UNIVERSITI PUTRA MALAYSIA

AMALAN PENGURUSAN KEWANGAN PENGETUA SEKOLAH MENENGAH NEGERI MELAKA

NORIDAH BINTI AB RAHIM

FPP 2003 11

AMALAN PENGURUSAN KEWANGAN PENGETUA SEKOLAH MENENGAH NEGERI MELAKA

Oleh NORIDAH BINTI AB RAHIM

Tesis Ini Dikemukakan Kepada Sekolah Pengajian Siswazah Universiti Putra Malaysia, Sebagai Memenuhi Keperluan Untuk Ijazah Master Sains

Julai

2003

DEDlKASI

Setulus dan sewangl zngatan buat, Arwah ayahanda yang tercznta, Banda yang dlka!Jlhl, Suaml dan Anak-anakku, Tenma kaslh dl atas kesabaranmu sepanJang pengaJwnku Abang, Kakak dan Adlk-adlk, Tenma kaslh kerana memahaml dzrzku dan sokonganmu, Kahan sumber znsplraslku, KeJayaan 1m sebenarnya mllzk klta bersama

II

Abstrak tesls yang d lkemukakan kepada Senat Un !versltl Putra Ma laysia sebagal meme n u h l keperluan untuk IJazah Master Salns

AMALAN PENGURUSAN KEWANGAN PENGETUA SEKOLAH MENENGAH NEGERI MELAKA

Oleh

NORIDAH BINTI AB RAH IM Julai

2003

Pengerusi: Fakulti :

Foo Say Fooi, Ph.D. Pengajian Pendidikan

KaJlan I n ! bertuJ uan menyehd l k tahap amalan pengetua dalam peng u rusan Kumpulan Wang Bantuan KeraJaan KaJ lan In! menumpukan kepada tahap

amalan pengetua d a lam empat aspek peng urusa n, laltu aspek perancangan, pembehan, plhhan alternatif dan kawalan KaJ lan Inl Juga cuba mengenal pastl sama ada terd apat perbezaan yang slg nlflkan pada tahap amalan pengetua da lam pen g u rusan kewangan berdasarkan faktor demog rafi Selaln ItU , kaJlan In ! bertuJ uan mengenal pastl masalah yang d ihadapi oleh pengetua dalam peng urusan Kumpulan Wa ng Bantuan KeraJaan

III

Sebanyak

56

orang

pengetua

dari

sekolah-sekolah

menengah

kebangsaan di negeri Melaka, terlibat dalam kajian ini. Responden d a la m kajian ini dipilih secara persampelan rawak m ud a h . Soal selidik kajian telah d i u bahsuai . daripada soal selidik Zawakhir (200 1 ) . Soal selidik tersebut mengandungi empat aspek amalan peng u rusan kewangan. N i lai kebolehpercayaan soal selidik kajian ialah 0.86. Data yang d iperolehi, dianalisis dengan meng g u nakan p rogram SPSS. Kaeda h statistik yang d ig u nakan ialah peratusan, min, sisihan piawai, kekerapan, ANOVA d a n Uj ian-T .

H asil kajian men u nj u kkan tahap amalan pengetua dalam pengurusan Kumpulan Wan g Bantua n Kerajaan, secara keseluru han adalah baik. Begitu juga dengan tahap amalan pengetua dalam aspek perancangan dan kawalan, berada pad a tahap baik, manakala tahap amalan pengetua dalam aspek pembelian d a n pilihan a lternatif pula, berada pad a tahap kurang baik. Hasil kajian juga mendapati, terdapat perbezaan yang sig n ifikan d i a ntara pengetua perempuan dan pengetua lelaki dalam amalan merancang , d i mana amalan merancang bag i pengetua perempuan lebih baik daripada pengetua lelaki. Dapatan kajian juga menunjukkan bahawa masalah kurang latihan dalam peng u rusan kewangan sekolah meru pakan salah satu faktor yang meng halang kecekapan pengetua d a lam peng u rusan kewangan sekolah. J usteru itu , d icadangkan supaya pihak Kementerian Pend id ikan Malaysia menyed iakan latihan peng u rusan kewangan bagi semua pengetua sekolah, agar

keberkesanan peng u rusan kewa ngan sekolah dapat d iperting katkan .

IV

Abstract of thesis p resented to the Senate of Un iversiti P utra Malaysia in fu lfillment of the req uirement for the degree of Master of Science

FINANCIAL MANAGEMENT PRACTICES AMONG PRINCIPALS OF SECONDARY SCHOOLS IN MELAKA

By

NORIDAH BINTI AB RAHIM Julai 2003

Chairman: Foo Say Fooi, Ph.D. Faculty: Educational Studies

The purpose of the study is to determine the level of principals practices in the management of Kumpulan Wa ng Bantuan Kerajaan. This study concentrating on the level of p rincipa ls p ractices in fou r aspects of management, namely planning , p u rchasin g , a lternative option and control . This research is also seek to identify whether there is sig n ificance d ifference on the level of financial management based on the demog rafic variables. This study is also aimed at, identifying the p rob lems faced by p rincipals in the management of Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan .

A total of 5 6 p rincipals from government secondary schools in the state of Melaka , are i nvolved in this study The respondents in this study are selected

based on random sampling. The q uestionnaire, was developed based on Zawakhir ( 200 1 ) . The questionnaire consisted of fou r aspects of principal's level of practices in schools fi nancial management. The reliability of the instrument is 0 . 86 . the d ata is collected and analyzed by LIsing SPSS prog ram . The statistics approaches used are percentage , mea n , standard deviation , freq uency, ANOVA and T-test.

Resu lts of the study shows that the level of p ractices by the principal i n the management of Kumpulan Wan g Bantuan Kerajaan, are genera l ly g ood . Similarly, the p ractices in the aspects of planning and control, are also good , whereas the level of principal'sO practices in the aspect of p u rchasing and a lternative option , a re in unsatisfactory. There was also sign ificance d ifference between men and women in fi nancial planning. The women principals are more effective in financial planning management than men . Finding of the study showed that one of the problem faced by the school principals is insufficient training in school fin ancial management. Therefore, it is suggested that the Kementerian Pendid ikan Malaysia should provide financial management training to school pri ncipals. So that, it will i ncrease the effectiveness of school financial management.

VI

PENGHARGAAN

O i d a lam kesempatan yang begitu terbatas i n i , setinggi-tinggi kesyukuran d i rafa'kan k e hadrat Allah rabbal I 'zzati kerana dengan izin d a n rah matnya maka tesis ini dapat d isiap d a n d isempurnakan . Tidak lupa jug a shalawat d a n salam buat jun jungan besar kekasih Alla h , Nabi M u hammad saw, ahli keluarg a baginda dan jemaah sahabat, tabien dan seluruh kaum muslimin pejuang agama Alla h .

Ucapan ribu a n terim a kasih yang tidak terhingga khas d ituju kan buat Dr. F o o Say Fooi, Prof. Madya D r. Zakaria bin Kasa dan Puan Rosnani J usoh selaku ahli jawatan kuasa penyeliaan tesis i n i . Sesungguh nya pen ulis amat meng hargai

segala tu n ju k ajar, teg ura n , nasihat dan ketelitian ahli-ahli jawatan kuasa terutama Dr. Foo Say Fooi selaku ketua jawatankuasa dalam memberi

pengajaran d a n did ikan serta membetulkan kesalahan dan kesilapan yang d i buat oleh penu l is.

Namun tidak d i lupakan juga buat seluruh pensyarah khususnya Encik Shoaib Bin Asimira n , yang jug a meru pakan penasihat akademik kepada penulis serta tenaga pengajar di Faku lti Pengajian Pend idikan di atas segala keikhlasan dan kesungguhan dalam mencurahkan ilmu pengetah u an dan d id ikan kepada penulis. J uga setinggi apresiasi penulis garapkan buat semua pengetua yang terl ibat dan banyak membantu penulis dalam mengendalikan kajian i n i . Semoga bantuan yang d iberikan itu akan mendapat ganjaran ya ng baik di sisi Allah swt.

VII

Seterusnya , j u nj u ngan kasih dan sulaman sayang d ituj u kan khusus buat bonda; H ajah C he'N g a h Binti Abu , suami; Asli Bin H asan dan anak-anak; Shazwani dan M u hammad Zah i n di atas dorongan, kesabaran dan pengorbanan ya ng d i berikan selama i n i . Ucapan ribuan terima kasih juga buat abang , abang ipar, kakak dan kakak ipar d i atas kefa haman dan kepri hatinan yang banyak memberi dorongan dan inspirasi kepada penulis untuk meneruskan perjuangan menuntut ilmu.

Tidak d il u pakan sekal u ng terima kasih buat semua rakan-rakan seperjuangan, Nor Rash id a h dan H aris atas segala doronga n , nasihat dan sokongan yang d i berikan . Penulis juga amat berterima kasih kepad a semua kakitangan Fakulti Pengajian Pend idikan terutamanya kepada Encik Jemarupin bin J emakir yang banyak memberikan kerjasama dan bantuan .

Akhirnya setinggi terima kasih dan peng hargaan penulis ucapkan kepada semua yang terlibat d a lam membantu penulis menyiapkan tesis ini. Sesu ngguhnya h anya Allah swt. sahaja yang dapat membalas budi dan jasa kalian.

Semoga kajian yang tidak seberapa semp urna Ini sedikit sebanyak dapat memberi manfaat kepada penci nta-pencinta ilmu.

Noridah Binti Ab. Ra him

J ulai 2003

VI I I

Saya mengesahkan bahawa J awatanku asa Pemeriksa bagi Noridah Binti Ab . telah mengadakan pemeriksaan akhir pad a Rah im 1 0. 7.2003 u ntuk men ilai tesis Master Sains beliau ya ng bertaju k "Amalan Pengurusan Kewangan Pengetua-Pengetua Sekolah Menengah Negeri Melaka" mengikut Akta U n iversiti Pertanian Malaysia ( ljazah Lanj utan) 1 980 dan Peraturan-peratura n Universiti Pertanian Malaysia ( Ijazah Lanjutan) 1 98 1 . Jawatan ku asa pemeriksa mem perakukan bahawa ca lon ini layak dianugera hkan ijazah tersebut. Anggota Jawatankuasa Pemeriksa adalah seperti berikut:

Ramlah Binti Hamzah,Ph .D Profesor Madya Fakulti Pengajian Pend id ikan, U n iversiti P utra Malaysia (Pengerusi)

Foo Say Fooi, P h . D. Fakulti Pengajian Pend id i kan , U niversiti P utra Malaysia (Ahli)

Zakaria Bin Kasa, Ph.D. Profesor Madya Faku lti Pengajian Pend id ikan, U n iversiti P utra Malaysia (Ah li) Rosnani Binti Jusoh Fakulti Pengajian Pend idika n , U niversiti Putra Malaysia (Ahli)

AMSHER MOHAMAD RAMADILI, Ph.D. Profesor/ Timbalan Dekan, Sekolah Pengajian Siswazah , U n iversiti P utra Malaysia .

Tarikh:

0 9 SEP 2003

IX

Tesis ini telah diserahkan kepada Senat U n iversiti Putra Malaysia dan telah d iterima sebagai memenuhi keperluan untuk Ijazah Master Sains. Anggota J awata n kuasa Penyelia adalah seperti berikut :

Foo Say Fooi, P h.D. Fakulti Pengajian Pend id ika n , U niversiti P utra Malaysia ( Pengerusi)

Zakaria Bin Kasa, Ph.D . Profesor Madya Fakulti Pengajian Pend idikan, U niversiti P utra Malaysia (Ahli) Rosnani Binti Jusoh Fakulti Pengajian Pend idikan, U n iversiti P utra Malaysia (Ahli)

AINI IDERIS, Ph .D. Profesor / Dekan Sekolah Pengajian Siswaza h , Universiti P utra Malaysia.

Tarikh :

1 5 Sb

2003

PENGAKUAN

Saya mengakui bahawa tesis ini adalah hasil kerja saya yang asli melainkan petika n dan sed utan yang tiap-tiap satu nya telah saya jelaskan sumbernya . Saya juga mengaku bahawa tesis ini tidak d imaj u kan untuk ijazah-ijazah lain sama ada d i U niversiti P utra Malaysia atau I nstitusi-i nstitusi lain.

NORIDAH BINTI AB RAHIM

S . d-b03
'

Tarikh:

XI

SENARAI KANDUNGAN Halaman

D E D I KAS I ABSTRAK ABSTRACT P ENGHARGAAN PENG ESAHAN P E N GAKUAN S ENARAI KAN D UN GAN S ENARAI JADUAL S ENARA I RAJAH S I NG KATAN
BAB PENGENALAN

II IV V VII IX

xi xii xv xvii xviii

Latar Belakang Kajian Pernyataan Masalah Objektif Kajian Soalan Kajian Kepentingan Kajian Batasan Kajian Definisi Istilah Amalan Peng urusan Kewangan Sekolah Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan Akau n Belum Terima Akau n Belum Baya r Belanjawan Sekolah Kesimpulan
II KAJIAN LlTERATUR

1 7 10 11 13 14 14 14 15 16 16 17 17

Pengenalan Pendekatan Sistem dalam Merancang dan Membuat Keputusan Bagi Peng urusan Kewangan Sekolah Konsep Planning Programming Budgetting System (PPBS) dalam Peng u rusan Kewangan Sekolah Aspek Perancangan dan Kawalan dalam Peng u rusan Perancangan Kawa lan Kaitan Antara Perancang an dan Kawa lan Kaita n Antara Peng urusan dan ci ri-ciri Demog rafi

18 18 22 28 29 31 31 33

XI I

Belanjawan dalam Perancangan Kewa ngan Sekolah Pengetua d a n P rosed ur Pembelian Pengetua dan Prosed u r Pembayaran Tugas Pengetua dalam Peng u rusan Sekolah Tugas Pengetua dalam Pengu rusan Kewangan Sekolah Pengetua d a n Masalah Peng u rusan Kewangan Sekolah Kesimpulan
III METODOLOGI

34 35 36 38 42 48 58

Pengenalan Reka Bentuk Kajian Kerangka Kajian Tempat Kajian Populasi d a n Persampelan Popu lasi Persampelan I nstru mentasi Kesahan d a n Kebolehpercayaan Tatacara Pengumpulan Data Penganalisisan Data Kesimpulan
IV DAPATAN

60 60 61 63 63 63 64 67 72 76 77 82

Pengenalan Latar Belakang Responden Maklumat Sekolah Nilai Min Keseluruhan Ta h ap Amalan Pengetua dalam Peng u rusan Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan Amalan Pengetua d a lam Aspek Merancang Amalan Pengetua dalam Aspek Pembelian Amalan Pengetua dalam Aspek Pilihan Alternatif Amalan Pengetua dalam Aspek Kawalan Perbezaa n Ta hap Amalan Pengetua dalam Peng u rusan Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan Berdasa rkan Jantina Perbezaan Tahap Amalan Pengetua dalam Peng urusan Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan berdasarkan Gred Sekolah Perbezaan Tahap Amalan Pengetua dalam Peng urusan Kumpulan Wa ng Bantuan Kerajaan berdasarkan Lokasi Sekolah Perbezaan Tahap Amalan Pengetua dalam Peng urusan Perbezaan Tahap Amalan Pengetua dalam Pengurusan Kumpulan Wa ng Bantuan Kerajaan berdasarkan Umur

83 83 85 85 86 88 91 94 98

98

1 00

1 02

XIII

Perbezaan Tahap Amalan Pengetua dalam Peng urusan Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan berdasarkan Tempoh Menyandang Jawatan Pengetua Masalah-masalah U m u m Peng u rusan Kewangan Sekolah Halangan Kecekapan Kecukupan Sumber Peruntukan Kecukupan Masa Akau n Belum T erima Akau n Belum Baya r Pematuhan Pengetua dalam P rosep Pembelian Pematuhan Pengetua dalam P roses Pembayaran Lang kah-Iangka h Menangani Masalah Pen g u rusan Kewangan Tingkatkan Kecekapan Menambah Sumber Kewangan Sekolah Cadangan Mengelakkan Wu jud nya Akau n Belum Terima dan Akaun Belum Bayar Kesimpulan
V RUMUSAN, PERBINCANGAN DAN CADANGAN

1 02 1 03 1 03 1 04 1 10 111 111 113 1 14 1 15 1 15 1 16 1 19 1 21

Pengenalan Rumusan Dapatan Kajian Perbincangan Tahap Amalan Merancang Tahap Amalan Pembelian Tahap Amalan Pilihan Alternatif Tahap Amalan Kawa lan M asalah U m u m Peng urusan Kewangan Sekolah Kesimpu lan Kajian Cadangan Cadangan Kajian Lanjut B I B L l OG RAFI LAM P I RAN A B C D

1 27 1 27 1 26 1 27 1 30 1 35 1 38 1 42 1 44 1 50 1 52 1 53 1 55 1 64 1 65 1 78 1 81 1 82 1 85 1 86 1 87

Borang Soal Selid ik Senarai Nama Sekolah Kajian Senarai Panel Penyemak Soal Selidik Senarai Peruntukan Bantuan Per Kapita Surat Kebena ran Menjalankan Kajian- EPRD Surat Kebenaran Menjalankan Kajian JPN , Melaka .

B I ODATA P E N U L l S

XIV

SENARAI JADUAL

No . Jadual 2.1 3.1 3.2 Lima F u ngsi Peng u rusan Tab u ra n Populasi Pengetua Sekolah Meng ikut Daerah Penentuan Saiz Sampel Berasaskan Persampelan Rawak M ud a h Pemarkatan Item Positif Dan Negatif Ag ihan Item Soal Selidik Nilai Keboleh percayaan I nstrumen Bagi Kajian Rintis Amalan Peng u rusan Kewangan Sekolah Pemilihan Alat Statistik Berasaskan Skala Peng ukuran Tuckman ( 1 978). Bilangan Responden Meng ikut Jantina , Umur, dan Tempoh Menyandang J awatan Pengetua M a kl u mat Sekolah Berdasarkan Gred d a n Lokasi Sekolah N ilai M i n Kesel u ru han Tahap Amalan Pengetua dalam Pen g u rusan Kumpulan Wa ng Bantuan Kerajaan Amalan Pengetua dalam Aspek Merancang Ama lan Pengetua dalam Aspek Pembelian 4.6 4.7 4.8 Amalan Pengetua dalam Aspek Pilihan Alternatif Amalan Pengetua dalam Aspek Kawalan Perbezaan Tahap Amalan Pengetua dalam Peng u rusan Kumpu lan Wang Bantuan Kerajaan Berdasa rka n J antina Perbezaan Tahap Ama lan Pengetua dalam Peng u rusan Kumpulan Wa ng Bantuan Kerajaan Oleh Pengetua Berdasarkan G red Sekolah

Halaman 28 64

66 70 75

3.3 3.4 3.5

76

3.6

79

4.1

84 85

4.2 4.3

86 89 92 96 99

4.4

1 00

4.9

1 01

xv

4. 1 0

Perbezaan Ta hap Amalan Pengetua dalam Peng u rusan Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan Berdasarkan Lokasi Sekolah Perbezaa n Tahap Amalan Pengetua dalam Pengu rusan Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan Berdasarkan Umu r Perbezaan Tahap Amalan Pengetua dalam Pengu rusan Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan Dengan Tempoh Menyandang Jawatan Pengetua H a langan Kecekapan dalam Peng u rusan Kewa ngan Sekolah Kecukupan S umber Peruntukan Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan Kecukupan Masa dalam Peng u rusan Kewangan Sekolah Sebab-sebab Berlaku nya Akaun Belum Terima Sebab-sebab berlakunya Akaun Belum Bayar Pematu han Pengetua dalam Proses Pembelian Pematuhan Pengetua dalam Proses Pembayaran Cadangan Bagi Meningkatkan Kecekapan Dalam Peng u rusan Kumpulan Wang Bantuan Kerajaan Langkah-Iangkah Menambahkan Sumber Kewa ngan Sekolah Cadangan Mengelakkan Wuj ud nya Akaun Belum Terima Dan Aka u n Belum Bayar

1 01

4.1 1 4. 1 2

1 02

1 03

4. 1 3 4. 1 4

1 04 1 09 110 111 1 12 1 14 1 16

4. 1 5 4. 1 6 4. 1 7 4. 1 8 4. 1 9 4 .20

1 17

4.21 4 . 22

1 20 1 21

xvi

SENARAI RAJAH

No. Rajah

Halaman

2.1

Sistem Merancang - Merang ka Prog ram Belanjawan (Planning P rogramming Budgetting System -PPBS) F asa Membuat Keputusan Model Pengoperasian Pengurusan Kewangan Sekolah Perancangan Sebaga i Teras Perh ubungan Rapat Antara Perancangan D a n Kawalan P roses Peranca ngan D a n Perbelanjaan Peringkat Sekolah Kera n g ka Kajian Min Skor Amalan Pengetua Dalam Peng u rusan Kewangan Sekolah

20 21

2.2 2.3

26 30 32 40 62

2 .4 2.5 2.6 3.1 3.2

81

XVII

S INGKATAN

1. 2. 3. 4. 5.

ABB ABT ABM ANOVA BPPP

Aka un Belu m Bayar Akaun Belum Terima Alat Bantu Mengajar Analysis of Variance Bahagian Perancangan dan Penyelid ikan Pend idika n

6. 7. 8. 9.

EPRO

Educational Planning and Research Oepartmen

GPK GKMP HEM lAB

G u ru Penol ong Kanan G uru Kanan Mata Pelajaran H a l Ehwal M u rid I nstitut Aminuddin Baki Jabatan Pendid ikan Negeri Kementerian Pendid ikan Malaysia Kumpulan Wang Bantua n Kerajaan Lain-lain Perbelanjaan Beru lang Tah u n La in-lain Perbelanjaan Khas
Local Order ( Pesanan Tempatan) Per Capita Grant (Gera n Perkapita) Planning Proggramming Budgetting Systems

1 0. 11. 1 2. 1 3. 14. 1 5. 1 6. 1 7. 1 8. 1 9. 20.

JPN KPM KWB K LPBT LPK

LO PCG PPBS

PTJ SBPP SPSS

Pusat Tanggu ngjawab Sistem Belanjawan Program dan Prestasi Statistical Package for Social Sciences

XVIII

BAB I

PENGENALAN

Latar Belakang Kajian

Setiap tah u n kerajaan telah membelanjakan berj uta-juta ringgit mela l u i Kementerian Pendidikan Malaysia. Dari jumlah tersebut pula, hampir separuh daripadanya telah d iperuntukkan untu k tujuan mend id ik pelajar-pelajar di sekolah kerajaan bagi mempertingkat m utu pelajaran dan pendidikan negara ( Ramaiah, 1 999). Tambah nya lag i , dalam agihan perbelanjaan Rancangan M alaysia Kelapan sahaja, mela lui j u m la h yang telah diagihkan kepada Kementerian Pendidikan Malaysia, sebanyak RM3 ,262 . 6 juta telah

d i peruntukkan bagi menenga h .

tujuan untuk perbelanjaan meng urus sekolah-sekolah

Kementerian Pend idikan telah mengag ihkan wang yang diperuntukkan ke sekolah-sekolah melalui Jabatan Pend idikan Negeri untu k d itad bir oleh pengetua. Sebagai seorang pengetua , belia u perlu mentad bir kewangan sekolah dengan cekap dan berkesan. Adakah pemberian perun tukan yang besar itu mencukupi dan dapat diuruskan dengan baik oleh pentadbir sekolah? Seja u hmana pengurusan kewanga n sekolah dapat d ilaksanakan dengan sistematik, adalah bergantung kepada kemah iran, kepemimpinan dan sikap pengetua .

Pen g u rusan kewangan sekolah berfungsi u ntuk melicinkan perjalanan semua p rogra m yang telah d i ranca ngkan oleh pihak sekolah berlandaskan arahan Kementerian Pend idika n . Peng u rusan kewangan sekolah yang cekap akan - d apat membantu memastikan semu a matlamat dan wawasan sekolah tercapai. Oleh itu , kecekapan dalam pengurusan kewangan adalah sangat penting d a n perlu d itekankan dalam sesebuah organisasi seperti sekolah ( Ramanathan, 1 993) .

Seseorang

pengetua

yang

merancang

keperluan

kewangan

sekolahn ya dengan baik akan dapat mempertingkatkan situasi pembelajaran yang berkesan. Situasi ini wuj ud apabila wang tersebut dibelanjakan u ntuk keperluan pembelajaran seperti persed iaan alat bantuan mengajar dan prasara na sekolah serta bilik darjah yang selesa bagi guru d a n m urid nya (Hallinger & Heck, 1 996).

O i bawah peru ntukan Akta Pendidikan 1 96 1 dan Account & Rules

1962,

pihak

sekolah

(melalui

pentad biran

pengetua)

d i kehendaki

menyelenggara dan menyimpan akaun-akaun serta rekod-rekod lain yang berkaitan dengan amalan sehariannya dengan sem p u rna, serta menyediakan dan mengemukakan satu penyata aka un mengenai tah u n kewangan yang baru berlal u , kepada pihak audit tidak lewat dari 31 Mac pada tiap-tiap tahun (Kementerian Pend idikan Malaysia, 2000) . Mengikut Education Rules, 1 962 yang telah d iterjemahkan :

"Seorang pengurus atau penyelia atau orang lain yang bertanggungjawab terhadap pengurusan sesebuah institllsi pendidikan yang dibantll, perfil menyimpan akaun yang sempurna dan rekod-rekod lain dalam bentuk yang diperlukan oleh pihak Kementerian satu Pendidikan penyata untuk semlla tahlln perkara kewangan yang berkaitan dengan institusi pendidikan yang dibantu, dan perlu menyediakan dan menyerahkan akalln kewangan sebellimnya dengan segera dan tidak lewat dari 31 Mac pada setiap tahlln" (Kementerian Pendidikan Malaysia,

2000)

Pentad biran

kewangan

yang

sistematik

bergantung

kepada

kebijaksanaan pengetua mengu ruskan sumber kewangan, mengawal rapi penerimaan dan perbelanjaan da na-dana sekolah serta memastikan

sebarang penyelewengan diperbetulkan dengan segera bagi meningkatkan m utu pendidikan di sekolah ( Shahril, 1 994 ) .

Seseorang pengetua j uga berkewaj ipan mewakilkan kepada orang lain dengan syarat adanya arahan bertu lis dan pegawai yang d iwakilkan tidak melepaskan d i ri dari tanggu ngjawabnya , (Ara han Perbendaharaan , 1 990) . Sela in itu , seseorang pengetua ata u Ketua J abata n j uga hendaklah

memastika n sem ua peng u rusan kewa ngan d i u ruskan dengan sempurna dan sistematik. Sekiranya pengu rusa n kewa ngan sekolah tidak diuruskan dengan sistematik, ini akan menyebabkan pihak pengurusan boleh dikenakan tindakan tatatertib .

Semua u rusan pentadbira n , peng u rusan, kewangan, keputusa n dan dasar pend idikan d ikawal oleh Kementerian Pend id ikan yang bertindak

sebagai badan yang tertinggi dalam sistem berpusat ( Mok et.a/.,1988). Tujuan pentadbiran berpusat ini adalah u ntuk menjad ikan pentadbiran kewangan d apat d ijalankan dengan lebih teratur, kemas dan sempurna d i semu a sekolah d i negeri-negeri agar dapat d igerakkan dengan saksama dan adil ( Robiah , 1 989) .

Belanjawan d i peringkat sekolah ialah satu aspek pera ncangan pend id ikan bagi membiayai perkhidmatan dan kelengkapan yang diperlukan oleh pihak sekolah d alam usaha menyed iakan satu program pend idikan yang berkesan dan efektif (Zaidatol Akmaliah, 1 990) . Kementerian Pendid ikan mela l u i Jabatan Pendidikan Negeri , akan memberi bantuan pelaja ran kepada setiap sekolah berasaskan jumlah bilangan m u rid pada 1 Oktober pada setiap tah u n .

Mengikut Bahagian Kewangan, Kementerian Pend id ika n Malaysia ( 1 994) dan S u rat Pekeliling Kewangan Bi1. 1 2 , Kerajaan Malaysia ( 1 998) telah menjelaskan bahawa pem beria n peruntukan bantuan pelajaran merupakan sejumlah wang daripada peru ntukan belanja meng u rus Kementerian

Pend id ikan yang telah d i peru ntukkan kepada pihak sekolah u ntuk membiayai perbelanjaan peng u rusan sekola h . Pemberian Bantuan Pelajaran ini

bertujuan u ntuk memastikan aktiviti-aktiviti dan prog ram-program sekolah dapat berjalan dengan lancar d i samping dapat memenu h i matlamat sekolah dan aspi rasi negara .

Bagi sekolah yang bukan merupakan Pusat Tanggu ngjawab ( Kerajaan Malaysia , 200 1 ) peruntukan ini akan d iberikan kepada J abatan Pendidikan , yang kem udian akan d lag ihkan mengikut tuntutan yang dibuat oleh sesebuah sekola h . Seki ranya sekolah berkenaan merupakan Pusat Tangg u ngjawab , bantuan per kapita ini d i berikan terus kepada sekolah berkenaan mengikut jumlah pelajar sekolah berkenaan. Terdapat dua komponen Bantuan Per Kapita (peG) yang diberikan kepada sekolah iaitu pertama ialah Bantuan Per Kapita m ata pelajaran dan ked ua, Bantuan Per Kapita bukan mata pelajaran.

Sekolah

memerlukan seorang pengurus kewangan yang cekap

(Jemaah Nazir Sekolah Persekutuan, 1 993) . Wang yang d iperuntukkan kepada sekolah merupakan satu amanah yang harus d iu rus dan dibelanjakan meng l kut l u n as-l unas yang telah d itetapkan sama ada oleh Bahagian Kewangan, Kementerian Pend id ikan atau mengikut Arahan Perbendaharaan Kerajaan M alaysia. Peng u rusan kewa ngan sesebuah sekolah akan

melibatkan proses amalan penggunaan wang secara optimum supaya organ isasi d apat mencapai objektif dan perancangan yang telah ditetapka n .

Pengu rusan kewangan sekolah adalah satu aspek yang sangat penting di sekolah. Pengetua bertanggu ngjawab sepenuhnya menentukan bahawa pengurusan kewangan sekolah d ljalankan meng ikut peraturan peratu ra n kewa ngan yang d itetapkan oleh kerajaa n . Sebarang

penyelewengan

dalam

peng u rusan

kewa ngan

ini

akan

menjejaskan

pentadbi ra n sekolah secara keseluruhannya . Pengetua dikehendaki meneliti dan mematuhi sem ua prosed u r kewangan supaya dapat menentukan kelicinan peng u rusan kewa ngan sekola h . Pengetahuan ini perlu u ntuk membolehkan pengetua menyelia kerja-kerja perkeranian dengan berkesan . Tugas pengu rusan kewangan i n i tidak boleh d iserahkan sepen u h nya kepada kera n i atau g u ru sahaja kerana ta nggungjawab terakhir u rusan kewangan ini adalah terletak kepada pengetua sendiri (Jabatan Persekutuan, 1981). Pelajaran Wilayah

Oleh men u b u h kan melancarkan

kerana

itu ,

seseorang

peng u rus

sekolah

seharusnya sekolah ini bagi

satu jawatan kuasa u rusan kewangan

peng u rusan tersebut.

kewangan

Jawatan kuasa

biasanya

d i pengerusikan oleh pengetua , d i bantu oleh Penolong Kanan I dan seorang pembantu tadbir ( Sa hagian Kewangan). Jawatan kuasa ini juga boleh dianggotai oleh Penolong Kanan Hal Ehwal M u rid ( H E M), Penyelia Petang, G u ru-gu ru Kanan Mata Pelajaran dan Guru Aud it Sekolah (Persatuan Kebangsaan/Pengetua-pengetua Cawa ngan Selangor, 1996). Sekolah Sekolah Menengah Malaysia

Sistem perakaunan kewa ngan sekolah adalah tatacara mentad bir sumber d apatan kewangan sekolah u ntuk mencapai objektif yang telah d itetapkan bagi memaksimumkan faedah pendid ikan . Kementerian