SEMINARSKI RAD IZ PREDMETA

INFORMATIKA I RAUNARSKE TEHNOLOGIJE

TEMA: GRAFIKI PRAGRAMI

Sadraj:

1. UVOD .......................................................................................... 1
2. COREL DRAW ............................................................................ 2
3. GRAFIKI PROGRAMI ................................................................. 3
4. MOGUNOSTI GRAFIKIH PROGRAMA ................................... 4
5. RASTERKA GRAFIKA ................................................................. 8
6. ZAKLJUAK ................................................................................ 9
7. LITERATURA .............................................................................. 10

UVOD

Grafiki program su veoma prisutni u savremenim kompjuterski sistemima, jer nam daju irok
spektar mogunosti ostvarivanja naih ideja.
Zahvaljujui nizu grafikih programa, mogue je svaku ideju pretvoriti u sliku.
Postoji itav niz raznih grafikih programa, od onih jednostavnih (kojima je mogue vriti okretanje
ili razmjeranje slike) pa sve do veoma detaljnih programa koji imaju jako detaljne algoritme sa
mnogo opcija za rukovanje digitalnom slikom. Poznati grafiki programi su Adobe Photoshop, Paint
Shop Pro, GIMP, Corel Draw
Rad u grafikim programima je jako hardverski zahtjevan, iz razloga to u ovim programima sutina
rada je na obradi fotografije. Ovi program mogu ispuniti sva naa oekivanja u pogledu izgleda
fotografije, naravno zahvaljujui mati I sposobnosti onoga ko obrauje slike.
Svi smo uli za izraz montaa, dakle rije je o fotomontai, koja vjerovatno vai za velikog
neprijatelja naih novopeenih muzikih zvjezdica, za sve su to krivi grafiki program.
elite li crno-bijelu umjesto color slike, ili sakriti vae bore na fotografiji, esto viamo I nae nam
drage politiare na ogromnim bilbordima koji vjerovatno oboavaju ove grafike programe, jer svi
oni kako to u argonu kaemo prou kroz photoshop.
Dakle ovi programi su obaveza bez koje se novine ili bilo kakve fotografije ne tampaju.

-1-

COREL DRAW
Jedan od najpoznatijih I veoma korisnih programskih paketa, proizvod je kanadske firme Corel
Corporation. Prvenstvena namjena ovog programa je obrada vektorske grafike.
Osnovna karakteristika ove obrade je tad a se crtei u ovom progamu formiraju od odreenog broja
objekata, gdje su ti isti objekti predstavljeni odreenim brojem taaka I vektora u tim takama.
Linije I razni oblici kao I svi nacrtani objekti mogu se smanjivati I poveavati bez gubitka kvaliteta I
deformacija.Ovaj programski paket je stalno usavravan tako da nudi iroku paletu raznih alatki, koje
nam nude razliite opcije za realizaciju nae mate.
Aktiviranje Corel Draw-a
Corel Draw se pokree iz Start menija. Start Programs Corel Graphics Suite Corel Draw.
Na ekranu se pojavljuje radni prozor koji nam prua mnoge mogunosti.
Program je bogat mnotvom alata, toolbarova sa raznim komandama, koji nam zajedno pruaju
mogunosti transformacije kako texta, tako i slike, razne kombinacije istih, pa ak i brisanje ili
dodavanje raznih podataka.Corel Draw je omoguio bianje i stvaranje boja koritenjem niza
standardnih paleta i kolor modela.Kolor model predstavlja nain generisanja boja, a paleta je
kolekcija boja.Objekat se moe bojiti i alatima.Kolor modeli pruaju razne naine, svaki definie
boje upotrebom specifinih komponenti boja.Postoji i niz kolor modela koji se upotrebljavaju u
grafici, meutim najee se koriste CMYK i RGB.
CMYK kolor model se najvie koristi u tamparijama, sastoji se od etiri procesne boje, cijan,
magenta, uta i crna.Za svaku od njih snima se po jedna tamparska ploa i nakon sva etri prolaza
kroz tamparsku mainu dobija se slika u punom koloru. Svaka se slika odreuje u procentima od 0100, te se njihovim mjeanjem dobijaju razne nijanse boje.RGB je kolorni model koji definie boje
spajanjem komponenti crvene, zelene i plave.Ovdje se koliine boje mjere u vrednostima od 0-255
Interesantno je napomenuti da se ko ovog kolor modela da kad su vrijednosti komponenti crvene,
zelene i plave svjetlosti 255, rezultat je bijela boja, a kada je vrijednost svake komponente 0,rezultat
je crna. Monitori koriste RGB model.Corel Draw nam prua iroke mogunosti tampanja redova:
tampanje jedne ili vie kopija istog dokumenta, cijelog dokumenta, jedne stranice, odreenog broja
stranica ili selektivnih objekata.Prije tampanje bitno je odrediti tip tampaa i veliinu papira.

-2-

GRAFIKI PROGRAMI
Grafiki program je raunarski grafiki softver koji omoguuje mijenjanje ili pregledanje grafikih
podataka. Raunarska grafika se dijeli na dva dijela: rasterska grafika i vektorska grafika. Veoma je
bitno savladati ova dva termina da bi se nastavilo dalje poduavanje na polju raunarske grafike.
Vie je grafikih programa koji su samo za vektorsku ili rastersku grafiku, iako ima nekoliko
programa koji mijeaju to dvoje u jednu zanimljivu cjelinu. Mnogo je jednostavnije pretvoriti
vektorsku sliku u rastersku nego obratno, iako se taj softver usavrava svaki dan. Skoro svaki
grafiki program ima mogunost uvoenja ili izvoenja u vie grafikih formata.
Poto se obino raunarska grafika dijela na dva dijela, tako se i grafiki programi dijele prema
namjeni:

Rasterski grafiki programi

Vektorski grafiki programi

Bitmap ili rasterski grafiki program je raunarski program koji korisniku omoguuje da slika ili
ureuje sliku pomou raunara i monitora, te da ih snimi u neki rasterski format kao to su JPEG,
PNG, GIF ili TIFF.
Takoe postoje i pregledai rasterskih slika koji isto tako ukljuuju neke osnovne opcije ureivanja
ili pretvaranja izmeu raznih rasterskih formata, ali glavna svrha im je pregledanje. Primjer takvog
programa je IrfanView.
Postoji itav niz raznih grafikih programa, od onih jednostavnih (kojima je mogue vriti okretanje
ili razmjeranje slike) pa sve do veoma detaljnih programa koji imaju jako detaljne algoritme sa
mnogo opcija za rukovanje digitalnom slikom. Poznati rasterski grafiki programi su Adobe
Photoshop, Paint Shop Pro i potpuno besplatni GIMP.

-3-

Saimanje digitalne slike

Mnogi formati slika koriste tehniku saimanja za smanjivanje veliine grafikog podatka. Primjer
saetog formata je JPEG format koji pokuava smanjiti veliinu podatka uz neprimjetne gubitke
kvalitete slike to uvijek nije sluaj (zavisi od nivoa saimanja). Postoje i algoritmi saimanja koji ne
umanjuju kvalitet slike, takav je PNG format. Veoma esto se prave kompromisi na ovom polju, tako
da se na internet obino postavlja saeta grafika koja je esto slabijeg kvaliteta nego original.

Mogunosti grafikih programa

Oznaavanje dijela

Oznaavanjem jednog dijela slike te radom na tom dijelu ne utiete na ostatak slike
Osnovna funkcija svakog grafikog programa je mogunost odabira ili isjecanja oznaenog dijela
slike. Tako je mogue napraviti promjene na samo jednom dijelu slike koji nee uticati na itavu
sliku. Postoji nekoliko alata pomou kojih se ovo radi, to su marqee alat, lasso, virtuelne olovke,
maskiranje, alfa sainjavanje, kanalno-bazirano vaenje, kao i vaenje na osnovu boje.

Slojevi
Jedna od vanijih osobina svakog grafikog programa jesu slojevi (layer). Doslovno jedan grafiki
program moe imati neodreeni broj slojeva od kojih se sainjava cjelina odnosno slika. Grafiki
program je u mogunosti sakriti jedan sloj slike, promjeniti samo jedan da ne utie na drugi, te stopiti
dva sloja u jedan, grupisati ih i tako dalje. Ovo je jedna od najvanijih mogunosti jer omoguuje
lagano i efikasno rukovanje slikom bez da se uini neka nepovratna akcija koja e unititi cijelu sliku.
Takoer je mogue dodatno isprobavanje raznih efekata i promjena bez diranja same slike, taj se sloj
kasnije moe ukloniti ili ostaviti, ovisno o kvaliteti kako je odraen.

-4-

Mijenjanje veliine
Skoro sav grafiki softver moe mijenjati veliinu ili rezoluciju neke slike. Veinom se to koristi kod
smanjivanja slika koje su velike rezolucije, jer nema smisla postavljati veliku sliku na internet jer se u
protivnom slika sporije uitava kod korisnika sa sporijom vezom, a i sama slika je nepregledna jer
prelazi dimenzije monitora i njegove prirodne rezolucije. U ureivanju grafike nekih novina ili
asopisa zahtjeva uveavanje slike, jer pikseli nisu iste jedinice kao uobiajene metrike (kao to je
centimetar). Za obini A4 papir koji se koristi u asopisima je potrebna raunarska rezolucija od
2480x3508, kao i pratee slike i grafika u veim rezolucijama nego to smo navikli, zbog toga
veliina takvih dokumenata (jedne stranice) iznosi skoro 50 Megabajta u svom orginalnom formatu.
Zato grafiari cijene digitalne fotoaparate koji mogu proizvesti veu sliku, to se oitava u
megapikselima (mpx), a nerijetko se deava da je fotoaparat u nemogunosti prozivesti dovoljno
veliku sliku pa se slika dodatno uveava u grafikom programu to umanjuje kvalitet slike.

Izdvajanje dijela
Pomou grafikih programa mogue je doslovno izrezati dio jedne slike koji e kasnije i sam postati
nezavisna slika. To se koristi i kod rezanja neeljenog dijela jedne slike. Pomou ove tehnike se
poboljava kompozicija slike.

Cijela slika

Ljiljan isjeen iz slike

-5-

Otklanjanje neistoa
Grafiki programi su nekoj mjeri u mogunosti otkloniti smetnje sa neke slike. Najee takve slike
budu popunjene takozvanim takicama (noise) koje su rezultat slikanja u slabo osvijetljenju.

Uklanjanja neeljenih dijelova

Pomou grafikih programa mogue je ukloniti neeljene dijelove neke slike, koristei se "clone"
alatom ali i pomou runog samostalnog rada.

Original

Uklonjeno grmlje sa vrha slike

Promjena odreene boje

Grafiki programi mogu promjeniti odreenu boju nekog predmeta u slici.
Primjer mijenjanja odreene boje, orginalne koja se nalazi na desnoj strani

-6-

Poloaj slike
Grafiki programi su u mogunosti timati slika da se ona okree u bilo kojem uglu i poloaju. Slike
se mogu prevrtati i preslikavati. Takoer mogue ih je zakrivljavati, te im mijenjati perspektivu.

Spajanje slika
Mogue je spajati vie nezavisnih slika ili dijelova slika u jednu cjelinu

Specijalni efekt
Skoro svi grafiki programi mogu stvarati neke specijalne i neobine efekte koje rezultiraju
zanimljivim ishodima. Program moe primjeniti umjetnike, geometrijske, teksturne itd. efekte.

Mijenjanje dubine boje

Mogue je i promijeniti dubinu boja, najee su one sa 2, 16, 256 boja, te one sa 16 miliona boja.
JPEG i PNG slike su u mogunosti imati 16,7 miliona boja. Takoer je mogue pretvoriti sliku u 8
bitnu - crnobijelu.

Primjer pretvaranja slike u crnobijelu

Kontrast i svjetlina
Ove opcije imaju i najjednostavniji grafiki programi, pomou njih se poveava ili smanjuje svjetlina
ili kontrast neke slike.

Izotravanje i glaenje
Pomou grafikih programa je mogue izotravati i mutiti sliku na vie naina. To se koristi kod
glaenja portreta, odnosno pozadinu portreta da bi se osoba na slici istakla. Veoma je lako i
odstranjivanje efekta crvenog oka.

timanje boja
timanje boja je jedna od najosnovnijih opcija, pomou ove tehnike se moe unaprijediti kvalitet
slike kao njen tonski balans. Imamo i komplikovanije procedure kao to je mijeanje boja.

-7-

RASTERSKA GRAFIKA
Rasterska RGB slika, svaki piksel ima svoju R, G i B vrijednost koja se mjeri u %
Rasterska grafika ili bitmap je podatak koji predstavlja pravougaonu mreu piksela ili obojenih
taaka, na nekom grafikom izlaznom ureaju kao to je monitor ili na papiru. Svaka boja pojedinog
piksela je posebno definisana tako da (kao primjer) RGB slike sadre tri bajta po svakom pikselu,
svaki bajt sadri jednu posebno definiranu boju.
Red Green Blue - to znai da svaka boja ima svoju vrijednost, mijenjanjem vrijednosti se dobijaju
druge boje osim ove tri osnovne. to je vie ovih vrijednosti slika e zauzimati vie prostora. Ako je
slika crno bijela to znai da piksel zahtjeva samo jedan bit za razliku od slike u boji koja zahtjeva tri
bita (RGB) po jednom pikselu. Crno bijele slike su upravo radi toga manje po zauzimanju prostora.

Kvalitet rasterske slike

Kvalitet jedne rasterske slike odreuje ukupan broj piksela (rezolucija) kao i broj vrijednosti za svaki
pojedinani piksel (dubina boje). Ako je dubina boje vea, vie se nijansi moe prikazati, to znai
bolju sliku kao i vjerodostojniji prikaz. Slike zahtjevaju mnogo memorije, zbog toga se koriste razne
vrste saimanja. Bitmap (bmp) je nesaeta datoteka koja ne koristi nijednu vrstu saimanja, slike u
tom formatu su veoma velike, za razliku od njega mnogo popularniji i ee koriteniji je Jpeg (jpg)
format koji saima sliku a da se ne primjeti gubitak na kvaliteti iako je to nemogue izvesti, ali je
blizu stvarnosti.

Uveani prikaz reetke i piksela

Rasterska slika se ne moe poveati na veu rezoluciju bez gubitka kvaliteta, to nije sluaj sa
vektorskom grafikom. Rasterska grafika je vie praktinija nego vektorska grafika za fotografe i
obine korisnike. Vektorsku grafiku koriste grafiki dizajneri i DTP ureivai. Rani monitori su
mogli prikazati oko 72 do 130 piksela po inu (PPI), dok dananji printeri mogu tampati 2400 taaka

po jednom inu (DPI).

-8-

ZAKLJUAK
Grafiki programi, definitivno spoj mogunosti koji e ispuniti oekivanja, udovoljiti potrebama I
svakako nee razoarati kreativne due.
Izuzetno koristan Adobe Photoshop - samo jedan od mnogih programa ove vrste, vjerni pratilac svih
tampanih kao I digitalnih prikaza boja, program je bez kojeg se ne bi moglo ba mnogo.
Suvino je prepriavati ta sve ovi program mogu, dovoljno je samo rei, nee vas iznevjeriti niti ne
udovoljiti vaoj mati.
elite li biti dio kreativnog svijeta prepunog boja, i prenijeti svoju matu na papir ili ekran, grafiki
programi su sigurno izbor bez kojeg neete moi.

-9-

LITERATURA
1. Informacione tehnologije, Prof. Dr Branko Latinovi, Panevropski Apeiron Univerzitet,
Banjaluka 2007.

- 10 -