Klasa Xantophyceae 1. Osnovne karakteristike Xanthophyecae Vedina vrsta su jednodelijske, kolonijalne ili kokoidne forme.

Klasu karakteriu pokretne delije sa naprijed usmjerenom duom flagelom obraslom dlaicama i nazad usmjerenom i golom flagelom. Ona mrlja je uvijek u hloroplastu koji okruen dvostrukom membranom ER. Hloroplasti su diskoidealni i zeleni ili uto-zeleni. Pored hlorofila a prisutan je i hlorofil c1 i c2 i e. Osnovni akcesorni pigmenti su -karoten, voeriaxantin, diatoxantin, adinoxantin, diadioxantin i heteroxantin, dok fukoxantin, smei pigment svojstven zlatnim, silikatnim i smeim algama, odsustvuje. Tilakoidi su grupisani po tri i kod mnogih vrsta postoji pirenoid u hloroplastu. Hloroplastna DNA je rasporeena u vidu prstenastog nukleoida. Neke vrste formiraju sferine ili elipsoidne ciste, koje su endogeneog porijekla (formiraju se unutar delije). Njihov delijski zid je impregniran sa silicijumom ili eljezom. Delijski zid je uglavnom graen od celuloznih mikrofibrila (Vaucheria, Trihonema). Mnoge druge vrste ove klase imaju delijski zid koji se sastoji od dva dijela, koji se prepoklapaju kao kutija i poklopac (Ophyiocytium majus). Kod ovih vrsta delijski zid je kao i kod ciste, impregniran silicijumom. Kao to je svojstveno za Heterokontophyta rezervni polisaharid je hrizolaminarin. Xanthophyceae su iroko rasprostranjene u slatkovodnim i terestinim biotopima. Svega nekoliko vrsta prisutno je u morskoj vodi. Prema sastavu pigmenata, rezervim supstancama i grai delijskog zida smatra se da su po porijeklu srodniki najblie zlatnim i silikatnim algama. 2. Veliina i distribucija klase Xanthophyceae U okviru klase Xanthophyceae prisutno je oko 100 rodova sa oko 600 vrsta. Jednodelijske i kolonijalne forme dolaze u fitoplanktonu slatkovodnih jezera, a rjee u morima, velika vedina vrsta naseljava tlo, rastudi na vlanoj zemlji. Vrsto filamentoznog roda Heterococcus su izolirane iz terestinih biotopa na Antarktiku. Vedina uto-zelenih algi teko se nalaze, jer se rijetko deava da rastu svuda u izobilju. Izuzetak ine vrste filamentoznog roda Trihonema i sifonalnog roda Vaucheria. Vrste roda Trihonema rastu preteno u slatkim vodama i posebno su zastupljene u ranom periodu godine kad je voda jo hladna. Mogu se javljati u velikim koliinama u movarnim bazenima koji su bogati ptiijim izmetom. Predstavnici roda Vaucheria iroko su rasprostranjeni, rastudi na vlanom zemljitu ili u slatkovodnim biotopima. Dosta esto ih je mogude nadi i u zaslanjenim stanitima, kao to je blato slanih movara. Tada one formiraju guste barunaste prevlake, koje ponekad igraju znaajnu ulogu u stabilizaciji sedimenata.

3. Nivoi organizacije Najprimitivniji tip organizacije kod Xanthophyceae je predstavljen flagelatnim oblikom Chloromeson, koji je po organizaciji slian zlatnoj algi Ochromonas. Od ovakvih jednodelijskih flagelata vjerovatno su evoluirali i ostali jednodelijski oblici, kao i viedelijske forme. Kod Xanthophyceae su zastupljeni slijededi nivoi organizacije: Jednoelijski flagelatni (monadiodni) nivo organizacije U jednodelijske flagelate u okviru Xanthophyceae spada sedam rodova sa vrstama, koje su opdenito vrlo rijetke. Npr. Chloromeson je otkriven jedino u brakinim bazenima baltiko obale Njemake. Delije su gole i formiraju pseudopodije. Amebidni nivo organizacije uto-zelene alge ovog stepena organizacije su gole i posjeduju pseudopodije pomodu kojih su sposobne uzimati vrste destice hrane. Rhizochloris jo jedan od predstavnika koji moe ingestirati bakterije i male alge kao to su diatomeje uz pomod irokih psudopodija. Ova je vrsta prisutna u Jadranskom moru.

Tetrasporalni (palmeloidni) nivo organizacije Delije su neflagelatne i lee u mukoznom omotau,formirajudi tako kolonije. Primjer je Gloeochloris, ije su delije ujedinjene u elatinozne kolonije, koje mogu biti sferine ili elipsoidne. Vrste ovog roda produkuju zoospore i endogene ciste. Ove se vrste javljaju u vodi koja nastaje otapanjem snijega. Kokoidni nivo organizacije Na ovom stepenu organizacije delije su nepokretne i nedostaje im flagela. Nekada su delije povezane tako da grade kolonije. Veliki broj uto-zelenih alga su kokoidne organizacije. Jedan od predstavnika je i rod Chloridella, ije su delije okrugle, a koja se reprodukujc formiranjem autospora. Filamentozni (trihalni) nivo organizacije Kod ovog tipa organizacije delije su ujedinjene u razgranate ili nerazgranate filamente. Predstavnik sa nerazgranatim filamentima je rod Trihonema, a sa razgranalim rod Heterodendron. Obje vrste mogude je nadi u proljede i jesen na potopljenim granicama i stabljikama trske. Sifonalna organizacija Alge ovog nivoa organizacije posjeduju multinuklearne protoplaste, koji su poznati kao sifoni. Rod Vaucheria je dobar primjer ovog nivoa organizacije. Filamenti. koji izgledom lie na cijevi, sadre i sloj roditeljske citoplazme. u kojoj lee mnogi hloroplasti i jedra. U centralnom dijelu cijevi smjetene su brojne vakuole.

4. Reprodukcija Kod vedine predstavnika prisutna je aseksualna reprodukcija koja podrazumjeva fragmentaciju, formiranje aplanospora ili zoospora. Fragmentacija je ograniena na tetrasporalne i filamentozne kolinije i podrazumjeva pucanje ili prekidanje kolonije na dijelove. Zoospore su gole i obino vedina predstavnika formira zoospore. koje su biflagelatne i krukastog obliku. Umjesto produkcije zoospora kod nekih vrsta cijeli protoplast moe producirali jednodelijsku aplanosporu ili se moe podijeliti na dvije aplanospore. U nekim sluajevima, ekoloki uslovi odreduju hode li se alga reproducirati aplanosporama ili zoosporama. Slino kao i zlatne alge neke flagelatne i rizopodijalne forme endogeno produciraju ciste ili statospore. Osim toga, vegetativne delije mogu da se direktno mijenjaju u mirujude stadije, koji lie na spore. Ove delije imaju daleko deblje delijske zidove i vede koliine rezervne materije nego vegetativne delije. Ove deilje nazivaju se akinete i uglavnom su svojstvene filamentoznim rodovima. Seksualna reprodukcija je do sada naena kod vrsta roda Vaucheria, gdje se javlja u posebnoj formi oogamije. U formi izogamije polno razmnoavanje poznato je kod rodova Trihonema i Botrydium. 5. Klasifikacija Xanthophyceae Klasifikacija po Phycology Redovi :
1. 2. 3.

Tribonematales-filamentozni oblici Botrydiales- viejedarni talus sa bezbojnim rizoidima Vaucheriales-filamentozni oblici

Red Tribonematales predstavljen je filamentoznim oblicima, ije delije su cilindrinog oblika. Ovaj red obuhavata nitaste oblike ije su delije udruene u razgranate ili nerazgranate oblike. Delijski zidovi imaju oblik slova "H", to je vidljivo pogotovo na odumrlim raspadnutim nitima ili pod djelovanjem kromne kiseline. Stanice sadre nekoliko uto-zelenih hloroplasta. Sa unutranje strane, na nivou spajanja nalazi se zadebljanje u obliku prstena. Dvodijelni delijski zid nastaje prilikom diobe tako da se prvo stvori u nivou sredinjeg prstena, a u toku daljeg rastenja i diferencijacije nastaje i polovina zida svake kderi delije koje naknadno stvaraju svaka svoj sredinji prsten. Prilikom gelifikacije delijskih zidova, spoj izmeu delija se olabavi, te one dobivaju loptast oblik i u takvom stanju se dijele. Kao rezultat, nastaju delije neodreenog oblika sline palmeloidnim stadijima zelenih algi. Ove alge se reproduciraju zoosporama (imaju dva nejednaka bia) i ameboidnim stanicama. U nepovoljnim uvjetima nastaju aplanospore zadebljalog delijskog zida i sa rezervom hranjivih tvari. Poznato je 25 vrsta, od kojih je nekoliko iroko rasprostanjeno u hladnim i "bogatim" slatkim vodama. Vedina vrsta naseljava vode bogate karbonatima. Rod Heterodendron ima razgranate niti i zoospore. Red Botrydiales obuhvata sifonoidne oblike sa spolnom reprodukcijom tipa izogamije ili anizogamije Rod Botrydium ima izgled male vredice veliine glavice igle ukorijenjene sistemom razgranatih rizoida. Kada se u okolini nade izobilje vode, protoplast svake vredice se dijeli na brojne zoide. U sunom razdoblju protoplast se povlai u rizoid i formira spore deblje ovojnice (rizociste!) koje

klijaju" kad opet dou vlani uvjeti. Zabiljeeno je pet vrsta koje su sline zelenoj algi Protosiphon, koja takoer ivi u tlu. Red Vaucheriales ukljuuje vrste koje imaju sifonoidni tip grade talusa. Kod vrsta iz roda Vaucheria jednostanini talus je graen od razgranatih filamenata i uvrden je za podlogu brojnim rizoidima. Citoplazma se nalazi u obliku tankog sloja uz delijski zid. U slojevima bliim periferiji nalaze se brojni sitni hloroplasti (ne sadre pirenoide). Karbohidrati su u obliku uljnih kapljica. Jedra su mnogobrojna. Sredinu delije zauzima krupna vakuola. Na vlanoj zemlji ivi V. sessilis. U slatkim vodama ivi V. germinata. a u braktinim ivi V. dichotoma. Nespolno razmnoavanje Zoosporangij se nalazi na vrku delije koji se odvaja. Zoospore su krupne i vide se golim okom (1 zoosporangij = 1 spora). Suprotno vegetativnoj deliji u zoospori su hloroplasti smjeteni u sredini stanice, a jedra se nalaze na povrini. Zoospora ima velik broj bieva (iznad svake jezgre po dva) i podsjeda na koloniju. Ona se oznaava kao sinzoospora. Nakon oslobaanja zoospore se kredu vrlo kratko. Nakon pola sata isklijaju ujedan ili vie konastih tijela od kojih nastaje talus odrasle alge. Kod terestrinih oblika nastaju aplanospore (loptaste, viejedarne, debelih zidova, a u sporangiju nastaje samo jedna). Spolno razmnoavanje Slatkovodne vrste su monoecine. dok morske mogu biti i monetske i diecine. Oogonije i anteridije postoje u obliku bonih izrataja na tijelu alge, u koje ulazi protoplazma. Anteridijski izrataji svijaju se u obliku roga. Na mjestu savijanja nastaje poprean zid koji odvaja vrni dio tj. anteridij. U zrelom anteridiju protoplast je podijeljen na brojne spermatozoide koji su sitni, izdueni i imaju dva bida nejednake duine. Kradi bi je s bonim izratajima i pri plivanju usmjeren je prema gore. Osim staninih organela imaju i klupko mikrotubula koji ukruuju vrak spermija tzv. proboscis. U monoecinih vrsta zaetak oogonije je smjeten u blizini anteridija, loptastog je oblika. Iako u zaetak oogonije ulazi velik broj jedara, u diferenciranom oogoniju nalazi se samo jedna jajna stanica s jednim jedrom. Dvije su hipoteze:
-

ili sva jedra osim jednog degeneriraju,

ili pri formiranju poprenog zida izmeu oogonija i tijela alge, jedra migriraju u vegetativnu nit alge.

Prilikom oplodnje, na vrhu oogonija i anteridija nastaje pukotina - spermiji doplivavaju i jedan vri oplodnju. Nastaje zigot sa debelim, slojevitim zidom, bogat rezervnim hranjivim supstancama i hematohromom. Zigot prelazi u stanje mirovanja i kasnije klija. Mejoza se dogada u toku stvaranju gameta, kao kod dijatomeja(a ne za vrijeme mirovanja zigota). Poznato je oko 50 vrsta koje vedinom nastanjuju slatke vode (osobito su brojne u vodama bogatim eljezom). U brzim tekudim vodama Vaucheria ostaje sterilna, a povedana koliina C02 u vodi djeluje stimulativno na produkciju zoospora. Pojedine vrste se razvijaju na vlanom zemljitu (konasta tijela zajedno s protonemama mahovina grade guste zelene sklopove).

Klasifikacija po C.Van Den Hoek Ova se klasa dijeli na slijedede redove:

-

Chloramoebales Rhizochloridales Heterogloeales Mischococcales Tribonematales Botrydiales Vaucheriales

Red Chloramoebales obuhvata jednodelijske flagelate koji su rijetki u prirodi (oko 7 rodova). Rod Chloromeson je otkriven u brakinim bazenima na njemakoj obali Baltika. Vrste ovog roda su gole i mogu formirati pseudopodije. Red Rhizochloridales obuhvata organizme koji se odlikuju golim, ameboidnim delijama. One sakupljaju vrste estice; npr. Rhizochloris moe "progutati" bakterije i dijalomeje. Myxochloris sadri brojne hloroplaste. Plazmodiji ove vrste ive unutar hijalinskih vodenih delija vrsta roda Sphagnum. One formiraju i egzogene ciste, iji sadraj moe biti osloboen u obliku zoospora ili ameboidnih stanica (mogu dalje formirati bipartitni tip endogenih cista, to je karakteristino za Xanthophyceae). Red Heterogloeales karaktere palmeloidni - tetrasporni oblik. Delije su bez bieva i ine kolonije u ovoju od elatina. Kod vrsta iz roda Gloeochloris delije su u elatinoznim, kuglastim ili izduljenim kolonijama. Reproduciraju se formiranjem zoospora i mogu producirati endogene ciste. Red Mischococcales karakterie se vrstama ije su delije kookoidnog tipa. nisu pokretne i ponekad su uveznne u kolonije. Ovoj skupini pripada vedina predstavnika klase Xanthophyceae. Vrste roda Chloridella su jednostanine i razmnoavaju se autosporama. Poznate su etiri vrste ovog roda i sve ive u slatkim vodama (povrno gledajudi podsjedaju na Chlorellu). Rod Botrydiopsis obuhvata jednostanine alge. Njihove delije sadre veliki broj jedara i hloroplasta. Reproduciraju se aplanosporama i zoosporama. Zabiljeene su 4 slatkovodne vrste. Stanice predstavnika roda Characlopsis su izduene i "na stalku". Reproducira se kao i prethodni rod. Opisano je oko 50 slatkovodnih vrsta. Podsjedaju na zelenu algu Characium. ali se diferenciraju reakcijom s jodom (zelene alge s rezervom polisaharida postaju plave !). Rod Ophiocytium ima cilindrine delije privrdene stalkom. Prilikom reprodukcije otvara se gornji dio stanice sa zoosporama; one se privrste na stanicu majku i rastu u novu jedinku to ini kolonije. Poznato je oko 15 vrsta iz slatkih voda.