trng c bn ra i v tng bc pht trin thng nht trn phm vi c nc, gn vi th trng khu vc v th gii. - Bn l, gn vic pht trin kinh t vi vic gii quyt vn x hi, xa i gim ngho t nhiu kt qu tch cc. b. Hn ch v nguyn nhn. Hn ch. - Qu trnh xy dng v han thin th ch KTTT nh hng XHCN cn chm cha theo kp yu cu cng cuc i mi v hi nhp kinh t quc t. h thng php lut cha y , cha ng b v thng nht. - Vn s hu, qun l v phn phi trong DNNN cha gii quyt tt, gy kh khn cho s pht trin lm tht that ti sn nh nc khi c phn ha. - C cu t chc v c ch vn hnh ca b my nh nc cn nhiu bt cp, hiu qu, hiu lc qun l nh nc cn thp. Ci cch hnh chnh chm, cha t yu cu, mc tiu ra. Tham nhng qun l, lng ph quan liu cn nghim trng. - C ch, chnh sch pht trin cc lnh vc vn ha, x hi i mi chm, cht lng dch v, y t gio dc o to cn chm. Nhiu vn x hi mi trng bc xc cha gii quyt. Nguyn nhn

72

- Vic xy dng th ch KTTT nh hng XHCN l vn mi cha c tin l trong lch s, nhn thc v KTTT nh hng XHCN cn nhiu hn ch do cng tc l lun cha theo kp yu cu thc tin. - Nng lc th ch ha v qun l, t chc thc hin ca nh nc cn chm, nht l trong vic gii quyt cc vn bc xc. - Vai tr tham gia hach nh chnh sch, thc hin v gim st, thc hin ca cc c quan dn c, Mt trn t quc, cc an th chnh tr, cc t chc x hi ngh nghip cn yu. Tm tt: 1. Qu trnh hnh thnh t duy v nn kinh t th trng nc ta gn lin vi vic nhn thc li c ch kinh t thi k k hoch ha tp trung trng y; nhng thnh tu v hn ch ca n v nhu cu khch quan ca vic xy dng v pht trin kinh t th trng nh hng x hi ch ngha. 2. Th ch kinh t th trng nc ta bao gm cc quy tc v hnh vi kinh t din ra trn th trng, cc bn tham gia vi t cch l nhng ch th, cch thc thc hin cc quy tc nhm t c mc tiu hay kt qu m cc bn tham gia th trng mong mun, cc th trng hng ha c giao dch .v.v.... 3. Kinh t th trng nc ta l nn kinh t va tun theo nhng quy lut ca kinh t th trng, va chu s dn dt, chi phi bi bn cht v nhng nguyn tc ca CNXH: v mc tiu pht trin, v phn phi thu nhp, v thnh phn kinh t ch o trong nn kinh t v.v... 4. Qu trnh xy dng v pht trin kinh t th trng nc ta nhng nm qua mang li nhng hiu qu tch cc cho s pht trin ca nn kinh t, nhng ng thi cng bc l nhiu hn ch i hi chng ta phi hon thin hn na nh: thng nht v mt nhn thc, hon thin v ch s hu v thnh phn kinh t, cc loi hnh doanh nghip, sn xut kinh doanh, hnh thnh v pht trin ng b nhiu loi th trng, hon thin vai tr qun l ca nh nc v.v...

CU HI T LUN

73

1. Nhng c im v nhng mt tch cc, hn ch ca c ch kinh t k hoch ha thi k trc i mi ca nc ta trc y l g ? 2. Phn tch qu trnh i mi t duy v kinh t th trng t i hi VI n i hi X ca ng ? 3. Trnh by nhng im c bn v th ch kinh t v th ch kinh t th trng nh hng XHCN nc ta ? 4. Nhng mc tiu, quan im ca th ch kinh t th trng nh hng XHCN ca nc ta l g ? 5. Cc ch trng v gii php tip tc hon thin v pht trin kinh t th trng nh hng XHCN nc ta trong giai on ti l g ?

CU HI TRC NGHIM 1. C ch kinh t k hoch ha tp trung nc ta c nhng c trng c bn no sau y: a. Nh nc qun l nn kinh t bng mnh lnh hnh chnh. b. Cc c quan qun l nh nc can thip qu su vo hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip. c. Quan h hng tin b coi nh, quan h hin vt l ch yu. d. C a,b,c u ng. 2. Ch bao cp c thc hin di nhng hnh thc ch yu no: a. Bao cp qua gi. b. Bao cp qua ch tem phiu. c. Bao cp qua ch cp pht vn ca ngn sch. d. C a,b,c u ng. 3. T duy v kinh t th trng t i hi VI n i hi VIII th hin nhng mt no sau y: a. Khng nh KTTT khng phi l ci ring c ca CNTB. b. KTTT tn ti khch quan trong thi k qu . c. C th v cn thit s dng KTTT trong thi k qu ln CNXH nc ta.

74

d. C a,b,c u ng. 4. Xt v bn cht kinh t th trng nh hng XHCN v TBCN l hon ton ging nhau. Quan nim trn ng hay sai ? a. ng c. Va ng, va sai. b. Sai d. Khng th so snh.

5. Xt v bn nguyn tc vn hnh kinh t th trng nh hng XHCN v TBCN l hon ton ging nhau. Quan nim trn ng hay sai ? a. ng c. Va ng, va sai. b. Sai d. Khng th so snh.

HNG DN TR LI CU HI I. Cu t lun 1. Nhng c im v nhng mt tch cc, hn ch ca c ch kinh t k hoch ha thi k trc i mi ca nc ta: - V c im: trc i mi, c ch qun l kinh t nc ta c c im ch yu l: Th nht, nh nc qun l nn kinh t ch yu bng mnh lnh hnh chnh da trn h thng ch tiu php lnh t trn xung di. V d: t sn xut, ngun vt t, nh gi sn phm, t chc b my do nh nc. Th hai, c quan hnh chnh can thip qu su vo hot ng sn xut, kinh doanh ca cc doanh nghip nhng li khng chu trch nhim g v vt cht i vi cc quyt nh ca mnh. Th ba, quan h hng ha tin t b coi nh ch l hnh thc, quan h hin vt l ch yu, nh nc qun l kinh t kinh t thng qua ch cp pht, giao np. Th t, b my qun l nh nc cng knh, nhiu tng nhiu cp trung gian va km nng ng , va sinh ra mt i ng qun l km nng lc, phong cch ca quyn, quan liu. Ch bao cp c thc hin di cc hnh thc ch yu sau: Bao cp qua gi.

75

Bao cp qua ch tem phiu. Bao cp theo ch cp pht vn.

u im: C ch k hoch ha tp trung c u im l tp tp c cc ngun lc vo vic thc hin mc tiu ch yu tng giai on c th, c bit l qu trnh CNH theo hng u tin pht trin cng nghip nng. Khuyt im: m hnh v c ch y th tiu cnh tranh, kim hm tin b khoa hc- cng ngh, trit tiu ng lc i vi ngi lao ng, khng kch thch tnh nng ng, sng to ca cc c s sn xut, kinh doanh, xa b quan h hng ha, tin t, xa b kinh t th trng .v.v....lm cho nn kinh t nc ta ri vo tnh trng khng hong. 2. Qu trnh i mi t duy v kinh t th trng t i hi VI n i hi X ca ng . Qu trnh i mi t duy v kinh t ca ng t i hi VI n i hi X ca ng c th chia lm 2 giai an: a. T duy ca ng v kinh t th trng t i hi VI n i hi VIII. Th nht, ng ta khng nh, kinh t th trng (KTTT) khng phi l ci ring c ca CNTB m l thnh tu pht trin chung ca nhn loi. Th hai, KTTT cn tn ti khch quan trng thi k qu ln CNXH. Th ba, c th v cn thit s dng kinh t th trng xy dng CNXH nc ta. b. T duy ca ng v KTTT t i hi IX n i hi X. i hi IX ca ng ( thng 3- 2001 ), xc nh m hnh kinh t tng qut nc ta trong thi k qu l: Nn kinh t hng ha nhiu thnh phn vn hnh theo c ch th trng, c s qun l ca nh nc theo nh hng XHCN, hay kinh t th trng nh hng XHCN. Ni KTTT nh hng XHCN c ngha l nn kinh t ta khng phi l nn kinh t t nhin, t tc, t cp, cng khng phi l nn kinh t t do theo kiu cc nc TBCN, cng cha hon ton l nn kinh t th trng XHCN.

76

l mt hnh thc t chc kinh t va tun theo quy lut ca kinh t th trng, va da trn c s dn dt chi phi bi nhng nguyn tc v bn cht ca CNXH. nh hng XHCN nc ta th hin 4 tiu ch l: - V mc ch pht trin: nhm thc hin mc tiu dn giu nc mnh x hi cng bng, dn ch v vn minh, gii phng mnh m LLSX v khng ngng nng cao i sng nhn dn, y mnh xa i gim ngho, khuyn khch mi ngi vn ln lm giu chnh ng, gip ngi khc thot ngho v tng bc kh gi hn. - V phng hng pht trin: Pht trin cc thnh phn kinh t, trong kinh t nh nc gi vai tr ch o, kinh t nh nc v kinh t tp th gi vai tr nn tng trong nn kinh t quc dn. - V nh hng x hi v phn phi: thc hin tin b v cng bng x hi, trong tng bc i v tng chnh sch, tng trng kinh t gn b cht ch vi gii quyt vn x hi, vn ha, gio dc v o to, gii quyt vn x hi v mc tiu pht trin con ngi. - V qun l: pht huy vai tr lm ch ca nhn dn, bo m vai tr qun l, iu tit kinh t ca nh nc php quyn XHCN di s lnh o ca ng. 3. Nhng im c bn v th ch kinh t v th ch kinh t th trng nh hng XHCN nc ta. Th ch kinh t: Th ch kinh t l mt b phn cu thnh ca h thng th ch x hi, tn ti bn cnh cc b phn khc nh th ch chnh tr, th ch chnh tr, th ch gio dc....Th ch kinh t ni chung l mt h thng cc quy phm php lut nhm iu chnh cc ch th kinh t, cc hnh vi sn xut, kinh doanh v cc quan h kinh t. N bao gm cc yu t ch yu l cc o lut, quy tc, chun mc v kinh t gn vi cc ch ti v x l vi phm, cc t chc kinh t, cc c quan qun l nh nc v kinh t, truyn thng v vn ha v vn minh kinh doanh, c ch vn hnh kinh t v.v...

77

Th ch kinh t th trng l mt tng th bao gm cc quy tc v lut l v h thng cc thc th, t chc kinh t c to lp nhm iu chnh hat ng kinh t, giao dch, trao i trn th trng. Th ch kinh t th trng bao gm: - Cc quy tc v hnh vi kinh t din ra trn th trng, cc bn tham gia trn th trng vi t cch l cc ch th trn th trng. - Cch thc thc hin cc quy tc nhm t c mc tiu hay kt qu m cc bn tham gia th trng mong mun. - Cc th trng ni hng ha c giao dch, trao i trn c s cc yu cu, quy nh ca lut l. Trn th gii c nhiu th ch kinh t th trng: th trng t do, th trng c s qun l nh nc, nh nc th trng kt hp vi nhau. KTTT nh hng XHCN l nn kinh t va tun theo nhng quy lut ca kinh t th trng, va chu s chi phi, dn dt ca nhng yu t nh hng XHCN, do nhm thc hin mc tiu dn giu, nc mnh x hi cng bng, dn ch v vn minh. 4. Nhng mc tiu, quan im ca th ch kinh t th trng nh hng XHCN nc ta. - Mc tiu han thin th ch kinh t th trng nh hng XHCN. + Mc tiu lu di: ( 2020): lm cho cc th ch ph hp vi nguyn tc c bn ca KTTT, thc y KTTT XHCN pht trin nhanh, hiu qu, bn vng, hi nhp quc t thnh cng, gi vng nh hng XHCN, xy dng v bo v vng chc t quc XHCN. + Mc tiu trc mt: - Tng bc xy dng ng b h thng php lut, bo m cho nn KTTT nh hng XHCN pht trin thun li. - i mi c bn m hnh t chc v phng thc hat ng ca cc n v s nghip cng. - Pht trin ng b, a dng cc lai th trng c bn thng nht trong c nc, tng bc lin thng vi th trng khu vc v th gii. - Gii quyt tt hn mi quan h gia pht trin kinh t v vn ha, x hi, bo m tin b cng bng XH, bo v mi trng.

78

- Nng cao hiu lc, hiu qu qun l ca nh nc v pht huy vai tr ca Mt trn t quc, cc an th chnh tr- x hi v nhn dn trong qun l, pht trin kinh t- x hi. Quan im v han thin th ch KTTT nh hng XHCN. - Nhn thc y , tn trng v vn dng ng n cc quy lut khch quan ca KTTT, thng l quc t ph hp vi cc iu kin ca VN, bo m nh hng XHCN nn kinh t. - Bo m tnh ng b gia cc b phn cu thnh ca th ch kinh t, gia cc yu t th trng v th trng, gia th ch kinh t vi th ch chnh tr vn ha v.v... - K tha c chn lc kinh nghim quc t v kinh nghim i mi tng kt t thc tin nc ta, ch ng v tch cc hi nhp quc t. - Ch ng, tch cc gii quyt cc vn l lun v thc tin quan trng, bc xc, ng thi phi c bc i vng chc, va lm va tng kt kinh nghim. - Nng cao nng lc lnh o ca ng v s qun l c anh nc, pht huy sc mnh ca h thng chnh tr trong qua 1trnh han thin KTTT XHCN. 5.Cc ch trng tip tc hon thin v pht trin kinh t th trng nh hng XHCN nc ta trong giai on ti l: - Thng nht nhn thc v nn KTTT nh hng XHCN. - Han thin th ch s hu v cc thnh phn kinh t, lai hnh doanh nghip v cc t chc SX- KD. - Han thin th ch bo m ng b cc yu t th trng v pht trin ng b cc lai th trng. - Han thin th ch v vai tr lnh o ca ng, qun l ca nh nc v s tham gia ca cc t chc qun chng vo qua 1trnh pht trin kinh t- x hi. II. Cu trc nghim III. 1 d 2 d 3 d 4 a 5 a

79

CHNG VI

NG LI XY DNG H THNG CHNH TR

Trc nm 1989, trong cc vn kin ng dng khi nim chuyn chnh v sn, h thng chuyn chnh v sn. n hi ngh Trung ng 6, kha VI (thng 3 nm 1989) ln u tin ng ta dng khi nim h thng chnh tr. H thng chnh tr ca ch ngha x hi c quan nim l h thng cc t chc chnh tr - x hi m nhn dn lao ng thc thi quyn lc ca mnh trong x hi. mi giai on cch mng, khi nim h thng chnh tr c nhng ni hm c th, c gi bng nhng thut ng khc nhau . H thng chnh tr Vit Nam hin nay bao gm ng, Nh nc, Mt trn T quc v 5 on th chnh tr - x hi (Tng Lin on lao ng Vit Nam, on Thanh nin Cng sn H Ch Minh, Hi Lin hip ph n Vit Nam, Hi cu chin binh Vit Nam, Hi nng dn Vit Nam), v cc mi quan h gia cc thnh t trong h thng. I . NG LI XY DNG H THNG CHNH TR THI K TRC I MI (1945-1989) 1. Hon cnh lch s v ch trng xy dng h thng chnh tr. a. H thng chnh tr dn ch nhn dn (giai on 1945 - 1954). Cch mng thng Tm nm 1945 thng li, Nh nc Vit Nam dn ch Cng ha ra i nh du s hnh thnh nc ta mt h thng chnh tr cch mng - H thng chnh tr dn ch nhn dn, vi cc c trng sau y: - C nhim v thc hin ng li cch mng nh ui bn quc xm lc, ginh c lp v thng nht tht s cho dn tc, xa b nhng di tch phong kin v na phong kin lm cho ngi cy c rung, pht trin ch dn ch nhn dn, gy c s cho ch ngha x hi. C s t tng cho h thng chnh tr giai on ny l:Dn tc trn ht, T quc trn ht. - Da trn nn tng ca khi i don kt dn tc ht sc rng ri (tp hp trong Mt trn Lin Vit), t li ch ca dn tc l cao nht.

80

- C mt chnh quyn t xc nh l cng bc ca dn, coi dn l ch v dn lm ch, cn b sng v lm vic gin d, cn kim, lim, chnh, ch cng v t. - Vai tr lnh o ca ng (t thng 11 nm 1945 n thng 2 nm 1951) c n trong vai tr ca Quc hi v Chnh ph, trong vai tr ca c nhn H Ch Minh v cc ng vin trong Chnh ph. - C s kinh t ch yu ca h thng chnh tr dn ch nhn dn l nn sn xut t nhn hng ha nh, phn tn , t cp, t tc, b kinh t thc dn v chin tranh kim hm, cha c vin tr. - xut hin ( mt mc nht nh) s gim st ca x hi dn s i vi nh nc v ng; s phn bin ca hai ng khc (ng Dn ch v ng X hi) i vi ng Cng sn Vit Nam. Nh gim thiu r rt cc t nn thng thy pht sinh trong b my cng quyn. b. H thng chuyn chnh v sn (giai on 1954 1975 v 1975 1989) - H thng chnh tr dn ch nhn dn chuyn sang lm nhim v ca chuyn chnh v sn min Bc (1954 1975) v trn c nc (1975 1989). - C s hnh thnh h thng chuyn chnh v sn nc ta: Mt l, l lun Mc Lnin v thi k qu v v chuyn chnh v sn. Ch ngha Mc Lnin ch ra rng: Gia x hi t bn ch ngha v x hi cng sn ch ngha l mt thi k ci bin cch mng t x hi n n x hi kia. Thch ng vi thi k y l mt thi k qu chnh tr, nh nc ca thi k y khng th l ci g khc hn l nn chuyn chnh cch mng ca giai cp v sn. Bn cht ca chuyn chnh v sn l s tip tc u tranh giai cp di hnh thc mi. Chuyn chnh v sn l mt tt yu ca thi k qu t ch ngha t bn n ch ngha x hi. Nhng vic thc hin t tng ny cn xut pht t iu kin lch s c th ca mi quc gia. Hai l, ng li chung ca cch mng Vit Nam trong giai on mi.Thc cht, k t i hi III ca ng (thng 9-1960) cho n khi ng ra ng li i mi

81

t nc, h thng chnh tr nc ta c t chc v hot ng theo cc yu cu, mc tiu nhim v ca chuyn chnh v sn. Ba l, im ct li ca c s chnh tr ca h thng chnh tr v sn l s lnh o ton din , tuyt i ca ng. Mc d nin Bc cn c ng Dn ch v ng X hi, nhng nhng ng chnh tr ny tha nhn vai tr tuyt i v duy nht ca ng Cng sn Vit Nam v l thnh vin trong Mt trn T quc Vit Nam. Bn l, c s kinh t ca h thng chuyn chnh v sn l nn kinh t k hoch ha tp trung quan liu bao cp, da trn vic thit lp ch cng hu v t liu sn xut di hai hnh thc: s hu nh nc v s hu tp th. Nh nc tr thnh mt t chc kinh t bao trm. Nm l, c s x hi ca h thng chuyn chnh v sn l mt kt cu x hi bao gm ch yu l hai giai cp v mt tng lp: giai cp cng nhn, giai cp nng dn v tng lp tr thc.T cch t chc v hot ng ca h thng chuyn chnh v sn phn chiu c u v nhc im ca m hnh kinh t - x hi tp trung, ang ph bin, duy nht trong h thng x hi ch ngha. - Ch trng xy dng h thng chuyn chnh v sn mang c im Vit Nam Trong giai on ny, ng va tun th nhng nguyn tc chung trong vn dng l lun mc xt, va ch trng xy dng h thng chuyn chnh v sn mang c im Vit Nam, vi nhng ni dung ni bt sau y: Mt l, xc nh quyn lm ch ca nhn dn c th ch ha bng php lut v t chc. Hai l, xc nh Nh nc trong thi k qu l Nh nc chuyn chnh v sn thc hin ch dn ch x hi ch ngha, l mt t chc thc hin quyn lm ch tp th ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng, mt t chc thng qua ng thc hin lnh o ca mnh i vi tin trnh pht trin ca x hi. Ba l, xc nh ng l ngi lnh o ton b hot ng x hi trong iu kin chuyn chnh v sn. S lnh o ca ng l bo m cao nht cho ch lm ch

82

tp th ca nhn dn lao ng, cho s tn ti v hot ng ca Nh nc x hi ch ngha. Bn l, xc nh nhim v chung ca Mt trn v cc on th l bo m cho qun chng tham gia v kim tra cng vic ca Nh nc, ng thi l trng hc v ch ngha x hi. Nm l, xc nh mi quan h ng lnh o, nhn dn lm ch, Nh nc qun l l c ch chung trong qun l ton b x hi. 2.nh gi s thc hin ng li a. Thnh tu Hot ng ca h thng chuyn chnh v sn giai on ny gp phn mang li nhng thnh tu m nhn dn ta t c trong nhng nm y kh khn, th thch. im tm ti sng to ca ng l coi lm ch tp th x hi ch ngha l bn cht ca h thng chuyn chnh v sn nc ta; xy dng mi quan h ng lnh o, nhn dn lm ch, Nh nc qun l thnh c ch chung trong hot ng ca h thng chnh tr tt c cc cp, cc a phng. b. Hn ch - Trong h thng chuyn chnh v sn giai on ny mi quan h gia ng, Nh nc v nhn dn tng cp, tng n v cha c xc nh tht r. Ch trch nhim khng nghim, php ch x hi ch ngha cn nhiu thiu st. - B my nh nc cng knh v km hiu qu; cc c quan dn c cc cp c la chn, bu c v hot ng mt cch hnh thc. Khng t c quan chnh quyn khng tn trng kin ca nhn dn, khng lm cng tc vn ng qun chng, ch quen dng cc bin php mnh lnh hnh chnh. - S lnh o ca ng cha ngang tm nhng nhim v ca giai on mi, cha p ng c yu cu gii quyt nhiu vn kinh t - x hi c bn v cp bch. Coi nh cng tc xy dng ng. C tnh trng tp trung quan liu, gia trng, c on trong phng thc lnh o ca ng.

83

- ng cha pht huy tt vai tr v chc nng ca cc on th trong vic gio dc, ng vin qun chng tham gia qun l kinh t - x hi. Cc on th cha tch cc i mi phng thc hot ng ng vi tnh cht ca t chc qun chng. * Nguyn nhn ch quan: - Duy tr qu lu c ch qun l kinh t tp trung, quan liu, bao cp. - H thng chuyn chnh v sn c biu hin bo th, tr tr, chm i mi so vi nhng t ph trong c ch kinh t ang din ra cc a phng, cc c s trong ton quc. Do cn tr qu trnh i mi kinh t. - Bnh ch quan, duy ch; t tng tiu t sn va t khuynh, va hu khuynh trong vai tr lnh o ca ng. Nhng hn ch, sai lm trn y cng nhng yu cu ca cng cuc i mi, thc y chng ta phi i mi h thng chuyn chnh v sn thnh h thng chnh tr trong thi k mi. II. NG LI XY DNG H THNG CHNH TR THI K I MI 1. Qa trnh hnh thnh ng li i mi h thng chnh tr ca ng - Nhn thc mi v mi quan h gia i mi kinh t v i mi h thng chnh tr. ng ta khng nh i mi l mt qu trnh, bt u t i mi kinh t, trc ht l i mi t duy kinh t, ng thi tng bc i mi h thng chnh tr. - Nhn thc mi v mc tiu i mi h thng chnh tr. Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi (nm 1991) khng nh: Ton b t chc v hot ng ca h thng chnh tr nc ta trong giai on mi l nhm xy dng v tng bc hon thin nn dn ch x hi ch ngha, bo m quyn lc thuc v nhn dn. Bo co chnh tr i hi VII (nm 1991) nhn mnh: Thc cht ca vic i mi v kin ton h thng chnh tr nc ta l xy dng nn dn ch x hi ch ngha. Dn ch va l mc tiu va l ng lc ca cng cuc i mi.

84

- Nhn thc mi v u tranh giai cp v v ng lc ch yu pht trin t nc trong giai on mi. T i hi IX, ng ta cho rng: Ni dung ch yu ca u tranh giai cp trong giai on hin nay l thc hin thng li s nghip cng nghip ha, hin i ha theo nh hng x hi ch ngha, khc phc tnh trng nc ngho, km pht trin; thc hin cng bng x hi, chng p bc, bt cng; u tranh ngn chn v khc phc nhng t tng v hnh ng tiu cc, sai tri; u tranh lm tht bi mi m mu v hnh ng chng ph ca cc th lc th ch; bo v c lp dn tc, xy dng nc ta thnh mt nc x hi ch ngha phn vinh, nhn dn hnh phc. ng lc ch yu pht trin dt nc l i on kt ton dn trn c s lin minh gia cng nhn vi nng dn v tr thc do ng lnh o, kt hp hi ha cc li ch c nhn, tp th v x hi, pht huy mi tim nng v ngun lc ca cc thnh phn kinh t, ca ton x hi. - Nhn thc mi v c cu v c ch vn hnh ca h thng chnh tr H thng chnh tr vn hnh theo c ch: ng lnh o, nh nc qun l, nhn dn lm ch; trong , ng va l mt b phn ca h thng chnh tr, va l ht nhn lnh o h thng y, hot ng trong khun kh Hin php, php lut. - Nhn thc mi v xy dng Nh nc php quyn trong h thng chnh tr. Thut ng xy dng nh nc php quyn ln u tin c cp ti Hi ngh Trung ng 2 kha VII (nm 1991). T ng tip tc khng nh xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha Vit Nam v lm r thm ni dung ca n. l: Nh nc qun l x hi bng Hin php v php lut; php lut gi v tr ti thng trong vic iu chnh cc mi quan h x hi; ngi dn c hng mi quyn dn ch, c quyn t do sng v lm vic theo kh nng v s thch ca mnh trong phm vi php lut cho php. - Nhn thc mi v vai tr ca ng trong h thng chnh tr. ng Cng sn cm quyn l ng lnh o Nh nc nhng khng lm thay Nh nc. ng quan tm xy dng cng c Nh nc, Mt trn T quc v cc on

85

th chnh tr - x hi, pht huy vai tr ca cc thnh t ny trong qun l, iu hnh x hi. i mi phng thc lnh o ca ng phi ng b vi i mi t chc v hot ng ca h thng chnh tr, i mi kinh t. 2. Mc tiu, quan im v ch trng xy dng h thng chnh tr thi k i mi a. Mc tiu v quan im xy dng h thng chnh tr - Mc tiu: Mc tiu ch yu ca i mi h thng chnh tr l nhm thc hin tt hn dn ch x hi ch ngha, pht huy y quyn lm ch ca nhn dn. - Quan im: Mt l, kt hp cht ch ngay t u i mi kinh t vi i mi chnh tr, ly i mi kinh t lm trng tm, ng thi tng bc i mi chnh tr. Hai l, i mi t chc v phng thc hot ng ca h thng chnh tr khng phi l h thp hoc thay i bn cht ca n, m l nhm tng cng vai tr lnh o ca ng, hiu lc qun l ca Nh nc, pht huy quyn lm ch ca nhn dn, lm cho h thng chnh tr hot ng nng ng hn, c hiu qu hn, ph hp vi ng li i mi ton din, ng b t nc. Ba l, i mi h thng chnh tr mt cch ton din, ng b, c k tha, c bc i,hnh thc v cch lm ph hp. Bn l, i mi mi quan h gia cc b phn cu thnh ca h thng chnh tr vi nhau v vi x hi, to ra s vn ng cng chiu theo hng tc ng, thc y x hi pht trin; pht huy quyn lm ch ca nhn dn. b. Ch trng xy dng h thng chnh tr - Xy dng ng trong h thng chinh tr. Mc tiu l gi vng v tng cng vai tr lnh o, nng cao tnh khoa hc, nng lc v hiu qu lnh o ca ng.

86

V v tr, vai tr ca ng trong h thng chnh tr, Cng lnh nm 1991 xc nh: ng lnh o h thng chnh tr, ng thi l mt b phn ca h thng y. ng lin h mt thit vi nhn dn, hnh ng trong khun kh Hin php v php lut. V i mi phng thc lnh o ca ng: i mi phng thc lnh o ca ng i vi hot ng ca h thng chnh tr phi c t trong tng th nhim v i mi v chnh n ng; phi trn c s kin nh cc nguyn tc t chc v hot ng ca ng. l cng vic h trng i hi phi ch ng tch cc , c quyt tm chnh tr cao, ng thi cn thn trng, c bc i vng chc, va lm va tng kt va rt kinh nghim. - Xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha Ch trng xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha l s khng nh v tha nhn Nh nc php quyn l mt tt yu lch s. N khng phi l sn phm ring ca x hi t bn ch ngha m l tinh hoa, sn phm tr tu ca x hi loi ngi, ca nn vn minh nhn loi, Vit Nam cn tip thu. Nh nc php quyn x hi ch ngha Vit Nam c xy dng theo 5 c im sau y: l nh nc ca dn, do dn v v dn, tt c quyn lc nh nc thuc v nhn dn. Quyn lc nh nc l thng nht, c s phn cng rnh mch v phi hp cht ch gia cc c quan nh nc trong thc hin cc quyn lp php, hnh php v t php. Nh nc c t chc v hot ng trn c s Hin php, php lut v m bo cho Hin php v cc o lut gi v tr ti thng trong iu chnh cc quan h thuc tt c cc lnh vc ca i sng x hi. Nh nc tn trng v m bo quyn con ngi, quyn cn dn; nng cao trch nhim php l gia Nh nc v cng dn, thc hnh dn ch, ng thi tng cng k cung, k lut.

87

Nh nc php quyn x hi ch ngha Vit Nam do mt ng duy nht lnh o, c s gim st ca nhn dn, s phn bin x hi ca Mt trn T quc Vit Nam v t chc thnh vin ca Mt trn. vic xy dng Nh nc php quyn cn thc hin tt mt s bin php ln sau y: Mt l, hon thin h thng php lut, tng tnh c th, kh thi ca cc quy nh trong vn bn php lut. Xy dng hon thin c ch kim tra, gim st tnh hp hin, hp php trong cc hot ng v quyt nh ca cc c quan cng quyn. Hai l, tip tc i mi t chc v hot ng ca Quc hi. Hon thin c ch bu c nhm nng cao cht lng i biu quc hi. i mi quy trnh xy dng lut, gim mnh vic ban hnh php lnh. Thc hin tt nhim v quyt nh cc vn quan trng ca t nc v chc nng gim st ti cao. Ba l, y mnh ci cch hnh chnh, i mi t chc v hot ng ca Chnh ph theo hng xy dng c quan hnh php thng nht, thng sut, hin i. Bn l, xy dng h thng c quan t php trong sch, vng mnh, dn ch, nghim minh, bo v cng l, quyn con ngi. Xy dng c ch phn quyt v nhng vi phm hin php, hnh php v t php. Nm l, nng cao cht lng hot ng ca Hi ng nhn dn v y ban nhn dn, bo m quyn t ch v t chu trch nhim ca chnh quyn a phng trong phm vi c phn cp. - Xy dng Mt trn t quc v cc t chc chnh tr - x hi trong h thng chnh tr. Mt trn T quc Vit Nam v cc t chc chnh tr - x hi c vai tr rt quan trng trong vic tp hp, vn ng, on kt rng ri cc tng lp nhn dn; i din cho quyn v li ch hp php ca nhn dn, xut cc ch trng, chnh sch v kinh t, vn ha, x hi; an ninh, quc phng. Nh nc ban hnh c ch Mt trn v cc t chc chnh tr - x hi thc hin tt vai tr gim st v phn bin x hi.

88

Thc hin tt Lut Mt trn T quc Vit Nam, Lut thanh nin, Lut Cng on, quy ch dn ch mi cp Mt trn, cc t chc chnh tr x hi v cc tng lp nhn dn tham gia xy dng ng, chnh quyn v h thng chnh tr, i mi h thng chnh tr. 3. nh gi s thc hin ng li a. Kt qu t c T chc v hot ng ca h thng chnh tr nc ta c nhiu i mi gp phn xy dng v tng bc hon thin nn dn ch x hi ch ngha, bo m quyn lc thuc v nhn dn. T chc b my ca h thng chnh tr c sp xp theo hng tinh gn v hiu qu. Hot ng ca h thng chnh tr ngy cng hng v c s. Quc hi, Chnh ph, Hi ng nhn dn, y ban nhn dn cc cp trong cc kha c nhiu i mi theo hng pht huy dn ch ci cch hnh chnh, cng khai cc hot ng ca chnh quyn, tng cng i thoi, tn trng v lng nghe kin ca nhn dn. Dn ch trong x hi c bc pht trin. Trnh v nng lc lm ch ca nhn dn tng bc c nng ln. Nhim v, quyn hn ca cc c quan nh nc c phn nh r hn, phn bit qun l nh nc vi qun l sn xut kinh doanh. Nh nc c tng bc kin ton, t c cu t chc n c ch hot ng trn cc lnh vc lp php, hnh php v t php. Nhng quan im ca ng v Nh nc c th ch ha trong Hin php nm 1992 ( c sa i, b sung nm 2001) v trong cc o lut c th. Qun l nh nc bng php lut c tng cng. Mt trn cc t chc chnh tr - x hi c nhiu i mi v t chc, b my; i mi ni dung v phng thc hot ng, a dng ha cc hnh thc tp hp ngy cng ng o cc tng lp nhn dn; pht huy dn ch; chm lo v bo v li ch chnh ng ca nhn dn; tham gia xy dng chnh n ng, tham gia xy dng v cng c chnh quyn; hng mnh hot ng v c s, bc u thc hin nhim v gim st v phn bin x hi.

89

ng thng xuyn coi trng vic i mi v t chnh n, gi vng v nng cao vai tr lnh o ca ng i vi s nghip cch mng ca nhn dn ta trong iu kin mi. Phng thc lnh o ca ng i vi h thng chnh tr, phong cch cng tc c nhiu i mi v tin b; dn ch trong ng c pht huy, quan h mt thit gia ng v nhn dn c cng c. Kt qu t c khng nh ng li i mi ni chung, ng li i mi h thng chnh tr ni ring l ng n, sng to, ph hp thc tin, bc u p ng nhu cu ca tnh hnh mi; gp phn lm nn thnh tu to ln v c ngha lch s ca cng cuc i mi nc ta. b. Hn ch - Trong thc t vn hnh h thng chnh tr nc ta cn nhiu nhc im. Nng lc v hiu qu lnh o ca ng, hiu lc qun l iu hnh ca Nh nc, hiu qu hot ng ca Mt trn T quc v cc t chc chnh tri x hi cha ngang tm vi i hi ca tnh hnh nhim v mi. Vic ci cch nn hnh chnh quc gia cn rt hn ch. B my hnh chnh cn nhiu tng nc lm cho vic qun l cc qu trnh kinh t x hi cha tht nhanh, nhy v c hiu qu cao. Tnh trng quan liu hch dch, nhng nhiu ca mt b phn cng chc nh nc cha c khc phc; k cng php nc b xem thng nhiu ni. Phng thc t chc, phong cch hot ng ca Mt trn v cc t chc chnh tr - x hi vn cha thot khi tnh trng hnh chnh, x cng. Nn tham nhng trong h thng chnh tr cn trm trng, bnh cc b, bn v, a phng cn kh ph bin. Quyn lm ch ca nhn dn cn b vi phm. Vai tr gim st, phn bin ca Mt trn T quc v cc T chc chnh tr- x hi cn yu, cha c c ch tht hp l pht huy vai tr ny. i ng cn b ca h thng chnh tr ni chung, ca Mt trn T quc v cc t chc chnh tr - x hi ni ring cht lng cn hn ch, nht l cc c s.

90

Phng thc lnh o ca ng i vi hot ng ca h thng chnh tr cn chm i mi , c mt lng tng. - Nguyn nhn ch yu ca nhng hn ch nu trn l, nhn thc v i mi h thng chnh tr cha c s thng nht cao, trong hoch nh v thc hin mt s ch trng, gii php cn lng tng, thiu dt khot, khng trit . Vic i mi h thng chnh tr cha c quan tm ng mc, cn chm tr so vi i mi kinh t. L lun v h thng chnh tr v v i mi h thng chnh tr nc ta cn nhiu iu cha sng t. Cu hi n tp: 1. H thng chnh tr? Nhn xt h thng chnh tr nc ta thi k 1945 1989? 2. Qu trnh hnh thnh, mc tiu, quan im v ch trng xy dng h thng chnh tr thi k i mi? 3. ng li xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha Vit Nam ca ng? 4. Nhn xt v vic thc hin ng li i mi chnh tr qua hn 20 nm i mi?

91

CHNG VII

NG LI XY DNG, PHT TRIN NN VN HA V GII QUYT CC VN X HI

I. QU TRNH NHN THC V NI DUNG NG LI XY DNG, PHT TRIN NN VN HA Trong chng ny khi nim vn ha ch yu l dng theo ngha hp: Vn ha l i sng tinh thn ca x hi; Vn ha l h cc gi tr, truyn thng, li sng; Vn ha l nng lc sng to ca mt dn tc; Vn ha l bn sc ca mt dn tc , l ci phn bit dn tc ny vi dn tc khc 1. Thi k trc i mi a. Quan im, ch trng v xy dng nn vn ha mi. - Trong nhng nm 1943 1954 + cng vn ha Vit Nam xc nh lnh vc vn ha l mt trong 3 mt trn (kinh t, chnh tr, vn ha) ca cch mng Vit Nam, v ra ba nguyn tc xy dng nn vn ha mi: Dn tc ha (chng li mi nh hng n dch v thuc a); i chng ha (chng mi ch trng, hnh ng lm cho vn ha phn li hoc xa ri qun chng); Khoa hc ha (chng li tt c nhng g lm cho vn ha phn tin b, tri khoa hc). C th coi cng vn ha Vit Nam l bn Tuyn ngn, l Cng lnh ca ng v vn ha trc cch mng Thng tm m nh hng ca n cn n mi sau ny. + Ngy 3-9-1945, trong phin hp u tin ca Hi ng Chnh ph thng qua 6 nhim v cp bch ca Nh nc Vit Nam Dn ch Cng ha (do Ch tch H Ch Minh trnh by), trong 2 nhim v cp bch thuc v vn ha l phi dit gic dt v phi gio dc li nhn dn chng ta, lm cho dn tc chng ta tr nn mt dn tc dng cm, yu nc, yu lao ng, mt dn tc xng ng vi nc Vit Nam c lp. y l hai nhim v ht sc khim tn nhng li p ng c nhng yu cu cn bn nht ca nhim v xy dng vn ha nc ta thi im v sau ny.

92

+ u nm 1946, Ban trung ng vn ng i sng mi c thnh lp v t chc cuc vn ng thc hin i sng mi nhm gio dc li tinh thn ca nhn dn. + ng li Vn ha khng chin c hnh thnh trong cc vn kin: Ch th Khng chin kin quc (thng 11 1945); Bc th v Nhim v vn ha Vit Nam trong cng cuc cu nc v xy dng nc hin nay ca ng ch Trng Chinh gi Ch tch H Ch Minh (ngy 16-11-1946) v Bo co Ch ngha Mc v Vn Ha Vit Nam (trnh by trong Hi ngh vn ha ton quc ln th hai, thng 7 1948). ng li gm cc ni dung: xc nh mi quan h gia vn ha v cch mng gii phng dn tc, c ng vn ha cu quc; xy dng nn vn ho dn ch mi Vit Nam c tnh cht dn tc, khoa hc, i chng m khu hiu thit thc lc l Dn tc, Dn ch (ngha l yu nc v tin b); tch cc bi tr nn m ch, m i hc v trung hc, ci cch vic hc theo tinh thn mi, bi tr cch dy hc nhi s; gio dc li nhn dn; c ng thc hnh i sng mi; pht trin ci hay trong vn ha dn tc; ng thi bi tr ci xu xa h bi, ngn nga sc xm nhp ca vn ha thc dn, phn ng; ng thi hc ci hay, ci tt ca vn ha th gii; hnh thnh i ng tr thc mi ng gp tch cc cho cng cuc khng chin kin quc 9 nm v cho cch mng Vit Nam. - Trong nhng nm 1955 - 1986 + i hi ln th III (9/1960) ch trng tin hnh cuc cch mng t tng v vn ha ng thi vi cuc cch mng v quan h sn xut v cch mng v khoa hc, k thut nhm xy dng v pht trin nn vn ha mi, con ngi mi. Mc tiu l lm cho nhn dn thot nn m ch v thi h tt xu do x hi c li, c trnh vn ha ngy cng cao, c hiu bit cn thit v khoa hc, k thut tin tin xy dng ch ngha x hi, nng cao i sng vt cht v vn ha. + i hi IV v i hi V tip tc ng li pht trin vn ha ca i hi III, xc nh nn vn ha mi l nn vn ha c ni dung x hi ch ngha v tnh dn tc, c tnh ng, tnh nhn dn. Nhim v vn ha quan trng ca giai on ny l tin hnh ci cch gio dc trong c nc, pht trin mnh khoa hc, vn ha ngh thut, gio dc tinh thn lm ch tp th, chng t tng t sn v tn d t tng phong

93

kin, ph phn t tng tiu t sn, xa b nh hng ca t tng, vn ha thc dn mi min Nam. b. nh gi s thc hin ng li - Thnh tu + Nn vn ha dn ch mi vn ha cu quc, bc u hnh thnh v t c nhiu thnh tu trong khng chin v kin quc. xa b dn nhng mt lc hu, nhng ci li thi trong di sn vn ha phong kin, trong nn vn ha n dch ca thc dn Php, bc u xy dng nn vn ha dn ch vi tnh cht dn tc, khoa hc, i chng. Nhiu triu ng bo m ch bit c, bit vit. Pht trin h thng gio dc, ci cch phng php dy hc, thc hnh rng ri i sng mi, bi tr h tc, lc hu. Vn ha cu quc ng vin nhn dn tham gia tch cc vo cuc khng chin chng thc dn Php xm lc. + Trong nhng nm 1955-1986, s nghip gio dc v vn ha ca min Bc x hi ch ngha pht trin vi tc cao ngay c khi c chin tranh, pht huy vai tr tch cc trong chin u v sn xut. Hot ng vn ha ngh thut cng pht trin trn nhiu mt vi ni dung lnh mnh, c v qun chng trong chin u v sn xut, gp phn xy dng cuc sng mi, con ngi mi. Trnh vn ha chung ca x hi c nng ln mt mc ng k. Li sng mi tr thnh ph bin, ngi vi ngi sng c tnh, c ngha, on kt thng yu nhau. - Hn ch v nguyn nhn: + Vic xy dng th ch vn ha cn chm. i sng vn ha, ngh thut cn nhng mt bt cp. Mt s cng trnh vn ha vt th v phi vt th truyn thng c gi tr khng c quan tm v bo tn, lu gi, thm ch b ph hy, mai mt. + ng li xy dng, pht trin vn ha giai on 1955-1986 b chi phi bi t duy chnh tr nm vng chuyn chnh v sn m thc cht l nhn mnh u tranh giai cp, u tranh thc h. Mc tiu, ni dung cuc cch mng t tng vn ha giai on ny cng b quy nh bi cuc cch mng quan h sn xut m t tng ch o l xa b nhanh, trit

94

t hu, bc lt, a quan h sn xut x hi ch ngha i trc mt bc, tch ri trnh pht trin thc t ca lc lng sn xut. + Chin tranh cng vi c ch qun l k hoch ha tp trung, quan liu, bao cp v tm l bnh qun ch ngha lm gim ng lc pht trin vn ha, gio dc; km hm nng lc t do sng to. 2.Trong thi k i mi a. Qu trnh i mi t duy v xy dng v pht trin nn vn ha T i hi VI n i hi X, ng ta hnh thnh tng bc nhn thc mi v c trng ca nn vn ha mi m chng ta cn xy dng; v chc nng, vai tr, v tr ca vn ha trong pht trin kinh t - x hi v hi nhp quc t. - i hi VI (nm 1986) xc nh khoa hc - k thut l mt ng lc to ln y mnh qu trnh pht trin kinh t - x hi; c v tr then cht trong s nghip xy dng ch ngha x hi. - i hi VII (nm 1991), ln u tin a ra quan nim nn vn ha Vit Nam c c trng: tin tin, m bn sc dn tc, thay cho quan nim nn vn ha Vit Nam c ni dung x hi ch ngha, c tnh cht dn tc, c tnh ng, c tnh nhn dn c nu ra trc y. i hi VII ch trng xy dng nn vn ha mi, to ra i sng tinh thn cao p, phong ph v a dng, c ni dung nhn o, dn ch, tin b; hng ti ci chn, ci thin, ci m; khng nh tip tc tin hnh cch mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng v vn ha, lm cho th gii quan Mc Lnin v t tng H Ch Minh gi v tr ch o trong i sng tinh thn x hi. K tha v pht huy nhng truyn thng vn ha tt p ca tt c cc dn tc trong nc, tip thu nhng tinh hoa vn ha nhn loi , xy dng mt x hi dn ch, vn minh v li ch chn chnh v phm gi con ngi, vi trnh tri thc, o c, th lc v thm m ngy cng cao. Chng t tng vn ha phn tin b, tri vi truyn thng tt p ca dn tc v nhng gi tr cao qu ca loi ngi, tri vi phng hng i ln ch ngha x hi. Xc nh gio dc v o to, khoa hc v cng ngh l quc sch hng u.

95

- T i hi VII, ng ta lun xc nh vn ha l nn tng tinh thn ca x hi v coi vn ha va l mc tiu, va l ng lc ca pht trin; khng nh khoa hc v gio dc l then cht, l ng lc a t nc thot ra khi ngho nn, lc hu, vn ln trnh tin tin ca th gii.Do phi coi s nghip gio dc o to cng vi khoa hc v cng ngh l quc sch hng u pht huy nhn t con ngi trong xy dng, pht trin t nc. - Ngh quyt Trung ng 5, kha VIII (thng 7-1998) nu ra 5 quan im c bn ch o qu trnh pht trin vn ha trong thi k cng nghip ha, hin i ha t nc. - Hi ngh Trung ng 9 kha IX (thng 1-2004) xc nh thm pht trin vn ha ng b vi pht trin kinh t - Hi ngh Trung ng 10 kha IX (thng 7-2004) t vn bo m s gn kt gia nhim v pht trin kinh t l trung tm; xy dng, chnh n ng l then cht vi nhim v khng ngng nng cao vn ha nn tng tinh thn ca x hi. y chnh l bc pht trin quan trng trong nhn thc ca ng v v tr vn ha v cng tc vn ha trong quan h vi cc mt cng tc khc. b. Quan im ch o v ch trng v xy dng v pht trin nn vn ha. Mt l, vn ha l nn tng tinh thn ca x hi, va l mc tiu va l ng lc thc y s pht trin kinh t - x hi. Quan im ny ch r chc nng v tr, vai tr c bit quan trng ca vn ha i vi s nghip pht trin x hi. - Vn ha l nn tng tinh thn ca x hi. Vn ha phn nh v th hin mt cch tng qut, sng ng mi mt ca cuc sng din ra trong qu kh cng nh ang din ra trong hin ti; qua hng bao th k n cu thnh nn mt h thng gi tr, truyn thng v li sng m trn tng dn tc t khng nh bn sc ring ca mnh. Cc gi tr ni trn to thnh nn tng tinh thn ca x hi v n c thm nhun trong mi con ngi v trong cng ng; c truyn li tip ni v pht huy

96

qua cc th h, c vt cht ha v khng nh vng chc trong cu trc x hi ca tng dn tc; ng thi n tc ng hng ngy n cuc sng, t tng, tnh cm ca mi thnh vin x hi bng mi trng x hi vn ha. V vy, chng ta ch trng lm cho vn ha thm su vo mi lnh vc ca i sng x hi gi tr vn ha tr thnh nn tng tinh thn bn vng ca x hi. - Vn ha l ng lc thc y s pht trin. S pht trin ca mt dn tc phi vn ti ci mi, tip nhn ci mi, to ra ci mi nhng li khng th tch khi ci ngun. Pht trin phi da trn ci ngun, bng cch pht huy ci ngun. Ci ngun ca mi quc gia, dn tc l vn ha. Kinh nghim i mi nc ta cng chng t rng, ngay bn thn s pht tin kinh t cng khng phi do cc nhn t thun ty kinh t to ra. ng lc ca s i mi kinh t mt phn quan trng nm trong nhng gi tr vn ha ang c pht huy. Ngy nay, trong iu kin ca cuc cch mng khoa hc v cng ngh hin i, mt nc tr thnh giu hay ngho khng ch ch nhiu hay t lao ng v ti nguyn thin nhin, m trc ht l c kh nng pht huy n mc cao nht tim nng sng to ca ngun lc con ngi hay khng. Tim nng sng to ny nm trong cc yu t cu thnh vn ha, nga l trong tri thc v kh nng sng to, trong bn lnh t i mi ca c nhn v ca c cng ng. Trong nn kinh t th trng, mt mt vn ha da vo tiu chun ca ci ng, ci tt, ci p hng dn v thc y ngi lao ng khng ngng pht huy sng kin, ci tin k thut, nng cao tay ngh, sn xut ra hng ha vi s lng v cht lng ngy cng cao p ng nhu cu ca x hi. Mt khc, vn ha s dng sc mnh ca cc gi tr truyn thng, ca o l dn tc hn ch xu hng sng bi li ch vt cht, sng bi tin t. Trong vn bo v mi trng v s pht trin bn vng, vn ha gip hn ch li sng chy theo ham mun qu mc ca x hi tiu th, dn n ch lm cn kit ti nguyn, nhim mi trng sinh thi.

97

Vn ha, a ra m hnh ng x thn thin gia con ngi vi thin nhin, v s pht trin bn vng cho th h mai sau. - Vn ha l mt mc tiu ca pht trin. Mc tiu xy dng x hi Vit Nam dn giu, nc mnh, dn ch, cng bng v vn minh chnh l mc tiu vn ha. Pht trin hng ti mc tiu vn ha - x hi mi bo m pht trin bn vng, trng tn. Tuy nhin, trong nhn thc v hnh ng, mc tiu kinh t vn thng ln t mc tiu vn ha v thng c t vo v tr u tin trong cc k hoch, chng trnh, chnh sch pht trin ca nhiu quc gia, nht l cc nc ngho ang pht trin theo con ng cng nghip ha. lm cho vn ha tr thnh ng lc v mc tiu ca s pht trin chng ta ch trng pht trin vn ha phi gn kt cht ch v ng b hn vi pht trin kinh t x hi. - Vn ha c vai tr c bit quan trng trong vic bi dng, pht huy nhn t con ngi v xy dng x hi mi. Ch c tri thc con ngi mi l ngun lc v hn, c kh nng ti sinh v t sinh khng bao gi cn kit. Cc ngun lc khc (ti nguyn thin nhin, vn) s khng c s dng hiu qu nu khng c nhng con ngi tr tu v nng lc khai thc chng. Vn ha trc tip to dng v nng cao vn ti nguyn con ngi. Hai l, nn vn ha m chng ta xy dng l nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc. Tin tin l yu nc v tin b m ni dung ct li l l tng c lp dn tc v ch ngha x hi theo ch ngha Mc Lnin, t tng H Ch Minh, nhm mc tiu tt c v con ngi. Tin tin khng ch v ni dung t tng m c trong hnh thc biu hin, trong cc phng tin chuyn ti ni dung. Bn sc dn tc bao gm nhng gi tr vn ha truyn thng bn vng ca cng ng cc dn tc Vit Nam c vun p qua lch s hng ngn nm u tranh dng nc v gi nc. l lng yu nc nng nn, ch t cng dn tc, tinh thn

98

on kt, thc cng ng gn kt c nhn - gia nh - lng x - T quc ; l lng nhn i, khoan dung, trng tnh ngha, o l, l c tnh cn c, sng to trong lao ng; s tinh t trong ng x, tnh gin d trong li sng Bn sc dn tc cn m nt c trong cc hnh thc biu hin mang tnh dn tc c o. xy dng nn vn ha tin tin, m bn sc vn ha dn tc chng ta ch trng va bo v bn sc vn ha dn tc, va m rng giao lu, tip thu tinh hoa vn ha nhn loi. Ba l, nn vn ha Vit Nam l nn vn ha thng nht m a dng trong cng ng cc dn tc Vit Nam. Nt c trng ni bt ca nn vn ha Vit Nam l s thng nht m a dng, l s ha quyn bnh ng, l s pht trin c lp ca vn ha cc dn tc anh em cng sng trn lnh th Vit Nam. Mi thnh phn dn tc c truyn thng v bn sc ca mnh, c cng ng dn tc Vit Nam c nn vn ha chung nht. S thng nht bao hm c tnh a dng; a dng trong s thng nht. Khng c s ng ha hoc thn tnh, k th bn sc vn ha ca cc dn tc. Bn l, xy dng v pht trin vn ha l s nghip chung ca ton dn tc do ng lnh o, trong i ng tr thc gi vai tr quan trng. Mi ngi Vit Nam phn u v dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh u tham gia s nghip xy dng v pht trin nn vn ha nc nh. Cng nhn, nng dn, tr thc l nn tng khi i on kt ton dn, cng l nn tng ca s nghip xy dng v pht trin vn ha di s lnh o ca ng, qun l ca Nh nc. i ng tr thc gn b vi nhn dn gi vai tr quan trng trong s nghip ny. S nghip xy dng v pht trin vn ha ca nc nh do ng lnh o, Nh nc qun l. Nm l, vn ha l mt mt trn; xy dng v pht trin vn ha l mt s nghip cch mng lu di, i hi phi c tr cch mng v s kin tr, thn trng. Bo tn v pht huy nhng di sn vn ha tt p ca dn tc, sng to nn nhng gi tr vn ha mi, lm cho nhng gi tr y thm su vo cuc sng ton x hi v

99

mi con ngi, tr thnh tm l v tp qun tin b, vn minh l mt qu trnh cch mng y kh khn, phc tp, i hi nhiu thi gian. Trong cng cuc , xy i i vi chng, ly xy lm chnh. Cng vi vic gi gn v pht trin nhng di sn vn ha qu bu ca dn tc, tip thu nhng tinh hoa vn ha th gii, sng to, vun p nn nhng gi tr mi, phi tin hnh kin tr cuc u tranh bi tr cc h tc, cc thi h tt xu, chng mi mu toan li dng vn ho thc hin din bin ha bnh. c. nh gi vic thc hin ng li. + Thnh tu C s vt cht, k thut ca nn vn ha mi bc u c to dng; qu trnh i mi t duy v vn ha, v xy dng con ngi v ngun nhn lc c bc pht trin r rt; mi trng vn ha c nhng chuyn bin theo hng tch cc; hp tc quc t v vn ha c m rng. - Gio dc v o to c bc pht trin mi. Quy m gio dc v o to tng tt c cc cp, cc bc hc. Cht lng i ng gio vin c chuyn bin, c s vt cht - k thut cho trng hc trn c nc c tng cng ng k. - Khoa hc v cng ngh c bc pht trin, phc v thit thc hn nhim v pht trin kinh t - x hi. - Vic xy dng i sng vn ha v np sng vn minh c tin b tt c cc tnh, thnh trong c nc. + Hn ch v nguyn nhn Mt l, nhng thnh tu v tin b t c trong lnh vc vn ha cha tng xng so vi yu cu ca thi k i mi, cha tc ng c hiu qu i vi cc lnh vc ca i sng x hi, c bit l lnh vc t tng. Hai l, s pht trin ca vn ha cha dng b v tng xng vi tng trng kinh t, thiu gn b vi nhim v xy dng v chnh n ng.Nhim v, xy dng con ngi Vit Nam trong thi k cng nghip ha, hin i ha cha to c chuyn bin r rt. Mi trng vn ha cn b nhim bi cc t nn x hi, s lan trn bi

100

cc sn phm v cc dch v m tn, d oan, c hi, thp km, lai cngThiu cc sn phm dch v vn ha cht lng cao. Ba l, vic xy dng th ch vn ha cn chm, thiu ng b, lm hn ch tc dng ca vn ha i vi cc lnh vc quan trng ca i sng t nc. Bn l, khong cch chnh lch v hng th vn ha gia cc vng min, khu vc, tng lp x hi tip tc m rng. Tnh trng ngho nn, thiu thn, lc hu v i sng vn ha tinh thn vng su, vng xa vn cha c khc phc c hiu qu. Nguyn nhn nhn ch quan ca nhng khuyt im, yu km ni trn l: Cha qun trit, thc hin nghim tc cc quan im pht trin vn ha ca ng. Bnh ch quan, duy ch trong qun l kinh t - x hi cng vi cuc khng khong kinh t - x hi ko di 20 nm tc ng tiu cc n vic trin khai ng li pht trin vn ha. Cha xy dng c c ch, chnh sch v gii php ph hp pht trin vn ha trong c ch th trng nh hng x hi ch ngha v hi nhp quc t. Mt b phn nhng ngi hot ng trn lnh vc vn ha c biu hin thc dng, xa ri thin chc ca vn ha, th hiu thp kml nhng tc nhn gy bt li cho s pht trin vn ha cn c nhn bit v khc phc. II. QU TRNH NHN THC V CH TRNG GII QUYT CC VN X HI Cc vn x hi ni y bao gm nhng lnh vc nh: vic lm, thu nhp, bnh ng x hi, khuyn khch lm giu, xa i gim ngho, chm sc sc khe, cung ng dch v cng, an sinh x hi, cu tr x hi, chnh sch dn s v k hoch ha gia nh ... 1. Thi k trc i mi a. Ch trng ca ng v gii quyt cc vn x hi. Giai on 1945 1954: Trong giai on ny ng ch trng: chng ta ginh c t do, c lp ri m dn ta c cht i, cht rt, th t do, c lp cng khng lm g. Dn ch bit r gi tr

101

ca t do, ca c lp khi m dn c n no, mc . Do , chnh sch x hi cp bch lc ny l lm cho dn c n, lm cho dn c mc, lm cho dn c ch , lm cho dn c hc hnh. Tip sau lm cho ngi ngho th n, ngi n th kh giu, ngi kh giu th giu thm. Cc vn x hi c gii quyt trong m hnh Dn ch nhn dn: Chnh ph hng dn cc tng lp nhn dn ch ng v t t chc gii qut cc vn x hi ca chnh mnh: tng gia sn xut, tit kim, ng cam cng kh... Khuyn khch mi thnh phn x hi pht trin kinh t theo c ch th trng. Thc hin chnh sch iu ha li ch gia ch v th. Giai on 1955 1975: Cc vn x hi c gii quyt trong m hnh ch ngha x hi kiu c, trong hon cnh chin tranh. Ch phn phi v thc cht l theo ch ngha bnh qun. Nh nc v tp th p ng cc nhu cu cn thit bng ch bao cp da vo vin tr. Giai on 1975 1985: Cc vn x hi c gii quyt theo c ch k hoch ha tp trung, quan liu bao cp, trong hon cnh t nc lm vo khng hong kinh t - x hi nghim trng, ngun vin tr gim dn, b bao vy, c lp v cm vn. b. nh gi vic thc hin ng li + Thnh tu Chnh sch x hi thi k ny m bo c s n nh ca x hi ng thi cn t c thnh tu pht trin ng t ho trn mt s lnh vc nh vn ha, gio dc, y t, li sng o c, k cng v an ninh x hi, hon thnh ngha v ca hu phng ln i vi tin tuyn ln. Nhng thnh tu ni ln bn cht tt p ca ch mi v s lnh o ng n ca ng trong gii quyt cc vn x hi trong iu kin chin tranh ko di, kinh t chm pht trin. + Hn ch v nguyn nhn:

102

Trong x hi hnh thnh tm l th ng, li vo Nh nc v tp th trong cch gii quyt cc vn x hi; ch phn phi trn thc t l bnh qun co bng khng khuyn khch nhng n v, c nhn lm tt, lm gii v.v hnh thnh mt x hi ng, n nh nhng km nng ng, chm pht trin v nhiu mt. Nguyn nhn c bn ca cc hn ch trn l chng ta t cha ng tm chnh sch x hi trong quan h vi chnh sch thuc cc lnh vc khc, ng thi li p dng v duy tr qu lu c ch qun l kinh t k hoch ha tp trung quan liu, bao cp. 2. Trong thi k i mi a. Qu trnh i mi nhn thc v gii quyt cc vn x hi - T i hi VI, ng ta nng cc vn x hi ln tm chnh sch x hi, t r tm quan trng ca chnh sch x hi i vi chnh sch kinh t v chnh sch cc lnh vc khc. i hi cho rng trnh pht trin kinh t l iu kin vt cht thc hin chnh sch x hi nhng nhng mc tiu x hi li l mc ch ca cc hot ng kinh t. Ngay trong khun kh ca hot ng kinh t, chnh sch x hi c nh hng trc tip n nng sut lao ng, cht lng sn phm y l chnh sch i vi con ngi, do cn c chnh sch x hi c bn, lu di ph hp vi yu cu kh nng trong chng ng u tin ca thi k qu . Mc tiu ca chnh sch x hi thng nht vi mc tiu ca pht trin kinh t ch u nhm pht huy sc mnh ca nhn t con ngi. Pht trin kinh t l c s v tin ca thc hin cc chnh sch x hi, ng thi thc hin tt cc chnh sch x hi l ng lc thc y pht trin kinh t. - i hi VIII ca ng tip tc khng nh, b sung cc quan im sau y: + Tng trng kinh t phi gn lin vi tin b v cng bng x hi ngay trong tng bc v trong sut qu trnh pht trin. + Thc hin nhiu hnh thc phn phi. + Khuyn khch lm giu hp php i i vi tch cc xa i gim ngho. + Cc vn chnh sch x hi u gii quyt theo tinh thn x hi ha.

103

- i hi IX ca ng ch trng cc chnh sch x hi phi hng vo pht trin v lm lnh mnh ha x hi, thc hin cng bng trong phn phi, to ng lc mnh m pht trin sn xut, tng nng sut lao ng x hi, thc hin bnh ng trong cc mi quan h x hi, khuyn khch nhn dn lm giu hp php. - i hi X ca ng ch trng phi kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x hi trong phm vi c nc, tng lnh vc, a phng. - Hi ngh Trung ng 4, kha X (thng 1-2007) nhn mnh phi gii quyt tt cc vn x hi ny sinh trong qu trnh thc thi cc cam kt vi WTO. Xy dng c ch nh gi v cnh bo nh k v tc ng ca vic gia nhp WTO vi lnh vc x hi c bin php x l ch ng, ng n, kp thi. b. Quan im v gii quyt cc vn x hi Mt l, kt hp cc mc tiu kinh t vi cc mc tiu x hi. Hai l, xy dng v hon thin th ch gn kt tng trng kinh t vi tin b,cng bng x hi trong tng bc v tng chnh sch pht trin. Ba l, chnh sch x hi c thc hin trn c s pht trin kinh t, gn b hu c gia quyn li v ngha v, gia cng hin v hng th. Bn l, coi trng ch tiu GDP bnh qun u ngi gn vi ch tiu pht trin con ngi (HDI), v ch tiu pht trin cc lnh vc x hi. c. Ch trng gii quyt cc vn x hi. Mt l, khuyn khch mi ngi dn lm giu theo php lut, thc hin c hiu qu cc mc tiu xa i, gim ngho. Hai l, bo m cung ng dch v cng thit yu, bnh ng cho mi ngi dn, to vic lm v thu nhp, chm sc sc khe cng ng. Ba l, pht trin y t cng bng v hiu qu. Bn l, xy dng chin lc quc gia v nng cao sc khe v ci thin ging ni. Nm l, thc hin tt cc chnh sch dn s v h hoch ha gia nh.

104

Su l, ch trng chnh sch u i x hi. By l, i mi c ch qun l v phng php cung ng cc dch v cng cng. d. nh gi s thc hin ng li. + Kt qu: - T tm l th ng, li vo Nh nc v tp th, trng ch vin tr chuyn sang tnh nng ng, ch ng v tch cc x hi ca tt c cc tng lp dn c. - T ch thi hnh phn phi bnh qun co bng tng bc chuyn sang thc hin phn phi ch yu theo kt qu lao ng v hiu qu kinh t l ch yu. - T ch khng t ng chnh sch x hi trong mi quan h vi chnh sch kinh t i n thng nht chnh sch kinh t vi chnh sch x hi. - T ch Nh nc bao cp trong vic gii quyt vic lm chuyn sang thit lp c ch, chnh sch cc thnh phn kinh t v ngi lao ng u tham gia to vic lm. - T ch khng chp nhn c s phn ho giu ngho i n khuyn khch mi ngi lm giu hp php i i vi tch cc xa i gim ngho l cn thit cho s pht trin. - T ch nhanh chng xy dng mt c cu x hi thun nht i n xy dng mt cng ng x hi a dng, trong cc giai cp cc tng lp dn c u c ngha v, quyn li chnh ng, on kt cht ch, gp phn xy dng t nc Vit Nam giu mnh. - Cch thc qun l x hi dn ch, ci m hn, cao php lut hn. - coi pht trin gio dc v o to cng vi khoa hc v cng ngh l quc sch hng u. + Hn ch v nguyn nhn: - p lc gia tng dn s vn cn ln. Cht lng dn s cn thp. Vn vic lm rt bc xc v nan gii.

105

- S phn ha giu ngho v bt cng x hi tip tc gia tng ng lo ngi. - T nn x hi gia tng v din bin rt phc tp. - Mi trng sinh thi b nhim tip tc tng thm; ti nguyn b khai thc ba bi v tn ph. - H thng gio dc, y t lc hu, xung cp, c nhiu bt cp; an ninh x hi c mt cha c m bo. * Nguyn nhn ch yu ca nhng hn ch nu trn l: - Tng trng kinh t vn cn tch ri mc tiu v chnh sch x hi, chy theo s lng, nh hng tiu cc n s pht trin bn vng x hi. - Qun l x hi c nhiu bt cp, khng theo kp s pht trin kinh t - x hi. Cu hi n tp: 1. ng li xy dng, pht trin nn vn ha trc i mi? Thnh tu, hn ch v nguyn nhn? 2. Qu trnh i mi t duy v xy dng v pht trin nn vn ha? 3. Quan im ch o v ch trng xy dng, pht trin nn vn ha ca ng thi k i mi? 4. Nhn xt v kt qu, v hn ch, nguyn nhn ca vic thc hin ng li xy dng v pht trin nn vn ha qua 20 nm i mi? 5. Qu trnh i mi nhn thc v gii quyt cc vn x hi? 6. Quan im v ch trng v gii quyt cc vn x hi ca ng thi k i mi? 7. Nhn xt v kt qu v hn ch, nguyn nhn ca vic thc hin ng li gii quyt cc vn x hi qua hn 20 nm i mi?

106

Chng VIII

NG LI I NGAI
ng li i ngai l mt trong nhng ch trng ln ca ng v nh nc ta. T khi cch mng thng Tm thnh cng, nc Vit Nam dn ch cng ha ra i, ng ta vch ra ng li ngai giao rng m. Nh vy trong sut c hai thi k chng Php v chng M, chng ta to ra s an kt quc t, tranh th s ng tnh ng h ca anh em, b bn th gii gp phn a cch mng Vit Nam n thng li han tan. Ngy nay, trong thi k m ca hi nhp quc t, ng li i ngai li cng quan trng. Bi ny s cung cp cho sinh vin nhng kin thc khi qut v qu trnh hnh thnh v pht trin t duy i ngai ca ng v nh nc ta qua cc giai an lch s khc nhau. MC TIU Sau khi hc xong chng ny, sinh vin phi: - Hiu r ng li i ngai ca ng ta trong giai an trc i mi th no, c s lch s no dn n hnh thnh ch trng i ngai, ni dung ca ng li i ngai cng nh nhng thnh tu, hn ch, nguyn nhn ca ng li. - Ni dung ng li i ngai, hi nhp kinh t quc t, mc tiu, nhim v v t tng ch o ca ng ta, cng nh nhng thnh tu, hn ch, nguyn nhn ca n v.v... NI DUNG CHNH I. ng li i ngai t 1975-1986. 1. Han cnh lch s. a. Tnh hnh th gii. - Cch mng KHCN thc y LLSX pht trin nhanh chng, xut hin 2 trung tm ln l EU v Nht Bn, xu th chy ua kinh t dn n cc din ha han gia cc nc ln. - Sau thng li ca Vit Nam ( 1975), h thng XHCN m rng, phong tro c lp dn tc, phong tro cch mng th gii pht trin mnh. Tuy nhin t gia thp k 1970, tnh hnh kinh t cc nc XHCN tr tr v mt n nh.

107

- Cc nc ng Nam k kt hip c thn thin v hp tc ng Nam ( Hip c Ba li) ( 2/1976) m ra cc din ha bnh, hp tc trong khu vc. b. Tnh hnh trong nc. Thun li: Sau nm 1975, t nc ha bnh thng nht, c nc xy dng CNXH vi kh th ca mt dn tc va ginh c thng li v i, cng cuc xy dng CNXH ginh c 1 s thng li. Kh khn: - Va that ra khi chin tranh, VN phi ng u vi chin tranh bin gii Ty Nam, pha Bc. Bn cnh cc th lc th ch khng ngng chng ph cch mng Vit Nam. t nc lm vo kh khn nghim trng va c ha bnh, va c chin tranh. - Sai lm v ng li xy dng CNXH, mun xy dng CNXH trong thi gian ngn dn nc ta n khng hang kinh t- x hi. 2. Ni dung ng li i ngai ca ng. - i hi IV ( 12/1976) xc nh nhim v i ngai: Ra sc tranh th nhng iu kin quc t thun li nhanh chng hn gn nhng vt thng chin tranh, xy dng c s vt cht, k thut nc ta. Ch trng i ngai: tng cng an kt chin u v quan h hp tc vi tt c cc nc XHCN, bo v v pht trin mi quan h c bit: VN- Lo-Campuchia, sn sng thit lp quan h vi cc nc khc trn c s tn trng c lp ch quyn v cng c li. - i hi V: Cng tc i ngai phi tr thnh mt mt trn ch ng, tch cc trong u tranh nhm lm tht bi chnh sch ca cc th lc hiu chin, mu toan chng ph CMVN. 3. Kt qu, ngha, hn ch v nguyn nhn. a. Kt qu v ngha. - Tng cng quan h vi cc nc XHCN , c bit l Lin X, gia nhp Hi ng tng tr kinh t ( khi SEV).

108

- Thng 9/1976 tr thnh thnh vin chnh thc IMF, WB, ADB, thnh vin chnh thc Lin Hip Quc ( thng 9/1979). - M rng quan h vi m s nc TBCN ( quan trng I, khng LX sp , VN cht), 10 nm quan h 23 nc. ngha: Tranh th vin tr bn ngai pht trin t nc, to tin v sau m rng quan h kinh t i ngai. b. Hn ch v nguyn nhn. - Hn ch: Do b bao vy, cm vn, quan h quc t VN gp nhiu kh khn. - Nguyn nhn: cha nm c xu th chuyn t i u sang i thai ha han v chy ua kinh t trn th gii, do khng tranh th c nhn t thun li trong quan h quc t XD t nc, kp thi i mi quan h i ngai. Chng ta nng v thc h chnh tr, ch quan, duy ch trong nhn thc v hnh ng thc tin. II. ng li i ngai hi nhp kinh t quc t thi k i mi. 1. Han cnh lch s v qu trnh hnh thnh ng li. a. Han cnh lch s. ( tnh hnh th gii t gia thp k 80 n nay). - Cch mng KH-CN, c bit l cng ngh thng tin pht trin mnh m, tc ng su sc n i sng cc quc gia, dn tc, thc y hnh thnh th trng th gii, cc nc thi ua nhau pht trin kinh t. - Cc nc XHCN lm vo tnh trng khng hang, sp , th gii khng cn 2 cc, m ra thi k hnh thnh trt t th gii mi. - Cc nc i mi t duy v sc mnh, v th ca 1 quc gia. Trc cho l sc mnh qun s, nay l sc mnh tng hp, trong sc mnh kinh t vn ln hng u cng thi ua thc y pht trin kinh t, xu th ha bnh hp tc ngy pht trin. Xu th tan cu ha v tc ng tch cc hoc tiu cc ca n. Tan

cu ha l qu trnh LLSX v QHSX vt qua ro cn bi bin gii quc gia, khu vc v lan ta khp tan cu, trong hng ha, tin t, thng tin, lao ng.v.v..vn ng thng thang, s phn cng lao ng mang tnh quc t, quan h kinh t gia cc quc gia, khu vc, an xen nhau, hnh thnh mng li a chiu.

109

Tan cu ha c nhng mt tch cc v tiu cc ca n. ng ta nhn nh: Tan cu ha kinh t l xu th khch quan, li cun ngy cng nhiu nc tham gia, xu th ny ang b mt s nc v mt s tp an t bn xuyn quc gia chi phi, cha ng nhiu mu thun, va c mt tch cc, va c mt tiu cc, va c hp tc, va co u tranh.. Thc t cho thy cc nc mun trnh nguy c, tt hu, bit lp phi tham gia vo tan cu ha. - Khu vc Chu - Thi Bnh Dng c nhiu chuyn bin, d cn tn ti nhng bt n, nhng xu th ha bnh hp tc vn l xu th ch yu. b. Cc giai an hnh thnh, pht trin ng li. - Giai an 1986-1996: Xc nh ng li c lp, t ch rng m, a dng ha, a phng ha quan h quc t ( tng bc c b sung v pht trin dn). + i hi VI: nhn nh: vi xu th phn cng lao ng v hp tc quc t hin nay, k c nhng nc c ch chnh tr- x hi khc nhau, VN cn bit kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i v ra yu cu m rng quan h hp tc vi ccc nc XHCN. Thng 12/1987 ban hnh Lut u t nc ngai. * Ngh quyt 13 ca BCT v nhim v v chnh sch i ngai trong tnh hnh mi. Ch trng kin quyt chuyn t i u sang hp tc, cng tn ti ha bnh, t nn mng cho ng li i ngai c lp, t ch, rng m, a phng ha, a dng ha quan h quc t. Ch trng thm bn, bt th, phi phn ha lin minh cm vn VN, to chuyn bin cn bn trong quan h vi cc nc ln v ch trng lm ngha v quc t phi cn c vo iu kin v kh nng ca ta, phc v cho mc tiu xy dng CNXH to iu kin cho ta xy dng v pht trin t nc. ai hi VII: ( thng 6/1991) ra ch trng hp tc cng c li vi tt

c cc nc, vi phng chm Vit nam mun l bn vi tt c cc nc trong cng ng th gii phn u v ha bnh, c lp v pht trin. Cng lnh XD t nc trong thi k qu c i Hi VII thng

qua, xc nh: quan h hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii l 1 trong nhng c trng c bn ca CNXH m nhn dn ta xy dng.

110

Hi ngh tan quc gia nhim k kha VII ( thng 1/1994), trin khai

rng ri v ng b ng li c lp, t ch, a dng ha, a phng ha quan h i ngai. i hi VIII: tip tc xc lp ng li i hi VII, ng hti b sung mt s im mi. + Mt l, Ch trng m rng quan h vi cc ng cm quyn v cc ng khc. V d: M quan h vi ng cng ha v ng dn ch. + Hai l, qun trit yu cu m rng quan h i ngai nhn dn, quan h vi cc t chc phi chnh ph. + Ba l, th nghim v tin ti u t ra nc ngai. T i hi IX ( thng 4/2001): Xy dng nn kinh t c lp t ch, ch ng hi nhp quc t theo tinh thn pht huy ti a ni lc. Vit Nam sn sng l bn, l i tc tin cy ca cc nc trong cng

ng quc t, phn u v ha bnh c lp v pht trin = > nh du bc pht trin mi v cht. Thng 11/2001, BCT ra Ngh quyt 07 v Hi nhp quc t. Ngh

quyt ra 9 nhim v c th v 6 bin php t chc thc hin qua 1trnh hi nhp quc t. Hi ngh ln th IX, BCHTW ( kha IX), nhn mnh yu cu chun b

tt cc iu kin sm gia nhp WTO. i hi X: thc hin ng li i ngai c lp, t ch, ha bnh, hp tc v pht trin, nu quan im ch ng hi nhp, tch cc hi nhp. Tm li, n H IX han chnh ng li i ngai c lp, t ch, ha bnh, hp tc v pht trin v chnh sch i ngai a phng ha, a dng ha quan h quc t. 2. Ni dung ng li i ngai, hi nhp kinh t quc t. a. Mc tiu, nhim v v t tng ch o. C hi v thch thc:

111

+ V c hi: Xu th ha bnh, hp tc pht trin v xu th tan cu ha kinh t to iu kin thun li cho ta m rng quan h kinh t i ngai. Mc khc thng li ca s nghip i mi nng cao th v lc ca nc ta trn trng quc t, to tin mi cho quan h i ngai hi nhp quc t. + Thch thc. Nhng vn tan cu nh: phn ha giu ngho, dch bnh, ti phm

xuyn quc gia.v.vgy tc ng bt li cho ta. Kinh t VN chu sc p cnh tranh gay gt trn 3 cp : sn phm,

doanh nghip v quc gia. Cc th lc th ch khng ngng chng ph.

Mc tiu v nhim v i ngai: Mc tiu: + To mi trng ha bnh pht trin, to thm ngun lc pht trin. Nhim v: + Gp phn vo cuc u tranh chung ca nhn dn th gii v ha bnh, c lp dn tc, dn ch v tin b x hi. T tng ch o: ( 9 t tng) + Bo m li ch dn tc chn chnh, xy dng v bo v thnh cng t quc XHCN, ng thi lm ngha v quc t theo kh nng. + Gi vng c lp t ch, t cng i i vi y mnh a phng ha, a dng ha quan h kinh t i ngai. + Nm vng 2 mt hp tc v u tranh trong quan h quc t, c gng thc y hp tc, trnh trc din i u, trnh b y vo th c lp. + M rng quan h vi mi quc gia v vng lnh th, khng phn bit ch chnh tr- x hi. + Kt hp ngai giao nh nc v ngai giao nhn dn. + Gi vng n nh chnh tr- x hi, bn sc vn ha dn tc, bo v mi trng sinh thi. + Pht huy ti a ni lc i i vi vic thu ht cc ngun lc bn ngai.

112

+ Ci cch th ch, c ch, chnh sch kinh t ph hp vi nh ch quc t. + Gi vng v tng cng vai tr lnh o ca ng, ng thi pht huy vai tr ca Nh nc, Mt trn, an th, tng cng sc mnh ca khi i an kt tan dn trong tin trnh hi nhp quc t. b. Mt s ch trng, chnh sch ln v m rng quan h i ngai, hi nhp kinh t quc t. - a cc quan h quc t c thit lp i vo chiu su, n nh, bnh ng. - Ch ng v tch cc hi nhp quc t theo l trnh ph hp. - B sung v han thin h thng lut php v th ch kinh t ph hp theo nguyn tc, quy nh ca WTO. - y mnh ci cch hnh chnh, nng cao hiu qu, hiu lc b my qun l nh nc. - Nng cao nng lc cnh trnah quc gia, trong tng sn phm v tng doanh nghip. - Gii quyt tt cc vn vn ha, x hi, mi trng trong qu trnh hi nhp. - Xy dng v vn hnh hiu qu h thng an sinh x hi: gio dc, bo him, y t v.v - Gi vng v tng cng an ninh quc phng, an ninh trong qu trnh hi nhp. - Phi hp cht ch hat ng i ngai nh nc v i ngai nhn dn, chnh tr i ngai v kinh t i ngai. - i mi v tng cng s lnh o ca ng, s qun l ca nh nc i vi hat ng i ngai. 3. Thnh tu, ngha, hn ch nguyn nhn ( 20 nm ). a. Thnh tu v ngha: Mt l, ph c th bao vy, cm vn ca cc th lc th ch, to dng mi trng quc t thun li cho s nghip xy dng v bo v t quc. Vic k Hip nh Paris ngy 23/10/1991 v mt gii php tan din cho Campuchia m ra kh nng cho VN.

113

Hai l, gii quyt ha bnh cc vn bin gii, lnh th, bin o vi cc nc lin quan. Ba l, m rng quan h i ngai theo hng a phng, a dng ha. Bn l, tham gia cc t chc kinh t quc t. Nm l, thu ht u t nc ngai, m rng th trng, tip thu KH-CN v k nng qun l. Su l, tng bc a hat ng doanh nghip v c nn kinh t vo mi trng cnh tranh b. Hn ch. - Trong quan h vi cc nc ln, chng ta cn b ng, lng tng, cha xy dng c quan h li ch an xen, ty thuc ln nhau vi cc nc. - Mt s ch trng, chnh sach chm c i mi so vi yu cu m rng quan h kinh t i ngai, h thng php lut cha han chnh, khng ng b, gy kh khn trong vic thc hin cc cam kt ca cc t chc quc t. - Cha hnh thnh c mt k hach tng th v di hn v mt l trnh hp l cho vic thc hin cc cam kt. - Doanh nhgip Vit nam a s quy m nh, yu km v trnh qun l cng ngh, kh cnh tranh trong qu trnh hi nhp. - i ng cn b lnh vc kinh t i ngai nhn chung cha p ng c yu cu c v s lng v cht lng.

Tm tt: 1. ng li i ngai l mt trong nhng ch trng, chnh sch ln ca ng v nh nc ta. T khi nc ta ginh c chnh quyn sau cch mng thng Tm, ng ta ch trng tng cng v m rng quan h vi tt c cc nc khng phn bit ch chnh tr. 2. Nh ng li i ngai ng n, trong nhng nm chin tranh, chng ta tranh th c s ng tnh, ng h ca anh em, b bn th gii c v mt tinh thn v vt cht, gip chng ta nh ui c k th, gii phng han tan t nc, a t nc sang k nguyn mi: ha bnh, c lp v xy dng CNXH.

114

3. Trong giai an tan cu ha, quc t ha i sng kinh t hin nay, vic m rng quan h kinh t quc t, nhm ch ng to ra nhng thi c, tranh th nhng iu kin thun li cho cng cuc xy dng CNXH nc ta li cng quan trng. Hai mi nm qua, vi ng li i mi tan din t nc, trong c i mi chnh sch i ngai to ra nhng tin ht sc quan trng, nng cao mt bc th v lc ca nc ta trn trng quc t. Nn kinh t nc ta ang ng trc nhng vn hi, thi c ln cho s pht trin, ng thi cng gp nhiu thch thc, i hi chng ta phi lm tt hn na pht trin quan h kinh t i ngai, tranh th ti a cc ngun lc bn ngai, khai thc hiu qu ngun lc trong nc Vit Nam sm tr thnh nc cng nghip.

CU HI T LUN 1. Han cnh lch s no nh hng n ng li i ngai nc ta t nm 1975 n nm 1986 ? 2. Phn tch kt qu, ngha cng nh nhng hn ch, nguyn nhn ca ng li i ngai nc ta t nm 1975 n nm 1986 ? 3. Phn tch cc giai an hnh thnh v pht trin ng li i ngai ca ng ta trong nhng nm i mi ? 4. Ni dung ng li i ngai, hi nhp kinh t quc t ca ng ta trong nhng nm i mi ? 5. Nhng thnh tu, ngha, hn ch v nguyn nhn ca ng li i ngai trong nhng nm i mi l g ? Hy phn tch.

CU HI TRC NGHIM 1. i hi no, ng ta xc nh Lin X l hn tng trong chnh sch i ngai ca Vit nam. a. i hi IV c. i hi VI b. i hi V c. i hi III.

2. Nhng kh khn no ca nc ta sau nm 1975 nh hng n n gli i ngai ?

115

a. t nc b tn ph nng n bi chin tranh. b. Phi i ph vi chin tranh bin gii Ty nam, pha Bc. c. Cc th lc th ch tip tc chng ph cch mng Vit Nam. d. C a,b,c u ng. 3. Nguyn nhn ca nhng hn ch ca ng li i ngai thi k 1975-1986 suy cho cng l do: a. Bnh ch quan, duy ch. b. li suy ngh v hnh ng gin n. c. Mi trng quc t khng thun li . d. C a v b. 4. i hi ch trng Vit Nam mun l bn vi tt c cc nc trong cng ng th gii, phn u v ha bnh, c lp v pht trin l i hi: a. i hi IV c. i hi VI b. i hi V d. i hi VII

5. Vit Nam c kt np vo WTO, tr thnh thnh vin 150 ca t chc ny vo ngy thng nm no ? a. Ngy 11 /1/2007 c. Ngy 01/1/ 2008 b. Ngy 20/11/ nm 2006 c. Ngy 30/6/2005.

HNG DN TR LI CU HI Cu hi t lun 1. Han cnh lch s nh hng n ng li i ngai nc ta t nm 1975 n nm 1986 l: a. Han cnh th gii. - Cch mng KHCN thc y LLSX pht trin nhanh chng, xut hin 2 trung tm ln l EU v Nht Bn, xu th chy ua kinh t dn n cc din ha han gia cc nc ln. - Sau thng li ca Vit Nam ( 1975), h thng XHCN m rng, phong tro c lp dn tc, phong tro cch mng th gii pht trin mnh. Tuy nhin t gia thp k 1970, tnh hnh kinh t cc nc XHCN tr tr v mt n nh.

116

- Cc nc ng Nam k kt hip c thn thin v hp tc ng Nam ( Hip c Ba li) ( 2/1976) m ra cc din ha bnh, hp tc trong khu vc. b. Tnh hnh trong nc. Thun li: Sau nm 1975, t nc ha bnh thng nht, c nc xy dng CNXH vi kh th ca mt dn tc va ginh c thng li v i, cng cuc xy dng CNXH ginh c 1 s thng li. Kh khn: - Va that ra khi chin tranh, VN phi ng u vi chin tranh bin gii Ty Nam, pha Bc. Bn cnh cc th lc th ch khng ngng chng ph cch mng Vit Nam. t nc lm vo kh khn nghim trng va c ha bnh, va c chin tranh. - Sai lm v ng li xy dng CNXH, mun xy dng CNXH trong thi gian ngn dn nc ta n khng hang kinh t- x hi. 2. Nhng kt qu, ngha cng nh nhng hn ch, nguyn nhn ca ng li i ngai nc ta t nm 1975 n nm 1986 . a. Kt qu v ngha. - Tng cng quan h vi cc nc XHCN , c bit l Lin X, gia nhp Hi ng tng tr kinh t ( khi SEV). - Thng 9/1976 tr thnh thnh vin chnh thc IMF, WB, ADB, thnh vin chnh thc Lin Hip Quc ( thng 9/1979). - M rng quan h vi m s nc TBCN ( quan trng I, khng LX sp , VN cht), 10 nm quan h 23 nc. ngha: Tranh th vin tr bn ngai pht trin t nc, to tin v sau m rng quan h kinh t i ngai. b. Hn ch v nguyn nhn. - Hn ch: Do b bao vy, cm vn, quan h quc t VN gp nhiu kh khn. - Nguyn nhn: cha nm c xu th chuyn t i u sang i thai ha han v chy ua kinh t trn th gii, do khng tranh th c nhn t thun li trong quan h quc t XD t nc, kp thi i mi quan h i ngai. Chng ta

117

nng v thc h chnh tr, ch quan, duy ch trong nhn thc v hnh ng thc tin. 3. Cc giai an hnh thnh v pht trin ng li i ngai ca ng ta trong nhng nm i mi : a. Giai an 1986-1996: Xc nh ng li c lp, t ch rng m, a dng ha, a phng ha quan h quc t ( tng bc c b sung v pht trin dn). + i hi VI: nhn nh: vi xu th phn cng lao ng v hp tc quc t hin nay, k c nhng nc c ch chnh tr- x hi khc nhau, VN cn bit kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i v ra yu cu m rng quan h hp tc vi ccc nc XHCN. Thng 12/1987 ban hnh Lut u t nc ngai. * Ngh quyt 13 ca BCT v nhim v v chnh sch i ngai trong tnh hnh mi. Ch trng kin quyt chuyn t i u sang hp tc, cng tn ti ha bnh, t nn mng cho ng li i ngai c lp, t ch, rng m, a phng ha, a dng ha quan h quc t. Ch trng thm bn, bt th, phi phn ha lin minh cm vn VN, to chuyn bin cn bn trong quan h vi cc nc ln v ch trng lm ngha v quc t phi cn c vo iu kin v kh nng ca ta, phc v cho mc tiu xy dng CNXH to iu kin cho ta xy dng v pht trin t nc. ai hi VII: ( thng 6/1991) ra ch trng hp tc cng c li vi tt

c cc nc, vi phng chm Vit nam mun l bn vi tt c cc nc trong cng ng th gii phn u v ha bnh, c lp v pht trin. Cng lnh XD t nc trong thi k qu c i Hi VII thng

qua, xc nh: quan h hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii l 1 trong nhng c trng c bn ca CNXH m nhn dn ta xy dng. Hi ngh tan quc gia nhim k kha VII ( thng 1/1994), trin khai

rng ri v ng b ng li c lp, t ch, a dng ha, a phng ha quan h i ngai. b. Giai an 1996-2008. i hi VIII: tip tc xc lp ng li i hi VII, ng hti b sung mt s im mi.

118

+ Mt l, Ch trng m rng quan h vi cc ng cm quyn v cc ng khc. V d: M quan h vi ng cng ha v ng dn ch. + Hai l, qun trit yu cu m rng quan h i ngai nhn dn, quan h vi cc t chc phi chnh ph. + Ba l, th nghim v tin ti u t ra nc ngai. T i hi IX ( thng 4/2001): Xy dng nn kinh t c lp t ch, ch ng hi nhp quc t theo tinh thn pht huy ti a ni lc. Vit Nam sn sng l bn, l i tc tin cy ca cc nc trong cng

ng quc t, phn u v ha bnh c lp v pht trin = > nh du bc pht trin mi v cht. Thng 11/2001, BCT ra Ngh quyt 07 v Hi nhp quc t. Ngh

quyt ra 9 nhim v c th v 6 bin php t chc thc hin qua 1trnh hi nhp quc t. Hi ngh ln th IX, BCHTW ( kha IX), nhn mnh yu cu chun b

tt cc iu kin sm gia nhp WTO. i hi X: thc hin ng li i ngai c lp, t ch, ha bnh, hp tc v pht trin, nu quan im ch ng hi nhp, tch cc hi nhp. Tm li, n H IX han chnh ng li i ngai c lp, t ch, ha bnh, hp tc v pht trin v chnh sch i ngai a phng ha, a dng ha quan h quc t. 4. Ni dung ng li i ngai, hi nhp kinh t quc t ca ng ta trong nhng nm i mi . - a cc quan h quc t c thit lp i vo chiu su, n nh, bnh ng. - Ch ng v tch cc hi nhp quc t theo l trnh ph hp. - B sung v han thin h thng lut php v th ch kinh t ph hp theo nguyn tc, quy nh ca WTO. - y mnh ci cch hnh chnh, nng cao hiu qu, hiu lc b my qun l nh nc.

119

- Nng cao nng lc cnh trnah quc gia, trong tng sn phm v tng doanh nghip. - Gii quyt tt cc vn vn ha, x hi, mi trng trong qu trnh hi nhp. - Xy dng v vn hnh hiu qu h thng an sinh x hi: gio dc, bo him, y t v.v - Gi vng v tng cng an ninh quc phng, an ninh trong qu trnh hi nhp. - Phi hp cht ch hat ng i ngai nh nc v i ngai nhn dn, chnh tr i ngai v kinh t i ngai. - i mi v tng cng s lnh o ca ng, s qun l ca nh nc i vi hat ng i ngai. 5. Nhng thnh tu, ngha, hn ch v nguyn nhn ca ng li i ngai trong nhng nm i mi l: a. Thnh tu v ngha: Mt l, ph c th bao vy, cm vn ca cc th lc th ch, to dng mi trng quc t thun li cho s nghip xy dng v bo v t quc. Vic k Hip nh Paris ngy 23/10/1991 v mt gii php tan din cho Campuchia m ra kh nng cho VN. Hai l, gii quyt ha bnh cc vn bin gii, lnh th, bin o vi cc nc lin quan. Ba l, m rng quan h i ngai theo hng a phng, a dng ha. Bn l, tham gia cc t chc kinh t quc t. Nm l, thu ht u t nc ngai, m rng th trng, tip thu KH-CN v k nng qun l. Su l, tng bc a hat ng doanh nghip v c nn kinh t vo mi trng cnh tranh b. Hn ch. - Trong quan h vi cc nc ln, chng ta cn b ng, lng tng, cha xy dng c quan h li ch an xen, ty thuc ln nhau vi cc nc.

120

- Mt s ch trng, chnh sach chm c i mi so vi yu cu m rng quan h kinh t i ngai, h thng php lut cha han chnh, khng ng b, gy kh khn trong vic thc hin cc cam kt ca cc t chc quc t. - Cha hnh thnh c mt k hach tng th v di hn v mt l trnh hp l cho vic thc hin cc cam kt. - Doanh nhgip Vit nam a s quy m nh, yu km v trnh qun l cng ngh, kh cnh tranh trong qu trnh hi nhp. - i ng cn b lnh vc kinh t i ngai nhn chung cha p ng c yu cu c v s lng v cht lng. Cu hi trc nghim. 1 a 2 d 3 d 4 d 5 a