Cuc i v s nghip ca ngi th gi tr bnh

nh Ninh L c Thi p
nh my bi Phan Tm ng ti: VATMFORUM.NET

Vatmforum.net@2012

Mc lc Li nhn Li gii thiu My li ng ring cng con chu trong gia tc 1. Ph t nhiu mi hi dng 2. B lang cha l 3. Ngoi cm pht nng 4. Ngy hnh kinh ho nng 5. Hnh kinh di ngy 6. Khi sanh b m cu rch bng i, a tr va sanh hai ngy b v 7. Ung nht trong phi (ph ung) 8. Mc hng nhiu mi thng kh 9. ng c gi chy nc mi hng nm (t uyn) 10. V thuc rt ngt mi khi bnh 11. au bng hay au tim 12. B c nhc chn (cc kh) 13. Mt danh y khng tr c bnh l{ ca mnh Trai tr cn co trong rut a ln ngc 14. Tui gi c ngi dp ln nh phong ci 15. Mn thuc mi 16. Bi thuc sn hu 17. Tr em a chy phn trng nh nc vo go 52 56 59 67 27 30 32 34 35 40 45 3 5 6 8 11 14 18 19 23

18. Thng hn mi pht c th ngang tt m chn ng ng truyn kinh ca n chng ? 19. Say thuc phin sng ung nhn trung hon 20. Tr em l u nht bc trn u 21. Nhc xng sng ly chy nn 22. Trng phng v phm phng 23. Chn hn gi nhit 24. m kit bin dng 25. Tr em hai lng bn tay hai lng bn chn pht nng 26. Tr em hai lng bn tay hai lng bn chn hng 27. Tz thn hn thp tch tr, Ba u thay c Ph t 28. Nng ming chy ra nh bt x bng 29. Tr em xanh gy km n 30. Sn hu ph thng 31. Nc trong ngi ng thng sng ln 32. L{ m tin 33. Tz thn h hn 34. Phn tng 35. Thuc ng cho ngi nghin ma ty Tng kt

74

86 93 101 107 116 120 126 130 132 137 143 148 154 162 173 183 185 195

Ch : Bn ebook do vatmforum bin son li khng hon ton ging sch in v bn nh my ca bn Phan Tm.

Li nhn !
Cc bn ang cm trn tay cun sch Cuc i v kinh nghim ngi th gi tr bnh ca c nh Ninh L c Thip. u tin mnh xin c gi li cm n n bn L Tri Ba, cung cp cho mnh bn gc quyn sch, t mnh mi c c hi bit n v nh li cun ny, bn T Th Vit Hoa c vn li cho mnh phn chnh t, phn trnh by (hihi), bn Trn Quc Hip, bn Nguyn Thanh Vit cng gp mt phn cng sc cng mnh nh li Cuc i v c bit l bn Nguyn c Ti trong thi gian mnh ngi nh li sch i khi cc nc, i vi iu thuc nhng lc mt m, tay run, i khi cu chuyn tr nhng lc mnh trm t mt mi, gc u trn bn phm Cm n cc bn nhiu lm! C cc bn mnh mi hon thnh c cun Cuc i. ny. Ni v cun Cuc i trong cc bn hn c ngi cn cha nghe hay cha thy. Mnh nh ln u tin khi cm n, mnh m mn.. tht s thch n v cng.. Cuc i l nhng cu chuyn nhng l nhng cu chuyn mang trong nhiu iu lm chng ta phi ci mnh hc hi, nhng l{ lun uyn thm, nhng li vn gin d. nu c ai khng hc y i na hn cng thy li cun v th v nhiu lm.. mnh xin khng dm ni nhiu v Cuc i v khi cc bn c ri cc bn s t ly ra nhng nhn xt cho ring mnh! Cn ni chuyn v sao Cuc i ang trn tay cc bn . Chng ta hc cng nhau 6 nm, ni 6 nm tht di nhng sp qua ri cc bn ! Thi gian cn li chc ch thm thot na thi.! Nhiu chuyn lm tri qua, nhiu chuyn lm nh, tic khi 6 nm ny qua i, vui c, bun c, gin hn, ghen ght nhau u c v mt th chc chn c na l tnh thng mn, thng mn cho nhng lc bn nhau hc hnh, cho nhng lc ngn nga tr , cho nhng lc ng ng hi men, cho nhng lc xn xao chm gi, cho nhng lc ngm ngi chia s vi nhau nhng chuyn trong cuc sng ngy thng, nhng kh khn, vt vcho nhng lc Vi ngn y nhng iu v vi nhng tnh cm thn thng, qu{ mn ni mnh dnh cho mt ngi, dnh cho cc bn thi thc mnh Cuc i c hon thnh. Nay gi tay cc bn lm mt mn qu nh thay cho li cm n , thay cho tnh cm ca mnh. Hy vng Cuc i s gp mt phn nh nhoi gip cc bn sau ny trong y tr, gip nhng ngi bnh cn c cc bn chm sc. V cng rt mong cc bn khi cm Cuc i s trn trng gi gn n, khng phi v Cuc i l qu ca mnh m v nhng kin thc , nhng ni dung su sc hm bn trong n, nhng chn tnh ca chnh tc gi v nhng s knh cn nn c ca chng ta i vi ngi thy vit li cho chng ta cun Cuc i ny, c ng y s nh Ninh L c Thip! Vi dng cn li chn thnh cu chc cc bn c c T Thnh: Thnh Ti trong hc hnh rn luyn, Thnh Cng trong s nghip nht l trong y nghip, Thnh t trong cuc sng bon chen x b, v gi c Thnh Tmtrong trau di y c nu cc bn c lm Y.

Cui cng d rt c gng c th gi nguyn c nh bn chnh nhng hn cng c phn no sai st mong cc bn b qu cho..Cn nhiu iu mun vit.. nhng thi cu t khng th cha ht li, li khng th mang ht {, { khng th hm ng ht tm can ch xin nhn vi dng trn y! Thn thit lm! H ni ngy 04 thng 11 nm 2011 HYDK2A(*) Phan Tm!

( * ) Lp

HK2A (2009 -2012) Hc vin Y Dc hc C truyn Vit Nam

L i gi i thi u Cuc i v kinh nghim ngi th gi tr bnh l mt phn ca bn tho nh Ninh y dc tiu tiu s ca lng y nh Ninh L c Thip. Tc gi rt thch gi mnh l ngi th gi tr bnh v qua trn 85 tui i v 65 tui ngh, c xng ng vi ci tn khim tn ngi th gi tr bnh. Khi c cuc i v kinh nghim ngi th gi tr bnh, chng ta s bit c rt nhiu iu th v qua bt php c o ca c nh Ninh L c Thip:

- Chng ta s thy c trc mt sinh hot ca x hi t u th k ti nay, c bit l sinh hot ca cc thy thuc c truyn. - Chng ta s nghe c nhiu mu chuyn tm c trong i lm th cha bnh ca c k c nhng bnh n xa xa t nm Tn Du 1921, nhng ng c y cm ng v th v thc y c i vo ngnh y, nhng lt lo, t nh trong i lm thuc ... - Chng ta s khm ph noi c mt s hc uyn thm, mt lao ng sng to c lp v c o, t cng hin cho i rt nhiu kinh nghim qu bu. - Cuc i , kinh nghim , d kinh qua bit bao gian kh nhung y ho sng reo ci, d ci trong au n, ci trong chua cht, ci t trong u m, ci ra nc mt... tt c u tr thnh trong sng ti vui lc quan yu i .
c cuc i v kinh nghim ca inh Ninh, chng ta s sung sng d mt cuc hnh trnh y th v ca ngi th gi tr bnh. Ngi th gi trong nhng nm qua l ch tch Ban chp hnh Hi YHDT TP H Ch Minh, c gii y hc yu thng ngng m. C ang tip tc hnh trnh qua tc phm ng vo rng y hc. Mc d tui tm hai. Coi nh hai tm lc tui trai ng th Con ng i ti rng y D xa gp my cng i ht rng

Hi &CLB YHDT TP H Ch Minh

M y l i ng ring cng con chu trong gia t c Cc anh ch thn mn! Ni v tui tc, trong s cc anh ch ngy nay, cng c nhiu anh ch nn c, nn ng, nn b, nhng i vi ti y, ti l hng ng cha ch bc ca cc anh ch, ti l ngi nhiu tui hn tt c li l ngi u ngnh ca c mt chi tc, iu m ti vn c cc anh ch thng knh yu. Ti rt vui mng nn hiu hu lu truyn ca gia tc chng ta. y ni v ngh y dc ca ti cng nh ca c gia tc, d cc anh ch bit, ti cng mun n li i li cc anh ch bit r thm: Lng Dch Dip chng ta xa - Trong lng c nhiu h hp li (2 h L, 2 h Phm, 1 h V, h Trn, h m, h ..v.v.) H no cng c nhiu thy thuc - Ting n lng Dch Dip nhiu dao cu nht tnh Nam inh (nay l tnh H Nam Ninh). Trong , h L Hu chng ta l h c nhiu dao cu nht lng. Trong h c ba ngnh. Ngnh c chng ta li nhiu dao cu hn c h. Nh vy, ngnh c h L Hu chng ta nhiu dao cu bng phn na c lng. Trong s thy thuc khp c lng, trc tin c nhng c Bt, c Cu, c B, c iu. Sau ny li c nhng c Hn, c c (nhng danh hiu ny lm thy thuc hay c ting c triu nh xa ban tng) ting tm ti ngh v o c cc c, c c vang khp cc vng trong ph huyn, c c vang khp c ba min Trung Nam Bc rng ln hn. Nh vy y gii vng ta khi y t ai theo kp. Nhng tic thay! By gi chng ta c mun bit n chn ti thc nghip ca cc c xa hc hi. Chng ta ch nghe ni C iu ny ng khch, c c kia hay thuc...m thi, ngoi ta chng ta khng c g bng chng li cho bit l ngh nghip hay c. V khi trong ngh cc c ch ch n tr bnh cho nhn dn m qun hn i vic ghi li nhng thn phng b php y vo tp sch lu truyn hng tr bnh cho lp ngi sau. Ngay c n con chu cc c by gi chng ta c hi cng khng my ai c bit r. Gi y nhn chung c lng c mt mnh ti theo i ngh y dc t thu nh! Ti nh n su y tnh ngha: Cha ti c inh Ninh L Th Trch t Tng Hin (th 86 tui). Ngoi cng n cha m sanh dng nui, ngi dy ti hc kinh s, luyn y th, khi bt buc bng rau sng ti ngi n sch ; lc li trn n, o mng m ng dy c bi. Nh vy, ti bit cht Hn vn v y hc. Anh rut th ba ti, ng Xun Phng - L Bch Tu (th 72 tui) dy ti tn hc thi u vn bng tuyn sinh vo kha sinh, li cm cn khng cho lm ngh ba hoa nt bt ly tin hi dn. Nh vy, ti thng quc vn v quyt theo ngh y. Thy l c Nguyn nh Thun (th 80 tui) lng n Ph tnh Ninh Bnh, dy ti phng php v l{ lun tr bnh mi pht. Nh vy, ti c ng li vo ngh

Li cng c cng ca ngi v hin, b Phm Th in (th 73 tui) con nh khoa bng, lc tr u nng chn trn mua tm dc vt, sao tm bo ch; khi gi sp xp bt nghin sch v, lo toan sn sc cho y nghip ca chng c tt. Kt qu n nay ti son sch, in sch, vit tm c kinh nghim vo tp tiu s ny, so vi tin nhn tuy rt b nh, nhng cng gi l c cht t lu li lm k nim chng minh c th cho ngh nghip ca mnh. Thit tng cng l nim t ho ca ring mnh; cng l tinh hoa ca t tin ta san s li m cng nh c mch mu y dc bn cn ca c lng Dch Dip ta xa. Cc anh, cc ch thn mn! Ngh y dc l mt ngh, trc l tr bnh cho mnh, cho gia tc minh, sau l tr bnh cho ngi. Khi tr bnh cho ngi, ngi thy thuc ly nhn t, lim khit v bt khi lm bn lnh. Nhn t l thy thuc chm lo tr bnh cho ngi, l ng vi bn phn ca mnh, l vui mng cho lng tm ngh nghip ca mnh khng k g gian lao, khng ngh n cng n ca mnh. Lim khit l sau khi tr bnh cho ngi ri khng lu { i hi th lao hay l t n. Bt khi l khng da nt, khng gy kh khn lm cho ngi bnh lo s, khng tm cch la di ly tin ca ngi ta. c nh vy l thy thuc c c. Cn ni ring lm thy thuc l cu nhn th, l th th th dn nhn hiu c mc tiu to ln y l cc bc thnh y vy. Nhng bn lnh lm thy thuc ny cc sch c dy m ng cha t tin chng ta xa kia trong ngnh vn ch tr. Nh vy thy rng: Ngh y dc ca ngnh c h L Hu chng ta c mch mu lu truyn, c bn lnh xa. Tht l mt bo vt qu gi c tin khng th mua c. Vy m ti nhn thy my chc nm gn y cc anh ch l l vic con chu minh theo ngh y dc nu ko li bo vt qu gi y. Ti mong rng t nay cc anh ch nn thc gic con chu mau mau tin thn vo ngh y dc, nht l trong lc ny ng y ang gp hi phc hng, ng y ang c thi pht trin l nh c ch ca nc Cng ho x hi ch ngha Vit Nam chng ta , B y t cch mng ngnh y dc, m rng mi trng o to ngh thy thuc. Trong ngi thy thuc y phi c c ti ngh ng y v ti ngh ty y kt hp nn mt ngi thy thuc Vit Nam. Tht l mt nn khoa hc to ln , mt k nguyn mi l cho ngnh y dc chng ta, vang danh th gii mun i. Cc anh ch thn mn! Mt ln na, ti ni vi anh ch rng: Mau mau cho con chu tin thn vo ngnh y dc gip ch cho x hi, ng l l , ng chm tr. Mong lm thay! NH NINH

1. PH T NHIU MI HI DNG (1921 - Tn Du)

NGI BNH: B c Nguyn Th Gin, ngoi 60 tui, thn hnh gy yu, chm chp qu ma. C cng gia nh ng con ti ph ch Tam Thn, x Liu , tnh Nam nh. C nui c gi ring hu h. CHNG BNH: au bng, thng th h t: 2 - 3 thang khng khi. Ph t l{ trung thang (tc l{ trung thang thm Ph t ) cng ung 2-3 ngy khng khi. S VIC: Cui thng 4 nm y , kh tri c pht bnh dch T . Dn lng vng y c my ngi cht, h ang xn xao lo s. ng con r b c m ca hng thuc, lm thy lng ph ch y. Bng trong nh ng c b c m v mc bnh ni trn. ng lo s, iu tr gp cho ung nhng thuc trn m cha khi. Trong khi ung Ph t l{ trung, cn ch i n ghe bnh, nghe thuc, ti hm , ng b v my ngi vo trong nh nh bi. C gi gip vic vo trong nh ni vi ng l: C c ny gi i t hai ln, ku au bng li lnh c tay chn, m hi ra nhiu mt thm en. Vy thuc c con c rt cho c ung hay thuc khc ? Nghe qua, ng hm h (mi m nc bi) bo: my ly gi Ph T cho thm vi ming vo thang thuc ban ny, sc ly mt nc cho c ung h ng mau con nh! D! C gi ht hong ra m gi Ph t trt ht c vo thang thuc, sc vi vng cho c ung mt bt, lt sau, c li cho c ung mt bt vi vi na. Xong c i ng. Qua na m, qua canh bi ng b lang by gi mi nng lng ra thm b m. Hi c, c khng tr li, thy c c nm yn, ng b lang s qu, gi c gi dy hi : Ban ny ng bo vy, ri my cho vo thang thuc my ming Ph t ? ({ ng s n cho nhiu qu b c ng c cm khu). D! D! C gi sc nh hai ting my ming s qu, nhng cng phi ni tht. D ng bo con ly gi Ph t, con b c sc cho c ung ri, mi ung c mt ln . Cht tao ri (ng ni) tao bo my, b thm vi ming, my b c gi vo, gi y nhng mt lng, tao mi cho c ung 3-4 ming. B lang cung qu{t chy vo r m, lt sau ra ni: ng ! ng vo y coi mch

m xem. Ti thy tay chn m hi m m da tht v trn ch hi m m, ch khng ra nhiu m hi qu nh hm qua. ng vo xem mch, thy mch hi hu lc m sc mt hi hi ti khng thy thm en na. Thm ngh c l Ph t nhiu m hi dng chng! Ri bo: C c th khi. Thi my sc thuc y nc na cho c ung. Xong ng th di nh nhm, c nh i ng. Ngy mai thc dy, thy c tnh tnh v c gi xin ming nc, li thy t na m n sng khng thy c i t na, c nh mng qu{nh, ng gi c gi bo: Vi vng hp tp nh th, may m c khi th tao cng nh my, tao i n my. Nhng l bnh khc m lm ln nh vy c ngy cht, nay phi cn thn nh! D! C gi th di, c v vui mng m ra ngoi lm hm: lm vi chng ln, tao khng lm th cht toi. Ni v ng r y, ng l anh rut m l anh th ba ca ti. ng l ngi tr thc, nhng sch v ng ty kim c, hiu su, bit rng, t chng thi ph, xut khu thnh vn, nht l s a th gii, hi u bit y, ng i mn tip. ng thi hng khoa sau cng, khng bt c ch, ng c cc sch c y dc, nht l mc thng hn Y hc nhp mn, ng thuc lng c ch nh, khng st mt ch. ng ra lm thy thuc ch Tam Thn u tin tha y. Ti l em rut t qu lng (Dch Dip, Nam nh) v thm anh ch, tnh c gp b c b bnh thi dch v truyn nhim, ti tuy c s, nhng v y dc ti l con nh ngh hi c { thc nn c { v c nghe thy c gi c chi nh vy. SUY XT:

l.. Nu c gi khng lm m c lng Ph t vo cho ung b c sng th bnh tnh b c s ra sao? ng lang y xoay tr cch no v c dm dng Ph t nhiu nh th hay khng?
Nu ng lang ch dm dng Ph t t mt ng cn n mt ng nm phn th chc l bnh b c cha khi, m cha khi th ng thm Hi hng hay Quan qu l cng, ch chng ngh ra Ph t phi lm nhiu nh vy. Nu khng dm lm nhiu th v tnh c gi y gii pht ra cho nhng ai trong y gii, m cha bit th sau c gp nhng bnh nhn h hn tit t m thot dng th s dm dng Ph t nhiu. Phi chng?

2.. Mch trm t, tng h hn tit t, tay chn lnh, m hi ra l thot dng, li tui gi th Can khng, Ph t l d nhin. Nhng phi dng nhiu mi mau hi dng, ti sao ?
Bi Ph t, tnh n nng li i khp cc kinh rt nhanh, ch khng ng li, (tnh

tu bt th). Nay dng nhiu th n cng i khp nhanh mnh hn, n li c Can khng ph t, dn cht nng y i nhanh vo Tz v (Can khng nhp vo tz v) th n trung tn hn cng mau, (Ph t v Khng bt nhit) cho nn mau hi dng.

3.. Nh vy, nu khng phi bnh chn hn v trng hp cp cu nh vy, ta ch dng Ph t nhiu, bit rng Ph t b h rt mnh, nhng cng rt c ta phi d dt phi chng? (Tri Ph t kh d b h, nhi bt chi kz c). Trong li ta ca Y hc nhp mn cn ni rng: C nhng ng lang bnh g cng cho ung Ph t nhiu. Ngi ta gi ng lang y l ng lang Ph t th ti khng dm bn ti .
PHNG THUC: Ph t l trung thang ng sm: 5 ng cn, sao vng. Ni v dng sm th c nhn dy ta dng sm b kh cho mau. Nhng th trng ti a l sm gi. Vy ta nn dng Dng sm hay Nh hng sm? Nhng nhng sm ny n li hn (mc d ta tm gng sao) m hn th khng nn dng, cho nn ta dng ng sm v n n vy. Bch trut: 5 ng cn sao vng. Can khng: 2 ng cn. Nu ung thuc ny bnh t cm, dng hi, m sau con au lng th ta i Can khng lm Bo khng vi Bo khng n nhp thn. Cam tho: 1 ng 5 phn. Nng than cho va chn, tm mt sao vng, v nng th n n trung. Ph T: 1 lng, dng Ph t en ng dng Ph t trng, v Ph t trng tc l Bch Ph t n ch khu phong m thi. Tt c sc ly nc m ung.

10

2. B LANG CHA L (1922 - Nhm Tut) NGI BNH: B c Phm Th iu (thn mu ti), c tnh hin ha, khng tranh ginh ci c, c x ty nghi, khng bn bun vay tr, cnh ngho vui sng t nhin. Hng th 86 tui (1865 - 1950). Ma h nm y, thn mu ti, ngi 58 tui. Xt v m thc th thanh m khng c x b, kinh kz thai sn th t c bnh tt, khng dm ma di nng, khng u nng chn trn, ch nh v may canh ci bnh thng, th m mc bnh l. CHNG BNH: Trc au bng i a lng vi ngy, ri au bng i kit (kt) bin thnh bnh l: mi cn qun au li bt l, khi khi trng, khi nh gan thi, khi trng hn tp. Mi cn l rn li dom, l song tot m hi th mt, ngy m 5 -7 ln, thuc thang khng khi. Sau, ngy m vi chc ln, khi nng, khi lnh, n km, t ng xanh gy mt mi, mch trm, tay chn lnh, lc y hn mt thng. S VIC: Khi bnh trm trng, thn ph ti sai ti vit th gi cc anh ti ang lm thuc cc ni (ng anh c H Ni, anh hai lm y t Hi Phng, anh th ba ch Tam Thn) phi v c, hi li tho lun cch tr: No tim thuc ty, no thuc vin, thuc nc loi m vn khng khi. C nh nng lng cho l bnh l ny tr thnh bt tr. Sau, b con trong h bn: Phi i ly thuc l ca b lang lng Tr Yn, huyn Nam Trc, tnh Nam nh, v sc ung mi khi, ngi ta n i hay lm. ng i t nh ti ni ly thuc y, xa chng 10 cy s ng b, khng c xe c, i ly thuc v c ti nh phi mt mt ngy. Ti phi lnh vic i ly thuc. Ti thm hi mi mi ti c nh b lang thy 2-3 ngi ngi ch ly thuc. Khi b trong nh i ra, tay cm 5 - 10 gi thuc, ti nhn b ngi phc hu, chng ngoi 60 tui. B a cho ngi kia mi ngi mt thang, trn bn cn li my thang. n lt ti (my ngi kia ra v) ti ni: bnh l nh th, nh th. (B bo) X! bt lun l g, tao ch cho mt thang l khi. (Ti ni) Xin b cho chu vi ba thang, nh chu xa lm. (B ni ) Mt thang khi ri khng phi 2-3 thang g c. Xong b ly trn bn a cho ti mt thang. B gic v i.

11

Ti em thuc v ti nh, tri ti sm. C nh m gi thuc coi, th thy rt l l cy, chng bit l l cy g ? Thn ph ti bo: Thi c vy sc ngay cho m con ung. m , a thuc cho ngi ung, mi ln ung mt t, v cn c { nghe thuc, vi ba ln ung ht nc u. Khong na m l c v tha tha. n sng thy ngi c phn tnh tnh. Sng mai c nh gic ti i ly thuc na. Ti i tht sm ti ni, gp b nh. Tha b: M chu nh thuc b, hm nay l c phn bt, xin b lm n cho chu 2-3 thang lun mt th, v chu xa y 10 cy s ng b . (B bo) Lm g c thuc m 2-3 thang, cn phi phn cho ngi khc ch. By gi ch c ly mt thang i, ri tao bo cho v m kim ly cho m ch ung. Trong thuc ch c hai v bng l hoa thi. Bin ly v thuc, cch sao ch v cn lng ri i v ko ti. D! Cm n b rt nhiu, tha b chu v. Hm y, chiu mun mi v ti nh, cc anh ch thy ti hn h chy ra bo: Ngy hm nay m c v bt l. Ti mng qu a thuc cho ch sc. Xong, ti vo tha vi cha v cc anh nhng v thuc v nhng li b lang ch bo, cng ni lun, va ny con va qua n lng ta, con nhn b tng thy rt nhiu cy Phng v tho, cn hoa T v chc trong cha cng c . Thn mu ti ung ht thang th hai. Sng hm sau l bt nhiu hn v n c cht cho. C nh vui mng, ti i tm c hai v thuc, sao ch nh li b lang dy. Thn mu ti ung n thang th nm, bnh khi hon ton, sau ung thuc b cho khe. PHNG THUC: T vi hoa: mt nm chng 50 gam, ch x nh sao vng, khng phi ra. Phng v tho: mt nm cng chng 50g (hai v bng nhau). Dng c l cnh v r, ra sch t, phi kh, sao vng. Ch c hai v, chung sc ung, khng phi thm g c. Cy T Vi: ngi ta hay trng ca n, ca cha v vn cnh chi, thuc loi cy du. Hoa n n v ma h, hoa n tng chm, hoa , hoa trng, hoa hoa trng ln ln, cn c tn gi l Bch Nht Hng. Phng V Tho: thuc loi c, hay t mc nhng ni k gch, , b tng rm rp m t. Cy n c mt ng cng nh mc ln, b gy xung li mc ln, u ng c mt l, ri hai l mc hai bn nh hnh 3 chng, khng hoa qu, u l nhn ta

12

l trc m to hn gia l c tng t, lng l c vn vng vng, nn cn gi l Kim Tinh Tho. N cng thuc loi cy cu Tch v Qun Chng. Bi thuc l ny trong cc loi sch y hc hnh nh cha tng c, m dc tnh dc hiu ca n ti cng cha hiu ht. Cn s kim thuc th rt d. Hai v thuc trn l thuc Nam tr khi bnh l, cu sng b c . Li tr khi bnh ny trong mt nh c my danh y v mt y t. Nh vy, thy r mt trng hp thuc nam nh thuc bc v thuc ty ni y. Bi thuc gia truyn ca b lang (qun tn) ny, m b bo cho ti chc b cn bo cho nhiu ngi. Vy b l ngi c c m khng b truyn. Cm n b! n nm thn mu ti 86 tui, bnh l ti pht (t nm l trc 58 tui n nm l sau 86 tui l 28 nm trng). Thn mu ti ti pht bnh l ny, ngi H Ni thiu g thuc Nam, Ty, v Bc u c c. Bnh l kz ny au bng i lng vi ln ri quay ra l ngay, vi ln bn rn trng ri ch ra ton bt nh gch cua, 4-5 ngy sau thanh khng n. Tt c trong vng 7-8 ngy, ngi mt. Tha qu{ v c gi trong y gii ng Ty. Bnh l c lu li trong thi gian no ri ti pht chng? Vic ny, anh em ti lung nhng au lng m ng ngc nhn nhau, vn cha c cu tr li, mc d cn cng suy ngh .Ring ti mi v sau ny, ti ngm thy c my ngi trong thi trung nin m pht bnh g nng (t nh thng hn, au tim, au phi, au gan, mt mu... thuc v kinh lc tng ph). Sau khi tr khi bnh nng y mt thi gian di no , n s ti pht th tht kh tr. Phi chng? Vy, bnh ca thn mu ti chc cng thuc loi ny.

13

3. NGOI CM PHT NNG (Cui nm 1923 - Qu{ Hi)

NGI BNH: Cu Phc 17 tui CHNG BNH: Ngoi cm, lnh t nng nhiu, nhc u, au mnh 2 - 3 ngy. PHNG THUC: n s 1 : Hong cm : 3 ng cn Chi mu : 2 ng cn Thch cao: 5 ng cn (khng khi) n s 2 : Y nh trn thm mi v mt ng cn (khng khi). n s 3 : Y nh trn thm Hong lin 3 ng cn (cng khng khi). n s 4 : Si h 3 ng cn Cam tho 1 ng cn T tn 3 ng cn Bn h 1 ng 5 phn Xuyn khung 1 ng cn Sa sm 3 ng cn Khng hot 2 ng cn Hong cm 3 ng cn Phng phong 2 ng cn Sinh khng 3 phin Hong b: 2 ng cn Sinh a: 3 ng cn Cam tho: 1 ng cn

Ung mt thang ht nng, ung ba thang khi hn. S VIC: Do s gii thiu no, ti hn hnh cc B He (hnh nh l V nh He) lng n ph, huyn Kim Sn, tnh Ninh Bnh n lng Lc Mn Tri, huyn Trc Ninh, tnh Nam nh, ni thn ph ti tr lm thy thuc. C ni vi thn ph ti, mi ti ra m trng ngay nh C dy hai con trai c v lp tr mi my em y hc v quc ng, lun ton v ch nho s ng. Ngh mnh lc ny, y chng phi y, nho chng ra nho, quc ng mi tuyn

14

sinh (1915) v kha sinh (1917) . Nhng nh ngho vng li thn ph ra i m vn ngi ngng e s. Ti nh c B, c lm ti chnh tng B h, tnh tnh ha nh, lch thip qung i. Nh ca rng ln, gn ngay bi bin (t nh c ra ti bi bin khng ti mt cy s), c thuyn nh c, c xe nga i li, k hu ngi h tp lp, tn khch vng lai ng o, y v ng hong phong ph. Thi gian dy hc nh c, mi c vi thng, cu Phc con trai c b bnh ngoi cm ( ni trn). C bit ti con mt danh y, c bo: Phc chu n b cm nng lnh,Thy xem c th k n, ti cn thuc cho chu ung. D! Ti xung nh xem cho cu, thy khp ngi nng rt d, tnh, khng m sng (cha bit xem mch). Ti k n s mt. Cu ung khng bt. Ngy hm sau, ti k n s hai. Cu ung bnh cng tng. Ngy hm sau na, ti k n s ba. Ti thy cha c mt, ti ch o thm Hong lin. Cu ung cng nng d. Sau c B cho ngi i mi c lang Thun (ngi gn lng) n xem mch cho cu y. C n xem ct cho thang s 4. Cu ung vo bt ngay, tip hai thang na cu khi hn. Hm sau c n xem li, ti ti yt kin. Nhn c ngi nh m cao, tc bc trng, ru cng trng m di, nho nh m trng hu, ti ni:

Tha c, bnh nng ca cu Phc, chu ct nhng v gii nhit cho cu ung khng khi, qua ti tay c ch ct mt thang m cu bt ngay. Ti sao? Xin c dy chu.

C lang ngc mt nhn ri mm ci: Ti cng cho ung nh cu cho, ri thm my v na y thi c g u m cu hi. D tha c, my v thuc c cho thm l nhng v g, c lm n dy cho chu . Ti (c ni) va c c B dy cho bit: Cu l con mt nh lang ni ting, sao cu khng hc m nay li hi ? D, th tht vi c, hin nay nh chu, cha v anh u lm thuc c. Ring chu cn b bi cha c nh ch. Nay xin c dy cho chu. - Th c g u (c ni) Nhit gi lng chi, hn chi. L phi lm ri ai cn chi ci. Nhng ta ch em hn lng m tr nhit th nhit n ra li no. Bi vy:

Bnh ni nhit, mch ph sc th dng hn lng tr nhit, nhng trong phi li tiu hay t h cho nhit n c ng ra. Nay bnh ngoi nhit, mch ph sc, cng dng hn lng tr nhit, nhng phi pht hn cho nhit tng hn xut ch. Nh cu Phc y ti cng ct thanh lng, ri

15

thm vi v na pht hn tr phong thp m ha gii y thi! C g thn b u (Xem n s 4). D! Chu cm n c ging dy cho chu . Hm no chu c gi ngh dy, chu n nh hu c c c khng ? c (c ni) hm no rnh cu c n. Nh vy l cu cng hiu hc y. Xong, c B v ti tin c ra v. T , ti tuy gi gi dy hc m trong tm vn cm thy xu h v trch mnh li bing, khng chu hc cha v anh nh t trc n y phi hc ngi ngoi chuc ly nhng ging ma mai. Nhng li cng t an i l hc th cng phi c thi gian v c hi ch. Ri c ngy ngh,quyt nh bo mt hc tr dn th y n nh c lang Thun. n ni, sau phn thi l, c gi c vng khch. Tha c, may mn cho chu c gp c ni nh c B. Nay chu n hu c, xin c dy cho chu my iu v y hc, c c khng ? c (c ni) cu mun g c hi, iu g ti bit ti ni cu nghe. D! Tha c, hm ri c dy, hn lng tr ni nhit th thm thuc li gii, hn lng tr ngoi nhit th thm thuc pht hn. Vy bnh cu Phc va ri, c dng hn lng tr nhit v tr thp ha gii. Ha gii l th no xin c dy cho? i! Cu mun bit r th c ! (c ni) Chnh kh trong con ngi c h suy th ngoi t n mi xm nhp. Khi ngoi t n mi xm nhp th n cn biu phn, n nh nhau vi chnh kh th s pht nng lnh trc. Nng lnh n l biu chng th ta pht hn. Nu t kh nh thng chnh kh th t kh s chy vo l{ phn, bin sinh kht nc, ni m, l l{ chng th ta gii li. Trong lc t biu chng bc lo l{ chng, v nh chn trong chn ngoi hay nh tranh ginh nhau bin gii. l bn biu bn l{ chng th ta phi ha gii. Nay, cu Phc bnh pht 4-5 ngy th ta phi ha gii. Tha c, thuc c cho cu Phc ung th no l ha gii ? Tiu si h thang l ha gii (c ni). (Si h, Hong cm, Bn h, Sa sm, Cam tho). Hong cm gii nhit, Sa sm thanh kh nhit, Si h tr biu nhit, Phng phong, Khng hot tr phong thp, Xuyn khung, T tn tn hn t, Bn h khai b kh, Sinh khng dn thuc ra b phu. Th l tn hn, tr phong, gii nhit ui ra khng cho i vo, m dng thuc loi nh gi l ha gii. Cn nh lc pht hn m khng bit pht hn ui ngay n ra khin cho n c c hi chy vo bin sinh chng khc rt nguy gi l tht

16

hn. Nh trng hp bnh cu Phc va ri m khng pht hn cp thi, tc l tht hn cng nguy lm ch, nhng trong lc cng may mn cn ha gii c, nu qu ngy ha gii cng li thi lm y cu . Ti git mnh tnh ng. Tha c: Th l c tr bnh cho cu Phc, cng nh dy cho chu mt bi hc. C hc m lm thy cha chc hay, hung chi khng hc m cng lm thy, c ngy rc ly khng may c chng, phi khng . Ti t t ra v. Sau thi gian 4-5 thng, my ln ti ti hu c, u c c ging cho. Th no l tn tn, nhit tn. Th no l hn tn, lng tn. Th no l i hn. Th no l gii c...v.v. v c cn ging i th cho v hn, th, h, thm, ha gii, n, b my php cn thit. Ngh tht cm n c. C l mt ngoi s u tin v y hc ca mnh. Cui thng 5 nm 1924 (Gip T{). Thy tr nhp nhng, ham say con ng hc hi. Gp ngy ngh ma (ngh h) c B v cc ph huynh cc tr n c tin thy v rt hu. C B ni sang u thng 7, chng ti cho ngi vo n thy. Thy v ch, nh c ng { vui v. Ti n t n c lang Thun tm bit, t tnh thm thit bit n. Chiu hm ra v. Ngi tu thy t bn Kim Sn n bn Ninh Cng, mt m mi n nh. (lng Lc Mn Tri ni thn ph ti tr lm thuc). Vi tun sau gp nn thy tai. Tri tnh nng nc bin dng ln rt mau, trn ngp sut t Kim Sn n Ninh Cng lan ra t pha, sng nc cun cun tri bay c nh ca, ngi nga tru b mi th. T chiu hm trc n chiu hm sau nc mi rt xung. Ninh Cng l ni mc cht ca thy tai m nc cn ngp lng nh, nc mn thm vo lm tm c cht ni, cy c ho, rung vn nm sau mi cy cy li c. T y ch chc chng thy tin c B cho ngi vo mi, m thy cng chng c li tu xe no ra ni c c. Bit tm! i thi! Cc c B, c lang, cc ph huynh hc sinh, cc tr u l ngi thn mn ca ti, li cn bao nhiu ngi quen thn thuc lng n Ph v mun ngn ngi ng loi gn bi bin. Hi nay c cn khng! Tnh cm mn ghi su lm sao qun c!

17

4. NGY HNH KINH HO NNG (Thng 10 nm 1924 - Gip T) NGI BNH: B Nguyn Th Khng (ch du th hai ca ti), 32 tui, t tnh Hi Dng ni anh hai (Bo Nguyn) ti m phng mch, v Dch Dip, Nam nh l ni qu chng thm gia nh. CHNG BNH: Ngu nhin b ch b ngy hnh kinh, nng st nhc u, ho, nm bp h ai ngy cha c thuc g. S VIC: Sau khi ti n Ph v ch chc tin c B He cho ngi vo mi ti ra dy hc, ph thn ti nghe cu chuyn ti hc c lang Thun n Ph (ti k li) nn em mc thng hn tp bnh v mch quyt trong Y hc nhp mn (Hn t) ra ging bt ti hc thuc lng v vit m t. Ph thn ti nghe c v chm bi rt k. Cui thng 10 y ti v qu nh (Dch Dip. Nam nh) chi, gp ngay lc ch du th hai ca ti b bnh nh trn. Ti xem mch ph hng, ti nh ngay rng: Ph n ang khi hnh kinh m ngoi cm tro nhit th cn nht l ng nhit nhp huyt tht. Ti ra ngay hiu thuc cn mt thang v sc. Ch ti ung ht thang thuc. Sng hm sau bnh khi 6/10. ung tip hai thang na khi hon ton. Ti mng phn khi l ra qun u tin ng nh { ngh. Tuy nhin, ti vn cha quyt nh theo y nghip, cn ang lo np n i thi kha th li sau ny lm thy . Sau ti li tr v Lc Mn Tri. PHNG THUC: Xuyn khung 3 ng cn Xuyn quy 3 ng cn Sinh a 3 ng cn Bch thc 3 ng cn Si h 3 ng cn Ct cnh 2 ng cn Tc l T Vt thang hp Tiu Si H thang gia Trn b, Ct cnh. Hong cm (sao vng) 3 ng cn Sa sm 3 ng cn Trn b 2 ng cn Bn h 2 ng cn Cam tho 1 ng cn

18

5. HNH KINH DI NGY (Thng 2 nm 1925 - t Su) NGI BNH B Phn 81 Hng Bt, H Ni, chng b l Thng Phn, khong 25 - 26 tui. CHNG BNH: Nghe b k vi ng thy: B hnh kinh vo ngy u thng r r ko di gn ht thng. Cch qung vi ba ngy, sang u thng khc li ko di. Nh vy 3 - 4 thng nay. Hay t n, t ng, ngi xanh gy mt nhc, au lng mi gi. Cn ng thy xem mch th no th khng c bit. (Nhn trong s k n thuc, khng ghi tn, khng ghi bnh, khng ghi mch, ch ghi s nh, ng ph, ri chc v v ghi v thuc. Tt c bao nhiu ngi, bao nhiu s u ghi vy c). S VIC: Sau khi ti thi song kha th li, cn ang ch kt qu, ti xin php gia thn t Lc Mn Tri i H Ni chi. Ti n s 207 ph Bng l, ni ng anh rut Th c m nh thuc. Ln u tin ti i H Ni, v cng l ln u tin ti ti nh anh. B ng mi th v thy sng tm con mt, chng nhng cnh rng p ca H Ni hn Nam nh, m khung cnh nh thuc ca anh c mnh, cng khc hn cnh mun ngn nh thuc khc min qu v tnh Nam nh. Ngoi ca ch treo hai ch Th c (ch nho, sn son, thip vng) m hai ca knh hai bn, ca gia ng kn, ai vo bm chung. Trong nh treo la lit nhng honh phi, cu i (cng sn son thip vng) ton l ca nhng tng c, n st, tri ph, tri huyn, v thng, k{, phn ng tn khen tng v cm t, nht l hn sc t Hn lm ca nh vua v bng khen thng Tho mc khoa y s ca ton quyn. Tht l lng ly huy hong. Ni lm vic, c mt ci bn ng ngi xem mch, mt t thuc, mt quy hng di 4 - 5 ngi ng trong gi thuc, mt vin th k{ bin s. Trn quy hng c 5 - 6 quyn s ghi thuc ton bng ch nho, vit tho rt p. Hng ngy 7 gi sng, ng ci xe cao su nh i xem mch cc ni cn nh (thi y cha c xe t, ai c xe cao su nh l hng sang) i i v v lun lun. Mi khi v ng ghi s nh, ng ph v bi thuc vo s (khng ghi ngy) gp quyn no ghi quyn y. i khi: B Phn 81 Hng Bt Sm, hoi, linh, bin, tho. ng Thng 12 Hng ng Sm, kz, quy, trut, thng, si, trn, cam. C huyn s 8 M My Sm, hoi, linh, bin, i to,.. Khi tip khch nh, ng xem mch rt nhanh, ch vi tch tc l xem song c hai tay. ng ni nhng g khng nghe r, ch thy bnh nhn gt u d d. Ln 5-6 quyn

19

s n thuc nhn i nhn li, quyn no cng ti a l: Sm, hoi, linh, bin, tho v b trung t c lc v bt v. Bi vy, trong y gii by gi, c nhiu ngi ch nho ng, khng gi l ng Th c m gi ng Sm hoi lnh bin. c bit ni phng khch trn gc tip khch qu{ nh Tng c, Tun Ph, v Ph Huyn, c t ch, bn gh, sp g v g trang hong rt l sang trng. Khch y tip i hng ngy. Ni v ng, gii ch nho, khng c, khng vit c ch quc ng. Y phc theo thi trang rt l lch s, tip khch ng i rt l mn tip, t ra ti ba v vui v, x th hiu khch m t ra ho hoa phong nh by gi t ngi theo kp. Tht vy. Ti thy nh thuc ng vui trong cnh mi l, li ngh mnh cng cha c vic lm nht nh, nn xin li lm bo ch v ct thuc theo n tp s my thng. u tin, ti thy b Phn 81 Hng Bt n xin xem mch v bnh ni trn. ng thy bo ct n c, m s nhn sm, hoi, linh, bin, tho 5 th ang. (Sm y l Sa sm, ng sm thng hay Nam sm m thi). My hm sau b li n. ng thy xem mch ri k n mi Sm, kz, quy, trut, thng, si, trn,cam 5 thang. My hm sau b li n, nhng gp hm ng thy i Lm Thao, Ph Th. B gh li quy thuc. Tha b (ti hi) bnh kinh kz di ngy ca b bt cha ? Ti (b ni) ung 6 ln 30 thang m bnh n c tr tr th thi. Nay ng thy i vng, cu xem n c ct cho ti 5 thang na vy. B th di ni thm: khng n, khng ng, kinh c ra hoi, xanh qu ri cu ! Ti ct nguyn n B trung nh c, ln cho thm Hc Khng 2 ng cn, Ph c ch 3 ng cn. My hm sau b li n may gp ng thy. ng thy xem li mch, ng thi b ni: Hm nay nhiu. Ti nghe nh vy trong lng cng vui vui, nhng lo s b mng lin ln vo trong nh trong. ng thy bo mt anh ct n c cho b 5 thang. Khi anh (Phng) ny ct, b nhn n thuc b bo: Sao hm nay khng c hai v g en en m hm trc cu khc ct ch khng phi cu ny. ng thy ngc nhin hi my anh, hm ri anh no ct thuc cho b Phn lc ta i vng? D! (anh Phng) Cu Thip ! Thip u? (ng thy gi ging c v gt) D! (ti p)

20

ng thy bo: Hm ri anh ct 5 thang thuc cho b Phn c 2 v g en en cho thm vo! D! (ti ni nh) 2 v y ng bo cha kp ghi s. Tuy nhin, ti tot m hi, run run ly hai v cho u c vo 5 thang. B ni: Hm ri, c hai v ny, ung vo kinh c v ngng, m ngi cm thy d chu. Nh ghi vo s cu . Xong b ra v. Chuyn y y cn tip khch khc v cn ng ngi ngi ch. n ti thong th, anh gi ti: Ti sao ch dm thm thuc cho ci b Phn y khi ti i vng? D! Em s {, lm tng khi ang ct thuc hu vic thn ph nh qu, xin anh tha th cho em ln u tin. (Anh ni) C g u m tha, ch thm hai v g vy? Ngi ta ni bnh bt l c ri. D! Em thm Hc Khng v Ph c Ch. (Anh) Ch ngh th no m ch dm thm hai b y? D! Em ngh rng: Tz h bt nng nhip huyt, nhng cng bi t cung h hn th n mi thm lu ra. Nay anh cho B trung ch mi bo tr Tz, cha ni n Thn, cho nn thm Hc Khng n thn, v n dn cht B trung nhp thn th Tz v Thn u an. Cn thm Ph Co Ch hn gn li khi thuc dn vo t cung th huyt s khng r ra na. Em ln thm vo nu khng c, xin b i. (Anh) Hay lm, c l{, gii y nh! T y ti c s u i trong tnh huynh , no n cng mm, no m o l{, no trang b y phc, c chiu chiu ngi xe nh i chi nhng danh lam thng cnh ca H Ni khng ng hng vi my anh ti cng ti phu na. Sau , ti thm ngh v anh trai mnh: Th ra ng cng chng c sch, chng thuc sch, chng thng hiu y l{ l bao nhiu, m ch xem mch chp nhong nh vy cng ch l ni da m thi. Cn thuc ch ct nhng v v hi ai ung m chng c. Vy m ton nhng danh nhn ung thuc, nu khng hay, khng khi, ti sao li ng khch nh vy? Ti sao danh ting li ly lng c Trung Nam Bc nh vy? Hn l phi c thin , thin ti no trong thin chc nn mi khc ngi nh vy ch! Nhng ri t ng c cc sch y hc, nht l b Y tng tm lnh ca Hi Thng Ln ng, ng kho cu rt k. Sau ng li ni ting l mt nh y hc qung i, y l tinh vi. ng tr c rt nhiu bnh nan y. Danh ting cn vang truyn n ngy nay. Tin y xin k mt chuyn vui, hu chng ta c th chng minh hai ch thin ti trong y nghip. l hai ng (Qut Thin v Thnh M) u l ngi minh y v thng nho, li l ngi ng hng bit r ni dung y tr lc ban u ca ng sm hoi linh bin. Ni

21

lng ghen tc cng dn ra H Ni m nh thuc, sp sn Sm, Hoi sn, Bch linh, Bin u, Cam tho ton th tt, yt bng ni ca hng, ng ln cc bo, qung co rm beng m chng c ma no n xem mch, ct thuc c. Chuyn ny ngy nay cng cn nghe chuyn ci trong lng c.

22

6. KHI SANH B M CU RCH BNG I A TR VA SANH HAI NGY B V (Thng 11 nm 1925 - t Su)

Trong mt lc c hai vic khn cp, ta hy lo cho a tr trc. Theo danh t y hc c th gi l cp tc tr tiu m cng l cp tc tri kz bn vy. A TR VA SANH HAI NGY B V Ma ng, m khuya gi lnh. a tr mi sanh ra, con so, thiu thng li nh b, c hai ngy, n b b, khng chu b. Tht ng lo ngi. Cch tr: Ly ngn ngi cu, h trn than hng cho ngn ngi nng ln. ng thi t khn mng trn rn a tr, ri ngn ngi nng chm ln trn rn a tr, (coi chng b phng) xong ly khn qun li. Liu chng h l ngi ngui li h nng, li chm, 3 - 5 ln nh vy. ng thi cng t l la si cho cn phng c m. Khong chng 1 5 - 2 0 pht a tr bt v ngay. Tht l tin dc. KHI SANH B M CU RCH BNG I: Tri ng gi lnh, ngi n b au bng . Khi sanh b b m lm ln cu rch bng i. Hm sau nc i thm vo ch rch, but xt ku rn, bt i lun lun, ch vi git mt, mi i mi but, b l b cng di t, khng dm ng dy m cng khng dm nm xung, s phi b dy i, c st thm au. vy cn phi lo con mnh ang b b, v v tc sa cng tht gay go. Cch tr: Ti theo sch cho ung mt thang lnh ngay, cho hai thang n ngon ng yn nh thng, li c thm sa cho con b. PHNG THUC: ng sm: Sinh hong kz: Bch trut: Xuyn quy: Xuyn khung: Bch linh: Trn b: o nhn: Chch tho: 5 ng cn 5 ng cn 5 ng ( b kh sinh c) 6 ng ( sanh tn huyt) 3 ng cn 2 ng (hp vi Sm Trut b tz) 3 ng ( tiu thc thng kh) 15 ht b v sao kh ( thng huyt ) 1 ng cn

23

Tt c chung sc ly nc ung. Thuc ch b kh, b huyt, trc huyt , sanh tn huyt, v thng kh khoi kh, th m mau lnh ch rch trong h b, chng phi khu v g c. Tht ti tnh. S VIC: Thng 9 nm 1925. Ti c th ca thn ph gi gi v. Ti t H Ni xin php anh v ngay ni nh tr lm thuc ca thn ph ti lng Lc Mn Tri. Thn ph cho bit c giy bo th li v giy bo i lm huyn M Lc. Ti cm vn th lng mng khn sit, nhng mong sa son ra i. Tun sau li c th ca anh th ba (Xun Phng) t Ngh An ni anh ti lm thuc gi th v ni vi thn ph ti, khng cho ti i lm Li v trong th cn c cu: Thip my lm Li tao nh cht. Ti phn vn lo ngh, lc ny khng lm li th cn lm g? i cho! Lm thy thuc lng ly ting tm nh ng anh c th sng y, nhng ta lm sao ni. Cn v lc ny y nghip ca ng ch c b ngoi, khng tm thy thc ti ni tm, chn lm! Nu ta li hc thuc cho n ni n chn, th cao su qu, tro li sao c. Thm phn gia php phi trng, nhng khng bit ti sao anh ba li khng cho ti i lm li. Tht kh ngh qu! Thng 10 nm y, v ti c thai by thng nghe tin chng v Lc Mn Tri, cng t qu nh ti thm gia nh. V chng bn nhau v vic i M Lc lm li hay nh hc ngh lm thuc. Lm Li th g ti cho ngi khng c ti, lm thy thuc th cu sng ngi, khng git ngi hai vic u ch { gip ngi nh nhau c chi l khc. ang chn ch suy ngh vi nhau. u thng 11, v ti au bng , tnh ra cha thng, ct thuc an thai cho ung, cng au gh gm m li xut huyt. Phi nh b m (Th Ngu) gn y n xem h. (Thn qu khng c nh h sinh, m li m khuya gi lnh, lm sao c nh phi nh b Ngu ny vy. Bit rng b gy xm qu ma). B n ngay chng bit thm lom th no, lt sau a b ra i, con trai, ting khc to mng cung qu{t. Th l yn lnh tt p c, mc du qu ngho thiu thn mi th cn thit cho sn ph v hi nhi. Sng hm sau, ngi v b l b cng di t, rn r ku la, xt but khng i c, i lun lun vi git mt, but cng m mn khng th chu c. Hi b m, b m khng bit. Hi b ch nh (x Thch) b quay bo b m : hay lc vi vng b cu rch bng i chng?. B m rng khng, m lm cn thn lm m! ang tm nguyn nhn bnh i but rt l qun tr, b ch nh ko o ti ch vo a b: T 5 gi chiu n gi khng b m th cng yu. Ti quay nhn vo con, thy cng quai hm m lnh c ngi, nm gn trong vy c. (Lc y b ch nh theo

24

o Thin Cha b gim. B c nhm nhm chn nc l bn cnh hng ra ti cho n, chc l n kh m nui c v b qu, thiu thng, li tri lnh m xem ngi n cng lnh lm) Ti lc , u c quay cung bn ni vi thn ph (nm y ngi 69 tui). Ngi bo: Tr con s sinh, n b mi c bnh, tao bit g u?. Quay hi mu thn (nm y ngi 61 tui), ngi bo: Con u lng, thiu thng m li b v, kh lm, tao sanh nhiu, b nhiu ri, gi tao s lm. Ti rn ln, thm ngh cht ri, con b v, v b di t, hi ai cng khng c, m khuya gi lnh, ma phn th ny lm sao by gi? Xong c nh trm chn i ng coi nh s ri. Ti ngh quanh qun, khng cn phng k no chng? Ti t ngn n d u, trn bn, em cun Tng Qung i Sinh ra c hng cu cu. Lc y, tay m sch m mt hoa, d cung cung lm ri. Ti tm c mc tiu nhi n cu ti u nhi bt don nh (tr em khng b sa). Sch dy ly l ngi chm rn. Ti lp tc mc o ti, i nn, dt uc ra vn tm cy ngi (vn rng, c rm, nhiu rn). Ti ln m tm c cy ngi, cu my ngn mang vo chm rn cho a nh nh ni trn. Lt sau, a tr b ngon lnh, ngi m, m li ng ngon, tht h hn. By gi ti u dm ng, cn phi lo cho v. Ti em quyn Tng i Qung Sinh ra c mc sn hu. n cu n b ng ph niu bo (B m lm l cu rch bng i). Ti hc k bi thuc y. Nh sn thuc, ti ct ngay mt thang, sc cho v ung. Xong ti i nm m hn va vn cha yn, lt lt li xem con, xem v u thy m c. Khi tri sng r, xem con b ngon, ti hi v thy . Ti mng qu em cun Tng i Qung Sinh ra ly t. S vic yn lnh tt p c. Ti m tic mng. on li bn tho v vic lm thy hay lm thy thuc ri trnh vi gia thn. Ngi bo: Vic y by gi ty con, ln ri. ng thi ngi v ni: Gia nh hin gi cc anh, cc ch u xa c, anh nn nh hu h cha m lc tui gi, lun tin hc ly t nghip l hn. Nu anh i xa, ng l nh xy ra nhng bnh bt ng nh va ri th em bit lm n ra sao? Ti t ngh mnh hc thuc mi bit s si i khi cha c thc hnh, ra mn mch no u! Th m dn n cho mnh hai bnh cn cp m li l v l con, tht thit n thn. Ai trong vng mi bit ci ni bn khon c gng. Bn khon c gng m thnh cng qu sc tng tng. Lng thm phn khi. Ti nh li li Y t Ln ng dy: Y gi thn gia chi k. Tht vy ci vic cha khi bnh cho v cho con ny, hn l

25

c s mu nhim no cn tr khng cho i lm li, gi mnh nh theo y nghip sau ny c th lm lng y chng? Ti ni ln: Quyt nh t nay nh hc ngh thuc. Bt tay ngay vo vic, m ngy c sch, sao tm bo ch, theo cha i thm bnh hng ngy. TM HIU V L NGI: Mt thi gian di sau. Ti em mc bn tho trong b Y Hc Nhp Mn ra c v Ngi Dip. Ly l Ngi nn ly vo m oan ng (mng 5 thng 5 m lch) m ly vo lc mt tri cha mc, khi ly phi kn ting khng ni chuyn ri em phi kh m dng mi hay. Tnh cht: Ti hi hn, kh th n, v ng, kh n, khng c. Cng dng: n tz v, tr phong hn, li c kh v thm hng hng dn mau thng kh hot huyt. SUY XT: Sau khi a tr bt v b sa ngon lnh t rt d nui khng vn vo g c m li c v khi ng th u c phi l sanh thiu thng. Vy th khi n b b ch l s { cm lnh trong lc tri lnh m thi. Nhng cm lnh sao chm l Ngi m li hay nh vy ? Bi ti ly l ngi lc by gi qu na m (tuy khng phi l m oan ng) m i mt mnh lc m khuya th cn ni chuyn vi ai m khng kn ting. Ngi ti nhng h than hng, li chm ngay vo rn th kh v thm ca ngi qua rn non thm dn ngay vo rut, d dy, bong bng cho n tiu m m li, v chng ngi cng cn c thn ngi huy ng tinh thn ca a tr cho linh ng thng hot mi hay mt cch thn kz nh vy. Ni v bnh ngi n b mi sanh khi b i but lc by gi l nh c thuc ca c thnh lu truyn m khi mau nh vy. Nhng cng c phn no l thy con mnh bt v th vui mng yn d m mau khi thm. Bit rng: Bnh a b ny cn phi tr gp, nu chm s nguy him ngay. Cn bnh ngi n b ny du c chm tr i cht, cng cha hi g. Nhng chm tr qu mc n s lm ung lm m trong ci ch m u thm kn y, hi rng c nguy hi khng? Nu c hai bnh ca hai ngi y trong mt lc m cha khi c nh vy l nh sch thnh, nh phc nh m cng nh s sng sut, s kin tr v s iu tr c thn th linh hot vy.

26

7. UNG NHT TRONG PHI (PH UNG) (1926 - Bnh Dn) NGI BNH: ng Nguyn Vn Lun, khong ngoi 50 tui, lng Lc Mn Tri, tng Ninh Cng,tnh Nam nh. Khi y, thn hnh ng hng ho khe mnh, tnh tnh cng trc, mu l thm su. Nh rng ln, c vn, c ao, c sn cy rm mt. ng l chc tun x trong lng y, thng hay tr tu, cng nhiu tun trng di tay trong nhng m khuya i tun phng trong lng, ngoi rung. a phng y thng gi ng l x Lun. ng t c bnh tt, ch c ting ni hay khan khn v hng i trng c v hi n ngc ra. BNH CHNG: Ma h nm y, ng mc bnh ho, nng lnh tng cn, kht nc, tc ngc. Sau, bnh nng hn, mi chiu mt cn nng lnh ri nng rt d, mi ming kh, kht nc, ngi bun phin, da tht kh, li khi xut m hi nhiu, nhm nhm au ni huyt Trung Ph, tc huyt Ph M t xng ngc th 3 trn v, tiu tin t, i tin to, ho c khi khc ra mu m pht th xuyn, ngy m c phi ngi m chng gi tht cao ngi gc u vo m ho, m th, chng cho nm xung cht no, n i cht cho, ng vi pht li ho. PHNG THUC: Kim l thang: C chp: 1 con (vy c mu vng, c cn sng, nng chng 4 lng tu). Xuyn bi mu: 2 ng cn (tm th chnh, tn thnh bt nh). Cch ch: C nguyn c vy, ly giy bi hay bng gn lau sch, lau kh, m b ht rut gan, li lau bng c tht kh (nh ng ra nc). em c s bt Bi mu tn nh pht vo bng c, ly ch qun quanh cho bt Bi mu khi ri vi ra. B c vo xoong, ni no nho nh, liu cho va con c. Ly gn y chn nc tiu a tr con khe mnh vo ni c, lt i lt li tm cho t u con c, ly vung y ni c li, b ni c y vo ni ln, cho nc l vo gn ngp ni c nh trong, bc ln bp un (tc l nu cch thy). un mt lt h nc si mnh, m ni c xem, khi thy mt c li ra th chng vi pht na, liu chng c chn em ni c ra. Nh tay mang con c ra ngoi, co b ht vy, xng ln, xng nh v xng u, ngha l ch ly nguy n c tht ca c, b tht c vo ni nc tiu va nu c ban ny, un ln cho nc tiu v tht c nng gi ln .

27

em chia ra ba phn m n trong mt ngy cho ht c c v nc (nu nc tiu trong ni c cn qu t th ch thm vo t nc tiu mi na cng c). Nh rng khng nn cho bnh nhn bit l thuc c nc tiu, v h bit, c th h s m khng dm n. Nhng bnh nhn khi y n ung t c bit mi g vy. S VIC ng x Lun b mc bnh y, ung nhiu thuc khu phong, thanh ph, lng ph, gii nhit c ca cc c lang ko di gn mt thng m khng khi. ng cho ngi n mi thn ph ti ra chn tr. Khi y, thn ph ti tr nh ng x Thch (Nguyn Vn Thch) lng y lm thuc 5-6 nm ni ting c huyn. Ngi ta thng gi thn ph ti l c iu Hu. Ti theo hc v hu h. Thn ph ti n xem v bo: Mch tr sc, ho c m ln mu m hi th hi kh tr lm, c l bnh ny l ph ung. on c sai ti: My em vi chc ht u, vng hoc u xanh n ni: Thy con ni ng n vi ht u ny xem c ngon khng ri thy con ct thuc. ng n khen ngon (ti v ni li). Thn ph ti bo: l php th xem c phi ni ung khng, n m ch u tanh th khng phi ni ung, n m khen ngon khng bit mi u th ng l ng x ny mc bnh ni ung ri, m l ph ung. (Kim l{ thang Y Tng Kim Gim ngoi khoa quyn 7). Ti tm v t ch xong, em li ni vi b x: Thuc ny em chia lm 3 ln cho ng n, t gi n chiu nn p ng n ht, thuc ny khng c lu m khng n ht th khng sc tr bnh. Ni xong chnh tay ti xc cho ng n mt ln. Khi ti ra v, ti ni vi b x: Sng mai c ti n xem li bnh cho ng nh. Sng hm sau, c ti n thm, ti cng i theo. n ni, b x vui mng ni ngay: Tha c, ng x nh ti ung ht s thuc y vi gi sau ma ra hng chu mu v m, va en va hi thi c phng trong phng ngoi. Xong c nm xung c, v by gi nm yn v th u. C ti mng, mun vo xem ngay ra sao, nhng khng dm vo, cn phng ng nm mi b 5 mt m ng kn ca hi thi khng th t.Ti v con ng ta, phi sn vo m ht cc ca, ly hng trm cy nhang en, nhang x t ln cm la lit trong phng. Sau gi lu, c ti phi ly khn bt ming mi mi dm vo xem mch. Khi ra c bo ti: Tt lm, mch tr hon, ti cng vo xem v r vo ngi ng, da d cng nhun.ng ni nh vi ti: Cm n c v cu, cho ti thuc na i. Sau ng ung Ninh ph ct cn thang 15 thang v Thanh kim ninh ph hon 1 t (2 bi thuc ny cng mc Ph ung kim gim quyn 7). Ri ng ung tip

28

Lc v hon mt t. Khe mnh hon ton. SUY XT: Ti c theo tr bnh ng x ny, ti chng minh c th khoa hc trong y khoa ca c nhn tht l thnh: Chng chiu in, chng chp phim m bit ung nht trong phi, chng phi gii phu m x g, ch ung thuc m mn trong ni tng tiu tan, nht l nh sn bi thuc phi khi. Nhng phng thuc thn kz nh vy c nhn chp vo sch truyn b dy i th ng y u c b truyn, ch ti ta khng chu c sch. Nhng ai mang ly y nghip vo mnh u c bn phn cu sng ngi trong lc nguy nan, nu khng c sch trc, c sch nhiu, khi gp bnh nhn kh khn kz l, chng l nh chu b tay sao? Nguyn l trong bi Kim l thang ny tr khi bnh Ph ung ti cha thu hiu. Xin qu{ v gii thch cho. Nu ng x khng gp thuc ny, hi rng bnh c khi khng? V nhng danh y i ti by gi c ngh ra c phng thuc no khc tr cho ng c lnh mnh mau chng nh vy chng?

29

8. MC HNG NHIU MI THNG KH (1927 - inh Mo) NGI BNH: C V Th Nhim 26 tui lng Lc Mn Tri, tng Ninh Cng, tnh Nam nh

CHNG BNH CHNG: au bng ngm ngm c ngy, i khi qun au mt cn d di, h ngc hay i trung tin c th d chu, khng i ma, khng a lng, i t, i tiu bnh thng, km n, km ng, m trong ngi lnh lnh c ngy. Bnh hn mt thng , khng phi au v kinh nguyt. PHNG THUC: Trn b 3 ng cn (sao vng) Bn h 3 ng (tm gng sao gn chy) Bch linh 3 ng Cam tho 1 ng (nng than cho gn chn) i phc b 3 ng Hu phc 2 ng Hng ph ch 2 ng Binh lang 3 ng Mc hng bc 5 ng Sinh khng 3 phin

Tt c chung, sc ly nc ung, c ung mt thang, khi. S VIC: Thn ph ti tr lm thuc lng y, ti ang theo hc. Mt hm ti n nh c V nh Dng (thn ph c Nhim) chi (ch { mun n gp c Nhim ni v tnh duyn sao li bt thnh cho vui) tnh c gp c ang b au bng nh trn. C ni: Nhim em n au bng hn thng, ung thuc mi khng khi, chn qu. ng thi c a my n thuc ca cc c lang m c ung cho xem.C ni lun: ang nh cho ngi ln mi c iu n xem cho em, may gp cu, cu xem cn cho em n vi thang xem c mau khi bnh khng? D! Ti nhn c, ngi xanh gy hn trc nhiu. Ti hi: C c suy ngh g ring khng m au bng lu vy? C khng tr li m a mt nhn c v e thn.Ti xem my n thuc ca cc c: T vt thm Trn b, Thanh b, Mc hng, Hng ph l thuc tr huyt kh

30

tch thng. Nh trn thang thm Thng trut, Hu phc, Mc hng v Hng ph l thuc tr m thp kh tch thng . Sau ti ngh m thp kh tch thng l phi, sao li khng khi? Ti i cn cho c hai thang. Thuc em v c hi: Khng c ming Mc hng ngoi, mi khi ung thuc u mi vo thuc h cu? Cc c lang trc u cho nh vy c m? Tha khng, c th mi ngy sc mt thang cho c ung. Xin php c chu v. Vi hm sau, ti li n, va vo ca, c ni: Thuc cu hay qu, mi ung mt thang m em n khng au na, n mng qu, cn mt thang hy cn kia, n ni ng qu, mai n s ung tip. Ti hi: C ung thuc vo c thy kh chu trong bng khng? C ni: Ln u ung vo, ng i l ng, trong bng vn chuyn ln i tiu hi tht nhiu, ung ln na n i ra ngoi c rt nhiu. Cm n cu. Bit vy, ung thuc ca cu ngay t lc u. Thi trt ri, cu ng suy ngh g ring na nh . ng c cng vui mng cm n. SUY XT: Thuc ny cng chng khc g n thuc ca c lang k Nh Trn thang ni trn . C khc chng l Mc Hng dng n 5 ng cn trc tch kh, ph tr kh cho mnh. Thm vo c i phc b, Bnh lang Mc hng trc xung th i phc b, Binh lang em ra. c bit l Mc hng b ngay vo thuc m sc cho n c lc thng hnh cho mau, ch khng mi cht cht n chm lm. Nh vy, ta gp bnh au bng no ging nh bnh trn m phi dng n Mc hng th nn ty ngi, ty sc, c phi dng nhiu c dng, chng phi rt r g c, v b ngay vo thuc m sc, chng cn phi mi. D tr em, hay ngi gi yu th dng t i mt cht nhng cng b vo thuc m sc mi hay. Ngi xa dy Mc hng i qua la th km phn linh diu v ung nhiu th tn kh cho nn mi bo mi vo thuc m ung. Nhng thit ngh c x m thc ca con ngi mi thi mi khc. Bt k thuc g ngi xa thanh m th dng t hay. Ngi thi nay qu hu phi dng nhiu mi c cng hiu. l { kin th thin ca k s hc ny.

31

9. NG C GI CHY NC MI HNG NM (T uyn) (1928 - Mu Thn) C L Th Trch (thn ph ti), ngi tr lng Lc Mn Tri, lm thy thuc, tn hiu nh Ninh ng. Dn lng my ph huyn y gi l c iu Hu. Hng th 86 tui (1857 - 1942). Ngi vc ging cao cao, gn sc cng mnh, tnh tnh khim nhn, lng khoan ha v bnh thn m trang nghim. C x m thc iu , khng ru, ch, c ph, thuc l, khng bn b bi bc chi bi. Nho hc uyn thm, y l{ tinh thng. Mt nh nho y thi by gi. Tht vy, ti khng gim t cao. BNH CHNG: Ma h nm y, ngi 72 tui, mc bnh chy nc mi, trong ngi khng nng khng lnh, khng nhc u, khng nng mi, khng nga trong mi, khng ho m, khng ht hi khc nh, cng khng au lng lnh chn. K t trc cng khng c bnh g khc, vn n ng lm vic nh thng. Nc mi trong, c chy ra rng rng, ht ngy n qua ngy kia, mt ngy my khn lau, hng thng khng khi. Qua thng ny sang thng khc, iu tr khng khi, c vy ko di hng nm, sng chy nc mi trong, chiu chy nc mi c, sau c mi hi, sc ngi by gi c gim i i cht. IU TR: Lc u cho l c ti trong mi my nm lm thy thuc vng y, bt kz ngy ma hay nng, tri nng hay lnh, c 5 gi sng l dy i thm li bnh cho nhng ngi ang ung thuc (i b, ng qu khng c xe) xa my cng nh gn, ngho cng nh giu, u i thm cho tt c. n 9 - 1 0 gi mi v n sng v ct thuc cho mi ngi. V th m sng gi thm vo u c, gp nhit trong ngi bc ln hp hi ha ra nc chy xung mi. ung nhng loi thng dng tn hn nh Ta t, Phng phong, Knh gii, Bc h, Te tn, Xuyn khung, Cao bn, Bch ch... hng my cn khng khi. Hay l ph nhit, m nhit chng? ung thanh ph, lng m hng thng khng khi. Hay l cm nhim lu, by gi gi yu th dng h khng thu lim c chng? ung Lc qun t thang, B trung ch kh thang hng my chc thang cng khng khi.

32

Hay l m tinh suy h m dng ha bc ln chng? ung c Lc v thang, c Bt v gia Xa tin, Ngu tt dn xung cng khng khi, li lm nhiu thuc st trng nht mi cng khng khi, v chng mi khng au, khng , khng nga th lm g c trng. Sau cng ung cao l khi. PHNG THUC: Cao Ban Long (Lc gic giao) Cao ban long ct nh ha vo cho nng m n . Cao ban long: 5 ng cn. Cho go t: nu lng, nng si, mt bt hng trung. B cao vo cho quy cho tan u ri n, hay l khi no thch ng thm ng, thch mui thm mui, thch nc mm thm nc mm, thch tht ln kho thm tht ln kho. Ngha l cn n cao, ngoi ra ty s thch, ty phng tin. Nu khi no n m sc nng ca cho khng nh tan c cao th bc ln bp un cch thy cho cao tan ht s n. Nh ng n cho ngui. Sng sm n mt bt, hay ti c th n mt bt na cng tt. n nh vy, 5 bui sng thy c phn bt.Mt thng khi hn. Sau c vy n thm vi thng na, bnh khng ti pht m li tng th. SUY XT: Bnh chy nc mi ko di hng nm ny ung Cao Ban Long m khi, bi Ban Long l cht b m tinh, rt mau rt bn. Vy th bnh ny bi m tinh thn thiu v nng th dng ha bc ln sinh ra, cho nn ung Ban Long mau khi. Nhng ti sao ung Lc V hng thng khng khi? Lc v khng phi l thuc b m tinh sao? Thit ngh, Lc v ng l thuc b m tinh, nhng Lc v l cht tho mc v tnh khng bng Ban long l cht ng vt hu tnh li c cht keo ung n u gn cht n y cho nn mau khi. Xin c gi thm nh.

33

10. V THUC RT NGT MI KHI BNH (1929 - K T) NGI BNH: Mt b (qun tn) x Ninh Cng, tnh Nam nh. Thn hnh va phi, khng gy, khng bo, trang phc sch s, nhn nh khng lam l, sinh 4 con. CHNG BNH: Nng mnh, vng u kh chu mi vi hm n ng hi km, i tiu bnh thng. ng chng sang mi c ti n xem mch cho b. C ti sang xem mch ph hot. Khi v c k n: PHNG THUC: T vt thang hp Nh trn thang thm Phng phong, Bch ch, Hong cm. Sng mai c ti sang thm li, ti cng i theo. B ni: Tha thy, thuc ng lm con ung khng c li nhc u thm, xin thy c ct thuc ngt cho con ung l khi, khng phi xem mch. C ti v bo ct: Sinh a, Bch thc, Sa sm, Cam tho v i to mi v 3 ng cn.Sng mai c ti li sang. B ni: Thuc y con ung c, hm nay hi d chu, nhng cng cha ngt . C ti ni: Nu vy b pha ng sa m ung, ung thuc lm chi? B ni: C nh thang thuc hm qua, thy ct ngt hn na con ung l khi. ng sa tuy ngt m con ung khng chu, chc n khng c hng v thuc hay sao y . C ti cng th theo { b: C n Sinh a v Cam tho mi th mt lng, To tu 20 qu. Sng hm sau, c ti li sang. Va n ca b reo ln: Thuc th mi l ngt. Hm nay con khi nhiu, xin thy cho con 3 thang nh th na. My nm trc kia con au cng ch thuc rt ngt mi khi bnh. C ti v bo ti, k th cng kz l y. SUY XT: cng l im v dng thuc tr bnh m chng ta nn suy ngh. Ti sao thch ngt khng ung ng sa li ung thuc ngt, m thuc phi rt ngt mi va ming, mi khi bnh k cng t thy. Ni v ng v ca thuc m ngi ta thch ung: B ny thch ngt l mt v ti thy mt b na thch ung thuc tht ng l hai. Cn 3 v kia ti cha thy. Vy th ng v ca thuc c ch yu g m h i hi? Chng ta nn tm hiu.

34

11. AU BNG HAY AU TIM (1931 - Tn Mi) Tr khi bnh, c gi thy lang B. Nm 1931, ti chnh thc l thy thuc chuyn nghip. NGI BNH: Anh Huyn (Trng Vn Huyn) 25 tui, con c trm Hng (c Trng Vn Hng, nh c theo o Thin Cha, c lm trm o), lng Thanh H, M c, H ng. CHNG BNH: Anh ti tr, y , khe mnh, p trai. Khong 10 gi sng hm , t nhin ni cn au bng d di, nhy ln chm chm. Mi cn au, anh a ngi ln nhy chm chm 2-3 ci, u gn chm lc nh b, hai tay dang ra, mt bng bng, tia mt cng , mi ming kh, khng kht nc, khng i , khng a chy v tay chn khng lnh. Nhy xong anh ngi phch xung, nm nga ra th. Vi pht sau li dy, li nhy, li nm xung, tng cn nh vy. C nh lo s, b con, anh em h hng xm li vc, m lng, n bng, xoa du, bp nn tay chn v rang cm chm ( vng ny khng c mn co gi)... phn lo c ngi i mi c lang (c mn thuc mi) n mi thuc cho ung, khng bt, phn lo c bn khch kha y rp. C Qu Hnh ln thm bo: nh tao c ng lang mn b ln y chi, n mi i! S VIC: u nm 1931, thn ph ti ngi 75 tui, ngi t ni tr lm thuc (Lc Mn, Nam nh) dn v lng (Dch Dip, Nam nh) ngh dng gi, khng li y lm thuc na, c gia nh cng dn ht. Vi tun sau, ti ngh mnh theo cha v nh th chi khng sao, m i theo cc anh lm vic th ch l ph t m thi. Ta nn tr li ni tr c hng th danh ting v nn np ca cha, m li c tnh cch t lp, v g phi i u! Ti lin xp t qun o v thuc vin, thuc tn lt vt my th cn thit vo va li nh, xin php hai c ti tr xung ni tr c. Ti ti ni tr c chi vi ngy. Ln ny, anh Nguyn Vn Ngn (chu ng ch nh, anh hn ti mt tui, anh v ti hc cng mt lp nho vi thn ph ti, nhng anh ngh bun bn) d ti cng i bun bn vi anh. Anh Ngn bo: Anh i bun bn vi ti vo trong lng Thanh H, M c, H ng ng thi bc lm thuc y, mn y thiu thy thuc hay bc ! Ti ang khng c vic lm, nghe anh ni bi tai cng c i xem sao.

35

Anh em hai ngi va li hnh l{ ra i t sng, chiu ti n mt nh b lng Thanh H, nh c Qu Hnh (c Trn Vn Hnh, c lm th qu lng y). Anh Ngn i i v v bun bn vn tr nh c y. Khi c ti cng n, anh gii thiu ti l thy thuc, nn cng c hai c v c gia nh tip i n cn vui v. Ni v lng Thanh H, lng ny tn ch l Thanh H, nhng dn lng ton b nh b trn mt sng con, lm ngh chi li v bun bng tre, nn cn gi l lng di sng. Lng ny trn mt sng con, sng di n u h cm nh b n y. Tnh t ca sng Bn c, Yn V qua Yn Duyt, Nng H, Nng Thng, K Si ,Yn , ng Chim, Hang Nc n st bi ph i (thuc tnh Ha Bnh) di chng 20 cy s u c nh b ri rc khp ni. Lng ny tuy ch c b di nh hp, nhng s sng lin h nh v n c cc lng trn t hai bn ven sng thnh ra rng ln. Tuy nhin, vic hnh chnh, hi h vn ly khu nh c Qu Hnh (st vi lng K Si trn t) lm ni gia lng. S i li ca lng y, ch nhiu th c thuyn danh , i chi i lm mt hai ngi th ch c thng bi. Ni v ci nh b: Nn nh lm bng cy lung, cy bng v tre na kt li thnh mng di nc. Nh lm trn mng cng c nh g, nh tre, nh to, nh nh khc nhau nhng y tin nghi, c bit cng c nh g chm tr sn pht rt p. Ni chung v kch thc, chiu cao t nn n nc b 2 mt tr li, di chng 10 mt l nhiu, rng chng 3 mt l nht. Ni v anh Ngn v ti nhng ngy nh c Qu Hnh, ngy no cng thc thuyn n chi my nh di sng hi mua bng tre c { ch v Lc Mn bn. Chiu chiu xem cnh my lng trn t. Quang cnh gn rng ni, np sng ca dn c cng hi l mt, mc mc v tht th. Anh Ngn mua c bng tre ng b mng. Ti c ng no cng b c vo y vi anh. Anh ni, v bn chia li. Nhng lng ti chng ngh g n gi c li li. Ti ch ngh v ngh v tic rng nu lm thy th gi yn thn, ch lo o th ny mnh l anh li b sao? Chn qu!. Chiu hm y, thy trn bi gn nh c Qu Hnh, ngi ta ang lm rp, k bn gh ni niu bt a xp y. Hi chuyn, c Hnh cho b i t : l anh Huyn, con c trm Hng ly v, lm r nh y 3 nm. Sng mai th 7 lm l ci, nn ngi ta lm rp mua ln, mua b lm c mi hai h v dn lng di sng, trn b n n ci y. Nhng n th ch bit v l{ do g, ba ngy sau lm l ci, i ny mi c v vi nhau. Lut o chng ti h c l ci l thnh v chng. K cng l sao khng cho ci ngay, chc l h king c g y? en ngy l ci ca anh Huyn, c Qu Hnh i n ci, ti vi anh Ngn nm di nh ang bn bng tre th ny th n, cht c hai ngi n ni:

36

Tha thy: Chng ti c em Huyn ang au bng, nguy lm, b gn ngay y. c c Qu Hnh cho bit xin thy lm n li xem cho. Ti ngi dy hi: , c phi ci cu sng nay lm l ci v gi ny ang n ci y phi khng? D phi! Ti ng dy ln b i ngay, cch c nh 4 b th ti (anh Ngn cng i theo). Thy cnh tng cu Huyn ang au nhy chm chm, ti xem bnh rt k nh ni trn. Li thy nhiu ngi xm li gn chm u b xung v sc mi du gng . Tha cc ng, cc b, bnh ny kh tr lm, nu s { mt t s nguy. Cc ng cc b c ng { l c th nguy ti mi dm cho thuc. Cc ng cc b u ni: Xin thy c cho thuc. Nu vy xin ly nc ma cho cu ung vi chn con, ch ung gng, xoa du. Ti v ly thuc cho cu ung. Khi tr v nh c Qu, ti m vali tm gi thuc, anh Ngn hi: Bnh g vy bc, cha c khng ?

Bnh tm l{ ch bnh g, ti cha khi ngay cho m xem.

Ti em thuc sang, ti sc thuc, ti thuc cho cu ung v ni chuyn i cu vi cu. Cu ung hai ln thuc, cu khi hn, khng au na, thuc tht l hay. Ti co t ra v, c nh vui v ng dy tin chn. Khi trn ng v ti thong nghe vi b di b, my ng trn b x xo nhau: Thng Huyn n au kz qu! Ai cha khi vy? - Thy lang b. Ti bc ln b gi: Ngn i! Ci anh Huyn y khi au ri, khi rt mau, li mau tnh na. Ngn ngi chong dy: Khi ri h bc, hay qu nh! Cht c ting chn ngi bc ln b. Ti quay ra thy ng c gi. Tha thy (c gi ni ngay) ti l trm Hng, thn sinh ra chu Huyn. Tha c (ti) chng ti n y cn l lm, hn hnh c bit c. Tha thy (c) Huyn con ti, chu n c khi bnh l nh thy m yn lnh mi s, nht l tic ci ca chu nh ny l vui v trn vn. Ti n y xin mi hai thy n d tic cho chng ti c gi l c cht lng n p. Tha c (ti), anh em chng ti n y cha hiu phong tc, xin cho chng ti t co. K tha thit mi, ngi c tnh chi, sau khng th chi t, anh em ra d tic ci.

37

Ti rp, c trm Hng nm ly tay ti v tha cc c v b con hai h: y l thy lang B, thy va cha khi bnh cho ch r, khi c ngay y ! Chng ti mi thy ra d tic. Cc c u ng dy cho v mi ngi. Anh em ti vi cho v xin ngi ngoi ny vi anh em tr cho d ni chuyn, nhng cc c c mi ln bn trn. Trong khi tic, nhiu ngi ca tng thuc hay. Tha cc c (ti), l dp may ca cu m Huyn v phc ring ca nh c trm y thi . Th l t y, ti mang tn thy lang B v ci ting thuc hay ca thy lang B cng ko di v lan rng theo chiu sng Thanh H v cc lng trn t vng ny. Tr v nh c Qu, lin tip t hm y, khu nh b ny, no b gi au u, no c gi iu kinh, no tr em au bng, cm nng hay si kinh, bao nhiu ti u tr cho khi c m ch cho thuc, chng ly xu no. Sau my ba, anh Ngn thu xp nh b xui nam. Ti ni vi anh: Anh Ngn ! Th l ti nh anh, tnh c ln t gip ranh rng ni ny, y ngi ta n s mc mc tht th hp vi ti nhiu. Ti li y lm thuc. Ti nh anh v ti nh, anh ln ngay nh ti (ng chm nh) ni vi hai c ti l ti li y lm thuc vi ba thng na mi v. Cn s tin ti a anh, anh c ly m bun bn ly li. Anh Ngn vui v ra v v ha s ln. PHNG THUC: Hong lin sng 3 ng cn ct nh. Ti sai ngi ly niu con. Ti b Hong lin vo, mt bt nc y un si vi trp. Ti rt ngay mt chn con, ti em cho cu ung v ni vi cu i li. Cu ung khi c, th ph ra mt ting rt di ri nm xung ngh. Lt sau cho cu ung ht ch thuc sc y. Cu khng au na. sc lun nc th hai cho cu ung, cu khi hn. SUY XT: Bnh ny chng phi au bng, cng chng phi au tim, ch l bnh tm l{. Nu au bng nhit thng th phi ngc u ln, nhn mt nhn mi hai tay phanh bng, n ngi ra v t nht cng phi hi vi ci ch. Nu au tim l chn tm thng, hay quyt tm thng th mt nhy chm ri ngi v tay chn lnh, lt sau thm en, my ting ng h s cht. Ti quyt on l bnh v tm l{, v ti c nghe cu chuyn k trn. Ti c cm tng: Tnh trai tr hay say, phi lm r ba nm ng ng l hm phanh qu c. Gi n ngy ci, hy vng s h hng, mng thm vi nhau. t nhin li hm ba ngy na mi c gn nhau, m trong nh li n ung linh nh nh thc dc v bn b lp

38

tr tm tm ci thm th tm tnh bng bt, khng th chu ng qu mc c na (nguyn dc bt hi). Tt nhin dm la lu, ng lc th phi bc chy. Thiu m ha v Quyt m ha, hai ci ha tm v can n hip nhau, gp ci thm mun vo ci ut gin chi ln m nhy chm chm ch c au g? Nay ti em Hong lin cho ung, l em cht kh hn m t ngay vo tm ha. Thm vo , lc ti Hong lin cho anh ung. Ti ni vi nh vi anh anh p trai qu, cuc i ang ln, phi bnh tnh lo g, sm mun g u vo y c anh m to mt nhn ti, l ti t can ha. Bnh tm l{, dng thuc tm l{ c phi l tm l{ chng? Nguyn dc bt hi hip phn n m t tm v can ha l ng ri, lm sao khng mau khi. Tha c gi: Mt v Hong lin em tr mt bnh kinh ng t xut ca ngi thanh nin trn t khch mi l, i vi ti l k mi vo ngh, k ra ti cng c can m v tr liu v cng c { thc v tm l{ nn ti mi dm quyt on nhn lnh i n cng hiu thn tc th ti cng hnh din v t ho phn khi v ngh nghip. K t nm 1931, ti mi chnh thc l thy thuc chuyn nghip.

39

12. B C NHC CHN (CC KH) (1936 - Bnh T) B c gi Phm Th Diu (thn mu ti). Nin k v c tnh ni bi bnh l{ s 2 pha trn tp ny. NGY BNH: Ma ng nm y, tri sng kh lnh. Ngi 72 tui, nhc but mt ng thng trong gn xng chn bn phi, sut t i qua gi n bp chn, chng ln ngang lng, i ng nm ngi kh khn, nhn nh, r rn mt mi, n ung km, khng nng lnh, i tiu thng. S VIC: Nm y, thn ph ti 80 tui. Ngi tr nh lm l mng th vo ngy 10 thng ging nm mi (inh Su). Ngi thy thn mu ti au bnh nh vy, cn phi tr gp lo vic mng th. Ngi vit th cho c bn con bn ni cn phi thu xp cho c v con v, chm lm l 21 25 Tt. Anh c (Th c) ti tn H Ni c tin m au m phi cn lo vic mng th ca cha. No mi dn lng, hng tng, hng huyn, rt l b bn; no l bnh m c mau khi mi vui chung cho i gia nh. ng ngh l bn phn ca mnh, phi thu xp v trc cc em. Sm nhung cao qu, thuc men, tin bc sn sng chu o, ngy 15 thng chp ng nh. Lo liu mi vic thuc thang cho m, nhng hng tun bnh nhc chn ca m chng nhng tr tr khng bt li cn au nhc hn. ng nng lng nh giy thp gi c ba anh em v gp. C ba gia nh khng bo nhau, chiu 24 thng chp u t cc ni v c. Anh hai (Bo Nguyn) Hi Dng, anh ba (Xun Phng) Ngh An, ti lng Thanh H min qu rng ni tnh H ng. Lc y, i gia nh ng vui, nhng mi vic hy y, my anh em hy bn vic tr bnh cho m trc.

- Anh c bo: Cc ch xem mch m cha gip anh. Anh em c Sm nhung cao qu v quy thc cc v i b v, m ung my hm nay khng khi. Ngi cn ku au lm. - Anh ba vo thm m xem mch ra ni: M ung B trung ch kh l khi, ri k ngay n thuc. - Anh hai vo xem mch sau ra ni: Bnh ca m sm nhung cao qu vt i, gi l b trung cng l loi b c, khi sao c. Thng ny ch ct mt thang mai m

40

khi cho m xem.

- Thn ph ti thy vy bo ngay: Ch qu quyt cho ch ct. - Ti em t khng dm c { kin. - Anh hai hng hi ly ngay giy bt k n.
Bt u ng vit ch ng sm (bng ch quc ng). Ti ni nh c D sm tt hn. ng chng mt: My ngu lm, m hn, D sm n hn c khi cc. Anh hai vit xong khng cho ai xem n thuc c, bt ti i cn ngay. Ti cm n suy ngh ton l phong thp dc, ngi gi chu sao ni. Tuy nhin vn cn nguyn n, em v ng { ng, ng bng lng sai ngi sc ngay. c nc u, t tay ng bng cho m ung. Vi gi sau, c nc th hai, cng t tay ng bng cho m ung v ng xem mch. Khi ra, ng ni nh vi ti: Sng mai m khi tht em ! Anh r vo mnh m dm dp m hi. Song c nh n ung, chuyn tr hn huyn ri i ng. Tuy nhin, ng hai bo m l mt thang m khi nn m ng nm khng yn, mc d c my b du ngi hu. Nhng ng vn lun lun ra vo thm m. Lc gn sng, ng mi dm kh hi: M c thy nhc cht no hn mi m khng m?. Ngi bo: Thuc ny a no ct y? m nay tao thy au m ng c i cht. D con ct, ng hai mng qu{nh. ng ra ly ru rt ung v ng bn n ht vi iu chi (chc ng phn). Sng mai c nh thy b au tht, vui mng v vn hi anh hai v y l{. Anh c hi: Ch ct g m m au ngay vy! Anh mng lm! Thn ph ti cng anh ba v cc b du xm li hi. Anh hai chc t ngh mnh ch l y t sang lm thy thuc ta, nu ni sch v khng bng anh v cc em. Anh ang ng ng say lng lng my gi, anh tr li cc lc: X, ti ch y l{, ch cc kh qui g c. Ti ch cho l phong hn v thp n cm nhim vo, n hnh h m, ti ha trung khinh tn l m khi. Th thi ! Cc ng c cho l gi th kh huyt h, c b cho nhiu, cng b cng b, cng nhc thm c khi cc. Ti tn phong hn, tr thp , m ung vi thang na l khi hn, cc ng tha h em sm nhung i b cho m ung. By gi mi ng lc phi b ch.

- Ha trung khinh tn l nhng v g? (anh c hi). - Nhn sm bi c tn gia v. (anh hai) - Gia v l nhng v g, ni lun i. (anh c)

41

- Th thong th no i u vi th, ch nhng g c , ch c mt v thi, (anh

hai)

- V g ? (anh c)
- Mun my ng on coi v g, nhng ng nng th ni ngay l mt v Ph t.

- ! Th l Nhm sm bi c tn gia Ph t. K cng kz! - Kz vi ch kz, hay l hn, khi l hn. Y l{ cao su, khng khi, ngh sao? (anh
hai) C nh ci!!! Thn mu ti ung n y 3 thang, i li n ng, khe nh trc, ri ung thuc b. Lm tic tung h anh hai. Xong bt tay vo lo l mng th ca cha. PHNG THUC: Nhm sm bi c tn gia Ph t. ng sm Khng hot c hot Tin h Si h 3 ng cn 3 ng 3 ng 3 ng 3 ng Ch xc Ct cnh Xuyn khung Bch linh Cam tho 2 ng 3 ng 2 ng 3 ng 1 ng

Thm Ph t en 3 n , Sinh khng 3 phin, Bc h 3 ngn. Thang thuc tng cng trng lng 3 lng tu bng 120 g, sc 2 ln ung. 1: 4 chn nc l, un cn 1 chn, gn lc ung 1 ln. 2: 3 chn ung cn 8 phn, ung 1 ln. Ung trong mt ngy, ung trong lc bng khng no, khng i. SUY XT: Mun suy xt bnh nhc chn v bi thuc (ni trn) tm y l{, ta hy em hai bi thuc Nhn sm bi c tn v Cu v khng hot thang ra i chiu tm hiu trong hai bi y c nhng v g v ch bnh g?

42

Nhm sm bi c tn ni trn. y l bi Cu v khng hot thang: Xuyn khung, Hong cm, Phng phong, Bch ch, Khng trut, Cam tho, Khng hot, Sinh a, Te tn. Thm Sinh khng, i to, Thng bch. Ni chung, c hai bi thuc u tr ngoi cm phong hn thp nhit. Nhng ni rng: Nhn sm bi c tr ngoi cm thuc kh h hu thp v trong c Nhm sm tr kh h. Cu v khng hot tr ngoi cm thuc huyt nhit sinh thp v trong c Sinh a tr huyt nhit. C nhn lp phng ch tr rt c { ngha khc bit nh vy. Nu ta gp bnh ngoi cm m khng phn ra, phong hn thp nhit, huyt h kh nhit hay kh h huyt nhit m tr th v hiu. Ni v bnh nhc chn ca b c: Hon cnh gia nh ha thun th khng phi u t m suy tn, an nhn khng xng pha ngoi sng gi th khng phi phong thp thm cn. Nhng c ln tui th hn tz kh v thn kh c phn suy yu, li gp lc ma ng gi lnh th hn kh n xm nhp. Hn kh xm nhp m tz kh h khng chng th sinh thp. Phong hn th au nhc.Thp th tr, th ng tc. Bnh nhc chn ca b c thuc kh h sinh thp m cng l bnh cc kh (phong hn thp kh chy vo chn) thuc tam dng kinh (tam dng kinh thuc lc ph). Bnh lc ph cng l kh bnh. S d bnh khi mau chng l ng gia Ph t (Ph t tnh tu bt th) n dn thuc i cc kinh lc m trc phong hn ra ngay vy. Kh bnh sinh thp v cc kh thuc tam dng kinh m ung Nhn sm bi c l thuc tr ng bnh, ng l{, m li gia Ph t th s khi bnh l ci l{ tt nhin. Ta li mun tm hiu ti sao bnh nhc chn ny ung c hot tang k{ sinh v Ton chn nht kh thang li khng khi? Mun vy ta cng phi em hai bi thuc y ra i chiu xem trong hai bi y c nhng v g v ch bnh g? c hot tang k sinh thang: c hot, Tang k{ sinh, trng, Ngu tt, T tn, Nhn sm, Tn giao, Phc linh, Qu tm, Phng phong, Xuyn khung, Bch thc, Sinh a, Xuyn quy, Cam tho. Thm Sinh khng sc ung. Ch tr bnh mi g vai, lng, co rt gn xng, yu chn mi gi hay bun t

43

nhc nhi bi thn kh h nhc pht sinh. Ton chn nht kh thang: Thc a, Nhn sm, Bch trut, Ph t, Mch mn, Ngu tt, Ng v. Bi thuc ny ch c 7 v, khng c gia gim nu mun gia th ch c gia mt v Sinh trng m thi. Ch b ha trong thy, tng dng trong m m tz th, ph kim, thn thy cng mt kh ha sinh, t nhin chn dng i xung, chn m i ln. Tm vi Thn giao nhau thy r hnh tng thy ha k Nhn hai bi thuc , ni chung th c: Nhn sm b kh, Bch linh b tz thm thp, Qu tm, T tn tn hn, Phng phong, c hot khu phong tn thp, li cng c Ph t hnh kinh lc. Nhng li c Sinh a,Thc a l huyt dc, tnh hn tr. Bnh v kh bnh m ung huyt dc th tr tr thm hn. Tz kh l chnh, tr tr th d nhng v thuc kia c khu phong tr thp, n kinh tn hn cng khng sc c li. Bi vy, hai bi thuc ny chng nhng khng khi m cn au nhc thm l phi. Ni thm v vic gia v trong bi Nhn sm bi c: a s cc v y s mun gia v vo bi thuc ny th ch gia Phng phong, Kinh gii hay Thng trut m thi. Nay ng khng gia nhng v y m li gia Ph t. Ke cng l c o m va nghe cng thy l tai. Cn ni l lp lun chnh xc hay hnh ng th khng c bit. Nhng d sao ng cng l mt v ng y c sng kin mi m, m cng c tnh cp to na. kt lun, bit rng: Kh bnh m dng huyt dc, huyt bnh m dng kh dc cng nh thy ha bnh m dng thuc kh huyt hay kh huyt bnh m dng thy ha dc u l tro cng ngng lm sao m khi c. Li nh hn thp m dng nhu tr hay hn tr m dng nhu nhun dc th cng th. Vy lm thy thuc phi xt cho r ci bnh l{, n khi dng thuc phi xt cho ng dc l{ mi c thn diu. Phi chng?

44

13. MT DANH Y KHNG TR C BNH L CA MNH (1936) Ti c nghe mt cu chuyn , ng V Quang Lng ngi cng lng vi ti. ng m ca hng thuc ng nm, gn nh my si Hi Phng, yt bng Qung T ng xem mch tr bnh nam n lo u. trn 10 nm, ng tr c nhiu bnh, ting tm lng ly. Sch v nhiu, y vn th hun ng. BNH CHNG: Nm y ng khong 58 - 59 tui. ng mc bnh l phn , khi phn trng ln ln, ngy 5-7 ln, m 5-7 ln. D nhin ng t tr, ng ung nhiu nhng bi thuc s khi thuc biu chng, ri ng phn nh: Hn l hay nhit l, th l hay thp l, huyt l hay kh l... nhng hng tun khng khi li gia tng. ng cung qu{t bt my y sanh em mc bnh l trong cc sch (Y hc tm lnh, Phng Th, Th th v Cnh nhc) ra c, ht quyn ny n quyn khc tm y l{, bnh l{ v dc phng. ng lun ng bnh, ng thuc th m ng ung hng tun na cng khng khi. Li ngy m 1 5 - 2 0 ln, l{ cp hu trng, km n, t ng, mt mi hn. ng nng lng bo vi b: Nguy qu! L m thy tng bt nhp th nguy qu. Li c sch, li ct thuc v.v... Sau c ng em tr ht. PHNG THUC Bnh v tn gia v. 1. Thng trut: 3 ng cn, iu tz v, tr thp, khoan trung. 2. Trn b: 3 ng cn, ha can v tiu m thp. 3.Hu phc: 3 ng cn, tiu ha ci kh y trng. 4. Cam tho: 1 ng cn (nng than cho chn) iu ha tz v v n trung. l bi Bnh v tn, cn gia v: 5. Mch nha: 3 ng cn (sao vng) tiu m v a ht phn ra. 6. Sn tra: 2 ng cn (sao gn chy) tiu c tht v cng l c phn ch l. 7. Thn khc: 3 ng cn (chn th chn nng) ph tch tiu m, tr phc thng (ch { v Thn khc ngoi th trng ti a l Thn khc gi). Php ch Thn khc chnh: Ch vo ngy 6 thng 6 hay trc gi dn ngy tam phc mi nm. Rau rm 3 lng, c Thanh hao 6 lng (l, hoa, cy dng th no ch dng mt th), Thng nh tho (cy K u nga) 6 lng, 3 v ny gi nt ly nc t nhin.

45

Hnh nhn 1 lng, sao vng gi dp nh, Bt min trng 2 cn, u 1 bt nu chn nh, bc b v, ly nhn, gi nt. Xong ly nc t nhin ca 3 v trn trn vi bt Hnh nhn, bp nn Bt min, bt u cho do, ct thnh tng ming (to nh ty {) ri em nh men ru. Khi n mc trng l c, ly ra phi kh, dnh khi dng sao qua cho thm s dng. 8. Hong lin: 1 ng cn, (chn th tt, tm nc gng, sao vng sm, cho gim sc lnh ca n), thanh tm nhit, st cam trng, tr l (nu l ch ra m mi trng khng c ln th b Hong lin). 9. Mc hng: 3 ng cn, tn t kh, thng b kh, ch phc thng, khoan hung cch v cng l kin tz v na. 10. Bch thc-. 2 ng cn (sao vng sm), bnh can nh thng v thu lim ha kh. 11. Binh lang-. 3 ng cn, ph tch ging kh v bi tit khng phi rn. 12. Sinh khng: 3 phin ln, dn thuc mau ti cc kinh lc v khua ng cho m nng cc th tht, tc l n tn hn t. 13. i to: 1 hay 2 qu, hip vi Sinh khng m tiu thc v iu ha dc cht. Tt c y , ly nc sc ung. Tm li, bi Bnh v tn tr thp, iu ha tz v. Thn khc, Mch nha, Sn tra tiu tch thc, thng kh. Mc hng, Binh lang nh thng v tr l cp hu trng. Hong lin thanh tm Bch thc bnh can. Sinh khng, i to tiu thc v dn thuc vo Tz V. Tt c u c tnh cch kin tz ha v, iu cn c bn th lm sao khng chng khi. S VIC: ng V Quang Lng v ngi em rut l ng V Ch Hiu, hai anh em c c thn sinh trau ri y th, nho tch v phng gia truyn kinh nghim rt nhiu. ng anh tnh tnh thun cn, sing nng hc hnh, ngha l{ uyn thm. ng em tnh tnh linh hot, hc hnh ly l, mi m theo i tn hc.

46

Sau ng anh m nh thuc Hi Phng. ng em i tm vic lm nha s khng c, ngh mnh ln, cha c s nghip li thy ng anh m nh thuc ng khch pht ti, lin n xin anh cho m nh thuc. Ti (ng anh) ly ch, ch lm ngh ny, kh lm, khng chu hc m cng ra ngh, st nhn v ao kim, phc nh c bao nhiu? ng em thy anh bo vy cng ngn ng e ngi. Nhng thm ngh mnh thng minh linh hot hn anh, li cng c thm nhun c t nhiu kinh nghim ca cha truyn. ng nht nh m nh thuc (cch xa nh ng anh khng cho anh bit) ch Hi Phng, yt bng Hy Long ng Nam n lo u, ni ngoi ton khoa kim tr. Sau my thng, vic em m nh thuc n tai anh th s ri, ng anh khng ti no dp c na (by gi ngh thuc l ngh t do, ai mun m ch np mn bi l xong). Tr tru thay! ng ra lm thy thuc c gn mt nm, ng li ng khch hn anh, cha u khi y. Danh ng ni nh cn. Ting n ng em hay hn ng anh. To ha a oan, tr tru li cng tr tru hn! ng anh mc bnh l, lay hoay cha mi khng khi. Trong khi ng anh mc bnh l, ngy no sng sm ng em cng ti thm. My ngy u s anh, chng dm ni g. Nhng khi thy my y sanh c sch b b v thy anh ch c v lo s, ng em ni vi b ch: Bnh ca anh thng em ny ch ct mt thang l khi, hc cao hiu rng, nc n chn, s thit vo thn li em sch ra b b c tht l chn. Ch ni vi anh em ct thuc cho m ung.

- Ch ln m ni, ch chng dm ni. - Ch ch dm ni, thng em u dm. Bn i, tnh li cng c rt r khng ai

dm ni c. ng em ra v. Hm sau li n ni vi b ch nh vy. 5 - 7 hm na cng c nh vy na. Ti hm , bnh l nng hn. B ch ni vi ng chng: ng , ch hai ch bo bnh ng ch tr chng khi lm, ng i tay ch ct th mt thang xem sao, ch ng ung mi thuc nh c khi u, l n qu ra th sao? Lm cm gn thng ri . ng gt ln bo: Thuc nh ti li cn c vn i tay, m li i sang tay n. B bo ti ung thuc n cho mau cht !. C nh thy ng gt ln u im lng i ra. Sng hm sau ng em li ln thm, li ni vi b ch nh mi ln. Ln ny ni ln ngay gia ca phng, c { anh nghe, ri tha lc anh au bng bt l, ln vo phng thm xt bnh tnh v ngm bo ngi nh em phn ra ngoi xem.

47

Khi ra v, ng ni vi b ch (c v nng gin bc mnh): B m khng ni vi ng y thng ny ct thuc cho m ung, nu c th no, b chu trch nhim nghe cha?. B ch lo s v ting ni ca em chng v cng lo s v bnh tnh ca chng. Ti hm b buc phi mnh dn ni vi ng v cung cch v tm trng ca ch em rt yu anh khng mun anh au lu, nhng s ma ru qua mt th nn khng dm ni. Vy ng c cho ch y ct thuc, bit u ngi l phc ch m linh th sao? h! ng t ngh c phn mt mi ri, thn tr c phn km th thuc thang cng lun qun m v ni cng c l{. ng nh bo: Mai n c ln, bo n ct thuc cho ti ung, m n ct v g phi a ti xem ri s sc. Sng mai, ng em nh thng l li thm anh. B ch thy ch em, hn h vui mng bo: Ch , ch ni vi anh ri, gm kh lm, ni mi anh mi bng lng ch ct thuc . Ch vo xem mch v nh ct nhng v g, ni cho anh nghe, anh bo th. ng em ni: Chng phi mch lc g c, l gi li d, em c cho li l n ht, cn v v thuc g khng th ni ra c. V ni ra ng y chng chu ung u, ung thuc th phi tin thy ch, khng c hi v thuc. Nu vy, em phi sc thuc nh ri em ln. Ni ri, vi v ra v, ct thuc, sc thuc, n chiu thn hnh mang thuc n ln ni vi b ch hm nng ln em cho anh ung ri ra v. Sng hm sau, ng ln sm. B ch ni: Ny hay qu ch , m nay anh c bt l c vi ln m ng c i cht. Thuc ung ht ri. ng mng qu, quay v ct thuc, sc thuc n chiu li thn hnh em thuc ln cho anh ung. C nh vy, c 3 thang, bnh l ca ng anh khi gn ht, ung lun my thang na, bnh l khi hn, quay sang b tz my thang na l ng khe. C nh vui mng, ch hai ra v. My hm sau, ng em ln chi, gp lc ng anh ang ngi y phng pha t r ung. Anh em tay bt mt mng. ng anh ni: Anh ang mong ch, mi ch ngi. ng em ngi xung gh bnh. ng anh mi ung tr ri ni: Nh ch, hm nay anh khe, c l no qun c hai ch cm n. D! Em u dm, cng l bn phn v cng l anh cho php. Gi y anh mun hi ch tht v thuc, ch phi ni tht cho anh nghe nh.

48

D! Anh c hi. Chc chn l ch cho anh ung si thuc phin, nn mi chng khi nh th, c ng khng? My hm nay anh rt nghi ng v thuc. D tha anh khng, trm phn trm l khng. Nu em em si thuc phin cho anh ung, ch ha ra em lang bm, lang vn, lang v hc lm sao. Em bit rng tr bnh l th cu gi kh c, tn gi bt kh c Nay bnh l ca anh u phi hot l, cng khng hn l hn l, v cng cha phi l cu l th sao li c th dng nhng loi si thuc phin, Tc xc hay Kha t m c sp, m vt n li c. Bt lun bnh l no cha nn cho vt m cho thuc vt li th l c li trong bng bin sinh ra nhiu bnh khc, kh tr lm. Nu n pht nng m mch hng th phi cht. C phi th khng tha anh. Bi vy, em ni l gi li d, em dng thuc thng li anh khi bnh .

- Ch ni phi, bnh l ca anh, bn hn bn nhit, phc trung gio thng, nu vt li th l c tc hi. Phi lm, vy ch va bo ch cho ung thuc thng li, ch cho anh ung o tr thang ? - D! u c, bi o tr thang trong c v i hong anh ung sao c. - Vy ch cho anh ung thuc g m ch bo l thng li? - Tha anh: Chng ni anh qu hiu. C phi sch dy rng: Phi tch bt thnh l, nu trong bng khng v tch kt lu ngy th khng th pht l c, phi th chng? Bi vy phi ung thng li ph tch kt.
Nhng thng li c hai cch: Thng u cht v thng b kh. Dng i hong thng u cht, khc no di nc vo ri ly chi qut ra. Dng Hu phc, Binh lang thng b kh, khc no nh bm hi vo tht hi ra. Vy ch cho anh ung thng li loi no? Tha anh: Thng b kh thm vo thm thp, tiu thc v vi phn thanh nhit. (Anh ni) Trong bi thuc ch ct cho anh ung nhng v g ch k ht cho anh nghe, gii thch tng cng dng ca mi v v s lng ca mi v na, c khng? By gi th khng du anh na ch! D tha anh (va ni va tm tm ci), em xin ni ht, phi hay khng phi xin anh dy thm. Ch c ni cho anh bit i.

49

Tha bnh l ca anh, bi lu nay, em thy anh xng pha ma nng thm bnh cho ngi, lm vic tn ty vi lng tm, n ng t, thc khuya dy sm, suy ngh nhiu sinh ra ni hn ngoi nhit, thanh kh bt thng, trc kh bt ging, hn nhit tng bc, b tiu ha khng thng hnh vn chuyn nh thng m pht bnh l th bnh l y gn ging nh bnh l ca tr con, gi l cam l. Tha anh c ng th khng? Bi vy, em ct Bnh v tn gia v cho anh ung, ch c phi m sch tm phng xa l no u? y em xin k ht cn lng v cng dng ca tng v thuc (nh ni trn). Nhng ci s chng khi phi l kp thi gian tnh. Nu bnh anh thm vi ngy na kh sc suy kit khng chu c thuc y na. Bi vy, my ngy gn y em n thm anh, em c gt vi ch, gi em xin li ch. Phi lm ri (anh). Em ca anh kh lm, th m lu nay anh c coi thng ng em v cn gin ng em na. Tht anh khng ng! D! Nhng ti sao bi thuc ny anh ung m n li khng khi, ch l bnh ca anh m anh khng bit sao? Bi thuc y anh qu hiu (em ni). Nhng tha anh, vn n khi hay khng khi n cn thuc vo nhn tnh ch khng ti bnh cng khng ti thuc. Nhn tnh l th no? L tai qu (anh hi). X! Kh ni vi anh qu, nhng anh hi th em phi ni: Khi anh em ta cn nh, cha vn bo: Anh ngi c tnh thun cn, em th tnh tnh linh hot. Bi anh thun cn, anh lm theo vng o, chnh anh rt r vi bn thn anh. Anh ung thuc y th y v, v d: Mc hng anh s tn kh, anh theo c php, anh mi vo thuc vi phn thi. Binh lang, Hu phc anh s hao kh huyt, anh ch dng 1 ng l nhiu. Mch nha, Sn tra anh s bo mng rut cng dng rt t... Thuc nh bnh t, anh li cn s kit sc, ri thm Sm, thm Trut chng hn b sc thm. Tha anh, con tu trn cn, bt my a lc lng tm vo m y th n phi i. Nhng nu chn rt my thng m bt y, vy li cn sai my thng cng trng gi li th lm sao con tu n i c. Bi anh dng thuc cho anh cng nh vy, cho nn mi b mang ting mt danh y khng tr c bnh l ca mnh. V phn em, nhng v thuc ch bnh, em dng ti 2 - 3 ng cn, ly sc n

50

tiu cho mnh, trong ch c vi v ha dc, ch khng c b chi vi. Em lm mnh ngay vi ba thang cho n ht bn i ri s cho ung Sm linh bch trut tn cho n va tiu va b. Sau , em dng lun my thang B trung ch kh i b th lm sao n cn hu hon. Nh anh nay tui nhiu phi ung vi chc thang B trung na cho n chc. Ch ni phi, c l li ti anh. Nhng ch va ni hu hon th hu hon l g? Tha anh: sau khi bnh l ht c th pht bnh khc. V d: l hu khi thu suyn, l hu ph thng, l hu hc tt phong... Nhng hu hon khng phng sao c Thnh nhn tr v bnh, bt tr d bnh phi khng anh? i! Th m ta c khinh em ta, c l ta mc bnh l ny l ta bit n ngi em yu qu{ ca ta chng? Tht l nan vi huynh. Anh dy qu li, thi em xin v . SUY XT: 1. Mt gia nh theo c hc, ngi cha em o hc nho y ca mnh thu hoch c nhi nn cho hai con, sau ny hai ngi con xut thn trong y nghip cng u l ngi c thc hc v chn ti c. Vy m nghe th tc c ngi ni: Nhng ngi lp xa lm lang a s thuc loi khng c ngh g mi lm lang. Ni th l v a. 2. Trong mt gia nh c tnh huynh hu cung nh vy, cng l mt gia phong n np ng lm gng cho nhng gia nh no ngc li. 3. iu ng ch l ngi anh qu nghim khc vi gia nh v ngi em cng qu s anh mnh. Nu c chp n ch nghim v c gi lng knh s m khng thng bin tr bnh cho ngi anh hay ngi anh c t kiu m tr. Hi rng bnh anh s ra sao? 4. Lm thy lang d hc rng hiu su, nhng do c tnh cn thn qu m sinh ra do d bt quyt th vic tr bnh cng gim hiu nng m nhng ngi thy linh hot qu mc cng ln hm phanh li cho va. Ngha l khng nn vng o qu, m cng khng nn b o qu, phi ty nghi, kh bt kh vng. Mi l chp trung. 5. Nhng cu thnh ng v bnh l: L thuc thp nhit, phi tch bt thnh l; l gi li d; cu gi kh c, tn gi bt kh c; l thn nhit, mch hng gi nan tr... cng nn thuc nm lng phng khi gp bnh l m tr mi mau kin hiu. 6. Nhng thy thuc ng y ang tr bnh l cho ngi no v nhng ngi ang mc bnh l hay nhng ngi mc bnh l mi c khi c y thoi ny c l cng thm mt vi phn suy lun no chng?

51

14. TRAI TR CN CO A LN NGC (1937) TUI GI C NGI DP NH PHONG CI (1970) Mt ngi hai bnh nng khc nhau (thi gian cch xa 33 nm), cng ung mt bi thuc u c khi c. Ti sao? ng L Khc Chnh hiu l Nam Sn, ngi lng Dch Dip, tnh Nam nh. Ni t lm lng y, c phong iu h. Thn ph l tc nho. ng thng nho, gii nm v ch quc ng, lm ngh da, khu mui nm xe t sinh sng, ph Tin Sinh H Ni. Ngoi gi lm vic thch ung ru, ngm th v nh bi mua vui, nhng khng h chi bi hoang ng . C v 11 con u trng thnh. ng sinh nm 1899(K Hi), n nay 1978 ng trn 80 tui, vn khe mnh, i li lm vic nh thng. ng i b 5 hay 6 cy s hay c khi ngi c ngy khng au lng mi gi, khng mt mi. Ngi ta tng ng ba ch: Nam sn th. Hin ang s 91 ph Minh Khai, H Ni. CHNG BNH: Cn co trong rut a ln ngc. Nm 1937, ng 39 tui, ang trong tui: t thp vit cng nhi s. Nhiu lc ng ang ngi lm vic, bt ng trong rut, n cn cn co co, bun bun, xt xt, nh i m khng phi i, ri t rut a ln tc ngc, a nc chn rng, nhu di ra, kh chu lm, phi b vic lm, nghn ln m vut ngc xung. Lc v c cht g (cm, cho, bnh, khoai...) n vo th n h xung ngay. Xong li lm vic nh thng. Mi ngy nh vy vi ba ln khng chng, bt kz l bng no hay i. Tuy nhin, hng ngy vn hai ba cm ru, vn lm vic nh thng. Trong thi gian y, i khi cn pht cn st rt th ngy hm b cm, i tiu bnh thng. Bnh ko di 7 - 8 thng, dng nhiu loi thuc. No bo l thc khuya dy sm lm vic cn c, n ung tht thng ri lnh tt bt t m sinh vu trng, ung mai hon t v L{ trung khng khi. No bo bnh Tz v bt ha ung Bnh v tn khng kh i. No bo l Tz v h hn ung Hng sa lc qun t thang khng khi. No bo l vi trng st rt (v c mt thi gian ng trong rng) ung nhiu loi thuc tit ngc cng khng khi. Lu ngy thy trong ngi mt dn sc i. Sau c Th c l ng thc (ch h) ca ng cho ung Lc v 10 thang, ng khi, ng ung thm Lc v hon mt t. ng khe mnh. PHNG THUC: Lc v thang

52

Thc a 6 ng cn Sn th nhc 3 ng cn Mu n b 3 ng cn

Hoi sn 4 ng cn Bch linh 3 ng cn Trch t 2 ng cn

Thuc c th chng sao ch g. Sc ly nc ung. (Bi Lc v c my tn: Lc v a hong thang, Thn kh thang, Thn kh a hong thang, Lc v thn kh thang u l mt c. Nu thay i ra hon cng vy). Nm 1970, ng 72 tui, cao hn tui nhn sinh tht thp c lai hy, ng mc bnh c ngi, u mt, tai mi, mnh my, tay chn n nga, co gi lun tay, st tht, rm mu, phn vy ri ra y ch ngi. m khng ng, sng dy ly tay v vt ch nm, vun gn vo c y vc tay ton l phn vn trng, trong ngi nng ut mun t tm c ngy. Tuy n ng nh thng, nhng cn nga ln phi b vic lm. Bnh nh vy, v con chu cht gm s. Anh em h hng u bo l ci tm cch xa lnh. H bo ng ny ly bnh ci v nh ng trc qu lng gn st vi min th c ca ngi ci xa. ng ung nhng loi thuc thanh nhit, lng huyt, khu phong, st trng (ty tu) u khng khi c. Bnh ko di 5 nm. Thng 6 nm 1975, nh Ninh ti l ng thc ca ng. Ti cha cho ng. Ti lm mt t thuc cho ng ung v ngi con gi ca ng cng lm mt t thuc nh vy ca ti cho ng ung. ng ung 2 t thuc (tng cng 2 cn tu, khong 1.200g) khng nga, khng dp, ngi nhn trn, da khe mnh bng sng n ngy nay. ng ni trc mt ti: Ch tht l cha ti sanh ra chu. PHNG THUC: Lc v hon mt t Thc a 240g, chn th tt, ct nh tm nc gng, sao kh Hoi sn 100g, hp trn mt ni cm, em ra ct nh, phi kh. Sn th nhc 80g, b ht ht, sao kh. Phc linh 80g, b v en , ct nh. Mu n b 60g, tm ru, sao kh, b tim. Trch t 40g, ct nh, tm mui, sao kh. Tt c chung, tn nh, dy nh, luyn mt lm hon.

53

Mt ma nu chn, c hi ng c, rt t t vo thuc tn nh y m luyn ng kh, ng nho, liu cho va deo do l c. Luyn xong, nm li, chia ra tng nm, mi nm 80g, chia lm 10 vin (mi vin 8g), sy kh, b l y kn. Mi ngy ung 2 ln (sng ti), mi ln hai vin, ung vi ming nc nng. Lin tc ng gin on. SUY XT: Mt ngi, hai bnh khc nhau, bnh n, bnh kia, thi gian xa cch nhau 1/3 i ngi (33 nm) th m cng ung mt bi Lc v u c khi c. Ti sao? Trc ta hy suy xt: Bnh cn co trong rut, ta nh i m khng phi l i (tm huyn t c, phi c) tc l bnh to tp triu chng s pht bnh phin v. ung Bnh v v Hng sa lc qun. Li nh bt ng khi t rut a ln lng ngc (tim). Vy th l ci g t rut a ln. Bo l trng ung mai hon t. Bo l trng st rt, ung tit ngc. Sao khng thy bo l phong, m, ha kh m cho ung thanh tm ha, lng v nhit, tiu m, kh phong li cho ung Lc v m khi. Lc v l thuc b thn thy, b dng chn thy cho mnh nn sc nng ca dng ha xung cho thy ha cn bng (trng thy chi ch d ch dng quang v b thy d phi ha) m ng ny khi bnh. Vy th bnh cn co ln ngc l bnh thn sao? Nhng ly ngha g m bo l bnh thn? Thn kh suy th tim cn co nh i (thn kh suy, tm huyn t c). Thn c tch kh m pht t bng, chy ln pha di tim, khc g nh con heo ng cn m chy bt kz lc no (Thn chi tch, pht vu tiu phc, thng ch tm h, nh n chi bn, pht tc v thi). Vy bnh cn co ln tim ny ng l bi thn. C Th c cho ung Lc v l c tr bnh tn gc (Tr bnh tt cu kz bn) cho nn phi khi. (n y, c Th c l bc Thng y khng phi l c Sm hoi linh bin nh trc na. Tic rng c ng khch qu, nn nhng ngi lm bo ch s si, lm cho thuc c phn hi chm khi. Th thi). Gi y ta suy xt: Bnh da d dp nh phong ci. Bnh ny rt d bit: Da d thuc ph (ph ch b mao) ph thuc kim tnh cay. Ph kim m nhu

54

nhun th da d ti tt. Ph kim cay nng bc ra b phu th lm nng ut nga ng y gi dp da d. Ti sao ph kim kh nng? Ph kim sinh thn thy (con) di kh cn thiu nc th r bn ca ph (m) trn cho . Con rt mi m trn th phi kh cn sinh ra nng tht da, co gi trc vy. ng vy, ta em Lc v b thy cho thn, thn c y chn thy khng quy ry ph na. T , ph c rnh rang nhn lnh nhng tinh hoa bi cht n ung vo t v em ln t dng. Ph s nhu nhun ti tt thm nhun ra b phu, lm sao khng khi. Nh vy, u c phi dng thuc khu phong, st trng m khi v ng Nam Sn u c phi b ci. Ni chung, mt bnh trong rut, mt bnh ngoi da, hai bnh khc nhau, u l bnh nng kh tr. Nay tm ra gc bnh y bi thn. Bi b cho thn u c khi c l thy hay lm m ng ny cng gp may lm. Tht vy! Tuy nhin, ta cng ln t vi cu hi: 1. Ti sao thn ng suy yu? Chc bi hi trang nin, ng cng trc tng qu. ng sinh 11 ngi con th tinh kh trong thn cng phi suy yu i m cng cn c nui con na th cng suy yu thm. 2. Ti sao ng mau khi? Chc ti ng bm th tin thin y nn mi d bi dng m mau khi. Thm vo ng cng c hu thin thc nhit nn mi thu nhn c cht nhu nhun ca Thc, Th m mau khi. Ni th ta thy rng: Nu mt bnh ny hay c hai bnh ny hay bnh g khc u bi thn th ta phi b thn. Nhng gp ngi no khc m tz v thp tr khng chu c cht Thc, Th th cng kh m khi lm. V b thn m th Thc a l duy nht, nay ngi y khng ung Thc a th ly g m thay th. D rng Thc a tm gng sao kh. Ln ng ngi dy rng: Thc a sao hng, tz giai diu phm. Nhng chnh ti dng cho nhiu ngi tz h hn u khng chu. Bi vy, bi Lc v ring ti dng rt t. V Lc v tr bnh ch c cng hiu rt mau chng m bn b vi nhng ngi tin thin y , hu thin cng thnh m thi. Ngoi ra, Lc v tr bnh rt chm khng thch ng ngay cho nhng bnh mun c cng hiu cp tc. Phi chng?

55

15. MN THUC MI Mi thuc cho ung cng l mt mn thuc nh mn thuc thang, thuc tn, thuc vin.. .hay nh mn chm cu vy, nhng vng ny khng c mn chm cu. CCH MI THUC: Ly mt ci bt nh (bng bt n cm hay ln hn mt cht) trong lng bt nham nhp (ngha l ng lng, ng nhn) mi thuc vo th thuc mi mau mn, mau tan ra. Mt chai, hay mt bnh, mt bt nc l y. Khi mi thuc, rt cht nc l (mt cht thi) vo ci bt nhp y. Cng c bnh mi bng ru cho mau dn thuc. Ly mt v thuc (mnh cn dng) mi vo ci bt nhp c nc y, mi nhiu hay t, c hay lng ty bnh m mnh cn phi mi. Mi xong v y, ly tay gt vt cht thuc mi vo ci bt khc hay ci niu ci xoong nh no y. Li mi v khc xong, cng gt vt vo ci bt, ci niu, hay ci xoong va ng thuc y. Xong mi my v na (ty bnh phi dng) cng vt dn chung c vo ci bt ng thuc y. Khi mi xong, (va { mnh) em ci bt thuc y (hay ci niu, xoong) ln bp than hng cho nng gi hoc cho si ri em cho bnh nhn ung. Phn nhiu nhng thuc tho mc th un chn, nhng thuc kim thch th sng. CCH GI THUC Nhng v thuc mi, mi v mt gi ring mt ming vi nh, b chung vo mt ci ti ln hay trong mt ci chp nh (ty tin). Nhng c ngi phn loi: Nhng loi kim thch mt ti: nh Vng sng, Hot thch, Thch cao, v Tam thn (Thn sa, Chu sa, Hng hong) ... Nhng loi tho mc mt ti: nh Phng phong, Khng hot, c hot, Thng trut, Xuyn khung, Bch ch, Cam tho, Gng, Ging, C s, Phong khng, a lin. Nhng loi thuc c bit nh Sm, Nhung, Quy, Thc, Qu, Ph Nhng loi s bay hng phi b l mt ti nh Bng phin, Long no, thuc gi, thuc tr... - Nhng v no mm nh, ngi ta chn th tt 2 - 3 cy, buc cht vo vi nhau mi cho chc, buc ring v no ra v y, nh my cy Phng phong, my ming Khng hot....

56

V no mi ri, ly khn thm kh ri gi li. Nhng v thuc gi vo ming vi mau kh v mc, nhng ngi chuyn tr mt mn no , h dng t v, h b ti thuc vo ti bn mnh, nh sc nng ca ngi, thuc vn c kh. Nhng ngi tr nhiu bnh, dng nhiu thuc i khi phi em phi cho kh. Ni chung thuc kh d mi, d bit chng mc. THC TR BNH: Thy thuc mi no cng c { thc ring bit, no v nhn nh bnh nng nh trc sau khc nhau, no v mi thuc mi v nhiu t khc nhau d cng mt loi bnh m ting n thy ny hay hn thy kia. Li cng v ting n, ting hay n tin m c thy giu gim nhau mt vi v ring bit, cho l thn kz b php khng cho ai bit. Vy thy c mn thuc mi cng l dng thuc tr bnh nh cc thy trong cc mn khc c chi l l. VNG NY C BA THY THUC MI: C lang Thanh ngoi 70 tui, ngi lng Thanh H (di sng) tc bc, ru di, p lo, tnh tnh vui v. Khi xem bnh ni ln, r rng dt khot, gii v mn tiu nhi, ng khch. Ti thuc mi c hai loi tr em v ngoi cm. C ch ngi nh an li. Ai cn th n b ca c, k bnh c mi thuc cho, rt vo chai l, em v un si ln m ung. 1. Thy lang Mng tc Vit khong 45 tui, ngi lng Thanh H (di sng). Mp mp en bng, tnh tnh vui v, hiu khch, ho phng. Khi xem mch ni git dy mp m kh hiu, cha mi bnh, rt ng khch, ni ting.Ti thuc mi c loi. Thy i chi li quanh vng nh b ca thy nhng vn em ti thuc mi theo. Ai cn th bi thuyn tm thy. Thy mi thuc ngay y cho em v un si m ung. Thy cn kim c mn thuc thang, thuc tn, thuc vin na. Ai c bnh cn mi thy, thy b chi li i v ngay, thy hin nay cn c c con gi, l c Mng Xm Mi, G vp, Gia nh. 2. ng lang Gm khong 40 tui, ngi lng Si K (Tuy Hin, trn b) cao dng , trng xanh, gy yu, tnh tnh chm ri, khi xem bnh r r trm ngm khng r, chuy n tr bnh tr con, t khch.Ti thuc mi ch c loi thuc tr con, ng hay i ch ph i bun bn. ng em ti thuc i theo ai cn th mi. Ni chung, ba thy thuc mi ny, ch c thy lang Thanh l thuc my bi nm v dc tnh, cn hai thy kia l bt chc hc lm ri quen tay nn ngh. Ni v bnh: bnh nng nh si kinh, au bng, trng phong... th mi thy n nh mi thuc. Thy phi li trng ch mi thuc lun lun, bnh mi v. (D nhin khi y c cm ru). Bnh nh n nh thy, thy xem bnh mi thuc rt vo chai

57

em v un si m ung. Mi ngy ung mt ln th em mt chai, nu mun ung 2 - 3 ln th phi em 2-3 chai, v mi ln mi u ring bit. Ni v tin thuc by gi mt xu hay xu ri, 2 xu mt chai l nhiu. Ti n vng ny thy ngi ta hay dng mn thuc mi. Ti theo ng li tm bnh m tr ca Bin Thc: Khi ng n t Hm an, nghe ngi ta chiu chung ph n, ng ch thuc huyt , huyt trng. en t Lc Dng thy ngi ta knh trng bc gi c, ng ch thuc sng tai, sng mt. en t Hm Dng, thy ngi ta yu qu{ tr con, ng ch thuc si gh, cam giun. l chu theo s cn dng v thuc ca a phng, hng mau c ting hay lan rng. Ti cng lm mn thuc mi, son ra tng loi nh mi thy, nhng cng c nhng v sao tm ring bit. Ti cng c ng khch, v d sao v hc thc ti cng tri hn ba thy vng y t nhiu. SUY XT: Dng thuc mi, k ra rt gin d, tn thuc, tn tin hn cc th thuc khc. Khi cn, c thuc dng ngay khng phi ch i un nu nh thuc thang. Thay i thm bt t nhiu, ty nghi khng c nh, nh thuc vin, thuc tn. Li tin li cho nhng lc m khuya hay ngy ma gi xa ch xa thy c thuc ung ngay khi bnh cn. Ch c nhng ngi thnh ph qu cn thn, h cho l tay mi bn, vi gi d, v thuc hn tp hi hm, mt v sinh, h khng dng. Nhng ra tay, ra bt trc khi mi, nu chn l st trng, u c mt v sinh. Cn nhng ngi thn qu mc mc d di, h cho l mau chng, tin li, tn tin, nn h u dng. Thit tng mn thuc mi rt nn m rng.

58

16. BI THUC SN HU Bi thuc sn hu ca my ngi thng ch ra bn cho nhng ngi mc bnh sn hu vng gip rng ni ny ung. Bnh sn hu: Bnh sau khi . Sau khi mi a con u lng hay sau khi 5 - 10 a con khc m c bnh, gi l bnh sn hu. Bnh ny n c th pht ngay hay my nm sau mi pht. C khi ngay t hi trung nin hay n khi tui gi mi pht u gi l bnh sn hu, ch khng phi ting ni "sn hu" l bnh ngay sau khi mi . Bnh sn hu l nhng bnh g ? Bnh sn hu do nhiu loi "kh, huyt, m, thc, thp, nhit" lin kt vi nhau, nn thng li ging, nn ging li thng, nn bin ha li nh tr ri hip vi ni thng hay ngoi cm thnh ut, thnh tch trong bng lm ra: Trong bng vn ln tng khc rut, khi au, khi khng. Tc ngc, y hi, ngc, vang vng nhc u. n khng c, n vi ming no, n ri tc bng, ch thch n vt hay n chua, n ngt, cha y bng giun. m nht hay hi mu nng xng a ln ng cht c hng, khc no nh ht m, ht mn hay nh cc tht nm ngay gia c hng, khc my cng khng ra, nut my cng khng vo, nghn vt kh th, lm mt. Nu c lc no thng c d th th khe mt cht. Trong bng kt hn, kt cc. Cc hn y bng hi (kh), ly tay nn vo n, ang ch ny chy ch khc, hay tan ra lt sau t li. Cc hn y bng mu bng tht, ly tay nn vo, ch no c nguyn ch y, lm cho km n, t ng, xanh xao, vng yu. Ng chp chn, thao thc rt kh ng, gn sng mi ng c mt cht th m mng. Tiu, khi nhiu, khi t, khi trong khi c tht thng, m m tiu nhiu ln. i, khi lng khi to, khi nh kit l.

59

- Ngi cn tui hnh kinh, khi tri khi st, khng thng khng u, li nhiu huyt trng, huyt hi. Ngi cn tui c bnh y cng kh m th thai. Tt c vn vn nh vy chng b chng n th b chng kia l bnh sn hu. Nn bit thm, bnh sn hu bi "ut v tch " th khng ch nhng ngi sinh mi mc m nhng c khng chng, hay c chng khng c bnh ut tch, tuy khng hn l sn hu, nhng cng thuc loi sn hu. Ti sao mc bnh sn hu? Bi khi mi sanh kh huyt va b hao tn, kh sc hy cn non yu, cha n ung tm b iu ha cho qun bnh nh trc hay c phn tng trng hn m c bnh: No v hon cnh thiu thn khng king gi c phi xng pha sng gi, di du nng ma hng no m cm nhim vo. No v hon cnh d tha li c chiu chung, n ung khng chng mc, nhng ngon ngt tng vo qu c, khng tiu ha kp nh tch li. No v n chic, phi thc khuya dy sm, vt v nui con, km n t ng, hao mn kh huyt thm. No v ghen tc ngi chng ph bc, ham m hoa nguyt mi l, b b chn gi tnh xa "l gan chi lng ngc", mu xu bo thai. No v bun gin chng con b tha bi bc ru ch, li bing cng vic nh ca, kh tc xung ln. No v mu d cha sch xng pha tm gi cho nhiu ngm lnh m nc d ng li. No v mu non, sc yu yu ng chiu chung mc tnh m tinh kh quy ph t cung. No v nhng ngy hnh kinh cha sch m mun p d lang qun, cng chp ming ng tnh cho qua m mu c tn kho. Nhng c gi cha chng hay nhng nng th nguyn ch i { trung nhn m ng ca phng the, thy cnh ngoi chng con ru rt m lng trong gan rut quay cung, mu hng ng li, nht trng trn ra, n vo nghn hng khng tiu, mnh ngc ngy m mn mi, ngh li tui gi n, lng vng lung nhng th than.

60

PHP TR: Phn loi m tr mi l ng php, trong dng chnh tr tch mi l hon ho. Nhng ni chung l nn "thanh kh khai ut, tiu ha m tch " m thi, khng ngh n thanh nhit ging ha cho nn vng gip rng ni ny my ngi bn thuc thng dng mt bi thuc sn hu. BI THUC: Hng ph: 1 cn tu Nam mc hng: 1/2 cn tu (Cn lng nhiu t ty {, c tnh Hng ph gp i Mc hng). Bi thuc tuy trnh by c 2 v chnh, nhng cn mt v na thuc loi b n v { ngha iu tr khc nhau, nn tm hiu k sau y: Bo ch ng php, chung hai v tn nh, ry nh. Ly giy bn (giy vit ch nho) th tt, loi dai, ct tng ming vung, mi b 3 phn ty. Xc thuc tn vo gia ming giy (liu cho va) cm 4 gc giy dm li, thuc gia gn thnh cc, v cht u giy, gc giy vo vi nhau, ta nh n bng cc hay nh cc o di thi xa, nn a phng y cn gi "thuc sn hu cc o". CCH DNG: Mi ngy ung 2 ln vo 2 ba cm (ung ri n cm ngay, hay n cm ri ung ngay). Mi ln ung 1 vin hay 2 vin, sau ung quen thy d chu, mi ln c th ung 3 vin. B vin thuc vo ming, ly nc m nut ngay xung, ch nhai ch ng mnh rch giy, thuc ri ra ng lm. Thuc ny ng v nng, li hi say say, khng ung lc i bng c, phi ung trc hay sau ba n cm, l nh c hi cm m khng say, khng nng, li mau tiu na. Thuc ny l thuc sn hu, tc ch tr bnh kh tch, huyt tch, thc tch, tu tch, tr tch, m tch, phng tch v.v... bt lun gi tr, trai gi u ung c c. Nhng ngi gi yu suy nhc qu khng nn ung v nht l ngi c thai ch ung. S VIC:

61

(Xin li, vi hng di dng cho d bit chuyn) Trc ta hy bit qua v cnh tng ca nhng lng c Kh, Hng Tch, Yn V, Nng Kh qua Thanh H, K Si ti ng Chim, Hang Nc v.v... dc theo men ni vng M c, H ng. Ni chung, vng ny nh mt thung lng, pha trc l sng y, pha sau l dy ni Trng sn bao quanh. Hng nm 4 thng ngp lt, 8 thng kh cn. T gia thng 4 (m lch) bt u ma ma, thc l Trng Sn trt xung, ph sa sng y chy vo, trn ngp lai lng khp c vng, sng nc mnh mng, nhn nhng lng dn c y ging nh nhng c lao trn mt bin, i li phi c thuyn, c thng. Nhng nh b lng Thanh H phi ri rc tr n vo ven cc lng trnh ma bo, sng nc c th nh tan mnh b, nhn chm lun c nh b xung. Ma lt xung, ngi lng Thanh H v vi lng khc lm ngh chi li hu li v c rt phong ph. n cui thng 8 nc dn dn kh cn mi c ng b i li v lo vic cy cy mt v la chim. S bun bn gn lng Thanh H c hai ci ch. Ch Si (lng Tuy Hin) mt thng 6 phin vo nhng ngy 5 v 10. Ch Su (lng Trinh Tit) mt thng 6 phin vo nhng ngy 2 v 6. Ch Su rng ln hn v ng o hn ch Si. Tt c cnh tng v phong tc vng gip rng ni ny khc vi min ng bng. Ti nh b c Qu Hnh lm thy thuc, tuy mi vi ba thng, nhng k ra cng c khch n khn cu. Ti mua ring mt nh b u di sng Thanh H, st b lng Nng Kh trn t. Ti cho c v con vo lm n. T , cho n hi mt nm ti yn lng vng d trong ngh, tr c nhiu bnh, ng khch hn trc. Ri v nh b nh hp khng dung np, li v thn sc yu khng cho chng ni vi ma gi bo lt, ti thu mt cn nh ca bc Ging (Nguyn Vn Ging) trn t thuc lng Nng Kh (st ngay ch nh b c) cho vng chc v rng ri. Ti mun ngh thuc ca ti m rng hn v thng hiu nhiu kha cnh v thuc hn na mi cung cch lm thy cho chu o. Ti v Nam nh mua thuc bc (khi ti Lc Mn vi thn ph, ti mua thuc ca my ngi tu quen) em

62

vo Nng Kh. Ti ng hai gnh thuc, c hai v chng i bn hai ch ni trn. Trong thi gian ti ngi bn thuc hai ch. Ti thn thin vi hai bn hng (ng b Hai My ng Giang v cha con ng Hai Si Danh Xuyn) cng bn thuc hai ch y. Trong khi ti v ng b Hai My bn thuc ti ch Su, thy nhiu ngi hi mua thuc sn hu cc o m mnh khng c. Sau tm ra mi bit c ngi lng Su c ng Mc Rch bn thuc y trong nh, cn b v th bn ngoi ch. Chng ti tm n hng b. B thuc trong mt ci thng nh thng thuc lo. B ch bn c mt th thuc y m ngi mua rt ng. Chng ti mua my chc vin em v. i! Trong vin li l thuc tn lm sao phn tch m bit ngay c trong c nhng v g? (Tam th y bt chi hon tn dc). No ngi, no nm, no ngm ru, no ngm nc, no t chy, co bi th 2-3 ngy, c hai nh u quyt on ch c 2 v Hng ph v Nam mc hng m Hng ph nhiu hn Mc hng.C hai nh cng ch hai v y lm vin cc o bn hai ch. Thi gian chng 6 thng tuy c bn nhng vn khng bn c nhiu nh b Mc Rch m li cn c ting n thuc ca b Mc Rch hay hn. Sau chng ti hi d ngi quen thn ca b Mc Rch, h cho bit thuc b bi cn c mt v Hong nn na. Ti cn ni chuyn vi nhiu ngi thng hiu y hc qu nh, ai cng bo thuc sn hu phn nhiu phi c Hong nn.Ti bn vi ng b Hai My lm thm Hong nn. ng b khng lm. Ti mua Hong nn v ch rt cn thn, xong ha chung Hng ph 4 phn th Mc hng 1/2, Hong nn 1/4 cng tn dy nh. Chiu hm , xc mt mung con thuc, trn vi cm, cho mt con ch nh n th nghim, con vt y n nhiu, ri kim ch i ng. My gi sau, con vt chng ku dy g ht m nm cht cng.Ti s i ht, tic cng, tic thuc, chc chn khng phi ch di, ch ti trong t dng Hong nn 1/4 l nhiu, hay cho con vt n nhiu qu chng ? D sao ti cng khng dm lm Hong nn na. Nhng ti khng chu tht bi . Ti ngh ra: Hng ph nn hi mu ut tch,

63

Mc hng thng tn hn tch. Nu ch dng hai v y nn v thng tn th hi mu ut v hn tch b nn v thng tn y n bit ng no m ra, tt nhin phi c v g n y ra cho mnh mi mau khi ch. Ti nh my nm trc, c lang Thun dy ti "gii biu th phi pht hn, cng l{ th phi li h, tc l nh gic th phi m ca cho n ra". ngha thuc sn hu ny cng phi vy. Ti ch Ba u thay Hong nn, Ba u tuy rt nng v rt c, nhng cho sao chy ht hi du th gim sc nng v cht c. Ba u c sc khai thng ng tr, ph tan tch kt, thng tiu li i, n thng hnh rt mau cho m bng m ngi ch khng ng li. Vy n cng "tnh tu bt th" nh Ph t. Khi ung Ba u mun thng trng th ung nhiu nc nng, mun ch t th ung vi ming nc lnh. Ba u i chung vi Hng ph thng trng ch t th rt hp tnh. Ba u li i chung vi Hng ph, Mc hng l hai v n dc th cng rt ng tnh. Ni cho ng, Ba u tuy l v thuc c tnh cp ph rt mau, rt mnh, nhng sao chy ht du m dng rt t trong mt t thuc th cng hiu rt mau, m li khoan ha, khng s c hi i vi ngi c bnh sn hu. Bi vy, ti ch bi thuc sn hu ny xong, ti bn c rt nhiu. Bi thuc sn hu ca ti, cng hai v v cn lng nh trn, thm Ba u (bo ch nh ni sau) 3 ng cn. Cng chung tn nh v bao giy nh cc o. (Thit ngh trong mt t thuc tn, c hai v nhiu ti 1 cn ri tu, m c 3 ng cn thuc sao chy trn chung cng tn nt, ai c th tm cch no bit c v th ba. Vy th thuc ca ng Mc Rch m ta khng tm ra c c l cng nh trng hp ny). Li cn bi thuc sn hu ca b Chnh Cht, ngi lng K Si (Tuy Hin). Thuc ca b cng ch c hai v: Hng ph, Nam mc hng m ngc li Nam mc hng li nhiu hn Hng ph. Cng tn nh bao giy vin nh cc o. Ngy no c phin ch Si, liu chng ch hp ng, b b thuc trong ci ti con, i quanh ch mt vng bn ht. Khi tr v mua cc mn n cho gia nh. Sau

64

b gi yu, con du b i bn. Nh vy, bi thuc sn hu ny vng gip rng ni c 4 ngi bn: ng Mc Rch lng Su, ng Hai My ng Giang, b Chnh Cht lng Si, ti lng Nng Kh. Vy th bi thuc ny rt hp vi nhng ngi c bnh sn hu vng y. CCH CH THUC: Hng ph: (c gu, c c) ct b r, ra sch t, phi kh dn, b ci gi nh tay cho tri ht lng r ln nh, li em ra cho tht sch, phi kh, gi nt. S lng dng nhiu hay t ty {, chia lm 4 phn bng nhau, t ch: 1 phn tm ru, 1 phn tm gim, 1 phn tm nc gng (ng pha nc l), 1 phn tm nc tiu tin tr em khe mnh (khng tm mui). Phn no cng tm cho t m, mt m cho thm ht nc tm vo thuc. Sng hm sau phi kh, sao vng thm. Mi phn u tm, phi sao ring, xong s trn chung m dng. V cay, mi thm hng, tnh n, ch thng kh, ging kh, hnh huyt, ph tr. Nam mc hng tc Thanh mc hng: (v rt, v cy bi ta) co qua lp v sn si ngoi, ra sch nha nht trong, ct nh, phi kh khng sao. V hi cay, cht rt ng, kh n, cng dng tiu hi, ph tr, thng kh, st trng. Khng c c nn ung nhiu ch hi cn co rut v say say cht thi. Khng c mi thm nh Bc mc hng, nhng c tnh trm ging hn Bc mc hng. Khi tn loi non mng v d tn, loi gi dy v kh tn, nhng dy hay hn mng. Hong nn: (v don) ngm nc go c mt m, ra ra sch, gt ht lp v sn si ngoi, li ngm nc go mt m na, ra ra sch, gt cho tht ht sch lp v vng st tht bn trong, ch st li mt cht gn vng, vt vng no d nh cng gt ht i, co xong ngm gim vi gi. ra ra sch nht trong lng v, ct nh, phi kh s dng, ch sao. Li nhng ming c mu, c khoen u gt b i ng tic, ch ly nhng ming v bng phng m thi. V ng, tnh n, ch thng kh, ph tch, st trng.

65

Hong nn c tn l v don rt c, ch di, khng bit dng s cht ngi. Nn cn thn, nu khng quen ch nn dng. Ngi i thng ni: "Nhn ngn, v don". Vy th V don cng c nh Nhn ngn. Ba u: (hay B u, qu Mn , qu Mn t) sn sinh x Ba Thc bn tu gi l Ba u. Nhng n l qu Mn t x ta, n c lm, ngi ta ch dng n lm thuc nh b chut. Vy gi n l B u cng phi. Qu n nh hnh tri to ta, mi qu c t 3 n 5 mi, v qu cng, v mi cng cng. B ra tng mi, p b v cng, mi mi c mt ht nh ht Thu du, v ht en hoc vng, v y cng cng nh ht Thu du, p b v cng ny bc ly mt nhn. Mi nhn c mt lp mng mng ngoi, nh tay bc i. Mi nhn ba ra c hai mnh, nh hai mnh u lc (phng). Nhng gia hai mnh y p vo nhau c mt ming mng trng mng m nh gi l tim. Nh tay ly tim y b i, ch cn li hai mnh nhn (trng hay ng ng trng) nhn sch. Nu nhn thi, nhn en b i. e nguyn hai mnh nhn (khng phi p nt b u i), b vo cho, sao chy en, khi no khng cn thy x ra cht khi no na mi c. V cay m nng hn c t, ch thng tiu trong bng, trong rut rt mau. (Khi gt ba v ny, du n dnh hai bn tay, nht l u ngn tay, ra x bng tht k cng khng ht nng cay ngay. Nu s { di vo mt, mi, ming g cng b cay nng lu lm, nhng khng sao, ri n s ht).

66

17. TR EM A CHY PHN TRNG NH NC VO GO (T bch) NGI BNH: Khong nm 1934, mt em b trai, ngoi 2 tui, sc mt ti, ngi b sa, con ng Phin, ngi lng Hng Nng (Nng H) M c, H ng. CHNG BNH: a chy, i t, kht nc, ngi nh cho nc ung, em ung cun cun, hai tay chong ra v c bt chn vo ming m nhai, nhai khng c nc, tri ngi ln dy da quy khc, kh m bng b c em khi kht y, cho ung ri mun a ra m a khng c (a khan). Lt li a chy ra phn trng nh mu sa, nh mu nc vo go m vt cu vng chy ra nh gii, a xong xu i vi pht, li tri ln i nc, li a, lun lun nh vy. Bnh hn mt ngy. BI THUC: Cp tc ly ngay chn go t b vo nc, vo ly chn nc c cho em ung vi ming. Lin ti mi Hot thch, Cam tho cho ung, ng thi sai ngi o r du (du tm n) ra sch t, co v vng ngoi, bc b li, ch ly v r, ct nt, mt nm tay nh. Go t mt mung con v Cam tho vi ming ( trong ti thuc mi). B c vo siu, vi chn nc, un mau cho chn, rt ra ngui. Em ang kht cho em ung, c cho ung n thch. Nu hai tay n cm ly chn th khi n b chn ra s thi. Em ung xong chn nc y nm ng trong lng m ri ng mt gic ngon, khi thc dy hai mt sng tnh to, nhng coi v mt m khng i nc, khng a na li i nhiu. Tuy vy vn rt thuc y cho em ung thm. Bnh nh bo tp, ch mt thang thuc y m khi hon ton. Tht nh thuc tin. S VIC Hm y, khong gn na m, c hai ngi trai tr tay cm b uc chy sng n gi ca nh ti, ti nhn qua khe b ro thy hai ngi quen, ti m ca, c hai ngi bc vo ni: Tha thy, chng ti Nng H, ng Phin c em b au bng a chy nguy lm, ng sai chng ti ln mi thy, xin thy lm n cu cho. Ti ngh t nh mnh (Nng Kh) n nh ng (Hng Nng) ng xa hn cy s, i b theo b , ng trn, c rm, bn thu, li tri ti ma phn. Nhng ng vi mnh l ch quen thn, li cu bnh nh cu ha lin bo: Cc anh t uc na ln, ti vo ly ci o ti v ti thuc mi i ngay.

67

Ti ni sch s, kh ro qua loa, bc vo nh. ng Phin ra n cho mi vo phng trong. Ti bc vo thy phng quy kn, li t mt l si ln gia phng, khi m nng nc, mt ngn n du khng nh sng. Ti nhn k mi thy my b ang quy qun xoa du chm bng cho em b. Ti cm ly n li gn xem cho em b, em ang n ngi h ming i nc, ti nhn thy li kh, mi c mu ho en, ting khc khn khn,n tay vo bng em khng y khng cng, bit l khng phi au bng, lin em a vt ra bit r phn trng . R vo mnh em nng hm hm, tay chn cng m, xem ch tay mu i cong queo qua phong quan th u ln kh quan. Xem xong, ti quay ra ni vi ng: Bnh ca chu nng lm, nu cha thuc m lm ln mt ly s nguy. ng b c bng lng ... cha dt cu, b Phin ni ngay: Chng ti bit bnh chu nng lm, t hm qua ti nay, ung my th thuc chng bt cht no, m bnh cn nng hn, gi mong c thy, xin thy cha cho chu. Nu vy, xin ng b cho b ngay bp si, m ca cho thong v bo ngi vo ngay chn nc go t c cho em ung my ming. Ti mi thuc cho em ung v bo ngi i o r du (t t tm, nh ng c vn du).

Trong lc ngi nh i o r du. Ti cm n li bn tm nc mau mau mi thuc. Nc cha thy li thy ngay vi ba ci chn bt cn dnh cn thuc rt mi Mc hng v Gng vi my l du nng. Ti ni vi ng: Nhng loi thuc ny cha bnh u l git ngi va ni va gt ht xung t v choang chong m ng v ngi nh khng c { g t ra bt bnh, li cn cho qut dn i. Sau c nc, ti mi thuc cho chu v r du em vo, ra, ct v sc cho chu ung nh ni trn. Ke t lc ti ti nh ng Phin, xem bnh v c thuc cho em b ung, ri em ung c khi bnh ngay. Thi gian y ch trong mt gi em li khng kh vui mng cho ng b Phin v c gia nh ng c nh th khoan khoi tht l mau chng. By gi ng mi mi ti ln nh ung nc v nm ngh. Nhng ti ring ngh v bnh y cho ung thuc y l ng y l{, ti sung sng v mng cho ngh ca mnh, u c bit g n mt m ngh. Lt sau, ng cho by tic thnh son, ng v ti n ung chuyn tr vui v. Trong lc ti xin li ng v chuyn my ci chn. Tha thy, nu khng gp thy th chu n cht, vic y mi l vic ln, chng ti bit ly g cm n thy.

Tic xong, tri gn sng r. Ti co t ra v, ng b Phin ni nhng li cm n chn thnh v c gia nh ra tn ca ngoi tin chn. Sau em ung thm Sm Mch 3 thang ly li sc (Nhm sm, Mch mn, Ng v, Cam tho).

68

SUY XT: v bnh t bch (a chy, phn trng) trng l mu sc kim kh, Ph thuc kim, mu sc ca Ph l sc trng. Bnh ny gi l T bch, hay Ph t cng l mt. Hi ti sao Ph t cng nh hi ti sao Bch t? Bi tr em ht th phi kh nng hay cho chi ngoi tri nng vo tm nc mt, kh nng chy vo (cm th) cho n nng hay sa m nng lm cho Ph nhit pht t. Ti sao Ph nhit li pht t? Bi nng ca Ph chy nha trng ca Ph ra, cng nh kim kh b vo l la, kim kh chy ra. Ti sao Ph t m chy ra nhiu vy? Bi Ph vi i trng l ng kh (Ph thuc kim, i trng cng thuc kim). Ph t th i trng cng t, hai tng ph hp nhau th t ra nhiu. Ti sao phi kht? Bi khi y Tz th kh nng, khng sc sinh kim kim sinh thy. Nay li thy t ra nhiu th Ph kim cng kh cn nn phi i nc. Nu lc y ta khng nhn k c thy a chy l bo Tz t ri cho ung thuc n Tz li thy, tt nhin Tz cng kh cn, cng kht v c chn bt m nhai cng cha . Bi vy, Tz kh cn li cn tng thuc n Tz li thy vo th cng kh cn hn m li kh, mi ho en. Li cng bi kim khng sinh thy th thn ha di cng xung ln i nc. Ti sao ting khc khn khn? Bi Ph thuc kim, kim ch pht thanh. Khi a ra nhiu th thy kh cn, thy kh cn th Ph ht du hn l ting khc phi khn khn. Ti sao i t? Bi Ph kim t ra nhiu th Ph kh suy khng lu hnh mnh m cho nn i t (ch bnh tiu thy bt a, i do ph kh bt hnh). V chng t ra nhiu th cn nc u m i, iu rt d hiu. Thuc t bch tn: 1.Tang bch b: 3 ng cn, v ngt, kh hn, tnh sp. V thuc vo Th thi m Ph kinh, ch t Ph kh nhit, kh Ph t, b Ph nguyn kh. 2. a ct b: 2 ng cn, v ng, tnh hn, ch tr nng ngoi da, t thn ha.

69

3. Cam tho: 1 ng cn, ch t ha gii c. 4. Ngnh m: (go t) mt mung con, ch iu ha Dng minh V kinh. Nguyn phng ch c 3 v trn . Nhng ti theo bi Gia v t bch thang ti thm v th t. (Nguyn Phng Y hc nhp mn quyn 7, mc phng th, nguyn phng ny gi thch { ngha r rng mc ng b, ng t trong quyn ng y s in ca nh Ninh). Bnh t bch ung ngay T bch tn ny l ng l{. Nhng trong lc m khuya khng thuc m li cp thi, ti bt b l si, m ca phng kh un nhit cho nh th, cho ung nc vo go gii nhng cht n nhit ung trc. Ti li cho ung Hot thch, Cam tho ly { ngha thin nht sinh thy gii th kh, t Ph nhit v sinh thy cho Ph ht kht. Tip , cho ung Tang bch b, Ngnh m, Cam tho (thiu a ct b) t Ph ha, b Ph kh l khi. gii c, sinh thy, t ha v b Ph kh th Ph nhun mt ht kht, Ph kh lu hnh iu ha th i nhiu tt nhin khng a chy na. CH : Thuc ny ch tr bnh t bch, a chy phn trng cp tnh l rt hay. Cn a trng c hay hi lng sng phn, ngy i vi ln, khng kht nc, bnh ko di 5 7 ngy, l Tz V h hn,n ung khng tiu phi ung thuc n nhit kin tz ch khng ung thuc ny c. Li nn ch { cho tht r rng: Bnh t hong, a chy phn vng l Tz V hn, nn ung thuc n V hn; Bnh t bch, a phn trng l Ph nhit, nn ung thuc Ph nhit. Nu t hong m ung lm thuc t Ph nhit (tc bi thuc ny) s a chy thm ln. Nu t bch m ung lm thuc n tiu Tz V s kht v a chy thm c th nguy. Vy khi gp bnh tr em a chy phi nhn nh phn trng hay r rng, ch hp tp, ch coi thng s a bnh nhn n ch kh khn. Ngoi vic suy xt v bnh, v thuc ni trn. Ni v vic trong khi ti tr bnh cho em b con ng Phin ny. Ti sao ti li v tnh hay hu { p v my ci chn bt ca nh ngi ta? Tha khi m tay ti gt my ci chn bt xung t, no ti c bit g! n khi nghe ting v choang chong ti mi sc tnh. l bi ti dng nhng loi thuc Mc hng v Gng y tr mt bnh t bch ca tr em, con mt nh khc ri vi ngy sau i tay sang thy khc, cng chu nhn a b y cht. i! Vic y cn ghi mi trong tm tr ti, nn khi m ti ngi thy mi thuc thm y ti gin trch mnh, ti run s m ny sinh ra c ch bt thng, no ti c bit g!

70

T sau mt vic lm , ti gp bnh t bch ca tr em, ti tr c rt nhiu. Ni ci bnh con ng Phin ny, ti cng quyt on rng nht nh em ung ny l phi khi. Tht ng nh li. cng l vic lm n ti m ti li hnh din t ho na. NGI BNH: Khong nm 1961, em b trai tn Lm, ngoi 3 tui, con ng b Nhung 137/55 khu ch s rc, ng Pht Dim, Si Gn. CHNG BNH: a chy phn trng, vt cu vng, kht nc ch tay vo chn, ch khng la khc. Bnh hn mt ngy. BI THUC: Trc cho ung nc vo go. Lin , cho ung nc sui Vnh Ho, sau ung mt thang T bch tn nh trn, em khi. S VIC: Hm khong 8h ti, b Nhung ra nh ti (nh b ti nh ti khong 200m) ni: chu Lm n a chy m kht nc d lm, mi thy vo xem cho thuc chu ung. Ti vo ngay, nhn thy chu ang i nc. Ti hi, t qua ti nay, chu kht, ng b cho chu ung nc g? Nu nc go rang , ch nc Gng cho ung, chu ung nhiu lm ri m vn kht. Ti nhn chu sc mt hi mt, r vo ngi khng nng, tay chn bnh thng v nhng nt co gi tm y ngi. Ti hi, chu a ra phn th no, c tanh khng ? Chu a ra nh rt, m phn trng nh sa, khng tanh a nhiu, lt li a. Chu c i nhiu khng ? Chu i t lm m nc i nng. T qua ti nay, ng b cho chu ung nhng thuc g ? Ti mi ra ch mua mt gi thuc t cp cu cho ung ht hai ln. y l chu b bnh t, bi trong ngi chu nng qu, xin hy ly ngay mt chn go t vo ly nc c cho chu ung gii cht thuc nng ung trc, ch cho ung nc go rang na v cng ch cho ung nhng loi thuc nng nh T cp cu hay Lc thn hon, li cng ch xoa du, co gi na.

Ngi nh em nc vo go cho chu ung. Ti cn ngi li xem c ch ca chu, thy t mt ln tht ng phn trng, t xong cn i nc. Ti thong nhn

71

trong t ca ng thy chai nc sui, ti xin rt ngay nc sui kia mt chn cho chu ung. Xong ti ra v ht thuc. Ht thang T bch tn nh trn. Lt sau, ti em thuc vo. (ng ni) Sau khi thy ra v ti cho chu ung mt ly nc sui na, gi thy chu nm yn. D. Th l ng ri, h c i nc na c rt nc sui cho ung. ng thi xin ng b cho sc thang thuc ny cho chu ung.Ti ra v. Sng hm sau, ti vo sm thm chu. (ng) Ti hm qua ung nc sui, chu khng tiu chy na, nhng vn cn i ung nc m ung t thi, t lc khuya sc thuc cho chu ung vi ln, chu khng kht na. Gi th ng ngon khng ln ln. Ti chc chu khi ri, v khi chu ng, ti thy hi th nhp nhng nh lc khe. (B) Cm n ng thy, nu khng c ng thy m nh c cho y thuc nng vo th chu cht. H hn! SUY XT: Nhng bnh t bch, ti u cho ung nguyn phng T bch tn. Ti tr c rt nhiu, khng th nh ht m k ra ni y. Nn ti ch ni hai bnh ny lm in hnh. Ni v bnh th em s 1 nng hn em s 2. Ta khi bn ti. Ni v thuc th cng c iu SUY XT: Ti sao em s 1 ung thuc Lc nht (Hot thch, Cam tho) khi kht m em s 2 ung nc sui cng khi kht. Vy th nc sui cng c cng dng sinh thy nh Lc nht sao? Hay ch l bnh nhit kht c ung nc mt l khi, ch cn phi Lc nht hay nc sui g c. Lc nht hay nc sui cng ch l nc mt. Ti thin ngh: Lc nht sinh thy, nc sui dng m, m thy thnh th dng ha ging, ch khng th ni u m bo hai th y ch l nc mt. Cn bi T bch tn em th 2 ung v th khng phi bn. Em s 1 ung thiu v a ct b m cng khi. Vy th trong n thuc y c th b v a ct b c chng? Ti thin ngh: a ct b khng th b c. V c a ct b mi t c t ha thn n xng ln, lm nng lp da tht, nng trong xng, kht nc. a ct b cn lng huyt, ch kht na. Em s 1 ung thuc khng c a ct b m cng khi l may m em khng c bnh t ha thn. Nu em c t ha thn, n xung ln i nc m khng c a ct b th hn l cng cha khi. Vy a ct b khng th b c, d

72

c t ha thn hay khng. Ni chung, bnh t bch d c ung nc vo go, thuc Lc nht, nc sui cng ch l h tr trong lc cp thi, ch khng th b nguyn phng T bch tn m bo rng khi c. V trong phng y c Tang bch b l ch yu tr Ph nhit t bch. Mt ln na xin ni quyt rng: Tr bnh t bch, chnh mt ngi thy thuc phi nhn thy a tr a vt phn trng, khng c mi tanh m kht nc mi ung c T bch tn. nhn ng m cho ung th khi ngay. Nn bit thm: Bnh t bch bt lun loi no m tr ng thuc rt mau khi. Bnh t hn bt lun loi no d tr ng thuc cng chm khi.

73

18. THNG HN MI PHT, C TH NGANG TT M CHN NG NG TRUYN KINH CA N C CHNG?

Trng hp 1 - UNG PH T MC MN I NGI BNH: C Ca Cm gn 60 tui, ngi lng Ha Lc, M c, H ng. C hin lnh khe mnh, lm ngh nng, tuy gi m vn rt tru ra ng cy ba. CHNG BNH: Ngi hi s lnh, pht nng, nhc u, au mnh, cng xng sng v ku nng hai con mt, kh th. Bnh mi 3 ngy. BI THUC: Ung Ph t vi my v g na khng bit. Hm sau ht nng, tnh dy, ch cn mt m ngi thm en. CHUYN BNH: Sau 7 ngy mc ung nht sng i, pht nng rt d. BI THUC: Phng phong thng thnh tn 3 thang, ht nng. Tin phng hot mnh m 6 thang tn ht mn. Thc l{ tiu c 5 thang, khe. S VIC: C Ca Cm (hai ch Ca cm ta cng nn bit qua cho rng). Theo tc l lng vng y: V d: Ngi cha tn A, khi c a con u lng t tn B th by gi ngi cha tn A i sang tn con l ng B (tn con). Khi anh B c con u lng t tn c th by gi ngi ng tn B i sang gi c c (tn chu). Ngha l cha c con th ly tn con gi cha, ng c chu th ly tn chu gi ng. y trng hp c Ca cm, Ca l tn con, Cm l tn chu. Ngi ta gi lun c hai tn Ca cm. Chnh tn c l g t ngi bit (khi i tn ch ly tn a con u lng, bt lun trai hay gi. Ngh cng vui, trong nh ng, cha, chu 3 ngi cng mt tn. ng A, anh A, thng A nhng lc tranh ginh chi ln nghe cng vui tai). C Ca Cm vi c L{ B Trc (c Nguyn Vn Trc) lm l{ trng c b h, ngi cng lng, cng xm, li ch thng gia. Ti n vng y lm thuc. Trc cha bnh cho my ngi trong gia nh c B, dn dn lan n nh c Ca cm. Sau ti hu nh gia s ca hai nh y, khong hn mt nm. Khi c Ca cm bnh, c Trc sai ngi cho thuyn n (Nng Kh) nh ti

74

mi ti ln cha bnh. Lc y khong 8h ti (t Nng Kh n Ha Lc theo ng sng cong queo khong chng 2 cy s) ti cng vi mt tiu ng tn Sng ti thuc xung thuyn, n ni khong 9 gi 30. Ti xem bnh c Ca cm ang ln cn nng rt d, nhc u, au mnh, cng xng sng, da tht kh, cn ku nng con mt, kh th, mch ph khn li hi cp sc. Xem xong, c B mi ti v nh c ung nc. Tha c, bnh c Ca cm thng hn mi 3 ngy, thanh nhit gii biu ngay vi thang l khi.

Ti ang m ti thuc, t nhin xut hin mt ng vo nh c B. ng thy ti v c B ch gt u, chng cho hi nn li, ri ng nhn vo ti hi c Ph t khng? (hi bung lng). C Ph t y, ti va ni va a ra. ng git pht ngay gi Ph t ni tay ti ra ca i lun chng ni cu no. Tha c (ti), th l th no? ng no y, c ch l lng vy ? (ti thong nhn ng ta l ngi cao nh, khong ngoi 40 tui, qun o lum thum mu cho lng, iu b nhanh lu tu, hp tp). Tha thy, ngi l mt ng lang. Trc kia chng ti y cha c bit thy, gia nh chng ti vn ung thuc ng, ng lang Bng. lu lm khng thy ng n, nay ng li n, c l c cm bnh nng, cc chu bn nh y n mi ng v chng ? Xin li thy ti sang hi.

Trong khi c B i, thy tr ti dn ti thuc; ti gin mnh v xu h vi tiu ng. i! Lang vi l g th ny, m cc con c cm v c B chng ni vi mnh mt ting. C B v: Tha thy, trong khi ti cho ngi i mi thy, cc chu bn n khng bit, n li i mi ng ny. ng ny l ng lang Ph t, nn ng git ly gi Ph t ca thy. ! Tha c, ti nghe vng ny c ng lang Ph t, vy l ng ny, nay ti mi bit, nhng cng cha nhn r mt. Tha c B, nh vy l c Ca cm bn y by gi ung thuc ng lang Bng, xin c lu {, bnh y m ung Ph t c th nguy . Sao ng lang Bng li t cao qu vy, gp bnh kh th bn nhau m tr c sao? Chng c t cch g, git gi Ph t tay ngi ta ri i mt dng. Nu vy, ti xin php c, ti v. Tha thy, vic ny l ri, li ti ti m cng khuya ri, thuyn b hi kh, xin thy nn li vi gi. (Suy ngh lu lu) Vng! Thy tr nh phi nm li. Tuy nhin trong tm mun li xem bnh v thuc y bin chuyn ra sao? Ti thm ngh chc ng lang ny

75

chng mch lc g, cho ung Ph t ngay ch chng chi, m Ph t i vi loi no? Kh dc, huyt dc, phong dc? Vi gi sau, nghe my ngi nh ni vi nhau: ng cm bt nng ri m sc mt ngi thm en li. Nghe vy, ti thm ngh: Thn nhit mch hng, th phi thanh nhit pht hn, khng pht hn li cho ung Ph t. Ph t l loi tu tn kinh lc sao li en ngi li, chc ng ny cho ung Ph t trong thuc tit ngc . Tit ngc m c Ph t th chn cn nng cng mau. Cn nng chn li th t nhit vo mu m en ngi li. Nu vy m bnh khi th Ph t tit ngc n chn ng ng truyn kinh ca thng hn s chng sao? Nhng hi rng t nhit y n en ngi li ri n i u?. Tri gn sng r thy tr xin php c B ra v. C cn gi li lm cm. Cm n c, xin c cho v. Hm nay ti cn c phin ch Su. Nghe vy, c B thn ra tn bn n thuyn cho v. Ngi thuyn ti thm ngh: Sao mnh li a gi Ph t cho ngi ta git ly, hu nh mun lm nhc mnh? Sao lc y ngu qu vy. Bao nm lm thy thuc, trng hp ny l mt, t y tr i, mi khi ngh n hy cn cm gin. cng l mt bi hc. Tun l sau, anh Ca con c Ca cm li xung nh ti mi ti ln xem bnh cho c. Thi cm n anh, mi ti lm g? Ti khng i u. Ti i ng lang Bng lm nhc, mi anh i v mi ng lang Bng (ti chng hi c bnh g). Anh xin li, van ni mi i. Nht nh khng i. Anh v, vi gi sau, chnh c b Trc thn hnh n xin li v mi i. Ti trng c, ra i vi c. n ni c Ca cm ang ln cn nng nh trc v ngi nh m chn chiu vch i bn phi ca c xem ci mn sng to bng qu xoi ln pha trong i gn hng, nhn thy m s cho s au nhc. Ngh li chuyn c, nhn sc ngi c khng en my na. Tha c B, hm trc ti trnh vi c, bnh c y m ung Ph t nn lu {. By gi bnh li l do Ph t tc hi. Tha thy, ti c nh li thy dn cu y.

76

Gi ng lang Bng c y khng cc anh? Tha khng. Chc khi c nh au li, cc anh c i mi, nhng ng khng n phi khng? My anh u im lng.

Gi cc anh lm n cho ti bit tht r rng, sau khi c ung thang thuc u tin m ng lang Bng ly gi Ph t ca ti v ct th bnh c bin chuyn ra sao ti tnh thuc ct cho c ung by gi. Tha thy, sau khi ung thang thuc u tin, ci nng h xung dn dn th sc ngi cng thm en dn dn. Ngi tuy c tnh m ku c nh nghn, mun e m e khng ra v mt phi ly hi m th, li bo trn u nh say say ch khng nhc u. c ri, cm n anh. Tha c b v cc anh, bnh c by gi ung thuc khng mau khi c nh trc v ng gi 60 tui, bnh nng n vt cho hai ln th sc phi yu i, chng li c vi bnh c phn kh khn. Thuc ch c th bt dn dn. Ngoi ra c nh cn phi king trnh khng cho nhng ngi d dy vo thm, ci mn n thm en li th nguy. By gi xin c cho ngi theo ti ly thuc. Ti v ct Phng phong thng thnh tn, 1 thang.

Sng hm sau, anh Ca xung sm ni c con ung thuc vo i cu mt ln c nhiu v dm dp m hi, bt nng. Ti ct hai thang nh th na nhng b i hong, Phc tiu. Hai hm sau, anh Ca li xung sm ni: C con ht nng v tnh to, i n, ch cn ci mn sng au. Ti thy cn phi ln xem ci mn. Ti ni, c ngi dy cho hi t t. Ti xem ci mn, tuy cn sng nhng khng nng my. Ti v ct Tin phng hot mnh m, 3 thang lun. Nhng sc bng nc l khng sc bng ru, ch mi khi ung ch vo cht ru m ung. Sau 3 ngy, anh Ca xung ni: Ci mn ca c con nay ch to bng qu trng g m nga lm. Ti ct lun 3 thang nh th na. My hm sau ti ln xem li. C i li, ra vo c m ci mn ch cn nh ci hch khng au nhc g c. Ti v ct my thang Thc l{ tiu c. C khi hon ton. SUY XT: Ni v bnh v thuc khi mi pht. Nng mnh d di, khng phi nng hm hm, nhc u, cng xng sng, l bnh thng hn cn Thi Dng kinh, nng hai con mt, kh th l bnh chuyn

77

vo Dng Minh kinh, tc l hai kinh dng hp bnh, mch ph khn hi cp sc, bnh mi 3 ngy vn cn l biu chng. Bnh nh vy ch Cu v khng hot thang hay T vt hp vi Tiu si h, thm Phng phong, Khng hot vi thang thanh nhit pht hn l khi, c g u m rc ri li thi. Nhng chc ng lang Bng khng cho l thng hn s chng, ng bo nng lnh y l thng hn n ngc nn ng kim Ph t. Lun v chng sau khi ung thuc y nh nghn c, mun e ra m khng e c v trn u n nh say say, hn l ng dng Thng sn tit ngc. Thng sn m dng sng th n pht th v say say. Trong bi tit ngc thng c nhng v: Thng sn, Binh lang , Tho qu, Thng trut, Hong cm, Trn b, Thanh b, Mch nha, Sn tra, Bch linh, Bn h, Mc hng, Cam tho v.v... Nu ng dng tit ngc th th no cng c Thng sn v mt vi v g trong ri c thm Ph t. Bnh nng thuc thng hn s chng r rng, v t trc vn khe mnh, c cn st rt no u m bo l n ngc ri cho thuc tit ngc. K ra cng ng s. Nhng ti sao n li rt cn nng ngay? Bi Thng sn chn li. Ti sao chn li khng pht hn m m li thm au ngi? Bi ngoi t mun chy vo th Thng sn chn li. Ngoi t bt xut, bt nhp th ng li c nhc m thm en ngi. Nu khi hn t c nhc m thm en ngi y, ng cho tn hn hnh huyt c l cng khi. Nhng c cho ung tit ngc th hn t y bin thnh nhit c m dn li pht ung i. i! Ngoi t thm en ri dn li kt ung c i l may m sng. Nu thm en y bin thnh nhit huyt th phi cht, m cht th bo l bnh nng qu khng cu c, ch ng lang no nhn li. Ni v bnh v thuc khi ti pht: Khi c Ca cm ti pht bnh nng nhc u, au mnh ny l do c kt lm mn i tay ln, ch u c cn l thng hn thi dng s chng na. Tuy nhin, bnh trc b Thng sn chn li, Ph t chn ng th d sao ngoi t vn cn lng vng trong ngi cha s tn ht m ni nhit hy cn cha ng rt nhiu cha thng hot c th kh huyt ngng tr, biu l{ u thc, cho nn ti cho ung Phng phong thng thnh tn i t mt thang, gii c biu v l{. Tip ung 2 thang na (m

78

b i hong, Phc tiu) cn phn ngoi t no th gii tn cho ht m thng ha huyt mch. Nh th, tuy cha tr ung c m l tr. Sau khi con ngi gii biu, ha trung, by gi mi em Tin phng hot mnh m 6 thang m tn tiu thng, sc bng nc l, ch cht ru vo ung, khng sc bng ru, s cht ru c th ni nhit chng? ung nh vy l ng lc, l va vi sc ngi, cho nn khng lm nung m m tan ht. K ung Thc l{ tiu c tn 5 thang bi b kh huyt cho ngi gi m bnh nng hai ln hu ly sc li. Bnh nng lc gn khe m ng rng cn d c chng th bi b kh huyt nhiu m tiu c t kh huyt thng c, lm sao khng khi bnh c khe mnh. Tha, tr bnh hn nhit ti pht, kt c lm ung ca mt ng gi trc s tn, thng hot ri tn tiu thng, sau bi b kh huyt m tiu d c. Nh th, tr php c c l tun t m ng cch chng? Ni v ng lang Bng v nh bnh: (iu ny chng cn ni ra y cho nhm tai, nhng cng nn lt qua bit cch i x khi gp lc y tr no khc m ng bin cho tinh) C Ca cm mi ti trc, khng ung thuc ti, li ung thuc ng lang Bng l ngi n sau. l ng lang Bng n y ly th lm quen thuc lu, hp tp v ly m cha, ch cng chng phi nh bnh trng thy ny ch thy kia. Khi ng lang Bng git gi Ph t i mt dng, chc ng tin rng bnh ny c Ph t th phi khi. Tic rng khng c gp ng i nhn, i nh m hi ng bnh ny ti sao ng cho ung Ph t? C l ng khng tr li chnh xc c, hay ng c bin lun cch no chng na cng khng th thun l{ m lt tai. Vy th ng ch l thy c mt mn tr st rt rng thm Ph t m thi, ch c hc hnh g! Thit ngh, chng ch trng hp ny, cn nhiu trng hp tri khuy na, nhng ng thy khng chu hc mi khi gp bnh kh khng cn ti g khc hn l ly Ph t lm cm nang khoe hy coi chng! ng lang Bng lm nh vy t ra ng rt l mng, thiu lch s x giao trong y gii m lm cho ti v c b Trc vi nh bnh lc y c phn ng ngng kh x vy. Cn v nh bnh trong lc m khuya s rng bnh nng ca ngi cha c kh khn cch no chng, nn mi thy n, mi thy kia sinh phin h. Thc ra ch lng hiu tho m thi, khng ng trch. NHNG BI THUC:

79

Phng phong thng thnh tn: Phng phong Bc h Xuyn khung Xuyn quy Cam tho Sn chi Lin kiu Hong cm 3 ng cn 2 ng cn 2 ng cn 3 ng cn 2 ng cn 2 ng cn 2 ng cn 3 ng cn Ct cnh Bch trut Kinh gii Hot thch Thch cao i hong Sinh khng Phc tiu 2 ng cn 3 ng cn 3 ng cn 5 ng cn 3 ng cn 3 ng cn 3 phin 3 ng cn

Phc tiu ngoi. Cn tt c vo siu ln. Sc 3 ln. Ln th nht 5 chn nc, un cn 1 chn y, b Phc tiu vo quy tan m ung 1 ln. Ln th hai, vo 4 chn nc un cn 8 phn ung. Ln th ba vo 3 chn un cn 6 phn, ung. Sau , 2 thang na, mi ngy mt thang (b i hong, Phc tiu), sc nh thng m ung. Ngi bnh ung lc no cng c, khng cn no i (bi thuc ny mc Thng hn dng dc trong Y hc nhp mn quyn 3) . Tin phng hot mnh m: Xuyn sn gip 3 ming ln sao vng. To thch Quy v Cam tho Xch thc Nh hng ru. Thc l{ tiu c tn: Sa sm Xuyn khung Bch linh 3 ng cn 2 ng cn 3 ng cn Cam tho Hong kz To thch 1 ng cn 4 ng cn 2 ng cn 2 ng cn 3 ng cn 2 ng cn 3 ng cn 2 ng cn Mt dc Thin hoa phn Phng phong Xuyn bi mu Bch ch Trn b 2 ng cn 2 ng cn 2 ng cn 3 ng cn 2 ng cn 2 ng cn

Kim ngn hoa 3 ng cn

Tt c chung, ly nc sc ung thang, mi ln ung ch vo cht

80

Xuyn quy Bch trut Bch thc

3 ng cn 3 ng cn 3 ng cn

Ct cnh Ngn hoa Bch ch

2 ng cn 2 ng cn 2 ng cn

Tt c chung, sc ly nc ung. (Hai bi trn mc Thng dng ch tr phng trong Y tn kim gim quyn 2).

Trng hp 2: UNG BNH V TN CM A (cht) NGI BNH: Nm 1921, anh ti L Xun Qung 24 tui, Tng s, dy hc kinh Lng, Nam Trc, Nam nh. chng. CHNG BNH: BI THUC: Huyt ph trc thang: Xuyn khung, Xuyn quy, o nhn, i hong, Xch thc, Cam tho (bi thuc ny ti khng nh sch no). Anh ung 2 thang khng a ra mu, ch a lng, ch vi ngy cm hu nh t li, cho ung Bnh V tn (Thng trut, Hu phc, Trn b, Cam tho), thm Bch linh cm a. Khng cm c a, sinh hn m (cht). S VIC: Anh L Xun Qung, anh rut th t ca ti, ngi anh va tm thc, trng tro, p trai, ho hoa phong nh, li c s o hoa, tnh tnh linh hot, giao du nhiu bn b, nhiu ngi trn (c hc, in hc). Khi anh dy hc kinh Lng, tr mt nh thy lang. Thy lang ny l anh h, m hiu thuc gn bn kinh Lng, t tn hiu l T c (c v nh ting Th c ly nh hng ting thy thuc hay ca ng Sm Hoi Linh Bin)! Khi anh Xun Qung ung Huyt ph trc h, li ung Bnh v cm, khng cm m pht hn m, thy lang anh h s cho ngi n Lc Mn Tri (ni thn ph ti tr lm thuc) ni vi thn ph ti (t kinh Lng n Lc Mn Tri ng b chng 15 cy s, khng c xe). Thn ph ti v ti tc tc i ngay. en ni, nhn ngi hn m khng bit g lung nhng au lng. Thn ph ti hi:

81

Bnh tnh em lc ban u th no? Anh cho ung thuc g m hn m th ny? Thy lang anh h ni u ui: Trc em n nng lnh nhc u, con cho ung Huyt ph trc . Em c i a vi ln h cn nng. Con mng. Sau a mi khng cm, con cho ung Bnh v cng khng cm, ri m hn m, con s, cho mi ng. Thi! Thng hn s chng, anh khng pht hn, chc anh bo hn nng khp huyt lnh qu, mu n ng li pht nng. Anh cho ung Huyt ph trc , n khi thi dng chng b thuc y qua Dng minh vo lun Thi m m t li, anh cho ung Bnh v tn cm li, nhit t li pht hn m ch g? ng anh lang h im lng. i! Trc y ra, Bnh v gi li! Anh git em ri! (thn ph ti ku to nh vy hai ln). Anh hc chp nhong, anh cu th, anh mi chi, anh cn hi ngi na (ti vit n y ngn l). Lin , thu xe tr v (ng xa hn 10 cy s) n nh th cht.

Trng hp 3: UNG THA KH PHT NNG M CUNG (cht) NGI BNH: Anh Nguyn Vn Sn, ngoi 40 tui, lm ngh nng, ngi lng Lc Mn Tri, Trc Ninh, Nam nh. CHNG BNH: chng. BI THUC: Cu v khng hot thang: Xuyn khung, Hong cm, Phng phong, Bch ch, Thng trut , Cam tho, Khng hot, Sinh a, T tn, Sinh khng, i to , Thng bch. Ung mt thang cha khi, anh ung i tha kh thang (i hong,Ch thc, Hu phc, Mang tiu). Mt thang ht nng. Sau li pht m cung, cht. S VIC: Anh Sn cm st, nng lnh, nhc u, au mnh, bt rt kh chu mi hai ngy. Anh cho ngi ln mi c (thn ph) ti n chn tr (c ti tr lm thuc lng y). C ti n xem, chng bnh nh trn, ct Cu v khng hot mt thang. Sng hm sau c ti xung xem li, anh cha bt, ct cho anh mt thang nh trc na. Sng hm sau na, c ti li xem, thy anh bt nng ra ngi nh ngoi. Anh ni: Hm qua con ung mt thang thuc gii ca ng lang khc, nay ht nng, con d chu. Thang thuc th hai thy ct cho con, con cn kia (cu ta nn Cm st nng lnh, nhc u, au mnh, cng xng sng thuc thng hn s

82

hiu nh bnh khng tin thy thuc trc na). C ti hi: Ai ct thuc gii (h) cho anh vy? B thuc c cn khng, cho ti xem. Tha, cn kia. C ti xem r i hong, Hu phc, Ch thc. C ti hi: Anh ung thuc vo i gii my ln? Con ung hai ln, i gii hai ln, mi ln nhiu lm, nh bng ht nng, ht c nhc u, mt m d chu. Anh ! Nu ngy mai pht nng d hn trc, anh ng mi ti nh. C ti v (tay cm lun thang thuc c). Con thy d chu, khng pht nng na c.

C ti v n nh, vt thang thuc xung bn bo: Thang thuc hm qua anh Sn khng ung, anh li i ung thuc gii ri. i tha kh thang, ch bit ng lang no ct, hi anh khng ni. Lin , c bo ti:Thng hn s chng th phi pht hn, khng pht hn li h (i tha kh thang l thuc h) dn t nhp l{, ch trong 1,2 ngy sau n s pht nng li ri m cung cho m xem. Khi nng li m m cung th thuc tin cng khng cha c. Qu nhin, hai hm sau, anh Sn pht nng li, anh cho ngi ln mi c ti. C ti bo: Ti ni c pht nng li ng mi ti m. Nay cn mi, ti khng cha c u, v ni nh mi ng khc. Sau my ngy nghe tin anh Sn mt. (Trng hp ny, trong thi gian ti lm thuc sau ny cng c gp mt hai ln, nhng h ch vi vng mua thuc x ung m h cng cht).

SUY XT CHUNG I VI BNH THNG HN Biu chng: Cn 3 kinh dng th nn pht hn. Bn biu, bn l{ chng: kinh dng trc bc sang kinh m nn ha gii. L{ chng: vo 3 kinh m th nn cho h. l phng php ch yu c tun t khng th ngang tt m tr c. Bnh s 1: Thng hn Thi dng biu chng nn cho hn. khng cho hn li dng thuc tit ngc ng li. n mun ra, khng cho n ra, bt n ng li, n phi i vo, li dng Ph t ui ra. N ra khng c, cng khng vo c, n phi ng sng phn gia c nhc m thm en ngi li (mu en l mu sc hn kh, hn kh vo th mu thm

83

en) ri dn c lm ung th may m sng. l tht hn, b mt c hi khng cho ra m hi ng lc tn t. M hi khng ra th truyn i kinh khc lm bnh. Bnh s 2: bit bo thng hn l hn nng khp huyt tc l hn kh n lm hi mu, hao mu. Khi mu v hn m hi, m hao th phi tn hn m cu nguy cho mu (m huyt) mi phi. Nhng khng cu nguy cho mu, li cn em huyt ph trc m khu trc mu, cho hi thm. l ci lm th nht (nht ng). n khi v thuc khu trc y m h li qu nhiu th m kit, li em v kinh m thm cho m kit thm. l ci lm th hai (ti ng) Sau li bo trc trng m kinh m h li th n tz thng t. Nhng y ui t t dng kinh vo m kinh m n h li u c phi l trc trng. Khi t ui vo m kinh m h li, li em Bnh v m ng ca li khng cho n ra, tt nhin n phi thng cng ln timm cung lon. l ci lm th ba (tam ng). Mt bnh thng hn s chng m dng thuc tri qua nht ng, ti ng, tam ng vt i, vt li ba ln u sai phm quan trng c lm sao m sng. Bnh s 3: Thng hn biu chng th phi pht hn. Tc l khi ngoi t n mi xm nhp b phu c nhc lm nng lnh th phi dng thuc cho ra m hi m ui n ra ngay l yn. Th thi. Nhng khng cho ra m hi ui ngoi t m li cho ung i tha kh, cho ung thuc ty (s) cm nc trng v thot ra ht. Ngoi t nhn c hi-bng khng, rut trng y trn vo ni tng. Khi ngoi t mi trn vo ni tng th da tht ngoi mt m. K bnh v ngi nh tng nh ht nng lnh, khi bnh. Nhng khng, n ang lp i ng phn cng em la hun t nung nu tng ph trong cho chn. Khc no nh bn gic cp ang hm he e da ngoi ca th ch nh v mi ngi trong nh phi c th ri tm cch nh ui n bn ngoi, bt n phi i ngay l m, li m ca sau cho nh ch v mi ngi trn i nh trng. Bn cp nhn c hi nh trng trn vo nh. Khi gic cp mi trn vo trong nh th ca ngoi ng kn bt ng. K nhn b ngoi tng nh khng c chuyn g xy ra. Nhng khng, n ang lc sot, quy ph c trong nh cho tan. l ng h nhn lm m cho thuc h, tc l bt kh h nhi h khng nn cho h m cho h. Ngha l bnh nn cho hn m cho h l lm. V h ri th trong trng rng, ngoi t nhn ch trng y m a vo bin sinh nhng chng nguy him nh tim bun phin, mu ng li, kh khng thng, tt c kt cht bng. Thuc

84

no cng kh m tr c. Nh vy, tr bnh thng hn biu chng phi theo chng, theo mch, theo kinh truyn n u m hn, m ha tn t, ch khng th dng ng li ngang tt no c th chn ng ng truyn kinh ca n c. Nh 3 trng hp trn, 3 thy tit, trc, h l ngang tt m chn ng ca n li. Nhng tit l tht hn , trc l vong m, h l ng h khng chn c li i n hi hn. Thit tng 3 thy y l mng m mang ly 4 ch Y nng v vo ngh ca mnh.

85

19. SAY THUC PHIN SNG, UNG NHN TRUNG HONG

Bnh say thuc phin sng ny khng phi ti dng Nhn trung hong tr, ti ch thy s vic r rng k ra. Tuy l ngi m he kh tnh c th bo rng "mt v sinh, phn khoa hc v thiu g thuc m phi dng n loi d dy gh tm y, tht v { thc. Nhng thit tng c nhn bo "n" cng l mt v thuc hu dng, nn vit ra y hng c ai c s suy thm v "bnh ng c v thuc tng u!" n t xut mt cch bt ng ny, k ra cng l tai, l mt ng {. Nu ai ch trch xin b qua. S VIC: ng v b Hi n, ngi H Nam, ng v b T ngi H Ni, hai gia nh c tnh anh em lin h vi nhau. Sng Thanh H (M c, H ng) l con sng nh chy sut t ca sng Bn c (c kh) qua cc lng hai bn b sng v qua bi ph i (Ha Bnh) ri r ngang ra hai ng u ct nh hnh ch inh (T). Sng y di chng 20 cy s. Trn mt sng di ri rc tng nhm nh b ngi lng Thanh H , lm ngh chi li. Trn bi ph i c dn lng ngi Mng ng o v c ci ch (ch i). Nhng ngi lng hai bn b sng Thanh H mi phin ch i thuyn b cc ni vo mua bn vi ngi Mng cng ng. Hm y, ngy phin ch i, ti theo thuyn lng xm t Nng Kh (ni c ng lm thuc) vo ch cha bnh cho mt ngi Mng y cn mi, ti gp hai ng trn ch, hai ng mi ti v nh chi. Ti ni tnh c hai ng li c mt ngi nh t H Nam vo chi. Hai ng gi ti li sng hm sau s v. (L do, hai ng quen bit ti m gi li chi. V hai ng vi ti ng la tui li u c v thnh th d ho hp hn nhng ngi rng ni ni y v c hai gia nh mi khi c bnh g phn nhiu u nh cy s chn tr ni ti my nm). Chiu hm y, ng b Hi v ng b T mi ng ngi nh v ti cng d tic. Tic ru vng qu, g ni, mng rng, c sng, tht ch, li thm ru lu ph i hng ngon c ting. Ngi trn nh b mt nc, sng trong gi mt, khng kh trong lnh, phong cnh tnh mch. Nhn mt sng nm ba ci thng bi, mi ngi mt thng, hai tay bi nh nhng gn ln ln nc trong xanh. Trng ngn i u cao phang lng, my ch mc ng ui n b nh bc vo chung. Li ng ln lng Mng, nhng bi cy m u rm rp, chim ht lu lo ho chung cu chuyn hn huyn ch khch gp nhau by t nhng tnh t t lu xa cch. Say sa nghing ng mn nng. ng khch qu nh c v qu chn, xin php i nm. Cn my ngi bn ngn n du ung tr ht thuc chuyn vn khuya khuya mi i nm. Khun thc nh b, bn gc mc 4 mng l cht kht khng cn ch chen chn ra vo, d c ngn n

86

du le li, nh vn ti om. Khong gn na m, ng khch qu nh hai tay qu qung, ba l, v co, v cu sang c nhng mng khc, c nh phi ngi dy v ht chn mng li cho gn. M n sng ln, nhn ng hai mt m to ngu, da mt thm x, ming ni qung xin, tay v co cu, chn p lung tung, ln ln lin hi. Cnh tng bnh tnh lc y, hai ng ch nh l ch cht lo toan, nhng v mt tm bnh tr th li quay vo hi ti. Ti suy ngh cha hiu ra sao. t nhin nghe ting ni: "Thi cht ri! ng n i!" my ngi u quay li nhn b n ch tay vo my t chn gc nh b bo : Chc ng ny m kht nc m ung hai t nc ny ri, nn m bnh th ch khng sai. X! Bit bao nhiu tin. ng T bm ti ra ngoi ni nh: y l hai t "nha" mi pha cha kp nu, nh qun khng ct. m ng khch kht nc, ung m n i ri, by gi th l ng c, l say thuc phin sng, khng gii c ngay th cht. ng tip: Lm sao by gi ? Ln b th s cp, xung sng khng c thuyn , thuc Nam, thuc Bc khng c, nh thng bnh vin cng khng. Bc l thy thuc ng y cng chu nhn. m hm th ny lm sao by gi. Ni cha ht cu ng n lng l bc ra sau h, lt sau tr vo, tay bng mt t nc bo ng ng khch dy cho ng khch ung. ng khch ang m sng thy nc mt (c l thch lm), qu tay ra v vi ly (tay ng n vn t nc) lm mt hi ht t nc (lc y my ngi u xm vo xem ng ung nc). ng n cm ly t va quay ra, ng khch th vt vng cu, chan ha c gian b, sc mi thuc nng nc (phi m tm vn sn b cho chy xung sng). Th xong, nm vt ra th hng hc, ngc bng y ln hng hc, li chi ln th ra mu en x m ng c. Thy vy, ng n li cm t ra ly nc na em vo. Lc y p v vo ngi ng khch, ng , ng dy cho ng ung. ng khch cn kht, li lm mt hi na. Ung xong, li th vt ra ngay cng nhiu, cng en x nng nc. Xong nm vt ra lm i. Dn dp xong, c nh ra ngoi ng nm li. Tuy nhin, vn ng nghing ng lin lin ({ s sau trn th mt, ng cht th nguy). Khong chng na gi sau, vo xem tn ni, thy ng th u m khng vt v. Chc ng sng. Lt sau, ha nc vo go c (c ng nm nga) ly mung mc cho ng, n u, ng nut ng c n y, ht chn nc, ng li chm ln th ra c nc ln cm tht lc chiu. Th xong, nghe mt ng nm ngh, nhng thy ng t ko khn lau ming.

87

Tri tng sng, vo gi hi ng, ng tnh tnh, li em nc vo go vo ng ngi dy ung, ung ht chn con, ln ny khng th na, ng nm ngh. C nh u i ng lng mt cht, khong 7 gi sng dy n hi ng, ng tr li mt i ting nghe rnh r. sao ? ng n nhn mi ngi: H hn! Su{t cht! ng m cht th ti khai bo lm

C nh vui mng! (Ti) Tha ng b Hi v ng b T: Gi qu 8 gi, nhn c thuyn v, xin cho ti co t ra v. Nhng xin ng Hi lm n cho bit, ng khch ung t nc lc ri th ra ngay l nc g? - ! Cn ci nc y na. Nc y l loi nc st, khng mt tin mua, nhng cng phi gp lc "bun, mt" mi c. - Nc st m li bun mt mi c l th no ? - l ti vn ngh cho n thanh. Thi, ti ni trng ra cho bc d hiu, d c tc cng ng ch nh. N l nc ct st, nhng gp lc c ai bun a, mt a th mi c ch. Th l nc st khng mt tin mua. - ! Th l "nc ct ngi gii c thuc phin sng" , nhng lm th no thnh nc ? - D t! Ly mt khc di ngn tay, b vo chu, cht nc nghin cho tan ra, li thm nc li nghin, sau vi bt ln quy cho tan u ra, gn lc ly chng hai bt ln (t). em mt bt vo cho ung. Th thi m. - Nhng phi ct st, ct kh khng c sao ? - Ni thm bc r: Vic ny, ti thy ng T nh ti s cung ln, ti coi thng. Th tht vi bc, nh ngh m! Mn thuc ring bo v ngh nghip ca nh ngh, dng ln ny l th 4 u c hiu nghim. Phi loi st do ch kh v hiu. - Cm n ng Hi rt nhiu, hm nay ti li chi vi ng b, may mn cho ti li hc c mn thuc c l ngoi sch v, hu rng thm cho ti v kha cnh hc him trong y tr. Tin y, ti xin gi li cho ng khch v mong ng mau lnh mnh. Phin ch ti, ti c vo li gh chi vi cc ng . Thi xin v, qua cn kinh s li c yn lnh. Tht ng vui mng, k nim ny lm cho chng ta nh nhau mi mi. SUY XT: Ta xem ngay bn tho: Phn (ct) ngi tn ch l Nhn trung hong, Nhn hong, Nhn th. Dng phn

88

ngi lm thuc c hai loi: Phn kh v phn lng u kh hn, v ng, khng c, nhng phn lng lnh hn phn kh. Cng dng c hai loi u gii bnh ng cc cht c v tr bnh ngi b kh tri nng lm pht phin lon, in cung. Php ch c hai cch: l.Ly phn kh, vt b vo ni snh nh. Ly vung y kn, xong em bn t luyn do gn cht ming vung v y kn c ci ni (c { khi un nng khng x hi ra). Bc ln bp un chng 5-6 gi, em ra ngui, ly phn nghin nh. Khi cn, ung mi ln 2 ng cn, vi nc sng hay nc chn ngui. Nu bnh cha bt, ung thm. 2. V thng chp m lch, ct ng trc c hai u mu, mu di nguyn, mu trn chc thng vi l nh, nht bt Cam tho vo l y xung cho y ng. Ly tre, ly g hay ly keo gn kn l y li, ng nc phn thm vo, co cho ht tinh xanh ngoi ng trc i. Xong em cm ng trc y vo trong chung phn, mt thng sau, tc sang ngy xun ly ng trc ln ra sch bn ngoi, phi kh. Kh v ri, ch ng trc ra, ly ht bt Cam tho phi kh, dnh, khi cn mi ln dng 1 - 2 ng cn. Nh vy, theo cch 1. dng phn kh, tc lt mi hi, li em b vo ni t thnh than gn ht hn mi hi. Theo cch 2 dng bt Cam tho ch c hi phn thm vo, khng dng thng n phn. Ta c hai cch trn thy r: Ch dng phn ngi lt mi hi v thuc c hi phn thm vo, ch khng dng thng n phn nguyn cht m cng c cng hiu gii nhit, gii c. Nhng khng dy gii nhit, gii c l n gii i u ? N gii bng cch no ? Hn hay th, hay h, hay li thy khng thy ni. Ngoi ra, ngi ta cn dng phn ln s (hoe li) t thnh than, em ha vo nc l quy u, gn lc ly nc trong cho ung tr bnh "u lo" (u m) ph t nng, pht kht, ni m. Bnh nhn ung vo, v m hi ra c l bnh khi dn dn. Ngi ta cn dng phn chut c (sao gn chy) sc chung vi l h cho ung tr bnh "m lch" nam gii, bnh nhn ung vo h ra c m hi l khi. Nh vy, bit rng phn ngi d kh hay lng cng phi ch bin ri mi ung. Ung vo gii c ch khng ni ung vo s " th, h hay hn" m gii c. Cn phn heo, phn chut ung vo u pht hn mi gii c. Gi y, xt v "ct st", xin li: Ct st phi l ct ngi khe mnh, ct st hn l cha c rui nhng bu vo. Ct st hn l mi hi thi rt l nng nc, quy vo nc l, gn lc ly nc trong mu vng cho ung, ung vo li th mnh (i th) ra ngay. th mnh th trong ngi th no cng dm dp m hi (vi hn). Tt nhin c s theo "th v hn "

89

m gii ra. Bnh nhn ung nc ct st vo lin th ra ngay. Vy ct st l v thuc "th" sao ? Theo thin {, n khng phi l v thuc th. Ly ci l{ m suy: "Hng phng x bt th, tc nghch" ( mi thm gp mi thi khng chu c th y ngc ln ). Con v (d dy) l trng kho bo qun c mt kho tng cha ng cm nc, c tht, rau qu, ton cc cht thm ngon b bo, li qua mt b phn thu nhn l ming li, thc qun, hip vi mt b phn kim sot mi, kh qun. H thm ngon, trong sch m a thch, th d bao nhiu, nu c cc b phn trn ng { th trng kho s cho thu np vo kho ht. Nhng nu hi thi, tanh kht a vo m b ch kho phn khng th phi y ra ht. Vy ming mi d dy l ni thm tho tinh sch, nu gp hi thi th n ght s m y cho ra bng ht, ch khng phi ct st l v thuc th. Cng nh ngi lnh trnh xa k d, hay k sch s rung ry ngi d dy vy. c truyn trn, thy rng: Say thuc phin sng th ra c th khi. Vy sao khng ung nhng loi Qua , L l... cho n thanh sch, n cng th ra m phi dng n loi cc kz hi thi, kinh tm y ? Tha: Nu ni nh th th ch l mt y l{ hin nhin, trong y gii ai m khng bit, u cn thnh truyn m vit ln y. Thuc phin l loi i nhit c, l ung phi m khng gii ngay, n s git ngi nh n cp. ng khch ny ung mt lc hai t y ngp c d dy li hip vi men ru va mi ung say, n ang cng ph rt mnh. Nu lc ung nhng Qua , L l hay mn tht i chng na, n cng chn ch ch u c th trong chc lt m th ra ht. V chng, lc m khuya, rng rm, khng thy, khng thuc m bit dng loi "h ha" y gii ta ngay cho khi. Tt nhin ng ch nh y c dng quen v c hiu nghim mau chng, nn ng lm ngay cho ung chng bn gii vi ai. Tng cng l bi thuc cu nguy cp kz cho ngi ng c lc m khuya khi thiu thuc vy. Bi th nn ng t bo rng " mn thuc nh ngh, dng ln ny l 4". Li ni rng: Sao ng khch y dm bng t nc y m ung ? iu rt d hiu. Khi ng c nh in cung th v gic, khu gic mt cm xc cn bit g l thm, l thi, l mn nht ng cay. i! Lc thy nc l ung mnh cn gh s g na. Trong bi ny, on trn ti c ni "mn thuc ngoi sch v", k ra cng c ngoi sch v tht. - Bn tho ch dy dng phn kh, phn nc, nhng phi ch bin s dng. y ngi ta dng ngay phn st chng ch bin g. l ngoi sch v.

90

- Bn tho ch dy ung vo gii c. y ung vo th ra tc khc, bnh khi ngay. l ngoi sch v. - Cn bn tho bo rng v ny ch xem cho bit, ch thiu g thuc m phi dng n "ni ra khng tin". y ngi ta dm ni, dm dng, l ngoi sch v. Ch thuc Nhn trung ph thi ny, d bn tho c dy, d c ngi dng thy hay, nhng nu c gp bnh ng c m sng, him nguy cp kz m xa thy thiu thuc, h cng ngi ch, nu khng c m phi cht th h cng nh, ch chng ai "dm nhng tay vo pha thuc kinh tm y cho bnh nhn ung". y ngi ta tht dm lm t tin pha cho ung, m ung l khi bnh ngay. l ngoi sch v. Tin y ta tm hiu v hai ch "hng v x" trong phm vi d dy, ti sao hng x gp nhau li th ngc ra ? - Hng l thm, x l thi. Vy nhng g l thm l thi ra vo trong phm vi d dy. Nht nh cm th thm, ct i, mu tinh th thi, th tanh. D dy, thc qun l ni thu nhn nhng mi v thm tho tinh sch (cm), nu gp mi thi thiu tanh nng (ct i mu tinh) khng chu c th y ln bt th ra. l "Hng phng x bt th, tc nghch " (trn ni). D dy vn thm, gp thi, d dy khng chu c bt th ngc ra. Nh vy l ci l{ nht nh cha? Hay cn c khi no ngc li, d dy thi gp thm, d dy khng chu c cng bt th ngc ra khng ? - Khi ngi n b thai nghn. Tinh kh t cung kt hp vi mu thnh thai. ng lin lc ca t cung lin h vi cung d dy. Khi ci thai cn non, hi tinh, hi mu tanh nng, cha yn nh hn t cung, hay cn xng ln d dy. Khi d dy ang b tanh nng, nu em mi thm (cm) vo d dy. Mi thm s chn ng mi tanh nng (tinh kh) t cung xng ln bt th ht cm ra mi nghe. l "X phng hng bt th, tc nghch Phi chng ? Li cn mt ngha: "Hai vt l ng kh, nhng khi gp mt vt ha cht ri m cn gp nhau tt nhin phn li" (Nh kh, nht ha ti phng phn chi). Cm n vo d dy, bin ha ri bi tit thnh phn, li em phn ln a vo d dy th cm s phn li m y phn ra (phn do m cc thnh). - Cm n vo sinh tinh, tinh mi kt thnh thai cha yn nh, li em cm vo

91

chc tc khuy ng tinh ln, s xung nghch ln y cm ra (tinh do thc kh thnh). ngha ny c l cng ln suy xt. Mt ln na xin li ng b anh ch no ang c bi ny, ni dung tuy c hi d tai tri ming, nhng nu ai chm ch tm hiu y l{ th khi c xong cng c th vt bi xung bn ri ngng mt ln bo rng " Ct g m ct".

92

20. TR EM L U - NHT MC TRN U TR EM L U NGI BNH: Nhiu tr em l u, ti cha khi, khng th nh ht k ra y. CHNG BNH: Tr em t s sinh n 8,9,10 tui, bt lun tui no cng c th l u. Trc, trn u m hi ra dm dp c ngy ln m, ta tay ln u a tr hi nng bc ln ngn ngt ri mc my mn nh nh c sy, c rm m nga. Sy rm y thnh tng mn nh, trc mt vi mn c nht, c m, sau nhiu mn u c nht, c m. Mn n, mn kia lin tip vi nhau, c em mt vi mng, c em lan khp c u. Lc y ln tng cn nga, n a tay ln u co gi, m mu y my ngn tay, trn u xng ra mi tanh nng kh chu, b m, nm ngi rt kh, a b li thng au nhc. Khi y r chung quanh c a b c nhng cc hnh nh cc tht vo trn ln ln trong da (bnh nh th t, th nh ; bnh nng th nhiu, to) mu da nh da thng, nhn khng sng, khng , nn khng au. Nu bo rng h c mn th ni hch c l khng ng. Khi b l u, trong ngi a b thng nng hm hm, khng chu n, n vo c khi i ra, bng to tch y giun, y m, phn khi c, khi lng tht thng m mi phn tanh, trong ngi bng ng, t teo xanh xao yu ui m ngy di. Li c a tr kim c thi tai, tot mt, c a mi, chy nc mi, mi, ta li v ho i ting na. GC BNH: Ni bnh l u gc bnh bi cht c t trong thai (thai c) a tr tin thin c bnh, n khi ra i gp ma nng tri ma hay n ung c c, n lin kt vi nhau thnh nhiu loi bnh. Bnh l u thuc loi y. Vy ni rng: gc bnh l u bi cht c t trong thai" th cng c l{. Nhng cng cn c nhiu ngi cho l su xa kh hiu. M ni rng gc bnh l u bi s nui con ngoi tri th thy r rnh rnh ai cng bit. Nui con, chm no cho con n b , tm ra, o khn, may mc v ng ngh nm ngi" tuy c my hng, (giu, n, ngho) khc nhau. Nhng khi a tr c bnh d l bnh l u hay bnh g khc, phn nhiu cng bi s nui con qu tham lam hay qu thiu thn lm c sinh ra. N B: sa m, sa b, nc cho, chn bt. SA M: khi ngi m bit gi gn mi s n ung v i li ca mnh va phi th tt sa, con khe. Nhng khi i nng v hai bu sa nng, i ma v hai bu sa lnh, thy con khc n vo cho b lm c, khi phng dc sa li c cht tinh tanh hi, cng cn n vo cho con b lm c.

93

Sa b ngt qu, a tr khng a cht ngt cng cho l b c cho b hay cho b c qu, lu tiu lm c. Nc cho, chn bt, tham nu u, nu tht pha vo bo b cho con, nhng bng lnh khng a, tiu ha khng kp, li lm c, c khi cho bt thiu nht li tic r cho n lm c. Khi bit n, li c tht qu bnh ba bi lm c. Khi mi m ch ph rung ng, cng vic b bn, b b con ci, mc cho anh tha ch ko, ng khoai bnh ko gp g n ly ; nng ma t ct b u ngi y ; mi nhng kin su bm vo t cn, tt c lm c. O KHN TM RA: Ma lnh cho mc h hang, kh lnh thm vo ; ma nng cho mc y p, kh nng ut, ln lnh qu, nng qu lm bnh.Tm khi nc nng, khi nc lnh, khng lng sc con nng hay lnh, khe hay yu, c tnh thi kha biu tm cho . Tm song cho con i chi, chy xe v v, gi lnh thm vo hay khi i nng v thy con nng, tm ngay cho mt, kh nng khng ra u lm bnh. NG: B u cho ng y hay con ng qut cho mt, con ng dy kh chu. T nht l hai v chng nm hai bn, hi ru tht xng ln, hi mu hi bc ra, cho con nm gia ht khng kh nng nc y lm sao khng bnh. Tt c chng nhng ph l u, cn sinh nhiu bnh khc. Nhng bnh y, y gii chng ta gi chung l bnh thp nhit". Thp nhit sinh nhiu bnh, bnh l u cng thuc thp nhit. Thp l m t nh cc loi nc, keo, nha... Nhit l nng nh cc cht kh, ca, nng... Cc loi keo nha v cc cht kh cay nng, gp li m n ung hay tm ra vo trong ngi m hp, m a, m tiu vn kp thi b dng thm sc. Nhng dng qu mc m sc ngi chu khng ni th li lm bnh, l bnh thp nhit. Tin y, ti em thin { ni ngha hai ch thp nhit bng cch ni th d ai cha hiu c qua. Th d: Mt ng cn gia ng hay ch trng rng no . ng cn y c vun gn vo vi nhau tri qua nng gi kh. Nay gp mt trn ma ln thm t trn tr tt c (thp). Lt sau, tri li nng ln gt gao my ting ng h lm ng cn y t y nng bng c trong ngoi (nhit) hp hi bc ln nng ngn ngt m c mu vng vng. Nu lc y ai i qua b hi y tt vo ngi s n lnh. l thp nhit ngoi tri. Con ngi cm rau c tht mi th n vo d dy cn cha tiu ha kp cn ng, li em nc , nc lnh, nc da, cc cht mt tng vo lm cho cm c tht mi th t m chng ln (thp). Lt sau, cm tht hnh t, tiu ti, mt da,c ph, thuc l li tng vo lm cho cc cht n c bc hi nng ln ngc

94

chong vng (nhit). l thp nhit trong ngi. Xng pha ma nng gi sng, tham lam cm tht ru ch cng t, cng nng, cng bc hi. l thp nhit ngoi tri trong ngi giao nhau. Hi nng y bc ln u, l u nhc u, vo mt au mt, xung chn nhc chn, i u bnh y... ngha thp nhit lm bnh l nh vy. Phi chng?. PHP TR: THP: t th phi thm cho kh, ng kh qu ha to. NHIT: nng th phi thanh cho mt, ng mt qu ha lnh. Thp nhit lm c, c th phi gii tiu, ng tiu gii qu mt sc. Nhng tt c phi lng sc bnh nhiu hay t m nh nng hay nh mi l ti. Tr thp nhit nghe ni nh vy tng l d, nhng rt kh. Bi ni thp nhit v ma nng, v n ung sinh ra, m thng ngy ta phi nng ma xng pha, n ung dng nui u c th ngng. Nh vy, d c tr c mt, li nng ma, li n ung gp hai th u c d tr. Bi vy, khi dng thuc phi nng ma gi gn, phi n ung chng mc mi mong mau khi. BI THU C: Tr thp thanh nhit thang: 1. Thng trut: 1,5 ng cn sao vng, thm thp trong bng, tr thp ngoi da. 2. Trn b: 1 ng cn, tiu thc kh 3. Hu phc: 1 ng cn, tiu thc, thng kh, y phn ra 4. Cam tho: 5 phn, nng chn, iu ha cc cht thuc vi tz v 5. Mch nha: 1 ng cn, sao vng sm, tiu cm, sa bt, a xung i trng tng ra 6. Sn tra: 1 ng cn, sao gn chy, tiu cc cht c tht, h sc nng gan 7. S qun: 5 phn sao vng, st sch mng, git cam giun 8. Bnh lang: 1 ng cn, thng kh, thot kh, d bi tit 9. Mc hng: 5 phn, thng tiu kh lnh tch d dy v rut 10. Bch linh: 1 ng cn, thm thp d dy mang xung bng quang cho li tiu v b tz 11. Sa nhn: 3 phn, b v, ly nhn, gi nt, tiu thc, thng kh, n trung

95

12. Hong cm: 1 ng cn, sao gn chy, thanh nhit ph 13. Hong lin: 5 phn, tm nc gng sao kh, st trng, thanh nhit tm 14. Hong b: 1 ng cn, sao chy, thanh nhit thn 15. Bch thc: 1 ng cn, sao chy, thanh nhit can Tng cng 15 v, s lng ny l s lng mt thang thuc sc ung cho mt em b vi ba thng n 2 tui, ung trong 1 ngy. 2 chn nc, sc mt ln, un cn 6 phn, cho ung mi ln mt vi mung con. Em ln hn th ty theo tui tng s lng cho va. Ngi ln l u cng ung thuc ny m s lng tng nhiu ln. Nu khng ung thuc thang th tn nh m ung, hay tn nh luyn h lm vin cho ung. Tr em ngy ung 3 ln, ty theo sc cho ung, ung vi nc nng. C ung, nht nh phi khi l u, tiu ht mn hch m khe mnh. Thuc ny nhiu em ung m c khi. Nh rng: l u khi ri m cc hch y cn cha tiu ht th phi ung cho tiu hch mi khng ti pht. NGHA Thng trut, Trn b, Hu phc, Cam tho bi bnh v iu ha con v, thm thp, tiu thc, tiu m. Mch nha, Sn tra tiu cm tiu tht. S qun, Binh lang thng kh, st cam trng. Mc hng, Sa nhn ging kh, n trung. Bch linh thm thp, li niu, b tz. Tt c 11 v thm thp cho va kh. l tr thp v l rt m mu em xung Bng quang, i trng em ra. Hong cm, Hong b, Hong lin, Bch thc 4 v ny thanh nhit ph, thn, tm v can, gp sc thanh nhit y li thnh ra c phn thanh tz, nh vy thanh c ng tng. l tr nhit. Thuc ny thm thp m khng tiu kh, thanh nhit m khng mt lnh, n ha hp vi nhau c { trung ha. l thuc tr thp nhit ph l u, nhng tot mt, thi tai, mi v to bng cng ung c.

96

CHUYN L U Ti k cu chuyn l u ni y suy xt thm cho r rng thc trng. C Th c (anh rut trng ca ti) m nh thuc 207 ph Bng L, H Ni. ng khch v ni ting. C nui mt ng c, (nhiu tui hn) thng gi c Gio (khng bit tn v qu qun) lm c vn y phng v thng ngy vn th sng ha cho vui. Nm 1925, ti ra nh c nh chi my ngy, nhng ri thy cng vic thuc bn b, ti li 3 - 4 thng gn nh ngi tp s. Thi gian y, chu L Th Tng Ln (con gi u ca c) mi my tui b bnh l khp c u. Khng thy c bo ai ct thuc cho chu ung. Ch thy c b cch vi ngy sai nu mt ni ln nc Kim ngn hoa, Hong b tht c sn y ri ch ngui ra u. Trc khi ra, c ly tro bp, trn nc t m p trn u na gi, nc tro thm vo mng vy l trn u cho b, ri mi ra au.Khi ra, c b chu nm nga, h thp ci u xung chu nc Kim ngn vi nc ln ra u, tay xoa nh nh cho tro cht xung sch s. Li chu nc khc ra cho sch bn. Ln ra trc, nc tro pha ln mu m khng k. Ln ra sau cn bt, cn m mu trt ra, trng nhn nhn gm s. Lc , nhn ci u hon , nhiu l nho nh nh t ng, hu nh trn u khng cn ci tc no, trng cng gm s. Xong, ly khn bng thm nh cho kh( lc ra v thm la khc lin hi) em bt Thanh i rc kn c u, ch mt lt, Thanh i thm t u, li em rc Thanh i ln ln na, tht kn, tht dy. Lc , ci u hoen hon i thnh mu xanh l, ri b i ng. khi ng, r ngi nng hm hm. Ta bit, Thanh i bt kn ci u, ri hi nng trong u bc ln kh cng, m ra khng c, m rung trong, (lc y v ngoi cng m bn trong y m, ly ngn tay g vo ku cm cp). Ngy mai m y Thanh i nt ra, trng nh qu da b v nt.Ly Thanh i rc ln u l c { cho mt u v st trng. Cn c ngi ly ht Thin tin t p ln u l c { ht m. p thin tin t lc kh cng nt ra nh rc Thanh i. Sau , c b a mt n thuc bo ti ct mt thang cho chu ung. Ti c n thuc, c b bo ti c kh ch! anh bo vi ch y l n thuc l u gia truyn hay lm, c Gio mi v nh qu xin c em ln hm qua, ch ct ng cho ai bit. Vng! Em ct, ch sai ngi sc cho chu ung. Ung lin 3 thang trong 3 ngy, bnh l u bt hn i.

97

C nh vui mng khen thuc hay. Nhn thy c ng vui mng tm tc hn. en ngy th 4 l u bt nhiu hn na. Nhng bt u a lng phn tanh ngy 4 - 5 ln m au bng go khc khng chu n, trng ngi xanh mt. C bo ti thuc mt qu chng? Nay cho tm ngh khng cho ung thuc xem sao? My ngy sau khng ung thuc cm a m cng khng a lng na, ci u li bng ln d di hn trc. N THUC (ca c gio) Hong cm 2 ng cn Hong lin 1 ng cn Cam tho 1 ng cn Tt c chung sc ung. Ti thm ngh (u dm bn): L u bi thp v nhit, n thuc ny tr nhit v bi nng, u c tr thp. Mt bi nhit, mt bi thp phi kim tr mi khi. Nu tr nhit khng tr thp, tr thp khng tr nhit lm sao khi c? Nu n thuc anh mnh bo l l u gia truyn ca c Gio th c l anh mnh bn nhiu cng vic thuc thang khc m khng c thi gian nghin cu chng? TR EM NHT BC TRN U NGI BNH: Nht bc trn u, ti tr khi cho my em, nhng khng nh k tn ra y. CHNG BNH: Trn u, chung quanh u, chn, m, cm, trc mt, sau tai, chung quanh c vai, cnh tay v trc ngc. Thng tng con ngi ca em c th mc mn, hoc nhiu, hoc t, hoc bt c ch no. Mn mc, chung quanh b b ra, trn mt mn ni u cao ln nhn thn m mu hi hng, hnh nh na qu c chua chn p xung. Ly tay nn trn mt mn mm mm, lu ngy mn chn, nn vo mm hon. Mu mn hng, khi chn i ra mu trng lt, l m y trong. Khc no nh ming da bc ly m mu trong nn gi nht bc. Mn ny lu tht chn cng t khi n t v ra. Ngi ta thng ly x bng pht vo gia mt mnh giy ri dm t mnh giy dn ln chc mn, (khi dn ming giy y ln chc mn, nh x phng vo ch no theo { mun cho ch mn v ra). Hong b 2 ng cn Ngn hoa 2 ng cn

98

Vi gi sau, x bng thm vo, n c th b v ra. Khi v chy ra ton m trng nh sa, tha c nn c m ln mu nng nng chy ra cho ht. Sau khi nn ri, mn xp xung nhng cha phi l khi. My hm sau li sng ln lm m nh c. c bit loi mn ny khng c nhn u, khng c ngi nh cc mn ung nht khc. Nht bc mc ci to, ci nh khng u, em no nhiu c th nhiu mn, t c th t mn.Khi mc mn trong ngi a tr thng c cc trng thi t n, khng chu chi v nng hm hm m chung quanh c cng c nhng cc hch tht (tt c nh ni bi trn). Bnh ny nu theo sch ni l v c cam GC BNH: Phn nhiu gc bi thai c trong v nui dng ngoi. Nhng ring ti li nhn nh thm l bi Tz. Tz tng nhiu m nht, tch t sinh nhit, nhit kh bc ln pht mn, m ti cho ung b tz tiu m m trong cng c { ngha tr thp nhit, ch khng cho ung bi thuc trn chuyn tr thp nhit tiu cam. Bi thuc: 1. Minh ng sm: 1.5 ng cn, sao vng khng cn sm tt 2. Bch trut: 1,5 ng cn, sao vng 3. Bch linh: 1,5 ng cn 4. Cam tho: 5 phn 5. Trn b: 5 phn 6. Bn h: 5 phn sao gn chy 7. Tri mu: 1,5 ng cn, b ht lng vng sm 8. Bi mu: 1,5 ng cn, khng c Xuyn bi mu th Th bi mu cng c. Tng cng 8 v, thm Sinh khng mt lt mng, i to mt qu chung sc ung. S lng ny l s lng mt thang thuc sc cho b di mt tui. Nu em ln hn th thm s lng gp 2 hay 3 ln ty tui. Mi ngy ung 1 thang (em nh qu, 2 ngy ung 1 thang cng c) ung lin tip my thang mn xp dn xung, ung na cho khi hn, ung na cho khe, chng c cng pht g c.Thuc ny ch sc thuc thang, khng lm hon tn, bnh ung thuc thang mi mau khi. NGHA BI THUC: Sm, Trut, Linh, Tho b tz m cng thm thp.

99

Trn, Linh, Khng, Bn, Tho tiu m tr thp. Tri mu thanh nhit cho mt tm, v, ph v tiu m, tiu ung c. Khng, To dn cht Sm, Linh, Trut, Tho vo b tz. Bi thuc ny va b va tiu rt ng n. Chng cn dng n nhng loi Ngn hoa, Bch ch m tiu m ht sng, nhiu em ung thy rt nh nhng m khe mnh. (Bi thuc trn tr l u, bi thuc ny tr nht bc khc nhau, khng th dng thuc n tr bnh c) CHUYN NHT BC Nm 1927 (inh Mo), ti sinh mt b gi. Thn ph ti, thy ngi a chu tuy nh b m cng cp rn ri, ngi t tn chu l con Ri. Ri ra i nh vi m v ng b. Ti phi i lm thuc lng Lc Mn Tri. Ri c 6 thng mc nht bc y u, vai c, sc ngi yu ln ln i. M Ri s cho ngi gi ti v. Ngay chiu hm y, ti ngi bn con, thy con au nhc, m ra hn 40 mn. Lng thng con m cha ngh ra thuc g cho con ung. May thay c anh K{ n (anh rut th hai ca ti, lm y t Hi Phng) v qu thm hai c ti. Anh hai thy chu vy bo phi chch, ly ht m ra th khi. Ti nh trong Y tng kim gim cng dy: Lot nht ny phi chch ly ht m ra. Ti cng bng lng anh chch cho chu. Sng hm sau, mt tri, bc ra chch (hnh nh bc ngi chch cho chu cn ghi trong tr ti). Mn no cng m v mu x ra, chch ht c tng y mn, nh to u chch lin tay mt lc. Xong, Ri ngi ra, b vi cho b, ch ngm v khng b. C ngy hm y Ri mt khng khc ting no, b t, th km, gn sng Ri cht... i! Sao lc y ti ngu di! cho anh chch l phi, nhng nu mi ngy chch mt hai mn Ri u c cht. Bi b nh, sc yu m mt lc chch hn 40 mn, chu ng sao ni m sng. Sau ny, ti tm ra bnh l{, lp ra phng ny tr bnh cho nhiu em khc nht bc c khi. Mi khi tr bnh cho em no li ngh n Ri m au lng. Sao khng hc trc m tr bnh cho con mnh? Gi vit n y cng a l thng cho a con rn ri y, { nh khng vit, nhng bt buc phi mnh dn ghi bi thuc nht bc ny li ni y dng np cho i, hng c ai dng n m c khi bnh. u cng l mt vic n ti.

100

21. NHC XNG SNG LY CHY NN

1.PHT BI UNG NGI BNH: ng Nguyn Vn Hiu, c v 3 con, ngi lng K Si (Tuy Hin) M c, H ng. ng ln, mp, da ngm ngm en, gan lz, t ni, hin lnh. ng ra ng cy rung, ln rng n ci v cho thuyn ngc xui rt khe. ng lm l{ trng, dn lng thng gi ng l l{ Hiu, lz lz hay l{ cc t ng cng ch ci. Tuy nhin mi khi tip khch ung ru, nh bi li t ra rt lch s ho hoa. CHNG BNH: Hm y, ng i cy rung v, chiu ln cn nng lnh d di, nhc u, au mnh, au xng sng, gn sng hi du. Mi ung my vin thuc gi s si. Chiu hm sau li ln cn nng d hn hm trc m nhc dc sng lng (sut t c xung xng ct) phi bo hai ba ngi nm tay m mnh vo lng mi chu c, gn sng cng du cn nng nhng vn phi m lng. n chiu th ba li ln cn nng d m lng nhc nhiu hn phi ly chy nh (chy gi cua) m dm mi chu. Thn mu ng (b c Chnh Chi) sai ngi mi ti. Ti ln, thy ng nm sp, ko o vch trn lng cho mt trai tr ngi hai chy nn lin tip xung dc sng lng. Ti r mnh ng thy nng thu tay m da kh khng c m hi. Ti bo ngi m lng ngng mt cht xem mch. ng rn h h. i! Thy c cho chu m, khng ngng c u. Thy c xem mch. Ti xem qua c hai tay u ph sc. Ti ni: ng cm nng, cm ma nhiu qu. Ti v ct Cu v khng hot thang cho ng ung. Sng hm sau, ti ln sm xem li, thy bnh nng ca ng cng ch du xung nh mc ba hm trc m vn c ngi ngi nn chy xung lng. Ti v ct thuc nh c m tng liu lng. Ti bt sc ngay cho ng ung gim cn nng chiu nay. en ti, ti li ln xem vn nng d, vn nn chy xung lng m hi kht nc, khng sinh chng g khc. Ti ngh mun cho h m khng dm v bnh mi 4 ngy, ngi cn cn nng, li cha c m hi, ti nh cho ng ung thuc c m thm Si h, Sa sm. Lm cm n gn sng hm sau, bnh 7 ngy. Lng ng v pha tay tri (ch trng xung t cnh b vai gip sng lng) ni ln mt vt di chng 15 phn ty, u

101

ln cao vi phn, rng 3 phn, gia to hai u nh m au nhc. Hm sau bng qu xoi nm lng. Lc y, ngi vn nng, lng vn nhc, nhng ch ly tay m nh nh vo xng sng, ch khng dm m bng chy s chm vo ch sng au. Ti gi bnh ny l Pht bi ung, ung c mc mn lng, khng phi loi thng hn. Ti cho ung Thn th v sinh 1 thang, qu nhin ng bnh, ng thuc, hm sau bt nng, hi nhc, ung lun hai thang na, hai ngy sau ht nng m mn lt, khng , li xp nh i. Mi khi ung thuc, ch cht ru vo thuc ri ung, khng cn phi ung cht ru trc hay sau khi ung thuc. Ti cho ung lun 3 thang nh trn na m b i hong v khi ung thuc khng cn phi ch thm cht ru na. ung ht thuc, mn gn tiu ht, ng ngi dy i n. (Bi thuc ny mc Thng dng tr loi trong Y tng kim gim ngoi khoa quyn 2, nhng liu lng tng ln) Sau cho ung Thc l tiu c tn 5-6 thang khi hn, m khe. SUY XT: Bnh nng lnh mch ph sc ny, nu l loi thng hn khi cho ung Cu v khng hot thang phi khi ngay mi ng. Th m lin tip my thang khng khi li sinh pht bi ung, th ra nng lnh l nng lnh pht ung.Nu phn xt tinh tng hn m bit ngay l nng lnh pht ung ri cho ung loi gii c, bi c c l bnh cng khng ko di tng y ngy. Mc du thy rng ung Cu v khng hot thang khng khi ngay nhng bnh cng c gim i phn no nn mi khng dn c chy vo m sinh ni chng th cng khng n ni bo l sai lm. NHNG BI THUC Cu v khng hot Xuyn khung 3 ng cn Hong cm 3 ng Phng phong 3 ng Khng hot 3 ng T tn 5 phn Thm Gng sng 3 phin, i to 2 qu, Hnh sng 2 c, sau thm Si h 3 ng cn, Sa sm 5 ng cn. Bch ch 2 ng Thng trut 3 ng Cam tho 2 ng Sinh a 3 ng

102

Thn th v sinh thang: To gic thch 3 ng Lin kiu 3 ng Kim ngn hoa 3 ng Bch ch 2 ng Trm hng 1 ng Hng hoa 3 ng Khng hot 3 ng Nh hng 1,5 ng Phng phong 3 ng Quy v 3 ng Thin hoa phn 3 ng Xuyn sn gip 3 ng, sao cho phng ln,

i hong 3 ng, tm ru sao kh. Thch quyt minh (Cu khng) 3 ng, nng chn gi nt. Tt c 15 v , chung sc ung. Ung lin 3 ngy 3 thang. Sau ung thm 3 thang na, nhng b i hong m s lng mi v bt i 1 ng cn.

Thc l{ tiu c tn (trong bi s 18) PHT LI PHONG NGI BNH : ng Nghi, ngoi 40 tui, ngi hin lnh, khng chi bi ru ch, c v 3 con , ngi lng Thanh H. nh b u bi sng ni ca cha lng Thng tit. Tuy sinh sng bng ngh chi li, nhng nh vo hai c gi ( Sinh ln v Sinh con) duyn dng cho ngc xui nhiu hn. CHNG BNH: Trong mnh mt m, n ng vn nh thng, khng nng lnh nhc u. Trc ch mi lng nhc xng dn dn nhc lng nhiu hn. Sau mi ngy c vo lc sm ti nhc lng khng th nm yn, phi nh ngi ly chy con m dn vo dc sng lng (t c n xng ct) mi chu c.Dn nh vy mi qu na m mi du du, thi khng dn na. Tnh trng y ko di hn 3 thng khng khi. Trong nhng ngy b dn lng y, cng khng c bnh g khc, ch b i t, khng thng, khng i c nhiu, nc i trong khng , khi i cng khng but, th thi. TR BNH:

103

Bnh nhc sng lng, ti ct my thang Bt v, my thang Thp ton, thm my v li tiu cng khng thuyn gim. Ti tr bnh i t, ti cho l ph kh khng thng hnh, th i khng thng, khng nhiu (ch bnh tiu thy bt a, i do ph kh bt hnh). Ti ct nguyn phng Nh trn thang i t vi thang i c nhiu, d chu. Sau , bnh nhc lng cc thy khc cng tr mi cng khng khi. Vi thng sau na, ng b pht phong, mt chn bn phi b co ln m tht li, 10 ngn tay co qup vo , tay chn khng c mn g, trn mt lc c my mn nho nh trn trn, c m c thc, khp c mt trn v tai sn si co gi dp ln nhiu phn trng, vy trng bung ra. Bi thuc Nh trn thang: Trn b 5 ng cn Bch linh 7 ng Bn h 4 ng, tm vi nc gng sao gn chy Sinh khng 5 ming mng Cam tho 3 ng chung sc ung. SUY XT CHUNG: V hai ngi bnh nhc lng phi ly chy m nn mi chu c, hai ngi y u l nam gii. Thi gian pht bnh: Khong thng 8, thng 9 m lch, thu sp sang ng, ma cn vng y i li d dng. Ting n bnh l: Hai ngi nhc lng phi ly chy m nn. mt 5 - 1 0 ngy , mt 5-7 thng cng thi gian, li ch ca hai ngi (t ca cha Thng Tit n gia lng K Si) ng lin hnh thc th cha ti mt cy s, cho nn ting n thi i trong lng ngoi ch rt mau, bn tn rt nhiu. V h cho l bnh kz l, t c nghe thy. - Tui khi pht bnh: Mt ngoi 30, mt ngoi 40, chnh lch nhau chng 10
tui.

mun.

- m thc: C hai ngi u trung bnh, khng phi l ngi qu lo say ham

- C x: Mt nh ngi trn t, mt nh b di nc, tuy khc nhau nhng thy th mt vng. - ng tc: Mt xng pha sng nng, cy rung n ci cng nhiu. Mt tuy c m chi li nhng ti t, nhiu khi thanh thn ngi chi. - Hon cnh: C hai c v c con, gia nh ha thun n.

104

Ni chung c hai mc sng u gin d bnh thng nh vy. Nu c c { m bo rng bi "m thc thng tz, t l thng tm, cn lao ng tc thng thn m nhc lng th cng ch phn no m thi, ch u n ni ly chy m nn. Hay nhm hn vo cn lao ng tc m bo rng: Mt v xng pha ma nng, cy rung, n ci nhiu. Mt v m mm chi li m hm sng gi m c nhc lng hng nng i chng na th cng ch n sn lng l cng ch u phi ly chy m nn. Suy xt v gc bnh nhc lng trong nhng phng din trn m cha t chnh xc, ta th tm hiu v ci lng. - Ci lng sau con ngi u thuc dng. - ng sng gia lng k t huyt Trng cng ln n Huyt Phong ph l 16 huyt thuc ng dng o ca mch c, c huyt no b tc nghn chng ? - ng mch, tnh mch, nhng huyt Thin tr, i tr, phong mn v 18 du huyt thuc kinh Tc thi dng bng quang k cn xng sng c huyt no b ngng ng chng ? - Nhng t sng lng ni lin vi xng sn c t no b trc trc chng? - ng ty trong sng lng (tch ty) c b hao thiu chng ? - ng sng lng phn nhiu thuc thn, thn ha, thn thy c b nng qu, b lnh qu chng ? Suy xt tng kt hai phng din trn m cng cha r hn nhc lng bi kha cnh no ? Ta tm hiu v dng c, m c v phong nhit, phong hn. Pht bi ung chc bi thn hnh mp khe, sc nng sc tnh t lu nay nng qu c triu chng pht bi ung (dng c) l bnh nhn coi thng c vc cy i cy mng, li b kh nng ngoi tri (phong nhit) cm nhim vo na, hai sc nng hip nhau tn cng vo ngi, n vo sng lng trc (lng thuc dng), dng c, phong nhit ng kh tng cu xm nhau cn rt khng chu c phi ly chy nn. May m n l hnh ung sm, nht thi gii biu, gii l{ m khi. Ung l dng c, tuy lc mi pht nh v, nh bo, nhng bit tr li mau khi trong vng 5 - 1 0 ngy. Vy bnh bi ung ny l thc chng thuc nhit c v phong nhit. Pht phong chc bi con ngi thanh thn ngi chi nhiu th sc suy yu, tng kh tr tr h hn (m c) li i khi nhng lc chiu hm, m mm ch b sng vng nc, vng bt ng nhiu b, nhng ni bi c b lau c nc ln chy gc b lm mui m th l, th , ri mui b bay ln tp vo ngi chm t. Bn tng h hn li m mm m hm sng gi l phong hn, b mui b t l trng c. Ni hn, ngoi hn v trng c hip nhau n su vo tch ty cn rt au nhc phi ly chy m nn mi chu c. Lu ngy n rung bn trong biu hin ra ngoi gn rt mt mn thnh phong. Ni hn th trng tr m t i, cho nn ung

105

Nh trn thang hnh kh, thm thp th khng i. m bnh pht bnh tr tr hay pht v m m ko di kh tr 5 - 7 thng, hng nm cha khi. Vy bnh phong ny l h chng thuc m c v phong hn. Suy xt hai cn bnh ny, { kin ti k trn hn cn cha . Cn minh trit no hn xin nhng c gi.

106

22. DANH TRNG PHNG:

TRNG PHNG V PHM PHNG BNH

TRNG: ng, nhm ng ch. V d: Ch { nhm bn trng mc tiu l trng. Mun ngn s vic trn i, h lm vic g mun c trng th phi lu tm ch { vo y cho n trng nh: trng c, trng tuyn... Nhng ch trng trong bnh tt th li l v tnh m trng phi, khng bit m trng phi. Nu bit l b trng s pht bnh th ngi ta u trnh c, cn ai b trng na. Vy trng ngoi l c trng, trng trong bnh tt l b trng. T nh ang ngi chi, tht nhin pht bnh trng phong, l b lung gi c n i trng vo ng kinh dng hay kinh m l trng. Hng gi cho mt, tm nc lnh cho mt m mc bnh trng hn, l mt kh lnh but no t b phu i ng vo tng ph l trng. i nng mt cht chc chng sao m mc bnh trng th (nng), l kh nng i ng vo tm, tz kinh l trng... PHNG: L bung kn, l phng dc vi nhau. TRNG PHNG: Nam n u khe mnh c, ng tm, hp { u ym vi nhau trong phng th ch l vui th. Vy m t nhin nam hay n pht bnh ngay trong lc l c ci phong n trng vo trong khi thng m hay h m. i th vn vn nh vy u l v tnh m trng, khng ng l trng ri sinh bnh. BNH DANH PHM PHNG: PHM l ng chm. Nhng vic cm khng c ng chm vo m cn c { chm vo l phm. Tc bit l khng nn th m cn ham, bo l ch c vy m cn lm l phm. T nh thy n th phi ngng li m cn c i, l phm. bit x ke ma ty l c hi, l cm m cn c ht.. l phm. PHM PHNG: Chuyn nam n th th vi nhau trong phng kn, l mt i chnh ng vi nhau th t do, c g m bo l phm. Nhng nu v n chng kia khc nhau m cng phng l phm php. iu khng ni y. y ni trong lc v hay chng c bnh m cn giao hp vi nhau trong phng sinh bnh. l phm vo ng tinh huyt trong phng l phm phng. Phm lut, phm php l ngoi cm m phm. Phm phng l v chng khng bit bo nhau t cm m cn c { phm. i ! dc vng ni ln i hi, khng cn gi c l{ tr, d sao cng mc k, c tha mn .

107

Xong ri dn dn mc bnh, l phm phng. i th vn vn nh vy u l c { ng chm vo ri sinh bnh l phm. Ngoi ra c mt i khi v tnh h h m sinh bnh cng l phm. SUY XT CH TRNG NG TRC CH BNH: Suy xt thm v dng { ca c nhn xp t ch trng ng trc ch bnh thnh bnh danh nh: trng phong, trng hn, trng th... ngha l trng phi gi, trng phi lnh, trng phi nng... th ta bit th no l trng phi ? Sao c nhn khng ni ch trng sau ch bnh. Nh phong trng, hn trng, th trng, ngha l phong trng vo, hn trng vo, th trng vo th ta bit ngay l cc kh y n trng vo lm bnh ? Vy th ch trng ng trc ch bnh l c { g ? Nguyn kh con ngi hon ton khe mnh d c dn thn vo phong, hn, th hng ngy, hng m cng khng b trng, b cm. Nhng nu trong ngi c phn khng khe hay suy yu th ch mt cht phong hn th lt qua cng b trng, b cm. Khc no nh tn ngi lp nh chc chn kn o, th d ma bo cng khng b dt, nu tn ngi y c ch b thng th ma nh m trng ch thng y cng b dt, l trng. Khc no nh b , b be p kn th nc l c trn ln cng khng chy vo. Nu b , b be y c ch nt, ch v th nc l s nhn ch nt, ch v y m chy vo, l trng. Th d hng trm ngi cng ra nng ra ma p , o kinh m ch 1 - 2 ngi trong b trng gi, trng nng m thi, cn hng bao nhiu ngi chng sao c. Vy s t ngi kia b trng l sc khe ngi y suy yu trc nn mi b trng. Bi vy ch trng ng trc ch bnh. Kinh sch dy: T chi s tu, kz kh tt h ngha l ngoi t xm ln vo ngi no th hn l chnh kh ngi y suy h t trc. Tht khng sai. Cn ni ch trng sau ch bnh l sau khi b trng ri mi ni: Ngi y b trng phong l phong trng vo kinh lc, ngi kia b trng hn l hn trng vo ct ty, ngi ny b trng th l th trng vo tm kinh... Nh vy, ni trng phong l c { ni ngi y b yu t trc ri mi b trng, m l ni bnh danh tng qut. Ni trng phong l sau khi b trng ri phi tm hiu, phn tch k xem trng phong vo kinh no. Cc bnh khc ni trng trc, trng sau cng vy. Ni ngay ch trng phng cng c { ngha y, phi chng ? So snh ch trng phng v phm phng

108

Trng phng ht thy bnh thuc cp tnh. Khi b trng th pht bnh nh v nh bo, khng kho tr th cht ngay. Loi ny cht nhiu sng t... Phm phng ht thy bnh thuc mn tnh. Khi phm khng pht bnh ngay, dn dn ch khi no tng ph ngi y c trc trc hay khi co ti phm n mi nhp chung m pht bnh. Bnh pht ko di hng thng, hng nm hay 5 -7 nm, kin tr iu tr mi khi. Loi ny sng nhiu, cht t. BNH CHNG TRNG PHNG: m dch, dng dch: Hai bnh ny ng l bnh trng phng. Thng m phong: trong khi nam n giao hp vi nhau trong phng kn m ngi nam pht bnh ngay trn ngi n. H m phong hay Lc m phong: Sau khi nam n giao hp xong m nam hay n pht bnh. Bnh trng ny ngi lnh, cm khu, bt tnh nhn s ging nh trng phong. (Nhng danh t Thng m phong, H m phong hay Lc m phong, thc ra ti cha c c sch no, ch nghe m thut li) Xt ra ch phong y c ngha l trong khi thng m hay h m v { phong trng vo m pht bnh. Nhng thc ra nam tinh n huyt b h thot qu nhiu khng cn sc t h v cho mnh ri sinh phong m pht bnh. l ni phong ch trong phng kn lm g m c ngoi phong. Chng trng v bnh danh ny xin xem k li trong cc sch phng trung. Ti ch bit sau y ch th l bnh trng phng: BNH NHN: Anh Tun Sn (tn Sn lm tun inh trong lng) khong 38 - 39 tui, c v 4 con, ngi lng Lc Mn Tri, Trc Ninh, Nam nh, lm ngh nng, lm thm vic th l, m bt c tm. Cng vic thng ngy ca anh l lc chp ti anh i t l, t nhng ni c nc chy ngoi ng rung ri v. Khong 4 gi sng, anh i thu l, bt c mang v. n xong, sng r anh i cy hay ba ngoi ng. Hm y, m ng gi rt, lc gn 5 gi sng, ch Sn cho ngi ln mi ti n xem mch cho anh (ti ang lm thuc lng y). Ti n ngay, thy ch v my ngi b con ng nhn anh c nm trn b vn k st t gia gian nh. Ti nhn anh mc o di en, qun trng (chc ch Sn s anh y cht nh b con mc qun o v cho nm y) , tay chn dui thng, mt v tay chn l ra u thm en x, mt khng chuyn ng con ngi, tng hnh nh ngi cht. Ti tay vo mch ht chy, ch ch tim lng ngc vn cn p nh nh, hi th cn thoi thp. Theo lut o Thin Cha, ngi ta s anh Sn cht khng c php o s mt linh hn nn mi v linh mc x y n lm php o cho anh.

109

V linh mc y hi ti: ng xem c cu c khng ? Bnh g m nng th ? Tha, bnh ny nhn r tnh trng cht, nhng hi ch Sn, ch c ni r u ui th no m pht bnh ngay th ny th may ra c th cu. (Ch Sn) Tha, nh con lc 4 gi sng dy i ly l v, ri lnh qu, vo phng nm vi con cho m. Lt sau, anh y i hi ni con. ang trong lc y con thy anh lch tot i m nn th, hi anh khng ni. Con s qu, y vi anh xung, ri mi b con anh em xm vo thay qun o cho anh , t anh ra y. By gi s th th ny. Hu! Hu! (Ti) Tha, nh th l bnh trng phng, by gi l y anh y ra ri m l chm qu ri, nhng cng phi mau mau p cho anh v em vo phng kn t l si ln cho nng c trong phng si m cho anh. ng thi nh my anh em y thay phin nhau h hi ca mnh vo ming ca nh. l ta truyn sc sng sang cho ngi b bnh, v anh Hi (em anh Sn) cm hai tay anh Sn gi ln h xung lun lun cho chuyn ng kh huyt may ra th sng: ng thi cng phi sc thuc m cho ung. Nu hai hm rng cn cht, phi cy ra m h hi thuc vo. Lm nh vy ch trong hai ting ng h h tnh li c th sng, nu khng th chu. V linh mc nghe xong lm php thing ling cho anh ri ra v. Khong 8 gi ri anh Sn tnh li, cho ung thm mt thang thuc na. SUY XT: m ng lnh, gn sng cng lnh hn, anh Sn ra ng xung nc ly bt c. Lc y trong ngi lng khng bng i, kh lnh d thm vo. Th l ngi anh lc y trong lnh, ngoi lnh. Khi v ti nh, vo phng vi v p cho m, i lc y l lc thn tin (bt lun sang hn giu ngho), no sng nay anh b lnh qu, no vui mng nay c nhiu c to, ngi v cm thng cho tnh cng mn nng, cng xit cht nhau, cng m p hn. Lt sau, dng kh nh vy mau hi phc, nhng hn kh trong ngi hy cn, anh li hng khi t te th dng tinh thot ra, hn kh cn li , n thy ch thot ra trng tri n trn vo ri pht bnh. Th l anh Sn b hn kh nhp thn m thm en ngi (hn sc en). Tinh thot, dng tuyt may m tim cn p th ha hy cn ; li c si la, c Qu Ph rt mnh vo ngay, nn anh sng c. Bnh , ti gi l trng phng, c l cng l Thng m phong. BI THUC: ng sm Cn khng 3 ng cn 3 ng cn Ph t Nhc qu 3 ng cn 3 ng cn

110

Thuc ny tt c 4 v , ch { n hn, hi dng, sinh mch. Ngha l bnh hn ny phi cho n, khng tn hn c, dng ny sp thot phi thu hi mau. Hn c n, dng hi th sinh mch l sng, v chng ung thuc lc y l lc nhp thn rt mau. BNH CHNG PHM PHNG Phng kn l ni mt nam n yu ng nhau. Nam n t ch xa l n gn gi ri yu ng nhau, n bt ngun t hai ch tnh v dc ni ln gi cm. Tnh dc y l lc th, l ngun sng, l l t nhin con ngi phi c. Con ngi c tnh dc tinh thn mi sng khoi, { ch mi lanh li, hnh ng mi hng say vui v, cng nng mi thnh qu nhiu m tt v chc. Nu con ngi khng c tnh dc th n n ngy di hu nh v dng. Cc nh chn tu em tnh dc y vo vic m o cao qu{ ring, khng dm bn ti. Nam n c cng chung tnh t mi ng tm dc ng. Tnh t v dc vng y ch yu bi lng chung thy, sc khe mnh i i vi nhau mi i n yu ng y m thch th. Mt i nam n u lng chung thy, u sc khe mnh m tnh t, m dc ng vi nhau trong phng kn th u ym yu ng khoi lc c hai con ngi, cn bnh g m bo l phm phng. ng vy, nhng ci ch tnh ch dc y u c mt chiu nh ta tng, n cn pht sinh ny n ra mun ngn th, v lo bun mng gin, v gi ma sng nng, v n ung, v cng vic khc nhau m sinh ra bnh. Ni chung, bnh l bnh phm phng. Phm phng chia lm hai loi: Phm vo ch tnh v phm vo ch dc. 1. Phm vo ch tnh l loi phm phng tng tng v hnh. Nguyn nhn: Nam n khi mi yu nhau tha thit trn mc tnh cm, trong c mt ci duyn kz l hp dn m rng buc nhau khng th i thay xa la. Nu i thay xa la s sinh bnh. - Phm phng tng t: yu nhau th non hn bin, my sng cng li, my ngn cng qua i n nh ngy ci hi giao duyn m v ci g cch tr i ni chng ly c nhau sinh ra nh nhung lm bnh. - Phm phng tng tng: Thy ngi ta xe hoa n rc, ci hi rn rang, c i bn k vai duyn dng vui ci. Thy ngi ta chng chng v v rt tay nhau yu chiu, ny anh, ny em chuyn tr ru rt trn ng ph. Thy ngi ta bng b con ci t tnh mu t cha con vui th mt nh. Nhn nhng cnh y ngm li mnh chic bng l loi, lng nhng nh lng ti phn hn duyn sinh bnh. Bnh chng: Bnh phm phng tng tng v hnh ny con ngi khng nng, khng lnh, khng nhc u au bng, khng t ra mt bnh g, ch:

111

x xc. Khi thy nghe khng tht nh thn th ngy di. Khi ng ngi khng yn nh hong ht kinh s. Khi ra vo ngn ng, ni ci ngy ngt nhng hng th t duyn qun qu{t. Khi chm bng du dng, ca ht nghu ngao nhng vn th tnh t nh nhung. Tt c d khn d di nh mt tinh thn khng cn t ch. Bnh ny tht kh tr bng thuc men, phi tm tnh duyn xa ha hn m kt hp mi em li sng sut khn ngoan nh c. Tht vy, ta thy nhiu trng hp nghe ting ngi yu, ngi bnh tht tnh y vui ci ti tnh khng cn c bnh g. Nu khng tm li c ngi yu c, bt c d phi em duyn mi se t th cng ch ly li c phn no phn khi m thi. Thc ra gc bnh phm phng tng tng v hnh n vn cn vng vn trong tm thn mi mi n gi khng ngui. Hi ai, ngi c qua cu Mi hay l mi tnh u thn th 2. Phm vo ch dc l loi phm phng tht s hu hnh. Nguyn nhn: Nam n tinh huyt y , sc khe cn bng, khi cng chung tnh t i n dc ng thc s hu tnh, trong n c ci hng th kz l lm cho say m ham mun. Nhng ham m hng th y mc trung bnh th mi v bnh. Nu thi qu hay bt cp u sinh bnh. Li k c trung bnh, thi qu, bt cp m sai tri n cn km theo c ngoi cm , ni thng v m thc ng tc m sinh bnh na. Nam hay n, khi thy r trong ngi c ngoi cm, vng u s gi, nhng cng c ham m dc ng cho thoi mi ri tinh huyt hao i m ngoi cm thm vo. Khi cm thy trong ngi c phn ni thng km n, t ng, nhng cng gng gng giao hp cho vui th suy yu cng suy yu thm. Khi lo bun bc gin phi chiu lng i cht cho khuy tinh huyt suy kit m ut ha ng li can tz . Khi vui mng h h cng hng ch vo ra khng k, tinh huyt cn m h ha xng ln u mt. Khi kinh kz mi chm hay khi cha sch cng chc li mc lng cho qua tinh bn vo, tinh huyt t li ngoi nung nu thnh nc r ra lm bch i. Khi mi sanh, huyt hi cha sch cng mm mi gi b lm ng tnh bn vo, huyt hi t li lm vng da yu sc.

Khi nm lm lm c ngy m, khng bun dy, km n, t ng thn hnh vng v

112

Khi mi n ch ht tin cng nh khi vo ch m khng c tin, l tinh suy, kh kit m cn ham m lm cho ngi n khng tha lng ham mun sinh ra bn thn t lnh, chn nn m ngi nam cng mi lng chn gi, bi hoi tinh thn. Khi cm no, ru say, bnh bu dn rn, tc ti khng chu c phi th ra cho nh, ri li ung, li n, ng ln qu qung lo o vo phng i n vi nhau cho tha lng khoi ch, cho cn say. Xong phi bng phnh ra ng mt gic di. Thc dy thy thng th u mt nng bng, h th tay chn r ri, i tiu tr tr, cm tht gia b trn di ngn cch, khng giao thng, khng tiu ha, m no y nh tch li. Tt c ch mun cho tnh t h h, cho dc ng say m tha thch mc d tinh suy, huyt hi cng coi nh, coi thng. Bi vy mc bnh phm phng. Bnh chng: a) Phm phng hi: Phm phng hi c hai loi: Hi th ngoi v hi kt trong bng. i nam n mi ci chng hai thng chng hn, th v hay chng b au ha y ngi v thai nghn, khi mi sanh g . Cc bc cha m thng cm v chng khng c qua li nm ngi gn nhau, khng c em cm thuc cho nhau, c n qun o cng khng c gn nhau. Li khi ngi v b au, phn nhiu l thy cc c bn nh gi thng xin vi nh trai cho cn mnh v bn nh chm nom. l cc c s i v chng y gn nhau nhiu trong lc au yu s b phm phng hi. Mt lung hi hoc nng, hoc lnh kt li trong d dy, ni di tim, khi bc ln u, u m xy xm, khi bc ra ngoi da lm tot m hi, khi qun y trong rut, khi b tch trong bng, tc xung bng i phi thng tiu th no cho ngc ln hay i trung tin my ci mi chu c. l phm phng hi kt trong bng (kh tch). b) Phm phng cch: Phm phng cch c hai loi: v chng cch xa i ni v hi ngn cch gia bng. Trng hp v chng ci nhau cha c bao ngy thng ri v l g v hay chng phi i xa d t lu s v hay khng hn ngy v. V chng yu nhau m phi xa cch i ni. Th rng khng bit cho xong. Bit bao nhiu li au lng by nhiu lm sao khng bnh. l phm phng cch v xa cch i ni. Mt lung hi v nng hay v lnh, n nm vt ngang gia bng bn y qua bn kia nh mt ng hi hoc bm st ln da bng pha trong hoc nm trong d dy, n phn chia ngc trn, bng di ngn cch nhau khng cho thanh kh (dng) di i ln, khng cho trc kh (m) trn i xung giao vi nhau, lm cho mun n m n vo phi th ra, mun i m i khng thng, lc no ni gia bng cng ngang trng trng nh no y vy, nh bun, nh tc phi ly tay xoa bng cho hi ngc ln, c khi cn mun

113

nm n bng xung mt vt g cao cao p vo bng cho x hi ngn cch gia bng (cng l kh tch). c) Phm phng s pht: Bnh phm phng khi mi pht, mnh nng, s lnh, vng u, khng c m hi chng trng ging nh loi thng hn, phi tm thuc ung cho ra t m hi v gii c l khi (nht l phi cm phng dc t lu mi khi hn). Nu coi thng lu khng tr s thm nhp lm bnh nng. d) Phm phng tch: Bnh phm phng tch l loi bnh nng hn cc bnh phm phng khc. Tch l tch tr, tc cha ng chng cht. cha ng chng cht th n kt t thnh tch kt. tch kt th kh m gt cho mn, ph cho tan. Bi vy ni phm phng tch l loi bnh nng hn. Bnh phm phng tch gc bnh bi phng dc nhiu lm tinh huyt suy bi. Triu chng khi mi pht ni chung trong ngi bn thn kht khng, m chng ra m, khe chang ra khe, n vo ngc, ng hay m mng, trong bng m ch, i tiu khng thng, m hi ra dm dp c ngy, m dnh m hi, s nc, s gi, s lnh, khng dm ra ngoi, m nm gc x ti. Trng ngi da xanh mt, mt l , hi khng bun ni, gi khng bun tha, tay chn khng bun ct nhc, thm ch con rui bu mp khng thm ui, li bing u oi, ngp ngn ngp di nh ngi thiu thuc phin, nh ngi ang ln cn rt rng, lu khng tr ht thnh tch. thnh tch trong bng th bnh khi ln, khi khi khi khng bt thng, m khi ln th gc t kh tch. Kh tch bng, khi khi ln th trong bng ngang ngang, chng chng, khi y ln nghn c c, khc khng ra, nut khng xung, bt i, bt ho, kh y ra pha sau mi vai, mi c, rt g dc sng lng bun but ri nhm nhi sang tim. Khi i xung au nhc ngang eo lng v mi gi mi chn. Kh y i n u th au n y ( ni trn). Bnh phm phng tch mi pht l kh tch. Kh tch th huyt khng thng hnh thnh ra c c huyt tch, kh huyt tch th lu hnh khng giao thng m n ung nh tr l thc tch. n ung nh tr khng tiu ha th sinh m l m tch. Nh vy, bnh phng tch kim c kh tch, huyt tch, thc tch, m tch m ri trong phn chia ra c c ng kh tch, c ng tng tch na. iu tr rt kh. Tr tch phi gt mi n y ch yu l hnh kh, mun hnh kh phi thng huyt, ph huyt. V huyt c thng ph th kh mi lu hnh, m kh c lu hnh th huyt mi thng ph. Kh v huyt bao gi cng phi i i vi nhau mi c cng dng, khi kh huyt lu hnh thng ph li cn phi tiu thc, tiu m, thanh nhit, n hn, tr thp cho kho na mi n. Nhng khng th bo rng : C thng tiu cng ph mi mi cha chc tch ht m sc ngi li suy yu i. Khi sc ngi suy yu i th kh m tr, v khng sc chu ng na. Vy phi va cng va b.

114

Trong php cng b phi ty sc mnh, ty sc bnh m cng nhiu hn hay b nhiu hn mi ng. Phm phng tch tht kh tr. Tnh v dc ngi ta ai cng c t tng hnh ng y cho vui l sng. Nhng nu qu ham m say m d mc bnh phm phng, khi mang hai ting phm phng vo trong con ngi th thn hnh chu bnh tt, danh gi b r khinh, cuc i tht kh em li tt p nh trc. Bi vy, mun nui dng cho bn thn c khe mnh lu di, mun t im cho ting tm c rng ln, tt hn ht ta nn gn gi v gim bt ng tnh dc. Dng sinh gi, mc thin h qu dc.

115

23. CHN HN GI NHIT NGI BNH: Mt ngi n b (khng nh h tn) ngoi 30 tui, ph Khm Thin, H Ni, c chng hai con, lm ngh th may, ngi va tm thc, khng cao, khng ln, dng ngi hi gy, khun mt trn xinh, nc da trng bc, ni nng duyn dng d nghe. CHNG BNH: Gia thng 8 nm 1945, b vn n ng, lm vic nh thng. Hm y b ku nng ny bt rt trong ngi kh chu, i tm nc mt, m qut my ri n ti th m, k cng l thng. Chiu hm sau, li nng, li tm, li m qut ng c m. Tuy nng nhng vn n, vn lm, v ch nng khng c lnh, khng au u chng mt, khng au mnh nhc xng, khng v m hi, khng kht nc, k c i tiu vn bnh thng, cng khng phi bnh v kinh kz hay thai sn. c bit l ngi ngoi s vo ngi b khng thy nng m b c ku nng cung cung. T y nng lin min ngy m, khng lm vic c phi m qut ngy m. Sau phi thm mt qut bn m cng chiu mi chu c. Ri cng vn nng (nng khng nga), nng ry ny cn thiu la ht ln. Khi y b mc o ngn mng, qun di tri chiu t, phi m hai qut cng chiu mi d chu. Dn dn phi kim thm hai qut na cng m mt chiu, qut thng vo ngi b mi nghe d chu. Vy m vn ch mt vi ngy li vn ku nng. Sau phai lau sch gch nn nh b nm xung nn gch. Lc ny ngi b mt khng bun ni, b ch ln ln di nn gch, sau b i gii nc t c ngi vo nm xung nn gch, cng m m c my gi. Sau b vn ku la giy ny, b ci b qun o ch c ci kh ch thn, b li bt ry nc t c nn gch cho b nm, mc d 4 - 5 ci qut, b vn cha chu. Sau cng b bt ng chng xy b be li ra ngoi ca phng (cn phng b nh xinh gn) xch nc vo nn nh, nc cao 10 phn ty, cho b nm xung m vn m qut, b mi nghe d chu. Bnh n lc y khng n, khng ng, ngi mt nh, chng thy b ku nng g na m cng khng sinh chng g khc, ngi nh mun xoay vn b th no , b cng khng ku ca g. Thy vy, vc b ln ging mc qun o, tt ht qut, b cng khng ku. Ngi b c th, lm dn i ri b cht. T ngy bnh n ngy b cht l gn hai thng. S VIC: Ti c ngi bn l ng Hong M nh k bn nh b c bnh trn (trong khi

116

b ny b bnh trc sau nh th no, ng Hong M u bit). Mt hm ti n nh ng Hong Me chi, ng ta ni chuyn v bnh ca b k bn v ng { mun ti qua chi cho bit bnh l thi, ch nh ng ta ch tin thuc ty, khng tin thuc ta. Vng! ng vi nh bn y l tnh bn li tnh hng xm. ng lm n cho ti sang chi xem mch, khng ung thuc th thi, c sao! Ti v ng Hong M vo nh. Ti thy b y ang trn nm di nn gch. ng ch nh mi tr nc. ng Hong M gii thiu: y l ng nh Ninh thy thuc ng y, c nh ti ai c bnh u ung thuc ng, nay ng li chi, { ti mun mi ng qua chi, xem mch gim cho b, bit bnh l bnh g, ch khng mi ng qua tr bnh, ct thuc cho b, ng b c bng lng th ng xem mch. - Th th hay lm (ng ch nh) ti vo cho b y bit. on ng ta mi ti vo xem mch. - Ti xem mch c hai tay v ba b u ph i, n ni y di ngn tay ti, to rng m rn chc. Ti ngn tay xung tht mnh th rng tuch khng c ng mch i di, tc l ph i hu lc m trm n v cn. ng thi ti nh tay vo da tht b thy mt m nn vo da tht thy y chc, nhn mt b vn sng nhng mi ming th lt lt. on ti ni chuyn: Bnh ny l ni hn m ngoi nhit, trong mt lnh m nng vt ra ngoi, ch thc cht khng phi l bnh nng. Nu ng c cho gii m i nc lnh ngoi th khng tt (ti khng ni mch g m cng khng ni m dng, v ngi ta c bit u m ni). Tha ng! Ti xem mch ri ti ni s ng bit th no thi, ng c th cho bit, hin gi bc s ang cha cho b, bc s ni g? V cho ung hay tim thuc th no? i chao! Ngy no cng phi mi mi n, m kh mi lm, u c d. n ri bo nng qu v tim thuc mt, thuc b v cho my vin thuc ung thi. Ti v ng Hong M ra v. - Ti ni vi ng Hong M: Bnh ny cha th th cht. Vi tun sau, ti li n chi nh ng Hong M, ng cho bit b k bn cht ri. Sau khi ng xem mch, ng v ri, ngi ta be b ngoi ca nc trong nh cho b y nm, c my hm xu dn ri b y cht. SUY XT: Chng bnh: Bnh nng ny nu bo l nng thng th cng ch nng thng

117

tht, d nng thng hn hay nng n nhit th thy cng thng, c chi l l. Nhng k ra cng l. Ni ngay nhng ngi cng trng, th hi c my ai ci trn, tm nc , li my ci qut thi thng vo ngi m chu ni trong mt ngy ? Hay gii lm cng ch vi gi ri b chy, nu bt ngi li cng chng mt quay cung hay cng l mt hnh pht. ng ny sut ngy m, trong hng thng c th m vn chu c li cn ch l cha mt k cng l tht ? Y gii chng ta tr bnh cng nhiu, nhng chc cha c my ai thy bnh nhn no chu s mt lnh qu mc n nh vy, th cng phi cho l l ch sao khng ?Nhng nhn nh chnh xc m ni rng : Bnh nng l nng thng cng khng l. L l do t mnh v { chiu theo bnh thnh ra nui dng bnh bnh to ra l, khng phi l t bnh lm nn l.Bi bnh nhn khng bit mnh, khng bit bnh ca mnh m gi gn, li c chiu theo s i hi ca xc tht mun sao phi vy ri bnh v th ln ln. Thm vo , thy thuc thy nng c tr nng, khng bit bnh l nng tht hay nng gi, khng bit m dng hn nhit l g m bnh n bng lu ri cho l l, tht ra ch l bnh nng thng. YL: Mch Hu i hu lc v cn. Ph i hu lc l bao nhiu sc nng (dng) ca ni tng u ph vit ra ngoi m bng dy ln (nh rng: ph i hu lc v cn l chn hn khng phi l ph i ny l bnh thuc phong). V cn l sc p m du ca ni tng khng cn m lin h vi sc nng ngoi na, tc l hn nhit gin cch, m dng cng gin cch m lm nn bnh. Vy th bnh ny n ngm ngm t lu ch khng phi n ngy y n mi bc pht. Ngha l tz v h hn nhng h nhit tng ha cn mnh n dy ln ln t ci chn hn tz v ri lm bnh m khng bit ci chn hn y c h nhit trong, cho n l thc nhit ri c gii nhit. Nhit h ri m cn gii nhit, li c ci chn hn c n lnh lo lm sao m sng, th l hn nhit gin cch, m dng gin cch khng tng tip. Hay bnh nhn ku nng qu, c nhng cht hn lng n ung vo d chu theo s thch, thy thuc thy bnh nhn ku nng cng cho l nng (khng bit nh bnh) li em thuc mt gii vo, gii mi cho mt. Ng u n mt l cht. i! Cch tr bnh thy nng tr nng tai hi ny, thit tng nhng thy thuc no cha bit c l nn suy xt. Nu mun hi: bo bnh y ch l h nhit, tai sao n mt, ung thuc mt, nm qut mt m n khng mt ngay li ko di ngy ri mi ngui ? - iu rt d hiu: Th d: Mt cc than trong bp tro, ta gii nc vo, mc d cc than tt, nhng kh nng ca cc than cn x ra ngoi tro vi gi sau mi ngui. Li mun hi ti sao tz v chn hn m n ung v thuc mt nh vy khng sinh

118

y bng a chy ? -Nh trn ni, tz v chn hn nhng cn c nhit tng ha em ln iu l{, v chng khi bnh y pht nng v m dng th tz v hu nh khng lm vic tiu ha na. KT LUN: Bnh ny tng ha mnh tc thn thy cn. Tz v h hn tc ni t ng hn. Tng hn, thn suy ch cn c tng ha l ci ha ph thuc, n khng nng ta vo u th n ph ri. Tuy nhin, cng cn nh ci ha y sng. Nay trit ht i ly g m sng! Vy phi n b tz v tz v c s m nng, khi nhn thy tz v m nng, ngi ta cm thy c phn bnh ha, lin n dng thn thy thu tng ci tng ha li. Tc l n b tz v sinh dng, ng thi b thn m lim dng. Nh vy lm g c bnh bc nng ra ngoi. m dng qun bnh, hn nhit iu , hn l khe mnh. DC PHNG: Trc hy cho ung: Sm (tm cht gng sao), Bch trut, Bch linh v Cam tho (nng than) l cht cam bnh khng cng to mm d cho tng ngi vn thch ung ca mt cho h ung, nhng trong ch { sinh kh cho tz ph v thm thp cho tz v. Vi hm sau thm; Can khng mt cht ly v tn hp vi cht thuc trn thnh tn cam m sinh dng cho tz v. Khi h chu cht cam bnh ri, vi hm sau na thm: Bch thc (sao, cht t), Ng v t (cht t) khi dng sinh ri, n thu dng, lim li khng cho n bc ra... Ni y dng Bch thc, Ng v u c { ngha toan thu. Tuy Bch thc n c hi hn (hn l c ngi ch n khng ng iu) nhng sao chn ri, nu n c cht mt no i chng na cng l gii ci d nhit trong ut kh c cn chng ? V ha dc cho n c m dng. Nh vy, mi ni n tz, cha ni n thn, cho nn vi hm sau na thm: Hc khng (cht t) - ty tng ngi c th thm Thc a (tm nc gng sao) n thn v dn ci ha hay bc ra cho n v gc. Lp phng nh vy l hp l{ lm sao khng khi?

119

24. M KIT BIN DNG

Chng ta c sch thy c nhng bnh, ung thuc xung khi c, ngi bnh cht ngay th rt s hi, nhng ch bit vy m thi. Thc ra trong a s chng ta cha thy thc trng ny. Nay ti thy r in hnh mt bnh sau y vit ra chng ta cung suy xt thm m cnh gic trong khi iu tr. NGI BNH: Mt ng c gi (khng nh tn h) khong 70 tui, ng nh gio, ph Nam ng, H Ni, c v, nhiu con chu, ngi c tng i y cao ln, nc da hng, bp tht chc, hin lnh, linh hot vui v, nhn c din mc minh mn m quc thc kh knh. CHNG BNH: C vn n ung iu ha, i li lanh l, khe mnh bnh thng, khng c bnh g gi l c tt. Hm y, c ku nng ny trong ngi bt rt kh chu ri vi ngy sau nng ny bt rt hn, nhng s vo da tht c khng nng, khng i ma, khng kht nc, khng nng lnh tng cn nh ngoi cm thng hn, khng nhc u au mnh, i tiu vn bnh thng. C ch ku mt, nm di ln ln tng cn (khi c ln ln xoay tr thy r c cao ln). C t cm qut lun tay phe phy, li con chu hai qut ngi hu (khi y xm ny cha c in), c ung D sm loi tt, cha ung thuc g ! Bnh n ngy hm y khng tng m cng khng gim, ko di 6 ngy. C nh c nng rut, sc thuc c ung. C ung thuc y mt chn con, va nut xung khi c, c cht ngay. S VIC: Khi c ang nng ny mt nhc, ngi nh c n mi ti. Ti n ni, gp mt ng c gi ang ngi y. Ngi nh c gii thiu: Tha thy! y l c lang Sch c h hng thn thuc vi c con y, cng qu Thng tn, H ng. C l thy thuc danh ting vng y. C con y sai con v mi c lang ln tr bnh cho c con vi hm nay. Nhng c lang con cho l bnh kh, ch mi cho ung Sm n nghe bnh ch cha cho ung thuc g. Vng! (c lang Sch) nay mi thy n xem mch cho ng c y, l { kin ca ti. C tip: Gp bnh l, bnh kh, ta khng t quyt c, cn phi mi mt vi

120

thy c danh ting gp {. May thay anh y mi c thy. Tha thy u ? - D! y l (ngi i mi ti) thy nh Ninh s 198 ph Khm Thin. Ti ng dy knh cho c lang, nhn c o mo tui ngoi 70. Tha c ! C dy nh th l rt ng y php. Nhng c cho bnh ny l kh, hn l kh lm. Tha c, c gi y bnh tnh th no, v t bao gi ? Ngi nh c ng dy k trc sau nh nu trn. Tha c, c xem mch c gi y th no ? (C lang Sch) Ti cho ung Sm my ngy nay m mch vn trm vi t tiu. Xin mi thy xem cho th no ? Ti vo xem xong, tha c: Mch c gi c hai tay u trm vi t tiu v kh th nhanh m lai th chm. Tha c c phi th chng ? - D! (c lang) thy xem th th ng qu ri. Nhng thy on bnh ra sao ? - Tha c: Ti n y ch l gp {, l lm chng v hc hi thm, sao bng cc v lo y nh c, v c li l ch ng tr cn bnh ny. Vy on bnh v ct thuc xin ni c. Tha thy, ti suy xt my ngy nay ri, gi mun bit { thy th no v bnh ny. - Tha c, cu bnh nh cu ha, khim nhng mi mt th gi. Ti xin ni ngay d c th ti cng xin vng. Bnh nay mch bt hp chng (mch hn m bnh nhit), mch bt hp lc (mch yu m ngi mnh), li m mch m dng bnh rt nan tr c th cht. Tha c, phi vy ? C lang ng dy m ly ti m ni rng: Tht ng { ti, ti thn phc thy. - Tha c u dm, chng ti hu hc. - Thy khim tn qu. Hm nay cho ti c gp thy. Ti rt thch th. - Tha c, th l ti gp {, gi ti xin php ra v. - Tha thy, xin thy ngi li cho cht na. Cn mt vic v thuc rt quan trng, xin thy cho { kin. C tip: Hm qua nay ng c gi y ch ung D sn sm hng tt, bnh n c th. Gi y { kin b c gi mun ng c c ung thuc ta cho ung thuc g y ? Ti cha kp ni.

121

B gi ni ngay: Tha thy v c lang, { kin ti mun thang thuc do c lang ct hm qua v sc ri, trong c bao nhiu Sm c cho c ti ung xem sao ? Nghe qua, ti thm ngh: Bnh mch bit ri, thuc ct sc ri, cn mi mnh n ch lm chng tht. Nu ng c gi ny c cht th thy lang khng c li g ht! Th ra thy lang gi c khc, gi tnh, gi l{ c, gh tht. Xt ra ng lang gi ny c { t v t cch khc hn ng lang gi nh ng Phn Dn m mnh gp nm trc. D! Vic quyn ni c lang v b c, nhng xin c lang c th cho bit thuc hm qua c ct nhng g ? - Ti ct L trung thang y thy . Sm 5 ng cn, Trut 3, Khng 1, Tho 1 v Ph t 1 thm Ng v t 5 phn. Sm v qun, cn my v t s kia, mi th mt cht t m. Mch nh l ni hn m nng ngoi l dng ph vit. Ta cho ung nh th l b dng n hn m lim dng li, { kin thy th no ? Va khi y, ngi nh bng chn thuc ln. ng c gi ngi dy, ta phe phy qut, thy chn thuc c v ung lun, c va nut xung khi c, ngc ngc vi ting. Ngi nh vi c. C cht ngay khi ang c. Th l hai thy lang hng nhn nhau nh mun hi nhau m cha ai tr li. l ti thy r in hnh mt ngi bnh ny, ung thuc xung khi c, cht ngay (h hu tc t). SUY XT: B c gi: Khi hai thy lang ang ngh lun, xem bnh ny nn ung thuc g m b c vi ln ngay xin cho ung thuc sc hm qua, trong c nhiu sm. l b c c { khng mun i bn lun, v tin tng ni tay ngh ca c lang v mun cho ng c c thuc ung ngay khng phi i ch, li cng c { tic, sm mua m sm { li phi b i. Ri b c sai em thuc ln m ng c ung ri cht. Nu nh cha em thuc ln ng c u cht. C lang Sch: Mc d c cho mi thm thy lang n xem bnh chng kin v gi tnh, gi l{ vi nh bnh cho , nhng hn c cng mang mt thc mc ln trong lng tm nh ngh khi ra v, v thuc m ng c gi ung vo cht ngay, chnh l thuc m c ct trc m c cho sc ri. Bit rng thuc sc y c ng nh n c ni trong khi ng i hay khng hay l trong thuc khc ? Nhng xt ra ng nh n ni. Cn bo rng thuc sc t hm qua hay l v { su b g n b vo chng ? iu chc l khng. (Thi y, ty y tr bnh, bnh nhn c cht, ch rng try tim mch l toi. ng y tr bnh, bnh nhn c cht, phi em khm nghim m li ty y (khng bit ng y)

122

khm nghim. V l chng nhng c lang ny m nhiu c lang khc u phi gi l{ c. Vic y mong c i x cng bng ). Phn ti: Ti khng ch tr bnh ny, tuy ti khng vng vn g v ci thuc v ci cht ca ng c gi ny, nhng vi cnh ti thy r ng c gi va ung thuc xung khi c ngc ngc vi ting cht lin, ngoi lng cm xc tc thi cng lm ti ng ngng m suy ngh mi sau ny. Ti cn tm ra nguyn l{ ca cn bnh. Ti sao bnh y, ung thuc y m cht tc khc nh vy ? V ti xem mch, bit bnh r rng.

NGUYN L BNH CHNG: Bo rng: Thng hn trc trng m kinh ri truyn vo quyt m hay tam dng, tam m hp vi bnh cng khng phi, v khi s pht khng c thi dng chng. Bo rng: an nhit cng khng phi, v an nhit cng c khi hi mt mnh m cng khng bt qut nh vy . Bo rng: Pht phin cng khng phi, v nhng bnh nng khi gn cht, tm nhit cc mi pht phin, m pht phin th tay chn vt v, thn mnh xoay tr lun, tuy c bt qut, nhng v m hi ht v pht th . Vy bnh ny thuc m dng. Mch trm vi t tiu l m suy. Chng m nhit bt qut l dng thnh. Dng thnh ph vit ra ngoi. m suy tim n trong. Trong ngoi cch tuyt nhau tc m dng cch tuyt nhau. Cch tuyt ngha l m dng khng lin tip nhau cho nn: Dng bnh m m mch tc l mch v bnh tri ngc khng i i vi nhau. Sch dy: Dng bnh m m mch. Nhn cng m mch nhc Bnh nhit m mch hn. Nhng mch y u l mt hnh n bt tr.

123

Vy chng bnh ng gi ny phm vo nhng mch y lm sao sng. Li nn suy xt: Ti sao bnh y ung L trung thang vo khi c m cht ngay. Vy th ti bnh n gi cht hay ti thuc ? Dm ni rng: ti thuc Bi v m n suy cc th m bit thnh kh ro. Kh ro l dng. Dng y hp vi dng ngoi l dng cc thnh cho nn pht nng, pht phin bt qut. Vy bnh ny l dng thnh cc m m kh kit. Bit rng: Mch l mch cht, nhng l u ngi nhn ch cht, phi cho ung thuc, m ung thuc l{ ng nhin phi dng m th may ra cn ko di ngy sng. Nu nhm tng mch trm vi t tiu ny l dng suy ri em nhit dc b dng th nhit ng nhit, cht ngay. l ti thuc cht ngay. Nn bit rng: Mch trm vi t tiu m mnh v tay chn mt th mi ung L{ trung. Bnh ny mch trm vi t tiu m mnh nng m bt qut li cho ung L{ trung l nhit dc, tc nhit ng nhit phi cht ngay. i! Nhng thy thuc mi vo ngh, ng ngoi nhng loi bnh ny ng qua, coi thng, bo ming, bo tay ci g cng Can khng, Ph t nn coi chng. K vit bi ny n y vn c { ngh gp loi bnh ny nn d dt. Li mun hi: Nhit ng nhit pht cung. y ni nhit ng nhit phi cht ngha l sao ? - Nhit ng nhit tc cung l nhng bnh nhit bo pht m trong m cn thnh. Ngha l khi dng bng ln pht nng nhng m thy trong cn nhiu th n c phn san b m gi li cho nn ch pht cung ch khng cht. y ni nhit ng nhit phi cht v trong m suy kit. Ngha l dng bng ln trong khng cn m gi li, li b sc nng ca m gp sc lm sao khng cht ? Hi: nh rng, nhit ng nhit phi cht, nhng ti sao bnh ny ung L{ trung thang khng bit chng t t ri cht, m li cht ngay ? - Bi dng ngoi nng, m trong kh cn li bit thnh nng. Hai ci nng hp nhau ang mun bc ra ngoi, khi y li khng cn cht m du no ca m gi li. Nay li em L{ trung l nhit dc rt vo tc l lm tng nhit n mau thot ra, khc no nh mt m chy m rt du vo th ngn la phng phc bc ln. Hi rng lm sao khng cht ngay ? Hi: Nhit ng nhit phi cht ngay, tc dng bnh ng dng dc phi cht. Ti sao, ung D sn sm l dng dc m hai ba ngy khng cht ? - y l ni v dc, vy ta cng nn suy xt: Bit rng: Sm l thnh phn dng dc b kh, li tm gng sao. Gng cng l

124

dng dc. Vy m ung dng dc ny vo khng cht. Bi gng ti tuy c cht cay l dng dc, nhng cht cay ca gng ch c cht tn tn khng c tn nhit. Sm tuy l dng dc, nhng sm cam, bnh v n ch u c nhit. M nhn xt k, Sm l m dc, v Sm ti a l cam, hn cho nn mi khi dng u phi tm gng sao. V th ung sm vo khng cht ngay . Ni lun v L{ trung: L{ trung ny tuy trong c nhiu Sm l cht cam hn, nhng cht cam hn ny ca sm u c li c cht tn nhit ca Gng kh (Can khng). nh vy li c Ph t hp vi Can khng th Ph t cng tn nhit m Ph t l anh c ti i nhanh. Cht tn nhit rt vo y li c Trut gp sc v thm Ng v thu vo. Thuc nh vy lm sao cht cay nng khng i nhanh m vo ngay trung chu. Thuc cay nng nh vy l nhit ng nhit. Bi vy, ni loi bnh ny phi cu m m trong cu m li phi c cht dng dc, iu ha cho kho cng ch may lm mi sng. Hi: ng c gi ny v sao pht bnh dng thnh m m kh ni trn ? m v dng trong con ngi lc no cng phi qun bnh m nng ta nhau th con ngi mi khe mnh. Nu chnh lch nhau l bnh, m cch tuyt nhau l cht.Ni chung nh loi bnh ng c gi ny, v sc dc phng tng qu, m trong suy kit tc l tinh huyt trong suy kit. Kh kit th m y bin thnh dng. Dng kh ngoi cn hng, tuy bit l sc ngi m thy suy km m lng ham mun sng, mun tm b. Tm b cho mau, li mn nhng cht kch thch (ru, thuc phin, hi cu thn...) tm b. Cht kch thch dng v vo th dng cng hng m m cng kit. Kt cc trong ngi ch c dng m khng c m h tr th dng bng ln pht nng m cht. Bi vy, ni bnh ng c gi ny l bnh thuc m dng. m dng ny l m dng thun ty, m dng cn bn bi thy ha. Bnh ng c gi ny l bnh suy km dn dn t lu ri. Khi nhn mt ng tc no n suy kit m thy nhiu m dng bng ln lm bnh ch khng phi n ngy y n mi bc pht vy . c on vn ny nhng ai khng chp nhn l m dng c cn nghi ng chng ? SO SNH: Bnh nng trn (bi 23) l dng suy li em thuc mt gii vo cho ngui i m cht. Bnh nng ny (bi 24) l m kit li em thuc kh nng vo m t cho kh kit thm m cht. Nh vy, thy rng lm thy thuc m tr c nhng bnh m dng ni trn mi l thy hay, v thng t ci l{ m dng cho n thu trit c i th v tiu tit, tht l kh . C nhn dy: Phn s ln trong vic y tr ca thy thuc l phi thng t ci l{ m dng (m dng, h thc, hn nhit, y gia phn ni s).

125

25. TR EM HAI LNG BN TAY HAI LNG BN CHN NNG

NGI BNH Em L Trng Vi (nam) 8 thng, con ca k vit bi ny, khi cn lm thuc Thanh H, H ng. CHNG BNH: Khi em c 8 thng, ngi mp hi b sa, b nhanh, pht nng hai lng bn tay hai lng bn chn sut ngy m, khng nng ngoi mu, m da bn tay, bn chn vn trng nh thng khng , khng m hi, i khi lc c nng mnh v m hi m m mt cht th thi, rng r 3 thng. n ung thng, i tiu u, sc ngi khng gy i, cng khng thy ln. S VIC: Khi y ti (k vit bi ny) ang Thanh H, mang danh thy thuc, nhng bnh ny cha bit tr sao! Mc d cng cho ung my th thuc tn thuc vin qua loa. Sau vi tun khng thy khi, ti cng thy lo, thn hnh v qu trnh vi ng ni chu (chu c ng ni yu chiu). ng bo ct Lc v cho n ung. Ti ct my thang cho ung khng khi, chn ch bnh hn mt thng. Ti thn hnh i H Ni ni vi anh c (Th c). Anh c bo cho chu ung Dng trung tin. Vi hm sau ti ra v, anh sai ngi nh ct cho 10 thang. v ti Thanh H thy con vn nng tay chn nh c m ngi n vn b nh thng, ti lin sc thuc y cho ung, lng h hng con ung thuc ny s khi, ung ht mt thang chng thy bt cht no, ung tip hai thang na li thy c phn nng hn. Ti nh khng cho ung na, nhng cng c sc mt thang na cho ung, th l bn thang cng th thi. n y tnh ra lng nhng th l bnh n hn hai thng. By gi ti mi ngh ra t chi tm vi chnh tm l ng tm, ng tm m phin nhit th nguy. Ti s mi em sch ra c (ng thi gi th v qu ni vi ng ni v gi th i H Ni ni vi anh) tm mc th tc tm nhit khng thy. Sau c ni ngoi thng bin ca ng L{ ng Vin vit trong Y hc nhp mn n mc thng tn c bi Ha ut thang tr th tc tm pht nhit. Ti lin ct ngay nguyn phng mt thang cho ung, thy bt ngay rt nhiu m thy n ng ngon hn trc. Th ra khi b nng n ng t mnh cng khng {. Ti cho ung mt thang na, th l c hai thang Ha ut thang chu khi, khng phi ung n thang th ba. Vy l thng nh b nng bn ta y, bn chn ba thng tri mi khi. SUY XT: v bnh v thuc.

126

Bnh: Hai tay, hai chn l t chi, t chi l ngnh ngn ca tz v (t chi li tz v chi mt). Vy tay chn thuc v tz v. Nay nng trong lng bn tay, bn chn l nng trong c tz v v. Ti sao tz v nng? Tz v ny nng c hai loi: Loi mt thuc loi n ung khng chng mc, loi hai thuc loi huyt thiu, huyt lnh. Loi 1: Bi tz v phi nng lnh thng ging iu ha th tz v mi yn. Nay tz v h hn (yu lnh) li cn yu chiu cho n mt, ngt nhiu, tm nc lnh, hng gi mt v ng nhiu qut. mt, ngt trn, kh mt ngoi, n nn, n bao ph, ngn gi sc nng (dng nhit) ca tz v li, khng cho n vt ln, khng cho n pht ra th sc nng y n phi pht ra tay chn l ngnh ngn ca n, bi vy, nng trong lng bn tay, bn chn. Tz v thuc th, th c thng ha th th mi nhu nhun. Nay th b nc nn trn th kh nng ca th di khng bc thng ln c phi ph ra ch khc. Vy, tz v loi 1 ny, bn cht h hn li b cht hn, kh hn nn m dng nhit trong khng pht tit ra c thnh ra v nhit m nhit ny l gi nhit. Loi 2: Bi tc dng minh v l kinh c nhiu kh, nhiu huyt, nay huyt thiu li b lnh th v kinh kh cn, kh cn th nng trong. Nng trong th mu huyt pht ra tay chn. Th phi m t th th mi nhu nhun, nay th thiu nc th th kh cng, kh cng th mt t xc chai. Vy tz v loi 2 ny, bn cht nhit li thiu huyt th kh nhit cng tng thuc loi thc nhit. - Th em bnh ny m phn tch v ni thng hay ngoi cm : Lng bn tay nng m lng bn tay khng nng l bnh ni thng, ngc li l ngoi cm. - Hay em bnh ny m lun v thng hn truyn kinh : T chi trc nng l bnh thuc tam dng, chuyn sang n m l bnh thuc thi m : ri chuyn sang lnh l bnh thuc thiu m. - Hay li bo bnh ny thuc ng tm phin nhit: Tm ha b nng trong tz th m sc nng ca ha dn ra t chi. Tt c u khng phi. Vy bnh ny l v kh gi nhit dn ra pht nng trong lng bn tay bn chn.ng vy, ta nn suy ngc li cho rng ngha d hiu : V kh chn hn th kh dn ra mt lnh c ton thn v tay chn, v kh chn nhit th kh dn ra lm da kh tht nng v nng c ton thn cng tay chn. Vic tr bnh ni chung, h xt ng bnh, dng ng thuc th bnh s mau khi. Cng nh mun gi ngi no ku ng tn th h d ngay.Bnh nng hai lng bn tay chn l nhit v kinh m ung Lc v l cht b thy: ung Dng trung l cht n tz ha v th bnh mt ni tr mt no lm sao khi c. Cho nn ung Ha ut thang hay Thng ma ct cn thang l thuc thang dng, thanh v nhit ng s i hi ca

127

n, nn ch vi thang l khi. Xt ra, bi Dng trung tin Nhit trn trong Tn phng bt trn ca Trng Cnh Nhc. Trong bi y c Sm,Hoi sn, Bin u, Cam tho v Can khng. May m thuc thng nh ny ung 4 thang khng c Cn khng, nu c Cn khng th-nhit ng nhit bnh nh ha nng. Cn Bch linh tuy ch thm thp, nhng thm nhiu, thm mi cng dn nhit n su lm bnh nng. Cn ung Lc v tuy khng ng bnh, nhng n l cht b thy th cng khng hi g. Bi vy s tr bnh cn phi xem mch bit bnh m dng thuc mi ng. Nu ch nghe k bnh th d l thy thuc gii a s l tr khng ng. Ha ut thang: Ha ut c ngha l ci ha trong n hun nng ut kt trong th phi m (pht) cho n i ln, i ra (Ha ut tc pht ch). Bi vy, bi thuc ny trong mc thng tn. Thng tn c ngha l thng dng tn ha: Nng dng kh i ln nh tan ci ha di. 1 Thng ma: 1 ng cn 5 phn, em dng kh i ln m thanh v nhit. Nn sao qua v chn th Thng ma xanh mi tt, nu th trng ung khng khi. 2 Ct cn: 1 ng cn 5 phn, m th tht cho m hi dm dp ra (gi l gii c) v thanh v nhit. 3 Si h: 1 ng cn 5 phn, ra cht m hi v i i vi Thng ma l thng dng, i i vi Bch thc l s can. m. 5 Phng phong: 1 ng cn, ph t m khu phong pht hn v thng dng tz v kinh. 6 Cam tho: 1 ng cn, ha cc cht thuc vi nhau v gim cht thng tn vo v xung mc trung bnh. Thng bch: thm vi c thng dng v. nc sc ung, s lng thang thuc ny va thang thuc ca em 7 - 8 thng. Nu em nh hn th rt bt i m em ln hn th tng ln.Khng cho n cay nng v cht cht. Bi Ha ut thng do bi Thang ma ct cn thang ( Thng ma, Ct cn, Bch thc, Cam tho ) thanh nhit gii biu, thm, Si h, Phng phong, Thng bch. Sau khi ti c sch tm ra hai bi thuc trn tr khi c bnh th tc tm pht nhit cho con mnh ri, tuy sung sng phn khi v ngh nhng t trch mnh khi y qu s si v ngu dt. 4 Bch thc: 1 ng cn 5 phn, sao vng, dng m huyt cho can b tz

128

Hai bi thuc ny qu thnh kinh nghim. T by n nay, my chc nm trng, ti c theo hai bi ny m ty chng gia v. Ti tr cho rt nhiu em khc c khi bnh nh nhng m gin d. Khi tr bnh, cn phi xem mch. Ta dc mt ngn tay vo b mch tay mt ca a nh h thy mch hng th bnh g thuc loi nng st cng cho ung thuc ny c. Nu thy mi , li trng li cng ch xc hn. i khi: Nng mnh quy khc, dm dp m hi m xt thy a b hi lnh th ung Thng ma ct cn thang, thm my l Ta t. Nng mnh khng c m hi ung Ha ut thang. Nng mnh, mi , kht nc i ma l v nhit ung Thang ma ct cn thang, khi ngay. Ch thy i ma m bo v hn ri cho ung loi Hoc hng, Sinh khng tr i ma, bnh s nng thm. Nn bit v hn m i ma th mnh mt m mi lt. Ban si mun mc m khng mc ra c ung Thng ma ct cn thang. Nng mnh, mi, kht nc, mc ban m a lng, cng ung Thng ma ct cn thang, ch thm Bch linh mt hay hai ng cn m thi, ung mt thang hay hai thang khi a lng ri th b Bch linh i, ung nh c. Nh rng ban m a lng ch thm Phc linh, ch thm v thuc nng no khc. Ni chung, nu y bng thm Ch xc, Ct cnh. Ho thm Hnh nhn..v.v. suy rng ra m tr khng th ni ht ni y.

129

25. NGI BNH

TR EM HAI LNG BN TAY HAI LNG BN CHN HNG

Em Th Khnh Phng 8 thng, ngi em da sn sn b nh m cng rn, con anh Trng Nhm 64 bis c x Thnh, thnh ph H Ch Minh. CHNG BNH: Thng 10 nm 1977, anh Nhm b em ln ni vi ti (anh ku ti l c ngoi) xin c tr cho chu, chu b hn thng nay, ung loanh quanh my th thuc khng khi. Ti xem em b ht c mi di m gia mi bu ra nh c v sng ln, mi trn nh thng, c hai lng bn tay, hai lng bn chn, v c cc ngn chn m ti nh son m mu. (Mun xem li nhng em la khc gc u vo lng m khng xem c). Ngoi ra em ch c i khi quy khc nh hi bt rt kh chu v kh ng, cn n ung v i tiu bnh thng. Ti vit cho anh mt toa thuc bo i mua 3 thang v sc, cho ung mi ngy mt thang, hn 3 ngy sau th no ln ni li: Thng ma, Ct cn, Bch thc, Cam tho thm Thch cao. Sau , anh ln tha: chu ung ht mt thang thy bt mu, chu ung ht 3 thang nay khi hn. Anh mng r cm n ri ra v. Sau hai thng, bnh mi v hai lng bn tay, bn chn li ti pht, anh li b chu ln xin thuc. Ti xem ln ny tm nng hn trc. Ti li bin n nh c m trng lng nhiu hn. Anh cho ung hai thang li khi. Vi thng sau, anh li b chu ln xin thuc. Ti xem ln th 3 ny nng hn hai ln trc. Mi v hai lng bn tay chn tm m da kh. Mi kh nt n nh mun trc ra. Tay chn theo ng ln da trong lng bn tay gip mu bn tay x rch, nt cong c th cm ming da y bc ln m khng dm. Tht cng t thy. Ti li bin n Ha ut thang thm Hong cm 1 ng cn 5 phn, Sinh a 2 ng cn. Cho ung hai thang da du xung ht . T n nay khng thy pht li. SUY XT: Bnh ny mi thuc tz, t chi cng thuc tz v m l thiu huyt, huyt nng nh ni trn. Nhng n b ti i ti li 3 ln chc bi em l con u ca v chng anh, li l chu u ca b ni nn c chiu chung tm b, bng cch cho n ung nhiu ca ngon cht nng nht l bi ch cho ung sa c qu (anh ni) m b ti pht nh vy, mc d ti bo phi king c thc n cho chu. KT LUN: Bnh nng hai lng bn tay, bn chn v mi, hai lng bn tay chn, tuy

130

thy rt t v c th coi thng nhng n thuc tz v nu khng trng nom iu tr cho mau khi n thm nhp, n s bin chng. Khi bit chng th rt kh tr. Nng v hai lng bn tay chn, ung Ha ut thang v Thng ma ct cn thang m khi th ta c th suy tm trong ci l{ ny, hoc phn li m tr bnh ra m hi tay chn cho ngi khc.

131

26. NGI BNH

TZ THN HN THP TCH TR, BA U THAY C PH T

ng Nguyn Vn on, gn 50 tui, ngi lng Tuy Hin (K Si) M c, H ng, c v 5 con, ngi ln mu da bnh mt, y khe mnh, lm ngh nng, kim vo rng n ci, nh g lp c tranh b nh cht hp m gn gng sch s, tnh ngi lm ngm t ni. CHNG BNH: Ma ng nm y, ng b bnh l kh, l kh, thuc thang quanh qun 3 thng tri khng khi, sau bnh nng hn: Nm bp c ngy, ngi khng pht nng, khng nhc u, ch khi ng dy, ngi ln th u mt xy xm, n ung y khng tiu, tiu tin thng v trong m t, i tin t m b khng thng (bn), ng nhiu, tim p nh, bng hi nng m, ton thn mt lnh m chn tay mt lnh hn, mc du trong phng ng lc no cng c t bp v quy kn. CHN T R : ng cho mi ti, ti xem mch trm khn, cng trc, trng n v lc. Ti gi bnh ny l tz thn hn thp. Cht lnh t tch kt cht tz ri chuyn hi sang thn. (Khi chn tr gp bnh nhn no ngm ngm t ni rt kh bit bnh). PHNG THUC: Ti cho ung L trung thang v thm Ph t: - Minh ng sm: 3 ng cn sao vng, dng sm ny n bnh hn loi sm tt m b ca gi th n hn lm. - Bch trut: 3 ng cn sao vng. - Can khng: 3 ng cn. - Cam tho: 2 ng cn, nng than va chn. - Ph t: 1 ng cn. Ngoi ra cn thm - Ba u: 4 mnh ch k Ly nc sc ung.Qua 3 thang thuc thy bt cht. ng xin i i ung thuc khc. S VI C:

132

 bao nm trong lng y c 3 ng thy thuc (trong c ti). Khi y trong lng ai c bnh gi u 3 ng thy thuc y thay nhau iu tr. Nhng ni chung l lng y c tnh theo nhau hay "ham chung l". Nay c mt ng thy thuc t xa n, trong lng n nhau ng thy thuc y hay lm, ng cha bnh ton cc quan trn c. Bi th, ng ny (Nguyn Vn on) b thuc ti, xin i ung thy thuc mi. D nhin, ti phi bng lng, vic tr bnh khng cho php cng li. Mt tun sau, ng Nguyn Vn im (anh rut ng on) thn hnh mi ti n chn tr li cho ng on (ng im l ngi c chc v trong lng y). Ti n ngay, ti xem mch v bnh th hy cn nguyn nh c m ngi c phn mt hn. - Tha ng c th cho ti bit r t hm ung thuc ng thy mi n nay l my thang, v nhng v g ng c bit khng ? Nht l sau khi ung thuc thy trong ngi n ra sao v hin nay bnh n th no ? - Tha thy, t hm ch chu ung thuc ng thy mi n nay l 6 thang. Trong thang thuc, ti thy c c Can khng v Ph t nhiu n c vc tay (ng im l ngi c bit s s v thuc), ung vo th thy m ngi d chu nhng c chiu chiu n bc ln mt m trong bng n ngang ngang ch khng thng tiu nh khi ung thuc ca thy. Hin gi ngi vn cha n c m ngi vn mt lnh v i tiu tin vn sn vn t, ti ng li hay m mng, thy r thuc ny khng bng thuc ca thy ln mi thy sang iu tr li cho. Nhng gi ch chu nghe ni thuc c Ph t l s lm. Thy c th b n c ? - Vng! Ti dng v khc thay Ph t chiu { ng, nhng ln ny ng chu kh ung lin tip cho 10 thang, ch nh ln trc ng mi ung c 3 thang thi ri ti tr sao c. - D! Ti bt ch chu ung lin tip, nh thy chuyn tr cho. Ti cng ct n nh c nhng b Ph t. Can khng 3 ng cn nhng chia lm hai. Mt phn nguyn, mt phn sao chy lm Hc khng Can khng nhp tz, Hc khng nhp thn. Ba u 4 mnh thm 2 mnh c { ph tch cng l thay Ph t. ng ung thang u, sng hm sau i tiu tin thng hot, nh bng d chu.ung thang th hai, i tiu tin thng hot hn, ht b tch, ht bc nng ln mt, ht m mng, ung my thang na (mi thang bt i 2 mnh Ba u) ngi v tay chn m li, n ngon, ng thnh gic, khe. Sau ung my thang na cho b sc: Sm 5 ng cn, Bch trut 5 ng cn, Can khng 1 ng cn 5 phn, Hc khng 1 ng 5 phn, Cam tho 1 ng 5 phn, Ba u 2 mnh. Tt c cng ch nh trn v sc nng. ng khe mnh hon ton.

133

SUY XT: Bnh tz thn hn thp tch tr. Mch trm khn v lc, tc l bn tng ngi y tz thn h hn, li bi m thc hn thp ng tc hn thp n ng vt tz thn na, tt nhin ni ngoi u h hn m thp tch li. PHP T R : Hn th phi n, h th phi b, thp th phi thm m tch tr th phi thng tiu. Tz m hn thp th phi n hn thm thp cho tz. Thn hn thp cng n thn thm thp cho thn. Dng L{ trung thang thm Ph t, Khng n hn, Trut thm thp kin tz, Sm b cho tz kh th tz c n, Cam tho ha ng cc cht thuc v thm phn b kh. Nh vy, Khng tuy l n tz m l n thn. Sm, Trut tuy l thm thp kin tz nhng cng c phn thm thp b thn. V tz thn ti a lin h, bnh ny nn "tin tr tz, hu tr thn. K ra lp phng nh th l ng vi chng hn thp ca ngi h hn m mch trm khn. Nhng xt ra cn nng v mt tz m nh mt thn v cha c g ni n mch v lc. Nn thm Ph t Ph t nhp thn v tng sc mnh, sc i nhanh, i mau vo tz thn cho Sm Trut th mch mi hu lc (Bit rng Ph t tnh n i nhanh ch khng c th). Nhng cho ung Ph t l{ trung l mi tr thn hn thp ch cha c g ni n tch tr. Bi vy, ng thy mi cho ung n 6 thang khng bt cht no. V ng dng Sm Trut rt nhiu n cng ng cht tch tr li, ng dng Ph t cng rt nhiu tuy n mau hi dng nhng tch tr cn n khng cho Ph t i xung nn mi bc nng ln u v ng thy m mng. Ni v tch tr: tch l nh tch li cho nhiu cho c. Tr l st li, dnh li, kh chy ra. Hn y, thp y n nh tch li tz, n st li trng v. Hn thp tch tr n ng cht tz v m khng cho thng tiu i th mi vt vn ha u b b tc lm cho con ngi khng mnh khe. Khc no nh rc ri chng ngi y ng m khng dn dp i th mi giao thng u b trc tr lm cho thnh ph km sinh hot. Nhng nu ta ch n hn thm thp tz thn m khng thng tiu ci tch tr i, d ung n bao nhiu Sm, Trut, Khng, Ph chng nhng v ch m cn bnh thm. Ngc li, nu ch thng tiu tch tr m khng n thm cho tz thn th sau khi mi thng tiu cng thy c phn d chu, nhng ri ci hn thp cn li tz thn n li dn xung tch tr. Bi vy, khi tr hn thp tch tr, phi n thm hn thp cho tz thn

134

ng thi thng tiu tch tr mi l ng l{. V n thm cho tz thn th hn thp dn c xung vi tch tr m thng tiu ra. Khi thng tiu ri th bnh ht, ngi khe. Ni v thuc thng tiu tch tr: i vi bnh nhn l kh l kh 4 thng l h chng ri, H chng th phi b, nhng b th tch tr cng tng, nn phi thng tiu.Mun thng tiu m khng hi n sc khe th phi va tiu va b (tiu b kim hnh). Thng tiu m cht thuc hp vi tng ph ca ngi y th cht thng tiu cn g l cht b, v thng tiu ri th trng v bnh ha th i n l b. Vy mun thng tiu cho hp vi tng hn thp m li mau chng v nh nhng m , khng g bng Ba u, nh dng cho bnh nhn ny ung. Nu ta dng i hong, Phc tiu l cht hn lnh khai thng cng ph cho mnh th ngi tng hn khng sc chu ng. V chng ngi hn m dng dn dc h th cng b li d g thng. Hay l dng loi Mc hng, Binh lang, Mch nha thng tiu th cng tm c i nhng n chm m li cn s ho kh. i vi ngi au lu, tiu lu m li ho kh dn dn khng th c. nhit. Ba u thng tiu rt hp vi ngi tng hn m hn thp tch tr khng c kim BA U THAY C PH T Ni rng Ba u thay c Ph t th khng ng, nhng Ba u chc chn thay c Ph t trong nhng trng hp bnh sau: Tng hn m c hn thp tch tr Tng hn c hn thp m khng tch tr Tng hn tr m khng tch. Nht nh Ba u hay hn Ph t. SO SNH BA U VI PH T NI CHUNG: Ba u, Ph t u l c dc, u phi ch k mi dm dng. Khi ch k th cht c c cn li cht t cng chng ng s. c c cn li th cng l d c tr c v cn dng chung vi cc v thuc khc na, n s bin ch v ha ng th u c s c. NI RING: Ba u v cay, kh cht rt nng (nng rt, nng lu) nu gp cht cay nng no khc gip sc th cng nng mnh. Sch dy rng: "Ba u dng sng th n, dng chn th hn" (sinh n thc hn). Nhng ti dng sng th nhit m chn cng cn nhit nhng nhit nh ch khng hn. Vy Ba u sng hay chn u nhit.

135

Ph t v cay, cht hi mn mn, kh nng, nhng c gp Can khng th cht nng mi hu lc (Ph t v Can khng bt nhit). Ba u tnh tu tn rt mau, rt mnh, ung vo n tu tn trong trng v m chuyn bng rut thng tiu ngay v cn tu tn ra ngoi m thy nng m xng tht lng da na. Vy Ba u tu tn hn cht tch tr trng v m cn c phn tu tn hn kh b nhc cn ct nhng khng tu tn c phong hn kinh mch. Ph t tnh tu tn nhng m , ung vo n chuyn dn i cc kinh lc, ung Ph t sng cng vi phong dc th khu tr phong hn, thng hot kinh mch, ung Ph t ch cng vi Khng, Qu th b ha sinh dng. Vy Ph t tu tn phong hn kh huyt kinh mch ch khng tu tn hn tch trng v. Ba u l v thuc ng u vic kh hn, ph tch rt mau. Khi hn kh, tch ph tt nhin cng c b trung hi dng. Ph t l v thuc ng u vic b trung hi dng nhng rt chm, bi c cng vi Sm Trut mi b trung, c cng vi Khng Qu mi hi dng. Nhn s so snh nh trn thy rng bnh hn thp tch tr ny dng Ba u ch kh hn thp, ph tch tr nhng: Ba u i vi Sm Trut l mnh phn b trung. Ba u i vi Can khng l gip sc n tz. Ba u i vi Hc khng l tng phn n thn. Thuc kh hn thp ph tch tr m li c cng b trung hi dng cho tz thn. Cng hiu nh vy l ti chiu theo { bnh nhn b Ph t, ti dng Ba u thay vo m thnh ra tnh c ti tm ra Ba u thay Ph t. Tht vy, ngi kho dng Ba u trong nhng loi bnh " tz thn hn thp tch tr" ny khng cn phi Ph t m li c cng hiu mau chng v chc chn. Li nn suy rng Nhng ngi thn suy cn ung Thc a b thn, nhng tz hn khng ung c Thc a. Nhng ngi huyt nhit cn ung Sinh a mt huyt, nhng tz hn khng ung c Sinh a. Mc d Sinh a, Thc a y tm gng sao kh nh chy v khi ung ung nng, vy m ung vo vn b y anh ch khng dm ung na. Nh vy, nhng thang thuc c Sinh a d c sao kh, ta th cho vo vi ba mnh Ba u ( ch k) cho ung xem sao ? Nu c Bt v hon, Dng vinh hon..v,v. nu thm Ba u cho ngi tz hn, thn suy, huyt nhit ung. Xin c gi suy xt.

136

28. NC MING CHY RA NH BT X PHNG NGI BNH : B Nm (khng bit h) ngoi 60 tui, thn hnh hi mp, mt r hoa, nc da sm. Ga chng t nm 40 tui, khng c con, ngi lng Nghi Tm, gn ng Yn Ph, H Ni. B cn nh b nh cht hp nhng xinh xn sch s, chung quanh c vn trng cy cnh. B lm ngh bun bn, cnh nh tng i kh gi. XEM QU PHONG CNH LNG NGHI TM Nghi Tm l mt lng b nh pha ng h Ty. Hnh th lng lan rng vng ra mt h hin ra mt hnh bn nguyt, t thp ngang mt nc h, pha trc l h, pha sau l Yn Ph, khp lng chuyn trng cy ly bng tri, un cy thnh phng, rng bn. Phong cnh hng gi mt trng thanh, nhn mt h ln tn gn sng nn th, vui th vi hoa thm c l, ngm rng cy cnh thm ti khoe mu gi cm. Tht l th thy nht sc, hng t giai xun, kh i. CHNG BNH: B ngi hai tay m mt chng gi cao, u gc xung, trn lng trm mt tm mn, trong ming nc bt c t nhin chy ra, khng phi khc nh, m cng khng c ho m, nc bt chy ra c ci bnh phng pha trong chng gi cao hng ly, nc bt chy xung bnh phng xi bt trng nh x bng, ch chng 5 pht y bnh, li thay bnh khc (mt em b gi nh ngi cnh b ch thay i) lin tip thay i hn mt thng, chng cho nm xung cht no, ch c ngi gc nh vy cho n chy ra, trc t sau nhiu, trc nh sau nng, n ch vi tha cho, tha sa, ng nhiu, vn ngi gc m ng, nc bt vn chy ra. Ngi mt, chn tay hi lnh, nc tiu t m trong, i tin vi ba ngy mt ln, phn nt. Hi b trong ngi th no ? - B nh tay vo ngc phu pho: mt lm - B c au bng khng ? - B cng lc u. - B c tc ngc khng ? - B cng lc u. Li nhn hai khe mt b khng co tia m mi th lt lt. Mch trm t tiu. DNG THU C: Trc cho ung 10 gi "Cam tch tn " hiu i Quang c { st trng. Sau ung An hi l trung thang: Minh ng sm: 5 ng cn sao vng. Bch trut: 5 ng cn sao vng. Bch linh: 5 ng cn. Can khng: 3 ng cn.

137

 mai:

3 tri.

Thuc sc hai ln mi ln 2 chn ri nc, un cn 8 phn, ung mi ln 1 2 mung con, lt lt li ung, khng k i hay no, sng hay ti. Sau nc bt thi chy ra v cho nm xung th mt nc thuc sc c ung c mt ln. ung tip 10 thang th khe, king ung ng sa, king l king cc cht ngt. c gi no c n y thy rng, bnh y, thuc y, l ng, phi khi, th cho l d. Nhng c tip phn s vic sau y mi thy phn kinh s ch khng n gin, nhng cng vui ci. S VIC Thng 10 nm 1937 (inh Su) ti t lng Nng kh, M c, H ng dn ra thu mt tng nh di ca cu Nguyn Vn Bnh s 198 Khm Thin, H Ni m nh thuc, ti bng "Nh thuc nh Ninh". Thi by gi ng y l ngh t do, ch khai thu mn bi l m ca. Ti thu cn nh y trang b thuc men nh ca v vi quy t, vi tun va xong (tr nh qu ra tnh, cha quen ai cho lm, li xen vo gia nm su nh thuc trong ng Khm Thin, nn cha c ai hi n). Chiu hm y, cht c mt b v mt cu trai ti ni: Nghe ng mi ra m nh thuc y, ti n mi ng ln tr bnh cho b ch ti lng Nghi Tm gn Yn Ph. Nghe xong, ti thm ngh: Nghi Tm, Yn Ph u ? Xa hay gn ? Bnh g ? C c khng ? Ai gii thiu y ? Bui u tay ca nh thuc mi m, theo thi d oan, nu khng tr khi, s dng (xui). Lin hi, tha b: B ch bnh g ? - B ch ti c bnh nh bt c ngy. - bao lu ? - hn mt thng nay, thuc ty, thuc ta nhiu khng khi, mi ng lm n ln xem tr gim cho, c ngi quen mch ti n mi ng. Ti thm ngh "dng vi chng dng ci g" thy bnh c tr, ti lin nhn li ra i. Ti ni, va xung xe bc vo ca, c mt s git mnh kinh s. Thy ngay c quan ti nm l l gia cn nh cht hp, my ngi ang sn pht, li hai ba ci my may ang may tang phc, vi trng x tong toc y nh. Ti ng sng ngi li nh quay v. My ngi ta trnh trng "mi ng vo xem cho". Ti nhn vo x ti, b gi ngi gc u trn chng gi cao. Ti xem bnh tnh v mch lc nh ni trn.

138

Lc , ti cm tng: ! Chnh nh bnh by r lo s cht cho b, chc b gi ny cht, mnh cn hy vng g m cha tr. Nhng ngh li, bnh ny ni ngoi mt chiu u thuc hn c. Ta cho ung thuc cay nng (tn n) hi dng may c, nhng b ny ung nhiu thuc thang ri, by gi li ct thuc thang, li phi un nu, lch cch li thi, chc g h tin m chc g b gi sng c, th tay vo ct thuc cng mang ting b y ung thuc ca mnh. Chi bng hy cho ung gi thuc tn st trng, nu b y c n mai s hay, nu khng khi th cng khng sao. Ti xem mch xong, my ngi nh tm vo hi: - Tha ng, ng xem cho th no, c cu c khng ? - Tha bnh tnh b c y, cc ng cc b r tang chay ra th cc ng cc b qu r. By gi ch c th ni rng: Cn nc cn tt m thi. Cc ng b c bng lng th cho ngi theo ti ly gi thuc tn v cho b c ung. Nu m nay ung ht gi thuc tn m n gn sng b c nm xung c th c th b c cn sng. Sng mai cc ng cho ngi mi ti. Ti s ct thuc thang cho b c. Tt c u bng lng. Ti ra xe v v c ngi theo i ly thuc tn. Ti nh, ti ly 10 gi thuc Cam tch tn hiu i quang, bc b nhn hiu, trt chung c vo mt gi a cho ngi i theo em v. Ti hn, gi thuc ny chia lm 6 ln, mi ln ha mt mung con nc si quy tan ra cho b c ung, ung n qu na m cho ht. Ti gn sng h thy b c ng lng xung c, th cho ngi ti mi ti ngay, ti tht sm. Sau khi ngi y ra v, ti suy ngh, k ra bnh ny cng d tr nhng b y tui gi m bnh lu ngy, li ung nhiu th thuc khng khi cng c th cht lm. Nu b y cht th mnh cng s dng cho ca hng mi m m thy thuc ra tay u tin thnh ph. Sut m hi hp khng ng, ch mong chng sng, h c xung mi chng ? Nu khng thy xung mi l thi ri , m c xung mi li l hy vng ln lao, hi hp qu! Nhng d sao cng hi cho bit l b y ung nhng thuc c lang no m li khng khi v ngi no gii thiu h n mi mnh. Gn 6 gi sng hm sau, nh cha m ca, nghe ting g ca. Vi vng ra m th ra ngi Nghi Tm xung mi sm, chng cn phi hi cng bit l tin mng, chc hn l b Nm nm xung ngh c i cht. Qu nhin ngi y bc vo ni: Tha thy, ng nh li thy dy, b con gn sng bt chy nc ming m nm xung c, xin mi thy ln xem li cho. Ti cm thy sung sng, sa son i ngay. Ti ni, nhn quang cnh trong nh thy nhng tang ch by r hm qua dn c i m ngi no ngi y u c v mt vui vui. Ti vo xem b c, b nm ngh, th u, nc bt vn chy ra nhng rt t, ch ly khn lau i m thi. Ti xem mch tuy vn cn nh c, nhng b c phn tnh to v

139

m mt nhn r rng. Ti hi, m va ri c c n c cht g ? Tha thy, b chu c n vi tha cho vi mui nhng khng nhiu. Chng chu nhn thy t ngy b chu b bnh n nay khng nm xung c cht no, nay nm xung c th d chu thoi mi lm. Tha, nh vy l bnh b c c phn khi c. Hm nay, ti ct thuc thang cho c ung v thm gi thuc tn nh na ung chm vo. - Vng, mi s nh thy. - Ti xin v v cc ng cho ngi theo ly thuc. Ti v ct An hi l{ trung thang. B c ung 10 thang ht bnh, ngi khe mnh hon ton (nh ni trn). Sau , vui v no bng, sung sng no bng, khi gp bnh kh m thy thuc tr ht, th thy thuc v nh bnh c cm tnh thn thin t l s vui v sung sng bit bao. Nhn vy, ti d hi: B Nm t ngy bnh ung nhng thuc ca c lang no ? Xin cc ng b cho bit. B xung mi ti hm u tin ni: Bao nhiu nm trc y, b ch ti mi khi c bnh u ung thuc c Th c 207 ph Bng L u c khi c. Ln ny, b ch ti b bnh cng ung thuc c nhng mi ngy khng khi. B ch ti i ung thuc ty my hm cng khng khi. B ch ti li tr v ung thuc c Th c. Hm ri, ti xung ly thuc nh c cho b ch. Cu lm vic y gi l cu Phng thy ti ly thuc nhiu m bnh b ch ti cha khi. Khi ti ra v, cu ra ca mch ti xung mi thy v cu cho a ch. Cu ni: "Thy l em rut c Th c". Lng ti tin tng xung mi thy ngay. - ! Ra th. Tha cc ng b, cu y l L Trung Phng, ngi nh b, linh hot, Cu gi c Th c v ti y l ch h. - Vng! Cu y c { mch bo nh th l tt lm. Sau ngy ti tr bnh kz nan cho b Nm c khi nhanh chng nh vy, ti c ngi lng Nghi Tm lan ra ph Yn Ph v khch hng ca b Nm ch ng Xun n ung thuc ti rt ng v nhng khch hng y n nhau : "Thuc ng inh Ninh hay". Ti c tn nh Ninh t nm y. Nh vy, nh thuc mi m ca m c ng khch ngay, nh n ngi chu L Trung Phng. SUY XT: Bnh nhn ming tanh lt, mi lt, nhiu nc bt trng c ngy, ng nhiu, n rt t, tiu nc trong, i tin phn nt, li mt khng bun ni, mch trm tr tiu l "ni hn". Ngi mt, s gi, s lnh, trm mn, tay chn hi lnh l "ngoi hn" Li xem khe mt khng c tia l "ni ngoi u hn khng c kim nhit".

140

Bnh nh vy m nhn mt c tia , con ngi trong trng en cng , mi , li , u li nhn, ming ng, kht nc, th ra nht tng cn, da tht m, nm yn mt lt li ln ln l kim c nhit. Hn y l V hn. S sng ca con ngi, v kh co m nng v tiu ha iu ha mi khe. V kh hn m li lu khng p cho nng th hn y lan ra tz thn thnh tng hn. Tng hn th ton thn con ngi hn. Nc bt trng! Trng l sc hn, nhu ra nhiu, ra di ngy khng phi khc nh m x nhu ra l "hn cc". THUC: Bnh v hn th mt ny dng An hi l{ trung thang l rt ng. Nhng ti sao li dng Cam tch tn trc khi dng An hi l{ trung thang ? Khng ni ra nhng ngi tm hiu y l{ c phn thc mc m ni ra e c ngi ci. Ci ng thy thuc nht nht, km ti khng nm vng phn y tr. Bi l bnh gi, bnh lu, mch trm t cng d cht lm, chc g cha khi. Li nhn cnh tng tang phc by ra th cn tm hn no m th tay ct thuc, ng nh ngy b y cht th mang ting nh thuc mi m, m l h buc bi ung thuc ca mnh ri em gio nghim th sao ? Nhn tm mi l, li nh qu mi ra tnh m! Bi vy, hy cho ung Cam tch tn, chang g Cam tch tn ch l gi thuc thng thng m thi. Nu b y c cht m y cng chng can g n mnh. Cn cu ni rng: B c ung gi thuc ny, nu m nay gn sng b nm xung ng lng c mt cht th b y c th sng. l ni g danh d ra v, ri may m trng v cng l thi vn tt em n cho mnh m qu nhin li thy bit trc th li l thy hay. Ni bit rng thi vn tt em n cho mnh m cng l ngy hon sanh em n cho b y. NGHA BI THUC: An hi l trung thang: An hi l dp yn trng xung khng cho khi ln. L{ trung l iu tr trung kh trong d dy. Sm: thu gi ph kh m nui dng cho mt. Trut: tng sc mnh cho tz v v cng thm nc d. Linh: thm kh nc bt a xung bng quang i ra v gp cng vi Sm Trut gip sc cho tz v ph. Khng: c cht cay nng n m cho tz v v giun thy tz v n m th yn khng ngoi ln. mai: c cht chua giun gp cht chua thi cng mm m s ri i xung. Bi thuc ny tc l bi L trung thang b Cam tho m thm Bch linh, mai

141

(b Cam tho v s ngt). Bi thuc ny ch { m bng v st trng cho nhng bnh ni ngoi u hn. St trng, trng s bin thnh phn theo i trng i ra khng phi dng n thuc li h, v i tin i phn nt, v bnh lu, nguyn kh suy ch nn n b thng tiu khng nn h li. KT LUN: Li hi ti sao bnh b Nm nh vy, b c tin, chu kh ung thuc li thnh ph thiu g thy, thiu g thuc, m ly thuc ty, thuc ta cha tr hng thng khng khi. v thuc ty cha tr th no khng c r. v thuc ta chc hn a s cc thy thnh th ch chm lo iu tr cc bnh cc nh i gia ly ting, "thy hay cha bnh ton cc nh quan" thc ra phn nhiu cc bnh nh quan l bnh khng ung thuc cng khi. Cn cc nh dn gian, h khng mun vo s thp phm gi. Nu c min cng phi n xem bnh th cng qua loa chp nhong ra v, ch khng lu { suy cng ngh cn vo bnh l{, { l{ cho ngi ta, khi hay khng khi cng thi, nu c cht th li dn nhau l ung thuc ng ny, ng n m cng khng khi. Bi vy, b Nm ny mi bnh lu nh vy. Ti thng ni: "Thy thuc ng y Vit Nam, nhng ngi c chn ti, c lng tm pht xut t thn d nhiu hn thnh th.

142

29. TR EM XANH GY KM N NGI BNH: Em Tun (nam) 6 tui, tai mt khn sng, mt mi xinh ti, con ng Phn Dn ng trng Trnh Kim, ph Khm Thin, H Ni. ng b Phn Dn gn 50, c mt em Tun l trai c nht, em c nung chiu yu qu. CHNG BNH: Em ch c bnh xanh gy km n, ngi khng nng st, bng khng cam tch, mi rng khng tot, khng au, i tiu bnh thng. PHNG THUC Lc qun t thang thm Khng, To: Minh ng sm: 3 ng cn, sao vng. Bch trut: 3 ng cn sao vng. Bch linh: 3 ng cn, b v. Cam tho: 1 ng cn, nng chn. Trn b: 1 ng cn 5 phn. Bn h: 5 phn Sinh khng: 2 phin i to: 1 qu Ung ht 3 thang vn gi nguyn hnh trng y cha thy thm n. S VIC Sau khi em Tun ung ht 3 thang thuc trn vi ba ngy, mt bui sng, ng Phn Dn, em Tun n nh thuc ca ti v c mt ng c gi chm chp i theo. ng Phn vo trc gp ti, ng gii thiu: Ti c ng ch, c lang gi ngoi 80 tui nh qu ln chi. Ti thong nhn c ngi nh nh cao cao, mt sc, du tha ngn, da trng xm, u trn, tc bc, bi nh, mc o di the thm c, qun mu trng tro, chn i i giy da hm ch. C bc vi nh.Ti mi c ngi v knh cn pha tr, trong lng hy vng c tip c lo y, ngoi vic ni chuyn v thuc thang cho em Tun, cn c bn lun v y l{. Ng u c p cho mt cu m u:

143

Thi! Ngi g ? T nh qu mi ln xem bnh cho chu Tun ri n hi anh. Bnh chu th ny m anh ct Lc qun cho chu ung l anh git ngi. Ti ti mt khng ni g. C tip: Anh xem y, ri c ko em Tun li gn c, mt tay c vo ngc em, mt tay c n mnh 4 ngn tay vo dc xng sng em. C day i day li sut t trn xung di, li day ngc ln. Trong khi c day, em Tun n ngi ra, hn l em au v bun bun (nht) sng lng. Ti cha ni g. C li tip: Bnh ny phi ct Lc v thang thm Ban long giao cho n ung mi c. T cho n ung hai ngy hai thang ri. Xong c ng ln, tay rt em Tun v gt u ng Phn ra v v c cn tip, n bo cho bit th thi. SUY XT: Bnh tr em ch c xanh gy km n, ngoi ra khng c bnh g khc nh ni trn m cho ung Lc qun t thang thm Khng, To l lp phng ng n m dng dc ng l{ lm ri v Lc qun t b tz tc l b thn. Th m li bo: Bnh y bi thn kh khng phi tz suy, nu ung Lc qun dn dn s cht, v thn s kh ro (thn to) m li n tz s to thn. Thn to th sinh lm bnh. Day vo sng lng nu thy c au c bun l chng nghim thn b kh (thn thuc thy, thn thuc sng lng). Thn kh l thn thy kh cn th tinh ty sng lng cng b kh nn day vo lng bit bun. Nu ng nh vy th cho ung Lc v thm Ban long th rt phi, rt hay. Nhng thc t c cho php a s cc em nh (v c ngi ln) c bnh nh vy u ung c Lc v Ban long chng ? Xt ra trong Lc v c Thc, Th v thm Ban long l cht nhu nhun b thn, ti nhun cho thn thn khi b kh. ng! Nhng Thc, Th sao kh tm gng, ru i chng na, li hp vi Ban long l cht lu tiu th Linh, Hoi b tz, Linh, T thm i. Hi rng sc b v sc thm ca Linh, T c chng chi c vi sc nhu tr ca Thc, Th v Ban long chng ? Hay li b y rut ri khng n (t hn km n) m xanh gy thm. V lp lun cho ng m ni rng: Bnh tr em xanh gy km n m khng c bnh g khc, xt thy tng nhit th ung Lc v Ban long nhng phi lm thuc hon cho ung. Tng hn th phi ung Lc qun Khng To. Tng nhit: Ming mi rng kh, i tin to. Tng hn: Ming mi nht di, i tin nt, lng. Tr em trong 10 a, ch c mt hay hai a tng nhit m thi. Cn a s l hn, nn xt k. Xt v ngn ng, c ch ca c lang gi:

144

C n nh thuc ca mnh m c t t anh anh v vo khng hi, ra khng cho, l c thy mnh cn nh tui th hn l cha kinh tr my ri c { ngh khinh mit i phng t cao hc lc ca mnh v mnh ln tui, li cn khoe hay, khoe ti vi ng Phn y na, nn mi tht ra nhng li qu l mng v khinh ngi nh vy. T nht l cu ni: "Anh cho ung Lc qun l anh git ngi!". Tht l qu khng suy ngh m m m s xut. Xt v ti, ti sao b nhc v l{ nh vy m khng phn ng g ? Bi ti nghe gii thiu c lang gi ngoi 80 tui m ti lc y mi ngoi 30 th ti cn nh qu, nn ti knh gi. V xt ra mt ng gi qu l mng m mnh li phn ng bng cch i ng, tuy cng c th c, nhng th hi c ch g ? u ta im lng l vng, im lng n nghe c tr ti th l m mnh hc hi thm cn c li chng ? Thit tng khi y khim nhng mt cht, tuy c ngi nghe qua th cho l hn, nhng ngi ngh k c l li cho l c t cch. Ni v ting t t anh anh ca c: Thi by gi ai n nh m t vi anh nh vy l xch m, l ting ni khinh ngi thm t. Nhng xt ra, c l c cy mnh ln tui m hng hch nh qu quen, thc ra c qu km v x giao, nhng ti cng b qua lun. Tuy nhin, mi khi ti ngh n, ti vn cn cm ng c gi ny. Xt v hc hi: Ti ch hc c mn "day lng bit thn kh" m thi. Cn ging li t cao ca c th hc lm chi. Bn tnh ti vn nhn nhn. en ngy nay ti ln tui gn bng tui c lc y, ti i x trong y gii vn khim cng t khuyt. Cn ni rng ung Lc qun s git ngi. Ti ch thy ai cht v Lc qun c. Lc qun l thuc kin tz, b tz (Nhn anh d tz v chi bn). Ni rng: Lc v Ban long t thn th ti li khng bit sao ? Ni v em Tun, sau khi ung thuc Lc v Ban long mt tun ti n chi th tic rng ng b Phn dn nh i ni khc, khng bit c kt qu. Lc v thang (bi thuc c 6 v) c nhng tn gi: Lc v thang, Lc v a hong thang, Thn kh thang, Lc v thn kh thang hay Thn kh a hong thang u l mt. Lc v l bi thuc ch b thn thy cho cn bng vi thn ha. lc no cng phi cn bng nhau mi khe mnh.Thn thy suy, tc l thn tinh, thn m suy km m thn ha mnh hn th thn ha hun t mnh lm cho thn thy kh cn thm. Nn ung Lc v b thn thy cho cn bng vi thn ha.ung n cn bng th thi, khng th ung qu nhiu cho thn thy bi hn thn ha c. Nu thn thy bi hn thn ha th li lm bnh khc. Thn ha vng hun t thn thy th ch ung Lc v va ti mt cho thn thy, va rt ha xung. Thn ha ny n vng th khng th dng loi hn dc no m gii n c. Cho nn thn thy suy thn ha vng ung Lc v rt hay.

145

C nhn t ra bi Lc v rt l tinh tng m t nh, cng hiu rt cao su. Tuy ni rng Lc v b thn thy m trong b c ng tng. Nhng tic rng: Ngy nay a s ngi trong ngh v lng tham gi tr v cu th lm cho dc v c kim, bo ch kim c khc nhau lm gim hiu lc ca Lc v qu nhiu. Lc v thang Thc a Hoi sn Bch inh Mu n b Sn th Trch t Ly nc sc 8 ng cn, ng s 1 6 ng cn, ng s 2 6 ng cn, ng s 2 4 ng cn, ng s 3 4 ng cn, ng s 3 3 ng cn, ng s 4 ung hay lm hon ty tin.

PHNG PHP BO CH Dc v v bo ch kim c khc nhau: 1.. Xa Sinh a gi mi o ly, chng 4 c (kg) ra sch t phi kh, khi nu bc v, m nu ngy phi 9 ln (cu chng cu si) ly kh m dng cho u ri phi kh k mi dng. Nay Sinh a cn non ba bn mi c mt k -l, khi nu t c ra v bc v ( vy cho nng k{), nu lin hai ba m hay c khi ch nu mt m, em ra phi qua ri sy kh cho khi mc, ch { t cho nng k{. C ngi khi nu cn cho mt vo bt trn cho do dnh v nng k{ na. 2.. Xa Hoi sn c gi chc mi ly. Khi dng cn hp trn mt ni cm ly hi cm m khng mt tuyt ca n. Nay ngm nhn mt tuyt ri ct nh phi kh mi dng v thm ch cn ly c sn gt ct lm Hoi sn gi. 3.. Xa Bch linh dng c chc chn v co sch v. Nay dng c v v cn pha bt cho do. 4.. Xa Sn th tht dy, khi dng b ht sao chn. Nay tht mng, dng c ht, t c sao. 5.. Xa Mu n b tht tia ta, thm, khi dng b xng, sao chn. Nay tht trng bch m dng c xng. 6.. Xa Trch t c nh, thm, khi dng cn tm mui sao. Nay c xp, km

146

thm, t c tm sao. Khc nhau nh vy, sc thuc v tnh thuc sai bit qu nhiu lm sao c cng hiu. Li xa nhn loi m thc c x thanh m li c chng mc. Nay no say ham mun qu m dc v khng ng th hn l Lc v khng c cng hiu my na. V chng bi Lc v tm ng thuc, ch ng php, ung rt hay, nhng cng hiu ca n chm, khng phi l th thuc dng kin hiu ngay cho nn ch ngi no bit dng m kin tr th mi thy hay. Nu vi bnh nhn no m mun khi bnh ngay th coi nh Lc v l v hiu.Ni v bi Lc v thm Ban long giao, cn bi Lc v trn, tr em cn phn na. nc sc, sc xong nhn lc nc thuc cn nng, b Ban long vo chng 5 ng cn, quy cho tan ri ung ngay, ng ung ngui. Do s Thc a b y m em Thc a sao kh cn c th c. Nhng nu Thc a trong bi Lc v m tm ru, tm gng sao kh th cn g l t thn. Nu Thc a dng t hn 5 v kia th cn g l ch lc ca Lc v.Cao ban long khi ung vi ngy u, n nhy cm bt thm n ngay. Nhng my ngy sau thy cm ch nhn m thi khng n, V n l cht keo, n lng dnh ht cc t bo ca d dy, cn sc nng u m i n. Bi vy, ti ni trong s mi tr em ch mt hay hai em ung c Lc v Ban long m thi.

147

30. SN HU PH THNG SN HU PH: Nh ph hi (kh ph), "hi" ry ln sng c ngi, ly ngn tay n nng vo ch sng ly mt pht n lng xung, khi nhc ngn tay ra, ch lng y n bng phang li ngay. THNG: Thng nc "thy thng", nc ray ln thng c ngi, ly ngn tay n nng vo ch thng lu vi pht n trng su xung, khi nhc ngn tay ra ch trng y t t mi bng phang li. Tr ph hi phi cho thng hi hi thot ra. Tr thng nc phi cho li tiu rt nc ra. Tuy nhin, trong khi thng hi v rt nc u nn nui dng sc khe cho khi mt sc th bnh khi ri mi vng chc. Nu c thng hi, c li tiu m khng dng sc th bnh khi ri s tr li. Ph hi th nn vo da tht rn chc, da tht hi m v kh thuc ha, ha tnh nhit. Ph nc th nn vo da tht mm nhn nh ng thng nhng nc trong m s vo da tht man mt, v nc l thy, thy tnh hn. Cn nhng bnh kim c ph hi v ph nc th gi chung l ph thng. y l ni chung tnh trng bnh ph thng nh vy. nhng nhng ngi pht bnh ph thng th gc bnh khc nhau, nh bnh thng sau khi my ngy, gc bnh bi huyt . CHNG BNH: B c Thnh 38 tui hm 137 ng Pht Dim, Si Gn. ng b m tim git i y, tn hiu c Thnh (nn gi l b c Thnh, khng bit tn chnh ca b), ngi b b nh xng xng, tnh tnh mau l vui v. CHNG BNH V S VIC Chiu hm y, b c Thnh n nh ti (gn nh ti), b va vo ca, nhn b ngi to bo y nh ngi khe mnh. B mau mn cho hi, b ni ngay: Tha ng, ti n nh ng xem bnh gim ti, ti sinh ln ny l ln th nm, ln no ti sinh ri nm by ngy sau l cng pht ph, m bn ln sanh trc pht ph, cc thy ch ct cho vi ba thang l khi, sao ln ny pht ph, ti ung thuc ca hai thy, mi thy nm su thang khng khi m li ph nng hn th ny. B va ni, va vch bng, vo da bng dy, gi chn to y cho coi. B ni tip: sau khi nh h sanh v nm ngy, vi ngy sau sch s mu, huyt hi cng khng c na. T y n sng mt mi, tay chn, thn th nng n kh chu, trong bng b tch khng tiu, khng sa cho con b, tiu t, ng km, trong ngi mt mi khng thm ct nhc. Xin thy xem mch, cho ti vi thang thuc ung. - Nh ta m tim git i, hn l b m nc sm v lm nhiu, ngi mi sanh,

148

nc lnh thm vo pht ph ch g? - D khng, ti vn king gi khng phi lm vic nc lnh . Tha ng, ti ngn ny tui, b di g, sanh nm ln, n ung vn king gi cn thn, khng dm x b nh nhiu ngi khc, vy m bnh th ny. - Khi b nh h sanh, mi ngy c lm thuc ra cho sch v chch thuc cm mu khng? - Tha c, mi ngy mi ra v chch thuc nhng khng bit thuc g? - B lm n cho ti xem mch. Xem mch ngi bnh ph rt kh v c tay sng, da dy, phi n ngn tay xung tht mnh mi thy, mch trm vi m tr. Ti s vo da tht tay chn man mt. Ti n ngn tay vo ch sng, mu bn chn n mm mm trng xung, ngn tay lu lu mt lt, khi nhc ngn tay ln, ch n y n trng su xung cng lu lu n mi tr li bng y nh c. Ti cho l bnh thy thng, m thy thng ngi mi sanh hn l bi huyt lm thng. Ti ht hai thang c { tiu tn thng, b ung thy trong ngi d chu m thng cng bt, b ung su thang na, ht thng, nh nhm khe mnh li sa cho con b. L t nhin, bnh ang nng m c khi bnh, b sung sng, nht l tnh b li mau l vui v, b khoe m ln: "bit th n y ung trc, phi ung bao nhiu l thuc" . T by n nay, ng b c Thnh nhn ti lm gia s. Gia nh ng b hin nay ng Bi Vin. SUY XT: Danh d ngh (vi cu phim). Lm thy thuc, thy gi, thy tr, thy no cng ng ng t bo mnh l hay, l gii c. Tht vy, ch thy no bo mnh khng hay c. Nhng nhng khi gp trng hp bnh nhn n xin tr bnh - hn l bnh kh bnh nhn va vo ca b b ni: Bnh ti th ny, th n, ti ung thuc thy trc tr hay mau khi, nay au li, thy trc i i xa, hay thy sau ny tr khng khi, gi n nh thy y - nh li b c Thnh ni trn. Xt ra li ni trn ch l thng tut t nhin, nghe ting thy hay, tin tng ni thy, ct { n thy mong c mau khi ch chng c ng { g th thch. Nhng khi thy thuc nghe li ni y tuy cm thy c v khinh nhn v chc gin, nhng thc ra h mun mnh tr ti gip mnh mau khi. Vy khi nghe, khi nhn nhng bnh ca bnh nhn m bnh nhn ni ra lc , d mnh c l thn thnh i chng na cng phi t ngh n nng lng iu tr bnh y ca minh n mc no, c bao nhiu k-l, bao nhiu t m ln dy ct tr c, thm du xng cho ti ngh, vn ht tc hng tr bnh cho ngi ta c khi nhanh nh my in, hiu nng hn c cc thy trc v sau bo ton v nu cao danh d.

149

Ngc li, thy thy bnh nhn n, thy thy bnh nhn ni vy thy tng c vng, thy khoe ti tr bnh ca mnh gii nh php l nh tin ng xung ni, nh k thut thy ngoi nhp cnh a ngi bnh ln my bay vo cng trng hng thu tin v cho cao "khi, khng khi cng mc". Nhng thy nh vy chc hn phng mch ca thy nm ny qua nm khc, h c khch ton l khch mi l. Khch l y c nghe thy a ra nhng li tr liu khoa hc tn k m ung thuc vo, no phn lo hon ng, no trng sinh bt t, khi ra v lng y tin tng, nhng ri vi ngy sau, tin mt tt mang. Hi rng nhng khch y ngh g v nhng thy y. Thit tng thy thuc nh vy chng nhng t coi r danh d c nhn mnh m cn lm thng tn n danh d chung ca c mt nn y dc! BNH: B c thnh b nh gy yu, nc da trng bch, hn l b tng hn. Tai sao bit tng hn? Nhn b ngi l kh, l kh, li lt khng gai , nc da lt lt, da tht mt, da bng dy, n khng tiu, i khng thng, mch b nh l tng hn. Ti sao sanh ri pht thng? Bi sanh ri th huyt c phi cho ra ht. Nhng v tng hn, huyt gp lnh khng ra, thn khng dn nc ra ngoi c, i khng thng, thn th trng thng. Ti sao mi ln sanh mi ln pht thng? Ni chung, tt c mi ngi n b sau khi sanh kh huyt suy yu i, u phi nh vo s n ung c vn ha mnh mi ly li sc, mi sanh huyt mi m trc huyt c ra. Ngi tng hn n ung t li vn ha km, ly g sanh huyt mi trong ngi trc huyt c. Cn mi ln sanh mi pht thng, bi mi ln sanh sc ngi yu hn trc, mi tui mi khc, sc yu dn i m bn tng hn lm sao khng pht thng. Vy mi ln sanh mi pht thng, ch bi tng hn sc yu khng sc thng tiu m huyt c ng li pht thng ch chng phi bi ng dy mch no ca xung, ca nhm b kt m mu li. Bnh thng ny hn l thy thng, nhng v do huyt , nn cng gi l "huyt thng". Nhng ngi ph n ang hnh kinh, nu v trng nc, trng lnh m kinh tt hn khng hnh na cng pht thng thuc loi ny. Ti sao cng mt ngi y, mt bnh y, nm trc pht thy trc tr khi, my nm sau ti pht, thy sau tr khng khi ? ch bi { ngh "mi tui mi khc" nh ni trn, tc l nm trc pht, sc ngi cn mnh, n nh ln bnh i mau khi. My nm sau ti pht, sc ngi yu i, thuc cha nh bnh i thy nn khng khi. Th thi! Ch chng phi thy trc hay hn thy sau. Tuy nhin, i khi cng c

150

trng hp bi thy trc thy bnh nghin cu k cng, cho thuc ng mau khi bnh. Thy sau b bi t kiu, thy bnh l tr chng tm hiu nguyn do nn khng khi (ngc li cng vy). V d nh bnh thy thng ny khng tm ra bi huyt m tr, li c thy thng m bo l nc m cho li thy, lm sao khi. PHP TR: Bnh thy thng phi cho li thy (i nhiu) l ng l{. Nhng thy thng ny gc bi huyt ng sinh ra, gi l huyt thng th phi tn , hnh huyt tiu thng mi khi, ch khng th li thy c. Cc sch c dy "bnh ny cm li thy " v thy y c chy ra nhiu m huyt cn th ri huyt y li sinh thy, cho nn c li thy cng khng khi. Mi ln bt li thy, thy cha chc li v huyt khng hnh th kh cng tr khng hnh m thy khng li. Nu thy c li c t nhiu th cng phi dng thm li loi mnh. thm li mnh th hi n cn bn ca kh huyt, lm cho sc ngi yu thm th bnh thng cng tng, cho nn cm li thy. Bi th, ch cn cho tn hnh huyt mi khi. Tht vy, khng sai. Nhng xt ra trong thuc tn hnh huyt cng nn thm vo cht thuc li thy ph lc iu khin cho c thng hnh mau chng. Bnh huyt thng ny gc bi tng hn. Tng hn ni chung c ng tng hn, nhng bnh ny ch thng vo tng tz (tz l mt trong ng tng). Tz vi v l biu l{ anh em. Vy tng hn ni y l tz v hn. Tz v l ch lc sinh hot ca con ngi. Tz v hn th n ung t, m n ung vo chm tiu, ly g lm tinh hoa dn i nui dng cc c quan tng ph sinh hot ton thn.Bi vy, bnh ny phi em cht "n m b" vo tz v trc. Tz v ang b hn lnh, l kh, l kh m cht n m y li l cht b tz th tz v phn khi nng lc i n. n vo tiu ha mau li n c nhi u t c tinh hoa d dt sinh kh cho tz v nui dng ton thn. ng thi em thuc c cht n v b vo thn ang b huyt ng thnh ng thng nng n, cht n m y khua ng nh nhng v ny n cho mch mu, nng lc thn c phn khi, lu thng, linh hot tiu tan huyt c, di do huyt mi. Mc du, tz c cht sinh kh, thn c cht sinh huyt, nhng cng phi thm vo t cht nhng cht nh tan cu g, lau chi bi ght v thng li, thm nc khu trc khai ph cho cht thuc sinh kh huyt c dn vo d dng mau chng. Nu ch ly cht thuc kh huyt lm ch lc m khng thm nhng cht khai thng ph t th cht b kh huyt kia c em vo cng ch ng nguyn mt ch chng chn ng lay chuyn g. Ngc li, nu ch khu trc khai ph m khng c cht b kh

151

huyt th li cng mt sc ngi thm. Nh vy, tz v hn lnh th n b tz v tng nhit v tng cng nng lc sinh huyt. Bo thai, huyt hi tch kt ng thng th rt mu nng vo khua ng khai ph v thng tiu, tc l y huyt c ra, thay huyt mi vo ngay .Ngoi ra, hi khng thng th thm cht thng hi, i khng li th thm cht phn thng li. Tm li, n b tz v, thng hnh ri b huyt mch v thng hi, li i lm sao khng khi. Nn nh, bnh ny ch dng thuc hn v thuc ngt. Ni thm nhng ngi mi sanh chng mt thng tr nn m pht ph thng khng thuc loi huyt thng ny, cng ch bi tz v h hn, nn ung Lc qun t thang thm Hu phc, T dip, Hng ph my thang l khi, khng ung bi thuc huyt thng ny c m cng ch ung thuc li tiu. PHNG THUC: Y hc nhp mn dy cho ung Tiu iu kinh tn: ng quy, Xch thc, Qu, Mt dc, Ho phch, Cam tho, Te tn, X hng. Cng 8 v cng tn nh, mi ln ung 5 phn, ung vi cht ru c ch nc gng (quyn 7, trang u, mc Ph nhn dc ph). Ph Thanh Ch dy cho ung iu kinh tn: ng quy,Xch thc, Nhc qu, Mt dc, Ho phch, cng 5 v cng tn nh, mi ln ung 5 phn vi cht ru ch gng nh trn (mc sn hu, phn Ph sinh ha bin). Xt nhng v thuc trong hai bi ny: bi trn nhiu hn bi di 3 v Cam tho, X hng, T tn. Cng thc, cn lng bi trn cng nhiu hn v di trong 3 v u. Cn { ngha tr bnh, rt nc mu vo m k c mu ng ra u nh nhau. C hai bi cng cm li thy. L lun tr liu, cng nng ca hai bi ny u c gi tr nh nhau. Tuy nhin cho ung mi ln 5 phn l qu t i vi ngi thi nay, sao sc tr bnh. Nu dng mi ln 2 ch, m trong ngy ung 3 ln mi sc tr bnh. Ti hc theo { ngha hai bi thuc trn, thm bt bin ci thnh lp phng thanh cho ung: Xuyn khung 3 ch, khua ng mch mu cho mch mu nng m. ng quy 3 ch, sanh ra mu, lm ti nhun cho nhng mch mu b kh. o nhn 1 ch ri, sao kh, b v, ph v nhng mu kt thnh cc, li c du xoa cho trn nhun. Trn b 3 ch, sao vng, tiu nc thng hi v gip sc tiu ha.

152

Hc hng 1 ch( Gng kh tm nc tiu sao gn chy en), dn cht Khu ng, Quy v sanh cht mu nng cho bo thai. Mt dc 1 ch, nng qua cho thm, nh tan nhng mu kt cc. Ngi dip 1 ch,sao thm, thng hi mu trong bo thai cho thng hot. Hng ph 2 ch, sao vng, tiu hi mu v cng lm nng m bo thai, d dy. Bch trut 3 ch, sao vng, tng sc mnh cho d dy. Bch linh 2 ch, thm nc ra. Tt c chung sc ung. Kz I: B ung 2 thang, b ni nh bng d chu, nhng cn i t. Kz II: B ung 2 thang, mi thang thm Bch linh 2 ch (bit rng cm thm li, nhng xt ra cng phi c cht t), b ni trong bng nh, tiu hi d chu, thm n v c r ra cht huyt hi, li i c nhiu, bt ph, ngi nh nhng. Kz III: B ung 4 thang na. Bnh khi hon ton. NGHA: Khung, Quy, o nhn, Khng, Trn b, Cam tho l bi Sinh ha thang ch rt mu nng vo thn cho sanh huyt mi, trc huyt c ra (bi ny b Cam tho v tt c nhng bnh ph thng u cm dng Cam tho). Mt dc hip vi o nhn, kz c huyt c kt, khi rt mu nng vo. Ngi dip, Hng ph tn hn, thng kh cho b my sinh dc v c b my tiu ha hot ng mnh, li cng trc nht nha ra. Bch trut hip vi Ngi dip, Hng ph, Trn b thnh cht n b tz v, cho tz v tiu ha mnh. Bch linh rt nc ra theo ng tiu, khi sanh huyt, m tz v thng hi. Xt ra bnh thng ny cng chng c g l kh tr. Nhng n mp m kh phn bit trong ch thng y bi thy hay bi huyt nn phi tm hiu k thnh ra kh. Khi phn bit c r rng ri th li rt d.

153

31.

NC TRONG NGI NG THNG SNG LN. (Thy thng)

NGI BNH: Cu Nguyn Vn Khung 26 tui, con c Nguyn Hu Cng s 173 ng Trng Minh Ging, Si Gn. Cu l mt sinh vin, hc hnh gii, sc lc y , cha lp gia nh ring, c ph mu nung chiu. CHNG BNH: Mt mi tay chn thn th sng y c ln, nhn ch sng ln da cng thng r tng l chn lng, s vo da tht mt, nn vo da tht rn chc, ly ngn tay n vo ch sng n thng xung, khi nhc ngn tay ra lu lu ch sng mi bng phng li nh c. Mu da trng lt nh khng c mu, da bng dy, c khi trong bng au nhm nhm, i tin thng hot, tiu t, mch trm tr. Nn bit cu tuy bnh, vn gi l i lm ngy hai bui. Lm vic ni kh ro khng phi m nc. Mi khi i lm v thy ngi hng hc nng, thng tm nc lnh. S VIC: Hm y c Nguyn Hu Cng cho ngi mi ti ln xem mch cho cu Khung. Ti xem mch v bnh cu nh ni trn, ti gi bnh ny l "hn thp thun ty khng c kim nhit" ngha l ch c lnh m m t khng c ci nng gi to thm vo. Nhng hn thp l hn thp ti tz v, nn cho ung V linh thang b Cam tho n tz kh thp. C Nguyn Hu Cng gn 70 tui, c tuy khng lm thuc chuyn nghip, nhng c thng nho, c thch c cc loi sch thuc c, c suy lun tng ch rt k nn y l{ c rt rnh. C ng { bnh thng ny thuc hn thp m ung V linh thang l rt ng. Ti ht 3 thang cho cu ung, my hm sau ti ln xem mch li. Bnh cu ung thuc y tuy c bt cht nh nhng chm lm. Tha thy (C), lm sao khi ngay c. Bnh ny tuy by gi mi biu l ra ngoi nhng n tim n trong ngi t my nm ri m khng bit. By gi ung thuc chm khi li cng v b lo nh ti, lng thng con khng hiu bnh tt l g, c canh bn, cho tht, nc cam ti, ng sa tm b cho con, li cn n c tm nc lnh sng sc lm sao khi c. Thy c ht 3 thang na nh th cho n ung . Tha c, 3 thang sau ny, ti mun thm Mc hng, Sa nhn khu khin ch o n mnh. C c ng {? Tha thy nh vy cng hay lm.

154

My hm sau, c thn hnh n nh ti, tay c cm quyn sch (cha r sch g). Ti mi c ngi, tr nc, bn v bnh thng ca con c thuc hn thp. C trnh trng m quyn sch tay cm n. Quyn Y hc nhp mn th 5 (thch n) mc thy thng v c trng. C c nhiu { ngha phn tr v dng thy v m thy...Kt hu c nhn mnh vo cu "tr thng duy b trung hnh thp tc h", tr bnh thng ch cho b trung v hnh thp l . C va ni, va ly ngn tay tr thng vo ch duy l ch, ch tc l . C nhn dng ch rt gn gng m quyt on. ni bnh ca con c ch c cho ung b trung m hnh thp, tc ch cho b tz kh m thng hnh thy thp l khi, khng phi cu k li thi. - Vng ng, nhng b tz kh v thng hnh kh thp trong cng phi c hnh kh mi hay. Kh bt hnh, thy bt li. Sau c v ti ng {, ti lin ch 3 bi thuc tn nh, luyn h lm hon. Mi t mt cn tu, trong Sm phi dng Sm tt b kh cho mnh. 1. 2. 3. B trung ch kh thang ung sng. Hoc hng chnh kh tn ung tra. Hng sa lc qun thang ung ti.

Tt c u b Cam tho. C ni: Bnh thm cn, c ung t t nht nh khi. Bt qu{ tc hiu, khng cn phi khi ngay. Vng, dng nhng loi thuc khi ngay l b o nh Cam toi, Dim tiu, i hong, Ba u,...d c khi ngay y m ri s bnh nng. Khi bnh li th nng hn trc, kh tr lm. Cu ung ht 3 t y khong 3 thng khi bnh hon ton. T , c Nguyn Hu Cng v ti tr thnh i bn gi thng gp nhau m lun y hc v cu Nguyn Vn Khung hng nm thng n chc tui ti nhng ngy tt Nguyn n t { cm n. SUY XT: Thy thuc ty trng hp nn khim tn. Thy thuc i vi ngi bnh v nh bnh, bao gi thy thuc cng nm quyn ch ng v vic tr bnh, khi m ngi bnh v nh bnh cu n nhn lnh trch nhim iu tr v t ra ti ngh ca mnh c phm gi cao mi ng. Ngc li, nu thy thuc b ng trong cng vic v { thc iu tr th u c phi l thy thuc na m c l thy thuc chng th cng khng cn phm gi.

155

Tht vy nh trng hp ti tr bnh thy thng ny: Thn ph ca bnh nhn em sch n tn nh ch r tng ch, ni r tng ngha nh ti tr bnh cho con, hu nh c { bo ti khng c sch theo y m tr. Nu c gi nhn xt s s qu ti l k b ng. Nu cc v y gia nng tnh gp trng hp y chc l nht nh khc t khng tr na v c th nng li khng c i phng. Ti cng t nhn thy c th l ti b ng v ti cng nn khc t s iu tr y mi phi. Nu ti c im lng tr chc nh bnh v nhng k bng quan u thm ch ti l ngi v tiu li hay c th bo ti l k "c m n xi". Nhng xt k khng nn vi lm tng, v trng hp ny, ng c bi t ti l ngi c sch nhiu v cng tin tng s iu tr ni ti t my nm. Li ng c ch v yu con, thng con mnh mun tm y l{ chnh xc iu tr cho mau khi mi em sch ra c. Khi c n cu sch (tr thy thng duy b trung hnh thp tc h) th suy xt k ly lm hng th, vui mng tc tc em sch n c cho ti nghe ni ln s "c c sch" ca mnh cho xc tht (c thng ni c c c sch thuc). V chng, c nin k cao li nho phong thanh nh u phi l ngi c nhng c ch l mng m bo rng "em sch n ch dn cho thy thuc tr bnh". Thc ra mi s iu tr bnh ny, c t ch ng ni ti, v c tuy c c sch nhng khng kinh tr. Trng hp ny, nu c bo rng ti b ng, ti khng chi ci. Nhng ti kh im tn v nhn ni mt cht cho c li. No s, c sch ng y ca ng c phn khi hn na khi ng c thy con mnh theo l{ ngha y m tr bnh c kt qu r rng, no ti cng c hc li nh bnh, t ti tr nhng bnh thy thng khc cng tinh tng hn. Cng t , ti v c tr nn i bn gi thn thin m lun v y dc hc. l c tnh ring ca mi thy thuc "dng trung hu m". Xt v bnh thy thng: Thy l nc, thng l sng, l ng thng. Mt mi tay chn thn th ng thng nhng nc sng y c ln. ng thng nhng nc tc khng mu nng chng li vi nc lnh y trong ngi. Nc lnh ng thng khng tiu ha mnh, khng bi tit ra th ng thng li sng ln. Bit rng, thy thng khc vi kh trng. Thy thng l ng thng nhng nc trong ngi, kh trng l y trng nhng hi trong ngi. Hai bnh y tuy khc nhau nhng ti a u thuc hn thp. Tuy nhin cng c nhng bnh thuc hn thp kim nhit. Ni ngay bnh thy thng ny l hn thp thun nht, hn thp mt chiu khng c kim nhit. Th no l hn thp thun nht? - Hn l lnh, thp l m t. Ngha l ch mt lnh m t khng c thm cht bnh nng no trong , l hn thp thun nht. Th y da tht mt, mu da trng bch lt lt nh khng c mu, mi li cng

156

lt lt, mch trm tr l hn. Mt mi, tay chn thn th sng ln cng thng r tng l chn lng, n vo ch sng mm nhn m trng su xung, bi nc sng ln l thp. Th l hn thp thun nht. Nhng cu ny mi khi i lm v nng hng hc, phi tm l nhit, l c kim nhit. Sao li bo l hn thp thun nht? Nng hng hc y l chn nhit, tc dng ha tim tng trong ngi. Con ngi nh c chn nhit y sng. Hn thp cn gy mm cha sc ln p ht chn nhit m bnh ko di, nu khng tr gp, hn thp y s gia bi ln p ht chn nhit. Chn nhit y ht, ch cn li hn thp s ngui lnh m cht. Chn nhit y l dng ha, ha tnh ng, c ng nhiu th n bc ln m nng hng hc. Nn bit thm, nu tr bnh hn thp thun nht m xt thy ht chn nhit th rt kh tr. Vy th no l hn thp c kim nhit? - Kim nhit ny l bnh nhit, khng phi chn nhit. Da tht mt, mch tr l hn, ng thng l thp, nhng mi ming l lot i khi pht kht, i khi trong ngi nng hm hp hay i tin to, tiu tin l bnh c kim nhit. Bnh thy thng thuc hn thp nu c nhng chng trng y l hn thp kim nhit, nu khng c chng trng y l hn thp thun nht. Hn thp y tng ph no trong ngi? Hn thp ng thng y tz v trc. Tz ch vn ha, v tz v yu khng vn ha c nn gy ng thng li ri sng ln. Nu khng tr ngay c ko di, tz v suy yu s lin can n thn v tng ph khc m ng thng tng ln. Khi y kh tr. NGUYN DO: Bn cht con ngi tz v yu, tc tz v hn lnh, li vo nhng ni thung lng m t m s n ung i li cng khng bit gi gn, nh bnh thy thng ny, sc ngi yu, mu da bc nhc, li c s nung chiu ca gia nh, bn riu, cho tht, c ti, ch u, nc da, lnh... ton nhng mt lnh tng vo, thm vo t mnh nc lnh tm gi sng sc. Nh vy hn thp trong mnh, hn thp ngoi tri, trong ngoi hp nhau m trong ngi khng sc nng m chng c lm sao khng bnh. PHP TR: Bnh hn thp ti tz pht thng. Hn th phi cho n m, thp th phi cho thm kh. Nhng thuc n m v thm kh u ch vo tz v, v bnh ti tz v trc. Trong thuc n m, thm kh phi thm thuc hnh kh cho n li thy mau kh, v kh hnh th thy li khng cn phi thm thuc li thy cho nhiu. Trong thuc n m, thm kh v hnh kh phi t thuc n b tz v lm u. l c { n m, thm kh v hnh kh n u, ng thi sc mnh ca tz v cng gia tng n y.

157

Sc mnh ca tz v gia tng ri li cng n m, thm kh th bnh ht, n ng ngon, i tiu thng thng, ngi khe mnh hon ton. Tr bnh nh vy l iu tr theo vng o tuy c chm khi nhng khng ti pht, v tr bnh n u gi sc khe n y. Cn tr theo b o th tr bnh mau ht, nhng ri s tr li. Khi bnh tr li th nng hn trc rt kh tr. Ti sao? Bi theo b o dng nhng thuc i hong, Hc su, Ba u, Dim tiu...(nh ni trn), ch l ch { ly nc ra cho ht bng cch cho i tiu nhiu cho xp xung ; thy xp xung l cho n khi ri ; nhng gc bnh trong ngi n sinh ra nc cha dp th ri nc y li chy ra da tht sng ln. Th l khi ri m li cha khi. Nn bit mi ln ly nc ra, mi ln sc ngi yu i. Khi ti pht, sc ngi qu yu, khng chu ni vi sc bnh gia tng tht rt kh tr v sc thuc iu tr khi y d c mnh my cng chng n nhm g. Nu by gi mi quay li iu tr theo vng o thit tng mun, nn coi chng. NHNG PHNG THUC: V linh thang: Tc bi Bnh v tn hp vi bi Nh trn thang khng phi bi Bnh v tn hp vi Ng linh thang . Bnh v tn: Thng trut: 5 ch , sao vng Trn b: 5 ch , sao vng Hu phc: 5 ch , tm nc gng sao kh Cam tho: b Nh trn thang: Trn b Bch linh: 5 ch , dng c v Bn h: 3 ch, tm gng sao gn chy Sinh khng: 5 phin dy Cam tho: b Cng 9 v nhng hp li vi nhau cn 7 v, li v bnh thng b Cam tho, cn 6 v. Mi v tng cn lng cho sc tr bnh. ngha bi Bnh v ha bnh con v cho tiu

158

thc kh thp, Nh trn tiu m kh thp. Sau li thm Mc hng, Sa nhn hnh kh cho mnh. Nh vy rt hp vi bnh thy thng thuc hn thp. B trung ch kh thang: Cao ly sm: 1 lng ct nh, tm nc gng sy kh, b nguyn kh. Minh ng sm: 2 lng ct nh, tm nc gng sao, b tz kh (Minh ng sm ny ph lc vi Cao ly sm l mt v). Hong kz:3 lng, nng than hng cho nng kh, ct ngang rt mng mi tn c, b kh. Xuyn quy: 2 lng, ct ngang, sao kh, b huyt, ha huyt. Bch trut: 3 lng, ct nh sao vng, b tz kh v tr thp kh. Thng ma: 1 lng, chn th Thng ma loi xanh tht, nu trng tht v ch, ct nh, tm ru sao kh, dn kh dng minh t pha hu i ln. Si h: 1 lng, ct nh, tm ru sao vng, dn kh thiu dng t pha t i ln. Thng ma v Si h u tm ru sao l c { dn Sm, Kz i ln cho vng dng kh Trn b: 3 lng ct nh, sao vng tiu thc ging kh v n trung. Cam tho: b S cn lng tng cng 16 lng, tc mt cn tu. Tt c chung tn ry nh, nu h lm hon, mi hon bng ht u xanh sy kh. Mt ln ung 70 - 80 vin, ung vi ming nc nng, ung vo mi bui sng lc thanh tm b dng kh sc. Hoc hng chnh kh tn. L Hoc hng: 2 lng, chn th chnh, sao qua cho sch, cho thm, tiu thc v chn hng v kh. L Ta t: 2 lng, chn th chnh, la cho sch, tn hn t cho m da tht. Bch trut: 2 lng, nhng i dng Thng trut, ct nh, sao vng kh thp v cho mnh. Trn b: 2 lng , ct nh, sao vng ging kh tiu thc. Hu phc: 2 lng ct nh, tm nc gng sao kh, tiu thc thng kh v lm mnh cho t bo rut. i phc b: 1 lng, chn ming chc, ct b cung di v u mu, ct ngang tht nh mi tn c, thng hi d dy v rut m dn xung.

159

Ct cnh: 1 lng ct ngang, sy kh, thng m gii c. Bch ch: 1 lng ct nh, phi kh, dn thuc vo kinh lc ca i trng. Bch linh: 1 lng 5 ch ct nh, thm nc d d dy em ra. Bn h: 1 lng 5 ch p nh, tm nc gng sao gn chy, qut m v thm kh cc cht nht phi, d dy em xung. Sinh khng: dng tm sau i to: b Cam tho: b S cn lng tng cng 16 lng, tc mt cn tu. Tt c chung tn, ry nh, nu h luyn lm hon, mi hon nh bng ht u xanh, sy kh, mi ln ung 60 - 70 vin, ung vi ming nc nng, ung vo lc ba n tra thm sc nng cho d dy m vn ha mau. ( Trong bi ny cng c bi Bnh v v bi Nh trn ). NGHA CHUNG: iu chnh v kh, tiu m, kh thp v khu trc hn t b phu, thng kh i trng. Nn nh, khi thuc hon ton sy gn kh, gi gng ti lc ly mt chn nc c (chn n cm) phun ht vo s thuc hon y, phun cho u li em sy tht kh, b l y kn, dng dn. Hng sa lc qun hon: Mc hng: 1 lng ct nh, phi kh, khng sao, nh tan nhng kh lnh n bm cht d dy, rut. Sa nhn: 1 lng 5 ch, b v to ngoi, ch ly nhn, gi dp ra, phi kh, sao thm, n trung, tiu thc v ph v nhng kh lnh tch kt trng v Cao ly sm: 1 lng ch nh trn Minh ng sm: 3 lng ch nh trn Bch trut: 3 lng ch nh trn Bch linh: 3 lng ch nh trn Trn b: 2 lng ch nh trn Cam tho: b Bn h: 1 lng 5 ch ch nh trn S cn lng tng cng 16 lng, tc mt cn tu. Tt c chung, tn, ry nh, nu h luyn lm hon, mi hon cng bng ht u xanh, sy kh, mi ln ung 70 -80 vin, ung vi ming nc nng, ung vo lc sp i ng phn khi phn dng

160

trong m v cng n trung tiu thc ging kh. Bnh thy thng thuc hn thp ung 4 thang thuc trn u thuc loi tng gia b dng phn dng cho sc khe, trong n trung, tiu thc, ging kh, tiu m, hnh thp lm sao khng khi bnh mt cch vng chc. khi l khe.

161

32. L[ M TIN L M TIN: L{ l iu l{ cng nh iu tr. m l m huyt, huyt thuc m. Tin l nu chn. nc vo thuc nu chn ln m ung (tin, tin ng ngha vi nu chn, mun ni m no cng c. Tin cng nh thang, thang l un nng, vy ni L{ m tin cng nh L{ m thang. L{ m tin gc Nhit trn trong Tn phong bt trn ca Trng Cnh Nhc ). L{ m tin ung iu tr phn m huyt b h hn (yu lnh) c tiu nhun m n m li cho cn bng vi dng kh. L{ m tin c 4 v Quy, Thc, Khng, Tho. C th m ung, nhng nu gp bnh nng hn thm mt v Ph t na l 5 v, gi l Ph t l{ m tin. 1. Xuyn quy: 3 ch (12 gam) dng c thn v v, nhng bnh dong kinh ch dng Quy thn. Nu bnh nhn i tin i phn nt th nn sao qua cho ht du. 2. Thc a: 3 ch (12 gam) chn th tt, tm nc gng nguyn cht sao cho tht kh kit. Nu sao di, ngi tz yu ung vo n tz. 3. Hc khng: 2 ch (8 gam) gng kh ct nh sao gn chy en ngoi m trong rut hy cn sng, nu sao chy c trong ngoi s thnh than c, c cn tn tnh u m ung. Sao ri m em ra phun nc ng tin vo, ung mi hay. Nu tm nc ng tin trc khi sao th cht ng tin chy ht ri cn u. Hc khng, Tiu khng, Thn khng u c ngha l gng sao chy, mun ni t no cng ng ngha. 4. Cam tho: 1 ch (4 gam), nng than hng cho chn s s v ngoi thnh n dc. 5. Ph t: 2 ch (8 gam) chn th Ph t loi en hay Ph t sng m t ch ly c cng tt. Mt thang thuc c 5 v cn phi chn thuc tt v ch ng php mi c cng hiu. Nu thuc xu li ch di th cn ngha l{ g. S cn lng trn l mc ti thiu trong mt thang thuc cho ngi gi yu v nhng bnh cn nghi ng mun cho dng th. Thc ra bnh nng: - Xuyn quy: - Thc a: phi dng 5 n 6 ch (20 n 24 gam). t 6 n 10 ch

162

- Hc khng: - Cam tho: - Ph t:

t 2 n 4 ch t 1 n 2 ch t 2 n 5 ch.

Nh vy mi c dc lc m tr i bnh c mau khi. Lm thuc hon, c theo cng thc ti thiu ni trn m nhn ln 5 thang hay 15, 20 thang, nhiu t ty {, bo ch ng php, tn, ry nh, nu chn mt, luyn do lm hon, mi hon 2 ch (8 gam) sy kh, b hp y kn. Mi ngy ung 2 hay 3 ln, ung lc i. Mi ln 1 hay 2 hon, ung vi nc nng. NGHA BI THUC: Xuyn quy: sinh huyt b huyt, vo kinh can. Thc a: b thy, sinh tinh vo kinh thn, ng thi Thc a sao cng b tz m gip phn tiu ha. Hc khng: bin Quy, Thc thnh cht tinh huyt nng c nng lc dn vo can thn m c th. Cam tho: nng chn thnh n dc ha cc cht thuc ng tnh vi nhau cho m du. Ph t: i mau m ng dn li cc ng kinh lc cho cc cht thuc i theo, ng thi cng vi Hc khng n m h b. Nh vy mi v thuc mi cng vic m cng chung sc iu tr can thn v tz v b h hn mau c n m tr li. BNH MT 1.. C Huznh Th Hi gn 30 tui, Ph Nhun, Gia nh, lm ngh th may, cha lp gia nh, hai con mt trng trng trng ti, trng en en nhnh, ring hai con ngi tinh nhanh nh thng m mt m khng c c sch bo. Bnh 3 tun, c n nh ti xem mch. Ti ht nguyn phng L{ m tin 2 thang, mt gn c sng nh thng. C ung thm 2 thang na mt sng hon ton m ngi khe ra. S VIC: Khong thng 2 nm 1968 vo khong 20 thng ging sau tt m lch, khng r ai gii thiu, mt bui sm, c t Ph Nhun n phng mch ti, xin xem mch ung thuc, ti cha xem mch c ni lun v bnh mt ca c nh trn : V con lm th may, my ngy gn tt, con nhn nhiu phi thc sng m may gp tr cho ngi ta. Sau , con mt nhoi, mt m khng c c bo, ung t thang gn

163

y m mt vn m. Ti xem mch hai b xch trm vi v lc. Ti ct nguyn phng L{ m tin 2 thang. Ti ni: C cm v ung, ti chc chn mau khi, nu khng c ln ti tr li tin. Sau hai ngy, c ln, va ti ca, c trng thy ti, c ni to : Ly b , mt con hm nay c c bo. - Mi c ngi, ti tng c ln ly tin li! - D! u dm, con lo t n thy cha . Ti xem mch li th hai b xch hi hu lc. Ti ht cho c hai thang nh c. Trong khi ch i, c ni thm: Hm u con cm thuc v, m con cng bit v thuc, m con m thuc xem. M con la nhng ming thuc en en b ra, con u c bit g. M con ni: Bnh mt m ng y cho my ung th ny my mau m , la ht ra... - Thy cam oan vi con l thuc ny th no cng khi rt mau. Xin c nguyn c cho con ung. Tht ra con ung ln u con cng ng ng, nhng ri khng thy sao, khi ung ht li c sng mt, con mng qu{nh, con c em bo ra c th hoi hoi. By gi m con cng mng. M con bo: L nh! Bnh mt m ung Can khng, Ph t khi. Nay tao mi thy... 2.. ng V B Hu ngoi 50 tui, Khnh Hi Si Gn, lm cng chc, c v hai con. CHNG BNH: Hai lng trng trng tinh, khng , khng sng nhc g c, c chy nc mt sng ( mt khng nng ) rng rng c ngy, mi ngy 5-7 khn nh, thm t m, cn chy xung giy t trn bn lm vic rt kh chu v phin phc. Bnh 3 thng. Ti xem mch lng xch trm vi v lc m t quan trm huyn v tr. Ti ht nguyn phng L{ m tin thm: Ng v t: 12 ht (1 gam) thu lim dng kh li khng cho bc ln, v dng kh bc ln gp lnh gy chng nc chy ra. Ngu tt: 1 ch (4 gam) dn dng h hnh. Xa tin t: 1 ch ri (6 gam) rt nc xung a ra. ng ung ba thang bt 7/10. ung thm 3 thang na khi hon ton. S VIC: Khong nm 1969 vo thng 5, thng 6, mt hm ng n nh ti xem mch tr

164

bnh ni trn. ng ni thm: Th tht vi bc, bnh ny ti i ty y. ng ty y ny bo phi m m m cha chc khi. Ti s qu, ngh phi i tm thuc ng y m ti li vn khng tin ng y, nhng ngh n c bc nn n hi bc (nguyn vn) - (V ng bn hc vi ti t thu nh, nn ng gi ti bng bc v n hi bnh y ni ti). Ti xem mch ri ht thuc. Ti ni: Ti chc ng ung thuc ny phi khi mau, khng tin ng y th t nay s tin v phi tin... Sau 3 ngy, ng n ni: Hay qu bc , bnh ht 7/10. Ti mng qu, khng phi i m, tht l sung sng. Bc lm n ht cho ti my thang na, ti khng ng ng y gii nh vy. Tun sau, ng mi ti n nh d ba ru vi mn tht nai ng qu chung vui v cng c { cm n. Nhng ti s mn ti cm n v t chi. SUY XT: Ni v bnh mt, khi mi nghe ting bnh mt, chc cng c my v ng y ngh ngay n huyt nhit, ha nhit v phong c phi dng Hong lin, i hong, Sinh a, Phng phong.... thanh nhit gii c. Nhng nhng bi thuc mt thuc phong ha nhit th mch phi ph hng hu lc l dng mch mi ng. Cn hai bnh mt ny, mt khng au nhc ch km sng v chy nc mt sng m mch trm vi v lc l m mch tc can thn h hn phi em loi thuc tinh huyt c nng lc m rt vo can thn mi mau khi. Nu hai bnh mt loi ny c bo l phong ha nhit m cho ung hn lng h ha th hi hu hon s nh th no ? Bi r rng hai bnh ny ung Khng, Ph u khi. Li nn bit: Bnh mt thuc can thn chn h hn ny rt t. Nh ti n nay mi gp c hai bnh ny, ti cho ung Khng, Ph m thi. Nu mun hi: Ti cn c vo u m dm mnh bo cho hai bnh mt ny ung Khng, ph ? Ti ch cn c vo mch 2 b xch trm vi v lc m quyt on l can thn h hn v cho ung Khng, Ph ch chng nghi ng g c. Bi vy ti ni: Lm thy thuc cn phi bit mch l{ tr bnh. Nu khng bit mch l{ d c tr bnh no c khi i chng na cng ch l cha m ri may m khi. cha m ri may m khi th lm g c hng i, c ch ti, lm g c hng th trong tinh thn iu tr, lm g c pht trin ti nng trong ngh nghip cho ln mnh. Tht vy ! BNH RONG KINH Rong kinh l nhng ngi ph n trong tui (14 - 40) hnh kinh, mi thng n ngy hnh kinh thng thng 5-7 ngy th dt, nhng khng li cn r r chy ra ko di thm 5-7 hay 10 ngy na, c ngi thy kinh ko di gn thng ch dt vi ngy li thy kinh thng khc gi l rong kinh, thy kinh di ngy. Tn ch l m lch bt on

165

dm d khng dt. 1. B Thanh Hng ngoi 40 tui, m tim may ng Nguyn C Trinh Si Gn, tn tim Thanh Hng, nn gi b Thanh Hng. Nm 1970, b mc bnh rong kinh, mi ln rong kinh, lng au nh gy, i ng kh khn, km n, t ng. B n nh ti xem mch. Ti xem mch lng xch trm vi v lc. Ti a b 5 hon Ph t l{ m ( b khng chu ung thuc thang ), b ung dt kinh ngay v bt c au lng. B ung thm 5 hon na, b khe.T by n nay my nm lin mi ln b b rong kinh vi ngy m au lng, b ch n mua mt hon Ph t l{ m ca ti v ung l khi. Nh vy thy rng: Bnh rong kinh ca b Thanh Hng ny ung Ph t l{ m tin tuy c khi nhng khng khi dt. l bi d dng sinh tht thng v n ung qu t, cho nn tr mnh hay tr tri li ti pht. Thc ra nu chu ung Ph t l{ m hon nhiu cho n khi sc khe di do hn l khng ti pht. 2. C T Th Phng gn 30 tui, Quy Nhn, m ca hng bn lt vt, c chng v sanh mt gi. Chng bnh mi thng rong kinh vi tun, au lng nh gy, tui con gi mi sanh mt ln m ng ln ngi xung kh khn, i vi chc bc phi ngi xung, gy yu xanh xao, tay chn lnh, n ng km, ko di 7 nm, khng sanh . ung nhiu loi thuc khng khi. Nm 1969, c n nh ti xem mch. Ti xem lng xch trm vi v lc (c khng chu ung thuc thang). Ln u, ti a L trung hon 2 lng, c ung n b tz trc. C ni: Con thy ngi hi m. Tip ti a Ph t l{ m hon 6 lng. C ung d chu m kinh ngng. C ung thm Ph t l{ m hon 3 ln na, mi ln 6 lng. Sau c khe mnh sanh c mt trai. Khi a nh lng thng tp i, v chng c vui mng nh n, nhn v nh anh ch Si Gn chi, v chng c cho c a nh n nh ti tng qu t { cm n v ni: Chng con c a b ny y tht n thy. i! 7 nm tri au yu, bao nhiu l thuc khng khi, li ch sanh g, chn qu, may c nh thuc thy sanh c chu y m nay li khe mnh. i chao! Mng qu! . Ti cng ly lm vui mng, khi mnh lm c mt vic theo ng y l{ tr bnh, dng thuc rt ng vi hiu bit ca mnh. Tht cng ng mng, ch u c d g!

166

L trung thang: Minh ng sm: 5 ch (20 gram) Can khng: 1 ch ri Bch trut: 4 ch Cam tho: 1 ch l cn lng mt thang thuc, nu lm hon th c th nhn ln 5 thang hay 10 thang nhiu t ty {, tn ry nh, nu bt go luyn lm hon, gi l L{ trung hon. Nu thm Ph t gi l Ph t l{ trung thang (cch ch, { ngha ni r bi s 1). SUY XT: Bnh rong kinh, au lng gy yu, mch lng xch trm vi v lc thuc loi can thn h hn ny ung L{ m tin c khi. y ti ch ni c hai ngi dn chng. Thc ra ti dng bi thuc ny tr khi c rt nhiu ngi khng th nh ht m k ra ni y. Bnh rong kinh thuc h hn th t cung hn lnh (t cung v ha) khng c sc nng gi c huyt li, huyt phi chy ra. Php tr phi cho t cung n m t nhin huyt c gi li khng chy ra, khng cn phi dng n nhng thuc vt li. Mun cho t cung n m li khng g bng Can khng sao gn chy, em ra tm nc ng tin gi l Hc khng. ung Hc khng vi huyt dc (Quy, Thc) huyt dc bin thnh cht n m. Hc khng dn huyt dc n m vo t cung. T cung ang b lnh c cht n m ng tnh dn vo th mng nh ma c tnh, lnh c m lm sao mch mu trong 0 mu khng tt ti hi phc, nh tan kh lnh cho lng ht au, cho mu khng chy ra. Loi huyt hn r r chy ra ny, nu khng dng thuc n m cho gi huyt li, m ta c dng nhng loi thuc vt li nh B hong, Kinh gii, L trc b, Qun chng ( u sao chy) hay a du sao vng.. .th n cng tm ngng, nhng khi n thm ht cht vt th n li r ra. Trong my ngy n vt li th cng yn tr l huyt cm, nhng tht ra lng vn au m trong ngi khng khe. Tr bnh nh vy khng c th c khi hon ton. Mt ln na ni rng: T cng hn lnh m huyt r ra khng ung g hay hn ung Hc khng vi huyt dc tc L{ m tin. Dng Hc khng vi huyt dc hay kh dc tr bnh kinh thy hn tr lm lch, ti c { ngh t khi cn chn trong chn ngoi ngng ca y nghip. l nm 1925, ti n chi nh thuc ca anh c ti H Ni. Ti gp bnh thy kinh di ngy ca mt b m anh ti tr mi khng cm, ti nn b Hc khng vo

167

thang thuc ca b y, b y ung khi. My nm sau, t khi ti thc s bc chn vo ngnh y dc cho n nay, ti chn tr no trc min rng ni ri ng qu v sau ra tnh thnh tri bao nm trng. Li gn y ngy 29-9-1977, ti c ban gim c vin Y dc hc dn tc thnh ph H Ch Minh mi ti vo chn tr a khoa ti C s Tha k s 275 ng Nam kz Khi Ngha v ngy 14-7-1978, ti li c bc s gim c bnh vin YDDTTP, mi ti vo chn tr ph khoa v nhi khoa ti bnh vin y s 179 ng Nam Kz Khi Ngha (hai ni ny hin nay ti ang phc v). Tt c cc ni, mi khi ti gp bnh huyt hn, thy suy, m lng xch t tiu trm vi, bt lun nam n, ti u dng Hc khng dn huyt dc hay kh dc vo tinh cung hay huyt hi, ht thy u thy kin hiu nh { nh, hu nh gi ng tn ngi l mt t xa m ngi y vui v mng ln ting D. Nh vy thy rng t trc n nay ti tr bnh huyt hn thy suy hu hiu, ti u ly Hc khng trong L{ m tin lm cm nang v hn rng t nay v mi mi v sau ti cn m rng cm nang ny cho nhng cn bnh y. Tht vy! Ti rt vui mng phn khi khi ti tm ra c nguyn l{ tr bnh ny. Ti dm ni chc rng: Nhng ngi c loi bnh y n hi ti hay tm hiu trong bi ny m t tr, hn l bnh mau ht, ngi mau khe TM HIU BI L M TIN TR 2 LOI BNH KHC NHAU U KHI: L{ m tin theo nguyn l{ ca L{ trung thang bin i thnh phng. Nhng ngi tz h hn mun c cng to (cng mnh m kh ro) th ung L{ trung. Nhng ngi thn h hn mun c n nhun (n m m ti nhun) th ung L{ m. Nhng ngi c tz thn u h hn th hp li ung chung c L{ trung v L m. Nh vy L{ trung ch tr mt bnh tz h hn. L{ m ch tr mt bnh thn h hn. L{ trung v L{ m hp li ch tr hai bnh tz v thn h hn. Ni v L m tin: L{ m tin ch tr chn m suy km v ph n kinh tr, huyt tr (nguyn vn) Chn m suy km: Con ngi chn m, chn dng thn phi cn bng nhau mi khe mnh. Nay chn m suy km th chn dng phi vng hn l ra nhng bnh nng u, tai, m mt, kh ng v au lng mi gi, tc l m tinh suy km. Kinh tr, huyt tr: Ph n kinh iu, huyt ha mi khe mnh. Nay thy kinh tri st khng u li rong kinh ko di lm ra nhng bnh au lng, au dy chng, huyt trng, sa d con tc l m huyt h hn.

168

Vy l nam tinh suy, n huyt thiu, tm li u thuc thn, ung L{ m tin rt l thn hiu, tht t c thuc no hay hn. Nhng nh vy r rng L{ m tin ch tr c mt bnh thn h. L{ m tin ch tr mt bnh thn h m li tm ra L{ m tin ch tr hai bnh can v thn h . Bi l: 1.. Suy lun ch chn m suy km bit rng chn m y l m tinh thn, nhng chn m cng c ngha l m huyt can (can tng huyt). 2.. Cn c vo mch lng xch trm vi v lc, nht l t xch. T xch trm vi, hn l lin h t quan. T quan cng trm vi khng nhiu th t.T quan trm vi tc l can huyt thiu. 3.. Tm hiu { ngha dc vt trong bi L{ m tin : Thc a ung vo th, tc thiu m v quyt m tc l vo tm, thn v can. can. Vy Thc, Quy l thn dc m cng l can dc. Quy Thc l cht b m (m l m tinh, m huyt). Hc khng dn Quy, Thc b m vo kh phn sanh huyt (huyt thuc can). Vy Quy Thc nhp can ri mi nhp thn, tc l L{ m tin ch sanh huyt, n huyt cho can nhiu hn sinh thy, n tinh cho thn. Chng minh c th Can huyt h hn khng khai khiu ra mt, m mt chy nc, mt km sng.Can huyt h hn th huyt khng n kinh, huyt khng v vi kinh m kinh kz di ngy (rong kinh). Can thn h hn th tinh huyt khng c nng lc lm au lng m khng sinh sn. Tht vy, ng tin bi lp phng ch dy L{ m tin ch tr thn h khng c { dy L{ m tin l thuc tr mt v tr rong kinh tc tr can h m k hu hc dng phng li tm ra nguyn l{ tr mt v rong kinh hai bnh khc nhau u khi. Tuy khng dm t nhn l pht kz v pht nhng cng c mt kin thc vng chc trong mc ny nn mi dm em Cn khng, Ph t cho hai ngi bnh mt, hai ngi bnh rong kinh ny ung, r rng c linh nghim. MUN TM HIU BNH MT, BNH RONG KINH KHC NHAU CHNG? Nhn vo v tr: Mt thng tng thuc can, kinh h th thuc mch xung, cch nhau rt xa, khc nhau rt nhiu, tht khng lin h. Nhng tm vo huyt mch: Mt v kinh tuy v tr trn di khc nhau m thy u thuc huyt. Huyt bi can, can l b phn cha ng huyt. C hai u thuc huyt, hn l lin h vi nhau v huyt. Mt thuc can, can huyt l ch ng ca mt. Can huyt tt th mt sng, can huyt nng th mt sng, can huyt thiu, can huyt lnh th mt km sng, mt chy nc. Xuyn quy ung vo th thiu m, tc thi m v quyt m tc l vo tm, tz,

169

Kinh thuc mch xung. (Mch xung tc kh xung, kh xung l v kh). Mch xung pht nguyn t v kh. V kh vng th n ung c nhiu. n ung nhiu th sinh huyt, tt huyt cho mch xung, cho nn ni mch xung l mu (huyt hi ). mu thuc can huyt. Can c kh v huyt, can kh bnh ha th can huyt tt m kinh nguyt u, can kh bt ha th can huyt nng kh m kinh nguyt b tc khng thng, khng u, can huyt h hn th rong kinh ko di, can kh can huyt suy km th cn lm ra nhng bnh au dy chng, huyt trng...v.v Nh vy, mt ln na ni rng: Mt v kinh c lin h vi nhau v huyt cho nn c nhng c ph n kinh nguyt tri st hay b tc hay rong di hn l mt cng km sng. Ngc li cng vy. NAM L M TIN Nc Cng Ha x hi ch ngha Vit Nam chng ta. Ngnh y t cch mng ch trng y t c lp Ngi Vit Nam ung thuc Vit Nam. Vy nhng lng y chng ta phi cng nhau l lc nghin cu t c phng thang chuyn thnh nam phng thang, lm sao cho ng { ngha m iu tr. Bi L{ m tin ny ti hon chuyn: 1.. ng quy kh v cay ngt m n, do c du, ch hnh huyt, sinh huyt v b huyt. i thnh dng Lc gic giao kh v ngt m n, do c keo, ch sinh huyt b huyt, nhng cn thiu cht cay hnh huyt, ta thm Trn b c cht cay m n tn tr v T mc dn o cho hnh huyt. Tc l ba v hp li ta c v ng quy (trong 10 phn, Lc gic 6 phn, Trn b 1,5 phn, T mc 2,5 phn). Lc gic giao v T mc l huyt dc ng tnh, Lc gic giao vi Trn b l tn tr, d tiu m Lc gic giao li l vt hu hnh, no c km g ng quy, Lc gic giao li cn sinh tinh nh Thc a. (Nu mun c mi thm nh ng quy, ta thm cht Xuyn khung cng l ng iu. Khung ta trng). 2.. Thc a ngt, n, nhu nhun ch b thn thy, sinh tinh, i dng : B t nhn ( nhn trong tri Trc b) ngt hi cay, tc ngt m n nhun, b v ly nhn, sao kh, p ht du (du n n tz) ch b thn thy, hng dng o (tuy p ht du, nhng nha n cn li cng dnh dnh nh Thc a) thm vo cht t l Trc b sao vng ph lc vi B t nhn cho mnh. Cy Trc b l loi cy sng ngn nm m v ma ng n vn xanh ti, vy ht n l vt rt qu{ m l Trc b li cn c cht nhun nh Sinh a. Nu bo rng B t nhn c cht cay khng ging nh Thc a, vy khi dng Thc a phi tm gng, tm ru th Thc a cn thiu cht cay. 3.. Cam tho v ngt, hi hn, nng chn th n, ch ha dc i dng Cam gi (ma) v ngt, nng chn cng n, cng ha dc c (dng ma hn dng Cam

170

tho t). Sau khi hon ci Nam L{ m tin gm c: Lc gic giao 8 g T mc B t nhn Cam gi 3g 8g 6g Trn b 1 g Trc b dip Hc khng 4g 8g

Nu nh mun thm Ph t i dng: Nhc qu nhng phi tm th qu dy tht. Qu tuy khng c tnh chy nhanh nh Ph t, nhng Qu cng tn tn m dn i. Nu Qu dy tht khng c th Hc khng dng nhiu ln cht na. Tht rt gin d, thi gian ny, ti dng v c cng hiu cho nhiu ngi. Ni v s tm ti v thuc Nam thay th v thuc Bc lm sao cho tht ng c kh v, tnh cht v cng nng cho hon ton, tht rt kh khn v phc tp. Nu c bo rng phi tm cho tht ng tt c th c l khng th thnh cng. Bi vy, vic tm kim thay th, bit rng khi tm c hn l c v nam hay hn v bc, nhng cng c v nam khng bng v bc. Vy 1 v i thnh 1 v hay 2 3 v hp li i thnh mt v m trong ng c 6-7 phn 10 hay 4-5 phn 10 m tr c bnh, tng nhng ngi cng l c cng tm ti nghin cu. Bt trng, bt vin tuy khng ng c nhng chng khc bao nhiu l c.Li cng phi ch { n s phn loi kh dc huyt dc, hn dc nhit dc, m dc dng dc.v..v..thay th cho ph hp mi l hon ho. i su vo vic tm thuc thay thuc khng th bo rng: quyt nh dng v ny thay v ny l ng th c quyt nh nh vy m li cng cn phi ty thi thay i. V d quyt rng: Hm nay cho thay cm nhng lc cho khng cn th sn th khoai; ba nay mui thay mn nhng ri khi y mui khng c th tng, th chao, u cng l lng thc, l mi v cho no bng v mn ming trong lc cp thi thit dng. V vic hon ci thuc trong L m tin. Ti quyt nh dng Lc gic giao (cao Ban long ) thay th Xuyn quy nhng ri Lc gic giao cng l vt him, t c ngay khi cn dng. Ti em A giao (cao da tru) thay vo, nhiu ngi ung rt hay, nhng li c ngi s cht tanh nhn ca A giao. Ti li em K t hong (lng trng g ) thay th cng thy hu hiu ngay tc thi. Vy s thay th d nghin cu quyt nh nhng cng c khi phi ty ngi, ty bnh, ty lc m linh ng i thay cho ng iu mi thnh cng.

171

Trong L{ m tin: Hc khng dn Xuyn quy vo t cung sinh huyt, b huyt v n huyt ( { ngha ny ni trn ). Nay khng dng Xuyn quy, li dng Lc gic giao hay A giao hay K t hong th cng ly Hc khng lm ch o dn cc cht thuc vo t cung vy. CHNG MINH: Khi ti chn tr ti C s Tha k, Vin y dc hc dn tc, c b Trng Th Hu 43 tui, 201 A c x in lc, Th c. Bnh n s 1006 vo vin ngy 15 -111977, xut vin ngy 23-12-1977. BNH CHNG: Ri lon ng kinh, c kinh ra nhiu, phi chch thuc cm, vng u chng mt, au eo lng, n ng t, mch Ph trm, tz v, mnh mn v lc; tm, can, thn trm tiu. THUC Ung Sa nhn, Lin nhc b tz, ng thi ch trng vo n trng g chm bt Hc khng b thn.Mi ngy trng g 2 qu, Hc khng 4 gram. Trng g la trng tt, luc chn k, b lng trng, ch n lng . Hc khng (gng kh sao en ) chn ming cng, tn nh. n lc i sng 1 qu, chiu 1 qu, chia 4 gram bt gng en chm n ht trong ngy. B ung lin tc n ngy ra vin, nc da trng hng, ngi khe mnh.Trng g ch n lng chm vi bt gng en. Ti dng tr bnh t cung h hn cho nhiu ngi c khi v c nam gii thn h hn au eo lng cng khi. Li nhng c t vng hm b ra mu hng thng dng nhiu loi thuc khng cm mu c, ti cho ung A giao (sao chn) 16 gram, Hc khng 12 gram. sc ly nc ung, ch vi thang nh vy l cm m khe. Tt c Lc gic giao, A giao v K t hong u l huyt dc nh c Hc khng dn o vo t cung sanh huyt, m t cung cho nhng ngi t xch v lc tc thn h hn u khi m nhng cht thuc y li cn c keo nha hn gn vt thng nt rn trong b my sinh dc na. Ti dm ni chc rng: Nhng ngi tinh huyt h hn c dng nh vy rt hay.

172

33. TZ THN H HN NGI BNH: C Nguyn Cng t Tam Lp ngoi 70 tui, s nh 173 ng Trng Minh Ging Si Gn, ngi tm thc, hi cao to, vc dng va phi, khng mp khng gy, nc da trong trng, thanh nh ng hong, oai nghi chng chc, tm ch an nhn khng vng ng, khi c tit chng tham cu, nho hc kim tn hc tham kho ng y hc l{ lun, tuy khng hnh ngh nhng ngha l{ tng thng li vn chng tinh thc, khng khoe khoang th t cao, tht kh knh. C l bn thn trong vn l{ y hc vi ti rt tng c. CHNG BNH: Ngi khng nng lnh, cng khng s gi, ch au ngang lng, lnh hai bn chn, n ng t, khng kht nc, i tiu thng nhng m tiu nhiu ln, mt ch mun nm, khng mun ngi dy. Ni chuyn v bnh mnh rt rnh r nhng tinh thn c phn u oi. Mch trm trng m t xch v lc. S VIC: u nm 1973, c cho ngi n mi ti. Ti ln xem mch v bnh nh ni trn. Ti gi bnh ny "tz thn h hn v bn v thuc, nn n b c tz thn. C cng nhn l phi, nhng tnh c rt cn thn v thuc. C ch cho ly tng thang mt mi ngy mi ti ln xem mch li vo lc 8 gi sng cho chc chn. Sng hm sau, ti ln ng hn. Ti va vo ca thy c y phc t chnh ngi ta gh bnh nh ngi v bnh ch n ti. Thy ti, c t t ng dy ra gn st ca bt tay v mi ti ngi, tr nc chuyn tr v bnh. - Tha thuc y ung chu, m nay ti ng ngon, bt au lng, xin c xem mch li, cho ti thang na. - Ti xem mch c, t xch hi hu lc. Ti ni xin ct nguyn phng. - Vng, by gi ti cho chu theo c xin mt thang, sng mai mi c ln xem mch li cho. - Vng. Sng hm sau ti li ng gi ln xem mch. Ti vo nh cng thy c ngi trnh trng ch n ti. - Hm nay ti li kh nhiu hn m thuc y li bt c bnh tiu m nhiu ln, thnh ra li ng c nhiu hn, thy khe. Xin c xem li, cho ti 3 thang lun, khng dm phin c phi ln xem li. Sau c ung tip 3 thang na, khi bnh, ngi khe.

173

PHNG THUC: 1. Cao ly sm: 2 ch, ct nh, tm cht nc gng, sy kh (khng ung Nh hng sm hay Bch ch sm m li ung Cao y sm, v Cao ly sm khng c tnh hn, cc loi thuc kia u c tnh hn) b kh 2. Minh ng sm: 3 ch, dng ph lc cho Cao ly sm, thc ra Minh ng sm ch b tz ch khng b kh, Minh ng sm cng ln tm nc gng sao kh mi hay. 3. Bch trut: 3 ch, ct nh sao vng b tz. 4. Xuyn quy: 3 ch, dng c thn v v, b huyt. 5. Thc a: 3 ch, tm nc gng sao kh, b thn v cng b tz. Tm nc gng sao lm gim tnh hn tr ca Thc. 6. Hc khng: 2 ch, ct nh, sao gn chy, em ra tm nc tiu dn Quy, Thc vo thn v dn Sm, Trut vo tz cho thn tz c n b. 7. Ph t (en): 2 ch, khua ng cc cht thuc i cc kinh lc mau chng m cng n tz thn. Tt c chung sc ung, sc 2 ln (nu cn cht c th sc ln th 3 m ung). Ln th 1: 3 chn nc (chn n cm) un cn 8 phn, tc di ming chn mt cht. Ln th 2: 2 chn ri, cn li 7 phn. Bnh gp, sc c nc no ung nc y. Nu thong th chung 2 ln thuc sc y, chia 2 ln ung, ung lc i. Bi thuc tr bnh trn do hai bi thuc hp li: 1.. L trung thang: Sm, Trut, Khng, Tho thm Ph t gi l Ph t L{ trung thang. 2.. L{ m tin: Quy, Thc, Khng, To thm Ph t l Ph t L{ m tin. L{ trung iu l{ trung kh, tc n b tz kh, v kh hn nn dng Can khng Can khng dn Sm, Trut nhp tz v ph. L{ m iu l{ m huyt tc n b can huyt, v huyt hn cho nn dng Hc khng Hc khng dn Quy, Thc nhp can v thn. (L{ m tin sau suy din L{ trung thang m bin ci thnh phng). L{ trung n b tz ph kh. L{ m n b can thn huyt. Tz ph kh h hn th ung L{ trung. Can thn huyt h hn th ung L{ m. l ring bit.

174

Nay c tz ph v can thn u h hn, tc tz thn h hn th ta hp c hai bi li lm mt m ung. Ngha l n b tz ph kh, ng thi n b c can thn huyt rt hay. Khi hp hai bi lm mt, th dng Hc khng khng dng n Can khng. Bnh kh huyt h hn, bt k nam n lo u u ung c ch tr ngi c thai. Nhng nu nm chc c v mch l{ v bnh l{ l ci thai y hn th ung vi thang cng c. SUY XT: Tz thn h hn: H l suy yu, hn l ngui lnh. V suy yu m ngui lnh li cng v ngui lnh m suy yu, tc v h m hn cng v hn m h, hai ng thng i i vi nhau. H hn phn ngha vi thc nhit. Nguyn do: C x m thc khng gi gn li tui gi sc yu m tz v thn h hn. Tz h lin can n thn, thn h u mi bi tz. V tz h hn khng n ung c nhiu, khng ly g t dng cho thn m thn cng h hn ly. Bi vy, ngi no tz h hn th ti a thn cng h hn. Nay ni ngay bnh ny, da tht mt, n t, khng kht nc, nm khng mun dy, mch trm trng l tz h hn. au lng, lnh chn, tiu m nhiu, mch t xch v lc l thn h hn. Php tr: Suy yu (h) th phi cho mnh, ngui lnh (hn) th phi cho m, c m mi mnh, c mnh mi m. Tz thn h th phi b, hn th phi n. n b th m nng lun lun mnh khe hon ton. Khc no nh dng my in, trong my c b phn h li in yu phi tm b phn h m sa v phi tng in th my mi chy. Bi vy, ung L{ trung n b tz ph kh, ung L{ m n b can thn huyt - m ni trn - tht ng l{. Nhng phi xt ng l chn hn ti ni tng m bnh lu mi ung nh vy c. Cn b cm hn hay v trng hn thc trong nht thi khng th cu th vi vng m ung thuc ny c. Cm hn ch nn dng nhng loi T dip, T tn ; trng hn thc ch nn dng nhng loi Sa nhn, Can khng... VI NM SAU, TZ THN LI H HN THM M SNG, CO GIT CHNG BNH: Vi nm sau, tz thn li h hn, li pht nhng chng bnh nh nm trc : Ngi da tht mt, khng nng lnh, khng s gi, au ngang lng, lnh hai chn v gi, n ng t, khng kht nc, i tiu thng nhng tiu m nhiu ln, tinh thn u oi, mt ch mun nm khng mun ngi dy. Tt c nhng chng trng y u nng hn trc rt nhiu li thm m sng, h nm xung li r rm ni nhm vi ba

175

ting mt khng u. Ngi ln k bnh th ni sai mt vi ting - Tay hay chn, vai hay m, quai hm i khi b git vi ci kh mnh. Nht l mch ton b trm vi v lc, nhng tm mch trm i sc tht kh xem chn nh bnh. S VIC: Cui nm 1975, mt hm c cho mi ti vo lc 8 gi sng. Ti ti ni va vo ca, ngi nh mi ti ngi phng khch, bng tr nc. - Thi m, c au sao , anh cho ti vo thm c. - D, xin c nn li mt cht, cha con ang bn nh sau. Ti ngi li khong 5, 10 pht, thy c v hi lu. Ti nng lng ng dy, ng vo nh trong, cht gp lc c ang i ra. Trng thy ngi lt lt m i c v hi chunh chong. Ti chy lun vo n cho c v c ngi ging da lng vo tng. Khi y nhn c tuy c v mt nhng phong vn nh lc khe. C b mi ti ngi v ni bnh c ng, nhng c ng gt i c t trnh by: Vi tun nay ti thy sc ngi hi yu, nhng my hm nay thy yu hn v hi m sng li i khi n git gn tay chn. Xin c xem mch ht thuc cho ti ung. Trong cu ni ca c c cu sai, c b sa li. Ti xem mch xong, bit tnh c cn thn, thch nghe v bnh l{, y l{ v dc l{ mc du c ang bnh. Ti ni r tng ngha l{ bnh ca c c nghe. - Tha c, mch c nm nay n cng trm tr v lc l tz thn chn h hn nh nm trc nhng trm trng hn m tm mch li cn i sc v lc. th l tm c nhit. Tm nhit pht m sng m khch ng ti can hn. Can ch cn, can hn gp nhit d tinh bt ng sinh phong pht git. Php tr phi thanh tm nhit tr m sng, phi tr can phong tr gn git trc ri mi n tz thn hn. Tc l phi ung Hong lin (Khng sao) Nh trn thang thm phong dc. C c ng { ti v ht thuc. - Vng, xin c ht cho mt thang. Trn ng v, ti ngi ln xch l p suy ngh: Bnh chn hn m c mt cht d nhit tm, nu li em Hong lin - mc d tm gng sao - m gii thng vo tm cho ngui lnh c i th s cht. Ti lin ngh phn lun : Chn h hn th c n b, t nhin chn nhit phi tng bn quy nguyn. Ti li em L{ trung hp vi L{ m nh nm trc nhng bi Khng, ph thm Mch mn,Ngu tt, Ng v, n b. Ti ht mt thang i t cho ngi nh mang v. Sng hm sau, ti t ng ln sm - v c vi ti l bn thn trong y hc - Ti vo xem mch c vn th m m sng, co git vn cn nguyn, ngha l ung thang thuc y bnh khng tng m cng khng gim cht no.

176

- Tha c, thang thuc m ti ht m c ung l thuc n b tz thn nh nm trc ch khng phi thuc thanh nhit nh bn tho hm qua. Nay xin ht mt thang na nguyn phng. - Vng, xin c c ht cho mt thang na. sng mai th no, ti cho ngi ln mi c. Sng hm sau, ti vn nng lng mun bit tin v bnh ny. Mi ti gn 11 gi, c mi cho cu con trai ln (Nguyn Vn Khuyn) n mi. - m nay, bnh c c cht no khng cu ? - D! Con khng thy cha con ni bt hay khng, ch bo con n mi c. Ti ti ni, xem mch v bnh cng vn khng bt. Tha c, thang thuc hm qua ti mi ung c mt ln cn b y. Bnh tuy cha nhng trong ngi thy c phn d chu. Ngt v c mt ng bn mi mt Bc s ngi tu n m Bc s li l bn vi ti t lu. ng trong Ch Ln, c bnh vin ring, ng c sn nhiu thuc. ng xem, ng bo bnh gan, ng v ly thuc li thn hnh mang n cho y - va ni, va a ra my ng thuc - ng cng tt lm, t ngy Si Gn c gii phng, ng lm vic cho nh nc m c bt thi gi n xem bnh, li khng tnh tin. Tha c, l y ti vo th kt m phi ung thuc Ty, tht ra ti khng sai ngi i mi Bc s, vy l, c cho ti ung thuc Ty vi ngy xem sao. Ti s cho ngi n tha vi c sau. Xin c ng bun. - Tha c, trong lc mnh bnh nng khng th t quyt, phi ty nghi cho p tt c, ko l bnh nng hn li bo l mnh khng chu nghe thuc ny thuc n s xy ra phn nn hi tic. Ti cng ngh nh vy l phi, ch c chi l bun. Chc c mau mnh, xin c cho ti v. - Tha c, mt ln na xin c ng bun, c bit cho lng ti. - Xin c c yn tr dng thuc, ti khng ngh g u . Xin v. Thm ngh rt gin m cng rt mng. Gin rng, ngh mnh bi u cha chim dng c lng tn dng ca a s, nay chnh mnh phi nhng b. Mng rng cht gnh nng suy t iu tr bnh ny. Tuy nhin, vn tic l "khng tr bnh kh, bao gi mi gii" nn vn canh cnh trong lng tm bnh cn, li nhng nh mt ngy gn no ln thm ng c cho bit. Cht 3 ngy sau, sng hm , c cho cu con trai ln ln mi tht sm . - C nh hm nay khe, ch cu ? - D! Tha c, bnh tnh ca cha con n nay cng cha ra sao c, vn th , cha cho con n mi c.

177

Trn ng i, ti suy ngh: ng c cho mi, mnh trng ng c m n, ch bnh n ngy nay m cha khi th bnh nng lm ri. Ta nn t chi khng nn nhn tr l hn. Nhng khi ti ni thy nhng cu chuyn sau y, c v gia nh, tnh vui, { p, thc lng cu khn nn ti khng c l{ do t chi s iu tr ti hi. C cho bit: Bc s ny lng tt vi ti, ng n thm ti 3 ln, no chch, no ung. Nhng 2 - 3 ngy nay khng thy ng n, ng c thuc li cho ung, nhng ti hm qua, lc khong 20 gi, ti kh chu lm, tm ng khng bit u m tm. Nhng mun cho chu n mi c nhng s phin c qu, khng dm. Ti bo b chu: "Ci thang thuc th hai ca c lang ht ti mi ung c mt ln ri b , thuc y ti ung thy d chu. By gi lm th no ly c mt thang thuc nh th cho ti ung". - (B c) Cho ngi i mi c, ng s khuya. Bnh m n ly thuc khng xem mch, ai ngi ta ht. - Vy ci thang thuc y b i ri sao ? - Cn b x bp lo hu ng, cha c . - B bo a no em ti xem. - Mc xanh, mc ln th ny, cn lm g c na, ung vo m cht ! - Gm, th b c nc si vo ra n i ri nc khc vo sc ly na chn cho ti ung, hay d k ti. Sng mai hy cho n n mi ng c. Thuc mang ln ti nhp ming u hy cn thm, ti ung ht c, qu na m ti thy d chu, xin c lm n xem li, ht thuc cho ti u ng. Ti xem mch xong, ti v cng ht nguyn phng (thang thuc ny l thang th 3 m cng l thang th 1).Sng hm sau, ti ln xem li. - Tha c, qua en nay ti ung thuc ny thy m m d chu v hnh nh cng c bt git gn tay chn na, xin c ht cho thang na. Ti v cng ht nguyn phng (thang th 2). Sng hm sau ti li ln xem. - m nay ng c nhiu m n vo bit mi v mn ngt, my hm ri n th g l n nh b b vo ming, chn qu. - (B c) ng chu ng c th bt c sng v git y ! Ti v li ht nguyn phng (thang th 3). en thang th 5, ti xem mch li mi hi hu lc v cc chng u bt rt nhiu. Ln ln c ung ht 10 thang. n ung c, i li ra vo lanh l gn xng vng

178

mnh, tinh thn sng thng, bnh khi hon ton. Sau c nguyn phng lm thuc t hon 1 kg. C ung ht, khe mnh n ngy nay. PHNG THUC: Ph t l{ trung thang v Ph t l{ m tin hp li nh ghi on trn, nay thm trng lng v thm Mch mn, Ngu tt v Ng v. Bnh kz trc suy h s pht, d c nng cng cn l nh th ph cp t cng . Nay suy h ti li hn l lao tn nhiu hn phi bi dng gia tng trng lng. 1. Cao ly sm: 2 ch ri, sm ny d mua nn ung thng xuyn trong mi thang thuc. Nu kh mua cng c kim m ung trong my thang u. Sau dng Minh ng sm nhiu ln thay th. Minh ng sm phi dng n 6 ch. 2. Minh ng sm: 4 ch, th cng l Minh ng sm, th mm l Phng ng sm tnh hn khng nn dng cho bnh ny. 2.. Bch trut: 4.. Thc a: 6.. Cam tho: 4 ch 5 ch 1 ch 5 phn 3.. Xuyn quy: 5.. Hc khng: 7.. Ph t: 4 ch 3 ch 3 ch

Cch sc, cch ch v { ngha ni trn, thm: 8.. Mch mn: 2 ch, rt b tim, sao vng thanh tm nhit v n tm thn. 9.. Ngu tt: 1 ch 5 phn, sao kh, dn thuc i xung. 10.. Ng v: 5 phn, sao kh iu b c ng tng v thu lim dng kh li. V ny ch nn dng t khng nn dng nhiu. Tt c chung sc ung, ung lc bng i. Ty theo trng lng ca thuc m nc nhiu hay t, cng ty theo cht thuc c lng m sc my ln ung. Lm t: Tng cng thang thuc ny c 3 lng 1 ch. Nn cn 10 thang lm t c 31 lng tc hn 1 kil. Vy ty { lm t hay nhiu hn. Cc v thuc u cn , sao ch ring tng v tht kh dn, chung tn, dy nh. Nu mt lm hon (khi luyn liu ch mt vo thuc cho va do) mi hon chng 2 ch. Sy kh (ng phi trnh rui b v ct bi) b l y kn. Mi ngy ung 2 ln (sng ti), mi ln 3 hon ung vi nc nng. C n mt, chua, v c tm nc lnh. SUY XT: M sng bnh bi tm nhit ; c git bnh bi can phong, ai cng bit

179

th. Khi iu tr tm nhit ung Hong lin ; can phong ung phong dc th l rt ng. Ti sao li "phn lun" ? Bi l cn c vo mch v chng m nh lun: Tm nhit v m sng th mch t thn phi hng, trng trng mt phi c tia , mi li cng , ming kh, kht nc, nng mnh kh nm yn. Can phong m gn git th mch t quan phi ph huyn, da tht phi nng, tnh tnh phi cp to. C hai u thuc cp tnh. Nhng y c 6 b mch u trm vi v lc, da tht mt, n t, au lng, lnh chn, tnh tnh khng linh hot m khoan ha chm ri nh c v li bing th l c tz v thn u h hn.Thn h hn m cc ng gn ca can b lnh pht git gn nh "hn quyt". Tz h hn th khng c cht nhit cung dng i hi tm. Tm khng th cung cung pht m sng. M sng y gc tz hn cho nn phi m mn tnh khng phi tm nhit pht m cp tnh. Vy m sng v co git ny c hai u thuc loi mn tnh. Php tr: Bnh cp tnh th tr ngn, bnh mn tnh th tr gc. Bnh ny thuc mn tnh, cn c vo mch trm vi v lc, tz thn h hn l gc m tr. Bi vy em L{ Trung m tr tz hn, L{ m m tr thn hn, tc h hn b phn no th n b ngay y, va tr bnh va b sc, ng bnh ca n khi bnh khi th ngi khe mnh hon ton. Php tr nh vy cng nh bp than ngui lnh th phi em ci la nhm vo cho chy mnh ln. Nu nhn lm m sng ny l tm nhit, co git ny l can phong, li em Hong lin tr nhit cho h ha ; em phong dc m tr phong cho mt mu (ung phong dc n ra m hi th mt nc ca mu). Ha h ri li cn h na, mu thiu ri cn bt i, t l phi cht. Khc no nh bp la gn tn m cn em nc lnh gii vo cho tt hn i. Bi l , phn lun! Ni v s tinh thng y hc ca c Nguyn Hu Cng : C tuy khng chuyn nghip iu tr, nhng suy xt y l{ rt su k. Khi c gn khi bnh, ngi tnh to, ti em { ngha phn lun trn ni r cho c nghe. C rt thch th v rt vui mng, l nh s thng hiu mau l m phn kin cp thi y nay c c sng khe. Vy khi ti xem mch c ln u, ti ni l s ht "Hong lin, Nh trn thang thm phong dc" c ung, c cng ng {, hn l lc c ang trong cn bnh m v nu ti khng phn lun, c thc hnh phng thuc "t ha kh phong y cho

180

c ung th chnh ti mi l k "khng bnh m m". i! Nu c thanh nhit kh phong cho ng c ung m ng c cht th khi tn h ng th hi lng tm lm ngh b cn rt n chng no ? Ly l suy ngc li: n b thy cho ng c ung m ng c sng khe th lng tm lm ngh li sung sng phn khi bit bao! Gc bnh ca ng c l "Tz thn h hn. Ln trc bnh ung L{ trung thang hp L{ m tin c 8 thang khi c, t 1973 n 1975. Ln sau bnh nng hn li ung L{ trung hp L{ m 10 thang v cng phng y lm t thuc hon hn mt kil, c ung khe c t 1975 - 1978 m bnh tnh sc khe ca c cn bn vng lu di. Nh vy L{ trung n b tz, L{ m n b thn vi ngi tz thn h hn c cng hiu mau chng m li c lu di. L[ TRUNG HP L[ M HP THI HU HIU HN BT V Bt v thang: Thc, Th b thn sinh tinh Hoi, Linh b tz v n b t tm ha v b tm thn, thanh can Trch t trc t thy thn, tam tiu, bng quang Qu, Ph dn cht Thc, Th vo thn sinh tinh v n m nguyn dng. Tht vy, Bt v ch n thn m l n b c ng tng rt hay khng chi ci v cng khng th i thay. Nhng n ch thch hp vi ngi thi xa, v ngi thi xa n ung thanh m, ng tc bnh thng, tm tr an nhn, phng dc hu hn nn dng bi Bt v rt hay m kin hiu cng mau. Ngc li ngi th k 20 ny m thc, ng tc v dc ha u qu mc, li ti a khi c bnh li mun khi ngay khng chu kin tr ch i, nu c theo nguyn tc cho ung Bt v, tht rt chm khi v c th bo l khng khi. Khng khi th bnh nhn b thy chy thuc thy nhiu phng mch. Ti thy rng L{ trung n tz, dng tm ph, L{ m b thn thy li n can sinh huyt. Hp hai phng lm mt n b c ng tng, m dng qun bnh, sinh lc rt mau thch hp vi ngi thi nay.Xt nhng ngi tz thn h hn ung L{ trung hp L{ m hp thi hu hiu hn Bt v, nn ti t lu rt t dng Bt v. Chng minh c th, nu bnh ng c ny nu ung Bt v 10 ngy khi cha ? Bi thuc b mc, cn sc li ung: Vic ny tuy nh nhoi khng ng ni, tuy nhin, cng l iu ln tm hiu xem sao ? Xt ra thuc mi sc c mt ln ung,

181

cn b (xc) b x bp 3 - 4 ngy m mc xanh, mc , thiu nht, mc d n l loi thuc tt, t tin cng khng ai qu v { thc cn hi n n m sc li ung. Tht vy, th m ng c cn hi n, bt ra i, sc li ung. Vy th ng c tic ca, tic tin v cng l liu mng chng ? - Khng phi suy ra mi bit ng c l ngi tht lng c sao ni vy .Khi c ngng thuc Bc ung thuc Ty, c ni vi ti : "Xin c ng bun, thang thuc ny ti ung c mt ln, cm thy c hi m m d chu, th m cn b y. Ngt v ti b y vo th kt phi ung thuc Ty my ba cho p lng ngi nh, thc ra ti khng mun". Sau khi ung thuc Ty khng thy thuyn gim m bnh cn tng, sc nh li cht thuc Bc ung cm thy c hp vi { mnh, nhng m ti khng c cch no c c thuc mi. Cc chng tri qua nhng li nng gin v thuc mc v cn bnh i hi c bt un li nc thuc c ung tm cho qua. Kt qu khng sao li thy d chu. Suy xt k: "ch bi bnh y i hi cht thuc y" m thi .

182

34. PHN TNG PHN TNG Kh m dng hn nhit trong tng ph c ngi t lu vn hn nay phn li nhit, c ngi t lu vn nhit nay phn li hn, gi l phn tng tng hn phn nhit, tng nhit phn hn TNG HN PHN NHIT: Mt ngi t nh vn l tng hn tt c nhng cht n ung u phi nng m ; nhng khi i li u phi ch lc nng tnh ; nhng ni c x u phi tm phng kn gi, nht l ma nng cng phi mc o hi dy. Ngha l mt cht mt lnh khng dm ng ti ; mt lung gi lnh, mt ht sng sa khng dm xng pha, ba bi. Tt c u phi gi gn cn thn cho trong ngi thng thng n m mi khe mnh iu ha. Nu thm mun hay min cng hay v { hay c khi bt buc phi nh liu n mt, ng u vi gi lnh th th no cng sinh bnh lm n lnh hay au bng a chy... Vy m ngi y n khong 40, 50 hay 60 tui g , t nhin li i thnh tng nhit s nng a mt, nhng mt lnh tha h n ung, nhng gi mt ma dm tha h du di cng chng bnh tt g . TNG NHIT PHN HN: Mt ngi t tha nh vn l tng nhit tt c nhng cht n ung u thch dng mt lnh ; nhng khi i li chng qun gi ma ; nhng ni c x u phi tm nh thong mt ; nht l ma lnh cng trn mnh trng trc. Ngha l mt cht nng kh cng khng dm r vo, mt cn gi nng, mt bp than hng khng dm li gn. Tt c u phi e d trnh n cho ngi thng thng mt m mi khe mnh iu ha. Nu thm mun hay min cng c khi s { hay c khi b p buc phi nh liu n cht nng, ng u vi nng la th th no cng sinh bnh lm nng u, kh mnh, kht nc, tc ngc, kh ng.v..v.. Vy m ngi y n khong ngoi 40, 50 hay 60 tui g t nhin i thnh tng hn s mt a nng, nhng cay nng tha h n ung, nhng th nng h than hng tha h gn gi cng chng bnh tt g. Ti thy my ngi phn tng a s l nam gii. Khi ti tip xc c ngi ni: Qui la! trc gi bao nhiu l ngt mt n ung chng sao c m by gi l n mt cht l au bng a chy, tm gi gi ma tha h dm di m chng sao c th m by gi h ra ma gi hay tm nc lnh s s mt cht l cm lnh. Li cng nghe c ngi ni ngc li. Sau t lu nghe ngi ni trn qua i. Xt ra, ngi no lc tui gi, t nhin phn tng ri thuc thang 5 - 1 0 thang li khi, l m dng hn nhit nht thi khng iu ha m sinh bnh - Vt bt binh tc khuynh (s vt khng cn bng th nghing ng) - khi k li cho bng th

183

thi. Cn ngi no phn tng, thuc thang ko di hng nm khng khi, nhng ngi hn khng sng c bao nm na. Ti sao ? Bi kh m dng ca con ngi ph thuc kh m dng ca tri t. Nhng kh m dng ca tri t sinh sinh ha ha khng bao gi ht - sinh sinh bt d, bin ha v cng cho nn ht ngy li m, ht m li ngy, h ch m sinh, ng ch th dng sinh, nm ny qua nm khc, mun ngn nm mi mi khng ngng. Cn kh m dng ca con ngi ch hu hn m thi. Phn tng cng l ngha nh vt cc tc phn. S vt n tn cng th n phn li. m kh (hn) khi ht ch cn dng (nhit). Dng khng sinh m k tip th tng hn phn nhit. Dng kh (nhit) ca con ngi khi ht ch cn m (hn). m khng sinh dng k tip th tng nhit phn hn. Vy phn tng bi kh m hay kh dng ca con ngi n tui y ht. Dng khng sinh m, m ht khng sinh dng th mn phn. Tng hn phn nhit: m ht ch cn dng, dng khng sinh m tip na th phi cht. Nhng cng c ngi tng phn ri th m vi ba nm sau t nhin dng li sinh m, ngi y li c tr li nguyn tng, li c sng thm 5 - 1 0 nm na. Tnh trng y tuy cng c nhng rt t. Ngi tng nhit phn hn cng vy. Cn nhng ngi khng phn tng c thun mt chiu cho n khi gi ht i th khi ni. Loi bnh ny sch no c chp, ti cha c c, thuc no c tr ti cha c thy, nn ti suy xt tm gi loi bnh ny l phn tng. Mong cc bc minh trit lng y xt li cho ng, hng gp ngy y t hi tho c bn ti th c l{ lun vng chc gp li v cc tn y sanh cng nn hc cho rng.

184

35. THUC NG CHO NGI NGHIN MA TY TM HIU: Mun tr bnh mt ng cho ngi nghin thuc phin phi tm hiu vi nt v thuc phin v tnh hnh ca ngi y trc. THUC PHIN: Nha tri con xanh ca cy Anh tc kt c li, c. TNH HNH: Nhng ngi khi mi ht vo, cm thy say say bay bay, m mn trong thn mnh, lng lng nh ln my lt gi ly lm sung sng. V l , nn mc nghin, n ba cha c thuc ht th con ngi nh ngu nh di ; khi c thuc ri th tinh thn phn khi ni thn ni thnh. Tm li, ngi nghin tnh tnh nng ny, cp to m tm t suy ngh nhng mui m c li cho mnh c tin mua thuc ht. Ht lu ngy, thiu thuc th hao mn kh lc, t n, t ng, chn nn cuc i. MT NG: Tinh thn ngi nghin b ma ty kch thch lm cho mt ng, nhng cn mt im m t ai xt ti: l bi tz kh suy h. Ti sao ? - Bi nhng ngi n ba n, ch ngh i tm ru ung cho say cn n th gp bnh, gp cm, n vi ming cho qua l c, ch khng thch ngi li n no s mt men say ca ru li mt nhiu th gi, cn n cho mau cn phi ht, ba ht c ng ng say mi l th thn tin. Nh vy l u ngy thiu cc kh dinh dng. Tz kh suy h lm ngi mt mi, da tht kh, mch mu nng, tc ngc, ho m, tm thn bt nh, i tiu tht thng, di tinh, bch i, mi gi au xng. cng l l{ o mt ng ca ngi nghin ma ty. L DO: Tm hiu chung v l{ do mt ng ca ton th mi ngi iu tr bng thuc bc i sang thuc nam. - Tm kh bt tc, hong ht hay qun, run s. - Tm thn bt nh, suy t mui l nhiu, lao tm. - m kh h hn, s st khng t ch. - m ha thnh, xung tm, to ph. - m nhp m kinh, tinh thn phng pht du dng. - Tm, m h nhc, thn ch bt an.

185

- Tm nhit, tz hn y trng khng n. - Can ha vng v ut gin suy t. - Tui gi dng ha ng, u mc bt thanh. - Tm lnh nhiu, thn hn, dng suy. n cay, ung nng nhiu, trng v nng ut. - Tm nng nhiu, b phu kh ro, ph nhit. IU TR: - Tm lao Dng tm thang - Tm nhit Thanh tm m t - m hn n m thang - Tm nhit, tz hn Quy tz thang - Tz h T qun thang - Can ut Tiu giao tn - Ph nhit Hong cm thanh ph thang - Thn ha vng Lc v hon Thm vo An thn nh ch thang, B huyt dng kh thang, Phc thn trn kinh thang.v.v... Ni v v thuc bc tm tt khng ngoi nhng: Vin ch, To nhn, Phc thn, Trc nh, Thch cao, Hong cm, Hong lin, Mch mn, v Quy, Thc, Sm, Trut.v. V.... hiu. Suy lun nh vy tm ra nhng v thuc nam m iu tr cho thch hp hu Sau khi tm hiu nhng iu ni trn ti lp thnh bi thuc hon ton nam dc 6 v. Trong ni r cch bo ch, cng thc, tnh cht, cng nng, cch ung, king c v tng lun. BI THUC HOA NG C HON CNG THC

186

1. Mt ma: Nu li cho chn, cho va, ng long qu, thuc luyn s nho, ng c qu, thuc luyn s cng, kh luyn, kh n. 2. d nhn: B v cng ngoi, gi sch cm, luc chn phi kh (nh chn ngy nng m luc, luc phi phi cho kp kh,nu luc vo ngy khng c nng m phi khng kp kh, s lm cho thuc b chua, mt cng hiu), sao vng ng chy qu. 3. Hc u: B vo ni, y nc, luc cho chn (nc luc y li sau tm ng tm) ra, phi kh, sao chn, xt sy sch s, b v, ch ly nhn. 4. ng tm tho: La chn dy ci v gc b i, bt nh ra, tm nc luc u en, phi cho kh dn. 5. Bin u: B vo ni, nc luc si gn chn, ra, bc sch v, ly nhn phi kh (cng phi phi kh trong mt ngy, ng cch m s b thiu, mt cng hiu), sao chn, c mi thm l c, ng sao chy. 6. Binh lang: Chn ht cau gi, ct nh, nhng ht mt b i, sy sch bi ct. Tt c 6 v trn khng k mt cn 5 v, chung vo tn cho tht nh, ry k. Xong mt vo luyn, mt t t, khuy cho tht u, tht nhuyn, tht do (nu thiu mt phi thm, d mt b li). Luyn xong em ra, nm li, cn 80 gram mt nm, mi nm ct lm 10 vin, mi vin 8 gram. sy cho vin thuc va nng tay. ng phi, rui b bi ct bay vo. Ly ra ngui, dc giy bng knh bao li tng vin, b l, y kn, dng dn. 1. Mt ma 2 kg 500 2. d nhn 640 gram 3. Bin u 640 gram 4. Hc u 320 gram 5. ng tm tho 240 gram 6. Binh lang 100 gram

Nhn ln thy r mt ma ng u, d, Bin u th hai, Hc u ng tm th ba, Binh lang sau cht. Cng thc ny nu mun nhiu hn th nhn ln, mun t hn th chia nh ra bao nhiu ty . Nu tnh ra cn tu 1 ch = 4 gram, 1 lng = 40 gram, 1 cn = 640 gram.

187

TNH CHT: 1. Mt ma (Cam gi): Nc ma c c li thnh mt, mi v thm, ngon ngt, khng c c, tnh cht nhun mt. 2. Ht bo bo ( d nhn): Mi v thm ngon nh go, tnh cht bnh ha, khng c c. 3. u vn trng (Bch bin u): Mi v ngt bi, kh n hi n, khng c c. 4. u en (Hc u): Tnh hi mt, dng chn thm ngon, dng sng hng tanh, khng c c.

188

5. C bc n (ng tm tho): Ngy xa dng tm du m t n cho nn gi l c bc n. V nt hi ngn ngt m man mt, kh cht khinh thanh, khng c c. 6. Ht cau gi (Binh lang): Mi v hi cht li hi ngt m nhng ng, tnh cht thng tiu, khng c c. Trong s 6 v ny, nu phn chia m dc, dng dc th m dng qun bnh, ch c u en nng v m hn mt cht nhng sao chn th cng hu. CNG NNG: Nhng v thuc ny c { ngha kinh mch, biu l{ vi nhau dn ha h hnh, tng c ngoi xut m sinh kh huyt, n ng khe, ch khng phi ch { tm nhng v thuc nam m ung cho ng nh l vng, l du, bp mng tre, c u.... Nhng loi y tuy c ng c i cht nhng li c hi. Nu c dng nhng loi nh th m ng c ngon lnh th d dng qu, bnh mt ng u c t thnh vn nan gii. V chng c dng nhng loi nh vy tr cho ng c m khng hiu { ngha mn mch th cn gi g l danh v thy thuc. 3. Mt ma: Nhun phi, tiu m, h kh, ht kht, ht ho, b ha tz v, li i tiu trng, gii ha nng ut. Nh vy, khi thuc ht thm vo t bo phi hay lm tc tr h hp cng c thanh gii thng ha. Mt ma ng u, v thuc ht vo th phi b hp thu trc, nn nhng phn ng mc bnh, phi chu nhiu hn. Vy ch tr phi trc. 3. Ht bo bo: Ch tr thp, v thp lm nhc xng, rt gn kh phn co dui. Li tr ho,lnh phi, tiu ht bnh thy thng, thng li trng v, ht ngc, thm ht nc d xung bng quang a ra ng tiu. Nh vy, khi thuc ht vo bm dnh trong phi, trong trng v sinh ra au nhc xng, pht ho, pht thng cng thm ht xung ng tiu m ra ht. Nu ung c nhiu s b kh lc, khng mt mi m cn lm cho tnh tnh ha hon khng cp to, khng ghen tc. Bo bo hon tnh phn li cp tnh ca thuc phin. 4. u vn trng: B tz v ng tng, ha trung, h kh, tr hoc lon th t, gii kh nng ; tn hnh phong kh, gii tt c cc cht c nh ru, tr, cy c m l n phi, ung phi. Nh vy khi thuc ht vo c c s gii tr ht m cn gip cho n ngon, tz v mnh. Bo bo v u vn ng th hai, v n b tz v (nhn sinh v kh vi bn). c b tht s m li cn nh cht b m gii c khng phi dng n nhng v thanh gii khc c tnh cht tiu ging gy hi cho nguyn kh. 5. u en: Gii tr nhit ut trong d dy, nh tan tch kt trong ng tng,

189

thng tiu kh nng trong i tiu trng li cn kim b thn m na. 6. C bc n: Thanh tr nhng nng ut bun bc trong bng lm cho khoan khoi nh nhng, thng li nhng b kt tiu trng, bng quang cho thanh gii lu lot v nht l n nhp tm l cho yn nh tm thn khng run s thng tht, iu ha tm huyt khng b ng tun hon. Ti sao trong mc tnh cht ni: "Bc n ch vo tiu trng khng vo kinh khc" m y li ni bc n nhp tm, yn nh tm thn, iu ha tm huyt ? - Bi tm v tiu trng l biu l{, Bc n nhp tiu trng hn l cng nhp tm, rt ci cht c tiu trng ra ng tiu tin hn l cng rt c kh nng kh c tm xung tiu trng m thng li c ra. Nh vy, cht c ma ty cn kt tm, tiu trng lm ngn tr tun hon cng thng tiu ht cho mt lng mt rut lm sao khng ng ngon, khng thoi mi. u en, Bc n th ba v nhp tm v tiu trng iu ha b tun hon v nh tan c c kh ng tng. 7.Ht cau: nh tan kh tr, thng kh i trng, t nghch kh bc ln lm cho tc ngc li cn thng trng khng b to, bn. Nh vy cht c ma ty cn li i trng cng thng tiu ht. Bi vy, Ht cau l v sau cht trong phng thuc. Ni chung, 6 v thuc ny, kh v thm ngon, khng cay, khng ng, tnh cht ha bnh, khng kch thch khng y k nhau. Nay hp li vi nhau c cng tr liu, lm cho n c ng c, mt m khe mnh. c im ca thuc ny l sau khi ung n ng c, khe mnh ri th n ng khe mnh iu ha, "khng quen thuc, khng bt nghin thuc", tuy c th ngh thuc c khng cn ung tip, nhng nu ung c nhiu s c thn hnh bo tt, da d hng ho, yu i, vui v tin ln. Thuc ny, c cht tiu m khng nng ro ; c cht b m khng lm cho no y tr tr, c cht thanh m khng lm cho mt lnh. Tht l mt th thuc dung ha, khng ch ngi nghin m ngi khng nghin mt ng cng ung c, bt lun nam n lo u, h thc hn nhit u ung c c. Thuc ng ny ng dy khoan khoi khng mt mi, khng phi l thuc an thn mt ng. CCH UNG: Mi ngy 3 ln (sng, tra, ti vo lc i). Mt ng hng nng, mi ln 3 vin, trong hai ngy s ng c, chm lm l 5 ngy. Mt ng dng nh l ngi gi yu mi ln 2 vin, ung vi ming nc nng. Sau khi ng c nn ung tip mi ln 2 vin hay 1 vin (ty { cho khe thm).

190

Ti sao trong mt ngy m ung nhng 3 ln, mi ln 3 vin (mi vin 8 gram) tc 9 vin, thnh 72 gram, ung nh vy c nhiu qu ? - Bi nhng cht thuc ny l nhng cht khinh thanh, li nh cht cm c. Nu ung t th bnh nhiu thuc t, thuc khng sc tr bnh lm sao cho c cng hiu, bi vy phi ung 5 ngy lin tip mi nhn thy c kt qu. Ngoi ra cng ung c nhiu ngy cng tt, nhng ung rt xung mi ln 2 vin hay 1 vin cng c KING C: - Khng ung ru, sa, nc tr, c ph. - Khng n hnh ti tiu t. - Khng gii nng. - Khng nng gin. KT LUN: Nhng ngi nghin hn l b nhim c lm ro phi, t chy d dy, nng gan, cn mu trong tim ri n hi thn, lin quan n i tiu trng, bng quang cng b tiu hao. Vy dng thuc phi "thanh nhit gii c" l ch yu khng chi ci. Nhng nhng ngi nghin y li phn nhiu l tng hn khng th ung c thuc thanh nhit gii c bng nhng v hn lng nh Hong cm, Hong b, Hong lin, Sinh a, i hong....mc d l h c tiu ra mu chng na, h cng a dng nhng cht nng nh Khng, Qu.y.y.dm ni hn l a s khng dng hn lng. Vy ch dng nhng "bnh ha m n b hay "ging ha m tr tz" mi c, v hn lng th au bng a chy m tn nhit th thm nng ro mt ng. Bnh ha n b hay ging ha tr tz l nhng v thuc g thch hp vi tng ph ngi nghin m li ton l thuc nam thay th thuc bc: 1. Mt ma: Nhun ph, ti can m khng hn lnh, thay th Xuyn khung, Ct cnh, Bi mu, Thin mn. 2. Bo bo: Tr thp, li tiu m khng bn rt, thay th Thng trut, Bch linh. 3. u vn: Tr tz, gii c m khng kh ro, thay th Bch trut, ng sm. 4. u en: Tn kt, tr nhit m khng ho kh, hn trung thay th i hong, Tz gii. 5. Bc n: An tm, tr phin m khng dao ng thay th Phc thn, Vin ch, To nhn.

191

6. Ht cau: Ging kh, khoan trung m khng tiu ho thay th Mc hng. Ma v Ht cau dn nhit c ph v i trng xung giang mn m a ra, Bc n v Bo bo dn nhit c tm v tiu trng xung bng quang m tiu ra, Li c Bo bo, u vn, u en b tr tz v lm cho n c ly cc kh dng ph, dng tm v dng thn n b li lm sao khng n ng khe mnh. Tht l tiu khng ho, t khng hn m b khng tr ng vi ngha "bnh ha n b m ging ha tr tz" vy . Ni v y l{, bi Hoa ng c { hon ny ngu hp vi bi Quy tz thang. Trong bi Quy tz c 10 v: Nhn sm, Hong Kz, ng quy, Bch trut, Phc thn, Vin tr, To nhn, Long nhn, Mc hng v Cam tho. NGHA CH TR: Tm ha vng, tz th hn lm xn xao mt ng, nu dng hn lng t tm ha th tz b hn thm, dng n nhit b th th tm ha vng thm, nn ch dng 10 v ni trn em tm ha v vi tz th th ha ging m th n s lm cho n c ng c. Hoa ng c { hon ny c 6 v: Mt ma thay th Nhn sm, Hong kz, ng quy, Cam tho. Bo bo thay th Phc thn. u vn, u en thay th Bch trut. Bc n thay th To nhn, Long nhn, Vin ch. Ht cau thay th Mc hng. Nh vy, m n c, ng c iu ha th bi thuc ny l bi Quy tz bng thuc nam.

[ NGHA T TN HOA NG C HON Hoa ng l n hoa ca ngi nghin, { ni nhng ngi nghin sau khi cai ri th vui mng c { n ng ngon, khe mnh xy dng li cuc i. Hoa ng l v ng tm, c { l v d nhn, ly hai v thuc t tn bi thuc cho d nh. S VIC: Thnh ph H Ch Minh ngy 15 thng 11 nm 1975. Ti hn hnh c bc s Trng Thn i din S Y t thnh ph thn hnh n nh cho bit:

192

- Hin nay hng trm ngi nghin ma ty c tp trung th im Bnh Triu, chng ti cha cho cai. Sau khi dng php chm cu cai c c ri khng i ht thuc na, nhng cn mt ng, phn nhiu l my m lin khng ng cht no, ung thuc ng tuy c ng c, nhng ti no khng ung li khng ng, thuc t tin, ly thuc u cho hng trm ngi ung thng xuyn. Vy c c th cho thuc g cho h ng c khng ? Nhng thuc phi l thuc nam, khng dng thuc bc, thuc ty mi l mc ch chnh. Sau khi nghe bc s ni, ti im lng t ngh: "Thuc cho mt ngi nghin ung ng c kh, nay li lm cho hng trm ngi ung th thuc ng no c tnh cch i chng nh vy c m li thuc nam. Tht l mt th thch ln lao !" - Knh tha bc s (ti tr li) ng y chng ti c nhng bi thuc nam cho ngi ta ung ng c. Ti s lm thuc vin bc s cho h ung th, nhng xin hy lm ngi ung, nu cng hiu s lm nhiu. Vy n ngy 19 ny, xin bc s cho ngi n ly thuc. ng hn, chnh bc s thn hnh n ly thuc (s thuc 450 vin, mi vin 8 gram, tinh sch, do mn, thm ngon, bao giy bng knh tng vin, ng trong thng nh, nhn hiu, xinh p, lch s. Sau , chiu 25 - 11- 1975 bc s n chi v ni: Ti xin bo tin mng vi c, thuc y kt qu! - Tht l sung sng, cm n bc s (ti p). Bc s li cho bit thm: Ngy mai 26 -11-1975 lc 13 gi mi c i cng vi ti v bc s Thun ln trm cai ma ty Bnh Triu chi xem cnh v thc trng cc em nghin ma ty sau khi cai hng c gia gim g trong thuc ? Khi ti ni, ti c bc s gii thiu vi ng hiu trng cng my v bc s trung tm ti l tc gi thuc Hoa ng c { hon. Sau ti c bc s Sn hng dn i thm cc bung bnh. Bc s Sn bo cc em: - Nhng hm nay nhng em no y ung nhng vin thuc en en cho bit, sau khi ung vo thy trong ngi th no ? Cc em ng thanh ni ln : (2 ln) "Thuc y ung vo n c, ng c lm xin cho thm na i". Ti cm thy ng nh lp lun v { ngh. Ti thy phn khi, chuyn tr cng cc em, ni s v vin thuc y v xem mch cho my em ng hu thng gia bnh nhn vi thy thuc v ghi nhn nhng bnh trng ca cc em trong tr nh. Tip , ti li c i thm cc phng khc, tr chuyn cc em ny cng chung mt sc thi trn. Ti nhm chung c cc phng s ngi nghin (nam c, n c) chng 100 ngi, tui chng 18 n 40, xanh xao gy yu nhiu hn khe mnh. Tr v phng khm bnh, bc s Trng Thn cho ti xem php chm cu. Lc c mt em mi vo, ku nhc lng mi cng, bc s dng php "nh chm'' trong my giy chm xong, em ht nhc lng mi cng lin. Lin sau my hm, nhn dp on nghin cu tnh hnh cng tc ng y v kt hp ng ty min nam do bc s Nguyn Vn Hng (nguyn B trng b Y t)

193

lm trng on n thm th im cai ma ty bng php chm cu Bnh Triu, do bc s Trng Thn hng dn. Ti c bc s Trng Thn mi ln thuyt trnh { ngha bi thuc Hoa ng c { trc v trng on v my chc bc s khc. Sau khi thuyt trnh, ti hn hnh c v trng on khen thng i li : " Gii v { l{ li gii v nam dc. S Y t thnh ph thng cng cho c. Nu S khng thng B s thng" (nguyn vn). ng thi, ti cng c cc v bc s ti bt tay cho hi vui mng lm ti phn khi. Sau my thng, ti c bc s Trng Thn n nh chi v a cho mt bn bo co tng kt v cng tc tnh hnh ng y v kt hp ng ty y min nam ca on nghin cu ln B Y t (t 20 - 8 -1975 n 31 - 01 - 1976). Bc s ni: Trong bn bo co ny c 3 on vn 3 trang khc nhau ni n cng vic y dc ca c m ni r tn tui c inh Ninh L c Thip. Xin mi c xem. c xong ti cm thy cng vic y dc v tn tui ca ti c ng chung cng nhiu v lng y khc trong bn bo co tng kt ny ngnh y t c nc bit n. Tht l vinh d ln cho ti m cng l phn thng cng vy.

194

TNG KT

Tp ny vit n y tng kt 35 mc. Mi cn bnh u ni r tng ngi, tng gc bnh, c l{ lun iu tr, c ngha bi thuc li dn chng s vic tt c r rng xc tht Nhn c tp th thy rng hy cn nh nhoi t i. Nhng phn bnh k ra cng c phn no lao ng trong tr c, nn n tm kt thnh tp sch ny. Tuy nhin, cha phi n y l l rt im. Hin nay, k ny ang phc v chn tr bnh ti vin Y Dc hc dn tc v bnh vin Y hc dn tc thnh ph H Ch Minh. Trong thi gian iu tr, k ny gp ngi no c bnh g thnh tn r rng (khng k bnh thng) m iu tr c phn kh khn d iu tr khi hay khng iu tr khi u vit r "bnh l{, y l{ v dc v cn bnh y vo bnh n ca h, lu tr ti vo vin nghin cu. Thi gian qua, nhng bnh n vit cng kh nhiu v hin nay cn ang phc v chn tr, cn gp nhng bnh cn phi vit cn vit di di, tuy gi cng vn hng say khng ngng. V mi khi vit c l{ lun trong mt bnh n cm thy khi pht tm t cho y nghip ca mnh mt cch thch th. Vy v c gi no mun theo di thc y tr ca k ny tm hiu suy xt, xin c tip trong cc bnh n hai ni trn, hng thu thp mt vi iu nh no em ra cu gip ngi trong khi bnh hon. Ri y nhng tm c cn qun st, nhng bnh n mi pht hin, k ny n li v thu gom c nhiu s vit tp th hai cng hin cc c gi nghin cu thm. Khi cc c gi lun m nghin cu k ny rt mong cc c gi cng bng nhn nh ban ra nhng li ph phn xc tht nhiu hn nhng li tng thng ring t. l gp cng xy dng chung cho ngnh y dc chng ta vy. Tht ra k vit ny, sau khi vit xong tp tiu s ny cm thy vui lng nh th ring cho mnh vy.

195