TRKYE ELEKTRK DAITIM A..

GENEL MDRL

Rzgar Enerjisi altay

(Datm Sistemine RES Balantlar)
26 Kasm 2008 - ANKARA
Olgun SAKARYA Elektrik M Mhendisi

 Datm : Elektrik enerjisinin 36 kV ve altndaki hatlar zerinden naklini, Datm Sistemi : Bir datm irketinin, belirlenmi blgesinde ilettii ve/veya sahip olduu elektrik datm tesisleri ve ebekesini, Datm Tesisi : letim tesislerinin ve datm gerilim seviyesinden bal retim tesislerine ait alt sahalarnn bittii noktadan itibaren elektrik datm iin tesis edilmi tesis ve ebekeyi,
2

Datm Sistemi Planlamasnda ; -Talebin Karlanmas, -Teknik Kalitenin Ykseltilmesi, -Tedarik Srekliliinin Artrlmas, -letim Tesisleri ile Btnlk Salanmas, -Ekonomik ve evre ile Uyumlu Olmas, gibi kriterler gz nne alnmaktadr.
3

ORTA GERLM ENERJ NAKL HATLARI 2008 YILI KLOMETRK MALYET BEDELLER
33 kV Buz Yk Blgesi letken Tertibi 0-0,2 I - II

0,3 III

0,5 IV

1,2 V

3/0 AWG 2x3/0 AWG 266,8 MCM 2x266,8 MCM 477 MCM 2x477 MCM 4x3/0 AWG 4x477 MCM 6x3/0 AWG 2x3/0 AWG+ 4x477 MCM

35.651 57.138 51.316 77.929 66.636 99.769 108.923 216.999 178.251 276.212

38.318 61.140 55.107 83.124 71.129 105.490 116.470 230.267 191.098 293.692

43.653 69.143 62.689 93.514 80.114 116.933 131.563 256.803 216.791 328.652

51.656 81.147 74.061 109.098 93.593 134.097 154.202 296.606 255.331 381.091
4

DAITIM SSTEM (6,3 10,5 15,8 - 33 kV )

154 kV E..H 154 kV E..H
154 kV 154 kV TR-A TR-B 34,5 kV TR-A TR-B 34,5 kV

2x477 MCM 2x477 MCM

2x3/0 AWG

DM (KK) 2x3/0 AWG

34,5 kV 154 kV TR-A

N..A

DM (KK)

TR-B

477 MCM

3/0 AWG

477 MCM

DM (KK)

154 kV E..H

retim santralnn datm sistemine balantsnda; Mevcut datm hattnn gerilim dm ve g kayb ynnden teknik olarak uygun olmas, E.P. ebeke Ynetmeliinin 5. maddesinde yer alan 50 MW kstnn almamas, Sistem ksa devre arza akm limiti olan 16 kAin almamas, Rzgar santralleri iin; toplam RES kapasitesinin, sistem ksa devre gcnn % 5ini amamas, artlarnn salanmas halinde balant gr verilmektedir.
6

retim santrallerinin datm gerilimi seviyesinden balantlarnda, datm hattmzdaki ; Kesinti says ve sresi, Hattn minimum ve maksimum ykleri, 3/0 AWG ve/veya edeer yer alt kablosundan dk kesitte olmamak zere hat karakteristii, letme gvenlii ile can ve mal emniyeti iin gerekli koruma tedbirleri alnmas,

gz nne alnmakta ve

artlaryla balant izni verilmektedir.

7

Ayn ekilde, retim santral ile mevcut enerji nakil hattna irtibatl datm merkezi arasnda tesis edilen balant hattnn da; Gerilim dm ve g kayb ynnden uygun kesitte olmas, 3/0 AWG havai hat ve/veya edeer yer alt kablolu iletken kesitinden aa olmamas,

istenmektedir.

LETM SSTEMNE BALANTI ESASLARI (E.P.ebeke Ynetmelii Madde-5)

TEAn bir datm barasna veya bu baraya bal datm sistemine balanacak toplam kurulu gc 50 MW geemez. Bu gcn 50 MW gemesi durumunda balant iletim seviyesinden yaplr. 10 MWn altndaki retim tesisleri iin mstakil fider tahsisi yaplmaz.

154 kV TR-A 50 MVA TR-B 25 MVA

154 kV 34,5 kV

34,5 kV

N..A

5,2 MW

Toplam 48,1 MW

2x477 MCM 2x3/0 AWG DM N..A

~ MW

21,7

Toplam 19,6 MW
1,6 MW

9,8 MW

Toplam 57,5 MW

~
29 MW

Toplam 50,2 MW

~
12,8 MW

Toplam 28,5 MW

3/0 AWG

8,4 ~ MW 3/0 AWG

~
5,15 MW

~ 5,15
MW

10

Trkiye Elektrik Datm A.. Ynetim Kurulunun 06.01.2005 Tarih 1-28 nolu, Kurulu gc 10 MWn altnda olup halen datm ebekesine bal olarak alan ve Kurulu gcn 10 MW veya zerine karmak isteyen retim santralleri ile Kurulu gc 10 MWn zerinde olan retim santrallerinin zel direk bir hat ile ilgili TMnin orta gerilim barasna balanmas gerekli grlmtr. eklindeki karar, 5784 sayl Kanunun yrrle girmesiyle revize edilmitir.
11

Kanun : 5784 Madde : 9

GEC MADDE-14.b Herhangi bir datm merkezine balanmadan dorudan iletim tesisi alt sahalarnn datm gerilimi seviyesindeki fiderlerine dorudan balanmas Kurul tarafndan uygun grlen ve sadece ilgili retim tesisinin ebekeye balanmas amacyla tesis edilecek olan balant hatlar, retim faaliyeti gsteren ilgili tzel kiiler tarafndan tesis edilir ve bu tesisler mnhasran sz konusu retim tesisinin retiminin nakli iin kullanld srece bu tzel kiiler tarafndan iletilir.
12

Kanun : 5784 Madde : 9

GEC MADDE-14.b (devam) Bu konuya ilikin balant ve sistem kullanm anlamalar Trkiye Elektrik letim Anonim irketi ile yaplr. Bu tesisler iin kamulatrlan tanmazlar Hazine adna tescil edilir. Bu balant hatlarnn retim faaliyeti gsteren baka bir tzel kii tarafndan da kullanlmas veya datm sistemi ile irtibatlanmas halinde hatlar, Maliye Bakanlnn gr alnmak kaydyla ilgili datm irketine devredilir. Bu tesislerin devrine ilikin usul ve esaslar Kurum tarafndan yaymlanacak bir tebli ile dzenlenir

13

Dolaysyla datm sistemine balanacak retim tesisleri, bundan byle; Ekonomik (iletken tertibi ve uzaklk) ve teknik (gerilim dm ve g kayb) kriterlerin uygun olmas halinde, datm tesislerine kapasite snrlamas yaplmakszn santral balants yaplabilecektir eklindeki karar dorultusunda incelenmektedir.

14

retim Santralleri in 2003-2007 Yllar Arasnda Verilen Grler

2.500

2.000

G ( MW )

1.500

1.000

500

0
Hidrolik Rzgar Termik Biomas Gne

2003 4 370 423 0 0

2004 187 356 381 21 0

2005 866 109 370 0 62

2006 1.575 874 67 51 0

2007 2.344 465 232 16 0

15

2003-2007 Yllarnda Verilen Santral Balant Grleri

Toplam G : 9037 MW
Hidrolik Rzgar Hidrolik: 5195 MW 57 % Biomas Termik Gne

Rzgar: 2174 MW 24 %

Gne: 62 MW 1% Termik: 1518 MW 17 % Biomas: 88 MW 1%

NOT : Toplam Gr Says : 687 (Adet)

Rzgar: 93 (Adet)

16

Kanun : 5784 Madde : 3

Yenilenebilir enerji kaynaklarna dayal, kurulu gc azami be yz kilovatlk retim tesisi ile mikro kojenerasyon tesisi kuran gerek ve tzel kiiler, lisans alma ve irket kurma ykmllnden muaftr. Bu tzel kiilerin ihtiyalarnn zerinde rettikleri elektrik enerjisinin sisteme verilmesi halinde uygulanacak teknik ve mali usul ve esaslar Kurum tarafndan kartlacak bir ynetmelikle belirlenir.
17

18