KRKESA AGREGATE, OFRETA AGREGATE DHE EKUILIBRI MAKROEKONOMIK

I. Krkesa agregate dhe faktort prcaktues t saj Krkesa agregate prfaqson sasin e prgjithshme t mallrave dhe shrbimeve prfundimtare q konsumatort, firmat, qeveria apo t huajt jan t gatshm t blejn pr do nivel t dhn mimi, n nj koh t dhn.

midis GDP real dhe nivelit agregat t mimeve, duke i mbajtur t pandryshuar faktort e tjer influencues

Kurba e krkess agregate, shpreh lidhjen

krkess agregate dhe ka ndikim t madh si n prmasat ashtu edhe n sjelljen e saj.

Konsumi, sht komponenti m me pesh i

shum i ndikueshm nga faktor t ndryshm, pra dhe shum i ndryshueshm, duke ndikuar kshtu n mas t madhe n sjelljen e krkess agregate.

Investimet, si komponent tjetr i AD jan element

Shpenzimet qeveritare, varen drejtprdrejt

nga vendimet e qeveris dhe objektivat politike t saj.

Eksporti neto, varet nga t gjith faktort q

ndikojn mbi eksportet dhe importet, dhe shpreh, edhe ndikimin e mjedisit t jashtm n krkesn agregate t nj vendi.

Kurba e krkess agregate, mund t ndrtohet kur kurbs s krkess pr mallra konsumi i shtojm krkesn pr investime private, shpenzimet qeveritare dhe eksportin neto. mimi

P*

Nx

AD

Q*

Sasia

 Efekti i bilanceve reale.

Efekti i normave t interesit. Efekti i tregtis s jashtme.

Zhvendosja e AD djathtas sht si rrezultat i rritjes s konsumit autonom, ndrsa niveli i mimeve mbetet i pa ndryshuar. Rritja e konsumit autonom lidhet drejtprdrejt me rritjen e popullsis.
P

Zhvendosja e krkess agregate

A
P1

AD2 (C2 + I + G + Nx)

AD1 (C1 + I + G + Nx)

O Q1

Q2

GDP real

t krkess agregate konsiderojn oferten monetare.

Monetaristt si faktor kryesor t prcaktimit

rrymave t pavarura t shpenzimeve, si shpenzimet qeveritare, investimet dhe eksportet.

T tjer ekonomist rolin kryesor ua japin

Mendimet e sotme pr kt eshtje jan

pothuajse t njjta pr shumicen e ekonomistve. Pra varsisht nga rrethanat prcaktues i AD mund t jet politika fiskale apo politika monetare.

II. Oferta agregate dhe faktort prcaktues t saj

Oferta agregate i referohet vllimit total t produktit q prodhuesit jan t gatshem dhe n gjendje t ofrojn n treg me nivele t ndryshme mimesh, n nj periudh t dhn kohe.

Periudh afatshkurtr Periudh afatgjat

2.1 Oferta agregate n periudha afatshkurtra

AS

GDP real

Argumentet q jepen pr kt jan:

S pari mimet m t larta nxisin prodhuesit pr rritjen e prodhimit, sepse rritja e mimeve nnkupton edhe rritjen e fitimit pr prodhuesit. S dyti prirja pr lart e kurbs s oferts agregate mund t shpjegohet edhe duke marr si piknisje rritjen e nivelit t prodhimit.

Analiza e m siprme bht m e plot dhe m konkrete nse n t prfshihen dy faktor t tjer

Produkti potencial Sjellja pag mim

Sjellja e kurbs AS n periudha afatshkurtra

P AS

Pjesa klasike

Pjesa kejnsiane

Pjesa e ndermjetme

Qp

GDP real

Sjellja e kurbs AS n periudha afatshkurtra sht objekt diskutimesh e kundershtimesh midis shkollave t ndryshme ekonomike.

prirur vertikalisht lart.

Klasikt mbshtesin iden se kurba AS sh e

Kejnsiant nga ana tjetr duke u mbshtetur n

ngurtsin e pagave argumentojn se kurba AS sht horizontale n periudha afatshkurtra.

Oferta agregate n periudha afatgjata.

AS

Qp

GDP real

prputhet me at potencial, dhe do prpjekje nga ana e firmave pr t rritur prodhimin on vetm n rritjen e mimeve.

S pari, n periudha afatgjata produkti aktual

dhe kostot, prfshir pagat bhn fleksibile.

S dyti, n periudha afatgjata t gjitha mimet

Faktort q ndikojn n zhvendosjen e kurbs AS)

Tarifa e pagave

mimet e inputeve materiale

Produktiviteti Goditjet e oferts Pritjet lidhur me inflacionin

Zhvendosja e kurbs AS

AS` AS AS``

Q`

Q*

Q``

GDP real

III. Ekuilibri makroekonomik. Modeli klasik dhe ai kejnsian.

P AS P1

P*

E AD D1 Q* S1 GDP real

Modeli I ekuilibrit makroekonomik klasik

P AS

P* P`

A
C

AD AD`

Q = Q` = Q* GDP real

Nga ky model rrjedhin dy prfundime t rendsishme politike. S pari, produkti aktual perputhet gjithmon me produktin potencial. S dyti, politika makroekonomike nuk mund t ndikoj n nivelin e prodhimit apo t papunsis, dhe do prpjekje pr t ndikuar n variablat e msiprm, do t reflektohej vetm n ndryshimin e nivelit t mimeve.

Modeli kejnsian
P AS

B A AD Q Q` Qp GDP real AD`

Nga modeli kejnsian rrjedhin gjithashtu dy prfundime t rndsishme politike: S pari, nj ekonomi mund t jet n ekuilibr n kushtet e prdorimit jo t plot t burimeve, madje edhe me papunsi masive. S dyti, qeveria, prmes politikave monetare apo fiskale, mund t stimuloj rikthimin e ekonomis n punznie t plot.

Pra, kemi dy qndrime t ndryshme teorike dhe politike. Qndrimi klasik, sipas t cilit politika qeveritare e rritjes s AD on jo n rritjen e prodhimit, por n rritjen e mimeve, pra t inflacionit. Qndrimi kejnsian, sipas te cilit varsisht nga faza e ciklit n t cilin ndodhet ekonomia, qeveria mund dhe duhet t ndrhyj, duke ndikuar n rritjen e nivelit t prodhimit n kushtet e nj aktiviteti t dobt ekonomik, apo ne uljen e prodhimit n periudhat ekspansioniste, me inflacion krcnues.