ALEKSANDER SOENICYN

ODDZIA CHORYCH NA RAKA

Czytelnik Warszawa 1993 PWZN Print 6 Lublin 1996 Przeoy: Mic a !" #a$ieo %&a'tac(a na 'o&stawie ksi)ki wy&ane( 'rzez Czytelnik Warszawa 1993

CZ PIERWSZA Rozdzia pier !z" Pawilon onkolo$ii oznaczony by nu*ere* trzynasty*" Pawe Nikoa(ewicz +usanow ni$&y nie wierzy i nie *,$ wierzy- w 'rzes)&y. ale kie&y 'rzeczyta na skierowaniu: /'awilon trzynasty0 1 co2 si3 w ni* zaa*ao" 4e te nikt nie *ia na tyle rozu*u. eby u*ie2ci- 'o& trzynastk) (ak)2 'rotezowni3 albo uraz,wk35 !y to (e&nak (e&yny sz'ital w cae( re'ublice. w kt,ry* leczono takie c oroby" 1 %le to 'rzecie nie rak. 'raw&a6 7o nie rak6 1 'yta z na&zie() Pawe Nikoa(ewicz i ostronie &otyka 'rawe( strony szyi. $&zie 'o& bezbronn) bia) sk,r) rozrasta si3 zowieszczy. z &nia na &zie8 coraz wi3kszy $uz" 1 %le sk)&. oczywi2cie. e nie 1 za'ewniaa 'o raz &ziesi)ty &oktor 9oncowa. za*aszy2cie wy'isu()c istori3 c oroby" 9o 'isania wka&aa 'rostok)tne zaokr)$lone okulary: $&y 'rzestawaa 'isa-. natyc *iast (e z&e(*owaa" !ya nie*o&a. bla&a. *izerna i wy$l)&aa na bar&zo z*3czon)" Poznali si3 kilka &ni te*u w 'rzyc o&ni" ;a*o skierowanie na onkolo$i3. c o-by tylko &o 'rzyc o&ni. o&biera lu&zio* sen" % Pawowi Nikoa(ewiczowi 9oncowa kazaa ka2si3 &o sz'itala" < to (ak na(szybcie(" Nies'o&ziewana c oroba. kt,ra w ci)$u &w,c ty$o&ni zwalia si3 (ak burza na szcz32liwe$o i beztroskie$o &otyc czas czowieka. bya wystarcza()cy* 'owo&e* &o stra'ienia. ale nie *nie( ni ona &r3czya Pawa Nikoa(ewicza 2wia&o*o2-. e *usi i2- &o sz'itala (ak 'ierwszy le'szy. zu'enie zwycza(ny 'ac(ent: nie leczy si3 tak o& nie'a*i3tnyc czas,w" Zacz3li wy&zwania- 1 &o #ew$ieni(a ;ie*ionowicza. &o ;zen&ia'ina. &o =l*asba(ewa. ci za2 &zwonili &o swoic zna(o*yc . 'o&'ytywali. czy w ty* sz'italu s) sale s'ec(alne i czy ewentualnie nie &aoby si3 zaatwi- c o-by *ae( izolatki &o wy)czne( &ys'ozyc(i Pawa Nikoa(ewicza" Wszystkie starania s'ezy (e&nak na niczy*" < 'o'rzez lekarza naczelne$o uzyskali tylko tyle. e Pawe Nikoa(ewicz *ia by'rzy(3ty z 'o*ini3cie* izby 'rzy(3-. ws',lne( a>ni i 'rzebieralni" < 'rzywi,z #ura o(ca i *atk3 ic trzynaste$o 'awilonu" Mi*o silne$o *rozu na *urowany* tarasie 'rze& 'awilone* stay &wie kobiety w s'ranyc . barc anowyc szla?rokac 1 szcz3kay z3ba*i. ale stay" Poczyna()c o& tyc niec lu(nyc szla?rok,w. wszystko tu wywierao 'rzy$n3bia()ce wraenie: zniszczony ce*ent tarasu: kla*ki. z*atowiae o& &otyku r)k 'ac(ent,w: izba niebie2ciutki* *oskwicze* 'o& sa*e &rzwi

'rzy(3- z o&ra'an) 'o&o$). wysok) oliwkow) la*'eri) @sa* kolor wy&awa si3 bru&nyA i &uy*i eberkowy*i awka*i. na kt,ryc nie *ie2cili si3 i sie&zieli na 'o&o&ze 'ac(enci. na(wyra>nie( 'rzybyli tu z &aleka 1 =zbecy w 'ikowanyc c aatac . stare =zbeczki w biayc c ustac . *o&e 1 w liliowyc lub czerwono1zielonyc . a wszyscy w buciorac albo kaloszac " Na (e&ne( z awek lea (aki2 c o'ak. +os(anin. w roz'i3ty*. zwisa()cy* &o 'o&o$i 'aszczu. wyn3&zniay. ale z brzuc e* (ak bania. i bez 'rzerwy krzycza z b,lu" 7en straszny krzyk o$uszy Pawa Nikoa(ewicza i 'rzenikn) tak $3boko. (akby c o'ak krzycza nie o sobie. a o ni*" Pawe Nikoa(ewicz zbla&. stan) i wysze'ta zbielay*i war$a*i: 1 Ba'a5 #a tu u*r3" Nie c c3" Wraca*y &o &o*u" Ba'itolina Matwie(ewna wzi3a $o ener$icznie za r3k3 i 'owie&ziaa: 1 Pasze8ka5 Wr,ci*y 1 i co6 Co &ale(6 1 Moe co2 wy(&zie z t) Moskw)""" Ba'itolina Matwie(ewna zwr,cia ku *3owi sw) okaza) $ow3 w bu(ny* obra*owaniu $3styc *ie&zianyc lok,w" 1 Pasze8ka5 Moskwa 1 to co na(*nie( &wa ty$o&nie czekania. a *oe wcale nie &a si3 zaatwi-6 Nie *oe*y czeka-5 Przecie to ro2nie (ak na &ro&ac 5 4ona *ocno 2ciskaa (e$o &o8. &o&awaa otuc y" W 'racy. w s'rawac subowyc Pawe Nikoa(ewicz by czowiekie* z&ecy&owany* i stanowczy*. w &o*u (e&nak z 'rzy(e*no2ci) z&awa si3 na on3: 'o&e(*owaa &ecyz(e szybko i bezb3&nie" % c o'ak na awce krzycza roz&ziera()co. zanosi si3 ty* krzykie*5 1 Moe lekarze z$o&ziliby si3 leczy- w &o*u""" Za'aci*y""" C *a*rota Pawe Nikoa(ewicz bez 'rzekonania" 1 Pasik5 1 4ona 'rzekonywaa. cier'iaa wraz z ni*" 1 ;a* wiesz na(le'ie(. e (a te (este* za ty*: wezwa- czowieka i za'aci-" %le nie &a ra&y" 7u*aczya* ci (u: ci lekarze nie 'rzyc o&z). nie bior) 'ieni3&zy" 7u *a() ca) 'otrzebn) a'aratur3" W &o*u 1 nie &a ra&y""" Pawe Nikoa(ewicz te rozu*ia. e to nie*oliwe" Powie&zia tylko tak. na wszelki wy'a&ek" =z$o&nili z lekarze* naczelny*. e b3&zie na nic czeka- 'iel3$niarka 1 'unktualnie o &ru$ie(. 'rzy sc o&ac . 'o kt,ryc ostronie sc o&zi wa2nie (aki2 'ac(ent o kulac " Piel3$niarka oczywi2cie nie czekaa. a (e( klitka 'o& sc o&a*i bya za*kni3ta na klucz" 1 Na niko$o nie *ona liczy-5 1 wybuc n3a Ba'itolina Matwie(ewna" 1 Za co i* 'ac)6

7ak (ak staa. 'osza korytarze* w swoic srebrnyc lisac . nie zwaa()c na tabliczk3: /W o&ziey wierzc nie( wst3' wzbroniony0" Pawe Nikoa(ewicz zosta w 'oczekalni" Poc yli $ow3 nieco w 'rawo i bo(a>liwie nacisn) ni) $uz *i3&zy obo(czykie* i &oln) szcz3k)" 9ozna wraenia. e 'rzez ostatnie ', $o&ziny 1 o& c wili $&y otula()c szalikie* wi&zia $o w lustrze 'rze& wy(2cie* z &o*u 1 $uz ur,s (eszcze bar&zie(" Zrobio *u si3 sabo i za'ra$n) usi)2-" Dawki wy$l)&ay (e&nak na bru&ne. a 'oza ty* trzeba by 'rze'rosi- bab3 w c ustce. eby si3 'osun3a" !aba trzy*aa *i3&zy no$a*i zatuszczony worek" Pawe Nikoa(ewicz nawet z te( o&le$o2ci czu (e$o obrzy&liw) wo8" Bie&y wreszcie nasze s'oecze8stwo nauczy si3 'o&r,owa- z czysty*i i sc lu&ny*i walizka*i5 @Zreszt) teraz. wobec $uza. nie *iao to a&ne$o znaczenia" A =&r3czony bezustanny* krzykie* c o'aka i ty*i wszystki*i wi&oka*i. ty*i wszystki*i za'ac a*i. +usanow sta. lekko ws'arty o zao* 2ciany" Z zewn)trz wsze& (aki2 c o'. w r3ku trzy*a ',litrowy soik z nakle(k). 'een ,te( cieczy" C o' ni,s ten soik bez a&ne$o skr3'owania. 'rawie triu*?alnie. (ak ku?el 'iwa. wystany w kole(ce" Zatrzy*a si3 'rze& Pawe* Nikoa(ewicze*. 'o&sun) *u nie*al 'o& sa* nos sw,( soik i c cia o co2 za'yta-. ale zauway ?utrzan) cza'k3 i o&wr,ci si3. szuka &ale(. wreszcie zacze'i 'ac(enta o kulac : 1 Boc anie8ki5 % $&zie to si3 zanosi. co6 !ezno$i wskaza *u &rzwi laboratoriu*" Pawowi Nikoa(ewiczowi zbierao si3 na wy*ioty" 9o 'oczekalni wesza z zewn)trz 'iel3$niarka 1 w sa*y* tylko ?artuc u. niea&na. o zbyt &u$ie( twarzy" E& razu zauwaya Pawa Nikoa(ewicza. &o*y2lia si3. 'o&esza &o nie$o" 1 Prosz3 wybaczy- 1 'owie&ziaa za&yszana. z twarz) koloru sz*inki &o ust. tak si3 2'ieszya" 1 Na(*ocnie( 'rze'rasza*" Przywie>li lekarstwa. *usiaa* 'rzy(*owa-" Pawe Nikoa(ewicz c cia rzuci- (ak)2 z(a&liw) uwa$3. ale 'owstrzy*a si3" !y ra&. e nareszcie sko8czyo si3 to czekanie" Po&sze& #ura z walizk) i torb) owoc,w 1 bez cza'ki. w $arniturze. 'rosto z sa*oc o&u 1 bar&zo s'oko(ny. z wysoki* c wie()cy* si3 czube* blon& wos,w" 1 C o&>*y5 1 Piel3$niarka 'rowa&zia $o &o swo(e$o 'okoiku 'o& sc o&a*i" Wie* o wszystki*" Niza*ut&in !ac ra*owicz 'owie&zia. e *a 'an wasn) bielizn3 i zabra 'an swo() 'ia*3. tylko nie uywan). tak6 1 Prosto ze skle'u"

1 7o konieczne. w 'rzeciwny* razie trzeba by &ezyn?ekowa-" Prosz3 si3 tuta( 'rzebra-" Etworzya &rzwi z &ykty i za'alia 2wiato" W klitce z uko2ny* su?ite* nie byo okna. a na 2cianac wisiao *n,stwo r,nobarwnyc wykres,w" #ura w *ilczeniu wni,s walizk3. wysze& i Pawe Nikoa(ewicz zacz) si3 'rzebiera-" Piel3$niarka te (u c ciaa wy(2-. ale zatrzy*aa () Ba'itolina Matwie(ewna" 1 ;iostra si3 2'ieszy6 1 7ak. troc 3""" 1 #ak si3 siostra nazywa6 1 Mita" 1 #akie2 &ziwne i*i3" ;iostra nie (est +os(ank)6 1 #este* Nie*k)""" 1 Przez siostr3 *usieli2*y czeka-5 1 !ar&zo 'rze'rasza*" Przy(*u(3 teraz""" 1 Prosz3 'osuc a-. Mito. c c3. eby wszystko byo (asne" M,( *) to zasuony czowiek i bar&zo ceniony 'racownik" Pawe Nikoa(ewicz +usanow" 1 Pawe Nikoa(ewicz" 9obrze. b3&3 'a*i3ta-" 1 M) *,( 'rzywyk &o wy$,& i staranne( o'ieki. a teraz (est 'owanie c ory" Czy nie *ona by 'rzy&zieli- *u s'ec(alne( 'iel3$niarki. kt,ra by 'rzy ni* &yurowaa6 Zatroskana. nies'oko(na twarz Mity zatroskaa si3 (eszcze bar&zie(" Pokr3cia $ow)" 1 Nie licz)c 'ersonelu o'eracy(ne$o. na sze2-&ziesi3ciu 'ac(ent,w *a*y tuta( trzy 'iel3$niarki" 7o w &zie8" W nocy &yuru() tylko &wie" 1 No wa2nie: *ona tu sobie krzycze-. u*iera-. a nikt nie 'o&e(&zie5 1 9lacze$o6 9o wszystkic si3 'o&c o&zi" /9o wszystkic 06 ;koro 'owie&ziaa: /&o wszystkic 0 1 to nawet nie warto (e( tu*aczy-" 1 < 'ewnie 'iel3$niarki si3 z*ienia()6 1 7ak. co &wana2cie $o&zin" 1 4a&ne( troski o czowieka5 C yba b3&3 *usiaa &yurowa- tu osobi2cie. na z*ian3 z c,rk)5 Wyna(3aby* 'rywatn) 'iel3$niark3. ale 'o&obno tu nie wolno6 1 7o racze( nie*oliwe" Nikt (eszcze tak nie robi" Zreszt) w sali i tak nie *a $&zie krzesa 'ostawi-""" 1 !oe. wyobraa* sobie. co to za sala5 Musz3 () zobaczy-5 <le ta* (est ,ek6

1 9ziewi3-" < tak &obrze. e 'rzy(3li o& razu na sal3" Nowi le) u nas na sc o&ac i na korytarzu" 1 siostro. *i*o wszystko b3&3 *iaa 'ro2b3 1 siostra zna tu cay 'ersonel. siostrze b3&zie atwie(""" Prosz3 u*,wi- 'iel3$niark3 albo salow). eby Pawa Nikoa(ewicza traktowano tu bar&zie( 'o lu&zku""" 1 z trzaskie* otworzya czarn) torebk3 i wy(3a z nie( trzy 'i3-&ziesi)tki" Milcz)cy syn o&wr,ci $ow3" Mita sc owaa r3ce za 'lecy" 1 Nie. nie5 #a w a&ny* wy'a&ku""" 1 Przecie to nie &la siostry5 1 Ba'itolina Matwie(ewna w'yc aa (e( &o kieszonki na 'iersi z*i3te banknoty" 1 ;koro (e&nak nie *ona zaatwi- te$o o?ic(alnie""" Pac3 za 'rac35 % siostr3 'rosz3 tylko o 'rzysu$35 1 Nie. nie 1 zesztywniaa 'iel3$niarka" 1 = nas tak si3 nie robi" ;krzy'n3y &rzwi 1 z klitki wysze& Pawe Nikoa(ewicz w nowiutkie( zielono1 br)zowe( 'ia*ie i cie'yc ba*boszac z ?utrzan) obszywk)" Na czubku 'rawie yse( $owy *ia nowiutk) bor&ow) tiubietie(k3" Nie *askowany konierze* i szalikie*. wielki (ak 'i32$uz wy$l)&a teraz szcze$,lnie $ro>nie" Pawe Nikoa(ewicz nie *,$ (u trzy*a- $owy 'rosto. stale () 'rzekrzywia" ;yn 'osze& 'o rzeczy" 4ona sc owaa 'ieni)&ze i z nie'oko(e* 'o'atrzya na *3a" 1 Nie z*arzniesz6 7rzeba byo wzi)- cie'y szla?rok" Przywioz3 ci" % tu *asz szalik 1 wyci)$n3a $o z kieszeni" 1 Ewi8 sobie szy(3. bo si3 'rzezi3bisz5 1 W ?utrze ze srebrnyc lis,w wy&awaa si3 trzy razy wi3ksza o& *3a" 1 7eraz i&> &o sali" +oz'aku( (e&zenie. roze(rzy( si3 co i (ak. 'o*y2l. cze$o (eszcze 'otrzebu(esz. (a tu zaczeka*" Ze(&ziesz i 'owiesz. a (a ci wieczore* 'rzywioz3" Nie tracia $owy. zawsze o wszystki* 'a*i3taa" !ya 'raw&ziw) towarzyszk) ycia" +ozczulony Pawe Nikoa(ewicz 'o'atrzy na ni) z w&zi3czno2ci)" Pote* na syna" 1 % wi3c (e&ziesz6 1 Wieczore* *a* 'oci)$. tato 1 #ura 'o&sze& blie(" E&nosi si3 &o o(ca z szacunkie*. ale ni$&y nie okazywa ywszyc uczu-. teraz te 1 c o-by wzruszenia. 'rzecie e$na o(ca. kt,ry zosta(e w sz'italu" Na wszystko rea$owa (ako2 &ziwnie a'atycznie" 1 No wi3c tak. synku" 7o two(a 'ierwsza 'owana &ele$ac(a" Musisz o& razu 'rzy()wa2ciwy ton" < a&ne( 'obaliwo2ci5 !)&> surowy5 7a 'obaliwo2- ci3 $ubi5 Zawsze 'a*i3ta(. e nie (este2 #ur) +usanowe*1osob) 'rywatn). ale 'rze&stawiciele* 'rawa5 +ozu*iesz6

+ozu*ia #ura czy nie 1 Pawowi Nikoa(ewiczowi tru&no byo teraz znale>- (akie2 bar&zie( stosowne sowa" Mita 'rzest3'owaa z no$i na no$3. 2'ieszya si3" 1 Poczeka* z *a*) 1 u2*iec n) si3 #ura" 1 7ato. nie e$na( si3. 'rzecie zaraz wr,cisz" 1 9o(&zie 'an sa*6 1 s'ytaa Mita" 1 E !oe. czowiek le&wie stoi na no$ac . nie *oe siostra 'o*,c *u &o(2- &o ,ka6 Prosz3 *u zanie2- torb35 Pawe Nikoa(ewicz 'o'atrzy ao2nie na ro&zin3. o&tr)ci 'o*ocn) &o8 Mity. *ocno c wyci si3 'or3czy i zacz) wc o&zi- na $,r3" ;erce *u o*otao. ale nie z wysiku" Wc o&zi na sc o&y (ak na ten""" no. tak) trybun3. na kt,re( ucina() $owy" Piel3$niarka wy'rze&zia $o. wbie$a na $,r3 z torb). zawoaa (ak)2 Mari3. i zani* Pawe Nikoa(ewicz &otar &o ','i3tra. (u zbie$aa sc o&a*i &o wy(2cia. u2wia&a*ia()c w ten s'os,b Ba'itolin3 Matwie(ewn3. (aka to troskliwo2- czeka tu (e( *3a" 7y*czase* Pawe Nikoa(ewicz wsze& 'owoli na ','i3tro. 'rzestronne. $3bokie. (akie *ona zobaczy- tylko w staryc bu&ynkac " Na ','i3trze ty*. nie tarasu()c wcale &ro$i. stay &wa ,ka. a nawet i sza?ki" W ,kac leeli 'ac(enci" #e&en. w bar&zo zy* stanie. zu'enie wycie8czony 'rzyl$n) &o 'o&uszki tlenowe(" Pawe Nikoa(ewicz za&ar $ow3. eby nie 'atrze- na (e$o u*3czon) twarz. skr3ci i 'owoli wsze& (eszcze wye(" %le i na $,rze nie znalaz a&ne( 'ociec y" = szczytu sc o&,w staa 'iel3$niarka Maria" Na (e( 2nia&y*. ascetyczny* obliczu nie byo cienia yczliwo2ci ani u2*iec u" Wysoka. c u&a i 'aska czekaa na nie$o (ak onierz. o&wr,cia si3 bez sowa i 'o'rowa&zia Pawa Nikoa(ewicza &o sali" ;zli korytarze*. *i(ali r,ne &rzwi. i tylko te &rzwi nie byy zastawione ,ka*i: wz&u 2cian te leeli 'ac(enci" Na zakr3cie. 'o& stale za'alon) la*') stao biurko &yurne( 'iel3$niarki i stolik zabie$owy. na 2cianie wisiaa sza?ka z *atowy*i szybka*i i czerwony* krzye*" Min3li biurko. *in3li (eszcze kilka ,ek. a 'ote* Maria wyci)$n3a &u$) ko2cist) r3k3 i 'owie&ziaa: 1 9ru$ie o& okna" < (u si3 2'ieszya. (u o&c o&zia 1 'rzykry nawyk 'ersonelu lecznictwa o$,lne$o: nie zaczeka. nie 'oroz*awia" C ocia &rzwi byy stale otwarte. Pawe Nikoa(ewicz (u o& 'ro$u 'oczu zastarzay s*r,& wil$oci. lekarstw i (eszcze cze$o2 1 bar&zo *3cz)cy &la (e$o wraliwe$o 'owonienia" ;toczone ,ka stay 'rosto'a&le &o 2cian. &zieliy (e o& siebie tylko ciasne 'rze(2cia na szeroko2- sza?ki. a w 'rze(2ciu na 2ro&ku sali *o$y wy*in)- si3 na(wye( &wie osoby"

W ty* to 2ro&kowy* 'rze(2ciu stercza kr3'y. barczysty *3czyzna w 'asiaste( r,owe( 'ia*ie" Fruby i szczelny o'atrunek s'owi(a ca) (e$o szy(3 1 wysoko. a &o 'atk,w uszu" !iae c o*)to nie 'ozwalao *u 'orusza- ci3k). to'orn) $ow). 'oro2ni3t) bury*i wosa*i" Pac(ent o'owia&a co2 oc ry'le inny* c ory*" Po we(2ciu +usanowa obr,ci ku nie*u cay tu,w z unieruc o*ion) $ow). 'o'atrzy obo(3tny* wzrokie* i 'owie&zia: 1 #eszcze (e&en raczek" Pawe Nikoa(ewicz nie uzna za stosowne o&'owie&zie- na t3 'ou?ao2-" Czu. e wszyscy na nie$o 'atrz). ale nie *ia oc oty o&wza(e*nia- s'o(rzenia i o$l)&a- tyc 'rzy'a&kowyc lu&zi. a ty* bar&zie( wita- si3 z ni*i" Mac n) wi3c tylko r3k). eby bury si3 o&sun)" 7a*ten 'rze'u2ci Pawa Nikoa(ewicza i zn,w zwr,ci ku nie*u sw,( tu,w z 'rzykle(on) $ow): 1 No. bracie. a ty *asz raka cze$o6 1 s'yta c arkotliwy* $ose*" Pawa Nikoa(ewicza. kt,ry (u z&oa &otrze- &o swe$o ,ka. a 2cisn3o w &oku" Po&ni,s wzrok na or&ynusa i. stara()c si3 o'anowa- &renie. o&'owie&zia z $o&no2ci): 1 Nicze$o" 7o w o$,le nie rak" !ury 'ryc n) i zawyrokowa na ca) sal3: 1 %le &ure85 #akby to nie by rak 1 toby2 tu nie lea5 Rozdzia dr#$i #u 'o kilku $o&zinac 'obytu w sali Pawa Nikoa(ewicza o$arn3a $roza" 7war&a $ula na szyi 1 nies'o&ziewana. bezsensowna. niko*u nie'otrzebna 1 'rzyci)$n3a $o tu (ak aczyk ryb3 i cisn3a na to elazne ,ko 1 w)skie. n3&zne. ze skrzy'i)c) siatk) i byle (aki* *ateracykie*" Wystarczyo 'rzebra- si3 'o& sc o&a*i. 'oe$na- ro&zin3 i we(2- &o sali. by zatrzasn3o si3 cae &otyc czasowe ycie. a na'aro na8 nowe. tak o y&ne. e bu&zio (eszcze wi3ksze 'rzeraenie ni sa* $uz" #u nie *,$ wybierawe&le wasne$o uznania 'rzy(e*nyc i us'oka(a()cyc wi&ok,w 1 *usia 'atrze- na osie* nieszcz3snyc . w &o&atku teraz *u r,wnyc istot 1 o2*iu 'ac(ent,w w biao1r,owyc . s'ranyc i znoszonyc 'ia*ac . tu roz&artyc . ta* zaatanyc . z re$uy za kr,tkic albo za &u$ic " < nie *,$ (u &ecy&owa-. cze$o b3&zie suc a-. bo &o wyboru zostay *u tylko bezna&zie(ne roz*owy te( lu&zkie( zbieraniny. roz*owy. kt,re ani nie &otyczyy Pawa Nikoa(ewicza. ani nie interesoway $o" Na(c 3tnie( kazaby wszystki* za*ilkn)-. szcze$,lnie te*u burowose*u natr3towi z o'atrunkie* na szyi i unieruc o*ion) $ow):

'ozostali 'ac(enci nie wia&o*o &lacze$o *,wili *u 'o 'rostu #e?rie*. c o- *ia (u swo(e lata" #e?rie* w a&en s'os,b nie c cia si3 us'okoi-. nie ka& si3. nie wyc o&zi z sali. tylko bezustannie w3&rowa ta* i z 'owrote* 'o wolne( 'rzestrzeni *i3&zy ,ka*i" C wila*i *arszczy i wykrzywia twarz (ak 'rzy zastrzyku. c wyta si3 r3ka*i za $ow3 i zn,w zaczyna c o&zi-" Nast3'nie 'rzystawa akurat koo ,ka +usanowa. 'rze$ina 'rzez 'or3cz ca) sw) $,rn) 'oow3 ciaa. 'rzyblia szerok). &ziobat). 'onur) twarz i u2wia&a*ia: 1 Boniec z tob). 'ro?esorze" Nie wr,cisz ty (u &o &o*u5 W sali byo bar&zo cie'o. Pawe Nikoa(ewicz lea na kocu w 'ia*ie i tiubietie(ce" Po'rawi na nosie okulary w zocone( o'rawie. s'o(rza na #e?rie*a surowo. tak (ak 'otra?i 'atrze-. i o&'owie&zia: 1 Nie rozu*ie*. towarzyszu. cze$o wy o&e *nie c cecie6 < 'o co *nie straszycie6 #a was o nic nie 'yta*" #e?rie* tylko 'ryc n) ze zo2ci): 1 % 'yta( sobie. ale &o &o*u 1 nie wr,cisz5 Ekulary *oesz o&esa-" < t3 now) 'ia*3 te" Wy$osiwszy takie $rubia8stwo. wy'rostowa niez&arny tu,w i zn,w 'o&() w3&r,wk3 2ro&kie* sali 1 lic o $o nosio" Pawe Nikoa(ewicz *,$ oczywi2cie 'rzywoa- c a*a &o 'orz)&ku. ale nie zna(&owa w sobie zwyke( ener$ii i woli: o'uszczay $o. a 'o sowac te$o obwi)zane$o czorta znikn3y zu'enie" Potrzebowa otuc y. ws'arcia. a s'yc ano $o na &no" W ci)$u zale&wie kilku $o&zin +usanow utraci 'ozyc(3. zasu$i. 'lany na 'rzyszo2- 1 i sta si3 tylko sie&*io*a &ziesi)tka*i kilo$ra*,w cie'e$o biae$o ciaa. kt,re nie zna swe$o (utra" Wi&ocznie ao2- ta o&*alowaa si3 na (e$o twarzy. $&y 'rzy kole(ny* nawrocie #e?rie* 'owie&zia nie*al a$o&nie: 1 Nawet (ak wr,cisz &o &o*u. to nie na &u$o: rraz 1 i znowu tuta(5 +ak czowieka lubi" #ak ko$o rak szczy'ca*i c wyci. to (u na a*en" Pawe Nikoa(ewicz nie *ia siy o'onowa-. i #e?rie* 'o*aszerowa &ale(" Bto w sali *,$by $o zreszt) osa&zi-6 Wszyscy leeli a'atycznie. niekt,rzy nie byli nawet +os(ana*i" Po& 'rzeciwle$) 2cian). $&zie ze wz$l3&u na wyst3' 'rzewo&u ko*inowe$o *ie2ciy si3 tylko cztery ,ka. ,ko na'rzeciwko +usanowa naleao &o #e?rie*a. a na trzec 'ozostayc leaa sa*a *o&zie: koo 'ieca 'rosto&uszny s*a$y c o'ak. obok nie$o C *o&y =zbek o kuli. a 'o& okne* 1 skurczony. 'o,ky. c u&y (ak $lista wyrostek. kt,ry cay czas wi si3 z b,lu i (3cza" W rz3&zie Pawa Nikoa(ewicza na

lewo o& nie$o leeli &wa( nie1+os(anie. za ni*i. na(blie( &rzwi. sie&zia na ,ku i czyta ksi)k3 kr,tko ostrzyony c o'ak. +os(anin. za2 'o 'rawe( stronie. 'o& okne* 1 niby te +os(anin. ale nie byo to sy*'atyczne s)sie&ztwo: *or&3 *ia ban&yck)" Wy$l)& taki na&awaa *u blizna @zaczynaa si3 koo ust i sza &oe* lewe$o 'oliczka 'rawie &o szyiA. a *oe rozczoc rane czarne wosy. kt,re sterczay w niea&zie na wszystkie strony. a *oe caa $rubo ciosana twarz o twar&yc i o&'yc a()cyc rysac " E'ryc a ci)$n3o (e&nak &o kultury: wa2nie ko8czy czyta- ksi)k3" Palio si3 (u 2wiato 1 &wie (askrawe la*'y su?itowe" Za okna*i za'a&aa cie*no2-" Czekali na kolac(3" 1 #est tu (e&en staruszek 1 nie 'rzestawa #e?rie*" 1 Ley na &ole. (utro *a o'erac(3" W czter&ziesty* &ru$i* wyci3li *u takie$o *alutkie$o raka i 'owie&zieli: &robiaz$. $u'stwo. y( sobie na z&rowie" +ozu*iesz6 1 #e?rie* *,wi niby &ziarsko. ale $os *ia taki. (ak $&yby to (e$o o'erowali" 1 No i y sobie trzyna2cie lat. &awno za'o*nia o cae( istorii. w,&k3 'i. baby obraca 1 c o' (ak trza. sa* zobaczysz" % teraz ta1a1kie raczysko *u wyskoczyo5 1 #e?rie* a c*okn) z zac wytu" 1 Po(e&zie z te( o'erac(i no$a*i &o 'rzo&u" #ak nic 1 'rosto &o kostnicy5 1 9obrze (u. &obrze. starczy te$o krakania5 1 *ac n) r3k) Pawe Nikoa(ewicz. o&wr,ci si3" Nie 'oznawa wasne$o $osu 1 tak nie'rzekonywa()co. tak ao2nie brz*ia" % 'ozostali *ilczeli" Przy'rawia $o o *&o2ci ta*ten wyc u&zony. wierc)cy si3 bez ustanku c o'ak 'o& 'rzeciwle$y* okne*" ;ie&zia 1 nie sie&zia. lea 1 nie lea. wi si3. 'rzyciska kolana &o 'iersi. w a&en s'os,b nie *,$ znale>- wy$o&ne( 'ozyc(i. c wila*i nieruc o*ia z $ow) nie na 'o&uszce. ale w no$ac ,ka" #3cza cic utko. wykrzywia twarz i cay na'ina si3 z b,lu" Pawe Nikoa(ewicz o&wr,ci si3 o& nie$o. usia&. wsun) sto'y w ba*bosze i zacz) bez*y2lnie 'enetrowa- swo() sza?k3" Etwiera i za*yka to &rzwiczki. za kt,ry*i leao na ',eczce (e&zenie. to $,rn) szu?la&k3. $&zie uoy 'rzybory toaletowe i elektryczn) *aszynk3 &o $olenia" % #e?rie* wci) kr)y z r3ka*i s'leciony*i na 'iersi. niekie&y wz&ry$a si3. $&y kuo $o w 2ro&ku. i zawo&zi (ak re?ren. (ak 'acz na& nieboszczykie*: 1 E(. kie'sko z na*i""" E(. kie'sko""" Za 'leca*i Pawa Nikoa(ewicza rozle$o si3 cic e kla'ni3cie" Ebr,ci ostronie $ow3. $&y ka&y ruc s'rawia b,l" 7o s)sia&. ten ',ban&yta. za*kn) 'rzeczytan) ksi)k3 i trzy*a () teraz w wielkic szorstkic a'ac " Na $ranatowe( oka&ce i $rzbiecie ksi)ki wi&niao wytaczane zoty*i. 'oczerniay*i (u litera*i nazwisko autora. ale Pawe

Nikoa(ewicz nie z&oa $o o&cy?rowa-. a 'yta- takie$o ty'a nie *ia oc oty" Wy*y2li &la nie$o 'rzezwisko 1 E$o(e&" !ar&zo 'asowao" E$o(e& 'rzy(rza si3 ksi)ce swoi*i 'os3'ny*i 2le'ia*i i ozna(*i na ca) sal3: 1 F&yby* nie wie&zia. e to 9io*ka 'rzyni,s t3 ksi)k3. to *ona by 'o*y2le-. e c yba s'ec(alnie na* () 'o&rzucili5 1 Co 9io*ka6 #ak) ksi)k36 1 s'yta c o'ak s'o& &rzwi. nie o&rywa()c si3 o& swo(e( lektury" 1 7a ksi)ka5 7ak 'asu(e. e le'sze( by2 nie znalaz5 1 E$o(e& 'atrzy na *asywn) 'otylic3 #e?rie*a @&awno nie strzyone wosy s'a&ay na o'atrunekA. a 'ote* na (e$o st3a) twarz" 1 #e?rie*5 Przesta8 ska*le-" Le'ie( 'oczyta( sobie ksi)k3" #e?rie* stan) 'oc ylony (ak byk. wle'i w E$o(e&a *3tne s'o(rzenie: 1 % 'o co6 Po co czyta-. skoro i tak nie&u$o z&ec nie*y6 E$o(e& 'oruszy blizn): 1 Wa2nie &late$o trzeba si3 2'ieszy-" We>. we>" Po&awa ksi)k3 #e?rie*owi. ale ten ani &r$n)" 1 Za &uo &o czytania" Nie c c3" 1 Moe (este2 nie'i2*ienny. co6 1 nawet nie 'r,bowa na*awia- E$o(e&" 1 #este* nawet bar&zo 'i2*ienny" #ak 'otrzebu(3. to (este*" E$o(e& 'oszuka o,wka na 'ara'ecie. otworzy ksi)k3. 'rze(rza s'is tre2ci i zaznaczy kilka *ie(sc" 1 Nie b,( si3 1 *rukn)" 1 7o kr,ciutkie o'owia&anka" Masz tu 'ar3 1 s'r,bu(" Ebrzy&o *i (u two(e *aru&zenie" Le'ie( sobie 'oczyta(" 1 #e?rie* nicze$o si3 nie boi5 1 Ebwi)zany wzi) ksi)k3 i cisn) () na swo(e ,ko" Z korytarza wku2tyka o kuli *o&y =zbek. %c *a&an 1(e&yny wesoy czowiek w sali" Ebwie2ci: 1 Dyki &o bo(u5 ;*a$y 'o& 'iece* te si3 oywi: 1 Wieczieriu niesut. c o'cy5 Wesza 'iel3$niarka w biay* ?artuc u. z tac) na ra*ieniu" Wysun3a () 'rze& siebie i zacz3a obc o&zi- ,ka" Wszyscy z wy()tkie* u*3czone$o c o'aka 'o& okne* wawo si3$n3li 'o talerze" Na ka&e$o 'rzy'a&aa (e&na sza?ka. tylko nieletni 9i*ka nie *ia swo(e( i &zieli () z s)sia&e*. $ruboko2cisty* Bazac e*. kt,re*u nawis na& war$) bezksztatny cie*nobury stru'"

Pawe Nikoa(ewicz w o$,le nie *ia oc oty na (e&zenie. nawet na to z &o*u. za2 sa* wi&ok te( kolac(i: 'rostok)tnyc $u*iastyc kawak,w kaszy *anny. 'olanyc $alaretowaty* ,ty* sose*. i te( bru&ne(. szare( alu*iniowe( yki z 'o&w,(nie 'rzekr3cony* trzonkie* 1 (eszcze raz 'rzy'o*nia *u bole2nie. $&zie si3 zna(&u(e i (ak wielki b)& 'o'eni. z$a&za()c si3 na leczenie w ty* sz'italu" % wszyscy o'r,cz (3cz)ce$o c o'aka z$o&nie zabrali si3 &o kolac(i" Pawe Nikoa(ewicz nie wzi) talerza &o r)k. 'o'uka tylko 'aznokcie* o (e$o brzeek i roze(rza si3. ko*u by tu o&st)'i- swo() 'orc(3" #e&ni sie&zieli o&wr,ceni &o nie$o bokie*. inni tye*. i tylko c o'ak 'rzy &rzwiac 'atrzy 'rosto na Pawa Nikoa(ewicza" 1 #ak si3 nazywasz6 1 s'yta Pawe Nikoa(ewicz ',$ose* @tylko ta*ten 'owinien $o usysze-A" 9zwoniy yki. ale c o'iec zrozu*ia. e c o&zi o nie$o. i 'owie&zia: 1 Proszka""" e1e1e""" Proko?i( ;ie*ionycz" 1 We>" 1 #ak &a()""" 1 Proszka 'o&sze&. wzi) talerz. 'o&zi3kowa skinienie* $owy" % Pawe Nikoa(ewicz czu()c twar&) $ul3 'o& szcz3k) z&a sobie na$le s'raw3. e (e$o 'rzy'a&ek wcale nie naley &o lekkic " Z cae( &ziewi)tki tylko (e&en 'ac(ent *ia o'atrunek 1 #e?rie*. i to akurat w ty* sa*y* *ie(scu. kt,re *o$li zo'erowa- i (e*u" < tylko (e&en 'ac(ent wi si3 z b,lu" < tylko u te$o krze'kie$o Bazac a '3cznia na& war$) cie*nobor&owy stru'" < (eszcze ta*ten *o&y =zbek 1 c o&zi o kuli. ale 'rawie si3 o ni) nie o'iera" 7yc *ona byo uzna- za c oryc " Pozostali wy$l)&ali na zu'enie z&rowyc " ;zcze$,lnie Proszka 1 ze swo() ru*ian) cer) 'rzy'o*ina racze( wczasowicza. a nie 'ac(enta sz'itala. sie&zia sobie i z a'etyte* wylizywa talerz" E$o(e& *ia w'raw&zie 'oszarza) twarz. ale 'orusza si3 bez wysiku. *,wi nonszalancko. a kasz3 'oc ania tak a'czywie. e Pawe Nikoa(ewicz nabra 'o&e(rze8. czy to aby nie sy*ulant 1 urz)&zi si3 na 'a8stwowy* wikcie. wia&o*o. w naszy* kra(u w sz'italac kar*i) za &ar*o" Fuz roz'iera szy(3. uwiera w szcz3k3. 'rzeszka&za 'orusza- $ow). r,s z $o&ziny na $o&zin3. ale lekarze nie liczyli tu $o&zin: o& obia&u &o kolac(i nikt nie ba&a Pawa Nikoa(ewicza i nie zaleci a&ne( tera'ii" % 'rzecie &oktor 9oncowa zwabia $o tu obietnic) natyc *iastowe$o leczenia5 Co za brak o&'owie&zialno2ci. (akie kary$o&ne lekcewaenie obowi)zk,w5 +usanow uwierzy (e( i traci teraz bezcenny czas w ciasne(. bru&ne( i za'yziae( sali. za*iast zaatwia- sobie leczenie w Moskwie i lecie- ta* (ak na(szybcie(" 7a 2wia&o*o2- 'o'enione$o b3&u i bezsensowne( zwoki. 'o)czona z l3kie* 'rze& $uze* tak 'rzytoczyy Pawa Nikoa(ewicza. e nie *,$ znie2- nawet szcz3ku yek o

blaszane talerze. nie *,$ 'atrze- na te elazne ,ka. or&ynarne koce. na 2ciany. la*'y. lu&zi" Znalaz si3 w 'otrzasku i a &o rana nie by w stanie 'o&()- a&nyc konkretnyc &ziaa8" Ekro'nie nieszcz32liwy 'ooy si3 i &o*owy* r3cznikie* zasoni sobie oczy. by nie wi&zie- 2wiata i cae( reszty" 4eby o&erwa- si3 o& z*artwie8. zacz) *y2le- o &o*u i ro&zinie 1 co te teraz 'orabia()6 #ura (e&zie 'oci)$ie*" #e$o 'ierwsza sa*o&zielna ins'ekc(a" Musi &obrze wy'a2-" %le #ura (est ust3'liwy. to *i3czak. eby tylko si3 nie zba>ni5 %wieta *a wakac(e. 'o(ec aa &o Moskwy 1 rozerwa- si3 troc 3. 'oc o&zi- &o teatr,w. a 'rze&e wszystki* zorientowa- si3. co i (ak. nawi)za- o&'owie&nie kontakty. b)&> co b)&> ostatni rok stu&i,w. trzeba si3 (ako2 urz)&zi-" %wieta (ako z&olna i rzutka &ziennikarka *usi oczywi2cie 'racowa- w Moskwie. tuta( nie rozwinie skrzy&e" #est taka *)&ra. taka utalentowana. (ak nikt w ro&zinie 1 w'raw&zie braku(e (e( (eszcze &o2wia&czenia. ale tak szybko si3 uczy5 Dawrik""" =rwis w szkole *a &o2- 'rzeci3tne sto'nie. ale to 'raw&ziwy talent s'ortowy. by nawet na zawo&ac w +y&ze. *ieszka ta* w otelu (ak &orosy" =*ie (u 'rowa&zi- sa*oc ,&. c o&zi na kurs na 'rawo (az&y" W &ru$i* okresie za'a &wie &w,(e 1 *usi 'o'rawi-" Ma(ka 'ewnie (est teraz w &o*u. $ra na 'ianinie @'ierwsza w cae( ro&zinie5A" % w korytarzu ley na &ywaniku 9ulbars" Przez ostatni rok Pawe Nikoa(ewicz 'rzyzwyczai si3 &o s'acer,w z 'se* 1 takie 'rzec a&zki wyc o&z) na z&rowie i 'su. i 'anu" 7eraz 9ulbarsa b3&zie wy'rowa&za- Dawrik" Lubi to 1 na('ierw 'o cic utku szczu(e 'sa na (akie$o2 'rzec o&nia. a 'ote* woa: /Prosz3 si3 nie ba-. trzy*a* $o50 < oto caa z$o&na. wzorowa ro&zina +usanow,w. s'oko(na i beztroska e$zystenc(a. wy$o&ne *ieszkanie 1 wszystko to w ci)$u kilku &ni znikn3o. znalazo si3 'o ta*te( stronie $uza" 4ona. &zieci y() wasny* ycie* i b3&) y- &ale( bez wz$l3&u na to. (ak zako8czy si3 c oroba o(ca" Mo$) *artwi- si3. 'aka-. roz'acza- 1 wszystko na nic. $uz o&&ziela $o o& nic (ak 2ciana. i 'o te( (e$o stronie Pawe Nikoa(ewicz by zu'enie sa*" My2li o &o*u nie 'o*o$y. zacz) wi3c *y2le- o s'rawac 'a8stwowyc " W sobot3 zbiera si3 +a&a Na(wysza Z;++" C yba nie wy&arzy si3 nic ciekawe$o. b3&) zatwier&zabu&et" F&y wy(e&a &zi2 z &o*u &o sz'itala. ra&io na&awao au&yc(3 o 'rze*y2le ci3ki*" % tuta( nie *a nawet $o2nika. w korytarzu te nie *a" Da&ne 'orz)&ki5 7rzeba zaatwi-. eby 'rzyna(*nie( &ostarczali /Praw&30" 9zi2 *,wiono o 'rze*y2le ci3ki*. wczora( za'a&a &ecyz(a o zwi3kszeniu 'ro&ukc(i *i3sa" 7ak5 Fos'o&arka rozwi(a si3 w bar&zo szybki* te*'ie. a to oczywi2cie oznacza 'owan) reor$anizac(3 roz*aityc instytuc(i 'a8stwowyc " < ocza*i wyobra>ni wi&zia (u Pawe Nikoa(ewicz te reor$anizac(e w skali re'ubliki i obwo&u" Wszelkie reor$anizac(e zawsze wywoyway *iy &reszczyk e*oc(i. uroz*aicay

*onotoni3 co&ziennyc

za(3-. 'racownicy wy&zwaniali &o siebie. s'otykali si3. snuli rosza& ka&rowyc " < c o- roz*aite byway te

'rzy'uszczenia co &o ewentualnyc

reor$anizac(e 1 takie. owakie. czase* s'rzeczne z 'o'rze&ni*i 1 to ni$&y niko$o. w ty* Pawa Nikoa(ewicza. nie reor$anizowano w &,. tylko zawsze awansowano" #e&nak i te roz*y2lania nie 'o'rawiy *u nastro(u" =kuo 'o& szy() 1 i natyc *iast bezlitosny. obo(3tny na wszystko $uz 'rzesoni cay 2wiat" !u&et. 'rze*ys ci3ki. o&owla. reor$anizac(e zn,w znalazy si3 'o /ta*te(0 stronie" % 'o /te(0 zosta tylko Pawe Nikoa(ewicz +usanow" ;a*" W sali &a si3 sysze- sy*'atyczny kobiecy $osik" < c o- w obecny* stanie nic nie *o$o s'rawi- Pawowi Nikoa(ewiczowi 'rzy(e*no2ci. to c ciwie wsuc a si3 w ten $osik 1 tak *io brz*ia" 1 % teraz z*ierzy*y te*'eraturk35 1 Bobieta *,wia taki* tone*. (akby *iaa roz&awa- cukierki" +usanow 2ci)$n) r3cznik z twarzy. uni,s si3 na okciu i zaoy okulary" Co za szcz32cie5 1 nie bya to ta*ta 'onura czarna Maria. ale 'ostawna &ziewczyna o zocistyc wosac " Miaa na nic lekarski cze'ek. a nie c ustk3" 1 %zowkin5 No. %zowkin5 1 'erswa&owaa wesoo c o'akowi s'o& okna" Lea (eszcze &ziwacznie( ni 'o'rze&nio 1 'o 'rzek)tne( ,ka. 'lackie*. z 'o&uszk) 'o& brzuc e*: w'ar 'o&br,&ek w *aterac (ak 'ies i 'atrzy 'rzez 'r3ty 'or3czy u&r3czony* wzrokie*" Przy'o*ina zwierz3 w klatce" Przez wyc u&) twarz 'rzebie$ay cienie wewn3trznyc bole2ci" #e&na r3ka bezwa&nie zwisaa na 'o&o$3" 1 No. we> si3 w $ar2-5 1 zawsty&zaa $o 'iel3$niarka" 1 Przecie *asz &o2- siy5 !ierz ter*o*etr5 C o'ak &>wi$n) r3k3 z 'o&o$i (ak wia&ro ze stu&ni. si3$n) 'o ter*o*etr" Nie c ciao si3 w'rost wierzy-. e *a na(wye( sie&e*na2cie lat 1 tak by bezsilny i 'oc oni3ty swoi* b,le*" 1 Zo(a5 1 (3kn)" 1 Prosz3 *i &a- ter*o?or5 1 Nie wolno 1 o2wia&czya Zo(a stanowczo" 1 9awali2*y ci ter*o?or. a ty ka&e2 $o sobie na brzuc . a nie na zastrzyk" 1 !o wte&y *i le( 1 nale$a cier'i)cy* $ose*" 1 Cie'o 'obu&za wzrost nowotworu. 'rzecie (u ci *,wia*" Na onkolo$ii w o$,le nie wolno uywa- ter*o?or,w. &ostae2 w &ro&ze wy()tku" 1 7o nie &a* zrobi- sobie zastrzyku" %le Zo(a (u $o nie suc aa. tylko 'ostuku()c 'alce* o 'uste ,ko E$o(e&a s'ytaa:

1 % $&zie Bosto$otow6 @;trza w &ziesi)tk35 Pawe Nikoa(ewicz tra?i bez 'u&a: Bosto$otow 1 E$o(e&5 9oka&nie to sa*o5A 1 Posze& za'ali- 1 o&ezwa si3 9io*ka" Na&al czyta" 1 #u (a *u &a* za'ali-5 1 za$rozia Zo(a" #akie 2wietne bywa() &ziewczyny5 Pawe Nikoa(ewicz z 'rzy(e*no2ci) 'atrzy na (e( wy&atne kr)$o2ci i ciut wy'uke oczy 1 'atrzy z bezinteresown) lubo2ci) i czu. e si3 o&'r3a" Po&aa *u ter*o*etr i u2*iec n3a si3" ;taa o& strony $uza. ale w o$,le nie &aa 'o sobie 'ozna-. e brzy&zi si3 $o albo wi&zi co2 takie$o 'ierwszy raz w yciu" 1 Czy 'rze'isano *i (u (ak)2 tera'i36 1 s'yta Pawe Nikoa(ewicz" 1 Na razie nie 1 u2*iec n3a si3 'rze'rasza()co" 1 9lacze$o6 F&zie s) lekarze6 1 Lekarze 'oszli (u &o &o*u" Na Zo(3 nie *ona byo si3 $niewa-. ale kto2 'rzecie by winien. e +usanowa nie zacz3to (eszcze leczy-5 Naleao &ziaa-" +usanow nie znosi bezczynno2ci i 2la*azarno2ci. tote $&y Zo(a 'rzysza 'o ter*o*etr. s'yta: 1 F&zie tu *acie tele?on6 #ak &o nie$o &o(2-6 Boniec ko8c,w *ona by si3 teraz z&ecy&owa- i za&zwoni- &o towarzysza Esta'ienki5 My2l o tele?onie 'rzywr,cia Pawowi Nikoa(ewiczowi ca) (e$o &awn) ener$i3" < *3stwo" Zn,w 'oczu. e walczy" 1 7rzy&zie2ci sie&e* 1 zako*unikowaa Zo(a z u2*iec e* i 'ostawia 'ierwsz) kresk3 na wykresie wisz)cy* w no$ac ,ka" 1 7ele?on (est w re(estrac(i" %le teraz 'an ta* nie 'rze(&zie" Wc o&zi si3 z inne( strony" 1 Za 'ozwolenie* 1 nastroszy si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 #ak w klinice *oe nie bytele?onu6 % $&yby co2 si3 stao6 Na 'rzyka& ze *n)6 1 7o 'obie$nie*y i za&zwoni*y 1 nie 'rze(3a si3 Zo(a" 1 % (e2li b3&zie kl3ska ywioowa. ura$an. 'ow,&>6 Zo(a staa (u 'rzy s)sie&zie. stary* =zbeku. 'isaa co2 na (e$o wykresie" 1 W &zie8 *ona ',(2-. ale teraz za*kni3te" Mia bo *ia. ale nie$rzeczna: nie wysuc aa &o ko8ca. 'osza &o Bazac a" Mi*owolnie 'o&nosz)c $os Pawe Nikoa(ewicz zawoa za ni): 1 7u 'owinien by- tele?on5 Boniecznie5 1 #est 1 o&'ara Zo(a zna& ,ka Bazac a" 1 W $abinecie lekarza naczelne$o" 1 No wi3c &lacze$o"""

1 9io*a""" 7rzy&zie2ci sze2- i osie*""" Fabinet (est za*kni3ty" Niza*ut&in !ac ra*owicz nie lubi""" < wysza" No tak. bya w ty* 'ewna lo$ika" Nikt nie lubi. kie&y osoby 'ostronne wc o&z) &o $abinetu 'o& nieobecno2- (e$o $os'o&arza" %le w sz'italu 'owinni co2 wy*y2li-""" W)ta ni-. kt,ra na c wil3 zwi)zaa $o ze 2wiate* zewn3trzny*. &r$n3a 1 i '3ka" < zn,w wszystko 'rzesoni w'iera()cy si3 w szcz3k3 $uz wielko2ci 'i32ci" Pawe Nikoa(ewicz s'o(rza w lusterko" %le to ro2nie5 ;trac 'atrze-5 Zwaszcza wasny*i ocza*i" Przecie co2 takie$o nie *oe istnie-5 Nikt nie *a takie$o $uza5 Przez czter&zie2ci 'i3- lat ycia Pawe Nikoa(ewicz ani razu nie s'otka si3 w r,wnie o&raa()c) c orob)5 Nie s'raw&za (u. czy $uz ur,s. czy nie. sc owa lusterko. wyci)$n) z sza?ki (akie2 (e&zenie. z(a& troc 3" 9w,c na(wi3kszyc $bur,w 1 #e?rie*a i E$o(e&a 1 nie byo w sali. wyszli" %zowkin lea w (eszcze wy*y2lnie(sze( 'ozyc(i. ale (u nie (3cza" Pozostali zac owywali si3 cic o. szele2ciy tylko 'rzewracane kartki. niekt,rzy (u s'ali" +usanow te 'ostanowi zasn)-" ;kr,ci- noc. nie *y2le-. a rano 'o'3&zi- lekarzo* kota" Z&() szla?rok. wsun) si3 'o& koc. nakry $ow3 r3cznikie* i 'r,bowa zasn)-" !yo cic o. ale w ciszy te( szcze$,lnie &ono2nie i &rani)co brz*ia 'rzenikliwy sze't 1 kto2 sze'ta i sze'ta 'rosto w uc o Pawa Nikoa(ewicza" Nie wytrzy*a. zerwa r3cznik z twarzy. uni,s $ow3. uwaa()c. by nie zabolao. i stwier&zi. e sze'cze (e$o s)sia& =zbek 1 wysc ni3ty. c u&ziutki. 'rawie br)zowy staruszek z kline* czarne( br,&ki i w br)zowe( wytarte( tiubietie(ce" Lea na 'lecac z r3ka*i 'o& $ow). 'atrzy w su?it i sze'ta 1 *o&li si3 stary &ure8. czy co6 1 G(. aksaka5 1 Pawe Nikoa(ewicz 'o$rozi *u 'alce*" 1 Przesta85 Przeszka&zasz5 ;tary u*ilk" +usanow zn,w nakry si3 r3cznikie*" ;en (e&nak nie na&c o&zi" Pawe Nikoa(ewicz zrozu*ia. e 'rzeszka&za *u (askrawe 2wiato &w,c la*' su?itowyc " <c blask 'rzenika nawet 'rzez r3cznik" Pawe Nikoa(ewicz z$rzytn) z3ba*i i zn,w uni,s si3 na okciu. stara()c si3 nie urazi- $uza" Proszka sta 'rzy swoi* ,ku tu koo wy)cznika i rozbiera si3 &o snu" 1 Mo&y czowieku5 Prosz3 z$asi- 2wiato5 1 za&ys'onowa Pawe

Nikoa(ewicz" 1 7a szcze""" lekarstwa ne 'rynesli 1 stro'i si3 Proszka. ale wyci)$n) r3k3 w stron3 kontaktu" 1 Co to znaczy: /z$asi-06 1 rykn) za 'leca*i +usanowa E$o(e&" 1 Co si3 'an rz)&zi6 ;a* 'an tu (est. czy co6 Pawe Nikoa(ewicz usia& (ak naley. zaoy okulary i ostronie o&wr,ci si3 z *etaliczny* z$rzyte* s'r3yn ,ka" 1 % nie *,$by 'an roz*awia- troc 3 $rzecznie(6 Frubianin skrzywi swo() 'asku&n) $3b3 i o&'owie&zia basowo: 1 Co si3 'an na&y*asz. tu nie 'a8ski $abinet" Pawe Nikoa(ewicz s'iorunowa $o wzrokie*. ale na E$o(e&zie nie wywaro to a&ne$o wraenia" 1 No &obrze. ale 'o co 'anu 2wiato6 1 s'yta Pawe Nikoa(ewicz bar&zie( 'o(e&nawczy* tone*" 1 4eby w tyku 'o$*era- 1 r)bn) Bosto$otow" Pawowi Nikoa(ewiczowi zabrako na$le 'owietrza. c o- 'rzyzwyczai si3 (u &o za&uc u sali" 7e$o c a*a naleaoby w ci)$u &wu&ziestu *inut wy'isa- ze sz'itala i 'osa&o roboty5 Niestety nie &ys'onowa a&ny*i konkretny*i *oliwo2cia*i &ziaania" 1 Przecie 'oczyta- *ona na korytarzu 1 zauway tra?nie Pawe Nikoa(ewicz" 1 9lacze$o uzur'u(e 'an sobie 'rawo &o &ecy&owania za wszystkic 6 ;) tu r,ni 'ac(enci i trzeba uwz$l3&ni- 'ewne r,nice""" 1 =wz$l3&ni) 1 o&ci) si3 ta*ten" 1 Panu nekrolo$ na'isz). czonek o& te$o i te$o roku. a nas 1 no$a*i &o 'rzo&u" Ni$&y (eszcze Pawe Nikoa(ewicz nie zetkn) si3 z tak niesyc an) bezczelno2ci) i tak ostentacy(ny* brakie* 'osusze8stwa" ;'eszy si3" #ak na to zarea$owa-6 Przecie nie ',(&zie na skar$3 &o 'iel3$niarki5 Naleao z $o&no2ci) zako8czy- t3 'rzykr) &yskus(3" Z&() okulary. 'ooy si3 i nakry $ow3 r3cznikie*" 7rz3so $o z $niewu i roz$oryczenia" 4e te ule$ na*owo* i z$o&zi si3 na t3 klinik35 No nic. (eszcze nie (est za ',>no" #utro rano b3&zie *ona si3 wy'isa-" Ze$arek wskazywa &ziewi)t). Pawe Nikoa(ewicz 'ostanowi wszystko wytrzy*a-" 7a*ci 'rzecie kie&y2 si3 us'oko()" Zn,w (e&nak zacz3y si3 s'acery i 'otr)canie ,ek 1 to oczywi2cie wr,ci #e?rie*" ;tare &eski 'o&o$i u$inay si3 'o& (e$o sto'a*i i &r$ania te 'o'rzez ,ko wstrz)say +usanowe*" Pawe Nikoa(ewicz cier'ia (e&nak w *ilczeniu i nie o&zywa si3 &o #e?rie*a"

<le (eszcze c a*stwa uc owao si3 w naszy* s'oecze8stwie5 #ak z taki*i *ona bu&owa- nowe ycie56 % wiecz,r ci)$n) si3 w niesko8czono2-5 Przyc o&zia 'iel3$niarka 1 raz. &ru$i. trzeci. czwarty. (e&ne*u 'rzyniosa *ikstur3. &ru$ie*u 'roszki. trzecie*u i czwarte*u zrobia zastrzyk" %zowkin krzycza 'o&czas zastrzyku. a 'ote* ba$a o ter*o?or. eby lek si3 wc on)" #e?rie* tu'a. c o&zi ta* i z 'owrote*. nie *,$ znale>- sobie *ie(sca" %c *a&an roz*awia z Proszk). ka&y na swoi* ,ku" Wraz z na&e(2cie* wieczoru wszyscy (akby o&yli. zac owywali si3 (ak z&rowi i beztroscy lu&zie" Nawet 9io*ka nie 'osze& s'a-. usia& na ,ku Bosto$otowa i &u&nili teraz oba( 'rosto w uc o Pawa Nikoa(ewicza" 1 C c3 (ak na(wi3ce( 'rzeczyta- 1 *,wi 9io*ka" 1 P,ki starczy czasu" C ciaby* &osta- si3 na uniwersytet" 1 7o &obrze" 7ylko 'a*i3ta(: o& wyksztacenia rozu*u nie 'rzybywa" @Eto cze$o E$o(e& uczy &zieciaka5A 1 #ak to6 1 % tak to" 1 % sk)& si3 bierze rozu*6 1 Z ycia" 9io*ka 'o*ilcza i o&'owie&zia: 1 Nie z$a&za* si3" 1 Mieli2*y w o&&ziale takie$o ko*isarza. Paszkina. i on zawsze 'owtarza: o& wyksztacenia rozu*u nie 'rzybywa" E& ran$i te" 9a&z) czowiekowi $wiaz&k3. a on *y2li. e i rozu*u *u o& te$o 'rzybyo" % 1 nie 'rzybyo" 1 7o (ak 1 nie warto si3 uczy-6 Nie z$a&za* si3" 1 Cze*u nie warto6 Warto" =cz si3 na z&rowie" 7ylko 'a*i3ta(. e rozu* 1 to nie wie&za""" 1 % co6 1 Co6 +ozu* 1 to wasny* oczo* wierzy-. a uszo* nie" Na (aki wy&zia c cesz z&awa-6 1 #eszcze nie wie*" C ciaby* na istori3" < na literatur3" 1 % na (aki2 tec niczny6 1 Nieee""" 1 9ziwne" Za *oic czas,w te wszyscy c cieli na kierunki u*anistyczne" % &zi2 wol) tec nik3" Nie lubisz tec niki6

1 Nie""" <nteresu(e *nie ycie s'oeczne" 1 ;'oeczne6 E(. 9io*ka. tec nika to s'oko(nie(sze za(3cie" =cz si3 le'ie( ra&ia robi-" 1 % na co *i 1 s'oko(nie(sze6 7ak sobie *y2l3. e (e2li 'ole3 tu (eszcze z *iesi)c albo &wa. to b3&3 *usia na&robi- &ziewi)t) klas3. cae &ru$ie ',rocze" 1 % 'o&r3czniki6 1 9wa *a* ze sob)" ;tereo*etria (est bar&zo tru&na""" 1 ;tereo*etria6 Poka no5 ;yc a- byo. (ak *okos 'osze& i wr,ci" 1 7ak. tak. tak""" Feo*etria staruszka Bisielowa""" 7a sa*a""" Prosta i 'aszczyzna. 'roste r,wnole$e""" Prosta r,wnole$a &o inne( 'roste( na 'aszczy>nie (est r,wnole$a &o te( 'aszczyzny""" 9o &iaba. 9io*ka. to ci &o'iero ksi)ka5 4eby to wszyscy tak 'isali5 4a&ne$o wo&ole(stwa5 7aka cienka. a ile tu tre2ci5 1 W szkole 'rzerabia si3 () w ',tora roku""" #a te si3 z nie( uczye*" Nie>le wkuwae*5 1 Bie&y6 1 Zaraz ci 'owie*""" 7e w &ziewi)te( klasie. &ru$ie ',rocze" Czyli""" w trzy&ziesty* si,&*y* i w trzy&ziesty* ,s*y*" % *io 'o'atrze-" Feo*etri3 lubie* na(bar&zie(" 1 % 'ote*6 1 Co 'ote*6 1 Po szkole" 1 Po szkole 'osze&e* na ws'aniay wy&zia" Na $eo?izyk3" 1 F&zie6 1 No. w Lenin$ra&zie" 1 < co6 1 Zaliczye* 'ierwszy rok. a we wrze2niu trzy&zieste$o &ziewi)te$o zacz3li bra- &o wo(ska o& &ziewi3tnastu lat. no i wzi3li *nie" 1 % 'ote*6 1 Pote* suye* w wo(sku" 1 % 'ote*6 1 Nie wiesz. co byo 'ote*6 Wo(na" 1 !y 'an o?icere*6 1 Nie. sierante*" 1 9lacze$o6 1 !o (akby wszyscy zostali $eneraa*i. nie *iaby kto wo(en wy$rywa-"""

#eeli 'aszczyzna 'rzec o&zi 'rzez 'rost) r,wnole$) &o inne( 'aszczyzny i 'rzecina t3 'aszczyzn3. to linia 'rzeci3cia""" Wiesz co. 9io*ka6 Moe*y co wiecz,r raze* 'owtarzastereo*etri3" Powkuwa*y5 C cesz6 1 Pewnie5 @Masz ci los5 #eszcze tylko te$o brakowao5A 1 !3&3 ci za&awa-" 1 9obra" 1 !o ?aktycznie czas ucieka""" Zacznie*y o& razu" Na 'ocz)tek te trzy 'ewniki" Na 'ierwszy rzut oka s) niby 'ro2ciutkie. ale 'ote* b3&) w ka&y* twier&zeniu. a ty *usisz roz$ry>-. $&zie" Pierwsze: (eeli &wa 'unkty (e&ne( 'roste( le) na te( sa*e( 'aszczy>nie. to ka&y inny 'unkt te( 'roste( ley na te( sa*e( 'aszczy>nie" E co tu c o&zi6 Niec ta ksi)ka b3&zie 'aszczyzn). a o,wek 'rost)" E tak" % teraz s'r,bu( okre2li-""" Za$3bili si3 w rozwaania i &u$o (eszcze brz3czeli na& usza*i o twier&zeniac i 'ewnikac " Pawe Nikoa(ewicz o&wr,ci si3 &o nic 'leca*i i cier'ia w *ilczeniu" Wreszcie 'rzestali i 9io*ka wr,ci na swo(e ,ko" Po 'o&w,(ne( &awce 2ro&ka nasenne$o us'okoi si3 w ko8cu %zowkin" Natyc *iast (e&nak zacz) kaszle- aksaka. kt,re$o Pawe Nikoa(ewicz *ia 'rze& sob)" Hwiato &awno (u z$aso. a ten 'rzekl3tnik kaszla i kaszla. w &o&atku tak obrzy&liwie. &u$o i 2wiszcz)co. (akby *ia la&a c wila skona-" Pawe Nikoa(ewicz 'onownie 'rzewr,ci si3 na &ru$i bok" Hci)$n) r3cznik z twarzy. lecz w sali wcale nie byo cie*no: z korytarza s)czyo si3 2wiato. &obie$ay sta*t)& r,ne aasy. kroki. brz3k wia&er i s'luwaczek" ;en nie na&c o&zi" Fuz uciska szy(3" 7akie 'rze*y2lane. takie 'oyteczne ycie znalazo si3 na skra(u 'rze'a2ci" < tak byo al sa*e$o siebie5 < tak bar&zo c ciao si3 'aka-5 Dzy byy tu. tu. brakowao (e&ne$o *ae$o i*'ulsu. by 'rzerway za'or3 'owiek" < oczywi2cie #e?rie* nie o*ieszka $o &ostarczy-" Botowa si3 w cie*no2ci i 'o s)sie&zku o'owia&a %c *a&anowi zu'enie i&iotyczn) ba(k3: 1 % 'o co czowiek *a y- sto lat6 Nie *usi" % byo to tak" +oz&awa %llac ycie i &awa wszystki* zwierz3to* 'o 'i3-&ziesi)t lat. e niby wystarczy" % czowiek 'rzysze& ostatni i %llac *ia &la nie$o (u tylko &wa&zie2cia 'i3-" 1 Znaczy. -wiartk36 1 s'yta %c *a&an" 1 7ak (akby" Ebrazi si3 czowiek: *ao5 %llac 'owia&a: wystarczy" % czowiek swo(e: za *ao5 No to i&>. *,wi %llac . i 'o'ro2. *oe ci kto o&&a ze swoic " Posze& czowiek. s'otka konia" /;uc a( 1 *,wi 1 &ostae* za kr,tkie ycie" E&st)' *i troc 3 lat" 0 1

/Prosz3. we> sobie &wa&zie2cia 'i3-" 0 Posze& &ale(. s'otka 'sa" /7y. 'ies o&st)' *i troc 3 lat ycia50 1 /Prosz3. we> sobie &wa&zie2cia 'i3-50 Posze& &ale(" Ma'a" Ena te o&st)'ia *u &wa&zie2cia 'i3-" Wr,ci &o %llac a" % %llac *,wi tak: /;a* za&ecy&owae2" Przez 'ierwsze &wa&zie2cia 'i3- lat ycia b3&ziesz y- (ak czowiek" 9ru$ie &wa&zie2cia 'i3b3&ziesz arowa- (ak ko8" 7rzecie &wa&zie2cia 'i3- b3&ziesz szczeka- (ak 'ies" % 'rzez ostatnie &wa&zie2cia 'i3- lat b3&) si3 z ciebie 2*ia- (ak z *a'y""" 0 Rozdzia %rze&i C ocia Zo(a bya s'rawn) i zr3czn) 'iel3$niark). c o- byskawicznie obsu$iwaa swo(e 'i3tro. bez 'rzerwy bie$a()c o& biurka &o ,ek i z 'owrote* 1 stwier&zia. e &o ko8ca &yuru nie u'ora si3 ze wszystki*i obowi)zka*i" Zwi3kszya wi3c te*'o. by (ak na(szybcie( z$asi- 2wiato w sali *3skie( i *ae( kobiece(" W &ue( kobiece( 1 o$ro*ne(. na 'ona& trzy&zie2ci ,ek. stale 'anowa babski re(wac . i z$aszenie 2wiata wcale nie us'oka(ao 'ac(entek" Niekt,re leay ta* o& &awna. *iay &o2- sz'itala. >le s'ay. bez 'rzerwy k,ciy si3 o &rzwi o& balkonu 1 czy *a() by- otwarte. czy za*kni3te" !yo te kilka niez*or&owanyc $a&u. $otowyc bez ko8ca roz*awia- 'rzez ca) sal3" 9o ',nocy. a czase* i &o 'ierwsze( 'ytloway o cenac . zao'atrzeniu. *eblac . &zieciac . *3ac . s)sia&kac . a nawet o zu'enie bezwsty&nyc s'rawac " Na &obitk3 *ya ta* &zi2 'o&o$3 salowa Nella 1 'yskata &ziewuc a o wysta()cy* tyku. $3styc brwiac i szerokic ustac " Maru&zia z robot). nie *o$a sko8czy-. wtr)caa si3 &o wszystkic roz*,w" % na korytarzu czeka na swo() k)'iel ;ib$atow. kt,re$o ,ko stao koo &rzwi &o sali *3skie(" Wa2nie z 'owo&u tyc k)'ieli. a take kr3'u()c si3 s*ro&u rany na 'lecac ;ib$atow z wasne( woli c cia lee- na korytarzu. c o- 'rzebywa w sz'italu na(&ue( ze wszystkic weteran,w 1 wa2ciwie by (u bar&zie( 'racownikie* ni 'ac(ente*" Zo(a zwr,cia Nelli uwa$3 raz. 'ote* &ru$i. ale Nella o&szczekn3a si3 tylko i na&al 'racowaa 'o swo(e*u: obie byy *nie( wi3ce( w ty* sa*y* wieku i Nella ywia uraz3. e *usi suc a- takie( s*arkate(" Zo(a 'rzysza &zi2 &o 'racy w &obry* u*orze. lecz ?oc y salowe( zirytoway ()" =waaa. e ka&y czowiek *a 'rawo &o swo(e( o&robiny wolno2ci i w 'racy nie *usi tyra- &o u'a&e$o. ale 'ewnyc $ranic nie *ona 'rzekracza-. zwaszcza $&y c o&zio o 'ac(ent,w" Wreszcie Zo(a roz&aa wszystkie leki. Nella u*ya 'o&o$3. z$asiy 2wiato w sali kobiece(. z$asiy w korytarzu. bya (u &wunasta. $&y Nella 'rzy$otowaa cie'y roztw,r na 'arterze i 'rzyniosa $o w *ie&nicy ;ib$atowowi"

1 %le* si3 natyraa 1 ziewn3a $o2no" 1 Bi*n3 sobie teraz 'ar3 $o&zin" 7y. c ory 1 sie&zisz w te( *ie&nicy $o&zin3. 'rzecie nie b3&3 na ciebie czeka-" Znie2 'ote* *ie&nic3 na &, i wyle(. &obrze6 @W ty* soli&ny* stary* bu&ynku z 'rzestronny*i korytarza*i na 'i3trze nie byo zlew,w" A #ak wy$l)&a ;zara? ;ib$atow w 'eni si i z&rowia nie s'os,b sobie nawet wyobrazi-: c orowa tak &u$o. e nie zostao w ni* (u nic z &awne$o. nor*alne$o czowieka" %le 'o trzec latac nieustanne$o cier'ienia ten *o&y 7atar by na(bar&zie( z$o&ny*. cier'liwy* i u'rze(*y* 'ac(ente* w cay* sz'italu" Na (e$o twarzy cz3sto 'o(awia si3 leciutki u2*iec . ty* cienie* u2*iec u (ak $&yby 'rze'rasza za ko'oty zwi)zane z (e$o osob)" Lea na onkolo$ii 'o cztery albo 'o sze2- *iesi3cy. zna &oskonale wszystkic lekarzy. wszystkie 'iel3$niarki. salowe i s'rz)taczki. (e$o te zna cay 'ersonel" % Nella bya nowa. 'racowaa &o'iero o& 'aru ty$o&ni" 1 7o za ci3kie 1 cic o za'rotestowa ;ib$atow" 1 F&yby* *,$ &o cze$o2 o&la-. zani,sby* wo&3 'o troc u" !iurko Zoi stao w 'obliu. usyszaa t3 roz*ow3. zerwaa si3 z krzesa" 1 #ak ci nie wsty&5 En nie *oe z$ina- 'lec,w. (ak *a nie2- t3 *isk3. co6 !rz*iao to (ak krzyk. ale krzyk sze'te*. i nikt 'oza ni*i nic nie sysza" Nella nato*iast o&ezwaa si3 s'oko(ny* $ose*. ale na cae 'i3tro: 1 E. zaraz wsty&5 Na arowaa* si3 (ak suka5 1 #este2 na &yurze5 !ierzesz za to 'ieni)&ze5 1 (eszcze cisze( oburzya si3 Zo(a" 1 Do5 Pieni)&ze5 7akie ta* 'ieni)&ze5 W 'rz3&zalni wi3ce( by* zarobia5 1 I222""" Nie *oesz troc 3 cisze(6 1 E( 1 westc n3a. (3kn3a Nella na cay korytarz" 1 ;'a- *i si3 c ce5 Ca) noc balowaa* z szo?eraka*i""" 9obra. c ory. wsu8 *isk3 'o& ,ko. rano wynios3" +oz&ziawia usta w szeroki* ziewni3ciu" 1 !3&3 w kon?erency(ne(. na kana'ce" < nie czeka()c na 'ozwolenie 'osza &o &rzwi w ro$u 1 *ie2cia si3 ta* salka kon?erency(na 1 'ok,( lekarzy z kana'k) i ?otela*i" Nie &oko8czya s'rz)tania. nie u*ya s'luwaczek. nie tkn3a 'o&o$i w korytarzu. ale Zo(a s'o(rzaa na (e( krze'kie 'lecy i 'owstrzy*aa si3 o& ko*entarzy" ;a*a 'racowaa tu niezbyt &u$o. lecz 'o(3a (u 'o&stawow) i 'rzy$n3bia()c) zasa&3: kto nie robi. ten nic nie

zrobi. kto robi. to i za &w,c zrobi" E& rana zaczyna &yur #elizawieta %natoli(ewna 1 wyszoru(e. 'os'rz)ta za siebie i za Nelk3" F&y ;ib$atow zosta sa*. obnay 'lecy. z tru&e* usia& w *ie&nicy i znieruc o*ia cic utko" Ba&y nieostrony ruc wywoywa b,l ko2ci. ka&e &otkni3cie c ore$o *ie(sca. nawet tarcie bielizny. 'alio ywy* o$nie*" Ni$&y nie wi&zia rany na 'lecac . czase* tylko &otyka (e( 'alca*i" 9wa lata te*u wnie2li $o &o te( kliniki na noszac 1 nie by w stanie si3 'oruszy-" !a&ao $o wielu lekarzy. ale leczenie 'rowa&zia Lu&*ia %?anas(ewna" < 'o czterec *iesi)cac b,l ust)'i5 Zn,w *,$ c o&zi-. sc yla- si3 i nic *u nie &ole$ao" Przy wy'isie caowa Lu&*i3 %?anas(ewn3 'o r3kac . a ona u'rze&zaa: /=waa(. ;zara?5 Nie skacz. unika( uraz,w50 Co z te$o. skoro nie byo &la nie$o takie( 'racy. wr,ci na stanowisko eks'e&ytora" % eks'e&ytor 1 wia&o*o. nieraz skacze z ci3ar,wki na zie*i3" #ak *a nie 'o*,c kierowcy i a&owaczo*6 9o czasu wszystko byo &obrze. a 'ote* z&arzy si3 wy'a&ek 1 beczka stoczya si3 z sa*oc o&u i u&erzya ;zara?a" =&erzya akurat w c ore *ie(sce" < otworzya si3 rana" < w o$,le nie c ciaa si3 za$oi-" Przykua ;ib$atowa &o sz'itala onkolo$iczne$o (ak a8cuc " Wci) (eszcze zirytowana Zo(a usia&a 'rzy biurku i s'raw&zia. co (eszcze zostao &o zrobienia" =zu'enia zeszyt &yur,w 1 litery roz'yway si3 na lic y* 'a'ierze. zalewa()c r,wnie niewyra>ne 'o'rze&nie za'isy" Moe na'isa- ra'ort na Nell36 < tak nie 'o*oe" Nie leao to zreszt) w naturze Zoi" ;a*a 'owinna ra&zi- sobie z 'ersonele*. ale akurat wobec Nelli bya zu'enie bezra&na" C ce &ziewczyna 'os'a- 1 co w ty* ze$o6 Przy &obre( salowe( Zo(a 'rzes'aaby ', nocy" % tak trzeba sie&zie-" Patrzya w swo(e 'a'iery. ale usyszaa. e 'o&sze& i stan) obok (aki2 *3czyzna" Po&niosa wzrok" Przy biurku sta Bosto$otow 1 'otar$any. z rozczoc ran). czarn) (ak s*oa $ow). wielkie &onie nie *ie2ciy si3 w ciasnyc kieszonkac sz'italne( 'ia*y" 1 #est noc 1 'owie&ziaa Zo(a z naciskie*" 1 9lacze$o 'an nie 2'i6 1 9obry wiecz,r. Zo(e8ko 1 Bosto$otow stara si3 *,wi- (ak na(a$o&nie(szy*. nawet rozwleky* $ose*" 1 9obranoc 1 u2*iec n3a si3 'rzelotnie" 1 Na /&obry wiecz,r0 u$aniaa* si3 za 'ane* z ter*o*etre*" 1 Wte&y bya 'ani subowo" % teraz 'rzysze&e* w $o2ci" 1 %c tak6 1 @W 'o&obnyc sytuac(ac (e( brwi sa*e unosiy si3 &o $,ry. a oczy o&ruc owo otwieray si3 szerze(" A 1 9lacze$o 'an uwaa. e 'rzy(*u(3 &zi2 $o2ci6

1 9late$o. e na nocnyc &yurac zawsze 'ani wkuwaa. a &zi2 nie wi&z3 a&nyc 'o&r3cznik,w" Boniec e$za*in,w. tak6 1 #est 'an s'ostrze$awczy" Ewsze*. z&aa* ostatni e$za*in" 1 < co 'ani &ostaa6 % zreszt) to niewane" 1 Zreszt)0 &ostaa* czw,rk3" % cze*u to *a by- niewane6 1 Po*y2lae* sobie. e *oe tr,(k3 i nie c ce 'ani o ty* roz*awia-""" < co. ?erie6 Przytakn3a wesoo: rzeczywi2cie. z (akie( rac(i *a si3 'rze(*owa- Nell)6 9wa ty$o&nie ?erii 1 co za ?ra(&a5 7ylko sz'ital 1 i nic wi3ce(5 <le wolne$o czasu5 Nawet na &yurze: *ona 'oczyta- sobie ksi)k3 albo nawet 'oroz*awia-" 7ak (ak teraz" 1 % wi3c *o$3 'osie&zie- z 'ani) w c arakterze $o2cia6 1 Niec 'an sia&a" 1 Zo(a. (ak to (est: o ile 'a*i3ta*. ?erie zaczynay si3 kie&y2 &wu&zieste$o 'i)te$o stycznia6 1 7ak. ale (esieni) 'o*a$ali2*y 'rzy zbiorze baweny. co roku (e>&zi*y" 1 Bie&y ko8czy 'ani stu&ia6 1 #eszcze ',tora roku" 1 % 'ote* nakaz 'racy6 9ok)& *o$) 'ani) skierowa-6 Wzruszya ra*iona*i" 1 E(czyzna (est wielka" Eczy *iaa nieco wy'uke. nawet $&y 'atrzya s'oko(nie. s'rawiay wraenie. e nie *ieszcz) si3 'o& 'owieka*i" 1 %le tu nie 'ozwol) 'ani zosta-6 1 Nie. na 'ewno nie" 1 < o'u2ci 'ani ro&zin36 1 #ak) ro&zin36 Ma* tylko babci3" Zabior3 () ze sob)" 1 % ro&zice6 Zo(a westc n3a" 1 Ma*a nie y(e" Bosto$otow s'o(rza na ni) i nie s'yta o o(ca" 1 Pani 'oc o&zi st)&6 1 Nie. ze ;*ole8ska" 1 E5 9awno 'ani sta*t)& wy(ec aa6 1 Po&czas ewakuac(i" 1 7o *iaa 'ani wte&y""" &ziewi3- lat6

1 % a" ;ko8czya* ta* &wie klasy""" % 'ote* utkn3y2*y z babci) tuta(" ;i3$n3a &o &ue( (askrawo'o*ara8czowe( torby. sto()ce( 'o& 2cian) na 'o&o&ze. wyci)$n3a z nie( lusterko. z&(3a cze'ek. 'o'rawia 2ci2ni3te cze'kie* wosy i sczesaa na czoo a$o&n) ?al3 zociste( $rzywki" Zoty o&blask 'a& na twarz Bosto$otowa. za$o&zi (e( twar&e rysy" Bosto$otow 'rzy$l)&a si3 Zoi z wyra>n) 'rzy(e*no2ci)" 1 % co robi 'a8ska babcia6 1 zaartowaa Zo(a c owa()c lusterko" 1 Mo(a babcia 1 Bosto$otow 'otraktowa 'ytanie cakie* 'owanie 1 i *a*a z*ary w czasie bloka&y" 1 W Lenin$ra&zie6 1 J *" % siostr3 zabi 'ocisk" 7e bya 'iel3$niark)" 7aka s*arkula" 1 7ak 1 westc n3a Zo(a" 1 <lu to lu&zi wte&y z$in3o5 Przekl3ty Kitler5 Bosto$otow skrzywi si3 ironicznie" 1 Co &o Kitlera nie *a a&nyc w)t'liwo2ci" %le bloka&a to nie tylko (e$o zasu$a" 1 #ak to6 9lacze$o6 1 #ak to. (ak to5 Kitler 1 wia&o*o. 'o to zacz) wo(n3. eby nas zniszczy-" Nikt 'rzecie nie oczekiwa. e ra'te* otworzy ?urtk3 i 'owie naszy* z bloka&y: ale 'rosz3 bar&zo. wyc o&>cie sobie. tylko si3 nie 'o&e'czcie""" Walczy z na*i. by wro$ie*" %le nie on 'onosi win3 za bloka&3" 1 % kto6 1 wysze'taa oszoo*iona Zo(a" Cze$o2 takie$o ni$&y nie syszaa" Bosto$otow z*arszczy czarne brwi" 1 Powie&z*y. e ten albo ci $eniusze. kt,rzy tak 2wietnie byli 'rzy$otowani &o wo(ny. nawet na wy'a&ek. $&yby %n$lia. Lranc(a i %*eryka 'o)czyy si3 z Kitlere*" Ci. kt,rzy 'rzez &ziesi)tki lat brali 'ieni)&ze za ob*y2lanie 'lan,w obrony" Ci. kt,rzy w 'or3 zwr,cili uwa$3 na strate$iczne 'ooenie Lenin$ra&u" Ci. kt,rzy 'rzewi&zieli skal3 ewentualnyc bo*bar&owa8 i zawczasu 'rzy$otowali 'o&zie*ne *a$azyny ywno2ci" 7o oni zabili *o() *atk3 1 z Kitlere* &o s',ki" !rz*iao to bar&zo zwycza(nie. a byo cakie* nie'o(3te" ;ib$atow sie&zia cic utko w swo(e( *ie&nicy" 1 %le w taki* razie""" 6 7rzeba by ic """ 'o& s)&6 1 sze'n3a Zo(a" 1 Nie wie* 1 Bosto$otow skrzywi i tak krzywe war$i" 1 Nie wie*" Zo(a nie woya (u cze'ka" F,rny $uzik (e( ?artuc a by o&'i3ty. s'o& s'o&u wystawa szarozoty konierzyk sukienki" 1 Zo(e8ko5 Wa2ciwie to *a* &o 'ani *ay interes"

1 %c tak5 1 +z3sy &r$n3y" 1 7o 'rosz3 'rzy(2- w &zie8. kie&y zn,w b3&3 *iaa &yur" % teraz s'a-5 My2laa*. e 'rzysze& 'an w $o2ci" 1 7ak. w $o2ci" %le 1 ',ki nie (est (eszcze 'ani lekark). ',ki (eszcze 'ani nie zwaniaa. 'rosz3 *i 'o&a- czowiecz) &o85 1 % lekarze nie 'o&a()6 1 Eni *a() inne r3ce""" < nie 'o&a() ic " Zo(e8ko. ni$&y w yciu nie lubie* wyc o&zina &urnia" Lecz) *nie tu. ale nic nie *,wi) o c orobie" #a tak nie c c3" Wi&ziae* u 'ani 'o&r3cznik anato*o'atolo$ii" Ma 'ani tak) ksi)k3. 'raw&a6 1 Ma*" 1 Czy (est ta* co2 o nowotworac 6 1 Ewsze*" 1 Niec wi3c 'ani b3&zie czowiekie* i 'oyczy *i ()5 C ciaby* 'rzeczyta- to i owo. &owie&zie- si3 'aru rzeczy" Na wasny uytek" Zo(a wy&3a usta i 'okr3cia $ow)" 1 Pac(enci nie 'owinni czyta- ksi)ek *e&ycznyc " 7o niewskazane" Bie&y si3 czyta o c orobac . to nawet na*. stu&ento*. wy&a(e si3. e""" 1 Mnie to nie &otyczy5 1 Bosto$otow u&erzy o biurko swoi* wielki* a'skie*" 17ak *nie w yciu straszyli. e nicze$o si3 (u nie bo(35 W sz'italu obwo&owy* c irur$ 1 Borea8czyk. kt,ry stawia *i &ia$noz3 1 nie&awno. na 'ocz)tku roku 1 te nie c cia nic 'owie&zie-" % (a twar&o: /M,w 'an50 1 /7e$o si3 nie 'raktyku(e50 1 /M,w 'an 1 na *o() o&'owie&zialno2-5 Musz3 u'orz)&kowa- s'rawy ro&zinne50 No i waln) 'rosto z *ostu: /Na(wye( trzy ty$o&nie ycia. za wi3ce( nie r3cz350 1 Nie *ia 'rawa5 1 Zuc 5 Czowiek5 =2cisn)e* *u &o8" #a *usz3 wie&zie-5 ;koro *iae* wte&y za sob) ', roku *3czarni. a 'rzez ostatni *iesi)c nie *o$e* bez b,lu ani lee-. ani sie&zie-. ani sta- i s'ae* 'o kilka *inut na &ob3. to 'rzecie nie(e&no (u 'rze*y2lae*5 7a*te( (esieni &o2wia&czye* na sa*y* sobie. e czowiek *oe 'rzekroczy- $ranic3 2*ierci. c o(e$o ciao (eszcze y(e" Brew (eszcze kr)y. soki o)&kowe (eszcze trawi). a 'syc icznie (este2 (u *artwy" < 'rzeye2 sa*) 2*ier-" Na wszystko 'atrzysz (akby z $robu. bezna*i3tnie" < c o- nie uwaasz si3 za c rze2ci(anina. a nawet wr3cz 'rzeciwnie. to na$le zauwaasz. e 'rzebaczye2 wszystki* swoi* krzyw&zicielo*. e o&'u2cie2 i* cae zo.

(akie ci wyrz)&zili" Ebo(3tnie(esz. nicze$o nie c cesz z*ienia-. na'rawia-. nicze$o ci nie al" Powie&ziaby* nawet. e to stan naturalne( r,wnowa$i" 7eraz wytr)cono *nie z nie$o. ale nie wie*. czy *a* si3 cieszy-" Wr,c) uczucia. na*i3tno2ci 1 i te &obre. i te ze" 1 Co te 'an *,wi5 #ak *ona si3 nie cieszy-5 Bie&y 'an tu 'rzysze&""" <le to (u &ni6 1 9wana2cie" 1 """ i skr3ca si3 z b,lu na leance w izbie 'rzy(3-. strac byo na 'ana 'atrze- 1 twarz nieboszczyka. nic nie (e. te*'eratura trzy&zie2ci osie* sto'ni""" % teraz6 C o&zi 'an w $o2ci""" Praw&ziwy cu& 1 tak o&y- w ci)$u &wunastu &ni5 7o si3 u nas rza&ko z&arza" Laktycznie 1 &wa ty$o&nie te*u bezustanny b,l obi (e$o twarz $3boki*i zie*isty*i bruz&a*i" 7eraz byo ic o wiele *nie(" < 'o(a2niay" 1 Cae szcz32cie. e &obrze znosz3 ra&iotera'i3" 1 ;zcz32cie to za *ao5 7o sukces5 1 z 'rzekonanie* 'owie&ziaa Zo(a" Bosto$otow u2*iec n) si3" 1 Miae* w yciu tak *ao sukces,w. e ten z rent$ene* susznie *i si3 naley" Nawet sny *a* teraz (akie2 takie *$liste i 'rzy(e*ne" 7o c yba oznaka 'owrotu &o z&rowia" 1 !y- *oe" 1 % wi3c ty* bar&zie( *usz3 si3 zorientowa-. co i (ak" C c3 zrozu*ie-. na czy* 'ole$a tera'ia. (akie s) rokowania. czy $ro) ko*'likac(e" Czu(3 si3 o wiele le'ie( 1 *oe wystarczy (u te( kurac(i6 Musz3 wie&zie-5 %ni Lu&*ia %?anas(ewna. ani Wiera Bornil(ewna nic nie *,wi). le3 (ak ten kr,lik &o2wia&czalny" Zo(a. 'rosz3. niec anato*o'atolo$i35 Nie 'uszcz3 'ary z ust5 Nale$a z taki* za'ae*. e zawa aa si3 i &otkn3a $aki szu?la&y biurka" 1 Ma () 'ani tuta(6 1 &o*y2li si3 Bosto$otow" Zo(e8ko. 'rosz35 1 Wyci)$n) nawet r3k3" 1 Bie&y *a 'ani nast3'ny &yur6 1 W nie&ziel3" 1 E&&a* 'ani w nie&ziel35 Zaatwione6 u*owa stoi6 #aka bya a&na i &obra z t) zot) $rzywk). z ty*i wy'uky*i ocza*i5 Nie wi&zia nato*iast siebie 1 rozku&anyc wos,w. stercz)cyc na wszystkie strony (ak na 'o&uszce. i nie &o'i3te( 'ia*y. s'o& kt,re( ze sz'italn) 'rostot) wystawa r)bek baweniane$o 'o&koszulka" 1 7ak. tak. tak 1 (u wertowa ksi)k3. 'rze$l)&a s'is tre2ci" 1 !ar&zo &obrze" Wszystko tu (est" 9zi3ku(3" Czort wie. (eszcze *nie 'rzelecz) ci lekarze" Eni *y2l) tylko o 'ani 'rzyniesie

swoic wykresac . a nie o 'ac(encie" Moe (ako2 i* si3 urw3" Za &obra a'teka wyka8cza czowieka" 1 No tak5 1 Zo(a 'lasn3a w &onie" 1 < 'o co (a to 'anu &awaa*6 Prosz3 o&&a-5 Poci)$n3a ksi)k3 &o siebie 1 na('ierw (e&n) r3k). 'ote* obie*a" Nie 'uszcza" 1 Po&rze 'an ksi)k3 z biblioteki5 Prosz3 o&&a-5 Na'i3ta tkanina ?artuc a (ak $&yby oblewaa kr)$e (3&rne ra*iona i (3&rne &robne r3ce" ;zy(3 *iaa Zo(a bar&zo 'ro'orc(onaln) 1 ani c u&). ani $rub). ani za kr,tk). ani za &u$)" Walcz)c o ksi)k3 znale>li si3 blisko siebie" #e$o niere$ularna twarz roz'yn3a si3 w u2*iec u" Nawet blizna nie wy$l)&aa (u tak strasznie. bya bla&a. za&awniona" Woln) r3k) &elikatnie o&rywa (e( 'alce o& ksi)ki i 'erswa&owa sze'te*: 1 Zo(e8ko. 'rzecie na 'ewno 'o'iera 'ani o2wiat3 i wyksztacenie" #ak *ona o&*awia- czowiekowi 'rawa &o wie&zy6 4artowae*. nie 'rzerw3 leczenia" Ena te sze'taa z wyrzute*: 1 Nie zasu$u(e 'an na t3 ksi)k35 9lacze$o 'an tak zanie&ba wasne z&rowie6 9lacze$o nie 'rzy(ec a 'an wcze2nie(6 9lacze$o z(awi si3 'an tak ',>no. 'rawie w a$onii6 1 G 1 westc n) ',$ose* Bosto$otow" 1 Nie byo 2ro&ka trans'ortu" 1 % c, to za *ie(sce. z kt,re$o nie *ona wy(ec a-6 % sa*olote*6 9lacze$o 'an tak zwleka6 4eby &o'rowa&zi- si3 &o takie$o stanu5 Cze*u wcze2nie( nie 'rzeni,s si3 'an w (akie2 bar&zie( cywili MMzowane okolice6 !y ta* w o$,le lekarz albo 'rzyna(*nie( ?elczer6 Pu2cia ksi)k3" 1 #est lekarz. $inekolo$" Nawet &w,c """ 1 9w,c $inekolo$,w6 1 z&u*iaa si3 Zo(a" 1 7o ta* s) sa*e kobiety6 1 Wr3cz 'rzeciwnie. kobiet ta* braku(e" %le (est &w,c $inekolo$,w" Nie *a za to lekarzy innyc s'ec(alno2ci" Nie *a te laboratoriu*" Nie byo $&zie zba&a- krwi" Miae* E! sze2-&ziesi)t i nikt o ty* nie wie&zia" 1 ;traszne5 < 'an *a (eszcze w)t'liwo2ci. czy leczy- si3. czy nie5 #e2li nie al 'anu siebie. to niec 'an c ocia 'o*y2li o ro&zinie. o &zieciac 5 1 E &zieciac 6 1 Bosto$otow ockn) si3. (akby te wesoe tar$i o ksi)k3 byy tylko sne*. rysy zn,w *u st3ay. *,wi wolno i z wysikie*: 1 Nie *a* a&nyc &zieci" 1 No to o onie5 M,wi (eszcze wolnie(:

1 4ony te nie *a*" 1 M3czy>ni zawsze tak *,wi)" % te /s'rawy ro&zinne0. o kt,ryc ws'o*ina 'an Borea8czykowi6 1 Eka*ae* $o" 1 % teraz oka*u(e 'an *nie6 1 Nie. na'raw&3 nie *a* ony" 1 +ysy twarzy twar&niay coraz bar&zie(" 1 #este* wy()tkowo wybre&ny" 1 Pewnie nie *o$a znie2- 'a8skie$o c arakteru6 1 Zo(a 'okiwaa $ow) ze ws',czucie*" 1 Ni$&y nie bye* onaty" Zo(a zastanowia si3. ile te Bosto$otow *oe *ie- lat" Poruszya war$a*i 1 i nie za&aa te$o 'ytania" Poruszya (eszcze raz 1 i zrezy$nowaa" Zo(a sie&ziaa 'leca*i &o ;ib$atowa. Bosto$otow nato*iast wi&zia. (ak ta*ten bar&zo ostronie &>wi$n) si3 z *ie&nicy i. 'o&trzy*u()c r3ka*i krzy. czeka a wo&a obesc nie" Wy$l)&a na czowieka. kt,ry &awno 'rzekroczy wszelkie $ranice cier'ienia: &o nieszcz32cia 'rzywyk. a 'owo&,w &o ra&o2ci nie *ia" Bosto$otow wci)$n) 'owietrze i wy'u2ci (e z taki* wysikie*. (ak $&yby o&&yc anie byo ci3k) 'rac)" 1 Gc . eby tak za'ali-5 7u nie wolno6 1 W a&ny* wy'a&ku" Palenie to &la 'ana 'ewna 2*ier-" 1 %bsolutnie nie wolno6 1 %bsolutnie" Zwaszcza w *o(e( obecno2ci" =2*iec n3a si3 (e&nak" 1 7ylko (e&ne$o""" 1 #ak *ona. 'rzecie 'ac(enci 2'i)5 Mi*o to wyci)$n) &rewnian) rze>bion) cy$arniczk3 wasne( roboty i zacz) () ssa-" 1 Wie 'ani. (ak to si3 *,wi: *o&e*u na eniaczk3 za wcze2nie. stare*u za ',>no" 1 E'ar si3 o blat i za'o*ina()c o cy$arniczce zanurzy 'alce we wosac " 1 E *ao co nie oenie* si3 'o wo(nie. c o- obo(e byli2*y na stu&iac " Pobraliby2*y si3. ale wszystko wyszo na o'ak" Zo(a obserwowaa niezbyt 'rzysto(n). lecz wyrazist) twarz Bosto$otowa" Bo2cisto2- r)k i ra*ion bya nast3'stwe* c oroby" 1 Nie uoyo si36

1 Ena""" (ak by tu 'owie&zie-""" z$in3a" 1 Z*ruy (e&no oko w krzywy* $ry*asie" 1 Z$in3a. ale y(e" W zeszy* roku na'isali2*y &o siebie 'ar3 list,w" Zn,w 'atrzy nor*alnie" Zauway. e trzy*a w 'alcac cy$arniczk3 i sc owa () &o kieszeni" 1 < wie 'ani. e kie&y czytae* te listy. to zastanawiae* si3. czy ona na'raw&3 bya taki* i&eae*. (ak *i si3 wy&awao6 % *oe nie bya6 W ko8cu co *y wie*y *a()c &wa&zie2cia 'i3- lat6 Wle'i w Zo(3 cie*nobr)zowe s'o(rzenie" 1 Na 'rzyka& 'ani: co 'ani *oe wie&zie- o *3czyznac 6 Nic a nic5 Zo(a roze2*iaa si3: 1 % *oe (e&nak wie*6 1 Nie*oliwe 1 stanowczo stwier&zi Bosto$otow" 1 7ak si3 tylko 'ani wy&a(e" Po wy(2ciu za *) sa*a si3 'ani o ty* 'rzekona" 1 Da&na 'ers'ektywa5 1 Zo(a 'okr3cia $ow). 'o czy* wyci)$n3a z te( sa*e( 'o*ara8czowe( torby rob,tk3. rozoya () 1 na kawaku tkaniny bysn) wy a?towany zielon) nici) uraw: lis i &zbanek czekay &o'iero na swo() kole(" Bosto$otow 'rzy$l)&a si3 te*u ze z&u*ienie*: 1 Pani a?tu(e6 1 % cze*u to 'ana &ziwi6 1 Nie *y2lae*. w &zisie(szyc czasac . e stu&entka *e&ycyny *oe za(*owa- si3 czy*2 taki*" 1 Ni$&y 'an nie wi&zia. (ak &ziewcz3ta wyszywa()6 1 Moe kie&y2. w &zieci8stwie" W latac &wu&ziestyc " %le (u wte&y uwaano to za 'rze(aw buruazy(nyc nawyk,w" Na zebraniu Bo*so*ou roznie2liby 'ani) w strz3'y" 1 % teraz taka *o&a" Nie zauway 'an6 Pokr3ci $ow)" 1 < nie 'o&oba si3 'anu6 1 %le tak5 7o takie *ie. &o*owe" Patrz3 i 'o&ziwia*" Zacz3a wyszywa-. 'ozwala()c *u 'o&ziwia- swo() bie$o2-" Patrzya na rob,tk3. on 'atrzy na ni)" 4,te 2wiato la*'y i$rao zoty*i re?leksa*i na (e( rz3sac " Zoci2cie 'oyskiwa o&soni3ty konierzyk sukienki" 1 Pani to taka 'szcz,ka z $rzywk) 1 sze'n)" 1 ;uc a*6 1 uniosa brwi" Powt,rzy"

1 7ak6 1 C yba s'o&ziewaa si3 bar&zie( wyszukane$o ko*'le*entu" 1 % czy ta*. $&zie 'an *ieszka. *ona &osta- *oulinet6 1 Co 'rosz36 1 Mou 1 li 1 net" 7o te nici 1 zielone. czerwone. niebieskie ,te" = nas bar&zo tru&no (e ku'i-" 1 Moulinet" Za'a*i3ta* i za'yta*" #eeli b3&zie. to na 'ewno 'ani 'rzy2l3" Zo(u. a $&yby si3 okazao. e *a*y ta* nieo$raniczone zasoby tyc nici""" Moe byoby 'ro2cie(. $&yby to 'ani 'rzy(ec aa &o nas6 1 9o was. czyli wa2ciwie &ok)&6 1 Mona 'owie&zie- 1 na u$ory" 1 % wi3c. (ak to si3 *,wi. za$os'o&arowu(e 'an nowe tereny6 1 Bie&y ta* 'rzy(ec ae*. niko*u nie 'rzyc o&zio nawet &o $owy. e to u$ory" % teraz okazao si3. e tak. i 'rzy(e&a() &o nas 'ionierzy rolnictwa" Po stu&iac *usi 'ani 'o'rosi- o skierowanie &o nas" Boniecznie5 Nie o&*,wi)" 9o nas 1 na 'ewno nie o&*,wi)" 1 % tak ta* >le6 1 %le sk)&" Po 'rostu lu&zie sa*i (u nie wie&z). co &la nic &obre. a co ze" 9obre 1 to $nie>&zi- si3 w sze2cio'i3trowe( klatce i suc a-. (ak wsz3&zie rycz) ra&ia albo s)sie&zi tu'i) na& $ow)" % '3&zi- 'racowity ywot rolnika w $liniane( c atce na skra(u ste'u 1 o. to &la nic &no u'a&ku5 M,wi na(zu'enie( 'owanie. ale z t) znuon) 'ewno2ci). e nie warto strz3'i(3zyka. bo i tak niko$o si3 nie 'rzekona" 1 7o ste' czy 'ustynia6 1 ;te'" Nie *a ta* 'iaszczystyc wy&*" +o2nie troc 3 trawy" Na 'rzyka& antak 1 wielb)&zi oset" Pewnie ni$&y 'ani o ni* nie syszaa6 7o taki cier8. ale w li'cu *a r,owawe kwiaty. nawet 'ac n)" Ma() bar&zo &elikatny za'ac " Bazac owie robi) z nie$o sto lekarstw" 1 % wi3c to w Bazac stanie6 1 = *" 1 % (ak si3 nazywa6 1 =sz17erek" 1 %u6 1 #ak 'ani woli: au albo stolica re(onu" #est ta* nawet sz'ital" 7ylko lekarzy braku(e" Niec 'ani 'rzy(e&zie5

Z*ruy oczy" 1 < nic wi3ce( ta* nie ro2nie6 1 +o2nie5 Nawa&nia*y $runt. rosn) buraki cukrowe. kukury&za" % w o$ro&ac 1 co tylko 'ani zec ce5 7yle e wy*a$a to &ue$o wysiku" 7rzeba ci3ko 'racowa-" Motyk)" % na bazarze Frecy s'rze&a() *leko. Bur&owie baranin3. Nie*cy wie'rzowin3""" 7akie$o *alownicze$o bazaru ni$&y 'ani nie wi&ziaa5 Wszyscy w stro(ac lu&owyc . 'rzy(e&a() na wielb)&ac """ 1 Pan (est a$rono*e*6 1 Nie. ko'acze*" 1 % wa2ciwie &lacze$o 'an ta* *ieszka6 Bosto$otow 'o&ra'a si3 w nos" 1 Bli*at *i o&'owia&a" 1 < nie *a ta* a&ne( ko*unikac(i6 1 9lacze$o6 #est" Cae *n,stwo ci3ar,wek" 1 %le z (akie( rac(i *iaaby* ta* (ec a-6 Po co6 Zerkn3a na nie$o z ukosa" F&y tak roz*awiali. twarz Bosto$otowa o&'r3ya si3 i za$o&niaa" 1 Pani6 1 Z*arszczy czoo. (akby 'rzy$otowu()c si3 &o wy$oszenia uroczyste$o toastu" 1 % sk)& 'ani wie. Zo(e8ko. w kt,ry* *ie(scu na zie*i b3&zie 'ani szcz32liwa. a w kt,ry* nie6 Czy ktokolwiek (est w stanie to 'rzewi&zie-6 Rozdzia &z ar%" 9la 'ac(ent,w c irur$icznyc . czyli tyc . kt,ryc nowotwory *ona byo usun)o'eracy(nie. brakowao *ie(sca na 'arterze. tote leeli take na $,rze raze* z /rent$enowca*i0. leczony*i na2wietlania*i i c e*i)" Z te$o te wz$l3&u 'rzez sale na 'i3trze ka&e$o ranka 'rzeci)$ay &wa obc o&y: ra&iolo&zy ba&ali swoic c irur&zy 1 swoic " Czwarte$o lute$o by (e&nak 'i)tek. &zie8 o'eracy(ny. i c irur&zy nie robili obc o&u" +,wnie lekarz 'rowa&z)cy /rent$enowc,w0. &oktor Wiera Bornil(ewna Fan art. nie zacz3a obc o&u o& razu 'o 'oranne( o&'rawie. a tylko 'rzec o&z)c obok &rzwi sali *3skie( za(rzaa na c wil3 &o 2ro&ka" 9oktor Fan art bya niewysoka i bar&zo z$rabna 1 wraenie to 'ot3$owaa niezwykle cienka talia" Wosy. u'i3te w nie*o&ny kok. *iay kolor (a2nie(szy ni czer8. ale cie*nie(szy 'ac(ent,w. a

ni cie*noblon& 1 taki. kt,ry zazwycza( okre2la si3 nie'recyzy(ny* sowe* /szatynka0. c obar&zie( 'asowaoby: czarnoblon& 1 co2 'o*i3&zy brunetk) i blon&ynk)" Zauway () %c *a&an i ra&o2nie 'okiwa $ow)" Bosto$otow o&erwa si3 o& &ue( ksi3$i. skoni si3 z &aleka" Lekarka u2*iec n3a si3 &o oby&w,c i 'o&niosa 'alec 1 tak (ak ostrze$a si3 &zieci. eby sie&ziay cic o" < *o*entalnie znikn3a za &rzwia*i" W obc o&zie *iaa (e( &zi2 towarzyszy- or&ynator o&&ziau ra&iotera'ii Lu&*ia %?anas(ewna 9oncowa. ale Lu&*i3 %?anas(ewn3 wezwa &o siebie i zatrzy*a Niza*ut&in !ac ra*owicz. lekarz naczelny sz'itala" #e&ynie w &ni swoic obc o&,w. raz na ty&zie8. 9oncowa o&rywaa si3 o& &ia$nostyki ra&iolo$iczne(" Pierwsze &wie $o&ziny 'racy: $&y *a si3 na(bystrze(sze s'o(rzenie i na((a2nie(szy u*ys. s'3&zaa zawsze 'rze& ekrane* w towarzystwie kole(ne( asystentki" =waaa to za na(tru&nie(szy ele*ent swo(e( 'racy: 'o 'ona& &wu&ziestu latac 'raktyki &oskonale z&awaa sobie s'raw3. (ak &ro$o kosztu(e 'o*yka w &ia$nozie" Miaa trzy lekarki1asystentki. *o&e kobiety" 4eby u*iay tyle sa*o i nie zanie&byway &ia$nostyki. 9oncowa na zasa&zie rotac(i trzy*aa (e kole(no 'o trzy *iesi)ce w 'rzyc o&ni. w 'racowni &ia$nostyczne( i na o&&ziale" 9oktor Fan art 'rzec o&zia wa2nie trzeci eta' te$o cyklu" Na(wanie(sz). na(bar&zie( ryzykown) i na(*nie( zba&an) s'raw) byo tu ustalenie wa2ciwe( &awki 'ro*ieniowania" Nie istniaa a&na zasa&a. a&na re$ua. kt,ra 'ozwalaaby bezb3&nie obliczy- o'ty*aln) &awk3 rent$en,w. zab,(cz) &la nowotworu i nieszko&liw) &la z&rowe( tkanki" =stalenie te( &awki o'ierao si3 wi3c na 'ewny* &o2wia&czeniu. 'ewny* wyczuciu i obserwac(i stanu 'ac(enta" 7o te bya o'erac(a. tyle e &okonywana niewi&zialny* skal'ele*. na o2le' i rozoona w czasie" Pro*ieniowanie zabi(ao (e&nak i z&rowe ko*,rki" <nne obowi)zki lekarza 'rowa&z)ce$o 'ole$ay $,wnie na syste*atyczny* 'rze'rowa&zaniu analiz. kontroli ic wynik,w i za'isywaniu &anyc w trzy&ziestu istoriac c oroby" 4a&en lekarz nie lubi te( 'a'ierkowe( roboty. ale Wiera Bornil(ewna 'o$o&zia si3 z ni). $&y 'o trzec *iesi)cac *iaa (u s w o i c 'ac(ent,w 1 nie (akie2 abstrakcy(ne 'l)taniny 'la* i cieni na z&(3ciac rent$enowskic . lecz ywyc . zna(o*yc lu&zi. kt,rzy u?ali (e(. czekali na ka&e (e( sowo i s'o(rzenie" < za ka&y* raze*. $&y *usiaa 'rzekazaobowi)zki lekarza 'rowa&z)ce$o. byo (e( al tyc wszystkic 'ac(ent,w. kt,ryc leczenia nie &oko8czya" Piel3$niarka &yurna. Eli*'ia&a Wa&ysawowna. nie*o&a (u. siwie()ca. *a(estatyczna. bar&zie( 'owana ni nie(e&en lekarz. 'olecia. by /rent$enowcy0 nie

o'uszczali sal" Eczywi2cie &la 'ac(entek z &ue( sali kobiece( by to sy$na &o rozlezienia si3 'o cae( klinice 1 kobiety w (e&nakowyc szaryc szla?rokac (e&na za &ru$) wy*ykay si3 na sc o&y i na 'arter 1 'o'atrze-. czy nie 'rzysze& czowiek ze 2*ietan). czy nie z(awia si3 baba z *lekie*. za(rze- z tarasu 'awilonu &o sali o'eracy(ne( @'ona& za*alowan) na biao &oln) cz32ci) szyby *ona byo &ostrzec cze'ki c irur$,w i 'iel3$niarek oraz (askrawe la*'y su?itoweA. wy*y- soik 'o& krane* i o&wie&zi- koleanki w inne( sali" Nie tylko sz'italna nie&ola. ale take te szare barc anowe szla?roki. niec lu(ne nawet 'o u'raniu. 'ozbawiay kobiety w&zi3ku. o&bieray i* cay urok kobieco2ci" ;zla?roki szyto tak. by w workowaty* wn3trzu ka&e$o z nic *o$a bez tru&u z*ie2ci- si3 nawet na(t3sza 'ac(entka: r3kawy zwisay (ak bezksztatne i s?laczae rury" !iao1r,owe 'asiaste kurtki *3czyzn byy o wiele z$rabnie(sze" Bobieto* nato*iast nie wy&awano a&ne( inne( o&ziey. tylko te okro'ne szla?roki bez $uzik,w i '3telek" Niekt,re skracay (e. niekt,re 'o&uay. wszystkie za2 w i&entyczny s'os,b 'rzewi)zyway szla?roki barc anowy*i 'aska*i. eby zasoni- bielizn3. i taki* sa*y* $este* 'rzytrzy*yway kla'y na 'iersiac " =&r3czona c orob). zakutana w obrzy&liwy szla?rok kobieta nie *o$a cieszy- niczy(e$o oka i wie&ziaa o ty*" Nato*iast w sali *3skie( wszyscy o'r,cz +usanowa czekali na obc ,& s'oko(nie i bez e*oc(i""" ;tary =zbek. str, koc ozowy Mursali*ow. lea na wznak na zasany* ,ku w swo(e( stare( wytarte( tiubietie(ce" Na(wyra>nie( rozkoszowa si3 c wil) wytc nienia *i3&zy ataka*i kaszlu" ;'l,t &onie na obolae( 'iersi i nieruc o*o w'atrywa si3 w (aki2 'unkt na su?icie" Cie*nobr)zowa sk,ra o'inaa ciasno czaszk3. wyra>nie rysoway si3 'o& ni) c rz)stki nosa. ko2ci 'oliczkowe i ostra ko2- szcz3ki. ukryta 'o& kline* br,&ki" Z uszu 'ozostay tylko zu'enie 'askie 'atki" Mursali*ow cie*nia i wysyc a. coraz bar&zie( u'o&obnia()c si3 &o *u*ii" Na s)sie&ni* ,ku sie&zia 'astuc #e$enbier&i(ew. Bazac w 2re&ni* wieku: nie lea. a wa2nie sie&zia ze skrzyowany*i no$a*i (ak na wo(okowe( &erce u siebie w &o*u" 9o8*i &uyc . silnyc r)k trzy*a si3 za kr)$e. szerokie kolana: (e$o krze'kie. *asywne ciao zasty$o w te( 'ozyc(i tak *ocno. e $&y czase* lekko c wia si3 w swoi* bezruc u. to c wia si3 cay. (ak ko*in ?abryczny albo wiea" !arczyste 'lecy roz'ieray biao1r,ow) kurtk3. a szwy r3kaw,w trzeszczay 'o& na'ore* *uskularnyc ra*ion" Niewielki wrzo&zik na war&ze. z kt,ry* 'rzy(ec a &o te$o sz'itala. 'o& w'ywe* na2wietla8 za*ieni si3 w rozle$y cie*no'ur'urowy stru': stru' 'rzeszka&za w (e&zeniu i 'iciu. ale #e$enbier&i(ew

nie roz'acza z te$o 'owo&u. nie szala. nie *iota si3. tylko statecznie i &o czysta z(a&a wszystko z talerza. a 'ote* $o&zina*i sie&zia wa2nie tak. 'atrz)c 'rze& siebie" Przy &rzwiac szesnastoletni 9io*ka lea na ,ku z wy'rostowan) c or) no$) i bez 'rzerwy &elikatnie $aska. *asowa bol)c) $ole8" 9ru$) no$3 'o&win) 'o& siebie 'o kocie*u i czyta. nie zwraca()c uwa$i na otoczenie" Nie czyta tylko wte&y. $&y s'a albo *ia zabie$i" W laboratoriu* analityczny* staa sza?ka z ksi)ka*i. starsza laborantka 'ozwalaa 9io*ie wybiera- sobie ksi)ki nie czeka()c na &zie8 wy*iany lektur &la cae( sali" 9zi2 czyta czaso'is*o w niebieskie( oka&ce. ale stare. 'o&arte i wyblake o& so8ca 1 nowyc w sza?ce nie byo" +,wnie Proszka. kt,ry starannie. bez a&nyc z*arszczek i nier,wno2ci. zasa swo(e ,ko. sie&zia teraz na ni* z no$a*i o'uszczony*i na 'o&o$3 (ak zu'enie z&rowy czowiek" !o te by zu'enie z&rowy 1 na nic si3 nie uskara. nie *ia a&nyc wi&ocznyc oznak c oroby. 'oliczki tryskay ru*ie8ce*. za2 czoo z&obi $a&ko 'rzyczesany kos*yk wos,w" C o'ak (ak *alowanie. &o ta8ca i &o r,a8ca" #e$o s)sia& %c *a&an z braku 'artnera rozoy na kocu szac ownic3 i $ra sa* ze sob) w warcaby" #e?rie* w swoi* 'ancerny* o'atrunku na nieruc o*e( $owie nie kr)y (u 'o sali. nie &rani 'ac(ent,w. sie&zia na ,ku o'arty o &wie 'o&uszki i zawzi3cie czyta ksi)k3. kt,r) 'o&sun) *u Bosto$otow" Co 'raw&a kartki 'rzewraca tak rza&ko. e s'rawiao to racze( wraenie &rze*ki z ksi)k) w r3ku. a nie lektury" %zowkin za2 *3czy si3 tak sa*o (ak wczora(" C yba nawet w o$,le nie s'a te( nocy" Po sza?ce i 'ara'ecie walay si3 (e$o rzeczy. 'o2ciel bya z*i3ta i 'orozrzucana" Czoo i skronie %zowkina 'okryway kro'le 'otu. 'rzez ,t) twarz 'rzebie$ay cienie wewn3trznyc bole2ci" 7o s'eza na 'o&o$3 i sta z$i3ty. 'rzytrzy*u()c si3 'or3czy ,ka. to c wyta si3 za brzuc i zwi(a cae ciao w k3bek" E& wielu (u &ni nie o&'owia&a na a&ne 'ytania i z niki* nie roz*awia" E&zywa si3 wy)cznie &o lekarzy i 'iel3$niarek. eby wyba$a&o&atkowe lekarstwa" F&y o&wie&zali $o na(blisi. 'osya ic &o a'teki 'o wszystkie leki. (akie tylko z&oa zauway- w sz'italu" Za okne* by 'oc *urny. bezwietrzny i bezbarwny &zie8" Bosto$otow wr,ci z 'oranne$o zabie$u i nie 'yta()c Pawa Nikoa(ewicza o z$o&3 otworzy lu?cik. z &woru na'ywao nieco wil$otne. ale niezbyt zi*ne 'owietrze" !o()c si3 'rzezi3bi- $uz Pawe Nikoa(ewicz owin) szy(3 szalikie* i usia& blie( 2ciany" #acy oni wszyscy s) t3'i. 'okorni 1 (ak kloce5 E& razu wi&a-. tak na'raw&3 to 'oza

%zowkine* nie *a tu 'owanie c oryc " #ak 'owie&zia c yba Forki. ten tylko $o&zien (est wolno2ci. kto co &zie8 toczy o ni) b,(" 7ak" Fo&zien wolno2ci i wyz&rowienia" Pawe Nikoa(ewicz o& rana 'oczyni (u 'ewne kroki" Natyc *iast 'o otwarciu re(estrac(i 'osze& ta*. za&zwoni &o &o*u i 'oin?or*owa on3 o swo(e( nocne( &ecyz(i: naley wszelki*i &ost3'ny*i kanaa*i zabie$a- o 'rzeniesienie &o Moskwy. ratowa- si3. ucieka- st)&" Ba'a (est ener$iczna. (u &ziaa" 7ak. nie trzeba byo w'a&a- w 'anik3 z 'owo&u $uza i ka2- si3 &o te( kliniki5 Przecie to skan&al 1 o& wczora(. o& trzecie( 'o 'ou&niu nikt &o nie$o nie za(rza. nie s'raw&zi nawet. czy $uz ur,s" Nikt nie &a a&ne$o lekarstwa" Powiesili tylko ten i&iotyczny wykres te*'eratury" 7ak. tak. 'ozio* nasze$o lecznictwa 'ozostawia (eszcze wiele &o yczenia5 Wreszcie z(awili si3 lekarze. ale nie weszli &o sali: zatrzy*ali si3 za &rzwia*i i &u$o *aru&zili koo ;ib$atowa" Pokazywa i* 'lecy" @Przez ten czas Bosto$otow sc owa ksi)k3 'o& *aterac" A 7eraz raczyli we(2- &o sali 1 &oktor 9oncowa. &oktor Fan art oraz &osto(na siwa 'iel3$niarka z brulione* w r3ku i r3cznikie* zawieszony* na 'rze&ra*ieniu" Po(awienie si3 kilku biayc ?artuc ,w naraz zawsze wywou(e 'rzy'yw uwa$i. l3ku i na&ziei" % i* bielsze ?artuc y i cze'ki. i* 'owanie(sze twarze. ty* silnie(sze s) te trzy uczucia" Na('owanie( i na(bar&zie( uroczy2cie wy$l)&aa siostra Eli*'ia&a Wa&ysawowna: &la nie( obc ,& by ty*. czy* *sza &la &iakona" Naleaa &o te$o $atunku 'iel3$niarek. kt,re uwaa() lekarzy za istoty wysze$o rz3&u. wszec *ocne. wszec wie&z)ce i nieo*ylne" W'isu()c &o brulionu ic &ys'ozyc(e &oznawaa szcz32cia. (akie$o nie zna() (u &zisie(sze 'iel3$niarki" #e&nak nawet 'o we(2ciu &o sali lekarze nie skierowali si3 o& razu &o ,ka +usanowa5 Lu&*ia %?anas(ewna 1 &ua kobieta o 'rostyc . wyrazistyc rysac twarzy i 'rzy'r,szonyc siwizn). lecz starannie uoonyc wosac rzucia ',$ose* o$,lne /9zie8 &obry50. 'o czy* stan3a 'rzy ,ku 9io*y i 'o'atrzya na nie$o ba&awczo" 1 Co czytasz6 @< to *a by- 'ytanie lekarza5 W czasie subowe$o obc o&u5A Zwycza(e* wielu lu&zi 9io*a w o&'owie&zi 'okaza tylko niebiesk) oka&k3 czaso'is*a" 9oncowa 'rzy*ruya oczy" 1 E(e(. (akie stare. s'rze& &w,c lat" 9lacze$o to czytasz6 1 7u (est ciekawy artyku 1 znacz)co 'owie&zia 9io*ka" 1 E czy*6 1 E szczero2ci 1 ozna(*i (eszcze &obitnie(" 1 E ty*. e literatura bez szczero2ci""" Zacz) o'uszcza- c or) no$3 na 'o&o$3. ale Lu&*ia %?anas(ewna u'rze&zia szybko:

1 Nie trzeba5 Po&wi8" 9io*ka 'o&win) no$awk3" 9oncowa usia&a na ,ku i ostronie. z &aleka. kilko*a 'alca*i zacz3a ob*acywa- no$3" E'arta o 'or3cz ,ka Wiera Bornil(ewna 'oin?or*owaa cic o: 1 Pi3tna2cie seans,w. trzy tysi)ce /er0" 1 7u boli6 1 boli" 1 % tu6 1 Wye( te boli" 1 7o cze*u nic nie *,wisz6 Znalaz si3 bo ater5 M,w. $&zie boli" Po*alutku na*acaa $ranice bol)ce$o *ie(sca" 1 % bez &otykania te boli6 W nocy6 Na czyste( twarzy c o'aka nie byo (eszcze nawet cienia zarostu" ;tae na'i3cie na&awao (e( (e&nak wyraz 'rze&wczesne( &oroso2ci" 1 ;zar'ie i w &zie8. i w nocy" Lu&*ia %?anas(ewna wy*ienia s'o(rzenie z &oktor Fan art" 1 % (ak czu(esz. czy 'rzez ten czas zacz3o szar'a- *ocnie(6 1 Nie wie*" Moe troc 3 sabie(" % *oe *i si3 z&a(e" 1 Brew 1 'o'rosia Lu&*ia %?anas(ewna" Fan art (u 'o&awaa (e( istori3 c oroby" 9oncowa 'oczytaa. s'o(rzaa na c o'aka" 1 Masz a'etyt6 1 Lubi3 (e2- 1 o2wia&czy 9io*ka z $o&no2ci)" 1 9osta(e &o&atkowe 'orc(e 1 'ieszczotliwy* tone* &obre( niani 'owie&ziaa Wiera Bornil(ewna i u2*iec n3a si3 &o 9io*ki" E&wza(e*ni u2*iec " 1 7rans?uz(a6 1 s'ytaa kr,tko. o&biera()c o& 9oncowe( istori3 c oroby" 1 7ak" No i co. 9io*a6 1 Lu&*ia %?anas(ewna zn,w 'atrzya na nie$o ba&awczo" 1 Na2wietla*y &ale(6 1 #asne5 1 roz'ro*ieni si3 c o'ak" < s'o(rza na ni) z w&zi3czno2ci)" W (e$o *nie*aniu ra&iotera'ia zast3'owaa o'erac(3" !y 'rzekonany. e 9oncowa te tak uwaa" @Ena za2 wie&ziaa. e na2wietlania to tylko 'ro?ilaktyka 1 'rze& o'erac() raka ko2ci naleao osabi- (e$o aktywno2- i za'obiec ',>nie(szy* 'rzerzuto*" A

#e$enbier&i(ew o& &usze( c wili czeka w 'o$otowiu. i $&y tylko 9oncowa sko8czya z 9io*k). stan) w 'rze(2ciu *i3&zy ,ka*i. wy'i) 'ier2 i wy'r3y si3 'rze& lekark) (ak onierz" 9oncowa u2*iec n3a si3 &o nie$o i zacz3a o$l)&a- stru' na war&ze" Fan art ',$ose* czytaa (e( (akie2 liczby" 1 No. bar&zo &obrze 1 troc 3 zbyt $o2no. (ak zwykle. $&y roz*awia si3 z cu&zozie*ce*. 'oc walia Lu&*ia %?anas(ewna" 1 !ar&zo &obrze. #e$enbier&i(ew5 Nie&u$o 'o(e&ziesz &o &o*u5 %c *a&an. kt,ry 'eni obowi)zki tu*acza. 'owt,rzy (e( sowa 'o uzbecku @*,$ 'orozu*ie- si3 z #e$enbier&i(ewe*. c o- ka&y z nic by 'rzekonany. e ten &ru$i *,wi a*any* (3zykie*A" #e$enbier&i(ew wle'i w Lu&*i3 %?anas(ewn3 wzrok 'een u?no2ci. na&ziei. a nawet 'o&ziwu 1 te$o 'o&ziwu. (aki* takie 'roste natury &arz) na'raw&3 *)&ryc i na'raw&3 'oytecznyc lu&zi" Przesun) (e&nak r3k) 'o stru'ie i s'yta: 1 %le uroso6 #est wi3ksze6 %c *a&an 'rzetu*aczy" 1 E&'a&nie5 7ak 'owinno by-5 1 'rzesa&nie $o2no za'ewnia 9oncowa" 1 E&'a&nie5 E&'oczniesz trzy *iesi)ce w &o*u. a 'ote* znowu 'rzy(e&ziesz5 Przesza &o stare$o Mursali*owa" ;ie&zia (u z o'uszczony*i no$a*i. 'r,bowa nawet wsta-. ale 9oncowa 'owstrzy*aa $o i usia&a obok" Z t) sa*) niezac wian) wiar) w (e( wszec *oc 'atrzy ten zasuszony br)zowy starzec" Z 'o*oc) %c *a&ana wy'ytywaa $o o kaszel. kazaa za&rze- koszul3. uciskaa bolesne *ie(sca na 'iersi. o'ukiwaa 'alca*i 'rzez &o8. suc aa in?or*ac(i Wiery Bornil(ewny o ilo2ci na2wietla8. krwi. zastrzykac . w *ilczeniu sa*a stu&iowaa istori3 c oroby" Bie&y2 wszystko w ty* ciele byo 'otrzebne. z&rowe. nor*alne. a teraz stao si3 zb3&ne. na&*ierne. rozrastao si3 1(akie2 w3zy. $ruczoy""" 9oncowa zalecia &o&atkowe zastrzyki i 'o'rosia Mursali*owa. eby 'okaza lekarstwa. kt,re zaywa" Mursali*ow wy() z sza?ki 'usty soiczek 'o *ultiwita*inie" 1 Bie&y ku'ie26 1 s'ytaa Lu&*ia %?anas(ewna" %c *a&an 'rzetu*aczy: 1 7rzecie$o &nia" 1 % $&zie tabletki6 1 Pokn)e*" 1 #ak to6 1 z&u*iaa si3 9oncowa" 1 Wszystkie naraz6 1 Nie. na &wa razy 1 'rzetu*aczy %c *a&an"

Parskn3y 2*iec e* obie lekarki. 'iel3$niarka. 'ac(enci1+os(anie. wyszczerzy z3by nic (eszcze nie rozu*ie()cy Mursali*ow" < tylko Pawa Nikoa(ewicza oburzy ten niestosowny 2*iec " #u on i* zaraz 'okae5 Zastanowi si3. w (akie( 'ozie 'rzywita- lekarki. i uzna. e ',le)ca b3&zie o&'owie&nio &osto(na" 1 Nic. nic5 1 us'okoia 9oncowa Mursali*owa" Zaor&ynowaa wita*in3 C. wytara r3ce w r3cznik. kt,ry skwa'liwie 'o&sun3a (e( 'iel3$niarka. i z zatroskan) *in) ruszya &o nast3'ne$o ,ka" 7eraz. $&y znalaza si3 blisko okna. wi&a- byo wyra>nie. e (e( twarz *a niez&rowy szary o&cie8 i *alu(e si3 na nie( wyraz c orobliwe$o wr3cz z*3czenia" Dysy. w tiubietie(ce i okularac . &osto(nie roz'arty w swoi* ,ku. Pawe Nikoa(ewicz nie wia&o*o &lacze$o 'rzy'o*ina nauczyciela. i to nie byle (akie$o nauczyciela. ale zasuone$o wyc owawc3 wielu 'okole8 uczni,w" Wyczeka. a Lu&*ia %?anas(ewna 'o&e(&zie &o (e$o ,ka. 'o'rawi okulary i zako*unikowa: 1 7ak. towarzyszko 9oncowa" !3&3 z*uszony 'oroz*awia- w Ministerstwie Z&rowia o 'orz)&kac w te( klinice" < za&zwoni- &o towarzysza Esta'ienki" Nie za&raa. nie zbla&a. *oe tylko (e( twarz staa si3 (eszcze bar&zie( zie*ista" Poruszya ra*iona*i: by to &ziwny ruc . kolisty. (akby ci)yy (e( niewi&oczne '3ta i nie *o$a si3 o& nic uwolni-" 1 #eeli *a 'an &o(2cie &o Ministerstwa Z&rowia 1 o& razu z$o&zia si3 z (e$o o'ini) 1 i *oe 'an za&zwoni- nawet &o towarzysza Esta'ienki. to &orzuc3 'anu (eszcze troc 3 *ateriau. &obrze6 1 Materiau (est &osy-5 7aka obo(3tno2-. taka bez&uszno2-5 7o 'rzekracza wszelkie $ranice5 #este* tu (u osie*na2cie $o&zin5 < nikt *nie nie leczy5 % 'rzecie (a""" @Po co *ia zreszt) *,wi-5 ;a*a 'owinna wie&zie-5A Wszyscy w *ilczeniu 'atrzyli na +usanowa" #e$o sowa bar&zie( ni w 9oncow) u$o&ziy w Fan art 1 zacisn3a usta. s'oc *urniaa i z*arszczya czoo (ak na wi&ok cze$o2 kary$o&ne$o. cze*u nie *ona za'obiec" % 9oncowa. 'oc ylona na& +usanowe*. &ua. nie 'ozwolia sobie na a&n) reakc(3. tylko 'owie&ziaa cic o. ust3'liwie: 1 Wa2nie 'rzysza* 'ana leczy-" 1 7eraz (u za ',>no5 1 uci) Pawe Nikoa(ewicz" 1 Na'atrzye* si3 na tute(sze 'orz)&ki i wy'isu(3 si3" Nikt si3 *n) nie za(*u(e. nikt nie stawia &ia$nozy5 Fos zaa*a *u si3 nies'o&ziewanie" 7aka krzyw&a5

1 9ia$noz3 (u ustalili2*y 1 'owoli 'owie&ziaa 9oncowa. o'iera()c si3 o 'or3cz ,ka" 1 Z t) c orob) nie *a 'an a&ne$o wyboru" 7o (e&yny sz'ital w cae( re'ublice. w kt,ry* *ona leczy- 'a8ski 'rzy'a&ek" 1 %le *,wia 'ani. e to nie rak6 #akie wi3c (est roz'oznanie6 1 W zasa&zie nie in?or*u(e*y 'ac(ent,w o naszyc ustaleniac " ;koro (e&nak 'an nale$a. to 'rosz3 bar&zo: Li*?o$ranulo*aloza" 1 % wi3c nie rak6 1 Eczywi2cie e nie" 1 W (e( twarzy i $osie nie byo nawet 2la&u irytac(i czy zniecier'liwienia" Wi&ziaa 'rzecie ten $uz wielko2ci 'i32ci" Na ko$o *iaa si3 $niewa-6 Na nowotw,r6 1 Z$osi si3 'an &o nas z wasne( woli" W ka&e( c wili *oe si3 'an wy'isa-" %le 'rosz3 'a*i3ta-""" 1 zawa aa si3" < u'rze&zia a$o&nie: 1 Lu&zie u*iera() nie tylko na raka" 1 C ce *nie 'ani zastraszy-6 1 obruszy si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 Prosz3 nie straszy-5 7o wbrew zasa&o* tera'ii5 1 'okrzykiwa &ziarsko. ale sowo /u*iera()0 z*rozio $o &o $3bi" < (u 'okornie( s'yta: 1 Czy 'ani &oktor c ce 'owie&zie-. e to a tak $ro>ne6 1 #eeli b3&zie 'an (e>&zi- z kliniki &o kliniki. to oczywi2cie" % teraz 'rosz3 z&()szalik" < wsta-" Hci)$n) szalik i stan) na 'o&o&ze" 9oncowa zacz3a &elikatnie ob*acywa- $uz. 'ote* z&row) stron3 szyi 1 'or,wnywaa" Nast3'nie kazaa *aksy*alnie o&c yli- $ow3 &o tyu @nie bar&zo to wyszo. $uz natyc *iast &a zna- o sobieA. 'oc yli- &o 'rzo&u. obr,ci- w lewo i w 'rawo" No tak5 9oszo (u &o te$o. e $owa 'rawie zu'enie utracia swobo&3 ruc u 1 t3 naturaln). cu&own) swobo&3. kt,re( z&rowy czowiek w o$,le nawet nie o&czuwa" 1 Prosz3 si3 rozebra-" +oz'i3cie lu>ne( zielono1br)zowe( 'ia*y wy&awao si3 cakie* 'roste. ale 'rzy ruc u r3ki szy() tar$n) taki b,l. e Pawe Nikoa(ewicz (3kn)" % wi3c s'rawa zasza a tak &aleko5 ;iwa *a(estatyczna 'iel3$niarka 'o*o$a *u z&()- kurtk3" 1 Nie boli 'ana 'o& 'ac a*i6 1 &o'ytywaa si3 9oncowa" 1 Nic nie 'rzeszka&za6 1 % co. ta* te *oe by- co2 nie w 'orz)&ku6 1 s'yta +usanow zu'enie zaa*any* $ose*. *,wi (eszcze cisze( ni Lu&*ia %?anas(ewna" 1 Prosz3 'o&nie2- r3ce5 1 Mocno i &oka&nie ob*acywaa $o 'o& 'ac a*i" 1 Na czy* b3&zie 'ole$a- leczenie6 1 c cia wie&zie- Pawe Nikoa(ewicz" 1 #u 'anu *,wia*: zastrzyki" 1 !ez'o2re&nio w $uz6

1 Nie. &oylnie" 1 Cz3sto6 1 7rzy razy w ty$o&niu" Prosz3 si3 ubra-" 1 % nie *ona zo'erowa-6 @Pyta o to. c o- wa2nie o'erac(i ba si3 na(bar&zie(" #ak ka&y 'ac(ent wola (akikolwiek inny. nawet na(uci)liwszy s'os,b leczenia. byle tylko nie i2- 'o& n,5A 1 E'erac(a nie *a sensu 1 wycieraa r3ce 'o&suni3ty* r3cznikie*""" No i bar&zo &obrze5 Pawe Nikoa(ewicz rozwaa wszystkie za i 'rzeciw" 7rzeba nara&zi- si3 z Fa')" Wy(az& &o Moskwy wy*a$a wielu stara8" Wcale nie *ia a takic zna(o*o2ci. (ak su$erowa 9oncowe(" < nie tak atwo byo za&zwoni- &o towarzysza Esta'ienki" 9obrze. zastanowi3 si3" #utro 'o&e(*3 &ecyz(3" 1 Nie 1 bezlito2nie uci3a 9oncowa" 1 9zi2" #utro nie *oe*y 'o&a- c e*ii" #utro (est sobota" Znowu (akie2 'rze'isy5 W ko8cu 'o to s) 'rze'isy. eby (e a*a-555 1 % cze*u w sobot3 nie *ona6 1 9late$o. e 'o zastrzyku 'rzez czter&zie2ci osie* $o&zin *usi*y &oka&nie obserwowa- reakc(3 'a8skie$o or$aniz*u" W nie&ziel3 to nie*oliwe" 1 % co to za zastrzyk6 7aki niebez'ieczny6 Lu&*ia %?anas(ewna nie o&'owie&ziaa. 'o&esza &o ,ka Bosto$otowa" 1 % $&yby zaczeka- &o 'onie&ziaku6 1 7owarzyszu +usanow5 Prze& c wil) zarzucali2cie na*. e o& osie*nastu $o&zin nikt was nie leczy" % teraz c cecie czeka- a sie&e*&ziesi)t &wie6 @#u zwyci3ya. stara $o na 'roc . nie *ia co o&'owie&zie-5A 1 Prosz3 zrozu*ie-: albo zacznie*y 'ana leczy-. albo nie" #eeli tak. to &zi2 o (e&enaste( &ostanie 'an 'ierwszy zastrzyk" #eeli nie. to 'rosz3 o o2wia&czenie na 'i2*ie. e rezy$nu(e 'an z leczenia. i natyc *iast 'ana wy'isu(e*y" %le na trzy &ni zwoki nie *oe*y sobie 'ozwoli-" 9a(3 'anu czas &o ko8ca obc o&u" Prosz3 to sobie 'rze*y2le- i 'owie&zie-. co 'an za&ecy&owa" +usanow ukry twarz w &oniac " 9oktor Fan art *in3a $o bez sowa" < *a(estatyczna Eli*'ia&a Wa&ysawowna 'rze'yn3a obok ,ka (ak okr3t" 9oncowa z*3czya si3 scys(): *iaa na&zie(3. e nast3'ny 'ac(ent 'o'rawi (e( u*or" 1 No. Bosto$otow. a co u 'ana6

Przyczesany na t3 okaz(3 Bosto$otow obwie2ci &ono2ny* i 'ewny* $ose* z&rowe$o czowieka: 1 Ws'aniale. Lu&*io %?anas(ewna5 Na'raw&3 ws'aniale5 Lekarki wy*ieniy s'o(rzenia" Na war$ac u2*ieszek. ale oczy 'o 'rostu 2*iay si3 z ra&o2ci" 1 Bonkretnie 1 9oncowa 'rzysia&a na (e$o ,ku" 1 Prosz3 o'owie&zie-. co 'an czu(e" Co si3 'rzez ten czas z*ienio6 1 % wi3c tak 1 c 3tnie z$o&zi si3 Bosto$otow" 1 !,le osaby 'o &ru$i* seansie. a 'o czwarty* ust)'iy" Nie *a* $or)czki" H'i3 teraz bar&zo &obrze. 'o &ziesi3- $o&zin. w ka&e( 'ozyc(i 1 i nie boli" Prze&te* w o$,le nie *o$e* si3 'ooy-" Nic nie brae* &o ust. a teraz z(a&a* wszystko i 'rosz3 o &oka&k3" < nic nie boli5 1 Nie boli6 1 2*iaa si3 Fan art" 1 % &a() t3 &oka&k36 1 2*iaa si3 9oncowa" 1 Czase* &a()" Co tu zreszt) &uo $a&a- 1 czu(3 si3 (ak nowo naro&zony" Przy(ec ae* tu (ako nieboszczyk. a teraz y(35 1 Nie *a 'an *&o2ci6 1 Nie *a*" Ebie lekarki 'atrzyy na Bosto$otowa wr3cz rozczulony* wzrokie*: tak 'atrzy nauczyciel na swo(e$o na(z&olnie(sze$o ucznia. kt,re$o o&'owie&> na'awa $o wi3ksz) &u*) ni wasna wie&za i &o2wia&czenie" 7akie$o ucznia &arzy si3 szcze$,lny* senty*ente*" 1 Wyczuwa 'an $uz6 1 #u *i nie 'rzeszka&za" 1 %le wyczuwa $o 'an6 1 Bie&y si3 ka&3. to czu(3 taki &o&atkowy ci3ar. nawet (akby si3 'rze*ieszcza" %le nie 'rzeszka&za 1 za'ewnia Bosto$otow" 1 Niec si3 'an 'ooy" Bosto$otow z w'raw) @'rzez ostatni *iesi)c (e$o $uz w r,nyc sz'italac ob*acywali niezliczeni &oktorzy. lekarze i stay2ci. i (eszcze 2ci)$ali kole$,w z innyc $abinet,w. eby te sobie 'o*acali. a 'ote* wszyscy byli bar&zo z&ziwieniA wyci)$n) si3 na wznak. 'o&kurczy nieco kolana i obnay brzuc " E& razu 'oczu ci3ar te$o 'rzycza(one$o $&zie2 ta* $3boko 'asku&ztwa" Lu&*ia %?anas(ewna sie&ziaa obok nie$o i &elikatny*i okr3ny*i ruc a*i &ocieraa &o $uza" Wiery Bornil(ewny &ra leciutki

1 Nie na'ina- *i32ni. nie na'ina- 1 'rzy'o*inaa" Wie&zia o ty*. ale *i*owolnie na'ina (e w obawie 'rze& b,le* i utru&nia ba&anie" Po c wili na*acaa w $3bi *i3kkie$o u?ne$o brzuc a zarys nowotworu i 'rzesun3a 'o ni* 'alca*i 1 na('ierw &elikatnie. 'ote* *ocnie( i (eszcze *ocnie(" Wiera Bornil(ewna za$l)&aa 9oncowe( 'rzez ra*i3" Bosto$otow 'rzy$l)&a si3 Wierze Bornil(ewnie" !ya bar&zo 'oci)$a()ca" C ciaa by- 'owana 1 i nie *o$a: szybko 'rzyzwycza(aa si3 &o 'ac(ent,w" C ciaa by- &orosa 1 i nie 'otra?ia: *iaa w sobie co2 z *ae( &ziewczynki" 1 Zarys bez z*ian 1 zawyrokowaa Lu&*ia %?anas(ewna" Wyczuwalne s'aszczenie" Co?n) si3 w $)b. z*nie(szy nacisk na o)&ek. &late$o ust)'iy b,le" Z*i3k" %le zarys 'rawie bez z*ian" C ce 'ani s'raw&zi-6 1 Nie. nie. robi3 to co&ziennie" E! 1 &wa&zie2cia 'i3-. leukocyty 1 'i3- osie*set""" Franulocyty se$*entowane""" Prosz3 s'o(rze-""" +usanow o&erwa r3ce o& twarzy i s'yta sze'te* 'iel3$niark3: 1 % te zastrzyki6 Czy s) bar&zo bolesne6 Bosto$otow te *ia 'ytanie: 1 Lu&*io %?anas(ewna5 <le (eszcze b3&zie na2wietla86 1 Na razie tru&no 'owie&zie-" 1 % *oe (e&nak6 Bie&y *nie 'ani wy'isze6 1 Co56 1 9oncowa o&erwaa wzrok o& istorii c oroby" 1 E co 'an 'yta56 1 Bie&y *nie 'ani st)& wy'isze6 1 'owt,rzy nie s'eszony Bosto$otow" ;ie&zia obe(*u()c kolana r3ka*i i *ia z&ecy&owanie niezaleny wy$l)&" Na(le'szy ucze8 znikn)" !y tylko tru&ny i u'arty 'ac(ent o zaci3ty* wyrazie twarzy" 1 Wy'isa-6 Przecie (a &o'iero z a c z y n a * 'ana leczy-5 1 osa&zia $o $niewnie" 1 E& (utra5 Na razie to bya tylko lekka roz$rzewka5 %le Bosto$otow obstawa 'rzy swoi*" 1 Lu&*io %?anas(ewna. c ciaby* co2 wy(a2ni-" Z&a(3 sobie s'raw3. e &o ko8ca leczenia (eszcze &aleko. ale (a wcale nie &o*a$a* si3 wyleczenia" Co za 'ac(enci5 #e&en le'szy o& &ru$ie$o" Lu&*ia %?anas(ewna z*arszczya brwi" Z&enerwowaa si3" 1 Co 'an bre&zi6 Czy 'an (est nor*alny6 1 Lu&*io %?anas(ewna 1 Bosto$otow s'oko(nie uni,s swo() wielk) &o8 1 &yskus(a o nor*alno2ci i nienor*alno2ci ws',czesne$o czowieka""" 9aru(*y () sobie" #este* $3boko w&zi3czny. e 'o&leczya *nie 'ani i &o'rowa&zia &o tak 'rzy(e*ne$o stanu" 7eraz

c ciaby* troc 3 w ni* 'oy-" #est *i &obrze" % sk)& *o$3 wie&zie-. czy* si3 sko8czy &alsze leczenie6 1 W *iar3 (ak *,wi. &olna war$a Lu&*iy %?anas(ewny wy&y*aa si3 coraz bar&zie(. na&a()c twarzy wyraz zniecier'liwione$o oburzenia" 9oktor Fan art nie'ewnie s'o$l)&aa to na 9oncow). to na Bosto$otowa. 'ra$n3a wtr)ci- si3 &o s'oru. us'okoi-. zaa$o&zi-" Eli*'ia&a Wa&ysawowna 'atrzya na buntownika z wynios) 'o$ar&)" 1 #e&ny* sowe*. nie c c3 teraz za'aci- zbyt &ro$o za szans3 ycia w o&le$e( 'rzyszo2ci" C c3 z&asi3 na siy obronne or$aniz*u""" 1 Ze swoi*i sia*i obronny*i 'rzywl,k si3 'an tuta( na czworakac 5 1 'rzy'o*niaa *u 9oncowa i wstaa" 1 Pan w o$,le nie wie. co *,wi5 Nie b3&3 z 'ane* roz*awia-5 Mac n3a 'o *3sku r3k) i o&wr,cia si3 &o %zowkina. ale Bosto$otow 'atrzy na ni) nie'rze(e&nany* wzrokie* (ak wielkie czarne 'sisko" 1 % (a. Lu&*io %?anas(ewna. 'rosz3 o roz*ow35 Pani) by- *oe interesu(e wynik te$o eks'ery*entu. ale (a c ciaby* 'oy- sobie w s'oko(u" C o-by rok" 7o wszystko" 1 9obrze 1 rzucia 9oncowa 'rzez ra*i3" 1 Wezw3 'ana" Wci) roz$niewana 'o&esza &o %zowkina" %zowkin nie wstawa" ;ie&zia i trzy*a si3 za brzuc " Na wi&ok lekarek uni,s tylko $ow3" #e$o war$i nie zbie$ay si3 w usta. ka&a z osobna wyraaa wasne cier'ienie" Eczy byy (u tylko (e&ny* wielki* ba$anie* o ratunek" 1 No co. Bola6 1 Lu&*ia %?anas(ewna ob(3a $o ra*ienie*" 1 Nie1&o1brze 1 'oruszy sa*y*i usta*i. nie wy&yc a()c 'owietrza. $uz w brzuc u rea$owa b,le* na ka&y ruc 'uc" #eszcze ', roku te*u z o'at) na ra*ieniu 'rowa&zi o&&zia ko*so*olc,w na czyn s'oeczny i 2'iewa co tc u w 'iersi. a teraz nawet o swoi* b,lu *,$ *,wi- na(wye( sze'te*" 1 Wiesz co. Bola. *usi*y si3 raze* zastanowi- 1 r,wnie cic o *,wia 9oncowa" 1 Moe z*3czye2 si3 (u sz'itale*6 Moe znu&zio ci si3 tak lee- i lee-6 1 7ak""" 1 #este2 st)&. z *iasta. 'raw&a6 % nie c ciaby2 wr,ci- na (aki2 czas &o &o*u6 E&'ocz)by2 sobie""" Moe wy'isze*y ci3 na *iesi)c albo ',tora6 1 % 'ote*""" 'rzy(*iecie6 1 Eczywi2cie5 #este2 'rzecie nasz" E&'oczniesz o& zastrzyk,w""" Za*iast nic ku'isz w a'tece lekarstwo i trzy razy &ziennie b3&ziesz (e wka&a- 'o& (3zyk" 1 ;inestrol6 1 7ak"

9oncowa i Fan art nie wie&ziay. e 'rzez wszystkie te *iesi)ce %zowkin roz'aczliwie ebra u ka&e( 'iel3$niarki. u ka&e$o &yuru()ce$o lekarza o &o&atkowe 2ro&ki 'rzeciwb,lowe. o &o&atkowe 2ro&ki nasenne. o wszelkie 'roszki i tabletki 1 o'r,cz tyc . kt,ry*i $o leczono" Nw skarb. ukryty w '3katy* ',cienny* woreczku. by ratunkie* na czarn) $o&zin3. na czas 'o wyroku lekarzy" 1 Musisz o&'ocz)-. Bole8ka""" E&'ocz)-""" W sali za'a&a cisza" +usanow westc n). uni,s $ow3 i ozna(*i: 1 Pani &oktor. z$a&za* si3" Prosz3 o zastrzyk5 Rozdzia pi'%" F&y robi na* si3 ci3ko na &uszy. to (aka ona (est 1 'rzy$n3biona6 +ozstro(ona6 Niewi&zialny. lecz $3sty. bar&zo $3sty o'ar szczelnie wy'enia 'ier2. oble'ia serce i w$niata (e $&zie2 w $)b. &o 2ro&ka" % *y czu(e*y tylko ten ucisk. ten ci3ar. i nie o& razu u2wia&a*ia*y sobie. co nas tak 'rzytoczyo" < wa2nie to czua Wiera Bornil(ewna. $&y 'o obc o&zie sza z 9oncow) na o&&zia ra&iolo$ii" !ya w 'asku&ny* nastro(u" W takic wy'a&kac &obrze (est wsuc a- si3 w siebie i ustali- 'rzyczyn3 z*artwienia" % 'ote* zastosowa- (ak)2 obron3" Wiera Bornil(ewna nie *usiaa nicze$o ustala-" !aa si3. baa si3 o /*a*30 1 tak nazyway Lu&*i3 %?anas(ewn3 (e( trzy asystentki" !ya *a*) i z rac(i wieku 1 one &obie$ay trzy&ziestki. ona 1 'i3-&ziesi)tki. i ze wz$l3&u na za'obie$liw) troskliwo2-. z (ak) z*uszaa (e &o 'racy" ;u*ienna a &o 'rzesa&y. staraa si3 w'oi- t3 su*ienno2- i 'rzesa&3 swoi* /c,rko*0: naleaa &o nieliczne( (u $ru'y lekarzy. &ys'onu()cyc wie&z) z zakresu ra&iotera'ii i &ia$nostyki rent$enowskie(" Wbrew na(nowszy* ten&enc(o* &o w)skie( s'ec(alizac(i wy*a$aa. by asystentki byy r,wnie wszec stronne" 9zielia si3 z ni*i ca) swo() wie&z)" < ilekro- Wiera Fan art w te( lub inne( &zie&zinie okazywaa si3 le'sza o& /*a*y0. /*a*a0 bya uszcz32liwiona" Wiera 'racowaa u nie( (u osie* lat. o& c wili uko8czenia stu&i,w 1 i *oc. kt,r) obecnie 'osia&aa. *oc wyrywania ba$a()cyc o ratunek lu&zi z ob(3- 2*ierci. zaw&zi3czaa wy)cznie Lu&*ile %?anas(ewnie" 7en +usanow *,$ 'rzys'orzy- /*a*ie0 'owanyc 'rzy*ocowa-. ale straci- 1 bar&zo atwo" F&yby c o&zio tylko o +usanowa5 Niestety. co2 takie$o *,$ zrobi- 'ierwszy le'szy 'ac(ent" Lu&zie bywa() okrutni" Ba&y 'o$ro* zaczyna si3 o& &robiaz$,w: (akie2 ko'ot,w" Fow3 tru&no

sowo. 'retens(a. 'o&e(rzenie 1 (e&no. &ru$ie. trzecie""" % to nie kr3$i na wo&zie. to 2la&y w 'a*i3ci" Mona (e 'ote* wy$a&za-. 'iaseczkie* zasy'ywa- 1 wszystko na nic. zosta(). s)""" % 'ote* wystarczy. e kto2 krzyknie. c o-by 'o 'i(ane*u: /bi( lekarzy50. /bi( inynier,w50 1 i 'aki i&) w ruc " Bo*,rki w'o(one( 'o&e(rzliwo2ci nie $in). y() w lu&zkie( 'syc ice. &a() 'rzerzuty" Nie&awno lea w ic klinice c ory na raka o)&ka kierowca z NBW9" !y 'ac(ente* c irur$iczny* i (ako taki nie 'o&le$a Wierze Bornil(ewnie. ale kt,re(2 nocy *iaa &yur i zetkn3a si3 z ni* na wieczorny* obc o&zie" =skara si3 na bezsenno2-" Polecia 'o&a- bro*bural. a $&y zorientowaa si3. e (est w *nie(szyc &awkac . ni s)&zia. 'olecia &a- &wie tabletki" Pac(ent wzi) tabletki. ona za2 nawet nie zauwaya szcze$,lne$o s'o(rzenia. (aki* () obrzuci" < o niczy* by si3 nie &owie&ziaa. $&yby nie laborantka. kt,ra bya s)sia&k) kierowcy i o&wie&zaa $o w sali" Przybie$a &o Wiery Bornil(ewny bar&zo z&enerwowana: kierowca nie zay tabletek @&lacze$o a &wie5O5A. nie s'a ca) noc. a teraz wy'ytywa laborantk3: /9lacze$o ona nazywa si3 Fan art6 Co o nie( wiesz6 C ciaa *nie otru-" 7rzeba si3 ni) za()-50 Przez kilka nast3'nyc ty$o&ni Wiera Bornil(ewna czekaa. e si3 ni) za(*)" < 'rzez wszystkie te ty$o&nie *usiaa (ak $&yby ni$&y nic stawia- bezb3&ne. nieo*ylne. wr3cz natc nione &ia$nozy. 'recyzy(nie wyznacza- &awki 'ro*ieniowania i u2*iec e* &o&awaotuc y 'ac(ento*: kt,rzy tra?ili &o te$o onkolo$iczne$o 'ieka" < ba- si3. e na$le wyczyta w ic s'o(rzeniac : /#este2 trucicielk)50 % &o te$o (eszcze ten Bosto$otow. roku()cy tak wielkie na&zie(e Bosto$otow. 'ac(ent. kt,re$o Wiera Bornil(ewna traktowaa szcze$,lnie yczliwie. s'rawi /*a*ie0 'rzykro2-. zac owu()c si3 tak. (akby 'os)&za () o eks'ery*enty na (e$o osobie5 Lu&*ia %?anas(ewna te bya 'rzy$n3biona 'o obc o&zie. te *y2laa o nie'rzy(e*ny* incy&encie 1 z Polin) Zawo&czikow). 'yskat) bab). kt,re( syn lea na onkolo$ii" Zawo&czikowa &yurowaa 'rzy synu" Po o'erac(i 'rzycze'ia si3 &o c irur$a i za)&aa wycinka $uza" F&yby tra?ia na ko$o2 inne$o. a nie na Lwa Leoni&owicza. 'ewnie by ten wycinek &ostaa" Miaa za*iar zanie2- $o &o inne( kliniki i ta* s'raw&zi'rawi&owo2- &ia$nozy 9oncowe(. a w razie stwier&zenia 'o*yki zaskary- sz'ital &o s)&u o o&szko&owanie" Ebie znay wiele takic 'rzy'a&k,w" 7eraz. 'o obc o&zie. szy o*,wi- to wszystko. cze$o nie *ona byo o*awia- 'rzy 'ac(entac " < 'o&()- &ecyz(e" Na onkolo$ii 'anowaa ciasnota i ra&iolo&zy nie *ieli 'oko(u lekarskie$o"

Nie na&awao si3 &o te$o celu ani 'o*ieszczenie bo*by ra&owe(. ani 'racownia &u$oo$niskowyc a'arat,w rent$enowskic na sto &wa&zie2cia i &wie2cie tysi3cy wolt,w" W $abinecie &ia$nostyczny* byo za cie*no" 9late$o te st,. 'rzy kt,ry* o*awiay s'rawy bie)ce. 'isay istorie c oroby i wy'eniay &oku*entac(3. ustawiy w 'racowni kr,tkoo$niskowyc a'arat,w rent$enowskic 1(ak $&yby 'o tylu latac *ao i* (eszcze byo *&l)ce$o rent$enowskie$o 'owietrza z (e$o s'ecy?iczny* za'ac e* i cie'e*" Weszy &o 'racowni i usia&y 'rzy to'orny* stole" Wiera Bornil(ewna zacz3a se$re$owa- istorie c oroby: na (e&n) ku'k3 ka&a te. kt,ry*i *o$a za()- si3 sa*a. na &ru$) 1 wy*a$a()ce ws',lnyc ustale8" Lu&*ia %?anas(ewna z lekko wy&3t) &oln) war$) w'atrywaa si3 w &eski stou i cic o 'ostukiwaa o,wkie* o blat" Wiera Bornil(ewna zerkaa na ni) ze ws',czucie*. ale nie zaczynaa roz*owy 1 ani o +usanowie. ani o Bosto$otowie. ani o ci3kie( &oli lekarza" Powtarzanie okle'anyc 'raw& nie *iao sensu. a nie &o2- o$l3&ny czy niezbyt taktowny ko*entarz *,$ zrani- za*iast 'ocieszy-" Lu&*ia %?anas(ewna o&ezwaa si3 'ierwsza: ;traszna (est ta nasza bezsilno2-5 1 @7o *o$o &otyczy- wielu ba&anyc &zi2 'ac(ent,w" A Zn,w 'ostukaa o,wkie*" 1 % 'rzecie nie 'o'eniy2*y a&ne$o b3&u5 1 @% a. %zowkin albo Mursali*ow5A 1 Miay2*y troc 3 ko'ot,w z &ia$noz). ale leczenie byo 'rawi&owe" 9awki *usiay by- &ue" Wszystko 'rzez t3 beczk35 % wi3c *y2laa o ;ib$atowie5 Z&arza() si3 takie niew&zi3czne c oroby. e &woisz si3 i troisz. a &la 'ac(enta i tak nie *a ratunku" F&y ;ib$atowa 'o raz 'ierwszy wniesiono na noszac &o kliniki. z&(3cia rent$enowskie wykazyway 'eny rozka& ko2ci krzyowe(" Bo'oty z &ia$noz) 'ole$ay na ty*. e 'ocz)tkowo 'o konsultac(i z 'ro?esore* okre2lono c orob3 (ako raka ko2ci. a &o'iero ',>nie( ustalono. e to $uz *akroko*,rkowy. kt,ry za*ienia ko2ci w $alaretowat) *as3" Leczenie byo (e&nak 'rawi&owe" Bo2ci krzyowe( nie &a si3 wyci)-. nie &a si3 usun)- 1 to ka*ie8 w3$ielny uka&u kostne$o" Pozostaway wi3c na2wietlania 1 i to o& razu ko8skie &awki. *nie(sze nie *o$y 'o*,c" < ;ib$atow wyz&rowia5 Bo2ci wz*ocniy si3" Wyz&rowia. ale na&*ierne &awki 'ro*ieniowania zwi3kszyy 'o&atno2- or$aniz*u na inne ro&za(e nowotwor,w" Po u&erzeniu beczk) wyst)'io owrzo&zenie tro?iczne" 7eraz. $&y krew i tkanki ;ib$atowa nie rea$oway (u na 'ro*ieniowanie. w $3bi ciaa rozwi(a si3 nowy $uz 1 i nie byo a&ne$o s'osobu. eby $o zniszczy-. za a*owano $o tylko"

9la lekarza oznaczao to 2wia&o*o2- wasne( kl3ski. a &la (e$o serca 1 uczucie alu. zwycza(ne$o lu&zkie$o alu: oto ley sy*'atyczny. skro*ny. s*utny 7atar. tak w&zi3czny za wszystkie starania. a lekarze *o$) na(wye( 'rze&uy- (e$o *3k3. nic wi3ce(" 9zi2 rano Niza*ut&in !ac ra*owicz wezwa 9oncow) na roz*ow3" ;twier&zi. e naley zwi3kszy- 'rze'ustowo2- o&&ziau. czyli wy'isywa- &o &o*u 'ac(ent,w nie roku()cyc na&ziei na wyleczenie" 9oncowa nie o'onowaa: w allu izby 'rzy(3- &zie8 i noc koczowali c orzy. &la kt,ryc nie byo *ie(sca. a re(onowe 'rzyc o&nie onkolo$iczne 'ac(ent,w" bezustannie bo*bar&oway klinik3 'ro2ba*i o z$o&3 na 'rzysanie swoic

Z$a&zaa si3 z lekarze* naczelny*. e 'rzy'a&ki bezna&zie(ne trzeba wy'isywa-. ;ib$atow by wa2nie taki* 'rzy'a&kie*. ale akurat (e$o wy'isa- nie *o$a" Zbyt &u$o i zaciekle walczya. eby teraz zrezy$nowa-. o&rzuci- ten niky cie8 na&ziei. e (e&nak *yli si3 2*ier-. a nie lekarz" Przy'a&ek ;ib$atowa w'yn) nawet na z*ian3 (e( zainteresowa8 naukowyc : zacz3a stu&iowa- 'atolo$i3 ko2ci. wie&ziona (e&ny* (e&yny* i*'ulse* uratowa;ib$atowa" < c o- w izbie 'rzy(3- czekali za'ewne r,wnie c orzy i 'otrzebu()cy 'o*ocy lu&zie. 9oncowa wie&ziaa. e nie wy'isze ;ib$atowa. e w ta(e*nicy 'rze& lekarze* naczelny* b3&zie trzy*a- $o w sz'italu tak &u$o. (ak tylko si3 &a" Niza*ut&in !ac ra*owicz nale$a te. by bez wa ania wy'isywa- 'ac(ent,w ter*inalnyc " W *iar3 *ono2ci 'owinni u*iera- 'oza klinik) 1 zwi3ksza to ws',czynnik 'rze'ustowo2ci. 'ozytywnie w'ywa na 'ozostayc 'ac(ent,w i 'o'rawia statystyk3. $&y wy'is nast)'i nie /z 'owo&u z$onu0. a (e&ynie ze wz$l3&u na /'o$orszenie stanu z&rowia0" Wa2nie ze wz$l3&u na /'o$orszenie stanu z&rowia0 o'u2ci &zi2 klinik3 %zowkin" #e$o istoria c oroby w ci)$u tyc kilku *iesi3cy urosa &o roz*iar,w 'oka>ne$o ka(etu. 'ene$o br)zowawyc 'oskle(anyc kartek z lic e$o 'a'ieru. o kt,ry stale zacze'iaa stal,wka" Ba(et zawiera &u$ie kolu*ny niebieskic i ?ioletowyc cy?r" Ebie lekarki wi&ziay za*iast nic skr3ca()ce$o si3 z b,lu c o'aka o zlane( 'ote* twarzy. lecz czytane cic y*. *onotonny* $ose* liczby byy bar&zie( nieuba$ane ni na(surowszy trybuna. wyrok nie 'o&le$a a'elac(i: &wa&zie2cia sze2- tysi3cy rent$en,w. &wana2cie tysi3cy w ostatnie( serii na2wietla8. 'i3-&ziesi)t iniekc(i sinestrolu. sie&e* trans?uz(i. a 'ozio* leukocyt,w i tak trzy tysi)ce czterysta. erytrocyt,w""" Przerzuty 'ary (ak czo$i. twar&niay (u w 2r,&'iersiu. rosy w 'ucac . atakoway w3zy c onne. a or$aniz* nie *,$ ic 'owstrzy*a-" Lekarki 'racoway 'rzy swoi* stole. a siostra 'rzy(*owaa 'ac(ent,w a*bulatory(nyc " Wa2nie w'rowa&zia czteroletni) &ziewczynk3 w niebieskie( sukieneczce i (e( *atk3" Na buzi &ziecka czerwieniay $uzki naczyniowe. (eszcze *ae. (eszcze nie zo2liwe. ale na2wietlano (e. eby nie zwyro&niay" 9ziewczynka nie 'rze(*owaa si3 c orob). nie

wie&ziaa. e na swe( ?ili$ranowe( war&ze &>wi$a (u by- *oe straszne brze*i3 2*ierci" !ya tu nie 'ierwszy raz. nie baa si3. szczebiotaa. wyci)$aa r)czki &o niklowanyc cz32ci a'aratu. cieszyo () to l2ni)ce otoczenie" Na2wietlanie *iao trwa- trzy *inuty. ale &ziewczynka w a&en s'os,b nie *o$a usie&zie- s'oko(nie 'o& $owic) a'aratu. skierowan) 'unktowo w c ore *ie(sce" Wiercia si3. kr3cia $,wk). i z&enerwowana siostra raz 'o raz *usiaa wy)czaa'arat. eby 'onownie ustawi- $owic3" Matka 'okazywaa zabawk3. o&wracaa uwa$3 &ziecka. obiecywaa r,ne 'rezenty za (e&n) c wil3 s'oko(u" Nast3'na bya 'onura staruszka. kt,ra niesko8czenie &u$o z&e(*owaa c ustk3 i ka?tanik" Pote* w szary* szla?roku wesza 'ac(entka sz'italna. kobieta z czerwon) kulk) $uza na sto'ie 1 skutek wysta()ce$o w bucie $wo>&zia 1 i wesoo roz*awiaa z 'iel3$niark). nie 'o&e(rzewa()c nawet. e ten centy*etrowy $uzek. kt,re$o nie wia&o*o &lacze$o nie c c) zo'erowa-. to kr,lowa wszystkic nowotwor,w zo2liwyc 1 *elanoblasto*a" ;ie&z)ce tu obok lekarki c c)c nie c c)c za(*oway si3 i ty*i 'ac(entka*i. ba&ay (e. u&zielay ra& @i tak byo (u 'o (e&enaste(. +usanow &osta zastrzyk 'o& nieobecno2Wiery Bornil(ewnyA 1 a wreszcie na&esza ta c wila. $&y Wiera Bornil(ewna 'o&sun3a Lu&*ile %?anas(ewnie ostatni) (u. s'ec(alnie o&oon) istori3 c oroby 1 Bosto$otowa" 1 #ak na tak zanie&bany 'rzy'a&ek rezultaty s) wr3cz ws'aniae 1 'owie&ziaa" 1 7yle e to bar&zo u'arty czowiek" 4eby tylko na'raw&3 nie zrezy$nowa z leczenia5 1 Niec s'r,bu(e5 1 Lu&*ia %?anas(ewna ener$icznie stukn3a o,wkie* o blat" Bosto$otow c orowa na to sa*o co %zowkin. ale leczenie rokowao o$ro*ne na&zie(e" 1 Nie *a 'rawa zrezy$nowa-5 1 Pani 'ewnie by $o 'rzekonaa 1 'owie&ziaa Fan art" 1 %le (a c yba nie &a* ra&y" Nie 'osuc a" Przysa- $o &o 'ani6 1 ;tr)cia z 'aznokcia (aki2 okruszek" 1 Ma* z ni* 'ewne 'roble*y""" Nie 'otra?i3 by- wobec nie$o stanowcza" ;a*a nie wie*. &lacze$o" Proble*y zacz3y si3 o& c wili ic 'ierwsze$o s'otkania" !y 'asku&ny styczniowy &zie8. la &eszcz" 9oktor Fan art *iaa nocny &yur" Ekoo &ziewi)te( wieczore* 'rzysza &o nie( t3$a salowa z 'arteru i 'oskarya si3: 1 Pani &oktor. ta* (e&en 'ac(ent rozrabia" ;a*a se nie 'ora&z3" 7rza si3 za nic wzi)-. bo inacze( na eb na* wlez)5 Wiera Bornil(ewna zesza na 'arter i zobaczya. e na 'o&o&ze koo za*kni3te$o 'okoiku siostry 'rzeoone(. tu 'rzy sc o&ac . rozci)$n) si3 tyczkowaty *3czyzna" Mia na sobie wo(skowe buty. zru&ziay szynel i cywiln) 'rzyciasn) uszank3" Po&oy 'o& $ow3 wo(skowy worek i na(wyra>nie( uka&a si3 &o snu" Wiera Bornil(ewna 'o&esza blie( 1

szczu'ono$a. na wysokic obcasac @zawsze &baa o wy$l)&A 1 i s'o(rzaa na *3czyzn3 surowo. c c)c w ten s'os,b zawsty&zi- $o i skoni- &o wstania" Zauway () oczywi2cie. ale 'atrzy zu'enie obo(3tny* wzrokie*. w o$,le si3 nie 'oruszy. a nawet 'rzy*kn) oczy" 1 Bi* 'an (est6 1 s'ytaa" 1 Czo1wiekie* 1 o&'owie&zia a'atycznie" 1 Ma 'an skierowanie6 1 Ma*" 1 Bie&y (e 'an &osta6 1 9zi2" Po 'la*ac na 'o&o&ze wi&a- byo. e (e$o 'aszcz. buty i worek s) &oszcz3tnie 'rze*oczone" 1 7u nie wolno lee-" My""" tu nie 'ozwala*y" Poza ty* to niewy$o&nie""" 1 Wy1$o&nie 1 za'rzeczy znuony* $ose*" 1 #este* w swoi* kra(u. ko$o *a* si3 wsty&zi-6 Wiera Bornil(ewna z*ieszaa si3" Poczua na$le. e nie *oe na nie$o krzykn)-. kaza- *u wsta-" Zreszt) i tak by 'ewnie nie usuc a" ;'o(rzaa w stron3 allu. $&zie za &nia stale *rowi si3 tu* oczeku()cyc na 'rzy(3cie. a na trzec awkac o&byway si3 wi&zenia 'ac(ent,w z ro&zina*i: w nocy. $&y klinika bya za*kni3ta. 'ozwalano ta* s'a- ci3ko c ory* 'rzy(ez&ny*. kt,rzy nie *ieli $&zie 'rzenocowa-" 7eraz w allu stay tylko &wie awki. na (e&ne( s'aa (aka2 staruszka. na &ru$ie( za2 *o&a =zbeczka w kwieciste( c ustce ulokowaa swo(e &ziecko" W ostateczno2ci *ona by *u 'ozwoli- 'ooy- si3 ta* na 'o&o&ze. ale 'o&o$a w allu bya bru&na i za&e'tana" 7u nato*iast wolno byo wc o&zi- wy)cznie w sz'italnyc ?artuc ac " Wiera Bornil(ewna zn,w 'o'atrzya na te$o &ziwaczne$o 'ac(enta o nieobecny* (u. $asn)cy* s'o(rzeniu i wyc u&e(. 'obru&one( cier'ienie* twarzy" 1 Nie *a 'an $&zie 'rzenocowa-6 1 Nie" 1 % 'r,bowa 'an w otelu6 1 7ak 1 *,wienie wyra>nie $o *3czyo" 1 Ma*y tu 'i3- oteli" 1 Nie c cieli w o$,le roz*awia- 1 za*kn) oczy (ak $&yby ko8cz)c au&ienc(3" 'ia*ac albo w

1 ;zko&a. e (est tak ',>no 1 zastanawiaa si3 Fan art" 1 Niekt,re 'iel3$niarki wyna(*u() ,ka 'rzy(ez&ny*" Nie&ro$o" Lea z za*kni3ty*i ocza*i" 1 Powia&a: b3&3 tak lee- c o-by ty&zie85 1 roz(az$otaa si3 &yurna" 1 P,ki *i ,ka nie zna(&ziecie5 Wi&zita $o. obuza5 Wstawa(5 7u *a by- sterylnie5 1 9lacze$o s) tylko &wie awki6 1 z&ziwia si3 Wiera Bornil(ewna" 1 C yba byy trzy""" 1 7rzeci) zabrali. o ta* 1 &yurna wskazaa oszklone &rzwi" +ac(a. awk3 'rzeniesiono za te wa2nie &rzwi. na korytarz ra&iolo$ii. $&zie w &zie8 czekali na na2wietlanie 'ac(enci a*bulatory(ni" Wiera Bornil(ewna 'olecia otworzy- &rzwi i 'owie&ziaa &o c ore$o: 1 Zna(&3 'anu wy$o&nie(sze *ie(sce. 'rosz3 wsta-" Po'atrzy na ni) nieu?nie" Po c wili wa ania zacz) (e&nak wstawa- 1 niez&arnie. z twarz) wykrzywion) b,le*" Ba&y ruc . ka&y obr,t ciaa s'rawia *u wyra>n) tru&no2-" Wsta()c nie wzi) worka. a teraz nie *,$ si3 'o nie$o sc yli-" Wiera Bornil(ewna 'o&niosa biay*i 'alca*i ten 'rze*oczony bru&ny worek i 'o&aa *u $o" 1 9zi3ku(3 1 u2*iec n) si3 krzywo" 1 Cze$o to (a &oye*""" Na 'o&o&ze zostaa *okra 'la*a" 1 Prze*,k 'an6 1 'rzy$l)&aa *u si3 z coraz wi3kszy* zainteresowanie*" 1 7a* na korytarzu (est cie'o. niec 'an z&e(*ie 'aszcz" Nie *a 'an &reszczy6 % $or)czki6 Czoo *3czyzny szczelnie zakrywaa ta czarna 'o&arta cza'ka z obwisy*i ?utrzany*i usza*i. &otkn3a wi3c 'oliczka" E& razu zorientowaa si3. e $or)czku(e" 1 Zaywa 'an co26 7eraz 'atrzy na ni) (ako2 inacze(. nie tak obo(3tnie" 1 %nal$in3" 1 Ma 'an tabletki6 1 = *" Przynie2- 'anu co2 na sen6 1 #e2li *ona" 1 C wileczk3 1 'rzy'o*niaa sobie" 1 Prosz3 *i 'okaza- skierowanie5 #e$o usta wykrzywi ni to u2*iec . ni to skurcz b,lu" 1 % bez 'a'ierka 1 na &eszcz. tak6

+oz'i) $,rne a?tki 'aszcza i z kieszeni bluzy wy() skierowanie 1 rzeczywi2cie wy'isane te$o sa*e$o &nia w 'rzyc o&ni" Przeczytaa i zorientowaa si3. e to (e( 'ac(ent. ra&iolo$iczny" Ze skierowanie* w r3ku ruszya &o &rzwi. eby 'rzynie2- 2ro&ek nasenny" 1 Zaraz 'rzynios3" Prosz3 si3 ta* 'ooy-" 1 %le. ale5 1 oywi si3" 1 Niec *i 'ani o&&a skierowanie5 Zna*y te nu*ery5 1 Cze$o si3 'an obawia6 1 s'ytaa obraona" 1 Nie wierzy *i 'an6 Przy(rza si3 (e( 'o&e(rzliwie" Wreszcie burkn): 1 % niby &lacze$o *a* 'ani wierzy-6 !eczki soli raze* nie z(e&li2*y""" < 'osze& w stron3 awki" Na&)sana. nie wr,cia (u &o nie$o. tylko 'rzez 'iel3$niark3 'osaa 2ro&ek nasenny i skierowanie. na kt,ry* na'isaa /cito50 1 'o&kre2lone i z wykrzyknikie*" 9o'iero w nocy 'rzesza obok awki" ;'a" Dawka na&awaa si3 &o s'ania: wy$i3te o'arcie i 'oc ye sie&zenie zabez'ieczay 'rze& u'a&kie*" Z&() sw,( *okry 'aszcz. ale nakry si3 ni*: (e&na 'oa otulaa no$i. &ru$a ra*iona" !uty wystaway 'oza awk3" Na 'o&eszwac nie byo ani (e&ne$o cae$o *ie(sca 1 atano (e wielokrotnie skrawka*i czarne( i czerwone( sk,ry" Na czubkac *iay stalowe ?leki. na obcasac 1 stalowe /abki0" +ano Wiera Bornil(ewna 'olecia siostrze 'rzeoone( u*ie2ci- 'ac(enta na korytarzu 'ierwsze$o 'i3tra" 7ylko ten (e&en (e&yny raz Bosto$otow zac owa si3 wobec nie( o'ryskliwie" P,>nie( roz*awia $rzecznie i cakie* nor*alny* (3zykie*. 'ierwszy *,wi &zie8 &obry. a nawet u2*iec a si3 'rzy(a>nie" Mi*o to stale *iaa wraenie. e 'ac(ent ten w ka&e( c wili *oe zrobi- co2 nieobliczalne$o" < rzeczywi2cie. $&y wezwaa $o na ustalenie $ru'y krwi i czekaa z 'rzy$otowan) strzykawk). Bosto$otow o'u2ci 'o&wini3ty (u r3kaw i 'owie&zia stanowczo: 1 Wiero Bornil(ewno. bar&zo *i 'rzykro. ale *usi 'ani sobie 'ora&zi- bez te( 'r,by" 9lacze$o6 1 Ze *nie (u &o2- krwi wyssali r,ni tacy" Niec &a() ci. co *a() (e( za &uo" 1 #ak 'anu nie wsty&5 < to *a by- *3czyzna5 1 Po'atrzya na nie$o z t) o&wieczn) kobiec) ironi). kt,re( *3czyzna nie *oe znie2-" 1 % 'o co to6 1 Moe trzeba b3&zie 'rzetoczy- 'anu krew""" 1 Mnie6 7rans?uz(36 W a&ny* wy'a&ku5 Po co *i cu&za krew6 Cu&ze( nie c c3. swo(e( nie &a*" % $ru'3 *o$3 'ani 'o&a-. 'a*i3ta* 1 z ?rontu" Przekonywaa. nale$aa 1 nie ust3'owa. wyna(&ywa coraz to nowe wykr3ty"

7wier&zi. e wszystko to nie'otrzebne" Ebrazia si3 wreszcie" 1 ;tawia *nie 'an w bar&zo $u'ie( sytuac(i" Estatni raz 'rosz3 'ana" Eczywi2cie by to b)& 1 'o co si3 'onia-6 En (e&nak natyc *iast 'o&sun) ra*i3" 1 9la 'ani 1 c o-by 'i3- litr,w5 Nie u*iaa sobie z ni* 'ora&zi-. tracia ca) 'ewno2- siebie" Bie&y2 z&arzy si3 &ziwny incy&ent" Bosto$otow 'owie&zia: 1 Nie wy$l)&a 'ani na Nie*k3" 7o nazwisko 'o *3u6 1 7ak 1 o&'ara bez zastanowienia" 9lacze$o ska*aa6 Poczua wte&y. e inna o&'owie&> byaby 'rzykra &la nie( sa*e(" E nic wi3ce( nie 'yta" % 'rzecie Fan art to nazwisko (e( o(ca. &zia&ka" !yli zruszczony*i Nie*ca*i" Co *iaa 'owie&zie-6 1 /Nie *a* *3a06 /Ni$&y nie bya* za*3na06 Nie *o$a inacze("

Rozdzia !z(!%" %?anas(ewna za'rowa&zia Bosto$otowa &o 'racowni ra&iotera'ii. z kt,re( &o'iero co wysza 'o'rze&nia 'ac(entka" E& ,s*e( rano nie*al bez 'rzerwy o&byway si3 tu na2wietlania la*') rent$enowsk) o na'i3ciu stu osie*&ziesi3ciu tysi3cy wolt,w" %'aratura bya stale w)czona. okno za*kni3te i w 'owietrzu unosi si3 so&kawy i &rani)cy za'ac roz$rzane$o rent$ena" 9o cie'a te$o @tak o&czuway (e 'uca. c o- nie byo ono zwycza(ny* cie'e*5A 'ac(enci nabierali wstr3tu *nie( wi3ce( 'o &ziesi3ciu seansac " Lu&*ia %?anas(ewna z&)ya si3 (u 'rzyzwyczai-" Przez &wa&zie2cia lat 'racy na ra&iolo$ii. w czasac . $&y la*'y nie *iay a&nyc oson @kie&y2 o *ao co nie zabi (e( 'r)&A. 9oncowa co &zie8 w&yc aa 'owietrze 'racowni rent$enowskic r,nyc ekran,w osonowyc i r3kawic oc ronnyc i $o&zina*i 'rzesia&ywaa tu obok a'arat,w. 'rzekracza()c wszelkie &o'uszczalne nor*y" Mi*o wc on3a wi3ce( /er0 ni na(wytrzy*alsi i na(&ue( leczeni 'ac(enci 1 tyle e (e( &awek nikt nie oblicza. nie 'o&su*owywa" H'ieszya si3 1 nie &late$o. eby (ak na(szybcie( wy(2- z 'o*ieszczenia. lecz eby skr,ci- &o *ini*u* czas 'rzesto(u a'aratury" Bazaa Bosto$otowowi 'ooy- si3 'o& la*')

i obnay- brzuc " Wo&zia 'o sk,rze (aki*2 zi*ny* askocz)cy* '3&zelkie*. co2 obrysowywaa i co2 'isaa 1 c yba cy?ry" Nie trac)c ani c wili za'oznaa tec nika ze sc e*ate* i wytu*aczya. (ak na2wietlaka&y kwa&rat" Pote* 'olecia Bosto$otowowi obr,ci- si3 na brzuc i 'okre2lia *u 'lecy" Powie&ziaa: 1 Po seansie za(&zie 'an &o *nie" < wysza" % tec nik rent$enolo$ 'onownie kazaa 'rzewr,ci- si3 brzuc e* &o $,ry. oboya 'ierwszy kwa&rat 'rze2ciera&a*i. nast3'nie zacz3a 'rzynosi- ci3kie &ywaniki z 'owleczone( oowie* $u*y i osania- ni*i wszystkie *ie(sca. kt,re nie 'owinny ulec na'ro*ieniowaniu" Fi3tkie &ywaniki 'rzy(e*nie uciskay ciao" Piel3$niarka wysza. za*kn3a &rzwi. obserwowaa $o teraz 'rzez okienko w $rube( 2cianie" +ozle$o si3 cic e buczenie. za'on3y la*'y zasilania. roz(arzya si3 la*'a rent$enowska" Przez obnaony kwa&rat sk,ry. 'ote* 'rzez tkanki i narz)&y. kt,ryc nazw nie zna nawet ic 'osia&acz. 'rzez *i)sz nowotworu. 'rzez o)&ek i (elita. 'rzez kr))c) ya*i i t3tnica*i krew. 'rzez 'yny. 'rzez ko*,rki. 'rzez kr3$osu' i &robnie(sze ko2ci. 'ote* 'rzez bony. naczynia i sk,r3 'lec,w. wreszcie 'rzez &er*3 leanki. 'rzez czterocenty*etrowe &eski 'o&o$i. 'rzez stro'y. 'rzez ?un&a*enty. coraz $3bie( i $3bie(. run3y twar&e 'ro*ienie rent$enowskie. nie'o(3te &la lu&zkie$o rozu*u wektory 'ola elektryczne$o i *a$netyczne$o. albo bar&zie( zrozu*iale 1 'ociski kwant,w. niszcz)ce wszystko na swe( &ro&ze" < ten barbarzy8ski ostrza cz)steczek. bez$o2ny i niewyczuwalny. 'o &wunastu seansac 'rzywr,ci Bosto$otowowi c 3- ycia. s*ak ycia. a'etyt. a nawet u*or5 #u 'o &ru$i* i trzeci* seansie. $&y b,le cakowicie ust)'iy. 'ostanowi &owie&zie- si3 i zrozu*ie-. (aki* cu&e* te 'rzenikliwe 'ociski *o$) zabi(a- nowotw,r. nie narusza()c z&rowyc ko*,rek" %by z 'eny* zau?anie* 'o&&a- si3 leczeniu. Bosto$otow *usia na('ierw 'ozna- zasa&y te$o leczenia i 'rzekona- si3 &o ic celowo2ci" ;'r,bowa wi3c 'oroz*awia- o ra&iotera'ii z Wier) Bornil(ewn). t) sy*'atyczn) lekark). kt,ra tak rozbroia $o wte&y koo sc o&,w. $&y zy i nieu?ny 'o'rzysi)$ sobie. e nie ruszy si3 sta*t)& za a&n) cen3" Pani &oktor. (a c c3 si3 tylko &owie&zie- 1 'erswa&owa" 1 #este* (ak ten 2wia&o*y onierz: *usi zrozu*ie- za&anie bo(owe. bo inacze( nie b3&zie &obrze walczy-" 9lacze$o rent$en rozka&a nowotw,r. a nie niszczy z&rowe( tkanki6

Wszystkie uczucia Wiery Bornil(ewny *ona byo o&czyta- nie z (e( oczu. ale z ust" =sta *iaa (akie2 takie niezwykle wyraziste. leciutkie 1 (ak skrzy&eka" Natyc *iast o&*alowao si3 na nic wa anie" @C, *o$a *u 'owie&zie- o te( *or&ercze( artylerii. kt,ra z r,wn) zacieko2ci) ostrzeliwu(e na o2le' i wro$a. i swoic 6A 1 7o niewskazane""" % zreszt) z$o&a" Pro*ieniowanie niszczy oczywi2cie wszystkie tkanki" 7yle e z&rowe ko*,rki szybko si3 o&bu&owu(). a nowotworowe nie" Praw&3 *,wia. czy nie 1 Bosto$otow by za&owolony" 1 E. na takic warunkac *o$3 $ra-" 9zi3ku(3" 7eraz b3&3 wraca- &o z&rowia5 < rzeczywi2cie wraca" C 3tnie c o&zi na na2wietlania. a le)c 'o& rent$ene* 'rzekonywa w *y2lac ko*,rki $uza. e *usz) si3 roz'a2-. z$in)-. e &la nic to c z a a" My2la zreszt) o r,nyc s'rawac . a czase* nawet &rze*a" 9zi2 obe(rza &oka&nie liczne w3e. rurki i 'rzewo&y a'aratu 1 zastanawia si3. &lacze$o (est ic tak &uo i czy* c o&zi si3 la*'y 1 wo&) czy ole(e*6 My2la*i b)&zi (e&nak zu'enie $&zie in&zie(" % *y2la o Wierze Fan art" E ty*. e taka urocza kobieta ni$&y nie z(awi si3 u nic . w =sz17ereku" < e wszystkie takie kobiety *a() *3,w" E *3u. owsze*. 'a*i3ta. ale ni$&y (ako2 nie )czy $o z (e( osob)" < *y2la (eszcze. e 'rzy(e*nie byoby z ni) 'oroz*awia- 1 lecz nie kr,tko i z&awkowo. ale &u$o. &u$o. albo 'rzyna(*nie( 'os'acerowa- 'o sz'italny* 'arku" < o& czasu &o czasu zaszokowa- () ostro2ci) s)&,w 1 tak zabawnie si3 'eszy5 Za ka&y* raze*. kie&y wc o&zi &o sali albo *i(a czowieka na sc o&ac . u2*iec a si3. a &obro- roz2wietla ten u2*iec (ak so8ce" #est &obra. 'o 'rostu &obra" < te usta""" !ucz)ca la*'a 'o&zwaniaa cic utko" My2la te o Zoi" +ano na(ywszy* ws'o*nienie* ta*te( nocne( roz*owy byy 'iersi Zoi 1 sterczay z$o&nie. tworz)c co2 w ro&za(u nie*al 'ozio*e( ',eczki" Na biurku leaa ci3ka &rewniana lini(ka &o kre2lenia rubryk" Przez cay wiecz,r nie *,$ o'rze- si3 'okusie. by 'ooy- lini(k3 na te( intry$u()ce( ',eczce i s'raw&zi- 1 s'a&nie czy nie6 !y 'rzekonany. e nie" My2la r,wnie z w&zi3czno2ci) o ci3ki* oowiany* &ywaniku 'onie( brzuc a" 9ywanik uciska 'o&brzusze i za'ewnia ra&o2nie: / Nie b,( si35 Esoni350 % (eeli nie osoni6 Moe (est za cienki6 Moe ley nie tak. (ak trzeba6 Praw&3 *,wi)c. w ci)$u tyc &wunastu &ni Bosto$otow o&zyska nie tylko c 3ycia. a'etyt i &obry u*or" E&zyska take z&olno2- o&czuwania te$o. co w yciu

na('i3knie(sze. a co utraci 'rzez *iesi)ce cier'ienia i b,lu" % wi3c o,w s'enia swo(e za&anie5 7ak czy owak. trzeba (e&nak b3&zie 'ryska- z te$o sz'itala. ',ki nie 'rze&obrzyli z leczenie*" Nie zauway nawet. e buczenie ustao. a r,owe nici z$asy" Wesza 'iel3$niarka. zacz3a z&e(*owa- z (e$o ciaa oowiane osony i 'rze2ciera&a" E'u2ci no$i. usia&. 'o'atrzy na sw,( brzuc 1 wi&niay ta* ?ioletowe kwa&raty i cy?ry" 1 #ak si3 z ty* *y-6 1 s'yta" 1 7ylko za z$o&) lekarzy" 1 ;'rytnie 'o*y2lane" Co to (est6 Kar*ono$ra* na cay *iesi)c6 Posze& &o 9oncowe(" ;ie&ziaa 'rzy stole w 'racowni a'arat,w kr,tkoo$niskowyc i 'rzez swo(e 'rostok)tne zaokr)$lone okulary o$l)&aa 'o& 2wiato z&(3cia rent$enowskie" Eba a'araty byy wy)czone. lu?ciki otwarte. tec nik rent$enolo$ (u wysza" 1 Prosz3 sia&a- 1 'owie&ziaa 9oncowa osc le" =sia&" Na&al 'or,wnywaa z&(3cia" Bosto$otow 'ok,ci si3 z ni). ale c o&zio *u wy)cznie o to. eby lekarze nie 'rze&obrzyli z leczenie*" ;a*) Lu&*i3 %?anas(ewn3 &arzy 'eny* zau?anie*" Za&ecy&owaa o ty* nie tylko (e( *3ska stanowczo2-. wiek. &o2wia&czenie. 'recyz(a wy&awanyc 'olece8 i bez$raniczne o&&anie si3 'racy. ale 'rze&e wszystki* wyczucie. z (aki* o& 'ierwsze$o &nia o&na(&ywaa zarys $uza" E &oka&no2ci tyc ba&a8 *,wi sa* $uz. kt,ry te 'rzecie rea$owa na &otyk" 7ylko 'ac(ent 'otra?i oceni-. czy lekarz bezb3&nie wyczuwa nowotw,r" 9oncowa lokalizowaa $uz z tak) w'raw). e *o$a obe(2- si3 bez 'rze2wietlania 'ro*ienia*i rent$ena" E&oya z&(3cia i z&e(*u()c okulary 'owie&ziaa: 1 Bosto$otow" Pa8ska istoria c oroby zawiera bar&zo istotne luki" Potrzebu(e*y absolutnie 'ewne$o roz'oznania $uza 'ierwotne$o" <lekro- 'rzec o&zia na (3zyk *e&yczny. zaczynaa *,wi- bar&zo szybko. (e&ny* tc e* wyrzucaa z siebie &u$ie z&ania i sko*'likowane ter*iny ?ac owe" 1 7o. co 'an 'owie&zia o o'erac(i s'rze& &w,c lat. i obecne usytuowanie 'rzerzutu 'otwier&za nasz) &ia$noz3" Nie wyklucza*y (e&nak inne( ewentualno2ci" 7o ko*'liku(e tera'i3" Powinni2*y 'obra- wycinek. ale sa* 'an rozu*ie. e to obecnie nie*oliwe" 1 No i c waa !o$u5 < tak by* si3 nie z$o&zi"

1 Nie rozu*ie* tylko. &lacze$o nie 'rzesano na* 're'aratu wycinka $uza 'ierwotne$o" Czy 'an (est 'ewien. e &wa lata te*u robiono ba&anie isto'atolo$iczne6 1 #este* absolutnie 'ewien" 1 9lacze$o wi3c nie 'oin?or*owano 'ana o wyniku6 1 'ytaa rzeczowo i w taki* te*'ie. e niekt,ryc s,w trzeba si3 byo &o*y2la-" % Bosto$otow o&zwyczai si3 o& 'o2'iec u: 1 Wynik6 Lu&*io %?anas(ewno. wte&y &ziay si3 u nas takie rzeczy. e sowo &a(3""" % $u'io byo 'yta- o t3 *o() bio's(3" Fowy s'a&ay5 Zreszt) i tak nawet nie wie&ziae*. 'o co () robili" 1 W roz*owie z lekarza*i Bosto$otow lubi wtr)ca- sowa z ic s'ec(alno2ci" 1 Pan *ia 'rawo nie wie&zie-. to oczywiste" %le lekarze *usieli 'rzecie z&awasobie s'raw3. e z ty* nie *a art,w5 1 Le 1 ka 1 rze6 ;'o(rza na siwie()ce wosy. kt,ryc nie ukrywaa i nie ?arbowaa. na sku'iony i rzeczowy wyraz (e( twarzy o nieco wysta()cyc ko2ciac 'oliczkowyc " #ak to (est. e oto sie&zi 'rze& ni* (e$o ro&aczka. osoba &obra i yczliwa. obo(e y() w tyc sa*yc czasac . *,wi) ty* sa*y* (3zykie*. a on w a&en s'os,b nie *oe wytu*aczy- (e( na('rostszyc rzeczy" Zbyt &aleko trzeba by si3 co?n)- w 'rzeszo2-" %lbo zbyt wiele 'rze*ilcze-" 1 Lu&*io %?anas(ewno. lekarze te nic nie *o$li 'ora&zi-" Pierwsze$o c irur$a. =krai8ca. kt,ry *ia *nie o'erowa-. wzi3li na eta' w 'rze&&zie8 o'erac(i" 1 < co6 1 #ak to co6 Wywie>li" 1 %le za'ewne u'rze&zono $o o ty*. *,$ wi3c""" Bosto$otow roze2*ia si3" !y szczerze ubawiony" 1 Lu&*io %?anas(ewno. o eta'ie si3 nie u'rze&za" Na ty* 'ole$a caa sztuka. eby z$arn)- czowieka 'rzez zaskoczenie" 9oncowa z*arszczya wysokie czoo" Bosto$otow o'owia&a (akie2 niestworzone istorie" 1 No. ale skoro *ia o'erowa- 'ac(enta6 1 Nawet &w,c 5 7en &ru$i by w (eszcze le'szy* stanie ni (a" Litwin. 'okn) alu*iniow) yk3" ;toow)" 1 #ak to56 1 ;'ec(alnie" 4eby si3 wyrwa- z karceru" Nie wie&zia. e c irur$a wa2nie wywie>li"

1 No a""" 'ote*6 Przecie 'a8ski $uz r,s6 1 < to (ak szybko5 9osownie w oczac . na'raw&35 Po 'i3ciu &niac 'rzywie>li z inne$o a$'unktu nowe$o c irur$a. Nie*ca. Barla Lio&orowicza" 7ak""" +oze(rza si3 troc 3 i na &ru$i &zie8 zrobi *i o'erac(3" %le nikt nic nie *,wi o /nowotworac zo2liwyc 0 i /'rzerzutac 0" Nie znae* tyc s,w" 1 < on 'obra wycinek6 1 Nawet o ty* nie wie&ziae*" Leae* 'o o'erac(i z workie* 'iasku na brzuc u" Po& koniec ty$o&nia uczye* si3 (u o'uszcza- no$i na 'o&o$3 i wstawa-" % tu z a$ru wywo) (eszcze (e&en eta'. sie&*iuset lu&zi. /buntownik,w0" < Barla Lio&orowicza te" Zabrali $o z baraku. nawet nie 'ozwolili zrobi- ostatnie$o obc o&u" 1 7o niesyc ane5 1 7o (eszcze nic 1 Bosto$otow oywia si3 coraz bar&zie(" 1 Przybie$ *,( ku*'el i 'owia&a. e (a te (este* na li2cie. sze?owa izby c oryc . *a&a*e 9ubinska(a. z$o&zia si3" Wie&ziaa. e nie *o$3 c o&zi-. e szw,w (eszcze nie z&(3to 1 i z$o&zia si3. swoocz (e&na5 Prze'rasza*""" Powie&ziae* sobie tak: trz)2- si3 w by&l3cy* wa$onie ze 2wiey*i szwa*i. to 'ewna $an$rena. 2*ier-5 Wi3c kie&y 'o *nie 'rzy(&). to niec le'ie( zastrzel) na ,ku. ni$&zie nie 'o(a&3. koniec5 %le nie 'rzyszli" Wcale nie &late$o. e si3 *a&a*e 9ubinska(a ulitowaa. nie. ona bya nawet z&ziwiona. e (eszcze le3 w izbie c oryc " Po 'rostu w ko*en&anturze 'oa'ali si3. e &o ko8ca o&sia&ki zostao *i *nie( ni rok" %le to (u inna istoria""" 9owloke* si3 &o okna. 'atrz3" Za 'ote*. &wa&zie2cia *etr,w o& izby c oryc . by 'lac a'elowy. wa2nie ?or*owali eta'" Barl Lio&orowicz zobaczy *nie w oknie i woa: /Bosto$otow5 Etw,rz lu?cik50 Bonwo(ent &o nie$o: /Za*kni( *or&3. by&laku50 % on woa &ale(: /Bosto$otow5 Za'a*i3ta(5 7o bar&zo wane5 Wycinek $uza wysae* &o analizy5 E*sk. kate&ra anato*o'atolo$ii. za'a*i3ta(50 No i""" 'o'3&zili ic " 7o byli *oi lekarze. 'ani 'o'rze&nicy" Zrobili. co *o$li" Bosto$otow o&c yli si3 &o tyu" !y wzburzony" Zn,w o&&yc a 'owietrze* /ta*te$o0 sz'itala. nie te$o" E&&ziela()c 'rzy&atne in?or*ac(e o& nie'rzy&atnyc @'ac(enci zawsze o'owia&a() *n,stwo nie'otrzebnyc rzeczyA 9oncowa u'arcie wracaa &o zasa&nicze$o te*atu: 1 No i (aka bya o&'owie&> z E*ska6 Co na'isali6 Przysali &ia$noz36 Za'oznano 'ana z ni)6

Bosto$otow wzruszy ko2cisty*i ra*iona*i: 1 Nikt *nie z niczy* nie za'oznawa" Nie *iae* nawet 'o(3cia. 'o co Barl Lio&orowicz kaza *i to za'a*i3ta-" 9o'iero zesze( (esieni. na zesaniu. kie&y (u ostro *nie wzi3o. 'ewien stary $inekolo$. *,( 'rzy(aciel. zacz) nale$a-. eby* si3 &owie&zia o to roz'oznanie" Na'isae* &o swo(e$o a$ru" Nie o&'owie&zieli" Na'isae* wi3c zaalenie &o a&*inistrac(i" Po &w,c *iesi)cac 'rzyszo 'ise*ko: /Po &oka&ny* zba&aniu &anyc arc iwalnyc &otycz)cyc rzeczone( s'rawy in?or*u(e*y. e nie istnie(e *oliwo2- o&nalezienia ws'o*niane( analizy lekarskie(0" Czue* si3 (u tak >le. e c ciae* *ac n)- r3k) na ca) t3 kores'on&enc(3. ale 'oniewa ko*en&antura i tak nie c ciaa 'u2ci- *nie na leczenie. na'isae* bez'o2re&nio &o E*ska. &o kate&ry anato*o'atolo$ii" < 'o 'aru &niac o&'owie&zieli 1 w styczniu. kie&y *iae* z$o&3 na 'rzy(az& tuta(" 1 No wa2nie. wa2nie5 7a o&'owie&>5 F&zie ona (est6 1 Lu&*io %?anas(ewno. $&y wy(e&ae*. to *nie""" Zreszt) niewane" 7o by tylko 'a'ierek. bez 'iecz)tki. bez 'o&'isu. 'o 'rostu list o& (akie(2 laborantki z anato*o'atolo$ii" Na'isaa. e w czasie. o kt,ry* ws'o*inae*. wa2nie z te( *ie(scowo2ci na&esano 're'arat" %naliza 'otwier&zia""" no. ten ro&za( nowotworu. kt,ry 'ani u *nie 'o&e(rzewa" Laborantka na'isaa (eszcze. e o'is i roz'oznanie 'rzesano &o na&awcy. czyli &o izby c oryc w *oi* a$rze" Zna()c ta*te(sze 'orz)&ki *o$3 &o*y2le- si3 &alsze$o ci)$u: 'rzysali wynik ba&ania wycinka. niko*u nie by 'otrzebny. i *a&a*e 9ubinska(a""" Nie. 9oncowa stanowczo nie rozu*iaa takie( lo$iki5 ;uc aa z zaoony*i r3ka*i i niecier'liwie klasn3a &o8*i o ra*iona" 1 %le 'rzecie z roz'oznania wynikao. e 'an natyc *iast *usi 'o&&a- si3 ra&iotera'ii5 1 4e co6 1 Bosto$otow artobliwie 'rzy*ruy oczy i 'o'atrzy na Lu&*i3 %?anas(ewn3" 1 +a&iotera'ia6 No tak. tu*aczy (e( 'rzecie o& kwa&ransa 1 i nic nie zrozu*iaa" 1 Lu&*io %?anas(ewno5 7o zu'enie inny 2wiat5 4eby $o sobie wyobrazi-""" Nie. to nie*oliwe" #aka ra&iotera'ia5 #eszcze *nie nie 'rzestao bole- 'o o'erac(i. tak (ak teraz %c *a&ana. a (u wylewae* beton na robotac o$,lnyc " Nawet *i &o $owy nie 'rzyszo. e 'owinno by- inacze(" Czy 'ani wie. ile way sza?lik 'ynne$o betonu. kie&y 'o&nosi si3 $o we &w,c 6 ;'u2cia $ow3"

1 No &obrze" Cze*u (e&nak o&'owie&> kate&ry anato*o'atolo$ii na&esza (ako 'rywatny list. nieo?ic(alnie6 1 9obrze. e w o$,le o&'owie&zieli5 1 'rzekonywa Bosto$otow" 1 7ra?io na 'orz)&ne$o czowieka" Nawiase* *,wi)c. zauwaye*. e &obrzy lu&zie cz32cie( z&arza() si3 w2r,& kobiet ni w2r,& *3czyzn" % co &o te$o 'rywatne$o listu""" Wszystko 'rzez t3 nasz). niec () szla$. ta(e*nic3" Laborantka na'isaa. e wycinek $uza 'rzysano &o E*ska anoni*owo. bez nazwiska c ore$o" 9late$o nie *o$li wysa- o?ic(alne( analizy i 're'aratu" 1 Na twarzy Bosto$otowa *alowao si3 roz&ranienie" 1 Wielka ta(e*nica 'a8stwowa5 <&ioci5 7rz3s) si3 ze strac u. e w (akie(2 ta* kate&rze kto2 *oe si3 &owie&zie-. e w (aki*2 a$rze sie&zi (aki2 Bosto$otow5 4elazna Maska. brat kr,la Lu&wika5 Pise*ko b3&zie $&zie2 ta* sobie lee-. a 'ani *usi a*a- teraz $ow3. (ak *nie leczy-" Wia&o*o 1 ta(e*nica5 9oncowa 'atrzya na nie$o twar&y* i z&ecy&owany* wzrokie*" Bonsekwentnie z*ierzaa &o celu: 1 7en list *usz3 za)czy- &o istorii c oroby" 1 9obrze. wr,c3 &o swo(e$o auu i 'rzy2l3 $o 'ani" 1 Nie. to za ',>no" #est *i 'otrzebny (u teraz" % ten $inekolo$""" Moe on *,$by 'rzysa-6 1 Moe i *,$by""" % kie&y *nie 'ani wy'isze6 1 Wte&y 1 z naciskie* 'owie&ziaa 9oncowa 1 kie&y sa*a uzna* za stosowne 'rzerwa- 'a8sk) kurac(3" % i to tylko na (aki2 czas" Na t3 wa2nie c wil3 Bosto$otow czeka o& 'ocz)tku roz*owy5 Na&sze& *o*ent ataku5 1 Lu&*io %?anas(ewno5 Niec 'ani 'rzestanie traktowa- *nie (ak &ziecko" Poroz*awia(*y 'owanie (ak &wo(e &orosyc lu&zi" 9zi2 na obc o&zie""" 1 9zi2 na obc o&zie 1 rysy 9oncowe( stwar&niay 1 urz)&zi 'an karcze*n) scen3" E co 'anu c o&zio6 4eby 'o&burzy- 'ac(ent,w6 Co i* 'an wbi(a &o $,w6 1 Cze$o c ciae*6 1 M,wi s'oko(nie. te z naciskie*: sie&zia na krze2le wy'rostowany i 'ewien swo(e( rac(i" 1 C ciae* tylko 'ani 'rzy'o*nie-. e *a* 'rawo roz'orz)&za- wasny* ycie*" Czowiek *a 'rawo roz'orz)&za- wasny* ycie*. 'raw&a6 Czy 'rzyzna(e *i 'ani takie 'rawo6 9oncowa 'atrzya na (e$o bezbarwn) krzyw) blizn3 i *ilczaa" Bosto$otow ci)$n) &ale(:

1 Wyc o&zi 'ani z b3&ne$o zaoenia. e skoro 'ac(ent tra?i &o sz'itala. to lekarz *oe nawet *y2le- za nie$o" Za 'ac(enta *y2l) wasze instrukc(e. o&'rawy. wykresy. ar*ono$ra*y. 'lan i re'utac(a kliniki" < zn,w (este* tylko &robink). (ak w a$rze. zn,w nic o&e *nie nie zaley. nie *a* nic &o 'owie&zenia5 1 Pac(enci *a() wolno2- wyboru. 'rze& o'erac() *usz) wyrazi- z$o&3 na 'i2*ie 1 'rzy'o*niaa 9oncowa" @Co ona tak o o'erac(i""" Za skarby 2wiata nie z$o&zi si3 na o'erac(35A 1 Pi3kne &zi3ki5 9zi3ki i za to. c ocia klinika robi to we wasny* interesie" Nie 'ytacie (e&nak 'ac(ent,w o z$o&3 na inne ro&za(e leczenia. nic i* nie *,wicie5 % taki rent$en to co 1 &robiaz$6 #u si3 'an nasuc a o rent$enie6 P1 &o*y2lia si3 9oncowa" 1 Pewnie o& +abinowicza6 1 Nie zna* a&ne$o +abinowicza5 1 ener$icznie za'rzeczy Bosto$otow" 1 C o&zi *i o zasa&35 @Eczywi2cie to +abinowicz o'owie&zia *u o zowieszczyc nast3'stwac leczenia 'ro*ieniowanie*. ale Bosto$otow obieca. e $o nie wy&a" +abinowicz by 'ac(ente* &oc o&z)cy*. zaliczy (u 'ona& &wie2cie na2wietla8. znosi (e bar&zo >le i uwaa. e ka&a nowa seria zabie$,w 'rzyblia racze( z$on ni wyz&rowienie" W na(bliszy* otoczeniu 1 w *ieszkaniu. w &o*u. w *ie2cie 1 nikt $o nie rozu*ia: lu&zie z&rowi o& rana &o wieczora u$aniali si3 nie wia&o*o za czy* i za'rz)tali sobie $ow3 ko*'letnie niewany*i s'rawa*i. kt,re w ic *nie*aniu *iay (akie2 niesyc ane znaczenie" Ebecno2- +abinowicza *3czya wszystkic . nawet ro&zin3" Ws',czucie i zrozu*ienie zna(&owa (e&ynie tu. na onkolo$ii: c orzy $o&zina*i suc ali (e$o o'owie2ci" Eni rozu*ieli. (ak to (est. $&y *artwie() ko2ci. a sk,ra w na2wietlanyc *ie(scac sta(e si3 (e&n) wielk) ran)5A Co2 'o&obne$o5 En *,wi o zasa&zie5 #eszcze te$o tylko brakowao. eby lekarze *ieli &yskutowa- z 'ac(enta*i o zasa&ac ic leczenia5 % kie&y leczy-6 7aki na*olny i &ociekliwy u'arciuc (ak Bosto$otow albo +abinowicz z&arza si3 *nie( wi3ce( raz na 'i3-&ziesi3ciu 'ac(ent,w i nie byo s'osobu. eby wykr3ci- si3 o& o&'owia&ania na *n,stwo i&iotycznyc 'yta8" Przy'a&ek Bosto$otowa by szcze$,lny r,wnie z 'unktu wi&zenia *e&ycyny: na('ierw ta*to nieo&'owie&zialne. wr3cz celowo szko&liwe leczenie. kt,re &o'rowa&zio 'ac(enta nie*al &o stanu a$onii. a teraz ta $watowna i wy()tkowo szybka 'ozytywna reakc(a na ra&iotera'i3"

1 Bosto$otow5 Po &wunastu seansac rent$en &osownie wskrzesi 'ana 1(ak wi3c 'an 2*ie uskara- si3 na leczenie5 Narzeka 'an. e w obozie i na zesaniu nikt 'ana nie leczy 1 a teraz *a 'an za ze. e c ce*y 'ana leczy-5 F&zie tu lo$ika6 1 +zeczywi2cie 1 'otrz)sn) czarny*i ku&a*i" 1 Lo$iki w ty* nie *a" % *oe w o$,le nie 'owinno (e( by-6 Przecie czowiek to bar&zo sko*'likowana istota. &lacze$o klucze* &o nie$o *iaaby by- tylko lo$ika6 %lbo ekono*ia6 %lbo ?iz(olo$ia6 7ak. 'rzy(ec ae* tu (ako 'rawie nieboszczyk. c ciae* si3 leczy-. warowae* (ak 'ies 'o& sc o&a*i 1 a 'ani wyci)$a z te$o lo$iczny wniosek. e 'rzy(ec ae* &o sz'itala ratowa- si3 za wszelk) cen3" % (a nie c c3 za wszelk) cen35 Nie *a takie( rzeczy na 2wiecie. kt,re( 'ra$n)by* za wszelk) cen35 1 M,wi coraz szybcie(: nie lubi te$o. ale 9oncowa c ciaa *u 'rzerwa-. a tyle (eszcze *ia &o 'owie&zenia" Przy(ec ae*. eby znale>- ul$3 w cier'ieniu5 Woae*: boli *nie. ratunku5 Po*,cie5 < 'ani *i 'o*o$a5 !,le ust)'iy" 9zi3ku(3" #este* 'ani &oz$onnie w&zi3czny" %le teraz 1 'rosz3 *nie wy'isa-" C c3 zaszy- si3 w swo(e( norze (ak zwierz3. wylee- si3 i wyliza-" 1 % kie&y zn,w 'ana 'rzyci2nie. to zn,w si3 'an tu 'rzywlecze. tak6 1 Moliwe" Moliwe. e si3 'rzywlok3" 1 < b3&zie*y *usieli 'ana 'rzy()-6 1 7ak5 7ak rozu*ie* wasz) rol35 Wasze *iosier&zie5 % 'ani) interesu(e 1 co6 Wska>nik wyz&rowie86 ;'rawoz&awczo2-6 #ak na'isa-. e zostae* wy'isany 'o 'i3tnastu seansac . skoro %ka&e*ia Nauk zaleca co na(*nie( sze2-&ziesi)t6 Ni$&y nie syszaa 'o&obnyc bre&ni" F&yby lekarzo* zaleao wy)cznie na 'rocentac i wska>nikac . to wa2nie teraz byby na(le'szy *o*ent. eby $o wy'isa- z uzasa&nienie*: /znaczna 'o'rawa z&rowia0" Po sze2-&ziesi3ciu seansac nie &a si3 te$o na'isa-""" % Bosto$otow 'l,t &ale(: 1 Mnie ta* wystarczy. e $uz 'rzesta rosn)-" Zatrzy*aa $o 'ani" Przesze& &o obrony" #a te" < &obrze" 9la onierza nie *a le'sze( rzeczy ni obrona" % wyleczy- *nie /&o ko8ca0 'ani i tak nie &a ra&y. bo leczenie nowotwor,w nie *a a&ne$o ko8ca" Z(awiska natury s) asy*'totyczne. i* wi3ksze wysiki. ty* *nie(sze e?ekty" Na 'ocz)tku *,( $uz kurczy si3 bar&zo szybko. a teraz zwolni 1 'rosz3 wi3c *nie wy'isa-. ',ki *a* c o- troc 3 wasne( krwi" 1 Ciekawe. sk)& si3 'an te$o wszystkie$o &owie&zia6 1 z*ruya oczy 9oncowa" 1 E& &ziecka lubie* czyta- ksi)ki *e&yczne" 1 % wraca()c &o leczenia: cze$o konkretnie 'an si3 obawia6

1 Lu&*io %?anas(ewno. nie wie*. nie (este* lekarze*" Pani by- *oe wie. ale nie c ce *i 'owie&zie-" Na 'rzyka& Wiera Bornil(ewna *a za*iar zaa'likowa- *i $lukoz3 w zastrzykac """ 1 ;usznie" 1 % (a nie c c35 1 9lacze$o6 1 Po 'ierwsze. to wbrew naturze" #eeli *,( or$aniz* 'otrzebu(e te$o cukru. to 'o&awa(cie *i $o &oustnie5 9wu&ziesty wiek. a u nas ka&e lekarstwo 1 w zastrzykac 5 Wi&zia kto w 'rzyro&zie co2 takie$o6 Na 'rzyka& u zwierz)t6 Za sto lat b3&) si3 z nas 2*ia(ak z &zikus,w" % 'oza ty*. (ak si3 robi te zastrzyki6 #e&na 'iel3$niarka tra?i w y3. a &ru$a 'oku(e cay ten""" staw okciowy" Nie c c35 < (eszcze c c) *i zrobi- trans?uz(3""" 1 Powinien si3 'an cieszy-5 Bto2 o&&a(e 'anu wasn) krew5 7o sa*o z&rowie. sa*o ycie5 1 % (a nie c c35 Wi&ziae*. (ak &awali krew (e&ne*u Czecze8cowi. trz3so $o 'ote* trzy $o&ziny. a lekarka *,wi: /nie'ena z$o&no2- $ru'y0" <nne*u w'rowa&zili krew obok yy. wyskoczya *u wielka $ula na r3ce" 7eraz likwi&u() to $or)cy*i ko*'resa*i" E& *iesi)ca5 1 !ez trans?uz(i nie *ona stosowa- &uyc &awek 'ro*ieniowania" 1 7o nie &awa(cie &uyc &awek5 9lacze$o ro2ci sobie 'ani 'rawo &o &ecy&owania za inne$o czowieka6 Przecie to straszne 'rawo. *oe wyrz)&zi- wi3ce( za ni &obra5 Prosz3 uwaa-5 Lekarz te $o nie *a5 Wa2nie lekarz *a takie 'rawo5 Prze&e wszystki* lekarz5 z 'rzekonanie* zawoaa *ocno (u zirytowana 9oncowa" 1 !ez te$o 'rawa w o$,le nie byoby *e&ycyny5 1 % &o cze$o ono 'rowa&zi6 Nie&u$o b3&zie 'ani wy$asza- re?erat o c orobie 'o'ro*ienne(. 'raw&a6 1 ;k)& 'an wie6 1 z&u*iaa si3 9oncowa" 1 Datwo si3 &o*y2le-""" @Na stole leaa '3kata tekturowa teczka z kartka*i *aszyno'isu" 7ytu by w'raw&zie o&wr,cony. ale Bosto$otow w trakcie roz*owy z&oa 'rzeczyta- $o i zrozu*ie-" A 1 """ i wyci)$n)- wnioski" Ma*y now) nazw3 c oroby. a wi3c trzeba wy$aszare?eraty" % 'rzecie &wa&zie2cia lat te*u te na2wietlaa 'ani (akie$o2 ta* Bosto$otowa. kt,ry ba si3 leczenia. a 'ani za'ewniaa. e wszystko w 'orz)&ku. bo nie wie&ziaa (eszcze 'ani o c orobie 'o'ro*ienne("

Ze *n) (est teraz tak sa*o: (eszcze nie wie*. cze$o *a* si3 ba-" Niec *nie 'ani wy'isze" C c3 wyz&rowie- o wasnyc siac " % nu si3 u&a6 Lekarska zasa&a $osi: 'ac(enta nie wolno straszy-. 'ac(enta trzeba 'o&nosi- na &uc u" %le takie$o 'ac(enta (ak Bosto$otow naleao oszoo*i- i za*a-" 1 =&a si36 Nic si3 nie u&a5 Za'ewnia* 'ana 1 trze'n3a cztere*a 'alca*i o blat (akby zabi(aa *uc 3" 1 Na 'ewno5 Pan 'o 'rostu 1 na c wil3 zawiesia $os &la zwi3kszenia e?ektuu*rze5 ;'o&ziewaa si3. e &r$nie" En (e&nak tylko u*ilk" 1 Czeka 'ana los %zowkina" Wi&zia $o 'an. 'raw&a6 7o (est ten sa* ro&za( nowotworu i oba( (este2cie *nie( wi3ce( w ty* sa*y* sta&iu* c oroby" %c *a&ana ratu(e*y. bo na2wietlania zacz3y si3 natyc *iast 'o o'erac(i" % 'an straci &wa lata. 'rosz3 o ty* 'o*y2le-5 Po 'ierwsze( o'erac(i 'owinien 'an *ie- &ru$). i to bar&zo szybko: naleao usun)- na(bliszy za$roony w3ze c onny" Nie zrobiono te$o" No i *a 'an rezultat 1 'rzerzuty" Pa8ski $uz to (e&na z na($ro>nie(szyc o&*ian raka5 Wy()tkowo zo2liwy. &a(e natyc *iastowe 'rzerzuty" 9o nie&awna ws',czynnik 2*iertelno2ci 'rzy ty* ro&za(u nowotworu wynosi &ziewi3-&ziesi)t 'i3- 'rocent 1 rozu*ie 'an to6 Zaraz 'anu 'oka3""" Ze sterty 'a'ier,w wyci)$n3a (ak)2 teczk3 i zacz3a w nie( $rzeba-" Bosto$otow *ilcza" Pote* o&ezwa si3 cic y* i nie tak (u 'ewny* $ose*: 1 ;zczerze *,wi)c. na yciu s'ec(alnie *i nie zaley" Nic *nie (u w ni* nie czeka. 'rze&te* te $o nie *iae*" #e2li zostao *i ', roku. to (ako2 (e 'rzey(3" % na &ziesi3- czy 'i3tna2cie lat nie *a* oc oty" 9o&atkowe leczenie 1 nie'otrzebne cier'ienie" E& 'ro*ieniowania zaczn) si3 *&o2ci. wy*ioty 1 'o co *i to6 1 Znalaza*5 Prosz3" Eto nasza statystyka" 1 Po&sun3a *u rozoon) 'o&w,(n) kartk3 z zeszytu" Przez ca) szeroko2- kartki ci)$n3a si3 nazwa (e$o c oroby" Z lewe( strony 'rzeczyta: /Z*arli0. z 'rawe(: /#eszcze y()0" Nie( wi&niay &wie kolu*ny nazwisk" Nazwiska 'oc o&ziy z r,nyc lat i *iesi3cy. niekt,re za'isywano 'i,re*. inne o,wkie*" W lewe( kolu*nie nie byo a&nyc skre2le8. w 'rawe( 1 kreski. kreski. kreski""" 1 Przy wy'isie ze sz'itala u*ieszcza*y nazwisko 'ac(enta w 'rawe( rubryce. a 'ote* 1 'rzenosi*y &o lewe(""" Z&arza() si3 (e&nak szcz32liwcy. kt,ryc nazwisk nie trzeba 'rzenosi-" Wi&zi 'an6 Pozwolia *u 'rzy(rze- si3 kartce i 'o*y2le-" 1 Panu si3 tylko wy&a(e. e 'an (u wyz&rowia 1 ci)$n3a ener$icznie" 1 #est 'an tak sa*o c ory (ak 'rze&te*" Nic si3 nie z*ienio" Na razie wie*y tylko. e 'a8sk) c orob3 *ona leczy-" 4e *ona z ni) walczy-" 4e (eszcze nie wszystko stracone" % 'an w taki*

*o*encie &ecy&u(e si3 'rzerwa- tera'i3" Prosz3 bar&zo5 Niec si3 'an wy'isu(e5 C o-by &zi25 Zaraz wy&a* 'olecenie""" < osobi2cie w'isz3 'ana na t3 kartk3" Na list3 tyc . kt,rzy (eszcze y()" #eszcze""" Milcza" 1 No6 Prosz3 si3 &ecy&owa-5 1 Lu&*io %?anas(ewna 1 'owie&zia Bosto$otow 'o(e&nawczo" 1 #e2li wystarczy (aka2 rozs)&na liczba na2wietla8. no. 'owie&z*y 'i3- czy &ziesi3-""" 1 %ni 'i3-. ani &ziesi3-5 %ni (e&ne$o5 %lbo tyle. ile okae si3 'otrzebne5 Na 'rzyka& o& &zi2 1 'o &wa &ziennie5 < wszystkie inne s'osoby leczenia. kt,re uzna* za stosowne5 < 'rosz3 rzuci- 'alenie5 < (eszcze (e&en warunek" Bonieczny5 Musi 'an leczy- si3 nie tylko z wiar). ale i z ra&o2ci)5 Wte&y *oe 'an wyz&rowie(e" ;'u2ci $ow3" 7ak na'raw&3 w cae( te( &yskus(i c o&zio *u wy)cznie o (e&no: eby 9oncowa nie za'ro'onowaa o'erac(i" Nie za'ro'onowaa" % ten rent$en""" W ko8cu to nic straszne$o" No i *ia w zana&rzu wasne lekarstwo: korze8 z <ssyk1Buu" Wa2nie &late$o c cia zaszy- si3 w swo(e( $uszy. eby s'oko(nie zacz)- leczy- si3 ty* korzenie*" Z ni* wi)za wszystkie na&zie(e: &o kliniki 'rzy(ec a tylko ot tak. na 'r,b3" % zwyci3ska &oktor 9oncowa &o&aa wielko&usznie: 1 9obrze. nie b3&3 &awa- 'anu $lukozy" Za*iast nie( &ostanie 'an inny zastrzyk. &o*i32niowy" Bosto$otow u2*iec n) si3" 1 Z$o&a. tyle *o$3 'ani ust)'i-5 1 < bar&zo 'ana 'rosz3: niec 'an (ak na(szybcie( 2ci)$nie ten list z E*ska" Wraca &o sali i *y2la. e oto kroczy *i3&zy &wie*a wieczno2cia*i" Z (e&ne( strony 1 lista skazanyc na 2*ier-" Z &ru$ie( wieczna zsyka" Wieczna (ak $wiaz&y" #ak $alaktyki"

Rozdzia !i(d)" % 'rzecie $&yby Bosto$otow zacz) wy'ytywa-. co to za zastrzyk. (ak &ziaa. czy na'raw&3 (est konieczny: $&yby Lu&*ia %?anas(ewna *usiaa *u wy(a2nia- zasa&3. cel i ewentualne nast3'stwa nowe( tera'ii 1 za'ewne zbuntowaby si3 &e?initywnie" Nie s'yta (e&nak. akurat w ty* *o*encie wyczer'a swo(e byskotliwe ar$u*enty i ska'itulowa" Ena za2 2wia&o*ie uya 'o&st3'u. ws'o*niaa o zastrzyku *i*oc o&e*. (ak o &robiaz$u. bo z*3czyo () (u ci)$e tu*aczenie. a wie&ziaa &oskonale. e wa2nie teraz. 'o

s'raw&zeniu reakc(i 'ac(enta na na2wietlania. naley zaatakowa- nowotw,r inn) broni) 1 w o'inii lu*inarzy *e&ycyny bar&zo wskazan) 'rzy ty* ro&za(u raka" Przewi&u()c sukces w leczeniu Bosto$otowa. nie *o$a nie 'rzea*a- (e$o o'or,w i nie zastosowa- wszystkic 2ro&k,w. w kt,ryc skuteczno2- wierzya" Co 'raw&a nie &ys'onowaa wycinkie* $uza 'ierwotne$o. ale intuic(a. &o2wia&czenie i 'a*i3- z$o&nie 'o&'owia&ay. e to ta o&*iana raka. ta. a nie *i3sak czy 'otworniak" 7ak si3 ska&ao. e wa2nie ten ty' nowotworu i (e$o c arakterystyczne 'rzerzuty byy te*ate* 'racy kan&y&ackie(. kt,r) 'isaa" Wa2ciwie nie 'isaa. racze( zaczynaa 'isa-. o&ka&aa na ',>nie(. zn,w 'isaa: 'rzy(aciele za'ewniali. e b3&zie to znako*ita 'raca. ale w nawale co&ziennyc obowi)zk,w &awno (u 'rzestaa *y2le- o (e( obronie" Nie wynikao to z braku *ateriau i &o2wia&czenia. w'rost 'rzeciwnie: racze( z na&*iaru (e&ne$o i &ru$ie$o. bez 'rzerwy wzywano () to &o ekranu. to &o laboratoriu*. to &o 'ac(ent,w" W takic warunkac ko*'letowanie &oku*entac(i naukowe(. z&(3-. analiz. o'is,w. syste*atyzac(a &anyc . wreszcie e$za*in 1 wszystko to 'rzekraczao lu&zkie siy" Mo$aby w'raw&zie wzi)',roczny urlo' naukowy. ale ni$&y (ako2 nie na&c o&zi ten szcz32liwy &zie8. w kt,ry* byaby w stanie zostawi- 'ac(ent,w 'o& o'iek) asystentek i o'u2ci- sz'ital na sze2- *iesi3cy" ;yszaa kie&y2. co Lew 7osto( 'owie&zia o swoi* bracie: /Mia wszelkie za&atki na 'isarza. ale brakowao *u wa&. kt,re czyni) z czowieka 'isarza0" Lu&*ile %?anas(ewnie brakowao wi&ocznie wa&. kt,re czyni) z lekarza kan&y&ata nauk" Nie zaleao (e(. by syszesze'ty za 'leca*i: /7o nie (est zwycza(na lekarka. to kan&y&at nauk 9oncowa50 %lbo eby 'rze& nazwiskie* autora artykuu @na'isaa ic okoo &wu&ziestu. nie by to &uy &orobek. ale znacz)cyA u*ieszczano te &o&atkowe. &robne. lecz szacowne literki" 7ytu oznaczaby wi3ksze 'ieni)&ze. a tyc ni$&y nie *a za &uo" No c,. nie wyszo" 7ru&no" Nie wyszo i tyle" Na brak tak zwane( &o&atkowe( 'racy naukowe( nie *o$a zreszt) narzeka-" W ic klinice o&byway si3 obowi)zkowe kon?erenc(e kliniczno1anato*iczne. 'o2wi3cone analizie b3&,w w &ia$nostyce i tera'ii. a take szkolenia na te*at na(nowszyc *eto& leczenia @co 'raw&a rent$enolo&zy i c irur&zy i tak co&ziennie konsultowali si3 ze sob). wy*ieniali &o2wia&czenia. o*awiali nowe *eto&y i analizowali b3&y. ale szkolenie to co inne$o5A 9o te$o &oc o&ziy sy*'oz(a w 7owarzystwie +a&iolo$iczny*" < &ziaalno2- w nie&awno 'owstay* 7owarzystwie Enkolo$iczny*. $&zie 9oncowa 'enia ?unkc(3 sekretarza @(ak zwykle 'rzy or$anizowaniu cze$o2 nowe$o. byo ta* *n,stwo 'racyA" < <nstytut 9oskonalenia Lekarzy" < kores'on&enc(a z /Prze$l)&e* Enkolo$iczny*0. z %ka&e*i) Nauk. z Centru* <n?or*ac(i Naukowe( 1 i c o- 'ozornie Wielka Nauka *ie2cia

si3 $&zie2 ta* en. w Moskwie i w Lenin$ra&zie. to nie byo &nia. by 'raktyka nie zaz3biaa si3 z teori)" Na 'rzyka& &zi2" Musiaa za&zwoni- &o 'rezesa 7owarzystwa Enkolo$iczne$o w s'rawie swo(e$o re?eratu" < koniecznie 'rze(rze- &wa artykuy ?ac owe" < wysa- o&'owie&zi 1 (e&n) &o Moskwy. &ru$) &o 'unktu onkolo$iczne$o w (akie(2 za'a&e( &ziurze. sk)& 'roszono () o o'ini3" Poza ty* *iaa w'a2- na c irur$i3 i rzuci- okie* na (e&n) z 'ac(entek $inekolo$icznyc " Po& koniec 'rzy(3- w 'rzyc o&ni trzeba byo ',(2- z asystentk) i zba&ate$o 'ac(enta z 7aszauzu z 'o&e(rzenie* raka (elita cienkie$o" Na &zi2 za'lanowaa te nara&3 z tec nika*i na te*at zwi3kszenia wy&a(no2ci 'racy a'arat,w rent$enowskic " No i oczywi2cie zastrzyk +usanowa: *usiaa s'raw&zi- reakc(3. takie 'rzy'a&ki leczyli &o'iero o& nie&awna. 'rze&te* kierowali 'ac(ent,w &o Moskwy" % ona tracia czas na i&iotyczne &yskus(e z ty* u'arty* Bosto$otowe*5 #eszcze w trakcie ic roz*owy &wa razy za$l)&ali ?ac owcy. kt,rzy *ontowali &o&atkowe o'rzyrz)&owanie e*itora 'ro*ieni $a**a" Przekonywali. e 'otrzebne s) (eszcze (akie2 roboty. nie 'rzewi&ziane w 'lanie 1 9oncowa *iaa 'o&'isa- z$o&3 i 'oin?or*owalekarza naczelne$o" +uszya &o (e$o $abinetu. lecz na korytarzu 'o&bie$a 'iel3$niarka z &e'esz)" 9e'eszowaa %nna Zacyrko z Nowoczerk sska" Nie wi&ziay si3 o& 'i3tnastu lat i nawet nie kores'on&oway ze sob). ale %nna bya (e( &awn) i &obr) 'rzy(aci,k) (eszcze ze szkoy akuszerek w ;aratowie. $&zie 'oznay si3 w 19QR roku" %nna 'isaa. e &zi2 albo (utro tra?i &o ic kliniki (e( na(starszy syn Wa&i*. $eolo$: 'rosia o zao'iekowanie si3 ni* i in?or*ac(3 o &ia$nozie" Lu&*ia %?anas(ewna z&enerwowaa si3. zostawia *a(str,w i 'osza 'o'rosi- siostr3 'rzeoon). eby &o ko8ca &nia zatrzy*aa *ie(sce 'o %zowkinie &la Wa&i*a Zacyrko" ;iostra Mita (ak zwykle bie$aa $&zie2 'o sz'italu i nikt nie *ia 'o(3cia. $&zie (est" F&y 9oncowa wreszcie () znalaza i zaatwia s'raw3 ,ka. Mita ozna(*ia. e na(le'sza 'iel3$niarka z ra&iotera'ii. Eli*'ia&a Wa&ysawowna. i&zie wa2nie na &ziesi3cio&niowy kurs skarbnik,w zwi)zk,w zawo&owyc i trzeba znale>- zast3'stwo" !y to absolutny i nie&o'uszczalny skan&al. tote 9oncowa z&ecy&owany* krokie* 'o*aszerowaa wraz z Mit) &o re(estrac(i za&zwoni- &o re(onowe$o ko*itetu zwi)zk,w zawo&owyc i wy*,c zwolnienie Eli*'ia&y Wa&ysawowny z kursu" Na('ierw nie *o$a si3 &o&zwoni-. 'ote* z ra(ko*u o&esali () &o ko*itetu obwo&owe$o. $&zie (aki2 &ziaacz &u$o wy&ziwia na& (e(

brakie* o&'owie&zialno2ci 'olityczne( i lekcewa)cy* stosunkie* &o ?inans,w zwi)zk,w zawo&owyc " Na(wi&ocznie( ani ci z ra(ko*u. ani ci z obko*u. ani ic na(blisi nie *ieli &o czynienia z rakie* i byli 'ewni. e akurat oni ni$&y nie zac oru()" Zaatwiwszy 'rzy okaz(i tele?on &o 7owarzystwa +a&iolo$iczne$o. Lu&*ia %?anas(ewna 'obie$a na skar$3 &o lekarza naczelne$o. ale naczelny *ia wa2nie nara&3 w s'rawie 'lanowane$o re*ontu (e&ne$o ze skrzy&e 'awilonu" Nic nie zaatwia. wr,cia wi3c &o siebie. za$l)&a()c 'o &ro&ze na rent$eno&ia$nostyk3. $&zie &zi2 nie 'racowaa" 7ec nicy wywoywali wa2nie z&(3cia i natyc *iast za*el&owali Lu&*ile %?anas(ewnie. e bony ?oto$ra?iczne( starczy zale&wie na trzy ty$o&nie. a to oznacza ko*'letn) kl3sk3. bo za*,wienia realizowane s) &o'iero 'o *iesi)cu" 9zi2 albo (utro naleao wi3c &o'a2- r,wnocze2nie kierownika $os'o&arcze$o i lekarza naczelne$o 1 za&anie $ranicz)ce z cu&e* 1 z*usi- ic . eby wysali za*,wienie" W c wil3 ',>nie( zn,w zast)'ili (e( &ro$3 ?ac owcy o& e*itora 'ro*ieni $a**a: 'o&'isaa i* z$o&3 na &o&atkowe roboty" Pote* wr,cia &o tec nik,w" 7a* usia&a i zacz3a oblicza-" Z$o&nie z nor*a*i tec niczny*i a'araty 'owinny &ziaa- w cyklu: $o&zina 'racy 1 ', $o&ziny 'rzerwy. ale o& &awna nikt te$o nie 'rzestrze$a. rent$en 'racowa non sto' 'o &ziewi3- $o&zin &ziennie. ',tore( z*iany" Mi*o takie$o 'rzeci)enia i nie*al ta2*owe$o 'rzy(*owania 'ac(ent,w nie u&awao si3 za'ewniniezb3&ne( ilo2ci seans,w" 4eby 'rzy2'ieszy- e?ekty o&&ziaywania na nowotwory @a co za ty* i&zie 'o&nie2ws',czynnik 'rze'ustowo2ci kliniki5A. zacz3li na2wietla- 'ac(ent,w a*bulatory(nyc raz. a niekt,ryc os'italizowanyc 1 nawet &wa razy &ziennie @o& &zi2 &otyczyo to take Bosto$otowaA" W ta(e*nicy 'rze& 'racownika*i na&zoru tec niczne$o 'rzeszli z 'r)&u o nat3eniu 1S *ilia*'er,w na QS. co 'ozwolio skr,ci- czas ka&e$o seansu o 'oow3. c ola*'y oczywi2cie zuyway si3 o wiele szybcie(" %le i tak nie na&)ali5 9zi2 Lu&*ia %?anas(ewna *usiaa za&ecy&owa-. kt,ryc *ili*etrowe(" 7o te skracao czas seansu" Pote* za(rzaa na 'i3tro i s'raw&zia. (ak si3 czu(e +usanow" ;ta*t)& zesza &o 'racowni a'arat,w kr,tkoo$niskowyc . $&zie zn,w 'rzy(*owano 'ac(ent,w. i wa2nie *iaa za*iar zabra- si3 &o artyku,w. $&y &o &rzwi &elikatnie za'ukaa #elizawieta %natol(ewna 'rosz)c o c wil3 roz*owy" #elizawieta %natol(ewna bya zwycza(n) salow). nikt (e&nak nie o2*ieli si3 *,wi- (e( 'o i*ieniu ani nawet nazywa- /cioci) Liz)0. (ak cz3sto zwraca() si3 &o starszyc wiekie* 'ac(ent,w *ona na2wietla- bez 2ro&k,w c roni)cyc sk,r3. a kt,ry* &a- oson3 ',*ili*etrow) za*iast

'iel3$niarek *o&zi lekarze" !ya to kulturalna kobieta o &oskonayc *anierac . 'o&czas nocnyc &yur,w czytywaa ?rancuskie ksi)ki w ory$inale 1 i nie wia&o*o. &lacze$o Miaa tu ',tora etatu. 'rzez (aki2 czas &ostawaa te 'i3-&ziesi)t 'rocent &o&atku za 'rac3 w warunkac szko&liwyc &la z&rowia 1 niebawe* (e&nak salowy* &o&atek ten obniono &o 'i3tnastu 'rocent: *i*o to #elizawieta %natol(ewna nie o&esza" 1 Lu&*io %?anas(ewno 1 skonia 'rze'rasza()co $ow3 (ak wszyscy zbyt u'rze(*i lu&zie" 1 Nie c ciaaby* 'ani nie'okoi- z tak ba e$o 'owo&u. ale na'raw&3 o$arnia *nie roz'acz: zabrako 2cierek" Nie *o$3 s'rz)ta-5 7ak. to by 'roble*5 Ministerstwo zao'atrywao onkolo$i3 w i$y ra&owe. la*'y rent$enowskie. stabilizatory. na(nowocze2nie(sz) a'aratur3 &o trans?uz(i krwi. na(nowsze leki 1 we wszystko. tylko nie w 'rozaiczne szczotki i 2cierki" Wi&ocznie nie 'asoway &o tak &u*nie brz*i)ce( listy" Niza*ut&in !ac ra*owicz 'owtarza za2 niez*iennie: /;koro *inisterstwo nie 'rzewi&u(e. to nie *a5 Przecie nie b3&3 ku'owa- wa* 2cierek za wasne 'ieni)&ze50 Przez (aki2 czas &ary na sz*aty star) bielizn3 sz'italn). ale wkr,tce wa&ze resortowe zabroniy te$o 'roce&eru. w3sz)c *ac lo(ki w $os'o&arowaniu *ienie* 'a8stwowy*" Zniszczon) bielizn3 naleao o&stawi- &o wyznaczone$o *ie(sca. $&zie 'o s'isaniu 'rotokou ko*'etentna ko*is(a &ara () i wyrzucaa" 1 % *oe 1 *,wia #elizawieta %natol(ewna 1 ka&y 'racownik ra&iolo$ii zobowi)zaby si3 'rzynie2- (e&n) 2cierk3 z &o*u6 W ten s'os,b (ako2 by2*y sobie 'ora&ziy""" 1 No c, 1 westc n3a 9oncowa 1 c yba nie *a* inne$o wy(2cia" Z$o&a" " Niec 'ani 'rzekae Eli*'ia&zie Wa&ysawownie""" Eli*'ia&a Wa&ysawowna5 +ac(a. 'rzecie trzeba co2 zrobi- w s'rawie te$o kursu5 7o nonsens. eby na &ziesi3- &ni o&rywa- o& 'racy na(le'sz) i na(bar&zie( &o2wia&czon) 'iel3$niark35 Zn,w 'osza &zwoni-" < oczywi2cie zn,w nic nie wsk,raa" W 'racowni czeka c ory z 7aszauzu" Na('ierw 'osie&ziaa 'rzez c wil3 'rzy z$aszony* 2wietle. 'rzyzwycza(a()c oczy &o cie*no2ci" Pote* ba&aa (elito cienkie 'ac(enta. na'enione zawiesin) baru" Manewrowaa ekrane* oc ronny*. kazaa 'ac(entowi wstawa-. ka2- si3. o&wraca- si3 to na (e&en bok. to na &ru$i 1 w ko8cu uzyskaa 'eny obraz c ore$o or$anu" Nast3'nie zaoya $u*owe r3kawice i starannie ob*acaa brzuc 'o(3ku()ce$o czowieka: 'or,wnu()c okrzyki 'racowaa (ako zwycza(na salowa na ra&iotera'ii. zreszt) bar&zo su*iennie"

/boli50 z niewyra>n) *a') 'la* i cieni na z&(3ciu. u*ie(scowia nowotw,r i 'ostawia &ia$noz3" Za(3ta 'ac(ente* nawet nie zauwaya. e *in3a (u 'rzerwa obia&owa 1 ni$&y zreszt) nie *iaa czasu. eby z(e2- c o-by kana'k3" 7eraz *usiaa ',(2- na konsultac(3 &o zabie$owe$o" ;tarszy c irur$ 'okr,tce za'oznaa () z istori) c oroby. 'o czy* 'rzy'rowa&zono 'ac(entk3" 9oncowa wi&ziaa tylko (e&en ratunek 1 cakowite usuni3cie narz)&,w ro&nyc " Pac(entka. kobieta na(wye( czter&ziestoletnia. wybuc n3a 'acze*" Pozwoliy (e( 'o'aka'rzez kilka *inut" 1 /7o koniec5 Cae ycie na nic5 M) *nie rzuci50 1 M) nic nie *usi wie&zie-" Nie trzeba *u *,wi-. co to za o'erac(a 1 'erswa&owaa Lu&*ia %?anas(ewna" 1 Ni$&y si3 nie &owie5 Moe to 'ani 'rze& ni* ukry-5 Powoana &o ratowania ycia. wa2nie ycia 1 na onkolo$ii 'rawie zawsze szo o ycie. o na(wysz) stawk3 1 Lu&*ia %?anas(ewna uwaaa. e us'rawie&liwione (est ka&e &ziaanie. kt,re *oe to ycie ocali-" 9zi2 (e&nak 'rzez cay wy'eniony sz'italn) krz)tanin) &zie8 co2 (e( 'rzeszka&zao. o&bierao 'oczucie 'ewno2ci siebie. o&'owie&zialno2ci i wa&czo2ci" Czy by to zna(o*y &okuczliwy b,l w okolicy o)&ka6 Czase* zanika. czase* le&wie $o czua. a czase* 1 tak (ak &zi2 1 &okucza cakie* soli&nie" F&yby nie bya onkolo$ie*. 'raw&o'o&obnie nie zwracaaby na nie$o uwa$i albo bez a&nyc obaw zrobia 'otrzebne ba&ania" Zbyt &obrze (e&nak znaa t3 niteczk3. eby zacz)- rozwi(a- k3bek: na('ierw 'owie&zie- ro&zinie. 'ote* kole$o* z 'racy""" =s'oka(aa sa*) siebie ty'owo rosy(ski*: /a nu""" 0 % nu sa*o 'rze(&zie6 % nu to tylko na tle nerwowy*6 Nie. 'rzeszka&zao (eszcze co2 inne$o. co2 nieokre2lone$o. ale natr3tne$o i &okuczliwe$o (ak &rzaz$a" 9o'iero teraz. $&y usia&a w swoi* k)ciku i &otkn3a teczki z na'ise* /C oroba 'o'ro*ienna0. kt,ry tak s'rytnie o&czyta s'ostrze$awczy Bosto$otow. zrozu*iaa. e na cay &zie8 wytr)cia () z r,wnowa$i ta*ta &yskus(a o 'rawie lekarza &o leczenia" Ci)$le syszaa (e$o $os: /9wa&zie2cia lat te*u te na2wietlaa 'ani (akie$o2 ta* Bosto$otowa. kt,ry ba$a. eby te$o nie robi-. a 'ani nic nie wie&ziaa o c orobie 'o'ro*ienne(50 < rzeczywi2cie. niebawe* *iaa wy$osi- w 7owarzystwie +a&iolo$iczny* re?erat na te*at: /E ',>nyc z*ianac 'o'ro*iennyc 0" Wa2nie o ty*. co zarzuci (e( Bosto$otow"

9o'iero o& nie&awna. o& roku czy &w,c . &o ra&iolo$,w 1 tu. w Moskwie. w !aku. wsz3&zie 1 zacz3y na'ywa- te 'ocz)tkowo niezrozu*iae 'rzy'a&ki" Na('ierw byy &o*ysy. i'otezy i 'o&e(rzenia" Pote* 1 rozwi)zanie za$a&ki" +a&iolo&zy kores'on&owali z sob). wy*ieniali &o2wia&czenia. ',>nie( *,wili o nic 1 nie na kon?erenc(ac i sy*'oz(ac . ale w kuluarac " Bto2 wy$osi re?erat. 'owou()c si3 na artyku w a*eryka8skie( 'rasie ?ac owe( 1(e&en. &ru$i""" %*erykanie te *ieli 'o&obne 'roble*y" % 'rzy'a&k,w byo coraz wi3ce(. z$aszali si3 wci) nowi i nowi 'ac(enci 1 i na$le wszystko to otrzy*ao nazw3 /',>nyc naukowyc i 'o&e(*owania &ecyz(i" C o&zio o to. e u byyc i nieoczekiwane z*iany c orobowe" Lekarze czuli si3 us'rawie&liwieni. $&y 'ro*ieniowanie* leczyli nowotwory zo2liwe" Nie byo inne$o wy(2cia 1 ani 'i3tna2cie lat te*u. ani teraz: 'ro*ienie ratoway lu&zi o& niec ybne( 2*ierci" ;tosowano &ue &awki. bo *ae nie *o$y 'o*,c" =ratowany on$i2 czowiek *usia zrozu*ie-. e (e$o obecne cier'ienia to cena. (ak) 'aci za &arowane *u lata ycia i te. kt,re (eszcze *iay na&e(2-" Wte&y (e&nak. &ziesi3-. 'i3tna2cie. osie*na2cie lat te*u. $&y niko*u nie 2nio si3 nawet o c orobie 'o'ro*ienne(. na2wietlanie 'ro*ienia*i rent$enowski*i uc o&zio za s'os,b tak 'rosty. uniwersalny i cu&owny. za tak ws'aniae osi)$ni3cie ws',czesne( *e&ycyny. e tylko zaco?anie albo wr3cz sabota *,$ by- 'owo&e*. &la kt,re$o o&*,wiono by $o lu&zio* 'racy i szukano (akic 2 innyc *eto& leczenia" Ebawiano si3 (e&ynie wczesnyc z*ian 'o'ro*iennyc . lecz wkr,tce i z ni*i sobie 'ora&zono" < na2wietlano5 <le si3 tylko &ao5 9o o'oru5 Nawet nowotwory a$o&ne" Nawet u *ayc &zieci" % teraz ta*te &zieci. &orasta()ce (u. z$aszay si3 &o sz'itali z nieo&wracalny*i z*iana*i c orobowy*i w *ie(scac . kt,re w,wczas na'ro*ieniowano" Zesze( (esieni tra?i &o kliniki 1 nie na onkolo$i3. na c irur$i3. ale Lu&*ia %?anas(ewna &owie&ziaa si3 o ty* 'rzy'a&ku i zba&aa $o 1 'i3tnastoletni c o'iec z (e&nostronny* skarowacenie* obu ko8czyn i 'oowy czaszki. wy$l)&a (ak zoona z &w,c nier,wnyc cz32ci karykatura czowieka" ;'raw&za()c &ane w arc iwu* Lu&*ia %?anas(ewna roz'oznaa w ni* &wui',roczne$o c o'czyka. kt,re$o *atka 'rzyniosa kie&y2 &o 'rzyc o&ni z liczny*i znieksztacenia*i ko2ci na nieznany* tle i zaburzenia*i *etaboliz*u" C irur&zy o&esali &ziecko &o 9oncowe( 1 a nu rent$en 'o*oe" 'ac(ent,w. kt,ryc leczono kie&y2 &uy*i &awka*i 'ro*ieniowania. 'o &ziesi3ciu 1 'i3tnastu latac w *ie(scac na2wietla8 wyst3'oway &ziwne z*ian 'o'ro*iennyc 0" Nasta czas analiz

9oncowa 'rzy(3a *ae$o 'ac(enta 1 i rent$en rzeczywi2cie 'o*,$5 Matka 'akaa ze szcz32cia. 'owtarzaa. e ni$&y nie za'o*ni cu&otw,rczyni" % teraz c o'iec z(awi si3 sa* 1 *atka (u nie ya 1 i nikt nie *,$ *u 'o*,c. nikt nie *,$ usun)- z (e$o ko2ci ra&ioaktywnyc resztek ta*tyc na2wietla8" Po& koniec stycznia 'rzysza *o&a *atka. uskaraa si3 na brak 'okar*u" E&syano () o& s'ec(alisty &o s'ec(alisty. a w ko8cu tra?ia na onkolo$i3" 9oncowa nie 'a*i3taa (e(. ale na wszelki wy'a&ek s'raw&zia w arc iwu* @w ic klinice karty c or,b 'rzec owu(e si3 'o wsze czasyA i o&szukaa &ane z roku 19R1. kie&y to obecna 'ac(entka (eszcze (ako *aa &ziewczynka ka&a si3 u?nie 'o& la*') rent$enowsk) 1 z nowotwore* a$o&ny*. kt,re$o &zi2 nikt nie leczyby 'ro*ieniowanie*" < 9oncowe( nie 'ozostawao nic inne$o. (ak tylko zaktualizowa- &awn) kart3 c oroby i o&notowa-. e nast)'ia atro?ia tkanki *i3kkie( 1 'raw&o'o&obnie na skutek c oroby 'o'ro*ienne(" %ni s'otworniae*u c o'cu. ani 'ozbawione( 'okar*u *atce nikt oczywi2cie nie wy(a2ni. e w &zieci8stwie niewa2ciwie ic leczono: wy(a2nienia i tak nie 'rzywr,ciyby i* z&rowia. a 'oza ty* *o$y narazi- na szwank autorytet suby z&rowia" Lu&*ia %?anas(ewna bya (e&nak wstrz)2ni3ta ty*i 'rzy'a&ka*i. &r3czyo () 'oczucie winy 1 i 'rosto w to bolesne *ie(sce tra?i () &zisia( Bosto$otow" Eb(3a si3 ra*iona*i i zacz3a s'acerowa- 'o 'racowni 1 o& okna &o &rzwi. o& &rzwi &o okna. w)ski* 'rze(2cie* *i3&zy wy)czony*i a'arata*i" Czy *ona tak stawia- kwesti3 'rawa lekarza &o leczenia6 Przecie $&yby ne$owaka&) stosowan) &zi2 *eto&3 tera'ii. bo w 'rzyszo2ci *oe okaza- si3 za czy szko&liwa. to &o(&zie si3 &o czort wie (akic wniosk,w5 Znane s) 'rzy'a&ki 2*ierci 1 no. na 'rzyka& 'o zayciu as'iryny" Poyka czowiek 'ierwsz) w yciu tabletk3 as'iryny i na$le u*iera" < co6 W o$,le nie stosowa- as'iryny6 Nie leczy-6 Nie 'o*a$a-. nie czyni- &obra6 7a zasa&a &otyczy c yba nie tylko *e&ycyny: ka&y czyn czowieka zawsze ro&zi i &obro. i zo" 7yle e (e&en wyrz)&za wi3ce( &obra ni za. a inny 1 o&wrotnie" Lecz c o- &oskonale z&awaa sobie s'raw3. e te nieszcz3sne 'rzy'a&ki. tak sa*o (ak *ylne &ia$nozy i zbyt ',>no lub b3&nie zastosowane 2ro&ki tera'ii to zale&wie *ar$ines (e( &ziaalno2ci. na(wye( (akie2 &wa 'rocent. za2 wyleczeni 'rzez ni). 'rzywr,ceni &o ycia. ocaleni. wyrwani 2*ierci lu&zie. *o&zi i starzy. kobiety i *3czy>ni. c o&z) teraz 'o 'olac . 'o trawie. 'o as?alcie. lata() sa*olota*i. zbiera() bawen3. ws'ina() si3 na su'y. za*iata() ulice. sto() za la&a*i. sie&z) w $abinetac albo erbaciarniac . su) w wo(sku 1 i s) ic tysi)ce. i nie wszyscy o nie( za'o*nieli. i b3&) 'a*i3ta- 1 to ona sa*a 'r3&ze( za'o*ni o

swoic

na(wi3kszyc

sukcesac

i na(tru&nie(szyc

zwyci3stwac

ni o tyc

nielicznyc

bie&akac . kt,ryc nie z&oaa uratowa-" 7ak) (u *iaa 'a*i3-" Nie. &zi2 nie z&)y 'rze(rze- re?eratu. zreszt) zaraz koniec 'racy" @Moe zabra- teczk3 &o &o*u6 Nie warto. w &o*u te nie 'rzeczyta. nic z te$o" A 7rzeba nato*iast &oczyta- te artykuy w /+a&iolo$ii Me&yczne(0 i o&&a- czaso'is*o" < o&'isa- ?elczerowi z 7ac ta1Bu'yru" Hwiato 'a&a()ce z okna byo coraz sabsze. za'alia wi3c la*'3 i usia&a" Za(rzaa (e&na z asystentek. (u bez ?artuc a" 1 Lu&*io %?anas(ewno. i&zie 'ani6 1 Zasza te Wiera Fan art: 1 Zosta(e 'ani6 1 #ak ta* +usanow6 1 H'i" Nie wy*iotowa" For)czku(e" 1 Wiera Bornil(ewna z&(3a ?artuc oc ronny i zostaa w szarozielone( sukience z ta?ty. zbyt ele$anckie( &o 'racy" 1 Nie szko&a takie( a&ne( sukienki6 1 s'ytaa 9oncowa" 1 % 'o co () oszcz3&za-6 Na (akie okaz(e6 1 Wiera Fan art c ciaa si3 u2*iec n)-. ale wy'a&o to ao2nie" 1 9obrze. Wieroczko. skoro tak. to nast3'ny* raze* w'rowa&za*y *u 'en) &awk3. &ziesi3- *ili$ra*,w 1 szybko. (akby zniecier'liwiona na&*iare* s,w. rzucia Lu&*ia %?anas(ewna zna& listu &o ?elczera" 1 % Bosto$otow6 cic o s'ytaa Fan art o& &rzwi" 1 Cakowita ka'itulac(a5 Z$a&za si3 na wszystko5 1 roze2*iaa si3 9oncowa i zn,w 'oczua tar$ni3cie b,lu w okolicac obcasy ta*te( 1 zrezy$nowaa" Powie nast3'ny* raze*" Wszyscy (u wyszli. a ona zostaa" Ba&e &o&atkowe ', $o&ziny w 'obliu a'arat,w rent$enowskic szko&zio z&rowiu. ale nie byo inne$o wy(2cia" Zawsze 'rze& urlo'e* *iaa zie*ist) cer3. 'ozio* leukocyt,w nieuba$anie o'a&a &o &w,c tysi3cy 1 &o'rowa&zenie (akie$okolwiek 'ac(enta &o takie$o stanu byoby 'rzest3'stwe*" Z$o&nie z 'rze'isa*i rent$enolo$ *,$ ba&a- na(wye( trzy /o)&ki0 &ziennie. ona za2 ba&aa 'o &ziesi3-. a w czasie wo(ny nawet 'o &wa&zie2cia 'i3-" Co roku 'rze& urlo'e* sa*a kwali?ikowaa si3 &o trans?uz(i krwi" % urlo' trwa za kr,tko. by or$aniz* *,$ na&robi- caoroczne straty" o)&ka" C ciaa nawet o& razu 'owie&zie- o ty* Wierze. (e( 'ierwsze(. ale $&y w ',*roku 'racowni zobaczya wy(2ciow) sukienk3 i wysokie

Nawyk 'racy by (e&nak silnie(szy" Po& koniec ka&e$o &nia stwier&zaa. e zn,w cze$o2 nie z&)ya zrobi-" 7eraz te: 'rzy'o*niaa sobie o 'rzy'a&ku ;ib$atowa i zanotowaa. e trzeba skonsultowa- si3 z &oktore* Erieszczenkowe*" 7o on (eszcze 'rze& wo(n) w'rowa&za () w arkana zawo&u. &yskretnie rozbu&za zainteresowania i ksztatowa stosunek &o *e&ycyny" /Lu&oczka. w)ska s'ec(alizac(a to bz&ura. niec si3 'ani nie &a na to nabra-5 1 ostrze$a" 1 7eraz s) takie ten&enc(e. ale 'ani *usi trzy*a- si3 i ra&iolo$ii. i &ia$nostyki5 Nawet (e2li *iaaby 'ani by- ostatni* o*nibuse* na 2wiecie50 ;taruszek y (eszcze i *ieszka tu. w *ie2cie" #u wyc o&z)c zawr,cia o& &rzwi i &o'isaa kilka s'raw na (utro" #u w swoi* stary* niebieski* 'aszczu skr3cia &o $abinetu lekarza naczelne$o 1 by (e&nak za*kni3ty" Wreszcie zesza 'o sc o&kac tarasu *i3&zy to'ole. ruszya ale(ka*i w kierunku bra*y. ale *y2li na&al *iaa za'rz)tni3te 'rac) i nawet nie 'r,bowaa si3 o& nic o&erwa-" Po$o&a bya a&na 1 w o$,le nie zauwaya (aka" #eszcze si3 nie z*ierzc ao" Mi(ali () r,ni lu&zie. lecz Lu&*ia %?anas(ewna nie zerkaa na nic z naturaln) kobiec) ciekawo2ci) 1(ak s) ubrani. (akie *a() cza'ki. buty6 ;za ze z*arszczony*i brwia*i i *ierzya ka&e$o ba&awczy* wzrokie*. (ak $&yby c c)c zlokalizowa- w ni* ewentualny nowotw,r. kt,ry &zi2 w'raw&zie nie &a(e o sobie zna-. ale (utro *oe zaatakowa-" Min3a sz'italn) cza(c an3. 'ote* c o'ca. =zbeka. s'rze&a()ce$o *i$&ay w tutkac z $azety 1 i &osza &o bra*y" Wy&awa- by si3 *o$o. e z c wil) 'rzekroczenia te( bra*y. za kt,r) t3$a czu(na 'ortierka wy'uszczaa (e&ynie z&rowyc i wolnyc lu&zi. a 'ac(ent,w wrzaskliwie za'3&zaa z 'owrote* 1 e z c wil) 'rzekroczenia te( bra*y 'owinna 'rze(2- ze s?ery ycia zawo&owe$o &o ro&zinne(. &o*owe(" 7ak (e&nak nie byo. (e( czas i siy nie &zieliy si3 r,wno*iernie *i3&zy te &wa niezalene o& siebie 2wiaty" Wi3kszo2- swe( ener$ii. za'au i wysiku 'o2wi3caa klinice. *y2li zwi)zane z klinik) kr)yy wok, (e( $owy (ak 'szczoy (eszcze &u$o 'o wy(2ciu za bra*3. a rano 1 na &u$o 'rze& 'onowny* we(2cie*" Wysaa list &o 7ac ta1Bu'yru" Przesza 'rzez ulic3 &o '3tli tra*wa(owe(" 9zwoni)c 'o&(ec a tra*wa(" Lu&zie 'c ali si3 &o 2ro&ka 'rze&ni*i i tylny*i &rzwia*i" Lu&*ia %?anas(ewna c ciaa usi)2- 1 by to 'ierwszy &robny i*'uls z zewn)trz. *y2l. kt,ra zacz3a 'rzeksztaca- () z &e*iur$a lu&zkic zatoczone$o tra*wa(u" los,w w zwycza(n) 'asaerk3

Lecz (eszcze i tu. w rozklekotany* wa$onie. na &u$ic *i(ankac stare( (e&notorowe( linii. Lu&*ia %?anas(ewna 'atrzya w okno nie wi&z)cy* wzrokie* 1 *y2laa o 'rzerzutac Mursali*owa i reakc(i +usanowa na c e*i3" +usanow" Przy'o*niaa sobie (e$o 'retens(e i 'o$r,ki: w ci)$u &nia nie *iaa czasu si3 ni*i 'rze(*owa-. ale teraz wr,ciy. zostawiy 'rzykry osa& na wiecz,r i noc" Wiele kobiet tak (ak Lu&*ia %?anas(ewna za*iast &a*skic torebek &>wi$ao &ue torby $os'o&arcze. w kt,ryc z*ie2ciby si3 ywy 'rosiak albo cztery boc enki c leba" Z ka&y* 'rze(ec any* 'rzystankie*. z ka&y* *i(any* skle'e* *y2li Lu&*iy %?anas(ewny coraz bar&zie( koncentroway si3 na &o*u i $os'o&arstwie" Wszystko byo wy)cznie na (e( $owie 1 na swoic *3czyzn nie *o$a liczy-" F&y wy(e&aa na kon?erenc(e &o Moskwy. *) i syn 'otra?ili 'rzez cay ty&zie8 nie z*ywa- naczy8: nie &late$o. e liczyli na ni). 'o 'rostu nie wi&zieli a&ne$o sensu w ty* syzy?owy* za(3ciu" Lu&*ia %?anas(ewna *iaa te c,rk3 1(u za*3n). z &zieckie* 'rzy 'iersi. i wa2ciwie (u nieza*3n). $&y *ae8stwo z*ierzao &o rozwo&u" 7a 'ierwsza &zi2 *y2l o c,rce te nie 'o'rawiaa nastro(u" 9zi2 by 'i)tek" W nie&ziel3 trzeba koniecznie zrobi- wielkie 'ranie. nazbierao si3 s'oro bru&,w" % wi3c obia& na 'onie&ziaek. wtorek i 2ro&3 @$otowaa &wa razy w ty$o&niuA *usi u$otowa- w sobot3 wieczore*" Czyli koniecznie za*oczy- 'ranie &zi2 na noc" % teraz trzeba za(rze- na rynek. na rynku zawsze co2 si3 &ostanie" Na rynek (ec ao si3 inny* tra*wa(e*. wysia&a wi3c. ale s'o(rzaa na 'obliski 'awilon s'oywczy i 'ostanowia &o8 wst)'i-" W stoisku *i3sny* 1 'uste aki. w rybny* 1 tylko 2le&zie. solone ?l)&ry i (akie2 konserwy" Min3a *alownicze 'ira*i&y butelek wina. 'ote* br)zowe 1 koloru kiebasy 1 stosy sera i z&ecy&owaa si3 na &wie butelki ole(u sonecznikowe$o @&o nie&awna by tylko bawenianyA i kasz3" Prze*ierzya wi3c 'ustawy skle'. za'acia w kasie i wr,cia &o stoiska" F&y staa w kole(ce 1 bya trzecia 1 w skle'ie wszcz) si3 (aki2 ruc . z ulicy wbie$ao coraz wi3ce( lu&zi i wszyscy '3&zili &o $ar*au" Lu&*ia %?anas(ewna nie czekaa (u na ole( i kasz3. szybko za(3a *ie(sce w nowe( kole(ce" C o- nikt nic (eszcze nie 'owie&zia. kobiety wie&ziay. e 'rzywie>li szynkow) siekan) i b3&) &awa- 'o kilo$ra*ie" 7ak &obrze tra?ia. e o'acao si3 stan)- w kole(ce &ru$i raz"

Rozdzia (!)" F&yby nie kleszcze raka na szyi. #e?rie* Po&&u(ew byby *3czyzn) w kwiecie si 1 nies'ena 'i3-&ziesi3cioletni. krze'ki w ra*ionac . *ocny w no$ac i z $ow) nie o& 'ara&y" C o' (ak &)b. *,$ 'o o2*iu $o&zinac z*iany arowa- nast3'ne osie* bez cienia bywa. z*3czenia" Za *o&u nosi na& Ba*) sze2cio'u&owe worki i niewiele te( siy ubyo. teraz te 'otra?i 'o*,c robotniko* wci)$n)- betoniark3 na 'o*ost" W wielu *ie(scac nie(e&ne( roboty si3 i*a. tu ko'a. ta* burzy. $&zie in&zie( zn,w bu&owa. 'ieni3&zy nie( czerwo8ca nie uznawa. 'o ',litrze ani si3 c wia. a 'o &ru$i litr nie si3$a 1 i czu. e nie *a a&ne$o kresu. a&ne( *iary &la #e?rie*a Po&&u(ewa. e zawsze taki b3&zie" C o- silny i z&rowy. na ?roncie nie walczy 1 rekla*oway $o o& wo(ska 'rze&si3biorstwa. nie zazna wi3c ran ni lazaret,w" < ni$&y na nic nie c orowa 1 ani ci3ko. ani lekko. ani w czasie e'i&e*ii. ani nawet na z3by" < &o'iero w 'oza'rzeszy* roku zac orowa 1 i o& razu na to" Na raka" 7o teraz wali tak 'rosto z *ostu: /na raka0. ale 'rze&te* &u$o. &u$o u&awa 'rze& sa*y* sob). e to nic 'owane$o. $u'stwo. i ',ki si3 &ao 1 zwleka. nie sze& &o &oktor,w" % kie&y 'osze& i. o&syany o& sz'itala &o sz'itala. tra?i wreszcie na onkolo$i3 @a tu wszystki* 'ac(ento* *,wili. e to nie rakA 1 to i tu nie c cia wie&zie-. co *u (est. nie uwierzy swe*u rozu*owi. ale c ceniu: to nie rak. i tyle5 % zac orowa #e?rie*owi (3zyk 1 obrotny. $a&ki. niewyczuwalny. na oczy nie wi&ziany i taki w yciu 'rzy&atny (3zyk" Przez 'i3-&ziesi)t lat &uo ty* (3zykie* naobraca" 7o (3zykie* z&obywa 'ieni)&ze ta*. $&zie ic nie zarobi" Ebiecywa to. cze$o nie &otrzy*ywa" %$itowa za czy*2. w co sa* nie wierzy" < krzycza na naczalstwo" < wy*y2la robotniko*" < 'rzeklina 'lu$awie. s'ec(alnie szar$a()c to. co &la lu&zi na(2wi3tsze byo i na(wanie(sze. i u'a(a si3 ty* swoi* 'lu$astwe* (ak sowik wasny*i trela*i" < &owci'y o'owia&a 2wi8skie. byle bez 'olityki" < 'ie2ni na&woa8skie 2'iewa" < babo* roz*aity*. 'o cay* kra(u rozsiany*. $a. e nieonaty. e &zieci nie *a. e za ty&zie8 wr,ci i &o* zbu&u(e" 1 /% eby ci (3zyk usec 50 1 'rzeklinaa $o taka (e&na nie&osza te2ciowa" Wierny (3zyk o&*awia #e?rie*owi 'osusze8stwa tylko 'o w,&ce. i to nie*ae(" < na$le zacz) '3cznie-" Zacze'ia o z3by" Nie *ie2ci si3 w swoi* soczysty* *i3kki* $nie>&zie" % #e?rie* ci)$le (eszcze $ar&owa. ci)$le (eszcze c e'i si3 'rze& ku*'la*i: 1 Po&&u(ew nicze$o si3 nie boi5 % ku*'le 'owtarzali:

1 Ko. o. Po&&u(ew5 7en to *a siln) wol35 % to nie bya silna wola. tylko strac . o$ro*ny. bez&enny strac " Ze strac u trzy*a si3 roboty. o&wleka o'erac(3" Cay* swy* ycie* Po&&u(ew 'rzy$otowany by na ycie. a nie na u*ieranie" Nie u*ia si3 'rzestawi-. nie wie&zia. (ak to zrobi-. nie *ia o&wa$i 1 o&suwa wi3c wyrok losu. c o&zi (ak $&yby ni$&y nic &o 'racy i co &zie8 sysza $osy 'o&ziwu. (ak) to *a siln) wol3" Nie z$o&zi si3 na o'erac(3. tote leczyli $o i$a*i: wbi(ali i$y w (3zyk (ak $rzesznikowi w 'iekle i nie wy(*owali 'o 'ar3 &ni" 7ak) *ia na&zie(3. e to 'o*oe. e wystarczy5 F&zie ta*5 #3zyk 'uc &ale(" < za*a si3 #e?rie*. i zoy swo() bycz) $ow3 na biay* stole o'eracy(ny* 1 z$o&zi si3 i2- 'o& n," Zo'erowa $o Lew Leoni&owicz 1 i znako*icie zo'erowa5 7ak (ak obieca: skr,ci si3 (3zyk. zw3zi. ale szybko 'rzywyk i znowu *,wi to sa*o co 'rze&te*. tyle e nie tak wyra>nie" #eszcze 'onakuwali i$ieka*i. wy'isali. wezwali. i Lew Leoni&owicz 'owie&zia: 1 Za trzy *iesi)ce 'rzy(e&ziesz na (eszcze (e&n) o'erac(3" Na szyi" 7aki &robny zabie$" 9osy- na'atrzy si3 #e?rie* na te onkolo$iczne /&robiaz$i0. wie&zia. co to (est 1 i nie 'rzy(ec a w wyznaczony* ter*inie" Przysyali *u wezwania 1 nie o&'owia&a" Ni$&zie zreszt) &u$o *ie(sca nie za$rzewa. nosio $o 'o 2wiecie. teraz te *,$by &la ?antaz(i 'o(ec a- c o-by na Boy*3 albo &o C akas(i" Nic $o nie zatrzy*ywao 1 ani *a()tek. ani ro&zina. ani *ieszkanie. lubi wolne ycie i ?ors3 w kieszeni" % z kliniki 'isali: nie 'rzy(e&ziesz. to 'rzez *ilic(3 2ci)$nie*y" Et (ak) wa&z3 *ia sz'ital onkolo$iczny nawet na& ty*i. co na raka nie c orowali" Po(ec a" Eczywi2cie *,$ si3 nie z$o&zi- na o'erac(3. ale Lew Leoni&owicz ob*acywa *u szy(3 i oc rzania za zwok3" No i ciac n3li t3 szy(3 z lewe( i z 'rawe(. tak (ak si3 rn) noa*i ban&ziory. i lea 'ote* &u$o z o'atrunkie* wielko2ci ko8skie$o c o*)ta. a w ko8cu wy'isali. kr3c)c $owa*i" Wysze& ze sz'itala. ale wolne ycie (u $o nie cieszyo tak (ak &awnie(: nie cieszya ani 'raca. ani koc anki. ani 'icie. ani 'alenie" ;zy(a nie *i3ka. co2 w nie( ci)yo. roso. kuo. strzykao. bolao a w czaszce" C oroba 'eza w $,r3. si3$aa uszu" < oto *iesi)c te*u zn,w wr,ci &o te$o stare$o soli&ne$o bu&ynku z szare( ce$y. zn,w wsze& na wyszli?owany tysi)ca*i st,' taras w2r,& to',l. i zn,w obskoczyli $o c irur&zy. i zn,w lea w 'asiaste( 'ia*ie w te( sa*e( sali co 'rze&te*. tu obok bloku

o'eracy(ne$o. i zn,w czeka na o'erac(3 1 trzeci) z kolei. a &la bie&ne( szyi &ru$) 1 ale ty* raze* #e?rie* Po&&u(ew nie oka*ywa (u sa*e$o siebie" Wie&zia. e *a raka" < &la r,wno2ci. eby inni nie byli le'si. zacz) u2wia&a*ia- s)sia&,w. e i oni c oru() na to sa*o" Na raka" 4e st)& (u si3 nie wyc o&zi" 4e zawsze si3 tu wraca" Nie c o&zio *u o (ak)2 *2ciw) satys?akc(3. nie o to. eby ic 'rzycisn)- i 'atrze- (ak '3ka(). ale eby si3 nie oszukiwali. eby *y2leli 'raw&3" Zo'erowano $o trzeci raz. (eszcze $3bie(. (eszcze bole2nie(" Pote* 'o&czas z*ian o'atrunku lekarze *ieli zas3'ione *iny. *ruczeli co2 &o siebie nie 'o rosy(sku i ban&aowali szy(3 coraz szczelnie(. coraz wye(. w o$,le nie *,$ ni) 'orusza-" !,l tar$a ca) $ow). coraz *ocnie(. coraz cz32cie(. ostatnio 'rawie bez 'rzerwy" Po co si3 u&zi-6 +ak to rak i trzeba 'rzy()- &o wia&o*o2ci to nieuniknione. 'rze& czy* ucieka o& &w,c lat: e 'ora z&ec n)-" Wa2nie tak. ze zo2ci): /z&ec n)-0" #ako2 atwie( 'rzec o&zio 'rzez $ar&o ni /u*rze-0" No tak. ale co inne$o 'owie&zie-. a co inne$o rozu*e* o$arn)-. serce* 'o()-. e to s'otyka akurat (e$o. #e?rie*a" #ak to si3 o&bywa i co trzeba robi-6 7o. 'rze& czy* ucieka w 'rac3. 'o*i3&zy lu&zi. stao teraz 'rze& ni* w cae( okazao2ci i zaciskao '3tl3 ban&aa na szyi" < nikt nie *,$ *u 'owie&zie- ani (e&ne$o sowa 'ociec y. ani w sali. ani na 'arterze. ani na korytarzu" Wszystkie sowa zostay (u 'owie&ziane. ale to nie byo to" < wte&y zacz) bie$a- o& &rzwi &o okna i z 'owrote*. 'o 'i3-. sze2- $o&zin &ziennie. (akby to *iao *u 'rzynie2- ul$3" Przez cae ycie i wsz3&zie. $&zie bywa @a kra( wz&u i wszerz 'rze*ierzy. tylko w na(wi3kszyc *iastac nie byA. wie&zia #e?rie* i wie&zieli inni. cze$o czowiekowi 'otrzeba" % 'otrzeba czowiekowi &obre$o zawo&u albo yciowe$o s'rytu" #e&no i &ru$ie &a(e 'ieni)&ze" Bie&y lu&zie zawiera() zna(o*o2-. to *,wi) i*i3. nazwisko. a zaraz 'ote* 'yta(): $&zie 'racu(esz. ile zarabiasz" #ak *ao. to znaczy. e2 $u'i albo nieu&acznik i w o$,le. ot. takie sobie lu&zkie byle co" 7akie wa2nie. cakie* zrozu*iae ycie wi&zia Po&&u(ew i w Workucie. i na& #enisie(e*. i na 9aleki* Wsc o&zie. i w %z(i Hro&kowe(" Lu&zie zarabiali ci3kie 'ieni)&ze. a 'ote* (e 'rze'uszczali 1 w soboty. na urlo'ac 1 wszystkie o& razu" < &obrze byo. i w 'orz)&ku. tak (ak naley 1 &o',ki nie za'a&ali ci lu&zie na raka albo inn) 2*ierteln) c orob3" !o wte&y okazywao si3. e ic s'ryt. zaw,&. stanowisko. 'ieni)&ze 1 nic nie znacz)" !ezsilni byli. sa*i siebie oszukiwali. e to nie rak. bali si3 1 i wyc o&zio na to. e sabi s) i co2 w yciu 'rzeoczyli"

7ylko co6 Za *o&u nasuc a si3 #e?rie*. a i 'o sobie i innyc wie&zia. e oni. *o&zi. rosn) teraz *)&rze(si o& staryc " ;tarzy lu&zie 'rzez cae ycie nawet w *ie2cie nie byli. bali si3. a #e?rie* *a()c trzyna2cie lat na koniu $alo'owa. z na$ana strzela. 'rze& 'i3-&ziesi)tk) za2 cay kra( niczy* bab3 wasny*i r3ka*i &oka&nie ob*aca" %le tu. w sali. 'rzy'o*nia sobie. (ak u*ierali tacy starzy u nic na& Ba*) 1 i +os(anie. i 7atarzy. i Wotiakowie" Nie c e'ili si3. nie wykrzykiwali. e ni$&y nie u*r) 1 'rzy(*owali 2*ier- ze s'oko(e*" Nie o&wlekali te( c wili. a 'rzy$otowywali si3 &o nie( z roz*yse* i zawczasu. roz&zielali c u&ob3 1 ko*u koby3. ko*u >rebaka. ko*u ka'ot3. ko*u buty" < o&c o&zili zwycza(nie. (akby 'o 'rostu 'rzenosili si3 &o inne( c au'y" < a&ne$o nie nastraszyoby si3 (aki*2 ta* rakie*" 4a&en zreszt) nie c orowa na raka" % tu. w klinice. ley taki 'o& tlene*. oczy *u (u biel*e* zac o&z). a (eszcze rz3zi: nie u*r35 7o nie rak5 Zu'enie (ak kury" Ba&a 'o& n, ',(&zie. a one a). $&acz). ziarenka &ziobi)" #e&n) zabior). a reszta (ak $&yby ni$&y nic &ale( azi i $&acze" 7ak &zie8 'o &niu c o&zi #e?rie* ta* i z 'owrote*. kr)y 'o sali 'o roz u2tanyc &eskac 'o&o$i i ci)$le nie wie&zia. (ak si3 wita 2*ier-" Wy*y2le- nie *,$" 9owie&zie- si3 1 nie byo o& ko$o" % (u w o$,le nie 'rzyc o&zio *u &o $owy. e *ona to wyczyta- w (akie(2 ksi)ce" ;ko8czy kie&y2 cztery klasy i kurs bu&owlany. ale &o ksi)ek $o nie ci)$n3o" Fazety zast3'owao *u ra&io. a ksi)ki tylko zawa&zay. zreszt) w tyc o&le$yc i &zikic *ie(scac . $&zie s'3&zi wi3kszo2- ycia. rza&ko s'otyka *io2nik,w lektury" Po&&u(ew czyta to. co *usia 1 'ora&niki ?ac owe. instrukc(e. 'olecenia i /Br,tki kurs0 &o czwarte$o roz&ziau" Wy&awanie 'ieni3&zy na ksi)ki albo c o&zenie 'o nie &o biblioteki uwaa za 2*iec u warte" % $&y w 'o&r,y czy &la zabicia czasu z&arzyo *u si3 si3$n)- 'o ksi)k3. to 'rze$l)&a &wa&zie2cia 1 trzy&zie2ci stron i zawsze o&ka&a. nie zna(&u()c ta* a&ne( 'rzy&atne( wia&o*o2ci" 7u. w klinice. te byy ksi)ki. walay si3 'o sza?kac i 'ara'etac . ale nie bra ic &o r3ki" < te( niebieskie( ze zocony*i litera*i te by nie wzi). ale Bosto$otow wcisn) *u () w na(bar&zie( 'onury i sa*otny wiecz,r" Powie2ci by nie czyta. ale w ksi)ce byy kr,ciutkie o'owia&anka. *iay 'o 'i3- 1 sze2- stron. a niekt,re *ie2ciy si3 na (e&ne("

Przestu&iowa tytuy w s'isie tre2ci i o& razu $o tkn3o. e nie (est to zwycza(na ksi)ka: /Praca. 2*ier- i c oroba0. /Na(wanie(sze 'rawo0. /Tr,&o0. /Na(le'ie( $asi- o$ie8. ',ki w iskrze0. /7rze( starcy. /C o&>cie w 2wietle ',ki wi&no" #e?rie* wybra na(kr,tsze o'owia&anko" Przeczyta" Musia 'o*y2le-" Nabra oc oty. eby 'rzeczyta- (eszcze raz" Przeczyta" Znowu *usia 'o*y2le-" Znowu 'o*y2la" 7ak sa*o byo z nast3'ny* o'owia&anie*" Z$aszono 2wiato" 4eby nikt nie zw3&zi ksi)ki. sc owa () 'o& *aterac" Po cie*ku o'owie&zia %c *a&anowi star) ba28. (ak %llac &zieli czas ycia i (ak czowiek &osta za &uo lat @sa* w to nie wierzy: lat ycia ni$&y nie (est za &uo. byle z&rowie &o'isywaoA" % 'rze& za2ni3cie* (eszcze raz 'o*y2la o ty*. co 'rzeczyta" 7yle e b,l *)ci *y2li" Pi)tkowy 'oranek by 'oc *urny i (ak ka&y 'oranek w sz'italu 1 ci3ki" Ba&y 'oranek w sali zaczyna si3 o& 'onuryc narzeka8 #e?rie*a" F&y tylko kto2 ws'o*ina o na&ziei albo swoic 'ra$nieniac . #e?rie* natyc *iast s'rowa&za $o z obok,w na zie*i3 i o&biera t3 na&zie(3" 9zi2 (e&nak c cia tylko lee- i czyta- 'rzy(azn). s'oko(n) ksi)k3 w niebieskie( oka&ce" Nie *usia si3 *y- 1 o'atrunek i tak zasania 'rawie ca) twarz: 2nia&anie *,$ z(e2- w ,ku: c irur&zy nie robili &zi2 obc o&u" Lea wi3c *ilcz)cy. 'owoli o&wraca szorstkie. *i3siste kartki ksi)ki. czyta i roz*y2la" Przesze& obc ,& /rent$enowc,w0: na'yskowa lekarce ten nowy w zotyc okularac . 'ote* s'u2ci z tonu. &osta c e*i3: awanturowa si3 Bosto$otow. &ok)&2 wyc o&zi. wraca: wy'isali %zowkina 1 'rzebra si3 i 'osze& z$i3ty w',. trzy*a()c si3 za brzuc : 'iel3$niarki wywoyway 'ac(ent,w na zabie$i" % Po&&u(ew nie wy&e'tywa swo(e( 2cieki *i3&zy rz3&a*i ,ek. lea i czyta" +oz*awiaa z ni* ksi)ka. roz*awiaa (ak nikt &ot)&. za(*u()co" Cae ycie 'rzey. a na tak) ksi)k3 ni$&y nie natra?i" F&zie in&zie( i kie&y in&zie(. nie na ty* ,ku. nie z t) obola) szy() 'ewnie by (e( nie 'rzeczyta" Z&rowe$o tak by nie 'oruszya" #eszcze wczora( zauway #e?rie* taki tytu: /Co (est w yciu na(wanie(sze60 Celny by tytu. (akby $o #e?rie* sa* wy*y2li" Wy&e'tywa sz'italne 'o&o$i i *y2la. *y2li swoic nazwa- nie u*ie()ca 'rzecie wa2nie to &r3czyo $o o& ty$o&ni: co (est w yciu na(wanie(sze6 E'owia&anie byo s)niste. ale o& 'ierwszyc s,w czytao si3 atwo. za'a&ao w serce *i3kko i zwycza(nie:

/Mieszka sobie szewc z on) i &zie-*i k)te* u c o'a" %ni &o*u wasne$o. ani zie*i nie *ia. utrzy*ywa si3 ze swo(e$o rze*iosa" C leb &ro$o kosztowa. a za robot3 n3&znie 'acili. co wi3c szewc zarobi. to 'rze(a&a z ro&zin)" Mia tylko (e&en kouc . 'o&arty i &ziurawy. nosili $o z on) na z*ian3" Wszystko #e?rie* rozu*ia: i &ale( te rozu*ia: szewc ;ie*ion by wyc u&y i czela&nik Mic a(a wy$l)&a (ak sk,ra i ko2ci. za to 'an: /Niczy* z inne$o 2wiata: *or&a czerwona. s'asiona. kark byczy. a cay (ak z elaza o&lany""" !o$ate ycie taki*i ic czyni. a 2*ier- &o nic 'rzyst3'u nie *a""" 0 Wi&ywa #e?rie* 'o&obnyc . wi&ywa: Baraszczuk. naczelnik trustu w3$lowe$o. by taki i %ntonow. i Cziecziew. i Buc tikow" % czy sa* #e?rie* nie zaczyna tak wy$l)&a-6 Po*au. ka&e sowo 'o sylabie wa)c. 'rzeczyta o'owia&anie &o ko8ca" Zbliaa si3 'ora obia&u" Nie *ia #e?rie* oc oty ani c o&zi-. ani *,wi-" #akby co2 wst)'io w nie$o i wszystko w 2ro&ku 'owywracao na o'ak" < ta*. $&zie 'rze&te* byy oczy 1 oczu nie byo" % $&zie 'rze&te* byy usta 1 to te znikn3y" Ca) zewn3trzn) or&ynarno2- zestru$a z #e?rie*a sz'ital" #ak kor3 z &rzewa" 7eraz *ona (u byo stru$a- i stru$a- &o woli" Nieruc o*y. 'o&'arty 'o&uszka*i. z za*kni3t) ksi)k) na kolanac w'atrywa si3 #e?rie* w bia) 2cian3" Nie roz(a2niao (e( 2wiato &nia" Na'rzeciwko #e?rie*a s'a 'o zastrzyku ten nowy waniak" Ekryli $o koca*i na wy'a&ek &reszczy" Na s)sie&ni* ,ku %c *a&an $ra w warcaby z ;ib$atowe*" Nie bar&zo *o$li si3 &o$a&a- w swoic (3zykac i roz*awiali 'o rosy(sku" ;ib$atow sie&zia tak. eby nie z$ina- i nie wykrzywia- c oryc 'lec,w" Mo&y by (eszcze. ale wos,w zostao *u cakie* niewiele" % #e?rie*owi ani (e&en wosek nie wy'a&. bu(ne rosy. *ocne 1 $)szcz. 'alca*i nie 'rzeczeszesz" < *3sk) si3 na baby *ia (ak za *o&yc lat" 7yle e teraz (akby (u 1 na nic" <le tyc bab #e?rie* obr,ci 1 nie 'oliczysz. nie 'orac u(esz5 Na 'ocz)tku (eszcze liczy. szcze$,lnie ony. ale 'ote* rac ub3 straci" Pierwsz) on3 *ia 1 %*in3. bla&olic) 7atark3 z #eabu$i. &elikatn) bar&zo. sk,ra na twarzy cieniutka. tylko &otkni( 1 krwi) 'o&bie$a" W &o&atku ar&a bya 1 sa*a z *a) o&esza" E& te( 'ory #e?rie* &o takie( a8by nie &o'uszcza i zawsze 'ierwszy 'orzuca" 4ycie wi,& w3&rowne. wolne 1 to tu zwerbowa- si3 &o roboty. to ta* kontrakt 'o&'isa-. bez ro&ziny atwie( 'o 2wiecie (e>&zi-" % na nowy* *ie(scu zawsze sobie (ak)2 $os'o&yni3

zna(&owa" <nnyc 1 'rzy$o&nyc . 'rzy'a&kowyc . wolnyc . *3atyc . nawet o i*i3 nie 'yta. tylko 'aci we&u$ u*owy" < 'o*ieszay si3 teraz w 'a*i3ci twarze. okoliczno2ci. sytuac(e. i 'a*i3ta (e&ynie te szcze$,lne" 7ak za'a*i3ta #ew&oszk3. on3 inyniera. (ak w czasie wo(ny na 'eronie w %*a1%cie staa 'o& okne* (e$o wa$onu. tykie* kr3cia i na'raszaa si3" Ca) bry$a&) (ec ali &o <li. na nowy o&cinek. i e$nali ic r,ni tacy ze z(e&noczenia" !y te *) #ew&oszki. c u&zina. sta nie&aleko. co2 ta* ko*u2 klarowa" % 'arow,z akurat szar'n) 'ierwszy raz" /No5 C zawoa #e?rie* i wyci)$n) r3ce" 1 Boc asz 1 to wa>. (e&zie*y50 C wycia $o za r3ce. w$ra*olia si3 'rzez okno &o wa$onu na oczac wszystkic urz3&as,w i *3a 1 i 'o(ec aa 'oy- z ni* &wa ty$o&nie" < za'a*i3ta () 1 (ak wazia 'rzez to okno" Cze$o na(wi3ce( wi&zia #e?rie* w babac . to 1 'rzywi)zania" Przy$ruc a- tak) atwo. a 'ozby- si3 nie s'os,b" Wsz3&zie co 'raw&a *,wili o /r,wno2ci0 i #e?rie* nie 'rotestowa. ale w $3bi &uc a kobiet za stu'rocentowyc lu&zi nie uwaa 1 z wy()tkie* swe( 'ierwsze( onki. %*iny" < byby z&ziwiony. $&yby inny c o' zacz) $o 'rzekonywa-. e >le 'ost3'u(e z baba*i" % z te( &ziwne( ksi)ki wynikao. e wszystkie*u winien (est on sa*. #e?rie*" Wcze2nie( ni zwykle za'alili 2wiato" Eckn) si3 ten czy2cioszek z bulw) 'o& szcz3k). wysa&zi ys) 'a3 s'o& koca i czy* 'r3&ze( nasa&zi na nos okulary. 'rzez co wy$l)&a zu'enie (ak (aki 'ro?esor" < o& razu 'o&zieli si3 ze wszystki*i swo() ra&o2ci): &obrze zni,s c e*i3. *y2la. e b3&zie $orze(" < &a nura &o sza?ki 'o kawaek kurczaka" 7aki* c erlako*. (ak zauway #e?rie*. 'asu(e tylko kurze *i3so" Nawet na baranin3 *,wi). e /za ci3ka" 0 Wolaby 'atrze- na ko$o2 inne$o. ale eby to zrobi-. *usiaby si3 cay obr,ci-" % na w'rost *ia tylko te$o za?a(&a8ca. kt,ry ob$ryza kurz) ko2-" Po&&u(ew st3kn) i ostronie o&wr,ci si3 w 'rawo" 1 E 1 'owie&zia $o2no" 1 7u (est takie o'owia&anie" Ma tytu: /Co (est w yciu na(wanie(sze60 1 wykrzywi twarz w u2*iec u" 1 7o ci 'ytanie5 No. kto wie6 Co (est w yciu na(wanie(sze6 ;ib$atow i %c *a&an unie2li $owy zna& szac ownicy" %c *a&an o&'owie&zia 'ewnie i wesoo 1 wraca &o z&rowia: 1 Zao'atrzenie" 4ywno2ciowe i *un&urowe"

Prze& 'owoanie* &o wo(ska nie rusza si3 ze swo(e$o auu i *,wi wy)cznie 'o uzbecku" #e$o zna(o*o2- rosy(skie$o o$raniczaa si3 wi3c &o ter*inolo$ii wo(skowe(" Nauczy si3 wo(skowyc s,w. wo(skowe( &yscy'liny i swoiste( wo(skowe( nonszalanc(i" 1 No. kto (eszcze wie6 1 wyc ry'ia Po&&u(ew" Bsi)kowa za$a&ka okazaa si3 tru&na nie tylko &la nie$o" 1 No6 Co (est w yciu na(wanie(sze6 ;tary Mursali*ow nie rozu*ia 'o rosy(sku. c o- by- *oe wa2nie on o&'owie&ziaby na(*)&rze(" E&ezwa si3 za to 'iel3$niarz 7ur$un. stu&ent. kt,ry 'rzysze& zrobi- *u zastrzyk: 1 #ak to co6 Lorsa5 Proszka. ten czarniawy z k)ta. za$a'i si3 (ak ciel3 na *alowane wrota. nawet $3b3 otworzy. ale nic nie 'owie&zia" 1 No6 No6 1 zac 3ca #e?rie*" 9io*ka o&oy swo() ksi)k3 i za*y2li si3" 7a*t) te 'rzyni,s &o sali 9io*ka. ale nie s'o&obaa *u si3: *,wia nie to. co trzeba. zu'enie (ak $uc y. kie&y o&'owia&a na 'ytanie. a nie wie. o co c o&zi" Esabiaa wol3 i wszystko $*atwaa. a on szuka zac 3ty &o &ziaania" 9late$o nie 'rzeczyta o'owia&ania /Co (est w yciu na(wanie(sze60 i nie zna o&'owie&zi. kt,re( s'o&ziewa si3 #e?rie*" Mia wasn)" 1 No. *o&y. 'owie&z5 1 'ona$la #e?rie*" 1 No wi3c we&u$ *nie 1 9io*ka &obiera sowa 'owoli i z na*yse* (ak ucze8 'rzy tablicy" 1 Prze&e wszystki* 'owietrze" Pote* 1 wo&a" < (e&zenie" #eszcze nie&awno #e?rie* o&'owie&ziaby tak sa*o" 9o&aby tylko s'irytus" %le ksi)ka &o*a$aa si3 cze$o2 inne$o" C*okn)" 1 Bto nast3'ny6 Proszka nabra o&wa$i" 1 9obry zaw,&" #e?rie* te tak *y2la" 9o czasu" ;ib$atow westc n) i 'owie&zia nie2*iao: 1 E(czyzna" 1 Co6 1 z&u*ia si3 #e?rie*" 1 #ak to6 1 No. ro&zinne strony""" 4eby czowiek *,$ *ieszka- ta*. $&zie si3 uro&zi" 1 % a""" No. ale to 'rzecie niekoniecznie""" #a wy(ec ae* zna& Ba*y. (ak bye* *o&y. i nic *nie nie obc o&zi. czy ona ta* 'ynie. czy wysc a" +zeka to rzeka. ka&a taka sa*a. no nie6

1 W ro&zinnyc stronac c oroba si3 nie 'rzy'l)cze 1 cic o u'iera si3 ;ib$atow" 1 W ro&zinnyc stronac zawsze le(" 1 No &obrze" Bto (eszcze6 1 % co. co6 1 o&ezwa si3 'okrze'iony kurczakie* +usanow" 1 #ak brz*iao 'ytanie6 #e?rie* zwr,ci tu,w w lewo" D,ko 'o& okne* byo 'uste. zostawa wi3c tylko ten wczasowicz" Wczasowicz ob$ryza kurze u&ko. 'rzytrzy*u()c (e za ko8ce obie*a r3ka*i" ;ie&zieli tak na'rzeciwko siebie. (akby ic &iabe na zo2- 'osa&zi" Z*ruy oczy #e?rie*" 1 #ak6 % tak: co (est w yciu na(wanie(sze6 No. 'ro?esor. 'owie&z5 %ni troc 3 nie zako'ota si3 Pawe Nikoa(ewicz. nawet kurze$o u&ka nie o&oy" 1 Co &o te$o nie *a a&nyc w)t'liwo2ci" Prosz3 sobie za'a*i3ta-: na(wanie(sza (est i&eowo2- i aktywno2- s'oeczna" < ze s*akie* wy$ryz na(s*acznie(sz) c rz)stk3 kurze$o stawu" E'r,cz $rube( sk,ry na a'ce i zwisa()cyc 2ci3$ien nic (u na u&ku nie zostao" < o&oy (e na sza?k3" #e?rie* nie o&'owie&zia" !y zy. e 'ro?esor wykr3ci si3 tak s'rytnie" Na i&eowo2- nie *a *ocnyc . le'ie( *ilcze-" Wetkn) wi3c nos w ksi)k3 i za*y2li si3" ;a* c cia znale>- o&'owie&>" 1 % o czy* ta ksi)ka6 Co 'isz)6 1 s'yta ;ib$atow" 1 % to 1 Po&&u(ew 'rzeczyta 'ierwsze &wie lini(ki: 1 /*ieszka szewc z on) i &zie-*i k)te* u c o'a" %ni &o*u swo(e$o""" 0 % e na $os czytao si3 tru&no i &u$o. oboony 'o&uszka*i zacz) o'owia&a;ib$atowowi wasny*i sowa*i. stara()c si3 nicze$o nie 'o*in)-: 1 7en szewc lubi wy'i-" ;ze& raz 'i(any. 'atrzy. a tu ley taki (e&en i za*arza" Mic a(a si3 nazywa" ;zewc zabra $o &o siebie" 4ona klnie 1 cze$o2 &ar*oz(a&a 'rzy'rowa&zi5 % ten Mic a(a robotny by i nauczy si3 ?ac u le'ie( o& *a(stra" +az. 'o zi*ie. 'rzy(e&a &o nic wielki 'an. &ro$) sk,r3 'rzywozi i buty obstalowu(e: eby si3 &obrze nosiy. nie krzywiy. nie z&zieray" < 'owia&a. e (ak szewc sk,r3 z*arnu(e. to ze swo(e( buty uszy(e" % Mic a(a tylko si3 tak &ziwnie u2*iec a. bo w k)cie za 'ane* co2 zobaczy""" Le&wie 'an o&(ec a. a Mic a(a ca) sk,r3 'oci) na kawaki i ze'su: na buty (u si3 nie na&awaa. na(wye( na (akie2 ',buciki albo ka'cie" ;zewc za'a si3 za $ow3: /Co2 ty narobi. z$ubie2 *nie50 % Mic a(a *,wi: /Planu(e sobie czowiek na rok. a nie wie. czy (utra &oy(e0" < &obrze 'owie&zia5 #eszcze w &ro&ze 'an kit3 o&wali" < w&owa 'rzysaa c o'aka: buty nie'otrzebne. r,bcie szybko tru*niaki" 9la nieboszczyka"

1 % c, to za bre&nie5 1 obruszy si3 +usanow. ironicznie i sycz)co 'rzeci)$a()c z$osk3 /0" 1 Z*ie8 'an 'yt35 E& razu wi&a-. e to (aka2 obca na* *oralno2-5 < co we&u$ te( ksi)ki (est na(wanie(sze6 #e?rie* 'rzesta o'owia&a- i wle'i w ysonia swo(e 'rzekrwione oczy" !y zy" Dyso8 o *ao co nie znalaz o&'owie&zi" Z ksi)ki wynikao. e na(wanie(sza (est *io2- &o innyc lu&zi" % ysy 'owie&zia: /aktywno2- s'oeczna0" Prawie na (e&no wyc o&zi" 1 Co6 1 ;owo nie c ciao 'rze(2- 'rzez $ar&o. brz*iao (ako2 nie'rzyzwoicie: 1 Pisz). e *io2-""" 1 %c . *io2-5 No oczywi2cie. to nie nasza *oralno2-5 1 triu*?oway zote okulary" 1 ;uc a(. a kto to wszystko na'isa. co6 1 4e co6 1 wy*a*rota Po&&u(ew" E&ci)$ali $o o& se&na s'rawy" 1 Pyta*. kto to na'isa5 %utor5 Po'atrz na oka&k3" % co za r,nica6 Co *iao nazwisko autora &o na(wanie(sze$o 1 &o ic c or,b6 9o ic ycia i 2*ierci6 #e?rie* nie *ia zwycza(u czyta- tyc nazwisk na oka&kac . a (e2li nawet czyta. to o& razu za'o*ina" 7eraz 'rzy(rza si3 (e&nake uwanie i 'rzeczyta na $os: 1 7osto(" 1 Nie*oliwe5 1 ac n) si3 +usanow" 1 7osto(65 Nie &o wiary5 Prosz3 'a*i3ta-. e 7osto( 'isa tylko o'ty*istyczne i 'atriotyczne ksi)ki. innyc 'rzecie by nie wy&ano: /C leb0. /Piotr Pierwszy0" !y trzykrotny* laureate* Na$ro&y ;talinowskie(5 1 7o nie ten 7osto( 1 wtr)ci z k)ta 9io*ka" 1 7o Lew 7osto(" 1 %c . nie ten6 1 ni to z ul$). ni to z lekcewaenie* westc n) +usanow" 1 <nny6 No tak. oczywi2cie: zwiercia&o rosy(skie( rewoluc(i. kotleciki z ryu i tak &ale(" Mi3czak5 E wielu. bar&zo wielu s'rawac nie *ia na(*nie(sze$o 'o(3cia" % zu trzeba si3 'rzeciwstawia-. *o&y czowieku. ze ze* trzeba walczy-5 1 #a te tak *y2l3 1 $uc o o&'ar 9io*ka"

Rozdzia dzie i'%" ;tarszy c irur$ #ew$ieni(a =stinowna w niczy* nie 'rzy'o*inaa ty'owe$o 'rze&stawiciela swe( s'ec(alno2ci: nie *iaa ani stanowcze$o s'o(rzenia. ani 'ot3nie skle'ione$o czoa. ani tylekro- o'isywane$o twar&e$o zarysu szcz3k" 9awno 'rzekroczya 'i3-&ziesi)tk3. ale $&y c owaa wosy 'o& cze'kie*. lu&zie wi&z)c () z tyu woali cz3sto: /Panienko. $&zie tu""" 0

E&wracaa si3 1 i &o'iero wte&y &ostrze$ali zwiotczae 'owieki. worki 'o& ocza*i i wiecznie z*3czon) twarz" Na&rabiaa to (askraw) sz*ink). lecz *usiaa *alowa- usta 'o kilka razy &ziennie. $&y ca) sz*ink3 2cieraa o 'a'ierosy" #e2li tylko nie 'rzebywaa w sali o'eracy(ne(. o$,lne( albo w $abinecie zabie$owy* 1 'alia" Czase* zreszt) wy'a&aa sta*t)& i rzucaa si3 na 'a'ierosa tak a'czywie. (akby c ciaa $o 'ore-" Po&czas obc o&u o&ruc owo 'o&nosia &o ust &wa 'alce. 2ro&kowy i wskazu()cy. a 'ac(enci zastanawiali si3 1 'alia na obc o&zie czy nie6 Wraz z Lwe* Leoni&owicze*. rzeczywi2cie rosy* *3czyzn) o &u$ic r3kac . ta wiotka 'ostarzaa kobieta 'rze'rowa&zaa wszystkie o'erac(e. kt,ryc 'o&e(*owaa si3 ic klinika 1 'iowaa ko2ci ko8czyn. wstawiaa rurki trac eoto*iczne &o tc awic. wycinaa o)&ki. &ocieraa &o ka&e$o zaka*arka (elit. buszowaa w *ie&niczkac . a 'o& koniec &nia 'racy. o& niec cenia. (ako e zabie$ by rutynowy i o'anowany &o 'er?ekc(i. usuwaa (e&en czy &wa $ruczoy *leczne" Nie byo takie$o wtorku i takie$o 'i)tku. by #ew$ieni(a =stinowna nie o&e(*owaa kobiecyc 'iersi: 'o o'erac(ac . z 'a'ierose* w osabyc ustac *awiaa. e $&yby uoy- te wszystkie 'iersi na (e&n) ku'3. to wysze&by z nic nielic y 'a$,rek" #ew$ieni(a =stinowna 'rzez cae ycie bya tylko i wy)cznie c irur$ie*. ale zawsze *iaa w 'a*i3ci sowa tosto(owskie$o Bozaka #eroszki o euro'e(skic lekarzac : . :7ylko kra(a- 'otra?i)" 9urnie5 % w $,rac 1 ta* &o'iero s) 'raw&ziwi &oc torzy5 Zioa*i lecz)50 < $&yby (utro o&kryto (ak)2 now) tera'i3 1 zioow). c e*iczn). 2wietln). tele'atyczn) 1 kt,ra 'ozwoliaby ratowa- 'ac(ent,w bez uycia skal'ela i raz na zawsze uwolniaby lu&zko2- o& c irur$ii 1 #ew$ieni(a =stinowna bez wa ania wyrzekaby si3 swe( s'ec(alno2ci" #e&ny* z uci)liwyc *anka*ent,w cywilizac(i (est *onotonia: czowiek w 'oowie ycia 'owinien o&ro&zi- si3 i o&2wiey- 'o'rzez ra&ykaln) z*ian3 za(3cia" Ebc ,& robili zazwycza( we tr,(k3 albo we czw,rk3: ona. Lew Leoni&owicz i asystentki. ale kilka &ni te*u Lew Leoni&owicz wy(ec a &o Moskwy na sy*'oz(u* 'o2wi3cone o'erac(o* klatki 'iersiowe(" % w t3 sobot3 wesza &o sali zu'enie sa*a. nawet bez lekarza 'rowa&z)ce$o i 'iel3$niarki" Nie. nie wesza 1 stan3a cic o w &rzwiac i o'ara si3 o ?utryn3" 7ak sta() bar&zo *o&e &ziewczyny: wie&z). (ak w&zi3czny to wi&ok. e le'sze to ni wy'rostowane 'lecy. r,wne ra*iona i uniesiona $owa" ;taa i w za&u*ie obserwowaa. co robi 9io*ka" 9io*ka wyci)$n) c or) no$3 wz&u ,ka. a z&row) z$i) i uoy na ta*te(. tworz)c co2 w ro&za(u stolika" Na ty* niby stoliku u*ie2ci ksi)k3. na& ksi)k) za2 bu&owa (ak)2 konstrukc(3 z czterec o,wk,w.

kt,re trzy*a w obu &oniac " Nie o&rywa o& nie( wzroku" 9o'iero $&y $o zawoano. o&wr,ci si3 i zoy stercz)ce o,wki" 1 Co ta* bu&u(esz. 9io*a6 1 s*utno s'ytaa #ew$ieni(a =stinowna" 1 7wier&zenie5 1 o&'owie&zia &ziarsko. troc 3 $o2nie(. ni trzeba" 7ak roz*awiali. ale 'atrzyli na siebie uwanie: obo(e wie&zieli. e nie o te sowa tu c o&zi" 1 Czas ucieka 1 wy(a2ni 9io*ka. ale (u nie tak &ziarsko i nie tak $o2no" Pokiwaa $ow)" Po*ilczaa (eszcze c wil3. o'arta o ?utryn3 1 nie. nie &ziewcz3co. 'o 'rostu ze z*3czenia" 1 9a(. obe(rz3 two() no$3" Zawsze taki rozs)&ny. 9io*ka za'rotestowa $or)co: 1 Po co. wczora( ba&aa *nie Lu&*ia %?anas(ewna5 Powie&ziaa. e b3&zie (eszcze na2wietla-5 #ew$ieni(a =stinowna 'otakiwaa" Miaa w sobie (aki2 *elanc oli(ny w&zi3k" 1 7o 2wietnie" Mi*o wszystko rzuc3 (e&nak okie*" 9io*ka z*arkotnia" E&oy stereo*etri3. 'osun) si3 na ,ku i obnay no$3 &o kolana" #ew$ieni(a =stinowna 'rzycu'n3a obok nie$o" !ez wysiku 'o&win3a r3kawy ?artuc a i sukienki 'rawie 'o okie-" ;zczu'e zwinne 'alce *yszkoway 'o no&ze 9io*ki (ak &wie ywe istoty" 1 !oli6 !oli6 1 za&awaa tylko to (e&no 'ytanie" 1 7ak" 7ak 1 o&'owia&a coraz bar&zie( 'onuro" 1 Czu(esz () w nocy6 1 7ak" %le Lu&*ia %?anas(ewna""" #ew$ieni(a =stinowna (eszcze raz 'okiwaa $ow) ze zrozu*ienie* i 'okle'aa $o 'o ra*ieniu" 1 9obrze. koc any" Niec na2wietla()" W sali za'a&a zu'ena cisza i syc a- byo ka&e ic sowo" % #ew$ieni(a =stinowna wstaa i obe(rzaa si3" 7a* 'o& 'iece* 'owinien lee- Proszka. ale wczora( 'rzeni,s si3 'o& okno @c o- sz'italny 'rzes)& $osi. e nie&obrze (est za(*owa- ,ko 'o wy'isany* na 'ewn) 2*ier-A" Na ,ku 'o& 'iece* lea teraz niewysoki. cic utki i (asnowosy Keinric Le&erau 1 wa2ciwie stary zna(o*y. $&y o& trzec &ni czeka na 'rzy(3cie na sc o&ac "

=(rzawszy #ew$ieni(3 =stinown3 wsta. stan) na baczno2- i w'atrzy si3 w lekark3 u?ny* i 'eny* szacunku wzrokie*" !y niszy o& nie(" !y zu'enie z&r,w5 Nic $o ni$&zie nie bolao5 Wyz&rowia 'o 'ierwsze( o'erac(i" % wr,ci na onkolo$i3 nie &late$o. e co2 *u &ole$ao. ale z 'oczucia obowi)zku" W wezwaniu stao (ak byk: z$osi- si3 na kontrol3 1 lute$o 19UU roku" < z &aleka. nie bez tru&no2ci. z liczny*i 'rzesia&ka*i. stawi si3 nie 31 stycznia i nie Q lute$o. lecz 1 lute$o 1 z 'unktualno2ci). z (ak) ksi3yc stawia si3 na wyznaczone za-*ienia" Nie wia&o*o &lacze$o lekarze zatrzy*ali $o w sz'italu" Mia o$ro*n) na&zie(3. e &zi2 $o wy'isz)" Po&esza wysoka. c u&a Maria o z$aszony* s'o(rzeniu" Przyniosa r3cznik" #ew$ieni(a =stinowna wytara obnaone &o okci r3ce i w cakowite( ciszy &u$o *i3tosia szy(3 Le&eraua" Pote* kazaa *u roz'i)- konierzyk i ob*acaa za$3bienia na& obo(czyka*i oraz obie 'ac y" Wreszcie 'owie&ziaa: 1 Wszystko w 'orz)&ku. Le&erau" Nawet bar&zo" +oz'ro*ieni si3" 1 Wszystko (est w (ak na(le'szy* 'orz)&ku 1 *,wia &ale(. zn,w naciska()c szy(3 'o& &oln) szcz3k)" 1 Zrobi*y (eszcze (e&n) *a) o'erac(3. i koniec" 1 Co6 1 skurczy si3 Le&erau" 1 9lacze$o o'erac(3. skoro wszystko (est w 'orz)&ku6 1 4eby byo (eszcze le'ie( 1 u2*iec n3a si3 bla&o" 1 7uta(6 1 'rzesun) &oni) na ukos 'o szyi" #e$o a$o&na twarz 'rzybraa ba$alny wyraz" 1 7ak. w ty* *ie(scu" Prosz3 si3 nie nie'okoi-. na'raw&3 wszystko (est w 'orz)&ku" Za'isze*y 'ana na ten wtorek @Maria zanotowaaA" 1 % 'o& koniec lute$o 'o(e&zie 'an &o &o*u i (u ni$&y nie b3&zie *usia &o nas wraca-" 1 C yba e znowu na kontrol36 1 Le&erau 'r,bowa si3 u2*iec n)-. ale *u nie wyszo" 1 No. na(wye( na kontrol3 1 u2*iec n3a si3 'rze'rasza()co" C, *o$a *u o?iarowana 'ociec 3 o'r,cz te$o z*3czone$o u2*iec u6 Wy*in3a $o i 'osza &ale(" Po &ro&ze u2*iec n3a si3 te &o %c *a&ana @o'erowaa *u 'ac win3 trzy ty$o&nie te*uA i 'rzystan3a obok ,ka #e?rie*a" Czeka na ni). ksi)ka w niebieskie( oka&ce leaa na kocu" Ze swo() *asywn). *onstrualnie oban&aowan) szy() i barczysty*i ra*iona*i tkwi w ,ku niczy* nie'raw&o'o&obny karze" Patrzy s'o&e ba w oczekiwaniu ciosu" E'ara si3 o 'or3cz ,ka i $este* 'alacza 'rzyoya &wa 'alce &o ust"

1 No. Po&&u(ew. (ak ta* nastr,(6 %kurat obc o&zi () (e$o nastr,(5 Fa&a. byle $a&a-. 'ostoi i ',(&zie" 1 Ma* (u &o2- o'erac(i 1 'owie&zia" =niosa brwi. (akby si3 &ziwia. e kto2 *oe *ie- &o2- o'erac(i" Nic nie *,wia" En te (u wszystko 'owie&zia" Milczeli (ak 'o&czas k,tni" #ak 'rze& rozstanie*" 1 Znowu w ty* sa*y* *ie(scu6 1 racze( stwier&zi ni s'yta #e?rie*" C cia 'rzez to 'owie&zie-: no. (ak *nie &o te( 'ory leczya26 Co ty sobie *y2lisz6 Ni$&y nie ba si3 a&ne$o naczalstwa. zawsze wy$arnia taki* 'rosto w twarz. ale #ew$ieni(3 =stinown3 oszcz3&zi" Niec si3 sa*a &o*y2li5 1 Ebok 1 o&'ara" @Co ci. bie&aku. tu*aczy-. e rak (3zyka to nie rak &olne( war$i6 =suniesz w3zy c onne i na$le okazu(e si3. e 'rzerzuty zaatakoway (u uka& li*?atyczny" % te$o nie *ona byo o'erowa- wcze2nie(" A #e?rie* sa'n). (akby &>wi$n) ci3ar 'ona& siy" 1 Nie trzeba" Nic nie trzeba robi-" Nie na*awiaa. nie 'rzekonywaa" 1 Nie c c3 o'erac(i" Nic (u nie c c3" ;taa i *ilczaa" 1 Prosz3 *nie wy'isa-5 Patrzya w (e$o ru&e oczy. w kt,ryc nie byo (u nic. nawet strac u. i te *y2laa: 'o co6 Po co $o *3czy-. skoro skal'el nie na&)a za 'rzerzuta*i6 1 Po&&u(ew. w 'onie&ziaek z&e(*ie*y o'atrunek i 'o*y2li*y" 9obrze6 @9o*a$a si3 wy'isania. ale w skryto2ci &uc a *ia (eszcze na&zie(3. e #ew$ieni(a =stinowna 'owie: /Eszalae2. Po&&u(ew6 Co to znaczy 1 wy'isa-6 !3&zie*y ci3 leczy-5 Wyleczy*y50A % ona si3 z$a&zaa" Czyli 1 tru'" Poruszy tuowie*. co *iao oznacza- kiwni3cie" ;a*) $ow) nie *,$ 'rzecie 'okiwa-" % #ew$ieni(a =stinowna 'rzesza &o Proszki" Proszka wsta i u2*iec n) si3 na 'owitanie" Nie ba&a()c $o s'ytaa: 1 No i (ak si3 czu(e*y6

1 7a $arno 1 (eszcze bar&zie( roz(a2ni si3 Proszka" 1 E. ci tabletki *eni &o'o*o$y" Wskaza soiczek *ultiwita*iny" Zastanawia si3. czy* u&obruc a- lekark3. (ak o&wr,ci- (e( uwa$3 o& *y2li o o'erac(i" Zerkn3a na tabletki" Wyci)$n3a r3k3 ku lewe( stronie (e$o 'iersi: 1 % tu6 Bu(e6 1 7a troc i (e" Pokiwaa $ow)" 1 9zi2 'ana wy'isze*y" E(. ucieszy si3 Proszka5 =niosy si3 czarne brwi" 1 7a szto wy5 % o'erac(a 1 ne bu&e ni6 Br3cia $ow) i u2*iec aa si3 bla&o" Cay ty&zie8 ob*acywali $o. 'rze2wietlali rent$ene*. sa&zali. ka&li. 'o&nosili. 'rowa&zali &o (akic 2 staruszk,w w biayc 1 7ak (a z&arow6 1 Niezu'enie" 1 E ci tabletki &iue $arny. a6 1 #e$o czarne oczy 'ro*ieniay rozu*ienie* i w&zi3czno2ci)" Cieszy si3. e tak szcz32liwe zako8czenie s'rawia ra&o2- r,wnie i (e(" 1 7akie tabletki b3&zie 'an sobie ku'owa- w a'tece" % (a 'rze'isz3 (eszcze (e&ne 1 zwr,cia si3 &o 'iel3$niarki" 1 %scorbin" Maria z na*aszczenie* zanotowaa nazw3 leku" 1 7ylko *usi 'an na siebie uwaa-5 1 'ouczaa #ew$ieni(a =stinowna" 1 Nie wolno 'anu szybko c o&zi-" Nie wolno nosi- ci3kic 'rze&*iot,w" < sc yla- si3" Proszka 'arskn) 2*iec e*" Cieszyo $o. e taka *)&ra osoba nie rozu*ie na('rostszyc s'raw" 1 #ak to 1 wakowo ne 'o&y*atO6 #a traktorist5 1 Na razie nie wr,ci 'an &o 'racy" 1 % czowo 6 Na zwolnienie6 1 Nie" Na'isze*y wniosek i &ostanie 'an rent3 inwali&zk)" 1 <nwali&nostO6 1 Proszka onie*ia" 1 7a na (ake *ini yc o inwali&nostO6 #ak na ni ytO bu&u6 #a szcze *oo&y(. (a robytO c oczu5 Wyci)$n) szerokie &onie z w3>lasty*i 'alca*i. stworzone &o roboty" Nie 'rzekonao to (e&nak #ew$ienii =stinowny" ?artuc ac . s'o&ziewa si3 (u 'rawie na($orsze$o. a tu *asz 1 wy'isu() bez a&ne( o'erac(i5

1 Za ', $o&ziny ze(&zie 'an &o zabie$owe$o" Przy$otu(e*y wniosek i wszystko 'anu wy(a2ni3" Wysza" Za ni) 'o&)ya c u&a i sztywna Maria" W sali natyc *iast wszcz) si3 $war. wszyscy *,wili r,wnocze2nie" Proszka c cia 'o$a&a- o swoi* inwali&ztwie. 'o kie$o *u to. ale 'ozostali &yskutowali o 'rzy'a&ku Le&eraua" !yli wstrz)2ni3ci: taka biaa. $a&ka szy(a. nic nie boli 1 i o'erac(a5 Po&&u(ew obr,ci tu,w. &>wi$a()c si3 na sa*yc r3kac @wy$l)&ao to (ak ruc bezno$ie$oA. i krzycza $niewnie. a 'oczerwienia: 1 Nie &awa( si3. Keinric 5 Nie b)&> $u'i5 #ak zaczn) kra(a-. to 'orn) ci3 tak (ak *nie5 %c *a&an za2 'rzekonywa: 1 7rzeba o'erowa-. Le&erau5 Eni wie&z). co *,wi)" 1 Po co o'erowa-. skoro nie boli6 1 &ziwi si3 9io*ka" 1 Co2 ty5 1 basowa Bosto$otow" 1 Powariowali. z&row) szy(3 kra(a-5 +usanow wz&ry$a si3 o& tyc krzyk,w. ale *ilcza" Wczora( &osta 'ierwsz) c e*i3 i zni,s zastrzyk bar&zo &obrze" Po'rawio *u to nastr,(. ale $uz nie z*i3k. 'rzez ca) noc i ranek uwiera w szy(3 tak sa*o (ak 'rze&te*. tote &zi2 Pawe Nikoa(ewicz zn,w 'oczu si3 okro'nie nieszcz32liwy" Za$l)&aa co 'raw&a &oktor Fan art: bar&zo szcze$,owo wy'ytaa $o o sa*o'oczucie wczora(. w nocy i &zi2. o to. czy czu(e si3 osabiony. a 'ote* wy(a2nia. e $uzy z re$uy nie z*nie(sza() si3 'o 'ierwszy* zastrzyku" 7roc 3 $o us'okoia" Przy(rza si3 te( Fan art 1 wy$l)&aa &o2- inteli$entnie @ale nazwisko 'o&e(rzane5A" W ko8cu 'racu() tu nie na($orsi lekarze. *a() (akie takie &o2wia&czenie. tylko trzeba u*ie- o& nic wy*a$a-" Niestety us'okoi si3 na kr,tko" Lekarka 'osza sobie. a $uz na&al uciska. 'ac(enci o'owia&ali r,ne 'onure istorie i (eszcze na &o&atek c irur&zy c cieli o'erowa- czowieka z zu'enie z&row) szy()" % (e$o $uli wcale nie *ieli za*iaru o'erowa-. nawet nie ws'o*nieli o o'erac(i" Moe a tak z ni* >le6 Przekracza()c 'r,$ sali Pawe Nikoa(ewicz nie wyobraa sobie. e (u 'o &w,c &niac b3&zie *ie- tyle ws',lne$o z ty*i lu&>*i" Przecie c o&zio o szy(3" % trzec 'ac(ent,w *iao c or) szy(3"

Keinric

#akobowicz by w rozterce" ;uc a wszystkic

naraz i u2*iec a si3

nie'ewnie" Wszyscy &oskonale wie&zieli. (ak *a 'ost)'i-. tylko on sa* *ia racze( *3tne 'o(3cie o swoi* &alszy* losie. tak (ak oni o swoic " E'erowa- 1 >le. nie o'erowa- 1 te >le""" Nie(e&no wi&zia i sysza 'o&czas 'o'rze&nie$o 'obytu w klinice. $&y leczono *u na2wietlania*i &oln) war$3 1 tak (ak teraz #e$enbier&i(ewowi" ;tru' na war&ze na('ierw nabrz*ia. 'ote* wysec i o&'a&. ale Le&erau wie&zia. &lacze$o o'eru(e si3 r,wnie $ruczoy szy(ne: eby za$ro&zi- rakowi &alsz) &ro$3" %le Po&&u(ewa o'erowano &wa razy 1 i nic nie 'o*o$o5 % *oe rak wcale nie *a za*iaru atakowa-6 % *oe (u w o$,le znikn)6 7ak czy owak. warto by nara&zi- si3 z on). a (eszcze le'ie( z c,rk) Kenriett). na(bar&zie( wyksztacon) i rozs)&n) osob) w ro&zinie" 7ylko e on za(*u(e tu *ie(sce i lekarze nie zec c) czeka- tak &u$o @ze stac(i 'oczt3 w $)b ste'u wysya si3 &wa razy w ty$o&niu. o ile &ro$a (est akurat 'rze(ez&naA" Wy'isa- si3 i (ec a- 'o ra&3 osobi2cie6 7ru&na s'rawa. o wiele tru&nie(sza. ni by si3 wy&awao tute(szy* lekarzo* i 'rze*)&rzay* 'ac(ento*" 4eby 'o(ec a- &o &o*u. trzeba o&&a- w *ie(scowe( ko*en&anturze z&obyte z taki* tru&e* zezwolenie na wy(az&. wy*el&owa- si3 z 'obytu ty*czasowe$o i (ec a-: na('ierw w lekki* 'aletku i ',butac 'oci)$ie* &o 'ewne( stacy(ki. ta* 'rzebra- si3 w kouc i walonki. o&&ane na 'rzec owanie 'rzy$o&ny* &obry* lu&zio* 1 (ako e 'o$o&a ta* inna ni tu. sro$ie *rozy i zi*a 1 a 'ote* tele'a- si3 sto 'i3-&ziesi)t kilo*etr,w &o swo(e$o PEM1u. kto wie. czy nie w otwarte( skrzyni ci3ar,wki: natyc *iast 'o 'rzy(e>&zie 'isa- 'o&anie &o ko*en&antury obwo&owe( i czeka- &wa. trzy. cztery ty$o&nie na 'onowne zezwolenie na wy(az&: kie&y na&e(&zie. zn,w 'rosi- w 'racy o urlo' okoliczno2ciowy. a zani* si3 u'rosi. nastan) rozto'y i &ro$a b3&zie nie'rze(ez&na: na stacy(ce. na kt,re( zatrzy*u() si3 &wa 'oci)$i na &ob3 @i ka&y stoi tylko *inut3A 1 *iota- si3 roz'aczliwie o& wa$onu &o wa$onu. o& kon&uktora &o kon&uktora i ba$a-. eby 'ozwolili wsi)2-: 'o 'rzy(e>&zie *el&owa- si3 w tute(sze( ko*en&anturze na 'obyt ty*czasowy i czeka- !,$ wie ile &ni na *ie(sce w sz'italu" Pac(enci ty*czase* ko*entowali s'raw3 Proszki" < (ak tu wierzy- w 'rzes)&y. w 'ec owe ,ko5 Fratulowali *u i ra&zili bra- rent3 inwali&zk). ',ki &a()" 9a() 1 bierz5 9a() 1 wi&a- tak 'owinno by-5 9a(). a 'ote* o&biera()" Proszka u'iera si3. e c ce 'racowa-" Fu'i2 1 'rzekonywali" #eszcze si3 natyrasz. *asz czas. ycie 'rze& tob)5 Proszka 'osze& zaatwia- ?or*alno2ci" Fwar w sali 'owoli 'rzycic a"

#e?rie* zn,w otworzy ksi)k3. ale czyta nie rozu*ie()c s,w i niebawe* to zauway" Nie rozu*ia. bo by z&enerwowany. 'oruszony i stale 'o'atrywa. co si3 &zie(e w sali i na korytarzu" 4eby zrozu*ie- czytanie. *usia 'rzy'o*nie- sobie. e sa* ni$&zie (u nie z&)y" Nicze$o nie z*ieni" Niko$o nie 'rzekona" 4e (e$o &ni s) 'oliczone i *a *ao czasu. eby &o(2- &o a&u z sa*y* sob)" < &o'iero kie&y 'rzy'o*nia sobie o ty* wszystki*. ksi)ka otworzya 'rze& ni* swe kartki" Za'isane byy zwycza(ny*i czarny*i litera*i na biay* 'a'ierze" %le sa*a zna(o*o2- liter nie wystarczaa. eby () 'rzeczyta-" F&y roz'ro*ieniony Proszka wraca &o sali. s'otka na ','i3trze Bosto$otowa i 'oc wali si3: 1 < 'ieczati kru$le8ki. o2 w ono5 #e&no za2wia&czenie u'rawniao Proszk3 &o nabycia biletu 'oza kole(no2ci) ze wz$l3&u na 'rzebyt) o'erac(3" @Pac(ent,w. wy'isywanyc &o'iero 'o kilku &niac " A 9ru$i &oku*ent by wnioskie* o 'rzyznanie renty" Zawiera a&notac(3: /7u*or cor&is" Casus ino'erabilis0" 1 Ne zrozu*iu5 1 'okazywa 'alce* Proszka" 1 ;zto take na'isano. a6 1 Niec 'o*y2l3 1 z*ruy oczy Bosto$otow" 1 ;c owa( to" Proszka sc owa cenne 'a'ierki i 'osze& si3 'akowa-" % Bosto$otow o'ar si3 o 'or3cz sc o&,w. wy(rza 'rzez ni) i zwiesi sw,( czarny czub" Nie zna aciny. nie zna zreszt) a&ne$o (3zyka obce$o i a&ne( nauki o'r,cz to'o$ra?ii. a i to tylko wo(skowe(. na 'ozio*ie kurs,w 'o&o?icerskic " Lecz c o- zawsze i 'rzy ka&e( okaz(i &rwi z wyksztacenia. to nie 'o*i(a a&ne( s'osobno2ci. by 'o$3biwasn) wie&z3" Zaliczy (e&en rok $eo?izyki w 193V roku i nie'eny rok $eo&ez(i w 19R6. 'o*i3&zy ty*i lata*i bya suba wo(skowa i wo(na" Bosto$otow zawsze (e&nak 'a*i3ta 'rzysowie swo(e$o ukoc ane$o &zia&ka: /Fu'i uczy innyc . a *)&ry uczy si3 sa*0 1 i nawet w wo(sku 'ilnie c on) o& o?icer,w i szere$owc,w to wszystko. co *o$o *u si3 kie&y2 'rzy&a-" ;uc a co 'raw&a tak. eby nie narazi- si3 na k'iny 1 niby o& niec cenia. *i*oc o&e*" < zawiera()c zna(o*o2- z (aki*2 czowiekie* ni$&y nie 2'ieszy si3 z *,wienie* o sobie. a stara si3 wyci)$n)- (ak na(wi3ce( z nowe$o zna(o*e$o 1 kto to. sk)& i (aki (est" Na(wi3ce( za2 wie&zy z&oby w 'rze'enionyc 'owo(ennyc celac !utyrek" Co z kliniki bez takie$o za2wia&czenia. kas(erki na &worcu o&syay na koniec kole(ki: niekt,rzy *o$li wy(ec a-

wiecz,r 'rowa&zili ta* wyka&y 'ro?esorowie. kan&y&aci nauk i wybitni s'ec(ali2ci z &zie&ziny ?izyki ()&rowe(. arc itektury zac o&nie(. $enetyki. 'oetyki. 'szczelarstwa 1 a Bosto$otow by ic na(wiernie(szy* suc acze*" < ',>nie(. 'o& nara*i Brasne( Priesni. na nie eblowanyc &eskac by&l3cyc wa$on,w. na eta'ac . kie&y sa&zali tykie* na zie*i. w a$rze 1 wsz3&zie 'a*i3ta o &zia&kowy* 'rzysowiu i stara si3 uzu'eni- t3 wie&z3. kt,re( nie &ane *u byo z&oby- na uczelni" Bie&y2 w a$rze 'o$a&a ze statystykie*. starszy* nie2*iay* czowiekie*. kt,ry 'rowa&zi &oku*entac(3 izby c oryc . a czase* bie$a 'o wrz)tek: statystyk okaza si3 ?ilolo$ie* klasyczny*. wyka&owc) literatury staroytne( na =niwersytecie Lenin$ra&zki*" Bosto$otow 'ostanowi bra- u nie$o lekc(e aciny" 9ziwne to byy lekc(e: c o&zili na *rozie 'o zonie ta* i z 'owrote*. a e nie *ieli ani ltl,wka. ani 'a'ieru. statystyk z&e(*owa czase* r3kawic3 i 'isa s,wka 'alce* na 2nie$u" @=&ziela tyc lekc(i zu'enie bezinteresownie 1::" W'o 'rostu 'o to. eby c o- na c wil3 zn,w 'oczu- si3 czowiekie*" Bosto$otow i tak nie *ia czy* 'aci-" E *ay wos nie za'acili zreszt) oba( 1 u 2le&cze$o: wezwa ic 'o(e&ynczo i 'rzesuc a 'o& zarzute* 'rzy$otowywania ucieczki" Po&e(rzewa. e rysu() na 2nie$u *a'3 okolicy" W acin3 nie uwierzy" Lekc(e 'rzerwali" A Pa*i3ta wi3c Bosto$otow. e /casus0 to 'o acinie /'rzy'a&ek0 a 'rze&rostek /in0 oznacza 'rzeczenie" ;tatystyk ws'o*ina te o sowie /cor. cor&is0: znaczenia atwo si3 byo &o*y2le-. bo na 'rzyka& /kar&io$ra*0 zawiera ten sa* r&ze8" E /tu*orze0 czyta nie*al na ka&e( stronie /%nato*o'atolo$ii0. 'oyczone( o& Zoi" !ez tru&u rozszy?rowa roz'oznanie: /Nowotw,r serca" Przy'a&ek nieo'eracy(ny" 0 < nieuleczalny. skoro 'rze'isali ascorbin" 7ak wi3c wyc yliwszy si3 'rzez 'or3cz sc o&,w Bosto$otow *y2la nie o acinie. lecz o swo(e( zasa&zie. kt,r) wyoy wczora( Lu&*ile %?anas(ewnie 1 e 'ac(ent 'owinien zna- ca) 'raw&3" Zasa&a &otyczya (e&nak tylko lu&zi bywayc . takic (ak on" % Proszka6 Proszka sze& z 'usty*i r3ka*i 1 nie *ia a&nyc wasnyc rzeczy" E&'rowa&zali $o: ;ib$atow. 9io*ka i %c *a&an" Wszyscy trze( st)'ali bar&zo ostronie: (e&en uwaa na 'lecy. &ru$i na no$3. trzeci ku2tyka o kuli" % Proszka sze& wesoo i szczerzy w u2*iec u swo(e biae z3by" 7ak czase* 1 rza&ko 1 o&'rowa&zao si3 tyc . kt,rzy wyc o&zili na wolno2-" < co 1 'owie&zie- czowiekowi. e tu za bra*) znowu $o aresztu()6 1 7ak szo ta* na'isano6 1 s'yta Proszka beztrosko"

1 9iabli ic wie&z) 1 skrzywi si3 Bosto$otow i (e$o blizna te si3 skrzywia" 1 Cwani ci lekarze. nic nie *ona zrozu*ie-" 1 Nu. wyz&arawliwa(te5 < wy usi wyz&arawliwa(te. c o'cy5 7a &o c aty5 7a &o inki5 1 Proszka u2cisn) &onie kole$,w. a na sc o&ac o&wr,ci si3 i ra&o2nie 'o*ac a i* r3k)" < 'ewny* krokie* zacz) sc o&zi- w &," Bu 2*ierci"

Rozdzia dzie!i'%" Prze(ec aa tylko 'alce* 'o no&ze. ob(3a 9io*k3 za ra*iona i 'osza" !yo w ty* co2 zowieszcze$o" 9io*ka 'oczu to" Fa)zki (e$o na&ziei usyc ay" Poczu. ale nie o& razu 1 na('ierw wszyscy &yskutowali. 'ote* o&'rowa&zali Proszk3. a (eszcze 'ote*. $&y 9io*ka *ia wa2nie za*iar 'rzenie2- si3 na wolne. teraz szcz32liwe (u ,ko 'o& okne* @wi3ce( 2wiata. blie( Bosto$otowaA. &o sali wsze& nowy" !y to o$orzay *o&y czowiek o s*olistyc . nieco k3&zierzawyc wosac " Wy$l)&a na &wa&zie2cia 'ar3 lat" 7rzy*a trzy ksi)ki 'o& lew) 'ac ) i tyle sa*o 'o& 'raw)" 1 Czoe*. 'rzy(aciele5 1 ozna(*i o& 'ro$u" Z *ie(sca 'rzy'a& 9io*ce &o $ustu 1 zac owywa si3 naturalnie i *ia szczere s'o(rzenie" 1 F&zie *o$3 si3 'ooy-6 +oz$l)&a si3 (e&nak nie 'o ,kac . a 'o 2cianac " 1 !3&zie 'an &uo czyta-6 1 s'yta 9io*ka" 1 Cay czas" 9io*ka za*y2li si3 na c wil3" 1 Powanie czy &la rozrywki6 1 Powanie" 1 No to niec si3 'an 'ooy ta* 'o& okne*" Zaraz 'rzynios) 'o2ciel" % ksi)ki z (akie( &zie&ziny6 1 Feolo$ia. bracie 1 o&'owie&zia nowy" 9io*ka 'rzeczyta tytu (e&ne( z nic : 0+oz'oznanie $eoc e*iczne z, *etali0" 1 Niec 'an za(*u(e ta*to ,ko" % co 'ana boli6 1 No$a" 1 7o tak (ak *nie" +zeczywi2cie. (e&n) no$3 nowy stawia (ako2 &ziwnie. c o- ?i$ur3 (ak tancerz"

;alowa 'rzyniosa 'o2ciel: nowy uoy 'i3- ksi)ek na 'ara'ecie i niezwocznie wsa&zi nos w sz,st)" Poczyta $o&zink3 nie o&zywa()c si3 &o niko$o. 'o czy* wezwali $o na ba&ania" 9io*ka te 'r,bowa czyta- swo() stereo*etri3 i bu&owa- ?i$ury z o,wk,w" Nic (e&nak nie wc o&zio *u &o $owy" +ysunki za2 1 o&cinki 'rostyc . z3bate kraw3&zie 'aszczyzn stale ko(arzyy si3 z (e&ny* i ty* sa*y*" ;i3$n) wi3c 'o co2 le(sze$o 1 'o /4yw) wo&30 (akie$o2 Boewnikowa. laureata Na$ro&y ;talinowskie(" Wy&awano wiele ksi)ek. wszystkic i tak nikt nie z&oaby 'rzeczyta-" % kie&y bra (u (ak)2 &o r3ki 1 okazywao si3. e *ona byo nie bra-" Z&ecy&owa si3 wi3c czyta- te. kt,re &ostay na$ro&3" % na$r,& wr3czano co roku czter&zie2ci albo i 'i3-&ziesi)t" Myliy si3 9io*ce i tytuy" < 'o(3cia te *u si3 *yliy" 9o'iero co nauczy si3. e 'atrze- obiektywnie 1 to wi&zie- wszystko tak. (ak (est na'raw&3. a zaraz 'ote* 'rzeczyta krytyk3 'ewne( 'isarki. e /wkroczya na 2liski $runt obiektywiz*u0" Czyta 9io*ka /4yw) wo&30 i nie *,$ si3 'oa'a-: czy to ksi)ka (est tak ci3ko na'isana. czy to (e*u tak ci3ko na &uszy" Wzbierao w ni* 'oczucie krzyw&y i rozalenia" Za'ra$n) 1 'ora&zi- si36 Poskary-6 % *oe 'o 'rostu 'oroz*awia- z ki*2. ot tak. o& serca. i eby kto2 uali si3 c o- troszeczk3. 'ocieszy" Czyta oczywi2cie i sysza. e lito2- to 'onia()ce uczucie: 'onia i te$o. kt,ry si3 litu(e. i te$o. na& kt,ry* si3 litu()" % *i*o to 'ra$n). eby kto2 si3 na& ni* ulitowa" 7u. w sali. *ona byo 'osuc a- i 'oroz*awia- o ciekawyc s'rawac . ale nie o ty* i nie tak. (ak by si3 c ciao" W2r,& *3czyzn trzeba zac owywa- si3 'o *3sku" Ewsze*. w sz'italu 'rzebywao &uo kobiet. bar&zo &uo. lecz 9io*ka nie o&wayby si3 'rzekroczy- 'ro$u ic $warne( sali" F&yby leay ta* z&rowe kobiety 1 to tak. nawet 'rzy(e*nie byoby za(rze- &o nic niby 'rzy'a&kie* i co2 zobaczy-" #e&nak wobec takie$o zbiorowiska c oryc kobiet o&wraca wzrok. bo()c si3 1 co2 zobaczy-" W obliczu ic c oroby 'owstrzy*ywa $o zakaz silnie(szy ni zwycza(ne zawsty&zenie" 9io*ka s'otyka te kobiety na sc o&ac i korytarzac : niekt,re byy tak wyniszczone cier'ienie*. tak zobo(3tniae. e nie &bay o za'i3cie szla?rok,w i wi&a- byo bielizn3. kt,r) *iay 'o& s'o&e* 1 na 'iersiac . 'onie( 'asa" Wi&ok ten s'rawia *u b,l" < s'otyka()c kobiety zawsze o&wraca wzrok" Nieatwo zawierao si3 tu zna(o*o2ci"""

Pozna tylko cioci3 ;tio?3 1 'ierwsza $o &ostrze$a. za$a&aa 1 i za'rzy(a>nili si3" Ciocia ;tio?a &oc owaa si3 (u wnuk,w. a ze swoi*i z*arszczka*i i wyrozu*iay* u2*iec e* wy$l)&aa (ak na('raw&ziwsza babcia" ;tawali obo(e $&zie2 na sc o&ac i &u$o roz*awiali" Nikt ni$&y nie suc a 9io*ki tak uwanie i tak ser&ecznie. (ak na(blisze$o czowieka" < c 3tnie o'owia&a cioci ;tio?ie o sobie. a nawet o *atce 1 i to takie rzeczy. o kt,ryc nie o'owie&ziaby niko*u inne*u" Mia &wa lata. $&y o(ciec z$in) na wo(nie" Pote* z(awi si3 o(czy*. czowiek szorstki. ale s'rawie&liwy. &aoby si3 z ni* wytrzy*a-. lecz *atka 1 'rzy cioci ;tio?ie nie wy'owie&zia $o2no te$o sowa. c o- w *y2lac ni$&y nie uywa inne$o 1 skurwia si3" E(czy* 'orzuci () 1 i &obrze zrobi" E& te$o czasu *atka zacz3a s'rowa&za- $ac ,w &o 'oko(u. w kt,ry* *ieszkaa z 9io*k): 'ia z ni*i @9io*ce te 'ro'onowali. ale o&*awiaA. a 'ote* $o2cie zostawali u nie( &o ',nocy albo i &o rana 1 roz*aicie" W 'oko(u nie byo a&nyc zason ani 'rze'ierze8. a latarnia z ulicy o2wietlaa ka&y szcze$," 9io*ka tyle si3 na'atrzy. e s'rawy. kt,re 'rzy'rawiay o &reszcze (e$o r,wie2nik,w. uwaa za (e&no wielkie 2wi8stwo" ;ko8czy 'i)t) klas3. 'ote* sz,st). a w si,&*e( 'rze'rowa&zi si3 &o szkolne$o wo>ne$o. staruszka" W szkole &ostawa &wa 'osiki &ziennie" Matka nawet nie 'r,bowaa nakoni- $o &o 'owrotu 1 'ozbya si3 ci3aru i tyle" 9io*ka *,wi o *atce z nienawi2ci). s'oko(nie nie *,$" Ciocia ;tio?a suc aa. kiwaa $ow). a ',>nie( 'owie&ziaa co2 &ziwne$o: 1 Wszyscy na ty* sa*y* 2wiecie y()" #e&en on &la wszystkic " W zeszy* roku 'rzeni,s si3 &o osa&y ?abryczne(. $&zie bya szkoa wieczorowa. i za*ieszka w otelu robotniczy*" =czy si3 ?ac u tokarza. 'ote* &osta &ru$) $ru'3" +obota nie sza *u za &obrze. ale na 'rzek,r *atczyne( roz'u2cie w,&ki nie 'i. 'ie2ni nie wy2'iewywa. tylko uczy si3" Z &obry*i wynika*i uko8czy ,s*) klas3 i zaliczy 'ierwsze ',rocze &ziewi)te(" Cay czas si3 uczy. i tylko w 'ik3 1 w 'ik3 lubi 'o$ra- z c o'aka*i" +za&ko. 'rzy okaz(i" < za t3 &robn) i (e&yn) 'rzy(e*no2- los $o 'okara: kto2 na boisku niec c)cy ko'n) 9io*k3 kolca*i w $ole8. 9io*ka nawet nie zwr,ci na to uwa$i. 'ar3 &ni utyka. 'ote* 'rzeszo" % (esieni) no$a rozbolaa" !olaa i bolaa" 9u$o zwleka z ',(2cie* &o lekarza" Leczyli no$3 oka&a*i. 'o$orszyo si3. lekarska szta?eta 'rzekazaa $o &o sz'itala obwo&owe$o. a 'ote* tuta("

< &lacze$o. 'yta teraz 9io*ka cioci3 ;tio?3. &lacze$o los (est taki nies'rawie&liwy6 #e&ny* ycie uka&a si3 (ak 'o *a2le. a inny* 1 wiecznie wiatr w oczy" % *,wi si3. e czowiek sa* (est kowale* wasne$o losu" Nie'raw&a5 Nic o& czowieka nie zaley" 1 E& !o$a zaley 1 us'oka(aa ciocia ;tio?a" 1 E& woli boskie(" Wszystko (est w r3kac !o$a" 7rzeba si3 'o$o&zi-. 9io*usza" 1 ;koro o& Nie$o zaley. to ty* bar&zie( (est nies'rawie&liwe5 Wszystko wi&zi. wszystko *oe. a zwala na (e&ne$o czowieka5 Powinien &zieli- 'o r,wno5 Przyznawa (e&nak. e trzeba si3 'o$o&zi- z lose*" No bo (e2li si3 nie 'o$o&zi- 1 to co robi-6 Ciocia ;tio?a bya tute(sza. &zieci 1 c,rki. synowie i synowe 1 o&wie&zay () cz3sto i 'rzynosiy r,ne s*akoyki" Cz3stowaa ni*i s)sia&ki i salowe. zawsze 'a*i3taa te o 9io*ce. wywoywaa $o z sali i wsuwaa w $ar2- (a(ko albo 'ieroek" 9io*ka stale c o&zi $o&nawy. 'rzez cae ycie nie &o(a&a" E& nieustanne$o *y2lenia o (e&zeniu wasny $,& wy&awa *u si3 wi3kszy. ni by w istocie" Br3'owa si3 (e&nak ob(a&a- cioci3 ;tio?3 i $&y bra (a(ko. to za 'ieroek &zi3kowa" 1 !ierz. bierz5 1 na*awiaa" 1 Z *i3se*. &obry" 7rzeba (e2-. ',ki *i3so'ust" 1 % co. 'ote* nie wolno6 1 Pewnie e nie wolno5 Nie wiesz6 1 % 'o *i3so'u2cie6 Co (est ',>nie(6 1 P,>nie(6 Estatki5 1 7o c yba (eszcze le'sze ni *i3so'ust5 Ciociu ;tio?o. le'sze6 1 #ak kto woli" Le'sze. $orsze 1 a *i3sa nie wolno" 1 % ostatki &u$o trwa()6 1 7y&zie8" 1 % co b3&zie 'o ostatkac 6 1 artobliwie &o'ytywa si3 9io*ka. c owa()c 'ac n)cy 'ieroek &o*owe$o wy'ieku" W (e$o &o*u nikt ni$&y takic nie 'iek" 1 7o ci 'o$anie teraz rosn). nic nie wie&z)5 Pote* (est Wielki Post" 1 % 'o co6 Po co 'ost. i &o te$o wielki6 1 % &late$o. 9io*usza. e (ak brzuc za bar&zo na'c asz. to &o zie*i ci)$nie" E& czasu &o czasu trzeba zrobi- 'rzerw3 w (e&zeniu" 1 Po kie$o robi- 'rzerw3 w (e&zeniu6 1 nie *,$ zrozu*ie- 9io*ka. (ako e w yciu zna $,wnie takie 'rzerwy" 1 Po to. eby krew oczy2ci-" Na $o&niaka czowiek wawszy. nie zauwaye26 1 Nie. ciociu ;tio?o. (ako2 nie zauwaye*"

#eszcze w 'ierwsze( klasie. (eszcze czyta- i 'isa- nie u*ie()c &owie&zia si3 9io*ka. nauczy i uwierzy bez zastrzee8. e reli$ia to o'iu* &la lu&u. 'o stokro- reakcy(ne ba(&y. oszuka8stwo i wy*ys s'rytnyc kanciarzy" Przez reli$i3 'roletariusze w r,nyc kra(ac nie *o$) wyzwoli- si3 z a' wyzyskiwaczy" F&y tylko zerw) okowy reli$ii. wez*) bro8 &o r3ki i wywalcz) wolno2-" < ciocia ;tio?a ze swoi* 2*ieszny* kalen&arze*. ze swoi* !o$ie* w ka&y* sowie. z ty* &obry* u2*iec e* i s*aczny* 'ierokie* bya tu. w te( 'onure( klinice. 'ostaci) absolutnie reakcy(n)" % (e&nak teraz. teraz w sobotnie 'o'ou&nie. $&y lekarze 'oszli &o &o*u zostawia()c 'ac(ent,w sa* na sa* z ic *y2la*i. $&y s*3tny &zie8 s)czy (eszcze &o sal resztki 2wiata. a na korytarzu 'aliy si3 (u la*'y. 9io*ka ku2tyka 'o sz'italu i wsz3&zie szuka te( reakcy(ne( cioci ;tio?y. kt,ra i tak *iaa &la nie$o tylko (e&n) ra&3 1 'o$o&zi- si3 z lose*" !yle nie o'erowali" !yle nie a*'utowali no$i" Z$o&zi- si3 czy nie6 % *oe a*'utowa-. 'ozby- si3 te$o szar'i)ce$o b,lu6 Cioci ;tio?y ni$&zie nie byo" Za to na 'arterze. w *ie(scu. $&zie korytarz rozszerza si3 tworz)c nie&uy all @w klinice all ten 'eni rol3 /czerwone$o k)cika0. c o- stao w ni* biurko 'iel3$niarki i sza?ka z lekarstwa*iA. zobaczy 9io*ka &ziewczyn3. a wa2ciwie (eszcze &ziewczynk3: sie&ziaa na krze2le w szary* o y&ny* szla?roku. ale wy$l)&aa (ak $wiaz&a ?il*owa" Miaa ,te wosy o (aki*2 nie'raw&o'o&obny* o&cieniu. uczesane w co2 lekkie$o i 'uszyste$o. cze$o 9io*ka nie u*ia nazwa-" Wi&zia () (u wczora( i a za*ru$a ocza*i na wi&ok te$o ,te$o klo*bu wos,w" 9ziewczyna wy&aa *u si3 tak 'i3kna. e nie *ia o&wa$i na ni) 'atrze- 1 o&wr,ci wzrok i o&sze&" !ya tu (e&yn) r,wie2nic) 9io*ki. nie licz)c ;urc ana z a*'utowan) no$). lecz o takic &ziewczynac nie 2*ia nawet *arzy-" 9zi2 te () wi&zia. z tyu" Na(bar&zie( workowaty szla?rok nie by w stanie ukry- (e( ?i$ury. z$rabne( (ak u osy" ;za. a sno' ,tyc wos,w 'o&ry$iwa w ryt* krok,w" 9io*a na 'ewno (e( nie szuka. bo i 'o co: i tak nie *iaby o&wa$i zawrzezna(o*o2ci" Wie&zia. (ak to b3&zie 1 o& razu $o zatka. (akby *ia kluc y w ustac . i na(wye( wybekocze co2 $u'ie$o" Bie&y (e&nak u(rza &ziewczyn3 w /czerwony* k)ciku0. serce *u za*aro" ;tara()c si3 nie kule-. st)'a()c (ak na(r,wnie( 'o&sze& &o k)ta i zacz) 'rze$l)&azszywk3 re'ublika8skie( /Praw&y0. z kt,re( 'ac(enci 'owy&zierali kartki na o'akowania i inne 'otrzeby" Poow3 'okryte$o czerwony* ',tne* stou za(*owao $i'sowe. u&a()ce br)z 'o'iersie ;talina na&naturalne( wielko2ci" Z &ru$ie( strony staa salowa. te okazaa. &ua.

szerokousta 1 staa (akby obok ;talina" !ez 'o2'iec u. (ak to 'rzy sobocie. rozoya na stole $azet3. wysy'aa na ni) $ar2- 'estek &yni i (a&a (e s*akowicie. wy'luwa()c u'iny na t3 sa*) $azet3" !y- *oe 'rzystan3a tu tylko na c wil3. ale 'estki 'oc on3y () bez reszty" Z $o2nika na 2cianie 'yn3y c ry'liwe &>wi3ki *uzyki taneczne(" Przy stoliku &wa( 'ac(enci $rali w warcaby" % &ziewczyna. (ak k)te* oka zaobserwowa 9io*ka. sie&ziaa na krze2le 'o& 2cian) i nic nie robia. 'o 'rostu sie&ziaa sobie. ale sie&ziaa wy'rostowana i (e&n) r3k) 'rzytrzy*ywaa szla?rok na 'iersiac 1 ta*. $&zie ni$&y nie *a '3telek. o ile kobiety sa*e ic nie 'rzyszy()" ;ie&zia ,towosy $asn)cy anio. bliski. a nie&ost3'ny" % tak &obrze byoby z ni* 'oroz*awia-5 E czy*kolwiek" Nawet o no&ze" Zy na sa*e$o siebie. 9io*ka 'rze$l)&a $azety" Przy'o*niao *u si3. e &la wy$o&y zawsze strzy$ wosy *aszynk) na zero" 7eraz wy$l)&a 'ewnie w (e( oczac (ak ostatni kretyn" < na$le anio o&ezwa si3 'ierwszy: 1 Co2 ty taki nie2*iay6 9ru$i &zie8 c o&zi i nawet nie 'o&e(&zie" 9io*a &r$n). roze(rza si3" Nie byo na(*nie(sze( w)t'liwo2ci5 M,wia &o nie$o" Bita czy 'i,ro'usz 1 to co2 na $owie koysao si3 (ak kwiat" 1 No. nie b,( si35 !ierz krzeso i sia&a(" Poroz*awia*y sobie" 1 Nie bo(3 si3 1 $os troc 3 zawi,&. sowa nie c ciay (ako2 'rze(2- 'rzez $ar&o" 1 No. c o&> tu5 Wzi) krzeso i &oka&a()c o$ro*nyc stara8. eby nie utyka-. zani,s (e w (e&ne( r3ce 'o& 2cian3. 'ostawi obok" Pote* wyci)$n) &o8: 1 9io*a" 1 %sia 1 woya &o wn3trza (e$o &oni swo(). *i3ciutk). i wy(3a z 'owrote*" =sia&" Musia to by- ko*iczny wi&ok 1 sie&zieli obok siebie (ak 'ara narzeczonyc " Nawet (e( nie wi&zia" Wsta. ustawi krzeso inacze(" 1 ;ie&zisz sobie6 1 s'yta" 1 % co tu robi-6 Zreszt) nie nu&z3 si3" Ma* za(3cie" 1 #akie6 1 ;uc a* *uzyki" < ta8cz3 w *y2lac " % ty u*iesz6 1 7a8czy- w *y2lac 6 1 Nie. nor*alnie. na no$ac 5 Nie u*ia"

1 E& razu wi&a-" ;zko&a. *o$liby2*y 'ota8czy- 1 roze(rzaa si3 1 ale tu za *ao *ie(sca" Poza ty* co to za *uzyka5 ;uc a*. bo nie lubi3. (ak (est cic o" 1 % (akie ta8ce lubisz6 1 Przy(e*nie si3 z ni) roz*awiao" 1 7an$o6 1 Co2 ty. (akie tan$o5 7an$o ta8czyy nasze babcie" 7eraz si3 ta8czy rock an& rolla" = nas (eszcze nie. ale w Moskwie (u ta8cz)" < to ?antastycznie5 9io*a nie wszystko rozu*ia. ale *io byo tak sie&zie-. roz*awia- i *,c na ni) 'atrze-" Miaa &ziwne oczy 1 zielonkawe" Eczu nie 'rze?arbu(esz. ka&y *a. (akie *a" Po&obay *u si3" 1 7o bo*bowy taniec5 1 'strykn3a 'alca*i" 1 Nie *o$3 ci 'okaza-. bo sa*a (eszcze nie wi&ziaa*" % ty6 #ak si3 bawisz6 Moe 2'iewasz6 1 Nie. nie u*ie* 2'iewa-" 1 % *y ci)$le 2'iewa*y" #ak si3 *ilczy. to (est s*utno" Frasz na akor&eonie6 1 Nie $ra* 1 wy*a*rota coraz bar&zie( zawsty&zony 9io*ka" Zu'enie &o nie( nie 'asowa" Pewnie uwaaa $o za nu&ziarza" #ak *ia 'owie&zie-. e interesu(e si3 ycie* s'oeczny*6 %sia nato*iast bya z&u*iona: ale ciekawy ty'ek si3 tra?i5 1 7renu(esz co26 #a trenu(3 'i3ciob,(" ;kacz3 *etr czter&zie2ci. bie$a* w trzy&zie2ci i &wie &ziesi)te sekun&y" 1 #a nie""" 1 =2wia&o*i sobie z $orycz). e niczy* nie *oe (e( zai*'onowa-" Nie *a co. niekt,rzy u*ie() korzysta- z ycia" % on ni$&y nie b3&zie *,$""" 1 7roc 3""" Fra* w 'ik3""" Fra" < &oi$ra si3" 1 7o *oe 'rzyna(*nie( 'alisz6 %lbo 'i(esz6 1 nie tracia na&ziei %sia" 1 Moe c ocia 'iwo6 1 Piwo 1 westc n) 9io*ka" @Piwa te nie bra &o ust. ale *usia ratowa- resztki onoru" A 1 E rany5 1(3kn3a %sia. (akby kto2 u&erzy () w &oek" 1 Burcz3. ale z was *a*insynki5 Zu'enie bez ikry" W nasze( szkole te s) tacy" Wiesz. we wrze2niu 'rzenie2li nas &o *3skie( bu&y" Co za los5 9yrektor zostawi w te( szkole sa*yc takic $rzeczniutkic 'ry*usik,w i 2ci)$n) troc 3 &ziewczyn. a na(?a(nie(szyc c o'ak,w wy'c n) &o nasze(. e8skie(" Nie *,wia te$o zo2liwie. racze( litowaa si3 na& ty*i /$rzeczniutki*i0. ale 9io*ka obrazi si3 w ic i*ieniu" 1 W kt,re( klasie (este26 1 s'yta"

1 W &ziesi)te(" 1 < 'ozwala() wa* nosi- takie ?ryzury6 1 % sk)&5 Hci$a() nas" %le *y si3 nie &a(e*y" Nie. nie *iaa za*iaru k'i-" % zreszt) 1 niec by nawet k'ia. niec by bia 'i32ci). byle tylko roz*awiaa5 Muzyka taneczna sko8czya si3 i 'rzez $o2nik na&awano teraz 'o$a&ank3 o uka&ac 'aryskic . niekorzystnyc &la Lranc(i. $&y uzaleniay () o& Nie*iec. i niekorzystnyc &la Nie*iec. $&y uzaleniay (e o& Lranc(i" 1 % tak w o$,le to ki* (este26 1 wy'ytywaa %sia" 1 7ak w o$,le (este* tokarze* 1 ni to lekcewa)co. ni to z &u*) ozna(*i 9io*ka" 7okarz nie wywar na %si wraenia" 1 <le zarabiasz6 9io*ka bar&zo sobie ceni sw,( zarobek. byy to (e$o 'ierwsze wasne 'ieni)&ze" 7eraz czu (e&nak. e nie wykrztusi. ile zarabia" 1 Frosze. nie *a o czy* *,wi- 1 wyb)ka" 1 +zu- to5 1 stanowczo stwier&zia %sia" 1 Zosta8 le'ie( s'ortowce*5 Warunki *asz" 1 %le to trzeba u*ie-""" 1 Co u*ie-. co u*ie-6 Ba&y *oe zosta- s'ortowce*5 7rzeba tylko &uo trenowa-" ;'ort bar&zo si3 o'aca5 1 'rzekonywaa ze zna(o*o2ci) rzeczy" 1 Wo) za &ar*o. kar*i) za trzy&zie2ci rubli &ziennie. ?un&u() otele""" % &o te$o na$ro&y5 % ile *iast czowiek zwie&zi5 1 F&zie (u bya26 1 W Lenin$ra&zie. w Woroneu""" 1 Po&oba ci si3 Lenin$ra&6 1 #eszcze (ak5 Pasa 5 Fostiny( 9wor5 %lbo wyobra> sobie: skle' z sa*y*i 'o8czoc a*i5 Cay skle' 1 tylko 'o8czoc y. wszystkie ro&za(e5 %lbo sa*e torebki5 9io*ka nie *,$ sobie te$o wyobrazi- i 'oczu zaz&ro2-" Moe na'raw&3 wane i 'otrzebne byy s'rawy. kt,ry*i ya %sia. a on za(*owa si3 (aki*i2 ba ostka*i6 ;alowa tkwia 'rzy stole (ak 'o*nik i wy'luwaa u'iny na $azet3" 1 ;koro (este2 s'orts*enk). to co tu robisz6 Nie c cia 'yta- w'rost. co (e( (est" Moe wsty&ziaby si3 'owie&zie-" 1 Ec . (a tylko na trzy &ni. na ba&ania 1 rzucia nie&bale" #e&n) r3k) stale *usiaa 'rzytrzy*ywa- albo 'o'rawia- nies?orny szla?rok" 9ali *i taki ac . e wsty& w ni* c o&zi-5

#ak tu lu&zie *o$) wytrzy*a-6 Przecie 'o ty$o&niu *ona oszale- z nu&,w5 % ty6 Co ci (est6 1 #a6 1 9io*ka zawa a si3" C cia 'oroz*awia- o no&ze. ale o$l3&nie. bezcere*onialno2- 'ytania s'eszya $o" 7u. na no&ze""" 9otyc czas sowa /tu. na no&ze""" 0 *iay &la nie$o o$ro*ne i $orzkie znaczenie" 7eraz (e&nak. 'rzy te( beztroskie( &ziewczynie zw)t'i. czy to na'raw&3 takie wane" < o'owie&zia o no&ze tak (ak o swoic zarobkac . z zaenowanie*" 1 < co *,wi) lekarze6 1 Wi&zisz""" Niby nic nie *,wi)""" a c c) a*'utowa-" Powie&zia to 1 i ze st3a) twarz) s'o(rza na (e( 'ro*ienn) buzi3" 1 Co2 ty5 1 %sia kle'n3a $o w ra*i3 (ak stare$o ku*'la" 1 #ak to a*'utowa-6 Powariowali6 Nie c ce i* si3 leczy-5 Nie z$a&za( si35 Le'ie( u*rze-. ni y- bez no$i5 7akie kalectwo5 Przecie to nieszcz32cie5 4y(e si3 'o to. eby by- szcz32liwy*5 Zn,w *iaa rac(35 Co to za ycie bez no$i. o kuli6 F&yby *usia usi)2- obok nie( tak (ak teraz 1 $&zie 'ooyby kul36 % kikut6 Nawet krzesa by nie 'rzyni,s. &ziewczyna by *u 'rzyniosa5 Nie. bez no$i nie *a ycia5 4y(e si3 'o to. eby by- szcz32liwy*" 1 9u$o tu (este26 1 #ak &u$o6 1 9io*ka *usia 'o*y2le-" 1 7rzy ty$o&nie" 1 Ekro'no2-5 1 wz&ry$n3a si3 %sia" 1 Co za nu&y5 %ni ra&ia. ani Wyobraa* sobie te roz*owy w sali5 < zn,w 9io*ka wsty&zi si3 'rzyzna-. e cay*i &nia*i wkuwa stereo*etri3" Przy nie( warto2ci. kt,re ceni. wy&away *u si3 teraz ao2nie 'o*'atyczne i sztuczne" Powie&zia wi3c nonszalancko @c o- w $3bi &uszy uwaa to 'ytanie za bar&zo waneA: 1 No. ostatnio &yskutowali2*y o ty*. co (est w yciu na(wanie(sze" 1 E czy*65 1 Po co lu&zie y(). i tak &ale(" 1 P i5 1 %sia na wszystko *iaa $otow) o&'owie&>" 1 Na* te za&awali takie wy'racowanie: /#aki (est cel ycia czowieka60 < &yktowali 'lan: 'raca zbieraczy baweny. 'raca &o(arek. czyn Pawa Borcza$ina i tw,( stosunek &o nie$o. czyn Matrosowa i tw,( stosunek &o nie$o""" 1 No i (aki (est tw,( stosunek6 ar*onii5

1 #ak to (aki6 7rzeba 'isa-. e 'owt,rzyoby si3 ten czyn" Nie wolno te$o 'o*in)-5 Ba&y 'isze. e 'owt,rzyby bez wa ania" Po co 'o&'a&a- 'rze& e$za*ina*i6 ;aszka Fro*ow za'yta kie&y2: /% czy *o$3 na'isa-. co na'raw&3 o ty* *y2l360 % nauczycielka na to: /#a ci &a* *y2le-5 Bro'n3 tak) &w,(3. e si3 &o ko8ca roku nie wy$rzebiesz50 % (e&na &ziewczyna na'isaa tak: /#eszcze nie wie*. czy koc a* o(czyzn3. czy nie" 0 % ta (ak si3 nie rzuci: /7o straszne5 #ak *oesz nie koc a- o(czyzny650 1 /Moe koc a*. ale (eszcze nie wie*" Musiaaby* (ako2 s'raw&zi-" 0 1 /Nie *a a&ne$o s'raw&zania. *io2- &o o(czyzny 'owinna2 wyssa- z *lekie* *atki5 Na nast3'n) lekc(3 na'iszesz wy'racowanie (eszcze raz50 M,wi*y na ni) +o'uc a" We(&zie &o klasy i nawet si3 nie u2*iec nie. cay czas c o&zi za" My wie*y &lacze$o: stara 'anna. nieu&ane ycie. to wyywa si3 na nas" Zwaszcza na a&nyc &ziewczynac " Nie znosi a&nyc &ziewczyn5 Powie&ziaa to o sobie bez cienia ?aszywe( skro*no2ci 1 bya a&na i &obrze o ty* wie&ziaa" Nie 'oznaa (eszcze a&ne$o sta&iu* c oroby. b,lu. cier'ienia. bezsenno2ci. braku a'etytu. nie utracia (eszcze 2wieo2ci. ru*ie8c,w. 'o 'rostu w'a&a tu ze swoic $i*nastycznyc . ze swoic 'ota8c,wek na zwyke trzy&niowe ba&ania" 1 Wszyscy nauczyciele s) tacy6 1 s'yta 9io*ka. eby tylko 'o&trzy*a- roz*ow3. eby %sia nie za*ilka. eby *ona byo 'atrze-. (ak *,wi" 1 #asne5 Na&3te waniaki5 Wia&o*o. bu&a" ;zko&a $a&a-5 #e( z&rowa ra&o2- u&zielia si3 9io*ce" ;ie&zia w&zi3czny za t3 'a'lanin3. znikn3a $&zie2 (e$o nie2*iao2- i skr3'owanie" Nie c cia s'iera- si3 z %si). 'rzyznawa (e( rac(3 we wszystki*. co *,wia. nawet wbrew wasny* 'rzekonanio*" Fot,w by 'rzyzna- t3 rac(3 r,wnie w s'rawie no$i. z$o&zi- si3. e to nic 'owane$o. ale no$a &awaa o sobie zna-. 'rzy'o*inaa. e c oroba 'eznie w $,r3 1 &ok)&6 9o kolana6 9o 'ac winy6 < wa2nie &late$o 'ytanie /Co (est w yciu na(wanie(sze60 *iao &la 9io*ki tak zasa&nicze znaczenie" < s'yta: 1 % ty (ak s)&zisz6 Co (est w yciu na(wanie(sze6 Nie. &la te( &ziewczyny wszystko byo (asne i 'roste5 ;'o(rzaa na 9io*k3 zielonkawy*i ocza*i. (akby nie wierz)c. e 'yta cakie* serio" 1 #ak to co6 Mio2-5 Mio2-5 7osto( te twier&zi. e /*io2-0 1 ale o (ak) *io2- c o&zio6 % ta*ta *io2-. o kt,re( *,wia nauczycielka %si6 Co *iaa na *y2li6 9io*ka lubi 2ciso2- i &late$o *usia (eszcze co2 wy(a2ni-" sal

1 %le 'rzecie""" 1 zacz) oc ry'le @sowo niby atwe. ale co inne$o 'o*y2le-. a co inne$o 'owie&zie- (e $o2noA 1 """ *io2- to nie (est cae ycie""" 7o nie wszystko""" 7o""" tylko o& czasu &o czasu" " E& 'ewne$o wieku""" < &o 'ewne$o wieku""" 1 E& (akie$o6 No. o& (akie$o6 1 $niewnie &o'ytywaa si3 %sia" 1 Boc a- trzeba w *o&o2ci5 W naszy* wieku5 W yciu liczy si3 tylko *io2-5 Co *oe by- w yciu o'r,cz *io2ci6 Nic5 =niesione brewki wyraay tak absolutn) 'ewno2-. e $u'io byoby *ie- inne z&anie" 9io*ka *ilcza" C cia suc a-. a nie &yskutowa-" Przysun3a si3 blie(. nac ylia i c o- r3ce *iaa nieruc o*e. (ak $&yby wyci)$aa (e ku nie*u 'rzez zwaliska wszystkic *ur,w na 2wiecie: 1 Mio2- (est nasza5 i teraz5 < nie *a co suc a- r,nyc *)&rali. e kie&y2 co2 ta* b3&zie albo nie b3&zie" #est 1 *io2-5 Mio2-5 Nic wi3ce(5 9io*ka *ia wraenie. e zna() si3 o& wiek,w" Wy&awao *u si3. e $&yby nie obecno2- salowe( z 'estka*i. 'iel3$niarki. $raczy 'rzy stoliku i 'ac(ent,w na korytarzu. to %sia natyc *iast. tu. w ty* /czerwony* k)ciku0 byaby skonna 'o*,c *u zrozu*ie-. co (est w yciu na(wanie(sze" < za'o*nia 9io*ka o c ore(. stale bol)ce( no&ze. i z roz&ziawiony*i usta*i za$a'i si3 w wyci3cie szla?roka %si" < to. co byo tak wstr3tne. $&y robia to *atka. teraz 'o raz 'ierwszy stao si3 czy*2 &oskonale niewinny*. cu&ownie nieskalany* 1 czyst) i 'i3kn) 'rzeciwwa$) cae$o zie*skie$o bru&u" 1 % ty co 1 sze'te* s'ytaa %sia. $otowa roze2*ia- si3. ale ze ws',czucie*" 1 7y (eszcze ni$&y""" 6 Prawiczek. tak6 Za'on3y 9io*ce uszy. twarz. czoo. obla $o ar (ak zo&zie(a 'rzya'ane$o na $or)cy* uczynku" W ci)$u zale&wie &wu&ziestu *inut 'ozbawiony 'rzez t3 &ziewczyn3 wszystkie$o. co $ro*a&zi lata*i. z wysc ni3ty* $ar&e*. (akby 'rosz)c o lito2- s'yta: 1 % ty6 Po& szla?rokie* *iaa tylko koszulk3. 'iersi i &usz3. a 'o& sowa*i 1 na$) 'raw&3. i (e( take nie zasaniaa. nawet nie c ciaa zasoni-: 1 Poowa &ziewczyn to robi5 #e&na zasza w ci)3. (ak bya w ,s*e( klasie5 % (e&n) 'rzya'ali w *ieszkaniu. (ak""" za 'ieni)&ze. rozu*iesz6 Miaa wasn) ksi)eczk3 oszcz3&no2ciow)5 Wa2nie 'rzez ni) w'a&a" Zostawia ksi)eczk3 w &zienniczku i nauczycielka znalaza" <* wcze2nie( si3 zacznie. ty* ciekawie(5 Nie *a na co czeka-5 Wiek ato*u5

Rozdzia *ede+a!%" % (e&nak sobotni wiecz,r r,ni si3 o& innyc wieczor,w: 'ac(ent,w onkolo$ii te o$arniao uczucie (akie(2 niewytu*aczalne( ul$i. c o- wa2ciwie nie wia&o*o. &lacze$o: 'rzecie nie uwalniali si3 na nie&ziel3 o& swoic c or,b. ani ty* bar&zie( o& *y2li o nic " =walniali si3 o& roz*,w z lekarza*i i uci)liwyc zabie$,w 1 i c yba wa2nie to 'oruszao w ka&y* ukryt) strun3 wiecznie &ziecinne( ra&o2ci" Bie&y 'o s'otkaniu z %si) 9io*ka ostronie 'okona sc o&y i 'ow,cz)c bol)c) no$) wsze& &o sali. byo tu toczno (ak ni$&y" E'r,cz stayc lokator,w i ;ib$atowa zobaczy $o2ci z 'arteru: zna(o*e$o. Borea8czyka Ni @leczono $o i$a*i ra&owy*i 1 $&y i$y tkwiy w (3zyku. Ni 'rzebywa 'o& klucze* (ak wi3zie8 albo &ro$ocenny skarbA oraz nowyc " #e&en z tyc nowyc . +os(anin. bar&zo 'rzysto(ny *3czyzna o wysoko zaczesanyc sz'akowatyc wosac i z c ory* $ar&e* 1 *,wi tylko sze'te* 1 rozsia& si3 na ,ku 9io*ki" Wszyscy suc ali 1 nawet Mursali*ow i #e$enbier&i(ew. kt,rzy nie rozu*ieli 'o rosy(sku" ;uc ali Bosto$otowa" Bosto$otow sie&zia nie na ,ku. ale wye(. na 'ara'ecie. 'o&kre2la()c w ten s'os,b &onioso2- c wili" @Piel3$niarki nie 'ozwoliyby *u ta* sie&zie-. ale &yur *ia &zi2 'iel3$niarz 7ur$un. sw,( c o'. wie&zia. e sz'ital si3 o& te$o nie zawali" A #e&n) no$3 Bosto$otow o'ar o swo(e ,ko. a &ru$). z$i3t) w kolanie. uoy na kolanie ta*te( (ak $itar3" Biwa si3 lekko i 'rze*awia 'o&niecony* $ose*: 1 4y kie&y2 taki ?ilozo?. Bartez(usz" < ten Bartez(usz 'owie&zia: /Po&awa( wszystko w w)t'liwo2-" 0 1 %le to nie &otyczy nasze( rzeczywisto2ci 1 zastrze$ +usanow 'o&nosz)c 'alec" 1 Nie. oczywi2cie. e nie 1 Bosto$otow by nawet z&ziwiony ty* zastrzeenie*" 1 C c3 tylko 'owie&zie-. e nie 'owinni2*y za bar&zo wierzy- lekarzo*" E 'rosz3. czyta* teraz tak) ksi)k3 1 'okaza o'asy to* 1 %brikosow i ;trukow. /%nato*o'atolo$ia0. 'o&r3cznik aka&e*icki" 7u 'isze. e zaleno2- *i3&zy c orob) nowotworow) a centralny* uka&e* nerwowy* nie zostaa (eszcze &ostatecznie zba&ana" % (est to zaleno2za&ziwia()ca5 Przeczyta* wa* &osownie 1 'rzerzuci 'ar3 kartek 1 o. (est: /Wyst3'u() niekie&y 'rzy'a&ki sa*oistne( re*is(i nowotworu" 0 +ozu*iecie6 Nie wyleczenia. lecz oz&rowienia5 No i co wy na to6 W sali zawrzao" Eto sa*oistne oz&rowienie wyleciao z kart ksi)ki niczy* t3czowy *otyl i ka&y na&stawia teraz czoo. 'oliczki. twarz. eby tylko ,w *otyl *usn) (e swy*i zbawczy*i skrzy&a*i"

1 ;a*oistne5 1 Bosto$otow o&oy ksi)k3 i 'otrz)sn) wyci)$ni3ty*i ra*iona*i. a no$a na&al leaa na &ru$ie( (ak $itara" 1 7o znaczy. e na$le. ni st)&. ni zow)&. $uz zaczyna o&wr,t5 Z*nie(sza si3. co?a. wc ania i znika5 Wszyscy za*ilkli. suc ali ba2ni z otwarty*i usta*i" Nie &o wiary 1 eby nowotw,r. (e$o $uz. ten zab,(czy. 'rzekre2la()cy cae ycie $uz *,$ znikn)- tak sa* z siebie. sczezn)bez 2la&u6 Milczeli. czekali na *otyla na&ziei 1 i (e&ynie 'onury Po&&u(ew zaskrzy'ia ,kie* i na'ina()c si3 bezsilnie wyc ry'ia: 1 9o te$o trzeba *ie- czyste su*ienie" Nie wie&zieli. czy wtr)ci si3 &o ic roz*owy. czy roz*awia z sa*y* sob)" Pawe Nikoa(ewicz. kt,ry ty* raze* suc a E$o(e&a nie tylko uwanie. lecz nawet z 'ewn) &oz) sy*'atii. o&wr,ci si3 $watownie i osa&zi #e?rie*a: 1 Co tu *a &o rzeczy su*ienie6 Wsty&>cie si3. towarzyszu Po&&u(ew5 Bosto$otow za2 w *$nieniu oka 'o&c wyci *y2l #e?rie*a: 1 9obrze 'owie&ziae25 ;usznie5 Moe to kwestia czyste$o su*ienia. wszystko (est *oliwe5 Po wo(nie czytae*. w (aki*2 czaso'i2*ie. bar&zo ciekawy artyku""" Ekazu(e si3. e czowiek *a koo *,z$u tak) barier3. $ruczo czy co. i te bakterie i substanc(e. kt,re zabi(a() or$aniz*. nie *o$) (e( 'okona-" P,ki nie 'rze(&) 1 czowiek y(e" 7ylko o& cze$o to zaley6 Mo&y $eolo$. kt,ry ci)$le czyta ksi)ki i w te( c wili te sie&zia na ,ku z ksi)k) w r3ku. o& czasu &o czasu unosi $ow3 i 'rzysuc iwa si3 &yskus(i" =ni,s () i teraz" ;uc ali zreszt) wszyscy" % Le&erau 'o& 'iece* ze swo() $a&k). bia). lecz (u skazan) szy() lea na boku zwini3ty w k3bek i suc a nie o&rywa()c $owy o& 'o&uszki" """ % zaley o& r,wnowa$i soli 'otasu i so&u w te( barierze" #e2li 'rzewaa s,l. nie 'a*i3ta* kt,ra. 'owie&z*y so&u. to nic czowieka nie rusza. nic 'rzez t3 barier3 nie 'rze(&zie. i wte&y si3 y(e" % kie&y 'rzeway s,l 'otasu. bariera 'rzesta(e c roni- or$aniz* i koniec. 2*ier-" % o& cze$o z kolei zaley r,wnowa$a obu soli6 7o (est wa2nie na(ciekawsze5 Zaley o& nastro(u czowieka555 +ozu*iecie6 #e2li czowiek *a c arakter. (e2li zac owu(e s'ok,( &uc a. to w barierze 'rzewaa() sole so&u i a&na. ale to a&na c oroba $o nie wyko8czy5 %le (e2li u'a&nie na &uc u. zaa*ie si3 1 a*en. wzrasta 'ozio* 'otasu i o& razu *ona ku'owa- tru*n3" Feolo$ suc a ze sku'iony* zrozu*ienie*. (ak inteli$entny stu&ent. kt,ry &o*y2la si3 (u. co 'ro?esor na'isze w nast3'ne( lini(ce na tablicy" Po'ar Bosto$otowa: 1 Liz(olo$ia o'ty*iz*u" 9obra konce'c(a" !ar&zo suszna"

< (ak $&yby na&rabia()c stracony czas. zn,w 'o$r)y si3 w lekturze" Pawe Nikoa(ewicz te nie *ia zastrzee8" 7y* raze* E$o(e& sta na $runcie nauki" 1 Nie z&ziwiby* si3 1 ci)$n) &ale( Bosto$otow 1 $&yby za sto lat naukowcy o&kryli. e wy&zielanie (akic 2 'oytecznyc soli zaley o& s'oko(u i czysto2ci su*ienia" < e akurat te sole &ecy&u() o ty*. czy rak ro2nie. czy nie" #e?rie* westc n) oc ry'le" 1 9uo bab skrzyw&zie*" Z &zie-*i 'orzucae*""" Pakay""" M,( rak nie zniknie" 1 % co to *a &o rzeczy6 1 wysze& z siebie Pawe Nikoa(ewicz" 1 Czysty klerykaliz*. reli$ianctwo5 Naczytali2cie si3 'o&e(rzanyc bz&ur. towarzyszu Po&&u(ew. i zaa*ali2cie si3 i&eolo$icznie5 < b3&ziecie zawraca- na* tu $ow3 &oskonalenie* *oralny*5 Ebe(&zie si35 1 Co si3 'an cze'ia &oskonalenia *oralne$o6 1 zaatakowa zirytowany Bosto$otow" 1 9lacze$o &oskonalenie *oralne tak 'ana &rani6 Bo$o *oe &rani- *oralno2-6 C yba tylko (akie2 *oralne zero5 1 Prosz3 si3 nie za'o*ina-5 1 bysn) okulara*i Pawe Nikoa(ewicz" ;ie&zia w te( c wili tak wy'rostowany. tak r,wno trzy*a $ow3. (akby z 'rawe( strony szyi nie *ia a&ne$o $uza" 1 W 'ewnyc stanowisko i nie *oe 'an te$o 'o&waa-5 1 % niby &lacze$o nie *o$3. co6 1 Bosto$otow wle'i w +usanowa swo(e 'iwne 2le'ia" 1 9osy- (u5 1 $o&zili 'ac(enci" 1 Ke(. kole$o 1 sze'ta bez$osy z ,ka 9io*ki" 1 Zacz)e2 o'owia&a- o brzozowy* $rzybie""" #e&nak ani +usanow. ani Bosto$otow nie *ieli za*iaru ust)'i-" Nic o sobie nie wie&zieli. ale *ierzyli si3 wzrokie* z wilcz) zawzi3to2ci)" 1 4eby zabiera- $os w tyc kwestiac . trzeba si3 c o- troc 3 na nic zna- 1 $n3bi 'rzeciwnika Pawe Nikoa(ewicz. &obitnie akcentu()c ka&e sowo" 1 +ol3 'ostulatu &oskonalenia *oralne$o w tw,rczo2ci Lwa 7osto(a raz na zawsze wy(a2ni Lenin5 < towarzysz ;talin5 < Forki5 1 C wileczk35 1 Bosto$otow z tru&e* 'anowa na& sob)" 1 Nikt na 2wiecie nie *oe 'owie&zie- cze$o2 raz na zawsze" 4ycie stan3oby w *ie(scu" Nasi 'oto*kowie nie *ieliby (u nic &o 'owie&zenia5 Pawe Nikoa(ewicz 'oczu si3 zbity z tro'u" Bo8ce (e$o bla&yc . wraliwyc uszu 'oczerwieniay. na 'oliczkac wyst)'iy czerwone 'la*y" kwestiac ustalono zu'enie (asne

@7ak. nie trzeba byo w&awa- si3 w a&ne sobotnie s'ory i &yskus(e. a s'raw&zi- te$o czowieka 1 kto to (est. sk)&. czy( i czy (e$o oburza()ce 'o$l)&y nie szko&z) stanowisku. kt,re za(*u(e" A 1 Nie twier&z3 1 *,wi szybko Bosto$otow e zna* si3 na naukac s'oecznyc . wie* tyle. co nic" %le na *,( rozu* Lenin krytykowa *oralne 'ostulaty 7osto(a tylko &late$o. e o&ci)$ay s'oecze8stwo o& walki z bez'rawie*. o& na&ci)$a()ce( rewoluc(i" 7ak5 9lacze$o (e&nak kae 'an *ilcze- czowiekowi 1 wskaza wielk) a') Po&&u(ewa 1 kt,ry zastanawia si3 na& sense* ycia. sto()c na (e$o $ranicy ze 2*ierci)6 9lacze$o tak 'ana &enerwu(e. e czowiek ten czyta 7osto(a6 Bo*u to 'rzeszka&za6 % *oe ksi)ki 7osto(a naleaoby w o$,le s'ali-6 Moe rz)&owy ;yno& 'rzeoczy 7osto(a. nie &o'rowa&zi s'rawy &o ko8ca6 @Nie zna()c nauk s'oecznyc /na(2wi3tszy*0" A =szy Pawa Nikoa(ewicza 'on3y czerwieni)" 7en otwarty atak na instytuc(3 rz)&ow) @nie &osysza tylko konkretne( nazwyA w obecno2ci 'rzy'a&kowe$o au&ytoriu* zaostrza sytuac(3 &o te$o sto'nia. e naleao natyc *iast &y'lo*atycznie zako8czy- scys(3. a Bosto$otowa 'rzy na(blisze( okaz(i s'raw&zi-" 9late$o te rezy$nu()c ze s'oru o 'ryncy'ia Pawe Nikoa(ewicz 'owie&zia w stron3 Po&&u(ewa: 1 Niec czyta Estrowskie$o" !3&zie wi3ce( 'oytku" Bosto$otow nie &oceni (e&nak &y'lo*ac(i Pawa Nikoa(ewicza. nawet $o nie suc a. tylko na&al u'rawia t3 swo() 'ro'a$an&3: 1 Po co 'rzeszka&za- czowiekowi w re?leks(i na& ycie*6 W ko8cu &o cze$o s'rowa&za si3 nasza ?ilozo?ia ycia6 /%c . (ak ws'aniae (est ycie50. /Boc a* ci3. ycie50 /4y(e si3 'o to. eby by- szcz32liwy*50 Co za $3bia5 7o sa*o *o$oby 'owie&zie- ka&e zwierz3 1 kura. 'ies. kot" 1 #a bar&zo 'rosz35 #a 'ana bar&zo 'rosz35 1(u nie z obywatelskie$o obowi)zku. lecz (ako czowiek &o*a$a si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 Nie *,w*y o 2*ierci5 Nawet o nie( nie ws'o*ina(*y5 1 Co *nie 'an 'rosi6 1 o'3&za si3 Bosto$otow r3k)1o'at)" 1 ;koro tuta( nie *oe*y 'o$a&a- o 2*ierci. to $&zie6 /%c . b3&zie*y y- wiecznie50 1 7o co6 Co6 1 $os Pawa Nikoa(ewicza 'rzesze& nie*al w wycie" 1 Co 'an 'ro'onu(e6 4eby ci)$le *,wi- i *y2le- o 2*ierci6 4eby te sole 'otasu 'rzewayy. tak6 7e$o 'an c ce6 1 No. nie ci)$le 1 Bosto$otow zrozu*ia. e 'o'a&a w s'rzeczno2-" 1 Nie bez 'rzerwy. ale o& czasu &o czasu" 7o bar&zo 'oyteczne" Co 'rzez cae ycie w*awia*y Bosto$otow 'o*yli sowo /rz)&owy0 z

czowiekowi6 4e naley &o kolektywu" #este2 czonkie* kolektywu5 #este2 czonkie* kolektywu5 ;usznie5 #est5 %le tylko &o',ki y(e" % w $o&zin3 2*ierci usuwa*y $o z kolektywu" Czonek nie czonek. ale u*iera zawsze sa*" < raka te *a tylko on. a nie kolektyw" Pan na 'rzyka&" Pan. 'an5 1 Po c a*sku wskaza +usanowa 'alce*" 1 Niec 'an 'owie. cze$o boi si3 'an na(bar&zie(6 =*rze-5 % o czy* na(bar&zie( boi si3 'an roz*awia-6 E 2*ierci5 % (ak to si3 nazywa6 1 W kate$oriac intelektu to 'rawi&owo2- 1 stwier&zi cic o sy*'atyczny $eolo$" 1 7ak bar&zo boi*y si3 2*ierci. e unika*y nawet *y2li o tyc . kt,rzy (u z*arli" Nawet nie &ba*y o ic $roby" Pawe Nikoa(ewicz nie suc a. roz*owa 'rzestaa $o interesowa-" Za'o*nia si3. wykona nieostrony ruc . urazi $uz. natyc *iastowy b,l tak 'rzeszy szy(3 i $ow3. e o& razu o&esza $o c 3- u2wia&a*iania tyc krzykaczy i &e*askowania ic bre&ni" W ko8cu tra?i &o te( kliniki 'rzy'a&kowo i nie w2r,& nic 'owinien 'rzeywa&ecy&u()ce c wile c oroby" Na(wanie(sze za2 i na(strasznie(sze byo to. e $uz ani troc 3 nie z*i3k i nie z*ala 'o wczora(szy* zastrzyku" Na *y2l o ty* +usanowa 'rzenika lo&owaty &reszcz" Datwo E$o(e&owi roz'rawia- o 2*ierci. kie&y sa* wraca &o z&rowia5 Fo2- 9io*ki. bez$osy okazay *3czyzna. kt,ry bezustannie 'rzyciska &oni) bol)ce $ar&o. kilkakrotnie 'r,bowa ni to w)czy- si3 &o &yskus(i. ni to 'rzerwa- scys(3" Przy'o*ina. e teraz wszyscy s) 'rze&*iote*. a nie 'o&*iote* istorii. ale nikt nie sysza (e$o sze'tu. a *,wi- $o2nie( nie by w stanie i tylko trzy*a &wa 'alce na krtani. eby 'rzytu*i- b,l i 'o*,c &>wi3kowi" Nie*ota. c oroby $ar&a i (3zyka ci)) czowiekowi szcze$,lnie &otkliwie. (e$o twarz sta(e si3 w,wczas tylko o&bicie* te( u&r3ki" M3czyzna usiowa uciszy- roz*awia()cyc $watown) $estykulac(). lecz usyszeli $o &o'iero. $&y wysze& na 2ro&ek sali" 1 7owarzysze5 7owarzysze5 1 sycza. a cier'ienie te$o 'o aratane$o $ar&a u&zielao si3 wszystki* suc aczo*" 1 Nie trzeba *,wi- o takic s'rawac 5 < tak *a*y &o2- naszyc c or,b5 Wy. towarzyszu 1 sze& *i3&zy ,ka*i i ba$alnie wyci)$a r3k3 @&ru$) trzy*a na $ar&leA &o Bosto$otowa niczy* &o (akie$o2 rozczoc rane$o boka 1 tak ciekawie zacz3li2cie o'owia&a- o brzozowy* $rzybie""" E'owie&zcie5 1 Ele$. &awa( o brzozowy* $rzybie5 No. co ta* *,wie26 1 'rosi ;ib$atow" < br)zowy Ni. z tru&e* 'orusza()c (3zykie*. kt,re$o cz32- o&'a&a 'o&czas 'o'rze&nie$o leczenia. a 'ozostao2- wa2nie s'uc a. 'rosi o to sa*o"

<nni te 'rosili" Bosto$otow czu nie&obr) lekko2-" 7ak &u$o *,$ stawa- 'rze& wolny* i wy)cznie re$ula*inowo 1 r3ce za 'leca*i. 'atrze- w zie*i3. o&zywa- si3. (ak za'yta() 1 e nawyk ten wsze& *u w krew i sta si3 czy*2 naturalny* (ak $arb &la $arbate$o" Nie 'ozby si3 $o nawet 'o roku zsyki" % $&y s'acerowa 'o ale(kac sz'italne$o 'arku. r3ce sa*e o&ruc owo s'latay si3 na 'lecac " < oto wolni lu&zie. kt,ry* 'rzez tyle lat zabraniano roz*awia- z ni* (ak z r,wny* 1 i w o$,le traktowa- $o (ak istot3 lu&zk). a co $orsza 'o&awa- *u r3k3 i 'rzy(*owa- o& nie$o listy 1 ci wolni lu&zie sie&zieli teraz 'rze& ni*. nie&bale rozwalony* na 'ara'ecie. i suc ali te$o. co *,wi. wi3ce( 1 oczekiwali. e o?iaru(e i* na&zie(3" Zauway te. e nie 'rzeciwstawia wolny* wasne( osoby (ak &otyc czas. lecz utosa*ia si3 z ni*i i (e&noczy we ws',lny* nieszcz32ciu" Na(bar&zie( o&zwyczai si3 o& 'rze*awiania &o liczne$o au&ytoriu*. o& wiec,w. zebra8 i 'osie&ze8" % tu zosta na$le *,wc)" Mia wraenie. e to 'o 'rostu 2*ieszny sen" < (ak czowiek. kt,ry z roz'3&u wbie$a na l,& i nie *o$)c si3 (u zatrzy*a- sunie 'rze& siebie na eb. na szy(3. tak Ele$ Bosto$otow z ra&osne$o roz'3&u swe$o oz&rowienia 1 nies'o&ziewane$o. ale c yba (e&nak oz&rowienia 1 &a si3 'onie2- elokwenc(i" 1 Przy(aciele5 7o za&ziwia()ca istoria" E'owia&a *i () (e&en ?acet. kie&y czekae* na 'rzy(3cie &o kliniki" E& razu wysae* kartk3 'ocztow)" Po&ae* a&res kliniki" < &zi2 'rzysza o&'owie&>5 7ylko &wana2cie &ni 1 i (u (est o&'owie&>5 < &oktor Masliennikow (eszcze 'rze'rasza za zwok3. bo. (ak si3 okazu(e. co &zie8 *usi o&'owie&zie- na &ziesi3- list,w" % na'isa- (e&en taki list. to co na(*nie( ', $o&ziny5 7en &oktor 'o 'i3- $o&zin &ziennie 'isze listy5 < nikt *u za to nie 'aci5 1 Z wasne( kieszeni wy&a(e cztery ruble na znaczki 1 obliczy 9io*ka" 1 7ak5 Cztery ruble &ziennie. czyli sto &wa&zie2cia *iesi3cznie5 % to nie (est (e$o 'raca czy obowi)zek. tylko &obra wola5 %lbo""" (ak to si3 *,wi6 1 Bosto$otow s'o(rza na +usanowa" 1 Ku*anitaryz*. tak6 Pawe Nikoa(ewicz czyta s'rawoz&anie bu&etowe i u&a. e nie syszy" 1 Pracu(e sa*. bez etat,w. asystent,w. sekretarzy" Po2wi3ca sw,( wolny czas" < nic z te$o nie *a. nawet lu&zkie( w&zi3czno2ci" Przecie &la nas. &la c oryc . lekarz 1 to (ak 'rzewo>nik: na brze$ wysia&a*y. o czowieku za'o*ina*y5 % wyleczony nawet listu nie na'isze. nie 'o&zi3ku(e" 7en lekarz narzeka. e 'ac(enci. zwaszcza ci. kt,rzy wyz&rowieli. 'rzesta() z ni* kores'on&owa-" Nie 'isz) o zaywanyc &awkac . o rezultatac " % na ko8cu 'rosi *nie 1 'rosi. eby* o&'isa5 % 'rzecie &o n,$ 'owinni2*y *u 'a&a-5 1 Ele$. o'owie&z 'o kolei5 1 'rosi ;ib$atow z niky* u2*iec e* na&ziei"

#ake c cia wyz&rowie-5 Na 'rzek,r *3cz)ce*u. wielo*iesi3czne*u. wieloletnie*u i (u za'ewne bezna&zie(ne*u leczeniu 1 wyz&rowie-5 Na$le. zu'enie5 9otkn)- cu&ownie za$o(onyc 'lec,w. wy'rostowa- si3. ',(2- twar&y*. r,wny* krokie*. 'oczu- si3 zn,w *3czyzn). c o'e* na sc wa5 9zie8 &obry. Lu&*io %?anas(ewno" Wi&zi 'ani6 Wyz&rowiae*5 #ake wszyscy c cieli usysze-. &owie&zie- si3 o taki* lekarzu 1 cu&otw,rcy. o (aki*2 leku. kt,re$o nie zna() tute(si onkolo&zy5 Mo$li kr3ci- $owa*i z 'ow)t'iewanie*. *o$li u&awa-. e nie wierz). ale w $3bi &uszy wszyscy byli absolutnie 'ewni. e taki lekarz. taki zielarz. taka znac orka na'raw&3 istnie() i wystarczy tylko z&oby- a&res. wyba$a- lekarstwo 1 i wyz&rowie-""" Przecie nie *o$li. nie *o$li by- skazani5 B'i*y sobie z roz*aityc cu&,w. &o',ki (este2*y z&rowi. silni i nic na* nie $rozi. ale $&y ycie sta(e na takie( kraw3&zi. na takie( $ranicy. e tylko cu& *oe nas uratowa-. w ten (e&yny. wy()tkowy cu& 1 wierzy*y5 1 9obrze. ;zara?. no wi3c tak: ta*ten 'ac(ent *,wi. e &oktor Masliennikow to &awny lekarz 'owiatu aleksan&rowskie$o 'o& Moskw)" Przez &ziesi)tki lat 1 kie&y2 tak byo 1 'racowa w ty* sa*y* sz'italu" < zwr,ci uwa$3. e c o- w literaturze ?ac owe( &uo 'isano o raku. to w2r,& *ie(scowyc c o',w. kt,ryc leczy. rak w o$,le nie wyst3'u(e" 9lacze$o6 @Wa2nie. &lacze$o6 Bo$, z nas o& &ziecka nie 'rze(*owao &reszcze* &otkni3cie 7a(e*nicy 1 te( nie'rzeniknione(. a zaraze* rozci)$liwe( zasony. zza kt,re( la&a c wila *oe wyoni- si3 1 a (e&nak te$o nie robi 1 czy(e2 ra*i3 czy te zarys czy(e$o2 bio&ra6 < na$le w naszy* yciu. tak 'rozaiczny*. tak trze>wy*. 'ozbawiony* wszelkie( ta(e*niczo2ci. o&zywa si3 Niewia&o*e i &a(e na* znak: (este*5 Pa*i3ta(5A 1""" Zacz) wi3c ba&a-. ba&a- 1 'owtarza Bosto$otow. kt,ry zazwycza( nie lubi nicze$o 'owtarza-. lecz teraz znalaz w ty* u'o&obanie 1 i stwier&zi tak) rzecz: c o'i z oszcz3&no2ci 'ili za*iast erbaty cza$3. tak zwany brzozowy $rzyb""" 1 Bo>lak6 1 'rzerwa Po&&u(ew" Wstrz)sa()ca &ost3'no2- zbawienne$o leku 'rzenikn3a nawet 'rzez t3 roz'acz. w kt,re( 'o$r)y si3 ostatnio bez reszty" Pozostali 'ac(enci. *ie(scowi. ni$&y w yciu nie wi&zieli nie tylko ko>laka. ale i brzozy. nie byli wi3c w stanie zrozu*ie-. o czy* *,wi Bosto$otow" 1 Nie. #e?rie*. nie ko>lak" 7o nie (est zwycza(ny $rzyb. tylko rak. rak brzozy" Pa*i3tasz 1 na staryc brzozac rosn) czase* takie""" ',okr)$e. z wierzc u czarne. a w 2ro&ku cie*nobr)zowe" 1 Kuba6 1 z$a&ywa #e?rie*" 1 9awnie( krzesali na nie( o$ie85

1 Moliwe" No i ;ier$ie(owi Nikityczowi Masliennikowowi 'rzysza &o $owy *y2l. e *oe wa2nie cza$) rosy(scy c o'i lecz) o& stuleci nowotwory. c o- sa*i o ty* nie wie&z)" 1 Pro?ilaktyka6 1 wtr)ci *o&y $eolo$" Przez cay wiecz,r 'rzeszka&zali *u czyta-. ale ta roz*owa bya te$o warta" 1 %le sa*e &o*ysy to za *ao. rozu*iecie6 7rzeba byo s'raw&zi-" Przez wiele. wiele lat ba&a- osobno tyc c o',w. kt,rzy 'i() cza$3. i tyc . kt,rzy (e( nie 'i()" < 'o&awa() c ory* na raka. czyli zrezy$nowa- z innyc s'osob,w leczenia" < zba&a-. (akie &awki s) skuteczne. w (akie( te*'eraturze $otowa- $rzyb. za'arza- czy zalewa-. 'o ile kubk,w 'i-. ustali-. czy nie *a &ziaa8 ubocznyc . na kt,re nowotwory 'o*a$a. na kt,re nie""" 7rwao to cae lata" 1 No a teraz6 7eraz6 1 niecier'liwi si3 ;ib$atow" % 9io*ka *y2la: Czy 'o*a$a na no$36 Czy *oe uratowa- 1 no$36 1 Ma 'an a&res6 1 'o)&liwie s'yta bez$osy. (u $ot,w wyci)$n)- z kieszeni notes i 'i,ro" 1 Czy na'isa. (ak zaywa-6 Czy na'isa o leczeniu nowotwor,w $ar&a6 Czy $rzyb leczy $ar&o6 Pawe Nikoa(ewicz 'ostanowi w'raw&zie okaza- c arakter i traktowa- s)sia&a z cakowit) 'o$ar&). ale takie( roz*owy. takie( in?or*ac(i nie *,$ 'rze'u2ci- koo uszu" E&erwa wi3c wzrok o& 'ro(ektu bu&etu centralne$o na rok 19UU @byy to *ateriay na na(blisz) ses(3 +a&y Na(wysze( Z;++A. o&oy $azet3 i 'owoli zwr,ci twarz ku E$o(e&owi" Mia na&zie(3. e ten 'rosty lu&owy lek 'o*oe r,wnie (e*u" < 'o(e&nawczo. eby nie roz&rani- E$o(e&a. c o- i tak nieco urz3&owy* tone*. s'yta: 1 % czy ta tera'ia zostaa o?ic(alnie uznana6 Czy uzyskaa a'robat3 (akie(2 ko*'etentne( instytuc(i *e&yczne(6 Bosto$otow u2*iec n) si3 ironicznie" 1 Co &o instytuc(i. to nie wie*" W li2cie 1 'o*ac a ,taw) kartk). za'isan) zielony* atra*ente* 1 w li2cie s) tylko 'raktyczne wskaz,wki 1 (ak s'roszkowa- cza$3. (ak 'rzy$otowa- wywar" My2l3. e $&yby o?ic(alna *e&ycyna co2 o ty* wie&ziaa. to (u &awno siostry roznosiyby taki na',( 'o salac " % w korytarzu staaby caa beczka" Nie trzeba by 'isa- &o %leksan&rowa" 1 %leksan&row 1 natyc *iast zanotowa bez$osy" 1 % (aka 'oczta6 #aka ulica6 1 &o'ytywa si3 skwa'liwie"

%c *a&an te suc a z zaciekawienie*. a nawet wy(a2nia Mur sali*owowi i #e$enbier&i(ewowi 'o uzbecku. o co c o&zi" ;a* nie 'otrzebowa brzozowe$o $rzyba 1 wraca 'rzecie &o z&rowia" Cze$o2 (e&nak nie rozu*ia: 1 ;koro $rzyb taki &obry. to cze*u lekarze nie bior) $o na swo(e wy'osaenie bo(owe6 Cze*u nie stosu() z$o&nie z re$ula*ine*6 1 7o *usi 'otrwa-" #e&ni nie wierz). inni wol) s'raw&zone *eto&y. bo i* wy$o&nie(. (eszcze inni kr3c) nose*. bo *y2l). e sa*i wyna(&) le'sze lekarstwo" % *y nie *a*y wyboru" Bosto$otow o&'owie&zia +usanowowi. o&'owie&zia %c *a&anowi. ale bez$ose*u nie o&'owie&zia 1 nie &a *u a&resu" Wykr3ci si3 &yskretnie. niby nie &osysza. niby nie z&)y. a tak na'raw&3 1 'o 'rostu nie c cia &a-" !ez$osy irytowa $o na*olno2ci) c o- wy$l)&a bar&zo szacownie 1 *ia &osto(n) $ow3 'rezesa banku albo i 'rezy&enta @nie *ocarstwa oczywi2cie. ale (akie$o2 *ae$o 'ou&niowoa*eryka8skie$o 'a8stewkaA" Ele$ 'o*y2la te o stary* 'oczciwy* &oktorze Masliennikowie 1 bez$osy zasy'ie $o 'ytania*i. za*3czy lista*i. nie &a c wili wytc nienia5 Z &ru$ie( strony nie s'os,b byo nie litowa- si3 na& ty* sycz)cy* $ar&e*. 'ozbawiony* te$o &>wi3czne$o czowiecze$o brz*ienia. kt,re$o *y. z&rowi. tak nie szanu(e*y. &o',ki (est" Z trzecie( (e&nak strony Bosto$otow nauczy si3 by- c ory*. sta si3 s'ec(alist) o& c orowania. c orowa 2wia&o*ie i z zaan$aowanie*. czyta 'o&r3cznik anato*o'atolo$ii. &o*a$a si3 o& Fan art i 9oncowe( o&'owie&zi na nurtu()ce $o 'ytania. kores'on&owa z Masliennikowe*" Z (akie( rac(i on. 'rzez tyle lat wyzuty z wszelkic 'raw. *iaby teraz uczy- tyc wolnyc lu&zi. (ak ratowasi3 w nieszcz32ciu6 7a*. $&zie ksztatowa si3 (e$o c arakter. rz)&zio 'rawo: /znalaze2 1 sc owa(. zw3&zie2 1 nie 'okazu(0" #eeli wszyscy zaczn) 'isa- &o Masliennikowa. to on. Bosto$otow. ni$&y nie &oczeka si3 &ru$ie$o listu o& &oktora" Nie. nie zastanawia si3 na& ty* wszystki* 1 by to tylko (e&en ruc osz'econe$o blizn) 'o&br,&ka o& +usanowa &o %c *a&ana z 'o*ini3cie* bez$ose$o" 1 Po&a(e s'os,b uycia6 1 s'yta $eolo$" Nie *usia szuka- kartki i o,wka. *ia (e cay czas 'o& r3k): czyta()c robi notatki" 1 ;'os,b uycia6 Prosz3 bar&zo. we>cie o,wki. &yktu(3 C &yry$owa Bosto$otow" Wszcz3o si3 za*ieszanie. wszyscy 'ytali wszystkic o 'a'ier. o,wek" Pawe Nikoa(ewicz nie *ia nic &o 'isania @a w &o*u zostao 'i,ro ze sc owan) stal,wk). na(nowszy *o&el5A i 'oyczy o,wek o& 9io*ki" ;ib$atow. Le&erau. #e?rie*. Ni te c cieli 'isa-" Bie&y byli (u $otowi. Bosto$otow zacz) 'owoli &yktowa-. wy(a2nia()c

(eszcze raz. (ak suszy- cza$3 1 nie 'rzesuszy-5 1 (ak () rozciera-. w (akie( te*'eraturze za'arza-. ile sy'a-. 'rzez co ce&zi- i w (akie( ilo2ci 'i-" Pisali 1 (e&ni szybko. inni z tru&e*. 'rosili o 'owt,rzenie i w sali zrobio si3 (ako2 cie'o. 'rzy(a>nie. ser&ecznie" 7ak nieyczliwi byli czase* wobec siebie 1 &lacze$o6 C, *o$o ic &zieli-6 Mieli ws',lne$o wro$a 1 2*ier-. a co na 2wiecie *oe 'o&zieli- istoty lu&zkie w obliczu te( sa*e(. (e&nakie( &la wszystkic 1 2*ierci6 Za'isa i 9io*ka. a 'ote* 'owoli 'owie&zia $ruby*. zbyt $ruby* na (e$o wiek $ose*: 1 7ak""" 7ylko sk)& wzi)- cza$3. skoro tu nie *a brz,z6 Westc n3li" Prze& ocza*i tyc . kt,rzy &awno te*u o'u2cili +os(3 @czase* &obrowolnieA. i tyc . kt,rzy ni$&y w nie( nie byli. za*a(aczya na$le ta s'oko(na. a$o&na. nie s'alona so8ce* kraina w *$iece &elikatne$o $rzybne$o &eszczyku. +os(a z (e( wiosenny*i rozto'a*i i 'l)tanin) $rz)skic 'olnyc &r,$. kra(. $&zie zwycza(ne le2ne &rzewo tak wiernie suy czowiekowi" Lu&zie. kt,rzy ta* *ieszka(). nie zawsze &ocenia() swo() o(czyzn3. *arz) o ol2niewa()co b3kitnyc *orzac . 'al*ac i bananac . a 'rzecie czowiekowi 'otrzebne (est wa2nie to: &ziwaczna naro2l na biay* 'niu brzozy. (e( c oroba. (e( rak" < tylko Mursali*ow i #e$enbier&i(ew wie&zieli. e i tuta( 1 w ste'ie. w $,rac 1 zna(&) to. cze$o i* 'otrzeba. $&y ze wszystkie$o na 2wiecie 'ynie &la czowieka (aki2 'oytek. a czowiek *usi (e&ynie wie&zie-. $&zie i cze$o szuka-" 1 7rzeba ko$o2 'o'rosi-. eby nazbiera i 'rzysa 1 o&'owie&zia 9io*ce $eolo$" C yba zainteresowaa $o ta cza$a" Bosto$otow nie *ia w +os(i niko$o. kto *,$by 'rzysa- *u ub3" #e&ni 'o*arli. inni roz'roszyli si3. &o innyc niezr3cznie byo 'isa-. (eszcze inni (ako zatwar&ziae *ieszczuc y nie znale>liby w lesie nie tylko $rzyba. ale i brzozy" F&yby *,$ 'oszuka- sa*5 F&yby (ak 'ies. kt,ry wie&ziony instynkte* wyszuku(e zbawienne trawy. *,c za'a2- na cae *iesi)ce w lasy. oba*ywa- ub3 z 'ni. kruszy- (). za'arza- na& o$niskie*. 'i- i wraca- &o z&rowia5 Miesi)ca*i c o&zi- 'o lasac i *y2le- tylko o z&rowiu""" %le &o +os(i nie wolno *u byo wraca-" Pozostali za2. kt,rzy *o$li wr,ci-. nie znali *)&ro2ci wyrzecze8. nie u*ieli 'o2wi3ci- wszystkie$o &la te$o. co w yciu na(wanie(sze" Natyc *iast wyna(&ywali *n,stwo 'rzeszk,&: (ak zaatwi- urlo' albo zwolnienie na takie 'oszukiwania6 #ak z*ieni- tryb ycia i rozsta- si3 z ro&zin)6 #ak si3 ubra- na t3 wy'raw3 i co wzi)- ze sob)6 Na (akie( stac(i wysi)2- i ko$o za'yta- o &alsz) &ro$36 Bosto$otow trze'n) liste* o &o8"

1 En tu 'isze. e s) tak zwani w y t w , r c y. r,ni s'ryciarze. kt,rzy zbiera() cza$3. 'o&susza() i wysya() 'otrzebu()cy* za zaliczenie* 'ocztowy*. ale &ro$o bior) 1 'i3tna2cie rubli za kilo. a te$o. zuywa si3 sze2- kilo$ra*,w na *iesi)c" 1 #aki* 'rawe*6 1 oburzy si3 Pawe Nikoa(ewicz i 'rzybra tak urz3&owo $ro>ny wyraz twarzy. e ka&y wytw,rca z *ie(sca 'oczuby &usz3 na ra*ieniu" 1 #ak oni *a() su*ienie z&ziera- z lu&zi takie 'ieni)&ze za co2. co natura &a(e za &ar*o56 1 Nie krzycz5 1 sykn) na nie$o #e?rie*" @Ekro'nie 'rzekr3ca sowa. ale nie robi te$o s'ec(alnie. 'o 'rostu (3zyk tak (e kaleczy" 1 My2lisz. e to 1 ot. 'osze& sobie i nazbiera6 7rzeba &u$o c o&zi- 'o lesie z to'ore* i workie*" % w zi*ie bra- narty""" 1 %le nie 'o 'i3tna2cie rubli za kilo$ra*. 'rzekl3ci s'ekulanci5 C szala Pawe Nikoa(ewicz" Zn,w by czerwony na twarzy" Proble* &otyczy bowie* 'ryncy'i,w" Z bie$ie* lat +usanow coraz bar&zie( utwier&za si3 w 'rzekonaniu. e 'rzyczyn) wszystkic naszyc nie&oci)$ni3-. nie&obor,w i nie'owo&ze8 (est s'ekulac(a" 7a &robna 1(akie2 'o&e(rzane ty'ki s'rze&a()ce na ulicac szczy'iorek. rzo&kiewki i kwiaty. babiny z kosza*i (a( i kanka*i *leka na tar$u. s'rze&awcy (abek. wenianyc skar'et i nawet s*aone( ryby 1 oraz ta na wielk) skal3. $&y z 'a8stwowyc *a$azyn,w wywozi si3 /na lewo0 cae ci3ar,wki wszelkie$o &obra" Wierzy. e $&yby obie te s'ekulac(e zlikwi&owa-. wykorzeni- i wy'leni-. $os'o&arka wr,ciaby &o nor*y. a nasze osi)$ni3cia i sukcesy za(a2niayby (eszcze 'enie(szy* blaskie*" Naturalnie. ka&y *oe y- &ostatnio i zabie$a- o &obra *aterialne. o ile *a o&'owie&nio wysok) 'ens(3 na 'a8stwowe( 'osa&zie albo o&'owie&nio wysok) e*erytur3 @sa* liczy na s'ec(aln). &la zasuonyc A" W taki* wy'a&ku sa*oc ,&. &acza czy skro*na willa uczciwie *u si3 nale)" #e&nake i&entyczny sa*oc ,&. &acza i willa. ku'ione 'rzez s'ekulanta. sta() si3 czy*2 o&raa()co 'rzest3'czy*" < Pawe Nikoa(ewicz *arzy. wa2nie *arzy o w'rowa&zeniu 'ublicznyc e$zekuc(i s'ekulant,w" Publiczne e$zekuc(e szybko i skutecznie uz&rowiyby nasze s'oecze8stwo" 1 Cze$o kszyszysz6 1 #e?rie* te si3 z&enerwowa" 1 #e&> ta* sa* i zosta8 wytw,rc)5 Zor$anizu( 'rze&si3biorstwo 1 'a8stwowe. s',&zielcze. (akie tylko c cesz5 % (ak ci szko&a 'i3tnastu rubli. to nie za*awia(. nikt ci nie kae5 7ak. tra?i w czue *ie(sce" +usanow nienawi&zi w'raw&zie s'ekulant,w. ale zani* %ka&e*ia Me&yczna zaa'robu(e nowy lek. zani* wa&ze a&*inistracy(ne obwo&,w 2ro&koworosy(skic utworz) sie- 'unkt,w sku'u i rozlewni wywaru""" Fuz nie b3&zie czeka-" % bez$osy na'iera na ,ko Bosto$otowa z notese* w r3ku niczy* &ziennikarz w'ywowe( $azety:

1 % a&res,w wytw,rc,w nie 'o&a6 % a&res,w wytw,rc,w nie 'o&a6 Bosto$otow nie o&'owie&zia" Zlaz z 'ara'etu i zacz) szuka- but,w" Wbrew sz'italny* zakazo* 'rzec owywa buty 'o& ,kie* i wyc o&zi w nic na s'acery" % 9io*ka sc owa 'rze'is &o sza?ki" E nic wi3ce( nie 'yta" 7ak o$ro*nyc 'ieni3&zy nie *ia i *ie- nie *,$ 1 bo i sk)&6 Po*a$aa brzoza. ale nie ka&e*u" +usanowowi byo $u'io. e 'o starciu z Bosto$otowe* 1 nie (e&yny* w ci)$u tyc trzec &ni 1 tak otwarcie zainteresowa si3 o'owie2ci) ta*te$o i &a 'o sobie 'ozna-. e zaley *u na a&resie" < eby 'rzy'oc lebi- si3 E$o(e&owi. czy co 1 nie celowo. lecz *i*o woli o&wou()c si3 &o te$o. co ic )czyo. Pawe Nikoa(ewicz 'owie&zia zu'enie szczerze: 1 7ak5 Czy w o$,le *oe by- co2 $orsze$o o& """ @raka6 Przecie nie *ia raka5A """ tyc """ onkolo$icznyc """ o& raka6 Lecz ten kon?i&enc(onalny ton starsze$o wiekie*. stanowiskie* i &o2wia&czenie* czowieka nie wywar na Bosto$otowie na(*nie(sze$o wraenia" Ewi(a()c sto'3 'o,k) onuc). kt,ra suszya si3 na c olewie buta. i wci)$a()c obrzy&liwy kirzowy bucior z ebraczy*i ata*i na z$i3ciac . r)bn): 1 Co (est $orsze o& raka6 7r)&5 Ci3kie. $ro>ne sowo zabrz*iao w sali (ak wystrza" Pawe Nikoa(ewicz skrzywi si3 z zastanowienie*: 1 Czy (a wie*""" Moe""" %le rozwi(a si3 wolnie(" Bosto$otow wle'i 'onury. nieyczliwy wzrok w (asne okulary i (asne oczy Pawa Nikoa(ewicza" 1 #est $orszy. bo (eszcze za ycia wykre2la() 'ana ze 2wiata" E&rywa() o& ro&ziny. za*yka() za &ruta*i" % 'an 'ewnie *y2li. e to le'sze ni rak6 Pawe Nikoa(ewicz 'oczu si3 cakie* bezbronny wobec 'on)ce$o 'os3'ny* o$nie* s'o(rzenia te$o nieokrzesane$o i $rubia8skie$o czowieka" 1 C ciae* tylko 'owie&zie-""" wszystkie te 'rzekl3te c oroby""" Ba&y c o- troc 3 inteli$entny roz*,wca zrozu*iaby. e trzeba o&'owie&zier,wnie 'o(e&nawczo" %le E$o(e& nie zrozu*ia" Nie &oceni taktu Pawa Nikoa(ewicza" Wy'rostowa si3. zaoy obwisy. bru&noszary. babski barc anowy szla?rok. kt,ry si3$a *u &o but,w i zast3'owa 'aszcz. 'o czy* ozna(*i zarozu*iale. *y2l)c. e brz*i to bar&zo *)&rze: 1 Pewien ?ilozo? 'owie&zia: $&yby czowiek nie c orowa. nie znaby a&ne( *iary"

Z kieszeni szla?roka wyci)$n) zwini3ty szeroki wo(skowy 'as ze s'rz)czk) 1 'i3ciora*ienn) $wiaz&) 1 i o'asa si3 ni* ostronie. eby nie zabolao" < *i3tosz)c w 'alcac taniutkie$o 'a'ierosa. z $atunku tyc . co $asn) nie &o'ala()c si3 &o ko8ca. 'osze& w kierunku wy(2cia" !ez$osy natr3t z sycz)cy* $ar&e* zast3'owa *u &ro$3. co?a si3 krok za krokie* i nie zwaa()c na sw,( bankiersko1&y$nitarski wy$l)& 'yta tak ba$alnie. (akby Ele$ by 2wiatow) saw) onkolo$iczn). kt,ra wa2nie na zawsze o'uszcza klinik3: 1 % w ilu 'rzy'a&kac na sto nowotw,r krtani *oe okaza- si3 zo2liwy6 1 W trzy&ziestu czterec 1 'owie&zia z u2*iec e*" Na $anku za &rzwia*i nie byo niko$o" Ele$ z lubo2ci) o&etc n) wil$otny*. zi*ny* 'owietrze* i zani* (eszcze &otaro &o 'uc. za'ali 'a'ierosa" Wa2nie te$o brakowao *u &o 'eni szcz32cia @c o- 9oncowa kate$orycznie kazaa rzuci- 'alenie. a i Masliennikow nie o*ieszka ws'o*nie- w li2cie o ty* sa*y*A" Na &worze nie czuo si3 ani wiatru. ani *rozu" !lask z kt,re$o2 okna 'a&a na nie za*arzni3t) kau3" 9ziwna wiosna na 'ocz)tku lute$o" W 'owietrzu unosia si3 (aka2 *$a 1 nie *$a. na tyle lekka. e nie 'rzesaniaa. a (e&ynie z*i3kczaa. roz*ywaa &alekie 2wiata latar8 i okien" Na lewo o& Ele$a wystrzelay wysoko 'ona& &ac y cztery stokowate to'ole" Z &ru$ie( strony rosa tylko (e&na. ale r,wnie okazaa i rozoysta" Za ni) czerniay &rzewa 'obliskie$o 'arku" Z nie o$ro&zone$o tarasu trzynaste$o 'awilonu sc o&zio si3 'o kilku sc o&kac na 'oc y) as?altow) ale(k3" Wz&u ale(ki ci)$n) si3 $3sty i na razie bezlistny ywo'ot" Ele$ wysze& s'acerowa-. c o&zi-. kr)y- 'o ale(kac . z ka&y* krokie*. z ka&y* ruc e* no$i c on)- ra&o2- (e( 'ewne$o st)'ania. ra&o2- no$i czowieka ywe$o" #e&nake ty* raze* wi&ok z tarasu zatrzy*a $o w *ie(scu: sta wi3c. &o'ala 'a'ierosa i 'atrzy" 7u i ,w&zie 2wieciy a$o&ny* blaskie* okna i latarnie 'rzeciwle$yc 'awilon,w" Nikt (u nie kr3ci si3 'o ale(kac " % kie&y cic oskot 'oci)$,w na torac tu za terene* sz'itala. syc a- byo *onotonny szu* rzeki. rw)ce( $,rskie( rzeki. kt,ra 'ienia si3 i kotowaa 'o& 'obliski* urwiskie*" % (eszcze &ale(. za urwiskie*. 'o &ru$ie( stronie rzeki. *a(aczy inny 'ark. *ie(ski. i czy to z te$o 'arku. *i*o zi*na. czy z uc ylonyc okien klubu &obie$ay &>wi3ki *uzyki taneczne(" Fraa orkiestra &3ta" No tak. 'rzecie &zi2 sobota 1 kto2 z ki*2 ta8czy"""

Ele$ by 'o&niecony 1 tak &uo *,wi. tylu lu&zi $o suc ao5 Ewa&n3o ni* bez reszty uczucie na$le o&zyskane$o ycia 1 ycia. kt,re (eszcze &wa ty$o&nie te*u uwaa za sko8czone" 4ycie to nie obiecywao *u nicze$o. co uwaali za na(wanie(sze i o co zabie$ali *ieszka8cy te$o wielkie$o *iasta: ani *ieszkania. ani *a()tku. ani sukces,w zawo&owyc . ani 'owo&zenia. ani 'ieni3&zy 1 nioso (e&nak inne niesyc ane ra&o2ci: 'rawo &o st)'ania 'o zie*i ta*. $&zie si3 c ce. nie na rozkaz: 'rawo &o c wili sa*otno2ci: 'rawo &o 'atrzenia w $wiaz&y. nie za-*ione re?lektora*i zony: 'rawo &o $aszenia 2wiata i snu w cie*no2ci: 'rawo wrzucania list,w &o skrzynki: 'rawo &o o&'oczynku w nie&ziel3: 'rawo &o wyk)'ania si3 w rzece" < (eszcze wiele. wiele innyc 'raw" % w2r,& nic 1 'rawo &o roz*owy z kobieta*i" < wszystkie te niezliczone cu&owne 'rawa 'rzywracao *u wyz&rowienie5 ;ta. 'ali i rozkoszowa si3" Muzyka &obie$aa z 'arku. Ele$ sysza () 1 i r,wnocze2nie (ak $&yby nie (). ale Czwart) ;y*?oni3 Cza(kowskie$o. kt,ra rozbrz*iewaa w ni* sa*y* 1 nie'oko()cy. tru&ny 'ocz)tek te( sy*?onii. (e&n) &ziwn) *elo&i3 z te$o 'ocz)tku" 73 *elo&i3 @Ele$ rozu*ia () 'o swo(e*u. *oe nie tak. (ak naleaoA. $&y bo ater 1 ni to wraca()cy &o ycia. ni to o&zysku()cy wzrok 1 ostronie ba&a. u'ewnia si3. wo&zi r3k) 'o 'rze&*iotac . &otyka twarzy &ro$ie( *u osoby. $&y (u wierzy. lecz (eszcze boi si3 uwierzy- wasne*u szcz32ciu. e 'rze&*ioty na'raw&3 istnie(). e oczy na'raw&3 zaczyna() wi&zie-"

Rozdzia d #+a!%" W nie&ziel3 rano. 'o2'iesznie ubiera()c si3 &o 'racy Zo(a 'rzy'o*niaa sobie. e Bosto$otow 'rosi. by na nast3'ny &yur koniecznie 'rzysza w te( sa*e( szarozote( sukience. kt,re( r)bek wi&zia 'o&czas ic nocne( roz*owy. a c cia zobaczy- 'rzy 2wietle &zienny*" Czase* 'rzy(e*nie (est s'enia- takie bezinteresowne 'ro2by" ;ukienka bya o&2wi3tna. wy(2ciowa. i 2wietnie 'asowaa &o &zisie(sze$o &nia 1 Zo(a *iaa na&zie(3. e na &yurze nie b3&zie zbyt wiele &o roboty i e Bosto$otow 'rzy(&zie () zabawi-" !yskawicznie 'rzebraa si3 w obiecan) sukienk3. na'er?u*owaa () 'aro*a kle'ni3cia*i. 'rzeczesaa $rzywk3 i (u *usiaa '3&zi-. 'aszcz &o'inaa w &rzwiac . babcia le&wo z&)ya wsun)- (e( kana'k3 &o kieszeni" !y c o&ny. lecz cakie* (u wiosenny 'oranek" W +os(i w tak) 'o$o&3 lu&zie zostawia() zi*owe 'alta w &o*u" 7u. na 'ou&niu. 'anu() inne zwycza(e: w u'a c o&zi si3 w

wenianyc $arniturac . (esionki wka&a si3 (ak na(wcze2nie( i 'rzesta(e nosi- (ak na(',>nie(. a wa2ciciele kouc ,w z ut3sknienie* czeka() c o-by na 'ar3 *ro>nyc &ni" Z bra*y Zo(a o& razu zobaczya sw,( tra*wa(. $onia $o 'rzez &wie 'rzecznice. wskoczya (ako ostatnia i za&yszana. zaru*ieniona zostaa na tylny* 'o*o2cie. eby oc on)-" 7ra*wa(e (e>&ziy wolno. z okro'ny* z$rzytay o szyny" < za&yszka. i nawet koatanie serca s'rawiay 'rzy(e*no2- *o&e*u ciau. $&y szybko ust3'oway i (eszcze 'enie( o&czuwao si3 wasne z&rowie i ten 2wi)teczny nastr,(" 9o',ki trway ?erie. 'raca w klinice 1 trzy i ', &yuru na ty&zie8 1 wy&awaa si3 'o 'rostu o&'oczynkie*" Eczywi2cie bez &yur,w byoby (eszcze le'ie(. ale Zo(a 'rzyzwyczaia si3 (u &o wz*oone$o wysiku: o& &w,c lat 'racowaa i r,wnocze2nie stu&iowaa" W klinice 'racowaa &la 'ieni3&zy: e*erytura babci nie starczaa nawet na c leb. sty'en&iu* rozc o&zio si3 w (e&en &zie8. a o(ciec nie 'rzysya ani $rosza. zreszt) Zo(a o nic $o ni$&y nie 'rosia" 7akie*u o(cu nie c ciaa nic zaw&zi3cza-" Przez te 'ierwsze &wa &ni ?erii. 'o ostatni* nocny* &yurze Zo(a nie 'r,nowaa. o& &ziecka nie lubia sie&zie- bezczynnie" Prze&e wszystki* zacz3a szy- sobie bluzk3 z orety. ku'ione( (eszcze w $ru&niu @babcia zawsze *awiaa: /;zyku( sanie late*. a ?ur*ank3 zi*)0" +zeczywi2cie. w *y2l te$o 'rzysowia na(le'sze rzeczy na lato *ona byo ku'i- wy)cznie w zi*ie" A ;zya na stary* babciny* sin$erze @(eszcze ze ;*ole8skaA. zasa& kro(u i szycia te nauczya () babcia. ale staro*o&nyc . tote Zo(a 'o&'atrywaa nowo2ci. $&zie si3 tylko &ao 1 u s)sia&ek. koleanek i zna(o*yc . kt,re c o&ziy na kursy" !luzki co 'raw&a nie uszya. ale za to obesza kilka 'ralni c e*icznyc i z&oaa o&&a- &o czyszczenia sw,( stary 'aszcz" E'r,cz te$o wybraa si3 na rynek 'o zie*niaki i warzywa. tar$owaa si3 ta* zawzi3cie i 'rzywioza &o &o*u &wie ci3kie torby @w kole(kac wystawaa babcia. ale babcia nie *o$a &>wi$a-A" < 'osza &o a>ni" < tylko zabrako (e( czasu. eby sobie 'olee- i 'oczyta-" % wczora( wieczore* z +it). koleank) z roku. wybraa si3 &o 9o*u Bultury na ta8ce" ;zczerze *,wi)c wolaaby co2 ciekawsze$o i le'sze$o ni te kluby" Nie byo (e&nak takic *oliwo2ci. tra&yc(i. &o*,w. wieczork,w. $&zie *ona by 'ozna- *o&yc lu&zi" C o&zio si3 wy)cznie &o klub,w" Na ic roku i na cay* wy&ziale roio si3 o& &ziewczyn 1+os(anek. a c o'ak,w brakowao" 9late$o Zo(a nie lubia wieczork,w stu&enckic " 7en 9o* Bultury. &o kt,re$o 'osza z +it). wy$l)&a bar&zo ele$ancko 1 &uo *ie(sca. czysto. cie'o. *ar*urowe kolu*ny i sc o&y. wielkie lustra w ra*ac z br)zu 1 wi&zisz siebie. (ak i&ziesz albo ta8czysz 1 i bar&zo kosztowne. wy$o&ne ?otele @tyle e aase*. na zakr3tac roz'aczliwie

'rzykryte 'okrowca*i i nie 'ozwalano na nic sia&a-A" Zo(a nie bya tu o& ;ylwestra 1 na zabawie wyrz)&zono (e( okro'n) 'rzykro2-" Mia to by- bal *askowy z na$ro&a*i za na(le'sze kostiu*y" Zo(a sa*a uszya sobie kostiu* *a'y ze ws'aniay* o$one*" Wszystko &o'asowaa 1 i ?ryzur3. i &yskretn) c arakteryzac(3. i kolory. cao2- wy'a&a zabawnie i uroczo. 'ierwsza na$ro&a *urowana5 < tu 'rze& konkurse* (acy2 kretyni uci3li noe* ten 'rze'i3kny o$on. rzucali $o sobie z r)k &o r)k. a 'ote* sc owali" Zo(a roz'akaa si3 1 nie z 'owo&u c a*stwa tyc c o'ak,w. ale &late$o. e wszyscy '3kali ze 2*iec u. uwaa()c to za 2wietny &owci'" !ez o$ona kostiu* straci cay sw,( w&zi3k. s'akana Zo(a te 1 i nie z&obya a&ne( na$ro&y" < oto wczora(. (eszcze obraona na klub. wesza &o nie$o z wci) ywy* ws'o*nienie* &oznane( krzyw&y" Nikt (e&nak nie wy'o*ina (e( ta*te$o z&arzenia" 7owarzystwo byo *ieszane" Na 'arkiecie toczyli si3 stu&enci z r,nyc lat i wy&zia,w. robotnicy" C o'ak,w byo tylu. e Zo(a ani razu nie *usiaa ta8czy- z +it). obie natyc *iast znalazy 'artner,w. 'rzez trzy $o&ziny wiroway. koysay si3 i kr3ciy 'rzy &>wi3kac orkiestry &3te(" Ciao 'otrzebowao te$o o&'r3enia. tyc ruc ,w. 'rze$i3-. skon,w 1 i byo *u &obrze" Partnerzy 'rzewanie *ilczeli. a (e2li nawet 'r,bowali artowa-. to (ak na $ust Zoi &o2- $u'kowato" Pote* Bola. tec nik konstruktor. o&'rowa&zi () &o &o*u" Po &ro&ze roz*awiali o ?il*ac in&y(skic . o 'ywaniu: roz*owa na 'owane te*aty nie 'asowaaby &o sytuac(i" Pote* stali w cie*ne( bra*ie i caowali si3 1 (ak zwykle na(bar&zie( ucier'iay stro*e 'iersi Zoi. stay obiekt *3skie$o zainteresowania" #ak on (e ob*acywa5 9obiera si3 i &o innyc atrakc(i. byo nawet 'rzy(e*nie. ale wraz z 'rzy(e*no2ci) 'o(awia si3 zniec 3ca()ca 2wia&o*o2- straty czasu. a w nie&ziel3 trzeba 'rzecie wcze2nie wsta- 1 s'awia wi3c Bol3 i 'o staryc sc o&ac szybciutko 'obie$a na $,r3" W2r,& 'rzy(aci,ek Zoi. zwaszcza *e&yczek. 'anowao 'rzekonanie. e z ycia naley korzysta- 1 (ak na('enie(. (ak na(szybcie( i *oliwie (ak na(wcze2nie(" Przy tak 'owszec ny* '3&zie nie *o$a uc owa- si3 na stu&iac (ako co2 w ro&za(u stare( 'anny z czysto teoretyczn) zna(o*o2ci) tyc s'raw" < Zo(a 'rzesza 1 'rzesza kilkakrotnie z r,ny*i c o'aka*i wszystkie te sta&ia zblienia. $&y 'ozwala na wi3ce(. coraz wi3ce(. 'oznaa 'rzeszywa()ce c wile uniesienia. kie&y to. co si3 stao. nie *oe (u si3 o&sta-: i oci3ae c wile us'oko(enia. kie&y zbierasz z 'o&o$i i krzese 'orozrzucane ubrania. kt,re w innyc okoliczno2ciac ni$&y nie znalazyby si3 obok siebie. a teraz le) raze* i nie *a w ty* nic &ziwne$o. a ty obo(3tnie i rzeczowo ubierasz si3 na oczac 'artnera"

Pos*akowaa wi3c nowyc &ozna8. unikn3a o'inii stare( 'anny. ale wszystko to byo n i e t o" !rakowao te$o trwae$o i 'ewne$o &alsze$o ci)$u. kt,ry &a(e w yciu o'arcie i sa* (est ycie*" Zo(a *iaa &o'iero &wa&zie2cia trzy lata. ale nie(e&no wi&ziaa i 'a*i3taa: nie ko8cz)c) si3 ob3&n) ewakuac(3 ze ;*ole8ska 1 na('ierw w /tie'uszkac 0. 'ote* bark). ',>nie( zn,w 'oci)$ie*: i s)sia&a. kt,ry w wa$onie *ierzy sznurkie* *ie(sca na narac i awanturowa si3. e ro&zina Zoi za(3a o &wa centy*etry za &uo: i $o&ne. nies'oko(ne ycie tuta( 'o&czas wo(ny. $&y roz*awiano wy)cznie o cenac . kartkac i czarny* rynku: i wu(ka Lie&i3. $&y cic acze* kra& z sza?ki (e( 'rzy&zia c leba: a teraz. w klinice 1 wszec obecne cier'ienie. $asn)ce lu&zkie istnienia. s*3tne o'owie2ci c oryc na raka i zy" < w obliczu te$o wszystkie$o 'ieszczoty. 'ocaunki i reszta byy zale&wie kro'elka*i so&kie( wo&y w sony* oceanie ycia" Nie zas'oka(ay 'ra$nienia" Czy oznaczao to. e trzeba koniecznie wy(2- za *)6 4e (e&ynie *ae8stwo *oe za'ewni- szcz32cie6 M3czyzno*. z kt,ry*i ta8czya i ?lirtowaa. c o&zio zawsze o (e&no 1 'o&erwa-. wykorzysta- i wzi)- no$i za 'as" Mawiali: /Eeniby* si3. ale 'o co. skoro w ka&e( c wili *o$3 znale>- sobie 'rzy(aci,k3" Wi3c 1 'o co60 Po co *ieliby si3 eni-. skoro kobiety s) tak atwe6 W sezonie na 'o*i&ory nie naley 'o&nosi- ic ceny 1 'o*i&ory nie zna(&) nabywc,w i z*arnu() si3" 7o sa*o &otyczyo kobiet 1 nie *ona by- nie'rzyst3'n). $&y wszystkie wok, stay si3 'rzyst3'ne" Hlub nicze$o nie rozwi)zywa 1 2wia&czy o ty* los =krainki Marii. z*ienniczki Zoi: 2lubny 'orzuci () 'o ty$o&niu. wy(ec a i 2la& 'o ni* za$in)" < Maria o& sie&*iu lat sa*otnie wyc owywaa &ziecko. c o- z 'unktu wi&zenia 'rawa na&al bya *3atk)" 9late$o te w niebez'ieczne &ni Zo(a na r,nyc 'ota8c,wkac zac owywaa si3 ostronie (ak sa'er na 'olu *inowy*" E'r,cz s*utnyc &o2wia&cze8 Marii *iaa te w 'a*i3ci $u'ie ycie wasnyc ro&zic,w 1 k,cili si3. $o&zili. rozstawali. wy(e&ali &o r,nyc *iast. zn,w si3 sc o&zili 1 i tak &r3czyli si3 nawza(e* 'rzez cae lata" Powt,rzy- b)& *atki6 Zo(a uwaaa. e r,wnie &obrze *onaby si3 na'i- kwasu siarkowe$o" Przyka& ro&zic,w 'otwier&za. e 2lub nicze$o nie zaatwia" We wasny* ciele. we ws',&ziaaniu (e$o or$an,w. a take w c arakterze. w swoi* 'o(*owaniu ycia (ako nie'o&zielne( cao2ci Zo(a o&czuwaa r,wnowa$3 i rozkwit (e( ycia" ar*oni3" < (e&ynie w z$o&zie z t) ar*oni). nie inacze(. *o$o &okona- si3 (akiekolwiek &o'enienie.

< ka&y. kto 'c a()c si3 z a'a*i *a*rota z&awkowo $u'ie i trywialne sowa albo 'owtarza kwestie z ?il*,w @(ak wczora( BolaA. narusza t3 ar*oni3 i nie *,$ 'o&oba- si3 Zoi na'raw&3" ;to()c na tylny* 'o*o2cie rozklekotane$o tra*wa(u. $&zie kon&uktorka $o2no 'ouczaa *o&e$o czowieka. kt,ry nie ku'i biletu @on za2 suc a i nie ku'owaA. Zo(a &o(ec aa &o kra8c,wki" 7ra*wa( zacz) 'owoli okr)a- '3tl3. na 'rzystanku czeka (u tu*ek nowyc 'asaer,w" Mo&y czowiek bez biletu wyskoczy w bie$u. za ni* wyskoczy (aki2 c o'ak" Zo(a te wyskoczya z te( strony '3tli *iaa blie( &o kliniki" !ya (u *inuta 'o ,s*e(. tote 'u2cia si3 '3&e* 'o kr3te( as?altowe( ale(ce" #ako 'iel3$niarce nie wy'a&ao (e( biec. ale (ako stu&entce 1 (ak na(bar&zie(" Zani* &obie$a &o 'awilonu onkolo$ii. zani* z&(3a 'aszcz. woya ?artuc i &otara na $,r3. zrobio si3 &ziesi3- 'o ,s*e(" F&yby 'rze(*owaa &yur o& Eli*'ia&y Wa&ysawowny albo o& Marii. s',>nienie nie uszoby (e( na suc o" Na szcz32cie w nocy &yurowa &zi2 stu&ent 7ur$un. Bara'ak. kt,ry w o$,le by czowiekie* wyrozu*iay*. a (u szcze$,lnie wobec Zoi" C cia za kar3 &a- (e( kla'sa 'onie( 'lec,w. nie 'ozwolia. 'rzez c wil3 ze 2*iec e* *ocowali si3. wreszcie to (e( u&ao si3 $o ze'c n)- 'o sc o&ac " ;tu&ent. bo stu&ent. ale (ako 'rze&stawiciel *nie(szo2ci naro&owe( *ia (u w kieszeni no*inac(3 na stanowisko or&ynatora sz'itala wie(skie$o i byy to ostatnie *iesi)ce. $&y *,$ sobie 'ozwoli- na tak nie'owane zac owanie" Przekaza (e( zeszyt z &ys'ozyc(a*i i za&anie s'ec(alne o& siostry o&&ziaowe(. Mity" Na nie&zielnyc &yurac 'anowa s'ok,(. nie o&byway si3 obc o&y. zabie$i. trans?uz(e. naleao tylko 'ilnowa-. eby o&wie&za()cy nie wc o&zili &o sal bez zezwolenia lekarza &yurne$o 1 i oto Mita zwalaa na Zo(3 cz32- swo(e( nie ko8cz)ce( si3 roboty statystyczne(. z kt,r) nie *o$a sobie 'ora&zi-" 9zi2 bya to o'asa teczka istorii c oroby za $ru&zie8 ubie$e$o. 19UR roku" Zo(a zoya war$i (ak &o $wiz&ni3cia i 'rze(ec aa 'alce* 'o ro$ac kartek" Wa2nie usiowaa sobie wyobrazi-. ile ic *oe by- i czy zostanie (e( troc 3 czasu na wyszywanie. $&y 'oczua obok siebie wysoki cie8" E&wr,cia $ow3 bez z&ziwienia @a $ow3 *ona o&wraca- bar&zo r,nieA i zobaczya Bosto$otowa" !y starannie o$olony. 'rawie uczesany i tylko blizna na 'o&br,&ku 'rzy'o*inaa o (e$o zb,(ecki* ro&owo&zie" 1 9zie8 &obry. Zo(e8ko 1 'owie&zia tone* &entel*ena"

1 9zie8 &obry 1 skin3a $ow) ni to z nieza&owolenie*. ni to z 'ow)t'iewanie*. a w $runcie rzeczy 1 ot tak. zwycza(nie" Wle'i w ni) uwane cie*nobr)zowe s'o(rzenie" 1 Nie wi&z3. czy s'enia 'ani *o() 'ro2b3" 1 #ak) 'ro2b36 1 Zo(a uniosa brwi ze z&ziwienie* @2wietnie (e( to wyc o&zioA" 1 Nie 'a*i3ta 'ani6 % (a w zwi)zku z t) 'ro2b) 'ostanowie* sobie 'owr,y-""" 1 Pa*i3ta*. e 'oyczy 'an o&e *nie anato*o'atolo$i3" 1 Zaraz 'ani o&&a*" 9zi3ku(35 1 No i co. &oczyta si3 'an6 1 Wy&a(e *i si3. e tak" Znalaze* to. o co *i c o&zio" 1 Nie zaszko&zia* 'anu6 1 s'ytaa Zo(a cakie* 'owanie" 1 Miaa* wyrzuty su*ienia" 1 %le sk)&. Zo(e8ko. co te 'ani5 1 Na znak 'rotestu &otkn) (e( r3ki" 1 W'rost 'rzeciwnie. ta ksi)ka 'o&niosa *nie na &uc u" #est 'ani anioe*5 %le""" 1 'atrzy na szy(3 Zoi 1 niec 'ani roze'nie $,rny $uzik""" Prosz3""" 1 Po co6 1 z&u*iaa si3 Zo(a @to te 2wietnie (e( wyc o&zioA" 1 Przecie *i nie $or)co5 1 E(. c yba tak5 #est 'ani czerwona na twarzy" 1 Lakt 1 roze2*iaa si3 ser&ecznie" Z$a&. *iaa oc ot3 roz'i)- ?artuc : nie oc on3a (eszcze 'o bie$u i za'asac z 7ur$une*" +oz'i3a $uzik" !ysn3o zoto w szare( tkaninie""" Bosto$otow 'o'atrzy roz*arzony* wzrokie* i 'owie&zia nie*al bez$o2nie: 1 #ak &obrze""" 9zi3ku(3" Pokae 'ani wi3ce(6 1 7o zaley. co c ce 'an sobie wywr,y-" 1 Powie* 'ani. ale ',>nie(. &obrze6 Przecie 'ob3&zie*y &zi2 troc 3 raze*6 Zo(a 'rzewr,cia ocza*i (ak lalka" 1 C yba e 'rzy(&zie *i 'an 'o*,c" Ma* *as3 'racy" 9late$o tak si3 s'ocia*" 1 #eeli ku- lu&zi ywce*. to nie" Nie na&a(3 si3" 1 % &o 'a'ierkowe( roboty6 ;tatystyka" 1 E&wala- li'36 !ar&zo c 3tnie 1 cay* swy* wy$l)&e* wyraa $otowo2'rzyst)'ienia &o 'racy" 1 !ar&zo szanu(3 statystyk3" E ile nie (est ta(na" 1 7o niec 'an 'rzy(&zie 'o 2nia&aniu 1 u2*iec n3a si3 Zo(a" Wa2nie roznoszono 2nia&anie"

#eszcze w 'i)tek wieczore*. 'o &yurze. zaintry$owana nocn) roz*ow) s'raw&zia &ane Bosto$otowa w re(estrac(i" Nazywa si3 Ele$ Lili*onowicz @&ziwaczne 'atroni*iku* 'asowao &o nie'rzy(e*ne$o nazwiska. i*i3 troc 3 a$o&zio cao2-A" =ro&zony w roku 19QS. sko8czy 3R lata. rzeczywi2cie nie by onaty. co wy$l)&ao cakie* nie'raw&o'o&obnie. i rzeczywi2cie *ieszka w (aki*2 =sz17ereku" Nie *ia a&ne( ro&ziny @na onkolo$ii za'isywano nazwiska i a&resy na(blisze( ro&zinyA" Z zawo&u by to'o$ra?e*. a 'racowa (ako robotnik rolny" Nicze$o to nie wy(a2niao. a nawet wr3cz 'rzeciwnie. $*atwao (eszcze bar&zie(" W zeszycie &ys'ozyc(i 'rzeczytaa. e o& 'i)tku Bosto$otow &osta(e zastrzyki sinestrolu 1 &wa centy*etry sze2cienne. &o*i32niowo" Estatni zastrzyk otrzy*a wczora(. a wi3c &zi2 nie *usiaa *u $o robi-" Mi*o to z &eza'robat) 2ci)$n3a usta w ry(ek i 'okr3cia $ow)" Po 2nia&aniu Bosto$otow 'rzyni,s 'o&r3cznik anato*o'atolo$ii i o& razu c cia 'o*a$a-. ale Zo(a roznosia wa2nie lekarstwa. kt,re 'ac(enci *usieli 'i- i zaywa- 'o trzy 1 cztery razy &ziennie" W ko8cu usie&li raze* 'rzy biurku" Zo(a wyci)$n3a &uy arkusz zbiorczy. na kt,ry naleao nanosi- wszystkie in?or*ac(e. zacz3a wy(a2nia-. (ak to si3 robi @sa*a (u troc 3 za'o*niaaA i &zieli- arkusz na rubryki 'rzy 'o*ocy ci3kie( &rewniane( lini(ki" Wie&ziaa z &o2wia&czenia. (aka (est cena /'o*ocy0 ze strony r,nyc *o&yc lu&zi. zwaszcza kawaler,w @onatyc zreszt) teA: zawsze ko8czyo si3 to szczerzenie* z3b,w. arcika*i. 'o&rywanie* i 'o*yka*i w wykazac " Zo(a 'rzy*ykaa (e&nak oczy na te 'o*yki. $&y nawet na($u'szy ?lirt by ciekawszy o& wszystkic statystyk" 9zi2 te nie *iaaby nic 'rzeciwko &robne*u uroz*aiceniu nie&zielne$o &yuru" 7y* bar&zie( wi3c z&u*iao (). e Bosto$otow natyc *iast zrezy$nowa z uwo&zicielskic s'o(rze8. s'owania. szybko zrozu*ia. co i (ak trzeba robi-. nawet sa* wytu*aczy (e( 'ar3 szcze$,,w 1 i 'o$r)y si3 w 'racy. czyta &ane. a ona stawiaa kreski w o&'owie&nic rubrykac wykazu" /Neuroblasto*a""" 1 &yktowa 1 $uz FraXitza""" *i3sak""" nowotw,r r&zenia kr3$owe$o""" 0 Bie&y *ia (akie2 w)t'liwo2ci 1 'yta" Musieli 'o&liczy-. ile 'rzy'a&k,w nowotworu &ane$o ro&za(u leczono w klinice o& $ru&nia ubie$e$o roku 1 z uwz$l3&nienie* 'ci i wieku 'ac(ent,w oraz zastosowane( tera'ii" < koniecznie 'o&a- (e&en z 'i3ciu *oliwyc wynik,w leczenia: wyz&rowienie. 'o'rawa. bez

z*ian. 'o$orszenie. z$on" 7e &ane bar&zo zainteresoway 'o*ocnika Zoi" E& razu rzucaa si3 w oczy *aa ilo2- wyz&rowie8 1 i z$on,w" 1 Wi&z3. e nie 'ozwala() tu u*iera-. wy'isu() na czas C 'owie&zia Bosto$otow" 1 7o naturalne. Ele$. niec 'an sa* 'o*y2li" 1 Nazwaa $o 'o i*ieniu w na$ro&3 za 'o*oc" Zauway to. s'o(rza na ni)" 1 ;koro wia&o*o (u. e czowiekowi nie *ona (u 'o*,c i zostao *u 'ar3 ty$o&ni czy *iesi3cy. to 'o co $o trzy*a-. blokowa- ,ko6 <nni czeka()" Moe akurat tacy. kt,ryc &a si3 uratowa-" Poza ty* ci ter*inalni""" 1 #acy6 1 No. ci nieuleczalnie c orzy""" <c wi&ok >le w'ywa na innyc 'ac(ent,w" Wi&ok. roz*owy. kt,re 'rowa&z)""" Ciekawe 1 oto usia& Ele$ 'rzy biurku 'iel3$niarki i o& razu (akby awansowa w ierarc ii s'oeczne(. ws'i) si3 na wyszy szczebel 2wia&o*o2ci" 7a*ten /on0. kt,re*u nie *ona (u 'o*,c. /on0. kt,ry tylko nie'otrzebnie bloku(e sz'italne ,ko. ter*inalny. skazany. nieuleczalny /on0 1 to nie by 'raw&ziwy o n. Bosto$otow" Z ni*. Bosto$otowe*. roz*awiano tak. (ak $&yby nie *,$ u*rze-. (ak $&yby by uleczalny" 7en na$y 'rzeskok z (e&ne$o stanu &o &ru$ie$o. ka'rys czy te s'lot nieznanyc okoliczno2ci co2 *u 'rzy'o*ina. tylko (eszcze nie wie&zia co" 1 Z$o&a. to lo$iczne" %le wy'isano %zowkina" % wczora( 'rzy *nie wy'isano /tu*or cor&is0" Nikt nic *u nie 'owie&zia. nie wy(a2ni" Czue* si3 tak. (akby* bra u&zia w oszustwie" ;ie&zia o&wr,cony &o Zoi 'oliczkie* bez blizny. z te( strony (e$o twarz *iaa cakie* a$o&ne rysy" Z$o&nie zabrali si3 &o roboty i 'rze& obia&e* sko8czyli" Mita zostawia (eszcze co2: 'rze'isywanie wynik,w analiz laboratory(nyc na karty c orobowe. eby atwie( (e byo 'o&cze'ia- &o istorii c or,b" Zo(a uznaa (e&nak. e (ak na (e&en &yur to troc 3 te$o za &uo. i 'owie&ziaa: 1 No. Ele$u Lili*onowiczu. bar&zo 'anu &zi3ku(3" 1 Nie. niec 'ani *,wi (ak 'rze&te*: Ele$" 1 7eraz *usi 'an o&'ocz)-" 1 #a ni$&y nie o&'oczywa*" 1 %le (est 'an 'ac(ente*5 1 7o &ziwne. ale $&y tylko wi&z3 'ani) na &yurze. o& razu czu(3 si3 zu'enie z&r,w" 1 No &obrze 1 ust)'ia Zo(a @bo c ciaa ust)'i-5A" 1 7y* raze* s'otka*y si3 w salonie" < wskazaa 'ok,( lekarzy"

Po obie&zie zn,w *usiaa (e&nak roznosi- leki i za(rze- &o &ue( sali kobiece(" Na 'rzek,r otacza()cy* () zewsz)& c orobo* wsuc iwaa si3 w siebie. w czysty ryt* wasne$o or$aniz*u. tak cu&ownie z&rowe$o o& na(*nie(sze$o 'aznokcia 'o ka&) ko*,rk3 sk,ry" ;zcze$,lnie &u*na bya ze swoic bu(nyc . u?nie i twar&o stercz)cyc 'iersi. kt,re tak rozkosznie ci)yy. $&y 'oc ylaa si3 na& ,ka*i 'ac(ent,w. i s'r3y2cie 'o&ry$iway 'rzy ka&y* kroku" Wreszcie sko8czya" Posa&zia 'rzy biurku salow). 'olecia (e( nie w'uszczao&wie&za()cyc i zawoa- w razie cze$o" Zabraa rob,tk3 i 'osza z Ele$ie* &o 'oko(u lekarzy" !ya to wi&na narona sala z trze*a okna*i" =rz)&zono () racze( bez $ustu 1 ksi3$owo2- i &yrekc(a o&cisn3y swo(e 'i3tno na wy'osaeniu wn3trza" ;tay tu &wie kana'y o na&*iernie wysokic . 'ionowyc i niewy$o&nyc o'arciac z lustra*i. w kt,ryc *o$aby si3 'rze(rze- na(wye( yra?a" ;toy z$o&nie z 'rzy$n3bia()c) urz3&ow) *o&) ustawiono w ksztacie litery /70: rol3 stou 'rezy&ialne$o 'enio ci3kie. *asywne biurko z ta?l) $rube$o szka na blacie" E& biurka o&c o&zi &u$i st, &la uczestnik,w nara& i zebra8" ;t, ten 'rzykryty by na sa*arkan&zk) *o&3 b3kitnoniebiesk) 'luszow) narzut): ?arbkowy kolor narzuty oywia. roz(a2nia i rozwesela 'ok,(" !iurow) at*os?er3 naruszaa te *alownicza $ru'a ?oteli 1 nie *ie2ciy si3 'rzy stole" #e&yny* sz'italny* akcente* bya tu $azetka 2cienna /Enkolo$0 'o2wi3cona rocznicy rewoluc(i" Zo(a i Ele$ usie&li w wy$o&nyc *i3kkic ?otelac w na(wi&nie(sze( cz32ci 'oko(u. $&zie stay &onice z a$awa*i. a za szyba*i &ue$o okna c wiay si3 $a3zie rozoyste$o &3bu" Ele$ wa2ciwie nie sie&zia 1 c on) cay* ciae* ko*?ort te$o ?otela. *i3kko2o'arcia. kt,re tak so&ko 'o&trzy*ywao 'lecy i 'ozwalao o&c yli- $ow3 &aleko &o tyu" 1 Co za rozkosz5 1 'owie&zia" 1 Nie sie&ziae* w czy*2 taki*""" c yba o& 'i3tnastu lat" @;koro tak lubi sie&zie- w ?otelu. to cze*u $o sobie nie ku'i6A 1 No wi3c co 'an c cia wywr,y-6 1 s'ytaa Zo(a 'osya()c *u s'o(rzenie stosowne &o 'ytania" 7eraz. $&y znale>li si3 sa* na sa* w ty* 'oko(u. $&y usie&li w tyc ?otelac tylko 'o to. eby 'oroz*awia-. o& (e&ne$o sowa. o& (e&ne$o $estu lub s'o(rzenia zaleao. czy b3&zie

to niewinny aluzy(ny ?lirt. czy te zasa&nicza roz*owa bez owi(ania w bawen3" Zo(a nastawia si3 na 'ierwszy wariant. ale sza tu 'rzeczuwa()c &ru$i" < nie 'o*ylia si3" P,le)c. z $ow) na o'arciu ?otela 'owie&zia uroczy2cie 1 w okno. 'ona& ni): 1 Wr,ye*""" Czy 'ewna &ziewczyna ze zot) $rzywk) 'rzy(e&zie &o nas na u$ory6 < &o'iero teraz 'o'atrzy na Zo(3" Wytrzy*aa (e$o s'o(rzenie" 1 % co ta* czeka t3 &ziewczyn36 Ele$ westc n): 1 #u 'ani *,wie*" Nic wesoe$o" Nie *a wo&oci)$,w" 4elazko na w3$iel &rzewny" La*'y na?towe" Po &eszczac 1 boto. kie&y wysc nie 1 kurz" Ni$&y nie woy 'ani a&ne( sukienki" Wyliczy wszystkie *inusy 1 c yba 'o to. eby nie *usiaa nicze$o obiecywa-" ;koro nie *ona woy- a&ne( sukienki. to ?aktycznie 1 co to za ycie6 Lecz c o- wielkie *iasto *iao swo(e &obre strony. Zo(a wie&ziaa. e nie z *iaste* si3 y(e" < nie o *ie(sce (e( c o&zio. ale o zrozu*ienie te$o czowieka" 1 Nie rozu*ie*. co 'ana ta* trzy*a6 Ele$ roze2*ia si3" 1 Ministerstwo ;'raw Wewn3trznyc 5 Na&al lea z $ow) o&rzucon) &o tyu. rozkoszowa si3 ?otele*" Zo(a zesztywniaa" 1 7ak wa2nie 'o&e(rzewaa*" Prze'rasza*. e 'yta* 1 czy 'an (est +os(anine*6 1 ;tu'rocentowy*5 Przecie +os(anin *oe by- brunete*. no nie6 Przeczesa 'alca*i wosy" Zo(a wzruszya ra*iona*i" 1 No i 1 za co 'ana""" 6 Ele$ westc n)" 1 %le nie u2wia&o*iona ta &zisie(sza *o&zie5 Zreszt) kie&y *y &orastali2*y. te nie *ieli2*y 'o(3cia o ko&eksie karny*. o wszystkic tyc 'ara$ra?ac . artykuac . 'unktac . i e *ona (e rozszerza-" % 'ani *ieszka tu. w 2ro&ku te$o kra(u. i nic 'ani nie wie o ele*entarne( r,nicy *i3&zy 'rzy*usowy* 'rzesie&lenie* i zesanie* a&*inistracy(ny*" 1 % (est (aka2 r,nica6 1 #este* zesa8ce* a&*inistracy(ny*" Zesano *nie nie ze wz$l3&u na naro&owo2-. ale in&ywi&ualnie. (ako Ele$a Lili*onowicza Bosto$otowa 1 roze2*ia si3 1

/in&ywi&ualne$o szanowne$o obywatela0 Bosto$otowa. &la kt,re$o nie *a *ie(sca w2r,& 'orz)&nyc lu&zi" < bysn) ku nie( 'iwny*i ocza*i" Nie 'rzestraszya si3" 7o znaczy 'rzestraszya si3. ale nic nie &aa 'o sobie 'ozna-" 1 <""" na (ak &u$o 'ana zesano6 s'ytaa cic o" 1 Na wieczno2-5 1wy'ali" % w uszac za&zwonio" Na wieczno2-6 Co to znaczy6 1 9oywotnio6 1 wysze'taa" 1 Nie. wa2nie na wieczno2-5 1 'owt,rzy" 1 9oka&nie tak na'isano w &oku*entac : na wieczno2-" Po wieczne czasy5 Po &oywotnie( zsyce krewni *o$) 'rzyna(*nie( zabratru*n3 i 'oc owa- zesa8ca w ro&zinne( zie*i. a w wieczne( zsyce 'ewnie i te$o nie wolno" ;o8ce z$a2nie. Bos*os si3 sko8czy. ale zsyka trwa 1 wieczno2- to wieczno2-" 9o'iero teraz o$arn3o () 'raw&ziwe 'rzeraenie" % wi3c st)& ta blizna. ten c wila*i okrutny wyraz twarzy""" Moe to *or&erca. (aki2 straszny ban&yta. &la takie$o zabi- 1 to &robiaz$""" Nie o&wr,cia (e&nak ?otela. eby atwie( byo ucieka-" E&oya tylko rob,tk3 @(eszcze (e( nie tkn3aA" < 'atrz)c 2*iao na Bosto$otowa. kt,ry nie z*ieni 'ozyc(i i na&al rozwala si3 w ?otelu. s'ytaa nie'ewnie: 1 #e2li 'an nie c ce. to 'rosz3 nie o&'owia&a-""" %le""" Czy *oe *i 'an 'owie&zie-. za co &osta 'an taki straszny wyrok6 Bosto$otow nie wy$l)&a na s'eszone$o 'rzest3'c3" E&'owie&zia z absolutnie beztroski* u2*iec e*: 1 Zo(e8ko. nie byo a&ne$o wyroku" Wieczne zesanie wle'ili *i z 'rzy&ziau" 1 Z 'rzy&ziau5 1 7ak si3 to nazywa" Na te( sa*e( zasa&zie. co &ystrybuc(a towar,w w urtowni: tyle a tyle work,w &o te$o skle'u. tyle a tyle beczek &o ta*te$o""" 7roc 3 zubytkowano 'o &ro&ze""" Zo(a za'aa si3 za $ow3" 1 C wileczk3""" #u zrozu*iaa*" Czy to *oliwe6 Wi3c 'ana 1 w ten s'os,b""" < wszystkic innyc 6 1 No. nie wszystkic " Na 'rzyka& za sa* 'unkt &ziesi)ty nie zsya(). a za &ziesi)ty 'lus (e&enasty 1 (u tak" 1 Co to (est ten (e&enasty 'unkt6 1 #e&enasty6 1 Bosto$otow zastanowi si3" 1 Zo(e8ko. c yba za &uo 'ani o'owia&a*. *usi*y uwaa-. bo (eszcze i 'ani co2 zarobi" Z 'unktu &ziesi)te$o &ostae* sie&e* lat"

Wyroki 'onie( o2*iu lat byy za niewinno2-. na'raw&3. a&ne( winy. s'rawy wyssane z 'alca" %le &ooyli *i z 'unktu (e&enaste$o. a 'unkt (e&enasty to &ziaanie w z*owie. w $ru'ie" ;a* 'unkt (e&enasty niby nie w'ywa na wysoko2- wyroku. ale e bya nas $ru'a. wi3c wy'rawiali wszystkic na wieczn) zsyk3" 4eby2*y si3 (u nie zebrali" 7eraz 'ani rozu*ie6 Nie. nic (eszcze nie rozu*iaa" 1 Wi3c to bya""" (ak to si3 *,wi""" sza(ka6 Bosto$otow wybuc n) na$le $o2ny* 2*iec e*" < r,wnie na$le urwa" 1 Ba'italne" Nasze*u 2le&cze*u te nie wystarczyo sowo /$ru'a0" 7e lubi *,wio nas 1 s z a ( k a" 7ak. zaoyli2*y sza(k3""" ;za(k3 stu&ent,w i stu&entek 'ierwsze$o roku" 1 ;'o(rza na ni) $ro>nie" 1 +ozu*ie*. e tu nie wolno 'ali-. ale za'al3. &obrze6 ;'otykali2*y si3. ?lirtowali2*y z &ziewczyna*i. ta8czyli2*y" C o'cy roz*awiali czase* o 'olityce" < o""" o /Ni*0" 7o i owo na* si3 nie 'o&obao" #ak by to 'owie&zie-""" nie byli2*y zac wyceni" 9w,c z nas walczyo na ?roncie 1 *y2leli2*y. e 'o wo(nie b3&zie troc 3 inacze(" W *a(u. tu 'rze& e$za*ina*i. zwin3li nas" 9ziewczyny te" Zo(a czua za*3t w $owie" Zn,w wzi3a &o r3ki rob,tk3" Z (e&ne( strony *,wi niebez'ieczne rzeczy. kt,ryc nie tylko nie naleao niko*u 'owtarza-. ale nawet suc a-" Z &ru$ie( strony o&etc n3a. e nie c o&zio o *or&owanie 'rzec o&ni,w w cie*nyc zaukac " Przekn3a 2lin3" 1 Nie rozu*ie*""" Czy (e&nak""" co2 robili2cie 6 1 Czy co2 robili2*y6 1 zaci)$n) si3 'a'ierose* i wy'u2ci &y*" 7aki &uy *3czyzna z taki* *ay* 'a'ierose*" 1 M,wie* 'ani: uczyli2*y si3""" Pili2*y wino. o ile sty'en&iu* na to 'ozwalao""" C o&zili2*y na ta8ce" 9ziewczyny z$arn3li raze* z na*i" 9ostay 'o 'i3- lat""" 1 Po'atrzy na ni) w za&u*ie" 1 Niec 'ani wyobrazi sobie siebie na ic *ie(scu" Przyc o&z). aresztu() 'ani) 'rze& e$za*ina*i 1 i &o worka" Zo(a o&oya rob,tk3" ;'o&ziewaa si3 na($orsze$o. a na($orsze okazao si3 wcale nie tak straszne. nawet nie$ro>ne" #aka2 &ziecina&a" 1 % wa*. c o'ako* 1 'o co to byo 'otrzebne6 1 Co6 1 nie zrozu*ia Ele$" 1 No""" nieza&owolenie""" czekanie na co2"""

1 Wa2nie5 Po co na* to byo6 1 'okornie roze2*ia si3 Ele$" 1 E ty* nie 'o*y2lae*" Zo(e8ko. zn,w *,wi 'ani (ak *,( 2le&czy" <&entycznie5 Cu&owny (est ten ?otel5 Na ,ku sie&zi si3 o wiele $orze(" Znowu roz'ar si3 w ?otelu. z*ruy oczy i 'al)c 'a'ierosa za'atrzy si3 w okno" Za'a&a wiecz,r. ale na &worze nie 2cie*niao si3. lecz 'rze(a2niao" Pok,( wyc o&zi na zac ,& i wi&a- byo. (ak rze&nie. a *oe roz'ywa si3 (e&nolity kouc c *ur" 9o'iero teraz Zo(a zabraa si3 &o wyszywania i z za&owolenie* ka&a 2cie$ za 2cie$ie*" Milczeli" 7y* raze* Ele$ nie 'o&ziwia (e( a?tu" 1 % 'ana &ziewczyna6 7e ta* bya6 1 s'ytaa Zo(a nie o&rywa()c wzroku o& rob,tki" 1 7a1a1ak 1 'owie&zia Ele$" Nie o& razu 'okona to /tak0. wi&ocznie *y2la o czy*2 inny*" 1 % $&zie (est teraz6 1 7eraz6 Na& #enisie(e*" Zerkn3a na nie$o ukra&kie*" 1 < nie *oe si3 'an z ni) 'o)czy-6 1 Nawet nie 'r,bu(3 1 'owie&zia obo(3tnie" Zo(a 'atrzya na nie$o. on 'atrzy w okno" Ciekawe. &lacze$o nie oeni si3 w swo(e( osa&zie6 1 Pewnie bar&zo tru&no byoby si3 z ni) 'o)czy- 1 wy*y2lia 'ytanie" 1 Czase* wa&ze 'ozwala() 'o)czy- si3 *ae8stwo*" W innyc 'rzy'a&kac to 'rawie nie*oliwe 1 'owie&zia z roztar$nienie*" 1 C o&zi o to. e nie *a 'o co" 1 Ma 'an (e( z&(3cie6 1 Z&(3cie6 1 z&ziwi si3 Ele$" 1 Wi3>nio* nie wolno *ie- a&nyc z&(3-" Bonwo(enci zabiera() i &r)" 1 % (aka ona bya6 Ele$ u2*iec n) si3. z*ruy 'owieki" 1 Wosy s'a&ay (e( &o ra*ion. a na ra*ionac zawi(ay si3 &o $,ry" Eczy""" Pani *a zawsze takie u2*iec ni3te. a ona *iaa troszeczk3 s*utne" Moe czowiek 'rzeczuwa sw,( los6 1 !yli2cie raze* w obozie6 1 Nie1e""" 1 7o kie&y wi&zia () 'an ostatni raz6

1 Na 'i3- *inut 'rze& aresztowanie*""" Wte&y by *a(. &u$o sie&zieli2*y u nie( w o$r,&ku" Poe$nae* si3 o &ru$ie( w nocy i wysze&e*" Z$arn3li *nie na nast3'ne( 'rzecznicy" Po 'rostu na ro$u czeka sa*oc ,&" 1 % #)6 1 Nast3'ne( nocy" 1 < ni$&y wi3ce( si3 nie wi&zieli2cie6 1 #e&en raz" Na kon?rontac(i" !ye* (u ostrzyony" My2leli. e zoy*y na siebie zeznania" Nie zoyli2*y" Ebraca w 'alcac nie&o'aek. nie wie&z)c. $&zie $o wyrzuci-" 1 E tu 1 'okazaa l2ni)c). czyst) 'o'ielniczk3 na stole 'rezy&ialny*" % c *ury na zac o&zie rze&y coraz bar&zie(. o&saniay 'astelowo ,te soneczko" #e$o blask roz(a2nia nawet zaci3t) twarz Ele$a" 1 %le &lacze$o teraz nie 'r,bu(e 'an""" 1 ws',czua Zo(a" 1 Zo(u5 1 'owie&zia stanowczo. lecz natyc *iast urwa. eby si3 zastanowi-" 1 Czy 'ani c o- troc 3 z&a(e sobie s'raw3. co czeka w a$rze a&n) &ziewczyn36 #e2li nawet 'o &ro&ze nie z$wac) (e( kry*inali2ci 1 zreszt) i tak zawsze z&)) zrobi- to w zonie 1 to (u 'ierwsze$o &nia r,ne obozowe &ar*oz(a&y 1 &ziesi3tnicy. ?unkcy(ni 1 zor$anizu() wszystko tak. e &ziewczyna b3&zie *usiaa 'rze(2- na$o &o a>ni na ic oczac " < ustal). ko*u 'rzy'a&nie" Naza(utrz otrzy*a 'ro'ozyc(3" #e2li z$o&zi si3 y- z ty* albo z ta*ty*. to zaatwia() (e( 'rac3 w czysty* i cie'y* *ie(scu" #e2li o&*,wi 1 to tak () urz)&z). tak zaszczu(). e sa*a 'rzy'eznie na kolanac i b3&zie ba$a- (ak o ask3" 1 Za*kn) oczy" 1 Ena nie u*ara. 'rzeya. o&sie&ziaa wyrok" Nie *a* &o nie( 'retens(i" No i""" to wszystko" Ena te rozu*ie" Milczeli" ;o8ce rozbyso 'eny* blaskie*. cay 2wiat o& razu 'o(a2nia i 'owesela" ;*u$i 2wiata obrysoway czarne sylwetki &rzew na trawniku. a w 'oko(u za'on3a b3kitna narzuta i rozzociy si3 wosy Zoi" 1 #e&na z naszyc &ziewczyn 'o'enia sa*ob,(stwo""" 9ru$a y(e""" 7rzec c o'ak,w (u nie *a""" E &w,c nic nie wie*""" Przec yli si3 'rzez 'or3cz i wyrecytowa: Kura$an t3&y 'rzesze&""" Mao nas ocalao""" +ozwiay si3 'rzy(a>nie z ta*tyc lat""" Znieruc o*ia i za'atrzy si3 w 'o&o$3" Na ile stron sterczay (e$o z*ierzwione czarne wosy5 7rzeba by (e &wa razy &ziennie *oczy- i 'rzyczesywa-. *oczy- i 'rzyczesywa-"

Milcza. ale Zo(a usyszaa (u wszystko. co c ciaa usysze-" E&bywa kar3 zesania 1 ale nie za *or&erstwo: nie *ia ony 1 ale nie z wasne( winy: 'o tylu latac ze wzruszenie* *,wi o swo(e( &ziewczynie 1 a wi3c by z&olny &o 'raw&ziwe$o uczucia" Milcza. ona te *ilczaa. 'o'atrywaa to na rob,tk3. to na nie$o" 9o 'rzysto(nyc nie nalea. ale te nic *u nie brakowao" !abcia *awiaa: /Nie 'rzysto(ne$o ci trzeba. tylko &obre$o50 Zo(a wyczuwaa w ni* o&'orno2- i si3 czowieka. kt,ry nie(e&no 'rzesze& i wiele wytrzy*a 1 co2. cze$o nie *ia w sobie a&en z (e( &otyc czasowyc c o'ak,w" Na$le 'o'atrzy na ni) ba&awczo" Po&niosa wzrok zna& rob,tki" Zacz) *,wi- bar&zo wyra>nie. nie o&rywa()c o& nie( oczu: Lecz ko$o *a* 'rzywoa-6 Z ki* *o$3 si3 'o&zieli- ra&o2ci) *o() s*utn). e &ane *i (est y-6 1 Przecie (u si3 'an 'o&zieli5 1 sze'n3a" #e( oczy i usta 2*iay si3 &o nie$o" Nie *alowaa ust. a *i*o to *iay o$nisty. szkaratno1'o*ara8czowy kolor. kolor (asne$o o$nia" Prze&wieczorne so8ce oywiao niez&row) cer3 (e$o wyc u&e( twarzy" W ty* cie'y* 2wietle wy&awao si3. e nie u*rze. e na 'ewno wyz&rowie(e" Potrz)sn) $ow) (ak $itarzysta. kt,ry 'o s*utne( *elo&ii zaczyna 2'iewa- weso): 1 Gc . Zo(e8ko5 #ak 2wi3to. to 2wi3to5 Ebrzy&y *i te biae ?artuc y5 Ma* &o2'iel3$niarek. c c3 'o'atrze- na 'raw&ziw) 'i3kn) &ziewczyn35 W =sz17ereku takie( nie zobacz35 1 ;k)& 'anu wez*3 'i3kn) &ziewczyn36 1 &roczya si3 Zo(a" 1 Niec 'ani na c wileczk3 z&e(*ie ten ?artuc i 'rze(&zie si3 'o 'oko(u5 E&sun) si3 z ?otele*. 'okazu()c. $&zie Zo(a *a si3 'rze(2-" 1 Przecie (este* w 'racy 1 o'ieraa si3 (eszcze" 1 Nie *a* 'rawa""" Czy &late$o. e tak &u$o roz*awiali o s*utnyc s'rawac . czy &late$o. e so8ce tak wesoo *yszkowao 'o 'oko(u Zo(a 'oczua ten i*'uls. ten sy$na. e *oe i 'owinna s'eni- 'ro2b3" E&rzucia rob,tk3. zerwaa si3 z ?otela (ak *aa &ziewczynka i (u roz'inaa $uziki 1 szybko. niecier'liwie. (akby *iaa za*iar 'rzebiec si3 'o 'oko(u. a nie 'rzes'acerowa-" 1 No. ci)$ni(5 1 'o&sun3a *u (e&n) r3k3 (ak nie swo()" Poci)$n) 1 r3kaw z(ec a z ra*ienia" 1 9ru$i5 1 taneczny* ruc e* obr,cia si3 'rzez ra*i3 i Ele$ 2ci)$n) &ru$i r3kaw. ?artuc s'a& *u na kolana. a Zo(a 1 'osza 'rze& siebie" ;za (ak *o&elka 1 koysz)c

bio&ra*i. ale wy'rostowana. 'oruszaa r3ka*i w ryt*ie ciaa i o& czasu &o czasu unosia (e nieco" Zrobia kilka krok,w. o&wr,cia si3 i stan3a z roz'ostarty*i ra*iona*i" Ele$ tuli ?artuc &o 'iersi i 'atrzy na Zo(3 szeroko otwarty*i ocza*i" 1 !rawo5 1 ukn)" 1 Ws'aniale5 Nawet w 'oysku b3kitne( narzuty w ty* bez&enny* uzbecki* b3kicie. nasycony* 'ro*ienia*i so8ca 1 byo co2. co wz*a$ao w ni* wczora(sz) *elo&i3 'oznawania. o&krywania" Powracay wszystkie 'rozaiczne. 'rzyzie*ne. zwycza(ne lu&zkie 'ra$nienia" < ra&o2- *i3kkic ?oteli. i ra&o2- 'rzytulne$o 'oko(u 1 'o tysi)cac lat u'o&lone$o. sta*szone$o. n3&zarskie$o ycia" < ra&o2- 'atrzenia na Zo(3. nie (aka2 zwycza(na. lecz ustokrotniona ra&o2-. e 'atrzy na ni) nie bezna*i3tnie. ale z nor*alny* *3ski* 'o)&anie*" En. (eszcze &wa ty$o&nie te*u 'rawie nieboszczyk5 Zo(a zwyci3sko 'oruszya o$nisty*i war$a*i i z u&an) 'owa$). (akby znaa (eszcze (e&n) ta(e*nic3. 'rzesza t) sa*) &ro$) z 'owrote* 1 &o okna" ;tan3a ta* i o&wr,cia si3 twarz) &o Ele$a" Nie wsta. sie&zia na&al w ?otelu. ale l$n). ci)y ku nie( cay* ciae*" Z Zoi e*anowaa nieuc wytna. lecz wyczuwalna sia 1 nie ta ?izyczna. 'rzy&atna &o 'rzesuwania sza?. ale (aka2 inna. &o*a$a()ca si3 'rzeciwsiy" < Ele$ czu. e *oe 'o&()- wyzwanie. i cieszy si3. e (est c yba w stanie z*ierzysi3 z t) si)" Wszystkie na*i3tno2ci 'owracay &o ciaa5 Wszystkie5 Wszystkie5 1 Zo(a 1 'owie&zia 2'iewnie" 1 Zo1(a5 #ak 'ani rozu*ie swo(e i*i36 1 Zo(a 1 to ycie 1 wy$osia &obitnie (ak aso" Lubia to wy(a2nia-" ;taa o'iera()c r3ce o 'ara'et za 'leca*i. cay ci3ar ciaa 'rzeniosa na (e&n) no$3" 1 % z zoo16 Nie o&czuwa 'ani zwi)zku te$o i*ienia z zoo1'rzo&ka*i6 Ze 2*iec e* 'o&c wycia (e$o artobliwy ton" 1 Wszyscy *a*y z ni*i co2 ws',lne$o" Z&obywa*y 'okar*. kar*i*y 'oto*stwo" Czy to >le6 Powinna bya si3 zatrzy*a-5 Lecz 'o&niecona tak otwarcie zac anny*. tak a'czywy* zac wyte*. (akie$o ni$&y nie okazywali (e( ci wszyscy *o&zi lu&zie. co sobota z&obywa()cy bez a&ne$o wysiku nowe &ziewczyny 1 wyrzucia w $,r3 obie r3ce i 'stryka()c 'alca*i zacz3a wy$ina- si3 w ryt*ie *o&ne( 'iosenki z in&y(skie$o ?il*u: 1 %1wa1ra (a1a1a5 %1wa1ra (a1a1a5 Lecz Ele$ na$le s'os3'nia i 'owie&zia:

1 Nie trzeba5 Zo(u. niec 'ani te$o nie 2'iewa5 W *$nieniu oka 'rzybraa subow) *in3. (akby w o$,le nie 2'iewaa i nie ta8czya" 1 7o z /W,cz3$i0 1 'owie&ziaa" 1 Nie wi&zia 'an te$o ?il*u6 1 Wi&ziae*" 1 Hwietny ?il*5 !ya* na ni* &wa razy5 1 !ya cztery razy. ale wsty&zia si3 'rzyzna-" 1 Nie 'o&oba si3 'anu6 Przecie W,cz3$a *ia taki sa* los (ak 'an" 1 7ylko nie taki sa*5 1 Ele$ z*arszczy brwi" #e$o twarz s'os3'niaa. ,te so8ce nie a$o&zio (u (e$o rys,w i wi&a- byo. e to (e&nak c ory czowiek" 1 No (ak to. 'rzecie te wr,ci z wi3zienia" Zru(nowane ycie""" 1 Wszystko li'a" W,cz3$a to ty'owy kry*inalista" !atny" =rka" Zo(a si3$n3a 'o ?artuc " Ele$ wsta. 'o*,$ (e( si3 ubra-" 1 Pan ic nie lubi6 1 Po&zi3kowaa skinienie* $owy. zacz3a za'ina- $uziki" 1 #a ic nienawi&z3 1 'atrzy $&zie2 'ona& ni). w >renicac bysn3o okrucie8stwo. szcz3ki zacisn3y si3 zowro$o" 1 7o s) &ra'iene by&l3ta. 'asoyty tucz)ce si3 krwi) innyc " Nasi 'rzez trzy&zie2ci lat tr)bili. e kry*inali2ci to /ele*ent s'oecznie bliski0. e *ona ic wyc owa- na lu&zi. a oni wyzna() (e&n) zasa&3: nie ciebie""" tu s) r,ne brzy&kie sowa""" nie ciebie bi() 1 sie&> cic o. czeka( na swo() kole(: nie ciebie okra&a() 1 sie&> cic o. czeka( na swo() kole(" 9otyczy to oczywi2cie ic o?iar" 9obi(a() le)ce$o. a stro() si3 w ro*antyczne szaty" My za2 'o*a$a*y i* tworzy- le$en&y. 'aku(e*y &o ?il*,w ic 'iosenki" 1 #akie le$en&y6 1 s'ytaa" Patrzya. (akby czua si3 winna" 1 9u$o by o'owia&a-" #e&n) *o$3 zreszt) 'ani o'owie&zie-" 1 ;tali 'rzy oknie" Ele$ bez a&ne$o zwi)zku ze swo() o'owie2ci) u() () za okcie i *,wi (ak &o &ziecka: 1 =&a()c szlac etnyc zb,(c,w batni c wal) si3. e ni$&y nie okra&a() bie&ak,w i nie rusza() 2wi3te( rac(i 1 to znaczy o$rabia() wi3>ni,w ze wszystkie$o. ale zostawia() i* ostatni) 'orc(3 (e&zenia. eby nie u*arli z $o&u" %le w czter&ziesty* si,&*y* na tranzytce w Brasno(arsku w nasze( celi nie byo b o b r , w. czyli nikt nic (u nie *ia" % batnyc byo ', celi" Z$o&nieli" Bie&y z$o&nieli. zacz3li o&biera- lu&zio* ostatnie kawaki c leba i cukru" W o$,le w celi sie&ziaa &ziwna *ieszanina 1 'oowa kry*inalist,w. 'oowa #a'o8czyk,w i &o te$o &w,c 'olitycznyc 1 (a i (e&en lotnik 'olarny. bar&zo znany. (e$o i*ienie* nazwano wys'3 na Eceanie Lo&owaty*. ale on sa* sie&zia" =rki bezczelnie okra&ali nas i #a'o8czyk,w 'rzez trzy &ni" W ko8cu #a'o8czycy z*,wili si3 1 nikt 'rzecie nie rozu*ia. co *,wi) 1 w nocy wstali. 'o cic u 'owyrywali &eski z nar i z okrzykie* /banza(50 rzucili si3 na batnyc " #ak oni ic ws'aniale bili5 7rzeba to byo wi&zie-5

1 Pana te6 1 Za co6 My i* c leba nie zabierali2*y" !yli2*y te( nocy neutralni. ale 'o&ziwiali2*y triu*? (a'o8skie$o or3a" +ano za'anowa 'orz)&ek. wy&ano re$ula*inowe 'orc(e c leba i cukru" Pote* a&*inistrac(a wyko*binowaa co2 takie$o: zabrali z nasze( celi 'oow3 #a'o8czyk,w. a &o 'obityc urk,w &o)czyli $ru'3 nowyc " Pobici i nowi z *ie(sca zacz3li bi- #a'o8czyk,w" Mieli 'rzewa$3 liczebn) i noe. batni zawsze (e *a()" !ili nielu&zko. eby zabi-" Nie wytrzy*ali2*y" Po*o$li2*y #a'o8czyko*" 1 Przeciwko +os(ano*6 Ele$ 'u2ci (e( okcie. wy'rostowa si3. zacisn) szcz3ki" 1 !atnyc nie uwaa* za +os(an" Po&ni,s r3k3 i 'rzesun) 'alce* 'o bli>nie 1 o& 'o&br,&ka a 'o $ar&o: 1 Wa2nie wte&y tak *nie urz)&zili"

Rozdzia %rz"+a!%" Min3a noc z soboty na nie&ziel3. a $uz ani &r$n)" Pawe Nikoa(ewicz stwier&zi to natyc *iast 'o obu&zeniu" Ebu&zi $o oczywi2cie wstr3tny kaszel stare$o =zbeka tu na& uc e*" Za okne* biela 'oc *urny nieruc o*y &zie8. taki sa* (ak wczora( i 'rze&wczora(. na sa* (e$o wi&ok o$arniao czowieka (eszcze wi3ksze 'rzy$n3bienie" Bazac . 'astuc . usia& na ,ku. 'o&win) no$i i sie&zia bez*y2lnie (ak koek" 9o sali nie za$l)&ali lekarze. niko$o nie wzywano na zabie$i i Bazac *,$ tak sie&zie- &o sa*e$o wieczora" Zowieszczy #e?rie* zn,w 'o$r)y si3 w lekturze nieboszczyka 7osto(a: czase* co 'raw&a wstawa i c o&zi 'o sali 'otr)ca()c ,ka. ale na szcz32cie nie cze'ia si3 (u Pawa Nikoa(ewicza" Niko$o zreszt) (u si3 nie cze'ia" E$o(e& wysze& i nie byo $o cay &zie8" Feolo$. sy*'atyczny i &obrze wyc owany *o&y czowiek. czyta swo() $eolo$i3 i niko*u nie 'rzeszka&za" Pozostali te sie&zieli cic o" Pawe Nikoa(ewicz cieszy si3 na wizyt3 ony" Ba'a w'raw&zie nie *o$a *u 'o*,c. ale (ak &obrze byo *,c si3 'rze& ni) wyali-: e *u >le: e zastrzyk nie 'o&ziaa: e otacza() $o tacy okro'ni lu&zie" Pocieszy. &o&a otuc y" 7rzeba b3&zie 'o'rosi-. eby 'rzyniosa (ak)2 ksi)k3 1 o'ty*istyczn). ws',czesn) ksi)k3" < 'i,ro 1 eby nie *usia si3

o2*iesza- tak (ak wczora(. kie&y 'oycza o,wek o& s*arkacza" No i na(wanie(sze 1 'owie&zie- o $rzybie. o brzozowy* $rzybie" W ko8cu nie wszystko (eszcze stracone: (e2li lekarstwa nie 'o*o$). to s) 'rzecie inne 2ro&ki" Frunt to by- o'ty*ist)5 Powoli. bo 'owoli. ale 'rzyzwycza(a si3 &o tute(szyc warunk,w" Po 2nia&aniu &oczyta we wczora(sze( $azecie s'rawoz&anie bu&etowe Zwieriowa" Zani* sko8czy. 'iel3$niarka 'rzyniosa &zisie(sz)" ;i3$n) 'o ni) 9io*ka. lecz Pawe Nikoa(ewicz stanowczo za)&a $azety &la siebie: o& razu 'rzeczyta o u'a&ku rz)&u Men&es1LranceOa @9obrze ci tak5 Nie trzeba byo 'o&'isywa- uka&,w 'aryskic 5A. zauway obszerny artyku Grenbur$a @zostawi $o sobie na ',>nie(A i za$3bi si3 w lekturze artykuu o realizac(i uc way styczniowe$o 'lenu* w s'rawie wzrostu zao'atrzenia rynku w *i3so i (e$o 'rzetwory" 7ak zabi(a czas Pawe Nikoa(ewicz. &o',ki nie 'rzysza salowa z wia&o*o2ci). e na &ole czeka ona" +o&ziny 'ac(ent,w le)cyc *o$y o&wie&za- ic w salac . ale Pawe Nikoa(ewicz nie *ia siy i2- i wy(a2nia-. e (est le)cy. a zreszt) 'rzy(e*nie( byo wy(2- &o allu. o&'ocz)- o& tyc zaa*anyc i zbolayc lu&zi" < owin)wszy szy(3 cie'y* szalikie* Pawe Nikoa(ewicz zsze& na 'arter" Nie ka&y na rok 'rze& srebrny* wesele* &arzy on3 taki* uczucie* (ak Pawe Nikoa(ewicz Ba'3" 9zieli si3 z ni) wszystki*i ra&o2cia*i i z*artwienia*i" Ba'a bya na'raw&3 na(bliszy* *u czowiekie*. wierny* 'rzy(aciele*. kobiet) bar&zo ener$iczn) i *)&r) @/Ma w $owie cay sielsowiet50 1 c wali si3 zawsze Pawe Nikoa(ewiczA" Ni$&y nie o&czuwa 'otrzeby. eby () z&ra&za-: ona te $o nie z&ra&zaa" 7o nie'raw&a. e awansu()c w ierarc ii s'oeczne( *) zaczyna wsty&zi- si3 swo(e( ony" %wansowali obo(e. i to wysoko. w c wili 2lubu 'racowali w te( sa*e( ?abryce *akaronu: na('ierw w *ieszalni ciasta. 'ote* Pawe Nikoa(ewicz zosta czonkie* ra&y zaka&owe( i tec nikie* !KP. 'o (aki*2 czasie z ra*ienia Bo*so*ou zasili ka&ry &ziau zbytu. a ',>nie( 'rzez rok by &yrektore* 'rzyzaka&owe( &ziewi3ciolatki 1 lecz 'rzez wszystkie te lata nie rozeszy si3 &ro$i *aonk,w i nie wbili si3 w na&*iern) 'yc 3" < na zabawac zaka&owyc . w2r,& 'rostyc lu&zi. 'o 'aru kieliszkac +usanowowie lubili 'ows'o*ina- swo() robotnicz) 'rzeszo2- i 'o2'iewa- na $os: /Woocza(ewskie &ni0 albo /My. czerwona kawaleria0" Ba'a czekaa w allu" Ze swoi*i ob?ity*i ksztata*i. ?utre* ze srebrnyc lis,w. torebk) wielko2ci teczki i wy'c an) torb) $os'o&arcz) za(*owaa co na(*nie( trzy *ie(sca

na awce w na(cie'le(szy* k)cie" Pocaowaa *3a *i3kki*i usta*i i usa&owia $o na roz'ostarte( 'ole ?utra. eby nie z*arz" 1 Ma* tu list 1 'owie&ziaa" #e&en z k)cik,w ust &r$a nerwowo i Pawe Nikoa(ewicz &o*y2li si3 o& razu. e list zawiera nie&obre wia&o*o2ci" Na o$, rozs)&na i o'anowana. Ba'a nie *o$a 'ozby- si3 $u'ie$o babskie$o nawyku: ka&) nowin3 1 &obr) czy z) 1 *usiaa obwie2ci- 'rosto o& 'ro$u" 1 Prosz3 bar&zo5 1 na&)sa si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 9obi( *nie. &obi(5 ;koro to &la ciebie na(wanie(sze""" Wyrzuciwszy z siebie sensac(3 Ba'a us'okoia si3 i *ona byo 'oroz*awia- z ni) 'o lu&zku" 1 %le nie. to nic wane$o. na'raw&3 1 'rze'raszaa" 1 No. *,w o sobie" Pasik. (ak si3 czu(esz6 E zastrzyku wie* wszystko 1 (eszcze w 'i)tek za&zwonia* &o siostry o&&ziaowe(. wczora( rano te" F&yby co2 byo nie w 'orz)&ku. o& razu by* 'rzyleciaa" Powie&ziaa *i. e &obrze $o zniose2. tak6 1 Zastrzyk zniose* &obrze 1 ozna(*i Pawe Nikoa(ewicz. &u*ny z wasne$o *3stwa" 1 7ylko te warunki. Ba'ielko. te warunki5 1 < natyc *iast stan3o *u 'rze& ocza*i cae to zowro$ie. o&raa()ce i straszne otoczenie z #e?rie*e* i E$o(e&e* na czele" Nie wie&zia. o& cze$o zacz)- litani3 skar$" 1 4eby c o- bya osobna toaleta5 1 (3kn)" 1 Musz3 c o&zi- z ni*i wszystki*i5 Nie *a kabin. wszystko na wi&oku5 @W *ie(scu 'racy Pawe Nikoa(ewicz korzysta z toalety na 'i3trze. nie&ost3'ne( &la reszty 'ersonelu" A Ba'a rozu*iaa. e *) *usi sobie uly-. tote nie 'rzerywaa te$o 'otoku al,w. sa*a na'rowa&zaa na nowe i sto'niowo Pawe Nikoa(ewicz wyrzuci z siebie wszystkie a &o ostatnie$o. na(bar&zie( &ra*atyczne$o i bezsilne$o: /Za co ci lekarze bior) 'ieni)&ze60 ;zcze$,owo wy'ytaa $o o sa*o'oczucie 'o zastrzyku i reakc(3 $uza. 'ote* rozc ylia szalik i obe(rzaa szy(3. a nawet wyrazia o'ini3. e we&u$ nie( $uz ciut1ciut si3 z*nie(szy" Fuz wcale si3 nie z*nie(szy. Pawe Nikoa(ewicz wie&zia o ty*. ale 'rzy(e*nie byo usysze-. e troc 3 si3 z*nie(szy" 1 W ka&y* razie nie ur,s. 'raw&a6 1 %le sk)&5 Eczywi2cie. e nie ur,s5 1 stwier&zia Ba'a beza'elacy(nie"

1 4eby tylko nie r,s5 1 'owie&zia. a wa2ciwie 'o'rosi Pawe Nikoa(ewicz a*i)cy* si3 $ose*" 1 4eby tylko 'rzesta rosn)-5 Przecie (e2li b3&zie rosn)- (eszcze 'rzez ty&zie8. to""" to 'rzecie""" ty&zie8 i""" Nie. nie *,$ wy*,wi- te$o sowa. nie *,$ za(rze- w t3 czarn) otc a85 #ak bar&zo by nieszcz32liwy. w (ak straszliwy* niebez'iecze8stwie si3 znalaz5 1 9ru$i zastrzyk *a* &osta- (utro" Nast3'ny we 2ro&3" % (e2li nie 'o*o$)6 Co wte&y6 1 Wte&y &o Moskwy5 1 stwier&zia stanowczo Ba'a" 1 Zrobi*y tak: (eeli &wa nast3'ne zastrzyki nie 'o*o$). to w sa*olot 1 i &o Moskwy5 Przecie sa* &zwonie2 w 'i)tek. tylko 'ote* si3 roz*y2lie2. a (a tele?onowaa* &o ;zen&ia'in,w. bya* u %y*ow,w. %y*ow osobi2cie za&zwoni &o Moskwy i okazao si3. e &o nie&awna tak) c orob3 (ak two(a leczono wy)cznie w Moskwie. tylko ta*. ale teraz aktywizu(e si3 lecznictwo lokalne. eby *iao wi3ksz) wy&a(no2-" Ci lekarze to (e&nak okro'ny ele*ent5 #aki* 'rawe* *,wi) o wy&a(no2ci. kie&y 'racu() z ywy* czowiekie*6 Nienawi&z3 lekarzy5 1 7ak. tak5 1 z $orycz) 'owie&zia Pawe Nikoa(ewicz" 1 7ak5 #a te i* to *,wie*" 1 Nauczycieli te nienawi&z35 <le si3 z ni*i naueraa* w s'rawie Ma(ki5 % ile byo awantur o Dawrika65 Pawe Nikoa(ewicz 'rzetar okulary" 1 7ak. *asz rac(3" Bie&y zostae* &yrektore* szkoy. wszyscy nauczyciele byli wro$o nastawieni. nie nasi" W ta*tyc czasac *ieli2*y (e&no za&anie: unieszko&liwi- ic " %le teraz6 Co *oe*y i* zrobi-6 1 No wi3c suc a(: z wy(az&e* &o Moskwy nie b3&zie 'roble*u. &a si3 zaatwi-. w ko8cu *a*y (eszcze (akie takie *oliwo2ci" %y*ow &o$a&a si3 z ki* trzeba" No to (ak6 Poczeka*y &o trzecie$o zastrzyku6 =stalili konkretny 'lan i Pawowi Nikoa(ewiczowi ulyo na &uszy" !yle tylko nie czeka- bezczynnie na na($orsze w ty* kosz*arny* *ie(scu5 +usanowowie zawsze byli lu&>*i czynu. lu&>*i aktywny*i. (e&ynie &ziaanie za'ewniao i* r,wnowa$3 &uc a" 9zi2 (e&nak nic ic nie 'ona$lao i Pawe Nikoa(ewicz czu si3 szcz32liwy. e *oe sie&zie- tu z on). a nie wraca- &o sali" 7roc 3 *arz. $&y ci)$le kto2 otwiera &rzwi we(2ciowe. wi3c Ba'itolina Matwie(ewna o'atulia $o swoi* szale*" Na awce 'rzycu'n3li (acy2 kulturalni i sc lu&ni lu&zie: nie 'rzeszka&zali w roz*owie" +usanowowie o*awiali r,ne yciowe s'rawy. kt,re 'rzerwaa c oroba Pawa Nikoa(ewicza" =nikali tylko (e&ne$o te*atu 1 ?atalne$o ?inau c oroby" W te( kwestii nicze$o

nie *o$li za'lanowa-. z&ziaa- ani zaatwi-" Nie byli na to 'rzy$otowani i &late$o taka ewentualno2- w o$,le nie wc o&zia w rac ub3" @4onie co 'raw&a 'ar3 razy 'rze*kn3y 'rzez *y2l (akie2 *a()tkowo1*ieszkaniowe istorie zwi)zane ze 2*ierci) *3a. lecz w'o(ony o'ty*iz* 'o&'owia&a. e le'ie( zostawi- (e na ',>nie( i nie *artwi- si3 zawczasu czy*2 tak 'rzykry* (ak 'oc ,wek. s'a&ek i testa*ent" A +oz*awiali te o tele?onac . 'ytaniac o z&rowie i 'oz&rowieniac o& ws','racownik,w z 9e'arta*entu Prze*ysu. &o kt,re$o Pawe Nikoa(ewicz 'rzeni,s si3 z zaka&owe$o Wy&ziau ;'ec(alne$o &wa lata te*u" @Eczywi2cie nie za(*owa si3 'rze*yse*. 'rze*ys na&zorowali inynierowie i ekono*i2ci. za2 Pawe Nikoa(ewicz s'rawowa kontrol3 na& inyniera*i i ekono*ista*i" A Wszyscy 'racownicy bar&zo $o lubili i 'rzy(e*nie byo usysze-. e tak *artwi) si3 o nie$o" Pote* *,wili o na&zie(ac Pawa Nikoa(ewicza na e*erytur3 s'ec(aln)" 7ak (ako2 wyszo. e *i*o wieloletnie( niena$anne( 'racy na b)&> co b)&> o&'owie&zialnyc stanowiskac nie *,$ liczy- na s'enienie swe$o na(wi3ksze$o *arzenia 1 na e*erytur3 &la zasuonyc " Nie *,$ zaatwi- nawet resortowe(. te wysokie( i 'rzyznawane( wcze2nie( ni zwyka 'racownicza" Wszystko 'rzez to. e w trzy&ziesty* &ziewi)ty* wykr3ci si3 o& suby wo(skowe(" Nie u&ao si3 zaatwi- e*erytury" ;zko&a" C ocia kto wie 1 czasy teraz takie nie'ewne. e *oe i nie szko&a" Moe le'ie( *ie- 2wi3ty s'ok,(" Poruszyli te te*at 'owszec ne$o w ostatnic latac '3&u lu&zi &o le'sze$o ycia" Lu&zie c cieli *o&nie si3 ubiera-. &ostatnio y- i wy$o&nie *ieszka-" 7u Ba'itolina Matwie(ewna za'ro'onowaa. e (e2li 'obyt Pawa Nikoa(ewicza w sz'italu 'rzeci)$nie si3 &o. 'owie&z*y. *iesi)ca czy &w,c . to *oe warto by wykorzysta- ten czas i &okona'ewnyc z*ian w *ieszkaniu" 7rzeba 'rzesun)- (e&n) rur3 w azience. w kuc ni 'rzenie2- zlew. 'ooy- ka?elki w ubikac(i. a (a&alni3 i $abinet Pawa Nikoa(ewicza koniecznie o&*alowa- 1 z*ieni- kolor 2cian @Ba'itolina Matwie(ewna (u o ty* 'o*y2laaA i &a- zoty waek. to ostatnio szalenie *o&ne" Pawe Nikoa(ewicz nie *ia nic 'rzeciwko te*u. c o- o& razu wynika 'ewna 'rzykra kwestia: Lac owcy z a&*inistrac(i. kt,rzy bior) za swo() 'rac3 'a8stwow) 'ens(3. b3&) &o*a$a- si3 1 nie 'rosi-. a wa2nie &o*a$a- si3 1 &o'aty o& /$os'o&arzy0" Pawe Nikoa(ewicz nie aowa 'ieni3&zy @c o- ic te byo szko&aA. ale oburza $o i&eolo$iczny as'ekt s'rawy: za co6 Za co *a &o'aca-6 9lacze$o on sa* *,$ y- wy)cznie z ustawowo nalene( 'ens(i i 're*ii. y- uczciwie i nie bra- a&nyc a',wek czy na'iwk,w6 % ty* bezczelny* robolo* *ao 'a8stwowyc 'ieni3&zy. (eszcze wyci)$a() a'y 'o &o&atkowe5 Nie wolno i2- na a&ne ust3'stwa. tu c o&zio o 'ryncy'ia. ust3'stwo oznaczaoby

ka'itulac(3 wobec te$o &robnoburuazy(ne$o wro$ie$o ywiou5 <lekro- roz*owa &otyczya te$o te*atu. Pawe Nikoa(ewicz 'o'a&a w irytac(3: 1 No 'owie&z sa*a. Ba'a. $&zie ic robotnicza $o&no2-6 9lacze$o *y. kie&y 'racowali2*y w ?abryce. nie stawiali2*y a&nyc warunk,w i nie )&ali2*y o& *a(stra. eby &awa na* /w a'306 Czy co2 'o&obne$o *o$o na* w o$,le 'rzy(2- &o $owy6 %bsolutnie nie wolno ust3'owa-5 4a&nyc 'ieni3&zy5 Przecie to a',wka5 Ba'a z$a&zaa si3 z *3e*. ale 'rzy'o*niaa. e (e2li nie &a si3 ?ac owco* w a'3 'rze& roz'ocz3cie* roboty. 'o zako8czeniu roboty i w trakcie roboty. to ze*szcz) si3. s'artol) co2 zo2liwie i (eszcze trzeba ic b3&zie 'rze'rasza-" 1 ;yszaa*. e 'ewien e*erytowany 'ukownik twar&o 'owie&zia 1 nie5 Nie &o'ac3 ani ko'ie(ki5 No i robotnicy we'c n3li &o rury o&'ywowe( w azience z&ec e$o szczura" Wo&a nie s'ywaa i strasznie 2*ier&ziao" Nie &o$a&ali si3 co &o re*ontu" 4ycie (est sko*'likowane. bar&zo sko*'likowane" +oz*awiali o #urze" Na(starszy syn. ale za bar&zo 'otulny. (aki2 taki bezbronny. brak *u rusanowowskie$o s'rytu. ener$ii" =ko8czy 'rawo. ro&zice zaatwili *u &obr) 'osa&3. lecz #ura nie na&awa si3 &o takie( 'racy" 7ak. nie u*ie zawiera- korzystnyc zna(o*o2ci. nie u*ie si3 ustawi-" 7eraz 'o(ec a na ins'ekc(3 i 'ewnie 'o'eni *n,stwo b3&,w" Pawe Nikoa(ewicz bar&zo si3 *artwi" % Ba'itolina Matwie(ewna z nie'oko(e* *y2laa o oenku #ury" E(ciec na*,wi $o na 'rawo (az&y. o(ciec zaatwi *u *ieszkanie 1 ale (ak 'okierowa(e$o *ae8stwe*. (ak 'rzy'ilnowa-. eby nie 'o'eni 'o*yki6 #est taki atwowierny. o*ota $o (aka2 'rz)&ka z ko*binatu 1 nie. 'rz)&ka racze( nie. nie *iaby $&zie si3 z ni) s'otyka- 1 ale na 'rzyka& w &ele$ac(i6 #e&en nie 'rze*y2lany krok. (e&na 'iecz)tka zru(nu(e nie tylko ycie *o&e$o czowieka. lecz take zniweczy a*bic(e cae( ro&ziny5 C,rka ;zen&ia'in,w o *ay wos nie wysza za kole$3 z roku. c o'aka ze wsi. syna zwycza(ne( koc o>nicy: *ona sobie wyobrazi- ele$anckie *ieszkanie ;zen&ia'in,w i ic $o2ci. lu&zi na eks'onowanyc 1 uratowali c,rk3" %wieta to co inne$o" %wieta. %wa. %a" %wieta to c luba ro&ziny +usanow,w" +o&zice nie 'a*i3tali. by kie&ykolwiek 'rzys'orzya i* ko'ot,w czy z*artwie8 1 nie licz)c oczywi2cie szkolnyc 'sikus,w" < 'i3kna. i *)&ra. i ener$iczna. *a wa2ciwe 'o&e(2cie &o ycia i wie. cze$o c ce" E %wiet3 *ona by- s'oko(ny* 1 ni$&y nie zrobi ?aszywe$o kroku" Ma tylko 'retens(e o i*i3: nie trzeba si3 byo wy$u'ia-. (ak to brz*i. teraz *,wcie 'o 'rostu stanowiskac 1 i w2r,& tyc $o2ci babin3 we wsiowe( c u2cie 1 te2ciow)555 Na szcz32cie u&ao si3 'ozby- te$o narzeczone$o. zaatwi- $o 'o linii s'oeczne(

%a5 %le w &owo&zie 'ozostanie: %wieta Pawowna" Przecie to takie a&ne i*i35 Wakac(e si3 ko8cz). w 2ro&3 %wieta wraca z Moskwy i na 'ewno o& razu 'rzybie$nie &o sz'itala" 7ak. i*iona to 'roble*: okoliczno2ci si3 z*ienia(). a i*iona nie" Dawrik te *a 'retens(e o i*i3" W szkole Dawrik to Dawrik. nikt nie wy&ziwia. ale w ty* roku &osta(e &ow,& osobisty 1 no i co na'isz)6 /Dawrienti( Pawowicz0" % 'rzecie ro&zice na&ali *u i*i3 na cze2- wielkie$o czowieka: niec nazywa si3 tak sa*o (ak *inister. na(wiernie(szy ws','racownik towarzysza ;talina. niec $o we wszystki* 'rzy'o*ina5 < oto nastay czasy. $&y czowiek zawa a si3. zani* 'owie $o2no: /Dawrienti( Paycz0" Na szcz32cie Dawrik c ce i2- &o szkoy wo(skowe(. w wo(sku nikt nie b3&zie zwraca- si3 &o nie$o 'o i*ieniu" % *i3&zy na*i *,wi)c 1 'o co ta caa a?era6 ;zen&ia'inowie s) te$o sa*e$o z&ania: (e2li to nawet 'raw&a. e !eria by &wulicowce*. buruazy(ny* nac(onalist) i c cia 'rze()wa&z3. to 'rosz3 bar&zo 1 os)&>cie $o. rozstrzela(cie 'o cic utku. ale 'o co in?or*owa- o ty* s'oecze8stwo6 Po co osabia- (e$o wiar36 Po co bu&zi- w)t'liwo2ci6 Przecie wystarczyoby rozesa- &o okre2lone$o szczebla 'ou?n) in?or*ac(3 i wszystko wy(a2ni-. a o?ic(alnie 'o&a-. e u*ar na zawa" < 'oc owa- z onora*i" Poroz*awiali te o na(*o&sze(. Ma(ce" W ty* roku o'u2cia si3 w nauce. 'rzestaa by- 'ry*usk). (e( ?oto$ra?i3 z&(3to z tablicy onorowe(. (ec aa na sa*yc tr,(kac " Wszystko &late$o. e z&aa &o 'i)te( klasy" Prze&te* uczya () (e&na nauczycielka. znaa Ma(k3. znaa (e( ro&zic,w 1 i Ma(ka &ostawaa 'i)tki" % w ty* roku uczy () &wu&ziestu nauczycieli 'rze&*iotowyc . 'rzy(&zie taki na (e&n) lekc(3 w ty$o&niu. nawet twarzy uczni,w nie rozr,nia. o&wala sw,( 'ro$ra* nauczania i w o$,le nie 'o*y2li. (ak to w'ywa na 'syc ik3 &ziecka. (ak kaleczy *o&y c arakter" Ba'itolina Matwie(ewna tak te$o nie zostawi. 'o'rzez Bo*itet +o&zicielski za'rowa&zi w te( szkole 'orz)&ek5 +oz*awiali o r,nyc s'rawac . lecz roz*owa (ako2 si3 nie kleia i ka&e z nic w skryto2ci &uc a uwaao () za z&awkow)" Pawe Nikoa(ewicz by zaa*any. nie obc o&zili $o lu&zie ani z&arzenia. o kt,ryc *,wia Ba'a. nic *u si3 nie c ciao. *ia tylko oc ot3 'ooy- si3. otuli- $uz 'o&uszk) i uciec o& wszystkie$o" Ba'itolina Matwie(ewna nato*iast 'rzez cay czas *y2laa o li2cie. kt,ry 'rzysze& &zi2 rano z B Y o& (e( brata Mina(a @a teraz 'arzy torebk3 (ak o$ie8A" +usanowowie *ieszkali w BY 'rze& wo(n). ta* s'3&zili *o&o2-. ta* si3 'obrali" 7a* 'rzyszy na 2wiat ic &zieci" W czasie wo(ny ewakuowali si3 tuta(. &o B Y (u nie wr,cili. ic *ieszkanie 'rze() brat Ba'y" Ba'a rozu*iaa. e *) nie *a teraz $owy &o takic wia&o*o2ci. ale te wia&o*o2- nie naleaa &o tyc . kt,ry*i *ona &zieli- si3 z 'ierwsz) le'sz) zna(o*)" W cay* *ie2cie nie byo niko$o. ko*u *o$aby wy(a2ni- &onioso2- otrzy*ane( wia&o*o2ci" % 'rzecie

'ociesza()c *3a. sa*a 'otrzebowaa 'ociec y5 Musiaa z ki*2 'oroz*awia-" 9zieci nie wc o&ziy w rac ub3 1 no. *oe tylko %wieta" #ura 1 w a&ny* wy'a&ku" 7ak czy owak. *usiaa 'rze&te* nara&zi- si3 z *3e*" % ty*czase* *) sie&zia coraz bar&zie( osowiay i coraz *nie( na&awa si3 &o roz*owy o na(wanie(szy*" Musiaa (u i2-. zacz3a wi3c wyci)$a- z torby i 'okazywa- *u. co 'rzyniosa" Mankiety ?utra le&wo *ie2ciy si3 w rozwarte( 'aszczy torby" < na$le na wi&ok tyc ?rykas,w @kt,ryc i tak *ia 'en) sza?k3A Pawe Nikoa(ewicz 'rzy'o*nia sobie o rzeczy wanie(sze( ni (akiekolwiek (e&zenie i 'icie. o czy*2. o& cze$o 'owinien zacz)- t3 roz*ow3 1 o cza&ze. o brzozowy* $rzybie5 < 'o&niecony o'owie&zia onie o ty* cu&zie. o li2cie. o lekarzu @a *oe szarlatanieA i o ty*. e koniecznie trzeba co2 wy*y2li-. na'isa- &o ko$o2. kto nazbieraby uby w +os(i" 1 Przecie ta* u nas. w B Y. ro2nie 'eno brz,z5 Mina( *,$by *i to zor$anizowa-5 Natyc *iast &o nie$o na'isz5 < &o innyc 1 niec wszyscy starzy 'rzy(aciele wie&z). w (akie( (este* sytuac(i5 Niec 'o*o$)5 ;a* ws'o*nia o B Y i Mina(u5 Ba'a wykorzystaa okaz(3 i szcz3ka()c aa2liwy* (ak 'otrzask za*kie* torebki @listu nie 'okazaa. brat bar&zo 'onuro na2wietli ca) s'raw3A 'owie&ziaa: 1 Nie wie*. Pasza. czy warto 'rzy'o*ina- o sobie w BY""" Wi&zisz. Mi8ka 'isze""" (eszcze nie wia&o*o. *oe to nie'raw&a""" e w *ie2cie z(awi si3 +o&iczew""" < e 'o&obno zosta zre1 abi1litowany""" Czy to *oliwe6 Wy*awiaa to wstr3tne &u$ie sowo /zre abilitowany0 z wzrokie* utkwiony* w torebk3 i 'rzeoczya c wil3. $&y Pawe Nikoa(ewicz zrobi si3 bla&y (ak 'a'ier" 1 Co ci (est65 1 (e$o wy$l)& 'rzerazi () (eszcze bar&zie( ni 'rze&te* list" 1 Co z tob)6 Esun) si3 na o'arcie awki i obronny* kobiecy* $este* naci)$n) na siebie (e( szal" 1 7o (eszcze nic 'ewne$o5 1 'r,bowaa ob()- $o za ra*iona nie wy'uszcza()c torebki z r3ki. wy$l)&ao to. (akby c ciaa 'ooy- *u () na 'lecac " 1 #eszcze nic nie wia&o*o5 Mi8ka $o nie wi&zia5 #acy2 lu&zie o'owia&ali5 Brew 'owoli na'ywaa &o twarzy. ale Pawe Nikoa(ewicz czu obezwa&nia()c) sabo2- 1 w 'asie. w ra*ionac . w r3kac i sie&zia nieruc o*o ze zwieszon) bezsilnie $ow)" 1 Po co *i to 'owie&ziaa26 1(3kn) saby* i aosny* $ose*" 1 Mao *i (e&ne$o nieszcz32cia6 1 #e$o 'iersi) tar$n) suc y nerwowy szloc " 1 Pasze8ka. wybacz5 Pasik. 'rze'rasza*5 1 obe(*owaa $o. 'ocieszaa. ale i (e( trz3sy si3. trz3sy si3 *ie&ziane s'loty ?ryzury" 1 #a te trac3 $ow35 Czy on *oe teraz o&ebra-

'ok,( Min)(owi6 9o cze$o to wszystko &o'rowa&zi6 7o (u trzeci 'rzy'a&ek. o kt,ry* syszy*y5 1 Co tu *a &o rzeczy 'ok,(. niec $o szla$ tra?i5 Niec $o sobie zabiera5 1 'aczliwy* sze'te* *,wi +usanow" 1 #ak to 1 niec szla$ tra?i 'ok,(6 Mina( *iaby o&&a- *u 'ok,(6 1 Po*y2l le'ie( o wasny* *3u5 Co b3&zie ze *n)6 % o Fuzunie nie 'isze6 1 E Fuzunie nie""" ;uc a(. a (e2li oni wszyscy zaczn) teraz wraca- 1 to co wte&y6 1 ;k)& *a* wie&zie-6 1 'aczliwie o&'owia&a *)" 1 #aki* 'rawe* ic wy'uszcza()6 #ak *ona tak okrutnie krzyw&zi- lu&zi6 Rozdzia &z%er+a!%" 7ak c cia usysze- o& ony sowa otuc y i 'okrze'ienia. a tu *asz5 !yoby le'ie(. $&yby w o$,le nie 'rzyc o&zia" +usanow wraca &o sali saby. roztrz3siony. kurczowo cze'ia si3 'or3czy sc o&,w i czu coraz silnie(sze &reszcze" Ba'a nie *o$a we(2- z ni* na $,r3 1 w &rzwiac torb3 z (e&zenie*" 9yur *iaa ta wyu'iastooka 'iel3$niarka Zo(a. kt,ra nie wia&o*o &lacze$o tak *u si3 s'o&obaa 'ierwsze$o &nia. a teraz oboona 'a'iera*i ?lirtowaa z ty* $bure* E$o(e&e* i wcale nie za(*owaa si3 'ac(enta*i" +usanow 'o'rosi () o as'iryn3: wyrecytowaa zawo&owo ra>ny* tone*. e as'iryn3 wy&a(e si3 &o'iero wieczore*" Pozwolia (e&nak z*ierzy- te*'eratur3" % 'ote* co2 'rzyniosa" Nowe za'asy za(3y w sza?ce *ie(sce 'o'rze&nic " Pawe Nikoa(ewicz uoy si3 tak. (ak sobie za'lanowa 1 $uz &o 'o&uszki @o &ziwo *ieli tu *i3kkie 'o&uszki. nie trzeba byo 'rzywozi- wasne(A i koc na $ow3" 7ak w ni* zawiroway. sk3biy si3. ywy* o$nie* roz$orzay *y2li. e cae ciao stracio czucie (ak 'o& narkoz)" Przesta sysze- $u'ie roz*owy 'ozostayc 'ac(ent,w i nie rea$owa na wstrz)sy ,ka. 'otr)cane$o 'rzez #e?rie*a" < nie wi&zia. (ak za okne* 'o(a2nia &zie8. o2wietlony 'ro*ienia*i 'rze&wieczorne$o so8ca. kt,re wy(rzao zza c *ur $&zie2 z &ru$ie( strony bu&ynku" < nie &ostrze$a u'ywu czasu" Zasy'ia i. *oe 'o& w'ywe* lek,w. bu&zi si3" Etworzy oczy. $&y 'alio si3 (u 2wiato. i zn,w zasn)" < zn,w obu&zi si3 w 2ro&ku nocy. w cie*no2ci i ciszy" < 'oczu. e sen $o o'u2ci. znikn3a (e$o zbawcza zasona" % strac natyc *iast w'i si3 w 2ro&ek 'iersi i sie&zia ta*. i 2ciska *ocno. *ocno" sterczaa znu&zona salowa i nie w'uszczaa o&wie&za()cyc . wi3c Ba'a kazaa (e( o&'rowa&zi- Pawa Nikoa(ewicza &o sali i zanie2-

< r,ne 1 r,ne 1 r,ne *y2li zacz3y rosn)-. nabrz*iewa- i roz'iera- si3 w $owie +usanowa. w sali i &ale(. w cae( rozle$e( cie*no2ci" Nie. nawet nie *y2la 1 'o 'rostu ba si3" Zwycza(nie 1 ba si3" !a si3. e +o&iczew (utro rano we&rze si3 &o sz'itala. nie bacz)c na siostry i salowe. w'a&nie &o sali i zacznie $o bi-" Nie s'rawie&liwo2ci. nie lu&zkie$o 'ot3'ienia. nie a8by ba si3 +usanow. a 1 bicia" !ito $o raz w yciu 1 w szkole. w (e$o ostatnie(. sz,ste( klasie: starsi czekali wieczore* 'rzy wy(2ciu. 'rzyszli 'o / aracz0. nikt nie *ia noa. ale na cae ycie za'a*i3ta to 'rzeraa()ce uczucie. kie&y ze wszystkic stron czeka() na czowieka okrutne ko2ciste 'i32ci" #ak *o&o z*ary zna(o*y na &u$ie lata 'ozosta(e w nasze( 'a*i3ci taki*. (aki* wi&zieli2*y $o ostatni raz. c o- teraz byby (u starce*. tak +o&iczew. kt,ry 'o osie*nastu latac 'owinien wr,ci- (ako kaleka 1 *oe $uc y. *oe 'okr3cony 1 w wyobra>ni +usanowa wci) by ta*ty* o$orzay* siacze* z antla*i na &u$i* balkonie ic ws',lne$o *ieszkania w ostatni) nie&ziel3 'rze& aresztowanie*" +ozebrany &o 'asa woa wesoo: 1 Paszka5 C o&> tu5 No. 'o*aca( bice'sy5 Po*aca(. 'o*aca(5 7eraz wiesz. co to znaczy inynier nowe( ?or*ac(i s'oeczne(6 4a&ne ta* c erlaki. okularniki. a&ne G&uar&y C risto?orowicze 1 *y rozwi(a*y si3 ar*oni(nie5 % ty sc erlae2. usyc asz w swoi* $abinecie5 C o&> &o nas &o ?abryki. zaatwi3 ci robot3 na 'ro&ukc(i5 No6 Nie c cesz6 C a. c a. c a5 Parskn) 2*iec e* i 'osze& si3 *y-. wy2'iewu()c na cae $ar&o: 1 My2*y kowale i *o&y w nas &uc 5 < te$o wa2nie osika wyobraa sobie teraz +usanow. (ak w'a&a &o sali i rzuca si3 na nie$o z 'i32cia*i" < nie *,$ uwolni- si3 o& te$o obrazu" Przy(a>ni si3 kie&y2 z +o&iczewe*. naleeli &o (e&ne( or$anizac(i ko*so*olskie(. 'racowali w te( sa*e( ?abryce. 'ote* &ostali ta*to ws',lne *ieszkanie" +o&iczew 'osze& &ro$) naukow). uko8czy kursy &oksztaca()ce i stu&ia. zosta inyniere*. +usanow za2 &ro$) zwi)zkow). a ',>nie( a&*inistracy(no1ka&row)" Na('ierw 'ok,ciy si3 ic 'ote* oni" +o&iczew cz3sto 'ok'iwa sobie z +usanowa. w o$,le 'oczyna sobie zbyt sa*o&zielnie. za&ziera z kolektywe*. *ieszkanie stao si3 za ciasne &la obu ro&zin" W ko8cu tru&no (u byo wytrzy*a- i +usanow zoy na ta*te$o &oniesienie" Poin?or*owa. e +o&iczew w roz*owie z ni* yczliwie wy'owie&zia si3 o &ziaalno2ci roz$ro*ione( Pro*'artii i 'ro'onowa zor$anizowanie w ?abryce $ru'y sabotaowe(" @W'rost te$o nie *,wi. ale *ona si3 byo &o*y2li-. e o to *u c o&zio" A ony.

+usanow 'rosi tylko $or)co. by w aktac s'rawy nie wy*ieniano (e$o nazwiska i eby nie byo kon?rontac(i: na *y2l o taki* s'otkaniu o$arnia $o l3k" Hle&czy $warantowa. e 'rawo nie wy*a$a 'o&awania nazwiska +usanowa ani a&nyc kon?rontac(i 1 wystarczy 'rzyznanie si3 sa*e$o oskarone$o" 9o akt s'rawy nie *usi nawet tra?i- ory$ina &onosu. wi3c 'o&'isu()c 'rotok, oskarony z artykuu QS6 ni$&zie nie zobaczy nazwiska swo(e$o s)sia&a" < wszystko 'oszoby $a&ko. $&yby nie Fuzun. sekretarz zaka&owe( or$anizac(i 'arty(ne(" Etrzy*a zawia&o*ienie z or$an,w. e +o&iczew (est wro$ie* lu&u i naley wy&ali- $o z 'artii Fuzun u'ar si3 (e&nak i 'o&ni,s raban. e +o&iczew to sw,( czowiek. e *usi *ie- &owo&y (e$o winy i tak &ale(" ;a* sobie zaszko&zi: 'o &w,c &niac aresztowano i (e$o. a trzecie$o &nia rano 'artia wy&alia ze swoic szere$,w oby&w,c 1 za 'rzynaleno2&o te( sa*e( 'o&zie*ne( or$anizac(i kontrrewolucy(ne(" +usanowa tkn3o teraz na$e 'o&e(rzenie. e w ci)$u tyc &w,c &ni. $&y 'rzekonywano Fuzuna. kto2 *usia 'rzecie wy*ieni- nazwisko oskaryciela" % wi3c @skoro aresztowano ic za to sa*o. *o$li si3 'rzecie t a * s'otka-A Fuzun na 'ewno 'owt,rzy to +o&iczewowi 1 i &late$o +usanow tak ba si3 te$o zowr,bne$o 'owrotu. te$o niesa*owite$o z*artwyc wstania" 4ona +o&iczewa. BatOka. te *o$a si3 cze$o2 &o*y2la-" Ciekawe. czy (eszcze y(e6 Ba'a wyko*binowaa tak: natyc *iast 'o aresztowaniu +o&iczewa BatOk3 +o&iczew) wyeks*itu(e si3 z 'oko(u i za(*ie cae *ieszkanie )cznie z balkone*" @Z 'ers'ektywy lat ta walka o czternasto*etrowy 'ok,( bez $azu wy&awaa si3 2*iec u warta" No. ale &zieci rosy" A Wszystko byo zaatwione. 'rzyszli z urz3&u wysie&la- BatOk3. a ona zrobia kawa 1 'oin?or*owaa. e (est w ci)y" Nie uwierzyli 1 'okazaa za2wia&czenie" 9obrze to sobie wy*y2lia5 Prawo nie 'ozwala wysie&la- ci3arnyc " Wysie&lono BatOk3 &o'iero nast3'ne( zi*y 1 &o te$o czasu *usieli *3czy- si3 z ni) 'rzez wiele *iesi3cy: czeka-. a &onosi. uro&zi. a 'ote* (eszcze &o ko8ca urlo'u *acierzy8skie$o" Ba'a w o$,le nie w'uszczaa BatOki &o kuc ni. a %wa 1 sko8czya wte&y cztery latka 1 tak 2*iesznie () 'rzezywaa" Le)c na wznak w cie*no2ci 'ene( sa'ania i 'oc ra'ywania c oryc @(e&ynie nika 'o2wiata nocne( la*'ki na biurku 'iel3$niarki 'rzenikaa 'rzez *atow) szyb3 w &rzwiac A +usanow zastanawia si3. &lacze$o tak $o 'rzeraziy akurat te &wa cienie. cienie +o&iczewa i Fuzuna 1 i czy byby r,wnie 'rzeraony. $&yby 'owr,cili inni. kt,ryc &e*askowa 1 c o-by ws'o*niany 'rzez +o&iczewa G&uar& C risto?orowicz. 'rze&rewolucy(ny inynier z buruazy(ny* wyksztacenie*: nazwa kie&y2 Pawa Nikoa(ewicza &urnie* i i$norante*

@'rzy robotnikac 5 1 a 'ote* 'rzyzna si3. e *arzy o 'owrocie ka'italiz*uA: ta*ta steno$ra?istka. kt,ra 'rzekr3cia wy'owie&> wane$o naczelnika. 'rotektora Pawa Nikoa(ewicza. a naczelnik 'owie&zia co2 zu'enie inne$o: ta*ten krn)brny ksi3$owy @w &o&atku okaza si3 syne* 'o'a i zwin3li $o *o*entalnieA: *aonkowie #elczanscy""" wielu takic byo" % 'rzecie w swoi* czasie Pawe Nikoa(ewicz nie ba si3 a&ne$o z tyc lu&zi. coraz o&wanie( i (awnie( 'o*a$a ic &e*askowa-. &wa razy bra nawet u&zia w kon?rontac(i. *,wi ta* 'o&niesiony* $ose* i oskara" Niko*u nawet 'rzez *y2l wte&y nie 'rzeszo. e (est si3 cze$o wsty&zi-5 W tyc ws'aniayc . uczciwyc latac . w trzy&ziesty* si,&*y* i trzy&ziesty* ,s*y* wyra>nie oczy2cia si3 at*os?era s'oeczna. tak lekko si3 o&&yc ao5 Eszczercy. $arze. krytykanci. 'rze*)&rzali inteli$enci 'rze'a&li. za*ilkli. 'rzycic li. a lu&zie o&&ani. wierni. 'rzy(aciele +usanowa i on sa* c o&zili z &u*nie 'o&niesiony*i $owa*i" < oto nastay (akie2 nowe. *3tne. c ore czasy: ra'te* trzeba wsty&zi- si3 swe( &awnie(sze(. (ake obywatelskie( 'ostawy5 < ba- si3 o siebie" !a- si35 Co za bz&ura5 +oz*y2la()c na& *iniony*i lata*i ycia +usanow nie *,$ zarzuci- sobie tc ,rzostwa" Ni$&y si3 nie ba5 Nawet nie *ia okaz(i" !y- *oe nie by czowiekie* szale8czo o&wany*. ale te nie 'a*i3ta sytuac(i. w kt,re( okazaby tc ,rzostwo" Na 'ewno nie baby si3 na ?roncie. ale wyrekla*owano $o z wo(ska (ako cenne$o i niezast)'ione$o 'racownika" Z 'ewno2ci) nie zl)kby si3 te bo*bar&owa8 ani 'oar,w. lecz z B Y wy(ec ali (eszcze 'rze& bo*bar&owania*i. a 'oaru Pawe Nikoa(ewicz ni$&y nie wi&zia" Nie ba si3 te 'rawa i s'rawie&liwo2ci. $&y 'rawa nie narusza. a s'rawie&liwo2- bya 'o (e$o stronie" < nie ba si3 'ot3'ienia s'oeczne$o. $&y zawsze &ziaa &la &obra i w i*ieniu s'oecze8stwa" Nawet w $azecie obwo&owe( nie *o$a 'o(awi- si3 a&na krytyczna wz*ianka o +usanowie. bo %leksan&r Mic a(owicz albo Ni Proko?(ewicz nie &o'u2ciliby &o te$o" Fazeta centralna za2 za(*owaa si3 wanie(szy*i s'rawa*i i osoba*i ni +usanow" Nie ba si3 wi3c i 'rasy" < 'yn)c statkie* 'o Morzu Czarny* ani troc 3 nie ba si3 $3biny" Czy ba si3 wysoko2ci 1 nie wia&o*o. albowie* nie by taki* lekko&uc e*. eby ws'ina- si3 na $,ry czy skay. za2 (e$o 'raca nie *iaa nic ws',lne$o z bu&ow) *ost,w czy su',w wysokie$o na'i3cia"

E& wielu lat 1 (u 'rawie &wu&ziestu 1 +usanow za(*owa si3 ankieta*i" W r,nyc instytuc(ac r,nie si3 taka ?unkc(a nazywa. ale (e( istota (est ta sa*a" Mao kto z&a(e sobie s'raw3. (aka to &elikatna i koronkowa 'raca" Ba&y czowiek wy'enia w yciu *n,stwo roz*aityc ankiet. a w ka&e( o&'owia&a na okre2lon) ilo2- 'yta8" E&'owie&> (e&ne$o czowieka na (e&no 'ytanie (e&ne( ankiety to (u niteczka wi))ca te$o czowieka z wy&ziae* akt 'ersonalnyc w (e$o *ie(scu za*ieszkania" E& ka&e$o czowieka 'rowa&z) &o wy&ziau setki takic niteczek. setki niteczek )cz) si3 w *iliony niteczek. i $&yby niteczki te byy wi&zialne. to 'okryyby cae niebo niczy* 'a(3czyna. a $&yby stay si3 *aterialne i s'r3yste. to zatrzy*ayby wszystkie tra*wa(e. autobusy. lu&zi. wszelki ruc i nawet wiatr nie *,$by $na- wz&u ulicy li2ci i strz3'k,w $azet" Nie s) wi&zialne. nie s) *aterialne. a (e&nak ka&y czowiek bezustannie o&czuwa ic istnienie" % c o&zi o to. e tak zwane krysztaowe yciorysy s) czy*2 r,wnie nieosi)$alny* (ak 'raw&a absolutna" Ba&y y()cy czowiek *a w yciorysie (akie2 *3tne lub 'o&e(rzane s'rawki. ka&y co2 'rzeskroba albo co2 ukrywa 1 trzeba si3 tylko &obrze 'rzy(rze-" 7o stae o&czuwanie istnienia niewi&zialnyc niteczek wywou(e w lu&ziac naturalny res'ekt wobec os,b. kt,re trzy*a() (e w r3ku. i u*acnia autorytet tyc os,b" =cieka()c si3 &o asoc(ac(i *uzycznyc *ona 'owie&zie-. e +usanow z rac(i swe( szcze$,lne( ?unkc(i &ys'onowa czy*2 w ro&za(u ksylo?onu i *,$ we&le wasne$o uznania lub w *iar3 'otrzeby u&erza- w o&'owie&ni) 'ytk3 instru*entu" C o- wszystkie 'ytki ksylo?onu s) &rewniane. ka&a *a sw,( wasny nie'owtarzalny ton" #e&ne 'ytki1s'osoby wy&away tony &elikatne i subtelne" C c)c na 'rzyka& okaza'racownikowi swo(e nieza&owolenie albo 'o 'rostu ostrzec $o. ustawi- na wa2ciwy* *ie(scu. +usanow stosowa s'ec(alny cere*onia 'owitania" F&y czowiek ,w *,wi /&zie8 &obry0 @oczywi2cie 'ierwszy5A. Pawe Nikoa(ewicz *,$ o&'owie&zie- *u. ale osc le i bez u2*iec u: *,$ te z*arszczy- brwi @-wiczy to 'rze& lustre* w $abinecieA i na ua*ek sekun&y zawa a- si3 z o&'owie&zi) 1(akby wa)c w *y2lac . czy warto wita- si3 z ty* czowiekie*. czy (est on te$o $o&zien 1 i &o'iero 'ote* o&wza(e*ni- 'owitanie @i zn,w: albo z 'eny* zwrote* $owy. albo z nie'eny*. albo te w o$,le nie zaszczyca()c ta*te$o s'o(rzenie*A" 7aka c wileczka wa ania zawsze 'rzynosi znacz)cy i 'o)&any e?ekt" W $owie tak ozi3ble 'otraktowane$o 'racownika natyc *iast roz'oczynao si3 $or)czkowe 'oszukiwanie ewentualnyc $rzec ,w i 'aniczny rac unek su*ienia" +ezerwa okazana 'rzy 'owitaniu zasiewaa nie'ok,(. 'owstrzy*ywaa 'racownika o& (akie$o2 nierozwane$o czynu. kt,ry by- *oe wa2nie *ia za*iar 'o'eni-. a o kt,ry* Pawe Nikoa(ewicz i tak by si3 wkr,tce &owie&zia"

4eby wywoa- silnie(szy e?ekt. naleao 'owie&zie- @albo za&zwoni- &o nie$o lub nawet wezwa- s'ec(alnie w ty* celuA: /Prosz3 za(2- &o *nie (utro o &ziesi)te(" 0 1 /% &zi2 nie *ona60 1 s'yta oczywi2cie zacze'iony czowiek. $&y b3&zie c cia (ak na(szybcie( wy(a2ni-. 'o co si3 $o wzywa. i czy* 'r3&ze( *ie- to z $owy" 1 /Nie. &zi2 nie *ona0 1 $rzecznie. lecz stanowczo 'owie +usanow" Nie &o&a. e (est za(3ty. e i&zie na zebranie 1 o nie. w a&ny* 'rzy'a&ku nie 'o&a konkretne$o 'owo&u. eby us'okoi- wzywane$o @na ty* wa2nie 'ole$a s'os,b5A. ale (eszcze 'ostara si3. eby to: /nie. &zi2 nie *ona0 zabrz*iao (ak na(bar&zie( wieloznacznie i nie'rzy(e*nie" 1 /% w (akie( s'rawie60 1 by- *oe o&way si3 s'yta- lub z braku &o2wia&czenia s'yta 'racownik" 1 /#utro si3 &owiecie0 1 aksa*itny* $ose* 'owie Pawe Nikoa(ewicz. i$noru()c nietaktowne 'ytanie &elikwenta" % &o nast3'ne$o &nia. &o &ziesi)te( 1 ile czasu5 <le 'rzy'uszcze85 Pracownik *usi &oczeka- ko8ca z*iany. 'ote* 'o(ec a- &o &o*u. roz*awia- z on). i2- &o kina albo na zebranie ko*itetu ro&zicielskie$o. 'rzes'a- noc @o ile za2nie5A. rano &awi- si3 2nia&anie* 1 i 'rzez cay czas b3&zie $o &r3czy-. $n3bi-. 'rze2la&owa- 'ytanie: /'o co on *nie wezwa60 Przez te &u$ie $o&ziny 'racownik nie(e&ne$o zacznie aowa-. nie(e&ne$o zacznie si3 ba- i 'rzysi3$nie sobie (u ni$&y nie za&ziera- z &yrekc() na zebraniac " % kie&y 'rzy(&zie 1 &owie si3. e c o&zi o &robiaz$. s'raw&zenie &aty uro&zenia albo nu*eru &y'lo*u" 7ak wi3c na 'o&obie8stwo 'ytek ksylo?onu s'osoby wz*a$ay sw,( &rewniany $os a &o osc e$o i ostre$o: /;ier$ie( ;ier$ie(ewicz @&yrektor naczelny. zaka&owy Fos'o&arzA 'rosi o wy'enienie te( ankiety &o &nia te$o i te$o0" < &ostawa 'racownik ankiet3 &o wy'enienia 1 ale nie zwycza(n) ankiet3. tylko na(bar&zie( szcze$,ow). na(bar&zie( 'o&st3'n) ze wszystkic ankiet. kt,ry*i &ys'onowa Pawe Nikoa(ewicz 1 na 'rzyka& t3 zwi)zan) z &o'uszczenie* &o ta(e*nicy subowe(" Pracownik rzecz (asna wcale nie *usi *ie- &o czynienia z a&n) ta(no2ci). ;ier$ie( ;ier$ie(ewicz w o$,le o niczy* nie wie. ale kto by to s'raw&za. skoro ;ier$ie(a ;ier$ie(ewicza wszyscy bo() si3 (ak o$nia6 Pracownik bierze ankiet3 z 'ozornie &ziarsk) *in). ale (e2li co2 &o te( 'ory zata(a. co2 ukrywa 1 trz3sie si3 w 2ro&ku (ak $alareta" 7rz3sie si3 &late$o. e w te( ankiecie nicze$o nie z&oa zatai-" 7o ws'aniaa ankieta" Na(le'sza" Wa2nie 'rzy 'o*ocy takie( ankiety &o'rowa&zi +usanow &o rozwo&u kilka kobiet. kt,ryc *3owie zostali skazani z artykuu UV" < c o- kobiety robiy wszystko. eby ukry- ten ?akt. c o- wysyay *3o* 'aczki 'o& cu&zy* nazwiskie*. z innyc *iast albo nawet w o$,le nie wysyay 1 wobec ankiety byy bezsilne. $)szcz 'yta8 wyklucza (akiekolwiek ka*stwo" < zostawao i* tylko (e&no wy(2cie 1 rozw,&" ;)& stosowa u'roszczon) 'roce&ur3.

nie wy*a$a z$o&y skazane$o *3a i nie in?or*owa $o o rozwo&zie" +usanowowi zaleao na rozwo&ac . aby bru&ne a'y 'rzest3'cy nie *o$y 2ci)$n)- niewinne( kobiety z &ro$i. kt,r) kroczyo s'oecze8stwo" Nawiase* *,wi)c. ankiety te nie byy &o nicze$o 'otrzebne: &yrektor czyta (e na(wye( &la rozrywki" ;zcze$,lna. nieco ta(e*nicza i na 'oy *istyczna rola +usanowa w *ie(scu 'racy o'r,cz satys?akc(i &awaa *u 'oczucie $3bokie( zna(o*o2ci ycia i (e$o 'roces,w" Zewn3trzne oznaki ycia 1 s'rawy 'rze*ysu. nara&y. zebrania. $azetki. zobowi)zania 'ro&ukcy(ne. 'lan. sto,wk3. klub 1 tylko nie wta(e*niczeni *o$li wzi)- za 'raw&ziwe (e$o ycie" 7y*czase* 'raw&ziwe ycie toczyo si3 s'oko(nie i bez &>wi3k tele?onu" Bryo si3 te to ycie w 'ou?nyc aasu w zacisznyc $abinetac . &ecy&owaa o ni* roz*owa &w,c 1 trzec rozu*ie()cyc si3 lu&zi lub &yskretny &oku*entac . w *roczne( $3bi se$re$ator,w +usanowa i &u$o *o$o skra&a- si3 za czowiekie* 1 by w stosowny* *o*encie skoczy-. zaatakowa-. wyszczerzy- 'aszcz3. rzy$n)- o$nie* na o?iar3 i tak sa*o na$le znikn)- nie wia&o*o $&zie" < zn,w na 'owierzc ni zostawao to. co 'rze&te* 1 klub. sto,wka. $azetki. 'lan. 'ro&ukc(a. ale (u bez te$o czowieka 1 zwolnione$o. z&(3te$o. usuni3te$o. nie istnie()ce$o" +o&za( za(3cia +usanowa wy*a$a r,wnie o&'owie&nie( o'rawy" Zawsze by to ustronny $abinet 1 na('ierw z 'o(e&ynczy*i &rzwia*i obity*i sk,r). a ',>nie(. w *iar3 wzrostu 'ozio*u &obrobytu. z &o&atkowy* Cie*ny* 'rze&sionkie*" Prze&sionek (ak 'rze&sionek. niby nic szcze$,lne$o 1 nie wi3ce( ni *etr &u$o2ci. 'etent s'3&za w ni* na(wye( &wie sekun&y 1 za*kn) (u 'ierwsze &rzwi i (eszcze nie otworzy &ru$ic " < oto tu 'rze& wan) roz*ow) tra?ia (ak $&yby &o wi3zienia: w'raw&zie tylko na &wie sekun&y. ale otacza $o cie*no2-. brak *u 'owietrza i natyc *iast zaczyna czu- si3 zu'enie bezbronny wobec te$o. &o kt,re$o wc o&zi" < zostawia w 'rze&sionku ca) sw) ar&) 'ewno2- siebie" Eczywi2cie &o Pawa Nikoa(ewicza ni$&y nie wc o&zio kilku lu&zi naraz. wc o&zili zawsze 'o(e&ynczo 1 ci. kt,ryc wezwano. lub ci. kt,ry* 'ozwolono we(2-" Zar,wno bu&owa $abinetu. (ak te s'os,b 'rzy(*owania interesant,w s'rzy(ay wa2ciwe*u. 'rze*y2lane*u syste*owi 'racy w rusanowowski* &ziale" !ez 'rze&sionka Pawe Nikoa(ewicz *iaby utru&nione za&anie" ;i) rzeczy. z$o&nie z &ialektyczny* 'rawe* 'rzenikania si3 wszystkic ele*ent,w rzeczywisto2ci. s'os,b 'ost3'owania Pawa Nikoa(ewicza w 'racy nie *,$ nie w'yn)- na (e$o styl ycia i stosunek &o ycia w o$,le" ;to'niowo i (e*u. i Ba'itolinie Matwie(ewnie 'rzestay wystarcza- wa$ony &ru$ie( klasy. w kt,ryc toczyli si3 r,ni 'rostacy w kouc ac . ob(uczeni wia&ra*i i worka*i.

+usanowowie zacz3li 'o&r,owa- wy)cznie 'ierwsz) klas)" W otelac rezerwowano &la +usanowa 'o(e&yncze 'oko(e. eby nie *usia s'a- w (aki*2 'rzy'a&kowy* towarzystwie" < na wczasy (e>&zili +usanowowie tylko &o takic &o*,w wy'oczynkowyc . $&zie czowieka zna(). szanu() i za'ewnia() *u wy&zielon) 'la3 z &ala o& 'os'olite$o c a*stwa" 7o sa*o &otyczyo sanatori,w: $&y lekarze zalecili Ba'itolinie Matwie(ewnie wi3ce( ruc u i ra&zili wi3ce( c o&zi-. to oczywi2cie *o$a to robi- wy)cznie w taki* wa2nie sanatoriu*. w2r,& r,wnyc sobie" +usanowowie koc ali lu& 1 sw,( ws'aniay lu&. suyli te*u lu&owi i $otowi byli o&&a- za8 ycie" #e&nake z bie$ie* lat coraz bar&zie( nie cier'ieli 1 lu&no2ci" 7e( nie'osuszne(. leniwe(. wiecznie z cze$o2 nieza&owolone( i nienasycone( lu&no2ci" Na'away +usanow,w wstr3te* tra*wa(e. trole(busy. autobusy. $&zie byo si3 naraony* na tok i 'o'yc anie. *3czya ic (az&a obok bu&owla8c,w i innyc roboli w bru&nyc ku?a(kac . kt,rzy w ka&e( c wili *o$li ubru&zi- 'aszcz *azute* albo ?arb). &o 'as(i &o'rowa&za ic zwycza( kle'ania w ra*i3. eby 'o&a- za 'rze(az&. 'rzekaza- bilet. &osta- reszt3 1 usu$iwao si3 te( oocie bez ko8ca" C o&zenie 'iec ot) (ako zbyt 'rostackie nie licowao z ran$) za(*owane$o stanowiska" < $&y sa*oc o&y subowe byy akurat w roz(az&ac lub w re*oncie. Pawe Nikoa(ewicz w a&en s'os,b nie *,$ wr,ci- &o &o*u na obia& i cay*i $o&zina*i czeka w $abinecie na wolny w,z" % co *ia robi-6 Na c o&z)ce$o 'ieszo czy a *n,stwo niebez'iecze8stw. w2r,& 'rzec o&ni,w z&arza() si3 lu&zie >le ubrani. nieu'rze(*i. a czase* nawet 'o&'ici" Tle ubrany czowiek zawsze (est niebez'ieczny. $&y z 'ewno2ci) nie 'iastu(e o&'owie&zialne$o stanowiska i 'raw&o'o&obnie niewiele sob) re'rezentu(e. bo $&yby re'rezentowa. to byby &obrze ubrany" Naturalnie *ilic(a i 'rawo broni) +usanowa 'rze& >le ubrany* czowiekie*. ale obrona nast)'i za ',>no. nast)'i 'o ?akcie" < oto. nie bo()c si3 nicze$o na 2wiecie. +usanow zacz) o&czuwa- zwycza(ny i w 'eni uzasa&niony strac 'rze& bezczelny*i 'o&'ity*i lu&>*i. a konkretnie( 1 'rze& ciose* 'i32ci) w twarz" < wa2nie &late$o tak $o zbulwersowaa wia&o*o2- o 'owrocie +o&iczewa" +usanow wyobraa sobie. e +o&iczew 'rze&e wszystki* wyrnie $o 'i32ci) w twarz" Nie ba si3. e +o&iczew lub Fuzun uciekn) si3 &o 'o*ocy 'rawa: z 'unktu wi&zenia 'rawa nie *o$li *ie- &o nie$o a&nyc 'retens(i" Co (e&nak b3&zie. $&y wr,c) w 'eni si i zec c). *,wi)c wul$arnie. sku- *u *or&36

Z &ru$ie( strony. (e2li si3 &obrze zastanowi-. to wszelkie obawy s) wa2ciwie bez'o&stawne" Moe nie *a a&ne$o +o&iczewa i 1 &a( !oe5 1 wcale nie wr,ci" Przecie te o'owie2ci o ' o w r o t a c *o$) by- zwycza(n) 'lotk)" Przecie w 'racy nie zauway nic. co *o$oby 2wia&czy- o (akic 2 ewentualnyc z*ianac " Poza ty* (e2li nawet +o&iczew rzeczywi2cie wr,ci. to &o B Y. a nie tuta(" < 'ewnie nie *a teraz $owy &o szukania +usanowa. *usi ko*binowa-. eby zn,w $o sta*t)& nie wysiu&ali" % (e2li nawet szuka. to nie tak 'r3&ko zna(&zie ni- 'rowa&z)c) &o +usanowa" Poci)$ z B Y (e&zie tuta( trzy &oby 'rzez osie* obwo&,w" Poza ty* +o&iczew z(awiby si3 w *ieszkaniu Pawa Nikoa(ewicza. a nie w sz'italu" W sz'italu Pawe Nikoa(ewicz (est absolutnie bez'ieczny" !ez'ieczny5""" H*iec u warte""" Z ty* $uze* 1 i bez'ieczny""" No c,. skoro *a() na&e(2- takie straszne czasy. to c yba le'ie( u*rze-" Le'ie( u*rze-. ni ba- si3 ka&e$o 'owrotu" Co za i&iotyz* 1 'ozwala- i* wraca-5 Po co6 Przyzwyczaili si3 (u. 'o$o&zili z lose* 1 'o co s'rowa&za- takic z 'owrote*. ko*'likowa- lu&zio* ycie6 Pawe Nikoa(ewicz nieco oc on) i 'ostanowi zasn)-" 7ak. trzeba byo s'r,bowazasn)-" Musia (e&nak ',(2- &o ubikac(i 1 na(bar&zie( nie'rzy(e*na czynno2- w ty* sz'italu" E&wr,ci si3 ostronie 1 $uz w'iera si3 w szy(3 (ak elazna 'i32- 1 wsta z tru&e*. woy 'ia*3. ba*bosze. okulary i 'osze&. cic o szura()c 'o&eszwa*i" Za biurkie* tkwia surowa czarna Maria i czu(nie obe(rzaa si3 na o&$os (e$o szurania" W ,ku na ko8cu korytarza wi si3 z b,lu (aki2 nowy 1 barczysty. &u$ono$i i &u$or3ki Frek" Nie *,$ lee-. sie&zia w z*i3te( 'o2cieli i 'atrzy na Pawa Nikoa(ewicza bezsenny*i. 'rzeraony*i ocza*i" Na ','i3trze na &w,c 'o&oonyc 'o&uszkac ',lea ,ty (ak wosk. wyn3&zniay czowiek i o&&yc a tlene* z 'o&uszki tlenowe(" Na sza?ce *ia 'o*ara8cze. ciastka. rac atuku*. ke?ir. ale byo *u to obo(3tne 1 'uco* brakowao zwyke$o. &ar*owe$o. czyste$o 'owietrza" Na 'arterze te stay ,ka 'ac(ent,w" Niekt,rzy s'ali" ;taruszka o az(atyckie( twarzy. na kt,r) s'a&ay zle'ione 'as*a wos,w. w *3ce rzucaa $ow) 'o 'o&uszce" Pote* *in) klitk3. $&zie na 'rzykr,tkie( bru&ne( leance robiono w &zie8 lewatywy" Wreszcie &otar &o ubikac(i i wstrzy*u()c o&&ec wsze& &o 2ro&ka"

Wa2nie w te( ubikac(i bez kabin i se&es,w szcze$,lnie bole2nie o&czuwa sw) bezbronno2- i aosny stan. w (aki* si3 znalaz" ;'rz)taczki nie na&)ay z usuwanie* 2wieyc wy*iot,w. krwi i innyc nieczysto2ci" Przecie z ubikac(i korzystay &zikusy nie nawyke &o z&obyczy cywilizac(i oraz 'ac(enci. kt,rzy nie 'anowali (u na& swoi*i o&ruc a*i" Boniecznie trzeba byo 'oroz*awia- z &yrektore* i uzyska- z$o&3 na korzystanie z toalety &la lekarzy5 Lecz t3 konstruktywn) *y2l Pawe Nikoa(ewicz s?or*uowa (ako2 bez 'rzekonania" Zn,w *in) klitk3. $&zie robiono lewatywy. 'rzesze& obok rozku&ane( staruszki i obok 2'i)cyc na korytarzu" Ebok kona()ce$o z 'o&uszk) tlenow)" % na $,rze Frek wyc ry'ia straszny* sze'te*: 1 7y. czy tu si3 u*iera6 +usanow s'o(rza na nie$o &ziki* wzrokie* 1 i na$le 'oczu. e nie *oe (u 'oruszy- $ow). e *usi obraca- cay tu,w (ak #e?rie*" Bosz*arna bulwa na szyi na'ieraa na szcz3k3 i obo(czyk" Przy2'ieszy kroku" E czy* (eszcze *y2la6 Bo$o si3 (eszcze ba6 Na ko$o liczy6 7u. *i3&zy szcz3k) i obo(czykie*. &okonywa si3 (e$o los" #e$o s'rawie&liwo2-" < w obliczu te( s'rawie&liwo2ci nie *o$y *u 'o*,c a&ne zna(o*o2ci. a&ne zasu$i" Rozdzia pi,%+a!%" 1 <le *asz lat6 1 9wa&zie2cia sze2-" 1 ;'oro5 1 % ty6 1 ;zesna2cie" Po*y2l tylko: szesna2cie lat 1 i bez no$i5 1 #ak wysoko c c) ci""" 1 Pewnie &o kolana. nie( nie tn). (u tu wi&ziae*" Czase* a*'utu() na wyrost. z za'ase*" Zostanie kikut""" 1 9a&z) ci 'rotez3" Co c cesz 'ote* robi-6 1 C ciaby* z&awa- na uniwersytet" 1 Na (aki kierunek6 1 %lbo na ?ilolo$i3. albo na istori3"

1 Z&asz e$za*in konkursowy6 1 My2l3 e tak" Ni$&y si3 nie &enerwu(3" #este* bar&zo o'anowany" 1 7o &obrze" Proteza wcale ci nie b3&zie 'rzeszka&za-" Moesz stu&iowa- i 'racowar,wnocze2nie" Moesz &uo osi)$n)- w nauce" 1 % w yciu6 7ak w o$,le""" 1 Nauka (est na(wanie(sza" % o co ci (eszcze c o&zi6 1 No. inne s'rawy""" 1 Mae8stwo6 1 No. c o-by to""" 1 Zna(&ziesz sobie on35 ;'oko(na $owa. ka&a 'otwora""" ;uc a(. a (aka (est alternatywa6 1 Co6 1 No. co ci 'owie&zieli: albo no$a. albo ycie. tak6 1 Niby tak""" %le (a nie wie*""" % nu sa*o 'rze(&zie6 1 Nie. 9io*a. na /a nu0 nie &a ra&y" 7o nie (est rac(onalne 'o&e(2cie" M,wili ci. (ak si3 nazywa ten nowotw,r6 1 Co2 (akby /es1a0" 1 Gs1a6 7o trzeba o'erowa-" 1 ;k)& wiesz6 1 Wie*" F&yby to *nie za'ro'onowano teraz a*'utac(3. z$o&ziby* si3 bez wa ania" Mi*o e *usz3 by- ci)$le w ruc u" Pieszo. na koniu" ;a*oc o&y ta* nie (e&)""" %le z$o&ziby* si3" 1 % co6 Nie c c) o'erowa-6 1 Nie" 1 Za ',>no si3 z$osie26 1 #ak by ci tu 'owie&zie-""" Nie o to c o&zi""" Lakt. troc 3 zlekcewaye* s'raw3" !ye* w terenie" Powiniene* 'rzy(ec a- (akie2 trzy *iesi)ce te*u. ale nie c ciae* 'rzerywa- 'racy" % o& c o&zenia i (az&y na koniu zao$nio si3. wiesz 1 z*oke*. obtare* no$3. zacz3o ro'ie-" +o'a wybi(aa na wierzc " Wte&y czue* si3 le'ie( i znowu brae* si3 &o roboty" 4e niby *ona (eszcze zaczeka-""" % teraz boli nawet o& &otkni3cia no$awki" 1 Nie zaka&a() ci o'atrunku6 1 Nie" 1 Mona zobaczy-6

1 Po'atrz sobie" 1 =1u1u1u1u. 'asku&nie to wy$l)&a" 7akie (akie2 cie*ne""" 1 E& uro&zenia *iae* w ty* *ie(scu zna*i3" Zezo2liwio si3" 1 % to co6 1 Przetoki" W tyc trzec *ie(scac wybia ro'a""" 7o zu'enie inny ro&za( raka ni u ciebie" #a *a* *elanoblasto*3" 7a swoocz nie zna lito2ci" Z re$uy osie* *iesi3cy i koniec" 1 ;k)& wiesz6 1 Przeczytae* tak) ksi)k3""" Wte&y si3 'oa'ae*. co to (est" Proble* 'ole$a na ty*. e nawet $&yby* 'rzy(ec a wcze2nie(. to i tak by nie o'erowali" Melanoblasto*a to takie by&l3. e (ak tylko ruszy- () skal'ele* 1 o& razu &a(e 'rzerzuty" Ena te c ce y-. ale 'o swo(e*u. rozu*iesz6 Za*aru&zie* trzy *iesi)ce i (u *a* 'rzerzut w 'ac winie" % co *,wi Lu&*ia %?anas(ewna6 !a&aa ci3 w sobot3. tak6 1 M,wia. e trzeba sko*binowa- koloi&owy roztw,r zota" 7y* zote* zlikwi&owaliby 'rzerzut w 'ac winie. a to na no&ze 'rzysto'owaliby na2wietlania*i i 'oyby* troc 3 &ue(" 1 Wylecz)6 1 Nie. 9io*ka. *nie (u nie *ona wyleczy-" Melanoblasto*a (est nieuleczalna" Z te$o si3 nie wyc o&zi" Niewiele *o$) tu &la *nie zrobi-" %*'utowa- no$36 Nie wystarczy. rak 'osze& (u wye(" 7eraz c o&zi tylko o czas 1 eby o&wlec koniec" 4eby* wy$ra 'ar3 *iesi3cy czy lat""" 1 7o znaczy. e ty""" 1 7ak. to znaczy. e (a""" !ez ratunku" #u si3 z ty* 'o$o&zie*" %le nie ten wi3ce( y(e. kto &ue( y(e" Ebc o&zi *nie tylko (e&no 1 ile i co z&)3 zrobi-" Musz3 z&)y- co2 zrobi- na ty* 2wiecie5 Potrzebu(3 trzec lat" 7rzy lata. o nic wi3ce( nie 'rosz3" %le te trzy lata *usz3 s'3&zi- w terenie. nie w sz'italu5 +oz*awiali 'o cic u na ,ku Wa&i*a Zacyrki" <c roz*ow3 *,$ sysze- (e&ynie #e?rie*. ale o& sa*e$o rana lea (ak ko&a i nieruc o*y* wzrokie* w'atrywa si3 w su?it" ;ysza te 'ewnie +usanow. bo 'ar3 razy 'o'atrzy na Wa&i*a z wyra>n) sy*'ati)" 1 % co ty z&)ysz zrobi-6 1 za?rasowa si3 9io*ka" 1 Posuc a(" ;'raw&za* teraz now). bar&zo kontrowersy(n) i'otez3 1 wybitni naukowcy w o$,le w ni) nie wierz) 1 e zoa ru& 'oli*etalicznyc *ona wykrywa- na 'o&stawie ba&a8 ra&ioaktywno2ci w,&" Wiesz. co to znaczy /ra&ioaktywny06 Ma* tysi)ce ar$u*ent,w. ale na 'a'ierze *ona u&owo&ni- wszystko i na tak. i na nie" % (a czu(3. wa2nie

czu(3. e *o$3 u&owo&ni- t3 i'otez3 'raktycznie. 'o(ec a- i o&kry- zoa ba&a()c wo&3. tylko i wy)cznie wo&35 Na(le'ie( byoby 'owt,rzy- eks'ery*ent w kilku *ie(scac " Nawet zacz)e*. ale na co u nas czowiek traci czas i siy6 9robny 'rzyka&: nie *a 'o*'y 'r,niowe(. trzeba uy- o&2ro&kowe(" % wi3c o&essa- 'owietrze" #ak6 =sta*i" No i na'ie* si3 ra&ioaktywne( wo&y" Zreszt) wszyscy () ta* 'ili2*y" Bir$izi *,wili: /Nasi o(cowie tuta( nie 'ili i *y te nie b3&zie*y50 % +os(anie 'ili i 'i()" Co *i zrobi ra&ioaktywno2-. skoro *a* *elanoblasto*36 Wa2nie teraz *,$by* ba&a- te wo&y5 1 %le2 ty $u'i5 1 wtr)ci bezwa&ny #e?rie* niewyra>ny*. skrzy'i)cy* $ose*" % wi3c wszystko sysza" 1 =*ierasz5 Co ci 'o te( $eolo$ii6 Feolo$ia ci nie 'o*oe" Po*y2laby2 le'ie(. co (est w yciu na(wanie(sze5 Wa&i* nie rusza no$). ale (e$o $owa 'ynnie obr,cia si3 na $i3tkie( z&rowe( szyi i o&'owie&zia ani troc 3 nie obraony: 1 7o akurat wie*" 7w,rczo2-5 Bie&y czowiek y(e tw,rczo2ci). *oe obe(2- si3 nawet bez (e&zenia i 'icia" < z lekka 'ostuka o z3by 'lastikowy* o,wkie* auto*atyczny*" 1 Przeczyta( sobie t3 ksi)k35 9o'iero si3 za&ziwisz5 1 nie z*ienia()c 'ozyc(i #e?rie* 'ukn) ko2lawy* 'aznokcie* w niebiesk) oka&k3" 1 #u czytae* 1 w'a& *u w sowo Wa&i*" 1 %nac roniz*" Nie na nasze czasy" !rak konkretu. &yna*iz*u" Pro$ra*6 Wi3ce( 'racu(cie i &zielcie si3 z inny*i" Et i caa ?ilozo?ia" +usanow 'oruszy si3. yczliwie bysn) okulara*i i s'yta $o2no: 1 Mo&y czowieku. czy (est 'an ko*unist)6 Z t) sa*) $otowo2ci) i 'rostot) Wa&i* 'rzeni,s s'o(rzenie na +usanowa: 1 7ak" 1 !ye* te$o 'ewien5 1 triu*?alnie wykrzykn) +usanow i uni,s 'alec" Wy$l)&a zu'enie (ak nauczyciel" Wa&i* kle'n) 9io*k3 w ra*i3" 1 No. i&> &o siebie" Musz3 'o'racowa-" < 'oc yli si3 na& /Meto&a*i $eoc e*iczny*i0" Bsi)ka u'strzona bya &robny* *aczkie* notatek. znaka*i za'ytania i wykrzyknika*i" Czyta. a czarny o,wek auto*atyczny lekko 'orusza si3 w (e$o 'alcac " Po$r)y si3 w lekturze. ale 'o&bu&owany (e$o sowa*i Pawe Nikoa(ewicz c cia 'o&bu&owa- si3 (eszcze bar&zie( 'rze& &ru$i* zastrzykie* i 'o$n3bi- #e?rie*a. eby ta*ten nie 'su (u lu&zio* nastro(u" =tkwi wi3c wzrok w #e?rie*ie i zacz) *u 'rzy$a&ywa- 'rzez ca) sal3:

1 7owarzysz u&zieli wa* &obre( lekc(i. towarzyszu Po&&u(ew" Nie wolno tak si3 'o&&awa- c orobie" < nie wolno ule$a- w'ywo* 'ierwsze( le'sze( klerykalne( ksi)czyny" Praktycznie rzecz bior)c. i&ziecie na r3k3""" 1 Mia za*iar 'owie&zie- /wro$owi0. w nor*alny* yciu zawsze &ao si3 wskaza- (akie$o2 wro$a. ale tu. w sz'italu 1 kt, by ic wro$ie*6 1 7rzeba u*ie- &ostrze$a- $3bi3 ycia5 % 'rze&e wszystki* u2wia&o*i- sobie natur3 czynu" Co 'orywa lu&zi &o czynu 'ro&ukcy(ne$o6 % bo aterskie czyny w czasie wo(ny6 %lbo na 'rzyka& wo(ny &o*owe(6 Fo&ni. bosi. ob&arci. bezbronni""" 9ziwnie nieruc o*y by &zi2 #e?rie*: nie tylko nie kr)y ta* i z 'owrote* 'o sali. ale (akby w o$,le utraci z&olno2- ruc u" Prze&te* uwaa tylko na szy(3 i niec 3tnie o&wraca tu,w. &zi2 nato*iast nie 'oruszy ani r3k). ani no$). 'ukn) (e&ynie 'alce* o oka&k3 ksi)ki" Na*awiano $o. eby z(a& 2nia&anie. ale 'owie&zia: 1 #ak si3 nie na(a&e2. to (u si3 nie naliesz 1 i nie tkn) talerza" Lea tak nieruc o*o. e $&yby nie *ru$anie 'owiek *ona by 'o*y2le-. e $o s'araliowao" % oczy *ia otwarte" Eczy *ia otwarte i wcale nie *usia o&wraca- $owy. by zobaczy- +usanowa" #e$o 'ole wi&zenia obe(*owao su?it. 2cian3 i te$o okularnika z bia) *or&)" < sysza ca) *ow3 +usanowa" Poruszy war$a*i i szorstko. tylko (eszcze bar&zie( niewyra>nie ni 'rze&te*. 'owie&zia: 1 Co 1 &o*owa6 Walczye2 w wo(nie &o*owe(. czy (ak6 Pawe Nikoa(ewicz westc n): 1 Nie *o$e* wte&y walczy-. towarzyszu Po&&u(ew. tak sa*o zreszt) (ak wy" !yli2*y 'rzecie za *o&zi" #e?rie* 'oci)$n) nose*: 1 Cze*u ty nie walczye2. nie wie*" #a ta* walczye*" 1 9o'raw&y6 #ak to *oliwe6 1 Zwycza(nie 1 #e?rie* *,wi 'owoli. o&'oczywa()c 'o ka&y* sowie" 1 Wzi)e* na$an i walczye*" Ciekawe" Nie (a (e&en" 1 < $&zie to tak wo(owali2cie6 1 Po& <ewskie*" !ili2*y kontr3" ;a* sie&*iu iewskic 'a*i3ta*" 7ak. 'rzy'o*nia sobie teraz tyc sie&*iu &orosyc lu&zi. kt,ryc on. szczeniak. zabi na ulicac zbuntowane$o *iasta" zastrzelie*" 9o &zi2

Ekularnik co2 ta* (eszcze *,wi. ale uszy #e?rie*a tylko c wila*i re(estroway o&$osy z zewn)trz" F&y obu&zi si3 o 2wicie i u(rza na& sob) kawaek $oe$o biae$o su?itu. stan3o *u 'rze& ocza*i 1 ni st)&. ni zow)&. bez a&ne$o 'owo&u 1 'ewne z&arzenie. ba e i cakie* za'o*niane" !yo to w listo'a&zie. (u 'o wo(nie" Pa&a 2nie$. kt,ry natyc *iast za*ienia si3 w wo&nist) bry(3. a na wyko'ane( z $3bi rowu nieco cie'le(sze( zie*i ta(a bez 2la&u" Bo'ali r,w 'o& $azoci)$. z$o&nie z 'ro(ekte* *ia *ie- *etr osie*&ziesi)t $3boko2ci" Po&&u(ew 'o&sze& &o wyko'u. 'o'atrzy 1 r,w by za 'ytki" Przybie$ bry$a&zista i zacz) $or)czkowo 'rzekonywa-. e (est (u 'eny 'ro?il" /9obra. z*ierzy*y" % (ak nie b3&zie. to *nie 'o'a*i3tacie50 Po&&u(ew wzi) tyczk3 z wy'alony*i co &ziesi3- centy*etr,w kreska*i 1 co 'i)ta &usza 1 i 'oszli *ierzy-. z tru&e* wyci)$a()c z rozkise(. le'kie( $liny: on 1 buty. bry$a&zista 1 trzewiki" Z*ierzyli w (e&ny* *ie(scu 1 *etr sie&e*&ziesi)t. 'oszli &ale(" 9ale( ko'ao trzec lu&zi: c u&y i &u$i c o' z czarny* zaroste* na twarzy. byy wo(skowy w cza'ce bez $wiaz&ki i lakierowane$o &aszka. z *alinowy* otokie* u*azany* ?arb) i $lin) oraz *o&ziutki c o'ak w cyklist,wce i lekki* 'aletku @w ta*tyc czasac z sorta*i byo kruc o i wi3>nio* nie wy&awano ubra8 roboczyc A. i to w 'aletku tak kusy*. lic y* i znoszony*. e szyto (e c yba wte&y. $&y wa2ciciel c o&zi (eszcze &o szkoy" @9o'iero teraz #e?rie* 'o raz 'ierwszy tak wyra>nie zobaczy to 'aletko" A 7a*ci &wa( troc 3 si3 ruszali. *ac ali o'ata*i. c o- roz*i3ka $lina nie o&'a&aa o& elaza. a ten 'isklak sta o'iera()c si3 o trzonek o'aty. sta (ak 'rzebity ty* trzonkie* na wylot. zwisa na ni*. wy$l)&a (ak o2nieony strac na wr,ble i 'r,bowa sc owa- &onie w r3kawac " Nie wy&ano i* r3kawic. buty *ia tylko wo(skowy. a &wa( 'ozostali 1 /czunie0 z o'on sa*oc o&owyc " /Cze$o stoisz. a(zo60 1 wrzasn) na *o&e$o bry$a&zista" 1 /C cesz &o karceru6 Zaatwi3 ci50 C o'ak westc n). osun) si3. trzonek wsze& w (e$o 'ier2 (eszcze $3bie(" !ry$a&zista u&erzy $o. ta*ten otrz)sn) si3. zacz) $rzeba- o'at) w $linie" Z*ierzyli $3boko2- wyko'u" Zway zie*i 'i3trzyy si3 tu 'rzy kraw3&zi rowu. wi3c #e?rie* *usia si3 'orz)&nie sc yli-. eby ustawi- tyczk3" Wo(skowy niby 'o*a$a. ale ukra&kie* o&suwa tyczk3 w bok. ?aszu()c 'o*iar o &ziesi3- centy*etr,w" Po&&u(ew skl) $o. ustawi tyczk3 'rosto 1 wyszo *etr sze2-&ziesi)t 'i3-" 1 Ebywatelu naczelniku 1 'o'rosi cic o wo(skowy 1 &aru( na* te ostatnie centy*etry" Nie wyko'ie*y" W brzuc u 'usto. si braku(e" % 'o$o&a""" ;a* wi&zisz"

1 % (a za was 1 'o& s)&. co6 Wy*y2lili. 'siakrew5 Ma by- z$o&nie z 'ro(ekte*5 < eby 2ciany byy r,wne5 F&y Po&&u(ew 'rostowa si3. wyci)$a tyczk3 i 'rzeazi 'rzez wa $liny. wszyscy trze( za&arli $owy. wi&zia ic twarze 1(e&n) czarno 1 bro&). &ru$) (ak u za*orzone$o konia. trzeci) 'okryt) *o&zie8czy* *eszkie* 1 2nie$ 'a&a na te szare. *artwe twarze. a ta*ci 'atrzyli na nie$o z &ou" % *ay z tru&e* otworzy usta i 'owie&zia: 1 7y te b3&ziesz u*iera-. &ziesi3tniku""" Po&&u(ew nie na'isa na nic ra'ortu. wyliczy tylko &oka&nie. ile 'racy wykonali. eby nie bra- na siebie o&'owie&zialno2ci za ic 'artactwo" Pa*i3ta i inne z&arzenia. $orsze te" E& ta*te( c wili *in3o &ziesi3- lat" Po&&u(ew nie 'racowa (u w a$rac . o&sze& bry$a&zista. $azoci)$ bu&owali 'rowizoryczny. 'ewnie &awno $o (u nie *a. rury wykorzystano &o cze$o2 inne$o 1 a (e&nak sowa zostay. wynurzyy si3 &zi2 nie wia&o*o sk)& i zabrz*iay (ak wte&y: 1 7y te b3&ziesz u*iera- &ziesi3tniku""" < nie *,$ #e?rie* o&$ro&zi- si3 o& te$o ec a. nie *,$ za$uszy- $o czy*2 znacz)cy*" 4e c ce y-6 7a*ten c o'ak te c cia" 4e *a siln) wol36 4e 'o() co2 nowe$o i 'ra$nie z*ieni- swe ycie6 C oroba si3 nie zlitu(e. c oroba *a sw,( 'ro(ekt" 7a niebieska ksi)eczka ze zocony*i litera*i. kt,ra leaa 'o& *aterace* #e?rie*a. *,wia co2 o Kin&usac 1 'ono- wierz). e &usza 'o 2*ierci wciela si3 w zwierz3 albo w inne$o czowieka" !ar&zo 'rzy'a&a &o $ustu #e?rie*owi: ocali- co2 swo(e$o. nie 'ozwoliz$in)- te( (akie(2 cz)stce sa*e$o siebie" Przenie2- 'rzez 2*ier- c o- o&robink3 wasne$o /(a0" 7ylko e ani troc 3 nie wierzy w t3 w3&r,wk3 &usz" ;trzykao b,le* z szyi &o $owy. strzykao bez 'rzerwy. r)bao r,wno i ryt*icznie na cztery takty" < te cztery takty 'owtarzay: 1 =*ar" 1 #e?rie*" 1 Po&&u(ew" 1 Bro'ka" 1 =*ar" 1 #e?rie*" 1 Po&&u(ew" 1 Bro'ka" < tak bez ko8ca" < sa* zacz) 'owtarza- te sowa" < i* &ue( (e 'owtarza. ty* bar&zie( o&&ziela si3 o& #e?rie*a Po&&u(ewa. czowieka skazane$o na 2*ier-" < oswa(a si3 z (e$o 2*ierci) (ak ze 2*ierci) s)sia&a" % to. co *y2lao w ni* o 2*ierci. *y2lao tak. (akby sa*o nie *iao u*rze-" % #e?rie* Po&&u(ew6 ;)sia&6 9la nie$o nie byo a&ne$o ratunku" C yba eby 'i- t3 brzozow) ub3" Lekarz 'isa w li2cie. e trzeba 'i- 'rzez cay rok" Czyli &wa 'u&y suszone(

uby. a *okre( cztery" Esie* 'rzesyek" < (eszcze uba *usi by- 2wiea. nie zleaa" % wi3c 'aczka co *iesi)c. re$ularnie. 'o cz32ci. nie urte*" Bto b3&zie zbiera- &la nie$o ub3. a 'ote* 'rzysya- 'aczki6 ;ta*t)&. z +os(i6 7o *usiaby by- sw,( czowiek. bliski" Wielu. wielu lu&zi 'rzewin3o si3 'rzez ycie #e?rie*a. ale a&en z nic nie sta *u si3 bliski" %ni (e&en" Mo$aby zbiera- i 'rzysya- ub3 (e$o 'ierwsza ona. %*ina" 7a*. na =ral. *,$ na'isa- tylko &o nie(. &o niko$o inne$o" % co *u o&'isze6 /Z&yc a( sobie 'o& 'ote*. stary a(&aku50 < b3&zie *iaa rac(3" !3&zie *iaa rac(3. bo taka (est lu&zka *iara" % we&u$ te( ksi)eczki 1 nie b3&zie *ie- rac(i" We&u$ ksi)eczki %*ina 'owinna ulitowa- si3 na& ni*. a nawet koc a- $o 1 nie (ako *3a. ale (ako cier'i)ce$o czowieka" < 'rzysya- 'aczki z ub)" ;uszna bya ta ksi)ka. tylko eby wszyscy o& razu zacz3li y- we&u$ nie(""" 7u &otaro &o za$uc yc uszu #e?rie*a. (ak $eolo$ *,wi. e y(e &la 'racy" #e?rie* 'ukn) na to 'alce* w oka&k3" % 'ote* nic nie wi&z)c i nic nie sysz)c zn,w 'o$r)y si3 w swoic *y2lac " < zn,w b,l strzyka *u &o $owy" < tak u&r3czyo $o to strzykanie. e le( i 'rzy(e*nie( byoby teraz nie rusza- si3. nie leczy-. nie (e2-. nie roz*awia-. nie sysze-. nie wi&zie-" Po 'rostu 1 'rzesta- by-" ;zar'ali $o (e&nak za no$3 i za okie-: to %c *a&an 'o*a$a 'iel3$niarce z c irur$ii. staa na& #e?rie*e* o& &usze( c wili i wzywaa $o na o'atrunek" < oto *usia #e?rie* wstawa- nie wia&o*o 'o co i na co" < *usia 'rzekaza- wol3 te$o wstania sze2ciu 'u&o* wasne$o ciaa 1 kaza- na'r3y- si3 no$o*. r3ko*. 'leco*. wytr)ciz bo$ie$o s'oko(u wszystkie obro2ni3te *i3se* ko2ci. z*usi- &o &ziaania stawy. &>wi$n)sw,( ci3ar. stan)- (ak 'ionowy su'. oblec $o w sz'italn) kurtk3 i 'onie2- ten su' 'rzez korytarze. 'o sc o&ac na nie'otrzebn) *3k3 1 rozwi(anie i 'onowne zawi(anie &ziesi)tk,w *etr,w ban&aa" Wszystko to byo *3cz)ce i 'o$r)one w (aki*2 bez$o2ny* sz*erze" E'r,cz #ew$ienii =stinowny krz)tali si3 wok, nie$o &wa( c irur&zy. kt,rzy ni$&y sa*i nie o'erowali" #ew$ieni(a =stinowna co2 i* tu*aczya. 'okazywaa. *,wia te &o #e?rie*a. a #e?rie* *ilcza" Czu. e nie *a (u o czy* z ni*i roz*awia-" Monotonny. bez$o2ny sz*er tu*i wszystkie sowa"

E*otali szy(3 biay* c o*)te* (eszcze cia2nie( ni 'o'rze&nio i tak wr,ci &o sali" E'atrunek by wi3kszy o& (e$o $owy i tylko czubek 'raw&ziwe( $owy wystawa 'ona& obr3cz" Po &ro&ze s'otka $o Bosto$otow" 7rzy*a w r3ku ka'ciuc z *ac ork)" 1 No i co 'owie&zieli6 #e?rie* zastanowi si3: wa2nie. co6 < c ocia 'o&czas z*iany o'atrunku nie suc a s,w lekarzy. &otary one &o ot3'iae( 2wia&o*o2ci" < o&'owie&zia: 1 Z&yc a(. $&zie c cesz. byle nie na naszy* 'o&w,rku" % Le&erau s'o(rza 'rzeraony* wzrokie* na straszn) szy(3 #e?rie*a @by- *oe czekao $o to sa*oA i s'yta: 1 Wy'isu()6 < &o'iero 'o ty* 'ytaniu #e?rie* zrozu*ia. e nie *oe (u 'ooy- si3 &o ,ka. tak (ak c cia. tylko *usi zaatwia- wy'is" % 'ote* 'rzebra- si3 we wasne ac y" % 'ote* &>wi$a- su' ciaa 'rzez ulice *iasta" Musia z&oby- si3 na ten na&lu&zki wysiek. nie wia&o*o 'o co i &la ko$o" Bosto$otow 'atrzy na nie$o nie z lito2ci). nie: 'atrzy z onierski* ws',czucie* 1 ta kula bya 'isana tobie. nast3'na *oe by- *o(a" Nic nie wie&zia o &awnie(szy* yciu #e?rie*a. nie 'rzy(a>ni si3 z ni*. ale 'o&obaa *u si3 'rostota ta*te$o. w ko8cu s'otyka na swe( &ro&ze o wiele $orszyc lu&zi" 1 7rzy*a( si3. #e?rie* 1 wyci)$n) r3k3" #e?rie* u2cisn) (). wyszczerzy z3by" 1 4y(esz. resz. 'i(esz. 'o 2*ierci $ni(esz" Ele$ *ia za*iar wy(2- na 'a'ierosa. ale w &rzwiac stan3a laborantka z 'likie* $azet: 'oniewa by na(blie(. 'o&aa *u (e&n)" Bosto$otow wzi) $azet3. rozoy (). lecz &ostrze$ to +usanow i $o2no. z wyrzute* 'rzy'o*nia laborantce. kt,ra nie z&)ya (eszcze o&e(2-: 1 C wileczk3. c wileczk35 Przecie wyra>nie 'rosie*. eby $azet3 &awa- na('ierw *nie5 W (e$o $osie brz*iaa autentyczna krzyw&a. lecz Bosto$otow wcale si3 ty* nie 'rze() i warkn): 1 % niby &lacze$o akurat 'anu. co6 1 #ak to &lacze$o6 #ak to &lacze$o6 1 cier'ia $o2no Pawe Nikoa(ewicz"

Cier'ia. bo 'rzy oczywiste( bezs'orno2ci swe$o 'rawa &o $azety. nie u*ia wyrazi$o sowa*i" E&czuwa zaz&ro2-. $&y kto2 inny (ako 'ierwszy &otyka $azety 2wi3tokra&czy*i 'alca*i" Nikt w te( sali nie by 'rzecie w stanie zrozu*ie- w $azecie te$o. co *,$ zrozu*ie- wy)cznie on. Pawe Nikoa(ewicz" =waa $azet3 za 'owszec nie &ost3'n). ale w $runcie rzeczy zaszy?rowan) instrukc(3. w kt,re( o 'ewnyc s'rawac nie *ona byo 'isaw'rost. (e&nake czowiek wta(e*niczony. z r,nyc &robnyc szcze$,,w 1 z 'rze*ilcze8. z uka&u artyku,w. s'o*i3&zy wierszy 1 'otra?i wyrobi- sobie (asny obraz aktualne( sytuac(i i na(nowszyc ten&enc(i" < wa2nie &late$o +usanow 'owinien &ostawa- $azet3 'rze& inny*i" No tak. ale nie *,$ 'rzecie te$o wszystkie$o 'owie&zie-5 Poskary si3 wi3c ao2nie: 1 Zaraz &ostan3 c e*i3" C ciaby* 'rze&te* 'rze(rze- $azet3""" 1 Zastrzyk6 1 za$o&nia E$o(e&" 1 ;ekun&3""" Pobienie 'rzerzuci $azet3. *ateriay z ses(i +a&y Na(wysze( i inne wia&o*o2ci" ;ze& 'rzecie za'ali-" #u zaszele2ci $azet) c c)c () o&&a- 1 i na$le co2 zauway. 'o$r)y si3 w lekturze i 'rawie o& razu zacz) z zastanowienie* 'owtarza- wci) (e&no i to sa*o sowo: 1 Cie1ka1we""" Cie1ka1we""" Los za$rz*ia na& (e$o $ow) cztere*a takta*i sy*?onii !eet oXena 1 nikt w sali nie usysza i 'ewnie nie usyszy 1 (ak wi3c inacze( *,$ wyrazi- to. co czu6 1 No co ta*6 1 niecier'liwi si3 +usanow" 1 Niec e 'an &a t3 $azet35 Bosto$otow nie 2'ieszy si3 (e&nak i nie zwraca uwa$i na 'ona$lenia Pawa Nikoa(ewicza" Zoy $azet3 na ',. 'ote* na czworo. 'a'ier nie c cia si3 ska&a- wz&u 'ierwotnyc z$i3-. ?a&owa si3 i wybrzusza" 9o'iero 'o &usze( c wili Bosto$otow zrobi krok w kierunku +usanowa @a +usanow ku nie*uA i 'o&a $azet3" < tu. w sali. otworzy sw,( (e&wabny ka'ciuc i &r)cy*i r3ka*i zacz) skr3ca- *ac orkowo1$azetowe$o 'a'ierosa" Pawowi Nikoa(ewiczowi te &ray r3ce" 7o /ciekawe""" 0 Bosto$otowa u$o&zio $o 'rosto w serce (ak n," Co &la takie$o E$o(e&a *o$o by- /ciekawe""" 06 W'rawnie i w sku'ieniu 'rzebie$ wzrokie* tytuy. *ateriay z ses(i""" i na$le""" Co6 Co65 Wy&rukowana zwycza(n) czcionk). niewiele *,wi)ca nie wta(e*niczone*u czytelnikowi krzyczaa5 krzyczaa5 krzyczaa5 niesyc ana5 w'rost nie'raw&o'o&obna5 1

&ecyz(a o o&woaniu wszystkic

s3&zi,w ;)&u Na(wysze$o5 E o&woaniu ;)&u

Na(wysze$o5 ;)&u Na(wysze$o Z;++5 #ak to6 Polecia Matulewicz. zast3'ca =lric a6 9otistow6 Pawlenko6 Bo'ow6 Czy* byby ;)& Na(wyszy bez Bo'owa6 Z&(3li sa*e$o Bo'owa5 Bto teraz b3&zie osania- ka&ry6 #akie2 zu'enie nowe i niezna(o*e nazwiska""" Wszystkic . kt,rzy o& -wier-wiecza wa&ali wy*iare* s'rawie&liwo2ci 1 o& razu. za (e&ny* za*ac e*5 7o nie *,$ by- 'rzy'a&ek5 7o krok Kistorii""" Zi*ny 'ot obla Pawa Nikoa(ewicza" % 'rzecie (eszcze &zi2 na& rane* us'okoi. 'rzekona sa*e$o siebie. e nie *a si3 cze$o ba-" % tu""" 1 Zastrzyk" 1 Co6 1 wz&ry$n) si3 ra'townie" 9oktor Fan art staa 'rze& ni* ze strzykawk) w r3ku" 1 +usanow. 'rosz3 'o&win)- r3kaw" Czas na zastrzyk"

Rozdzia !ze!+a!%" Pez" Hro&kie* (akie(2 rury 1 nie rury. tunelu czy cze$o2 takie$o" Z boku sterczay nie osoni3te cz32ci instalac(i. zacze'ia o nie. i to akurat bolesn) 'raw) cz32ci) szyi" Pezn)c uciska 'uca i coraz bar&zie( o&czuwa ci3ar wasne$o ciaa. kt,re 'rzy$niatao $o &o 'o&oa" Ci3ar by (e&nak o wiele wi3kszy ni wa$a ciaa. nie 'rzywyk &o &>wi$ania takic ci3ar,w. &osownie wtaczao $o w zie*i3" Na('ierw *y2la. e to na',r betonu. ale nie 1 ci)yo wy)cznie ciao" Czu (e i wl,k (ak worek elastwa" % 'ote* 'o*y2la. e z taki* ci3are* nie z&oa stan)- na no$ac " Na(wanie(sze byo (e&nak to. eby wy&osta- si3 wreszcie z tunelu. o&etc n)-. 'o'atrze- na 2wiat" 7unel za2 ci)$n) si3 i ci)$n) bez ko8ca" Czy(2 $os 1 ale bez&>wi3czny. 'rzekazu()cy tylko *y2li. kaza *u na$le 'ezn)- w bok" Nie &a* ra&y. 'rzecie ta* (est 2ciana 1 'o*y2la. lecz ta sa*a sia. kt,ra z*uszaa $o &o &>wi$ania niez*ierne$o ci3aru ciaa. 'olecia 'osusznie wykona- rozkaz" ;t3kn) i 'oczo$a si3 w bok 1 na&al 'ez 'rosto 'rze& siebie" F&y tylko 'rzy() stosown) 'ozyc(3. $os kaza 'ezn)- w &ru$) stron3" =suc a" Wsz3&zie by ten sa* obezwa&nia()cy ci3ar. cie*no2- i nie ko8cz)cy si3 tunel" ;tanowczy $os 'oleci skr3ci- w 'rawo i 'rzy2'ieszy-" Zacz) wi3c $orliwie 'racowa- okcia*i i sto'a*i 1 i c o- z 'rawe( strony wyczuwa

nie'rzeniknion) 2cian3. skr3ci w ni) i 'o'ez 'rze& siebie" Natyc *iast kazano *u skr3ci- w lewo. bez zastanowienia 'o'ez w lewo 1 u&ao si3" +az 'o raz zawa&za o co2 szy(). b,l o&zywa si3 w cae( $owie" Ni$&y w yciu nie by w tak okro'ne( sytuac(i. a na(bar&zie( 'rzeraaa 2wia&o*o2-. e u*rze tu. w te( ciasne( rurze. zani* &o'eznie &o (e( ko8ca" Na$le 'oczu lekko2- w no$ac 1 ucisk ust)'i. uniosy si3 (ak na&*uc ane. ale na&al nie *,$ o&erwa- o& zie*i $owy i 'iersi" Zacz) nasuc iwa- 1 a&ne$o 'olecenia nie byo" Wy*y2li wi3c s'os,b. (ak si3 st)& wy&osta-: $&y no$i unios) si3 &o skle'ienia tunelu. obr,ci si3. co?nie i wy(&zie" < rzeczywi2cie zacz) si3 co?a- o&'yc a()c zie*i3 r3ka*i 1 sk)& na$le sia6 1 a &o &ziury" 9ziura bya w)ska. 'o&czas 'rzeciskania si3 'rzez ni) caa krew na'yn3a *u &o $owy i rozsa&zaa () o& 2ro&ka" Na szcz32cie (eszcze raz o&e'c n) si3 r3ka*i o& 2cian 1 beton z&ziera *u sk,r3 z ciaa 1 i wy&osta si3 na zewn)trz" Znalaz si3 na rurze 'o2ro&ku (akie$o2 'lacu bu&owy. ale wylu&nione$o. wi&ocznie &zie8 'racy (u si3 sko8czy" Plac 'okrywao $rz)skie i bru&ne boto" =sia& na rurze. eby o&'ocz)-. i zauway. e obok sie&zi &ziewczyna w zabocony* waciaku. z $o) $ow) i roz'uszczony*i wosa*i koloru so*y" 9ziewczyna nie 'atrzya na nie$o. 'o 'rostu sie&ziaa sobie. ale wie&zia. e czeka na (e$o 'ytanie" W 'ierwsze( c wili o$arn) $o strac . 'ote* (e&nak zrozu*ia. e &ziewczyna boi si3 (eszcze bar&zie(" Nie *ia oc oty na roz*ow3. lecz tak czekaa na to 'ytanie. e za&a (e: 1 F&zie (est two(a *atka6 1 Nie wie* 1 o&'owie&ziaa &ziewczyna" Patrzya sobie 'o& no$i i ob$ryzaa 'aznokcie" 1 #ak to nie wiesz6 1 zirytowa si3" 1 Musisz wie&zie-5 < *usisz wszystko szczerze 'owie&zie-5 < na'isa-""" 9lacze$o *ilczysz6 Pyta* (eszcze raz: $&zie (est two(a *atka6 1 7o (a c c3 'ana o to za'yta- 1 'o'atrzya na nie$o" Po'atrzya 1 a oczy *iaa wo&niste" Przeszy $o &reszcz i kilkakrotnie &o*y2li si3 1 nie raz za raze*. ale r,wnocze2nie. wszystkie razy naraz 1 &o*y2li si3. e to c,rka 'reserki Fruszy. skazane( za wy'owie&> 'rzeciwko Wo&zowi Naro&,w" 7a wa2nie c,rka zataia to w ankiecie. ska*aa. za$rozi (e( s)&e*. a ona si3 otrua" Etrua si3. ale teraz 'ozna 'o oczac i wosac . e uto'ia si3" < &o*y2li si3 (eszcze. e ona &o*y2la si3. ki* on (est" < &o*y2li si3 te. e skoro si3 uto'ia. a on sie&zi obok nie( 1 to r,wnie nie y(e" < zn,w obla $o zi*ny 'ot: otar czoo i s'yta: 1 %le $or)co5 Nie wiesz. $&zie tu si3 *ona na'i- wo&y6 1 7a* 1 'owie&ziaa &ziewczyna"

Wskazaa (akie2 koryto czy sza?lik ze st3c ) zielonkaw) &eszcz,wk)" < (eszcze raz si3 &o*y2li 1 tak. to wa2nie te( wo&y naykaa si3 'rze& 2*ierci). a teraz c ce. eby i on si3 zac ysn)" ;koro (e&nak &ziewczyna te$o c ce 1 to on y(e5 1 Wiesz co 1 s'rytnie z*ieni te*at. eby (ako2 si3 o& nie( uwolni- 1 i&> i zawoa( kierownika rob,t" < niec *i 'rzyniesie buty. 'rzecie nie *o$3 i2- boso" 9ziewczyna skin3a $ow). zeskoczya z rury i 'ocza'aa 'rzez kaue 1 niec lu(na. z roz'uszczony*i wosa*i. w waciaku i buciorac " M3czyo $o straszliwe 'ra$nienie. tote 'ostanowi *i*o wszystko na'i- si3 z koryta" #e2li wy'i(e tylko troc 3. to 'rzecie nic *u si3 nie stanie" Zlaz z rury i stwier&zi ze z&u*ienie*. e boto wcale nie (est $rz)skie" !yo (akie2 nieokre2lone" Wszystko tuta( byo zreszt) nieokre2lone. 'ozbawione 'rzestrzeni i ksztat,w" Mi*o to *,$by ',(2- 'o wo&3. ale na$le 'rzestraszy si3. e z$ubi wany &oku*ent" ;zybko 'rzeszuka kieszenie 1 wszystkie naraz 1 i (eszcze szybcie( zrozu*ia. e na'raw&3 z$ubi" Przerazi si3. bar&zo si3 'rzerazi. $&y w &zisie(szyc czasac lu&zie 'ostronni nie 'owinni czyta- takic rzeczy" Moe *ie- z te$o 'owo&u 'owane nie'rzy(e*no2ci" < o& razu u2wia&o*i sobie. $&zie $o z$ubi 1 'rzy wylocie rury" ;zybko zawr,ci. ale nie u*ia o&nale>- te$o *ie(sca" +ura znikn3a. kr3cili si3 za to (acy2 *o&zi robotnicy" < to byo na($orsze 1 *o$li 'rzecie znale>- (e$o &oku*ent" Nie zna tyc robotnik,w" C o'ak w brezentowe( bluzie s'awacza 'rzystan) w 'obliu i 'atrzy na nie$o" 9lacze$o tak 'atrzy6 Moe (u znalaz6 1 Bole$o. *asz za'aki6 1 za$a&n) $o +usanow" 1 Przecie ty nie 'alisz 1 o&'ar s'awacz" @Wszystko wie&z)5 ;k)& wie&z)6A 1 Potrzebu(3 &la ko$o2" 1 #ak to &la ko$o26 1 s'awacz 'rzy$l)&a *u si3 uwanie" +zeczywi2cie. bar&zo $u'io wy*y2li5 7y'owa o&'owie&> &ywersanta" Mo$) $o aresztowa-. a 'rzez ten czas kto2 zna(&zie kartk3" Potrzebowa za'aek. eby () s'ali-" C o'ak 'o&c o&zi coraz blie( i blie(" +usanowa o$arn3o ze 'rzeczucie" 7a*ten s'o(rza *u 'rosto w oczy i wyra>nie. bar&zo &obitnie 'owie&zia: 1 Na 'o&stawie te$o. e #elczanska(a 'rosia *nie o o'iek3 na& swo() c,rk). wnosz3. i 'oczuwaa si3 &o winy i s'o&ziewaa si3 aresztowania" +usanow za&y$ota" 1 ;k)& 'an to wie6

@;'yta. c o- byo (asne. e c o'ak &o'iero co 'rzeczyta (e$o &onos: cytowa tekst sowo w sowo5A ;'awacz nic (e&nak nie o&'owie&zia i 'osze& swo() &ro$)" +usanow zacz) $or)czkowo szuka-" 9onos *usia lee- $&zie2 tuta(. szybko. szybko5 < *iota si3 *i3&zy (aki*i2 *ura*i. skr3ca za ro$i. strac $o 'ona$la. a no$i nie na&)ay. no$i le&wie si3 wloky. roz'acz" Lecz oto &ostrze$ kartk35 E& razu wie&zia. e to ta" C cia &o nie( 'o&biec. ale no$i ani &r$n3y" E'a& wi3c na czworaki i wlok)c si3 na r3kac 'o'ez &o kartki" 4eby tylko nikt $o nie ubie$5 4eby tylko nie wy'rze&zi. nie 'orwa s'rze& nosa5 !lie(. blie(""" Wreszcie *ia () w r3kac 5 7ak. to ta5 Nie *ia (e&nak siy (e( 'o&rze-. 'a& na twarz. eby o&'ocz)-. i nakry 'a'ier cay* ciae*" W ty* *o*encie kto2 &otkn) (e$o ra*ienia" Postanowi nie o&wraca- si3 i nie 'okazywa- kartki" 9otyk by (e&nak &elikatny. kobiecy i +usanow &o*y2li si3. e to #elczanska(a we wasne( osobie" 1 Przy(acielu 1 'owie&ziaa s*utno tu na& (e$o uc e*" 1 Przy(acielu *,(. $&zie *o(a c,rka6 Co z ni) zrobie26 1 #est w &obry* *ie(scu. #eleno ;era?i*owna. 'rosz3 si3 nie *artwi-5 1 o&'ar +usanow. nie o&wraca()c $owy" 1 F&zie6 1 W 'rzytuku" 1 W kt,ry*6 1 nie )&aa. nie nale$aa. w cic y* $osie by tylko s*utek" 1 %le (a nie wie* na'raw&3 c ciaby (e( o&'owie&zie-. ale rzeczywi2cie nie wie&zia: nie on o&&awa &ziecko &o 'rzytuku. a zreszt) *o$li (e 'ote* wysa- $&zie in&zie(" 1 % czy 'o& *oi* nazwiskie*6 1 w 'ytaniac 'obrz*ieway nie*al czue tony" 1 Nie 1 westc n) +usanow ze ws',czucie*" 1 Nazwisko si3 z*ienia" 7aki (est tryb 'ost3'owania" #a nie *iae* na to w'ywu" Lea i *y2la. e wa2ciwie nawet lubi tyc #elczanskic " Nic &o nic nie *ia" 9onos na stare$o na'isa tylko &late$o. e 'o'rosi $o o to Czuc nienko. kt,re*u #elczanski( z (akic 2 wz$l3&,w zawa&za" Po uwi3zieniu #elczanskie$o +usanow 'o*a$a (e$o ro&zinie" 7o wa2nie wte&y #elczanska(a s'o&ziewa()c si3 aresztowania 'o'rosia $o o zao'iekowanie si3 c,rk)" Nie 'a*i3ta nato*iast. (ak to si3 stao. e &oni,s i na #elczansk)" E&wr,ci si3. eby na ni) s'o(rze- 1 ale #elczanskie( nie byo. wcale (e( nie byo @'rzecie u*ara. wi3c (ak *o$aby by-6A 1 i 'oczu tar$ni3cie b,lu z 'rawe( strony szyi" Wy'rostowa $ow3 i na&al lea bez ruc u"

Musia o&'ocz)- 1 z*3czy si3 (ak ni$&y w yciu" Da*ao $o w cay* ciele" Lea teraz w (aki*2 c o&niku ko'alni. w sztolni. lecz oczy szybko oswoiy si3 z cie*no2ci) i zauway obok siebie 'rzysy'any w3$le* tele?on" !ar&zo $o to z&ziwio 1 sk)& tu taki a'arat tele?oniczny6 Czy &ziaa6 Mona by za&zwoni-. eby 'rzyniesiono *u co2 &o 'icia" < eby o&wieziono &o sz'itala" Po&ni,s suc awk3. ale za*iast sy$nau usysza ener$iczny. stanowczy $os: 1 7owarzysz +usanow6 1 7ak. tak 1 oywi si3 @czuo si3. e to $os z $,ry. a nie z &ou5A" 1 Za(&>cie &o ;)&u Na(wysze$o" 1 9o ;)&u Na(wysze$o6 Eczywi2cie5 Natyc *iast5 1 (u o&ka&a suc awk3. ale 'rzy'o*nia sobie: 1 Prze'rasza*. a &o kt,re$o ;)&u Na(wysze$o 1 'o'rze&nie$o czy nowe$o6 1 9o nowe$o 1 brz*iaa osc a o&'owie&>" 1 Po2'ieszcie si3" Przy'o*nia sobie o o&woaniu ;)&u Na(wysze$o 1 i 'oczu zo2- na sa*e$o siebie. e w o$,le 'o&ni,s suc awk3" Nie byo (u Matulewicza""" < Bo'owa5 7ak""" !erii nie byo5 Co za czasy5 Musia i2-" ;a* nie *iaby siy wsta-. ale 'rzecie wzywano $o. wi3c 1 *usia" Na'ina *i32nie r)k i n,$. 'o&nosi si3 i 'a&a (ak nowo naro&zone ciel3" Co 'raw&a $os nie 'o&a konkretne$o ter*inu. ale 'owie&zia: /Po2'ieszcie si350 Wreszcie wsta 'rzytrzy*u()c si3 2ciany i 'owl,k si3 'rze& siebie na osabyc i nie'ewnyc no$ac " ;zy(a bolaa bez 'rzerwy" ;ze& i *y2la" Czy b3&) $o s)&zi-6 Czy na'raw&3 kto2 *oe by- tak okrutny6 ;)&ziczowieka 'o tylu latac 5 %c . ta z*iana s)&u5 Nic &obre$o z te$o nie wyniknie5 No c,. 'rzy cay* szacunku &la Na(wysze( <nstanc(i. nie 'ozosta(e *u nic inne$o. (ak broni- si3" 7ak5 !3&zie si3 broni-5 Eto co 'owie: nie (a os)&zae*5 Nie (a 'rowa&zie* 2le&ztwa5 #a tylko in?or*owae* o swoic 'o&e(rzeniac " #eeli we ws',lne( ubikac(i zna(&u(3 strz3' $azety z 'o&arty* z&(3cie* Wo&za. to *oi* obowi)zkie* (est zanie2- ten strz3'. $&zie trzeba. i zasy$nalizowaniebez'iecze8stwo" % 2le&ztwo 'owinno s'raw&zi- i wy(a2ni- sytuac(3" Moe to 'rzy'a&ek. *oe co2 inne$o" Hle&ztwo *usi ustali- 'raw&35 % (a s'enia* tylko 'o&stawowy obywatelski obowi)zek" < 'owie (eszcze (e&no: 'rzez wszystkie te lata na(wanie(szy* za&anie* byo uz&rowienie s'oecze8stwa" =z&rowienie *oralne5 % te$o nie &a si3 zrobi- bez czystki" #ak

oczy2ci- s'oecze8stwo nie bru&z)c sobie r)k6 Musz) by- tacy. kt,rzy nie brzy&z) si3 szu?li i *ioty" <* wi3ce( $ro*a&zi ar$u*ent,w. ty* bar&zie( 'o&nieca si3 wasn) o&wa$)" #u on wy$arnie. co *y2li5 Za'ra$n) nawet. eby s)& 'o2'ieszy si3 z wezwanie*. eby (ak na(szybcie( stan)- 'rze& s3&zia*i i wykrzycze- i* 'rosto w twarz: 1 Nie tylko (a to robie*5 9lacze$o s)&zicie akurat *nie6 % kto te$o nie robi 6 Bto *,$by utrzy*a- si3 na stanowisku. $&yby nie 'o*a$a 6 5 """ Fuzun65 No i co6 ;a* w'a&5 Wy&awao *u si3. e (u krzyczy. ale nie krzycza. $ar&o nie wy&awao a&ne$o &>wi3ku" < bolao" ;ztolnia znikn3a. sze& teraz zwycza(ny* korytarze* i na$le kto2 zawoa $o z tyu: 1 Paszka5 7y co. c ory (este26 Cze*u si3 tak wleczesz6 Zebra siy i 'o*aszerowa krokie* z&rowe$o czowieka" Ebe(rza si3. kto $o woa 1 by to Zweinek. *ia na sobie *un&ur" 1 #anie. a ty &ok)&6 1 s'yta Pawe i z&ziwi si3. e ta*ten (est taki *o&y" 7o znaczy by *o&y. ale ile to lat te*u6 1 #ak to &ok)&6 7a* $&zie i ty. na ko*is(3" 1 Na (ak) ko*is(36 1 z&ziwi si3 Pawe" Przecie wzywano $o w inne *ie(sce. tylko nie 'a*i3ta. co to *iao by-" 9ostosowa si3 &o kroku Zweineka i 'osze& z ni* 1 &ziarsko. szybko. *o&o" < 'oczu. e nie *a (eszcze &wu&ziestu lat. e (est kawalere*" Przec o&zili 'rzez (ak)2 &u) kancelari3. byo ta* *n,stwo biurek. 'rzy kt,ryc sie&ziaa inteli$enc(a 1 starzy buc alterzy w krawatac . z bro&a*i (ak u 'o',w: inynierowie z *oteczka*i na wyo$ac : 'o&starzae &a*y o wy$l)&zie &zie&ziczek: *aszynistki 1 *o&ziutkie. u*alowane. w s',&nicac 'owye( kolan" F&y weszli &>wi3cznie stuka()c obcasa*i. wszyscy ci lu&zie zwr,cili ku ni* twarze 1 niekt,rzy wstawali. inni kaniali si3 z *ie(sca i o&'rowa&zali ic wzrokie*. a w oczac *ieli strac " < strac ten sc lebia Pawowi i #anowi" Weszli &o nast3'ne$o 'oko(u i 'rzywitali si3 z 'ozostay*i czonka*i ko*is(i" Pote* zasie&li za stoe* 'okryty* czerwony* sukne*" 1 No to w'uszcza(cie5 1 'owie&zia Wie8ka. 'rzewo&nicz)cy" Etworzyli &rzwi" Pierwsza z(awia si3 ciocia Frusza. 'reserka" 1 Ciociu Fruszo. a ty cze$o6 1 z&ziwi si3 Wie8ka" 1 My tu b3&zie*y robi- czystk3 a'aratu. a ty co6 9o a'aratu si3 zaa'aa2. czy (ak6

Wszyscy wybuc n3li 2*iec e*" 1 F&zie ta*5 1 nie s'eszya si3 ciocia Frusza" 1 C,rka *i ro2nie. trza by (e( zaatwi'rze&szkole. no nie6 1 9obrze. ciociu Fruszo5 1 krzykn) Pawe" 1 Na'isz 'o&anie. zaatwi*y 'rze&szkole5 Wszystko c,rce zaatwi*y5 % teraz nie 'rzeszka&za(. b3&zie*y czy2ci- inteli$enc(35 < si3$n) 'o kara?k3. eby nala- sobie wo&y. ale kara?ka bya 'usta" Po'rosi wi3c s)sia&a o &ru$) kara?k3 z ta*te$o ko8ca stou" Po&ali *u () 1 'usta" 1 Pi-5 1 'o'rosi" 1 Pi-5 1 Zaraz 1 'owie&ziaa &oktor Fan art" 1 Zaraz 'an &ostanie wo&y" +usanow otworzy oczy" ;ie&ziaa na ,ku obok nie$o" 1 W sza?ce *a* ko*'ot 1 o&ezwa si3 saby* $ose*" 7rz3so $o. a*ao w ko2ciac . $owa '3kaa o& ci3kic u&erze8 b,lu" 1 No to na'i(e*y si3 ko*'otu 1 'owie&ziaa Fan art z u2*iec e*" ;a*a otworzya sza?k3. wy(3a soik i kubek" Zza okien s)czy si3 blask wieczorne$o so8ca" Pawe Nikoa(ewicz zerkn) ukra&kie*. (ak Fan art nalewa ko*'ot" 4eby tylko cze$o2 nie &osy'aa" Bwaskowaty ko*'ot by rozkosznie s*aczny" Pawe Nikoa(ewicz nie 'o&nosz)c si3 wy'i z r)k lekarki cay kubek" 1 9zi2 >le si3 czue* 1 'oskary si3" 1 Zni,s 'an zastrzyk bar&zo &obrze 1 za'rotestowaa Fan art" 1 Po 'rostu zwi3kszyli2*y &awk3" Nowe 'o&e(rzenie tkn3o Pawa Nikoa(ewicza" 1 < b3&ziecie zwi3ksza- za ka&y* raze*6 1 %le nie. teraz &awki . b3&) takie sa*e" Przyzwyczai si3 'an" 1 % ;)& Na(wyszy""" 6 1 zacz) i urwa" ;a* (u nie wie&zia. co (est *a(akie*. co rzeczywisto2ci)"

Rozdzia !iede)+a!%" Wiera Bornil(ewna nie'okoia si3. (ak +usanow zniesie 'en) &awk3. w ci)$u &nia za$l)&aa &o nie$o kilka razy i nawet zostaa 'o &yurze" Nie *usiaaby tak cz3sto 'rzyc o&zi-. $&yby z$o&nie z $ra?ikie* &yurowaa Eli*'ia&a Wa&ysawowna. ale

Eli*'ia&3 Wa&ysawown3 *i*o interwenc(i wezwano na kurs skarbnik,w zwi)zkowyc i zast3'owa () 7ur$un. na kt,ry* nie *ona byo 'ole$a-" +usanow zni,s zastrzyk ci3ko. ale w $ranicac nor*y" Natyc *iast 'o c e*ii &osta 2ro&ek nasenny: usn): s'a (e&nak >le. rzuca si3 nies'oko(nie. &y$ota. (3cza" Za ka&y* raze* Wiera Bornil(ewna obserwowaa $o uwanie i ba&aa 'uls" Po&kurcza i roz'rostowywa no$i" 7warz *ia czerwon) i *okr) o& 'otu" !ez okular,w. z $ow) na sz'italne( 'o&uszce straci cay sw,( wa&czy wy$l)&" +za&kie biae woski ao2nie 'rzykle(ay si3 &o cie*ienia" Za$l)&a()c kilkakrotnie &o +usanowa Wiera Bornil(ewna zaatwiaa 'rzy okaz(i i inne s'rawy" Wy'isano Po&&u(ewa. kt,ry 'eni ?unkc(3 starosty sali: c o- byo to czysto ?ikcy(ne stanowisko. naleao wybra- nowe$o" ;'o(rzaa wi3c na na(blisze ,ko i ozna(*ia: 1 Bosto$otow" E& &zi2 b3&zie 'an starost) sali" Bosto$otow lea ubrany na kocu i czyta $azet3 @Fan art za$l)&aa tu (u &ru$i raz. a on wci) czytaA" W obawie 'rze& (aki*2 (e$o kole(ny* wyskokie* za$o&zia te sowa 'orozu*iewawczy* u2*iec e*. e to tylko ot tak. na niby" Bosto$otow uni,s zna& $azety rozbawion) twarz i nie wie&z)c. (ak na(le'ie( okaza- lekarce szacunek. 'o&kurczy swo(e &u$ac ne no$i" =2*iec n) si3 yczliwie i 'owie&zia: 1 Wiero Bornil(ewno5 C ce *i 'ani wyrz)&zi- okrutn) krzyw&3 *oraln)" Czowiek na taki* stanowisku 'o'enia b3&y. a czase* wa&za u&erza *u &o $owy" 9late$o te 'o wieloletni* na*y2le 'rzysi)$e* sobie. e ni$&y wi3ce( nie b3&3 za(*owastanowisk kierowniczyc " 1 % za(*owa 'an6 Wysokie6 1 'o&c wycia (e$o artobliwy ton" 1 Naturalnie" !ye* nawet 'o*ocnikie* &ow,&cy 'lutonu" % 'raktycznie &ow,&c)" Mo(e$o &ow,&c3 'lutonu ze wz$l3&u na cakowit) t3'ot3 i brak z&olno2ci skierowano na kursy &oskonal)ce. 'o kt,ryc *usia awansowa- co na(*nie( na &ow,&c3 baterii i nie wr,ci (u &o nasze$o &ywiz(onu" % &ru$ie$o o?icera o& razu 2ci)$n3li &o wy&ziau 'olityczne$o" 9ow,&ca &ywiz(i nie *ia &o *nie zastrzee8. bo bye* &oskonay* to'o$ra?e* i c o'aki *nie suc ali" W ten s'os,b (ako starszy sierant zostae* na &wa lata '" o" &ow,&cy 'lutonu i &owo&zie* ni* o& #elca &o Lrank?urtu na& E&r)" Nawiase* *,wi)c. wbrew 'ozoro* byy to na(le'sze lata *o(e$o ycia" Poczu. e sie&zenie na ,ku z 'o&kurczony*i no$a*i nie (est zbyt u'rze(*e. i o'u2ci (e na 'o&o$3"

1 No 'rosz3 1 Fan art 'rzez cay czas u2*iec aa si3 'rzy(a>nie" 1 9lacze$o wi3c 'an o&*awia6 Zn,w *iaby 'an satys?akc(3""" 1 Co za lo$ika5 #a *iaby* satys?akc(35 % &e*okrac(a6 Da*ie 'ani zasa&y &e*okrac(i: sala *nie nie wybieraa. wyborcy nie zna() nawet *o(e$o yciorysu""" Pani zreszt) te nie zna" 1 Wi3c niec 'an o'owie" M,wia cic o. on te zniy $os: +usanow s'a. Zacyrko czyta. ,ko Po&&u(ewa o'ustoszao 1 wa2ciwie nikt ic nie sysza" 1 7o &u$a istoria" Poza ty* kr3'u(e *nie. e (a sie&z3. a 'ani stoi" 7ak si3 nie roz*awia z kobieta*i" #e2li (e&nak stan3 teraz na 2ro&ku sali (ak onierz 'rze& &ow,&c). to b3&zie to $u'io wy$l)&ao" Prosz3. niec 'ani usi)&zie na ,ku" 1 Powinna* (u i2- 1 'owie&ziaa" < 'rzycu'n3a na brze$u ,ka" 1 Wi&zi 'ani. na(wi3ce( oberwae* wa2nie za 'rzywi)zanie &o &e*okrac(i" Pr,bowae* za'rowa&zi- &e*okrac(3 w wo(sku 1 to znaczy za &uo si3 *)&rzye*" Za to w trzy&ziesty* &ziewi)ty* nie 'u2cili *nie &o szkoy wo(skowe(. zostae* szere$owce*" W czter&ziesty* roku &ostae* si3 &o te( szkoy. ta* na'yskowae* &ow,&cy i wyrzucili *nie" 9o'iero w czter&ziesty* 'ierwszy* roku uko8czye* kurs &la *o&szyc o?icer,w na 9aleki* Wsc o&zie" Praw&3 *,wi)c. bye* w2cieky. e nie zostae* o?icere*. wszyscy *oi 'rzy(aciele nosili (u $wiaz&ki" W *o&o2ci czowiek bar&zo 'rzeywa takie rzeczy" %le wye( cenie* sobie s'rawie&liwo2-" 1 Pewien bar&zo bliski *i czowiek 1 'owie&ziaa Fan art z wzrokie* utkwiony* w koc 1 *ia taki sa* los: te by inteli$entny. s'rawie&liwy i 1 'ozosta szere$owce*" 1 ;ekun&a *ilczenia 'rze*kn3a *i3&zy ni*i i Wiera Bornil(ewna 'o&niosa wzrok" 1 7yle. e 'an (est taki &o &zi2" 1 #aki6 <nteli$entny czy 1 szere$owiec6 1 %ro$ancki" Na 'rzyka& (ak 'an roz*awia z lekarza*i6 ;zcze$,lnie ze *n)" Miao to brz*ie- surowo. ale &ziwna bya ta surowo2-. za*ana i 'rze'o(ona a$o&no2ci) (ak wszystkie sowa i $esty Wiery Bornil(ewny. a$o&no2ci) *elo&y(n) i 'en) nieuc wytne( ar*onii" 1 #a 1 z 'ani)6 Z 'ani) roz*awia* wy()tkowo u'rze(*ie5 7o. (e2li c o&zi o *nie. na(wyszy sto'ie8 u'rze(*o2ci w roz*owie. c o- 'ani (eszcze o ty* nie wie" % (e2li *a 'ani na *y2li nasze 'ierwsze s'otkanie""" Nie *a 'ani 'o(3cia. w (akie( bye* wte&y sytuac(i" Z obwo&u wy'u2cili *nie 'rawie kona()ce$o" Przy(ec ae* &o te$o *iasta 1 'atrz3. za*iast

zi*y &eszczyk. a (a a3 z walonka*i 'o& 'ac ). 'rzecie u nas straszne *rozy5 E&&ae* walonki &o 'rzec owalni ba$au. wsia&e* w tra*wa( i (a&3 &o stare$o *iasta. *iae* a&res (e&ne$o *o(e$o onierza. (eszcze z ?rontu" Na &worze (u cie*no. lu&zie *,wi). eby* ta* nie sze&. bo *ona &osta- noe* w 'lecy" Po a*nestii w 'i3-&ziesi)ty* trzeci* wy'u2cili ca) uli3. teraz (u (e( nie wya'i)" Nie bye* 'ewien. czy &obrze tra?ie*. ulica taka. e nikt o nie( nie sysza" Zrezy$nowae*. i&3 &o otelu" #e&en. &ru$i. trzeci""" 7akie ele$anckie otele. e a wsty& wc o&zi-. w niekt,ryc byy nawet wolne 'oko(e. ale co za*iast &owo&u 'oka3 *o(e 'o2wia&czenie tosa*o2ci z *ie(sca zesania. to sysz3 tylko: /Nie wolno50. Nie wolno50 Co *iae* robi-6 !ye* $ot,w u*rze-. ale z (akie( rac(i *iae* u*iera- 'o& 'ote*6 <&3 'rosto na *ilic(3: /;uc a(cie. (este* w a s z 5 Zaatwcie *i nocle$50 7roc 3 si3 a*ali. 'ote* *,wi): /Przenocu(cie w cza(c anie. ta* nie s'raw&za*y &oku*ent,w0" %le nie znalaze* le( cza(c any. 'o(ec ae* z 'owrote* na &worzec" Nie wolno. *ilic(ant 'rze'3&za" +ano 1 &o was. &o 'rzyc o&ni" Bole(ka" Zba&ali 1 natyc *iast &o sz'itala5 No wi3c zasuwa* &wo*a tra*wa(a*i 'rzez cae *iasto &o ko*en&antury" W cay* Zwi)zku +a&ziecki* trwa() wa2nie $o&ziny urz3&owania. ale ko*en&ant *a to $&zie2 1 wysze& sobie" Nie wia&o*o 1 wr,ci6 Nie wr,ci6 ;ie&z3 i czeka*. ale na$le 'rzyszo *i &o $owy. e 'rzecie (ak o&&a* *u 'o2wia&czenie tosa*o2ci. to na &worcu nie wy&a&z) *i walonek5 No to szybciutko znowu &wo*a tra*wa(a*i na &worzec" Ba&a (az&a 1 ',tore( $o&ziny" 1 #ako2 nie 'a*i3ta* 'a8skic walonek" Mia (e 'an6 1 Nie 'a*i3ta 'ani. bo o& razu na &worcu s'rze&ae* (e (akie*u2 &zia&kowi" Liczye*. e t3 zi*3 'rzele3 w sz'italu. a nast3'ne( i tak nie &oy(3" No i 'ote* z &worca (eszcze raz &o ko*en&antury5 Na sa*e bilety czerwo8ca wy&ae*" % o& 'rzystanku (eszcze kilo*etr na 'iec ot3 'o bocie. wszystko *nie boli. le&wo i&3" < wsz3&zie ci)$n3 sw,( worek" Na szcz32cie ko*en&ant wr,ci" E&&a(3 *u 'o2wia&czenie tosa*o2ci. 'okazu(3 skierowanie &o sz'itala. on sobie za'isu(e*a* (u z$o&3 na sz'ital" No to (a&3 1 nie &o sz'itala oczywi2cie. ale &o centru*" Przeczytae* a?isz. e $ra() /H'i)c) kr,lewn30" 1 %c tak5 Wi3c (eszcze c ciao si3 'anu bie$a- 'o baletac 5 F&yby* wie&ziaa. nie 'rzy(3aby* 'ana &o kliniki5 E nie5 1 Wiero Bornil(ewno. 'rzecie to cu&o5 Estatni raz 'rze& 2*ierci) obe(rze- balet5 Zreszt) co ta* 2*ier- 1 na swo(e( wieczne( zsyce te by* (u ni$&y w yciu nie zobaczy baletu5 Estatnia okaz(a5 No i *asz 1 'ec 5 ;'ektakl o&woany5 Za*iast /H'i)ce( kr,lewny0 wystawia() /%$u1!ay05

Fan art kr3cia $ow) i 2*iaa si3 bez$o2nie" !ar&zo () ubawiy. te 'ery'etie kona()ce$o. kt,ry c cia ',(2- &o teatru" 1 Co &ale(6 W konserwatoriu* 1 koncert ?orte'ianowy" %le to &aleko o& &worca i nie z&ob3&3 'ote* wolne( awki &o s'ania" % &eszcz le(e i le(e5 #e&yne wy(2cie 1 (ec a- &o sz'itala" Przy(e&a* 1 /Nie *a *ie(sc. trzeba 'oczeka'ar3 &ni50 % 'ac(enci *,wi). e czase* czeka si3 nawet ty&zie8" F&zie czeka-6 Co *iae* robi-6 7rzeba byo zastosowa- a$rowy s'os,b""" % tu (eszcze 'ani c ce *i zabra- skierowanie5 #ak *o$e* z 'ani) roz*awia-6 7ylko tak5 Ebo(e 2*iali si3 teraz z ta*te( roz*owy" Ele$ o'owia&a to wszystko bez u&ziau *y2li 1 $ow3 *ia za'rz)tni3t) czy*2 zu'enie inny*: (eeli uko8czya stu&ia w czter&ziesty* sz,sty*. to *usiaa *ie- nie *nie( ni trzy&zie2ci (e&en lat. byli zate* 'rawie w ty* sa*y* wieku" 9lacze$o wi3c Wiera Bornil(ewna wy&a(e *u si3 *o&sza o& &wu&ziestotrzyletnie( Zoi6 7o nie kwestia wy$l)&u. racze( s'osobu bycia: (est nie2*iaa. skro*na" Bto wie. *oe nawet (eszcze ni$&y nie""" M3skie oko roz'ozna(3 takie kobiety 'o zac owaniu" %le Fan art (est 'rzecie *3atk)" 9lacze$o wi3c6""" Ena za2 'atrzya na nie$o i &ziwia si3. cze*u 'ocz)tkowo wzi3a $o za o'ryskliwe$o i anty'atyczne$o $bura" Ma co 'raw&a 'onure s'o(rzenie. bywa szorstki w obe(2ciu. ale u*ie te roz*awia- bar&zo 'rzy(a>nie i wesoo. tak (ak teraz" Pewnie z*ienia styl we&le wasne$o uznania i ni$&y nie wia&o*o. na kt,ry *a wa2nie oc ot3" 1 ;'raw3 baletu i walonek (u wy(a2nili2*y 1 u2*iec n3a si3" 1 % buty6 Czy 'an wie. e to niesyc ane w'rost naruszenie nasze$o re$ula*inu6 < z*ruya oczy" 1 Znowu (akie2 ry$ory 1 skrzywi si3 Bosto$otow i (e$o blizna te si3 skrzywia" 1 Przecie nawet w wi3zieniu zezwala si3 na s'acery5 #a nie *o$3 bez s'aceru. inacze( nie wyz&rowie(35 Przecie nie zabroni *i 'ani o&robiny 2wiee$o 'owietrza. 'raw&a6 7ak. Fan art nieraz wi&ziaa. (ak &u$o s'acerowa 'o o&lu&nyc ale(kac sz'italne$o 'arku" Wy$l)&a 'rzy ty* &o2- niezwykle 1 wyebra u bieli>niane( &a*ski szla?rok @*3czy>ni nie &ostawali szla?rok,w 1 nie starczaoA i nosi $o za*iast 'aszcza" Na&*iar *ateriau 2ci)$a z brzuc a na boki i s'ina wo(skowy* 'ase*. ale 'oy i tak roz(e&ay si3 na 'rawo i lewo" W butac . bez cza'ki. z rozku&an) czarn) $ow) c o&zi 'o 'arku wielki*i sztywny*i kroka*i i 'atrzy sobie 'o& no$i. a $&y &oc o&zi &o za*ierzone( $ranicy 1 zawraca" < zawsze s'acerowa z r3ka*i s'leciony*i za 'leca*i" < zawsze by sa*"

1 La&a &zie8 s'o&ziewa*y si3 obc o&u Niza*ut&ina !ac ra*owicza" Czy 'an wie. co b3&zie. (e2li zna(&zie 'a8skie buty5 9ostan3 na$an3 z w'isanie* &o akt""" Zn,w nie )&aa. 'rosia. skarya *u si3" ;a*a bya z&ziwiona wasny* tone* 1 (u nawet nie r,wno2ci. a 'o&'orz)&kowania si3: w kontaktac z 'ac(enta*i ni$&y (eszcze nie &o2wia&czya cze$o2 'o&obne$o" Bosto$otow &otkn) (e( r3ki swoi* a'skie*: 1 Wiero Bornil(ewno5 ;to 'rocent $waranc(i. e ic nie zna(&zie5 < ni$&y nie zobaczy *nie w butac na o&&ziale" 1 % na s'acerze6 1 7a* nie 'ozna. e (este* z (e$o o&&ziau5 C ce 'ani 1 *oe*y na'isa- &la ecy anoni*owy &onos na *nie. e trzy*a* buty w sali: niec 'rzy(&zie z &wie*a salowy*i. niec szuka() 1 ni$&y nie zna(&)5 1 % czy to a&nie 'isa- &onosy6 1 Zn,w z*ruya oczy" #eszcze co2: 'o co *alowaa usta6 ;z*inka nie 'asowaa &o (e( subtelno2ci. naruszaa &elikatne rysy. razia" Westc n): 1 %le lu&zie (e 'isz). Wiero Bornil(ewno. i to (eszcze (ak5 W &o&atku skutecznie" +zy*ianie *awiali: testis unus 1 testis nullus. (e&en 2wia&ek 1 to nie 2wia&ek" % w &wu&ziesty* wieku nie 'otrzeba nawet te$o (e&ne$o" Wystarczy &onos" E&wr,cia wzrok" 7o nie by &obry te*at" 1 < $&zie (e 'an sc owa6 1 !uty6 ;) &ziesi)tki s'osob,w na ka&) 'or3 roku" Moe sc owa* (e &o 'ieca. *oe wywiesz3 na sznurku za okno" Prosz3 si3 nie *artwi-5 Nie *o$a 'owstrzy*a- si3 o& 2*iec u i nie w)t'ia. e Bosto$otow 'rzec ytrzy lekarza naczelne$o" 1 % (ak si3 'anu u&ao 'rze*yci- (e &o sz'itala6 1 7o byo cakie* atwe" W te( klitce. w kt,re( si3 'rzebierae*. sc owae* (e za &rzwia*i" ;alowa z$arn3a *o(e rzeczy &o worka i wyniosa &o 'rzec owalni" Po wy(2ciu z a>ni zawin)e* buty w $azet3 i wzi)e* &o sali" +oz*awiali o (akic 2 $u'stwac " Miaa tyle 'racy. 'o co tu sie&ziaa6 +usanow s'a. 'oci si3. ale s'a i nie wy*iotowa" Fan art (eszcze raz s'raw&zia *u 'uls i (u *iaa wy(2-. ale co2 sobie 'rzy'o*niaa i s'ytaa Bosto$otowa: 1 % a. czy &osta(e 'an &o&atkow) 'orc(36 1 Nie &osta(3 1 nastawi uszu Bosto$otow"

1 % wi3c o& (utra b3&zie 'an &ostawa-" Co&ziennie &wa (a(ka. &wa kubki *leka i 'i3&eka *asa" 1 Co6 Czy (a si3 nie 'rzesyszae*6 Przecie ni$&y w yciu nikt *nie tak nie kar*i5 % zreszt). *oe to i s'rawie&liwe" W ko8cu za to c orowanie nie &ostan3 w 'racy ani $rosza" 1 9lacze$o6 1 Zwycza(nie" Za kr,tko nale3 &o zwi)zk,w zawo&owyc " 7rzeba nalee- co na(*nie( ', roku. eby *ie- 'rawo &o 'atne$o zwolnienia" 1 E(e(5 < (ak to si3 stao6 1 Po 'rostu o&zwyczaie* si3 o& nor*alne$o ycia" Przy(ec ae* na zesanie. sk)& *iae* wie&zie-. e na(wanie(sza rzecz to zwi)zki6 7aki s'rytny. a r,wnocze2nie taki za$ubiony i nieyciowy" E te &o&atkowe 'orc(e &la nie$o walczya osobi2cie i wcale nie byo to atwe""" 7rzeba i2-. nie *ona traci- cae$o &nia na 'o$a&uszki" Etwieraa (u &rzwi. $&y zawoa wesoo: 1 % *oe c ce 'ani 'rzeku'i- starost36 E& 'ierwsze$o &nia w'a&a* w sz'ony koru'c(i5 !3&) *nie &r3czy- wyrzuty su*ienia. zobaczy 'ani5 Fan art wysza" Po obie&zie za(rzaa (e&nak znowu. *usiaa rzuci- okie* na +usanowa" 9owie&ziaa si3 te. e s'o&ziewany obc ,& lekarza naczelne$o o&b3&zie si3 (u (utro" Miaa wi3c &o&atkowe za(3cie 1 *usiaa skontrolowa- sza?ki 'ac(ent,w. $&y Niza*ut&in !ac ra*owicz z niezwyk) skru'ulatno2ci) wy*a$a. by w sza?kac nie byo okruc ,w. nie'otrzebnyc za'as,w. a na(le'ie( 1 w o$,le nic o'r,cz 'rzy&ziaowe$o c leba i cukru" ;'raw&za te czysto2- 1 swy* sokoli* okie* 'otra?i wy'atrze- bru& w takic *ie(scac . e nawet kobieta by nie zauwaya" Wiera Bornil(ewna wesza na 'i3tro. za&ara $ow3 i uwanie obe(rzaa wszystkie zaka*arki wysokic sz'italnyc su?it,w" W k)cie na& ;ib$atowe* &ostrze$a 'a(3czyn3 @zrobio si3 wi&nie(. na &worze za2wiecio so8ceA" Wezwaa salow) 1 bya to #elizawieta %natol(ewna. ta(e*niczy* zrz)&zenie* losu wszystkie takie alar*y z&arzay si3 akurat 'o&czas (e( &yur,w 1 wytu*aczya. co i (ak naley 'os'rz)ta- na (utro. 'o czy* 'okazaa 'a(3czyn3. #elizawieta %natol(ewna wy&obya z kieszeni ?artuc a okulary. zaoya (e i 'owie&ziaa: 1 +zeczywi2cie. *a 'ani absolutn) suszno2-" Co za okro'no2-5 1 Z&(3a okulary i 'osza 'o &rabin3" ;'rz)taa zawsze bez okular,w"

Fan art 'onownie wesza &o sali *3skie(" +usanow (eszcze s'a. 'oci si3. ale t3tno nieco s'a&o" Bosto$otow wa2nie wka&a szla?rok i buty 1 wybiera si3 na s'acer" Wiera Bornil(ewna 'oin?or*owaa wszystkic o (utrze(szy* wy&arzeniu i 'o'rosia. eby ka&y u'orz)&kowa swo() sza?k3. zani* ona to zrobi" 1 Zacznie*y o& starosty 1 'owie&ziaa" Mo$a zacz)- 'rze$l)& o& ko$okolwiek. ale sa*a nie wie&z)c &lacze$o zn,w 'o&esza &o ,ka Bosto$otowa" Caa Wiera Bornil(ewna ska&aa si3 z &w,c tr,(k)t,w. styka()cyc si3 (e&ny* wierzc okie*: &olny tr,(k)t by nieco szerszy. $,rny. o&wr,cony 1 w3szy" Wi&z)c cienko2te( talii *iao si3 oc ot3 ob()- () 'alca*i i 'o&nie2- Wier3 Bornil(ewn3 &o $,ry" Bosto$otow oczywi2cie nic takie$o nie zrobi. tylko usunie otworzy swo() sza?k3" 1 Prosz3" 1 Zobaczy*y. zobaczy*y 1 za(rzaa &o wn3trza" E&sun) si3" =sia&a na (e$o ,ku i zacz3a sz'era- w sza?ce" ;ie&ziaa. a on sta na& ni) z tyu i 'atrzy na cienk) bezbronn) szy(3 i cie*ne wosy. zebrane w zwycza(n) kitk3 bez a&nyc 'retens(i &o *o&y" Nie. *usia (ako2 uwolni- si3 o& te( obses(i5 Przecie to nie*oliwe. eby ka&a sy*'atyczna kobieta wywoywaa taki za*3t w $owie" Et. 'osie&ziaa z ni*. 'o$a&aa. 'osza 1 a on 'rzez wszystkie te $o&ziny *y2li wy)cznie o nie(. o nie(""" Po co6 7o lekarka. wr,ci wieczore* &o &o*u. *) () 'rzytuli""" 7ak. *usia si3 uwolni-5 Lecz uwolni- si3 o& *y2li o kobietac *,$ wy)cznie 'o'rzez kobiet3" ;ta wi3c i 'atrzy na (e( karczek. karczek. karczek""" Bonierzyk ?artuc a o&c yli si3 ukowato. o&sania()c okr)$) kostk3 na 'lecac " Mona by () obrysowa- 'alce*""" 1 No tak" Na(bar&zie( za$racona sza?ka w cae( klinice C ko*entowaa Fan art" 1 +esztki (e&zenia. tusty 'a'ier. *ac orka. ksi)ka. r3kawice" #ak 'anu nie wsty&6 #eszcze &zi2 *usi 'an to wszystko 'os'rz)ta-5 % on 'atrzy na (e( szy(3 i *ilcza" Wysun3a szu?la&3 i na$le *i3&zy r,ny*i &robiaz$a*i zauwaya *a) buteleczk3 z (aki*2 'yne*" !uteleczka bya szczelnie zakorkowana. obok lea 'lastikowy kieliszeczek i 'i'eta" 1 % to co6 Lekarstwo6 Bosto$otow sa'n)"

1 7akie ta*""" 1 Co to za lek6 My 'anu takie$o nie &awali2*y" 1 % co. nie *o$3 *ie- wasne$o6 1 9o',ki ley 'an w nasze( klinice. bez nasze( wie&zy i z$o&y 1 w a&ny* wy'a&ku5 1 Niezr3cznie *i o ty* *,wi-""" 7o 'yn na o&ciski" Ebracaa w 'alcac ta(e*nicz) buteleczk3 bez etykietki. a 'ote* zacz3a wyci)$akorek. eby 'ow)c a- zawarto2- 1 i Bosto$otow *usia si3 wtr)ci-" =() (e( &onie w swo(e twar&e $ar2ci i o&ci)$n) t3. kt,r) c ciaa otworzybuteleczk3" 7a o&wieczna $ra r)k. nieuc ronny ci)$ &alszy roz*owy""" 1 Estronie 1 u'rze&zi bar&zo cic o" 1 7o trzeba u*ie-" Nie wolno wyla- na 'alce" W)c a- te nie wolno" < &elikatnie o&ebra (e( buteleczk3" No nie. to (u 'rzekraczao wszelkie $ranice5 1 Co to (est6 1 s'owaniaa Fan art" 1 #aki2 silny 2ro&ek6 Bosto$otow te s'owania. usia& obok nie( i 'owie&zia ',$ose*: 1 !ar&zo silny. 7o korze8 z <ssyk1Buu" Nie wolno $o wy'i- 1 ani nalewki. ani suszone$o" 9late$o (est tak szczelnie za*kni3ty" Wiera Bornil(ewna 'rzestraszya si3" 1 < 'o co on 'anu6 1 Co za 'ec 1 narzeka Bosto$otow" 1 4e te *usiaa 'ani to wy$rzeba-5 Powiniene* by le'ie( sc owa-""" Lecz3 si3 ni*" Leczye* si3 u siebie. teraz te""" 1 7ylko 'o to6 1 s'o(rzaa na nie$o 'rzenikliwy* wzrokie*" Nie *ruya (u oczu. bya zn,w lekarze* i tylko lekarze*" 1 7ak 1 'owie&zia szczerze" 1 % *oe to""" na wszelki wy'a&ekO6 1 nie wierzya" 1 #e2li c ce 'ani wie&zie-. to *y2lae* o ty*. kie&y tu (ec ae*""" 4eby si3 nie'otrzebnie nie *3czy-""" Pote* b,le ust)'iy. wi3c zrezy$nowae*" %le (ako lekarstwo 1 owsze*. zaywa*" 1 Pewnie kie&y nikt nie wi&zi6 1 % co czowiek *a robi-. skoro *u nic nie wolno6 Wszystko zabronione5 1 Po ile kro'el 'an 'i(e6 1 We&u$ 'rze'isu" E& (e&ne( kro'li &o &ziesi3ciu. 'ote* o& &ziesi3ciu &o (e&ne( i &ziesi3- &ni 'rzerwy" 7eraz wa2nie (est 'rzerwa" ;zczerze *,wi)c nie (este* 'ewien. czy b,le ust)'iy akurat o& rent$ena" Moe to korze8 'o*,$6

+oz*awiali 'rzyciszony*i $osa*i" 1 Na czy* (est ta nalewka6 1 Na w,&ce" 1 ;a* 'an robi6 1 = *" 1 #akie st3enie6 1 #akie. (akie""" 9ali *i 'en) $ar2- i 'owie&zieli. e to na trzy ',litr,wki" +oz&zielie* na oko" 1 % wa$a6 1 Nie waye*" Wszystko na oko" 1 Na oko5 7ak) trucizn35 Czysty to(a&5 Niec 'an tylko 'o*y2li5 1 Co *a* *y2le-6 1 zirytowa si3 Bosto$otow" 1 ;'r,bowaaby 'ani u*iera- sa*a (e&na w cay* kos*osie. kie&y ko*en&antura nie 'ozwala ruszy- si3 'oza $ranice osa&y5 %kurat *iaaby 'ani $ow3 &o waenia i *ierzenia5 Wie 'ani. ile *,$ *nie kosztowa- ten korze86 9wa&zie2cia 'i3- lat kator$i5 Za sa*owolne o&&alenie si3 z *ie(sca zesania5 % (a si3 o&&alie*5 E sto 'i3-&ziesi)t kilo*etr,w" W $,ry" Mieszka ta* 'ewien starzec. Brie*iencow. bro&a (ak u aka&e*ika Pawowa" Esa&nik (eszcze z 'ocz)tku wieku" Praw&ziwy znac or5 ;a* zbiera korze8. sa* wyznacza &awki" We wsi wszyscy si3 z nie$o 2*ie(). nikt nie (est 'rorokie* we wasny* &o*u" % lu&zie 'rzy(e&a() &o nie$o nawet z Moskwy i z Lenin$ra&u5 !y nawet kores'on&ent /Praw&y0" Po&obno 'rzekona si3 &o skuteczno2ci te( *eto&y" Borze8 na'raw&3 leczy" % ostatnio syszae*. e stare$o za*kn3li" Po&obno (acy2 &urnie zostawili nalewk3 w kuc ni. 'ote* za'rosili $o2ci. zabrako i* w,&ki i $o2cie wy'ili nalewk3 na korzeniu" < (eszcze $&zie2 ta* &zieci si3 'otruy. czy co""" % co tu zawini stary6 Przecie u'rze&za""" Zorientowa si3. e sa* &ostarcza (e( ar$u*ent,w 'rzeciwko sobie. i u*ilk" 1 No wa2nie5 1 &enerwowaa si3" 1 Przec owywanie trucizn w salac o$,lnyc (est kate$orycznie zabronione5 < absolutnie nie&o'uszczalne5 Przecie *oe &o(2- &o nieszcz32cia5 Prosz3 *i to natyc *iast o&&a-5 1 Nie 1 o&*,wi stanowczo" 1 Prosz3 o&&a-5 1 $niewnie z*arszczya brwi i wyci)$n3a r3k3" #e$o silne. s'racowane 'alce zacisn3y si3 (eszcze *ocnie(. cakowicie zasania()c buteleczk3" =2*iec n) si3" 1 7ak nic 'ani nie wsk,ra"

Z*ienia taktyk3" 1 Wie*. kie&y wyc o&zi 'an na s'acery" Zabior3 buteleczk3 bez 'ana wie&zy" 1 9obrze. e *nie 'ani u'rze&zia" ;c owa*" 1 Na sznurku za okne*6 7ru&no. *a* tylko (e&no wy(2cie: za*el&u(3 naczelne*u" 1 Nie wierz3" ;a*a &zi2 'ani *,wia. e to niea&nie &onosi-" 1 Nie 'ozostawia *i 'an wyboru" 1 < wobec te$o trzeba o& razu lecie- z &onose*. tak6 7o brzy&ko i nie onorowo" !oi si3 'ani. e trucizn3 wy'i(e ten tuta( towarzysz +usanow6 Nie &o'uszcz3 &o te$o" Zawin3 buteleczk3 i sc owa*" %le kie&y wy(&3 ze sz'itala. zn,w zaczn3 si3 leczy- ty* korzenie*5 Pani 'ewnie nie wierzy. e on 'o*a$a6 1 Eczywi2cie. e nie5 7o cie*nota. zabobon i i$ranie ze 2*ierci)" Wierz3 wy)cznie w *eto&y naukowe. 'otwier&zone w 'raktyce5 7ak *nie uczono" < tak *y2l) wszyscy onkolo&zy" Prosz3 o&&a- buteleczk3" #eszcze raz 'r,bowaa rozerwa- (e$o 'alce" Patrzy w te roz$niewane (asnokawowe oczy i czu. e $ot,w (est o&&a- (e( nie tylko t3 nieszcz3sn) buteleczk3. ale nawet ca) sza?k3" Post)'i- wbrew swoi* 'rzekonanio* byo *u (e&nak tru&no" 1 Gc . 2wi3ta nauka5 1 westc n)" 1 F&yby wszystko w nauce byo takie 'ewne i s'raw&zone. to nie z*ieniaoby si3 co &ziesi3- lat""" % w co *a* wierzy-6 W wasze zastrzyki6 Po co 'rze'isano *i (eszcze (akie2 nowe6 Co to za zastrzyki6 1 !ar&zo 'otrzebne5 9o ratowania 'a8skie$o ycia5 Musi*y uratowa- 'anu ycie5 1 Powie&ziaa to ze szcze$,lny* naciskie*. w $osie brz*iaa niezac wiana wiara" 1 Prosz3 nie *y2le-. e (u 'an wyz&rowia5 1 % konkretnie: na czy* 'ole$a ic &ziaanie6 1 Po co to 'anu6 Na(wanie(sze. e lecz)5 Za'obie$a() 'rzerzuto*" Procesu i tak 'an nie zrozu*ie""" No &obrze. u*,w*y si3. e &a *i 'an buteleczk3 na 'rzec owanie 1 sowo onoru. o&&a* () 'anu. kie&y wy(&zie 'an ze sz'itala" Patrzyli na siebie" Wy$l)&a 'rzeko*icznie w ty* &a*ski* szla?roku i wo(skowy* 'asie z $wiaz&) na s'rz)czce" %le si3 u'ara5 Czort z buteleczk). u siebie *ia &ziesi3- razy tyle te$o to(a&u" Na($orsze byo co inne$o: oto *ia kobieta o (asnokawowyc oczac " 7aka 'ro*ienna twarz" 7ak 'rzy(e*nie z ni) si3 roz*awia" %le ni$&y nie b3&zie *ona (e( 'ocaowa-" < $&y wr,ci &o swo(e( $uszy. w o$,le nie b3&zie *,$ uwierzy-. e

na'raw&3 sie&zia obok takie( cu&owne( kobiety. kobiety. kt,ra za wszelk) cen3 c ciaa $o uratowa-" #e$o. Bosto$otowa5 Lecz uratowa- $o nie *oe" 1 !o(3 si3 to 'ani &a- 1 zaartowa" 1 #eszcze kto2 w &o*u wy'i(e" @Bto6 Bto *,$by wy'i-6 4ya sa*otnie" Nie. nie 'owie *u te$o. 'rzecie nie wy'a&a" A 1 9obrze. ',(&zie*y wi3c na ko*'ro*is" Wyle(e*y to" +oze2*ia si3" Poczu al. e tak *ao *oe &la nie( zrobi-" 1 Z$o&a. wyle(3 na &worze" 7ak. (e&nak na'raw&3 nie'otrzebnie *alowaa usta" E nie. teraz 'anu nie wierz3" Musz3 to zobaczy- na wasne oczy5 1 Ma 'ani 'o*ysy5 % *oe nie wylewa-6 Wie 'ani co 1 o&&a* to (akie*u2 'orz)&ne*u czowiekowi. kt,re$o 'ani (u nie wyleczy" % nu *u 'o*oe6 1 Bo*u6 Wskaza ruc e* $owy Wa&i*a Zacyrk3 i (eszcze bar&zie( zniy $os: 1 Melanoblasto*a. 'raw&a6 1 No. teraz nie *a* (u a&nyc w)t'liwo2ci. e trzeba to wyla-5 Na'raw&3 byby 'an z&olny 'o&a- trucizn3 ci3ko c ore*u czowiekowi6 Przecie *,$by $o 'an zabi-5 Nie &r3czyoby 'ana su*ienie6 =nikaa (e$o i*ienia" +oz*awiali (u tak &u$o. a ani razu nie 'owie&ziaa &o nie$o 'o i*ieniu5 1 7en si3 nie otru(e" 7o twar&y c o'ak" 1 Nie. nie. nie5 <&zie*y5 1 Ma 'ani szcz32cie. e (este* &zi2 w &obry* nastro(u" C o&>*y" < 'oszli *i3&zy ,ka*i. 'ote* 'o sc o&ac " 1 Nie z*arznie 'ani6 1 Nie. *a* 'o& s'o&e* sweterek" Powie&ziaa: /Ma* 'o& s'o&e* sweterek" 0 Po co to 'owie&ziaa6 E& razu nabra oc oty zobaczy- ten sweterek 1 (aki (est. (aki *a kolor" %le ni$&y $o nie zobaczy" Wyszli na taras" 9zie8 by cakie* wiosenny. kto2 'rzy(ez&ny nie uwierzyby. e to zale&wie si,&*y lute$o" Hwiecio so8ce" ;trzeliste to'ole i niskie *ean&ry ywo'ot,w nie *iay (eszcze ')czk,w. ale 2nie$ (u sto'nia. (e&ynie w zacienionyc *ie(scac bielay (e$o bru&ne resztki"

Mi3&zy &rzewa*i zale$aa szarobura zeszoroczna trawa" %le(ki. c o&niki. ka*ienie. as?alt 1 wszystko ociekao wil$oci)" Na &r,kac wz&u. wszerz. w lewo. w 'rawo. na 'rzea(" Br3cili si3 lekarze. 'iel3$niarki. salowe. 'racownicy obsu$i. 'ac(enci z 'rzyc o&ni i *n,stwo o&wie&za()cyc " Bto2 sie&zia nawet na awce" W 'awilonac tu i ,w&zie otwarto (u 'ierwsze okna" #ako2 nie wy'a&ao wylewa- trucizny tu 'rzy we(2ciu" 1 C o&>*y ta*5 1 wskaza ale(k3 *i3&zy 'awilone* onkolo$ii i otorinolaryn$olo$ii" !ya to (e&na z tras (e$o s'acer,w" ;zli obok siebie" Lekarski cze'ek Fan art si3$a Bosto$otowowi akurat &o ra*ienia" Zerkn) na ni) z ukosa" ;za z 'owa$). (akby *iaa &o s'enienia (ak)2 niesyc anie wan) *is(3" +oz2*ieszyo $o to" 1 #ak nazywano 'ani) w szkole6 1 s'yta" Ebrzucia $o szybki* s'o(rzenie*" 1 % (akie to *a znaczenie6 1 4a&ne$o. ale (este* ciekaw" Przez c wil3 sza w *ilczeniu. 'ostuku()c obcasa*i o 'yty c o&nika" Na s*uko2(e( $azelic n,$ zwr,ci uwa$3 (u 'ierwsze$o &nia. $&y u*iera w 'oczekalni. a ona 'o&esza &o nie$o" 1 We$a 1 'owie&ziaa" @Nie'raw&a5 Cz32ciowa 'raw&a" 7ak nazywa () w szkole tylko (e&en czowiek" 7a*ten inteli$entny szere$owiec. kt,ry nie wr,ci z wo(ny" % teraz ku wasne*u zaskoczeniu. na$le i nie wia&o*o &lacze$o wy(awia to i*i3 inne*u" A Wyszli z cienia 'rosto na so8ce i wiatr" 1 We$a6 Na cze2- $wiaz&y6 %le We$a (est ol2niewa()co biaa" Zatrzy*ali si3" 1 Nie (este* ol2niewa()ca 1 'okr3cia $ow)" 1 #este* Wiera Fan art" 7ylko tyle" Po raz 'ierwszy s'eszony by on. a nie ona" 1 C ciae* 'owie&zie-""" 1 wy*a*rota" 1 +ozu*ie*" Prosz3 wyla-5 1 'olecia. nie 'ozwala()c sobie na u2*iec " Bosto$otow rozkiwa ciasno wbity korek. wy() $o ostronie. sc yli si3 @wy$l)&a bar&zo 2*iesznie w te( swo(e( szla?roko1s',&nicy &o 'i3tA i o&wr,ci nie&uy ka*ie8" i 2ciekac 'anowa oywiony ruc 1

1 Niec 'ani 'atrzy5 !o 'ote* 'owie 'ani. e 'rzelae* &o kieszeni5 1 'rzykucn) u (e( n,$" 7e no$i. no$i $azeli zauway o& razu. o& razu""" 9o wil$otne$o &oka w brunatne( zie*i wla t3 czy()2 *3tnobur) 2*ier-" %lbo czy(e2 *3tnobure ocalenie" 1 Mona 'rzywala-6 1 s'yta" Patrzya na nie$o z $,ry i u2*iec aa si3" 7o wylewanie i 'rzywalanie ka*ienie* *iao w sobie co2 z c o'i3ce( zabawy" Co2 z zabawy i co2 z 'rzysi3$i" Z ta(e*nicy" 1 Niec e *nie 'ani 'oc wali 1 wsta z kuck,w" 1 C wal3 1 u2*iec n3a si3 s*utno" 1 4ycz3 'rzy(e*ne$o s'aceru" < 'osza" Patrzy na (e( biae 'lecy" Na &wa tr,(k)ty. $,rny i &olny" Po&nieca $o ka&y kontakt z kobiet)" W ka&y* sowie &oszukiwa si3 ukryte$o znaczenia" Po ka&y* $e2cie czeka na wi3ce(" We1$a" Wiera Fan art" Wyczu. e co2 tu byo nie tak. ale nie wie&zia. co" Patrzy na (e( 'lecy" 1 We1$o5 We1$o5 1 'owt,rzy ',$ose*. stara()c si3 'rzekaza- (e( *y2l na o&le$o2-" 1 Wr,-5 ;yszysz *nie6 Wr,-5 Ebe(rzy( si35 Nie wyszo" Nie o&wr,cia si3"

Rozdzia o!ie)+a!%" #ak rower. (ak koo. kt,re*u ruc za'ewnia stabilno2-. a bezruc () niweczy. tak $ra *i3&zy kobiet) i *3czyzn) raz roz'ocz3ta *usi toczy- si3 &ale(: (e2li o& wczora( nie 'osun3a si3 &o 'rzo&u 1 za*iera" Ele$ nie *,$ si3 &oczeka- wtorkowe$o wieczoru i nocne$o &yuru Zoi" +a&osne t3czowe koo ic $ry *usiao 'otoczy- si3 &ale( ni ta*te( 'ierwsze( nocy i (eszcze &ale( ni w nie&ziel3" Pra$n) te( $ry. by &o nie( $ot,w i wyczuwa tak) sa*) $otowo2- w Zoi. tote czeka na ni) niecier'liwie" Na('ierw czeka 'rze& 'awilone*. wie&zia. kt,r) ale(k) 'owinna na&e(2-. wy'ali &wa *ac orkowe skr3ty. ale 'ote* 'o*y2la sobie. e w babski* szla?roku wy$l)&a $u'io. nie tak. (ak by c cia" Poza ty* za'a&a z*ierzc " Wr,ci wi3c &o sali. z&() szla?rok. 2ci)$n)

buty i w 'ia*ie 1 zreszt) r,wnie 2*ieszne( 1 stan) u 'o&n,a sc o&,w" Nies?orne wosy 'rzyczesa &zi2 na tyle. na ile byo to *oliwe" Wybie$a z szatni lekarzy s',>niona i za&yszana" H'ieszya si3" Na wi&ok Ele$a uniosa brwi. ale nie ze z&ziwienie*. a (ak $&yby o&notowu()c ?akt 1 e tak by- 'owinno. e s'o&ziewaa si3 $o zobaczy- wa2nie w ty* *ie(scu. u 'o&n,a sc o&,w" Nie zatrzy*aa si3. ruszy wi3c za ni) na swoic &u$ic no$ac . 'rzeskaku()c 'o &wa sc o&ki" 7eraz nie s'rawiao *u to (u tru&no2ci" 1 No. co nowe$o6 1 s'ytaa w 'rzelocie (ak a&iutanta" Co nowe$o56 E&woanie ;)&u Na(wysze$o5 7o bya nowina5 Zo(a nie *o$a (e&nak &oceni- (e( &onioso2ci" < nie o to 'ytaa" 1 Ma 'ani nowe i*i3" Nareszcie (e o&$a&e*" 1 7ak6 % (akie6 1 szybko i z$rabnie 'okonywaa sc o&y" 1 7eraz nie 'owie*" 7o zbyt 'owana s'rawa" 9otarli na 'i3tro. na ostatnic sto'niac zosta nieco z tyu" Patrz)c na ni) zauway. e no$i *a $rube. *asywne" Pasoway zreszt) &o (e( 'enyc ksztat,w" Miao to nawet swoisty urok" %le s*uke no$i s) a&nie(sze" ;*uke i &elikatne" #ak no$i We$i" 9ziwi si3 sa*e*u sobie" Ni$&y (eszcze nie nac o&ziy $o 'o&obne *y2li. ni$&y nie u$ania si3 za kobieta*i i nie 'atrzy na nie w s'os,b. kt,ry &otyc czas uwaa za wul$arny" #e$o &zia&ek nazwaby to c c i c )" Lu&zie *awia(): (e&z z $o&u. koc a( za *o&u" % Ele$ za *o&u nie *ia okaz(i si3 wyszale-" < teraz. w kr,tki* 'owrocie ycia i (u u (e$o sc yku 1 nie w)t'i. e u sc yku 1 'ra$n) 'o2'iesznie na'awa- si3. syci- si3 kobieta*i na 'o&obie8stwo (esienne( ro2liny. kt,ra $or)czkowo wysysa z zie*i ostatnie soki. eby nie aowa- z*arnowane$o lata" +ea$owa na kobiety $watownie( ni inni. $&y 'rzez wiele lat w o$,le ic nie wi&ywa. w &o&atku tak blisko" < nie sysza kobiecyc $os,w. za'o*nia. (ak brz*i)" Zo(a 'rze(3a &yur i z *ie(sca zacz3a kr3ci- si3 (ak b)k 1 wa2nie (ak &zieci3cy b)k wirowaa wok, swe$o biurka. zeszytu &ys'ozyc(i. sza?ki z lekarstwa*i. 'ote* znikaa za kt,ry*i2 &rzwia*i. wracaa 1 istny b)k5 Ele$ czeka na stosowny *o*ent i $&y tylko uzna. e Zo(a *a c wil3 wytc nienia. z(awi si3 'rzy (e( biurku" 1 < nic wi3ce( si3 nie wy&arzyo6 1 s'ytaa swoi* *iy* $osikie*" Wy$otowywaa wa2nie strzykawki na kuc ence elektryczne( i otwieraa a*'uki"

1 E. wy&arzyo si35 < to co2 na&zwycza(ne$o5 Ebc ,& sa*e$o Niza*ut&ina !ac ra*owicza" 1 7ak6 Cae szcz32cie. e *nie to o*in3o5 < co6 Pewnie zabrano 'anu buty6 1 !ut,w nie znale>li. ale nie obeszo si3 bez *ae( awantury" 1 E co6 1 W o$,le bya to wielka uroczysto2-" Weszo co na(*nie( 'i3tna2cie biayc ?artuc ,w 1 or&ynatorzy. &oktorzy. lekarze. stay2ci. nawet tacy. kt,ryc ni$&y nie wi&ziae*" % naczelny rzuci si3 (ak ty$rys na nasze sza?ki" Wywia& u'rze&zi nas (e&nak o ataku i 'oczynili2*y 'ewne 'rzy$otowania" Nic nie znalaz" !y bar&zo nieza&owolony" %kurat o*awiali *,( 'rzy'a&ek i Lu&*ia %?anas(ewna strzelia $a?3 1 'rzeczytaa w aktac s'rawy""" 1 #akie( s'rawy6 1 No. w istorii c oroby. ci)$le *i si3 *yli""" Przeczytaa. sk)& 'rzyszo 'ierwsze roz'oznanie. i Niza*ut&in &owie&zia si3. e (este* z Bazac stanu" 1 /Co65 1 'owie&zia" 1 Z inne( re'ubliki65 D,ek braku(e. a *y obcyc leczy*y5 Natyc *iast wy'isa-50 1 Przecie ', sali to /obcy05 1 Eczywi2cie. ale tra?i wa2nie na *nie" < tu Lu&*ia %?anas(ewna 1 ni$&y by* si3 'o nie( te$o nie s'o&ziewa 1 zacz3a *nie broni- (ak kwoka swo(e$o 'isklaka: /7o bar&zo interesu()cy 'rzy'a&ek5 #est na* niezb3&ny &o &alszyc ba&a8 naukowyc """ 0 Zrobio *i si3 $u'io 1 &o'iero co k,cie* si3 z ni) i )&ae*. eby *nie wy'isaa. a tu""" Miae* &oskona) okaz(3. wystarczyo 'owie&zie- Niza*ut&inowi: /No wa2nie. 'anie &oktorze50 i (u by* 'ani nie zobaczy""" 1 % wi3c to z *o(e$o 'owo&u 'ostanowi 'an zosta-6 1 % (ak 'ani *y2li6 1 Bosto$otow 2ciszy $os" 1 Przecie nie &aa *i 'ani swo(e$o a&resu" #ak by* 'ani) o&nalaz6 Zo(a bya (e&nak za(3ta strzykawka*i i nie *,$ si3 zorientowa-. czy uwierzya *u. czy nie" 1 Musiae* trzy*a- stron3 Lu&*iy %?ans(ewny 1 zn,w *,wi $o2nie(" 1 ;ie&z3 wi3c i *ilcz3" % Niza*ut&in 'owia&a: /Zaraz ze(&3 &o 'rzyc o&ni i 'rzy'rowa&z3 'ani 'i3i&entycznyc 'rzy'a&k,w5 < to naszyc 5 Wy'isa-50 < tu 'aln)e* $u'stwo 1 stracie* okaz(3. eby si3 st)& wyrwa-" 4al *i si3 zrobio Lu&*iy %?anas(ewny. staa bez sowa i tylko *ru$aa ocza*i""" =sia&e* wy$o&nie(. o&c rz)kn)e* i 'yta* s'oko(nie: /% (ake to c cecie *nie wy'isa-. skoro (este* sztur*owce* u$or,w60 1 /%c tak. sztur*owiec5 1 'rzestraszy si3

Niza*ut&in @b)&> co b)&> 'o'eniby b)& 'olityczny5A 1 Pioniero* nowyc nicze$o nie au(e50 i 'oszli &ale(" 1 Ma 'an tu'et5 1 'okr3cia $ow)"

zie* kra(

1 Nauczye* si3 te$o w a$rze" Prze&te* taki nie bye*" Da$ier wyrabia w czowieku zu'enie nowe cec y" #a te *a* s'oro takic cec " 1 %le 'oczucie u*oru 1 to c yba nie sta*t)&6 1 9lacze$o6 #este* wesoy. bo 'rzywyke* &o strat" Na 'rzyka& nie rozu*ie*. &lacze$o tu. w klinice. wszyscy 'acz) na wi&zeniac " Cze*u 'acz)6 Przecie nikt ic nie zsya. nie kon?isku(e ic &obytku""" 1 % wi3c zosta(e 'an u nas (eszcze *iesi)c6 1 Niec 'ani o&'uka""" Na(wye( (akie2 &wa ty$o&nie" Wy$l)&a na to. e &ae* Lu&*ile %?anas(ewnie woln) r3k3""" Zo(a na'enia strzykawk3 roz$rzany* 'yne* i 'osza z ni) &o 'ac(enta" Czekao () &zi2 ko'otliwe za&anie i nie wie&ziaa. (ak 'ost)'i-" Musiaa zrobizastrzyk Ele$owi" Zastrzyk naleao zrobi- w tra&ycy(n) i 'rzeznaczon) &o te$o cz32- ciaa. ale w obecny* sta&iu* ic zna(o*o2ci byo to nie*oliwe 1 zniweczyoby ca) $r3" % 'rzerwa- $ry i zrezy$nowa- z ro&z)ce( si3 zayo2ci nie *iaa oc oty. tak sa*o (ak Ele$" 9aleko (eszcze *usieli 'rzetoczy- koo uczucia. by zastrzyk sta si3 *oliwy 1 (ak wszystko *i3&zy na'raw&3 bliski*i sobie lu&>*i" Przy$otowu()c zastrzyk &la %c *a&ana Zo(a s'ytaa: 1 % 'an nie boi si3 zastrzyk,w6 Za&a- takie 'ytanie Bosto$otowowi5 7ylko czeka na 'o&obne okaz(e" 1 Zo(e8ko. zna 'ani *o(e 'o$l)&y" Nie c c3 bra- tyc zastrzyk,w" Wykr3ca* si3 (ak *o$3" 7yle e r,nie to bywa" Na(atwie( (est z 7ur$une*: ci)$le szuka 'artner,w &o szac ,w" Zaware* z ni* u*ow3: wy$ra* 1 nie robi *i zastrzyku. 'rze$ra* 1 robi" ;ztuka 'ole$a na ty*. e $ra* z ni* bez wiey" %le (u z Mari) nie wy$ra*: 'o&c o&zi ze strzykawk). twarz (ak z ka*ienia" Pr,bu(3 artowa-. a ona tylko: /Pac(ent Bosto$otow5 Prosz3 obnay- *ie(sce &o zastrzyku50 Ni$&y nie 'owie (akie$o2 cie'le(sze$o sowa" 1 Ena was nienawi&zi" 1 Mnie6 1 Wszystkic *3czyzn" 1 %c tak""" +ozu*ie*" 7eraz (est nowa 'iel3$niarka i te nie u*ie* si3 z ni) &o$a&a-" % kie&y wr,ci Eli*'ia&a""" o. ona ni$&y nie ust3'u(e"

1 #a te nie ust)'i35 1 'owie&ziaa Zo(a o&*ierza()c &wa centy*etry sze2cienne leku" 7on $osu z&ra&za (e&nak. e na 'ewno ust)'i" < 'osza &o %c *a&ana" % Ele$ zosta 'rzy biurku" Miaa wasne 'owo&y. eby nie robi- Ele$owi tyc zastrzyk,w" E& nie&zieli zastanawiaa si3. czy 'owie&zie- *u o ic &ziaaniu 1 i skutkac " !o co b3&zie. (e2li na$le na'raw&3 s'eni si3 to. o czy* *,wili tylko arte*6 #e2li ty* raze* nie sko8czy si3 na s*3tny* zbieraniu 'orozrzucanyc cz32ci $ar&eroby. a zro&zi si3 co2 trwae$o i Zo(a rzeczywi2cie z&ecy&u(e si3 by- &la Ele$a 'szcz,k). (e2li 'o(e&zie &o *ie(sca (e$o zesania @w ko8cu Ele$ *a rac(3 1 czy czowiek wie. w (akie( $uszy s'otka swo(e szcz32cie6A 1 to w takie( sytuac(i zastrzyki Ele$a &otyczyy r,wnie (e(" < bya i* 'rzeciwna" 1 No5 1 'owie&ziaa wesoo. $&y wr,cia z 'ust) strzykawk)" 1 Nabra 'an o&wa$i6 Pac(encie Bosto$otow. 'rosz3 u&a- si3 &o ,ka i obnay- stosowne *ie(sce" Zaraz 'rzy(&3" Nie 'oruszy si3. sie&zia i 'atrzy na ni) wzrokie*. kt,ry nie by wzrokie* 'ac(enta" E zastrzyku nawet nie *y2la 1 'rzecie &oszli (u &o 'orozu*ienia" Patrzy w (e( nieco wy'uke oczy" 1 Zo(u. c o&>*y $&zie2 1 nie 'owie&zia te$o. ale wy*rucza niski* $ose*" <* bar&zie( $uc o brz*ia (e$o $os. ty* &>wi3cznie(szy by $osik Zoi: 1 9ok)&6 1 z&ziwia si3" 1 9o *iasta6 1 9o 'oko(u lekarzy" Wc on3a. wc on3a. wc on3a w siebie to u'orczywe s'o(rzenie i 'orzuca()c $r3 'owie&ziaa: 1 Ele$. nie *o$3" Ma* *n,stwo 'racy" Z&awao si3. e nie zrozu*ia" 1 C o&>*y5 1 % a 1 'rzy'o*niaa sobie 1 *usz3 na'eni- 'o&uszk3 tlenow) &la""" 1 wskazaa $ow) sc o&y. *oe nawet wy*ienia nazwisko 'ac(enta. ale nie usysza" 1 Zaw,r butli ci3ko si3 o&kr3ca" Pan *i 'o*oe" C o&>*y" Zeszli na ','i3tro" Po,ky nieszcz32nik z wyostrzony* nose*. &o$orywa()cy na raka 'uc. wiecznie skurczony z b,lu. tak wyniszczony c orob). w tak bezna&zie(ny* stanie. e na obc o&ac lekarze w o$,le (u &o nie$o nie 'o&c o&zili. o nic (u nie 'ytali 1 sie&zia na ,ku i z $o2ny* rz3enie* w&yc a tlen z 'o&uszki" E& &awna byo z ni* >le. ale &zi2 nawet

nie&o2wia&czone oko *o$o roz'ozna-. e to koniec" W&yc a resztki tlenu z 'o&uszki. &ru$a. o'r,niona. leaa obok" C ory nie rea$owa (u na otoczenie. nie wi&zia. e kto2 'o&c o&zi. 'rzec o&zi" Zabrali 'ust) 'o&uszk3 i zeszli na 'arter" 1 #ak $o leczycie6 1 Nie leczy*y" Przy'a&ek nieo'eracy(ny" % rent$en nie 'o*,$" 1 Nowotwor,w klatki 'iersiowe( w o$,le si3 nie o'eru(e" 1 = nas (eszcze nie" 1 Wi3c on u*rze6 Pokiwaa $ow)" < c o- szli 'o tlen &la kona()ce$o. eby si3 nie u&usi. o& razu o ni* za'o*nieli" Poc aniaa ic $ra. a za c wil3 *iao si3 sta- co2 wane$o &la nic obo($a" Wysoka butla z tlene* staa w ustronny* za*kni3ty* korytarzu 1 w ty* sa*y* korytarzu obok rent$ena. $&zie Fan art u*ie2cia kie&y2 'rze*oczone$o. u*iera()ce$o Bosto$otowa @o& te$o /kie&y20 nie *in3y nawet trzy ty$o&nieA" < (e2li nie za'alao si3 &ru$ie( la*'y @za'alili tylko 'ierwsz)A. to w k)cie. w kt,ry* staa butla. 'anowa ',*rok" Zo(a bya nisza o& butli. a Ele$ wyszy" Zacz3a )czy- zaw,r 'o&uszki z zawore* butli" Ele$ sta z tyu i o&&yc a (e( wosa*i. wy*yka()cy*i si3 s'o& cze'ka" 1 7en zaw,r ci3ko c o&zi 1 'oskarya si3" Eb() zaw,r 'alca*i i o& razu $o o&kr3ci" 7len 'rze'ywa z cic y* sykie*" Ele$ 'u2ci zaw,r i bez a&ne$o u'rze&zenia u() Zo(3 za na&$arstek wolne( r3ki" Nie &r$n3a. nie z&ziwia si3" Ebserwowaa 'o&uszk3" Po$aska wi3c. ob() (e( 'rze&ra*i3. okie- i si3$n) wye(. &o ra*ienia" Niewinny zwia&. ale 'otrzebny obo($u" ;'raw&zenie. czy wszystkie sowa zostay wa2ciwie zrozu*iane" Nie byo w)t'liwo2ci" 9otkn) te &wo*a 'alca*i (e( $rzywki. nie zarea$owaa. nie o&tr)cia 'alc,w 1 obserwowaa 'rze'yw tlenu" Wte&y *ocno c wyci Zo(3 za ra*iona. 'oci)$n) ca) ku sobie i nareszcie &o'a& (e( ust. tyc tak skoryc &o 2*iec u i tyle *,wi)cyc ust" ;'o&ziewa si3 war$ *i3kkic . rozc ylonyc . osabyc . a na'otka na'i3te. c 3tne. $otowe"

Po() to w *$nieniu oka. $&y (eszcze *inut3 te*u nie 'a*i3ta. za'o*nia. nie wie&zia. e usta bywa() r,ne. e 'ocaunki bywa() r,ne. e nie *a &w,c takic sa*yc " Zetkni3cie si3 war$ trwao teraz i trwao. by to (e&en &u$i u2cisk. (e&no &u$ie zwarcie. kt,re$o nie *ona byo sko8czy-. nie byo zreszt) 'o co ko8czy-" C ciao si3 zostatak na zawsze" #e&nake 'o &w,c stuleciac usta o&erway si3 o& ust 1 i Ele$ zobaczy na$le Zo(3" < o& razu usysza (e( $os: 1 Cze*u za*ykasz oczy6 Za*yka oczy6 Nie wie&zia o ty*5 Nie zauway" 1 Wyobraasz sobie inn)6 F&zie ta*5 4a&ne( (u nie 'a*i3ta""" < (ak 'oawiacze. kt,rzy a'i) o&&ec i 'onownie nurku(). by ta*. na &nie. na sa*y* &nie szuka- wy*arzone( 'ery. zn,w zato'ili si3 w 'ocaunku. Ele$ zn,w za*kn) oczy. lecz u'rzyto*ni to sobie i natyc *iast (e otworzy" < zobaczy blisko. bliziutko. niewiary$o&nie blisko ,tobr)zowe oczy Zoi. wy&ay *u si3 &ra'iene" #e&ny* okie* wi&zia (e&no (e( oko. &ru$i* 1 &ru$ie" Caowaa ty*i na'i3ty*i. &o2wia&czony*i. 'ewny*i siebie usta*i. c wiaa si3 leciutko i nie s'uszczaa wzroku z Ele$a. (ak $&yby c c)c wyczyta- z (e$o s'o(rzenia. co si3 z ni* &zie(e 'o (e&ne( wieczno2ci. 'o &ru$ie(. 'o trzecie(" Na$le (e&nak (e( oczy ucieky $&zie2 w bok. o&erwaa si3 o& nie$o i zawoaa: 1 Zaw,r5 !oe. zaw,r5 Fwatownie wyrzuci r3k3. zakr3ci" 4e te 'o&uszka nie '3ka5 1 7o s) skutki caowania si35 1 a'i)c o&&ec 'owie&ziaa Zo(a" Miaa 'otar$an) $rzywk3 i 'rzekrzywiony cze'ek" < zn,w c ciwie 'rzyl$n3li &o siebie" Przez *atow) szyb3 z korytarza kto2 *,$ zobaczy- uniesione okcie 1 (e( biay i (e$o r,owy 1 ale nie *iao to a&ne$o znaczenia" % $&y w ko8cu 'owietrze zn,w na'yn3o &o 'uc. Ele$ 'rzy(rza si3 (e( woso* i 'owie&zia: 1 Zoto$,wka" 7akie *asz i*i3" Powt,rzya zabawnie: 1 Zoto$,wka""" Moe by-" 1 Nie 'rzeszka&za ci. e (este* zesa8ce*6 Przest3'c)6

1 Nie 1 'otrz)sn3a beztrosko $ow)" 1 < e (este* stary6 1 #aki ta* z ciebie stary5 1 < c ory6 Wtulia twarz w (e$o 'ier2 i nie o&'owie&ziaa" Przyci)$n) () blie(. (eszcze blie(. te cie'e. obe ws'orniki @ciekawe. czy utrzy*ayby lini(k36A. i *,wi: 1 Po(e&ziesz ze *n) &o =sz17ereku. 'raw&a6 Pobierze*y si3" Zbu&u(e*y sobie &o*ek""" Za'owia&ao to kontynuac(3. ,w ci)$ &alszy. kt,re$o tak (e( zawsze brakowao 1 t3 'ewn) i tw,rcz) kontynuac(3 zwi)zku 'o ?azie zbierania rozrzuconyc na 'o&o&ze cz32ci $ar&eroby" Przytulaa si3 &o Ele$a i usiowaa o&$a&n)- 1 czy to ten6 Czy to z ni* (e( s)&zone""" 6 Ws'i3a si3 i zn,w ob(3a $o za szy(3" 1 Ele$. koc any. czy wiesz. na czy* 'ole$a &ziaanie tyc zastrzyk,w6 1 Na czy*6 1 'rzytuli () &o 'oliczka" 1 7e zastrzyki""" #ak by ci tu wytu*aczy-""" 7o tak zwana or*onotera'ia""" ;tosu(e si3 () kontrastowo. to znaczy *3czyzno* wstrzyku(e si3 or*ony kobiece. a kobieto* *3skie""" 4eby za'obiec 'rzerzuto*""" %le 'rze&e wszystki* """ te zastrzyki 'ozbawia() *3czyzn3""" no. rozu*iesz""" 1 Co6 Nie5 Niezu'enie5 1 Ele$ z*ieni si3 na twarzy. *,wi urywany* $ose*" Na&al trzy*a () za ra*iona. ale inacze(. (ak $&yby c cia wytrz)sn)- z nie( 'raw&3" 1 M,w5 M,w5 1 Zanika""" 'otenc(a""" Mo$) nawet wyst)'i- &ru$orz3&ne cec y 'ciowe" Przy &uyc &awkac kobieto* rosn) bro&y. a *3czyzno* 1 'iersi""" 1 Zaczeka(5 Co takie$o6 1 rykn)" 9o'iero teraz zrozu*ia sens (e( s,w" 1 7e zastrzyki6 7a c e*ia. kt,r) *a* &ostawa-6 Ene wszystko likwi&u()6 1 No. nie wszystko" Przez &uszy czas utrzy*u(e si3 (eszcze libi&o" 1 Co to (est libi&o6 ;'o(rzaa *u 'rosto w oczy i leciutko 'oci)$n3a za k3&zior" 1 No. to co teraz &o *nie czu(esz""" Pra$nienie""" 1 Pra$nienie zosta(e. a *oliwo2ci zanika(). tak6 1 &o'ytywa si3 oszoo*iony" 1 Moliwo2ci sabn)" P,>nie( zanika wszystko. 'ra$nienie te" +ozu*iesz6 1 'rzesun3a 'alce* 'o (e$o bli>nie i o$olony* &zi2 'oliczku" 1 9late$o nie c c3. eby2 &ostawa te zastrzyki"

1 No a&nie5 1 wy'rostowa si3" 1 Czue*. e co2 tu nie $ra. *iae* nosa5 !y w2cieky. c cia skl)- wszystkic lekarzy za ic sa*owol3 w &ys'onowaniu ycie* innyc " < na$le 'rzy'o*nia sobie 'ro*ienn) twarz Fan art 1 wczora(. $&y tak ser&ecznie 'atrzya na nie$o: /7o bar&zo wane &la 'a8skie$o ycia5 7rzeba uratowa- 'anu ycie50 We$a5 Pra$n3a (e$o &obra6 9la (e$o &obra oszukiwaa $o. $otowaa *u taki los6 7y te taka b3&ziesz6 1 s'o(rza na Zo(3 z ukosa" Nie. ona nie5 Po(*owaa ycie tak sa*o (ak on: bez t e $ o nie *a 'o co y-" C ciwy*i 'o*ienny*i usta*i uniosa $o &zi2 na szczyty Baukazu" !ya na'raw&3 i (e( usta te byy na'raw&35 < &o',ki to libi&o yo. &o',ki &awao o sobie zna-. naleao korzysta- 1 i caowa-5 1 % *oesz wstrzykn)- *i co2 na o&wr,t6 1 Wyrzuc) *nie z 'racy""" 1 % s) takie zastrzyki6 1 7o te sa*e. ale nie kontrastowo""" 1 ;uc a(. Zoto$,wko. c o&>*y $&zie2""" 1 Przecie (u 'oszli2*y" < 'rzyszli2*y" < *usi*y wraca-""" 1 C o&> &o 'oko(u lekarzy5 1 Nie *ona. salowa zobaczy. lu&zie si3 kr3c)""" #eszcze (est wcze2nie""" 1 No to w nocy" 1 Ele$. nie trzeba si3 2'ieszy-5 Nie b3&zie*y *ieli nic na 'ote*""" 1 #akie /'ote*0. skoro 'ote* zaniknie libi&o6 %lbo (eszcze $orze( 1 libi&o zostanie5 Pi3kne &zi3ki5 Libi&o zostanie""" Wy*y2l co2 i c o&>5 1 7rzeba zostawi- co2 na ',>nie(""" Nie 2'iesz si3""" Musi*y zanie2- 'o&uszk3""" 1 Laktycznie. *usi*y zanie2- 'o&uszk3" Zaraz zaniesie*y""" Zaraz zaniesie*y""" 1 Za1raz za1nie1sie1*y""" Zaraz""" Wc o&zili 'o sc o&ac . ale nie trzy*ali si3 za r3ce. tylko nie2li raze* na'o*'owan) (ak 'ika 'o&uszk3 i o&czuwali 'rzez ni) ws',lny ryt* swoic krok,w" < byo to tak sa*o. (akby trzy*ali si3 za r3ce" % na ','i3trze. na 'olowy* ,ku. obok kt,re$o &nie* i noc) snuli si3 obo(3tnie c orzy i z&rowi. sie&zia i (u nie kaszla. lecz tuk $ow) o uniesione kolana. $ow) 1 o kolana. tru'io ,ty. wyniszczony czowiek o za'a&e( 'iersi i by- *oe wasne kolana wy&away *u si3 2ciana*i *atni"

#eszcze y. ale nie byo $o (u w2r,& ywyc " Bto wie. *oe u*iera wa2nie teraz 1 brat Ele$a. bli>ni Ele$a. sa*otny. s'ra$niony ws',czucia" Moe sia&a()c 'rzy (e$o ,ku Ele$ ulyby *u (ako2 w tyc c wilac " Eni (e&nak zostawili *u tylko 'o&uszk3 i 'oszli &ale(" Zostawili te 'oe$nalne centy*etry sze2cienne ycia. 'o&uszk3. kt,ra &la nic bya (e&ynie 'retekste* &o ukrycia si3 i 'oznawania s*aku 'ocaunk,w" Ele$ sze& za Zo() (ak urzeczony" Nie *y2la o kona()cy*. nie 'a*i3ta. e &wa ty$o&nie te*u sa* by w taki* stanie: *y2la wy)cznie o te( &ziewczynie. o te( kobiecie. o te( babie 1 (ak na*,wi- () na na(wanie(sze" % &awno za'o*niany i &late$o tak 'rze(*u()cy b,l s'ierzc ni3tyc . obrz*iayc o& 'ocaunk,w war$ so&ko i *o&o 'ulsowa w cay* (e$o ciele" ostatnic

Rozdzia dzie i,%+a!%" Nie ka&y nazywa *a*3 1 *a*). zwaszcza 'rzy lu&ziac " Wsty&z) si3 te$o c o'cy 'owye( 'i3tnaste$o roku ycia i *3czy>ni 'rze& trzy&ziestk)" Wa&i*. !oris i #uri( Zacyrkowie ni$&y (e&nak nie wsty&zili si3 swo(e( *a*y" Boc ali () za ycia o(ca. a 'o (e$o rozstrzelaniu 1(eszcze bar&zie(" 9zielia ic niewielka r,nica wieku. ro2li (ak r,wnolatki. zawsze su*ienni w szkole i w &o*u. nie 'o&atni na w'ywy ulicy 1 ni$&y nie 'rzys'arzali ko'ot,w ow&owiae( *atce" Co &wa lata sza z ni*i &o ?oto$ra?a @',>nie( robili z&(3cia wasny* a'arate*A i albu* ro&zinny wzbo$aca si3 o wci) nowe 'a*i)tki: *atka i trze( synowie. *atka i trze( synowie" !ya blon&ynk). oni za2 bruneta*i 1 'ewnie 'o ty* turecki* (e8cu. kt,ry &awno te*u oeni si3 z ic za'orosk) 'rababk)" Lu&zie 'ostronni nie zawsze 'otra?ili rozr,ni- c o'c,w na ?oto$ra?ii" Z bie$ie* lat *3nieli. &oro2leli. 'rzerastali *a*3. a *a*a starzaa si3 'o*alutku. lecz zawsze stawaa 'rze& obiektywe* wy'rostowana. &u*na z te( ywe( istorii swo(e$o ycia" !ya lekark). wyleczya wielu c oryc . 'rzy(3a wiele kwiat,w. 'o&zi3kowa8 i wyraz,w uznania. ale i bez te$o *o$a o sobie 'owie&zie-. e nie z*arnowaa ycia: sa*o wyc owanie takic trzec syn,w na&awao *u sens" Wszyscy wybrali 'olitec nik3: na(starszy sko8czy $eolo$i3. 2re&ni 1 wy&zia elektrotec niczny. na(*o&szy ko8czy wa2nie arc itektur3" Mieszka z *a*)"

E'iekowaa si3 ni*. &o',ki nie &owie&ziaa si3 o c orobie Wa&i*a" We czwartek 'ostanowia 'rzy(ec a- tuta(" W sobot3 &ostaa &e'esz3 o& 9oncowe(. e 'otrzebne (est zoto koloi&owe" W nie&ziel3 o&'owie&ziaa tele$ra?icznie. e (e&zie &o Moskwy stara- si3 o zoto" E& 'onie&ziaku &obi(a si3 'ewnie &o r,nyc *inistr,w. eby 'rzez wz$l)& na 'a*i3- i zasu$i o(ca @w czasie wo(ny 'ozosta w *ie2cie. u&a()c inteli$enta obraone$o na wa&z3 ra&zieck). a 'ote* rozstrzelali $o Nie*cy za ws','rac3 z 'artyzanta*i i ukrywanie rannyc A zaatwili (e( 'rzy&zia zota koloi&owe$o &la syna" Wszystkie te starania na'away Wa&i*a wstr3te*" Nie znosi 'rotekc(i. wykorzystywania zasu$ i zna(o*o2ci" !yo *u wsty& nawet z 'owo&u &e'eszy. w kt,re( *a*a u'rze&zia 9oncow) o (e$o 'rzy(e>&zie" C o- zaleao *u na yciu. nie c cia korzysta- z a&nyc 'rzywile(,w" Zreszt) obserwu()c 9oncow) szybko zrozu*ia. e i bez &e'eszy o& *a*y Lu&*ia %?anas(ewna 'o2wi3ciaby *u tyle sa*o czasu i uwa$i" 7yle e nie wysaaby tele$ra*u w s'rawie zota" #eeli *a*a z&ob3&zie zoto. to oczywi2cie 'rzyleci z ni* tuta(" #eeli nie zaatwi. to te 'rzyleci" Na'isa &o nie( o cza&ze 1 nie &late$o. e uwierzy w *oc uby. ale eby za()czy*2 *a*3. &a- (e( 'oczucie &ziaania" #e2li roz'acz we>*ie $,r3. *a*a nie bacz)c na swo(e 'rzekonania i wie&z3 *e&yczn) 'o(e&zie &o te$o znac ora 'o korze8 z <ssyk1Buu" @Ele$ Bosto$otow wyzna wczora(. e ust)'i babie i wyla nalewk3 na korzeniu. zreszt) i tak byo te$o za *ao" Poza ty* &a a&res znac ora i obieca. e (e2li stare$o za*kn3li. to 'o&zieli si3 z Wa&i*e* wasny* za'ase*" A Ma*a nie zazna (u s'oko(u" Na(starszy syn w niebez'iecze8stwie5 Ma*a zrobi wszystko. nawet wi3ce( ni wszystko. nawet rzeczy zu'enie bez sensu" #e2li on 'o(e&zie w teren. ona 'o(e&zie za ni*. c o- wie. e w $,rac czeka na Wa&i*a Falka" Ze strz3'k,w zasyszanyc roz*,w. z ?ra$*ent,w 'rzeczytanyc ksi)ek Wa&i* zrozu*ia. e (e$o c oroba. ta *elanoblasto*a. *iaa swe >r,&o w 'rzesa&ne( *atczyne( za'obie$liwo2ci i 'rzezorno2ci: o& &ziecka *ia na no&ze &ue zna*i3. *a*a (ako lekarz 'rzeczuwaa wi&ocznie niebez'iecze8stwo i w'a&a na 'o*ys. eby 'ro?ilaktycznie usun)- to zna*i3 1 a wa2nie te$o nie naleao robi-" Lecz (e2li nawet (e$o obecne u*ieranie byo nast3'stwe* b3&u *a*y. to nie *,$ *ie- &o nie( a&nyc 'retens(i" Nie wolno by- a tak lo$iczny*. eby s)&zi- wy)cznie 'o nast3'stwac " Czowiekowi bar&zie( 'rzystoi s)&zi- 'o intenc(ac " < nies'rawie&liwo2ci) byoby obarcza- teraz *a*3 win) za 'rzerwan) 'rac3. za nie s'enione *arzenia. za z*arnowane *oliwo2ci" Przecie ani tyc *arze8. ani tyc *oliwo2ci nie *o$o by- bez Wa&i*a. a Wa&i*a 1 bez *a*y"

Wybacza()c *a*ie. Wa&i* nie *,$ wybaczy- losowi i okoliczno2cio*5 Nie *,$ o&&a- i* ani centy*etra tkanki5 < nie *,$ nie zaciska- z3b,w" %c . (ak bar&zo wesza *u w 'ara&3 ta 'rzekl3ta c oroba. (ak zwalia $o z n,$ akurat w na(wanie(sze( c wili5 C ocia. 'raw&3 *,wi)c. (u o& wczesne$o &zieci8stwa *ia 'rzeczucie. e zabraknie *u czasu" 9enerwowa si3. $&y 'rzyc o&zia (aka2 s)sia&ka albo zna(o*a i 'lota trzy 'o trzy. zabiera()c czas (e*u i *a*ie" W'a&a w $niew. kie&y w szkole i na uczelni wszelkie zbi,rki 1 &o 'racy. na wycieczk3. na wiec 1 wyznaczano o $o&zin3 wcze2nie(. ni trzeba. w 'rzekonaniu. e wszyscy i tak si3 s',>ni)" Nie znosi ',$o&zinnyc &ziennik,w ra&iowyc . $&y wszystkie na'raw&3 wane wia&o*o2ci *ona byo 'rzekaza- w 'i3- *inut. a nie $l3&zi- bez sensu" 9o szau &o'rowa&zao $o. e i&)c &o skle'u *iao si3 zawsze szans3 natra?ienia na re*ont. re*anent albo 'rzy(3cie towaru i ni$&y nie *ona byo te$o 'rzewi&zie-" Ba&a ra&a wie(ska. ka&a wie(ska 'oczta *o$a by- za*kni3ta o &owolne( 'orze. bez wz$l3&u na $o&ziny urz3&owania 1 i nikt nie wie&zia. czy w 'ro*ieniu &wu&ziestu 'i3ciu kilo*etr,w u&a si3 znale>- otwart)" !y- *oe t3 c ciwo2- czasu w'oi *u o(ciec" E(ciec nie lubi bezczynno2ci i Wa&i* 'a*i3ta (e$o sowa: /#e2li nie 'otra?isz wykorzysta- *inuty. to z*arnu(esz i $o&zin3. i cay &zie8. i cae ycie50 Nie. nie5 7en szatan 1 nieustanna )&za czasu 1 tkwi w ni* sa*y* o& na(*o&szyc lat" F&y tylko zabawa z c o'aka*i zaczynaa $o nu&zi- 1 o&c o&zi. nie zwaa()c na &ocinki" F&y tylko ksi)ka wy&awaa *u si3 *ao tre2ciwa 1 o&ka&a () i si3$a 'o sensownie(sz)" F&y 'ierwsze ka&ry ?il*u okazyway si3 $u'ie @a 'rze& ku'ienie* biletu nicze$o si3 o ?il*ie nie &owiesz. robi) to s'ec(alnie5A 1 trzaska ?otele* i wyc o&zi. nie au()c straconyc 'ieni3&zy" <rytowali $o nauczyciele. kt,rzy 'rzez &ziesi3- *inut zanu&zali klas3 wy*,wka*i. 'ote* nie *o$li z&)y- z nowy* *ateriae*. *aru&zili. $ubili si3. a 'rac3 &o*ow) za&awali (u 'o &zwonku" Nie *ieli 'o(3cia. e ucze8 'otra?i za'lanowasobie 'rzerw3 le'ie( ni oni lekc(3" % *oe nic nie wie&z)c o niebez'iecze8stwie. o& &ziecka 'rzeczuwa (e w sobie6 Moe instynktownie ba si3 te$o ?atalne$o zna*ienia na no&ze6 < $&y tak walczy o czas. $&y zaraa t) )&z) czasu swoic braci. $&y czyta ksi)ki &la &orosyc (eszcze 'rze& ',(2cie* &o szkoy. a b3&)c w sz,ste( klasie urz)&zi w &o*u 'raw&ziwe laboratoriu* c e*iczne 1 *oe (u 2ci$a si3 z 'rzyszy* nowotwore*. ale 2ci$a si3 w cie*no. nie zna. nie wi&zia 'rzeciwnika6 % c oroba wi&ziaa wszystko. zaatakowaa. 'owalia w na(wanie(sze(. 'rzeo*owe( c wili"

Wa&i* nie zauway. kie&y si3 zacz3a" !yo to 'o&czas eks'e&yc(i. na %ta(u" Zna*i3 stwar&niao. zacz3o bole-. 'ote* 'o&bie$o ro'). '3ko 1 'oczu ul$3. 'ote* zn,w nabrz*iao i tak bole2nie rea$owao na &otyk ubrania. e nie *,$ c o&zi-" Nie na'isa o ty* &o *a*y i nie 'rzerwa 'racy. $&y wa2nie z$ro*a&zi 'ewn) ilo2- *ateria,w. kt,re koniecznie *usia zawie>- &o Moskwy" <c eks'e&yc(a za(*owaa si3 wy)cznie wo&a*i ra&ioaktywny*i i nikt nie wy*a$a o& (e( uczestnik,w ba&ania z, *etali" #e&nake z rac(i oczytania i zainteresowania c e*i) Wa&i* 'rzewi&ywa. 'o&e(rzewa. a *oe 'rzeczuwa. e (est na tro'ie nowe( *eto&y wykrywania z," Bierownik kr3ci nose* na te 'rzy'uszczenia. kierownika interesowao wy)cznie wykonanie 'lanu ba&a8" Wa&i* 'o'rosi $o o &ele$ac(3 &o Moskwy. kierownik nie z$o&zi si3" Wte&y Wa&i* 'owie&zia o c orobie. &osta zwolnienie i 'rzy(ec a tuta(" Lekarze 'ostawili &ia$noz3 i kazali natyc *iast ka2- si3 &o sz'itala 1 s'rawa nie cier'iaa zwoki" Wa&i* wzi) skierowanie &o sz'itala. sc owa (e &o kieszeni i 'olecia &o Moskwy" E&bywao si3 ta* wa2nie sy*'oz(u*. na kt,ry* s'o&ziewa si3 s'otka- Czierie$oro&cewa" Wa&i* ni$&y $o nie wi&zia. zna tylko 'o&r3cznik (e$o autorstwa i r,ne 'ublikac(e" Zna(o*i o'owia&ali. e Czierie$oro&cew suc a tylko (e&ne$o z&ania: 'o 'ierwszy* z&aniu &ecy&u(e. czy warto kontynuowa- roz*ow3. czy nie" Przez ca) &ro$3 &o Moskwy Wa&i* uka&a to z&anie" Prze&stawiono $o Czierie$oro&cewowi w 'rzerwie obra&. na 'ro$u bu?etu" Wa&i* wystrzeli swo(e z&anie. Czierie$oro&cew zawr,ci. u() Wa&i*a 'o& ra*i3 i 'o'rowa&zi ze sob)" <c 'i3cio*inutowa roz*owa nie bya atwa 1 Wa&i* uzna () za s'rzeczk3 1 $&y naleao *,wi- bar&zo szybko. nie zwleka- z o&'owie&zia*i. bysn)- eru&yc() i zna(o*o2ci) te*atu. ale nie z&ra&zi- na(wanie(sze$o" Czierie$oro&cew o& razu z$osi *n,stwo zastrzee8 i kontrar$u*ent,w. z kt,ryc wynikao. e wo&y ra&ioaktywne to (e&ynie 'o2re&ni &ow,& wyst3'owania z, i nie *o$) by- zasa&niczy* ele*ente* 'oszukiwa8" M,wi tak. lecz wi&a- byo. e $ot,w (est &a- si3 'rzekona-. czeka na to *inut3. nie &oczeka si3 i o&sze&" Wa&i* wywnioskowa z te( roz*owy. e w Moskwie cay instytut ba&awczy kr3ci si3 w k,ko wok, 'roble*u. kt,ry on. Wa&i*. roz'racowa w $,rac %ta(u" Nie *,$ usysze- le'sze( wia&o*o2ci5 7eraz &o'iero trzeba byo bra- si3 &o roboty5 7eraz czekaa (e&nak klinika" Na'isa &o *a*y" M,$ (ec a- i &o Nowoczerkasska. ale tu bar&zie( *u si3 'o&obao 1 no i by blie( swoic $,r" W Moskwie zbiera in?or*ac(e nie tylko o wo&ac i ru&ac " 9owie&zia si3 te. e *elanoblasto*a to wy()tkowo zo2liwy nowotw,r" 4e zabi(a" 4e rza&ko kie&y *ona 'rzeyz ni) rok. na(cz32cie( 1 osie* *iesi3cy"

No c,. (ak w 'rzy'a&ku ciaa *kn)ce$o z 'r3&ko2ci) blisk) 'r3&ko2ci 2wiata. /(e$o czas0 i /(e$o *asa0 ule$y z*ianie: czas by bar&zie( 'o(e*ny. *asa 1 bar&zie( 'rzenikliwa" Lata kurczyy si3 &o ty$o&ni. &ni 1 &o *inut" H'ieszy si3 'rzez cae ycie. ale &o'iero teraz zacz) 2'ieszy- si3 na'raw&35 Po sze2-&ziesi3ciu latac s'oko(ne( e$zystenc(i nawet &ure8 *oe zosta- &oktore* nauk" % u*iera()cy &wu&ziestosie&*iolatek6 9wa&zie2cia sie&e* lat" Wiek Ler*ontowa" Ler*ontow te nie c cia u*iera-" @Wa&i* wie&zia. e (est troc 3 'o&obny &o nie$o 1 niewysoki brunet. z$rabny. &elikatne( bu&owy ciaa. z &robny*i r3ka*i. tylko bez w)s,w" A % 'rzecie Ler*ontow 'ozosta w lu&zkie( 'a*i3ci 1 i to nie na (akie2 $u'ie sto lat 1 na zawsze5 W obliczu 2*ierci. w obecno2ci 'rzycza(one( tu obok. $otowe( &o skoku 'antery. Wa&i* (ako czowiek *y2l)cy 'owinien rozwi)za- 'roble* 1(ak z ni) y-6 #ak tw,rczo s'3&zi- te ostatnie *iesi)ce. (e2li s) to (u tylko *iesi)ce6 Powinien 'rzeanalizowa- 2*ier(ako na$y i nowy ele*ent swo(e$o ycia" 9okona takie( analizy i stwier&zi. e zaczyna 'rzyzwycza(a- si3 &o *y2li o 2*ierci. a nawet oswa(a- si3 z ni)" Prze&e wszystki* naleao unika- roztrz)sania ewentualnyc strat: nie *y2le- o ty*. (ak *,$by by- szcz32liwy. co *,$by zwie&zi- i co zrobi-. $&yby y &u$o" Na(susznie(sz) rzecz) byo uznanie 'raw&ziwo2ci statystyki: kto2 *usi u*iera- *o&o" Za to ten kto2. kto u*iera *o&o. w 'a*i3ci innyc na zawsze 'ozosta(e *o&y" Za to ten kto2. kto zabysn) 'rze& 2*ierci). (a2nie(e blaskie* 'rzez wieki" !ya w ty* istotna i (e&ynie 'ozornie 'ara&oksalna 'raw&a. kt,r) Wa&i* zrozu*ia w ci)$u ostatnic traci o wiele wi3ce( ni beztalencie5 Miernota za wszelk) cen3 c ce y- &u$o" Eczywi2cie &obrze by byo 'oy- (eszcze (aki2 czas. trzy czy cztery lata i &oczekac wili. $&y naukowcy o&kry() lek 'rzeciwko *elanoblasto*ie" Wa&i* 'ostanowi (e&nak nie *arzy- o 'rze&ueniu ycia i wyz&rowieniu. nie traciczasu na tak (aowe *rzonki 1 a s'r3y- si3. 'racowa-. 'racowa- i wynale>- now) *eto&3 wykrywania z, ru& *etali" E&krycie to *iao na&a- sens (e$o 'rze&wczesne( 2*ierci" Na(szlac etnie(szy* i na(wanie(szy* uczucie*. (akie$o zazna w swy* &wu&ziestosie&*ioletni* yciu. byo uczucie 'oytecznie s'3&zone$o czasu" < tak wa2nie *ia za*iar s'3&zi- te ostatnie *iesi)ce" < z ty* 2wi3ty* za'ae* &o 'racy. trzy*a()c 'o& 'ac ) kilka ksi)ek z &zie&ziny $eolo$ii. Wa&i* wsze& &o sali" ty$o&ni: e czowiek utalentowany atwie( i szybcie( $o&zi si3 ze 2*ierci) ni beztalencie" % 'rzecie u*iera()c

Pierwszy* wro$ie*. kt,re$o s'o&ziewa si3 s'otka-. by $o2nik" Wa&i* nastawi si3 na walk3 z $o2nikie* wszelki*i le$alny*i i niele$alny*i s'osoba*i. 'oczyna()c o& 'o&burzania s)sia&,w i wbi(ania i$y w 'rzewo&y. a na wyrwaniu kontaktu ze 2ciany ko8cz)c" Ebowi)zkowe au&yc(e. z niewia&o*yc wz$l3&,w uznawane u nas za &ow,& u*asowienia kultury. s) czy*2 wr3cz 'rzeciwny* 1 &owo&e* zaco?ania kulturowe$o i 2ro&kie* roz'owszec niania lenistwa intelektualne$o" Wa&i* ni$&y (e&nak nie *,$ niko$o o ty* 'rzekona-" 7o nieustanne &u&nienie. na*olne wciskanie nie'roszone( in?or*ac(i i niec ciane( *uzyki byo *arnotrawstwe* czasu. entro'i) i roz'raszanie* *y2li 1 rzecz) bar&zo wy$o&n) &la lu&zi 'ry*itywnyc . lecz niezno2n) &la tw,rczyc i aktywnyc " Fu'iec s'3&zaby za'ewne wieczno2- na suc aniu ra&ia" Na szcz32cie w sali nie wykry $o2nika5 Nie znalaz $o zreszt) na cay* 'i3trze @nie&o'atrzenie to wynikao z ?aktu. e onkolo$ia o& lat czekaa na 'rzeniesienie &o nowe$o. le'ie( wy'osaone$o obiektu 1 i oczywi2cie cakowicie zra&io?onizowane$oA" 9ru$i* 'otenc(alny* wro$ie* Wa&i*a bya cie*no2- 1 wczesne $aszenie 2wiata. ',>ne za'alanie. ,ko z &ala o& okna" 9zi3ki wielko&uszno2ci 9io*ki ulokowa si3 (e&nak 'rzy oknie i (u 'ierwsze$o &nia ustali o'ty*alny wariant 'ost3'owania: zasy'ia- wcze2nie. raze* ze wszystki*i. bu&zi- si3 o 2wicie i 'racowa- 1 wykorzystywa- na(le'sz) i na(cic sz) 'or3 &nia" 7rzeci* wro$ie* *,$ by- na&*ierny aas w sali" +zeczywi2cie. 'ac(enci &uo roz*awiali" E$,lnie (e&nak 'o&obali si3 Wa&i*owi 1 zwaszcza ci *ao*,wni" Na(sy*'atycznie(szy wy&a *u si3 #e$enbier&i(ew: stale *ilcza i tylko u2*iec a si3 &o wszystkic . rozci)$a()c 'rzy(a>nie tuste war$i i tuste 'oliczki" Mursali*ow i %c *a&an te byli w 'orz)&ku 1 sy*'atyczni. nie narzuca()cy si3 lu&zie" Nawet ic roz*owy 'o uzbecku nie 'rzeszka&zay Wa&i*owi. $&y roz*awiali s'oko(nie i 'o cic u" Mursali*ow s'rawia wraenie *)&re$o starca. Wa&i* wi&ywa takic w $,rac " +az tylko Mursali*ow 'os'rzecza si3 z %c *a&ane* i 'o&ni,s nieco $os" Wa&i* 'o'rosi o wy(a2nienie 'rzyczyny s'oru" Ekazao si3. e Mursali*ow (est oburzony na nowo*o&ny zwycza( na&awania i*ion tworzonyc z kilku s,w" 7wier&zi. e Prorok 'rzewi&zia &la lu&zi tylko czter&zie2ci i*ion. a wszystkie inne s) niestosowne i niewane" %c *a&an by r,wnie sy*'atyczny" Bie&y 'rosio si3 $o o cisz3. znia $os" Wa&i* o'owie&zia *u raz o yciu Gwenk,w" E'owie2- bar&zo 'oruszya wyobra>ni3 %c *a&ana" Przez &wa &ni *y2la tylko o Gwenkac i za&awa Wa&i*owi *n,stwo zaskaku()cyc 'yta8: 1 Powie&z. a (akie u*un&urowanie nosz) Gwenkowie6

Wa&i* co2 ta* o&'owia&a i %c *a&an na kilka $o&zin 'o$r)a si3 w za&u*ie" Pote* ku2tyka &o ,ka Wa&i*a i zn,w 'yta: 1 % (aki *a() 'orz)&ek &nia6 < nast3'ne$o ranka: 1 % (akie za&anie bo(owe i* wyznaczono6 #ako2 nie *,$ uwierzy-. e Gwenkowie y() sobie ot tak. zwycza(nie" Cic y* i u'rze(*y* czowiekie* by r,wnie ;ib$atow. kt,ry cz3sto 'rzyc o&zi &o %c *a&ana na szac y" Mi*o wi&oczne$o braku wyksztacenia z&awa sobie s'raw3. e nie wy'a&a *,wi- zbyt $o2no" < $&y tylko zaczynaa si3 (aka2 s'rzeczka z %c *a&ane*. ;ib$atow us'oka(a o'onenta: 1 G. czy tu w o$,le ro2nie 'raw&ziwa winoro2l6 1 % $&zie to niby ro2nie 'raw&ziwa. co6 1 $or)czkowa si3 %c *a&an" 1 #ak to $&zie6 Na Bry*ie""" F&yby2 () zobaczy""" Po&oba si3 te Wa&i*owi 9io*ka. c o'ak rozs)&ny i 'owany" My2la. uczy si3. 'yta Bosto$otowa o stereo*etri3" Co 'raw&a w (e$o twarzy nie *ona byo &oszuka- si3 blasku talentu" =czy si3 z wi&oczny* wysikie*. ale u'arcie i wytrwale" Czasa*i z takic 'owolnyc wyrasta() cakie* t3&zy naukowcy" Nie *ia te zastrzee8 &o +usanowa" +usanow nalea &o $atunku su*iennyc i rzetelnyc 'racownik,w. c o- oczywi2cie 'ozbawionyc 'olotu" Nie by $u'i. nie u*ia tylko (asno wyraa- swoic *y2li. ubiera (e w skostniae i wy2wiec tane sowa" Bosto$otow 'ocz)tkowo nie s'o&oba si3 Wa&i*owi: or&ynarny krzykacz" Ekazao si3 (e&nak. e to 'ozory. e Bosto$otow nie (est zarozu*iay* sobkie*. lecz czowiekie* nawet yczliwy*" Po 'rostu ycie *u si3 nie uoyo i st)& to nie'rzy(e*ne zac owanie" Za'ewne sa* 'onosi win3 za swo(e nie'owo&zenia 1 *usia *ie- tru&ny c arakter" Na(wyra>nie( wraca &o z&rowia: *,$by zacz)- zu'enie nowe ycie. $&yby tylko wzi) si3 w $ar2- i z&ecy&owa. cze$o wa2ciwie c ce" !rakowao *u &yscy'liny wewn3trzne(. 'rze(awiao si3 to w *arnotrawstwie czasu i bezsensowne( *iotaninie 1 to wyc o&zi na &w,r i bez celu azi 'o 'arku. to sze& za'ali-. to bra si3 &o lektury. o&ka&a () 1 a 'rze&e wszystki* u$ania si3 za s',&niczka*i" % Wa&i* w obliczu 2*ierci absolutnie nie traciby czasu na kobiety" W $,rac czekaa Falka. bar&zo c ciaa wy(2- za nie$o za *). ale nie *ia (u 'rawa te$o robi- i niewiele *,$ zao?iarowa- Falce" %ni a&ne( inne("

7aka (est cena i trzeba () za'aci-" Ewa&n3a ni* (e&na na*i3tno2-. inne *usiay ust)'i-" 9enerwowa $o (e&ynie Po&&u(ew" Po&&u(ew by zo2liwy. silny 1 i na$le rozklei si3 zu'enie. uwierzy w (akie2 ckliwe i&ealistyczne istory(ki" Wa&i* nie cier'ia tyc rzewnyc o'owiastek o 'okorze i *io2ci bli>nie$o. o ty*. e trzeba si3 'o2wi3ci- i nie robi- nic inne$o. tylko z roz&ziawion) $3b) wy'atrywa- te$o bli>nie$o. eby *u 'o*,c" % 'rzecie taki bli>ni *oe okaza- si3 2*ier&z)cy* lenie* albo zwycza(ny* ban&ziore*5 7a baa*utna. naci)$ana i obezwa&nia()ca ?ilozo?i(ka bya za'rzeczenie* (e$o *o&zie8cze( 'as(i. te( 'al)ce( niecier'liwo2ci. by wybuc n)- (e&n) c wil) blasku 1 i z$asn)-" En te c cia &awa- z siebie inny*. a nie bra- 1 ale nie 'o troszeczku. nie ka&e*u z osobna. lecz 'o'rzez (e&en rozbysk o&krycia o& razu wszystki*. cae*u naro&owi. cae( lu&zko2ci5 < ucieszy si3. $&y Po&&u(ewa wy'isano. a (e$o ,ko za() blon&yn Le&erau" 7en by cic utki5 Potra?i *ilcze- 'rzez cay &zie8 1 lea tylko i 'atrzy s*utny* wzrokie*" !ar&zo &ziwny czowieczek" #ako s)sia& s'rawowa si3 i&ealnie. ale (u 'o(utrze. w 'i)tek. *ieli $o o'erowa-" Milczeli wi3c: &zi2 (e&nak zacz3li roz*awia- o c orobac i Le&erau 'owie&zia. e kie&y2 o *ao co nie u*ar na za'alenie o'on *,z$owyc " 1 E o5 =&erzy si3 'an6 1 Nie. 'rzezi3bienie" Z$rzae* si3. a 'ote* o&wie>li *nie &o &o*u ci3ar,wk). sie&ziae* na skrzyni i zawiao *i $ow3" Wywi)zao si3 za'alenie o'on *,z$owyc . 'rzestae* wi&zie-""" E'owia&a s'oko(nie. z zaenowanie*. nie 'o&kre2la. e bya to tra$e&ia. okro'no2-" 1 % $&zie si3 'an tak z$rza6 1 s'yta Wa&i*. lecz ukra&kie* zerka na ksi)k3: czas ucieka" <nni (e&nak suc ali: Le&erau zauway wzrok +usanowa i o&'owie&zia na 'ytanie. zwraca()c si3 &o nowe$o roz*,wcy" 1 Nast)'ia awaria kota. trzeba byo wykona- sko*'likowany s'aw" Wy)czy- kocio. s'u2ci- 'ar3. oc o&zi-. 'ote* uruc o*i- o& nowa""" Za(3oby to co na(*nie( &ob3" W nocy &yrektor 'rzysa 'o *nie sa*oc ,&. 'owia&a: 1 /Le&erau5 Nie *oe*y &o'u2ci- &o 'rzesto(u5 Wka&a( ko*binezon oc ronny i wa> &o 2ro&ka5 9asz ra&360 1 /;koro trzeba 1 *,wi3 1 to trzeba50 Czas by $or)cy. 'rze&wo(enny. 'lan nas $oni 1 *usiae*""" Wlaze* &o kota i zes'awae*" P,tore( $o&ziny sie&ziae* w $or)ce( 'arze""" #ak *o$e* o&*,wi-6 Mo(e z&(3cie zawsze wisiao na tablicy onorowe("""

+usanow suc a z a'robat)" 1 Czyn. 'owie&ziaby*. $o&ny bolszewika 1 'oc wali" 1 !o te (este*""" czonkie* 'artii (eszcze skro*nie(. (eszcze bar&zie( nie2*iao u2*iec n) si3 Le&erau" 1 !y 'an6 1 'o'rawi $o +usanow" 1 #este* 1 cic utko 'owt,rzy Le&erau" +usanow nie *ia &zi2 oc oty za(*owa- si3 inny*i. &yskutowa- i ustawia- ic na wa2ciwy* *ie(scu" Nie *,$ (e&nak nie zarea$owa- na tak oczywiste ka*stwo" % $eolo$ zn,w wetkn) nos w ksi)k3" ;aby* $ose*. lecz &obitnie @wie&zia. e wszyscy wyte) suc i usysz)A +usanow 'owie&zia: 1 7o nie*oliwe" Przecie (est 'an Nie*ce*6 1 7ak 1 'rzyzna Le&erau ze skruc )" 1 No wi3c6 Przecie 'rze& zesanie* na 'ewno o&ebrano 'anu le$ity*ac(3 'arty(n)" 1 Nie o&ebrano 1 za'rzeczy Le&erau" +usanow skrzywi si3. tru&no *u byo *,wi-: 1 % wi3c to 'o 'rostu nie&o'atrzenie. kto2 z 'o2'iec u za'o*nia o le$ity*ac(i" ;a* 'owinien 'an () o&&a-" 1 %le nie5 1 nie2*iay Le&erau okaza na$le niezwyk) stanowczo2-" 1 Ma* le$ity*ac(3 o& czternastu lat i nie *a tu a&ne( 'o*yki5 Zebrali nas w ra(ko*ie i 'owie&zieli: 'ozosta(ecie na&al czonka*i 'artii. nie traktu(e*y was na r,wni z inny*i" Zesanie zesanie*. a ska&ki ska&ka*i" Nie wolno wa* 'eni- ?unkc(i kierowniczyc . ale na stanowiskac roboczyc 'owinni2cie by- 'rzyka&e* &la bez'arty(nyc 5 Wa2nie tak na* 'owie&zieli5 1 No nie wie* 1 westc n) +usanow" Pra$n) za*kn)- oczy i nie o&zywa- si3 &o niko$o" 9ru$i zastrzyk nie 'o*,$ 1 $uz ani &r$n). nie zela (e$o stalowy u2cisk" Min3y &wa &ni" Przeczuwa()c kole(n) noc *ali$ny osabiony +usanow czeka na trzeci) iniekc(3" Po trzeci* zastrzyku *ia (ec a- &o Moskwy. lecz na$le straci ca) wol3 walki. 'oczu. e (est skazany: trzeci zastrzyk czy &ziesi)ty. tuta( czy w Moskwie 1 co za r,nica. skoro $uz nie rea$u(e na c e*i36 Fuz czyni czowieka 'otwore*. kalek). inwali&). lecz &o'iero wczora( Pawe Nikoa(ewicz sko(arzy $o sobie ze 2*ierci) 1 wczora(. $&y E$o(e& zacz) ko*u2 tu*aczy-. e rak rozazi si3 'o cay* ciele i zabi(a" Poruszyo to Pawa Nikoa(ewicza: zrozu*ia. e (est bliszy 2*ierci. ni *u si3 wy&awao"

Wczora( te wi&zia na wasne oczy. (ak z bloku 'oo'eracy(ne$o wywoono czowieka 'o& 'rze2ciera&e*" < u2wia&o*i sobie. co *iay na *y2li salowe. $&y *,wiy: /7e*u niewiele (u braku(e &o 'rze2ciera&eka0" % wi3c to tak 1 wyobraa*y sobie 2*ier- (ako czer8. ale to nie'raw&a. 2*ier- (est biaa" Wie&zia oczywi2cie. e skoro lu&zie s) 2*iertelni. to kie&y2 u*rze i on. Pawe Nikoa(ewicz +usanow" Bie&y2. ale nie teraz5 Nie strasznie (est u*iera- kie&y2 1 strasznie (est u*rze- teraz" !iaa obo(3tna 2*ier-. 'rze2ciera&o na nieruc o*y* ksztacie. na nico2ci. zbliaa si3 &o nie$o ostronie. bezszelestnie. w sz'italnyc ka'ciac " % +usanow nie tylko nie *,$ z ni) walczy-. ale w o$,le nie by w stanie nic zara&zi-. wy*y2li-. z&ecy&owa-" Przysza bez'rawnie i nie istniaa taka s'rawie&liwo2-. nie istniaa taka instrukc(a. kt,ra *o$aby obroni- Pawa Nikoa(ewicza" < byo *u al sa*e$o siebie" 9lacze$o tak lo$iczne. celowe. 'o 'rostu 'i3kne ycie *iao z$in)-. str)cone ka*ienie* te$o bezsensowne$o raka. z kt,ry* rozu* nie *,$ si3 'o$o&zi-6 !yo *u tak al sa*e$o siebie. e c ciao si3 'aka-. zy *)ciy wzrok" W &zie8 *askowa (e okulara*i. u&awa katar. nakrywa $ow3 r3cznikie*. a w nocy 'aka 1 &u$o i cic utko. nie wsty&z)c si3 te$o 'aczu" Nie 'aka o& czas,w &zieci8stwa. za'o*nia (u. (ak to (est. a (eszcze bar&zie( za'o*nia. e zy 'o*a$a()" Nie c roniy $o 'rze& a&ny* za$roenie* czy nieszcz32cie* 1 ani 'rze& 2*ierci). ani 'rze& s)&ow) rewiz() 'rzeszo2ci. ani 'rze& (utrze(szy* zastrzykie* i nocn) $or)czk). ale (ak $&yby troszeczk3 o&&alay o& tyc niebez'iecze8stw" Przynosiy *u ul$3" !ar&zo osab. niec 3tnie wstawa. niewiele (a&" Esab 1 i o &ziwo zna(&owa w ty* 'rzy(e*no2-. lecz nie&obr) 'rzy(e*no2-: (ak za*arza()cy. kt,ry nie *a siy si3 'orusza-" Co2 s'araliowao. otulio wat) (e$o &awnie(sze zaan$aowanie s'oeczne. czu(n) niez$o&3 na wszelkie wy'aczenia i nie'rawi&owo2ci" Wczora( E$o(e& z u2*ieszkie* na ustac $a w ywe oczy lekarzowi naczelne*u. e (est sztur*owce* nieuytk,w: wystarczyo otworzyusta. 'owie&zie- &wa sowa 1 i nie byoby 2la&u 'o E$o(e&zie" % Pawe Nikoa(ewicz nie o&ezwa si3. 'rze*ilcza" Z 'unktu wi&zenia interes,w 'a8stwa 'ost)'i nieuczciwie. (e$o obowi)zkie* byo z&e*askowa- ka*stwo" % (e&nak nic nie 'owie&zia" Wcale nie &late$o. e brakowao *u tc u. nie z obawy 'rze& ze*st) E$o(e&a 1 nie" Po 'rostu nie *ia oc oty zabiera- $osu 1 zu'enie (akby wy&arzenia w sali w o$,le nie &otyczyy (e$o. Pawa Nikoa(ewicza" 9ozna nawet &ziwne$o uczucia. e ten 'yskacz i $rubianin. kt,ry tak bezczelnie nie 'ozwala $asi- 2wiata. otwiera lu?cik bez 'ytania o z$o&3

i wy&ziera nie 'rzeczytan) $azet3. te (est b)&> co b)&> &orosy* czowiekie*. *a wasny los @niezbyt szcz32liwyA i niec sobie y(e. (ak c ce" % &zi2 E$o(e& znowu si3 'o'isa" Przysza laborantka z list) wyborcz) @'ac(enci oczywi2cie brali u&zia w wyborac A i zacz3a s'raw&za- &oku*enty tosa*o2ci. wszyscy 'okazywali (e( &owo&y osobiste albo za2wia&czenia. a Bosto$otow nie *ia nic. a&ne$o 'a'ierka5 Laborantka z&ziwia si3. w zwi)zku z czy* Bosto$otow 'o&ni,s raban. e trzeba zna- 'rze'isy. e s) r,ne kate$orie zesa8c,w. e laborantka 'owinna za&zwoni- 'o& taki to a taki nu*er. e on. Bosto$otow. *a 'rawo $osowa-. a (ak si3 nie 'o&oba. to 'rosz3 bar&zo. *oe nie i2- na te wybory" Eto (ak 'o&e(rzany* i ze'suty* &o sz'iku ko2ci czowiekie* okaza si3 (e$o s)sia&5 Przeczucie nie zawio&o Pawa Nikoa(ewicza5 Lecz za*iast oburza- si3 i zy*a- na tak nie$o&ne s)sie&ztwo. 'rzy*kn) obo(3tnie oczy: co za r,nica 1 (aki2 Bosto$otow. (aki2 Le&erau. (aki2 ;ib$atow""" Niec sobie wraca() &o z&rowia. niec y(). (ak c c) 1 byle tylko i on 'ozosta 'rzy yciu" Przy'o*nia sobie biae 'rze2ciera&o" Niec y(). Pawe Nikoa(ewicz nie b3&zie wy'ytywa- ic i s'raw&za-" 7ylko eby oni te o nic $o nie wy'ytywali" 4eby nikt nie o&$rzebywa 'rzeszo2ci" Wszystko *in3o i byoby rzecz) nies'rawie&liw) &oszukiwa- si3 teraz. kto i (ak) 'o*yk3 'o'eni 'rze& osie*nastu laty" Z 'arteru &obie$ $os Nelli. (e&yny w swoi* ro&za(u" Wcale nie krzycz)c 'ytaa ko$o2 z o&le$o2ci &wu&ziestu *etr,w: 1 7y. a lakierki ile kosztu()6 E&'owie&zi koleanki nie byo syc a-. za to (az$ot Nelli 1 (ak na(bar&zie(: 1 G1e1c . 'oszaby* se w takic na ubaw5 %le by si3 c o'y zleciay5 Boleanka wyrazia c yba w)t'liwo2-. bo Nella 'rzytakn3a: 1 E( tak5 #ak 'ierwszy raz woya* ka'rony. to a&en nie 'rzylaz" % ;ier$ie( rzuci za'ak3 i o& razu &ziur3 *i wy'ali. swoocz (e&na" 5 Wesza &o sali ze szczotk) i s'ytaa: 1 No. c o'aki. szorowanko byo wczora(. to &zi2 c yba tylko 'rzetrze*y. co nie6""" E5 % wiecie 1 'rzy'o*niaa sobie i wskazu()c 'alce* Le&eraua ozna(*ia ra&o2nie: 1 % ten wasz to si3 zawin)5 Wykitowa5 C o- zazwycza( tak o'anowany. Keinric #akobowicz wz&ry$n) si3" Pozostali nie zrozu*ieli. wi3c Nella wy(a2nia: 1 No. ten obwi)zany5 Wczora( na &worcu" Boo kasy" 7eraz 'rzywie>li $o na sekc(3"

1 M,( !oe5 1 (3kn) +usanow ao2nie" 1 7rzeba *ie- troc 3 taktu. towarzyszko salowa5 #ak *ona roz'owszec nia- takie 'rzykre wia&o*o2ci6 Wszyscy za*y2lili si3" #e?rie* &uo *,wi o 2*ierci i wy$l)&a na skazane$o. to 'ewne" ;tawa na 2ro&ku sali i ce&zi 'onuro: 1 7ak. kie1e1e'sko z na*i5 Nie wi&zieli (e$o ostatnic c wil. tote 'a*i3tali $o ywe$o" % teraz trzeba byo sobie wyobrazi-. e czowiek. kt,ry (eszcze 'rze&wczora( c o&zi 'o tyc sa*yc &eskac co oni. ley w kostnicy z wn3trzno2cia*i na wierzc u (ak rozci3ta sar&ynka" 1 E'owie&ziaaby2 co wesoe$o 1 'o'rosi %c *a&an" 1 E(e(. *o$3 i wesoe5 #ak o'owie*. to 'os'a&acie z ,ek5 7ylko troc 3 nie'rzyzwoite""" 1 Nie szko&zi5 E'owia&a(5 1 'rosi %c *a&an 1 No. *,w5 1 % a5 1 Nella 'o'atrzya na Wa&i*a" 1 Woa() ci3 na rent$en5 Ciebie. c o'aczku. ciebie5 Wa&i* o&oy ksi)k3 na 'ara'et" Estronie o'u2ci c or) no$3. 'ote* &ru$)" < 'osze& &o &rzwi 1 $&yby nie ta obrz*iaa. ci))ca no$a. wy$l)&aby (ak balet*istrz" ;ysza nowin3. ale nie aowa Po&&u(ewa" Po&&u(ew nie by czowiekie* cenny* &la s'oecze8stwa. tak sa*o (ak ta 'ry*itywna s'rz)taczka" W kate$oriac lu&zko2ci liczy si3 nie bez*y2lnie rosn)ca ilo2-. lecz (ako2-" Wesza laborantka z 'ras)" Za ni) sze& E$o(e&. wyra>nie czy a na $azet3" 1 Mnie5 Mnie5 1 saby* $ose* 'o'rosi Pawe Nikoa(ewicz" 9osta $azet3" Nawet bez okular,w zauway. e ca) 'ierwsz) stron3 za(*u() wielkie ?oto$ra?ie i wielkie tytuy" Powoli u*o2ci si3 w ,ku. 'owoli woy okulary i zacz) czyta-" Z$o&nie z (e$o 'rzy'uszczenia*i artyku wst3'ny &otyczy zako8czenia ses(i +a&y Na(wysze( Z;++" Z&(3cia 'rze&stawiay czonk,w 'rezy&iu* i 'anora*3 sali. 'o& s'o&e* za2 in?or*owano o na(wanie(szyc uc waac i &ecyz(ac " 9zi2 nie trzeba byo szuka- 'o cae( $azecie &robnyc . a tak wiele znacz)cyc wz*ianek" 1 Co6 Co66 1 nie wytrzy*a Pawe Nikoa(ewicz. c o- nie wy'a&ao tak $o2no wykrzykiwa- ze z&u*ienia"

7usty* &rukie*. na 'ierwsze( kolu*nie 'o&ano. e 'rzewo&nicz)cy +a&y Ministr,w F" M" Malenkow zoy wniosek o zwolnienie $o ze stanowiska na wasn) 'ro2b3" +a&a Na(wysza (e&no$o2nie 'rzy(3a (e$o rezy$nac(3" 7ak zako8czya si3 ses(a. kt,ra w *nie*aniu +usanowa *iaa (e&ynie zatwier&zibu&et5 Fazeta wy'a&a *u z r)k" Nie *ia siy czyta- &ale(" Nie rozu*ia. &o cze$o to wszystko z*ierza" Przesta rozu*ie- instrukc(3 1 o$,lnie &ost3'n). roz'owszec nian)" +ozu*ia tylko. e to zbyt na$e z*iany. zbyt $watowne5 Eto $&zie2 we wn3trzu Zie*i. bar&zo. bar&zo $3boko &r$n3y warstwy $eolo$iczne. nie&ostrze$alnie 'oruszyy si3 w swoi* oysku 1 i o& te$o 'oruszenia zatrz3so si3. za&y$otao *iasto. sz'ital i ,ko Pawa Nikoa(ewicza" % ty*czase* 'rzez sal3. zu'enie nie2wia&o*a te$o &y$otania 2cian i 'o&o$i. *i3kki* krokie* sza ku nie*u &oktor Fan art ze strzykawk) w r3ku" 1 No to zrobi*y zastrzyk5 1 ozna(*ia 'ro*iennie" Bosto$otow wykorzysta okaz(3 i szybko si3$n) 'o $azet3" < te o& razu zobaczy" < 'rzeczyta" Przeczyta i wsta" Nie *,$ usie&zie- na *ie(scu" En te nie &o ko8ca z&awa sobie s'raw3 z &onioso2ci te( in?or*ac(i" Lecz (e2li 'rze&wczora( o&woano cay ;)& Na(wyszy. a &zi2 1 're*iera. to byy to kroki Kistorii" Broki Kistorii5 Przecie nie *o$y oznacza- z*ian na $orsze5 #eszcze 'rze&wczora( 'rzytrzy*ywa &oni) oszalae serce i 'owtarza sobie. e nie wolno wierzy-. nie wolno *ie- na&ziei5 < zale&wie 'o &w,c &niac zn,w za$rz*iay na& ni* ta*te cztery takty sy*?onii !eet oXena5 % 'ac(enci s'oko(nie leeli w ,kac 1 i nic nie syszeli5 < Wiera Fan art s'oko(nie w'rowa&zaa &o yy e*bic in3" Ele$ zerwa si3. wybie$ 1 na 'owietrze" Na otwart) 'rzestrze85 Rozdzia d #dzie!%" Nie. &awno (u zabroni sobie wierzy-" Nie *ia 'rawa 'ozwoli- sobie na ra&o2-5 7o tylko 'rzez 'ierwsze lata o&sia&ki nowic(usz wierzy. e ka&e wywoanie z celi z rzecza*i. e ka&a 'o$oska o a*nestii to tr)by arc anielskie" % ty*czase* wywou() $o z

celi. eby o&czyta- (aki2 'arszywy 'a'ierek i 'rzenie2- 'i3tro nie(. &o inne( celi. (eszcze bar&zie( &uszne( i 2*ier&z)ce(" Mityczna a*nestia o&wleka si3 1 o& rocznicy Zwyci3stwa &o rocznicy +ewoluc(i. o& rocznicy +ewoluc(i &o ses(i +a&y Na(wysze(. a 'ote* *arzenia '3ka() (ak ba8ka *y&lana. bo a*nestia obe(*u(e wy)cznie zo&ziei. ban&yt,w. &ezerter,w 1 lecz nie tyc . kt,rzy walczyli i cier'ieli" < sto'niowo obu*iera() w sercu nie'otrzebne ko*,rki czowiecze( ra&o2ci" < 'ustosze(). usyc a() w 'ucac '3c erzyki wiary" 7yle (u razy wierzy. tyle razy *ia na&zie(3. e teraz 'ra$n) tylko (e&ne$o 1 'owrotu na swo(e Prze'i3kne Zesanie. &o cu&owne$o =sz17ereku5 7ak 1 cu&owne$o5 1 za&ziwia()ce. ale wa2nie taki* wy&awao *u si3 *ie(sce zsyki st)&. ze sz'itala. z te$o wielkie$o *iasta. z te$o sko*'likowane$o i niezrozu*iae$o 2wiata. &o kt,re$o Ele$ nie u*ia 1 a i nie c cia 1 si3 'rzystosowa-" =sz17erek to 'o uzbecku /trzy to'ole0" Esa&3 nazwano tak ze wz$l3&u na trzy 'rastare to'ole. wi&oczne w ste'ie z o&le$o2ci &ziesi3ciu kilo*etr,w" 7o'ole rosn) obok siebie" !rak i* ty'owo to'olowe( s*uko2ci. s) nawet nieco krzywe" Ma() co na(*nie( 'o czterysta lat" C o- wysokie. rozrosy si3 wszerz i soli&nie ocieniy $a3zia*i $,wny aryk" Po&obno byo ic wi3ce(. ale reszt3 wyci3to w 1931 roku. kie&y !u&ionny rn) Bazac ,w" Nowe nie c c) si3 (ako2 'rzy()-" <lekro- 'ionierzy zasa&z) nowe &rzewka. kozy natyc *iast (e niszcz)" Przetrway tylko klony a*eryka8skie 'rze& sie&zib) ra(ko*u" Bt,re *ie(sce $o&ne (est two(e( *io2ci6 Czy to. w kt,ry* 'rzysze&e2 na 2wiat (ako wrzeszcz)cy noworo&ek. nie2wia&o* (eszcze nicze$o. nawet &ozna8 wasnyc oczu i uszu6 Czy to. w kt,ry* 'o raz 'ierwszy 'owie&ziano ci: /Moecie i2- bez konwo(u" <&>cie sa*i50 ;a*i5 /We> oe swo(e i i&>50 Pierwsza noc na ',wolno2ci5 P,ki co. trwao (eszcze zaatwianie ?or*alno2ci w ko*en&anturze. nie w'uszczono ic &o osa&y. ale *o$li 'rzenocowa- bez konwo(u 'o& sto$ie* siana na &zie&zi8cu 'osterunku" Przy sto$u nieruc o*e konie 'rzez ca) noc c ru'ay siano 1 czy *ona sobie wyobrazi- 'i3knie(szy o&$os6 Ele$ nie *,$ zasn)-" 7war&) zie*i3 &zie&zi8ca zalewao biae 2wiato ksi3yca 1 wsta wi3c i zacz) kr)y- (ak urzeczony 'o ty* biay* 'o&w,rzu" Nie byo a&nyc wieyczek. nikt $o nie obserwowa 1 i z zac wyte*. 'otyka()c si3 o ka*ienie. c o&zi tak z za&art) $ow). w'atrywa si3 w biae niebo. sze& &ok)&2. 2'ieszy si3. (ak $&yby czeka na8 nie za'a&y au. lecz o$ro*ny i ra&osny 2wiat" W cie'y* 'owietrzu

wczesne( 'ou&niowe( wiosny unosiy si3 r,ne &>wi3ki: (ak na &ue( stac(i w3zowe( syc anawoywania 'arowoz,w. tak ze wszystkic kra8c,w auu a &o rana na*i3tnie. t3sknie i uroczy2cie ryczay osy i wielb)&y 1 ryczay o swoi* 'o)&aniu. o woli 'rze&uenia ycia" < ,w $o&owy ryk zlewa si3 w (e&no z ty*. co uczao w 'iersi Ele$a" Czy *ona nie koc a- *ie(sca. w kt,ry* s'3&zio si3 tak) noc6 7ak. ta*te( nocy zn,w wierzy i *ia na&zie(3. c o- tyle razy 'rzysi3$a sobie. e nie &a si3 (u nabra-5 W 'or,wnaniu z a$re* ycie na zesaniu nie wy&awao si3 zbyt okrutne" W'raw&zie i tu bili si3 *otyka*i o wo&3. ale 2wiat zesa8ca by o wiele 'rzestronnie(szy. zno2nie(szy. bar&zie( r,noro&ny" Nie brakowao. rzecz (asna. tru&no2ci: nieatwo wrasta w zie*i3 korzonek ro2liny. nieatwo kiekowaa w)ta o&yka" 7rzeba byo wyko*binowa-. eby ko*en&ant nie zesa (eszcze &ale(. sto 'i3-&ziesi)t kilo*etr,w w $)b ste'u" 7rzeba byo znale>- (aki2 so*iano1$liniany &ac na& $ow) i 'aci- $os'o&yni 1 i oczywi2cie 'ostara- si3 o 'ieni)&ze" 7rzeba byo ku'owa- c leb 'owsze&ni i co2 &o c leba" 7rzeba byo zaatwi- sobie robot3. a 'o sie&*iu latac czowieka &o *otyki i 'racy 'rzy nawa&nianiu" Ewsze*. *ieszkao w aule s'oro w&,w. $otowyc wy(2- za sa*otne$o zesa8ca. ale Ele$a nie ci)$n3o &o *ae8skic ko8czyo" W a$rze wi3>niowie za'ewniali: wy(&ziesz za bra*3. a ka&a na'otkana kobieta b3&zie two(a5 Na wolno2ci brakowao 'ono- *3czyzn" Wszyscy wierzyli. e kobiety c o&z) wy'oszczone. c 3tne. atwe i *y2l) wy)cznie o (e&ny*" W osa&zie roio si3 (e&nak o& &zieci. kobiety wy$l)&ay na za&owolone z ycia i a&na 1 'anna. w&owa. sa*otna 1 nie c ciaa /tak0. a koniecznie 'o 2lubie. uczciwie" < eby zbu&owa- &o*ek. uwi- $niaz&ko na oczac cae$o auu" W =sz17ereku 'anoway obycza(e s'rze& stu lat" < oto o& &awna (u nie byo a&nyc konwo(ent,w i &rut,w. a Ele$ y bez kobiety zu'enie tak sa*o (ak w a$rze. c o- *ieszkay w osa&zie kruczoczarne Freczynki i 'racowite (asnowose Nie*ki" W orzeczeniu o zsyce na'isano /wieczna0 i Ele$ 'o$o&zi si3 (u z *y2l). e 'ozostanie tu na ca) wieczno2-. nie czeka na nic inne$o" %le eni- si3 tuta( nie c cia" Co2 $o 'owstrzy*ywao" +un) !eria z blaszany* oskote* 'uste$o bawana 1 wszyscy oczekiwali wielkic z*ian. a z*iany 2li*aczyy si3. byy *ae i bez znaczenia" Ele$ o&nalaz swo() &awn) sy*'ati3 na zesaniu w kra(u krasno(arski* 1 i na'isali &o siebie" Nawi)za te kores'on&enc(3 z 'ewn) zna(o*) z Lenin$ra&u i 'rzez 'ar3 *iesi3cy y na&zie(). e ka(&an: 'rzecie ycie &o'iero si3 zaczynao. a nie *ac ania kilo?e* nie ci)$n3o

'rzy(e&zie &o nie$o @kt, (e&nak 'orzuciby *ieszkanie w Lenin$ra&zie. eby zaszy- si3 w takie( $uszy6A" % 'ote* zacz3a si3 c oroba. 'rzesonia wszystko swoi* straszliwy* b,le* i w kobietac wi&zia (u tylko &obryc lu&zi. nic wi3ce(" Ele$ stwier&zi. e zesanie o'r,cz nie&o$o&no2ci. znanyc c ociaby z literatury @nie ten kra(obraz. w kt,ry* c ciaby2 *ieszka-: nie ci lu&zie. kt,ryc 'ra$n)by2 wi&zie-A. *a te swo(e &obre strony. c o- racze( *ao znane: zsyka uwalnia o& w)t'liwo2ci. o& o&'owie&zialno2ci za sa*e$o siebie" Na'raw&3 nieszcz32liwi byli nie zesa8cy. lecz ci. kt,rzy otrzy*ywali &owo&y osobiste z 'asku&ny* w'ise* o artykule 39. a 'ote* *usieli uwaana ka&y* kroku. &ok)&2 (ec a-. szuka- *ie(sca. $&zie 'ozwolono by si3 i* osie&li-. szuka'racy 1 wieczni tuacze. 'rze'3&zani zewsz)& i 'rzez wszystkic " Zesaniec 'rzy(e&a na *ie(sce 'rzeznaczenia w 'eny* *a(estacie 'rawa: nie on wybiera to *ie(sce i nikt nie *,$ $o st)& 'rze'3&zi-5 9ecy&oway za nie$o wa&ze i nie *usia 'lu- sobie w bro&3. e by*oe >le tra?i. $&zie in&zie( byoby le'ie(" Wie&zia. e kroczy (e&yn) *oliw) &ro$) i 2wia&o*o2- ta za'ewniaa *u 'o$o&3 &uc a" < wraca()c teraz &o z&rowia. w obliczu o&zyskane$o. lecz wci) tak sa*o za$*atwane$o ycia Ele$ cieszy si3. e istnie(e takie szcz32liwe *ie(sce 1 =sz17erek. $&zie kto2 *y2li za nie$o. $&zie wszystko (est (asne i 'roste. $&zie uc o&zi za nie*al 'eno'rawne$o obywatela i &ok)& wr,ci (ak &o &o*u. (ak &o &o*u" #akie2 niewi&zialne nici wi)zay $o (u z ty* *ie(sce* i $ot,w by *,wi- o ni*: /u nas0""" W =sz17ereku 'rzebywa o& roku. 'rzez &ziewi3- *iesi3cy c orowa 1 i nie z&)y 'rzy(rze- si3 ta*te(sze( 'rzyro&zie i yciu. nie czer'a z nic ra&o2ci" Czowiekowi c ore*u ste' wy&awa si3 zbyt suc y. so8ce 1 zbyt ostre. o$ro&y 1 zbyt n3&zne. &o*ostwa 1 zbyt 'ry*itywne" #e&nake teraz. $&y ycie zn,w wibrowao w ni* (ak na*i3tny ryk os,w ta*te( wiosenne( nocy. Ele$ kr)y 'o ale(kac sz'italne$o 'arku. 'atrzy na &rzewa. lu&zi. kolory. wielkie *urowane &o*y 1 i t3sknie 'rzy'o*ina sobie ka&y szcze$, ubo$ie$o. sk)'e$o 2wiata =sz17ereku" < ,w ubouc ny 2wiat by *u bliszy. $&y by to /(e$o0 2wiat. sw,(. sw,( a &o $robowe( &eski. sw,( /'o wieczne czasy0. za2 w ty* znalaz si3 tylko c wilowo. 'rzelotnie" < 'rzy'o*nia sobie ste'owy usan o $orzki*. a 'rzecie tak swo(ski* za'ac u" < anlak o kolczastyc $a3ziac " < (eszcze bar&zie( kolczasty &in$il 1 &oskonay na ywo'oty @kwitnie w *a(u. *a ?ioletowe kwiaty i 'ac nie r,wnie *ocno (ak bezA" < to oszaa*ia()ce &rzewo &i&u. kt,re$o kwiaty wy&ziela() tak siln) korzenn) wo8. (ak kobieta wy'er?u*owana 'ona& wszelk) *iar3"

#akie to &ziwne. e on. +os(anin. 'rzy'isany &o rosy(skic ',l i las,w. &o s'oko(ne( 2ro&koworosy(skie( 'rzyro&y. zesany tu wbrew wasne( woli i na zawsze. tak szybko 'rzywi)za si3 &o te$o *onotonne$o bezkresne$o 'e(zau. to s'alone$o so8ce*. to s*a$ane$o wic ra*i. &o krainy. w kt,re( 'oc *urny &zie8 (est c wil) wytc nienia. a &eszcz 1 2wi3te*""" < c yba 'o$o&zi si3 (u z *y2l). e 'ozostanie tu &o 2*ierci" < zat3skni &o takic lu&zi (ak ;ary*bietow. 7ielie$ienow. Mauko(ew. bracia ;kokowowie 1 nie zna (eszcze ic (3zyka. a (u 'olubi ten lu&: 'een naiwne$o szacunku &la (e$o staroytno2ci. w natoku nowyc wrae8. $&y 'ozory *yl) si3 z rzeczywisto2ci). uzna ,w lu& za 'rosto&uszny. Ele$ *ia trzy&zie2ci cztery lata" Na wszystkic uczelniac obowi)zu(e li*it wieku 1 'rzy(*u() tylko &o trzy&zieste$o 'i)te$o roku ycia" % wi3c ni$&y nie z&ob3&zie wyksztacenia" 7ru&no. nie wyszo" 9o'iero nie&awno z&oa awansowa- z wyrabiacza ce$ie na 'o*ocnika $eo&ety @nie na stanowisko $eo&ety. (ak ska*a Zoi. a (e&ynie na 'o*ocnika. za trzysta 'i3-&ziesi)t rubli *iesi3cznieA" #e$o sze? nie bar&zo u*ia o&czytywa- skal3 na tyczce i Ele$ *,$by *ie- *n,stwo 'racy. ale nie *ia: koc ozy otrzy*yway zie*i3 w /wieczyst)0 @znowu ta wieczno2-5A &zieraw3 i bar&zo rza&ko u&awao si3 uszczkn)kawaek $runtu na 'otrzeby osie&li" F&zie *u ta* &o *iraba 1 wa&cy syste*u nawa&nia()ce$o. *iraba. kt,ry z &aleka wyczuwa ka&) nier,wno2- $runtu5 C,. 'ewnie z czase* u&a si3 znale>- le'sze za(3cie" Lecz teraz. teraz 1 &lacze$o tak cie'o ws'o*ina sw,( =sz17erek i czeka na wy'is ze sz'itala. eby *,c ta* wr,ci-. eby &owlec si3 c o-by na czworakac 6 Czy nie 'owinien racze( nienawi&zi- te$o *ie(sca. 'rzeklina- $o6 % ty*czase* nawet to. co naleaoby c osta- bicze* satyry. wy&awao si3 Ele$owi 'o 'rostu zabawne" < nowy &yrektor szkoy %ben !ier&ienow. kt,ry zerwa ze 2ciany /;z'aki0 ;awrasowa i wrzuci &o 'ieca @&ostrze$ na obrazie cerkiew i uzna $o za 'ro'a$an&3 reli$i(n)A" < kierowniczka re(onowe$o o2ro&ka z&rowia. rzutka +os(anka. kt,ra wy$asza 'relekc(e &la *ie(scowe( inteli$enc(i. a 'o cic u s'rze&a(e babo* kre'&eszyn. zani* 'o(awi si3 w skle'ie @i oczywi2cie bierze &wa razy &roe(A" < karetka 'o$otowia. wykorzystywana 'rzez sekretarza &o rozwoenia 'o *ieszkaniac *akaronu i *asa" < / urtowy0 an&el Erie*ba(ewa. kierownika skle'u: w (e$o skle'iku ni$&y nic nie *a. na &ac u 'i3trzy si3 sterta 'ustyc skrzynek. ale Erie*ba(ew zawsze &osta(e 're*ie za 'rzekroczenie 'lanu obrot,w. c os'oko(nie &rze*ie 'rzez cay &zie8 'rze& &rzwia*i swo(e( 'lac,wki" #est leniwy. nie c ce *u si3 way-. 'rzesy'ywa-. 'akowa-" F&y zao'atrzy (u w towar wszystkic lokalnyc 'ro*inent,w. wybiera sobie lu&zi. kt,ryc uzna(e za $o&nyc te$o zaszczytu i 'ro'onu(e: zawsze $otowy o&'aci- szczero2ci) za szczero2- i yczliwo2ci) za yczliwo2-"""

/!ierz 'u&o *akaronu 1 tylko cae0. /!ierz worek cukru 1 tylko cay50 Pu&o czy worek w3&ru(e nast3'nie z *a$azynu &o *ieszkania klienta. a Erie*ba(ew *a obroty" %lbo trzeci sekretarz ra(ko*u. kt,ry za'ra$n) na$le uko8czy- szko3 2re&ni) (ako ekstern. a e ko*'letnie nie wyznawa si3 w *ate*atyce. 'ostanowi zaatwi- s'raw3 'olubownie 1 zakra& si3 noc) &o nauczyciela1zesa8ca i wr3czy *u karakuow) sk,rk3" Po okrutnyc latac a$ru wszystko wy&awao si3 tylko zabawne" % co 'o a$rze *o$o wy$l)&a- 'owanie6 Co nie byo o&'oczynkie*6 Przecie (aka to rozkosz 1 woy- o z*ierzc u bia) koszul3 @zreszt) (e&yn). z 'rzetarty* konierzykie*. o butac i s'o&niac le'ie( nie *,wi-A i ',(2- na s'acer 'o $,wne( ulicy osa&y" Boo klubu 'o& trzcinowy* oka'e* zobaczy- a?isz: /Nowy z&obyczny ?il* ?abularny""" 0 i $u'ie$o Wa2k3. kt,ry zwou(e wszystkic &o kina" Bu'i- na(ta8szy bilet za &wa ruble 1 w 'ierwszy* rz3&zie. *i3&zy &zieciarni)" % raz w *iesi)cu 'oszale- 1 usi)2w cza(c anie z szo?era*i 1 Czecze8ca*i 1 i wy'i- ku?el 'iwa za &wa 'i3-&ziesi)t" 73 'o$o&3. z (ak) znosi zesanie. t3 bezustann) ra&o2- zaw&zi3cza 'rze&e wszystki* staruszko* Ba&*ino* 1 $inekolo$owi Nikoa(owi <wanowiczowi i (e$o onie #elenie %leksan&rownie" Cokolwiek by si3 i* 'rzy&arzyo. 'owtarza() niez*iennie: 1 #ak &obrze5 Nie &a si3 w o$,le 'or,wna- z ty*. co byo5 %le *ieli2*y szcz32cie. e tra?ili2*y &o te$o cu&owne$o *ie(sca5 =&ao si3 ku'i- boc enek 'szenne$o c leba 1 ra&o2-5 9o ksi3$arni 'rzywieziono &wuto*owe wy&anie Paustowskie$o 1 ra&o2-5 W klubie wy2wietla() &zi2 &obry ?il* 1 ra&o2-5 Przy(ec a tec nik &entystyczny i &o'asowa sztuczn) szcz3k3 1 ra&o2-5 Przysano (eszcze (e&ne$o $inekolo$a. kobiet3. te na zesanie 1 bar&zo &obrze5 Za(*ie si3 'oonictwe* i niele$alny*i skrobanka*i. Nikoa( <wanowicz zostawi sobie tylko intern3 1 *nie( 'ieni3&zy. ale za to wi3ce( czasu. a i za(3cie s'oko(nie(sze" Po*ara8czowo1r,owo1'ur'urowo1szkaratnie1a*arantowy zac ,& so8ca na& ste'e* 1 cu&o5 ;zczu'lutki. siwiute8ki Nikoa( <wanowicz bierze 'o& r3k3 swo() kr)$). 'rzyt3$). sc orowan) #elen3 %leksan&rown3 i ra>nie *aszeru() za osa&3 'o&ziwia- zac ,& so8ca" #e&nake ycie (ako (e&na wielka $irlan&a kwitn)cyc ra&o2ci roz'ocz3o si3 &la nic w &niu. w kt,ry* ku'ili na wasno2- zru(nowan) le'iank3 z o$r,&kie* 1 ostatni) 'rzysta8. ostatnie sc ronienie: &oy() w ni* &o ko8ca swoic *iaoby wte&y y-6A Nie *a() a&nyc &ni i u*r)" @=*rze- c c) raze*: u*,wili si3. e $&y (e&no u*rze. &ru$ie natyc *iast 'o&)y w (e$o 2la&y 1 'o co i &la ko$o *ebli 1 'rosz) wi3c stare$o C o*ratowicza. zesa8ca. by zbu&owa w k)cie c aty 'o&est z ce$ie 1 sa*an,w" Powsta(e *ae8skie oe: #akie szerokie5 #akie wy$o&ne5 Co za ra&o2-5 9o te$o uszy(e si3 worek na siennik i wy'c a

$o so*)" Nast3'ne za*,wienie &la C o*ratowicza 1 st, 1 koniecznie okr)$y5 Z&u*iewa si3 C o*ratowicz: sie&e*&ziesi)t lat na 2wiecie y(e. a okr)$e$o stou ni$&y nie wi&zia" 9lacze$o okr)$y6 1 /!ar&zo 'ana 'rosz3: o. taki5 1 'okazu(e Nikoa( <wanowicz swoi*i biay*i. zwinny*i r3ka*i $inekolo$a" 1 Musi by- okr)$y50 1 Nowe za&anie: z&oby- la*'3 na?tow). ale nie blaszan). tylko ze szka. na wysokie( n,ce. z &uy* knote* 1 i klosze &o nie(" W =sz17ereku takie( nie *a. z&obywa si3 () sto'niowo. &obrzy lu&zie 'rzywo) cz32ci z &aleka. ale w ko8cu na okr)$y* stole sta(e wy*arzona la*'a. w &o&atku z abaure* wykonany* 'rzez #elen3 %leksan&rown3 1 i tu. w =sz17ereku. w roku 19UR. $&y w stolicac lu&zie u$ania() si3 za kinkieta*i elektryczny*i i skonstruowano bo*b3 wo&orow) 1 la*'a na?towa na okr)$y* stole wyczarowu(e w $liniane( le'iance wykwintny salon z osie*naste$o wieku" Co za 2wi3to5 ;ia&a() we tro(e wok, stou i #elena %leksan&rowna *,wi ze wzruszenie*: 1 %c . Ele$. (ak &obrze na* si3 teraz y(e5 Czy 'an wie. e (e2li nie liczy&zieci8stwa. to na(szcz32liwszy okres *o(e$o ycia6 Ma rac(35 7o nie &obrobyt czyni nas szcz32liwy*i. lecz &obro- i s'os,b wi&zenia wasne$o ycia" < (e&no. i &ru$ie zawsze zaley o& nas sa*yc : czowiek zawsze *oe byszcz32liwy. (e2li tylko te$o zec ce. i nikt nie (est w stanie *u 'rzeszko&zi-" Prze& wo(n) *ieszkali 'o& Moskw) raze* z te2ciow). te2ciowa bya tak zrz3&liwa i nie'rze(e&nana w swe( wro$o2ci. a syn tak 'een szacunku &la *atki. e #elena %leksan&rowna 1 kobieta &o(rzaa. sa*o&zielna. nie 'ierwszy raz za*3na 1 czua si3 zu'enie za ukana" Lata te nazywa teraz /swoi* 2re&niowiecze*0" 7ylko (akie2 wielkie nieszcz32cie *o$o z*ieni- ten ?atalny uka& ro&zinny" < nieszcz32cie takie wy&arzyo si3 1 z winy sa*e( te2ciowe(: w 'ierwszy* roku wo(ny 'rzysze& &o ic &o*u obcy czowiek bez &oku*ent,w i 'o'rosi o ukrycie" Fo&z)c w sercu osc o2- wobec wasne( ro&ziny z c rze2ci(a8sk) *io2ci) bli>nie$o. te2ciowa uznaa za sw,( obowi)zek 'rzy$arn)- &ezertera 1 nawet nie s'ytaa *o&yc o z$o&3" 9ezerter s'3&zi 'o& $o2cinny* &ac e* &wie noce. 'ote* 'osze& sobie. 'ote* $o za'ali i w trakcie 'rzesuc ania wskaza &o*. w kt,ry* u&zielono *u sc ronienia" 7e2ciowa &obie$aa osie*&ziesi)tki. wi3c zostawiono () w s'oko(u. ale uznano za stosowne aresztowa'i3-&ziesi3cioletnie$o syna i czter&ziestoletni) synow)" Po&czas 2le&ztwa s'raw&zono. czy &ezerter by ic krewny*: $&yby by. to okoliczno2- ta *o$aby w'yn)- na za$o&zenie wyroku: czyn *ona by uzna- za w 'eni zrozu*iay. a nawet wybaczalny" 9ezerter okaza si3 (e&nak czowiekie* zu'enie obcy*. 'rzy'a&kowy* 1 i &ostali Ba&*inowie 'o &ziesi)tce: nie (ako ws',lnicy &ezertera. lecz (ako wro$owie o(czyzny. 2wia&o*ie &ziaa()cy

na szko&3 %r*ii Czerwone(" Wo(na si3 sko8czya. &ezerter wysze& na *ocy wielkie( a*nestii stalinowskie( z czter&zieste$o 'i)te$o @ istorycy &u$o b3&) a*a- sobie $owy. &lacze$o &arowano kar3 akurat &ezertero* 1 i to bezwarunkowoA" Wysze& i &awno (u za'o*nia. e w o$,le nocowa kie&y2 w czyi*2 &o*u. e ko*u2 staa si3 z te$o 'owo&u krzyw&a" % Ba&*in,w a*nestia nie ob(3a: nie byli wszak &ezertera*i. byli wro$a*i" E&sie&zieli swo(e &ziesi3- lat. ale nie zwolniono ic &o &o*u: nie &ziaali 'rzecie w 'o(e&ynk3. a w /$ru'ie0. w /or$anizac(i0 i 1 *) i ona5 7o za2 oznaczao wieczne zesanie" Przewi&u()c taki rozw,( wy'a&k,w Ba&*inowie zawczasu na'isali 'o&ania. eby 'rzyna(*nie( na zesaniu 'ozwolono i* by- raze*" < c o- 'ozornie nikt nie *ia nic 'rzeciwko te*u. c o- 'ro2ba bya (ak na(bar&zie( z$o&na z 'rawe* 1 *3a zesano na 'ou&nie Bazac stanu. a on3 &o kra(u krasno(arskie$o" Moe c ciano ic roz)czy- (ako czonk,w te( sa*e( or$anizac(i6 %le sk)&. nie c o&zio o a&ne re'res(e. nie zrobiono i* te$o na zo2- 1 'o 'rostu w Ministerstwie ;'raw Wewn3trznyc nie 'racowa taki urz3&nik. kt,ry *iaby obowi)zek )czy- *3,w i ony" Poniewa nikt nie *ia takie$o obowi)zku. wi3c nie 'o)czono ic " Pi3-&ziesi3cioletnia ona. c ora na reu*atyz*. znalaza si3 w ta(&ze. $&zie *o$a 'racowa- (e&ynie 'rzy wyr3bie lasu. czyli robi- to sa*o co w a$rze" @9o &zi2 (e&nak ws'o*ina ta($3 na& #enisie(e* 1 co za 'e(zae5A #eszcze 'rzez rok 'isali o&woania 1 &o Moskwy. &o Moskwy. &o Moskwy 1 i &o'iero wte&y s'eckonw,( o&stawi #elen3 %leksan&rown3 tuta(. &o =sz17ereku" #ake wi3c nie *ieli cieszy- si3 z ycia6 Nie 'okoc a- =sz17ereku6 < swo(e( $liniane( le'ianki6 Czy *o$li oczekiwa- wi3ksze( askawo2ci losu6 Po wieczne czasy 1 to 'o wieczne czasy5 Ma()c &o &ys'ozyc(i wieczno2- *ona &oskonale zba&a- kli*at =sz17ereku5 Nikoa( <wanowicz wywiesza za okne* trzy ter*o*etry. wystawia 'uszk3 &o 'o*iaru o'a&,w. a 'o &ane &otycz)ce siy wiatru zac o&zi &o <nny ;ztre*. uczennicy &ziesi)te( klasy. kt,ra 'rowa&zi obserwac(e &la 'a8stwowe( stac(i *eteorolo$iczne(" ;tac(a stac(). a Nikoa( <wanowicz z $o&n) 'o&ziwu skru'ulatno2ci) $ro*a&zi wasne s'ostrzeenia w te( &zie&zinie" #u w &zieci8stwie 'rze() 'o o(cu. inynierze &ro$ownictwa. za*iowanie &o &oka&no2ci. 'orz)&ku i &ziaania" Nie wia&o*o. czy Borolenko by 'e&ante*. ale zwyk *awia- @a Nikoa( <wanowicz cytowa-A: /Porz)&ek w2r,& 'rze&*iot,w i s'raw (est o&zwiercie&lenie* s'oko(u &uc a czowieka0" < (eszcze (e&no z&anie cz3sto 'owtarza &oktor Ba&*in: /+zeczy zna() swo(e *ie(sce0" Ba&a rzecz zna swo(e *ie(sce. a *y nie 'owinni2*y (e( 'rzeszka&za-"

Na zi*owe wieczory Nikoa( <wanowicz *a inne 'oyteczne za(3cie: introli$atorstwo" Lubi 'rzywraca- ra&osny. sc lu&ny wy$l)& 'ostrz3'iony*. rozlatu()cy* si3 i skazany* na za$a&3 ksi)ko*" W =sz17ereku wykonano &la nie$o 'ras3 introli$atorsk) i bar&zo ostr) $ilotyn3 &o 'a'ieru" Le'ianka &o'iero co ku'iona. a (u Ba&*inowie oszcz3&za() ka&y $rosz. nie ku'u() ubra8. sk)'i) sobie wszystkie$o 1 ciua() 'ieni)&ze na ra&io tranzystorowe" #eszcze trzeba u*,wi- si3 ze s'rze&awc) 1 Bur&e*. eby o&oy baterie. kie&y b3&zie &ostawa: baterie s'rze&a(e si3 osobno i rza&ko bywa()" #eszcze trzeba 'rzea*a- w sobie 'rzeraenie. (akie o&czuwa ka&y zesaniec na *y2l o ra&iu: co 'o*y2li 'eno*ocnik M;W6 Czy nie uzna. e c c) suc a- Lon&ynu6 Lecz oto strac 'okonany. baterie ku'ione. ra&io w)czone 1 i *uzyka. rozkosz &la uszu wi3>nia: Puccini. ;ibelius. !ortnianski(. co &zie8 co2 nowe$o. *ona wybiera- z 'ro$ra*u 1 rozbrz*iewa w le'iance Ba&*in,w" < (u wy'eniony. nasycony (est ic 2wiat. (u nie c onie nicze$o z zewn)trz. ale sa* 'ro*ieniu(e. &zieli si3 na&*iare*" % na wiosn3 kr,tsze s) wieczory 'rzy ra&ioo&biorniku 1 czeka o$r,&5 7ysi)c *etr,w kwa&ratowyc swo(e( 'osia&o2ci Nikoa( <wanowicz roz'lanowa tak starannie. e ani si3 &o nie$o u*ywa stary ksi)3 !okonski( z Dysy*i F,ra*i i s'ec(alny* arc itekte*" W o2ro&ku z&rowia Nikoa( <wanowicz *i*o sze2-&ziesi)tki (est (eszcze bar&zo czynny 1 'racu(e na ',tora etatu i o ka&e( 'orze &nia i nocy '3&zi &o 'oro&,w" Nie c o&zi 'o aule. a bie$a z rozwiany*i 'oa*i *arynareczki z a$lowe$o ',tna. kt,r) uszya *u ona" 9o o'aty nie *a (u (e&nak siy 1 'oko'ie rano ', $o&zinki. zasa'ie si3 i *usi o&'ocz)-" +3ce i no$i o&*awia() w'raw&zie 'osusze8stwa. lecz 'lany *a ws'aniae i 'rze*y2lane &o na(&robnie(sze$o szcze$,u" E'rowa&za Ele$a 'o swy* 'usty* kr,lestwie. oznakowany* &wo*a 'alika*i. i c wali si3: 1 % t3&y 'rzez ca) &u$o2- o$ro&u b3&zie bie$a &r,ka" Po lewe( stronie zobaczy 'an kie&y2 niewielk) winnic3. winoro2l na 'ewno si3 'rzy(*ie" Na ko8cu &r,ki zbu&u(3 altank3 1 na('raw&ziwsz) altank3. (akie( =sz17erek (eszcze nie wi&zia5 Lun&a*ent (u (est 1 to ta*ten ',okr)$y *urek z sa*an,w @znowu C o*ratowicz: /9lacze$o ',okr)$y6A i tyczki" Po tyczkac 'uszcz3 c *iel" % obok zasa&z3 krzaki tytoniowe. niec 'ac n)" W &zie8 b3&zie*y c roni- si3 w altance 'rze& u'ae*. a wieczora*i 1 'iszanowne$o 'ana5 @;a*owara oczywi2cie te (eszcze nie *a5A Co o'r,cz te$o *a rosn)- w o$ro&zie 1 nie wia&o*o. wia&o*o nato*iast. cze$o nie b3&zie 1 nie b3&zie zie*niak,w. o$,rk,w. ka'usty. 'o*i&or,w i tykw. kt,re u'rawia() s)sie&zi" /7o *ona 'rzecie ku'i-50 C ar$u*entu() Ba&*inowie" erbat3 z sa*owara. 'rosz3

< ku'u()" Mieszka8cy =sz17ereku to lu&zie $os'o&arni. o&u() krowy. 2winie. owce. &r,b" Ba&*inowie te *a() ywy inwentarz. ale ic czowiek ku'i 'si) wierno2-6 Czy za 'ieni)&ze b3&zie ci3 tak obskakiwa- ka'ouc y czarno1biay 4uk. o$ro*ny (ak nie&>wie&>. albo *alutki s'rytny 7obik. cay biay. z ruc liwy*i czarny*i uszka*i6 Nie szanu(e*y (ako2 w lu&ziac *io2ci &o zwierz)t. 'ok'iwa*y sobie z czy(e$o2 'rzywi)zania &o kot,w" Czy (e&nak nie (est tak. e na('ierw 'rzesta(e*y lubi- zwierz3ta. a 'ote* 1 traci*y serce &o lu&zi6 Ba&*inowie koc a() swo(e czworono$i za c arakter i osobowo2-" < ta ser&eczno2-. kt,r) 'ro*ieniu() *aonkowie. bez a&ne( tresury 'rawie natyc *iast u&ziela si3 ic zwierz3to*" Zwierz3ta bar&zo lubi). $&y Ba&*inowie z ni*i roz*awia(): 'otra?i) suc acay*i $o&zina*i" Zwierz3ta c wal) sobie towarzystwo 'ana i 'ani i s) &u*ne. $&y *o$) z ni*i &ok)&2 ',(2-" #e2li 7obik ley w 'oko(u @'so* wolno 'rzebywa- w &o*u i wc o&zi&o8. kie&y tylko zec c)A i wi&zi. (ak #elena %leksan&rowna wka&a 'aszcz i bierze torb3. to (u wie. e b3&zie s'acer &o osa&y" Zrywa si3 wi3c z *ie(sca. '3&zi &o o$ro&u 'o 4uka i wraca raze* z ni*" Wi&ocznie 'owie&zia *u o s'acerze w (aki*2 'si* (3zyku 1 i 4uk 'rzybie$a 'o&niecony. $ot,w &o wy*arszu" 4uk &oskonale orientu(e si3 w czasie" E&'rowa&za Ba&*in,w &o kina. ale nie czeka 'rze& klube*. o&c o&zi 1 i zawsze wraca tu 'rze& ko8ce* seansu" Pewne$o razu ?il* by kr,tszy ni zazwycza( i 4uk s',>ni si3" <le byo roz'aczy. a 'ote* ile skok,w z ra&o2ci5 < tylko &o 'racy 'sy ni$&y nie o&'rowa&za() Nikoa(a <wanowicza 1 wie&z). e byby to nietakt" #e2li za2 'rze& wieczore* &oktor wyc o&zi za bra*3 swoi* lekki*. *o&zie8czy* krokie*. 'sy wyczuwa() (aki*2 ta(e*ny* instynkte*. czy i&zie o&ebra'or,& @wte&y *u nie towarzysz)A. czy k)'a- si3 @i wte&y i&) raze* z ni*A" 7o &aleka wy'rawa 1 k)'a- si3 *ona w rzece Czu. 'i3- kilo*etr,w o& osa&y" %ni *ie(scowi. ani zesa8cy. ani *o&zi. ani &oro2li nie c o&z) ta* zbyt cz3sto 1 za &aleko" C o&zi tylko &zieciarnia i &oktor Ba&*in z 'sa*i" 7o (e&yny s'acer. kt,ry nie s'rawia 'so* 'rzy(e*no2ci: 2cieka (est twar&a i 'oro2ni3ta ku()cy*i trawa*i. 4uk *a obolae. 'okaleczone a'y. a 7obika wrzucono kie&y2 &o wo&y i boi si3 w'a2- &o nie( (eszcze raz" Poczucie obowi)zku (est (e&nak silnie(sze ni strac i b,l. tote 'sy wiernie towarzysz) &oktorowi" 9o'iero trzysta *etr,w 'rze& rzek) 7obik zwalnia. eby $o nie za'ano. 'rze'rasza usza*i i ka&zie si3. o&owl3 tru&no uzna- za 'raktyczn) 1 sa*e 'sy i koty" Ba&*inowie rozu*u() tak: *leko i *i3so *ona ku'i- na tar$u. ale $&zie

'rzezornie zac owu()c bez'ieczny &ystans" 4uk 'o&c o&zi &o skra(u urwiska. uka&a na ni* swo(e &ue ciao i obserwu(e k)'iel z $,ry (ak 'os)$" 7obik uwaa za sw,( obowi)zek o&'rowa&za- r,wnie Ele$a. kt,ry cz3sto bywa u Ba&*in,w" @7ak cz3sto. e bu&zi to czu(no2- 'eno*ocnika: wy'ytu(e: /% &lacze$o tak si3 'rzy(a>nicie6 Co was )czy6 E czy* roz*awiacie60A 4uk nie *usi o&'rowa&za- Ele$a. ale 7obik 1 tak" < to bez wz$l3&u na 'o$o&3" Na &worze &eszcz i boto. *ona z*arzn)- w a'y. nie c ce si3 7obikowi wyc o&zi-. ale 1 ',(&zie5 #est te 'osa8ce* 1 $&y trzeba 'rzekaza- Ele$owi wia&o*o2-. e &zi2 w klubie $ra() &obry ?il* albo e w ra&iu za'owia&a si3 ciekawy koncert. albo e w skle'ie 'o(awio si3 co2 atrakcy(ne$o. Ba&*inowie zaka&a() 7obikowi ',cienn) obro3 z karteczk). 'okazu() 'alce* kierunek i *,wi): /9o Ele$a50" < 7obik bie$nie 'osusznie na swoic wysokic . cienkic a'ac . a nie zastawszy $os'o&arza czeka cier'liwie 'o& &rzwia*i" Na(&ziwnie(sze. e nikt $o te$o nie uczy. nie tresowa. 'o 'rostu 'o() wszystko &obry* 'si* serce* i zacz) s'enia- sw,( obowi)zek" @7rzeba (e&nak &o&a-. e Ele$ za ka&y* raze* 'o&bu&owu(e (e$o zaan$aowanie i&eowe s*akowity*i bo&>ca*i *aterialny*i" A 4uk wielko2ci) i sylwetk) 'rzy'o*ina owczarka nie*ieckie$o. ale nie *a w ni* c arakterystyczne( &la te( rasy a$resywno2ci. czu(no2ci. 'rze'enia $o &obrotliwy s'ok,( stworzenia &ue$o i silne$o" Nie (est (u *o&y. *ia wielu wa2cicieli. a Ba&*in,w wybra sobie sa*" Prze&te* nalea &o kierownika cza(c any Wasa&ze" Wasa&ze trzy*a $o na uwi3zi obok 'o(e*nik,w z naczynia*i. a czase* &la zabawy s'uszcza z a8cuc a i szczu na 'sy s)sia&,w" 4uk walczy &zielnie i szerzy w2r,& tyc s'asionyc ,tyc kun&li 'raw&ziwy 'o'oc " Z natury &obry i s'oko(ny. nie *,$ 'rzecie nie wierzy- swe*u 'anu" Po&czas (e&ne( z takic c wil wolno2ci 4uk bawi na 'si* weselu w 'obliu &o*u Ba&*in,w i wi&ocznie 'oczu (e$o ser&eczno2-. bo zacz) 'rzybie$a- na 'o&w,rko. c o- nikt $o ta* nie 'o&kar*ia" Wasa&ze wy(ec a z =sz17ereku i 'o&arowa 4uka swo(e( 'rzy(aci,ce. zesance G*ilii" G*ilia &baa o 4uka. ale on zrywa si3 z a8cuc a i ucieka &o Ba&*in,w" G*ilia obraaa si3 na Ba&*in,w. zabieraa 4uka. 'rzywi)zywaa 1 a on i tak ucieka" Przywi)zaa wi3c &o a8cuc a koo sa*oc o&owe" Pewne$o razu 4uk zobaczy (e&nak na ulicy #elen3 %leksan&rown3 i 'ozna (). c o- o&wr,cia twarz w &ru$) stron3" ;zar'n) 1 i (ak ko8 'oci)$owy. c ry'i)c z wysiku. wl,k za sob) koo 'rzez sto *etr,w. &o',ki nie 'a&" Po ty* z&arzeniu G*ilia o&st)'ia 'sa" = nowyc 'a8stwa 4uk szybko uzna abstrakcy(ny u*aniz* za obowi)zu()c) nor*3 'ost3'owania" <nne 'sy 'rzestay si3 $o ba-. a 'rzec o&ni,w traktowa yczliwie. c o- bez na&*ierne( 'ou?ao2ci"

W =sz17ereku *ieszkali (e&nak *io2nicy 'olowania" C o&zili 'i(ani 'o ulicac auu i z braku le'sze( zwierzyny zabi(ali 'sy" 9wukrotnie strzelali te &o 4uka" 7eraz ba si3 ka&e$o wy*ierzone$o we8 otworu. nawet obiektywu a'aratu i nie 'ozwala si3 ?oto$ra?owa-" Ba&*inowie *ieli te koty 1 roz'ieszczone. ka'ry2ne i roz*iowane w sztuce. ale Ele$ s'aceru()c 'o sz'italny* 'arku wyobraa sobie wa2nie 4uka. o$ro*ny. &obry eb 4uka. i to nie na ulicy. ale w kwa&racie swo(e$o okna: oto w oknie 'o(awia si3 eb 4uka 1 'ies stan) na tylnyc a'ac i za$l)&a 'rzez okno (ak czowiek" % to znaczy. e obok 'o&skaku(e 7obik. a za c wil3 z(awi si3 Nikoa( <wanowicz we wasne( osobie" < na$le Ele$ 'oczu z rozrzewnienie*. e (est cakie* za&owolony ze swe$o losu. e 'o$o&zi si3 z zesanie* i 'rosi !o$a (e&ynie o z&rowie. o nic inne$o" 7rzeba y- tak (ak Ba&*inowie 1 cieszy- si3 ty*. co (est5 Praw&ziwy *3&rzec za&owala si3 *ay*" Bt, to (est o'ty*ista6 7o czowiek. kt,ry *,wi: wszystko i&zie >le. wsz3&zie (est (eszcze $orze(. ale *nie si3 u&ao. *nie (est &obrze" < cieszy si3 ty*. co *a" % 'esy*ista6 Pesy*ista 'owia&a: wszystko i&zie ws'aniale. wsz3&zie (est &obrze. tylko *nie si3 nie u&ao. *nie (est >le" < bezustannie za&r3cza si3 swo() ci3k) &ol)" !yle tylko wytrzy*a- to leczenie5 Wyrwa- si3 z tyc or*onotera'ii 1 we wz$l3&nie zno2ny* stanie" !yle zac owa/libi&o0 i to. co trzeba 1 bo bez te$o. bez te$o""" < wr,ci- &o =sz17ereku" < 'rzesta- by- kawalere*5 Eeni- si35 Zo(a 'ewnie nie 'rzy(e&zie" % (e2li nawet 'rzy(e&zie. to &o'iero 'o stu&iac . za ',tora roku" Znowu czeka-. czeka-. cae ycie czeka- 1 nie. &osy- (u czekania5 Mona by oeni- si3 z Bsan)" Co za $os'o&yni5 1 'rzeciera zwycza(ne talerze. 2ciereczka na ra*ieniu. a wy$l)&a (ak kr,lewna. oczu nie o&erwiesz5 7o byby soli&ny zwi)zek 1 &o* zbu&owa-. &zieci nia8czy-""" % *oe <nna ;ztre*6 7roc 3 $u'io. *a &o'iero osie*na2cie lat" C ocia """ =rok *o&o2ci """ <nna *a taki roztar$niony. a zaraze* bezczelny u2*iec . (est w ni* i za&u*a. i wyzwanie" 7o te kusi""" % wi3c nie wolno wierzy-. nie wolno u&zi- si3. nie wolno suc a- tyc takt,w sy*?onii !eet oXena5 Wszystko to 'obone yczenia. ba8ki *y&lane" =s'okoi- oszalae serce 1 i nie wierzy-5 Na nic nie czeka-5 Nie s'o&ziewa- si3 a&nyc z*ian na le'sze5 Ciesz si3 ty*. co *asz5 kleszczy 1 ra&iotera'ii.

#ak /wieczno2-0 1 to wieczno2-5 Rozdzia d #dzie!%" pier !z" Ele$ zetkn) si3 z ni) w &rzwiac 'awilonu" =skoczy w bok. 'rzytrzy*a &rzwi 1 sza z taki* i*'ete*. e (ak nic zwaliaby $o z n,$" 9ostrze$ tylko b3kitny beret na czekola&owyc wosac . $ow3 'oc ylon) (akby 'o& wiatr i (aki2 z&u*iewa()cy. nie'raw&o'o&obnie &u$i 'aszcz. za'i3ty 'o& szy(3" F&yby wie&zia. e to c,rka +usanowa. na 'ewno by zawr,ci" % e nie wie&zia 1 'osze& &o 'arku na sw,( sa*otny s'acer" %wieta bez tru&u zaatwia sobie 'rze'ustk3 1 'rzecie o(ciec nie *ia siy ze(2- &o allu. a 'oza ty* by czwartek. &zie8 o&wie&zin" Z&(3a 'aszcz. a na bor&owy sweterek narzucia biay ?artuc 1 tak ciasny. e 'asowaby na ni) c yba tylko w &zieci8stwie" Po wczora(szy*. trzeci* zastrzyku Pawe Nikoa(ewicz na'raw&3 o'a& z si i (e2li nie *usia. to nie wysuwa nawet n,$ s'o& koca" Nie wstawa. (a& bez a'etytu. nie zaka&a okular,w i nie w&awa si3 w roz*owy" Znikn3a $&zie2 (e$o niezo*na wola. 'o&&a si3 c orobie" Nowotw,r. kt,ry na('ierw $o irytowa. 'ote* na'awa l3kie*. zawa&n) teraz or$aniz*e* i to on. a nie Pawe Nikoa(ewicz &ecy&owa o ty*. co *a by-" Pawe Nikoa(ewicz wie&zia. e %wieta wr,cia z Moskwy. i czeka na ni) o& sa*e$o rana" Czeka (ak zawsze z ra&o2ci). ale &zi2 r,wnie z 'ewny* nie'oko(e*: Ba'a *iaa o'owie&zie- c,rce o li2cie o& Mina(a. o +o&iczewie. o Fuzunie 1 o wszystki*" 9otyc czas %wieta nie *usiaa o niczy* wie&zie-. teraz (e&nak 'otrzebna bya (e( $owa i ra&a" 7o *)&ra &ziewczyna. *)&rze(sza nawet o& ro&zic,w. a *i*o to Pawe Nikoa(ewicz czu si3 nie'ewnie: (ak zarea$u(e6 Czy zrozu*ie6 Czy nie os)&zi zbyt 'oc o'nie6 %wieta wkroczya ener$icznie i za*aszy2cie. c o- w (e&ne( r3ce niosa '3kat) torb3. a &ru$) 'rzytrzy*ywaa ?artuc na ra*ieniu" #e( *o&a twarz (a2niaa 2wieo2ci). nie byo w nie( te$o s*3tne$o ws',czucia. z (aki* lu&zie 'o&c o&z) &o ci3ko c oryc . a kt,re s'rawioby 'rzykro2- Pawowi Nikoa(ewiczowi" 1 No. tatku5 Co ty wy'rawiasz6 1 'rzywitaa si3 &ziarsko. usia&a na brze$u ,ka i szczerze. bez cienia u&awania ucaowaa o(ca w oba nie o$olone 'oliczki" 1 #ak si3 czu(esz6 Musisz *i wszystko &oka&nie o'owie&zie-" No. *,w5 #e( kwitn)cy wy$l)& i ten rze2ki. wy*a$a()cy ton 'o&niosy Pawa Nikoa(ewicza na &uc u. tote nieco si3 oywi"

1 #ak by ci tu 'owie&zie-6 1 zacz) 'owoli i z na*yse*. (akby o&'owia&a sa*e*u sobie" 1 Fuz c yba si3 nie z*nie(szy. ale (ako2 atwie( 'orusza- $ow)" Ma* wraenie. e troc 3 atwie(" 7ak *i si3 wy&a(e" Mnie( uciska" C,rka bez 'ozwolenia. lecz tak. eby nie s'rawi- b,lu. roz'i3a *u konierzyk 'ia*y i obe(rzaa $uz 1 ba&awczo. rzeczowo. (ak lekarz. kt,ry co&ziennie *a &o czynienia z taki*i 'rzy'a&ka*i" 1 Nic $ro>ne$o5 1 orzeka" 1 Powi3kszony $ruczo. i tyle" % *a*a narobia takie( 'aniki. e s'o&ziewaa* si3 nie wia&o*o cze$o" M,wisz. e troc 3 ci le(6 No wi&zisz. zastrzyki robi) swo(e5 Bie&y $uz b3&zie &wa razy *nie(szy i 'rzestanie ci 'rzeszka&za-. b3&ziesz *,$ si3 st)& wy'isa-" 1 E( tak 1 westc n) Pawe Nikoa(ewicz" 1 F&yby to byo &wa razy *nie(sze. &aoby si3 y-" 1 < leczy- si3 w &o*u5 1 My2lisz. e *,$by*6 1 Eczywi2cie5 Przyzwyczaisz si3 &o leku. or$aniz* 'rzestanie tak $watownie rea$owa- i b3&ziesz *,$ &ostawa- zastrzyki w &o*u" Zostaw to na*5 Zaatwi*y5 Pawe Nikoa(ewicz o&zyskiwa &obry u*or" Zaatwi) albo i nie. ale &eter*inac(a c,rki. (e( wola walki. na'eniay $o &u*)" Nawet bez okular,w wi&zia szczer) i uczciw) twarz %wiety. tak) ener$iczn). tak) bystr). z ruc liwy*i noz&rza*i i ruc liwy*i brwia*i. kt,re tak $niewnie *arszczyy si3 na wi&ok ka&e( nies'rawie&liwo2ci" Bto2 1 c yba Forki 1 'owie&zia: (eeli two(e &zieci nie s) le'sze o& ciebie. to s'o&zie2 (e na 'r,no i na 'r,no ye2" Pawe Nikoa(ewicz nie y na 'r,no" Nie'okoi si3 (e&nak. czy c,rka wie o /ta*ty*0 i co 'owie" %wieta nie 2'ieszya si3. wy'ytywaa o leczenie. o lekarzy. za(rzaa &o sza?ki. s'raw&zia. co (u z(a&. a co si3 ze'suo. wy(3a z torby nowe s*akoyki" 1 Przywioza* ci butelk3 s'ec(alne$o wina na wz*ocnienie. 'i( 'o kieliszeczku" 7u *asz czerwony kawior. lubisz $o. 'raw&a6 % tu 'o*ara8cze" Z Moskwy5 1 9zi3ku(3" Przez ten czas zlustrowaa wzrokie* sal3 i 'ozostayc 'ac(ent,w. 'o czy* skrzywia si3 'orozu*iewawczo 1 *asz rac(3. straszne tu &zia&ostwo. ale trzeba 'o&c o&zi- &o te$o z u*ore*" Wreszcie 'rzysun3a si3 blie( i c o- nikt ic racze( nie sysza. zniya $os:

1 7ak. tato. to okro'ne 1 o& razu 'rzyst)'ia &o se&na s'rawy" 1 W Moskwie stale si3 o ty* *,wi" Zaczyna() si3 rewiz(e wyrok,w" 7o (u 'rawie *asowe z(awisko" 1 Masowe6 1 9osownie *asowe5 #aka2 e'i&e*ia" Eb3&5 Przecie nie *ona zawr,ci- koa istorii5 Bto to robi6 #aki* 'rawe*6 Z$o&a. os)&zono tyc lu&zi. skazano ic susznie czy niesusznie. ale 'o co 'ozwala- i* wraca-6 Przecie taki 'owr,t &o &awnie(sze$o ycia (est &la nic tru&ny i bolesny5 7rzeba *ie- troc 3 lito2ci i zostawi- ic ta*. $&zie s)5 Niekt,rzy nie y() 1 'o co o nic 'rzy'o*ina-6 Po co rozbu&za- w ic ro&zinac (akie2 nieuzasa&nione na&zie(e i c 3ze*sty6 < co w o$,le znaczy to sowo 1 /re abilitac(a06 Przecie nie *oe oznacza-. e taki kto2 by zu'enie niewinny5 ;koro $o skazano. to co2 ta* *usia *ie- na su*ieniu. to oczywiste" C o-by &robiaz$5 #aka *)&ra5 Z (aki* arliwy* 'rzekonanie* to *,wia5 Nie roz*awiali (eszcze o s'rawie Pawa Nikoa(ewicza. ale czu. e nie zawie&zie si3 na c,rce. e %a b3&zie 'o (e$o stronie" 1 ;yszaa2 o 'rzy'a&kac 'owrot,w6 9o Moskwy te6 1 Nawet &o Moskwy5 Wszyscy c c) wraca- &o Moskwy5 Ci)$nie ic ta* (ak 'szczoy &o *io&u" % (akie z&arza() si3 tra$e&ie5 Wyobra> sobie: *ieszka sobie czowiek s'oko(nie i na$le wzywa() $o 1 /ta*0" Na kon?rontac(3 z taki*. co wr,ci5 Wyobraasz to sobie6 Pawe Nikoa(ewicz wz&ry$n) si3" %a zauwaya to. lecz zawsze &o'owia&aa *y2l &o ko8ca. nie *o$a si3 'owstrzy*a-. 1 """ < c c). eby 'owt,rzy to wszystko. co *,wi &wa&zie2cia lat te*u5 Co2 niesyc ane$o5 Bto by 'a*i3ta6 Bo*u to 'otrzebne6 ;koro tak was 'rzy'ilio. to sobie re abilitu(cie. 'rosz3 bar&zo. ale bez tyc kon?rontac(i5 Po co szar'a- lu&zio* nerwy6 Przecie ten czowiek wr,ci 'ote* &o &o*u 1 i c cia si3 'owiesi-5 Pawa Nikoa(ewicza obla zi*ny 'ot" Nie 'o*y2la. e s)& *oe $o wezwa- na kon?rontac(3 1 z +o&iczewe*. z #elczanski*. z inny*i""" 1 % kto kaza ty* &urnio* 'o&'isywa- r,ne bz&ury na siebie6 Przecie *o$li nie 'o&'isywa-5 1 $i3tki u*ys %y o$arnia wszystkie as'ekty s'rawy" 1 Bto *a czelno2o&$rzebywa- 'rzeszo2- nie *y2l)c o lu&ziac . kt,rzy wte&y /'racowali06 % 'owinno si3 *y2le-5 #ak /oni0 cier'i)5 #ak 'rzeywa() te na$e z*iany5 1 Ma*a ci 'owie&ziaa6 1 7ak. tatku5 Wszystko5 W o$,le nie 'owiniene2 si3 ty* 'rze(*owa-5 1 c wycia $o za ra*iona" 1 C cesz zna- *o(e z&anie6 =waa*. e ten. kt,ry /in?or*u(e0. (est czowiekie*

2wiaty* i 2wia&o*y*5 Bieru() ni* na(szlac etnie(sze 'obu&ki. na(le'sze intenc(e. &ziaa &la &obra s'oecze8stwa5 ;'oecze8stwo ceni to i rozu*ie" Eczywi2cie czowiek taki *oe si3 czase* 'o*yli-. ale nie *yli si3 tylko ten. kto nic nie robi" En za2 'ost3'u(e z$o&nie ze swoi* instynkte* klasowy*. a instynkt klasowy ni$&y nie zawo&zi" 1 9zi3ku(3 ci5 9zi3ku(35 1 Pawe Nikoa(ewicz 'oczu na'ywa()ce zy. ale byy to &obre zy. zy ul$i" 1 7ra?nie to u(3a2: s'oecze8stwo ceni i rozu*ie" ;zko&a. e nie wia&o*o &lacze$o za s'oecze8stwo. za lu& uwaa si3 tylko tyc /na &ole0" ;'ocony*i 'alca*i 'o$aska c o&n) &o8 c,rki" 1 7o bar&zo wane. eby *o&zi nas zrozu*ieli. eby nie 'ot3'iali" Powie&z *i (eszcze""" #ak *y2lisz: czy w ko&eksie (est taki 'ara$ra?. eby nas teraz""" no. na 'rzyka& *nie""" s)&zi- za""" ?aszywe zeznania6 1 Wyobra> sobie 1 oywia si3 %a 1 e w Moskwie bya* raz 2wia&kie* &yskus(i o""" wa2nie takic niebez'iecze8stwac " < 'ewien 'rawnik 'owie&zia. e artyku za tak zwane ?aszywe zeznania 'rzewi&u(e na(wye( &wa lata. a 'oza ty* byy (u &wie a*nestie i (est absolutnie wykluczone. eby ktokolwiek ko$okolwiek *,$ s)&zi- za ?aszywe zeznania s'rze& lat5 % +o&iczew ani 'i2nie. *oesz by- 'ewien5 Pawe Nikoa(ewicz *ia wraenie. e $uz si3 skurczy" 7yle ra&o2ci5 1 %c . *o(a ty *)&ralo5 1 'owtarza uszcz32liwiony" 1 7y zawsze wszystko wiesz5 < wsz3&zie (este2 w sa*) 'or35 4eby nie ty""" Eb() r3ka*i &o8 c,rki i ucaowa () z uszanowanie*" Pawe Nikoa(ewicz by czowiekie* bezinteresowny*" 9obro &zieci 'rze&ka&a 'ona& wasne" Wie&zia. e 'oza lo(alno2ci). syste*atyczno2ci) i wytrwao2ci) nie wyr,nia si3 niczy* szcze$,lny*" Praw&ziwy rozkwit 'rzeywa wi3c w c,rce 1 i $rza si3 w (e( blasku" ;y*boliczny ?artuc ci)$le zsuwa si3 z ra*ion. zniecier'liwiona %a ze 2*iec e* zarzucia $o na o'arcie ,ka na& wykrese* te*'eratury" E te( 'orze &nia nikt z 'ersonelu nie za$l)&a &o sal" Zostaa w swoi* bor&owy* sweterku 1 nowy*. kt,re$o o(ciec (eszcze nie wi&zia" ;zeroki. biay. wesoy zy$zak bie$ o& *ankietu &o *ankietu 'rzez oba r3kawy i 'ier2 1 2wietnie 'asowa ten ener$iczny zy$zak &o ener$icznyc ruc ,w %y" E(ciec ni$&y nie aowa 'ieni3&zy na stro(e &la %y" Bu'owali rzeczy 'o zna(o*o2ci. za$raniczne 1 i ubieraa si3 %a 2*iao. &u*nie. 'o&kre2laa sw) rzuca()c) si3 w oczy uro&3. kt,ra tak znako*icie ws',$raa z (asny* i trze>wy* u*yse*" 1 ;uc a( 1 sze'ta o(ciec 1 a 'a*i3tasz. o co ci3 'rosie*6 Miaa2 si3 &owie&zie- o to &ziwne okre2lenie""" czyta* czase* albo sysz3 w ra&iu"""

/kult (e&nostki0" Czy to 'rzy'a&kie* nie (est aluz(a &o""" Zabrako Pawowi Nikoa(ewiczowi tc u. eby wy*,wi- nast3'ne sowo" 1 Ebawia* si3. tatku. e tak""" Ebawia* si3. e niestety tak""" Na z(e>&zie zwi)zku 'isarzy te 'ar3 razy bya o ty* *owa""" Nikt nie *,wi w'rost. a wszyscy u&a(). e wie&z). o co c o&zi" 1 ;uc a(. 'rzecie to 'o 'rostu""" blu>nierstwo5 Bto si3 o2*iela""" 1 Wsty& i a8ba5 Bto2 wy*y2li i teraz to kr)y. kr)y""" 7ru&no si3 'oa'a-. z (e&ne( strony /kult (e&nostki0. ale z &ru$ie( 1 /wielki kontynuator0. raz tak. raz siak""" 7rzeba &uo s'rytu. eby utrzy*a- si3 'o2ro&ku. 'oczeka-. co z te$o wyniknie" % tak w o$,le. tatku. naley &ostosowywa- si3 &o wy*o$,w e'oki" Z*artwisz si3. tatku. ale czy c ce*y. czy nie. *usi*y i2- z &uc e* czasu5 Wiesz. 'oznaa* w Moskwie 2ro&owisko literackie. nawet &o2&obrze""" My2lisz. e 'isarzo* atwo (est 'rzestawi- si3 na nowe tory. na nowy s'os,b *y2lenia6 !ar&zo tru&no5 %le (acy to &o2wia&czeni. (acy 'rzewi&u()cy lu&zie. (ak wielu rzeczy *ona si3 o& nic nauczy-5 W ci)$u te$o kwa&ransa. kie&y %a sie&ziaa 'rzy ni* i swoi*i szybki*i 'recyzy(ny*i re'lika*i roz'raszaa 'os3'ne cienie 'rzeszo2ci. wyczarowu()c r,wnocze2nie 2wietlane &ale. Pawe Nikoa(ewicz 'owesela. nabra otuc y i zu'enie nie *ia (u oc oty na roz*ow3 o $uzie. o 'rzeniesieniu &o inne( kliniki 1 'ra$n) tylko suc a- ra&osnyc o'owie2ci c,rki. w&yc a- ten i&)cy o& nie( 'oryw wiatru" 1 No *,we. o'owia&a( 1 'rosi" 1 Co u ciebie6 #ak ta* byo w Moskwie6 #este2 za&owolona6 1 %c 5 1 %a 'otrz)sn3a $ow) (ak ko8. kt,ry o'3&za si3 o& $z,w" 1 Czy Moskw3 *ona o'isa- sowa*i6 Moskw3 trzeba zobaczy- na wasne oczy. *ieszka- w nie(5 Moskwa to inny 2wiat5 Po(ec a- &o Moskwy 1 to (akby za(rze- w 'rzyszo2-5 Po 'ierwsze: w Moskwie wszyscy o$l)&a() telewiz(3""" 1 = nas te nie&u$o b3&zie" 1 Nie&u$o5""" < (aka 1 lokalna""" % w Moskwie 1 ycie (ak w 'owie2ciac Wellsa: lu&zie sie&z) sobie 'rze& telewizora*i. o$l)&a()" Co ta* zreszt) telewiz(a. suc a(. *a* wraenie 1 wiesz. e szybko si3 orientu(3 1 e (u wkr,tce z*ieni si3 cay nasz styl ycia. to b3&zie 'raw&ziwa rewoluc(a5 Nie c o&zi *i o 'ralki czy lo&,wki. to co2 wi3ce(. o wiele wi3ce(5 Na 'rzyka& 'rzeszklone alle. szklane 2ciany. wyobraasz sobie6 W otelac s) teraz takie niskie stoliki. zu'enie niziutkie. cakie* (ak w %*eryce" W 'ierwsze( c wili czowiek nawet nie wie. (ak 'rzy taki* usi)2-5 Mo&a si3 z*ienia i to bar&zo5 7akie ',cienne abaurki (ak u nas w &o*u to wsty& i a8ba. *ieszcza8stwo 1 *usz) by- szklane klosze5 D,ka z o'arcia*i

to te okro'ny wsty&. *o&ne s) niskie. szerokie wersalki albo ta'czany""" Pok,( wy$l)&a wte&y zu'enie inacze(" W o$,le ycie si3 z*ienia. nie *asz. tatku. 'o(3cia5 Wiesz. roz*awiaa* (u z *a*) 1 koniecznie *usi*y z*ieni- w &o*u *n,stwo rzeczy5 Eczywi2cie wszystko trzeba b3&zie 'rzywie>- z Moskwy. 'rzecie u nas nicze$o si3 nie &ostanie""" ;) niestety r,wnie bar&zo szko&liwe *o&y. &o'raw&y oburza()ce. na 'rzyka& taki wyuz&any taniec rock an& roll. to zu'enie nie &a si3 o'isa-5 < &o te$o rozczoc rane wosy 1 s'ec(alnie rozczoc rane. (akby si3 &o'iero co wstao z ,ka" 1 7o robota Zac o&u5 C ce nas z&e*oralizowa-" 1 Eczywi2cie. u'a&ek *oralny" %le to zna(&u(e natyc *iast o&zwiercie&lenie w kulturze. na 'rzyka& w 'oez(i" ;ko8czyli (u 'ou?n) roz*ow3. w zwi)zku z czy* %a zacz3a *,wi- $o2nie(. bez skr3'owania i wszyscy () syszeli" ;'o2r,& tyc wszystkic (e&ynie 9io*ka na&stawi uszu. eby c o- w ten s'os,b za'o*nie- o &okuczliwy* b,lu. nieuba$anie ci)$n)cy* $o na st, o'eracy(ny" Pozostali nie okazywali zainteresowania: tylko Wa&i* Zacyrko o&rywa si3 niekie&y o& ksi)ki i s'o$l)&a na 'lecy %wiety" Plecy te byy r,wno*iernie cie*nobor&owe z wy()tkie* (e&ne$o ra*ienia. na kt,re 'a&a za()czek 2wiata 1 nie 'ro*ie8 so8ca. lecz o&blask otwarte$o $&zie2 okna: ra*i3 to (a2niao soczyst) 'ur'ur)" 1 E'owia&a(. o'owia&a(5 1 'rosi o(ciec" 1 No wi3c. tatku. wy(az& by bar&zo u&any" W wy&awnictwie obiecano *i. e w)cz) &o 'lanu to*ik *oic wierszy" Co 'raw&a &o'iero za rok. ale to i tak bar&zo szybko" ;zybcie( nie &a ra&y5 1 %lka. na'raw&36 Na'raw&3 za rok wez*3 &o r3ki""" 1 Moe &o'iero za &wa. zobaczy*y""" Lawin) ra&o2ci 'rzywalia $o &zi2 c,rka5 Wie&zia. e zawioza &o Moskwy swo(e wiersze. ale &ro$a o& kartek *aszyno'isu &o ksi)ki z nazwiskie* %a +usanowa wy&awaa si3 bar&zo &aleka" 1 #ak ci si3 to u&ao zaatwi-6 %a u2*iec n3a si3 triu*?alnie" 7e bya &u*na" 1 Eczywi2cie. (e2li czowiek ',(&zie &o wy&awnictwa i za'ro'onu(e ta* swo(e wiersze. to nikt nie zec ce z ni* nawet roz*awia-5 %le %nna #ew$ien(ewna 'rze&stawia *nie M" . 'ote* ;" . 'rzeczytaa i* &wa czy trzy *o(e wiersze. orzekli. e &obre. &o ko$o2 za&zwonili. &o ko$o2 na'isali 1 wszystko 'oszo (ak z 'atka" 1 7o ws'aniale 1 'ro*ienia Pawe Nikoa(ewicz" Po$rzeba w sza?ce. znalaz okulary i zaoy (e. (akby (u *ia czyta- t3 'rzysz) ksi)k3"

9io*ka 'ierwszy raz w yciu wi&zia 'raw&ziwe$o 'oet3. w &o&atku nawet nie 'oet3. a 'oetk3" % usta otworzy" 1 Przy(rzaa* si3 yciu 'isarzy" #acy s) *ili. bez'o2re&ni. ser&eczni5 Laureaci 1 a *,wi) &o siebie 'o i*ieniu" 7acy skro*ni. 'rostolini(ni5 Na* si3 wy&a(e. e 'isarz bu(a $&zie2 w obokac . bla&y. u&uc owiony. &aleki o& wszystkie$o 1 ani 'rzyst)'5 % ty*czase* 1 nic 'o&obne$o5 Lubi) si3 zabawi-. 'o'i-. zak)si-. wyskoczy- za *iasto" % (acy s) towarzyscy5 +obi) sobie kaway" !oki *ona zrywa-5 Powie&ziaaby*. e to wa2nie 'isarze wesoo sobie y()" % kie&y trzeba na'isa- 'owie2-. za*yka() si3 na &aczy. &wa 1 trzy *iesi)ce 1 i $otowe5 ;trasznie 'o&oba *i si3 takie ycie 1 sa*o&zielne. wolne. $o&ne5 Zrobi3 wszystko. eby &osta- si3 &o zwi)zku 'isarzy5 1 7o nie b3&ziesz 'racowa- w swoi* zawo&zie6 1 zanie'okoi si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 7atku5 1 %a zniya $os" 1 9ziennikarstwo to loka(ska suba" Nie *a co si3 u&zi-" 9osta(e czowiek za&anie i *usi (e wykona-" 4a&ne( swobo&y. nic tylko wywia&y z ty*i""" znany*i lu&>*i" Nie *a nawet 'or,wnania5 Wiesz. 'ewien 'isarz. (ak tylko zosta 'isarze*. o& razu nauczy 'isa- ksi)ki on3 i siostrzenic3" 7eraz 'isz) wszyscy tro(e5 1 Co2 'o&obne$o5 1 !o to si3 o'aca5 1 %a. wiesz. troc 3 si3 (e&nak bo(3: a (e2li ci si3 nie 'owie&zie6 1 9lacze$o6 Naiwny (este2" Forki 'owie&zia: ka&y *oe zosta- 'isarze*" Prac) osi)$nie si3 wszystko5 W ostateczno2ci *o$3 zosta- 'isark) &la &zieci. to na'raw&3 *oe robi- ka&y5 1 W zasa&zie *asz rac(3 1 rozwaa Pawe Nikoa(ewicz" 1 Literatur) 'owinni za(*owa- si3 lu&zie z&rowi *oralnie" 1 < nazwisko *a* 'i3kne5 Nie b3&3 'ia- 'o& 'seu&oni*e*" Nazwisko i warunki zewn3trzne" #ak na 'isark3 'o 'rostu wy()tkowe" <stniao (e&nak (eszcze (e&no niebez'iecze8stwo. kt,re c,rka 'owinna bra- 'o& uwa$3: 1 % co b3&zie. (e2li krytyka si3 'rzycze'i6 Przecie to (akby 'ubliczne 'ot3'ienie. to niebez'ieczne5 Z o&rzucony*i &o tyu 'as*a*i czekola&owyc wos,w %wieta 'atrzya w 'rzyszo2(ak nieustraszona a*azonka: 1 Wi&zisz. tak na'raw&3 'owanie ni$&y *nie nie skrytyku(). bo w *oic ksi)kac nie b3&zie o&c yle8 i&eowyc " % co &o warto2ci artystycznyc 1 *,( !oe. ko$, to si3 krytyka nie cze'ia5 Na(wanie(sze to nie 'rzeoczy- z*ian. (akie niesie ycie" Prze&te*

zalecano: /Nie naley 'isa- o kon?liktac 50 % teraz6 /Laszywa teoria bezkon?liktowo2ci0" F&yby byy (akie2 r,nice 'o$l)&,w i z&a8. $&yby (e&ni *,wili 'o stare*u. a inni 'o nowe*u. to byoby wi&a-. e co2 si3 z*ienio" 7y*czase* wszyscy o& razu zaczyna() *,wi'o nowe*u. (e&no$o2nie 1 no i nie wi&a- a&ne$o zwrotu. a&ne( o&*iany" Powtarza*: na(wanie(sza rzecz to by- 'rzewi&u()cy* i &ostosowywa- si3 &o nowyc okoliczno2ci" Wte&y nie 'o&'a&a si3 krytyce""" % a. tatku. 'rosie2 o ksi)ki. 'rzyniosa* ci kilka" Nareszcie *asz troc 3 czasu na czytanie5 ;i3$n3a &o torby" 1 /= nas (u ranek0. /Hwiato na& zie*i)0. /Pracownicy 2wiata0. /F,ry w kwiatac 0""" 1 Poczeka(. /F,ry w kwiatac 0 c yba (u czytae*" 1 Czytae2 /Zie*i3 w kwiatac 0. a to s) /F,ry w kwiatac 0" E. (eszcze: /Mo&o2- z na*i0. koniecznie *usisz to 'rzeczyta-" ;a*e tytuy 'o&nosz) na &uc u. s'ec(alnie takie wybraa*" 1 7o &obrze 1 'owie&zia Pawe Nikoa(ewicz" 1 % nie 'rzyniosa2 cze$o2 senty*entalne$o6 1 ;enty*entalne$o6 Nie. tatku" #este2 teraz w taki* nastro(u""" My2laa*""" 1 7o wszystko zna* 1 Pawe Nikoa(ewicz trze'n) &wo*a 'alca*i o ku'k3 ksi)ek" 1 Przynie2 *i co2 &la &uszy" Wstaa. $otowa &o wy(2cia" 9io*ka. kt,ry 'onuro wierci si3 w swoi* k)cie 1 *oe z b,lu. *oe z braku o&wa$i. eby zacz)- roz*ow3 z &ziewczyn). i to 'oetk) 1 nabra 2*iao2ci i s'yta oc ry'le: 1 Prze'rasza* bar&zo 1 o&c rz)kn) 1 c ciae* za'yta-""" a co 'ani s)&zi o szczero2ci w literaturze6 1 ;uc a*6 1 %wieta s'o(rzaa na nie$o i u2*iec n3a si3 zac 3ca()co. $&y oc ry'y ton wyra>nie z&ra&za nie2*iao2- roz*,wcy" 1 Wsz3&zie ta szczero2-5 Wi&z3. e &otara nawet tuta(5 Caa re&akc(a 'rzez ni) 'oleciaa. ale nic nie 'o*o$o5 +ozazi si3 i rozazi5 Po'atrzya na 'rostack). nieroz$arni3t) twarz 9io*ki" H'ieszya si3. lecz *usiaa wyrwa- te$o c o'aka s'o& nie&obryc w'yw,w" 1 C o'cze. niec 'an 'osuc a5 1 ozna(*ia &obitnie (ak z trybuny" 1 %utor artykuu wszystko 'okr3ci albo cze$o2 nie 'rze*y2la" ;zczero2- w a&ny* wy'a&ku nie *oe by'o&stawowy* kryteriu* warto2ci ksi)ki" #e2li ksi)ka zawiera niesuszn) *y2l lub obce

na* nastro(e. szczero2- *oe (e&ynie zwi3kszy- szko&liwe o&&ziaywanie utworu. szczero2(est szko&liwa5 Ebiektywna szczero2- *oe by- s'rzeczna z 'raw&ziwo2ci) obrazu 'rze&stawiane$o ycia. *oe $o wy'acza- 1 rozu*ie 'an t3 &ialektyk36 9io*ka z tru&e* c wyta w)tek. *arszczy czoo" 1 Nie bar&zo 1 wyzna" 1 No &obrze. wytu*acz3 'anu 1 %wieta rozoya r3ce i biay zy$zak (ak byskawica 'rze*kn) 'rzez 'iersi o& &oni &o &oni" 1 7o a&na sztuka wybra- (akie2 ne$atywne z(awisko i 'o 'rostu (e o'isa-" 7rzeba (e&nak $3boko 'rzeora- tworzywo. eby obnay- te kieki 'rzyszo2ci. kt,ryc (eszcze nie wi&a-""" 1 Bieki""" 1 ;uc a*6 1 Bieki *usz) wyrosn)- sa*e 1 'o2'iesznie wtr)ci 9io*ka" 1 #e2li si3 (e 'rzeorze. to nie wyrosn)" 1 No &obrze. &obrze. 'rzecie nie roz*awia*y o rolnictwie5 Literatura 'owinna by'raw&ziwa. ale to wcale nie znaczy. e trzeba sku'ia- si3 na *anka*entac i nie&oci)$ni3ciac 5 Mona r,wnie o&wanie 'isa- o ty*. co &obre. eby stao si3 (eszcze le'sze5 ;k)& to ?aszywe zaoenie. e naley ukazywa- /surow) 'raw&306 9lacze$o 'raw&a *usi by- /surowa06 9lacze$o nie *oe by- 'orywa()ca. 'i3kna. o'ty*istyczna6 Caa nasza literatura 'owinna by- wa2nie taka 1 ra&osna. 2wi)teczna5 Po co 'isa- o yciu w tak cie*nyc barwac 6 7o obraa lu&zi5 Lu&zie lubi). $&y literatura u'i3ksza ic ycie5 1 W zasa&zie *a 'ani suszno2- 1 rozle$ si3 z tyu 'rzy(e*ny *3ski $os" 1 Po co szuka- &ziury w cay*6 %wieta nie 'otrzebowaa a&ne$o ws'arcia i bya 'ewna. e (e2li kto2 si3 o&ezwie. to oczywi2cie 'rzyzna (e( rac(3" E&wr,cia si3. biay zy$zak zal2ni w o&blasku 2wiata zza okna" Mo&y czowiek o wyrazistyc rysac . (e( r,wie2nik. 'ostukiwa o z3by ko8c,wk) czarne$o o,wka auto*atyczne$o" 1 Cze*u suy literatura6 1 ci)$n) &ale(" Nie wie&ziaa. czy *,wi &o nie(. czy &o 9io*ki" 1 Literatura *a &ostarcza- czowiekowi rozrywki i 'o'rawia- *u nastr,(" 1 Literatura to nauczycielka ycia 1 wyc ry'ia 9io*ka i zaczerwieni si3. czu()c niezr3czno2- te$o z&ania" Wa&i* o&rzuci $ow3 &o tyu" 1 %kurat5 !ez literatury te *ona y-" Cze$o ci3 nauczy6 Czy 'isarze s) *)&rze(si o& nas. 'raktyk,w6 !z&ura"

En i %a skrzyowali s'o(rzenia" My2leli to sa*o: byli r,wie2nika*i. 'o&obali si3 sobie. ale ka&e szo wasn) &ro$) i a&ne 'rzy'a&kowe s'o(rzenie nie *o$o oznacza'ocz)tku 'rzy$o&y" 1 W o$,le 'rzecenia si3 znaczenie literatury 1 *,wi &ale( Wa&i*" 1 Wyc wala si3 ksi)ki. kt,re wcale na to nie zasu$u()" Na 'rzyka& /Far$antua i Panta$ruel0" Czowiek *y2li. e to (akie2 arcy&zieo. czyta 1 i co6 ;a*e 2wi8stwa. szko&a na to czasu5 1 W)tek erotyczny wyst3'u(e r,wnie we ws',czesne( literaturze. (est czase* 'otrzebny 1 $or)co za'rotestowaa %wieta" 1 Nie koli&u(e z i&eowo2ci) &ziea" Na 'rzyka& w ksi)kac """ 1 Nie (est 'otrzebny 1 uci) stanowczo" 1 Bsi)ki nie s) o& 'obu&zania na*i3tno2ci" Hro&ki 'obu&za()ce ku'u(e si3 w a'tekac 5 Przesta 'atrze- na a*azonk3 w bor&owy* sweterku i nie czeka()c na (e( kole(n) re'lik3 'o$r)y si3 w lekturze" %wiet3 zawsze irytowao. e lu&zkie *y2li nie &ziel) si3 (asno i wyra>nie na suszne i niesuszne. tylko roz*ywa() si3. 'rzybiera() r,ne o&cienie i wywou() za*3t i&eolo$iczny" Czy ten *o&y czowiek 'o'iera (e( 'o$l)&y. czy nie6 ;'iera- si3 z ni* &ale( czy zrezy$nowa-6 Zrezy$nowaa i 'onownie zwr,cia si3 &o 9io*ki: 1 Musisz zrozu*ie-. c o'cze. e atwie( (est o'isywa- to. co (est. ni to. cze$o (eszcze nie *a. ale ty wiesz. e b3&zie" 7o. co wi&zi*y &zi2 na wasne oczy. niekoniecznie *usi by'raw&)" Praw&a to to. co 'owinno by-. co b3&zie w 'rzyszo2ci. (utro5 < trzeba o'isywawa2nie to nasze ws'aniae /(utro05 1 % kie&y (u nastanie6 Co b3&zie si3 o'isywa- (utro6 1 *arszczy czoo ten bezna&zie(ny s*arkacz" 1 #utro6 No. (utro b3&zie si3 o'isywa- 'o(utrze. (eszcze &alsz) 'rzyszo2-" ;taa w 'rze(2ciu *i3&zy ,ka*i 1 krze'ka. soli&na. z&rowa rusanowowska rasa" Pawe Nikoa(ewicz z satys?akc() wysuc a (e( wyka&u o literaturze" %a ucaowaa o(ca i uniosa &o8 w 'oe$nalny* $e2cie" 1 No. tatku. walcz o z&rowie5 Walcz. lecz si3. zniszcz ten $uz 1 i o nic si3 nie *artw5 1 'o&kre2lia znacz)co 1 wszystko 1 wszystko 1 wszystko b3&zie &obrze5

CZ DR-.A Rozdzia d #dzie!%" dr#$i 3 *arca 19UU r" 9ro&zy #eleno %leksan&rowno i Nikoa(u <wanowiczu5 Na('ierw za$a&ka: co to za *ie(sce i $&zie (este*6 W oknac kraty @co 'raw&a tylko na 'arterze 1 zabez'ieczenie 'rze& zo&zie(a*i. w &o&atku oz&obne: stalowe 'ro*ienie. rozc o&z)ce si3 z (e&ne$o ro$u na cae okno. blin& te nie *aA" W salac sto() ,ka z 'eny* wy'osaenie* 'o2cielowy*" W ka&y* ley zastraszony czowieczek" +ano &osta(e si3 'orc(3 1 c leb. cukier i erbat3 @tu o&st3'stwo o& re$ula*inu: &o&a() (eszcze 2nia&anie5A" Prze& 'ou&nie* 'anu(e 'onure *ilczenie. nikt z niki* nie roz*awia. ale wieczore* 1 aas i oywione &yskus(e" B,tnie o otwieranie lu?cika. z$a&ywanie. co ko$o czeka. albo s',r. z ilu ce$ie zbu&owano *eczet w ;a*arkan&zie" W &zie8 /ci)$a()0 'o(e&ynczo 1 na roz*owy z tute(szy*i ?unkc(onariusza*i. na r,ne tortury. na wi&zenia z ro&zin)" ;zac y. ksi)ki 1 &ozwolone" Niekt,rzy &osta() 'aczki i o'yc a() si3 ic zawarto2ci)" %&*inistrac(a 'rzyzna(e czase* &o&atkowe rac(e ywno2ciowe. ale nie ka'usio* @wie* na 'ewno. bo sa* &osta(3A" Z&arza() si3 rewiz(e 1 nie wolno *ie- wasnyc rzeczy. (ak zna(&). to zabiera(). &late$o trzeba (e c owa-" < walczy- o 'rawo &o s'acer,w" Na(wanie(szy* wy&arzenie* i zaraze* na(wi3kszy* utra'ienie* (est a>nia: czy b3&zie cie'a wo&a6 Czy (e( wystarczy6 #ak) bielizn3 &ostaniesz !ar&zo 2*ieszni s) nowi 1 c o&zi taki. za&a(e $u'ie 'ytania i w o$,le nie z&a(e sobie s'rawy. co $o tu czeka""" No. z$a&li2cie (u6 Pewnie 'owiecie. e z*y2la*: (eeli to wi3zienie tranzytowe. to sk)& 'o2ciel6 % (eeli 2le&cze to $&zie nocne 'rzesuc ania6 Po&e(rzewa*. e na 'oczcie w =sz17ereku kto2 'rze(rzy *,( list. wi3c c yba zrezy$nu(3 z &alszyc analo$ii" ;ie&z3 na te( onkolo$ii (u 'i)ty ty&zie8" C wila*i wy&a(e *i si3. e wr,cie* &o ta*te$o ycia i trwa ono w niesko8czono2-" !ezter*inowa o&sia&ka &o czasu zwoania s)&u s'ec(alne$o" 7o bar&zo *3czy" @% ko*en&antura &aa zezwolenie na trzy ty$o&nie. nie wr,cie* w wyznaczony* ter*inie i wa2ciwie *o$liby *nie (u s)&zi- za ucieczk3" A Lekarze nic nie *,wi) o wy'isie. nicze$o nie obiecu()" Pewnie z$o&nie z instrukc() *usz) wycisn)- z 'ac(enta. ile si3 &a. a wy'u2ci- $o &o'iero wte&y. kie&y krew 'rzestanie /trzy*a-0 leki"

% e?ekty6 7en. (ak $o okre2lili2cie w 'o'rze&ni* li2cie /eu?oryczny0 stan. w kt,ry* zna(&owae* si3 'o &w,c ty$o&niac leczenia. kie&y 'o 'rostu ra&o2nie 'owracae* &o ycia 1 *in)" !ar&zo au(3. e si3 wte&y nie wy'isae*" Leczenie 'rzestao 'o*a$a-. teraz (u tylko szko&zi" Na2wietla() *nie la*'a*i &wa razy &ziennie 'o &wa&zie2cia *inut. za ka&y* raze* 1 3SS /er O" !,le. kt,re *iae* (eszcze w =sz17ereku. &awno ust)'iy. ale za to zacz3y si3 *&o2ci @o& rent$ena. a *oe o& zastrzyk,w 1 'ewnie o& (e&ne$o i &ru$ie$oA" M3czy *nie to cay*i $o&zina*i" Palenie rzucie*. sa*o si3 rzucio" 7aki okro'ny stan 1 ani c o&zi-. ani sie&zie-. w ko8cu znalaze* (ako tako zno2n) 'ozyc(3 @wa2nie teraz tak le3 1 &late$o 'isz3 o,wkie* i ko2lawoA: bez 'o&uszki. na 'lecac . no$i troc 3 wye(. $owa troc 3 nie(. zwieszona ku 'o&o&ze" Bie&y i&3 na na2wietlanie i czu(3 ten $3sty /rent$enowski0 za'aszek. to o *ao *nie nie rozrywa o& 2ro&ka" Po&obno na *&o2ci &obra (est kiszona ka'usta i kiszone o$,rki. ale w sz'italu ic si3 nie ku'i. a &o skle'u nie wy'uszcza(): /Niec wa* krewni 'rzynios)50 Brewni5 Nasi krewni 'o krasno(arskie( ta(&ze na czworakac bie$a()5 Co *a robi- bie&ny zesaniec6 Wka&a* buty. 'rzewi)zu(3 babski szla?rok wo(skowy* 'ase* i &rau(3 &o &ziury w *urze" Przea3 i w 'i3- *inut (este* na rynku" M,( wi&ok niko$o nie &ziwi i nie 2*ieszy" 9ostrze$a* w ty* 'rze(aw r,wnowa$i &uc owe( nasze$o lu&u. kt,ry 'rzyzwyczai si3 (u &o wszystkie$o" C o&z3 'o rynku i tar$u(3 si3 'onuro @tak (ak tylko a$iernicy 'otra?i): na wi&ok tuste( biao1 ,te( kury trzeba *,wi-: /No. ciotka. to ile c cesz za te$o kurze$o suc otnika60A" ;k)& *a* ?ors36 ;) s'osoby5 M,( &zia&ek *awia: /Bo'ie(ka rubla strzee. a rubel $owy50 M)&re$o *iae* &zia&ka" +atu(3 si3 tylko ty*i o$,rka*i" W o$,le stracie* a'etyt" Fow3 *a* ci3k). kie&y2 'orz)&nie *i si3 w nie( zakr3cio" Cae szcz32cie. e rak (est o 'oow3 *nie(szy. le&wo $o wyczuwa*" 7ylko krew (est coraz $orsza. 'o() *nie r,ny*i lekarstwa*i na 'o&niesienie 'ozio*u leukocyt,w @'o&nosz). ale za to szko&z) na co2 inne$o5A i c c) w celu 'rowokac(i leukocytozy0 @tak to si3 w *e&ycynie nazywa 1 co za (3zyk5A &awa- *i zastrzyki""" z *leka5 !arbarzy8stwo5 9aliby le'ie( kubek takie$o 'rosto o& krowy5 Nie 'ozwol3 na zastrzyki z *leka5 Za nic5 Z or&ynatork) ra&iolo$ii (este* na noe. co s'otkanie. to awantura" Estatnio zacz3a ob*acywa- *i 'ier2 i narzeka-. e /brak reakc(i na sinestrol0. e unika* zastrzyk,w. e () oszuku(3" Estra kobieta5 Eburzye* si3 oczywi2cie @c o- ?aktycznie oszuku(35A"

E&$raa si3. e zrobi *i trans?uz(3" Wykr3ca* si3 (ak *o$3" +atu(e *nie $ru'a krwi 1 *a* 'ierwsz). rza&ko tak) 'rzywo)" Nato*iast wobec lekarki 'rowa&z)ce( nie u*ie* by- taki twar&y" 9lacze$o6 !o (est bar&zo a$o&na" @Nikoa(u <wanowiczu. o'owia&a *i 'an kie&y2. sk)& si3 wzi3o 'orzeka&o: /Da$o&ne sowo ko2ci a*ie0. ale za'o*niae*" Czy *,$by *i 'an 'rzy'o*nie-6A Ni$&y nie 'o&nosi $osu. nawet brwi nie 'otra?i z*arszczy- (ak naley" Prze'isu(e *i leczenie wbrew *o(e( woli 1 i s'uszcza oczy" % (a 1 sa* nie wie* &lacze$o 1 te ust3'u(3" E 'ewnyc s'rawac tru&no *i z ni) roz*awia-: (est *o&a. *o&sza o&e *nie i (ako2 $u'io 'yta- o r,ne szcze$,y" #est te a&na" E *e&ycynie *y2li (e&nak (ak ty'owy lekarz. 2le'o wierzy w s'raw&zone *eto&y leczenia i w a&en s'os,b nie *o$3 (e( 'rzekona-" W o$,le nikt tu nie raczy zniy- si3 &o &yskus(i ze *n). nikt nie c ce wi&zie- we *nie 'artnera. a nie zwycza(ne$o 'ac(enta" 4eby *ie- (asny obraz sytuac(i. *usz3 'o&suc iwa- roz*owy lekarzy. &o*y2la- si3. &o'owia&asobie to i owo. za$l)&a- &o ksi)ek *e&ycznyc 1 a i tak nie bar&zo wie*. co &ale(" Co robi-6 #ak 'ost)'i-6 Cz3sto ob*acu() *nie 'o& obo(czyka*i 1 (akie (est 'raw&o'o&obie8stwo 'rzerzut,w6 Po co bo*bar&u() *nie tysi)ca*i cz)stek ra&ioaktywnyc 6 Czy rzeczywi2cie tylko 'o to. eby $uz nie zacz) zn,w rosn)-6 % *oe to na wszelki wy'a&ek. z 'i3ciokrotny*. &ziesi3ciokrotny* za'ase* bez'iecze8stwa. (ak na bu&owie6 % *oe &late$o. e tak zaleca instrukc(a. (aka2 bez&uszna instrukc(a. kt,re( *usz) si3 trzy*a-. bo inacze( wyrzuc) ic z 'racy6 Z$o&a. ale (a nie *usz3 si3 trzy*a- instrukc(i5 M,$by* 'rzerwa- ten kr)$. tylko eby 'owie&zieli *i 'raw&35 Nie *,wi)" M,$by* 'lun)- na ten sz'ital i wy(ec a-. ale w taki* 'rzy'a&ku nie &ostan3 za2wia&czenia 1 Hwi3te$o Za2wia&czenia5. a za2wia&czenie 1 wia&o*o. w zsyce rzecz niezb3&na5 Moe (utro ko*en&ant albo o'er zec ce zesa- *nie trzysta kilo*etr,w &ale(. na 'ustyni3. a (a *u 1 bac 5 1 za2wia&czonko 'o& nos: /wy*a$a stae( kontroli i o'ieki lekarskie(0" Prosz3 bar&zo. obywatelu naczelniku5 Czy stary &o2wia&czony zek zrezy$nu(e z za2wia&czenia lekarskie$o6 Przeni$&y5 C, wi3c *i 'ozosta(e6 Na&al kr3ci-. u&awa-. oszukiwa-. ko*binowa- 1 'rzez cae ycie to sa*o5 @Bie&y czowiek robi si3 za s'rytny. to w ko8cu zaczyna 'o'enia- b3&y" ;a* na'ytae* sobie bie&y ty* liste* o& laborantki z E*ska 1 ty*. o kt,ry 'ana 'rosie*" E&&ae* $o lekarzo*. rzucili si3 (ak na z&obycz. za)czyli &o istorii c oroby i &o'iero 'oniewczasie zrozu*iae*. e or&ynatorka wykorzystaa to 'rzeciwko *nie: teraz bez

wa ania a'liku(e *i or*onotera'i3" % $&yby nie list. *oe *iaaby w)t'liwo2ci co &o &ia$nozy" A Za2wia&czenie. z&oby- za2wia&czenie i zwin)- si3 czy* 'r3&ze(" #e2li u&a *i si3 wr,ci- &o =sz17ereku. a $uz nie &a 'rzerzut,w. to wyko8cz3 $o korzenie* z <ssyk1Buu" Leczenie trucizn) *a w sobie co2 szlac etne$o: trucizna nie u&a(e niewinne$o lekarstwa. *,wi w'rost: 1 #este* trucizn)5 ;trze si35 =waa(5 %lbo ty. albo (a5 Ebo(e wie*y. (akie (est ryzyko5 Nie zaley *i na &u$i* yciu5 Nie 'rosz3 o nie5 Naye* si3 &osy-. 1 ci)$le 'o& konwo(e*. ci)$le w bole2ciac """ 7eraz 'ra$n3 'oy-: troszeczk3 bez konwo(u i bez b,lu 1 to szczyt *oic *arze8" Nie c c3 &o Lenin$ra&u. nie c c3 &o +io &e #aneiro. c c3 &o nasze( $uszy. &o nasze$o ubouc ne$o =sz17ereku5 <&zie lato: c ciaby* te$o lata s'a- 'o& $oy* niebe*. 'o& $wiaz&a*i. bu&zi- si3 w nocy i o&czytywa- $o&zin3 z 'ozyc(i Pe$aza i Dab3&zia""" Przey- to (e&no lato. tylko to (e&no lato 1 ale tak. eby wi&zie- $wiaz&y. eby nie za-*ieway ic a$rowe re?lektory" Pote* *,$by* si3 (u nie bu&zi-" < c ciaby* (eszcze. Nikoa(u <wanowiczu. c o&zi- z 'ane* wieczora*i @oraz z 4ukie* i 7obikie* oczywi2cie5A na& Czu. sia&a- na 'iaszczysty* &nie w na($3bszy* *ie(scu. $&zie wo&a si3$a 'owye( kolan. wyci)$a- no$i z nurte* i sie&zie- tak &u$o. &u$o. nieruc o*o (ak cza'la na &ru$i* brze$u" Nasza Czu nie w'a&a &o a&ne$o *orza ani (eziora" +zeka. $in)ca w 'iaskac 5 +zeka. kt,ra traci 'o &ro&ze swo(e na(le'sze wo&y i na(le'sze siy. traci na 'r,no. na&are*nie 1 'rzy(aciele5 Czy to nie sy*bol naszyc z*arnowanyc wi3ziennyc istnie8 1 (aowyc . skazanyc na za'o*nienie6 My te nicze$o nie &okona*y. roz'ynie*y si3 bez 2la&u" #este2*y tylko *artwy* zakole*. kt,re (eszcze nie wysc o. a wszystko. co z nas zostao. to zale&wie 'ar3 kro'el wo&y na &oni. o&robina. kt,r) si3 &zieli*y 1 s'otkanie. roz*owa. 'o*oc" +zeka $in)ca w 'iaskac 5 % ty*czase* lekarze c c) *i o&ebra- nawet to ostatnie zakole5 #aki*2 'rawe* @nie zastanawia() si3. czy w o$,le *a() takie 'rawo. s) 2wi3cie 'rzekonani. e tak5A beze *nie. za *nie. bez *o(e( z$o&y za&ecy&owali. e trzeba zastosowastraszn) *eto&3 leczenia 1 or*onotera'i3" Kor*onotera'ia (est (ak wy'alanie elaze* 1 *o*ent. a czowiek zosta(e kalek) na cae ycie" 7u. w klinice. to 'rozaiczny. rutynowy zabie$""" Wiele razy zastanawiae* si3 1 a teraz szcze$,lnie cz3sto 1 (aka wa2ciwie (est na(wysza cena ycia6 #ak) cen3 *ona za'aci-. a (akie( (u nie6 W szkoac ucz): 4ycie (est na(cennie(sz) warto2ci). bo czowiek y(e tylko raz""" % wi3c 1 trzy*a( si3 ycia za wszelk) cen3""" W a$rze wielu z nas zrozu*iao. e z&ra&a. wy&awanie na 2*ier- &obryc i

bezbronnyc lu&zi to zbyt wysoka cena. e nasze ycie nie (est (e( warte" Lecz $&y *,wili2*y o sualczo2ci. wazeliniarstwie. ka*stwie 1 z&ania byy 'o&zielone. nawet w a$rze lu&zie twier&zili. e tak) cen3 *ona (eszcze za'aci-" No &obrze. a (e2li za ocalenie ycia trzeba za'aci- ty* wszystki*. co na&a(e *u barw3. za'ac . urok6 #e2li to ocalone ycie s'rowa&za si3 &o trawienia. o&&yc ania. czynno2ci *i32ni i *,z$u 1 i nicze$o wi3ce(6 #e2li czowiek sta(e si3 (e&ynie c o&z)cy* uka&e* ?iz(olo$iczny*6 Czy ta cena nie (est zbyt wysoka6 Czy to nie ironia losu6 Ma* () za'aci-6 Po sie&*iu latac wo(ska i 'o sie&*iu latac a$ru 1 'o 'o&wo(onyc ba2niowyc czy bibli(nyc c u&yc latac 1 *a* zatraci- z&olno2- bycia *3czyzn)6 E nie5 Wasz ostatni list @&osze& niezwykle szybko 1 w 'i3- &niA bar&zo *nie 'oruszy: eks'e&yc(a $eo&ezy(na6 = nas6 #ak cu&ownie byoby wzi)- &o r3ki teo&olit5 C ocia 'rzez rok 'o'racowa- (ak czowiek5 7ylko czy *nie zaan$au()6 Przecie *usiaby* 'rzekroczywyznaczone $ranice *ie(sca 'obytu. 'oza ty* wszystkie te$o ty'u ba&ania s) ta(ne" Zawsze tak (est. a (a *a* krec 3 w yciorysie" Zac walacie /Most Waterloo0 i /+zy*. *iasto otwarte0. ale (a tyc ?il*,w nie obe(rz3: w =sz17ereku &ru$i raz ic nie wy2wietl). a tuta( byoby to *oliwe &o'iero 'o wy(2ciu ze sz'itala. ale eby ',(2- &o kina. trzeba by zaatwi- nocle$ na *ie2cie 1 nie &a ra&y" Poza ty* nie wie*. w (aki* stanie st)& wy(&3 1 *oe na czworakac """ C cecie *i 'o&esa- troc 3 ?orsy""" ;er&ecznie &zi3ku(3" W 'ierwsze( c wili c ciae* o&*,wi-: 'rzez cae ycie starae* si3 unika- @i unikn)e*A &u$,w" Przy'o*niae* sobie (e&nak. e 'o *o(e( ewentualne( 2*ierci co2 nieco2 zostanie i zabierzecie to sobie" Zostanie na 'rzyka& baranica. uszyta (u w =sz17ereku 1 bar&zo 'rzy&atna5 % &wa *etry czarne$o sukna. kt,re$o uywa* za*iast koca6 % 'o&uszka 'uc owa. 'rezent o& Mielniczuk,w6 % trzy skrzynki. na kt,ryc sy'ia*6 % &wa ron&le6 Bubek 1(eszcze z a$ru6 Dyka5 Wia&ro5 ;iekiera5 +eszta &rewna na o'a5 La*'a na?towa5 7yle te$o. e 'owiniene* by by- bar&zie( 'rzewi&u()cy i s'isa- testa*ent5 !3&3 bar&zo w&zi3czny. (e2li 'rzy2lecie *i ',tore( setki @nie wi3ce(5A" E waszy* za*,wieniu 1 na&*an$anian 'otasu. so&a. cyna*on 1 'a*i3ta*" Bu'i3 wszystko 'o wy(2ciu ze sz'itala" Po*y2lcie i na'iszcie. co wa* (eszcze 'rzywie>-" Moe elazko turystyczne6 Nie kr3'u(cie si3. 'iszcie. zaatwi35 Nikoa(u <wanowiczu. z 'a8skie$o ko*unikatu *eteorolo$iczne$o wynika. e w =sz1 7ereku (eszcze zi*a w 'eni i 2nie$" % tuta( wiosna na cae$o. a si3 wierzy- nie c ce5 % 'ro'os *eteorolo$ii: 'rosz3 'rzekaza- 'oz&rowienia &la <nny ;ztre*" !ar&zo ser&eczne 'oz&rowienia5 < 'owie&zcie (e(. e cz3sto o nie("""

% *oe le'ie( nie""" Nac o&z) *nie r,ne &ziwne *y2li i uczucia. sa* nie wie*. cze$o c c3" Cze$o oczeku(36 Cze$o *a* 'rawo c cie- i oczekiwa-6 Bie&y (e&nak 'rzy'o*ina* sobie nasze 'ocieszenie. nasze 'owie&zonko: /!yo $orze(50 1 to o& razu (ako2 *i ra>nie(" Bto (ak kto. ale *y nie *oe*y si3 'o&&awa-5 #eszcze 'owo(u(e*y5 #elena %leksan&rowna na'isaa 'ono- w ci)$u &w,c wieczor,w &ziesi3- list,w" Po*y2lae* sobie: kt, &zi2 tak 'a*i3ta o swoic bliskic i 'o2wi3ca i* cae wieczory6 Wa2nie &late$o bar&zo lubi3 'isywa- &o was &u$ie listy 1 wie*. e 'rzeczytacie ka&y z nic na $os. raz. 'ote* &ru$i. 'rze&yskutu(ecie ka&e sowo i o&'owiecie na wszystko" Pozosta8cie szlac etni i &obrzy (ak zawsze. 'rzy(aciele *oi5 Wasz Ele$0 Rozdzia d #dzie!%" %rze&i Pi)te$o *arca &zie8 na &worze by *$listy. 'rzesoni3ty zi*n) *awk). w sali za2 1 ciekawy i uroz*aicony: 9io*ka 'o&'isa z$o&3 na o'erac(3 i 'rzenosi si3 'i3tro nie(. na c irur$i3. a 'oza ty* 'rzybyli &wa( nowi" Pierwszy z nic za() ,ko 'o 9io*ce 1 w ro$u koo &rzwi" !y to wysoki czowiek. ale bar&zo z$arbiony. ze skrzywiony*i 'leca*i i twarz) starca" F,rne 'owieki *ia tak obrz*iae. a &olne tak *u obwisy. e oczy stay si3 cakie* okr)$e. a c orobliwie 'rzekrwione biaka i (asnobr)zowe t3cz,wki s'rawiay wraenie nienaturalnie wielkic " 7y*i wielki*i okr)$y*i ocza*i starzec 'rzy$l)&a si3 wszystki* z (ak)2 bezustann) i nie'rzy(e*n) uwa$)" 9io*ka 'rzez ostatni ty&zie8 czu si3 ?atalnie: no$a bolaa coraz bar&zie(. nie *,$ s'a-. nie *,$ si3 uczy- i z tru&e* 'anowa na& sob). eby nie krzycze-. nie 'rzeszka&zas)sia&o*" Cier'ia tak strasznie. e no$a nie wy&awaa si3 (u bezcenn) cz32ci) ciaa. lecz 'rzekl3ty* ci3are*. kt,re$o trzeba 'ozby- si3 (ak na(szybcie(" #eszcze *iesi)c te*u o'erac(a oznaczaa &la nie$o tra$e&i3. koniec 2wiata. a teraz czeka na ni) (ak na zbawienie" 7ak z*ienia si3 nasza *iara rzeczy i z(awisk" 9io*ka 'rze& 'o&'isanie* z$o&y nara&zi si3 w'raw&zie ze wszystki*i ws',towarzysza*i nie&oli. zasi3$n) ic o'inii. ale i &zi2. s'akowawszy (u sw,( toboek. e$na si3 z ni*i tak. eby (eszcze raz usysze- sowa otuc y i utwier&zi- si3 w suszno2ci 'o&(3te( &ecyz(i" < Wa&i* *usia 'owt,rzy- *u to. co (u kie&y2 'owie&zia: e 9io*ka *a szcz32cie. bo wykr3ci si3 tak tani* koszte*: e on. Wa&i*. c 3tnie by si3 z ni* za*ieni"

% 9io*ka ci)$le *ia w)t'liwo2ci: 1 Po&obno ko2- 'i) 'iu()" #ak zwycza(ne 'olano" Pono- nawet 'o& narkoz) czowiek syszy to 'iowanie""" Wa&i* (e&nak nie u*ia i nie lubi &u$o 'ociesza-: 1 Nie b3&ziesz 'ierwszy" <nni wytrzy*ali. to i ty wytrzy*asz" !y (ak zawsze obiektywny i s'rawie&liwy: sa* nie 'rosi o a&n) 'ociec 3 i nie zni,s by cze$o2 takie$o" Pocieszanie *iao w sobie co2 zawe$o. tr)cio reli$i)" Zac owywa si3 Wa&i* r,wnie 'ow2ci)$liwie. &u*nie i u'rze(*ie (ak w 'ierwszyc &niac 'obytu tuta(. tylko (e$o o$orzaa $,rska cera stawaa si3 coraz bar&zie( ,ta. 'rzez usta coraz cz32cie( 'rzebie$a skurcz b,lu. a czoo *arszczyo si3 ze z&ziwienia i irytac(i" 7ak. *,wi. e zostao *u osie* *iesi3cy ycia. ale o& te$o czasu (e>&zi konno. o&by 'o&r, &o Moskwy. roz*awia z Czierie$oro&cewe* 1 i w $3bi &uc a wierzy. e *i*o wszystko (ako2 si3 z te$o wykaraska" % teraz6 Lea tu (u *iesi)c 1 (e&en *iesi)c z tyc o2*iu. *oe wcale nie 'ierwszy. *oe (u trzeci albo czwarty6 Poruszanie si3 s'rawiao *u coraz wi3ksz) tru&no2- 1 o (e>&zie konne( i wy'rawie w $,ry nie byo nawet co *arzy-" !olao w 'ac winie" Z sze2ciu 'rzywiezionyc ksi)ek 'rzeczyta trzy. lecz zaczyna w)t'i-. czy 'roble* zwi)zku z, ru& *etali z 'ozio*e* ra&ioaktywno2ci w,& *a w o$,le (akiekolwiek znaczenie 1 czyta wi3c bez za'au. nie wy'isywa na *ar$inesac tylu wykrzyknik,w. uwa$ i znak,w za'ytania" Zawsze twier&zi. e ycie wte&y *a sens. $&y czowiekowi nie starcza &nia na wszystkie za(3cia" < oto na$le &nia zacz3o wystarcza-. ba 1 byo $o a za &uo: &nia starczao. a ycia 1 nie" E'u2ci Wa&i*a entuz(az*. 'as(a 'racy" #u nie bu&zi si3 tak cz3sto o 2wicie. eby 'oczyta- w ciszy i s'oko(u. a czase* 'o 'rostu lea z $ow) 'o& koce* i *y2la. e *oe le'ie( 'o&&a- si3. zrezy$nowa-. za'rzesta- walki" Po co si3 *3czy-6 Froz) i wstr3te* 'rze(*owao $o to aosne otoczenie. te i&iotyczne roz*owy 1 i trac)c 'anowanie na& sob) *ia oc ot3 wy-. wy- (ak zwierz3 w 'otrzasku: /9osy-5 Pu2- *o() no$35 Pu2-50 Matka Wa&i*a &otara &o czterec wysoko 'ostawionyc osobisto2ci. ale zota nie zaatwia" Przywioza z +os(i cza$3. u*,wia si3 z salow). eby ta za'arzaa $rzyb &la Wa&i*a co &ru$i &zie8. a sa*a 'oleciaa z 'owrote* &o Moskwy. koata- &o &rzwi nast3'nyc &y$nitarzy" Nie *o$a 'o$o&zi- si3 z *y2l). e zoto ley $&zie2 bezuytecznie. a ty*czase* 'rzerzuty ataku() ciao (e( syna" 9io*ka 'o&sze& i &o Bosto$otowa 'owie&zie- ostatnie sowo albo (e usysze-" Bosto$otow lea na ,ku: no$i zarzuci na o'arcie. a $ow3 zwiesi 'onie( *ateraca. &o

'o&o$i" Nie z*ienia()c 'ozyc(i 'o&a 9io*ce r3k3 i 'owie&zia cic o @kie&y *,wi $o2no. zaczynao $o bole- w &ole 'ucA: 1 Nie '3ka(. 9io*ka" Przy(ec a Lew Leoni&owicz. sa* wi&ziae*" Ciac nie ci no$3 raz1&wa5 1 Wi&ziae2 $o6 1 Na wasne oczy" 1 7o by byo &obrze5 Cae szcz32cie. e &oczekae*5 +zeczywi2cie. sa*a obecno2- te$o &r)$ala1c irur$a o zbyt &u$ic . zwisa()cyc r3kac wystarczaa. by 'o&nie2- 'ac(ent,w na &uc u: to wa2nie (e$o brakowao w klinice 'rzez ostatni *iesi)c" F&yby 'rze& o'erac() za'rezentowano c ory* wszystkic c irur$,w. a 'ote* 'ozwolono wybiera-. to wszyscy bez wa ania wybraliby Lwa Leoni&owicza" ;nu si3 'o klinice z wiecznie znu&zon) *in). ale nawet to znu&zenie tu*aczono sobie tak: nu&zi si3. bo &zi2 &zie8 nieo'eracy(ny" < c o- 9io*ka nie *ia nic 'rzeciwko #ew$ienii =stinownie. c o- 2wietny* c irur$ie* bya w)ta #ew$ieni(a =stinowna. to z&ecy&owanie wola o&&a- si3 w owosione *a'ie r3ce Lwa Leoni&owicza" Niewane. (ak si3 sko8czy ta o'erac(a. uratu() 9io*k3 czy nie uratu() 1 co &o (e&ne$o nie *ia a&nyc w)t'liwo2ci: e Lew Leoni&owicz nie 'o'eni b3&u" Na kr,tko wi)e si3 'ac(ent z c irur$ie*. ale (est to wi3> silnie(sza ni z ro&zony* o(ce*" 1 % co. &obry c irur$6 1 s'yta $uc o nowy z okr)$y*i ocza*i. kt,ry za() ,ko 'o 9io*ce" ;'rawia wraenie s'eszone$o i za$ubione$o" Marz. nawet w sali nie z&e(*owa barc anowe$o szla?roka" +oz$l)&a si3 &okoa (ak czowiek zanie'oko(ony w 2ro&ku nocy na$y* aase*. kie&y to wsta(e i nasuc u(e ciszy 'uste$o &o*u. nie wie&z)c. sk)& $rozi *u niebez'iecze8stwo" 1 M1*1*5 1 *rukn) 9io*ka. coraz weselszy. coraz bar&zie( za&owolony. (akby 'oow3 o'erac(i *ia (u za sob)" 1 7o (est kto25 Ma &ry$5 % 'an te na o'erac(36 Co 'anu zo'eru()6 1 7e 1 uci) nowy" Zi$norowa 'ozostae 'ytania" Gntuz(az* 9io*ki nie wywar na ni* wraenia. nie z*ieniy wyrazu (e$o wielkie. okr)$e. w'atrzone w (e&en 'unkt oczy 1 ni to zbyt 'rzenikliwe. ni to nic (u nie wi&z)ce" 9io*ka wysze&. salowa zasaa ,ko. nowy usia& na ni*. o'ar si3 o 2cian3 i zn,w bez sowa zacz) 'atrze- ty*i swoi*i okr)$y*i ocza*i" Nie wo&zi ni*i. lecz wle'ia wzrok

w kt,re$o2 z 'ac(ent,w i obserwowa $o 'rzez &uszy czas" Pote* o&wraca ca) $ow3 i w'atrywa si3 w nast3'ne$o" Nie rea$owa na aasy i ruc " Nie *,wi. nie o&'owia&a. nie 'yta" ;ie&zia tak o& $o&ziny i 'rzez ten czas b)kn) tylko. e 'oc o&zi z Ler$any" % 'iel3$niarka wy*ienia (e$o nazwisko: nazywa si3 ;zuubin" Puc acz5 Wyka'any 'uc acz5 +usanow tra?i w &ziesi)tk3: te okr)$e. 'rzenikliwe. nieruc o*e oczy 1 'uc acz5 #eszcze tylko takie$o tu brakowao5 Wle'i oczy w +usanowa i 'rzy$l)&a *u si3 bezczelnie &u$o" Przy$l)&a si3 wszystki* 'o kolei. (akby *ia o co2 'retens(3" < o& razu w sali zrobio si3 (ako2 ci3ko i nie'rzy(e*nie" Pawe Nikoa(ewicz &osta wczora( &wunasty zastrzyk" Przyzwyczai si3 (u &o c e*ii i nie *a(aczy 'o nocac . ale bar&zo osab i n3kay $o cz3ste b,le $owy" Na(wanie(sze. e nie $rozia *u 2*ier-: oczywi2cie o& 'ocz)tku byy to tylko ro&zinne isterie" Fuz z*ala o 'oow3. (e$o resztka z*i3ka i 'rawie 'rzestaa 'rzeszka&za-. $owa o&zyskiwaa swobo&3 ruc u" Esabienie &a si3 wytrzy*a-. (est w ni* nawet co2 'rzy(e*ne$o: *ona sobie lee- i lee-. czyta- /E$oniok0 i /Broko&yla0. 'i- r,ne 'yny na wz*ocnienie. (e2na(s*acznie(sze rzeczy. roz*awia- z sy*'atyczny*i lu&>*i. suc a- ra&ia 1 ale w &o*u""" 7u za2 'sua *u nastr,( 9oncowa. kt,ra bezlito2nie i bole2nie *i3tosia w$3bienia 'o& 'ac a*i albo &>$aa twar&y*i 'alca*i (ak sz'ikulce*" Cze$o2 szukaa. a 'o *iesi)cu 'obytu na onkolo$ii atwo si3 byo &o*y2le-. cze$o: szukaa nowe$o $uza" Wzywaa te Pawa Nikoa(ewicza &o $abinetu. uka&aa na leance i *ocno. ener$icznie u$niataa 'ac winy" 1 % co. *o$) by- 'rzerzuty6 1 &o'ytywa si3 'rzeraony Pawe Nikoa(ewicz" !a&ania o&bieray *u s'ok,(" 1 Po to wa2nie leczy*y. eby nie byo5 1 o&'owia&aa 9oncowa" 1 Czeka 'ana (eszcze wiele zastrzyk,w5 1 <le6 1 (3cza +usanow" 1 7o si3 okae" @Lekarze ni$&y nie *,wi) konkretnie5A 7ak 'rzecie osab 'o &wunastu zastrzykac . sa*a 9oncowa kr3cia $ow) na& (e$o *or?olo$i) 1 i *ia znosi- &alsze *3czarnie6 #ak nie ki(e* $o. to 'ak) 1 c oroba robia swo(e" Fuz si3 z*nie(sza. ale Pawe Nikoa(ewicz nie cieszy si3 z te$o 'owo&u" Lea cay*i &nia*i i na nic nie *ia oc oty" E$o(e& te 'rzycic . 'rzesta 'yskowa- i cze'ia- si3 +usanowa. wi&a- byo. e nie u&a(e. c oroba 'rzycisn3a i (e$o" Coraz cz32cie( zwiesza

$ow3 z ,ka i lea tak z za*kni3ty*i 'owieka*i" Pawe Nikoa(ewicz yka 'roszki o& b,lu $owy. 'rzyka&a ko*'resy na czoo i zasania oczy 'rze& 2wiate*" < tak z$o&nie i cic utko leeli obok siebie cay*i $o&zina*i" W korytarzu na ','i3trze @sk)& zabrano &o kostnicy ta*te$o ter*inalne$o. kt,ry ci)$le o&&yc a tlene* z 'o&uszekA 'ersonel zawiesi aso. wy'isane (ak naley biay*i litera*i na czerwony* ',tnie: /Pac(enci. nie roz*awia(cie ze sob) o c orobac 50 Eczywi2cie na takie( czerwieni i w tak wi&oczny* *ie(scu naleao wywiesi- racze( co2 z okaz(i Pa>&ziernika albo 1 Ma(a. ale okoliczno2ci w 'eni uzasa&niay tre2- asa i Pawe Nikoa(ewicz 'owoywa si3 na nie kilkakrotnie. 'owstrzy*u()c 'ac(ent,w o& &e?etystycznyc rozwaa8" @% tak w o$,le ze wz$l3&u na interes s'oeczny le'ie( byoby nie $ru'owa- 'ac(ent,w onkolo$icznyc na (e&ny* o&&ziale. tylko roz'roszy- ic 'o zwycza(nyc sz'italac : nie straszyliby si3 nawza(e* i *ona by i* nie *,wi- 'raw&y 1 to bar&zie( u*anitarne" A 9o sali ni$&y (ako2 nie tra?iali lu&zie rze2cy i weseli. wszyscy nowi byli z re$uy tak sa*o 'rzy$n3bieni i wyniszczeni" 7ylko %c *a&an. kt,ry c o&zi (u bez kuli i szykowa si3 &o wy'isu. szczerzy wesoo biae z3by. ale niko$o 'r,cz siebie nie *,$ zabawi- i wzbu&za (e&ynie zawi2-" < wa2nie &zi2. w &wie $o&ziny 'o 'onury* starcu z okr)$y*i ocza*i. w sa*y* 2ro&ku szare$o. 'os3'ne$o &nia. $&y wszyscy leeli w swoic ,kac . a s'ukiwane &eszcze* szyby 'rze'uszczay tak *ao 2wiata. e (eszcze 'rze& obia&e* *iao si3 oc ot3 za'ali- 2wiato i (ak na(szybcie( &oczeka- wieczora 1 &o sali wawy* z&rowy* krokie* wsze& niewysoki. niebywale ruc liwy czowiek" Wa2ciwie nie wsze&. lecz w'a& 1 i to z taki* 'o2'iec e*. (ak $&yby wie&zia. e 'ac(enci czeka() na nie$o z uroczysty* 'owitanie* i z*3czyli si3 stanie* w sz'alerze" W'a& 1 i zatrzy*a si3 w 'ro$u z&u*iony. e wszyscy le) s*utnie 'o& koca*i" Nawet $wiz&n)" % 'ote* wy'ali &ziarsko: 1 G. braciszkowie. co2cie tacy *arkotni6 No. co (est6 1 < nie czeka()c na reakc(3 za*el&owa: 1 Czay(. Maksi* Pietrowicz5 9o usu$5 ;'oczni(5 W (e$o twarzy nie byo ani 2la&u c oroby. (a2nia na nie( beztroski i 'een ra&o2ci ycia u2*iec . tote niekt,rzy te si3 u2*iec n3li" =2*iec n) si3 i Pawe Nikoa(ewicz" Pierwszy nor*alny czowiek w2r,& tyc *az$a(,w5 Pierwszy o& *iesi)ca5

1 7a1a1ak 1 nowy bystry*i ocza*i wy'atrzy swo(e ,ko i ruszy w (e$o kierunku" !yo to ,ko 'o Mursali*owie. obok Pawa Nikoa(ewicza" Nowy zasze& o& strony +usanowa. usia& na ,ku. 'o&skoczy 'ar3 razy i oceni: %*ortyzac(a sze2-&ziesi)t 'rocent" Lekarz naczelny sabo si3 stara" < zacz) roz'akowywa- rzeczy. a rzeczy *ia niewiele: w (e&ne( kieszeni brzytw3. a w &ru$ie( tali3 'rawie nowyc kart &o $ry" Wyci)$n) karty. 'rze(ec a 'aznokcie* 'o ic $rzbietac . 'o'atrzy s'rytny* wzrokie* na Pawa Nikoa(ewicza i s'yta: 1 Frywa 'an5 1 7ak. czasa*i 1 u'rze(*ie 'rzyzna Pawe Nikoa(ewicz" 1 W 're?eransa6 1 Nie bar&zo""" Na(cz32cie( w &urnia" 1 7o nie $ra 1 stanowczo stwier&zi Czay(" 1 % w sztosa6 W winta6 W 'okerka6 1 %le sk)& 1 z*iesza si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 #ako2 nie *iae* okaz(i si3 nauczy-""" 1 No to nauczy*y5 1 'o&skoczy Czay(" 1 #ak to *,wi): nie u*iesz 1 nauczy*y. nie zec cesz 1 'rzy*usi*y5 < 2*ia si3" Mia nie'ro'orc(onalnie wielki nos. okazay. *i3sisty. o nieco czerwony* zabarwieniu" Lecz wa2nie &zi3ki te*u nosowi (e$o twarz s'rawiaa wraenie yczliwe( i &obro&uszne(" 1 Nie *a nic le'sze$o o& 'okera5 1 stwier&zi autorytatywnie. 1 < $ry w cie*no5 +oze(rza si3 'o sali w 'oszukiwaniu 'artner,w" Na(blisi s)sie&zi nie wy$l)&ali zbyt obiecu()co" 1 #a5 #a si3 naucz35 1 krzykn) z $3bi sali %c *a&an" 1 9obra 1 z$o&zi si3 Czay(" 1 Wyko*binu( (aki2 stolik" Ebe(rza si3. zauway za*ary wzrok ;zuubina. 'ote* (eszcze (e&ne$o =zbeka w r,owe( cza nie. z obwisy*i. (akby cyzelowany*i w srebrze w)sa*i 1 i w ty* *o*encie wesza Nella z wia&re* i 2cierk)" 1 E o1 o5 1 ucieszy si3" 1 %le &ziewuszka5 F&zie2 si3 'o&ziewaa. e ci3 ni$&y nie s'otkae*6 Zabawiliby2*y si35 Nella wy&3a $rube war$i" Miao to oznacza- u2*iec " 1 7eraz te nie za ',>no" 7ylko e2 ty 'ac(ent" C ory. ku&y ci ta* &o ro*ans,w5 1 C o'u na kobicie zaraz wraca ycie 1 wyrecytowa Czay(" 1 % *oe ci si3 nie 'o&oba*. co6 1 P i. ile ta* w tobie c o'a zostao5 1 &roczya si3 Nella"

1 Mao zostao. ale ra&3 by &ao5 1 ry*owa Czay(" 1 ;zoru( (u t3 'o&o$3. 'o'atrzy*y sobie na cerkiewne ko'uy5 1 % 'atrz sobie. to u nas za &ar*o 1 askawie 'ozwolia Nella. 'lasn3a *okr) 2cierk) o 'o&o$3 i sc ylia si3 &o szorowania" Moe Czay( w o$,le nie by c ory6 Nie *ia a&nyc zewn3trznyc oznak c oroby. kwitn)cy wy$l)& nie z&ra&za te (akic 2 &ole$liwo2ci wewn3trznyc " % *oe trzy*a si3 &zi3ki artowi &uc a. &awa ten 'rzyka&. kt,re$o tak brakowao w sali. a kt,ry 'owinien wykazywa- ka&y ws',czesny czowiek6 Pawe Nikoa(ewicz 'atrzy na Czae$o z zaz&ro2ci)" 1 % na co 'an c oru(e6 1 s'yta 'rzyciszony* $ose*. eby nikt nie sysza" 1 #a6 Na 'oli'y" Wielu 'ac(ent,w c orowao na 'oli'y. ale nikt nie wie&zia. co to wa2ciwie (est" 1 Nie *a 'an b,l,w6 1 #ak tylko zacz3o bole-. o& razu si3 z$osie*" E'erac(a6 Prosz3 bar&zo. 'o co o&wleka-6 % w kt,ry* *ie(scu6 1 'yta +usanow z coraz wi3kszy* szacunkie*" 1 Na o)&ku czy $&zie2 obok 1 Czay( u2*iec n) si3 lekcewa)co" 1 Ciac n) *i o)&ek" 7rzy czwarte" E tak" Przesun) kante* &oni 'o brzuc u i z*ruy oczy" 1 < (ak 'an b3&zie y- bez o)&ka6 1 z&u*ia si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 #ako2 si3 'rzy 1 sto 1 su(35 Nie *a s'rawy5 !yle w,&eczka si3 *ie2cia5 1 !ar&zo &zielnie si3 'an trzy*a" 1 Boc any 1 'okiwa Czay( swo() sy*'atyczn) $ow) z yczliwy*i ocza*i i czerwonawy* nose*" 1 4eby nie '3ka-. nie trzeba kw3ka-" Bto nie narzeka. ten z&rowia &oczeka5 7obie te ra&z35 %c *a&an 'rzyni,s kawaek &ykty" E'arli () o ,ka +usanowa i Czae$o. wysze& cakie* u&any stolik" 1 Bulturalnie 1 cieszy si3 %c *a&an" 1 Za'ali- 2wiato5 1 ko*en&erowa Czay(" Za'alili" Zrobio si3 (eszcze wesele(" 1 % czwarty6 Czwarte$o na razie brakowao" 1 Nie szko&zi. ',ki co niec 'an nauczy nas &w,c 1 +usanow nabra wi$oru" ;ie&zia z no$a*i o'uszczony*i na 'o&o$3 (ak z&rowy czowiek"

;zy(a bolaa o wiele *nie( ni 'rze&te*" 9ykta nie &ykta. a *ia 'rze& sob) *alutki stolik &o $ry. o2wietlony (askrawy*. wesoy* blaskie* la*'y" Wyra>ne i te wesoe znaki czerwieni) i czerni) kontrastoway z 'oyskliw) biel) kart" Moe ?aktycznie trzeba traktowa- c orob3 tak (ak Czay(. a wte&y sa*a ust)'i6 Po co si3 *artwi-6 Po co si3 'rze(*owa-. snu- te s*3tne *y2li6 1 No. ucz*y si35 1 'ona$la %c *a&an" 1 7a1a1k 1 Czay( 'rze'u2ci tali3 'rzez 'alce z szybko2ci) ta2*y ?il*owe(: 'otrzebne karty na (e&n) ku'k3. nie'otrzebne 1 na &ru$)" 1 Fra si3 o& &ziewi)tek &o as,w" ;tarsze8stwo kolor,w: na(*o&sze tre?le. 'ote* kara. kiery i 'iki" 1 Pokaza kolory %c *a&anowi" 1 +ozu*iesz6 1 7ak (est5 1 o&'owie&zia zac wycony %c *a&an" Z trzaskie* tasu()c wybrane karty Maksi* Pietrowicz 'rzesze& &o zasa& $ry: 1 9a(e si3 na r3k3 'o 'i3- kart. reszta w za'asie" 7eraz trzeba za'a*i3ta- starsze8stwo ?i$ur" Na('ierw i&zie 'ara 1 'okaza" 1 9wie 'ary" ;trit 1 'i3- kart 'o kolei" 7ak albo tak" 9ale( (est tr,(ka" Lull""" 1 Bt,ry to Czay(6 1 s'yta kto2 o& &rzwi" 1 #a (este* Czay(5 1 Na wi&zenie. ona 'rzysza5 1 Z torb)6 No &obra. c o'aki. 'rzerwa" < &ziarsko. beztrosko wysze& z sali" W sali za'a&a cisza" Paliy si3 2wiata" %c *a&an wr,ci &o swo(e$o ,ka" Nella rozc la'ywaa wo&3 'o 'o&o&ze i wszyscy *usieli za&rze- no$i" Pawe Nikoa(ewicz te si3 'ooy" Zn,w 'oczu na sobie wzrok Puc acza: natarczywy. uwiera()cy w skro8" < eby 'ozby- si3 te$o 'rzykre$o ucisku. s'yta: 1 % wy. towarzyszu. na co (este2cie c orzy6 Pos3'ny starzec w o$,le nie zarea$owa. (akby 'ytanie &otyczyo ko$o2 inne$o" W'atrywa si3 okr)$y*i czerwono1br)zowy*i ocza*i w (aki2 'unkt 'oza $ow) Pawa Nikoa(ewicza" Pawe Nikoa(ewicz nie &oczekawszy si3 o&'owie&zi zacz) obraca- w r3kac lakierowane karty i &o'iero wte&y usysza $uc e: 1 Na to sa*o" Co to znaczy /na to sa*o06 Fbur5 Pawe Nikoa(ewicz nie zaszczyci $o nawet s'o(rzenie*. 'ooy si3 na wznak i za*kn) oczy" My2la" Przybycie Czae$o i zabawa z karta*i o&wr,ciy (e$o uwa$3 o& na(wanie(sze$o 1 czeka 'rzecie na $azet3" 9zi2 by &oniosy i 'a*i3tny &zie8" !ar&zo wany &zie8" Znacz)cy"

9zisie(sza $azeta *oe wiele 'owie&zie- o 'rzyszo2ci" % 'rzyszo2- kra(u to 'rzyszo2ka&e$o z nas" Czy caa $azeta b3&zie w aobne( obw,&ce6 % *oe tylko 'ierwsza strona6 Czy za*ieszcz) z&(3cie na ca) kolu*n3. czy tylko na -wier-6 W (aki* tonie b3&) utrzy*ane na$,wki i artyku wst3'ny6 Po lutowyc z*ianac to bar&zo wane" W 'racy Pawe Nikoa(ewicz *,$by zasi3$n)- in?or*ac(i u zna(o*yc . tu za2 z&any by wy)cznie na 'ras3" Po sali buszowaa Nella. za t3$a. eby wcisn)- si3 *i3&zy ,ka" Mycie 'o&o$i szo (e( (e&nak s'rawnie. wa2nie ko8czya i rozwi(aa c o&nik" % 'o c o&niku st)'a ostronie Wa&i*" Wraca z na2wietlania" =sta &ray *u z b,lu" Ni,s $azet3" Pawe Nikoa(ewicz 'rzywoa $o: 1 Wa&i*5 Niec 'an tu 'ozwoli5 Prosz3 usi)2-" Wa&i* stan). 'o*y2la. 'o&sze& &o +usanowa. 'rzytrzy*a no$awk3. eby nie ocieraa bol)ce$o *ie(sca i usia& na ,ku" Po s'osobie zoenia $azety wi&a- byo. e Wa&i* (u () czyta" Pawe Nikoa(ewicz o& razu zauway brak aobne( obw,&ki i z&(3cia na 'ierwsze( stronie" ;zeleszcz)c niecier'liwie 'a'iere* 'rze(rza cay 1 nic5 Nic555 4a&nyc obw,&ek. a&ne$o z&(3cia. a&ne$o aobne$o na$,wka. a nawet 1 (ak to65 1 a&ne$o artykuu5 1 Nie *a6 Nic nie *a6 1 s'yta Wa&i*a" !y tak osu'iay. e za'o*nia &o&a-. cze$o wa2ciwie nie *a" Prawie nie zna Wa&i*a" 7a*ten nalea w'raw&zie &o 'artii. ale by bar&zo *o&y" < nie za(*owa kierownicze$o stanowiska" Nie s'os,b 'rzewi&zie-. co taki *a w $owie" Nie&awno (e&nak za'rezentowa si3 z (ak na(le'sze( strony: roz*awiali o zesanyc naro&ac . Wa&i* o&erwa o& swo(e( $eolo$ii. 'o'atrzy na +usanowa. wzruszy ra*iona*i i 'owie&zia cic o. eby inni nie syszeli: /Wi&ocznie co2 ta* byo" = nas nie zsya si3 bez 'owo&u" 0 7o (e&no suszne z&anie 'ozwalao uzna- Wa&i*a za czowieka *)&re$o i o&&ane$o s'rawie" < c yba nie 'o*yli si3 Pawe Nikoa(ewicz5 Nie *usia wy(a2nia-. o co c o&zi5 Wa&i* sa* 'rzerzuci strony $azety i 'okaza artyku w &ole kolu*ny. na kt,ry +usanow nie zwr,ci uwa$i" Zwycza(ny artyku" Nie obra*owany. nie 'o&kre2lony. bez z&(3cia" Po 'rostu artyku (akie$o2 aka&e*ika" < wcale nie o &ru$ie( rocznicy 2*ierci5

Nie o roz'aczy naro&u5 Nie o ty*. e /y(e i y- b3&zie50 7ylko 1 /;talin a 'roble*y bu&ownictwa ko*unistyczne$o0" 7ylko tyle6 7ylko /a 'roble*y""" 06 Proble*y bu&ownictwa6 9lacze$o bu&ownictwa6 +,wnie &obrze *o$li na'isa- o le2nyc 'asac oc ronnyc 5 % $&zie zwyci3stwa6 F&zie Fenialny Lilozo?6 F&zie Bory?eusz Nauk6 F&zie *io2- naro&u6 Marszcz)c czoo Pawe Nikoa(ewicz skierowa wzrok 'een cier'ienia na c *urn) twarz Wa&i*a" 1 #ak to *oliwe6 1 Estronie zerkn) 'rzez ra*i3 na Bosto$otowa" Bosto$otow c yba s'a. oczy *ia za*kni3te" 1 #eszcze &wa *iesi)ce te*u 1 &wa. 'raw&a6 Pa*i3ta 'an6 1 sie&e*&ziesi)ta 'i)ta rocznica uro&zin5 Wszystko (ak &awnie(: o$ro*na ?oto$ra?ia5 E$ro*ne na$,wki5 /Wielki Bontynuator05 Przecie tak byo5 !yo. 'raw&a6 Na(bar&zie( 'oruszya +usanowa nie 2wia&o*o2- niebez'iecze8stwa. (aki* $roziy te z*iany taki* (ak on. lecz niew&zi3czno2-" Niew&zi3czno2-5 9oznawa uczucia. e s'lu$awiono. w&e'tano w boto (e$o wasne. osobiste zasu$i. cae (e$o uczciwe. nie'oszlakowane ycie" #e2li ;awa. kt,ra *iaa trwa- Wieki. roz'a&a si3 w 'roc (u 'o &w,c latac . (e2li Na(ukoc a8sze$o. Na(*)&rze(sze$o. kt,re$o suc ali twoi 'rzeoeni i 'rzeoeni tyc 'rzeoonyc . obala si3 i usuwa w ci)$u zale&wie &wu&ziestu czterec *iesi3cy 1 to co zosta(e6 W czy* znale>- o'arcie6 < (ak tu wyz&rowie-6 1 7o &late$o 1 Wa&i* zniy $os &o sze'tu 1 e nie&awno 'o&(3to o?ic(aln) &ecyz(3. eby obc o&zi- tylko rocznic3 uro&zin" Eczywi2cie. artyku te o czy*2 2wia&czy""" Niewesoo 'okr3ci $ow)" #e*u te byo 'rzykro" Prze&e wszystki* 'rzez wz$l)& na z*are$o o(ca" Pa*i3ta. (ak o(ciec koc a ;talina 1 c yba bar&zie( ni siebie sa*e$o @&la siebie o(ciec ni$&y nicze$o nie )&aA" < bar&zie( ni Lenina" < bar&zie( ni on3 i syn,w" E ro&zinie *,$ *,wi- s'oko(nie. nawet artowa-. o ;talinie 1 ni$&y. $os &ra *u ze wzruszenia" #e&en 'ortret ;talina wisia w (e$o $abinecie. &ru$i w stoowy*. trzeci 1 w 'oko(u c o'c,w" +osn)c. stale wi&zieli na& sob) krzaczaste brwi. $3ste w)sy i to niewzruszone oblicze. nie zna()ce strac u ani ra&o2ci. twarz. na kt,re( wszystkie uczucia sku'iy si3 w blasku czarnyc aksa*itnyc oczu" Ba&e wyst)'ienie ;talina o(ciec czyta na('ierw sa*. a 'ote* o&czytywa wybrane ?ra$*enty syno* i tu*aczy i*. (ak $3bok) *y2l zawar tu towarzysz ;talin. (ak 'recyzy(nie i (ak 'i3kny* (3zykie* () wyuszczy" W 'ar3 lat ',>nie(. (u 'o 2*ierci o(ca. &orasta()cy Wa&i* stwier&zi. e (3zyk tyc &zie i 'rze*,wie8 by w $runcie rzeczy nu&ny. a *y2li 1 rozwleke" Mona by (e wyrazi- o wiele bar&zie( tre2ciwie" ;'ostrzeenia te zac owa

(e&nak &la siebie i ni$&y niko*u o nic nie *,wi" Poza ty* 'rzy(e*nie( byo o&na(&ywa- w sobie ,w &zieci3cy zac wyt. w'o(ony 'rzez o(ca" Pa*i3ta te &zie8 H*ierci" Wszyscy 'akali 1 starzy. *o&zi. &zieci" 9ziewczyny zanosiy si3 szloc e*. c o'cy wycierali oczy" ;uc a()c te$o 'owszec ne$o 'aczu *iao si3 wraenie. e to nie 2*ier- (e&ne$o czowieka. a koniec 2wiata" < e &zie8 ten na zawsze 'ozostanie w 'a*i3ci lu&zko2ci (ako na(czarnie(sza &ata" < oto zale&wie 'o &w,c latac 'osk)'iono nawet czarne( ?arby na aobn) obw,&k3" Nikt nie z&oby si3 na 'ar3 'rostyc cie'yc s,w: /9wa lata te*u z*ar""" 0 7en. z kt,re$o i*ienie* na ustac 'a&ali i $in3li onierze wielkie( wo(ny" Nie tylko senty*ent &o uczucia z lat &ziecinnyc . r,wnie rozu* nakazywa czci'a*i3- Wielkie$o Z*are$o" Fwarantowa stabilizac(3. &awa 'ewno2-. e &zie8 (utrze(szy nie 'rzekre2li &zisie(sze$o" Etoczy o'iek) nauk3. zatroszczy si3 o naukowc,w. uwolni ic o& 'rozaicznyc ko'ot,w co&zienno2ci. nie *usieli zabie$a- o 'ieni)&ze. o *ieszkania" ;a*a nauka 'otrzebowaa #e$o siy. #e$o niewzruszonyc $waranc(i. e a&en wstrz)s nie o&erwie uczonyc o& na(wanie(szyc za&a8. e nic nie kae i* za(*owa- si3 bz&ura*i w ro&za(u 'rzebu&owy s'oecze8stwa. ksztacenia t3'ak,w albo 'ole*ik z &urnia*i" Przy$n3biony Wa&i* 'owl,k swo() c or) no$3 na ,ko" 9o sali wr,ci ty*czase* Czay( 1 bar&zo za&owolony. z torb) za'as,w" Przeka&a (e &o sza?ki i u2*iec a si3 skro*nie: 1 Estatnia okaz(a. eby sobie 'o&(e2-5 !ez o)&ka (ak bez r)k5 +usanow w'rost nie *,$ si3 na nie$o na'atrze-: ale zuc 5 %le o'ty*ista5 1 Co tu *a*y""" Marynowane 'o*i&orki""" 1 wylicza Czay(" Wyci)$n) 'alca*i 'o*i&ora ze soika. 'rzekn). z*ruy oczy: 1 9oskonae5 Ciel3cinka""" ;oczysta. nie za suc a""" 1 'oliza" 1 Zote kobiece r)czki5 < &yskretnie. zasania()c torb3 'rze& inny*i. ale na oczac +usanowa. sc owa &o sza?ki ', litra" < *ru$n) &o Pawa Nikoa(ewicza" 1 % wi3c (est 'an tute(szy6 1 s'yta Pawe Nikoa(ewicz" 1 Nie" !ywa* tuta( 'rze(az&e*. w &ele$ac(ac " 1 < *a 'an tu on36 Czay( nie &osysza. 'osze& zwr,ci- torb3" Po 'owrocie otworzy sza?k3. zn,w z*ruy oczy. oceni zawarto2-. z(a& (eszcze (e&ne$o 'o*i&ora i z za&owolenie* 'okiwa $ow)" 1 Na czy* to stan3li2*y6 #e&zie*y &ale(5

%c *a&an 'rzez ten czas znalaz czwarte$o. *o&e$o Bazac a ze sc o&,w" W oczekiwaniu na Czae$o o'owia&a *u z za'ae* 'o rosy(sku. (ak nasi +os(anie $ro*ili 7urk,w @wczora( obe(rza w s)sie&ni* 'awilonie ?il* /Z&obycie Plewny0A" 7eraz 'o&eszli. zn,w uoyli &ykt3 *i3&zy ,ka*i i Czay(. (eszcze weselszy. ci)$n) &ale( sw,( wyka&: 1 Lull wy$l)&a tak 1 'rzerzuca karty zwinny*i 'alca*i" 1 7o (est tr,(ka takic kart i 'ara takic " +ozu*iesz. tubylec6 1 Nie (este* tubylec 1 za'rotestowa %c *a&an. ale bez $niewu" 1 Prze& wo(skie* bye* tubylec" 7eraz nie" 1 No &obra" Nast3'ny (est kolor" Wszystkie karty te$o sa*e$o koloru" Po kolorze i&zie kareta: cztery karty te( sa*e( wysoko2ci. (e&na &owolna" Pote* 'oker" 7o strit (e&ne$o koloru. o& &ziewi)tki &o kr,la" 7ak""" albo tak""" 9uy 'oker""" Nie wszystko byo zrozu*iae. ale Maksi* Pietrowicz 'owie&zia. e w trakcie $ry szybko si3 naucz)" Fos *ia ser&eczny. &>wi3czny. czysty i Pawe Nikoa(ewicz 'oczu cie'o 'o& serce*" Nie s'o&ziewa si3. e s'otka w te( sali takie$o sy*'atyczne$o i yczliwe$o czowieka: oto sie&z) (ak z$rany i z$o&ny kolektyw. s'3&z) raze* nie(e&n) $o&zin3 i nie(e&en &zie8. 'o co wi3c *y2le- o c orobie6 Po co si3 za*artwia-6 Maksi* Pietrowicz *a rac(35 Pawe Nikoa(ewicz *ia wa2nie za*iar zastrzec. eby nie $ra- na 'ieni)&ze. &o',ki wszyscy si3 nie naucz). $&y w &rzwiac stan3a salowa: 1 Bt,ry to Czay(6 1 #a (este* Czay(5 1 Na wi&zenie. ona 'rzysza5 1 E kurwa5 1 'o$o&nie zakl) Maksi* Pietrowicz" 1 M,wie* (e(. eby 'rzysza w nie&ziel35 %le si3 'rzycze'ia5 Wybaczcie. c o'aki" < zn,w nici z 'okera5 Maksi* Pietrowicz wysze&" %c *a&an i Bazac si3$n3li 'o karty. zacz3li 'owtarza- 'oznane ko*binac(e" < zn,w 'rzy'o*nia sobie Pawe Nikoa(ewicz o $uzie. o *arcowe( rocznicy. 'oczu nie'rzy(azny u'orczywy wzrok Puc acza. a o&wr,ciwszy $ow3 zobaczy otwarte oczy E$o(e&a" E$o(e& wcale nie s'a5 Bosto$otow nie s'a. nie s'a ani 'rzez c wil3. sysza. (ak Wa&i* i +usanow szele2cili $azet). sysza ic sze'tan) roz*ow3 i s'ec(alnie nie otwiera oczu" !y ciekaw. co 'owie&z). zwaszcza Wa&i*" 7eraz nie *usia nawet czyta- $azety 1 wie&zia (u wszystko"

Zn,w o*otao *u serce" Do*otao serce w &rzwi elazne. kt,re ni$&y nie *iay si3 otworzy- 1 ale z$rzytay5 9y$otay5 < 'ierwsze okruc y r&zy sy'ay si3 z zawias,w5 Bosto$otowowi nie *ie2cio si3 w $owie. e ta*te$o &nia na woli 'akali starzy i *o&zi. e cay 2wiat wy&awa i* si3 osierocony" Nie *,$ sobie te$o wyobrazi-. $&y 'a*i3ta. (ak to byo u nic " Na$le. ni z te$o. ni z owe$o nie wy'rowa&zono ic &o roboty. zostali w barakac " % wiecznie w)czony $o2nik za zon) 1 za*ilk" Wy$l)&ao na to. e $os'o&arze nie wie&z). co robi-. e 'rzy&arzyo i* si3 (akie2 wielkie nieszcz32cie" % z*artwienie $os'o&arzy to ra&o2- &la wi3>ni,w5 9o roboty nie wyc o&zisz. na 'ryczy si3 wyle$u(esz. 'orc(3 wcinasz""" Na('ierw o&sy'iali zale$o2ci. 'ote* &ziwili si3. 'ote* $rali na $itarac . na ban&urze. c o&zili (e&en &o &ru$ie$o i snuli na('rzer,nie(sze &o*ysy" % 'ote* zacz3a 'rzenika- 'raw&a. 'raw&a &o ka&e$o a$ru &otrze. nawet w na(&ziksze( $uszy 1 'rzez kra(alni3 c leba. 'rzez kuc ni3" < rozesza si3 wie2-. rozesza5 Br)yli 'o baraku. 'rzysia&ali na 'ryczac i 'owtarzali 1 (eszcze nie'ewnie. z nie&owierzanie*: /G. c o'aki""" M,wi). e Lu&o(a& ko'yta wyci)$n)" 0 1 /Co2 ty6 W yciu nie uwierz350 1 /% (a wierz350 1 /Na(wyszy czas50 1 < 1 w 2*iec 5 Fo2nie(szy o& $itary. $o2nie(szy o& baaa(ki5 9wa&zie2cia cztery $o&ziny sie&zieli 'o& klucze*" % nast3'ne$o ranka. na ;yberii (eszcze *ro>ne$o. $os'o&arze s'3&zili cay a$ier na a'el. 'rzysze& *a(or. &wa( ka'itanowie. le(tnanci 1 wszyscy" < *a(or. z twarz) 'ocie*nia) z roz'aczy. zacz) 'rze*awia-: 1 Z $3boki* ale*""" Wczora( w Moskwie""" < wyszczerzyy si3 z le&wie *askowan) ra&o2ci) szorstkie. 'rostackie. to'orne. obro2ni3te aresztanckie $3by" < wi&z)c t3 wzbiera()c) lawin3 u2*iec ,w zako*en&erowa oburzony *a(or: 1 Cza'ki z&()-5 < za*ar a$ier w nie'ewno2ci i wa aniu. i stan3o na ostrzu noa: nie z&()- 1 (eszcze nie *ona. z&()- 1 (u wsty&" < w te( c wili na'i3cia ubie$ wszystkic a$rowy &owci'ni2. nie'o'rawny wesoek: zerwa z $owy cza'k3 1 /stalink30 1 i 'o&rzuci () &o $,ry5 Wykona rozkaz5 ;etki lu&zi zobaczyy to 1 i 'oleciay cza'ki ku niebu5 < zatkao *a(ora" < 'o czy*2 taki* &owie&zia si3 Bosto$otow. e 'akali starzy i *o&zi. e 'akay &ziewczyny. e 2wiat wy&awa si3 osierocony""" Wr,ci Czay(. (eszcze weselszy ni 'o'rze&nio 1 i zn,w z torb) 'en) za'as,w. ale inn)" Bto2 u2*iec n) si3 na ten wi&ok. a Czay( sa* zaartowa: 1 No i co tu robi- z baba*i6 Wi&ocznie *a() z te$o 'rzy(e*no2-" Co to szko&zi i* &o$o&zi-6

;koro taka 'otrzeba. trzeba bab3 wy""" " 5 < wybuc n) 2*iec e*. zaraa()c ni* innyc " Pawe Nikoa(ewicz te by ubawiony: bar&zo z$rabnie wyc o&ziy Maksi*owi Pietrowiczowi te arciki. bar&zo z$rabnie5 1 Bt,ra to ona6 1 krztusi si3 ze 2*iec u %c *a&an" 1 E(. bracie. le'ie( nie *,w 1 wz&yc a Maksi* Pietrowicz 'rzeka&a()c za'asy &o sza?ki" 1 7rzeba zre?or*owa- 'rawo i w'rowa&zi- wieloe8stwo (ak u *uzu*an,w" 7o bar&zie( u*anitarne" E& sier'nia *ona le$alnie robi- skrobanki 1 (ak to uatwia ycie5 Cze*u kobieta *a y- sa*otnie6 % tak ka&a *iaaby *3a" Przyna(*nie( raz na rok" < (aka to wy$o&a na &ele$ac(i: w ka&y* *ie2cie wikt i o'ierunek za'ewniony5 Zn,w *i3&zy wiktuaa*i *i$n3a cie*na butelka" Czay( za*kn) &rzwiczki sza?ki i o&ni,s torb3" 7e( baby nie roz'ieszcza 1 wr,ci bar&zo szybko" Przystan) w 'rze(2ciu (ak kie&y2 #e?rie* i 'atrz)c na +usanowa 'o&ra'a si3 w $ow3 @a wosy *ia bu(ne. koloru ni to lnu. ni to so*y owsiane(A" 1 Moe co2 'rzek)si*y. s)sie&zie6 Pawe Nikoa(ewicz o&'owie&zia 'orozu*iewawczy* u2*iec e*. Ebia& (ako2 si3 s',>nia. zreszt) c, znaczy sz'italny obia& wobec tyc 'yszno2ci. kt,re Maksi* Pietrowicz tak s*akowicie uka&a w sza?ce6 % i w sa*y* Maksi*ie Pietrowiczu. w u2*iec u (e$o wy&atnyc war$ byo co2 'rzy(e*ne$o. z*ysowe$o. co zac 3cao &o biesia&y z ty* czowiekie*" 1 !ar&zo c 3tnie 1 +usanow otworzy swo() sza?k3" 1 7e *a* troc 3 r,nyc """ 1 % kieliszeczki6 1 Czay( z$rabnie 'rzeni,s soiki i zawini)tka na sza?k3 +usanowa" 1 Przecie nie wolno5 1 'okr3ci $ow) Pawe Nikoa(ewicz" 1 W naszy* stanie to kate$orycznie zabronione5 Przez cay *iesi)c nikt nawet nie o2*ieli si3 'o*y2le- o alko olu. ale &la Czae$o nie istniay a&ne zakazy" 1 #ak ci na i*i36 1 w *$nieniu oka znalaz si3 w 'rze(2ciu o& strony +usanowa i usia& na'rzeciwko nie$o" 1 Pawe Nikoa(ewicz" 1 Pasza5 1 Czay( 'rzy(acielski* $este* 'ooy *u &o8 na ra*ieniu" 1 Nie suc a( lekarzy5 Lekarz kuru(e i $r,b wyko'u(e5 % y- trzeba na cae$o. z (a(a*i5 #aka krze'i)ca 'ewno2- i yczliwo2- 'ro*ieniowaa z te( cakie* 'rzeci3tne( twarzy o czerwonawy* nosie i soczystyc . 'enyc war$ac 5

% w klinice 1 sobota. lekarze z(awi) si3 &o'iero w 'onie&ziaek" Za okne* la &eszcz. o&&ziela()c +usanowa o& ro&ziny i 'rzy(aci," W $azecie nie byo aobne( ?oto$ra?ii i &usz3 'rze'eniao nie(asne 'oczucie krzyw&y" Zbyt wcze2nie za'alone la*'y zwiastoway &u$i. &u$i wiecz,r i *ia oc ot3 wy'i- z ty* czowiekie*. wy'i-. zak)si-. a 'ote* 'o$ra- w 'okera" @7o b3&zie sensac(a &la 'rzy(aci, Pawa Nikoa(ewicza 1 'oker5A % Czay(. s'ryciarz. *ia sc owan) butelk3 'o& 'o&uszk). wycisn) 'alce* korek i &yskretnie nala 'o ', kubka" Praw&ziwie 'o rosy(sku o&rzuci Pawe Nikoa(ewicz wszelkie obawy. l3ki. zakazy i 'rzyrzeczenia. 'ra$n) tylko 'rze$na- troski i 'oczu- bo$ie cie'o" 1 #eszcze 'oy(e*y. Pasza5 #eszcze 'oy(e*y5 1 'rzekonywa Czay( i (e$o wesokowata twarz staa si3 na$le 'owana. nawet zawzi3ta" 1 #e2li kto2 c ce z&yc a-. niec z&yc a. ale *y 1 b3&zie*y y-5 Wy'ili" +usanow bar&zo osab 'rzez ten *iesi)c. nie 'i a&ne$o alko olu o'r,cz cienkie$o czerwone$o wina 1 i oblao $o ywy* o$nie*. z ka&) *inut) rozc o&zio si3. roz'ywao 'o ciele 'rze2wia&czenie. e nie *a si3 co 'rze(*owa-. e onkolo$ia te (est &la lu&zi i by- *oe u&a si3 wy(2- st)& cao" 1 % bar&zo bol) te""" 'oli'y6 1 s'yta" 1 Ewsze*" %le (a si3 nie &a(35 Pasza5 Zrozu* 1 o& w,&ki nie *oe si3 'o$orszy-5 W,&ka to lekarstwo na wszystkie c oroby5 Wiesz. 'rze& o'erac() na'i(3 si3 s'irytusu" % co2 ty *y2la6 Ma* $o w te( butelce. wi&zisz6 9lacze$o akurat s'irytusu6 !o si3 o& razu wc ania. nie zostawia a&ne( wo&y5 C irur$ otworzy o)&ek i nic nie zna(&zie. 'u2ciutko. a (a 1 na ba8ce5 Walczye2 na ?roncie. to sa* wiesz5 Nie *a natarcia bez $orzay5 !ye2 ranny6 1 Nie" 1 Miae2 szcz32cie5 % (a 1 &wa razy" E. tu i tu""" W kubkac zn,w byo 'o &wie setki" Wystarczy 1 sabo o'iera si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 7o niebez'ieczne""" 1 Co niebez'ieczne6 Bto ci naka& &o $owy takic $u'ot6 Zak)2 'o*i&orkie*" cu&o. nie 'o*i&orki5 +zeczywi2cie. co za r,nica6 ;to $ra* czy &wie2cie 1 co za r,nica. skoro si3 (u zacz3o6 9wie2cie $ra* czy &wie2cie 'i3-&ziesi)t. skoro u*ar wielki czowiek. a nikt o ni* nie 'isze6 < wy'i Pawe Nikoa(ewicz za 'a*i3- Fos'o&arza" Wy'i (ak na ws'o*inkac " <

usta wykrzywiy *u si3 w s*utn) 'o&k,wk3" < s*utno zak)sza *arynowany* 'o*i&orkie*" < z rozrzewnienie* suc a swo(e$o nowe$o 'rzy(aciela" 1 Gc . czerwoniutkie5 1 zac wyca si3 Maksi*" 1 7u kosztu() rubla za kilo. a w Bara$an&zie 1 trzy&zie2ci5 < lu&zie ku'u() z 'ocaowanie* r3ki" % zawie>- 1 nie wolno5 Na&a- na ba$a 1 nie wolno5 9lacze$o nie wolno6 Pasza. no sa* 'owie&z 1 &lacze$o nie wolno6 Zirytowa si3 Maksi* Pietrowicz. rozszerzyy *u si3 >renice i bysn3o w nic 'ytanie 1 o sens5 E sens i lo$ik3" 1 Przy(&zie &o naczelnika stac(i czeczyna w stare( *arynareczce" /C cesz y-. naczelniku60 % ten za tele?on. *y2li. e b3&) $o *or&owa-""" % czeczyna ka&zie *u na st, trzy 'a'ierki" 9lacze$o 1 nie wolno6 7y c cesz y- i (a c c3 y-" !ierz ?ors3 i 'ozw,l na&akosze na ba$a5 < ycie zwyci3a. Pasza5 #e&zie 'oci)$ &o takie( Bara$an&y. niby nazywa si3 'asaerski. ale to. bracie. 'oci)$ 1 'o*i&orowy5 Bosze na ',kac . kosze 'o& sie&zenia*i" Bon&uktorowi 1 w a'3. kontrolerowi 1 w a'3. z*ienia() si3 kontrolerzy 1 w a'3""" +usanowowi kr3cio si3 w $owie. ale czu. e (est teraz silnie(szy o& c oroby" Maksi* (e&nak *,wi c yba co2 takie$o. co nie *o$o by- z$o&ne""" co 'rzeczyo""" 1 7o 'rzeczy5 1 stwier&zi stanowczo Pawe Nikoa(ewicz" 1 7o 'rzeczy i (est""" (est""" nie&obre""" 1 Nie&obre6 1 z&ziwi si3 Czay(" 1 7o we> *aosolne$o5 %lbo saatki z bakaan,w5 W Bara$an&zie (est taki na'is. wykuty w ka*ieniu: /W3$iel to c leb50 C leb &la 'rze*ysu. oczywi2cie" C leb &la 'rze*ysu (est. a 'o*i&ork,w &la lu&zi 1 nie *a" < (e2li obrotni s'ece nie 'rzywioz). to nie b3&zie" W Bara$an&zie lu&ziska z 'ocaowanie* r3ki bul) 'o &wa&zie2cia 'i3- rubli i ciesz) si3. e w o$,le *o$) ku'i-" Nie *asz 'o(3cia. co za &urnie ta* rz)&z)5 Zatru&nia() ku'3 stranik,w. kontroler,w. ins'ektor,w 1 'o co6 Posaliby ic le'ie( na 'ou&nie. eby 'rzywie>li ze czter&zie2ci wa$on,w (abek5 %le nie. $&zie ta*5 Eni *usz) 'ilnowa-. eby nikt nie wozi (abek &o Bara$an&y5 No i 'ilnu(). sukinsyny5 Nie wolno5 Nie wolno i koniec5 1 % ty an&lu(esz6 1 z*artwi si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 ;k)&5 #a z kosza*i nie (e&3" #e&3 z teczuszk)" Z walizeczk)5 Ma(orzy. 'ukownicy &obi(a() si3 &o kasy: &ele$ac(a si3 ko8czy. a bilet,w 1 nie *a5 Nie *a5 % (a zawsze zaatwi3 bilet" Ma* c o&y na ka&e( stac(i. wie*. &o ko$o ',(2- 1 tu &o bu?etowe$o. ta* &o 'rzec owalni ba$au""" Pa*i3ta(. Pasza: ycie zawsze zwyci3a5 1 % $&zie 'racu(esz6

1 #este* tec nikie*. c ocia tec niku* nie ko8czye*" < zao'atrzeniowce*" 7ak ko*binu(3. eby ?orsa bya" Przesta() 'aci- ?ors3 1 o&c o&z3" Ba'u(esz6 Pawe Nikoa(ewicz czu. e co2 tu (est nie tak. roz*owa zbaczaa na (akie2 niezrozu*iae i &wuznaczne tory" E& *iesi)ca nie roz*awia (e&nak z taki* wesoy*. &obry* i swo(ski* czowiekie*" Nie *ia serca s'rawi- *u 'rzykro2ci" 1 %le czy to w 'orz)&ku6 1 u'ewnia si3 tylko" 1 Czy to &obrze6 1 #asne5 Wszystko w 'orz)&ku5 1 us'oka(a Maksi*" 1 ;'r,bu( ciel3cinki" Zaraz c la'nie*y two(e$o ko*'ociku" Pasza5 +az si3 y(e5 Cze*u czowiek *a y>le6 7rzeba y- &obrze. uy- te$o ycia5 No nie6 Pawe Nikoa(ewicz nie *,$ nie 'rzyzna- *u rac(i: susznie. raz si3 y(e. cze*u y>le6 7ylko""" 1 7o nie (est &obrze wi&ziane 1 'rzy'o*nia a$o&nie" 1 7o zaley. Pasza 1 'rzekonywa Maksi* obe(*u()c $o ra*ienie*" 1 7o zaley. kto i (ak 'atrzy" W cu&ze( """"" >&>bo 'rzeszka&za. a we wasn) belk3 wsa&za5 1 2*ia si3 Czay( i wali +usanowa &oni) w kolano. Pawe Nikoa(ewicz te trz)s si3 ze 2*iec u" 1 <le ty znasz tyc wierszy5 Maksi*. (este2 'raw&ziwy* 'oet)5 1 % ty6 F&zie 'racu(esz6 1 &o'ytywa si3 nowy 'rzy(aciel" Przy(a>8 'rzy(a>ni). ale w ty* *o*encie Pawe Nikoa(ewicz wy'rostowa si3 o&ruc owo: stanowisko zobowi)zywao" 1 W ka&rac " Przez skro*no2- 'rze*ilcza. (ak wysokie stanowisko za(*u(e" 1 % $&zie6 Pawe Nikoa(ewicz wy*ieni nazw3 instytuc(i" 1 ;uc a(5 1 ucieszy si3 Maksi*" 1 7rzeba zaatwi- 'rac3 (e&ne*u 'orz)&ne*u ?acetowi5 ;ka&k3 oczywi2cie ui2ci. nie *artw si35 1 Co ty sobie *y2lisz5 1 obrazi si3 Pawe Nikoa(ewicz" 1 % co tu *y2le-6 1 w lekko z*3tniayc oczac Czae$o zn,w za*i$otao 'ytanie o sens i lo$ik3" 1 #e2li ka&ry 'rzestan) bra- w a'3. to z cze$o b3&) y-6 Za co &zieci wykar*i)6 <le *asz &zieci6 1 Mona wzi)- $azetk36 1 rozle$ si3 na& ni*i $uc y. nie'rzy(e*ny $os" 7o Puc acz w roz*e*any* szla?roku 'rzywl,k si3 ze swo(e$o k)ta. sta i 'atrzy zy*i 'o&'uc ni3ty*i ocza*i"

Ekazao si3. e Pawe Nikoa(ewicz sie&zi na $azecie: bya &o2- 'o$nieciona" 1 Prosz3. 'rosz35 1 'o&erwa si3 Czay(. wyszar'n) $azet3 s'o& Pawa Nikoa(ewicza" 1 Pasza. 'u2-5 !ierz o(czulku. cze$o (ak cze$o. ale te$o nie 'oau(e*y5 ;zuubin wzi) $azet3 i c cia o&e(2-. lecz zatrzy*a $o Bosto$otow" Mia okaz(3 'rzy(rze- si3 nowe*u z bliska i bar&zo &oka&nie 1 i 'rzy$l)&a *u si3 bez sowa r,wnie u'orczywie. (ak ta*ten inny*" Bi* *,$ by- ten czowiek6 Przy'o*ina aktora. kt,ry &o'iero co z*y z twarzy c arakteryzac(3" Z nie&ba) swobo&) s'otka8 w wi3zieniac eta'owyc . kie&y o& razu *ona 'yta- o wszystko ka&e$o obce$o. Bosto$otow nie z*ienia()c swe( &ziwne( 'ozyc(i s'yta: 1 E(czulku. ki* (este2cie z zawo&u6 ;zuubin o&wr,ci $ow3 w (e$o kierunku" ;'o(rza nieruc o*y* wzrokie* i 'okr3ci szy() (akby uwiera $o konierzyk. c o- konierzyk wcale nie uwiera. by lu>ny" < na$le 'owie&zia: 1 !ibliotekarze*" 1 % $&zie6 1 Bosto$otow nie o*ieszka za&a- nast3'ne$o 'ytania" 1 W tec niku* rolniczy*" Nie wia&o*o &lacze$o 1 *oe za to ci3kie s'o(rzenie. za ten *ilcz)cy sowi bezruc w k)cie za'ra$n) Pawe Nikoa(ewicz u'okorzy- $o. ustawi- na wa2ciwy* *ie(scu" % *oe 'o 'rostu 'rze*,wia 'rzez nie$o w,&ka 1 i $o2nie( ni trzeba. bar&zie( nierozwanie ni 'owinien. zawoa: 1 Eczywi2cie bez'arty(ny6 Puc acz za*ru$a br)zowy*i ocza*i" Po'atrzy z nie&owierzanie*" Zn,w za*ru$a" < na$le o&ezwa si3: 1 Przeciwnie" < 'osze& &o swo(e$o k)ta" ;ze& (ako2 nienaturalnie. *usiao $o co2 ku- albo uwiera-" +acze( ku2tyka w szla?roku z roz'ostarty*i 'oa*i. 'rzewala si3 niez&arnie (ak wielki 'tak. kt,re*u 'o&ci3to skrzy&a. eby nie *,$ 'o&erwa- si3 &o lotu"

Rozdzia d #dzie!%" &z ar%" W nasoneczniony* *ie(scu obok awki sie&zia na ka*ieniu Bosto$otow" Po&win) no$i. kolana*i 'rawie &otyka()c zie*i. r3ce o'u2ci bezwa&nie i sie&zia tak ze zwieszon) $ow). wy$rzewa si3 w so8cu. r,wnie nieruc o*y w swoi* szary*

szla?roku (ak ten szary ka*ie8" ;o8ce 'alio $o w czarnowos) $ow3 i 'rayo w 'lecy. a on sie&zia. o niczy* nie *y2la. c on) *arcowe cie'o i *,$ sie&zie- tu w niesko8czono2-. a&owa- or$aniz* ty* wszystki*. cze$o 'rzez lata nie &o&awano *u &o c leba i zu'y" Postronny obserwator nie zauwayby nawet. czy (e$o ra*iona unosz) si3 i o'a&a() w ryt*ie o&&ec u" Nie 'rzewraca si3 (e&nak. (ako2 utrzy*ywa r,wnowa$3" 73$a salowa z 'arteru. &oro&na kobieta. kt,ra 'rze'3&zaa $o kie&y2 z korytarza w trosce o sterylno2-. a*atorka 'estek &yni @i&)c ale(k) te 'o'luwaa u'ina*iA. 'o&esza &o Bosto$otowa i zawoaa tone* yczliwe( 'rzeku'ki: 1 G(. wu(aszku5 C o&> no5 Bosto$otow uni,s $ow3. skrzywi twarz o& so8ca i 'rzy(rza si3 salowe( z*ruony*i ocza*i" 1 <&> &o zabie$owe$o5 9oktorka woa" 7ak byo &obrze trwa- w na$rzany* bezruc u. tak nie c ciao si3 wstawa-. i2- 1 (ak &o znienawi&zone( 'racy5 1 Bt,ra &oktorka6 1 burkn)" 1 Bt,ra 'otrzebu(e. to i woa5 1 zirytowaa si3 salowa" 1 Nie *a* obowi)zku lata- za wa*i 'o cay* 'arku5 Ba) i2-. to i&>5 1 Nie *a* a&nyc Bosto$otow" 1 E ciebie. o ciebie5 1 wy'luwaa 'estki salowa" 1 % bo to ciebie. urawia &u$ono$ie$o. *ona z ki*2 'o*yli-6 #e&en e2 u nas taki5 Bosto$otow westc n). wy'rostowa no$i i zacz) wstawa-. st3ka()c z wysiku" ;alowa 'rzy$l)&aa si3 te*u krytycznie" 1 C o&zi. c o&zi. a wszystkie siy wyc o&zi" % byo lee-5 1 E(. siostrzyczko 1 (3kn)" 1 4eby to czowiek *,$ 'rzewi&zie-5 < 'owl,k si3 ale(k)" Nie nosi (u 'asa. znikn3a $&zie2 (e$o wo(skowa 'ostawa. $arbi si3" ;ze& ku (aki*2 nowy* nie'rzy(e*no2cio*. $ot,w broni- si3 'rze& nieznany*" W $abinecie zabie$owy* czekaa na nie$o nie Glla +a?aiowna. kt,ra o& &ziesi3ciu &ni zast3'owaa Wier3 Bornil(ewn3. lecz niezna(o*a *o&a. kor'ulentna lekarka o czerwonyc . tryska()cyc z&rowie* 'oliczkac " Ni$&y (eszcze (e( nie wi&zia" 1 Nazwisko6 1 s'ytaa. $&y tylko stan) w 'ro$u" C o- so8ce nie razio (u w oczy. na&al *ruy (e z nieza&owolenie*" Milcza: zwleka z 'o&anie* nazwiska. bo c cia na('ierw wyba&a- sytuac(3" zabie$,w" Pewnie c o&zi o ko$o2 inne$o 1 u'iera si3

Czase* le'ie( nie 'o&a- albo 'owie&zie- ?aszywe" Zastanawia si3. co wybra-" 1 No6 Nazwisko5 1 'owt,rzya lekarka" 1 Bosto$otow 1 'rzyzna si3 niec 3tnie" 1 F&zie si3 w,czycie6 +ozbierzcie si3 szybciutko i na leank35 9o'iero teraz 'rzy'o*nia sobie. zorientowa si3 i zrozu*ia: trans?uz(a5 No tak. wyleciao *u z $owy. e w $abinecie zabie$owy* robi) trans?uz(e5 Co to. to nie5 Po 'ierwsze. wyznawa zasa&3: cu&ze( krwi nie c c3. wasne( nie &a*" Po &ru$ie. ta rzutka kobietka. kt,ra sa*a wy$l)&aa. (akby na'ia si3 czy(e(2 krwi. nie wzbu&zaa w ni* zau?ania" We$a wy(ec aa" Znowu nowy lekarz. nowe 'o*ysy. nowe b3&y 1 co za &iabelska koo*y(ka. &lacze$o ci)$le co2 si3 z*ienia6 Niec 3tnie 2ci)$a szla?rok. szuka. $&zie $o 'owiesi- 1 'iel3$niarka wskazaa *u wieszak 1 i 'rzez cay czas roz*y2la. (ak by si3 wykr3ci-. &o cze$o by si3 'rzycze'i-" Powiesi szla?rok" Z&() kurtk3 'ia*y i te 'owiesi" Zzu buty. 'ostawi (e w k)cie" Pocza'a boso 'o czysty* linoleu* &o wysokie( leanki" Nie *,$ wyko*binowa- a&ne$o 'retekstu. ale wie&zia. e zaraz co2 wy*y2li" Na niklowany* statywie l2ni a'arat &o 'rzetaczania krwi: $u*owe 'rzewo&y. szklane rurki" Cao2- uzu'eniay uc wyty &o a*'uek o r,ne( 'o(e*no2ci: &o ',litrowyc . -wier-litrowyc i /,se*ek0" W (e&ny* uc wycie wisiaa 'ena a*'uka 1 /,se*ka0" !r)zowaw) zawarto2- zasaniaa nakle(ka z $ru') krwi. nazwiskie* &awcy i &at) 'obrania" Z$o&nie ze swoi* zwycza(e* wtykania nosa $&zie nie trzeba Bosto$otow z&)y 'rzeczyta- te &ane i nie ka&)c $owy na 'o&$,wku ozna(*i triu*?alnie: 1 No tak5 Brew z QV lute$o5 7a krew (est 'rzeter*inowana5 Nie wolno takie( 'rzetacza-5 1 % c, to za ?oc y6 1 oburzya si3 lekarka" 1 Przeter*inowana. 2wiea. nie2wiea 1 znalaz si3 s'ec(alista5 Brew *ona 'rzec owywa- 'ona& *iesi)c5 Po& w'ywe* $niewu (e( czerwona twarz 'rzybraa barw3 *alinow)" Ebnaone &o okci t3$ie r,owe ra*iona 'okrywaa $3sia sk,rka" < wa2nie ta $3sia sk,rka ostatecznie utwier&zia Bosto$otowa w 'rzekonaniu. e nie 'owinien si3 'o&&awa-" 1 Po&win)- r3kaw i rozlu>ni- *i32nie5 1 &yry$owaa lekarka" +obia trans?uz(e o& &w,c lat i nie 'a*i3taa 'ac(enta. kt,ry nie byby 'o&e(rzliwy" Ba&y zac owywa si3 (ak rabia. &bay o czysto2- swe( b3kitne( krwi" Zawsze wybrzy&zali" % to na kolor. a to na &at3 wano2ci. a to na $ru'3. narzekali. e krew (est za zi*na albo za cie'a i notorycznie stwier&zali z satys?akc(): 1 /No oczywi2cie. znowu &a(ecie nie&obr) krew50

1 /9lacze$o60 1 /!o na butelce (est na'is ZZzastrzeona[[" 0 1 /7o &late$o. e krew bya zastrzeona &la ko$o2 inne$o. ale (e( wi&ocznie nie wykorzystano" 0 Pac(ent niby ust3'u(e. ale *ruczy 'o& nose*: /#asne. 'ewnie (aka2 wybrakowana50 7ylko stanowczo2'ozwalaa 'rzea*a- te $u'ie ?anaberie" Lekarka 2'ieszya si3. w innyc sz'italac czekali nast3'ni 'ac(enci. a &zienna nor*a trans?uz(i bya *3cz)co wysoka" Bosto$otow wi&zia (e&nak na wasne oczy straszliwe krwiaki 1 e?ekt 'rzebicia yy na wylot albo w'rowa&zenia i$y obok nie(. wi&zia lu&zi w szoku 'otrans?uzy(ny*. $&y z 'o2'iec u nie 'rze'rowa&zono na('ierw 'r,by krzyowe(" < absolutnie nie *ia oc oty o&&asi3 w te niecier'liwe. t3$ie. r,owe r3ce" Wasna. wyko8czona rent$ene*. saba i c ora krew bya *u &rosza ni ,w butelkowy &o&atek" Wasna &o(&zie (ako2 &o nor*y" Poza ty* 'rzy sabe( krwi 'r3&ze( 'rzerw) leczenie" < wy'isz)" 1 Nie5 1 ozna(*i stanowczo" Nie 'o&win) r3kawa i nie rozlu>ni *i32ni" 1 7a krew (est 'rzeter*inowana" < >le si3 czu(35 Wie&zia. e ni$&y nie naley 'o&awa- &w,c 'owo&,w 1 zawsze tylko (e&en5 1 ale tak *u si3 'owie&ziao" 1 7ak6 Zaraz z*ierzy*y ci2nienie 1 (e$o sowa nie wywary na lekarce na(*nie(sze$o wraenia. a 'iel3$niarka niosa ci2nienio*ierz" Lekarka bya obca. za2 'iel3$niarka tute(sza. z $abinetu zabie$owe$o. tyle e Ele$ ni$&y si3 z ni) nie zetkn) 1 cakie* *o&ziutka wysoka czarnulka o nieco sko2nyc oczac . 'o&obna &o #a'onki" Na $owie *iaa tak sko*'likowan) ?ryzur3. e ani cze'ek. ani c ustka nie z&oayby (e( ukry- i &late$o ka&e 'as*o te( wiey wos,w. ka&y s'lot o*otany by ban&ae* 1 'iel3$niarka *usiaa c yba 'rzyc o&zi- &o 'racy kwa&rans wcze2nie(. ni trzeba. i 'o2wi3ca- $o na okieznanie ?ryzury" Ele$ z ciekawo2ci) 'rzy$l)&a si3 biae( koronie na $owie 'iel3$niarki. usiu()c wyobrazi- sobie &ziewczyn3 bez te( *isterne( konstrukc(i" Powinien sku'i- si3 na walce z lekark). &yskutowa-. wybrzy&za-. stawia- o',r. ale (e$o uwa$3 'oc on3a &ziewczyna o (a'o8skic oczac " #ak wszystkie *o&e &ziewczyny krya w sobie za$a&k3. ta(e*nic3. intry$owaa wa2nie t) nie'o(3t) *o&o2ci)" % ty*czase* zaci2ni3to *u ra*i3 czarn) rurk) $u*ow) i ustalono. e ci2nienie (est w 'orz)&ku" Etworzy usta. $ot,w &o &alszyc 'rotest,w. ale kto2 'o'rosi lekark3 &o tele?onu" Zerwaa si3 i wysza" Piel3$niarka c owaa cz32ci ci2nienio*ierza &o 'u&eka" Ele$ na&al lea na 'lecac " 1 ;k)& (est ta lekarka6 1 s'yta"

Pyta o lekark3. lecz tak na'raw&3 zwraca si3 &o te( &ziewcz3ce( ta(e*nicy. &ziewczyna czua to i o&'owia&aa. uwanie wsuc u()c si3 we wasny $os" 1 Ze stac(i krwio&awstwa" 1 % cze*u 'rzywozi 'rzeter*inowan) krew6 1 Ele$ 'r,bowa 'o*aru&zi'rzyna(*nie( 'iel3$niarce" 1 Brew wcale nie (est 'rzeter*inowana 1 &ziewczyna 'okr3cia $ow) i 'ynnie o&&alia si3 ze sw) kunsztown) koron)" !ya absolutnie 'ewna. e wie wszystko. co 'owinna wie&zie-" Moe *iaa rac(3" ;o8ce 'rzesun3o si3. 2wiecio teraz o& strony $abinetu zabie$owe$o" #e$o 'ro*ienie nie &ocieray &o wn3trza. ale &wa okna (a2niay soneczny* blaskie*. a na su?icie &raa &ua 'la*a 2wiata. kt,re o&bi(ao si3 o& cze$o2 na &worze" !yo bar&zo (asno. czysto i cic o" !yo &obrze" Bto2 otworzy &rzwi. lecz wesza inna kobieta. nie ta*ta lekarka" Wesza nie*al bez&>wi3cznie. nie wystuku()c obcasa*i swe$o /(a0" Ele$ &o*y2li si3" Nikt inny tak nie c o&zi" Wa2nie (e( brakowao w ty* $abinecie. tylko (e(" We$a5 Nie 'o*yli si3" Wesza w (e$o 'ole wi&zenia" Wesza tak zwycza(nie. (akby &o'iero co st)& wysza" 1 F&zie si3 'ani 'o&ziewaa. Wiero Bornil(ewno6 1 u2*iec n) si3 Ele$" Nie wykrzykiwa. s'yta cic y*. uszcz32liwiony* $ose*" < nie usia&. c o- *,$ to zrobi-" !yo cic o. (asno i &obrze" We$a te za&aa 'ytanie. te z u2*iec e*: 1 Wo(u(e 'an6 Lecz Ele$. coraz bar&zie( skonny &o ka'itulac(i. o&'ar: 1 #a6 ;k)&e. (a (u swo(e o&wo(owae*""" F&zie 'ani znikn3a6 7yle czasu. 'ona& ty&zie8""" Powoli. (ak nauczyciel. kt,ry &yktu(e niezbyt roz$arni3te*u uczniowi nowe s,wka. o&'owie&ziaa: 1 Er$anizowaa* 'unkty onkolo$iczne" Po'ularyzowaa* 'ro?ilaktyk3" 1 F&zie2 w /$3bi60

1 7ak" 1 %le teraz (u 'ani nie wy(e&zie6 1 Na razie nie" Tle si3 'an czu(e6 Co byo w (e( oczac 6 ;ku'ienie" =wa$a" Pierwszy nie'ok,(" Eczy lekarza" Miay kolor (asne( kawy 1 kawy. &o kt,re( wlano *leka na &wa 'alce. nie wi3ce(" Ele$ nie 'a*i3ta w'raw&zie koloru kawy. nie 'i (e( o& bar&zo &awna. ale wie&zia. e s) to oczy 'rzy(aciela" 9obre$o 'rzy(aciela" 1 Nie. sk)&e" 7o 'rzez so8ce" ;ie&ziae*. sie&ziae*. o *ay wos nie usn)e*" 1 Przecie nie wolno 'anu5 Czy 'an nie rozu*ie. e nowotworu nie naley na$rzewa-6 1 My2lae*. e to &otyczy tylko ter*o?oru" 1 ;o8ca te5 1 % wi3c 1 e$na(cie czarno*orskie 'lae6 Pokiwaa $ow)" 1 Co za ycie5 7rzeba 'o'rosi-. eby zesali *nie &o Norylska" Wzruszya ra*iona*i" Nie bya w stanie te$o zrozu*ie-" 1 9lacze$o 'ani z&ra&zia6 1 Co6 1 Nasz) u*ow3" Ebiecaa 'ani. e zrobi *i trans?uz(3 osobi2cie. a nie o&&a w r3ce (akic 2 'raktykant,w" 1 7o nie 'raktykantka. wr3cz 'rzeciwnie 1 s'ec(alistka" Bie&y 'rzy(e&a kto2 ze stac(i krwio&awstwa. *y nie *a*y 'rawa 'rzetacza- krwi" Zreszt) (u sobie 'o(ec aa" 1 #ak to6 1 Wezwano ()" Znowu ta koo*y(ka5 Lecz wa2nie koo*y(ka *o$a $o uratowa-" 1 % wi3c 1 'ani6 1 #a" Co to za a?era z t) 'rzeter*inowan) krwi)6 Wskaza a*'uk3" 1 Wcale nie (est 'rzeter*inowana" 7yle e nie &la 'ana" Panu &a*y &wie2cie 'i3-&ziesi)t" 1 Wiera Bornil(ewna 'rzyniosa inn) a*'uk3 i 'okazaa *u" 1 Prosz3. niec 'an czyta. s'raw&za" 1 %le. Wiero Bornil(ewno. takie (u *o(e ycie: niko*u nie wierzy-. wszystko s'raw&za-" Czy 'ani *y2li. e (a si3 nie ciesz3. kie&y nie trzeba s'raw&za-. kontrolowa-6 Powie&zia to za*iera()cy* $ose*. ale (e$o bystre s'o(rzenie nie *o$o nie zatrzy*a- si3 na nakle(ce" Przeczyta: /< $ru'a" #arosawcewa <" L" . U *arca0"

1 E5 Pi)ty *arca5 7o *i 'asu(e5 1 oywi si3" 1 7o *i o&'owia&a5 1 Nareszcie si3 'an 'rzekona" % ile byo &yskus(i5 Nie zrozu*iaa" 7ru&no" Po&win) r3kaw i uoy r3k3 wz&u ciaa" 7o wa2nie s'rawiao na(wi3ksz) 'rzy(e*no2- (e$o 'o&e(rzliwe( naturze: zau?a-. 'ozwoli- sobie na zau?anie" Wie&zia (u. e ta subtelna. utkana z 'owietrza kobieta o &elikatnyc i 'recyzy(nyc ruc ac nie 'o'eni a&ne$o b3&u" Lea wi3c i o&'oczywa" +ozle$a. (akby koronkowa 'la*a 2wiata na su?icie tworzya niere$ularny bla&y owal" 7o o&bicie nie wia&o*o cze$o te byo 'rzy(e*ne. u'i3kszao czysty i cic y $abinet" Wiera Bornil(ewna 'o&st3'nie wyci)$n3a strzykawk) o&robin3 krwi z yy. uruc o*ia wir,wk3. 'rzy$otowaa cztery ka'ilary" 1 Po co a cztery6 1 s'yta tylko &late$o. e 'rzez cae ycie lubi 'yta- o wszystko" Wcale nie zaleao *u na o&'owie&zi" 1 #e&en &o 'r,by krzyowe(. trzy &o s'raw&zenia $ru'y" Na wszelki wy'a&ek" 1 ;koro $ru'a si3 z$a&za. to 'o co (eszcze 'r,ba krzyowa6 1 4eby ustali-. czy krew &awcy nie 'owo&u(e krze'ni3cia krwi biorcy" Czase* si3 to z&arza" 1 % a" % 'o co wir,wka6 1 Wytr)ca*y erytrocyty" Wszystko c ce 'an wie&zie-" Nawet nie suc a" Patrzy na &r)c) soneczn) 'la*3" Wszystko6 Wszystkie$o czowiek i tak si3 nie &owie" < u*rze tak sa*o $u'i. (ak si3 uro&zi" Piel3$niarka w biae( koronie u*ie2cia w uc wycie sto(aka a*'uk3 krwi z 'i)te$o *arca" Pote* 'o&oya Ele$owi 'o&uszeczk3 'o& okie-" Wsun3a *u na r3k3 czerwon) $u*ow) o'ask3 i zacz3a () zaciska-. obserwu()c z*ruony*i (a'o8ski*i ocza*i. czy (u wystarczy" 9ziwne. e &o'atrywa si3 w nie( (akie(2 ta(e*nicy" 9ziewczyna (ak &ziewczyna" Po&esza Fan art ze strzykawk) na'enion) 'rzezroczysty* 'yne*" ;trzykawka wy$l)&aa cakie* zwycza(nie. tylko za*iast i$y *iaa &ziwn) rurk3 z tr,(k)tn) ko8c,wk)" Wiz(a wbi(ania rurki w y3 nie naleaa &o na('rzy(e*nie(szyc " 1 Hwietnie wi&a- y3 1 'ocieszya Fan art szuka()c (e( wzrokie*" =niosa (e&n) brew i z wysikie* @Ele$owi wy&ao si3. e wyra>nie syszy t3'y c rz3st 'rzekuwane( sk,ryA wbia &ziwaczn) rurk3" 1 No i (u 'o wszystki*5

Ele$a intry$owao (eszcze wiele rzeczy: 'o co ta o'aska 'owye( okcia6 % ten 'yn w strzykawce6 Mona byo za'yta- albo &o*y2li- si3 sa*e*u: 'ewnie 'o to. eby &o yy nie &ostao si3 'owietrze. a &o strzykawki 1 krew" 7y*czase* rurka zostaa w yle. 'iel3$niarka rozlu>nia o'ask3. z&(3a () z ra*ienia. zr3cznie o&)czya strzykawk3. strz)sn3a na& *iseczk) 'ierwsz) krew z ko8c,wki w3yka 1 i (u Fan art 'rzykr3caa t3 ko8c,wk3 &o rurki w yle. 'rzytrzy*ywaa () (e&n) r3k). a &ru$) o&kr3caa zaworek" Przez 'rze>roczysty 'yn z wolna zacz3y 'rze'ywa- 'rze>roczyste b)belki" < tak sa*o (ak one 'rze'yway 'rzez $ow3 'ytania 1 cze*u i$a w yle (est taka szeroka6 Po co strz)sa si3 'ierwsz) krew z ko8c,wki w3yka6 ;k)& te b)belki6 #e&en &ure8 *oe za&a- tyle 'yta8. e stu *)&ryc nie o&'owie" Pra$n) s'yta- o co2 inne$o" Cay $abinet wy$l)&a &ziwnie 2wi)tecznie. zwaszcza ta biaawa 'la*a 2wiata na su?icie" Mia *n,stwo czasu" +urkowat) i$3 wbito na &u$o. 'ozio* krwi w a*'uce 'rawie si3 nie obnia" Wcale si3 nie obnia" 1 Wiero Bornil(ewno. czy (este* (eszcze 'ani 'otrzebna6 1 'rzy*ilnie s'ytaa sko2nooka 'iel3$niarka. wsuc u()c si3 we wasny $os" 1 Nie 1 cic o o&'owie&ziaa Fan art" 1 7o (a""" tylko na ', $o&zinki. &obrze6 1 Mnie nie (est 'ani 'otrzebna" Piel3$niarka wybie$a z 'oko(u (ak na skrzy&ac " Powoli 'rze'yway b)belki" Wiera Bornil(ewna &otkn3a zaworka 1 i 'rzestay" Znikn3y" 1 Zakr3cia 'ani6 1 7ak" 1 % &lacze$o6 1 Znowu c ce 'an wszystko wie&zie-6 1 u2*iec n3a si3" %le z yczliw) zac 3t)" W sali 'anowaa cisza" Frube *ury i soli&ne &rzwi tu*iy wszelki &>wi3k" Mona byo roz*awia- nie*al sze'te*. *,wi- bez a&ne$o wysiku. 'o 'rostu wy&yc a()c 'owietrze" 1 7aki (u *a* 'asku&ny c arakter" Zawsze c c3 wie&zie- wi3ce(. ni 'owiniene*" 1 7o &obrze. e (eszcze 'an c ce""" 1 zauwaya" #e( usta ni$&y nie 'ozostaway obo(3tne na to. co wy*awiay" Ba&y* le&wie &ostrze$alny* ruc e* 1 skrzywienie*.

skurcze*. &r$ni3cie* k)cik,w 1 ws'o*a$ay *y2l i czyniy () bar&zie( czyteln)" 1 Po 'ierwszyc &wu&ziestu 'i3ciu centy*etrac sze2ciennyc naley zrobi- &usz) 'rzerw3 i obserwowa- reakc(3 'ac(enta" 1 Wci) (eszcze 'rzytrzy*ywaa ko8c,wk3 w3yka u nasa&y i$y" < rozc yla()c war$i w niky* u2*iec u. w'atrzya si3 w Ele$a yczliwy* i ba&awczy* wzrokie*" 1 No. (ak si3 'an czu(e6 1 W te( c wili 1 ws'aniale" 1 Czy to nie 'rzesa&a z ty* /ws'aniale06 1 Nie. na'raw&3 czu(3 si3 ws'aniale" E wiele le'ie( ni /&obrze0" 1 Nie o&czuwa 'an &reszczy albo nie'rzy(e*ne$o s*aku w ustac 6 1 Nie" %*'uka. i$a. trans?uz(a. krew 1 bya to ic trzecie$o. ko$o raze* leczyli i 'ra$n3li wyleczy-" 1 % nie w te( c wili6 1 % nie w te( c wili" 1 Cu&ownie (est tak &u$o. &u$o 'atrze- sobie w oczy. $&y *a si3 'rawo 'atrze- i nie trzeba o&wraca- wzroku" 1 7ak w o$,le""" Cakie* kie'sko" 1 %le konkretnie. konkretnie5 Na'raw&3 c ciaa si3 &owie&zie-. nie'okoia si3 (ak 'raw&ziwy 'rzy(aciel" Lecz 1 zasuya sobie na kar3" Ele$ 'oczu. e zaraz (e( t3 kar3 wy*ierzy" !ez wz$l3&u na a$o&ne (asnokawowe oczy" 1 W sensie *oralny*" Ma* 2wia&o*o2-. e 'ac3 tu zbyt wysok) cen3 za ycie" % 'ani 'o&bi(a t3 cen3 i oszuku(e *nie" 1 #a6 F&y czowiek bar&zo &u$o w'atru(e si3 w oczy &ru$ie$o czowieka. &ostrze$a w nic co2. cze$o nie wi&a- 'rzy 'rzelotny* s'o(rzeniu" Eczy trac) sw) naturaln) otoczk3 obronn) i u(awnia() ca) 'raw&3. nie s) w stanie (e( ukry-" 1 #ak *o$a *nie 'ani 'rzekonywa-. e zastrzyki sinestrolu s) niezb3&ne. ale e nie zrozu*ie* zasa&y ic &ziaania6 % c, ta* (est &o rozu*ienia6 Kor*onotera'ia. i tyle5 7o nie byo uczciwe tak 'rzy$wo>&zi- bezbronne (asnokawowe oczy" !y to (e&nak (e&yny s'os,b. eby &owie&zie- si3 'raw&y" Co2 w nic *i$n3o: wa anie. *oe nie'ewno2-" < &oktor Fan art 1 nie. We$a 1 o&wr,cia wzrok" 7ak &ow,&ztwo wyco?u(e z 'ola walki z&ziesi)tkowan) ko*'ani3" Po'atrzya na a*'uk3 1 'o co. skoro zaworek by zakr3cony6 Po'atrzya na b)belki 1 lecz b)belki 'rzecie nie 'rze'yway" ws',lna krz)tanina wok, ko$o2

E&kr3cia zaworek" !)belki 'o'yn3y" Przerwa si3 sko8czya" We$a 'rzesun3a 'alca*i 'o $u*owe( rurce. (ak $&yby s'raw&za()c (e( &rono2-" Po&oya troc 3 waty 'o& nasa&3 i$y. eby rurka nie *o$a si3 z$i)-" Pote* 'rzeoya rurk3 *i3&zy 'alca*i Ele$a 1 w ten s'os,b rurka sa*a si3 trzy*aa" 7eraz We$a nie *usiaa nicze$o 'rzytrzy*ywa-. nie *usiaa sta- obok nie$o. nie *usiaa 'atrze- *u w oczy" Z 'owan) subow) *in) wyre$ulowaa 'rze'yw b)belk,w. 'o czy* 'owie&ziaa: 1 Prosz3 si3 nie rusza-" < wysza" Nie. nie z $abinetu. znikn3a tylko z ka&ru. z 'ola wi&zenia Ele$a" Poniewa nie *,$ si3 rusza-. w zasi3$u (e$o wzroku zostaa tylko kro'l,wka. a*'uka z br)zow) krwi). 'rze>roczyste b)belki. $,rne 'oowy rozsonecznionyc okien. ic o&bicia w *atowy* kloszu la*'y i cay su?it z *i$otliw) bla&) 'la*) 2wiata" % We$i nie byo" Pytanie u'a&o (ak nie?ortunnie rzucony 'rze&*iot" % We$a $o nie za'aa" Nie *,$ (e&nak zrezy$nowa-" Zacz) wi3c *y2le- na $os z wzrokie* utkwiony* w su?it: 1 4ycie i tak *a* z*arnowane" Zawsze b3&3 tylko wieczny* zesa8ce*. wieczny* zekie*" Los nicze$o *i (u nie 'rzyniesie" % (eszcze z 'en) 2wia&o*o2ci) c c) we *nie zabi- t e *oliwo2ci" Po co *i takie ycie6 Po co (e ratowa-6 Po co6 We$a syszaa. ale bya 'oza 'ole* wi&zenia" Moe to i le'ie(: atwie( si3 *,wio" 1 E&biera() *i 'rawo &o""" 'rze&uenia wasne$o istnienia" 9la ko$o i 'o co *iaby* y-6 7aki okaleczony6 4eby si3 lu&zie na&e *n) litowali6 Po to6 We$a *ilczaa" % 'la*a na su?icie o& czasu &o czasu &raa. ?alowaa brze$a*i. *arszczya si3. (akby () te &r3czyy (akie2 *y2li. (akie2 s'rawy. kt,ryc bezruc u" !ul$otay wesoe 'rze>roczyste b)belki""" =bywao krwi w a*'uce" Pozio* obniy si3 o (e&n) czwart)" Brew kobiety" Brew #arosawcewe(" <riny" 9ziewczyny6 ;taruszki6 ;tu&entki6 Kan&larki6 1 Wielka aska""" < na$le niewi&oczna We$a 1 nie. nie o&ezwaa si3. wybuc a $&zie2 ta* w $3bi $abinetu: nie rozu*iaa" < zn,w zasty$aa w

1 Przecie to nie'raw&a5 #ak 'an *oe tak *y2le-5 Nie wierz3. e 'an. wa2nie 'an tak *y2li5 Niec si3 'an zastanowi5 7o s) (akie2 cu&ze *y2li. 'an nie *oe tak *y2le-5 7o nie *o$) by- 'a8skie *y2li5 Wyrzucaa z siebie sowa z ener$i). o (ak) ni$&y by (e( nie 'o&e(rzewa" Wi&ocznie niec c)cy &otkn) (akie$o2 bolesne$o *ie(sca" < na$le urwaa. za*ilka" 1 % (ak *a* *y2le-6 1 s'yta Ele$ ostronie" W $abinecie zale$a taka cisza. e syc a- byo 'o&zwanianie niewakic b)belk,w w kro'l,wce" We$a *,wia z tru&e*. a*i)cy* si3 $ose* 'okonywaa 'rzeszko&3 'ona& siy" 1 Przecie kto2 'owinien *y2le- inacze(5 Nie tylko o ty*5 C o-by 'aru lu&zi. c o-by $arstka 1 ale inacze(5 #e2li wszyscy b3&) *y2le- wy)cznie o ty*. wy)cznie tak 1 to (ak w2r,& nic y-6 Po co6 W i*i3 cze$o6 Estatnie 'ytanie wykrzyczaa z 'raw&ziw) roz'acz)" Po'c n3a $o ty* krzykie*" Po'c n3a $o. cisn3a z cae( siy. eby &olecia 1 nie&o*y2lny. ci3ki 1 ta*. $&zie czeka ratunek" < (ak ka*ie8 z 'rocy. (akie c o'cy robi) z o&y$i sonecznika. albo (ak 'ocisk z tyc &zia o &u$ie( lu?ie. uywanyc 'o& koniec wo(ny 1 'ocisk. kt,ry o'uszcza lu?3 z ci3ki* st3kni3cie* i eks'lo&u(e wysoko w 'owietrzu 1 Ele$ wzlecia i 'oszybowa oszaa*ia()cy* ukie*. wyrywa()c si3 z twar&e( skoru'y. o&rzuca()c obce. nabyte. w'o(one 1 'oszybowa na& (e&n) 'ustyni) swo(e$o ycia. na& &ru$) 'ustyni) swo(e$o ycia i 'rzeni,s si3 &o (akie(2 o&le$e( i &awne( krainy" 9o krainy &zieci8stwa5 Nie o& razu () roz'ozna" Lecz $&y tylko roz'ozna nie &owierza()cy*i. (eszcze nie'ewny*i ocza*i 1 'oczu zawsty&zenie: 'rzecie (ako c o'iec *y2la tak sa*o (ak We$a. a (e&nak teraz nie on (e(. a ona (e*u *usiaa o ty* 'rzy'o*nie-" < (eszcze (e&no trzeba byo o&nale>- w 'a*i3ci. koniecznie. tu. teraz 1 i o&nalaz" E&nalaz szybko. ale 'owie&zia 'owoli. z na*yse*: 1 W latac &wu&ziestyc o$ro*n) 'o'ularno2ci) cieszyy si3 ksi)ki nie(akie$o &oktora Lrie&lan&a. wenerolo$a" =waano w,wczas. e naley /otwiera-0 oczy s'oecze8stwu i *o&ziey" !yo to co2 w ro&za(u 'ro'a$an&y i$ieny z&rowotne(. tyle e &otycz)ce( s'raw na(bar&zie( inty*nyc " No c,. c yba le'sze to ni obu&ne *ilczenie" Pa*i3ta* tytuy: /Za za*kni3ty*i &rzwia*i0. /E cier'ieniac *iosnyc 0""" Czy 'ani""" te (e czytaa6 No""" (ako lekarz6 ;yc a- byo bul$otanie b)belk,w i c yba o&&ec 1 'oza ka&re*"

1 Przyzna* si3 'ani. e 'rzeczytae* te ksi)ki w bar&zo *o&y* wieku. *iae* na(wye( &wana2cie lat" Eczywi2cie ukra&kie*. w ta(e*nicy 'rze& &orosy*i" 7o by wstrz)s. ksi)ki o&zieray z wszelkic zu&ze8. 'ustoszyy u*ys""" Miao si3 wraenie. e nie *a 'o co y-" 1 Czytaa* 1 &obie$o na$le s'oza ka&ru" 1 % wi3c 'ani te6 1 ucieszy si3 Ele$" Powie&zia /'ani te60 taki* tone*. (akby s'otka na$le zwolennika swo(e( teorii" 1 7e ksi)ki""" !y to tak konsekwentny. lo$iczny. nieuba$any *aterializ*. e wa2ciwie""" o&biera yciu sens" 7e &oka&ne wyliczenia. (aki 'rocent kobiet nic nie o&czuwa. (aki 'rocent *a or$az*" 7e istorie. (ak to kobiety""" szuka()c swe( tosa*o2ci 'rzec o&z) z (e&ne( kate$orii &o &ru$ie(""" 1 Przy'o*ina()c sobie nowe szcze$,y wci)$n) z sykie* 'owietrze (ak 'rzy skaleczeniu czy o'arzeniu" 1 7a bezna*i3tna 'ewno2-. e caa 'syc olo$ia *ae8stwa. wszystkie zwi)zki uczuciowe &wo($a lu&zi to z(awisko wt,rne. bo 'o&staw) (est tylko i wy)cznie ?iz(olo$ia. e ?iz(olo$ia tu*aczy absolutnie wszystko. nawet /niez$o&no2- c arakter,w0" Zreszt) sa*a 'ani 'a*i3ta""" Bie&y czytaa 'ani te ksi)ki6 Milczaa" Nie trzeba byo 'yta-" Poza ty* *,wi 'ewnie zbyt &osownie. zbyt wul$arnie" Nie *ia &o2wia&czenia w roz*owac z kobieta*i" 9ziwna 'la*a 2wiata na su?icie z*arszczya si3 na$le. za*i$otaa szybki*i srebrzysty*i re?leksa*i. za?alowaa" < 'atrz)c na te ruc liwe srebrne ?alki Ele$ zrozu*ia wreszcie. e za$a&kowy kr)$ *$liste( 'o2wiaty na su?icie to 'o 'rostu o&blask kauy 'o& okne*" Meta*or?oza zwycza(ne( kauy: 'owia wietrzyk""" We$a *ilczaa" 1 Prosz3 *i wybaczy-5 1 'rze'rasza Ele$" #ak 'rzy(e*nie. (ak so&ko byo () 'rze'rasza-" 1 Nie tak to wszystko 'owie&ziae*""" 1 =siowa o&wr,ci- $ow3. ale We$a na&al zna(&owaa si3 'oza zasi3$ie* wzroku" 1 Przecie takie *y2lenie niszczy w czowieku wszystko. co lu&zkie""" Przecie. (e2li tak *y2le-. (e2li si3 z ty* z$o&zi-""" 1 Z ra&o2ci) o&na(&ywa swo(e &awne 'o$l)&y. swo() &awn) wiar3 i 'rzekonywa 1 ()5 < We$a wr,cia5 Wesza w ka&r 1 i nie &ostrze$ w (e( twarzy ani 2la&u ta*te( roz'aczy. kt,r) sysza" =2*iec aa si3 (ak zwykle" 1 Wa2nie nie c c3. eby 'an si3 z ty* z$a&za" !ya* 'ewna. e 'an tak nie *y2li" 7e 'ro*ieniaa ra&o2ci)" Eczywi2cie. bya &ziewczynk). kt,r) zna w &zieci8stwie. koleank) ze szkoy 1 (ak *,$ (e( nie 'ozna-5

Za'ra$n) 'owie&zie- co2 ser&eczne$o. (akie2 'roste sowa. na 'rzyka& /no to r3ka na z$o&30 i u2cisn)- &o8 1 no wi&zisz. (ak &obrze. e si3 'orozu*ieli2*y5 Lecz 'raw) r3k3 *ia unieruc o*ion)" Powie&zie- &o nie( 1 We$o5 %lbo 1 Wiero5 Nie *,$" % krwi w a*'uce ubywao. zostaa na(wye( 'oowa" #eszcze kilka &ni te*u kr)ya w czyi*2 ciele. kar*ia sob) czy(e2 *y2li i uczucia 1 a teraz wlewaa w (e$o yy czerwono1 br)zowe z&rowie" Czy ws)czaa te co2 wasne$o6 Ele$ obserwowa ruc liwe r3ce We$i: Po'rawia 'o&uszeczk3 'o& okcie*. watk3 'o& i$). 'rzesun3a 'alca*i 'o $u*owy* 'rzewo&zie i wy&uya ruc o*) o2 sto(aka. 'o&nosz)c a*'uk3 &o $,ry" C cia ucaowa- t3 r3k3" Nie u2cisn)-. a ucaowa-" Nawet wbrew te*u. co zostao 'owie&ziane"

Rozdzia d #dzie!%" pi'%" Wysza z kliniki w 2wi)teczny* nastro(u i nucia sobie cic utko. z za*kni3ty*i usta*i" W (asny* 'aszczu. (u bez bot,w. $&y ulice cakie* obesc y. czua si3 niezwykle lekko. lekko2- ta 'rze'eniaa cae ciao. a zwaszcza no$i 1 bez a&ne$o wysiku *o$y () nie2- c o-by 'rzez cae *iasto" Wiecz,r by r,wnie soneczny (ak &zie8. nieco c o&ny. ale zu'enie wiosenny" Fu'io byoby wlec si3 zatoczony* autobuse*" Miaa oc ot3 i2- 'ieszo" < 'osza" Nie byo w ic *ie2cie nicze$o 'i3knie(sze$o ni kwitn)cy uriuk" Za'ra$n3a na$le 1 teraz. natyc *iast. koniecznie 1 zobaczy- c o- (e&en kwitn)cy uriuk. zobaczy- na szcz32cie. c o-by z &aleka. 'o'atrze- na t3 'owietrzn) r,owo2-. nie'owtarzaln). (e&yn) w swoi* ro&za(u" !yo (e&nak za wcze2nie" 9rzewa 'rzybieray &o'iero ten zielonkawy o&cie8 szaro2ci. $&y wi&a- (u cie8 zieleni. ale szarzyzny (est o wiele wi3ce(" % (e2li nawet $&zie2 za *ure*. &uwae*. uc owa si3 (aki2 skrawek sa&u. to &ostrze$ao si3 ta* (e&ynie suc ) ru&aw) zie*i3. s'ulc nion) *otyk) wa2ciciela" Na uriuk byo za wcze2nie" Bo8cz)c 'rac3 z nie'otrzebny* 'o2'iec e* '3&zia zazwycza( &o autobusu. *o2cia si3 na 'oa*anyc s'r3ynac sie&zenia albo trzy*aa si3 'arciane$o uc wytu i *y2laa. e

nic si3 (e( nie c ce: *a 'rze& sob) cay wiecz,r. a zu'enie nic si3 (e( nie c ce" Po co u&awa-. e si3 co2 robi. skoro $o&ziny wieczoru trzeba tylko s'3&zi-. zabi- (ako2 czas. &oczeka- nocy i ranka. a rano taki* sa*y* autobuse* (ec a- &o kliniki" % &zi2 sza 'ieszo 1 'owoli. nie 2'iesz)c si3 1 i roz'ieraa () ener$ia. c ciaa zrobi*n,stwo rzeczy" Czeka &o*. skle'y. szycie. biblioteka. czekao tyle cu&ownyc s'raw. kt,ry*i &otyc czas te *o$a si3 za(*owa-. ale nie wia&o*o &lacze$o nie *iaa na to oc oty" 7eraz () *iaa 1 na wszystko naraz. (u. natyc *iast5 % *i*o to sza bez 'o2'iec u. wolniutko. z 'rzy(e*no2ci) stuka()c obcasa*i 'anto?elk,w o suc y as?alt" Przec o&zia obok otwartyc (eszcze skle',w. ale nie wst3'owaa &o nic 'o zaku'y" Przec o&zia obok a?isz,w. ale nie 'rzeczytaa ani (e&ne$o. c o- wa2nie na nie rzuciaby c 3tnie okie*" Po 'rostu sza sobie. sza i s'rawiao (e( to 'rzy(e*no2-" < u2*iec aa si3 &o siebie" Wczora(. *i*o 2wi3ta. czua si3 'rzy$n3biona i nie'otrzebna" % &zi2. w zwycza(ny 'owsze&ni &zie8 1 tyle ra&o2ci. taki ws'aniay nastr,(5 9ozna(esz ra&o2ci. $&y wiesz. e *asz rac(3" 7wo(e roz'aczliwe. na(arliwsze ar$u*enty. kt,re wszyscy o&rzuca() ze 2*iec e* i wz$ar&). ta cieniutka niteczka. na kt,re( wisisz 1 okazu(e si3 na$le stalow) lin). tak wytrzy*a). e wytrzy*ao2- t3 uzna(e i u?nie 'rzy)cza si3 &o ciebie taki &o2wia&czony 'rzez ycie. 'o&e(rzliwy i z$orzkniay czowiek" < zau?anie (ak wa$onik kole(ki linowe( niesie was obo(e na& bez&enn) 'rze'a2ci) lu&zkie$o niezrozu*ienia" Zac wycia si3 ty* uczucie*5 Przecie to zu'enie co inne$o wie&zie-. e (est si3 nor*alny*. e *a si3 suszno2-. a co inne$o usysze-. e 1 tak. (este2 nor*alna. *asz suszno2-5 < to o& ko$o usysze-5 !ya $otowa &zi3kowa- *u. e tak 'owie&zia. e tak *y2la. e 'ozosta wa2nie taki *i*o wszystkic kl3sk. (akie 'rzynioso *u ycie" Zasuy sobie na w&zi3czno2-. ale na razie *usiaa si3 'rze& ni* wytu*aczy- z or*onotera'ii" Nie by zwolennikie* Lrie&lan&a. lecz nie akce'towa te or*onotera'ii" 7kwia w ty* niekonsekwenc(a. (e&nake konsekwenc(i wy*a$a si3 o& lekarza. a nie o& 'ac(enta" 7ak czy owak naleao nakoni- $o &o uznania te( tera'ii" Nie wolno byo o&&a- te$o czowieka c orobie. rak *usia 'rze$ra-5 E$arn3a () $or)czka azar&u: 'rzekona-. z*usi&o leczenia i wyleczy- wa2nie te$o 'ac(enta5 Lecz eby walczy- z taki* z$ry>liwy* u'arciuc e*. trzeba by- absolutnie 'ewny* swe$o" Ena za2 u2wia&o*ia sobie na$le. e or*onotera'i3 w'rowa&zono w ic klinice w

o'arciu o o$,lnokra(ow) instrukc(3 Ministerstwa Z&rowia" <nstrukc(a &otyczya wielu ro&za(,w nowotwor,w i niezbyt 'rzekonu()co uzasa&niaa 'rzy&atno2- nowe$o s'osobu leczenia" Wiera nie 'rzy'o*inaa sobie a&ne$o artykuu w 'rasie ?ac owe( na te*at skuteczno2ci or*onotera'ii w leczeniu nasieniaka" Bto2 na 'ewno o ty* 'isa. trzeba by 'oszuka- i 'rzeczyta-" E& &awna (ako2 nie *iaa okaz(i""" 7eraz na 'ewno 'rzeczyta5 Wszystko 'rzeczyta5 Na 'ewno5 Bosto$otow 'aln) kie&y2. e nie wie. &lacze$o znac or *a by- $orszy o& lekarza. e w *e&ycynie te wszystko robi si3 na wyczucie" Wiera 'rawie si3 obrazia. ale ',>nie( 'o*y2laa. e (est w ty* troc 3 rac(i" Czy lekarze. kt,rzy na2wietla() tkank3 'ro*ienia*i rent$ena. wie&z) c o-by w 'rzyblieniu. ile niszcz) z&rowyc ko*,rek. a ile rakowyc 6 Czy* si3 to r,ni o& wie&zy znac ora. o&*ierza()ce$o to(a& $ar2cia*i. na oko6 Czy ktokolwiek oblicza &awki w &o*owyc s'osobac leczenia. na 'rzyka& w oka&ac z $orczycy6 %lbo co2 takie$o: wszyscy rzucili si3 na 'enicylin3" Cu&owny lek. 'anaceu*5 % czy c o- (e&en lekarz wie&zia. na czy* 'ole$a (e( &ziaanie6 Czarna *a$ia5 <le trzeba czyta-. *y2le-. wie&zie-5 7eraz na&robi wszystkie zale$o2ci5 Znalaza si3 1 (ak szybko. nie wia&o*o kie&y5 1 na 'o&w,rzu &o*u. w kt,ry* *ieszkaa" Po kilku sc o&kac wesza na &u) ws',ln) weran&3 z balustra&) @na balustra&zie wietrzyy si3 czy(e2 c o&niki i &ywanikiA. zrobia 'ar3 krok,w 'o s'3kane(. &ziurawe( ce*entowe( 'o&o&ze. bez wstr3tu otworzya o&ra'ane &rzwi i 'rzesza 'rzez cie*ny korytarz" Nie za'alaa 2wiata 1 ar,wki naleay &o r,nyc wa2cicieli i 'o&)czone byy &o r,nyc licznik,w" 9ru$i* klucze* otworzya &rzwi swo(e$o 'oko(u i o &ziwo nie o&czua 'rzy$n3bienia na wi&ok te( wiecznie cie*ne( 'ustelni z krat) w oknie @w cay* *ie2cie okna na 'arterze *iay takie zabez'ieczenie 'rze& zo&zie(a*iA" ;o8ce &ocierao tu (e&ynie bar&zo wczesny* rankie*" Wiera zatrzy*aa si3 w &rzwiac i nie z&e(*u()c 'aszcza 'atrzya na sw,( 'ok,( z taki* z&u*ienie*. (akby wi&ziaa $o 'ierwszy raz w yciu" #ak &obrze i wesoo *ona by w ni* *ieszka-5 7rzeba tylko z*ieni- serwet3" < troc 3 'os'rz)ta-" < 'rzewiesiobrazy: biaa noc na& 7wier&z) Pietro'awowsk) i czarne cy'rysy %u'ki" Z&(3a 'aszcz i zaoya ?artuszek. ale na('ierw 'osza &o kuc ni" Co2 'o&'owia&ao. e naley zacz)- o& kuc ni" No tak5 W)czy- 'ry*us i u$otowa- sobie co2 &o (e&zenia" W kuc ni urz3&owa (e&nak synalek s)sia&,w. kawa c o'a: zastawi kuc ni3 *otocykle*. rozebra $o. 'orozka&a cz32ci na 'o&o&ze i 'o$wiz&u()c s*arowa sw,( 'o(az&" Zac o&z)ce so8ce o2wietlao kuc ni3. byo w nie( (eszcze cakie* wi&no" E& bie&y

*ona by si3 'rzecisn)- &o stou. ale Wiera stracia ra'te* oc ot3 na kuc enn) krz)tanin3" Za'ra$n3a by- sa*a. w 'oko(u" Poza ty* w o$,le nie c ciao si3 (e( (e2-" %ni troc 35 Wr,cia &o siebie i z za&owolenie* za*kn3a &rzwi na zatrzask" Nie *iaa 'o co wyc o&zi- &zi2 z 'oko(u" Na talerzyku leay cukierki czekola&owe. *ona (e z(e2- za*iast kolac(i""" Wiera 'rzykucn3a 'rze& ko*o&) 'o *a*ie i wysun3a ci3k) szu?la&3. w kt,re( leaa czysta serweta" Nie. na('ierw trzeba o&kurzy-5 % (eszcze 'rze&te* 1 'rzebra- si3 w &o*owe ciuc y5 7a $onitwa *y2li *iaa w sobie co2 z ta8ca i ka&y nowy 'o*ys s'rawia 'rzy(e*no2- (ak kole(ne taneczne 'as" % *oe na('ierw 'rzewiesi- twier&z3 i cy'rysy6 Nie. &o te$o 'otrzebny by *otek i $wo>&zie. zreszt) wbi(anie $wo>&zi to *3skie za(3cie" < uci)liwe" Niec sobie wisz)" C wycia 2ciereczk3 i nuc)c zacz3a kr3ci- si3 'o 'oko(u" < 'rawie natyc *iast rzucia si3 (e( w oczy kolorowa 'oczt,wka. o'arta o '3katy wazonik" Na (e&ne( stronie 'oczt,wki 'yszniy si3 czerwone r,e. zielone wst)ki i b3kitna ,se*ka" Na o&wrocie za2 *o$a sobie 'rzeczyta- yczenia. na'isane na *aszynie" !yy to yczenia o& ko*itetu *ie(skie$o z okaz(i *i3&zynaro&owe$o &nia kobiet" W 2wi3ta czowiek sa*otny czu(e si3 szcze$,lnie sa*otnie" % &la sa*otne( kobiety. kt,re( 'rzybywa (aowyc i bezna&zie(nyc lat. na($orsze (est 2wi3to kobiet" Ew&owiae i nieza*3ne. zbiera() si3 wte&y kobiety we wasny* $ronie. eby na'i- si3 wina. 'o2'iewa- i 'ou&awa- wesoo2-" 7u. na 'o&w,rku. te zasia&o wczora( takie babskie towarzystwo" #e&na 'rzysza z *3e*: 'o&c *ielone. caoway si3 z ni* 'o kolei" Bo*itet *ie(ski z ca) 'owa$) yczy Wierze sukces,w w 'racy zawo&owe( i szcz32cia w yciu osobisty*" 4ycie osobiste5 Martwa 'oczwarka. usc y kokon. z kt,re$o nic si3 nie wyl3$o" Po&ara 'oczt,wk3 i wyrzucia &o kosza" ;za 'rzez 'ok,(. wycieraa z kurzu wazoniki. szklan) 'ira*i&k3 z wi&oka*i Bry*u. 'u&o z 'yta*i obok ra&ia. 'lastikow) ebrowan) obu&ow3 $ra*o?onu" 9zi2 *o$a bez b,lu suc a- wszystkic 'yt" Mo$a nastawi- nawet t3 na(bar&zie( wzrusza()c): /Mi(a czas. a (a wci) (este* sa*. stale sa*""" 0

;zukaa (e&nak inne(. znalaza. 'rze)czya ra&ioo&biornik na $ra*o?on. a sa*a z 'o&kurczony*i no$a*i wtulia si3 w $3boki ?otel" +oztar$nione 'alce na&al 2ciskay roek 2ciereczki o& kurzu. 2ciereczka zwisaa ku 'o&o&ze (ak 'ro'orzec" W 'oko(u zrobio si3 (u cakie* szaro. 2wiecio tylko zielone oko ra&ia" 7o bya suita ze /H'i)ce( kr,lewny0" %&a$io. a 'ote* /Przybycie wr,ki0" Wiera suc aa. ale za ko$o2 inne$o" C ciaa sobie wyobrazi-. (ak *,$by suc ate$o a&a$ia 'rze*okni3ty. u*3czony b,le*. skazany na 2*ier- czowiek. kt,re*u nie &ane byo zazna- szcz32cia" Nastawia 'yt3 (eszcze raz" < (eszcze raz" Zacz3a z ni* /roz*awia-0 1 ale w *y2lac " Wyobrazia sobie. e sie&zi 'rzy okr)$y* stole na'rzeciwko nie(. w zielonkawe( 'o2wiacie ra&ia" M,wia &o nie$o. a 'ote* &o*y2laa si3 o&'owie&zi" 7ru&no byo co 'raw&a 'rzewi&zie-. z czy* ra'te* wyskoczy. ale c yba (u si3 &o te$o 'rzyzwyczaia" 9o'owia&aa *u to wszystko. cze$o nie wy'a&ao 'owie&zie- w $abinecie zabie$owy*. lecz teraz 1 tak" Wy$aszaa wasn) teori3 na te*at *3czyzn i kobiet" ;u'er*3czy>ni z ksi)ek Ke*in$waya to istoty. kt,re nie zasu$u() na *iano czowieka. Ke*in$way (est 'ytki" @Ele$ burknie oczywi2cie. e nie czyta a&ne$o Ke*in$waya. i stwier&zi z &u*). e w wo(sku i w a$rze nie *ia takie( *oliwo2ci" A Bobieta 'otrzebu(e o& *3czyzny cze$o2 zu'enie inne$o: troskliwe( czuo2ci i 'oczucia bez'iecze8stwa. o'ieki. oc rony" Wa2nie 'rzy Ele$u 1 wy(3ty* s'o& 'rawa. saby*. c ory*. nic nie znacz)cy* 1 nie wia&o*o &lacze$o czua si3 bez'iecznie" % kobiety6 <&eae* kobieco2ci staa si3 Car*en. kobieta. kt,ra *y2li wy)cznie o rozkoszy i aktywnie (e( 'oszuku(e5 7o nie (est 'raw&ziwa kobieta. to 'o 'rostu 'rzebrany *3czyzna5 Musi wy(a2ni- *u (eszcze wiele s'raw. lecz on. zaskoczony (e( sowa*i. nie wie. co o&'owie&zie-" Zastanawia si3" % ona (eszcze raz nastawia t3 sa*) 'yt3" Zrobio si3 cie*no i zu'enie za'o*niaa o s'rz)taniu" Coraz intensywnie(sz) zieleni) l2nio oko ra&ioo&biornika" Nie c ciaa za'ala- 2wiata. a *usiaa koniecznie na co2 'o'atrze-"

Mi*o cie*no2ci bezb3&nie natra?ia &oni) na ra*k3. z&(3a () troskliwie ze 2ciany i 'rzysun3a &o zielone$o oka" Nawet $&yby z$aso. $&yby znikn3a ta $wiez&na zielona 'o2wiata. Wiera i tak &ostrze$aaby ka&y szcze$, ?oto$ra?ii: t3 c o'i3c) czyst) twarz: bezbronn) (asno2- oczu. kt,re (eszcze nicze$o nie wi&ziay: 'ierwszy w yciu krawat na bielutkie( koszuli: 'ierwszy w yciu $arnitur na ra*ionac 1 i cenny znaczek w kla'ie *arynarki: okr)$y. biay. z czarny* 'ro?ile* 'o2ro&ku" Loto$ra?ia *iaa wy*iary sze2- na &ziesi3-. znaczek wy$l)&a (ak *aa kro'ka. ale 'rzy 2wietle *ona byo wyra>nie zobaczy-. a 'o cie*ku 1 'a*i3ta-. e to 'ro?il Lenina" 1 <nnyc or&er,w nie 'otrzebu(35 1 artowa c o'iec" 7en c o'iec nazwa () We$)" +az w yciu zakwita a$awa i wkr,tce 'ote* 1 obu*iera" 7ak 'okoc aa Wiera Fan art" Na w', &ziecinn) *io2ci). (eszcze w szkole" % on 1 'ole$ na ?roncie" E& te( c wili nie *iao (u znaczenia. czy wo(na bya s'rawie&liwa. suszna. bo aterska. o(czy>niana. 2wi3ta 1 &la Wiery Fan art staa si3 wo(n) /ostatni)0" Wo(n). na kt,re( zabito i ()" 7ak c ciaa z$in)-5 +zuci- instytut i ',(2- na ?ront" Nie *o$a 1 bya Nie*k)" 9wa. trzy 'ierwsze *iesi)ce wo(ny s'3&zili (eszcze raze*" Ebo(e wie&zieli (e&nak. e on niebawe* &ostanie kart3 'owoania" 7eraz nie s'os,b byo wy(a2ni-. &lacze$o si3 nie 'obrali" % nawet bez 2lubu 1 (ak *o$li z*arnowa- te *iesi)ce 1 ostatnie6 #e&yne6 Co ic 'owstrzy*ao6 Co *o$o ic 'owstrzy*a-. skoro wszystko &okoa walio si3 w $ruzy6 % (e&nak byo co2 takie$o" We$o5 Mo(a We$o5 1 woa z ?rontu" 1 Nie *o$3 u*rze- ze 2wia&o*o2ci). e &o *nie nie naleysz5 F&yby u&ao si3 wyrwa- c o- na trzy &ni 1 na urlo'5 &o sz'itala5 1 wzi3liby2*y 2lub5 Praw&a6 Praw&a60 /!)&> s'oko(ny" Ni$&y nie b3&3 nalee- &o inne$o" Zawsze b3&3 two(a0" 7ak 'isaa" %le 1 &o ywe$o5 % on 1 nie zosta ranny. nie 'rzy(ec a na urlo'. nie tra?i &o sz'itala" Z$in) na *ie(scu" Nie y. lecz (e$o $wiaz&a. (e$o We$a. (a2niaa" Na&al (a2niaa""" #a2niaa na&are*nie" Nie bya to $wiaz&a. kt,ra 2wieci. c o- sa*a &awno (u z$asa" +acze( taka. kt,ra $orze(e 'eny* blaskie*. ale blasku te$o nikt (u nie wi&zi i nie 'otrzebu(e"

Nie 'ozwolono (e( z$in)- na ?roncie" Musiaa y- &ale(" ;tu&iowa-" W instytucie zostaa nawet starost) $ru'y" Wsz3&zie bya 'ierwsza 1 &o 'racy s'oeczne(. &o niw. na wyko'ki" % c, (e( 'ozostawao6 =ko8czya stu&ia z wyr,nienie*. a &oktor Erieszczienkow. u kt,re$o 'raktykowaa. wyraa si3 o nie( z uznanie*" @7o on 'oleci () 9oncowe(" A Znalaza sobie cel: sz'ital. leczenie. 'ac(enci" Cel 1 i ratunek" Eczywi2cie z 'unktu wi&zenia takie$o Lrie&lan&a bya to bz&ura. o&c ylenie o& nor*y. wariactwo: 'ozosta- wiern) nieboszczykowi i nie szuka- sobie ywe$o" Zac owanie s'rzeczne z natur). bo niez*ienne s) 'rawa tkanek. 'rawa or*on,w. 'rawa wieku" Niez*ienne6 W (e( or$aniz*ie 'rawa te 'rzestay &ziaa-" Nie. nie czua si3 zwi)zana 'rzysi3$): /zawsze b3&3 two(a0. nie o to c o&zio" C ocia *oe i o to: 'rzecie na(bliszy na* czowiek nie *oe u*rze- &o ko8ca. ostatecznie. 'rzecie troc 3 wi&zi. troc 3 syszy. (est obecny. istnie(e" < zobaczy 1 bezsilny. *ilcz)cy 1 (ak $o oszuku(esz" Co tu *a() &o rzeczy 'rawa rozrostu ko*,rek. reakc(e. 'rze*iana *aterii6 Nie *a &ru$ie$o takie$o czowieka5 Nie *a takie$o &ru$ie$o5 Nie *a5 #akie 'rocesy ?iz(olo$iczne6 #akie ko*,rki6 Po 'rostu w *iar3 u'ywu czasu 'o'a&a*y w coraz wi3ksze ot3'ienie" #este2*y coraz bar&zie( z*3czeni" Przesta(e*y by- 'raw&ziwi w roz'aczy i wierno2ci" !ez o'oru o&&a(e*y (e czasowi" % 'ote* interesu(e nas (u tylko (e&no 1 eby na'c a- co &zie8 brzuc i obliza- 'alce" Po& ty* wz$l3&e* nic si3 w nas nie z*ienia" 9wa &ni bez 'okar*u i 'rzesta(e*y by- sob)" Nie *a co. &aleko zaszli2*y 1 *y. lu&zko2-5 Nie z*ienia si3 We$a. lecz 1 zaa*aa si3" Z*ara (e( *atka. a tylko () *iaa na 2wiecie" =*ara. bo te si3 zaa*aa: (e( syna. starsze$o brata Wiery. inyniera. aresztowano w czter&ziesty* roku" #eszcze 'rzez kilka lat 'isywa &o nic : (eszcze 'rzez kilka lat 'osyali *u 'aczki $&zie2 &o !uriac(i" Pewne$o razu 'rzyszo nieczytelne awizo z 'oczty i *atka &ostaa swo() 'aczk3 z 'owrote*. oste*'lowan) kilko*a 'iecz)tka*i i z 'rzekre2lony* nazwiskie* a&resata" Niosa t3 'aczk3 &o &o*u (ak tru*ienk3" En tu 'o uro&zeniu z*ie2ciby si3 w ty* 'u&eku" 7o zaa*ao *atk3" 7o 1 i szybkie za*)',(2cie narzeczone( syna" Matka nie *o$a te$o zrozu*ie-" +ozu*iaa Wier3" < zostaa Wiera sa*a"

Nie ona (e&na. oczywi2cie. nie (e&yna. tylko 1 (e&na z *ilion,w" W kra(u yo tyle sa*otnyc kobiet. e 'atrz)c na swo(e zna(o*e Wiera zastanawiaa si3. czy nie (est ic wi3ce( ni za*3nyc 6 Wszystkie te sa*otne kobiety byy (e( r,wie2nica*i" 9ziesi3- kole(nyc rocznik,w" +,wie2nice 'ole$yc na ?roncie" Wo(na okazaa si3 askawsza &la *3czyzn. zabraa ic " % kobiety zostay 1 na &alsz) *3k3" % (e2li nawet wykaraska si3 kt,ry2 z wo(enne( 'oo$i cay i nieonaty. to nie szuka w2r,& r,wie2nic. wybiera *o&sz)" Za2 *o&si o 'ar3 lat *3czy>ni byli *o&si o 'okolenie. byli &zie-*i: nie naznaczya ic wo(na" < tak oto. nie z$ru'owane w &ywiz(e. yy *iliony kobiet na 'r,no i &la niko$o" E&rzut istorii" ;zans3 *iay tylko te. kt,re u*iay korzysta- z ycia au? &ie leic te ;c ulter" Mi(ay &u$ie zwycza(ne lata. a Wiera 'rzez cay czas ya i c o&zia (ak $&yby w *asce 'rzeciw$azowe(. z $ow) 2ci2ni3t) zowieszcz) $u*)" % na&sze& &zie8. $&y ','rzyto*na i osabiona zerwaa *ask3" Zacz3a y- bar&zie( 'o lu&zku: za&baa o sw,( wy$l)&. ubieraa si3 starannie i nie unikaa kontakt,w z inny*i lu&>*i" Wierno2- (est 'i3kny* uczucie*" Moe nawet na('i3knie(szy*" Nawet wte&y. kie&y nikt o nie( nie wie" Nawet wte&y. kie&y nikt (e( nie &ocenia" 7ylko eby cze*u2 suya5 % (e2li nicze*u nie suy6 #e2li nikt (e( nie 'otrzebu(e6 Ekulary *aski 'rzeciw$azowe( s) &ue. ale wi&a- 'rzez nie >le i niewiele" Zerwawszy *ask3. We$a *o$aby wi&zie- le'ie(" < wi3ce(" Lecz 1 nie zobaczya" Nie 'rzyzwycza(ona 1 u&erzya si3 bole2nie" Nieostrona 'otkn3a si3" #e&no kr,tkie 'rzy'a&kowe zblienie nie tylko nie roz(a2nio (e( ycia. nie 'rzynioso ra&o2ci. ale u'okorzyo () sa*). naruszyo ar*oni3. zburzyo a&" Nie *o$a (e&nak co?n)- czasu" %ni wyrzuci- z 'a*i3ci" Nie. nie u*iaa traktowa- ycia lekko. ze wzruszenie* ra*ion" Nie ona" <* wraliwszy czowiek. ty* tru&nie( *u zbliy- si3 z 'o&obny* sobie" Potrzeba wielu &ziesi)tk,w. setek s'rzy(a()cyc okoliczno2ci" Ba&e kole(ne o&krycie cze$o2 ws',lne$o zblia zale&wie o *ay krok" % wystarczy (e&no nie'orozu*ienie. by wszystko 'rze'a&o" < zawsze z&arza si3 1 tak wcze2nie. tak brutalnie" Nie *iaa ko$o s'yta-: (ak 'ost)'i-6 #ak y-6 <lu lu&zi. tyle &r,$"

4yczliwi $or)co na*awiali. eby wzi3a sobie &ziecko na wyc owanie" 9u$o i szcze$,owo &yskutowaa o te( s'rawie z r,ny*i kobieta*i. (u () 'rawie 'rzekonay. (u si3 za'alia. (u zacz3a o&wie&za- &o*y &ziecka" % (e&nak zrezy$nowaa" Nie *o$a 'okoc a- &ziecka ot tak. o& razu 1 bo 'ostanowia 'okoc a-. bo nie *iaa inne$o wy(2cia" Co $orsza 1 czua. e w 'rzyszo2ci *oe 'rzesta- (e koc a-" < co na($orsze 1 &ziecko *o$o wyrosn)- na zu'enie obce$o czowieka" F&yby *ie- wasn). 'raw&ziw) c,rk35 @C,rk3. bo &ziewczynk3 *ona uksztatowana swo(e 'o&obie8stwo. c o'ca 1 nieA" Nie *iaa (e&nak siy 'rzeby- (eszcze raz te( $rz)skie( &ro$i z nast3'ny* *3czyzn)" Przesie&ziaa w ?otelu &o ',nocy. nic nie zrobia. nie za'alia nawet 2wiata" 7ak &obrze byo sie&zie- i *y2le- z wzrokie* utkwiony* w a$o&n) ziele8 oka ra&ioo&biornika i czarne kreski stac(i na skali" ;uc aa 'yt. *o$a suc a- nawet tyc na(bar&zie( 'rze(*u()cyc " Nawet *arsz,w" Marsze (ak *iniaturowe &e?ila&y 'rzeci)$ay w *roku 'o&o$i u (e( st,'" % ona. wtulona w stary ?otel o wysoki* o'arciu. sie&ziaa z 'o&wini3ty*i z$rabny*i no$a*i i 'rzy(*owaa te &e?ila&y niczy* zwyci3ski w,&z" Przesza 'rzez czterna2cie 'usty8 1 i nareszcie &osza" Przesza 'rzez czterna2cie lat szale8stwa 1 i okazao si3. e *a suszno2-5 Wa2nie &zi2 (e( wieloletnia wierno2- u(awnia nowy. ostateczny sens" Prawie1wierno2-" Mona uzna-. e 1 wierno2-" W ty*. co na(wanie(sze 1 (e&nak wierno2-" Lecz wa2nie &zi2 'o raz 'ierwszy zobaczya. o&czua z*are$o 1(ako c o'ca" Nie (ako r,wnolatka. nie (ako *3czyzn3. lecz c o'ca. bez te( u'arte( *3skie( twar&o2ci. w kt,re( kobieta zna(&u(e o'arcie i bez'ieczn) 'rzysta8" 7a*ten nie wi&zia ani cae( wo(ny. ani (e( ko8ca. ani wielu tru&nyc 'owo(ennyc lat. na zawsze 'ozosta c o'ce* o bezbronnyc (asnyc oczac " Pooya si3: &u$o nie *o$a zasn)-. lecz nie *artwia si3. e b3&zie s'a- &zi2 tak kr,tko" % $&y zasn3a. bu&zia si3 co (aki2 czas i wi&ziaa wiele sn,w. troc 3 za &uo (ak na (e&n) noc" #e&ne byy zu'enie $u'ie. a inne c ciaa zatrzy*a- 'rzy sobie &o rana" +ano obu&zia si3 1 u2*iec ni3ta" Lu&zie w autobusie $nietli (). szar'ali. 'o'yc ali. &e'tali 'o no$ac . ale znosia wszystko cier'liwie i bez sowa" <&)c na zebranie z 'rzy(e*no2ci) &ostrze$a (u z &aleka ros). siln) i sy*'atycznie 2*ieszn) 'osta- *a'olu&a 1 Lwa Leoni&owicza: a wi3c wr,ci (u z Moskwy5 Zbyt ci3kie.

zbyt &ue r3ce zwisay ku zie*i. 'oci)$a()c za sob) ra*iona. i na 'ierwszy rzut oka sz'eciy sylwetk3. c o- w istocie byy (e( oz&ob)" Na 'ot3ne(. 'o&ane( &o tyu czaszce tkwia biaa cza'eczka 1 ?uraerka. (ak zwykle nie*iosiernie wy*i3toszona. z (aki*i2 stercz)cy*i roka*i i w$nieciony* 2ro&kie*" Pier2 Lwa Leoni&owicza rozsa&zaa biay ?artuc i 'rzy'o*inaa 'rz,& czo$u w zi*owy* ka*u?lau" C irur$ kroczy ze z*ruony*i ocza*i i $ro>n) *in). ale Wiera wie&ziaa. e ta $ro>na *ina w ka&e( c wili *oe z*ieni- si3 w u2*iec " 7ak wa2nie si3 stao. $&y obo(e w'a&li na siebie u 'o&n,a sc o&,w" 1 #ak si3 ciesz3. e wr,cie25 Ekro'nie ci3 tu brakowao5 1 'owie&ziaa Wiera" =2*iec n) si3 (eszcze ser&ecznie( i o'uszczon) r3k). en. $&zie2 ta* w &ole u() () 'o& okie-. skierowa ku sc o&o*" 1 Co ci tak wesoo6 Masz (ak)2 &obr) wia&o*o2-6 1 Nie. nie *a*" No i (ak ta* 'o&r,6 Lew Leoni&owicz westc n)" 1 < &obrze. i >le" Moskwa bru>&zi" 1 Musisz *i wszystko o'owie&zie-5 1 Przywioze* ci 'yty" 7rzy" 1 Na'raw&36 #akie6 1 Przecie wiesz. e nie o&r,nia* tyc twoic ;aint1;aens,w""" W F=M1ie *a() teraz s'ec(alne stoisko z 'yta*i. 'okazae* i* two() list3 i za'akowali *i trzy sztuki" #utro ci 'rzynios3" Wierusia. suc a(: c o&> &zi2 ze *n) na roz'raw35 1 Na (ak) znowu roz'raw36 1 Nic nie wiesz6 !3&) s)&zi- c irur$a z <<< Bliniki" Praw&ziwy s)&5 Na razie kolee8ski" Hle&ztwo trwao osie* *iesi3cy" 1 Za co6 Piel3$niarka Zo(a sko8czya wa2nie &yur: *i(a()c ic /9zie8 &obry0 i bysn3a ,ty*i rz3sa*i" 1 E'erowa &ziecko. z*aro 'o o'erac(i""" Wiesz 1 ',(&3 ta* i narobi3 rabanu" P,ki *a* w sobie ten *oskiewski roz'3&5 #ak czowiek 'osie&zi ty&zie8 w &o*u. to o& razu 'o&kula o$on" P,(&ziesz ze *n)6 Wiera nie z&)ya o&'owie&zie- 1 wc o&zili (u &o 'oko(u lekarzy. $&zie stay ?otele w 'okrowcac . a na stole leaa b3kitna narzuta" Wiera bar&zo lubia Lwa i szanowaa $o" En i Lu&*ia %?anas(ewna byli &la nie( (e&yny*i bliski*i tu lu&>*i" D)czyo () z Lwe* co2. co bar&zo rza&ko z&arza si3 w na sc o&ac 'owie&ziaa

kontaktac nieza*3ne( kobiety i nieonate$o *3czyzny: Lew ni$&y. ani razu nie s'o(rza na ni) szcze$,lny* wzrokie*. nie zrobi a&ne( aluz(i. nie a&orowa" !ya to 'o 'rostu naturalna i bez'ieczna 'rzy(a>8" =nikali tylko te*atu *io2ci i *ae8stwa. (akby s'rawy te w o$,le nie istniay" Lew Leoni&owicz z 'ewno2ci) &o*y2la si3. e taki stan rzeczy o&'owia&a We&ze" ;a* by kie&y2 onaty. 'ote* wolny. 'ote* *ia /'rzy(aci,k30. babska cz32- 'ersonelu 'rzyc o&ni @czyli caa 'rzyc o&niaA lubia 'lotkowa- na (e$o te*at. ostatnio c o&ziy suc y. e Lew Leoni&owicz *a ro*ans z (ak)2 'iel3$niark)" #e&na z *o&yc lekarek. c irur$ %n$elina. tr)bia o ty* na lewo i 'rawo. ale inne 'o&e(rzeway. e sa*a *a oc ot3 'o&erwa- c irur$a" Lu&*ia %?anas(ewna 'rzez ca) o&'raw3 rysowaa na kartce" Wiera za2 sie&ziaa s'oko(nie (ak ni$&y" Czua w sobie (ak)2 niezwyk) r,wnowa$3" Po o&'rawie zacz3a obc ,&" Na('ierw 'osza &o &ue( sali kobiece(" Miaa ta* wiele 'ac(entek i obc ,& z re$uy za(*owa *n,stwo czasu" Przysia&aa na ka&y* ,ku. ba&aa c ore albo roz*awiaa z ni*i 'o cic u. nie stara()c si3 ucisza- 'ozostayc . $&y w sali za'anowaaby 'rzykra at*os?era. a zreszt) kobiety i tak by nie za*ilky" @W salac kobiecyc *usiaa zac owywa- si3 (eszcze bar&zie( taktownie i &y'lo*atycznie ni w *3skic " 7u nie wystarcza autorytet i ran$a lekarza" F&y tylko z(awiaa si3 w zbyt &obry* u*orze albo zbyt $orliwie za'ewniaa. e wszystko b3&zie &obrze 1 z$o&nie z wy*o$a*i 'syc otera'ii 1 natyc *iast czua na sobie s'o(rzenia 'ene nie c 3ci lub (awne( zawi2ci: /9obrze ci *,wi-5 7y (este2 z&rowa5 7y nic nie rozu*iesz50 W ra*ac te(e 'syc otera'ii zalecaa 'ac(entko*. by &bay o sw,( wy$l)&. uka&ay wosy. *aloway si3 1 lecz sa*a nie *o$a te$o robi- 1 kobiety nie wybaczyyby (e(" A ;za wi3c o& ,ka &o ,ka skro*na. 'ow2ci)$liwa. sku'iona wy)cznie na kole(ny* 'rzy'a&ku" Nie suc aa 'o$a&uszek innyc kobiet. lecz na$le s'o& 'rzeciwle$e( 2ciany &obie$ (aki2 szcze$,lnie wstr3tny. *a*la()cy $os: 1 #acy ta* oni c orzy5 ;) tu tacy. co tak lata() za baba*i. e i z&rowy le'ie( by nie lata5 E. ten kos*aty. 'askie* 'o&wi)zany 1 (ak tylko nocny &yur. to si3 z Zo(k) *i3tosi5 1 ;uc a*6 suc a*6 1 (eszcze raz s'ytaa Fan art swo() 'ac(entk3" 1 Prosz3 'owt,rzy-" Pac(entka zacz3a 'owtarza-" @Zo(a *iaa &zi2 nocny &yur5 9zi2 w nocy. $&y 'on3o zielone oko ra&ioo&biornika""" A 1 Prze'rasza*. 'rosz3 'owt,rzy- wszystko o& 'ocz)tku. tylko &oka&nie5

Rozdzia d #dzie!%" !z(!%" Bie&y &enerwu(e si3 &o2wia&czony c irur$6 Nie. nie 'o&czas o'erac(i" E'erac(a to uczciwa. konkretna robota. wia&o*o. co i (ak. trzeba tylko 'recyzy(nie i &oka&nie usun)- zaatakowany or$an. eby ',>nie( nie *ie- &o siebie 'retens(i o nie&or,bki" Eczywi2cie z&arza() si3 ko*'likac(e. krwotoki i czowiek 'onuro 'rzy'o*ina sobie. e +eser?or& u*ar w trakcie o'erac(i 'rze'ukliny" Z*artwienia c irur$a zaczyna() si3 'o o'erac(i. $&y z niewia&o*yc 'owo&,w utrzy*u(e si3 wysoka te*'eratura albo /ostry brzuc 0 i teraz. 'oniewczasie. trzeba bez skal'ela. w wyobra>ni otworzy- ten brzuc (eszcze raz. s'raw&zi-. ustali- 'rzyczyn3 i na'rawi- wasny b)&" C irur$ nie *a 'rawa szukaus'rawie&liwienia ko*'likac(ac " < wa2nie &late$o Lew Leoni&owicz *ia zwycza( za$l)&a- &o swoic 'ac(ent,w 'oo'eracy(nyc 1 c ocia na c wil3. 'rze& 'orann) o&'raw)" 9zi2 czeka $o czasoc onny obc ,& o$,lny. a 'rzecie nie *,$ 'rzez cae ',tore( $o&ziny nie wie&zie-. co z (e$o o)&kowce* i z 9io*k)" Za(rza wi3c &o o)&kowca 1 stan by niezy: 'oinstruowa 'iel3$niark3. co i w (akie( ilo2ci 'o&awa- 'ac(entowi &o 'icia. 'o czy* wsze& &o *ae( &wuosobowe( salki. w kt,re( lea 9io*ka" 9ru$i 'ac(ent czu si3 &obrze. ale o 9io*ce nie *ona byo te$o 'owie&zie-" Mia szar) twarz. lea na 'lecac okryty koce* 'o 'ier2 i w'atrywa si3 w su?it" W'atrywa si3 nies'oko(nie. na'ina *i32nie wok, oczu. wy$l)&ao to. (akby szuka na su?icie (akie$o2 &robne$o szcze$,u i nie *,$ $o znale>-" Lew Leoni&owicz w *ilczeniu 'rzystan) nieco z boku na lekko rozstawionyc no$ac . u$i) r3ce. 'raw) nawet uni,s i 'rzy$l)&a si3 s'o&e ba" ;'rawia wraenie. e way w *y2lac . czy r)bn)- 9io*k3 'rawy* sier'owy*. czy nie" 9io*ka o&wr,ci $ow3. zobaczy 1 i roze2*ia si3" Fro>na twarz c irur$a te z*ienia wyraz. na surowo zaci2ni3tyc ustac 'o(awi si3 u2*iec " < Lew Leoni&owicz *ru$n) &o 9io*ki (ak &o swo(e$o. rozu*ie()ce$o: 1 Wszystko w 'orz)&ku6 1 F&zie ta* w 'orz)&ku6 1 na wiele rzeczy c cia si3 'oskary- 9io*ka. ale (ako *3czyzna nie *,$ 'rzecie skary- si3 &ru$ie*u *3czy>nie" 1 !oli6 1 = *" 1 W ty* sa*y* *ie(scu6 w 'owikaniac 'oo'eracy(nyc czy innyc 'rzy'a&kowyc

1 = *" #eszcze &u$o b3&zie bole-" #eszcze za rok b3&ziesz si3 c wyta- za 'uste *ie(sce" %le (ak tylko zaboli. to zawsze sobie 'o*y2l: nie *a5 Wte&y ci uly" Na(wanie(sze. e b3&ziesz teraz y-. rozu*iesz6 % no$i1 nie *a5 Z (ak) ul$) to 'owie&zia5 +zeczywi2cie. nie *a (u te( zarazy. 'rze'a&a5 !ez nie( le(5 Ma rac(3 Lew Leoni&owicz5 1 No. (eszcze za(rz35 P,>nie(" < 'o'3&zi na o&'raw3 1 ostatni. 'rawie s',>niony @Niza*ut&in nie lubi s',>nialskic A. niecier'liwie roztr)ca()c 'owietrze" Nie *ie2ci si3 w zawi)zywany* z tyu ?artuc u i na'i3te tasie*ki &are*nie usioway 2ci)$n)- 'oy na 'lecac " Po klinice c o&zi zawsze bar&zo szybko. sc o&y 'rzeskakiwa 'o &wa sto'nie. ruc y *ia ener$iczne i za*aszyste 1 wi&ok ten utwier&za 'ac(ent,w w 'rzekonaniu. e Lew Leoni&owicz nie traci czasu na 'r,no. e stale (est za(3ty" % 'ote* zacz3a si3 ',$o&zinna /'i3cio*inut,wka0" Niza*ut&in wkroczy &osto(nie @we wasny* *nie*aniuA &o sali. 'rzywita si3 i z 'rzy(e*no2ci) @wasn)A. bez 'o2'iec u 'rzyst)'i &o rzeczy" Wyra>nie rozkoszowa si3 swoi* $ose* i by 'een 'o&ziwu &la sa*e$o siebie 1 oc . (aki (este* 'owany. wyksztacony i *)&ry5 W ro&zinny* aule o'owia&ano o ni* le$en&y. znali $o *ieszka8cy *iasta. nawet w $azecie o& czasu &o czasu 'o(awiao si3 (e$o nazwisko" Lew Leoni&owicz usia& na o&suni3ty* o& stou krze2le. wyci)$n) &u$ie no$i. a rozcza'ierzone a'ska wsun) 'o& biay 'asek na brzuc u" Z*arszczy 'onuro brwi 'o& wy$niecion) ?uraerk)" W obecno2ci &yrekc(i zawsze *ia tak) 'onur) *in3. tote lekarz naczelny nie *,$ wzi)- te$o &o siebie" Lekarz naczelny nie uwaa swe$o stanowiska za *u&n). uci)liw) i o&'owie&zialn) 'owinno2-. lecz za niewyczer'ane >r,&o 'oc wa. na$r,& i 'rzywile(,w" Eb&arzony $o&no2ci) lekarza naczelne$o 2wi3cie wierzy. e &zi3ki te*u na'raw&3 (est lekarze* naczelny*. na(*)&rze(szy* i na(wanie(szy*. e zna si3 na *e&ycynie le'ie( ni 'ozostali lekarze 1 no. *oe z wy()tkie* (akic 2 *ao istotnyc szcze$,,w 1 i e tylko (e$o 2wiate ra&y i ko*'etentne 'olecenia 'ozwala() 'o&wa&ny* unika- b3&,w. kt,re niew)t'liwie by 'o'enili" Wa2nie &late$o *usia tak &u$o trzy*a- lekarzy na o&'rawie" Wi&zia zreszt). e i* te o&'rawa s'rawia wyra>n) 'rzy(e*no2-" <lo2- 'raw. zwi)zanyc ze stanowiskie* lekarza naczelne$o. tak znacznie i sy*'atycznie 'rzewyszaa ilo2- obowi)zk,w. e beztrosko 'rzy(*owa &o 'racy ka&) osob3 1 lekarza. 'racownika a&*inistrac(i. 'iel3$niark3 1 kt,r) 'rote$owano z ko*itetu. z wy&ziau z&rowia albo z %ka&e*ii Me&yczne(. $&zie *ia

na&zie(3 obroni- niebawe* &oktorat" Czase* byli to 'o 'rostu 'rzy'a&kowi zna(o*i. 'oznani 'o&czas wesoe( kolac(i. lub krewniacy z rozlicznyc $a3zi staro&awne$o ro&u. &o kt,re$o nalea" % kie&y or&ynatorzy uskarali si3. e nowo 'rzy(3ty nic nie u*ie. Niza*ut&in !ac ra*owicz wyraa na(wysze z&u*ienie: /7o $o nauczcie. towarzysze5 E& cze$o tu (este2cie60 Z t) siwizn). (aka o& 'ewne$o wieku otacza (e&nakowo szlac etn) aureol) $owy $eniuszy i $u'c,w. lu&zi o?iarnyc i obibok,w: z ty* 'o*'atyczny* wy$l)&e* i ar*onizu(e z siwizn) 1 Niza*ut&in niezac wian) 'ewno2ci) siebie. (ak) natura reko*'ensu(e ko*'letn) bez*y2lno2-: z t) s*a$) czerstwo2ci) cery. kt,ra tak 2wietnie !ac ra*owicz wytyka 'o&wa&ny* ic liczne b3&y i 'oucza. (ak skutecznie( *a() walczyo bezcenne lu&zkie istnienia" % na subowyc kana'ac . w ?otelac i na krzesac wok, narzuty o barwie 'awie$o 'i,ra sie&zieli ci. kt,ryc nie z&)y (eszcze zwolni-. oraz ci. kt,ryc z&)y (u zatru&ni-" Na'rzeciwko Lwa Leoni&owicza sie&zia k3&zierzawy C a*uc a*ie&ow" Wy$l)&a (ak *ieszkaniec &un$li z ilustrac(i 'o&r,y ka'itana Cooka 1 $ow3 'okrywa s'l)tany $)szcz wos,w. br)zow) twarz znaczyy czarne 2la&y 'o os'ie. &ziko1 ra&osny u2*iec obnaa wielkie 2nienobiae z3by i brakowao tylko k,ka w nosie" Nie c o&zio (e&nak o wy$l)& ani o &y'lo* lekarza *e&ycyny: 'roble* 'ole$a na ty*. e C a*uc a*ie&ow nie u*ia 'rze'rowa&zi- ani (e&ne( o'erac(i. eby nie zarn)- 'ac(enta" Lew Leoni&owicz &o'u2ci $o &o skal'ela &wa razy 1 i obieca sobie. e wi3ce( te$o nie zrobi" Wyrzuci- C a*uc a*ie&owa nie *,$ 1 byoby to szykanowanie ka&r lokalnyc " < o& czterec lat C a*uc a*ie&ow wy'isywa co atwie(sze istorie c oroby. z wan) *in) uczestniczy w obc o&ac . 'eni @'rzesy'iaA nocne &yury. a ostatnio wzi) nawet ',tora etatu. wyc o&z)c zreszt) &o &o*u 'o ustawowyc o2*iu $o&zinac 'racy" ;ie&ziay te &wie kobiety z &y'lo*a*i c irur$a" #e&n) z nic bya Pantioc ina. bar&zo t3$a. *nie( wi3ce( czter&ziestoletnia. wiecznie zabie$ana i nie'rzyto*na. *iaa sze2cioro &zieci z &w,c *ae8stw. ci)$le brakowao (e( 'ieni3&zy. a &ziecio* 1 o'ieki" 9o*owe troski i ko'oty za'rz)tay *y2l Pantioc iny r,wnie w tak zwanyc $o&zinac 'racy 1 czyli wte&y. $&y &la 'ieni3&zy *usiaa o&erwa- si3 o& &o*u i traci- czas w klinice" 9ru$a 1 %n$elina 1 *o&ziutka @stu&ia sko8czya trzy lata te*uA. ru&a. niebrzy&ka. znienawi&zia Lwa Leoni&owicza za obo(3tno2- na (e( kobiece w&zi3ki i knua 'rzeciwko nie*u coraz to nowe intry$i" Ebie na&away si3 wy)cznie &o 'racy w 'rzyc o&ni. w a&ny* wy'a&ku nie wolno byo 'owierzy- i* skal'ela 1 lecz z wielu wanyc 'owo&,w lekarz naczelny ni$&y nie zwolniby ani (e&ne(. ani &ru$ie("

Pi3ciu c irur$,w5 Plan o'erac(i uwz$l3&nia ca) 'i)tk3. a o'erowa- *o$o tylko &wo(e" ;ie&ziay te 'iel3$niarki. r,wnie z&olne (ak i ta*ci lekarze. ale 1 'rzy(3te 'o 'rotekc(i 'rzez Niza*ut&ina !ac ra*owicza i wobec te$o nietykalne" Lew Leoni&owicz *ia czase* oc ot3 rzuci- to wszystko w &iaby i o&e(2- 1 tylko &ok)&6 W ka&y* nowy* *ie(scu 'racy b3&zie (aki2 naczelny. *oe (eszcze $orszy: b3&zie taka sa*a &3ta li'a i nie'racownicy za*iast 'racownik,w" No. c yba e sa* zostaby sze?e* kliniki i zabysn) ory$inalno2ci). czyli zatru&nia wy)cznie ko*'etentnyc . 'racowityc lekarzy" Bt, by *u (e&nak 'owierzy kierownicze stanowisko6 Za wysokie 'ro$i" Na(wye( w bar&zo za'a&e( &ziurze na ko8cu 2wiata" Nie. i tak 'orz)&nie o&&ali si3 (u o& Moskwy""" #eszcze (e&no: wa&za wcale $o nie 'oci)$aa" Wie&zia. e wysoki stoek 'rzeszka&za w 'raw&ziwe( 'racy" Mia te (eszcze w 'a*i3ci ten okres ycia. $&y na wasne oczy wi&zia u'a&ek wywyszonyc . 'ozna ulotno2- wa&zy: 'a*i3ta &ow,&c,w &ywiz(i. kt,rzy *arzyli o ?unkc(i &yurne$o. a swe$o 'ierwsze$o nauczyciela. c irur$a Boriakowa. wyci)$n) z &ou na o&'a&ki" Czase* za2 o$arnia $o nastr,( rezy$nac(i i wy&awao *u si3. e nie warto o&c o&zi-. w ko8cu nie (est tu tak >le" Wte&y zaczyna si3 ba-. e Niza*ut&in wy$ryzie (e$o. 9oncow) i Fan art. e sytuac(a b3&zie coraz tru&nie(sza" Z niec 3ci) *y2la o ewentualnyc zakr3tac ycia i z*ianac : 'o czter&ziestce or$aniz* 'otrzebu(e ko*?ortu i stabilizac(i" #ako2 nie uka&ao *u si3 to wszystko" Nie wie&zia. czy *a &okona- bo aterskie$o zrywu. czy 'yn)- z 'r)&e*" Nie tu i nie tak zaczynaa si3 (e$o kariera i 'raw&ziwa 'raca 1 1 zaczynaa si3 z niesyc any* roz*ac e*" !y rok. $&y zale&wie 'ar3 krok,w &zielio $o o& na$ro&y stalinowskie(" < na$le rozlecia si3 cay instytut. za &uo i za szybko o& nic wy*a$ano 1 nawet nie z&)y obroni&oktoratu" 7roc 3 zawini Boriakow. *awia: /Pracowa-. 'racowa-5 Na'isa- zawsze 'an z&)y50 Bie&y *ia /z&)y-06 % wa2ciwie 'o (ak) c oler3 'isa- &oktorat6 Masku()c niec 3- Lew Leoni&owicz ze z*arszczony*i brwia*i u&awa. e suc a lekarza naczelne$o" Musia uwaa- 1 w 'rzyszy* *iesi)cu *usia 'rze'rowa&zi- 'ierwsz) o'erac(3 klatki 'iersiowe(" Na szcz32cie wszystko *a sw,( kres" E&'rawa te" C irur&zy wyszli z 'oko(u i z$ro*a&zili si3 'rzy sc o&ac na 'i3trze" < z a'ska*i za 'askie* ?artuc a. Lew Leoni&owicz (ak c *urny roztar$niony w,&z 'o'rowa&zi za sob) na obc ,& siw) #ew$ieni(3 =stinown3. ku&ate$o C a*uc a*ie&owa. $rub) Pantioc in3. ru&) %n$elin3 i &wie 'iel3$niarki"

!yy obc o&y1obloty. $&y wszyscy 2'ieszyli si3 &o innyc za(3-" 9zi2 te naleaoby si3 'o2'ieszy-. ale z$o&nie z ar*ono$ra*e* *usieli o&by- &oka&ny obc ,& o$,lny i szcze$,owo o*,wi- ka&y 'rzy'a&ek" Wc o&zili wi3c w sie&*ioro &o sal. zanurzali si3 w zat3c y* 'owietrzu. $3sty* o& *&l)ce$o za'ac u lek,w i nie *ytyc c oryc cia. toczyli si3 i 'rzeciskali obok siebie w w)skic 'rze(2ciac *i3&zy ,ka*i. a 'ote* za$l)&ali kole$o* 'rzez ra*i3" % otacza()c kole(ne ,ko *usieli na trzy czy cztery *inuty zanurzysi3 w lu&zki* b,lu (ak w ty* zastarzay* ci3ki* 'owietrzu 1 w b,lu czowieka. w (e$o *3ce. w (e$o c orobie. w (e$o z*a$aniac z c orob). wnikn)- w (e$o stan i 'rzywoa- na 'o*oc ca) sw) wie&z3 i &o2wia&czenie" < $&yby byo ic *nie(: $&yby to byli na(le'si. a nie 'rote$owani: $&yby na ka&e$o z nic nie 'rzy'a&ao 'o trzy&ziestu 'ac(ent,w: $&yby nie *usieli a*a- sobie $owy. (ak na(bez'iecznie( o'isa- istori3 c oroby 1 ewentualny *ateria &la 'rokuratora: $&yby nie byli lu&>*i. czyli istota*i. kt,re o&&zielone o& innyc barier) wasne$o bytu. 'syc iki i z&rowia ciesz) si3. e te cier'ienia nie s) ic u&ziae* 1 to nikt nie z&oaby wy*y2le- cze$o2 bar&zie( 'oyteczne$o ni taki obc ,&" <&ea i&eae*. a obc ,& 1 obc o&e*" Lew Leoni&owicz wysuc iwa 'okornie in?or*ac(i lekarek 'rowa&z)cyc @oczywi2cie o&czytyway (e z istorii c oroby. kt, by s'a*i3ta wszystkic c oryc 5A 1 sk)& 'ac(ent 'rzyby. kie&y zosta 'rzy(3ty. z (aki* &awkac . (aka (est *or?olo$ia. czy roz'oznanie*. (ak) tera'i3 zastosowano. w (akic

wyznaczono (u ter*in o'erac(i. (akie s) 'rzeciwwskazania i co &otyc czas ustalono" Lew Leoni&owicz suc a. niekie&y sia&a na ,ku. o$l)&a zaatakowane *ie(sce. ob*acywa. 'o ba&aniu osobi2cie okrywa 'ac(enta koce* albo 'ro'onowa kole$o*. eby te rzucili okie*" Po&czas takie$o obc o&u tru&no byo 'o&e(*owa&ecyz(e w na'raw&3 sko*'likowanyc 'rzy'a&kac 1 aby to uczyni-. trzeba by zabra- 'ac(enta &o $abinetu i zba&a- $o in&ywi&ualnie" Lekarze nie *o$li te roz*awia- 'rzy c ory* o (e$o stanie. a co za ty* i&zie 1 nara&za- si3 *i3&zy sob)" #ak 'owie&zie- w'rost. e stan si3 'o$orszy6 Na(wye(: /wyst)'iy &robne ko*'likac(e0" ;tosowali wi3c swoisty szy?r. r,ne 'o(3cia u*owne i aluz(e. *,wili ',s,wka*i albo co2 wr3cz o&wrotne$o ni byo w istocie" Nie tylko nie uywali w o$,le sowa /rak0 czy /nowotw,r0. lecz unikali nawet okre2le8. kt,ryc znaczenia 'ac(ent *,$by si3 &o*y2la-: /kancer0. /kancero*a0. /ce 1 er0. /es 1 a0" Za*iast nic 'osu$iwali si3 zu'enie niewinny*i eu?e*iz*a*i w ro&za(u: /wrz,&0. /nieyt o)&ka0. /za'alenie0. /'oli'y0 1 i &o'iero 'o obc o&zie uz$a&niali. co kto *ia na *y2li" 4eby (e&nak *,c si3 (ako tako 'orozu*ie-. uznawali za &o'uszczalne takie zwroty (ak /rozszerzony cie8 2r,&'iersia0. /ty*'onit0. /'rzy'a&ek nieresekcy(ny0. /niewykluczony

e?ekt letalny0 @czyli: *oe u*rze- 'o& noe*A" F&y brakowao s,w. Lew Leoni&owicz *awia: 1 Prosz3 o&oy- istori3 c oroby" < 'rzec o&zili &o nast3'ne$o ,ka" % $&y byli zu'enie bezsilni wobec c oroby. $&y nie *o$li uz$o&ni- stanowisk. Lew Leoni&owicz stara si3 'o&nie2- 'ac(enta na &uc u" Z czase* zacz) 'rzywi)zywa- coraz wi3ksz) wa$3 &o te( 'syc otera'ii i uwaa- () za 'raw&ziwy cel takic obc o&,w" 1 ;tatus i&e* 1 *,wia lekarka 'rowa&z)ca @czyli 1 bez z*ianA" 1 7ak65 1 wykrzykiwa ra&o2nie Lew Leoni&owicz i szuka 'otwier&zenia u 'ac(entki: 1 Czu(e si3 'ani troc 3 le'ie(. 'raw&a6 1 Moe troszeczk3 1 o&'owia&aa 'ac(entka z wa anie*" Wcale nie czua si3 le'ie(. ale skoro lekarze tak twier&z). to kto wie""" 1 No wa2nie5 Zaczyna si3 sto'niowa 'o'rawa5 <nna 'ac(entka nie'okoia si3: 1 Panie &oktorze. &lacze$o tak *nie boli kr3$osu'6 Moe co2 ta* *a*6 1 %le sk)& 1 u2*iec a si3 Lew Leoni&owicz" 1 7o z(awisko uboczne" @M,wi 'raw&3: 'rzerzut by z(awiskie* uboczny*" A Przy ,ku straszne$o starca o wyostrzonyc 'rowa&z)ca *el&owaa: 1 Pac(ent otrzy*u(e 2ro&ki wz*acnia()ce i 'rzeciwb,lowe" % wi3c koniec: &alsze leczenie nie *a sensu. *ona na(wye( a$o&zi- cier'ienia" Lew Leoni&owicz *arszczy ci3kie brwi i *,wi z wa anie*. (akby &ecy&u()c si3 na u(awnienie cae( 'raw&y: 1 Wiecie. o(czulku. 'owie* wa* szczerze: >le si3 czu(ecie. bo osabli2cie 'o leczeniu" Lecie teraz s'oko(nie. nie 'o'3&za(cie nas 1 'o*alutku wyleczy*y" Leycie. o&'oczywacie. niby nic wa* nie robi). ale or$aniz* broni si3" En u*ie si3 broni-5 7o na(le'sze lekarstwo5 < skazany czowiek 'rzytakiwa z w&zi3czno2ci)" Praw&a wcale nie okazaa si3 straszna5 !u&zia 1 na&zie(3""" 1 W okolicy l3&>wiowe( tw,r $uzowaty takie$o a takie$o ro&za(u 1 *,wia lekarka i 'o&awaa z&(3cie rent$enowskie" Lew Leoni&owicz o$l)&a 'o& 2wiato czarno1*3tnie1'rze>roczyste z&(3cie i wykrzykiwa z za&owolenie*: 1 !ar&zo &obre z&(3cie5 9oskonae5 7ak. w ty* stanie nie b3&zie*y o'erowa-5 2wietne z&(3cie5 rysac i tru'ioszare( cerze lekarka

< 'ac(entka czua si3 ra>nie(: lekarz 'owie&zia. e nawet z&(3cie (est bar&zo &obre" % z&(3cie rzeczywi2cie byo bar&zo &obre: nie 'ozostawiao cienia w)t'liwo2ci co &o roz*iar,w i u*ie(scowienia nowotworu" E'erac(a nie *iaa (u sensu" Przez ',tore( $o&ziny or&ynator o&&ziau c irur$ii *,wi co inne$o. ni *y2la. 'ilnowa si3. by ton $osu nie z&ra&zi (e$o uczu-. i bacznie 2le&zi. czy lekarze 'rowa&z)cy 'rawi&owo wy'enia() istorie c oroby 1 te 'liki roz*aityc 'a'ierk,w. kt,re *o$y ic za'rowa&zi- na aw3 oskaronyc " %ni razu nie wykona $watowne$o $estu. nie s'o(rza zatroskany* wzrokie*: 'o (e$o yczliwie znu&zone( *inie 'ac(enci wi&zieli. e ic c oroby s) cakie* zwycza(ne. znane lekarzo* o& &awna i wa2ciwie wcale nie$ro>ne" P,tore( $o&ziny u&awania. 'o)czone$o z o$ro*ny* na'i3cie* u*ysowy*. z*3czyy Lwa Leoni&owicza. tote *arszczy i roz'rostowywa sk,r3 na czole" #aka2 staruszka 'oskarya si3. e &awno nikt (e( nie o'ukiwa 1 wi3c o'uka" % inny staruszek ozna(*i: 1 7ak. &oktorze5 Co2 'anu 'owie*5 < zacz) rozwi(a- *3tne teorie na te*at 'rzyczyn i >r,&e swoic &ole$liwo2ci" Lew Leoni&owicz suc a cier'liwie. a nawet kiwa $ow)" 1 Pan te c cia co2 'owie&zie- 1 askawie zezwoli staruszek" C irur$ u2*iec n) si3" 1 C, (a *o$3 'owie&zie-6 Znako*icie 'an to wszystko u()" Ma*y ten sa* cel: 'an c ce wyz&rowie- i *y c ce*y. eby 'an wyz&rowia" Musi*y 'o)czy- nasze wysiki" Z =zbeka*i za*ieni 'ar3 s,w 'o uzbecku" Zrezy$nowa z 'ubliczne$o ba&ania kulturalne( kobiety w okularac . kt,r) 'rzykro byo wi&zie- w szla?roku i na sz'italny* ,ku" Z 'owa$) 'o&a r3k3 *alutkie*u c o'czykowi. 'rzytulone*u &o *atki" ;ie&*iolatka 'oaskota w brzuc i oba( si3 roze2*iali" < tylko nauczycielce. kt,ra stanowczo &o*a$aa si3 konsultac(i neuro'atolo$a. u&zieli niezbyt u'rze(*e( o&'owie&zi" ;ko8czyli" Wysze& z sali z*3czony (ak 'o &obre( o'erac(i i obwie2ci: 1 Pi3- *inut na 'a'ierosa" < zaci)$n) si3 &y*e* tak a'czywie. (akby cay obc ,& by (e&ynie 'rzy$otowanie* &o te( wa2nie c wili" #ew$ieni(a =stinowna sekun&owaa *u &zielnie @c o- obo(e zawsze 'owtarzali 'ac(ento*. e 'alenie (est rakotw,rcze i stanowczo niewskazaneA" Pote* wszyscy usie&li wok, stou w *ay* 'okoiku i zn,w 'osy'ay si3 te sa*e nazwiska. co na obc o&zie. ale krze'i)cy obraz 'owszec ne( 'o'rawy i 'owrotu &o z&rowia znikn) bez 2la&u" Przy'a&ek /status i&e*0 nie kwali?ikowa si3 &o o'erac(i. na2wietlania

*iay c arakter ob(awowy. czyli u2*ierzano ni*i b,le: leczenie nie rokowao a&nyc szans" 9ziecko. kt,re*u Lew Leoni&owicz u2cisn) r)czk3. *iao 'rzerzuty w cay* or$aniz*ie. nie byo &la nie$o ratunku" 7rzy*ali *alca w klinice (e&ynie ze wz$l3&u na ba$ania ro&zic,w i 'ozorowali na2wietlania 1 nie w)czali a'aratu rent$enowskie$o" E staruszce &o*a$a()ce( si3 o'ukania Lew Leoni&owicz 'owie&zia: 1 Ma sze2-&ziesi)t osie* lat" #e2li zastosu(e*y ra&iotera'i3. *oe &oci)$nie &o sie&e*&ziesi)tki" Po o'erac(i nie 'rzey(e roku" #ak 'ani s)&zi. #ew$ieni(o =stinowno6 ;koro nawet taki zwolennik skal'ela nie wi&zia sensu w o'erac(i. to #ew$ieni(a =stinowna ty* bar&zie(" Lew Leoni&owicz wcale nie by zwolennikie* skal'ela" !y tylko sce'tykie*" Wie&zia. e a&en 'rzyrz)& o'tyczny nie zast)'i oka. a a&na tera'ia 1 skal'ela" ;'raw3 'ac(enta. kt,ry nie *,$ si3 z&ecy&owa- na o'erac(3 i c cia zasi3$n)- o'inii ro&ziny. Lew Leoni&owicz rozstrzy$n) tak: 1 +o&zina *ieszka &aleko st)&" Zani* () zawia&o*i*y. zani* kto2 'rzy(e&zie. zani* si3 nara&z). czowiek u*rze" 7rzeba $o 'rzekona- i bra- na st," #ak na(szybcie(" +yzyko (est oczywi2cie &ue" Zobaczy*y" Na(wye( zaszy(e*y z 'owrote*" 1 % (e2li u*rze 'o& noe*6 1 s'yta C a*uc a*ie&ow z tak) 'owa$). (akby to on ryzykowa" Lew Leoni&owicz 'oruszy $3sty*i. zro2ni3ty*i brwia*i" 1 /#e2li0 1 to szansa" !ez nas 1 u*rze na 'ewno" 1 Zastanowi si3" 1 Ma*y bar&zo niski wska>nik 2*iertelno2ci" ;ta- nas na to ryzyko" Przy ka&y* 'rzy'a&ku 'yta: 1 Bto (est inne$o z&ania6 7ak na'raw&3 liczy si3 (e&nak tylko ze z&anie* #ew$ienii =stinowny" Mi*o r,nicy wieku. &o2wia&cze8 i 'o&e(2cia &o wielu s'raw ic &owo&zio. e *y2l)cy lu&zie zawsze si3 'orozu*ie()" 1 % ta ,towosa6 1 s'yta Lew Leoni&owicz" 1 Czy nie *a inne$o wy(2cia. #ew$ieni(o =stinowno6 Czy koniecznie trzeba o&()- 'ier26 1 Nie *a" Boniecznie" 1 +uc liwe u*alowane usta #ew$ienii =stinowny &r$n3y" 1 % 'ote* soli&na 'orc(a ra&iotera'ii" 1 ;zko&a5 1 westc n) Lew Leoni&owicz i zwiesi *asywn) $ow3 w wy$niecione( cza'eczce" Za'atrzy si3 w swo(e 'aznokcie i 'rzesun) ko8ce* kciuka 1 bar&zo &ue$o kciuka 1 'o 'ozostayc czterec 'alcac " E&e(*owa- 'iersi taki* *o&ziutki* &ziewczyno*""" Czowiek *a wraenie. e &ziaa wbrew naturze" o'inie byy z re$uy z$o&ne. co

Bo8ce* 'alca wskazu()ce$o 'rze(ec a 'o uku kciuka" Nie 'o*o$o" Po&ni,s $ow3: 1 7ak. towarzysze5 Wiecie (u. co z ;zuubine*6 1 Ce1er rectis6 1 s'ytaa Pantiec ina" 1 7ak. ale (ak wykryty5 9zi3ki 'ro'a$an&zie onkolo$iczne(5 Erieszczienkow &obrze 'owie&zia: lekarz. kt,ry brzy&zi si3 wsa&zi- 'ac(entowi 'alec w za&ek. to a&en lekarz5 %le (este2*y cie*ni5 ;zuubin c o&zi 'o r,nyc 'rzyc o&niac . narzeka na cz3ste 'arcia. krwotoki. wreszcie b,le. robili *u wszystkie *oliwe ba&ania 1 tylko nikt nie wsa&zi 'alca5 Leczyli $o na &yzenteri3. na e*oroi&y 1 bez sensu5 W ko8cu 'o'atrzy w 'oczekalni na 'lakat. 'oczyta i (ako czowiek inteli$entny 1 &o*y2li si35 ;a*5 < sa* sobie wy*aca $uz5 % lekarze nie w'a&li na to 'rzez ', roku5 1 F3boko6 Na 'ocz)tku byo sie&e* centy*etr,w. bez'o2re&nio za zwieracze*" Wte&y *ona byo (eszcze o'erowa-. uratowa- *i3sie8 zwieracza i czowiek yby (ak czowiek5 % teraz5 Zwieracz zaatakowany. trzeba wycina-. a 'ote* 1 wia&o*o: niekontrolowane wy&alanie stolca. sztuczny o&byt""" 7akie sy*'atyczne c o'isko""" Zacz3li ustala- 'lan o'erac(i na (utro" Zanotowali. co ko*u 'o&a- 'rze& o'erac(). ko$o za'rowa&zi- &o a>ni" 1 Czae$o nie trzeba 'rzy$otowywa- 1 'owie&zia Lew Leoni&owicz" 1 +ak o)&ka. a taka znako*ita kon&yc(a 'syc iczna. 'raw&ziwe kuriozu*" @F&yby wie&zia. e Czay( sa* si3 'rzy$otu(e 1 s'irytuse*5A =z$o&nili ska& zes'o,w o'eracy(nyc " Lwu Leoni&owiczowi 'rzy'a&a oczywi2cie %n$elina" % wi3c znowu to sa*o: %n$elina $a'i si3 na nie$o. siostra azi 'o cae( sali i za*iast 'o&awa- instru*enty zezu(e na %n$elin3. %n$elina krzyczy na ni). siostra w'a&a w isteri3. obraona 'o&a(e nie wy(aowion) $az3 1 i o'erac(a na nic""" Przekl3te baby. nie zna() 'roste( *3skie( zasa&y: w *ie(scu 'racy nie""" +o&zice lekko*y2lnie ob&arzyli &ziewczynk3 i*ienie* %n$elina i ani i* 'rzez *y2l nie 'rzeszo. (aki szatan z nie( wyro2nie" Lew Leoni&owicz zerka na a&n). c o- lisi) *or&k3 i *ia oc ot3 'owie&zie- 'o(e&nawczo: 1 /Pani %n$elino czy %n$elo 1 (ak 'ani woli. 'rzecie nie (est 'ani taki* ko*'letny* beztalencie*5 F&yby sku'ia si3 'ani na c irur$ii. a nie na a'aniu *3a. e?ekty byyby cakie* nieze" Nie k,-*y si3. stoi*y 'rzy ty* sa*y* stole o'eracy(ny*""" 0 Nie" =znaaby. e z*3czy si3 walk) i ka'itulu(e"

C cia te z ki*2 'oroz*awia- o wczora(sze( roz'rawie" Zacz) co 'raw&a o'owia&a#ew$ienii =stinownie. ale 'rzy tyc koleankac i kole$ac nie warto byo otwiera- ust" F&y sko8czyli nara&3. Lew Leoni&owicz wsta. za'ali 'a'ierosa. 'o czy* wy*ac u()c zbyteczny*i ra*iona*i i roztr)ca()c 'owietrze szerok) 'iersi) 'osze& &o klitki rent$enolo$,w" Postanowi o'owie&zie- wszystko Wierze Fan art" ;ie&ziaa z 9oncow) na& (aki*i2 'a'iera*i" 1 Przerwa obia&owa5 1 obwie2ci o& 'ro$u" 1 9a(cie krzeso5 1 Wrzuci krzeso 'o& siebie. usia&" Nastawi si3 na weso). 'rzy(acielsk) 'o$aw3&k3. ale zauway: 1 Co2cie &zi2 &la *nie takie nieaskawe6 9oncowa u2*iec n3a si3 bla&o" Ebracaa w 'alcac ro$owe okulary" 1 W'rost 'rzeciwnie. wa2nie si3 zastanawia*. (ak 'ozyska- 'a8sk) 'rzyc ylno2-" Zo'eru(e *nie 'an6 1 Pani)6 Za a&ne skarby5 1 9lacze$o6 1 !o (e2li 'ani) zarn3. to 'owie&z). e z zawi2ci" Miaa le'szy o&&zia. wi3c""" 1 Lwie Leoni&owiczu. (a nie artu(3. 'yta* 'owanie" +zeczywi2cie. 9oncowa ni$&y nie artowaa" Wiera sie&ziaa s*utna. z$arbiona. kulia ra*iona (ak 'o& w'ywe* na$e$o c o&u" 1 Lew. la&a &zie8 b3&zie*y ba&a- Lu&*i3 %?anas(ewn3" E& &usze$o czasu *a b,le o)&ka" Eczywi2cie nic niko*u nie *,wia" < to si3 nazywa onkolo$5 1 < o& razu ustaliy2cie. e wszystkie ob(awy wskazu() na raka6 1 Lew Leoni&owicz wy$i) swo(e za&ziwia()ce brwi" Zawsze ironizowa. nawet w na(zwykle(sze( roz*owie" 1 #eszcze nie wszystkie 1 'owie&ziaa 9oncowa" 1 No wi3c (akie6 Wy*ienia (e" 1 Mao5 1 stwier&zi Lew Leoni&owicz" 1 #ak *,wi +a(kin: *a&a5 Niec Wieroczka 'o&'isze &ia$noz3: (ak 'otwier&zi wasnor3czny* 'o&'ise*. to 'o$a&a*y5 Nie&u$o zostan3 sze?e* kliniki i ukra&n3 'ani Wieroczk3" !3&zie &ia$nost)" E&&a *i () 'ani6 1 Wieroczk36 Ni$&y5 Niec 'an kra&nie inn)" 1 7a albo a&na5 Musi by- Wieroczka" % w na$ro&3 1 zo'eru(3 'ani)5 4artowa. 2*ia si3. &o'ala 'a'ierosa. ale *y2la cakie* 'owanie" #ak *awia Boriakow: *o&e*u brak &o2wia&czenia. a stare*u si" Fan art bya @tak (ak i onA w ty* o'ty*alny* wieku. kie&y kos &o2wia&czenia (est (u &o(rzay. a o&y$a si 1(eszcze *ocna" Na (e$o oczac z &ziewczyny1staystki 'rzeistoczya si3 w tak bezb3&ne$o &ia$nost3. e

stawia () na r,wni z 9oncow)" Ma()c &o &ys'ozyc(i takic &ia$nost,w. c irur$ *oe y- (ak u Pana !o$a za 'iece*" 7yle e ten rozkwit trwa u kobiet (eszcze kr,ce( ni u *3czyzn" 1 Masz 2nia&anie6 1 s'yta Wier3" 1 Przecie i tak nie z(esz" 9awa(5 4artowali. Wiera wyci)$n3a kana'ki z sere* i Lew Leoni&owicz zacz) (e 'oc ania-. cz3stu()c obie lekarki" 1 Wy te (e&zcie5 No wi3c bye* wczora( na roz'rawie s)&u kolee8skie$o" 4au(cie. e nie 'oszy2cie 1 bar&zo 'oucza()ca istoria5 ;)& o&bywa si3 w szkole. 'rzyszo czterysta os,b" Ekoliczno2ci s'rawy s) takie: c irur$ o'eru(e &ziecko" Nie&rono2(elit. skr3t kiszek" Zrobione" Wszystko w 'orz)&ku. &zieciak czu(e si3 &obrze. bawi si3" Po kilku &niac 1 zn,w nie&rono2- i z$on" % c irur$6 Esie* *iesi3cy 'rzesuc a8. &oc o&ze85 Nie *a* 'o(3cia. (ak ten czowiek *,$ 'racowa-5 Wreszcie 1 roz'rawa" Zwala si3 wy&zia z&rowia. c irur$ naczelny. oskaryciel 'ubliczny 1 z aka&e*ii *e&yczne(. wyobraacie sobie6 < $rz*i: b)& w sztuce5 Przest3'stwo5 Lekcewaenie obowi)zk,w5 Wzywa() na 2wia&k,w ro&zic,w &ziecka 1 te *i 2wia&kowie5 < zarzuty: koc krzywo lea. to. ta*to 1 sa*e bz&ury5 % 'ubliczno2- sie&zi. $a'i si3 1 no tak. co za &ranie z tyc lekarzy5 % *y. lekarze6 =szy 'o sobie 1 'atrzy*y na ten cyrk i wie*y. e znowu si3 zaczyna: &zi2 ciebie. (utro *nie. 'o(utrze 1 wszystkic 5 < *ilczy*y" F&yby nie to. e &o'iero co wr,cie* z Moskwy. te by* sie&zia cic o" %le 'o &w,c *iesi)cac Moskwy to lokalne 'iekieko wy&a(e si3 2*iec u warte" No i wtr)cie* swo(e trzy $rosze5 1 7o ta* *ona byo zabiera- $os6 1 7ak. byo co2 w ro&za(u &yskus(i" Wsta(3 i 'owia&a*: /#ak wa* nie wsty& urz)&zat3 ?ars360 7ak 'owie&ziae*5 % oni: /E&bierze*y wa* $os50 /#este2cie 'ewni. e s)& *yli si3 rza&zie( ni c irur$6 7en 'rzy'a&ek 'owinien bywy(a2niony naukowo. a nie s)&ownie5 Powinni si3 ni* za()- ko*'etentni lekarze. s'ec(ali2ci 1 i nikt inny5 My. c irur&zy. w ka&y wtorek i 'i)tek i&zie*y na niesyc ane ryzyko. na 'ole *inowe5 Caa nasza 'raca o'iera si3 na zau?aniu: *atka. kt,ra 'owierza c irur$owi wasne &ziecko. 'owinna *u u?a-. a nie ci)$a- 'o s)&ac 50 Lew Leoni&owicz z&enerwowa si3. za'o*nia o nie &o(e&zone( kana'ce. wyszar'n) 'a'ierosa z 'u&eka. za'ali: 1 Cae szcz32cie. e ten c irur$ by +os(anine*" % $&yby ta istoria 'rzytra?ia si3 Nie*cowi albo 4y&owi 1 wysuwa()c war$i *i3kko 'rzeci)$n) /0 1 to co 1 'ewnie o& razu 'owiesi-6 #asne. na co czeka-56""" 9ostae* brawa" Przecie nie wolno *ilcze-5 Bie&y zaka&a() '3tl3 na szy(3. trzeba () zrywa-. nie *a na co czeka-5

Poruszona Wiera kr3cia $ow)" W (e( oczac

'o(awi si3 wyraz sku'ione$o

zrozu*ienia 1 wa2nie &late$o Lew Leoni&owicz tak lubi z ni) roz*awia-" Nato*iast Lu&*ia %?anas(ewna suc aa ze z&u*ienie*. a 'ote* ener$icznie 'otrz)sn3a 'o'ielaty*i wosa*i" 1 Nie z$a&za* si3 z 'ane*5 Czy lekarzy *ona traktowa- inacze(6 7o serwetk3 w brzuc u zaszy(). to 'o&a&z) 'yn ?iz(olo$iczny za*iast nowokainy5 Za$i'sowali no$3 i s'owo&owali *artwic3 tkanki5 Po&ali &ziesi3ciokrotnie wysze st3enie. ni naleao5 Przetacza*y 'ac(ento* krew bez s'raw&zenia $ru'y5 Powo&u(e*y o'arzenia5 #ak *ona na* u?a-6 7rzeba nas 'rowa&zi- za r)czk3 (ak &zieci5 1 Lu&*io %?anas(ewno. 'ani *nie &obi(a5 1 Lew Leoni&owicz zasoni si3 o$ro*n) &oni) (ak 'rze& ciose*" 1 #ak 'ani *oe tak *,wi-6 Przecie tu c o&zi nie tylko o *e&ycyn35 7o walka o nastawienie cae$o s'oecze8stwa5 1 ;'ok,(. s'ok,(5 1 a$o&zia Fan art c wyta()c ic za r3ce" 1 Lekarze 'owinni bybar&zie( o&'owie&zialni. to oczywiste. ale trzeba to osi)$n)- inny*i *eto&a*i5 Na 'rzyka& 1 obniy- nor*y5 9wa. trzy razy5 W 'rzyc o&ni 'rzy(*u(e*y 'o &ziewi3ciu 'ac(ent,w na $o&zin35 Przecie to si3 nie *ie2ci w $owie5 Lekarz *usi *ie- czas eby s'oko(nie 'oroz*awia- z 'ac(ente*. 'o*y2le-. zastanowi- si3" C irur$ 'owinien 'rze'rowa&za- (e&n) o'erac(3 &ziennie. a nie trzy5 Nie 'o*a$ao. Lew Leoni&owicz i Lu&*ia %?anas(ewna 'rzekrzykiwali si3 nawza(e* (eszcze 'rzez a&nyc 'ar3 *inut" Wreszcie Wiera us'okoia ic i s'ytaa: 1 No i (ak si3 sko8czyo6 Lew Leoni&owicz u2*iec n) si3 zwyci3sko" 1 =niewinnili czowieka5 ;twier&zili tylko. e niewa2ciwie 'rowa&zono istori3 c oroby" %le 'oczeka(cie. to (eszcze nie koniec5 Po roz'rawie zabra $os naczelnik wy&ziau z&rowia: /Tle wyc owu(e*y lekarzy. 'owia&a. >le wyc owu(e*y 'ac(ent,w. za *ao (est zebra8 zwi)zkowyc 50 Po ni* wyst)'i naczelny c irur$ *iasta" Wiecie. (akie wnioski wyci)$n) z te( ecy6 Co zrozu*ia6 /7akie s)&y na& lekarza*i 1 'owia&a 1 to cenna inic(atywa. towarzysze. bar&zo cenna inic(atywa50 Rozdzia d #dzie!%" !i(d)" Zwycza(ny &zie8. zwycza(ny obc ,&" Wiera Bornil(ewna sza &o swoic /rent$enowc,w0" Na 'i3trze 'rzy)czya si3 &o nie( 'iel3$niarka" Piel3$niarka Zo(a"

Przystan3y 'rzy ;ib$atowie. ale tylko na c wil3. $&y (e$o 'rzy'a&ek 'rowa&zia osobi2cie Lu&*ia %?anas(ewna. i weszy &o sali" !yy &oka&nie te$o sa*e$o wzrostu: usta. oczy. cze'ki 1 wszystko na i&entyczne( wysoko2ci" Znacznie t3sza Zo(a s'rawiaa (e&nak wraenie wysze(" Ele$ 'o*y2la. e za &wa lata Zo(a. kie&y (u zostanie lekarze*. b3&zie wy$l)&a- bar&zie( i*'onu()co ni Wiera Bornil(ewna" Zacz3y obc ,& o& rz3&u na'rzeciwko i 'rzez cay czas wi&zia tylko ic 'lecy oraz wy*yka()ce si3 s'o& cze'k,w wosy 1 cie*ny koczek Wiery i zote 'ukle Zoi: Na'rzeciwko leeli rent$enowcy. Wiera Bornil(ewna sia&aa 'rzy ka&y*. ba&aa. roz*awiaa" 7rwao to w niesko8czono2-" Ebe(rzaa sk,r3 %c *a&ana. s'raw&zia w istorii c oroby (e$o ostatni) *or?olo$i3 i 'owie&ziaa: 1 No. nie&u$o ko8czy*y5 Po(e&ziesz &o &o*u5 %c *a&an wyszczerzy z3by w u2*iec u" 1 F&zie *ieszkasz6 1 Barabair" 1 % wi3c wr,cisz &o Barabairu" 1 Wyz&rowiae*6 1 (a2nia %c *a&an" 1 Wyz&rowiae2" 1 Zu'enie6 1 Na razie zu'enie" 1 Wi3ce( nie 'rzy(a&36 1 Przy(e&ziesz za ', roku" 1 Po co. skoro zu'enie6 1 Pokaza- si3" Przec o&zia o& ,ka &o ,ka i w o$,le nie 'atrzya na Ele$a. nawet nie o&wr,cia $owy w (e$o stron3" % Zo(a zerkn3a tylko raz" Przy Wa&i*ie Wiera Bornil(ewna zatrzy*aa si3 na &ue(: obe(rzaa no$3. ob*acaa 'ac win3. 'ote* &ru$). 'ote* brzuc . 'o&brzusze i co c wil3 'ytaa. czy nie boli" % ko8cz)c za&aa (eszcze (e&no 'ytanie: czy nie o&czuwa b,l,w 'o (e&zeniu" Wa&i* o&'owia&a cic o i w sku'ieniu" F&y zacz3a u$niata- 'raw) stron3 brzuc a. s'yta: 1 !a&a 'ani w)trob36

Przy'o*nia sobie. e *a*a 'rze& wy(az&e* niby 'rzy'a&kie* nacisn3a $o w ty* sa*y* *ie(scu" 1 Wszystko *usi wie&zie- 1 'okr3cia $ow) Wiera Bornil(ewna" 1 7acy teraz ci 'ac(enci *)&rzy. e nie&u$o trzeba b3&zie za*ieni- si3 *ie(sca*i5 Wy'rostowany. kruczowosy. ze s*a$o1,t) twarz). 'atrzy na ni) z biae( 'o&uszki 'owany* i 'rzenikliwy* wzrokie* (ak 2wi3ty *o&zieniec z ikony" 1 Przecie rozu*ie* 1 'owie&zia cic o" 1 Czytae* ksi)ki na ten te*at" Nie *ia 'retens(i. nie nale$a. by Fan art 'rzyznaa *u rac(3 albo wytu*aczya. co ba&a. ale Wiera Bornil(ewna z*ieszaa si3 i nie zna(&u()c s,w sie&ziaa na ,ku (ak winowa(ca" 7aki 'rzysto(ny. *o&y i na 'ewno bar&zo z&olny 'rzy'o*ina (e( 'ewne$o zna(o*e$o. kt,ry &u$o u*iera z 'en) 2wia&o*o2ci) swe$o stanu. a&en lekarz nie *,$ *u 'o*,c i wa2nie &late$o Wiera. uczennica ,s*e( klasy. 'ostanowia zosta- lekarze*" % teraz sa*a nie *o$a 'o*,c te*u c o'akowi" Na 'ara'ecie za ,kie* Wa&i*a sta soik z brunatny* wyware* z cza$i" <nni 'ac(enci o$l)&ali $o z zawi2ci)" 1 Pi(e 'an6 1 7ak" Fan art nie wierzya w cza$3 1 'o 'rostu nikt o nie( 'rze&te* nie sysza i nie *,wi" Cza$a bya 'rzyna(*nie( nieszko&liwa &la z&rowia. to nie to. co korze8 z <ssyk1Buu" % skoro 'ac(ent wierzy w skuteczno2- uby. to (u 'rzez to bya 'oyteczna" 1 Co ze zote* koloi&owy*6 1 s'ytaa" 1 Na razie obiecu()" Moe &a&z) 1 'oin?or*owa zwi3>le i z lekki* roz$oryczenie*" 1 Nie *o$) wy&a- &o r)k wasnyc . *usz) 'rzesa- &ro$) subow)" Prosz3 *i 'owie&zie- 1 w (e$o oczac bysn3o )&anie 1 za""" &wa ty$o&nie. kie&y &ostan3 (u zoto. na w)trobie b3&) 'rzerzuty czy (eszcze nie6 1 %le sk)&5 Co 'an o'owia&a5 %bsolutnie nie5 1 ska*aa z 'rzekonanie*" 1 #e2li c ce 'an wie&zie-. to taki 'roces trwa *iesi)ca*i5 @Po co wi3c *i3tosia 'raw) stron3 brzuc a6 Po co 'ytaa o b,le 'o (e&zeniu6A Wa&i* by (e&nak skonny (e( uwierzy-" Bie&y czowiek wierzy. (est *u le(""" Fan art roz*awiaa z Wa&i*e*. a Zo(a z nu&,w o&wr,cia $ow3 i zerkn3a na ksi)k3 Ele$a. 'ote* na nie$o sa*e$o i s'ytaa o co2 wzrokie*" E co 1 nie *ia 'o(3cia" #e( 'yta()ce oczy 'o& uniesiony*i brewka*i byy bar&zo a&ne. lecz Ele$ 'atrzy na ni) obo(3tnie i bez wyrazu" 7a*to *in3o i nie rozu*ia te( $ry s'o(rze8" Wa2nie swo(e

niezrozu*ienie c cia wyrazi- obo(3tny* i niez*)cony* wzrokie*" Na co. (ak na co. ale na takie zabawy czu si3 troc 3 za stary" Nastawi si3 na szcze$,owe ba&anie. z&() $,r3 'ia*y i czeka. $ot,w z&()'o&koszulek" Wiera Bornil(ewna sko8czya z Zacyrk) i wyciera()c r3ce o&wr,cia $ow3 &o Bosto$otowa. lecz nie u2*iec n3a si3. nie zacz3a o nic wy'ytywa-. nie usia&a na ,ku. a tylko zerkn3a na nie$o 'rzelotnie. 'o 'rostu s'raw&zia. kto nast3'ny" Przez ten ua*ek sekun&y &ostrze$. e (e( oczy stay si3 cakie* obce. znikn3a z nic ta*ta 2wietlista ra&o2-. (ak) 'ro*ieniay w $abinecie zabie$owy*. znikn3a sy*'atia. a nawet ws',czucie" Eczy byy 'uste" 1 Bosto$otow 1 'owie&ziaa Fan art 'atrz)c na +usanowa" 1 Leczenie bez z*ian" 9ziwne 1 s'o(rzaa na Zo(3 1 bar&zo saba reakc(a na sinestrol" Zo(a wzruszya ra*iona*i" 1 Moe s'ecy?iczna wa2ciwo2- or$aniz*u6 ;)&zia. e &oktor Fan art konsultu(e si3 z ni) @stu&entk) 'rze&ostatnie$o rokuA (ako z 'rzysz) koleank) 'o ?ac u" Fan art nicze$o nie c ciaa konsultowa-" <$noru()c 'rzy'uszczenie Zoi s'ytaa: 1 Czy 'ac(ent re$ularnie &osta(e zastrzyki6 Zo(a byskawicznie zorientowaa si3 w sytuac(i. wy'rostowaa $ow3. szerze( otworzya oczy 1 wy'uke. szczerze z&ziwione 1 i wle'ia (e w lekark3" 1 Czy *a 'ani (akie2 w)t'liwo2ci6 Wszystkie zastrzyki. wszystkie zalecenia""" zawsze5 1 #eszcze c wila. a obraziaby si3" 1 W ka&y* razie 'o&czas *oic &yur,w""" Za inne &yury nie *o$a oczywi2cie r3czy-" ;owa /w ka&y* razie0 wysyczaa (e&ny* tc e* i wa2nie ten 'o&e(rzany 'o2'iec utwier&zi Fan art w 'rzekonaniu. e Zo(a ka*ie" Zastrzyki nie skutkoway. bo kto2 ic nie robi" Nie *o$a to by- Maria" %ni Eli*'ia&a Wa&ysawowna" % na &yurac Zoi. (ak wia&o*o""" Z*ierzyy si3 wzrokie*" Zo(a 'atrzya wyzywa()co. bo(owo i Wiera Bornil(ewna 'oczua. e nicze$o (e( nie u&owo&ni. e Zo(a 'ostanowia: nicze$o *i nie u&owo&ni)5 < Wiera Bornil(ewna nie wytrzy*aa te$o ostentacy(ne$o s'o(rzenia. s'u2cia oczy" Zawsze tak robia. $&y *y2laa o czowieku co2 'rzykre$o" ;ka'itulowaa. a Zo(a. 'ewna (u zwyci3stwa. na&al w'atrywaa si3 w ni) ze szczery* oburzenie*" Zo(a zwyci3ya. ale natyc *iast z&aa sobie s'raw3. e nie wolno a tak ryzykowa-: (e2li we>*ie () na s'ytki 9oncowa. a kt,ry2 z 'ac(ent,w. na 'rzyka& +usanow. 'otwier&zi.

e nie &awaa Bosto$otowowi a&nyc zastrzyk,w. to *oe wylecie- z 'racy: kto wie. *oe nawet zawia&o*i) uczelni35 +yzykowa- 1 wa2ciwie w i*i3 cze$o6 Posaa wi3c Ele$owi s'o(rzenie. kt,re *,wio: koniec z u*ow). o& &zi2 b3&) zastrzyki5 Ele$ wi&zia. e Wiera nie c ce nawet na nie$o 'atrze-. ale nie rozu*ia. &lacze$o" ;k)& ta na$a z*iana6 Przecie nic si3 nie stao" Nic a nic" Wczora( w korytarzu o&wr,cia si3 na (e$o wi&ok 'leca*i. uzna to (e&nak za 'rzy'a&ek" !abski c arakter5 Za'o*nia. e kobiety s) z*ienne i ka'ry2ne" 9zi2 tak. (utro siak" 7ylko *3czy>ni s) stali w uczuciac " Prosz3. Zo(a te: zatrze'otaa rz3sa*i. 'atrzy z wyrzute*" ;tc ,rzya" #e2li zacznie *u robi- te zastrzyki. to co zostanie z ic ws',lne( ta(e*nicy6 Cze$o c ce Fan art6 4eby koniecznie &osta ca) or*onotera'i36 Czy to nie za wysoka cena za 'rzyc ylno2- (e&ne( kobiety6 % 'osza esz""" &ale(5 Wiera Bornil(ewna 'rzesza &o +usanowa. roz*awiaa z ni* cie'o i 'rawie ser&ecznie" 7en yczliwy ton (eszcze bar&zie( 'o&kre2la osc o2-. z (ak) 'otraktowaa Ele$a" 1 No. znako*icie. 'rzyzwyczai si3 (u 'an &o zastrzyk,w. or$aniz* znosi (e bar&zo &obrze. b3&zie 'an 'rosi- o wi3ce(5 1 artowaa" @%le $o obskaku(e5 My2laby kto5A Czeka()c na swo() kole( +usanow wi&zia i sysza ca) scys(3 Fan art z Zo()" 9oskonale wie&zia. e &ziewuc a ka*ie ze wz$l3&u na swo(e$o $ac a. e zw)c aa si3 z E$o(e&e*" F&yby c o&zio o sa*e$o E$o(e&a. Pawe Nikoa(ewicz na 'ewno sze'n)by s,wko lekarzo* 1 oczywi2cie nie na obc o&zie. w $abinecie" Nie c cia (e&nak zaszko&ziZo(ce 1 'o *iesi)cu leenia tuta( orientowa si3. e nawet takie nic (ak 'iel3$niarka *oe ze*2ci- si3. i to bar&zo &otkliwie" W sz'italu istnia s'ecy?iczny syste* wa&zy i nie warto byo za&ziera- z 'iel3$niark) z 'owo&u byle $u'stwa" ;koro E$o(e& z $u'oty nie c ce bra- zastrzyk,w. to 'rosz3 bar&zo. niec *u si3 'o$orszy" Niec sobie z&yc a" Co &o wasne( osoby Pawe Nikoa(ewicz by (u 'ewien. e nie u*rze" Fuz szybko si3 co?a i +usanow niecier'liwie czeka na ka&y obc ,&. eby 'o raz kole(ny usysze- z ust lekarzy 'otwier&zenie te$o ?aktu" Wiera Bornil(ewna te to 'otwier&zia i &o&aa. e leczenie 'rzebie$a bar&zo &obrze. a osabienie i b,le $owy z czase* ust)'i)" < e zrobi *u (eszcze (e&n) trans?uz(3" Zaleao te Pawowi Nikoa(ewiczowi na 2wia&ectwie tyc 'ac(ent,w. kt,rzy 'a*i3tali (e$o stan s'rze& *iesi)ca" Nie licz)c E$o(e&a. 2wia&kie* taki* by tylko

%c *a&an. no i Le&erau 1 wa2nie wr,ci z c irur$ii" +ana 'oo'eracy(na $oia si3 bar&zo &obrze. Le&erau wy$l)&a zu'enie inacze( ni kie&y2 Po&&u(ew i 'o ka&e( z*ianie o'atrunku ubywao *u ban&ay" Le&erau za() ,ko Czae$o i sta si3 s)sia&e* Pawa Nikoa(ewicza" !yo to oczywi2cie u'okorzenie. zo2liwo2- losu. e on. +usanow. *usia lee*i3&zy &wo*a zesa8ca*i" 9awnie(szy Pawe Nikoa(ewicz nie zni,sby takie$o stanu rzeczy. b)&> co b)&>. c o&zio o 'ryncy'ia: (ak *ona u*ieszcza- 'racownik,w a'aratu kierownicze$o obok ele*entu szko&liwe$o s'oecznie i ze wszec *iar 'o&e(rzane$o6 Lecz 'rzez 'i3- ty$o&ni szar'ania si3 na aczyku nowotworu Pawe Nikoa(ewicz za$o&nia. a *oe nawet z*i3k" E$o(e&a *,$ 'o 'rostu i$norowa-. zreszt) E$o(e& ostatnio 'rawie si3 nie o&zywa i ci)$le lea" Za2 Le&erau (ako s)sia& by cakie* zno2ny 1 o ile. rzecz (asna. traktowao si3 $o z 'ewn) wyrozu*iao2ci)" Prze&e wszystki* wyraa szczery zac wyt. e $uz Pawa Nikoa(ewicza z*nie(szy si3 o &wie trzecie: na ka&e )&anie skwa'liwie o$l)&a $ul3. ocenia (e( wielko2- i 'o&ziwia 'ost3'y w leczeniu" ='rze(*y. z$o&ny i cier'liwy. c 3tnie i o &owolne( 'orze wysuc iwa wszystkie$o. co Pawe Nikoa(ewicz uzna za stosowne *u 'owie&zie-" Ze zrozu*iayc wz$l3&,w Pawe Nikoa(ewicz nie *,$ *,wi- o 'racy. cze*u (e&nak nie *iaby o'owie&zie- o swoi* *ieszkaniu. kt,re tak lubi i &o kt,re$o s'o&ziewa si3 niebawe* wr,ci-6 Mieszkanie nie byo a&n) ta(e*nic). a 'oza ty* Le&erau na 'ewno czu si3 uszcz32liwiony. e *oe &owie&zie- si3. w (aki* ko*?orcie *ieszka() niekt,rzy lu&zie @w 'rzyszo2ci wszyscy b3&) tak *ieszka-5A" Po czter&ziestce *ieszkanie 2wia&czy o warto2ci i 'ozyc(i czowieka" < Pawe Nikoa(ewicz o'owie&zia s)sia&owi 1nie za (e&ny* za*ac e* oczywi2cie 1(ak *a urz)&zony 'ierwszy 'ok,(. &ru$i 'ok,(. trzeci 'ok,(. (ak wy$l)&a balkon i co na ni* (est" Pawe Nikoa(ewicz *ia &oskona) 'a*i3-. nicze$o nie 'o*in). o'isa szcze$,owo ka&) sza?3 i ka&) kana'3 1 $&zie. kie&y. za ile () ku'i i (akie s) zalety tyc *ebli" #eszcze &oka&nie( o'owie&zia o azience. o kolorze 'ytek na 'o&o&ze. o &eseniac ka?elk,w na 2cianac . o ',eczce. o *y&elniczce. o ar*aturze. o kranie z $or)c) wo&) i o 'rze)czniku 'rysznica. o wieszakac na r3czniki" Nie byy to &robiaz$i bez znaczenia. &robiaz$i tworzyy warunki bytowe. a byt. (ak wia&o*o. okre2la 2wia&o*o2-" F&y byt (est 'rzy(e*ny i ko*?ortowy. czowiek *a 'rawi&ow) 2wia&o*o2-" #ak 'owie&zia Forki: w z&rowy* ciele 1 z&rowy &uc " % cic utki. ni(aki blon&yn Le&erau suc a z otwarty*i usta*i. suc a cay*i $o&zina*i. ni$&y nie 'rzerywa i tylko kiwa $ow). na ile 'ozwalaa na to oban&aowana szy(a"

Mi*o e Nie*iec i zesaniec. by w $runcie rzeczy cakie* 'rzyzwoity* czowiekie*. ?or*alnie rzecz bior)c 1 nawet ko*unist). tote Pawe Nikoa(ewicz wy$arn) z wa2ciw) sobie szczero2ci): 1 Wasze zesanie. Le&erau. byo konieczno2ci) 'a8stwow)" +ozu*iecie to6 1 +ozu*ie*. rozu*ie* 1 kiwa Le&erau sztywn) $ow)" 1 Pa8stwo nie *o$o 'ost)'i- inacze(" 1 Eczywi2cie. oczywi2cie" 1 Wszystkie &ecyz(e i &ziaania wa&z naley wa2ciwie inter'retowa-. zesanie te" Musicie &oceni-. e nie wy&alono was z 'artii" 1 Eczywi2cie. oczywi2cie5 1 Nie 'enili2cie a&nyc ?unkc(i 'arty(nyc 6 1 Nie. nie 'enie*" 1 !yli2cie 'rosty* robotnikie*6 1 Mec anikie*" 1 #a te bye* kie&y2 zwycza(ny* robotnikie*. a 'atrzcie. (ak wysoko zasze&e*5 +oz*awiali te o &zieciac i okazao si3. e c,rka Le&eraua. Kenrietta. stu&iu(e na &ru$i* roku 'e&a$o$iki" 1 Po*y2lcie tylko5 1 wykrzykn) 'oruszony Pawe Nikoa(ewicz" 1 Przecie to co2 ws'aniae$o: wy 1 na zesaniu. a c,rka ko8czy stu&ia5 W carskie( +os(i niko*u by si3 o ty* nawet nie 2nio5 4a&nyc 'rzeszk,&. a&nyc o$ranicze85 7u (e&nak Keinric #akobowicz nie z$o&zi si3: 1 9o'iero o& te$o roku" Prze&te* 'otrzebne byo zezwolenie ko*en&antury" =czelnie zwracay &oku*enty: 'isano. e nie z&aa e$za*inu" Przecie nikt nie s'raw&zi""" 1 %le wasza c,rka stu&iu(e" 1 !o &obrze $ra w koszyk,wk3" 9late$o () 'rzy(3li" 1 Niewane. za co 'rzy(3li. wane. e stu&iu(e5 7rzeba 'atrze- obiektywnie. Le&erau" % o& te$o roku 'rzy(*u() bez o$ranicze8" ;a*i wi&zicie5 Boniec ko8c,w Le&erau by 'rze&stawiciele* rolnictwa i +usanow (ako 'rze&stawiciel 'rze*ysu *usia ob()- na& ni* kierownictwo" 1 9zi3ki uc wao* styczniowe$o 'lenu* sytuac(a w rolnictwie znacznie si3 'ole'szy 1 wy(a2nia yczliwie" 1 Eczywi2cie. oczywi2cie"

1 Powoanie $ru' instruktorskic wy&a(no2ci $os'o&arki rolne(" 1 7ak. tak"

w PEM1ac

z&ecy&owanie 'o&niesie 'ozio*

Przytakiwanie nie wystarczao +usanowowi. tote wytu*aczy. &lacze$o wa2nie PEM1y 'o utworzeniu $ru' instruktorskic stan) si3 'raw&ziwy*i bastiona*i 'ost3'u" 9yskutowali te o a'elu BC Bo*so*ou w s'rawie zwi3kszania areau kukury&zy i o ty*. (ak *o&zie z za'ae* za(*ie si3 u'raw) kukury&zy. co niew)t'liwie z*ieni obraz rolnictwa ra&zieckie$o" % we wczora(sze( $azecie 'rzeczytali artyku o z*ianie zasa& 'lanowania w rolnictwie 1 i ile roz*,w ic (eszcze czekao5 Le&erau okaza si3 (e&nostk) &o te$o sto'nia 'ozytywn). e Pawe Nikoa(ewicz czyta *u czase* $azet3 na $os. i to takie rzeczy. na kt,re w innyc okoliczno2ciac sa* by nie zwr,ci uwa$i: o2wia&czenie. &lacze$o nie *ona 'o&'isa- u*owy z %ustri) bez u'rze&nie$o zawarcia u*owy z Nie*ca*i: tekst 'rze*,wienia +akosie$o w !u&a'eszcie: o walce z aniebny*i uka&a*i 'aryski*i: o ty*. (ak o'ieszale s)&zi si3 w Nie*czec Zac o&nic o'rawc,w z oboz,w koncentracy(nyc " % czase* cz3stowa s)sia&a: 'oniewa *ia 'en) sza?k3 za'as,w. o&&awa *u cz32- sz'italnyc 'osik,w" +oz*awiali 'o cic u. ale Pawa Nikoa(ewicza stale kr3'owaa obecno2- ;zuubina. te$o 'uc acza. kt,ry tkwi nieruc o*o na swoi* ,ku i 'ewnie wszystko sysza" E&k)& z(awi si3 w sali. ani na *o*ent nie *ona byo za'o*nie-. e 1 (est. e 'atrzy ty*i sowi*i ocza*i i suc a. a &o te$o *ru$a czase* 'owieka*i. (akby *u si3 nie 'o&obao" #e$o obecno2- ci)ya Pawowi Nikoa(ewiczowi" Za$a&ywa. 'r,bowa wyba&a-. ki* ta*ten (est. albo 'rzyna(*nie( &owie&zie- si3. na co c oru(e. ale ;zuubin *rucza co2 w o&'owie&zi i nie s'os,b byo zrozu*ie-. co" Nie raczy nawet o'owie&zie- o swoic &ole$liwo2ciac " #e2li sie&zia. to (aki2 s'i3ty. ze wstrzy*any* o&&ec e*. nie tak (ak wszyscy. sie&zia z wysikie*. sztywno 1 wa2nie to na'i3cie s'rawiao wraenie czu(no2ci" Czase* wstawa. ale c o&zenie te *usiao s'rawia- *u b,l. bo 'o kilku krokac stawa" Potra?i tak sta- ', $o&ziny. $o&zin3 1 (e$o stanie r,wnie &ziaao na nerwy" Nie *,$ sta- ani koo swo(e$o ,ka. tarasowa &rzwi. ani w 'rze(2ciu. wi3c u'atrzy sobie *ie(sce *i3&zy okna*i. obok Zacyrki i Bosto$otowa" ;tercza ta* (ak zowieszczy stranik akurat na& Pawe* Nikoa(ewicze* i na& wszystki*. co Pawe Nikoa(ewicz (a&. robi i *,wi" E'iera si3 'leca*i o 2cian3 i sta" 9zi2 'o obc o&zie te ta* stan)" Wy$l)&a (ak ka*ienny %tlas. 'o&'iera()cy 2cian3 &oka&nie w 'unkcie 'rzeci3cia si3 linii wzroku Ele$a i Wa&i*a"

Ele$ i Wa&i* cz3sto s'otykali si3 wzrokie*. ale niewiele ze sob) roz*awiali" Po 'ierwsze. oba( *ieli *&o2ci i *,wienie ic *3czyo" Po &ru$ie. Wa&i* osa&zi towarzyskie za'3&y ws','ac(ent,w. stwier&za()c wkr,tce 'o 'rzybyciu &o sali: 1 7owarzysze. eby $a&anie* za$otowa- kubek wo&y. trzeba *,wi- 'o cic u 'rzez &wa tysi)ce lat. a $o2no 1 'rzez sie&e*&ziesi)t 'i3- lat. a i to 'rzy zaoeniu. e nie b3&zie a&nyc strat cie'a" ;a*i wi&zicie. (aki (est 'oytek z $a&aniny5 Mieli te inne 'owo&y: oba( 'owie&zieli sobie co2 'rzykre$o. *oe nawet niec c)cy" Wa&i* 'aln) kie&y2 Ele$owi: /7rzeba byo walczy-5 Nie rozu*ie*. &lacze$o nie walczyli2cie50 @Mia rac(3" % Ele$ nie *ia (eszcze o&wa$i otworzy- ust i wytu*aczy-. e (e&nak walczyli" A Ele$ za2 'owie&zia &o Wa&i*a: /9la ko$o oni trzy*a() to zoto6 7w,( o(ciec o&&a ycie za o(czyzn3. a oni au() ci zota6 4au() 1 tobie60 < te *ia rac(3" Wa&i* coraz cz32cie( za&awa sobie to sa*o 'ytanie" #eszcze *iesi)c te*u *,$ uwaa- starania *a*y za nie'otrzebne. a 'owoywanie si3 na zasu$i o(ca 1 za u'okarza()ce" % teraz *iota si3. niecier'liwie czeka na ra&osn) &e'esz3 o& *a*y. z$a&ywa. czy (u zaatwia5 +atunek ze wz$l3&u na zasu$i o(ca nie by rzecz) s'rawie&liw). ale ratunek ze wz$l3&u na wasny talent 1 tak. 'o stokro- tak5 7ylko e &ys'onenci zota nic nie wie&zieli o talencie Wa&i*a" Nosi- w sobie talent. (eszcze nie rozkwity. 'ot3ny 1 to *3ka i brze*i3. ale u*iera- z ni* 1 bezuyteczny*. $asn)cy* 1(est o wiele ci3e( ni zwyke*u. 'rzeci3tne*u czowiekowi. ci3e( ni kt,re*ukolwiek z tyc tu. w sali" < straszna bya sa*otno2- Wa&i*a 1 nie &late$o. e nie *ia 'rzy sobie *a*y czy Fali. nie &late$o. e nikt $o nie o&wie&za. ale &late$o. e ani ws','ac(enci. ani lekarze. ani ci. kt,rzy &ecy&owali o zocie. nie wie&zieli. (ak wane (est (e$o ycie. wanie(sze ni ycie wszystkic innyc 5 < tak *iota si3 *i3&zy na&zie() a roz'acz). a 'rzesta rozu*ie-. co czyta" Czyta stron3. a 'ote* u2wia&a*ia sobie. e nie c wyta sensu. e nie 'otra?i (u skaka- 'o lu&zkic *y2lac (ak kozica 'o $,rac " < zasty$a na& ksi)k): niby czyta. ale 1 nie czyta" No$a tkwia w 'otrzasku 1 a wraz z ni) cae ycie" ;ie&zia. a na& ni* stercza ;zuubin 1 ze swoi* b,le*. ze swoi* *ilczenie*" Bosto$otow lea z $ow) zwieszon) ku 'o&o&ze i te *ilcza" Mo$li tak *ilcze- $o&zina*i (ak trzy cza'le z ba(ki" < z&ziwili si3. $&y na(wi3kszy *ilczek. ;zuubin. s'yta na$le Wa&i*a: 1 Czy (est 'an 'ewien. e nie *3czy si3 'an nie'otrzebnie6 Po co 'an to czyta6 %kurat to6

Wa&i* uni,s $ow3" Z*ierzy starca cie*ny*i. 'rawie czarny*i ocza*i. (ak $&yby nie wierz)c. e to on za&a tak &u$ie 'ytanie. a *oe &ziwi)c si3 sa*e*u 'ytaniu" Nic (e&nak nie wskazywao. by autore* &ziwne$o 'ytania by kto2 inny" E'uc ni3te. zaczerwienione oczy w'atryway si3 w Wa&i*a z wyra>n) ciekawo2ci)" Naleao o&'owie&zie-" Wie&zia. (ak. ale nie czu w sobie &awne$o s'r3yste$o i*'ulsu" E&'owie&zia wi3c cic o. c o- &obitnie: 1 Czyta*. 'oniewa *nie to interesu(e" 7o na(bar&zie( interesu()ca rzecz na 2wiecie" Mi*o wszystkic rozterek. *i*o b,lu. *i*o nieuba$anyc o2*iu *iesi3cy Wa&i* by &u*ny ze swe$o o'anowania i stara si3 roz*awia- taki* tone*. (akby zna(&owali si3 w sanatoriu*. a nie na onkolo$ii" ;zuubin w'atrywa si3 w 'o&o$3" Pote* nie z*ienia()c 'ozyc(i tuowia wykona &ziwny okr3ny ruc 'owie&zia: 1 /<nteresu()ca0 to a&en ar$u*ent" Bu'iectwo te (est /interesu()ce0" Bu'owa-. s'rze&awa-. $ro*a&zi- 'ieni)&ze. liczy- (e. &orabia- si3 *a()tku 1 ku'iec 'owie tak sa*o (ak 'an" Nauka w 'a8ski* u(3ciu niczy* nie r,ni si3 o& czysto e$oistycznyc i wy'ranyc z wszelkie( *oralno2ci &zie&zin &ziaalno2ci czowieka" 9ziwny 'unkt wi&zenia" Wa&i* wzruszy ra*iona*i: 1 % (e2li na'raw&3 *nie to interesu(e6 #e2li nie *a nic bar&zie( interesu()ce$o6 1 7u. w sz'italu6 Czy w o$,le6 1 W o$,le" ;zuubin z trzaskie* roz'rostowa 'alce (e&ne( &oni" 1 Z tak) *otywac() ni$&y nie stworzy 'an a&ne( warto2ci *oralne(" 9ziwny tok rozu*owania" 1 Nauka nie tworzy warto2ci *oralnyc 1 wy(a2ni Wa&i*" 1 Nauka tworzy warto2ci *aterialne. to (est (e( cel" % 'ro'os. (akie warto2ci zalicza 'an &o *oralnyc 6 ;zuubin 'rzy*kn) 'owieki" Pote* (eszcze raz" Wreszcie 'owie&zia: 1 7e. kt,re su) wza(e*ne*u 'oznaniu lu&zkic &usz" 1 Przecie nauka te suy 'oznaniu 1 u2*iec n) si3 Wa&i*" %le nie &usz5 1 ;zuubin 'o*ac a 'alce*" 1 ;koro &la 'ana (est tylko /interesu()ca0""" Czy *ia 'an kie&y2 okaz(3 s'3&zi- 'i3- *inut w koc ozowy* kurniku6 1 Nie" 1 % wi3c 'rosz3 sobie wyobrazi-: &u$i. niski barak" Cie*ny. bo okna to w)skie szczeliny zasoni3te siatk). eby kury nie 'ouciekay" Na (e&n) &robiark3 'rzy'a&a &wa i ', szy() 1 s'rawiao to wraenie. e c ce () uwolni- z u2cisku" <

tysi)ca kur" Po& no$a*i 1 kle'isko. kury $rzebi) si3 w zie*i. kurz taki. e trzeba by c o&ziw *asce 'rzeciw$azowe(" 9robiarka 'arzy w otwarty* kotle 'okar* 1 $ni()ce ryby" ;*r,&" Z*ienniczki nie *a" Late* &zie8 'racy trwa o& trzecie( na& rane* &o z*roku" W wieku trzy&ziestu lat kobieta wy$l)&a na 'i3-&ziesi)t" #ak 'an *y2li. czy 'raca w kurniku (est &la nie( interesu()ca6 Wa&i* z&ziwi si3. uni,s brwi" 1 % c, *nie to *oe obc o&zi-6 ;zuubin oskarycielsko wy*ierzy w nie$o 'alec" 1 7ak wa2nie rozu*u(e ku'iec5 1 7o kwestia 'ost3'u tec niczne$o i nauki 1 Wa&i* znalaz *ocny ar$u*ent" 1 9zi3ki nauce 'raca w kurniku stanie si3 kie&y2 atwa i 'rzy(e*na" Nauka si3 rozwi(a" 1 % zani* si3 rozwinie. s'oko(nie wrzuca 'an rano trzy (a(eczka na 'atelni3. tak6 1 ;zuubin za*kn) (e&no oko. 'rzez co &ru$ie nabrao szcze$,lnie nie'rzy(e*ne$o wyrazu" 1 % *oe &o te$o czasu sa* 'o'racowaby 'an w kurniku. co6 1 <c to nie interesu(e 1 wtr)ci ironicznie Bosto$otow" +usanow (u &awno zwr,ci uwa$3 na 'ewno2-. z (ak) ;zuubin wy'owia&a si3 w kwestiac rolnictwa" Pawe Nikoa(ewicz *,wi kie&y2 o u'rawac zb,. a ;zuubin wytkn) *u b)&" 7eraz Pawe Nikoa(ewicz za'ra$n) tra?i- $o w czue *ie(sce: 1 Czy 'rzy'a&kie* nie ko8czy 'an %ka&e*ii 7i*iriaziewa6 ;zuubin wz&ry$n) si3 i o&wr,ci ku nie*u $ow3" 1 7ak 1 'rzyzna ze z&ziwienie*" < na$le z$arbi si3. z*arkotnia. z*ala 1 i niez&arny* krokie* 'taka o 'o&ci3tyc skrzy&ac 'owl,k si3 &o ,ka" 1 7o cze*u (est 'an bibliotekarze*6 1 triu*?owa +usanow" Lecz ta*ten u*ilk na &obre" Nie szanowa Pawe Nikoa(ewicz lu&zi. kt,rzy w yciu i&) nie w $,r3. a na &no"

Rozdzia d #dzie!%" (!)" =(rzawszy 'ierwszy raz Lwa Leoni&owicza Bosto$otow z *ie(sca uzna. e to ?ac owiec" Z nu&,w obserwowa $o 'o&czas obc o&,w" !yle (aka cza'eczka na czubku $owy 1 wi&a-. e nie &la ?asonu: za &u$ie r3ce. czase* zwini3te w 'i32ci sc owane &o kieszeni ?artuc a: war$i. 2ci)$ni3te (ak &o $wiz&ni3cia: artobliwy ton. (aki* roz*awia z 'ac(enta*i 1 wszystko to wzbu&zao sy*'ati3 Bosto$otowa" Mia oc ot3 'o$a&a- z Lwe*

Leoni&owicze* i za&a- *u 'ar3 'yta8. na kt,re a&na z tute(szyc bab1lekarek nie *o$a albo nie c ciaa o&'owie&zie-" Nie byo (e&nak okaz(i: na obc o&ac Lew Leoni&owicz za(*owa si3 wy)cznie swoi*i 'ac(enta*i @rent$enowc,w w o$,le nie zauwaaA: na korytarzac si3 2'ieszy" % 'ewne$o razu o (aki*2 'ac(encie. kt,ry na('ierw co2 ukrywa 'rze& lekarza*i. a 'ote* si3 'rzyzna. Lew Leoni&owicz 'owie&zia: /No 'rosz3. (e&nak '3k50 1 < (eszcze bar&zie( zaintry$owa Ele$a" 9late$o. e nie ka&y czowiek *,$ uy- te$o sowa w taki* znaczeniu" Estatni*i czasy Bosto$otow *nie( c o&zi 'o klinice i rza&zie( wi&ywa c irur$a" Bie&y2 (e&nak zobaczy. e Lew Leoni&owicz otwiera &rzwi *ae$o 'okoiku obok sali o'eracy(ne( i wc o&zi &o 2ro&ka" % wi3c by ta* sa*5 Bosto$otow bez na*ysu za'uka w bia) *atow) szyb3 i te wsze&" Lew Leoni&owicz z&)y (u 'rzysi)2- bokie* na taborecie. tak (ak si3 sia&a tylko na c wil3. i co2 'isa" 1 ;uc a*6 1 uni,s $ow3 bez z&ziwienia. ale wi&a- byo. e *y2la*i (est 'rzy swo(e( 'isaninie" Wszyscy ci)$le za(3ci5 W ci)$u *inuty &ecy&u() o cay* lu&zki* yciu" 1 Prze'rasza*. Lwie Leoni&owiczu 1 Bosto$otow stara si3 *,wi- na(u'rze(*ie(. (ak tylko 'otra?i" 1 Wie*. e nie *a 'an czasu. ale nikt o'r,cz 'ana""" 9wie *inutki 1 'ozwoli 'an6 C irur$ skin) $ow)" Wi&a- byo. e nie suc a" 1 Prze'isano *i or*onotera'i3""" &o*i32niowe iniekc(e sinestrolu w &awkac 'o""" 1 @Bosto$otow stawia sobie za 'unkt onoru roz*awia- z lekarza*i ic (3zykie* 1 *ia na&zie(3. e &oceni) (e$o zna(o*o2- 'rze&*iotu i b3&) na'raw&3 szczerzy" A 1 C ciaby* wie&zie-. czy &ziaanie te$o leku wywou(e skutki uboczne" Nast3'ne sekun&y nie zaleay (u o& nie$o. sta wi3c i *ilcza. 'atrz)c z wysoko2ci swe$o wzrostu na sie&z)ce$o c irur$a" Lew Leoni&owicz z*arszczy brwi: 'rzestawia *y2l na nowe tory" 1 %le nie. nie 'owinno 1 'owie&zia niezbyt 'ewnie" 1 % (a czu(3. e wywou(e 1 u'iera si3 Bosto$otow. (akby c cia uzyska'otwier&zenie tyc 'rzy'uszcze8 albo 'ow)t'iewa w 'raw&o*,wno2- Lwa Leoni&owicza" i sc o&ac o&'owia&a co 'raw&a u'rze(*ie na ka&e 'owitanie. ale twarz *ia zaa?erowan) i wiecznie

1 Nie. nie 'owinno 1 'owt,rzy c irur$ bez 'rzekonania. *oe &late$o. e s'rawa nie &otyczya (e$o s'ec(alno2ci. a *oe na&al b)&zi *y2la*i $&zie in&zie(" 1 7o &la *nie bar&zo wane 1 w s'o(rzeniu i $osie Bosto$otowa byo co2 z 'o$r,ki" 1 Po tyc zastrzykac nie b3&3 *,$""" no. z kobieta*i""" Nie wie*. czy na zawsze. czy na (aki2 czas""" Czy te or*ony zosta() w or$aniz*ie6 Czy ',>nie( b3&zie *ona usun)- skutki or*onotera'ii""" no. na 'rzyka& zastrzyka*i kontrastowy*i6 1 7e$o by* nie ra&zi" 7o niewskazane 1 Lew Leoni&owicz 'atrzy na kos*ate$o 'ac(enta. ale (e$o uwa$3 'rzykua interesu()ca blizna na twarzy ta*te$o" Wyobrazi sobie 2wie) ran3 i czynno2ci. kt,re *usiaby wykona- (ako c irur$" 1 % wa2ciwie &lacze$o si3 'an ty* 'rze(*u(e6 Nie rozu*ie*" 1 #ak to 'an nie rozu*ie6 1 Bosto$otow nie rozu*ia. (ak *ona te$o nie rozu*ie-" % *oe to tylko soli&arno2- zawo&owa kae te*u roztro'ne*u czowiekowi nakania- 'ac(enta &o 'osusze8stwa" 1 Na'raw&3 'an nie rozu*ie6 Pytanie wykraczao 'oza ra*y zwycza(ne( roz*owy lekarza z 'ac(ente*. ale Lew Leoni&owicz z t) sa*) 'rostot). kt,ra o& 'ocz)tku tak u(3a Ele$a. 'owie&zia na$le 'rzy(acielski* i wcale nie subowy* $ose*: 1 Czowieku. 'rzecie na babac 2wiat si3 nie ko8czy5 7en *i,& te si3 'rze(e""" W yciu trzeba &okona- cze$o2 na'raw&3 wane$o" Po co traci- siy na baby6 7o tylko 'rzeszka&za" Powie&zia zu'enie szczerze. nawet ze znuenie*" Przy'o*nia sobie. e w na(wanie(sze( c wili ycia zabrako *u woli i ener$ii 1 kto wie. *oe wa2nie 'rzez takie nie'otrzebne trwonienie si" Lecz nie *,$ $o zrozu*ie- Bosto$otow5 Nie *,$ sobie wyobrazi-. e taka na*i3tno2- *oe si3 'rze(e2-5 W lewo. w 'rawo obracaa si3 (e$o $owa i 'ustka bya w s'o(rzeniu" 1 7o (e&yna wana rzecz. (aka *i w yciu zostaa" Nie. nie uwz$l3&nia re$ula*in sz'italny takic roz*,w5 Nie 'rzewi&ywa konsultac(i w s'rawie sensu ycia. w &o&atku z lekarze* z inne$o o&&ziau5 Za(rzaa i o& razu wesza bez 'ytania ?ili$ranowa lekarka w 'anto?lac na wysokic obcasac " Boysz)c bio&ra*i 'o&esza &o Lwa Leoni&owicza. stan3a bar&zo. bar&zo blisko. 'ooya 'rze& ni* wynik laboratory(ny. 'rzycisn3a si3 &o stou @Ele$owi wy&ao si3. e &o Lwa Leoni&owicza. i to *ocnoA i 'owie&ziaa: 1 Ewi&ienko *a &ziesi3- tysi3cy leukocyt,w"

9elikatny ru&y &y*ek (e( rozwianyc Leoni&owicza"

wos,w unosi si3 tu 'rze& twarz) Lwa

1 No i co z te$o6 1 wzruszy ra*iona*i Lew Leoni&owicz" 1 7o (eszcze nie &owo&zi leukocytozy" Zwyky stan za'alny" 7rzeba b3&zie zlikwi&owa- rent$ene*" +u&a lekarka zacz3a *,wi- &uo i szybko. usta (e( si3 nie za*ykay @i oczywi2cie 'rzyl$n3a ra*ienie* &o r3ki Lwa Leoni&owicza5A" Bartka. na kt,re( Lew Leoni&owicz *ia za*iar co2 'isa-. leaa na stole nietkni3ta. 'alce c irur$a obracay bezczynne 'i,ro" Ele$ czu. e 'owinien (u wy(2-" +oz*owa urwaa si3 w na(ciekawszy* *o*encie" %n$elina obe(rzaa si3 'rzez ra*i3. zrobia z&ziwion) *in3. e Bosto$otow (eszcze tu (est. ale s'ona& (e( ru&e( $owy 'atrzy Lew Leoni&owicz 1 z lekki* rozbawienie*" Co2 w (e$o twarzy kazao Ele$owi zosta- i ci)$n)- &ale(: 1 Lwie Leoni&owiczu. sysza 'an o cza&ze6 1 ;yszae* 1 'otwier&zi c irur$ &o2- oc oczo" 1 < co 'an o nie( s)&zi6 1 7ru&no 'owie&zie-" Niekt,re ro&za(e nowotwor,w *o$) by- 'o&atne na (e( &ziaanie. na 'rzyka& rak o)&ka" Caa Moskwa zwariowaa na 'unkcie te$o $rzyba" Po&obno lu&zie o$oocili lasy w 'ro*ieniu &wustu kilo*etr,w" %n$elina o&erwaa si3 o& stou. wzi3a swo() karteczk3 i wysza z 'o$ar&liw) *in). *ani?estacy(nie @i z w&zi3kie*5A kr3c)c bio&ra*i" Wysza. lecz 1 niestety5 1 nie *o$li (u wr,ci- &o 'o'rze&nie$o te*atu: Lew Leoni&owicz o&'owie&zia 'rzecie na 'ytanie. a zaczyna- o& nowa &yskus(3 o roli kobiet w yciu byo (ako2 niezr3cznie" <skierki u*oru w oczac Lwa Leoni&owicza i (e$o bez'o2re&ni s'os,b bycia skoniy (e&nak Ele$a &o za&ania trzecie$o wane$o 'ytania. kt,re sobie za'lanowa: 1 Lwie Leoni&owiczu5 Prosz3 *i &arowa- 2*iao2- 1 zerkn) z ukosa" 1 #e2li si3 *yl3. za'o*ni(*y o ty* 'ytaniu" Czy nie by 'an""" 1 zniy $os i 'rzy*ruy (e&no oko 1 ta*. $&zie wiecznie ta8cz) i 2'iewa()6 Lew Leoni&owicz oywi si3: 1 !ye*" 1 Na'raw&36 1 ucieszy si3 Ele$" % wi3c w (aki*2 sensie byli sobie r,wni5 1 Z (akie$o artykuu6 1 Z a&ne$o" !ye* wolny" 1 %c . w1o1lny6 1 rozczarowa si3 Ele$" Nie. nie byli sobie r,wni"

1 % 'o czy* 'an 'ozna6 1 s'yta c irur$ z zaciekawienie*" 1 Po (e&ny* sowie: /'3k0" < 'owie&zia 'an kie&y2: /kibel0" Lew Leoni&owicz 2*ia si3: 1 No 'rosz3. (u si3 czowiek nie o&uczy5 +,wni. nie r,wni. ale )czyo ic (u co2 wi3ce( ni &ziesi3- *inut te*u" 1 9u$o 'an ta* by6 1 bezcere*onialnie 'yta Bosto$otow" Wy'rostowa si3. o&y" 1 7rzy lata" Po wo(sku" 9ostae* 'rzy&zia i nie *iae* nic &o $a&ania" Nie *usia te$o &o&awa-" %le &o&a" No 'rosz3: taka zaszczytna suba. taka onorowa 1 &lacze$o wi3c uczciwi lu&zie czu() 'otrzeb3 us'rawie&liwiania si3 z nie(6 7ak. tkwi w czowieku ten wieczny sy$nalizator""" 1 < co 'an ta* robi6 1 Bierowae* izb) c oryc " E o5 Bania si3 *a&a*e 9ubinska(a 1 'ani ycia i 2*ierci" %le 9ubinska(a na 'ewno by si3 nie us'rawie&liwiaa" % ten 1 wyrwa si3. nie c cia ta* by-" 1 Z&)y 'an sko8czy- *e&ycyn3 'rze& wo(n)6 1 Bosto$otow cze'ia si3 'ytania*i (ak rze'" Pyta nie z ciekawo2ci. 'o 'rostu za&ziaa &awny nawyk z wi3zie8 tranzytowyc : w ci)$u 'aru *inut. *i3&zy (e&ny* szcz3kni3cie* za*ka w &rzwiac celi a &ru$i* 'ozna- cae ycie inne$o czowieka" 1 Z kt,re$o 'an (est rocznika6 1 Nie. 'o czwarty* roku z$osie* si3 &o wo(ska na oc otnika 1 Lew Leoni&owicz wsta. 'o&sze& &o Ele$a. z ciekawo2ci) &otkn) 'alce* (e$o blizny" 1 7o sta*t)&6 1 = *" 1 9obrze zrobione""" !ar&zo &obrze" ;zy kt,ry2 z lekarzy1wi3>ni,w6 1 = *" 1 % nie 'a*i3ta 'an nazwiska6 Moe Boriakow6 1 Nie 'a*i3ta*. to byo na tranzytce" % ten Boriakow6 Z (akie$o artykuu sie&zia6 1 Bosto$otow ucze'i si3 i Boriakowa" 1 ;ie&zia za to. e (e$o o(ciec by carski* 'ukownikie*" Wesza 'iel3$niarka o (a'o8skic oczac i z bia) koron) na $owie: Lew Leoni&owicz *usia ze(2- &o $abinetu zabie$owe$o" @Pierwsze( z*iany o'atrunk,w u swoic 'ac(ent,w zawsze &o$l)&a osobi2cie" A Bosto$otow z$arbi ra*iona i 'owl,k si3 korytarze*" #eszcze (e&en nie&o'owie&ziany yciorys" Nawet &wa" +eszt3 *ona sobie &o2'iewa-" #ak r,nie lu&zie ta* tra?ia()""" Nie. nie to" <nacze(: leysz w sali. i&ziesz 'o korytarzu. s'aceru(esz 'o 'arku 1 a obok ciebie. 'rze& tob). z na'rzeciwka i&zie czowiek" Czowiek (ak

czowiek. ani (e*u. ani tobie nie 'rzyc o&zi &o $owy. eby 'rzystan)-. 'owie&zie-: /E&c yl kla'350 < 1 (est. (est znaczek ta(ne$o stowarzyszenia5 1 ta*ten by. wi&zia. 'os*akowa. wie5 <lu takic (est6 <lu6 < 1 wszyscy *ilcz)5 < 1 nic 'o nic nie wi&a-5 =kryte. sc owane5 Co za i&iotyz* 1 &o(2- &o stanu. w kt,ry* kobiety 'rzeszka&za()5 #ak czowiek *oe tak nisko u'a2-6 W $owie si3 nie *ie2ci5 7ak. nie *a si3 z cze$o cieszy-" Lew Leoni&owicz nie za'rzecza na tyle stanowczo. by *ona byo *u uwierzy-" % wi3c wszystko stracone" Wszystko""" Zu'enie (akby za*ieniono Bosto$otowowi /cza'30 na &oywocie" Niby si3 y(e. ale nie wia&o*o. 'o co" Za'o*nia. &ok)& *ia i2-. &osze& &o 'o&n,a sc o&,w i stan) ta*" % z kt,ryc 2 &rzwi 1 c yba z trzecic o& nie$o 1 wyoni si3 biay ?artuc . bar&zo wci3ty w talii i o& razu zna(o*y" We$a5 ;za tuta(5 !ya blisko. ale *usiaa wy*in)- &wa ,ka 'o& 2cian)" Ele$ nie 'osze& (e( na'rzeciw 1 i *ia sekun&3. sekun&3. (eszcze sekun&3 1 eby 'o*y2le-" E& ta*te$o obc o&u. 'rzez trzy &ni 1 osc a. rzeczowa. a&ne$o cie'le(sze$o s'o(rzenia" W 'ierwsze( c wili 'o*y2la: czort z ni). on te taki b3&zie5 7u*aczy- si3. 'rze'rasza-""" Nie5 %le 1 szko&a5 ;zko&a s'rawi- (e( 'rzykro2-" < sa*e$o siebie szko&a" Co. *a() si3 *in)- (ak obcy6 Nie by winien5 7o ona bya winna5 Eszukaa z ty*i zastrzyka*i. >le *u yczya5 7o on *ia 'rawo si3 obrazi-5 Przec o&zia obok nie 'atrz)c na nie$o @ale wi&z)c5A i Ele$ wbrew swoi* za*iaro* 'o'rosi cic o: 1 Wiero Bornil(ewno""" @Fu'io to brz*i. ale (est 'rzy(e*ne" A Po&niosa zi*ny wzrok. &ostrze$a $o" @No nie. cze*u wa2ciwie (e( wybacza6A 1 Wiero Bornil(ewno""" czy nie c ce 'ani""" zrobi- *i (eszcze (e&ne( trans?uz(i6 @Ponia si3. ale to takie 'rzy(e*ne" A

1 Przecie si3 'an wykr3ca o& trans?uz(i6 1 'atrzya zi*no i o&'yc a()co. lecz w oczac za*i$otaa nie'ewno2-" W tyc *iyc kawowyc oczac " @Przecie nie czua si3 winna5A 1 Wte&y *i si3 'o&obao" C ciaby* (eszcze raz" =2*iec a si3" W u2*iec u (e$o blizna stawaa si3 bar&zie( zy$zakowata. ale kr,tsza" @7eraz 1 wybaczy-. a ',>nie( 1 wszystko wy(a2ni-" A % (e&nak co2 na'raw&3 bysn3o w (e( oczac . c yba skruc a" 1 Moe (utro 'rzywioz) krew" #eszcze o'ieraa si3 o (aki2 niewi&zialny su'ek. lecz su'ek ten ni to c wia si3. ni to u$ina 'o& (e( r3k)" 1 7ylko *usi *i () 'rzetoczy- 'ani5 Nikt inny5 1 arliwie )&a Ele$" 1 Nie &a* si3 niko*u inne*u5 Pokr3cia $ow). stara()c si3 unika- (e$o wzroku" 1 7e$o nie *o$3 obieca-" < 'osza &ale(" Mia. *i*o wszystko bar&zo *ia5 7ylko 1 o co wa2ciwie zabie$a6 En. skazany na takie /&oywocie0 1 o co wa2ciwie zabie$a6 ;ta na&al koo sc o&,w i zastanawia si3. &ok)& *ia i2-" %c tak5 Mia o&wie&zi- 9io*k3" 9io*ka lea w *alutkie( &wuosobowe( salce. ale &ru$i 'ac(ent o'u2ci (u c irur$i3. a na nowe$o trzeba byo 'oczeka- &o (utra" Min) ty&zie8 bezno$ie$o ycia" E'erac(a bya (u 'rzeszo2ci). ale no$a ya. &okuczaa tak sa*o (ak 'rze& o'erac(). 9io*ka czu ka&y utracony 'alec" =cieszy si3 9io*ka na wi&ok Ele$a. zobaczy (akby starsze$o brata" 7o byli wszyscy (e$o na(blisi 1 'rzy(aciele z &awne( sali" < (eszcze z sali kobiece( &osta co2 9io*ka. lea ten 'o&arek na sza?ce. 'rzykryty serwetk)" % s'oza sz'itala nie *ia kto ani &o nie$o 'rzy(2-. ani 'rzynie2- cze$o2 &obre$o" 9io*ka lea na 'lecac . uwaa()c na no$3 1 na to. co z nie( zostao: kikut 'onie( bio&ra i o$ro*ny zaw,( z ban&aa" %le $ow) i r3ka*i *,$ 'orusza- swobo&nie" 1 #ak si3 *asz5 u2cisn) &o8 Ele$a" 1 ;ia&a(. o'owia&a(5 Co ta* w sali6 ;ala. kt,r) o'u2ci. bya &la nie$o swo(ski* i zna(o*y* 2wiate*" 7u. na &ole. kr3ciy si3 inne 'iel3$niarki. inne salowe. 'anoway inne 'orz)&ki. nie takie (ak naley" Wszyscy ci)$le si3 k,cili. kto i co *a zrobi-"

1 Po stare*u 1 Ele$ 'atrzy na wyc u&). 'o*arszczon) twarz 9io*ki" Cier'ienie 'rzeorao bruz&a*i 'oliczki. czoo. wyostrzyo nos i 'o&br,&ek" 1 Nic si3 nie z*ienio" 1 Ba&ra (eszcze (est6 1 Ba&ra6 #est" 1 % Wa&i*6 1 Bie'sko z ni*. nie zaatwili *u zota" !oi si3 'rzerzut,w" 9io*ka za?rasowa si3 i 'owie&zia (ak o *o&szy* bracie: 1 !ie&aczysko" 1 9zi3ku( !o$u. e tobie w 'or3 a*'utowali" 1 No. (a te *o$3 *ie- 'rzerzuty" 1 Nie s)&z3" Bt, *,$ wie&zie-. nawet s'o2r,& lekarzy. czy 'rze'yn3y te 2*ierciono2ne 'o(e&yncze ko*,rki. te z&ra&zieckie o&zie &esantowe. czy nie6 < &o (akie$o brze$u 'rzybiy6 1 Na2wietla()6 1 Wo) na w,zku" 1 7eraz to (u 'rosta s'rawa 1 wyz&rowie(esz. nauczysz si3 c o&zi- o kuli""" 1 Musz3 *ie- &wie" 9wie kule" Wszystko (u sobie bie&ak ob*y2li" 9awnie( te *arszczy czoo (ak &orosy. a teraz wy&oro2la (eszcze bar&zie(" 1 F&zie ci (e zrobi)6 7uta(6 1 W 'rotezowni" 1 Za &ar*o6 1 Na'isae* 'o&anie" Przecie nie *a* 'ieni3&zy" Westc n3li oba( (ak lu&zie. kt,ry* ycie 'rzynosi sa*e z$ryzoty i ko8ca ty* z$ryzoto* nie wi&a-" 1 Co z &ziesi)t) klas)6 1 Musz3 sko8czy-. c o-by* '3k" 1 % z cze$o b3&ziesz y6 9o *aszyny nie staniesz" 1 Ebiecali rent3 inwali&zk)" Nie wie* tylko. czy &ru$) $ru'3. czy trzeci)" 1 7rzecia to (aka6 1 Bosto$otow nie wyznawa si3 w tyc $ru'ac inwali&zkic tak sa*o (ak w cywilnyc 'rze'isac " 17aka w sa* raz" Na c leb wystarczy. na cukier (u nie" M3czyzna5 ;'yc a $o rak z ycia. s'yc a. a on i tak wraca na swo(e"

1 % 'ote* na uniwersytet6 1 7rzeba 'r,bowa-" 1 Na literatur36 1 % a" 1 9io*ka. 'osuc a(. *,wi3 'owanie: za*3czysz si3" Zaczni( le'ie( re'erowa- ra&ia 1 i zarobisz. i robota s'oko(na""" 1 Co *i ta* ra&ia5 1 'ryc n) 9io*ka" 1 C o&zi *i o 'raw&35 1 %le2 ty $u'i5 !3&ziesz na'rawia- ra&ia i *,wi- 'raw&3. (e&no &ru$ie*u nie 'rzeszka&za5 Nie zrozu*ieli si3" Pote* 'o$a&ali (eszcze o ty* i owy*" +oz*awiali te o s'rawac Ele$a" #eszcze (e&n) &oros) cec 3 *ia w sobie 9io*ka: 'rze(*owa si3 inny*i" Nie&o(rzaa *o&o2- *y2li tylko o sobie" < Ele$ o'owie&zia *u (ak &orose*u o swoi* stanie" 1 Nie&obrze""" 1 *rukn) 9io*ka" 1 Pewnie by2 si3 ze *n) nie za*ieni. co6 1 Czy (a wie*""" Wy$l)&ao na to. e 9io*ka 'o*3czy si3 z rent$ene* (eszcze z ',tora *iesi)ca i wy(&zie ze sz'itala &o'iero w *a(u" 1 < &ok)& ',(&ziesz6 1 Na('ierw &o zoo5 1 roz'ro*ieni si3 9io*ka" E ty* zoo o'owia&a Ele$owi wiele razy" ;tawali oba( na tarasie i 9io*ka 'okazywa. e ta*. za rzek). za $3sty*i &rzewa*i (est zoo" Przez tyle lat 9io*ka czyta i suc a w ra&iu o roz*aityc zwierz3tac . a ni$&y nie wi&zia na wasne oczy ani lisa. ani nie&>wie&zia. ani ty* bar&zie( sonia i ty$rysa" 7a*. $&zie *ieszka. nie byo a&ne$o cyrku. zwierzy8ca ani lasu" < takie *ia na(skrytsze. na(wi3ksze *arzenie 1 eby c o&zi- i 'oznawa- zwierz3ta" Marzy o ty* o& *ale8ko2ci i z wiekie* wcale *u nie 'rzeszo" Po s'otkaniu ze zwierz3ta*i s'o&ziewa si3 cze$o2 szcze$,lne$o. nowe$o" E& razu 'o 'rzy(e>&zie &o *iasta 'owl,k si3 na bol)ce( no&ze &o o$ro&u zoolo$iczne$o. ale o$r,& by akurat za*kni3ty" 1 Ele$. ty te i&>5 Pewnie nie&u$o ci3 wy'isz)6 Z$arbi si3 Ele$" 1 C yba tak" Brew nie trzy*a" Wy*ioty *nie wyka8cza()" 1 < nie ',(&ziesz &o zoo6 1 9io*ka w o$,le nie &o'uszcza takie( *y2li: Ele$ straciby w (e$o oczac " 1 Mo$3 ',(2-"

1 Boniecznie5 Prosz3 ci3. ',(&> &o zoo5 < wiesz co 1 na'isz 'ote* &o *nie kartk3. &obrze6 Co ci zaley6 7ak) ra&o2- by2 *i s'rawi5 Na'iszesz. (akie zwierz3ta ta* s). kt,re na(ciekawsze""" 9obrze6 !3&3 wie&zie- o *iesi)c wcze2nie(5 P,(&ziesz6 Na'iszesz6 Po&obno (est ta* nawet kroko&yl5 < lwy5 Ele$ obieca" Posze& &o siebie @te si3 'ooy-A. a 9io*ka w *alutkie( salce &u$o (eszcze nie si3$a 'o ksi)k3. 'atrzy w su?it. 'atrzy w okno i *y2la" Za okne* nic nie *,$ zobaczy-. zasaniaa (e oz&obna krata. a 'oza ty* wyc o&zio na *ur sz'italny" Nie &ocieray tu 'ro*ienie soneczne. ale salk3 s'owi(ao (akie2 *3tne ',2wiato. (ak o& za*$lone$o. lecz wi&oczne$o so8ca" Za'ewne na &worze by (e&en z tyc bezbarwnyc wiosennyc &ni. $&y *i*o 'ozorne$o bezruc u czu(e si3 wyt3on). niez*or&owan) 'rac3 wiosny" 9io*ka lea i *y2la o 'rzy(e*nyc s'rawac : (ak z czase* 'rzestanie &oskwierauci3ta no$a: (ak on sa* nauczy si3 c o&zi- o kulac szybko i z$rabnie: (aki b3&zie ten *a(owy &zie8. kie&y 9io*ka o& rana a &o wieczorne$o 'oci)$u b3&zie zwie&za- zoo: (ak &uo b3&zie *ie- teraz czasu na nauk3 i ile 'rzeczyta &obryc ksi)ek. kt,ryc (eszcze nie czyta" ;ko8cz) si3 te z*arnowane wieczory. $&y c o'aki i&) na ta8ce. a ty (este2 w rozterce. bo te by2 c cia ',(2-. ale nie u*iesz ta8czy-" % teraz (u 'o ta8cac """ Zostao wkuwanie" Bto2 za'uka &o &rzwi" 1 Prosz35 1 'owie&zia 9io*ka" @7o /'rosz350 'owtarza z wielki* ukontentowanie*" Ni$&y (eszcze nie *ieszka na tyle luksusowo. by ktokolwiek *usia 'uka- 'rze& we(2cie*" A 9rzwi otworzyy si3 i w'u2ciy %si3" Nie wesza 1 w&ara si3 z 'o2'iec e*. (akby () kto2 $oni. zatrzasn3a &rzwi i natyc *iast znieruc o*iaa. zasty$a w *ie(scu z (e&n) r3k) na kla*ce. a &ru$) 'rzytrzy*u()c 'oy szla?roka" W niczy* nie 'rzy'o*inaa ta*te( %si. kt,ra w'a&a &o sz'itala /na trzy &ni. na ba&ania0 'rosto ze swoic bieni i sta&ion,w" Zwi3&a. z*arniaa i nawet ,te wosy. te 'yszne wosy. zwisay teraz w aosny* niea&zie" 7ylko szla?rok *iaa ci)$le ten sa* 1 wstr3tny. bez $uzik,w. na !,$ wie ilu ra*ionac noszony. w !,$ wie ilu *y&linac $otowany" Pasowa (u %si. nie razi""" Patrzya na 9io*k3 nie'rzyto*nie: czy &obrze tra?ia6 Czy nie trzeba biec &ale(6 Lecz wa2nie taka. za*ana. (u nie starsza o& 9io*ki o (e&n) klas3. trzy &alekie 'o&r,e i zna(o*o2- ycia. bya *u na'raw&3 bliska" =cieszy si3: 1 %sia5 ;ia&a(5 Co ci (est6

E& 'ierwsze$o s'otkania cz3sto ze sob) roz*awiali. o no&ze te @%sia ra&zia nie z$a&za- si3 na o'erac(3A. 'o o'erac(i o&wie&zia $o &wa razy. 'rzyniosa (abka i ciastka" !yli wobec siebie szczerzy i bez'o2re&ni" Po (aki*2 czasie %sia o'owie&ziaa *u o swo(e( c orobie: boli () 'rawa 'ier2. lekarze wykryli ta* z$rubienia czy $uzki. na2wietla() 'ier2 la*'a*i i ka) trzy*a- tabletki 'o& (3zykie*" 1 ;ia&a(. sia&a(5 E&erwaa si3 o& &rzwi i wo&z)c r3k) 'o 2cianie (ak 2le'iec 'o&esza &o taboretu u wez$owia ,ka" =sia&a" =sia&a. ale nie 'atrzya 9io*ce w oczy. tylko $&zie2 obok. na koc" ;ie&ziaa z wzrokie* utkwiony* w koc. a 9io*ka nie *,$ si3 &o nie( o&wr,ci-" 1 No. co ci (est6 1 7eraz *usia by- starszy5 Przerzuci $ow3 w (e( stron3. sa*) $ow3. tu,w 'ozosta nieruc o*y" Za*ru$aa 'owieka*i. war$i zacz3y si3 trz)2-" 1 %1asie8ko5 1 z&)y 'owie&zie- 9io*ka @bar&zo *u (e( byo al i &late$o o2*ieli si3 tak 'owie&zie-A. a ona run3a w (e$o 'o&uszk3. twarz 'rzy twarzy. 'ase*ko wos,w 'oaskotao $o w uc o" 1 No. %sie8ko5 1 'rosi i bezra&nie szuka r3ka*i (e( r3ki na kocu. szuka na o2le' i nie zna(&owa" % ona szloc aa w 'o&uszk3" 1 Co si3 stao6 Powie&z5 #u si3 'rawie &o*y2la" 1 E1&e(1*)5""" < 'akaa. 'akaa" % 'ote* (3czaa: 1 E1o1o(5 7ak straszne$o $osu lu&zkie$o nieszcz32cia (ak to 'rzeci)$e /oo1o(50 9io*ka ni$&y nie sysza" 1 Moe nie o&e(*)6 1 'ociesza" 1 Moe wy*y2l) co2 inne$o6 Czu (e&nak. e te$o /o1o1o(50 nie 'rzekona" % ona 'akaa i 'akaa w 'o&uszk3" Mokra 'la*a 'o&'ezaa 'o& 'oliczek" Wreszcie znalaz r3k3 i zacz) () $aska-" 1 %sie8ko. *oe to nic 'ewne$o6 1 Nie1e""" Wyznaczyli na 'i)tek""" E& te$o (3ku &usza rwaa si3 w strz3'y"

9io*ka nie wi&zia (e( zalane( za*i twarzy. tylko niteczki wos,w waziy *u 'rosto &o oczu" Mi3kkie. askotliwe" ;zuka (akic 2 s,w. ale nie zna(&owa. wi3c *ocno. *ocno 2ciska r3k3 %si 1 eby 'rzestaa" 4al *u (e( byo. (eszcze bar&zie( ni siebie sa*e$o" 1 Po1co1y-6 1 zawo&zia" 1 Po co6 Mia 9io*ka r,ne wasne 'rze*y2lenia. ale nie 'otra?i ic wyrazi-" % $&yby nawet 'otra?i. to 'o (3ku %si zrozu*ia. e ani on. ani nikt i nic na 2wiecie nie z&oa (e( 'rzekona-" Z (e( &o2wia&czenia wynikao (e&no: nie *a (u 'o co y-5 1 Bto1*nie1te1raz1ze1ze1c ce6 1 zac ystywaa si3 swoi* nieszcz32cie*" 1 Bto6""" < zn,w zalewaa si3 za*i" Po&uszka bya cakie* *okra" 1 No (ak to""" 1 'ociesza 9io*ka nie 'uszcza()c r3ki" 1 Przecie wiesz. (ak si3 lu&zie 'obiera()""" Boc a() si3""" Patrz) na c arakter""" 1 Bt,ry &ure8 koc a za c arakter6 1 szar'n3a si3 $niewnie (ak znarowiony ko8. wyrwaa r3k3" 9o'iero teraz zobaczy 9io*ka (e( czerwon). roz$or)czkowan). *okr). bie&n) i rozzoszczon) twarz" 1 Bo*u 'otrzebna taka bez 'iersi6 Bo*u65 Ma* sie&e*na2cie lat5 1 krzyczaa na nie$o. na winowa(c3" Nawet 'ocieszy- nie u*ia" 1 #ak (a si3 'oka3 na 'lay6 1 zac wiaa si3. tkni3ta now) *y2l)" 1 Na 'lay5 #ak b3&3 si3 k)'a-6 1 ;kr3cio (). cisn3o o ,ko $&zie2 'oza 9io*k). w &,. ku 'o&o&ze run3o (e( ciao i $owa ob(3ta r3ka*i" Z okrutn) &oka&no2ci) wyobrazia sobie %sia kostiu*y k)'ielowe wszystkic *oliwyc *,&: z ra*i)czka*i i bez. (e&nocz32ciowe. &wucz32ciowe. kostiu*y wszystkic *,& &zisie(szyc . na(nowszyc i 'rzyszyc . kostiu*y 'o*ara8czowe i b3kitne. czerwone i koloru *orskie( wo&y. $a&kie i w 'aski. z la*,wk) i bez. kostiu*y (eszcze nie noszone. ale (u 'rzy*ierzone 'rze& lustre*. kt,ryc (u ni$&y nie ku'i. kt,ryc (u ni$&y nie woy5 < wa2nie ta 'ers'ektywa. ta nie*ono2- ',(2cia na 'la3 wy&awaa si3 %si na(okro'nie(sza. na(bar&zie( u'okarza()ca5 Wa2nie &late$o ycie tracio cay sens5 % 9io*ka z wysoko2ci 'o&uszek *a*rota co2 nieska&nie i bez sensu: 1 Wiesz""" (e2li ci3 nikt nie zec ce""" Wie* oczywi2cie. (aki teraz (este*""" 7o (a si3 z tob) oeni3""" Zawsze""" Pa*i3ta(""" 1 9io*ka. suc a( 1 'o& w'ywe* nowe( *y2li wy'rostowaa si3 i s'o(rzaa na nie$o szeroko otwarty*i ocza*i" 1 ;uc a(. 'rzecie ty (este2 ostatni5 Estatni. kt,ry *oe () (eszcze zobaczy- i 'ocaowa-5 #u ni$&y nikt (e( nie 'ocau(e5 Pocau( ()5 Przyna(*nie( ty5

Fwatownie szar'n3a i tak lu>ne kla'y szla?roka. szloc a()c o&ci)$n3a. zsun3a ra*i)czko koszulki 1 i wyonia si3 s'o& *ateriau (e( skazana 'rawa 'ier2" < (akby so8ce rozbyso5 Za(a2niaa. na'enia si3 blaskie* caa salka5 % r,owy ru*ieniec sutka 1 wi3kszy. ni 9io*ka sobie wyobraa5 1 znieruc o*ia tu 'rze& (e$o ocza*i i oczy zabolay o& te( r,owo2ci5 Poc ylia si3 ku nie*u %sia blisko. bliziutko. i 'o&sun3a 'ier2" 1 Cau(5 Cau(5 1 czekaa. 'ona$laa. )&aa" < w&yc a()c ywe. 'o&arowane *u cie'o. z zac wyte* i w&zi3czno2ci) zacz) (ak 'rosiak *i3tosi- a'czywy*i usta*i t3 $i3tk) s'r3ysto2-. zakl3t) w ksztat tak &oskonay. e a&en *alarz ani rze>biarz nie z&oaby stworzy- 'i3knie(sze$o" Dzy %si ka'ay na (e$o ostrzyon) $ow3" Nie o&suwaa si3. nie zabieraa 'iersi. wi3c znowu i znowu 'owraca &o sutka i &elikatnie robi usta*i to. cze$o ni$&y nie zrobi z t) 'iersi) 'rzysze &ziecko %si" Nikt nie za$l)&a &o salki i 9io*ka bez ko8ca obcaowywa nawise na& ni* cu&o" 9zi2 cu&o 1 a (utro &o kuba"

Rozdzia d #dzie!%" dzie i'%" Po 'owrocie z ins'ekc(i #ura niezwocznie 'rzy(ec a &o o(ca na cae &wie $o&ziny" Prze& o&wie&zina*i Pawe Nikoa(ewicz za&zwoni &o &o*u i 'oleci. eby #ura 'rzywi,z *u cie'e buty. 'aszcz i ka'elusz" Ebrzy&a Pawowi Nikoa(ewiczowi wstr3tna sala i ci 'rostacy ze swoi*i $u'i*i roz*owa*i. obrzy& all i *i*o osabienia ci)$n3o $o na 'owietrze" Poszli wi3c na s'acer" Fuz z atwo2ci) *ie2ci si3 'o& szalikie*. w'raw&zie troc 3 bola 'rzy ruc ac $owy. ale by o wiele *nie(szy ni 'rze&te*" Na ale(kac 'arku nikt nie *,$ s'otka- Pawa Nikoa(ewicza. a $&yby nawet s'otka. to w ty* na 'oy *ie(ski* ubraniu nie roz'oznaby w ni* 'ac(enta. tote s'acerowa bez a&nyc obaw" #ura 'o&trzy*ywa o(ca 'o& r3k3" Przy(e*nie byo st)'a- 'o suc y*. czysty* as?alcie. a co na(wanie(sze 1 'rzeczuwao si3 w ty* st)'aniu ryc y 'owr,t: na('ierw &o ukoc ane$o *ieszkania. a 'ote* &o ulubione( 'racy" Nie tylko leczenie wyczer'ao Pawa Nikoa(ewicza. lecz take ta o$u'ia()ca sz'italna bezczynno2-. *y2l. e 'rzesta by- uyteczny* i wany* trybe* o$ro*ne$o *ec aniz*u" E&ebrano *u si3 i (akiekolwiek znaczenie" C cia (ak na(szybcie( wr,ci- ta*. $&zie wszyscy $o lubili i nie *o$li si3 bez nie$o obe(2-"

E& 'aru &ni byo zi*no i &eszczowo. ale &zi2 zn,w wr,cia wiosna" W cieniu bu&ynk,w ci)$n3o (eszcze c o&e*. lecz na so8cu tak 'rzy'iekao. e Pawe Nikoa(ewicz nie *,$ wytrzy*a- w (esionce i zacz) roz'ina- $uziki" Na&arzaa si3 wy()tkowa okaz(a. eby 'oroz*awia- z syne*: &zisie(sza sobota liczya si3 (ako ostatni &zie8 &ele$ac(i i #ura nie *usia i2- &o 'racy" Pawe Nikoa(ewicz te si3 nie 2'ieszy. bo i &ok)&6 #u &awno 'owinien 'oroz*awia- z syne*. 'ouczy-. 'ora&zi-. u&zieliwskaz,wek" E(cowskie serce czuo. e zn,w co2 (est nie w 'orz)&ku" ;yn *usia *ie- nieczyste su*ienie. ucieka wzrokie*. nie 'atrzy na o(ca" % 'rzecie w &zieci8stwie by taki szczery. taki 'rostolini(ny5 =nikanie s'o(rzenia 'o(awio si3 w latac stu&enckic i zwaszcza wobec o(ca" Pawe Nikoa(ewicz irytowa si3. &rania $o ta wsty&liwo2- czy nie2*iao2- i czase* 'okrzykiwa: /Patrz *i w oczy50 9zi2 (e&nak 'ostanowi 'anowa- na& nerwa*i i roz*awia- zu'enie s'oko(nie" Po'rosi #ur3. by o'owie&zia *u szcze$,owo. (ak wy'a&a ins'ekc(a i czy* zabysn) w terenie (ako 'rze&stawiciel 'rokuratury re'ublika8skie(" #ura zacz) o'owia&a-. ale bez s'ec(alne( oc oty" E'owie&zia o (e&ne( s'rawie. o &ru$ie(. lecz wci) ucieka ocza*i i nie 'atrzy na o(ca" 1 No *,w. *,w5 Przysie&li na aweczce w 'eny* so8cu" #ura w kurtce sk,rzane( i cie'e( cyklist,wce @nic nie *o$o $o skoni- &o noszenia ?ilcowe$o ka'eluszaA wy$l)&a &o2- 'owanie i stanowczo. ale byy to tylko 'ozory" 1 Za(*owae* si3 te s'raw) kierowcy""" 1 'owie&zia z wzrokie* utkwiony* w zie*i3" 1 No i co z ty* kierowc)6 1 Wi,z w zi*ie zao'atrzenie &o s',&zielni" ;ie&e*&ziesi)t kilo*etr,w" W 'oowie &ro$i zaskoczya $o za*ie-" =tkn) w zas'ie. *r,z. &okoa ani ywe( &uszy" Za*ie- trwaa 'ona& &ob3" Nie wytrzy*a w szo?erce. zostawi w,z z a&unkie* i 'osze& szuka- nocle$u" +ano wr,ci z traktore*. s'raw&za a&unek 1 braku(e (e&ne$o 'u&a z *akarone*" 1 % konwo(ent6 1 #ec a sa*. tak si3 (ako2 zoyo" 1 Co za baa$an5 7o kary$o&ne5 1 Eczywi2cie" 1 Po 'rostu wykorzysta okaz(3"

1 Nie wie*" 7ato. za &ro$o $o kosztowa ten *akaron5 1 #ura 'o&ni,s (e&nak wzrok" Na (e$o twarzy *alowa si3 (aki2 nie&obry u',r" 1 9osta 'i3- lat" % wi,z skrzynki w,&ki. ani (e&na nie z$in3a""" 1 #ura. nie *ona by- tak atwowierny* i naiwny*5 % kto *,$ ukra2-. (e2li nie on6 W tak) za*ie-6 1 Moe kto2 'rze(e&a sania*i6 Hnie$ zasy'a wszystkie 2la&y" 1 #e2li nawet nie ukra&. to zsze& z 'osterunku5 #ak *ona 'orzuci- &obro 'a8stwowe i 'o 'rostu sobie ',(2-6 ;'rawa bya czysta (ak za. wyrok 1 krysztaowy. ba. za *ao *u &ali5 1 i Pawa Nikoa(ewicza zbulwersowao. e syn *a (akie2 w)t'liwo2ci. e trzeba *u tu*aczy- tak oczywiste rzeczy" Niby bez ikry. ale $&y wbi(e sobie co2 &o $owy. robi si3 u'arty (ak osio" 1 7ato. sa* 'o*y2l: za*ie-. *inus &ziesi3- sto'ni. (ak *ia nocowa- w szo?erce6 Przecie to 'ewna 2*ier-5 1 Co znaczy 1 2*ier-6 #aka 2*ier-6 % 'ierwszy le'szy wartownik6 1 Wartownicy z*ienia() si3 co &wie $o&ziny" 1 % (e2li ic nie z*ienia()6 % na ?roncie6 Lu&zie sto() &o ko8ca. &o 2*ierci. ale z 'osterunku nie sc o&z)5 1 Pawe Nikoa(ewicz wyci)$n) nawet 'alec i 'okaza. $&zie tak sto() i nie sc o&z)" 1 Zastan,w si3. co *,wisz5 #e2li &aru(esz (e&ne*u. to wszyscy kierowcy zaczn) zostawia- ci3ar,wki na 'astw3 losu i lu&zie rozkra&n) cae 'a8stwo. nie rozu*iesz te$o6 Nie. #ura nie rozu*ia5 Po t3'y* *ilczeniu wi&a- byo. e 1 nie rozu*ie5 1 No &obrze. (este2 *o&y. naiwny. nie&o2wia&czony""" Ma* na&zie(3. e niko*u nie *,wie2 o tyc w)t'liwo2ciac 6 ;yn 'oruszy s'ierzc ni3ty*i war$a*i" 1 #a""" Na'isae* wniosek o 'onowne roz'atrzenie s'rawy" Wstrzy*ae* e$zekuc(3 wyroku" 1 Wstrzy*ae2 e$zekuc(3 wyroku65 < b3&zie rewiz(a 'rocesu6 E(o(o(5 E(o(o(5 1 Pawe Nikoa(ewicz ukry twarz w &oniac " 7e$o si3 wa2nie obawia5 #ura za'rze'a2ci swo() szans3. za*a sobie karier3. rzuci cie8 na o(ca5 E$arn3a Pawa Nikoa(ewicza bezsilna o(cowska roz'acz. e nie *oe natc n)- wasn) rozwa$) $u'ie$o i krn)brne$o syna" Wsta" #ura te wsta" Poszli &ale( i #ura zn,w c cia 'o&trzy*a- o(ca. ale Pawe Nikoa(ewicz 'otrzebowa r)k. by z 'o*oc) $estykulac(i (eszcze &obitnie( uz*ysowi- #urze znaczenie 'o'enione$o b3&u"

Na('ierw *,wi *u o 'rawie i 'raworz)&no2ci. o elaznyc zasa&ac . kt,ryc nie wolno lekko*y2lnie narusza- i 'o&waa-. zwaszcza $&y si3 'racu(e w 'rokuraturze" Natyc *iast (e&nak zastrze$. e c o- ka&a 'raw&a (est konkretna i wa2nie &late$o 'rawo *usi by- 'rawe*. to nie wolno nie uwz$l3&nia- 'ewnyc okoliczno2ci i okre2lone( sytuac(i" ;tara si3 wy(a2ni- synowi. e istnie(e or$aniczna wi3> wszystkic szczebli a'aratu 'a8stwowe$o: &late$o te 'rzy(e&a()c na ins'ekc(3 (ako 'rze&stawiciel (e&nostki na&rz3&ne( nie 'owinien narzuca- wasne$o z&ania. lecz wr3cz 'rzeciwnie 1 liczy- si3 z lokalny*i realia*i i nie 'o'a&a- w kon?likt z 'racownika*i lokalne$o a'aratu. $&y s) oni le'ie( zorientowani w sytuac(i i *ie(scowyc realiac " ;koro wle'ili kierowcy 'i3- lat. to wi&ocznie *ieli w ty* swo(e rac(e" 7ak roz*awia()c wc o&zili w cie8 bu&ynk,w i wyc o&zili z nie$o. szli 'rosty*i i kr3ty*i ale(ka*i sz'italne$o 'arku. a take 2ciek) wz&u rzeki" #ura suc a. suc a. ale o&ezwa si3 tylko raz: 1 Nie z*3czye2 si36 Moe zn,w usi)&zie*y6 Pawe Nikoa(ewicz oczywi2cie z*3czy si3 i z$rza. usie&li wi3c na aweczce w $3styc krzakac 1 $3ste byy (e&ynie $a)zki: nie c roniy 'rze& wiatre*. $&y *ale8kie uszka li2ci &o'iero wyaniay si3 z ')k,w" ;o8ce 'rzy'iekao" Pawe Nikoa(ewicz wysze& na 'rzec a&zk3 bez okular,w: twarz o&'oczywaa. oczy o&'oczyway" Z*ruy (e i sie&zia tak w *ilczeniu" W &ole. 'o& urwiskie*. szu*iaa rzeka" Pawe Nikoa(ewicz suc a te$o $,rskie$o szu*u. $rza si3 i *y2la. (ak 'rzy(e*nie (est wraca- &o ycia. wie&zie-. e niebawe* zazieleni) si3 &rzewa i krzaki 1 a ty b3&ziesz y-. 'rzey(esz wiosn3 i nast3'n) te" Prze&e wszystki* naleao (e&nak uzyska- 'eny obraz 'ost3'owania #ury" Wzi)- si3 w $ar2- 1 i wy'ytywa-" ;'oko(nie. eby $o nie s'oszy-" < 'o c wili o&'oczynku o(ciec 'o'rosi o &alsz) o'owie2-" #ura 'rzy cay* swy* braku wyczucia &oskonale rozu*ia. za co o(ciec $o 'oc wali. a za co z$ani" < o'owie&zia o s'rawie. &o kt,re( Pawe Nikoa(ewicz nie *,$ *ie- na(*nie(szyc zastrzee8" Mi*o to na&al nie 'atrzy 'rosto w oczy. nie u*ia ka*a- i o(ciec wyczu. e i za t) s'raw) co2 si3 kry(e" 1 M,w wszystko. wszystko5 Przecie wiesz. e o'r,cz ra& nic ci nie *o$3 &a-" Pra$n3 tylko two(e$o &obra. c c3. eby2 nie 'o'enia b3&,w5 #ura westc n) i o'owie&zia tak) istori3" W ra*ac kontroli *usia 'rze$l)&a- wiele s)&owyc ksi)$ i &oku*ent,w. nawet s'rze& 'i3ciu lat"

Zauway. e na niekt,ryc aktac braku(e znaczk,w skarbowyc za rubla albo za trzy ruble. c o- 'owinny by-" 7o znaczy 2la&y 'o znaczkac zostay. ale znaczk,w nie byo" F&zie si3 *o$y 'o&zia-6 Zacz) #ura *y2le-. zacz) &ocieka- i wykry. e na niekt,ryc nowyc &oku*entac nakle(ono stare znaczki 1 na&&arte i 'o$i3te" Wte&y &o*y2li si3 wszystkie$o" Pracownice arc iwu* 1 Batia albo Nina 1 'obiera() o& 'etent,w 'ieni)&ze na znaczki skarbowe. a 'rzykle(a() stare" 1 Co2 'o&obne$o5 1 Pawe Nikoa(ewicz zaa*a r3ce" 1 Cze$o to lu&zie nie wy*y2l). eby tylko okra2- 'a8stwo5 Wsz3&zie zo&zie(stwo. wsz3&zie5 #ura niko*u nie 'owie&zia o swoi* o&kryciu i 'rywatny* 2le&ztwie" Postanowi &o'rowa&zi- (e &o ko8ca i ustali-. kt,ra z &ziewczyn (est zo&zie(k)" W ty* celu ob*y2li ?ortel: zacz) na niby a&orowa- na('ierw Bati3. a 'ote* Nin3" Z ka&) 'osze& &o kina i &o (e( *ieszkania: wia&o*o. kt,ra *ieszka bo$ato. *a le'sze *eble. &ywany 1 ta (est zo&zie(k)" 1 Hwietny 'o*ys5 1 Pawe Nikoa(ewicz a klasn) w r3ce 1 ;'rytnie 'o*y2lane5 < rozrywka. i 'oytek5 Zuc z ciebie5 Ekazao si3 (e&nak. e obie *ieszka() bie&nie. (e&na z ro&zica*i. &ru$a z siostr): w obu *ieszkaniac nie byo nie tylko &ywan,w. ale i wielu rzeczy. bez kt,ryc w *nie*aniu #ury czowiek w o$,le nie *,$ si3 obe(2-" Po na*y2le 'osze& wi3c &o s3&zie$o i o'owie&zia *u o wszystki*: 'o'rosi (e&nak. eby nie na&awa- s'rawie bie$u. a 'o 'rostu ostrzec &ziewczyny" ;3&zia $or)co &zi3kowa. e #ura nie roz&*uc a te( istorii 1 ewentualny roz$os zaszko&ziby take s3&zie*u" Wezwali wi3c (e&n) &ziewczyn3. 'ote* &ru$) i w ci)$u 'aru $o&zin wycisn3li z nic wszystko: obie si3 'rzyznay" Ba&a *iaa z tyc znaczk,w okoo stu rubli *iesi3cznie" 1 7rzeba byo na&a- bie$5 %c . trzeba byo5 1 nie *,$ o&aowa- Pawe Nikoa(ewicz. (akby to on sa* 'oszka'i s'raw3" C ocia z &ru$ie( strony #ura 'ost)'i bar&zo &y'lo*atycznie" 1 Powinny 'rzyna(*nie( wszystko zwr,ci-5 Co &o $rosza5 9alszy ci)$ #ura o'owia&a coraz bar&zie( niec 3tnie" ;a* nie rozu*ia. co si3 stao" Bie&y 'osze& &o s3&zie$o i za'ro'onowa. by nie na&awa- s'rawie bie$u. wie&zia i czu. e 'ost3'u(e ws'aniao*y2lnie. by &u*ny ze swe( &ecyz(i" Wyobraa sobie ra&o2- obu &ziewczyn. $&y 'o tru&ny* 'rzecie 'rzyznaniu si3 &o winy b3&) czeka- na kar3 1 i na$le &owie&z) si3. e i* &arowano5 Z ty* wi3ksz) wi3c surowo2ci) &e*askowa &ziewczyny. ciska na nie $ro*y. krzycza. (ak aniebne$o i 'o&e$o czynu si3 &o'u2ciy" ='a(a()c si3 wasny* 'rokuratorski* $ose* 'o&awa i* 'rzyka&y ze swo(e$o &wu&ziestotrzyletnie$o

ycia i stawia za wz,r lu&zi. kt,rzy nie kra&li. c o- *o$liby to robi-" C osta (e twar&y*i sowa*i. bo wie&zia. e ra&o2- z &arowania kary wyna$ro&zi &ziewczyno* wszystkie 'rzykro2ci" 9arowali. &ziewczyny wyszy 1 ale naza(utrz wcale nie 'rzybie$y &o #ury z 'o&zi3kowania*i za szlac etno2-. ba5 1 u&away. e $o nie wi&z)5 Zu'enie nie *,$ te$o zrozu*ie-" Przecie 'racu()c w s)&ownictwie z&away sobie s'raw3. cze$o &zi3ki nie*u unikn3y5 Nie wytrzy*a. 'o&sze& &o Niny i s'yta. czy si3 cieszy" % Nina o&'owie&ziaa: /Z cze$o si3 tu cieszy-6 Z sa*e( 'ens(i czowiek nie wyy(e. trzeba b3&zie 'oszuka- inne( 'racy50 % Bati. a&nie(sze(. za'ro'onowa nast3'n) ran&k3" < usysza: /Nie. (a si3 u*awia* uczciwie" 7ak nie u*ie*50" 9o &zi2 a*a sobie $ow3 na& t) za$a&k)" Niew&zi3czno2- &ziewczyn &otkn3a $o &o ywe$o" Wie&zia. e ycie (est bar&zie( sko*'likowane. ni s)&zi bezko*'ro*isowy i 'rostolini(ny o(ciec: teraz okazao si3. e 'rzerasta nawet (e$o wasne wyobraenia" #ak *ia 'ost)'i-6 ;kaza- te &ziewczyny6 % *oe nic nie *,wi-. 'rzy*kn)- na wszystko oczy6 #aki sens *iaaby w taki* razie (e$o 'raca6 E(ciec o nic wi3ce( nie 'yta. #ura te wola *ilcze-" Po wysuc aniu cae( te( istorii Pawe Nikoa(ewicz u'ewni si3 ostatecznie. e (e2li czowiek o& &ziecka nie *a kr3$osu'a. to ni$&y $o *ie- nie b3&zie" Nie *,$ si3 (e&nak $niewa- na ro&zone$o syna: byo *u $o tylko bar&zo. bar&zo al" Zasie&zieli si3" Pawe Nikoa(ewicz zacz) *arzn)- w no$i. ci)$n3o $o (u &o ,ka" 9a si3 'ocaowa-. o&'rawi #ur3 i wr,ci &o sali" W sali ty*czase* trwaa o$,lna i niezwykle oywiona &yskus(a" +e( wo&zi bez$osy 'rzysto(ny ?ilozo?. kt,re$o 'o o'erac(i krtani 'rzeniesiono &o sali rent$enowc,w na 'i3trze" W na(bar&zie( wi&oczny* *ie(scu $ar&a *ia (akie2 *etalowe urz)&zenie. 'o&obne &o w3za c usty 'ionierskie(" 9ocent by czowiekie* u'rze(*y* i uczynny*. tote Pawe Nikoa(ewicz stara si3 nie s'rawia- *u 'rzykro2ci i nie okazywa- o&razy. (ak) bu&zia w ni* ta okro'na konstrukc(a" %by *,c *,wi- (ako tako syszalny* $ose*. ?ilozo? naciska () 'alca*i" Lubi &uo *,wi-. nawyk &o 'ublicznyc wyst)'ie8. tote 'o o'erac(i c 3tnie korzysta z o&zyskane$o &aru *owy" ;ta teraz na 2ro&ku sali i $uc o. lecz $o2nie( o& sze'tu. 'erorowa o (akic 2 ko*'letac *ebli. wazonac . rze>bac . lustrac 2ci)$ni3tyc 'rzez 'ewne$o inten&enta z cae( nie*al Guro'y. uzu'enianyc zaku'a*i w ko*isac . co byo ty* atwie(sze. e ,w inten&ent wzi) za on3 kierowniczk3 (e&ne$o z nic " 1 % $&zie on 'racu(e6 1 &o'ytywa si3 %c *a&an" 1 Ni$&zie" Przesze& na e*erytur3 *a()c czter&zie2ci &wa lata" C o' z $ow) na karku5 Wsunie r3k3 za 'azuc 3 i c o&zi (ak ?el&*arszaek"

My2licie. e (est za&owolony z ycia6 F&zie ta*5 Nie *oe s'a- 'o nocac . bo (e$o byy &ow,&ca ar*ii *a &ziesi3cio'oko(ow) will3. &wa sa*oc o&y i zatru&nia 'alacza centralne$o o$rzewania5 Pawe Nikoa(ewicz uzna o'owie2- za niestosown) i wcale niezabawn)" Nie 2*ia si3 te ;zuubin" Patrzy na wszystkic 'rzeszka&zali *u s'a-" 1 4arty arta*i 1 o&ezwa si3 Bosto$otow. kt,ry zn,w lea z $ow) 'onie( 'ozio*u ,ka 1 ale (ak""" 1 Zaraz. kie&y to byo6 Par3 &ni te*u5 1 'rzy'o*nieli sobie" 1 No. ten artyku w $azecie obwo&owe(5 Zbu&owa (e&en taki will3 za 'a8stwowe 'ieni)&ze i nakryli $o" No i co6 Nic5 =zna sw,( b)&. 'rzekaza will3 na 'rze&szkole 1 i u&zielono *u u'o*nienia5 1 7owarzysze5 ;koro zoy sa*okrytyk3. uzna sw,( b)& i 'rzekaza will3 na 'rze&szkole. to 'o co ucieka- si3 &o tak &rastycznyc 2ro&k,w6 1 wy(a2nia +usanow" 1 4arty arta*i 1 ci)$n) &ale( Bosto$otow 1 ale (ak 'an (ako ?ilozo? to wytu*aczy6 9ocent rozoy r3k3 @&ru$) trzy*a na $ar&leA: 1 No c, 1 relikty *entalno2ci buruazy(ne(" 1 9lacze$o buruazy(ne(6 1 warkn) Bosto$otow" 1 % (akie(6 1 zirytowa si3 Wa&i*" %kurat *ia oc ot3 'oczyta-. a tu awantura na ca) sal3" Bosto$otow &>wi$n) $ow3. 'rzeni,s si3 na 'o&uszk3. eby le'ie( wi&zie- Wa&i*a i 'ozostayc " 1 Ni(akie(5 Zwycza(na lu&zka c ciwo2-. a nie *entalno2- buruazy(na5 Co *a 'iernik &o wiatraka6 C ciwi byli 'rze& buruaz() i b3&) 'o buruaz(i5 +usanow (eszcze si3 nie 'ooy" Patrz)c z $,ry na Bosto$otowa 'owie&zia 'oucza()co: 1 W takic 'rzy'a&kac trzeba &obrze 'o$rzeba- w yciorysie" Zawsze wy(&zie na (aw 'oc o&zenie buruazy(ne5 Bosto$otow o&wr,ci $ow3 (ak &o s'luni3cia" 1 Poc o&zenie s'oeczne5 Przecie to (e&na wielka bz&ura5 1 Co6 #ak to 1 bz&ura65 1 Pawe Nikoa(ewicz c wyci si3 za serce 1 zakuo" 7akie( 'rowokac(i nie s'o&ziewa si3 nawet 'o E$o(e&zie" 1 #ak to 1 bz&ura6 1 Wa&i* uni,s czarne brwi" 1 Zwycza(nie 1 Bosto$otow 'o&ci)$n) si3 wye(. 'rawie usia&" 1 Naka&li wa* $u'ot &o $owy. i tyle" taki* wzrokie*. (akby

1 Co to znaczy 1 /naka&li06 Niec si3 'an liczy ze sowa*i5 1 krzykn) +usanow nies'o&ziewanie silny* $ose*" 1 /Wa*0 1 to znaczy ko*u6 1 wy'rostowa si3 Wa&i*. nie wy'uszcza()c ksi)ki z r)k" 1 Wa*" 1 Nie (este2*y robota*i 1 Wa&i* 'owanie 'okr3ci $ow)" 1 My nicze$o nie 'rzy(*u(e*y na wiar3" 1 /My0 1 to znaczy kto6 1 wyszczerzy z3by Bosto$otow" Bos*yk wos,w o'a& *u na czoo" 1 My5 Nasze 'okolenie" 1 7ak6 7o cze*u uwierzyli2cie w /'oc o&zenie s'oeczne06 Przecie to nie *arksiz*. a rasiz*5 1 Co1o1o6 1 +usanow 'rawie rykn) z b,lu" 1 % to1o1o5 1 o&rycza *u Bosto$otow" 1 ;uc a(cie5 ;uc a(cie5 1 a zac wia si3 +usanow i $esta*i 'rzywoywa &o siebie wszystkic . ca) sal3" 1 #este2cie 2wia&ka*i5 #este2cie 2wia&ka*i5 7o 1 &ywers(a i&eolo$iczna5 Bosto$otow ener$icznie usia& na ,ku i z$ina()c okie- 'okaza +usanowowi (e&en z na(bar&zie( nie'rzyzwoityc $est,w" !luzn) 'rzy ty* rynsztokowy* sowe*. wy'isywany* na wszystkic 'otac : 1 7aki""" . a nie &ywers(a i&eolo$iczna5 Przyzwyczaili si3. """ ic *a-. e (ak czowiek *a c o- troc 3 inne z&anie. to o& razu 1 &ywers(a555 Eszoo*iony. zaszokowany t) ban&yck) na'a2ci). obrzy&liwy* $este* i 'rzekle8stwa*i. +usanow z tru&e* a'a o&&ec i bez 'rzerwy 'o'rawia s'a&a()ce z nosa okulary" % Bosto$otow &ar si3 na ca) sal3. a nawet na korytarz @a za(rzaa zanie'oko(ona Zo(aA: 1 Co *i 'an tu 'owtarza (ak zakl3cie: /'oc o&zenie. 'oc o&zenie06 Wie 'an. (ak 'ytano w latac &wu&ziestyc 6 /Pokacie o&ciski na r3kac 05 % 'ana r)czki 1 no. cze*u s) takie bielutkie i &elikatniutkie6 1 #a 'racowae*5 #a 'racowae*5 1 'okrzykiwa +usanow. ale sabo wi&zia swe$o krzyw&ziciela. bo okulary ci)$le s'a&ay" 1 % (ake5 1 &rwi Bosto$otow" 1Wie1e1e1rz35 +az na subotniku nosi 'an &r)$. tyle e 'o2ro&ku. *i3&zy 'o*ocnika*i5 % (e2li (a. &a(*y na to. syn ku'ca trzecie( $il&ii. aru(3 (ak w,. tyra* cae ycie. o&ciski *a* 1 'atrz 'an5 1 to co6 C o-by* si3 za arowa. to i tak zostan3 buru(e*6

#este* buru(. tak6 Co. *a* (akie2 szcze$,lne erytrocyty6 % *oe leukocyty6 Powtarza*: to rasiz*. a nie *arksiz*5 #est 'an rasist)5 Piskliwy* $ose* krzycza nies'rawie&liwie skrzyw&zony +usanow. szybko i ze wzburzenie* *,wi co2 Wa&i*. ale nikt $o nie sysza. ?ilozo? z &eza'robat) kr3ci *a(estatyczn) $ow) 1 kt, w ty* z$ieku zwr,ciby uwa$3 na (e$o c ory sze't5 Przecisn) si3 wi3c &o Bosto$otowa i ',ki ta*ten nabiera o&&ec u. wysze'ta: 1 % zna 'an takie 'o(3cie: /'roletariusz z &zia&a 'ra&zia&a06 1 Czowiek *oe by- 'oto*kie* &ziesi3ciu 'okole8 'roletariuszy. ale (e2li sa* nie 'racu(e 1 to nie (est 'roletariusze*5 1 zn,w roz&ar si3 Bosto$otow" 1 7o 'azerny cwaniak. a nie 'roletariusz5 % si3 trz3sie. eby &osta- t3 swo() s'ec(aln) e*erytur3. sa* syszae*5 1 < wi&z)c. e +usanow otwiera usta. ciska *u 'rosto w twarz: 1 Pan koc a swo() e*erytur3. a nie o(czyzn35 !yle &ali (ak na(wcze2nie(. na(le'ie( zaraz 'o czter&ziestce5 % (a bye* ranny 'o& Woronee*. (este* $oy i bosy. a o(czyzn3 koc a*5 Za te &wa *iesi)ce zwolnienia nie za'ac) *i ani $rosza. a (a i tak () koc a*5 Wy*ac iwa &u$i*i r3ka*i tu 'rze& nose* +usanowa" !uzowaa w ni* zo2-. o&ya &awna wi3zienna zacieko2-. wraz z ni) na'yway ,wczesne sowa i ar$u*enty. zasyszane o& lu&zi. kt,rzy by- *oe (u nie yli" W ?erworze k,tni ta ciasna sala. 'ena ,ek i lu&zi skazanyc na siebie wy&aa *u si3 cel). &late$o kl) z tak) atwo2ci) i $ot,w by rzuci- si3 z 'i32cia*i 1 w razie cze$o" Czu()c. e Bosto$otow *oe nawet u&erzy- w twarz 1 co to &la nie$o 1 +usanow skurczy si3 i za*ilk. ust)'i 'o& na'ore* te( w2cieko2ci" 1 % (a nie 'otrzebu(3 e*erytury5 1 zwyci3sko wykrzykiwa Bosto$otow" 1 Nie *a* za*ane$o $rosza i (este* z te$o &u*ny5 < nie &ba* o 'ieni)&ze5 Nie zaley *i na wysokie( 'ens(i5 #a ni) $ar&z35 1 I22. -22 1 wyna$ro&ze8" 1 % i&> 'an ze swoi* zr,nicowanie*5 1 szala Bosto$otow" 1 Co. w &ro&ze &o ko*uniz*u (e&ni *a() *ie- coraz wi3ksze 'rzywile(e. a inni $uzik z '3telk). tak6 4eby wszyscy byli r,wni. niekt,rzy *usz) by- r,wnie(si. tak6 9ialektyka. tak6 Brzycza. ale o& krzyku bolao na& o)&kie* i b,l zrywa $os" Wa&i* kilka razy 'r,bowa si3 wtr)ci-. lecz Bosto$otow tak szybko ciska i ciska wci) nowe ar$u*enty. e Wa&i* nie na&)a za (e$o *y2l)" a*owa $o ?ilozo?" 1 ;oc(aliz* zaka&a zr,nicowany syste*

1 Ele$5 1 usiowa zatrzy*a- ta*te$o" 1 Ele$5 Na(atwie( krytykowa- syste* s'oeczny. kt,ry &o'iero 'owsta(e" Musisz (e&nak 'a*i3ta-. e to *o&y syste*. nie *a nawet czter&ziestu lat" 1 #a te nie *a* (eszcze czter&ziestu lat5 1 o&'ali Bosto$otow" 1 < zawsze b3&3 *o&szy o& te$o two(e$o syste*u5 < &late$o *a* *ilcze-6 Prosz)c o lito2- &la swe$o c ore$o $ar&a ?ilozo? sze'ta byskotliwe ar$u*enty o nier,wne( warto2ci 'racy 1 na 'rzyka& salowe( i *inistra z&rowia" Pewnie i na to znalazby Bosto$otow (ak)2 nie&orzeczn) o&'owie&>. lecz ze swe$o k)ta wyoni si3 na$le ;zuubin. o kt,ry* wszyscy za'o*nieli" ;ze& ku ni* c wie(ny* krokie*. niec lu(ny i roz*e*any. (ak czowiek. $&y wsta(e w 2ro&ku nocy" Po'atrzyli na nie$o ze z&u*ienie*" % on stan) na'rzeciwko ?ilozo?a. uni,s 'alec i s'yta: 1 % 'a*i3ta 'an. co obiecyway /7ezy kwietniowe06 Minister z&rowia nie 'owinien zarabia- wi3ce( ni nasza Nelka" < 'owl,k si3 &o swo(e$o k)ta" 1 C a. c a. c a5 1 ucieszy si3 Bosto$otow z tak nies'o&ziewane$o ws'arcia" Wa2nie takie$o ar$u*entu *u brakowao. wyr3czy staruszek5 +usanow usia& i o&wr,ci si3 &o wszystkic 'leca*i: na Bosto$otowa nie *,$ w'rost 'atrze-. trz3so $o z oburzenia. a ta*ten 'uc acz s'o& &rzwi o& razu wy&a *u si3 'o&e(rzany 1 (ak *ona 'or,wnywa- *inistra z&rowia ze s'rz)taczk)6 Wszyscy rozeszli si3 &o ,ek i Bosto$otow nie *ia si3 (u z ki* k,ci-" Wa&i* 'rzywoa $o &o siebie. usa&owi na ,ku i zacz) 'rzekonywa- s'oko(ny*. o'anowany* $ose*: 1 Ele$. *ierzy 'an z) *iark)" !)& w 'a8ski* rozu*owaniu 'ole$a na ty*. e ocenia 'an &zisie(sz) rzeczywisto2- z 'ozyc(i 'rzysze$o i&eau. a naleaoby () 'or,wnywaz ty*i wrzo&a*i i ro'). kt,re ska&ay si3 na istori3 +os(i 'rze& 191\ rokie*" 1 Nie wi&ziae*. nie wie* 1 ziewn) Bosto$otow" 1 Datwo si3 &owie&zie-" Wystarczy 'oczyta- c ociaby ;atykowa1;zcze&rina" Bosto$otow zn,w ziewn)" Zacietrzewienie o'u2cio $o r,wnie na$le. (ak si3 'o(awio" Nat3a()c 'uca. bole2nie urazi o)&ek albo $uz 1 bolao. a wi3c nie 'owinien 'o&nosi- $osu" 1 Wa&i*. by 'an w wo(sku6 1 Nie. a co6 1 #ak to si3 stao6

1 Na stu&iac *ieli2*y za(3cia z obrony cywilne(" 1 % a""" % (a suye* w wo(sku sie&e* lat" !ye* sierante*" Nasza ar*ia nazywaa si3 wte&y robotniczo1c o'ska" 9ow,&ca &ruyny &ostawa &wie &yc y o&u. a &ow,&ca 'lutonu 1 sze2-set rubli" Na ?roncie o?icerowie &ostawali s'ec(alne rac(e ywno2ciowe 1 ciasto. *aso. konserwy i kie&y (e&li. c owali si3 'rze& na*i" Ze wsty&u" Bie&y bu&owali2*y zie*ianki. to na('ierw &la o?icer,w. a &o'iero 'ote* &la siebie" Powtarza* 1 bye* sierante*" Wa&i* z*arszczy brwi" 1 Po co *i 'an o ty* *,wi6 1 W zwi)zku z t) *entalno2ci) buruazy(n)" Bto () *a6 Na$a&a &zi2 za &uo nie'otrzebnyc rzeczy. *ona by (e 'o&ci)$n)- 'o& wa2ciwy 'ara$ra?. ale o$arn3o $o &ziwne uczucie $orzkie( ul$i: e i tak *a (u niewiele &o stracenia" Zn,w $o2no ziewn) i 'osze& si3 'ooy-" Ziewn) (eszcze raz" < (eszcze raz" Ze z*3czenia6 Z b,lu6 % *oe &late$o. e wszystkie te swary. &yskus(e. k,tnie. roz$or)czkowane i ze oczy wy&ay *u si3 na$le 2*iec u warty* brz3czenie*. kt,re nie *iao znaczenia wobec ic c oroby. wobec ic trwania na 'ro$u 2*ierci" % 'ra$n) &otkn)- cze$o2 inne$o" Czyste$o" Wieczne$o" Lecz $&zie te$o szuka- 1 nie wie&zia" 9zi2 rano &osta list o& Ba&*in,w" 9oktor Nikoa( <wanowicz 'isa w ni* *i3&zy inny*i. sk)& si3 wzi3o 'orzeka&o: /Da$o&ne sowo ko2ci a*ie0" !ya w +os(i w 'i3tnasty* wieku /7okowa(a Pale(a0 1(akby r3cznie 'isana ksi)ka. czy co2 takie$o @Nikoa( <wanowicz zna si3 na tyc wszystkic staroytno2ciac A" W ksi)ce te( zna(&owaa si3 'rzy'owie2- o Bitowrasie" Mieszka Bitowras na 'ustyni. a c o&zi tylko 'o linii 'roste(" Br,l ;alo*on zwabi $o 'o&st3'e* &o siebie i zaku w a8cuc y" Pote* za'3&zono Bitowrasa &o ociosywania ka*ieni" % e c o&zi 'o 'roste(. stranicy *usieli burzy&o*y na (e$o &ro&ze. kie&y 'rowa&zili $o 'rzez #erozoli*3" < sta na te( &ro&ze &o*ek w&owy" =&erzya w&owa w 'acz i ba$anie. eby Bitowras oszcz3&zi (e( ubo$ie &o*ostwo 1 i uba$aa" Zacz) skr3ca-. bokie* si3 obraca-. 'rzeciska- si3. 'rzeciska- 1 a ebro za*a" % &o*ku nie zburzy" < rzek: /Da$o&ne sowo ko2ci a*ie. a twar&e 1 $niew wzbu&za50 Za*y2li si3 Ele$: ten Bitowras. ci 'isarze z 'i3tnaste$o wieku *ieli w sobie wi3ce( czowiecze8stwa ni *y. ws',cze2ni" #este2*y 'rzy nic 1 (ak wilki" Bto &zi2 za*ie sobie ebro za czy(e2 &obre sowo6 Lecz nie o& te$o zaczyna si3 list Ba&*in,w @Ele$ na*aca $o na sza?ceA"

Pisali: /9ro$i Ele$u5 ;tao si3 wielkie nieszcz32cie" Zabili 4uka" +a&a wie(ska wyna(3a &w,c *y2liwyc . eby wystrzelali 'sy" ;zli 'rzez au i strzelali" 7obika ukryli2*y. ale 4uk wyrwa si3 na 'o&w,rko i zacz) na nic szczeka-" % 'rzecie zawsze ba si3 nawet a'aratu ?oto$ra?iczne$o. (akby co2 'rzeczuwa5 7ra?ili $o 'rosto w oko. u'a& na brze$u aryku. lea z $ow) zwieszon) w &," Bie&y 'o&eszli2*y. (eszcze &r$a. takie &ue ciao 1 a &r$a. straszne to byo" < wie 'an 1 &o* o'ustosza" Zostao tylko 'oczucie winy 1 nie 'rzytrzy*ali2*y. nie ukryli2*y" Poc owali2*y 4uka w o$ro&zie. koo altanki""" 0 Ele$ lea i wyobraa sobie 4uka. lecz nie zabite$o. nie z krwawy* okie*. nie z $ow) zwieszon) &o aryku 1 ale ta*te &wie a'y i o$ro*ny. &obry. koc any eb w oknie. kie&y 4uk 'rzyc o&zi &o c aty Ele$a i 'rosi. eby $o w'u2ci-"

Rozdzia %rz"dzie!%" Po sie&e*&ziesi3ciu 'i3ciu latac ycia i 'i3-&ziesi3ciu 'raktyki lekarskie( &oktor Erieszczienkow nie &orobi si3 co 'raw&a 'aacu. ale &rewniany &o*ek z o$r,&kie* ku'i. (eszcze w latac &wu&ziestyc " Mieszka w ni* &o &zi2" 9o*ek sta 'rzy (e&ne( z cic yc ulic z szeroki*i c o&nika*i i trawnika*i. &zi3ki cze*u &o*y byy o&&alone o& (ez&ni o &obre 'i3tna2cie *etr,w" Na trawnikac rosy rozoyste. 'ona& stuletnie &rzewa. late* ic korony s'latay si3 w (e&en $3sty. zielony bal&ac i*. a ka&e &rzewo byo oko'ane. za&bane i o$ro&zone elazny* 'otkie*" Po&czas u'a,w lu&zie szli c o&nikie* nie czu()c s'iekoty: wz&u c o&nika ci)$n) si3 ob*urowany aryk. kt,ry* wartko 'yn3a zi*na. orze>wia()ca wo&a" =lica bie$a ukie* wok, na(a&nie(sze( &zielnicy *iasta i sa*a bya (e( oz&ob)" @Mi*o to w ra&zie *ie(skie( rozle$ay si3 $osy. e te 'arterowe &o*ki za(*u() zbyt rozle$y teren. co zwi3ksza koszty ko*unikac(i. i e na(wyszy czas wszystko wyburzy-. a &zielnic3 zabu&owa- bloka*i" A %utobus zatrzy*ywa si3 &o2- &aleko o& &o*u Erieszczienkowa i Lu&*ia %?anas(ewna *usiaa &o(2- kawaek 'iec ot)" !y bar&zo cie'y i suc y wiecz,r. (eszcze si3 nie z*ierzc ao. (eszcze byo wi&a-. (ak szyku() si3 &o snu &rzewa. 'okryte 'ierwsz) &elikatn) zieleni) 1(e&ne bar&zie(. inne *nie( 1 i 'o&obne &o 2wiec. na razie bezlistne to'ole"

9oncowa nie 'atrzya (e&nak na &rzewa. sza ze zwieszon) $ow)" Niewesoa bya ta wiosna. bar&zo niewesoa. nie wia&o*o. co b3&zie z Lu&*i) %?anas(ewn). zani* &rzewa wy'uszcz) li2cie. 'oszeleszcz) ni*i 'rzez lato. a 'ote* zrzuc) na zie*i3. 'o,ke i suc e" Ni$&y zreszt) nie *iaa czasu 'rzystan)-. roze(rze- si3 wok, siebie i 'o'atrze- z*ruony*i ocza*i 1 c o-by na &rzewa" 9o &o*u Erieszczienkowa wc o&zio si3 'rzez ?urtk3 albo &rzwia*i ?rontowy*i 1 rze>biony*i. ze staro2wieck) *osi3n) kla*k)" W takic &o*ac takie &rzwi s) na(cz32cie( zabite na $uc o i trzeba wc o&zi- 'rzez ?urtk3: tu (e&nak nie zarosy traw) i *c e* &wa ka*ienne sc o&ki. wio&)ce &o 'ro$u. a na &rzwiac elektryczne$o te bya czysta. za&bana" Lu&*ia %?anas(ewna nacisn3a &zwonek" 9ay si3 sysze- kroki. &rzwi otworzy sa* Erieszczienkow. w znoszony*. lecz nie$&y2 ele$ancki* br)zowy* $arniturze i w koszuli z roz'i3ty* konierzykie*" 1 %1a. Lu&oczka 1 uni,s leciutko k)ciki ust. co oznaczao u nie$o na(ser&ecznie(szy u2*iec " 1 Czeka*. czeka*. bar&zo si3 ciesz3" Ciesz3 si3. ale i nie ciesz3" Przecie nie 'rzyszaby 'ani bez 'owo&u" Bto by ta* o&wie&za stare$o6 7ele?onowaa &o nie$o. 'rosz)c o to s'otkanie" Mo$a oczywi2cie o'owie&ziewszystko 'rzez tele?on. ale nie c ciaa by- nietaktowna" 7eraz us'rawie&liwiaa si3. e sk)&e. 'rzyszaby i bez 'owo&u. a on nie 'ozwala. eby sa*a z&(3a 'aszcz" 1 Po*o$3 'ani. w ko8cu nie (este* (eszcze taki* stary* $rzybe*5 Powiesi 'aszcz na koku &u$ie$o wieszaka. obliczone$o na wi3ksz) liczb3 'ac(ent,w lub $o2ci. i 'o'rowa&zi () 'o $a&kic . *alowanyc &eskac 'o&o$i" <&)c korytarze* *in3li na(a&nie(szy wi&ny 'ok,(. $&zie sta ?orte'ian z 'ul'ite*. wesoy* o& nut i $&zie *ieszkaa na(starsza wnuczka Erieszczienkowa: *in3li (a&alni3. kt,re( okna. 'rzesoni3te suc y*i s'lota*i winoro2li. wyc o&ziy na o$r,& i w kt,re( staa &ua kosztowna ra&iola: wreszcie &otarli &o $abinetu z *n,stwe* ksi)ek wz&u 2cian. staro*o&ny* *asywny* biurkie*. star) kana') i wy$o&ny*i ?otela*i" 1 9or*i&oncie 7ic onowiczu 1 9oncowa roze(rzaa si3 'o re$aac 1 *a* wraenie. e tyc ksi)ek (eszcze 'rzybyo5 1 %le sk)& 1 Erieszczienkow za'rzeczy nieznaczny* ruc e* $owy. wszystkie (e$o $esty byy r,wnie 'ow2ci)$liwe i oszcz3&ne" 1 C ocia nie: o&ku'ie* ostatnio ze &wa&zie2cia ksi)ek o&""" z$a&nie 'ani. o& ko$o6 1 ;'o(rza na ni) z lekki* rozbawienie*" 1 E& %znaczie(ewa5 Przesze& na e*erytur3. sko8czy sze2-&ziesi)tk3" < te$o sa*e$o &nia tak (ak &awnie( l2nia czysto2ci) *osi3na tabliczka z 'oc yy*i litera*i: /9oktor 9" 7" Erieszczienkow0" Puszka &zwonka

o$osi. e nie c ce wi3ce( sysze- o *e&ycynie. e *a &o2- ra&iolo$ii. e zawsze czu w sobie 'owoanie &o 'szczelarstwa i na e*eryturze za(*ie si3 wy)cznie 'szczoa*i" #ak to *oliwe6 ;koro czowiek (est uro&zony* 'szczelarze*. to 'o co *arnowa na(le'sze lata na *e&ycyn36 %le. ale. Lu&oczka. $&zie by tu 'ani) 'osa&zi-6 1 'yta siwie()c) babci3 9oncow) (ak *a) &ziewczynk3" Wreszcie za&ecy&owa za ni): 1 W ty* ?otelu b3&zie 'ani bar&zo wy$o&nie" 1 9or*i&oncie 7ic onowiczu. &zi3ku(3. (a tylko na c wileczk3. nie c c3 'anu zabieraczasu 1 o'ieraa si3 9oncowa. ale za'a&a w ten *i3kki ?otel i o& razu 'oczua us'oko(enie. a nawet 'ewno2-. e 'o&(3ta tu &ecyz(a b3&zie na(le'sz) z *oliwyc " !rze*i3 bezustanne( o&'owie&zialno2ci. brze*i3 co&zienne$o ryzyka. brze*i3 wyboru. kt,re$o *usiaa teraz &okona- 1 wszystko to zsun3o si3 z (e( ra*ion wraz z 'aszcze*. w korytarzu. a tu. w ?otelu 1 znikn3o ostatecznie" E&'r3ona. 'owio&a rozczulony* wzrokie* 'o &obrze znany* $abinecie i ze wzruszenie* zauwaya w k)cie star) *ar*urow) u*ywalni3 1 nie nowoczesn) u*ywalk3. a u*ywalni3 z 'o&stawiony* wia&re*. ale 'rzykryty* i czysty*" < 'o'atrzya na Erieszczienkowa. ciesz)c si3. e y(e. e (est i we>*ie na siebie cay (e( strac " Erieszczienkow (eszcze sta" ;ta 'rosto. nie *ia skonno2ci &o $arbienia si3. zac owa &awn) *o&zie8cz) sylwetk3. r,wn) lini3 ra*ion. wy'rostowan) $ow3" Zawsze wy$l)&a tak 'ewnie. (ak $&yby lecz)c innyc sa* nie *,$ zac orowa-" Ze 2ro&ka 'o&br,&ka s'ywa niewielki. 'rzystrzyony. srebrny stru*yczek bro&y" 9oktor nie by (eszcze ysy. nawet nie cakie* siwy. wosy uka&ay si3 w $a&ki. 'ozornie niez*ienny o& lat 'rze&ziaek" Erieszczienkow nalea &o te$o ty'u lu&zi. kt,ryc twarze nie z&ra&za() a&nyc uczu- i ni$&y nie z*ienia() wyrazu" #e&yny* 2wia&ectwe* nastro(u i 'rzey- byy nie*al nie&ostrze$alne ruc y brwi" 1 Lu&oczko. 'rosz3 *i wybaczy-. ale usi)&3 'rzy biurku" Nie &late$o. eby byo o?ic(alnie(. 'o 'rostu z 'rzyzwycza(enia" #ake si3 *ia nie 'rzyzwyczai-5 9awnie( cz3sto. 'rawie ka&e$o &nia. 'ote* rza&zie(. ale (eszcze i &zi2 'rzyc o&zili &o te$o $abinetu 'ac(enci i sie&zieli tu &u$o. o&bywa()c tru&ne roz*owy. o& kt,ryc zaleaa caa 'rzyszo2-" % 'o&czas takie( roz*owy nie wia&o*o &lacze$o za'a*i3tywali na zawsze zielony sukienny blat biurka w obra*owaniu z cie*nobr)zowe$o &3bu. stary &rewniany n, &o 'a'ieru. niklowany 'r3cik @&o ba&ania $ar&aA. kaa*arz z *osi3n) 'okrywk) i bor&ow) erbat3 w szklance" 9oktor sie&zia 'rzy biurku. a czase* wstawa. 'o&c o&zi &o u*ywalni albo &o re$au. eby 'ac(ent *,$ o&'ocz)- o& (e$o wzroku i 'o*y2le-" W roz*owie oczy Erieszczienkowa nie uciekay w

bok. nie szukay cze$o2 na biurku. w 'a'ierac . ani na sekun&3 nie traciy kontaktu z 'ac(ente* czy z roz*,wc)" Eczy byy 'o&stawowy* narz3&zie* 'racy &oktora Erieszczienkowa" Ecza*i ba&a 'ac(ent,w. ocenia uczni,w. ocza*i 'rzekazywa i* swo() wol3 i &ecyz(e" W2r,& wielu szykan. (akic nie szcz3&zono 9or*i&ontowi 7ic onowiczowi: za &ziaalno2- rewolucy(n) w 19SQ roku @o&sie&zia w,wczas ty&zie8 raze* z inny*i stu&enta*iA. za to. e (e$o nieboszczyk o(ciec by &uc owny*. za to. e 'o&czas 'ierwsze( wo(ny by lekarze* na szczeblu bry$a&y 1 wa2ciwie nie za bycie lekarze*: za to. e w c wili 'aniczne$o o&wrotu 'uku wskoczy na konia i zawr,ci onierzy. wci)$a()c ic z 'owrote* w t3 i*'erialistyczn) awantur3 i z*usza()c &o strzelania &o nie*ieckic 'roletariuszy 1 na(bar&zie( zacieke i na(&otkliwsze szykany s'a&ay na8 za niezo*ny u',r. z (aki* walczy o swo(e 'rawo &o 'rywatne( 'raktyki. c o- z(awisko to t3'iono bezlito2nie (ako >r,&o wszelkie$o buru(stwa i bo$actwa" Co 'ewien czas z&e(*owa wi3c z &rzwi *osi3n) tabliczk3 i stanowczo o&'rawia 'ac(ent,w. nie zwaa()c na ic stan i roz'aczliwe ba$ania 1 zewsz)& czy ali etatowi i s'oeczni a$enci wy&ziau ?inansowe$o" Pac(enci nie u*ieli trzy*a- (3zyka za z3ba*i. nie zawsze byli &yskretni 1 a to $rozio &oktorowi nie tylko utrat) 'racy. ale i &o*u" % wa2nie 'raktyk3 'rywatn) ceni sobie na(bar&zie(" !ez te( wy$rawerowane( tabliczki na &rzwiac y (ak $&yby niele$alnie. 'o& cu&zy* nazwiskie*" Pro$ra*owo nie na'isa ani &oktoratu. ani abilitac(i: twier&zi. e &oktorat wcale nie 2wia&czy o warto2ci lekarza. tytu 'ro?esorski onie2*iela 'ac(enta. a czas z*arnowany na 'isanie te$o ro&za(u 'rac *ona wykorzysta- na o'anowanie nowe( s'ec(alno2ci" W tute(sze( aka&e*ii *e&yczne( w ci)$u trzy&ziestu lat Erieszczienkow z$3bi tera'i3: 'e&iatri3. c irur$i3. c oroby zaka>ne. urolo$i3 i nawet okulistyk3. a &o'iero 'ote* zosta ra&iolo$ie* i onkolo$ie*" Leciutki* skrzywienie* war$ wyraa swo() o'ini3 o /zasuonyc lu*inarzac nauki0" Mawia. e (e2li czowieka za ycia okre2la si3 *iane* /lu*inarza0. w &o&atku /zasuone$o0. to oznacza to (e$o koniec: sawa 'rzeszka&za w leczeniu (ak zbyt bo$aty str,( w c o&zeniu" /Zasuony lu*inarz0 kroczy na czele swe( 2wity i nie*a 'rawa si3 'o*yli-. nie *a 'rawa cze$o2 nie wie&zie-. nie *a nawet 'rawa zawa a- si3 1 a *oe (est z*3czony. *oe *a (u &osy-. *oe zestarzaa si3 (e$o wie&za6 Nikt na to nie zwaa. wszyscy oczeku() o& nie$o cu&,w" Erieszczienkow nie 'ra$n) takic zaszczyt,w" C cia tylko *ie- *osi3n) tabliczk3 na &rzwiac i &zwonek. &ost3'ny &la ka&e$o 'rzec o&nia"

;zcz32liwy* tra?e* uratowa kie&y2 u*iera()ce$o syna (e&ne$o z *ie(scowyc &y$nitarzy" % inny* raze* 1 sa*e$o &y$nitarza. nie te$o. ale te wane$o" % ',>nie( 'aru 'ociotk,w r,nyc $rubyc ryb" Wszystko tu. w ty* *ie2cie" W ten s'os,b we w'ywowyc kr3$ac zro&zia si3 sawa &oktora Erieszczienkowa. co za'ewnio *u 'ewien 'arasol oc ronny" !y- *oe w +os(i nie uatwioby *u to ycia. ale bar&zie( skonni &o ko*'ro*isu lu&zie Wsc o&u 'rzy*kn3li oczy na tabliczk3. kt,r) &oktor zn,w u*ie2ci na &rzwiac " Po wo(nie nie 'o&() (u stae( 'racy. ale 'ozosta konsultante* kilku klinik i cz3sto bywa na 'osie&zeniac towarzystw naukowyc " W wieku sze2-&ziesi3ciu 'i3ciu lat zacz) 'rowa&zitaki tryb ycia. (aki uwaa za na(wa2ciwszy &la ka&e$o lekarza" 1 9or*i&oncie 7ic onowiczu. 'rzysza* &o 'ana z 'ro2b): czy *,$by 'an 'rzy(ec a- &o kliniki i rzuci- okie* na *o(e 'rze2wietlenie6 Eczywi2cie &ostosu(e*y si3 &o 'ana. 'rosz3 tylko 'o&a- &zie8. kie&y b3&zie 'an *,$. a *y wyznaczy*y""" M,wia saby* $ose*. twarz *iaa szar) i z*3czon)" Erieszczienkow nie s'uszcza z nie( uwane$o wzroku" #e$o kanciaste brwi nie wyraziy ani *ili*etra z&ziwienia" 1 Eczywi2cie. Lu&*io %?anas(ewno. wybierze*y (aki2 &zie8" % teraz c ciaby* wie&zie-. (akie s) ob(awy i co 'ani sa*a o ty* *y2li" 1 Eb(awy zaraz 'anu 'o&a*. ale co sa*a o ty* *y2l3""" 9or*i&oncie 7ic onowiczu. (a stara* si3 /nie *y2le-05 7o znaczy *y2l3 a za &uo. nie 2'i3 'o nocac """ !yoby le'ie(. $&yby* nic nie wie&ziaa5 Na'raw&35 #e2li kae *i si3 'an 'ooy- &o sz'itala. to si3 'oo3. ale wie&zie- 1 nie c c35 Wol3 nie zna- &ia$nozy5 Le'sze to ni zastanawia- si3 w czasie o'erac(i 1 co oni teraz robi)6 Co ta* wycina()6 +ozu*ie 'an6 Czy to z 'owo&u $3bokie$o ?otela. w kt,ry* sie&ziaa. czy bezsilnie o'uszczonyc ra*ion. Lu&*ia %?anas(ewna nie s'rawiaa wraenia kobiety *ocne(. &oro&ne(" 1 Moe i rozu*ie*. Lu&oczko. ale nie z$a&za* si3 z ty*" 9lacze$o o& razu nastawia si3 'ani na o'erac(36 1 No. trzeba by- 'rzy$otowany* na""" 1 Cze*u wi3c nie 'rzysza 'ani wcze2nie(6 Bto (ak kto. ale 'ani 'rzecie wie" 1 7ak si3 zoyo 1 westc n3a 9oncowa" 1 Ci)$le nie *a czasu. wiecznie urwanie $owy" Wie*. e trzeba byo wcze2nie(""" %le zanie&banie nie (est zbyt &ue. za'ewnia* 'ana" Z 'rzyzwycza(enia 'rzesza na sw,( sz'italny styl" 1 ;k)& taka nies'rawie&liwo2-6 #a. onkolo$. za'a&a* na c orob3 nowotworow)5 #a. kt,ra zna* wszystkie sta&ia. skutki. ko*'likac(e5

1 Nie *a w ty* a&ne( nies'rawie&liwo2ci 1 (e$o $3boki i zr,wnowaony $os &ziaa krze'i)co" 1 W'rost 'rzeciwnie" 1 7o na(le'szy s'raw&zian &la lekarza: zac orowa- z$o&nie ze swo() s'ec(alno2ci)" @F&zie tu s'rawie&liwo2-6 #aki s'raw&zian6 7ak *,wi. bo sa* nie zac orowa5A 1 Pa*i3ta 'ani Pani3 Lio&orow). 'iel3$niark36 Mawiaa: /E(. 'ac(enci zaczyna() &ziaa- *i na nerwy. 'ora sa*e( 'olee- w sz'italu50 1 Ni$&y by* nie 'o*y2laa. e b3&3 to a tak 'rzeywa-5 1 9oncowa z c rz3ste* wya*ywaa 'alce" % (e&nak czua si3 teraz s'oko(nie(sza ni 'rze&te*" 1 % wi3c co 'ani u siebie zaobserwowaa6 Zacz3a o'owia&a- 1 na('ierw w o$,lnyc zarysac . ale &oktor za)&a szcze$,,w" 1 %le 9or*i&oncie 7ic onowiczu. 'rzecie nie *o$3 'anu zawraca- $owy 'rzez cay wiecz,r5 Bie&y 'rzy(e&zie 'an obe(rze- *o(e z&(3cia rent$enowskie""" 1 #eszcze 'ani nie wie. e ze *nie straszny eretyk6 4e *a* za sob) &wa&zie2cia lat 'raktyki w czasac . kie&y nikt nie sysza o rent$enie6 % (akie wte&y stawiano &ia$nozy5 We&u$ bar&zo 'roste( zasa&y: nie lekceway- a&ne$o ob(awu. analizowa- (e w kole(no2ci 'o(awiania si3 i nie szuka- &ia$nozy &la ka&e$o z osobna. tylko 'ostawi- tak). eby obe(*owaa wszystkie 1 bo ta &o'iero (est tra?na5 W &ziesi)tk35 % z rent$ene* to (ak z eks'ono*etre* w a'aracie ?oto$ra?iczny* albo z ze$arkie*: kie&y czowiek si3 &o nic 'rzyzwyczai. o& razu traci naturalne wyczucie czasu i u*ie(3tno2- okre2lania $o na oko" % bez tyc 'rzyrz)&,w 1 zn,w o&zysku(e orientac(3" Lekarzo* byo w,wczas tru&nie(. ale 'ac(ento* le(: nie *usieli 'rzec o&zi- tylu ba&a8" 9oncowa zacz3a wi3c o'isywa- ob(awy &oka&nie i syste*atycznie. stara()c si3 nie o*i(a- szcze$,,w. kt,re *o$yby za*ieni- &ia$noz3 w wyrok @c o- bar&zo 'ra$n3a zataito i owo. eby usysze-: /Lu&oczka. nic 'ani nie (est. niec si3 'ani nie *artwi50A" Po&aa te wyniki analizy krwi 1 nie&obre wyniki. 'o&wyszone E!" Wysuc a wszystkie$o uwanie i za&a (eszcze kilka 'yta8" Czase* 'rzytakiwa ze zrozu*ienie*. ale /nic 'ani nie (est0 1 nie 'owie&zia" 9oncowe( 'rze*kn3o 'rzez *y2l. e 'ewnie *a (u $otow) &ia$noz3 i *ona by $o za'yta- w'rost. nie czeka- na ba&ania rent$enowskie" %le 'yta- tak obcesowo. bez owi(ania w bawen3. &owie&zie- si3 cze$o2 1 niewane cze$o. lecz &owie&zie- si3 1 (u teraz. tuta(""" Nie. to byoby zbyt straszne5 7rzeba o&wlec t3 c wil3. koniecznie. za$o&zi- () kilko*a &nia*i oczekiwania5 7yle razy wi&ywali si3 na r,nyc 'osie&zeniac naukowyc . tak 'rzy(a>nie ze sob) $aw3&zili5 Lecz oto 'rzysza &o nie$o. 'rzyznaa si3 &o c oroby (ak &o 'rzest3'stwa 1 i '3ka

struna ic r,wno2ci5 Nie. nie r,wno2ci 1 zawsze czua res'ekt wobec swe$o nauczyciela. to byo co2 znacznie bar&zie( bolesne$o: 'rzyzna()c si3 &o c oroby wykluczaa siebie sa*) ze szlac etne$o stanu lekarskie$o i s'a&aa &o aosne$o. niewolne$o stanu 'ac(enta" Erieszczienkow nie za'ro'onowa. e () zba&a. o& 'ocz)tku roz*awia z ni) taktownie. (ak z $o2cie*: 'raw&o'o&obnie c cia utrzy*a- () w obu stanac naraz 1 lecz ona. 'rzytoczona nieszcz32cie*. nie *o$a (u by- &awn) &oktor 9oncow)" 1 Wieroczka Fan art (est na tyle &obry* &ia$nost). e w zasa&zie *o$aby* si3 o&&a- w (e( r3ce 1 wr,cia &o swe$o szybkie$o s'osobu *,wienia 1 ale 'rzecie *a* 'ana. 9or*i&oncie 7ic onowiczu. 'ostanowia* wi3c""" Erieszczienkow 'atrzy na ni) i 'atrzy" 7eraz za(3ta sob) niewiele wi&ziaa. ale o& &w,c lat &ostrze$aa w (e$o 'rzenikliwy* wzroku cie8 zobo(3tnienia. cie8 'o(awi si3 'o 2*ierci ony" 1 No &obrze. Lu&oczka. a (e2li trzeba b3&zie wzi)-""" 'ar3 &ni wolne$o6 Zast)'i 'ani) Wieroczka. tak6 @/Par3 &ni wolne$o05 Wybra na(a$o&nie(sze sowa5 % wi3c co2 byo5A 1 7ak" Nabraa &o2wia&czenia. *oe 'okierowa- o&&ziae*" #este* te$o 'ewna" Erieszczienkow 'o$aska si3 'o br,&ce" 1 9o(rze- 1 &o(rzaa" % 1 za *)6 9oncowa 'okr3cia $ow)" 1 Z *o() wnuczk) (est tak sa*o 1 Erieszczienkow zu'enie nie'otrzebnie zniy $os &o sze'tu" 1 Pewnie niko$o sobie nie zna(&zie" Ci3ka s'rawa" Bo8ce (e$o brwi nieznaczny* ruc e* wyraziy zatroskanie" ;a* za'ro'onowa. eby nie zwleka- i 'rze'rowa&zi- ba&ania w 'onie&ziaek" @9lacze$o tak si3 2'ieszy6A Na&esza. (ak si3 z&awao. c wila. $&y naleao wsta-. 'o&zi3kowa-. 'oe$na- si3 i wy(2-" 9oncowa wstaa" Erieszczienkow u'ar si3 (e&nak. e *usi 'ocz3stowa- () erbat)" 1 9zi3ku(3. ale na'raw&3 nie *a* oc oty5 1 za'ewniaa Lu&*ia %?anas(ewna" 1 Za to (a *a*5 E te( 'orze zawsze 'i(a* erbat3" % (e&nak stara si3 wy&osta- (). 'rzeci)$n)- z aosne( kate$orii c oryc beztroskie( kate$orii z&rowyc 5 1 Mo&zi w &o*u6 /Mo&zi0 Erieszczienkowowie byli w wieku 9oncowe(" 1 Nie" Wnuczki te nie *a" #este* sa*" 1 9or*i&oncie 7ic onowiczu. 'rosz3 nie robi- sobie ko'otu5 < to (eszcze &la *nie5 &o

1 4a&en ko'ot" Ma* 'een ter*os erbaty" Zreszt) *oe *i 'ani 'o*,c i 'o&a- z kre&ensu ciasteczka i talerzyki" Przeszli &o (a&alni i zasie&li 'rzy kwa&ratowy* &3bowy* stole. na kt,ry* bez tru&u *,$by zata8czy- so8 i kt,re$o na 'ewno nie &aoby si3 wynie2- z 'oko(u 'rzez a&ne &rzwi" Ze$ar 2cienny. te nie 'ierwsze( *o&o2ci. wskazywa &o2- wczesn) (eszcze $o&zin3" 9or*i&ont 7ic onowicz o'owia&a o wnuczce. swo(e( ulubienicy" Nie&awno uko8czya konserwatoriu*. ws'aniale $ra i (est *)&ra. co si3 *uzyko* rza&ko z&arza" < a&na" Pokaza z&(3cie wnuczki. ale nie narzuca si3 z te*ate*. nie stara si3 za'rz)tn)- cae( uwa$i Lu&*iy %?anas(ewny" Cae( uwa$i i tak nie *o$a *u 'o2wi3ci-: uwa$a roz'a&a si3 w kawaki i nic nie byo w stanie (e( sku'i-" #ak &ziwnie (est sie&zie- 'rzy towarzyskie( erbatce z czowiekie*. kt,ry na 'ewno wie (u wszystko o $ro)cy* ci niebez'iecze8stwie i by- *oe 'rzewi&u(e (u &alszy 'rzebie$ c oroby. ale 1 nic nie *,wi i cakie* s'oko(nie 'o&suwa ci ciasteczka" Lu&*ia %?anas(ewna te o'owia&aa o &zieciac . ale nie o rozwie&zione( c,rce. to byo zbyt bolesne. a o synu" ;yn c o&zi &o ,s*e( klasy i wa2nie o2wia&czy. e nie wi&zi sensu w &alsze( nauce5 %ni o(ciec. ani *atka nie *o$li $o 'rzekona-. a&ne ar$u*enty nie tra?iay &o te$o zakute$o ba" 1 7rzeba by- kulturalny* czowiekie*5 1 % 'o co6 1 !o kultura (est na(wanie(sza5 1 Na(wanie(sze 1 to wesoo y-5 1 %le bez wyksztacenia nie z&ob3&ziesz &obre$o zawo&u5 1 No i &obrze" 1 7o co. b3&ziesz zwycza(ny* robotnikie*6 1 Nie. arowanie *a* za*iaru5 1 7o z cze$o b3&ziesz y6 1 Zawsze co2 si3 wyko*binu(e5 1 W'a& w 'o&e(rzane towarzystwo" Lu&*ia %?anas(ewna bar&zo si3 o nie$o *artwia" Po twarzy Erieszczienkowa byo wi&a-. e zna t3 istori3. c o- syszy () 'o raz 'ierwszy" 1 7ak. 'ozbawili2*y *o&zie wielu autorytet,w 1 'owie&zia 1 a w2r,& nic (e&ne$o. bar&zo wane$o: 'ozbawili2*y () lekarza &o*owe$o" Czternastoletnie &ziewczynki i szesnastoletni c o'cy *usz) o&by- roz*ow3 z lekarze*" Boniecznie" < to nie w klasie 'rzy czter&ziestu kole$ac @nawiase* *,wi)c w klasie i tak nikt z ni*i nie roz*awiaA: nie w szkolny* $abinecie. $&zie lekarz u2wia&a*ia ic w cztery oczy. ale *a 'ar3 *inut czasu na ka&e$o ucznia" 7o *usi zrobi- ten sa* stary wu(ek &oktor. kt,re*u o& na(*o&szyc lat 'okazywali $ar&zioko i kt,ry 'rzesia&ywa w ic &o*u na erbacie" % (e2li teraz ten niewzruszony wu(ek &oktor. &obry i sro$i zaraze*. kt,re$o nie *ona byo nabra- na ?oc y i ka'rysy (ak ro&zic,w 1 za*knie si3 na$le z c o'ce* czy &ziewczynk) w $abinecie6 #e2li 'owoli zacznie (ak)2 &ziwn) roz*ow3 o s'rawac wsty&liwyc i strasznie ciekawyc . i nie wia&o*o (ak &o*y2li si3. o co c ciaby

za'yta- *o&y czowiek. a 'ote* o&'owie na na(wanie(sze i na(tru&nie(sze 'ytania6 % *oe nawet 'o'rosi na (eszcze (e&n) roz*ow36 Przecie taki lekarz ustrzee ic o& b3&,w i ?aszywyc krok,w. nauczy szacunku &la wasne$o ciaa. ba5 1 s'owo&u(e. e cay obraz 2wiata stanie si3 czystszy i 'rostszy" F&y *o&zi 'oczu(). e nie s) sa*i ze swoi* na(wi3kszy* nie'oko(e*. z na(bar&zie( $or)czkowy* 'oszukiwanie* 1 'rzestan) *y2le-. e &oro2li w o$,le ic nie rozu*ie()" < z ty* wi3ksz) uwa$) zaczn) suc a- ar$u*ent,w ro&zic,w r,wnie w innyc kwestiac " Lu&*ia %?anas(ewna sa*a skonia $o &o tyc rozwaa8 o'owie2ci) o synu" Powinna wi3c suc a- teraz w sku'ieniu i zastanawia- si3. (ak wykorzysta- sowa &oktora" Erieszczienkow *,wi &>wi3czny*. 'rzy(e*ny* $ose*. w kt,ry* nie 'obrz*ieway a&ne tony staro2ci. s'o(rzenie *ia (asne i ywe. ws'iera t) ywo2ci) si3 swoic rac(i" Lecz 9oncowa zauwaya. e z *inuty na *inut3 sabnie to o&'r3a()ce us'oko(enie. (akie o$arn3o () w $abinecie. a w 'iersi narasta. wzbiera ci3kie i niezno2ne 'oczucie cze$o2 utracone$o. a nawet tracone$o tu. w te( c wili. $&y sie&zi i suc a tyc rozwanyc s,w. a 'rzecie 'owinna wsta-. wy(2-. &ok)&2 '3&zi- 1 tylko nie wia&o*o &ok)&. 'o co i z czy*" 1 Ma 'an rac(3 1 z$o&zia si3" 1 Nikt &zi2 nie za'rz)ta sobie $owy wyc owanie* seksualny*" Erieszczienkow &ostrze$ oczywi2cie cie8 roztar$nione$o zniecier'liwienia na twarzy 9oncowe(. ale 'rze& 'onie&ziakowy* ba&anie* koniecznie naleao o&erwa- () o& bezustannyc *y2li o c orobie. 'oroz*awia- o czy*2 zu'enie inny* 1 a czy &la lekarzy *,$ istnie- le'szy te*at ni ten6 1 W o$,le lekarz &o*owy to na('otrzebnie(sza 'osta- w yciu ka&e$o czowieka. a *y wy'lenili2*y () ze szcz3te*" Poszukiwanie lekarza (est s'raw) r,wnie istotn) co 'oszukiwanie ony" !a. w &zisie(szyc czasac atwie( znale>- on3 ni takie$o lekarza" Lu&*ia %?anas(ewna z*arszczya czoo" 1 No tak. ale ilu *usiaoby by- tyc lekarzy &o*owyc 5 7e$o nie &a si3 (u w'isa- w nasz 'owszec ny i bez'atny syste* o'ieki z&rowotne(" W 'owszec ny 1 &a si3" W bez'atny 1 nie 1 Erieszczienkow twar&o obstawa 'rzy swoi*" 1 !ez'atne leczenie to nasze na(wanie(sze osi)$ni3cie" 1 % c, to za osi)$ni3cie6 Co to znaczy /bez'atne06 Przecie lekarze nie 'racu() za &ar*o" 7yle e 'aci i* nie 'ac(ent. a bu&et 'a8stwowy. czyli wszyscy 'ac(enci" 7o nie (est leczenie bez'atne. ale 1 bezosobowe"

Czowiek za'aciby ka&e 'ieni)&ze. eby tylko lekarz 'otraktowa $o 'o lu&zku. z serce*. a nie *a si3 &o ko$o zwr,ci-: wsz3&zie 'lany. nor*y. 'rze'ustowo2-. nast3'ny 'rosz35 Po co zreszt) lu&zie c o&z) &o lekarza6 Po za2wia&czenia. 'o zwolnienia. 'o skierowanie na ko*is(3 lekarsk) 1 a lekarz *usi &e*askowa- ic ko*binac(e" Pac(ent i lekarz s) &la siebie wro$a*i 1 co to za *e&ycyna6 Nie twier&z3. e cae lecznictwo 'owinno by- 'atne. ale 'ierwszy kontakt z lekarze* 1 tak" P,>nie(. $&y w $r3 wc o&zi sz'ital. leczenie kliniczne. sko*'likowana a'aratura 1 ta* *o$oby by- bez'atne" Przyka& z wasze( kliniki: &lacze$o o'eru(e tylko &w,c c irur$,w. a 'ozostaa tr,(ka stoi i si3 $a'i6 !o &osta() 'ens(3 i nic ic nie obc o&zi" % $&yby zarobek lekarza zalea o& liczby (e$o 'ac(ent,w i a&en by si3 nie c cia u nie$o leczy- 1 ale by si3 stara wasz C a*uc a*ie&ow5 %lbo Pantioc ina5 7ak czy owak. Lu&oczko. lekarz 'owinien by- zaleny o& o'inii. (ak) *a w2r,& 'ac(ent,w" E& swo(e( 'o'ularno2ci" % u nas nie (est zaleny" 1 Nie &a( !oe5 !y- zaleny* o& wszystkic 'ieniaczki6 1 % co. le'ie( by- zaleny* o& lekarza naczelne$o6 % sta- co *iesi)c w kole(ce &o kasy (ak urz3&nik 1 to uczciwsze6 9lacze$o6 1 Pac(enci bywa() r,ni" Za*3cza() lekarzy 'ytania*i. wybrzy&za()" < co 1 *iaaby* o&'owia&a- na te wszystkie bz&ury6 1 7ak. trzeba o&'owia&a- na wszystko5 1 % kie&y to robi-5 1 ac n3a si3 9oncowa" 9obrze *u s'acerowa- w ba*boszac 'o 'oko(u5 1 Nawet 'an sobie nie wyobraa. (akie (est te*'o 'racy w klinikac 5 Za 'a8skic czas,w""" Erieszczienkow wi&zia 'o z*3czone( twarzy Lu&*iy %?anas(ewny. e roz*owa. kt,ra *iaa () o&erwa- o& *y2li o c orobie. nie o&niosa za*ierzone$o skutku" Na$le otworzyy si3 &rzwi o& weran&y i wsze& 1 wsze& 'ies. ale tak o$ro*ny. swo(ski i niezwyky. e bar&zie( 'rzy'o*ina czowieka na czworakac ni 'sa" Lu&*ia %?anas(ewna bya $otowa 'rzestraszy- si3. e 'ies () u$ryzie. lecz nie *o$a si3 'rzecie ba- rozu*ne$o czowieka o s*utnyc oczac " ;ze& 'rzez 'ok,( *i3kko. nawet w za&u*ie. nie 'o&e(rzewa()c. e *oe ko$o2 z&ziwi- swoi* we(2cie*" Na 'owitanie 'ow2ci)$liwie i tylko raz uni,s 'yszn) bia) *iot3 o$ona. za*i,t ni) 'owietrze i o'u2ci" Z wy()tkie* czarnyc obwisyc uszu by biao1ru&y i oba te kolory tworzyy na (e$o sier2ci zawiy aciaty wz,r: $rzbiet *ia (ak $&yby 'rzykryty bia) 'eleryn). boki ru&e. a za& wr3cz 'o*ara8czowy" Po&sze& w'raw&zie &o Lu&*iy 'ac(ent,w6 E& 'ierwsze( le'sze(

%?anas(ewny i 'ow)c a (e( kolana. ale uczyni to taktownie i niezobowi)zu()co" < nie usia& w 'obliu stou na swoi* 'o*ara8czowy* za&zie. (ak zrobiby to ka&y inny 'ies. nie okaza a&ne$o zainteresowania (e&zenie*. lecz znieruc o*ia na czterec a'ac i sta tak. 'atrz)c 'rze& siebie okr)$y*i. soczy2cie br)zowy*i ocza*i z (ak)2 transcen&entaln) obo(3tno2ci)" 1 Co to za rasa6 1 z&u*iaa si3 Lu&*ia %?anas(ewna i 'ierwszy raz te$o wieczoru rzeczywi2cie za'o*niaa o swoi* nieszcz32ciu" 1 !ernar&yn 1 Erieszczienkow za'rosi 'sa wzrokie*" 1 Wszystko byoby &obrze. tylko uszy *a za &u$ie. w'a&a() &o *iski" Lu&*ia %?anas(ewna 'rzy$l)&aa si3 'su z nieka*any* zac wyte*" Nie wyobraaa $o sobie na ruc liwe( ulicy. a tra*wa(e* 'ewnie w o$,le nie wolno byo takic 'rzewozi-" #e&yny* *ie(sce* sc ronienia &la tak o$ro*ne$o 'sa *,$ by- tylko 'arterowy &o* z o$ro&e* 1 zu'enie (ak Ki*ala(e &la czowieka 2nie$u" Erieszczienkow o&kroi kawaek ciasta i za'ro'onowa 'su 1 lecz nie rzuci" Erieszczienkow 'ocz3stowa $o ciaste* (ak r,wne$o sobie i ta*ten (ak r,wny nie2'iesznie wzi) z3ba*i 'ocz3stunek z &oni. (ak z talerza. c yba racze( 'rzez u'rze(*o2- ni z ako*stwa" < nie wia&o*o cze*u 'o(awienie si3 te$o s'oko(ne$o. za*y2lone$o 'sa o&'r3yo i 'ocieszyo Lu&*i3 %?anas(ewn3. e *oe nie (est z ni) tak >le. e *oe nie wszystko (eszcze stracone 1 nawet (e2li $rozi o'erac(a" Zrobio si3 (e( 'rzykro 1 tak nieuwanie suc aa 9or*i&onta 7ic onowicza. a 'oza ty*: 1 %le to okro'ne5 Zawraca* 'anu $ow3 wasny*i ko'ota*i. a nawet nie s'ytaa*. (ak 'a8skie z&rowie5 #ak si3 'an czu(e6 ;ta na'rzeciwko 1 wy'rostowany. czerstwy. nie *ia ani starczyc zawi)cyc oczu. ani 'rzyt3'ione$o suc u i nie c ciao si3 w'rost wierzy-. e (est o &wa&zie2cia 'i3- lat starszy" 1 Na razie &obrze 1 (e$o u2*iec nie by ser&eczny. lecz &ostatecznie yczliwy" 1 Postanowie* nie c orowa- a &o 2*ierci" =*r3. (ak to *,wi). we wa2ciwy* czasie" E&'rowa&zi (). wr,ci &o (a&alni i usia& w ?otelu na bie$unac 1 $i3ty*. czarny*. z ,t) 'lecionk). zniszczon) 'rzez lata uywania" Lotel kiwn) si3 lekko i znieruc o*ia" Erieszczienkow nie rozbu(a $o" Zasty$ w ty* osobliwy* 'oczuciu c wie(no2ci i swobo&y. (akie$o &ostarcza ?otel na bie$unac . i sie&zia zu'enie bez ruc u" Estatnio cz3sto *usia tak o&'oczywa-" #ak ciao 1 re$enerac(i si. tak (e$o 'syc ika. zwaszcza 'o 2*ierci ony. 'otrzebowaa 'o$r)enia si3 w ciszy 1 wolne( o& wszelkie$o

&>wi3ku. o& roz*,w. o& *y2li o 'racy. nawet o& te$o wszystkie$o. co czynio $o lekarze*" Pra$n) oczyszczenia. 'rze(rzysto2ci" < czu wte&y. e cay sens istnienia 1(e$o wasne$o istnienia w &u$ie( 'rzeszo2ci i kr,tkie( 'rzyszo2ci. sens istnienia z*are( ony. *o&ziutkie( wnuczki i w o$,le wszystkic lu&zi wcale nie zawiera si3 w &ziaalno2ci. kt,re( 'o2wi3cali si3 z taki* za'ae*. kt,r) uwaali za na(wanie(sz) s'raw3 w yciu i z kt,re( byli znani" ;ens ,w 'ole$a na ty*. by nie zatraci- w sobie czyste(. niez*)cone( i nieskalane( cz)stki wieczno2ci. (aka trwa w ka&e( lu&zkie( istocie" #ak srebrny ksi3yc w s'oko(ny* stawie"

Rozdzia %rz"dzie!%" pier !z" E$arn3o $o i (u nie o'uszczao (akie2 wewn3trzne na'i3cie. ale nie 'rzykre. w'rost 'rzeciwnie 1 ra&osne" Wie&zia nawet &oka&nie. $&zie (est (e$o >r,&o 1 w 'rze&nie( cz32ci klatki 'iersiowe(. 'o& ebra*i" Na'i3cie to roz'ierao $o &elikatnie (ak roz$rzane 'owietrze: -*io 'rzy(e*nie i &>wi3czao 1 lecz nie &>wi3ka*i zie*ski*i. nie ty*i. kt,re o&biera uc o" =czucie byo nowe 1 nie ta*to. kt,re w *inionyc wieczora*i &o Zoi: ta*to tkwio $&zie in&zie(. nie w 'iersi" Nosi w 'iersi to na'i3cie i wsuc iwa si3 w nie bezustannie" Przy'o*nia sobie. e o&czuwa (e w *o&o2ci. ale ',>nie( znikn3o" Co to (est6 Czy zaley wy)cznie o& kobiety. kt,ra (e wzbu&za6 Czy zn,w zniknie. (e2li kobieta nie stanie si3 na'raw&3 blisk). na(blisz)6 ;owa /sta- si3 blisk)0 nie *iay teraz &la nie$o a&ne$o sensu" % *oe (e&nak *iay6 9ziwne uczucie w 'iersi byo (e&yn) na&zie(). tote Ele$ c roni (e (ak *,$" Na'enio tre2ci) (e$o ycie. u'i3kszyo (e" Bonstatowa ze z&u*ienie*. e w obecno2ci We$i cay o&&zia rozkwita. *ieni si3 kolora*i i nie usyc a tylko &late$o. e oni""" 'rzy(a>nili si3" Co 'raw&a Ele$ wi&ywa () bar&zo rza&ko i na(wye( 'rzelotnie" Par3 &ni te*u robia *u (eszcze (e&n) trans?uz(3" +oz*awiao si3 'rzy(e*nie. ale (u nie tak swobo&nie (ak wte&y. a 'oza ty* 'rzy 'iel3$niarkac " Bie&y2 c cia si3 st)& wyrwa- za wszelk) cen3. a teraz. $&y leczenie &obie$ao ko8ca. al *u byo o'uszcza- sz'ital" W =sz17ereku nie *a We$i" #ak to b3&zie6 ty$o&niac ci)$n3o $o

9zi2. w nie&ziel3. nie *,$ (e( s'otka-" 9zie8 by cie'y. soneczny. nieruc o*e 'owietrze zasty$o w oczekiwaniu u'au: Ele$ wysze& na &w,r i w&yc a()c to rozleniwia()ce. z$3stniae cie'o usiowa sobie wyobrazi-. (ak ona s'3&za nie&ziel3" Co robi6 Porusza si3 teraz os'ale. nie tak (ak &awnie(. nie *aszerowa ener$icznie 'o obrane( 'roste(" ;ze& 'owoli i ostronie. cz3sto 'rzysia&a na awce. a (e2li bya wolna. to nawet ka& si3. eby o&'ocz)-" +,wnie i &zi2 wl,k si3 'rze& siebie os'ale. z$arbiony. w niec lu(nie roz'i3ty* szla?roku. co c wil3 'rzystawa. za&ziera $ow3 i 'atrzy na &rzewa" #e&ne 'okryy si3 (u *o&) zieleni). inne &o'iero wy'uszczay 'ierwsze listki. a &3by nie *iay (eszcze ')czk,w" Wszystko byo 1 takie &obre5 Z zie*i. bez&>wi3cznie i nie wia&o*o kie&y. $3sto wysun3y si3 (3zyczki trawy. tu i ,w&zie tak &ue. e $&yby nie 2wiea wiosenna zielono2-. *ona by (e wzi)- za zeszoroczne" Na (e&ne( z ale(ek. w so8cu. Ele$ u(rza ;zuubina" ;zuubin sie&zia na lic e( awce bez o'arcia. sie&zia na bio&rac . wyc ylony nieco &o 'rzo&u i nieco &o tyu. zaciska()c r3ce *i3&zy kolana*i" Na te( ustronne( aweczce. w ostryc zwieszon) $ow) wy$l)&a (ak uosobienie s*utku i roz'aczy" Ele$ c 3tnie by si3 &o nie$o 'rzysia&: nie *ia (eszcze okaz(i 'o$a&a- z ty* czowiekie*. a c cia to zrobi-. bo (eszcze z a$ru wie&zia. e kto *ilczy 1 *a na(wi3ce( &o 'owie&zenia" Pa*i3ta te w)czenie si3 ;zuubina &o k,tni i (e$o nieoczekiwane ws'arcie: bar&zo $o to u(3o" Mi*o to 'ostanowi o*in)- awk3: /ta*0 zrozu*ia i nauczy si3 szanowa- 2wi3te 'rawo czowieka &o sa*otno2ci" Nie *,$ naruszy- te$o 'rawa" Przec o&zi wi3c obok. ale wolniutko. ko'a czubkie* buta $ru&ki wiru. $ot,w &asi3 za'rosi-" ;zuubin &ostrze$ buty i 'owi,& 'o nic wzrokie* &o $,ry" ;'o(rzenie *ia obo(3tne. 'o 'rostu re(estrowa zna(o*) twarz: /% a. ley*y w te( sa*e( sali0" < Ele$ 'rzesze& (eszcze &wa kroki. zani* usysza z tyu ni to 'ytanie. ni to 'ro'ozyc(3: 1 =si)&zie 'an6 ;zuubin *ia na no$ac wos,w" Ele$ zawr,ci i usia& o& niec cenia 1 e niby co za r,nica: c o&zi-. sie&zie-. 'rosz3 bar&zo. *o$3 usi)2-" nie zwycza(ne sz'italne laczki. ale &o*owe wysokie ba*bosze. w kt,ryc *ona byo s'acerowa-" #e$o $ow3 z&obiy rza&kie k3'ki szaryc s*u$ac 2wiata i cienia. ze

M,$ oczywi2cie z *ie(sca rzuci- ;zuubinowi o&'owie&nie 'ytanko 1 klucz. $&y 'o o&'owie&zi o& razu roz$ryza si3 cae$o czowieka. ale za'yta tylko: 1 % wi3c 'o(utrze. %leksie(u Lili''yczu6 < bez o&'owie&zi wie&zia. e 'o(utrze" Caa sala wie&ziaa" Po(utrze ;zuubin sze& na o'erac(3" Na(wanie(sze w 'ytaniu byo to: /%leksie(u Lili''yczu0 1 w sali nikt ani razu nie zwr,ci si3 tak &o *ilcz)ce$o ;zuubina" 7eraz (e&nak roz*awiali &wa( weterani" 1 7rzeba si3 'o$rza- na soneczku ostatni raz 1 'rzekrzywi $ow3 ;zuubin" 1 Nie ostaaatni 1 'ocieszy base* Bosto$otow" % zerka()c z ukosa na ;zuubina 'o*y2la. e *oe (e&nak ostatni" ;zuubin sab. *ao (a& 1 *nie(. ni 'ozwala *u a'etyt: 'o (e&zeniu *ia b,le" Ele$ (u wie&zia. (aki to nowotw,r. tote s'yta: 1 % wi3c za&ecy&owali6 Zao) sztuczny o&byt z boku6 ;zuubin 2ci)$n) war$i (ak &o c*okni3cia i 'okiwa $ow)" Po*ilczeli" 1 % (e&nak rak rakowi nier,wny 1 'owie&zia ;zuubin 'atrz)c 'rze& siebie. a nie na Ele$a" 1 Nie *a te$o ze$o. co by nie wyszo na (eszcze $orsze" #este* w takie( sytuac(i. e ani lu&zio* 'owie&zie-. ani si3 ko$o 'ora&zi-" 1 7o tak (ak (a" 1 Nie. *,( 'rzy'a&ek (est znacznie $orszy" 7o (aka2 wy()tkowo 'onia()ca c oroba" Wy()tkowo obrzy&liwa" % co 'ote*6 E ile 'ozostan3 'rzy yciu 1 a to bar&zo w)t'liwe /o ile0 1 lu&zio* b3&zie 'rzykro sta- i sie&zie- koo *nie" Nikt nie 'o&e(&zie blie( ni na &wa kroki" % (e2li nawet. to z kolei *nie b3&zie 'rzykro: 'rzecie ten czowiek le&wo wytrzy*u(e. 'rzeklina *nie" !3&3 *usia trzy*a- si3 o& lu&zi z &aleka" Bosto$otow za*y2li si3. 'o$wiz&u()c leciutko 1 nie usta*i. lecz 'rzez zaci2ni3te z3by" 1 Wie 'an. tru&no (est si3 licytowa-. ko*u ci3e(" 7o tru&nie(sze ni 'rzec walanie si3 sukcesa*i" Wasne nieszcz32cie ci)y na(bar&zie(" #a na 'rzyka& *,$by* 'owie&zie-. e *iae* wy()tkowo nieu&ane ycie" %le sk)& *a* wie&zie-. czy 'an nie *ia (eszcze ci3sze$o6 #ak *o$3 to oceni-6 1 Niec 'an nie ocenia. bo si3 'an 'o*yli 1 ;zuubin o&wr,ci $ow3 i 'o'atrzy na Ele$a z bliska swy*i zbyt wyrazisty*i okr)$y*i ocza*i o 'rzekrwionyc biakac " 1 Na(ci3sze ycie *a() wcale nie ci. kt,rzy ton) w *orzu. aru() 'o& zie*i) albo 'oszuku() wo&y na 'ustyni" Na(ci3sze ycie *a czowiek. kt,ry wyc o&z)c co &zie8 z &o*u wali za ka&y* raze* $ow) o ?utryn3 1 bo za niska""" Pan. o ile &obrze zrozu*iae*. walczy. a 'ote* sie&zia. tak6

1 7ak" % o'r,cz te$o 1 nie uko8czye* stu&i,w" Nie zostae* o?icere*" < 'rzebywa* na wieczny* zesaniu 1 Ele$ nie skary si3. 'o 'rostu wylicza z zastanowienie*" 1 < *a* raka" 1 No. 'o& ty* wz$l3&e* (este2*y kwita" % co &o reszty. *o&y czowieku""" 1 9o &iaba. (aki ta* ze *nie /*o&y czowiek06 =waa 'an. e ycia nie zna*. 2wiata nie wi&ziae*6 1 """ Co &o reszty. to 'owie* 'anu tak: z$o&a. *ia 'an tru&ne ycie. ale 'rzyna(*nie( nie *usia 'an ka*a-5 Nie *usia si3 'an 'aszczy-5 7o bar&zo wiele" Pana aresztowano 1 a nas za'3&zano na zebrania. eby szczu- na takic (ak 'an5 Pana skazano 1 a *y *usieli2*y na sto()co oklaskiwa- wyroki" Nie. eby to tylko oklaskiwa- 1 *usieli2*y )&a-. /)&a-0 rozstrzelania5 Pa*i3ta 'an. (ak 'isano w $azetac 6 /Na wie2- o tyc bez'rzyka&nyc 'o&yc knowaniac cay nar,& (ak (e&en *)""" 0 Czy 'an wie. (aka (est cena te$o /(ak (e&en *)06 Lu&zie s) 'rzecie r,ni. zu'enie r,ni i na$le 1 /(ak (e&en *)05 Blaska-. klaska-. r)czki wye(. (eszcze wye(. eby wszyscy wi&zieli. zwaszcza 'rezy&iu*5 Bto nie c ce y-6 Ba&y c ce5 Bto by 'rzeciw6 Bto za'rotestowa6 F&zie s) teraz ci lu&zie6 #e2li kto2 wstrzy*u(e si3 o& $osu 1 nie. nie (est 'rzeciw. sk)&e5 wstrzy*u(e si3 o& $osu 'o&czas $osowania na& wnioskie* o rozstrzelanie czonk,w Pro*'art]: /Niec si3 wytu*aczy50 1 krzycz) w sali" 1 /Niec si3 wytu*aczy50 Wsta(e. w $ar&le *u zasyc a: /E& rewoluc(i u'yn3o (u &wana2cie lat. uwaa*. e *ona znale>- inne s'osoby ukr,cenia""" 0 % a(&ak5 %$ent5 Po'lecznik5 Nast3'ne$o &nia 1 notateczka &o FP=5 < 1 na cae ycie5 ;zuubin wykona ten straszny s'iralny ruc szy() i okr3ny 1 $ow)" Wyc ylony &o 'rzo&u i &o tyu wy$l)&a (ak wielki nies'oko(ny 'tak na &r)ku" Bosto$otow stara si3 by- obiektywny: 1 %leksie(u Lili''yczu. to loteria: wszystko zaley o& losu. (aki si3 wyci)$nie" Wy na naszy* *ie(scu te byliby2cie *3czennika*i. *y na waszy* 1 taki*i sa*y*i kon?or*ista*i" Lu&zio* taki* (ak 'an byo ci3ko. bo 1 rozu*ieli" Pr3&ko zrozu*ieli" %le ci. kt,rzy w to na'raw&3 wierzyli. s'ali s'oko(nie" Mieli krew na r3kac . lecz nie czuli si3 winni. bo 1 nie rozu*ieli" ;zuubin 'osa *u *ia&)ce s'o(rzenie" 1 % kto w to wierzy65 1 Na 'rzyka& (a" Prze& wo(n) z Linlan&i)" 1 <lu wierzyo6 <lu nie rozu*iao6 Pan by s*arkacze*. *ia 'an 'rawo nie rozu*ie-" % inni6 Co 1 cay nar,& ra'te* z$u'ia6 Nie wierz35 9awnie(. (ak &zie&zic 'rze*awia z $anku. to c o'i tylko u2*iec ali si3 'o& w)se* 1 $a&a( sobie z&r,w5 Po cic u. bo &zie&zic

'atrzy" % 'okoni- si3 1 a (ake. wszyscy (ak (e&en *)5 Czy z te$o wynika. e wierzyli &zie&zicowi6 Bi* *usi by- czowiek. eby w to wierzy-6 1 ;zuubin w'a&a w coraz wi3ksze roz&ranienie" Nalea &o te$o ty'u lu&zi. kt,ryc twarze 'o& w'ywe* silne( e*oc(i z*ienia() si3 nie &o 'oznania" 1 Wszyscy 'ro?esorowie. wszyscy inynierowie stali si3 na$le szko&nika*i i sabotaysta*i 1 a czowiek wierzy6 Na(le'si &ow,&cy okazu() si3 sz'ie$a*i (a'o8sko1nie*iecki*i 1 a on wierzy6 ;tara leninowska $war&ia to krwawi z&ra(cy. a on wierzy6 Wszyscy (e$o 'rzy(aciele i zna(o*i to wro$owie lu&u on wierzy6 Bi* wi3c. za 'rze'roszenie*. (est taki czowiek &urnie*6 Cay nar,& ska&a si3 z sa*yc &urni,w6 Pan wybaczy. ale co to. to nie5 Nar,& (est *)&ry 1 c ce y-" 9ue naro&y kieru() si3 zasa&): wszystko 'rzetrwa- 1 i ocale-" % $&y istoria stanie na& $robe* ka&e$o z nas i s'yta: ki* by ten czowiek6 1 b3&zie*y *ie- &o wyboru (e&n) z trzec 'uszkinowskic *oliwo2ci: W nasz wiek nikcze*ny cnota $inie: Czowiek ywio,w (est (e&ynie 7yrane*. z&ra(c) albo wi3>nie*5 Ele$a 'rzeszy &reszcz" Nie zna tyc stro?. ale bya w nic 'raw&a. kt,ra za'ieraa &ec w 'iersi" % ;zuubin 'o$rozi *u 'alce*: 1 Wi&zi 'an6 9urni,w nie wy*ieni. c o- wie&zia. e te si3 tra?ia()" Nie. nie 'ozostawiono na* czwarte( *oliwo2ci" W wi3zieniu nie sie&ziae*. tyrane* nie bye*. wi3c""" +ozkaszla si3. balansu()c &o 'rzo&u i &o tyu" 1 < takie ycie uwaa 'an za le(sze o& swo(e$o. tak6 Ci)$le w strac u. ale teraz *a* &o2-" Bosto$otow 1 te z$i3ty. te c wie()c si3 w 'rz,& i w ty 1 sie&zia na aweczce (ak nastroszone 'taszysko" Na zie*i uko2nie czerniay ic cienie z 'o&wini3ty*i no$a*i" 1 Nie. %leksie(u Lili''yczu. zbyt surowo 'an os)&za" Za ostro" Za z&ra(c,w uwaa* tyc . kt,rzy 'isali &onosiki. wyst3'owali (ako 2wia&kowie" 7akic s) *iliony" Na &w,c . trzec skazanyc *usi 'rzy'a&a- (e&en &onosiciel 1 'rosty rac unek. no i (u 'an *a *iliony" %le nawet *iliony 1 to (eszcze nie wszyscy" % 'an zalicza &o z&ra(c,w wszystkic bez wy()tku" 7o &late$o. e (est 'an wzburzony" Puszkina te 'onioso" #e2li w czasie burzy wiatr a*ie &rzewa. a traw3 'rzy$ina &o zie*i 1 to co. trawa z&ra&zia &rzewa6 Ba&y &ba o wasne ycie" ;a* 'an 'owie&zia. e &la s'oeczno2ci na(wanie(sza (est zasa&a 'rzetrwania"

;zuubin z*arszczy ca) twarz. tak z*arszczy. e ust 'rawie nie byo wi&a-. a oczy cakie* znikn3y" Na *ie(scu $aek ocznyc ?a&owaa si3 zaci2ni3ta sk,ra" +oz'rostowa () i uni,s 'owieki" Nie z*ienia si3 t3cz,wka barwy tytoniu w siatce czerwonyc yek. ale oczy 'atrzyy (a2nie(. (ak u*yte: 1 % wi3c instynkt sta&ny 'o&niesiony &o ran$i cnoty5 L3k 'rze& osa*otnienie*" 4eby tylko nie znale>- si3 'oza kolektywe*" Nawiase* *,wi)c. to nic nowe$o" #u w ^_< wieku Lrancis !acon wysun) tak) teori3 1 teori3 i&oli" 7wier&zi. e lu&zie nie s) skonni kierowasi3 wasny* &o2wia&czenie*. lecz 'o&'orz)&kowywa- si3 r,ny* konwenanso*. bo tak wy$o&nie(" Wa2nie te konwenanse sta() si3 i&ola*i. (ak (e nazwa !acon" ;) wi3c i&ole (askini""" Powie&zia /i&ole (askini0 i Ele$ wyobrazi sobie (askini3: o$nisko. 'eno &y*u. &zikusy 'iek) *i3so. a w $3bi stoi niebieskawy boek" 1 """ i&ole teatru""" <&ole w teatrze6 F&zie6 W ?oyer6 Na kurtynie6 Nie. racze( na 'lacu 'rze& teatre*. na skwerze" 1 % co to s) i&ole teatru6 1 <&ole teatru to cu&ze ar$u*enty. na kt,re 'owou(e si3 czowiek. $&y *,wi o czy*2. cze$o sa* nie &o2wia&czy" 1 E. to si3 cz3sto z&arza5 1 Czase* &otyczy to cze$o2. co czowiek sa* 'rzey. ale wy$o&nie( *u wierzyinny* ni sa*e*u sobie" 1 7akic te zna*""" 1 <&ole teatru to take bezkrytyczna wiara w osi)$ni3cia i ar$u*enty nauki" #e&ny* sowe* cu&ze b3&y. kt,re &obrowolnie uzna(e*y za wasne" 1 9obre5 1 Ele$ by wniebowzi3ty" 1 Cu&ze b3&y. kt,re &obrowolnie uzna(e*y za wasne5 7ak" 1 < i&ole rynku" E. to byo na(atwie(sze5 F3sty tu* na rynku. a 'ona& tu*e* $,ru(e alabastrowy i&ol" 1 <&ole rynku 1 to b3&y wynika()ce z wza(e*nyc zwi)zk,w *i3&zy lu&>*i w s'oeczno2ci" Czowiek 'a&a ic o?iar). $&y o$, 'osu$u(e si3 'o(3cia*i s'rzeczny*i z rozu*e*" Na 'rzyka&: wr,$ lu&u5 Nie nasz5 Z&ra(ca5 1 i wszyscy si3 o& takie$o o&suwa()"

Nerwowy* wy*ac iwanie* r)k ws'iera ;zuubin swo(e wywo&y 1 i zn,w 'rzy'o*inao to ko2lawe. niez&arne 'r,by wzlotu 'taka. 'o kt,re$o skrzy&ac c lasn3y rozwarte noyce" Mocno 'rzy$rzewao w 'lecy cakie* niewiosenne (u so8ce: (eszcze nie &away cienia bezlistne $a3zie. (eszcze zieleniay ka&a z osobna. nie zwiera()c si3 w szu*i)cy $)szcz" #eszcze niebo nie zbielao o& u'au 'ou&nia i b3kit 'rze2witywa *i3&zy strz3'a*i 'rze'ywa()cyc 'o ni* oboczk,w" ;zuubin nie &ostrze$a te$o i z 'alce* wzniesiony* na& $ow) 'erorowa: 1 % na& wszystki*i i&ola*i 1 niebo strac u5 ;zare. 'oc *urne. ci3kie 1 niebo strac u5 Na 'ewno 'an wi&zia. (ak czase* wieczore* bez a&ne( burzy na'ywa() takie szaro1czarne. niskie i '3kate c *ury. za'a&a() cie*no2ci. 2wiat sta(e si3 'onury. nie'rzy(azny i czowiek 'ra$nie tylko (e&ne$o: sc roni- si3 w bez'ieczny* *urowany* &o*u. 'o& &ac e*. znale>- si3 blisko 'ieca i ro&ziny" Przez &wa&zie2cia 'i3- lat ye* 'o& taki* niebe* 1 i uratowao *nie tylko to. e *ilczae* i $i)e* si3 (ak trawa" Milczae* 'rzez &wa&zie2cia 'i3- lat. a *oe nawet &wa&zie2cia osie*. *ilczae* ze strac u o on3. ze strac u o &zieci. ze strac u o wasne $rzeszne ciao" Lecz ona u*ara" Ciao stao si3 workie* $,wna. kt,re b3&zie teraz wy'ywa- 'rzez rurk3 w boku" % &zieci wyrosy na lu&zi bez serca. sa* nie wie*. &lacze$o" < (e2li *o(a c,rka zaczyna na$le 'isa- listy. wa2nie 'rzysze& trzeci 1 nie tuta(. &o &o*u5 1 trzeci list w ci)$u &w,c lat. to tylko &late$o. e or$anizac(a 'arty(na 'olecia (e( /unor*owa-0 stosunki z o(ce*. rozu*ie 'an6 % syn nie &osta takie$o 'olecenia""" Nastroszony. z krzaczasty*i brwia*i. 'o'atrzy na Ele$a i Ele$ zrozu*ia na$le. ki* by ;zuubin 1 by szalony* *ynarze* z /+usaki05 /#aki ta* ze *nie *ynarz5 #este* krukie*50 1 ;a* nie wie* 1 *oe te &zieci tylko *i si3 'rzy2niy6 Moe w o$,le ic nie *iae*6 Niec *i 'an 'owie 1 czy czowiek to (e&ynie kawa &rewna6 !o tylko (e*u *oe by- wszystko (e&no. czy ley sa*o. czy z inny*i kawaka*i &rewna" % (a y(3 tak. e (e2li strac3 'rzyto*no2-. u'a&n3. u*r3. to nikt *nie nie zna(&zie. a&en s)sia& nie za(rzy5 % *i*o to 1 niec 'an suc a5 1 Wcze'i si3 w ra*i3 Ele$a (akby w obawie. e ta*ten $o nie usyszy 1 a *i*o to ci)$le *a* si3 na baczno2ci. ci)$le si3 bo(35 7e$o. co 'owie&ziae* w sali. ni$&y by* si3 nie o&way 'owie&zie- u siebie. w Bokan&zie5 %ni w 'racy5 7eraz roz*awia* z 'ane* tylko &late$o. e 'o(utrze i&3 'o& n," %le 'rzy 2wia&kac 1 nie roz*awiaby*5 Za nic5 Wi&zi 'an. &o cze$o *nie &o'rowa&zili""" % 'rzecie uko8czye* aka&e*i3 rolnicz)" % 'ote* wyszy kurs *aterializ*u istoryczne$o i &ialektyczne$o" !ye* wyka&owc) 1 w

sa*e( Moskwie""" Po (aki*2 czasie zacz3y 'a&a- &3by" W aka&e*ii rolnicze( u'a& Muraow" 9ziesi)tkowano ka&r3 'ro?esorsk)" 7rzeba byo uzna- /b3&y06 =znae* (e5 7rzeba byo o&ci)- si36 E&ci)e* si35 #aki2 ta* 'rocent ocala" #a te" =cieke* w czyst) biolo$i3 1 znalaze* sobie zaciszn) 'rzysta85 Nie na &u$o" 7a* te zacz3y si3 czystki i to (akie5 Wszystkie kate&ry. wszystkie wy&ziay5 7rzeba o&&awyka&y 1 &obrze. zrezy$nowae* z wyka&,w5 Zostae* asystente*. z$o&zie* si3 byniczy*. zere*5 7aki *ilczek 1 z (ak) swa&) *,wi5 ;owa 'yn3y tak szybko. (akby kraso*,wstwo byo &la8 c lebe* 'owsze&ni*" 1 =suwano 'o&r3czniki wybitnyc uczonyc . z*ieniano 'ro$ra*y 1 1 &obrze. 'rosz3 bar&zo. b3&zie*y uczy- 'o nowe*u5 Za*iast anato*ii. *ikrobiolo$ii i neurolo$ii w'rowa&za si3 sa&ownictwo i teori3 i$noranckie$o a$rono*a 1 brawo. 'o'iera*. (este* za5 Nie. asystentura to &la was za &uo. *usicie zrezy$nowa- 1 z$o&a. rezy$nu(3. za(*3 si3 *eto&yk)" Nie. nie wystarcza 1 usuwa() *nie i z te$o stanowiska" 9obrze. zostan3 bibliotekarze*. bibliotekarze* w &alekie( Bokan&zie5 Po2wi3cie* wszystko. ale za to y(3. a *o(e &zieci 'oko8czyy stu&ia" % &o biblioteki 'rzyc o&z) 'ou?ne zalecenia: zniszczyksi)ki o 'seu&onauce $enetyce5 Zniszczy- ksi)ki takic to a takic autor,w5 Eburza- si3. 'rotestowa-6 % czy sa* 'rze& &wu&ziestu 'i3ciu laty nie $rz*iae* z kate&ry. e teoria wz$l3&no2ci to kontrrewolucy(ne bre&nie6 ;'orz)&za* wi3c 'rotok, zniszczenia. 'o&'is 'artor$a. 'o&'is 'rze&stawiciela wy&ziau s'ec(alne$o 1 i ko*isy(nie &o 'ieca5 Fenetyk35 Gstetyk35 Gtyk35 Cybernetyk35 %ryt*etyk35 #eszcze artowa. szalony kruk5 """ Po co o$niska na ulicac . 'o co ten nie'otrzebny e?ekt &ra*atyczny6 My to robi*y 'o cic utku. w k)ciku. &o 'iecyka. a 'iecyk cie'lutki. *io si3 'rzy ni* 'o$rza-""" 7ak *nie 'rzy'arli 1 'leca*i &o""" 'iecyka5 No. ale za to wyc owae* &zieci" Mo(a c,rka. re&aktorka $azety re(onowe(. na'isaa takie oto liryczne stro?y: Przebacze8 nie u*ie* 'rzebacza-5 ;wo(e$o broni3 &o ko8ca5 #e2li (u walczy- 1 to walczy-5 E(ciec6 Ma* wro$a. nie o(ca5 Poy szla?roka zwisay (ak bezsilne skrzy&a" 1 7a1a1a1k 1 tylko tyle *,$ 'owie&zie- Bosto$otow" 1 Panu te nie byo lekko" 1 No wa2nie 1 ;zuubin wysa'a si3. usia& s'oko(nie( i s'oko(nie( ci)$n) &ale(:

1 #ak 'an *y2li: sk)& te ka'rysy Kistorii6 #ak to si3 &zie(e. e (e&en i ten sa* nar,& w ci)$u &ziesi3ciu lat traci ca) ener$i3 s'oeczn). a te sa*e i*'ulsy. kt,re skaniay lu&zi &o bo aterstwa. na$le zaczyna() 'o'yc a- ic &o tc ,rzostwa6 Przecie (este* bolszewikie* o& tysi)c &ziewi3-set sie&e*naste$o roku" Z (ak) o&wa$) roz'3&zae* w 7a*bowie &u*3 eserowsko1*ie8szewick). c o- nie *ieli2*y nawet broni5 !rae* u&zia w wo(nie &o*owe(" W o$,le nie &bali2*y wte&y o ycie5 !yli2*y szcz32liwi. e *oe*y z$in)- za rewoluc(3 2wiatow)5 Co si3 z na*i stao6 #ak *o$li2*y si3 'o&&a-6 Co nas 'okonao6 ;trac 6 <&ole rynku6 No &obrze. (este* zwyky* szary* czowiekie*. ale Na&ie&a Bonstantinowna Bru'ska6 Co 1 ona nic nie wi&ziaa. nic nie rozu*iaa6 9lacze$o ona *ilczaa6 % 'rzecie (e&no (e( wyst)'ienie. nawet za cen3 ycia 1 ile by znaczyo &la nas wszystkic 5 Moe lu&zie by o'rzyto*nieli. za'arli si3. zebrali 1 i 'owstrzy*ali bie$ wy&arze86 % Er&oniki&ze6 Przecie to by orze5 Nie za*a $o ;zlisselbur$. nie za*aa kator$a 1 cze*u wi3c nie z&oby si3 na (e&no wyst)'ienie. na c ociaby (e&no (e&yne 'ubliczne wyst)'ienie 'rzeciwko ;talinowi6 Nie. oni woleli u*iera- w ta(e*niczyc okoliczno2ciac albo 'o'eniasa*ob,(stwo" Czy to (est *3stwo6 Niec *i 'an wytu*aczy5 1 %leksie(u Lili''yczu. (a 1 'anu6 #a6 +acze( 'an 1 *nie5 ;zuubin westc n) i s'r,bowa usi)2- inacze(" !olao i tak. i tak" <nteresu(e *nie co2 inne$o" Pan uro&zi si3 (u 'o rewoluc(i" %le 1 'ote* 'an sie&zia" < co 1 rozczarowa si3 'an &o soc(aliz*u czy nie6 Bosto$otow o&'owie&zia nieokre2lony* u2*iec e*" 1 ;a* nie wie*" 7a* czowiek tak &ostawa czase* w ko2-. e ze zo2ci r,ne rzeczy 'rzyc o&ziy *u &o $owy" ;zuubin uni,s sab) r3k3. kt,r) trzy*a si3 awki. i ci3ko o'ar () o ra*i3 Ele$a" 1 Mo&y czowieku5 Niec 'an nie 'o'enia te$o b3&u5 Cier'ia 'an. ycie 'ana nie oszcz3&zao. ale 'rosz3 nie &o'atrywa- si3 w ty* winy soc(aliz*u" C ce 'an czy nie. ale Kistoria o&rzucia ka'italiz* raz na zawsze5 1 7a*. u nas""" cz3sto &yskutowali2*y. e 'rywatna inic(atywa *a swo(e &obre strony" Datwie( si3 y(e. rozu*ie 'an6 Zawsze wszystko (est" Zawsze czowiek wie. $&zie co ku'i-" 1 7o &robno*ieszcza8skie rozu*owanie" Fos'o&arka 'rywatna (est elastyczna. ale (e( zalety to tylko *ar$ines5 #e2li 'rywatne( inic(atywy nie we>*ie si3 w elazne karby. zaczyna ksztatowa- lu&zi 1 &ra'iec,w. lu&zi $ie&y. bezwz$l3&nyc i nienasyconyc w swe( c ciwo2ci" Ba'italiz* roz'a&a si3 ekono*icznie. ale *oralnie (est (u tru'e*" E& &awna5 1 Wie 'an 1 Ele$ 'okr3ci $ow) 1 'raw&3 *,wi)c. c ciwyc i u nas 'eno" < to wcale nie 'rywaciarze"

;usznie5 r3ka coraz ci3e( o'ieraa si3 o ra*i3 Ele$a" M,wi*y: soc(aliz*" %le (aki6 My2leli2*y. e wystarczy z*ieni- syste* ekono*iczny 1 i o& razu z*ieni) si3 lu&zie" % 1 takie$o5 Wcale si3 nie z*ienili" Czowiek *a uwarunkowania biolo$iczne. z*iany *entalno2ci trwa() tysi)ce lat5 1 No to (aki *a by- soc(aliz*6 1 Wa2nie: (aki6 7o &o'iero za$a&ka5 M,wi si3. e /&e*okratyczny0. ale to o$,lna wskaz,wka. c arakteryzu(e nie istot3 soc(aliz*u. a (e&ynie ?or*3 (e$o realizac(i. ro&za( syste*u 'a8stwowe$o" 7o tylko in?or*ac(a. e nie b3&) stawia- 'o& 2cian3. lecz nie wy(a2nienie. na czy* *a by- bu&owany soc(aliz*" Nie na ob?ito2ci towar,w. bo (e2li lu&zie 'ozostan) by&l3ta*i. to roz&ra'i) i z*arnu() te towary" Nie *oe to by- te soc(aliz* o'arty na nienawi2ci. bo ycia s'oeczne$o nie zbu&u(esz na nienawi2ci" Bto2. kto 'rzez lata 'aa nienawi2ci). nie 'owie sobie: /;to'5 E& &zi2 'rzesta(3 nienawi&zi- i b3&3 tylko koc a-50 Nie. b3&zie na&al nienawi&zi-. szybko zna(&zie sobie nowy obiekt nienawi2ci" Nie zna 'an takie$o wiersza Kerwe$ a: Wir aben lan$ $enu$ $eliebt. Ele$ 'o&c wyci: " " =n& wollen en&lic assen5 @Mio2ci *ieli2*y (u &o2-. 'ra$nie*y nienawi&zi-5A 1 Pewnie. e zna*" Przerabiali2*y to w szkole" 1 No tak. uczyli2cie si3 w szkoac """ Przecie to straszne5 =czyli was sowo w sowo. a 'owinni zu'enie na o&wr,t: Wir aben lan$ $enu$ $e abt. un& wollen en&lic lieben5 @9o2-5 Nienawi2ci *a*y &o2-. 'ra$nie*y wreszcie koc a-5 9o &iaba z wasz) nienawi2ci)" C ce*y wreszcie koc a-5 1 7aki 'owinien by- soc(aliz*5 1 % wi3c c rze2ci(a8ski. tak6 1 &o*y2la si3 Ele$" 1 /C rze2ci(a8ski0 to zbyt u'roszczona inter'retac(a" Nie wyobraa* sobie. z ki* *iayby bu&owa- soc(aliz* 'artie. kt,re okre2la() si3 *iane* /c rze2ci(a8skic 0. w s'oecze8stwac rz)&zonyc nie$&y2 'rzez Kitlera i Mussolinie$o" F&y 7osto( w ko8cu ubie$e$o stulecia zacz) wciela- w ycie i&eay c rze2ci(a8stwa. okazao si3. e (e$o nauki w o$,le nie 'rzysta() o& rzeczywisto2ci" % (a by* 'owie&zia tak: wa2nie &la +os(i z naszy*i skruc a*i. s'owie&zia*i. bunta*i. z 9osto(ewski*. z 7osto(e*. z Bro'otkine* *oliwy (est tylko (e&en soc(aliz*: *oralny5 Bosto$otow z*arszczy brwi" 1 Co to (est /*oralny soc(aliz*06 Nie rozu*ie*" 1 7o bar&zo 'roste5 1 zn,w oywi si3 ;zuubin. ale bez te$o roz$or)czkowania. kt,re czynio $o 'o&obny* &o szalone$o *ynarza1kruka"

Wi&a- byo. e 'ra$nie za wszelk) cen3 'rzekona- Bosto$otowa" M,wi z naciskie*. &obitnie. tone* nauczyciela: 1 !u&owa- taki soc(aliz* 1 to ob(awi- 2wiatu s'oecze8stwo. w kt,ry* wszystkie 'rawa. stosunki i zasa&y b3&) wynika- z *oralno2ci i tylko z nie(5 Wszystkie kwestie 1 (ak wyc owywa- &zieci6 &o cze$o (e 'rzy$otowywa-6 na co ukierunkowa- wysiek &orosyc 6 czy* za()- ic czas wolny6 1 'owinny o'iera- si3 na *oralno2ci" !a&ania naukowe6 7ylko takie. kt,re nie 'rzynios) uszczerbku *oralno2ci. zwaszcza *oralno2ci ba&acza5 W 'olityce za$raniczne( 1 to sa*o5 Na 'rzyka& kon?likt o (ak)2 $ranic3: nie wolno *y2le- o 'restiu. a*bic(ac czy 'ot3&ze. lecz za&a- sobie 'ytanie: czy nasze 'osuni3cia s) *oralne6 1 G. to racze( nierealne" Moe za &wie2cie lat""" C wileczk35 1 zastanawia si3 Bosto$otow" 1 Cze$o2 tu nie rozu*ie*" Nic 'an nie *,wi o bazie *aterialne(" Co z ni)6 Przecie 'o&staw) (est $os'o&arka" 1 Po&staw)6 Zaley o& 'unktu wi&zenia" 7aki Wa&i*ir ;oow(ow rozwi(a cakie* 'rzekonu()c) teori3. e $os'o&ark3 *ona i naley bu&owa- na bazie *oralno2ci" 1 #ak to6 1 z&u*ia si3 Bosto$otow" 1 Na('ierw *oralno2-. a ',>nie( $os'o&arka6 1 7ak5 Pan. +os(anin. oczywi2cie nie czyta ;oow(owa6 Bosto$otow skrzywi si3" 1 % sysza 'an c ocia to nazwisko6 1 W 'u&le" 1 % Bro'otkina6 /Po*oc wza(e*na w2r,& lu&zi06 Bosto$otow zn,w si3 skrzywi" 1 No oczywi2cie. 'rzecie *a niesuszne 'o$l)&y. 'o co $o czyta-5 % Mic a(owskie$o 'an zna6 7e nie. rac(a: 'ot3'iony. zakazany. wyco?any z bibliotek""" 1 Bie&y *iae* czyta-6 1 z&enerwowa si3 Bosto$otow" 1 Cae ycie aru(3 (ak w,. a wszyscy tylko w k,ko: czytae26 Czytae26 W wo(sku nie wy'uszczae* o'aty z r)k. w a$rze te. na zesaniu 1 *otyka5 Bie&y *a* czyta-6 Lecz ;zuubin. nie suc a i 'erorowa &ale( z natc nion) twarz): 1 Eto na czy* 'ole$a soc(aliz* *oralny5 #e$o cele* nie 'owinno by- szcz32cie. bo /szcz32cie0 to tylko i&ol rynku. ale otwarto2- w stosunku &o innyc lu&zi" Zwierz3. kt,re 'oera z&obycz. te (est szcz32liwe. nato*iast otwarci w stosunku &o innyc *o$) bywy)cznie lu&zie5 7o na(wysza warto2-. (ak) *ona sobie wyobrazi-5

1 Nie. szcz32cie niec *i 'an zostawi5 1 stanowczo za'rotestowa Ele$" 1 Prosz3 *i zostawi- szcz32cie c ocia na te 'ar3 *iesi3cy. kt,re *a* 'rze& sob)5 !o (e2li nie 1 to 'o kie$o &iaba""" 6 1 ;zcz32cie to zu&zenie 1 resztka*i si 'rzekonywa ;zuubin" !y bar&zo bla&y" 1 Wyc owywae* &zieci. bye* szcz32liwy" % &zieci na'luy *i w &usz3" < &la takie$o szcz32cia 'raw&3 w 'iecu 'alie*. 'raw&35 %lbo tak zwane /szcz32cie 'rzyszyc 'okole80" Bt, *oe 'rzewi&zie-. co one uzna() za szcz32cie6 Bto roz*awia z ty*i 'rzyszy*i 'okolenia*i. kto 'yta. (aki* i&olo* b3&) o&&awa- cze2-6 Po(3cie szcz32cia (est zbyt wz$l3&ne. by szykowa- (e ko*u2 z $,ry i zawczasu" B)'i)c si3 w *leku i *io&zie wcale nie b3&zie*y szcz32liwi" % &ziel)c si3 ty*. cze$o braku(e 1 b3&zie*y5 < to (u &zi25 Nie *oe*y *y2le- wy)cznie o szcz32ciu i roz*naaniu si3. bo 'rzelu&ni*y zie*i3 i stworzy*y straszne s'oecze8stwo""" #ako2 >le si3 czu(3""" Musz3 si3 'ooy-""" 9o'iero teraz Ele$ zauway 2*ierteln) bla&o2- u*3czone( twarzy ;zuubina" 1 %leksie(u Lili''yczu. c o&>*y. o&'rowa&z3 'ana5 ;zuubin 'o&ni,s si3 z tru&e* i 'o*alutku 'owlekli si3 &o sali" C o- otoczeni wiosenn) niewako2ci). sa*i ci)yli ku zie*i. a ko2ci ic i ywe (eszcze ciao. i ubrania. i buty. i nawet le()cy si3 na nic stru*ie8 so8ca 1 wszystko 'rzy$niatao (ak brze*i3" ;zli w *ilczeniu. z*3czeni roz*ow)" % 'rzy sc o&kac tarasu. (u w cieniu 'awilonu. ;zuubin uni,s $ow3. 'o'atrzy na to'ole. na skrawek wiosenne$o nieba i 'owie&zia: 1 !yle nie u*rze- 'o& noe*" !o(3 si3""" #akiekolwiek by byo to ycie: 'ieskie. 'arszywe 1 a y- si3 c ce""" Weszli &o allu. owion3o ic zat3c e. 2*ier&z)ce 'owietrze" < wolno. sto'ie8 'o sto'niu zacz3li 'okonywa- sz'italne sc o&y" Ele$ s'yta: 1 %leksie(u Lili''yczu. 'rosz3 *i 'owie&zie-: to wszystko 'rze*y2la 'an 'rzez te &wa&zie2cia 'i3- lat. kie&y tak 'an ust3'owa. rezy$nowa6 1 7ak" =st3'owae* 1 i *y2lae* 1 nieobecny*. sabn)cy* $ose* o&'owie&zia ;zuubin" 1 Ciskae* ksi)ki &o 'ieca 1 i roz*y2lae*" C, (a6 Za swo() *3k3" Za z&ra&3" Czy nie zasuye* c o- na o&robin3 *y2li6 Rozdzia %rz"dzie!%" dr#$i 4eby wszystko tak &obrze znane. 'o stokro-. na wylot. na wskro2 znane *o$o sta- si3 na$le czy*2 zu'enie nowy* i obcy* 1 te$o 9oncowa nie bya w stanie 'o()-" E& trzy&ziestu

lat za(*owaa si3 c oroba*i innyc . 'ona& &wa&zie2cia lat 'rzesie&ziaa 'rze& ekrane* rent$ena. o&czytywaa z&(3cia. czytaa w ba$alnyc . 'rzeraonyc oczac . 'or,wnywaa swo(e &o*ysy z wynika*i analiz. szukaa 'otwier&zenia w literaturze ?ac owe(. 'isaa artykuy. s'ieraa si3 z kole$a*i. 'rzekonywaa 'ac(ent,w 1 i z roku na rok wzrastaa (e( lekarska 'ewno2- siebie. nieo*ylno2- s)&,w i 'rzekonanie o suszno2ci teorii *e&yczne(" Liczya si3 etiolo$ia. 'ato$eneza. ob(awy. 'rzebie$ c oroby. tera'ia. rokowania. 'ro?ilaktyka 1 za2 o'ory. w)t'liwo2ci. obawy i l3ki 'ac(ent,w. c o- zrozu*iae i $o&ne ws',czucia (ako 'rze(awy lu&zkie( sabo2ci. nie *iay a&ne$o znaczenia i z 'unktu wi&zenia lo$iki nie *o$y by- brane 'o& uwa$3" 9o &zi2 wszystkie lu&zkie ciaa byy &oka&nie takie sa*e. nie o&bie$ay o& wzorca z atlasu anato*iczne$o" Nie r,niy si3 ani ?iz(olo$i) czynno2ci. ani ?iz(olo$i) &ozna8. za2 wszelkie o&c ylenia o& nor*y zna(&oway 'rzekonu()ce wytu*aczenie w 'racac na(wyszyc autorytet,w *e&ycznyc " < na$le. w ci)$u kilku &ni. (e( wasne ciao znalazo si3 'oza ty* 'recyzy(ny* i niezawo&ny* syste*e*. w z&erzeniu z zie*i) okazao si3 (e&ynie workie* 'eny* narz)&,w 1 narz)&,w. z kt,ryc ka&y la&a c wila *,$ zac orowa-. rozkrzycze- si3 z b,lu" W ci)$u tyc kilku &ni wszystko wywr,cio si3 na o'ak i c ocia 'ozornie byo takie sa*o (ak &awnie(. stao si3 zatrwaa()co obce i nieznane" Bie&y2. $&y (e( syn by (eszcze *ay. o$l)&ali we &w,(k3 obrazki: zna(o*e 'rze&*ioty 1 cza(nik. yka. krzeso 1 narysowane 'o& niety'owy* k)te*. z*ieniay si3 nie &o 'oznania" < (ak wte&y 'rze&*iot,w na obrazkac . tak teraz nie 'otra?ia roz'ozna- 'rzebie$u wasne( c oroby i o&nale>- swo(e$o *ie(sca w (e( leczeniu" Nie *iaa (u siy z&olne( 'okierowa- 'rocese* leczenia 1 bya roz&y$otany* k3bkie* 'rzeraenia" Pierwsza *y2l o c orobie z$niota ()" Pierwsze c wile oswa(ania si3 z c orob) byy nie &o wytrzy*ania: wali si3 cay 2wiat. wali si3 cay 'orz)&ek rzeczy" #eszcze za ycia *usiaa o'u2ci- *3a. syna. c,rk3. 'rac3 1 c o- wa2nie 'raca *iaa teraz 'rzetoczy- si3 'o nie( i 'rzez ni)" W (e&ne( c wili trzeba byo wyrzec si3 wszystkie$o. co ska&ao si3 na ycie. a 'ote* snu()c si3 (ak bla&ozielony cie8. &u$o (eszcze nie wie&zie-: u*rze czy 'owr,ci &o 2wiata ywyc " 4ycie na 'oz,r nie &ostarczao (e( a&nyc ra&o2ci. a&nyc (a2nie(szyc c wil 1 'raca i z*artwienia. 'raca i z*artwienia 1 a teraz okazywao si3. (ak cu&owne byo to ycie. (ak roz'aczliwie nie c ciao si3 $o utraci-5 Nie&ziela nie bya (u &la nie( nie&ziel). a (e&ynie 'rzy$otowywanie* wasnyc wn3trzno2ci &o (utrze(sze$o ba&ania"

W 'onie&ziaek. 'i3tna2cie 'o &ziesi)te(. z$o&nie z obietnic) z(awi si3 w $abinecie 9or*i&ont 7ic onowicz" 7owarzyszya *u Wiera Fan art oraz asystentka" Z$asili 2wiato i usie&li. eby 'rzyzwyczai- wzrok &o cie*no2ci" Lu&*ia %?anas(ewna rozebraa si3 i stan3a za ekrane*" !ior)c o& 'iel3$niarki kubek 'ynu kontrastowe$o rozlaa $o niez&arnie: (e( r3ka 1 ta sa*a r3ka. kt,ra. obleczona $u*ow) r3kawiczk). tu. w ty* $abinecie. tak 'ewnie u$niataa brzuc y 'ac(ent,w 1 &raa" Zacz3y si3 zna(o*e czynno2ci 1 naciskanie. *i3toszenie. ob*acywanie. 'o&noszenie r)k. o&&yc a- 1 nie o&&yc a-" Ba&li () na leance i robili z&(3cia 'o& r,ny*i k)ta*i" Pote* trzeba byo 'oczeka-. a 'yn kontrastowy wy'eni 'rzew,& 'okar*owy: rent$en nie *,$ *ie- 'rzesto(u i asystentka 'rzy(*owaa 'rzez ten czas kole(nyc we(2- za ekran. 'i- roztw,r baru i czeka- na nowe z&(3cia" !a&anie o&bie$ao o& ustalone$o wzorca: za*iast sku'ione( ciszy. 'rzerywane( zwi3zy*i 'olecenia*i. bez 'rzerwy syc a- byo Erieszczienkowa" 4artowa ze swoic *o&yc 'o*ocnic. z Lu&*iy %?anas(ewny. z siebie" E'owia&a. (ak za czas,w stu&enckic wy'roszono $o z sali w *o&y* 'o&,wczas MCK%1cie za niestosowne zac owanie na 're*ierze /Wa&cy cie*no2ci0: %ki* tak naturalistycznie s*arka i 'rzewi(a onuce. e 9or*i&ont wraz z (e&ny* z 'rzy(aci, zacz) $wiz&a-" 9o &zi2 1 o'owia&a &ale( 1 b3&)c w Moskwie unika MCK%71u w obawie. e *o$) $o roz'ozna- i zn,w wyrzuci- za &rzwi" Wszyscy starali si3 &uo *,wi-. eby za'eni- *3cz)c) cisz3 w 'rzerwac wyra>nie z*uszaa si3 &o tyc 'o$a&uszek. *iaa suc e i 2ci2ni3te $ar&o" % 'rzecie Lu&*ia %?anas(ewna sa*a te$o c ciaa5 Wyciera()c usta 'o wy'iciu roztworu 'owt,rzya (eszcze raz: 1 Nie. 'ac(ent nie 'owinien za &uo wie&zie-5 Zawsze tak uwaaa* i teraz te tak uwaa*5 Bie&y zaczniecie ustala- &ia$noz3. wy(&3 na korytarz" Przystali na to i Lu&*ia %?anas(ewna kilkakrotnie wyc o&zia. usiu()c znale>- sobie (akie2 za(3cie 1 'oroz*awia- z laboranta*i. uzu'eni- istorie c oroby: s'raw byo *n,stwo. ale w o$,le nie *o$a si3 skoncentrowa-" < zn,w woali () &o $abinetu 1 i sza z na&zie() w o*ocz)cy* sercu. e *oe zobaczy rozra&owane twarze. a Wieroczka Fan art obe(*ie () z ul$) i 'o$ratulu(e" Nic takie$o nie nast)'io. znowu zaczynay si3 ba&ania. 'olecenia i o$l3&ziny" Wykonu()c te 'olecenia. z 'rzyzwycza(enia analizowaa (e i wyci)$aa wasne wnioski" *i3&zy o$l)&anie* kole(nyc serii z&(3-" 9oncowa wie&ziaa. e robi) to ze wz$l3&u na ni): Fan art 'ac(ent,w" Lu&*ia %?anas(ewna 'r,bowaa (e( 'o*,c. ale nie 'otra?ia si3 sku'i- i nie 'o*o$a" < zn,w *usiaa

1 C yba (u wie*. co 'o&e(rzewacie 1 wyrwao si3 (e( *i*o woli" Zrozu*iaa. e 'o&e(rzewa() nowotw,r 'rzy we(2ciu &o o)&ka 1 na($orsze u*ie(scowienie. $&y o'erac(a wy*a$aaby cz32ciowe$o otwarcia klatki 'iersiowe(" 1 %le Lu1&oczko5 1 ucza w cie*no2ci Erieszczienkow" 1 ;a*a 'ani wie. e wst3'ne roz'oznanie to (eszcze nic 'ewne$o" #e2li 'ani c ce. to zaczeka*y trzy *iesi)ce. wte&y b3&zie wia&o*o na 'ewno" No co. zaczeka*y6 1 E nie. &zi3ku(35 Na(wi3ksze$o z&(3cia. kt,re zrobili 'o& koniec &nia. te nie c ciaa obe(rze-" ;kulona. sie&ziaa bezra&nie na krze2le 'o& (askraw) la*') i czekaa na konkluz(3 Erieszczienkowa 1 na sowa. na &ecyz(e 1 byle nie na &ia$noz35 1 % wi3c. szanowna koleanko 1 yczliwie ci)$n) Erieszczienkow 1 o'inie z$ro*a&zonyc tu znako*ito2ci s) 'o&zielone" M,wi. a s'o& kanciastyc brwi 'atrzy i 'atrzy na z&enerwowanie Lu&*iy %?anas(ewny" Po ki* (ak 'o ki*. ale 'o stanowcze( i twar&e( 9oncowe( *ona si3 byo s'o&ziewa- wi3ksze( o&'orno2ci w $o&zinie 'r,by" #e( zaskaku()co szybkie zaa*anie si3 (eszcze raz utwier&zio Erieszczienkowa w 'rzekonaniu. e czowiek ws',czesny (est zu'enie bezra&ny w obliczu 2*ierci" 1 % kto wy&a na(surowszy wyrok6 1 usiowaa zaartowa- 9oncowa" @Miaa na&zie(3. e 1 nie on555" 1 Pani /c,reczki0" 7ak (e 'ani wyc owaa" #a (este* wi3kszy* o'ty*ist) 1 k)ciki ust &r$n3y leciutko. lecz bar&zo yczliwie" Fan art sie&ziaa bla&a. (akby &ia$noza &otyczya (e( sa*e(" 1 9zi3ku(3 1 9oncowe( nieco ulyo" 1 <""" co6 <le razy z taki* sa*y* wstrzy*anie* tc u 'o /i0 czekali na (e( &ecyz(3 'ac(enci 1 i &ecyz(a ta zawsze o'ieraa si3 na rac(onalnyc $rozy kry si3 w ty* kr,ciutki* westc nieniu" 1 No c,. Lu&oczko 1 us'oka(a Erieszczienkow" 1 Hwiat (est 'een nies'rawie&liwo2ci" F&yby 'ani nie bya /nasza0. o&&aliby2*y 'ani) c irur$o*. c irur&zy co2 by ta* ciac n3li. co2 by wyci3li" 7o tacy nie$o&ziwcy. e zawsze zabiera() co2 na 'a*i)tk3" Wyci3liby i byoby wia&o*o. kto *a rac(3" %le 'ani (est /nasza0" W Moskwie. w instytucie ra&iolo$ii. te s) nasi 1 Lenoczka. ;ierioa" % oto nasza 'ro'ozyc(a: niec 'ani (e&zie &o Moskwy5 No (ak6 Po(e&zie 'ani6 Za'ozna() si3 z nasz) &ia$noz). sa*i rzuc) kalkulac(ac . na cy?rac . zawsze by to lo$iczny. bezna*i3tny i 'recyzy(ny wniosek" < &o'iero teraz z&aa sobie s'raw3. (aki bez*iar

okie*" <* wi3ce( o'inii. ty* le'ie(" % nawet $&yby trzeba byo kra(a- 1 to ta* s) le'si s'ec(ali2ci" W Moskwie wszystko (est le'sze. no nie6 @Powie&zia: / F&yby trzeba byo kra(a-0" % wi3c &o'uszcza inn) ewentualno2-6 Moe obe(&zie si3 bez o'erac(i6 % *oe *ia na *y2li. e (e&nak""" 7o $orze(""" A 1 % wi3c 1 'owie&ziaa 9oncowa 1 o'erac(a (est na tyle sko*'likowana. e nie &a si3 (e( 'rze'rowa&zi- tu. na *ie(scu6 1 %le sk)&5 1 obruszy si3 Erieszczienkow" 1 Powie&ziae* tylko to. co 'owie&ziae*5 Prosz3 nie &oszukiwa- si3 !,$ wie cze$o5 Po 'rostu zaatwi*y 'ani""" co2 w ro&za(u 'rotekc(i" % (e2li *i 'ani nie wierzy 1 wskaza st, 1 'rosz3 'o'atrze- na z&(3cia5 #akie to 'roste5 Wystarczy wyci)$n)- r3k3 1 i wie&zie-5 1 Nie. nie 1 o&wr,cia wzrok o& z&(3cia" 1 Nie c c3" =stalili. co i (ak" Poroz*awiali z naczelny*" 9oncowa 'o(ec aa &o wy&ziau z&rowia" 7a* 1 o &ziwo 1 bez a&nyc kt,ry* 'rze'racowaa &wa&zie2cia lat" 9obrze wie&ziaa. co robi. ukrywa()c swo(e nieszcz32cie: wystarczy. e 'owiesz (e&ne( osobie 1 i koniec. rusza nie'owstrzy*ana lawina wy&arze8 i nic (u nie zaley o& ciebie" Wszystkie wi3zi. )cz)ce () z nor*alny* ycie*. 'ozornie tak *ocne. tak wieczne 1 rway si3 i '3kay (u nie z &nia na &zie8. lecz z *inuty na *inut3" 7aka niezb3&na. taka niezast)'iona 1 *iaa (u zast3'stwo" 7ak kurczowo trzy*a*y si3 zie*i 1 a 'rzecie nic nas na nie( nie trzy*a5 Po c, byo zwleka-6 #u we 2ro&3 sza na sw,( ostatni obc ,& w asy2cie Wiery Fan art. kt,re( 'rzekazywaa obowi)zki or&ynatora o&&ziau ra&iolo$ii" Ebc ,& zacz) si3 rano. a 'otrwa 'rawie &o obia&u" W'raw&zie 9oncowa &arzya Wieroczk3 Fan art 'eny* zau?anie*. a Fan art wie&ziaa o 'ac(entac tyle sa*o co 9oncowa. ale $&y 'rzec o&zia obok swoic c oryc ze 2wia&o*o2ci). e wr,ci tu nie wcze2nie( ni za *iesi)c. a *oe nawet w o$,le nie wr,ci 1 'o raz 'ierwszy w ci)$u tyc &ni wzi3a si3 w $ar2-" E&zyskaa r,wnowa$3 i z&olno2- lo$iczne$o *y2lenia" #eszcze rano *iaa za*iar (ak na(szybcie( 'rzekaza- s'rawy i wr,ci- &o &o*u 'akowa- si3: teraz cakowicie 'oc on3a () 'raca" 7ak 'rzywyka &o &ecy&owania. e i &zi2 nie *o$a o&e(2- o& 'ac(enta bez oceny rokowa8 na na(bliszy *iesi)c: (ak b3&zie 'rzebie$a- c oroba. (akie 2ro&ki trzeba b3&zie zastosowa-. (akie *o$) wyst)'i- ko*'likac(e" C o&zia 'o salac 'rawie tak (ak &awnie( i byy to 'ierwsze $o&ziny ul$i w tyc strasznyc &niac " korowo&,w zaatwia zezwolenie na wy(az& i skierowanie &o Moskwy" < na$le okazao si3. e wa2ciwie nic (e( (u nie trzy*a w *ie2cie. w

Eswa(aa si3 z nieszcz32cie*" % r,wnocze2nie sza (ak $&yby 'ozbawiona 'rawa wykonywania zawo&u. (ak z&yskwali?ikowana za (aki2 niewybaczalny czyn. o kt,ry* na szcz32cie (eszcze nie 'oin?or*owano 'ac(ent,w" !a&aa. oceniaa. wy&awaa &ys'ozyc(e. 'atrzya na 'ac(entk3 'ozornie rzeczowy* wzrokie*. lecz 'o 'lecac s'ywa lo&owaty stru*yczek strac u. e 'rzecie nie wolno (e( wyrokowa- o yciu i 2*ierci innyc lu&zi. bo za kilka &ni sa*a b3&zie lee- w sz'italny* ,ku r,wnie bezra&na. o$u'iaa i niec lu(na (ak te kobiety i czeka-. co 'owie&z) starsi i *)&rze(si" < ba- si3 b,lu" < by- *oe narzeka-. e trzeba byo i2- &o inne$o sz'itala" < 'o&e(rzewa-. e >le () lecz)" < (ak o na(wyszy* szcz32ciu *arzy- o 'rozaiczny* 'rawie noszenia wasne( 'ia*y i wracania na noc &o wasne$o &o*u" Wszystko to c wila*i *)cio *y2l. 'araliowao wol3 i nie 'ozwalao si3 skoncentrowa-" % Wiera Bornil(ewna bez cienia ra&o2ci 'rzy(*owaa na siebie brze*i3. kt,re$o nie c ciaa za tak) cen3" W o$,le zreszt) nie c ciaa" ;owa /*a*a0 nie byo &la nie( 'usty* &>wi3kie*" Wiera 'ostawia na(bar&zie( 'esy*istyczn) &ia$noz3. 'rzewi&ywaa o'erac(3. kt,re( Lu&*ia %?anas(ewna. osabiona skutka*i wieloletnie$o 'rzebywania w 'obliu a'arat,w rent$enowskic . *o$a 'o 'rostu nie wytrzy*a-" Wiera sza teraz za 9oncow) i *y2laa. e *oe to (u ostatni raz 1 a ',>nie( 'rzez wiele lat b3&zie c o&zi- w2r,& ,ek i co &zie8 bole2nie ws'o*ina- t3. kt,ra uczynia z nie( lekarza" < ukra&kie* ocieraa zy" % 'rzecie 'owinna &zi2 by- szcze$,lnie sku'iona. eby wszystko za'a*i3ta-. nicze$o nie 'rze$a'i-. za&a- wszystkie niezb3&ne 'ytania 1 bo oto 'o raz 'ierwszy braa na siebie 'en) o&'owie&zialno2- za te ', setki istnie8 lu&zkic i o& &zi2 nikt (u nie *,$ (e( 'o*,c" ;tra'ione i roztar$nione c o&ziy tak a &o 'ou&nia" Na('ierw obeszy sale kobiece" Pote* zba&ay le)cyc na korytarzu" < oczywi2cie 'rzystan3y 'rzy ;ib$atowie" <le wysiku woyy w ratowanie te$o s'oko(ne$o 7atara5 % wy$ray (e&ynie kilka *iesi3cy zwoki" C, to zreszt) byy za *iesi)ce5 4aosna we$etac(a w cie*ny* i zat3c y* k)cie korytarza" Br3$osu' nie 'o&trzy*ywa (u ;ib$atowa. a tylko &wie silne r3ce. zaoone za 'leca*i" Cay* (e$o 2wiate* bya s)sie&nia sala. $&zie *,$ 'osie&zie- i 'osuc a-. o czy* roz*awia() 'ac(enci: cay* 2wiey* 'owietrze* 1 to. co na'yn3o 'rzez lu?cik z &ru$ie$o ko8ca korytarza: cay* niebe* 1 su?it"

Lecz nawet za to aosne ycie. w kt,ry* nie 'ozostao nic o'r,cz zabie$,w. k,tni salowyc . sz'italne$o (e&zenia i $ry w &o*ino 1 nawet za to ycie z $ni()cy*i 'leca*i &zi3koway na obc o&ac u*3czone oczy ;ib$atowa" < 'o*y2laa 9oncowa. e $&yby z*ierzy- siebie nie wasn) *iar). a *iar) ;ib$atowa 1 to bya szcz32liwy* czowiekie*" % ;ib$atow (u sk)&2 wie&zia. e Lu&*ia %?anas(ewna o'uszcza klinik3" Patrzyli na siebie (ak 'okonani. lecz wierni so(usznicy. kt,ryc za c wil3 roz&zieli bat zwyci3zcy" /Wi&zisz. ;zara? 1 *,wiy oczy 9oncowe( 1 zrobia* wszystko co byo w *o(e( *ocy" % teraz te (este* ranna i 'a&a*" 0 /Wie*. *atko 1 o&'owia&ay oczy 7atara" 1 Zaw&zi3cza* ci wi3ce( ni te(. kt,ra *nie uro&zia" % ratowa- ci3 1 nie *o$3" 0 Z %c *a&ane* wszystko byo w znako*ity* 'orz)&ku: w 'or3 wykryty 'rzy'a&ek. tera'ia z$o&na z teori). wyniki 'otwier&za() suszno2- teorii" Po&liczyy )czn) &awk3 'ro*ieniowania i Lu&*ia %?anas(ewna ozna(*ia: 1 Wy'isu(e*y ci35 Powinna 'owie&zie- to rano. eby siostra o&&ziaowa *iaa czas 'rzynie2- (e$o *un&ur z 'rzec owalni. ale i teraz %c *a&an za'o*ina()c o kuli 'o'3&zi na 'arter &o Mity" Nie wytrzy*aby tu ani c wili &ue( 1 &zi2 wieczore* w stary* *ie2cie czekali na nie$o 'rzy(aciele" Wa&i* te wie&zia. e 9oncowa 'rzekazu(e o&&zia i wy(e&a &o Moskwy" % &owie&zia si3 tak: wczora( wieczore* 'rzysza &e'esza o& *a*y 1 &o nie$o i &o Lu&*iy %?anas(ewny" Ma*a zawia&a*iaa. e zoto koloi&owe wysano (u &o ic kliniki" Wa&i* o& razu 'oku2tyka na &," 9oncowa bya w wy&ziale z&rowia. ale Wiera Bornil(ewna wie&ziaa o &e'eszy. 'o$ratulowaa Wa&i*owi i za'oznaa $o z Gll) +a?aiown). ra&iolo$ie*. kt,ra *iaa 'rze()- leczenie. $&y tylko zoto &otrze na *ie(sce" Pote* 'rzysza z$n3biona 9oncowa. 'rzeczytaa &e'esz3 i c o- wyra>nie nieobecna *y2la*i. 'r,bowaa wyrazira&o2- z te$o 'owo&u" Wczora( Wa&i* cieszy si3 (ak &ziecko. nie *,$ zasn)-. ale na& rane* o$arn) $o nie'ok,(: kie&y to zoto na&e(&zie6 F&yby wy&ano (e *a*ie &o r)k wasnyc 1 byoby (u &zi2" <le czasu za(*ie trans'ort6 7rzy &ni6 7y&zie86 7y* 'ytanie* 'rzywita Wa&i* obie lekarki. 1 Na &niac 5 Eczywi2cie na &niac 5 1 za'ewnia Lu&*ia %?anas(ewna"

@Wie&ziaa co2 nieco2 o tyc /&niac 0: 'a*i3taa 'rzy'a&ek. $&y na o'akowaniu wysyane$o 're'aratu (aka2 'anienka za*iast /riaza8ski0 na'isaa /kaza8ski0. a w *inisterstwie 1 bez *inisterstwa ani rusz5 1 kto2 'rzeczyta: /kazac ski0 i 'rzesyka zaw3&rowaa &o %*a1%ty" A Co te *oe zrobi- z czowiekie* &obra wia&o*o2-5 7e sa*e czarne oczy. tak ostatnio 'os3'ne. byszczay teraz na&zie(). te sa*e s'ierzc ni3te i zasty$e w krzywy* $ry*asie usta wy'rostoway si3 i o&*o&niay. a cay Wa&i* 1 o$olony. czy2ciutki. sc lu&ny. u'rze(*y 1 (a2nia (ak solenizant. o& rana obsy'ywany 'rezenta*i" #ak *,$ tak u'a2- na &uc u. tak osabi- wol3 'rzez ostatnie &wa ty$o&nie5 Przecie wola 1 to ratunek. wola 1 to wszystko5 7eraz 1 wy2ci$555 7eraz liczyo si3 tylko (e&no: eby zoto z&)yo 'rzeby- trzy tysi)ce kilo*etr,w szybcie( ni 'rzerzuty te trzy&zie2ci centy*etr,w" Zoto zlikwi&u(e 'rzerzut w 'ac winie" Zoto zabez'ieczy or$aniz*" No$a6 No c,. ostatecznie *ona () 'o2wi3ci-" % *oe zoto s'owo&u(e co?ni3cie si3 nowotworu 1 czy (akakolwiek nauka (est w stanie o&ebraczowiekowi wiar36 1 i wyleczy nawet no$36 7o. e wa2nie on 'owinien 'ozosta- 'rzy yciu. byo oczywiste. s'rawie&liwe i lo$iczne" % *y2l o ty*. eby 'o$o&zi- si3 ze 2*ierci). &a- si3 za$ry>- te( czarne( 'anterze bya $u'ia. niska5 W 'o*ieniu swe$o talentu artowa 'rzekonanie. e 1 b3&zie y-. b3&zie y-. b3&zie y-5 Przez ', nocy roz'ierao $o ra&osne 'o&niecenie. nie s'a. wyobraa sobie. co si3 &zie(e z oowiany* 'o(e*nikie* ze zote*: czy (e&zie w wa$onie 'ocztowy*6 % *oe wa2nie zaa&owano 'o(e*nik &o sa*olotu6 Moe (u leci6 Przenika wzrokie* trzy tysi)ce kilo*etr,w nocne( cie*no2ci i 'ona$la. 'ona$la. by $ot,w wzywa- na 'o*oc anioy. $&yby anioy istniay" Po&czas obc o&u 'o&e(rzliwie obserwowa zac owanie obu lekarek" Nic nie *,wiy. nicze$o nie *,$ wyczyta- z ic twarzy. ale 1 ob*acyway" Eb*acyway co 'raw&a nie tylko w)trob3 i wy*ieniay (akie2 z&awkowe uwa$i. lecz Wa&i* bacznie 2le&zi. czy ba&a() w)trob3 &ue( ni inne cz32ci ciaa" @Wi&ziay. (aki to s'ostrze$awczy i nieu?ny 'ac(ent. tote bez a&ne( 'otrzeby ba&ay nawet 2le&zion3. ale (e&yny* cele* ic &ociekliwyc 'alc,w bya w)troba" A W a&en s'os,b nie z&oayby 'o*in)- +usanowa: czeka na swo() s'ec(aln) 'orc(3 uwa$i" Estatnio 'atrzy na tute(szyc lekarzy znacznie askawszy* okie*: c o- nie byli to

zasueni i utytuowani s'ec(ali2ci. ale *i*o wszystko wyleczyli $o" Fula na szyi zrobia si3 *aa i 'aska. 'rawie (e( nie czu" Pewnie o& sa*e$o 'ocz)tku nie byo to nic 'owane$o" 1 % wi3c. towarzyszki 1 ozna(*i lekarko* 1 r,bcie sobie co c cecie. ale (a (este* (u z*3czony" Pona& &wa&zie2cia zastrzyk,w" Moe (u wystarczy. co6 % *oe braby* (e w &o*u6 Mi*o czterec trans?uz(i *ia ?ataln) *or?olo$i3. a twarz tak ,t) i wyn3&znia). e nawet tiubietie(ka na $owie s'rawiaa wraenie za &ue(" 1 % w o$,le to &zi3ku(3. towarzyszki 1 'rzyzna uczciwie +usanow" Lubi uznawawasne b3&y" 1 Wyleczyy2cie *nie 1 i &zi3ku(3" 9oncowa wykonaa nieokre2lony ruc $ow)" Nie ze skro*no2ci. nie ze z*ieszania: 'o 'rostu &late$o. e +usanow nie wie&zia. co *,wi" Przerzuty atakoway inne $ruczoy" 7ylko o& te*'a ic wzrostu zaleao. czy 'rzey(e na(bliszy rok" Zreszt) tak sa*o (ak ona" We &w,(k3 ze wszystkic si u$niatay $o 'o& 'ac a*i i w okolicac na&obo(czykowyc " +usanow a st3ka. tak *ocno to robiy" 1 Przecie ta* nic nie *a5 1 za'ewnia" !y absolutnie 'ewien. e o& 'ocz)tku tylko nie'otrzebnie $o straszono" Nie zaa*a si3 (e&nak. zni,s wszystko. wszystko wytrzy*a" Niezo*no2-. kt,r) w sobie o&kry. na'awaa $o szcze$,ln) &u*)" 1 7y* le'ie(" 7rzeba (e&nak *ie- si3 na baczno2ci. towarzyszu +usanow. i stale obserwowa- or$aniz* 1 'ouczaa 9oncowa" 1 9a*y wa* (eszcze (e&en zastrzyk. *oe &wa. i wy'isze*y" % (e2li co2 zauwaycie. to natyc *iast 1 &o nas" Natyc *iast5 < co *iesi)c 1 na kontrol3" +a&o2nie 'o&niecony +usanow wie&zia (e&nak swo(e: te obowi)zkowe kontrole to tylko ?or*alno2-. ot. eby za'eni- o&no2ne rubryki. < niezwocznie 'osze& &o tele?onu 'rzekaza- ro&zinie ws'ania) wia&o*o2-" Nast3'ny by Bosto$otow" Czeka na obc ,& z *ieszany*i uczucia*i: niby $o tu uratowali. a r,wnocze2nie (akby wyko8czyli" Mi,& wy*ieszano z &zie$cie* tak &oka&nie. e ani z(e2-. ani osi 'os*arowa-" Bie&y Wiera Bornil(ewna 'o&c o&zia &o nie$o sa*a. zawsze bya We$) i c oroz*awiali wy)cznie o c orobie. 'atrzy na ni) uszcz32liwiony" Nie wia&o*o &lacze$o wybaczy t3 krzyw&3. kt,r) z lekarsk) su*ienno2ci) wyrz)&zaa (e$o ciau" Wbrew sa*e*u sobie uzna (e( 'rawo &o te$o ciaa i s'rawiao *u to 'rzy(e*no2-" % na obc o&ac zawsze 'ra$n) 'o$aska- &robne &onie We$i albo 'otrze- o nie *or&) (ak 'ies"

9zi2 (e&nak 'rzysza z 9oncow). w &o&atku tak byy 'oc oni3te swo() *e&ycyn). e Ele$ 'oczu si3 obraony" 1 No (ak ta*6 1 s'ytaa 9oncowa sia&a()c na ,ku" % We$a staa za (e( 'leca*i i u2*iec aa si3 leciutko" Zn,w o$arn3a () ?ala nieuniknione( yczliwo2ci 1 kie&y wi&ziaa Ele$a. *usiaa si3 &o nie$o u2*iec n)-" 9zi2 'rzyc o&zio (e( to z tru&no2ci)" 1 Nie za &obrze 1 'owie&zia Bosto$otow znuony* $ose*" Prze&te* lea ze zwieszon) $ow). ale teraz 'rzeni,s si3 na 'o&uszk3" 1 Bie&y si3 rusza*. to 2ciska *nie tu""" w 2r,&'iersiu" Czu(3. e za &uo (u te$o leczenia" Ma* &o2-" Prosz3 *nie wy'isa-" M,wi zu'enie obo(3tnie. bez &awne$o aru. (ak o s'rawie &otycz)ce( ko$o2 inne$o i zbyt oczywiste(. eby si3 na& ni) &ue( rozwo&zi-" 9oncowa nie o'onowaa. te bya z*3czona" 1 #ak 'an sobie yczy" %le leczenia nie zako8czyli2*y" Ebe(rzaa sk,r3 w *ie(scac na2wietlania" ;k,ra kate$orycznie &o*a$aa si3 o&'oczynku" Po zako8czeniu zabie$,w *o$o si3 (eszcze 'o$orszy-" 1 Na&al *a 'o &wa zabie$i &ziennie6 1 s'ytaa" 1 #u 'o (e&ny* 1 o&'ara Fan art" @Powie&ziaa takie zwycza(ne sowa: /#u 'o (e&ny*0. ale zabrz*iao to tak czule. e na sercu *usiao zrobi- si3 cie'le(5A 9ziwne ywe nici. (ak &u$ie kobiece wosy. o*otay () i zwi)zay z ty* 'ac(ente*" < tylko ona o&czuwaa b,l. $&y wyci)$ay si3 i rway. tylko ona 1 on nie" 7a*te$o &nia. $&y &owie&ziaa si3 o nocnyc sc a&zkac z Zo(). *iaa wraenie. e wyrywano (e( cay 'ukiel" 7ak. wte&y 'owinna bya z ty* sko8czy-" !olesne szar'ni3cie 'rzy'o*niao o znane( zasa&zie: *3czy>ni szuka() *o&szyc . a nie r,wie2nic" Za'o*niaa. e (e( czas *in). *in)" Pote* (e&nak Ele$ tak ostentacy(nie szuka okaz(i. eby () s'otka-. tak c ciwie suc a (e( $osu. tak ser&ecznie 'atrzy i roz*awia5 < niteczki1wosy 'o (e&ny*. 'o (e&ny* zn,w zacz3y s'l)tywa- ic ze sob)" Czy* byy te niteczki6 Czy*2 nie'o(3ty* i bezsensowny*" La&a &zie8 *ia wy(ec a- 1 i elazna r3ka b3&zie $o trzy*a- w *ie(scu za*ieszkania" Przy(e&zie &o'iero wte&y. $&y znowu *u si3 'o$orszy. $&y tra?i w ob(3cia 2*ierci" % (e2li wyz&rowie(e 1 nie 'rzy(e&zie w o$,le" Ni$&y" 1 <le &osta sinestrolu6 1 &o'ytywaa si3 Lu&*ia %?anas(ewna"

1 Wi3ce(. ni 'otrzeba 1 ubie$a()c Wier3 Bornil(ewn3 nie'rzy(a>nie burkn) Bosto$otow" 1 Na cae ycie wystarczy5 W innyc okoliczno2ciac Lu&*ia %?anas(ewna nie &arowaaby takie( c a*skie( re'liki i raz1&wa ustawiaby $o (ak trzeba" 9zi2 (e&nak nie zna(&owaa w sobie &awne( ener$ii i oc oty 1 le&wo wytrzy*ywaa obc ,&" % 'ozbawiona swe( ?unkc(i. e$na()c si3 z ni). nie *o$a nie 'rzyzna- Bosto$otowowi rac(i" 7era'ia bya rzeczywi2cie barbarzy8ska" 1 C c3 'anu co2 'ora&zi- 1 'owie&ziaa 'o(e&nawczo i tak. eby inni nie syszeli" 1 Niec si3 'an nie 2'ieszy z zaka&anie* ro&ziny" #eszcze 'rzez wiele lat b3&zie si3 'an *usia obe(2- bez""" 'enowarto2ciowe( ro&ziny" Wiera Bornil(ewna s'u2cia oczy" 1 Niec 'an we>*ie 'o& uwa$3. e 'a8ski 'rzy'a&ek by bar&zo zanie&bany" !ar&zo" Przy(ec a 'an 'rawie za ',>no" Wie&zia Bosto$otow. e s'rawy *a() si3 kie'sko. ale $&y usysza to o& sa*e( 9oncowe( 1 zatkao $o" 1 nno taak 1 wy*a*rota" Znalaz (e&nak 'ociesza()c) *y2l: 1 Z t) ro&zin)""" Bo*en&antura *nie 'rzy'ilnu(e" 1 Wiero Bornil(ewno. 'rosz3 kontynuowa- tezan i 'entaksil" % tak w o$,le b3&zie*y *usiay 'u2ci- $o na o&'oczynek" Wie 'an co. Bosto$otow. zrobi*y tak: 'rze'isze*y 'anu za'as sinestrolu na trzy *iesi)ce. *ona $o ku'i- w a'tece. ku'i 'an 1 i b3&zie leczy- si3 w &o*u" #e2li nie *a kto robi- 'anu zastrzyk,w. to &ostanie 'an w tabletkac " Bosto$otow c cia (e( 'rzy'o*nie-. e 'o 'ierwsze 1 nie *a a&ne$o &o*u. 'o &ru$ie 1 nie *a 'ieni3&zy. a 'o trzecie 1 nie (est taki* &urnie*. eby 'o'enia- cic e sa*ob,(stwo" Miaa (e&nak tak zie*ist) i z*3czon) twarz. e nic nie 'owie&zia" Na ty* zako8czy si3 obc ,&" Przybie$ %c *a&an: wszystko zaatwione. siostra 'osza 'o (e$o *un&ur" #eszcze &zi2 b3&zie 'i- z koleka*i5 % 'a'ierek &ostanie (utro" !y 'o&niecony. *,wi $o2no i szybko 1 ni$&y $o taki* nie wi&zieli" Porusza si3 tak s'rawnie. tak wawo. (akby w o$,le nie s'3&zi tu &w,c *iesi3cy" Po& $3sty* czarny* (eykie*. 'o& *azutowo1czarny*i brwia*i 'on3y oczy. 'i(ane )&z) ycia. ciao rwao si3 &o te$o ycia 1 za 'r,$. (u. teraz. natyc *iast5 %c *a&an zacz) 'akowa- rzeczy. rzuci to. 'obie$ 'o'rosi-. eby 'ozwolono *u z(e2- obia& wcze2nie(. na 'arterze"

% Bosto$otow 'osze& na na2wietlanie" Czeka. 'ote* lea 'o& la*'). 'ote* wy(rza na taras s'raw&zi-. &lacze$o (est tak 'oc *urno" Na niebie k3biy si3 szybkie szare c *ury. a za ni*i 'eza zu'enie ?ioletowa. zwiastu()ca ulew3" !yo (e&nak bar&zo cie'o i *,$ s'a2- tylko wiosenny &eszcz" ;'acer o&'a&a. tote Ele$ wr,ci &o sali" #u na korytarzu usysza &ono2ny $os 'oruszone$o %c *a&ana: 1 4arcie &osta() le'sze ni onierze. sowo &a(35 1 No 1 nie $orze(5 Przy&zia 1 kilo &wie2cie5 F,wne* trzeba by ic kar*i-5 % 'racowa- 1 nie 'racu()5 7ylko &o zony &o'rowa&zisz 1 o& razu roza) si3. c owa() 'o k)tac i 2'i)5 Cay &zie85 Bosto$otow cic o stan) w &rzwiac " %c *a&an. $ot,w &o wy(2cia. z w3zekie* w $ar2ci. wy*ac u()c woln) r3k). byska()c biay*i z3ba*i. ko8czy ostatni) o'owie2-" W sali nie byo (u Le&eraua. ?ilozo?a. ;zuubina" W ic obecno2ci %c *a&an (ako2 ni$&y nie *,wi o tyc s'rawac " 1 < nie 'racu()6 Nic nie bu&u()6 1 nie 'o&nosz)c $osu s'yta Bosto$otow" 1 Nic a nic6 W zonie nie *a a&ne( bu&owy6 1 No. bu&u() 1 s'eszy si3 troc 3 %c *a&an" 1 %le >le bu&u()" ;abo bu&u()" 1 Mo$liby2cie i* 1 'o*,c""" 1 (eszcze cisze(. (akby sabn)c 'owie&zia Bosto$otow" 1 Nasza robota 1 karabin. ic robota 1 o'ata5 1 &ziarsko o&'ali %c *a&an" Ele$ 'atrzy na twarz swo(e$o ws',towarzysza nie&oli. (ak $&yby wi&zia $o 'ierwszy raz w yciu. albo nie 1 (ak $&yby 'rzez wiele lat wi&zia $o wy)cznie w kouc u. z karabine*" C o- u*ysowo na 'ozio*ie $ry w &o*ino. %c *a&an by 'rostolini(ny i absolutnie szczery" #e2li 'rzez &ziesi)tki lat nie wolno *,wi- 'raw&y 1 zaskle'ia() si3 lu&zkie *,z$i i tru&nie( zrozu*ie- ro&aka ni Mars(anina" 1 9lacze$o tak *,wisz6 1 nie ust3'owa Bosto$otow" 1 Lu&zi kar*i- $,wne*6 Zaartowae2. tak6 1 Wcale nie artowae*5 Eni 1 to nie lu&zie5 Wcale nie lu&zie5 1 z $or)cy* 'rzekonanie* za'ewnia %c *a&an" Mia na&zie(3. e Bosto$otow *u uwierzy tak sa*o (ak 'ozostali suc acze" Wie&zia w'raw&zie o zesaniu Ele$a. ale nie wie&zia o 1 a$rze" Bosto$otow zerkn) na ,ko +usanowa" Zastanawia si3. &lacze$o +usanow nie sta(e 'o stronie %c *a&ana. ale ta*te$o 'o 'rostu nie byo w sali" 1 < 'o*y2le-. e uwaae* ci3 za onierza" % ty w ta1a1a1ki* wo(sku suye2""" 1 ci)$n) Bosto$otow" 1 !erii suye2. tak6

1 Nie zna* a&ne( !erii5 1 rozzo2ci si3 i 'oczerwienia %c *a&an" 1 Bto ta* na $,rze rozkazu(e 1 nie wie*. *o(a rzecz 1 wykona-5 Przysi3$3 ska&ae* 1 i suye*5 7obie kazali 1 ty te suye25 Rozdzia %rz"dzie!%" %rze&i 7a*te$o &nia lun) &eszcz" < la 'rzez ca) noc. a wiatr wia coraz zi*nie(szy. we czwartek na& rane* sy'n3o nawet *okry* 2nie$ie* i wszyscy. kt,rzy 'rze'owia&ali wiosn3 i otwierali okna 1 1 Bosto$otow. oczywi2cie5 1 za*ilkli" % 'o 'ou&niu 2nie$ sto'nia. &eszcz usta. wiatr ucic 1 i zrobio si3 tylko 'oc *urno. zi*no i nieruc o*o" Wieczore* za2 o& zac o&u rozwara si3 w niebie w)ska zota szczelina" % w 'i)tek rano. kie&y wy'isywano +usanowa. niebo eks'lo&owao czy2ciutki* b3kite* bez na(*nie(sze( c *urki. a 'oranne so8ce o& razu zacz3o osusza- rozle$e kaue na as?alcie i 2cieki wy&e'tane na ukos 'rzez trawniki" 1 Po'atrz. (ak) *a* cza'eczk3" Nowiutk). w 'aseczki5 1 Pasza5 Pasza5 1 &obie$ z tyu czy(2 $os" Ebe(rzeli si3" Borytarze* o& strony c irur$ii sze& Czay( Wy$l)&a (ak zwykle kwitn)co i &ziarsko. nawet cera stracia niez&rowy. ,tawy o&cie8" 7ylko sz'italna 'ia*a i laczki 'rzy'o*inay. e (est 'ac(ente*" Pawe Nikoa(ewicz wesoo u2cisn) *u &o8 i 'owie&zia: 1 Ba'a. a oto bo ater sz'italne$o ?rontu 1 'ozna(cie si35 4o)&ek *u wyci3li. a on tylko si3 2*ie(e5 Wita()c si3 z Ba'itolin) Matwie(ewn) Czay( z $rac() stukn) 'i3ta*i i 'rzekrzywi $ow3 1 ni to artobliwie. ni to z uszanowanie*" 1 Pasza. zostaw *i sw,( tele?onik5 7ele?onik. Pasza5 1 terkota Czay(" Pawe Nikoa(ewicz u&a. e *ocu(e si3 z kla*k) i nie syszy" ;y*'atyczny ten Czay(. ale to czowiek z inne( s?ery. inne$o 'okro(u i racze( nie wy'a&ao utrzy*ywa- z ni* kontakt,w towarzyskic " +usanow zastanawia si3. (ak taktownie o&*,wi-" Wyszli na taras i Czay( o& razu zauway *oskwicza" Dawrik w)czy (u silnik" Czay( otaksowa auto wzrokie* i nawet nie s'yta: /7wo(e60. tylko rzuci: 1 #aki 'rzebie$6 1 Nie *a (eszcze 'i3tnastu tysi3cy" 1 7o cze*u o'ony takie yse6 1 Bie'ska (ako2-""" 7ak si3 u nas 'racu(e"""

1 Zaatwi- ci nowe6 1 Na'raw&3 *oesz zaatwi-6 Maksi*5 1 Nie *a s'rawy5 Za'isz sobie *,( tele?on5 No. za'isu(5 1 szturc a +usanowa 'alce* w 'ier2" 1 Bie&y *nie st)& wy'isz) 1 zaatwi3 w ci)$u ty$o&nia5 = *nie (ak w banku5 Nie byo si3 co zastanawia-5 Wyrwa Pawe Nikoa(ewicz kartk3 z notesika i na'isa na nie( nu*ery obu swoic tele?on,w 1 &o*owe$o i subowe$o" 1 W 'orz)&eczku5 !3&zie*y w kontakcie5 1 e$na si3 Maksi*" Ma(ka usia&a obok Dawrika. ro&zice usa&owili si3 z tyu" 1 !3&zie*y ku*'la*i5 1 obiecywa Maksi* na 'oe$nanie" 7rzasn3y &rzwiczki" 1 !3&zie*y y-5 1 woa Maksi* z r3k) uniesion) w $e2cie /rot?rontu0" 1 No6 1 e$za*inowa Ma(k3 Dawrik" 1 Co teraz robi-6 Za'ala-6 1 Nie5 na('ierw s'raw&zi-. czy nie stoi na bie$u 1 recytowaa Ma(ka" +uszyli. rozbryz$u()c kaue. skr3cili za r,$ 'awilonu orto'e&ii" Hro&kie* as?altowe( &ro$i sze& nie2'iesznie tyczkowaty 'ac(ent w szary* szla?roku i w wo(skowyc butac " 1 9ale(. 'ostrasz $o 'orz)&nie5 1 z&)y 'owie&zie- Pawe Nikoa(ewicz" Dawrik oc oczo nacisn) klakson" 7yczkowaty o&skoczy $watownie i o&wr,ci si3" Dawrik &o&a $azu i 'rze*kn) o &ziesi3- centy*etr,w o& nie$o" 1 M,wie* na nie$o 1 E$o(e&" F&yby2cie wie&zieli. co to za nie'rzy(e*ny i zawistny ty'5 Ba'a. ty $o zreszt) wi&ziaa26 1 Nie *a si3 co &ziwi-5 1 westc n3a Ba'a" 1 Pasik. sa* wiesz: $&zie szcz32cie. ta* zawi2-" F&zie szcz32cie $o2ci. ta* 'eno zaz&ro2ci" 1 Wr,$ klasowy 1 burcza +usanow" 1 W innyc okoliczno2ciac """ 1 7o trzeba $o byo 'rze(ec a-. cze*u kazae2 tylko tr)bi-6 1 2*ia si3 Dawrik i na c wil3 o&wr,ci $ow3" 1 %ni *i si3 wa roz$l)&a-5 1 'rzerazia si3 Ba'itolina Matwie(ewna" +zeczywi2cie. sa*oc o&e* rzucio" 1 %ni *i si3 wa kr3ci- $ow)5 1 'owt,rzya Ma(ka i wybuc n3a &>wi3czny* 2*iec e*" 1 Ma*o. a (a *o$36 1 < kr3cia $ow) to w 'rawo. to w lewo" 1 Nie 'ozwol3 *u wozi- &ziewczyn. b3&zie *ia za swo(e5 F&y wy(e&ali z terenu sz'itala. Ba'a o'u2cia szyb3 i wyrzucia co2 &o tyu" 1 4eby tu ni$&y nie wr,ci-5 1 wy(a2nia" 1 Ni$&y5 Niec si3 nikt nie o&wraca5 % Bosto$otow 'osa za ni*i &u$). ser&eczn) i wielo'i3trow) wi)zank3"

Przyszo *u (e&nak na *y2l. e i on *usi wy'isa- si3 z sa*e$o rana" W 2ro&ku &nia zu'enie *u nie 'asowao: ni$&zie czowiek nie z&)y" % wy'isa- *ieli $o (utro" Wstawa 'o$o&ny soneczny &zie8" Wszystko szybko na$rzewao si3 i 'arowao" Mieszka8cy =sz17ereku 'rzeko'u() (u 'ewnie o$ro&y. oczyszcza() aryki" ;'acerowa i *arzy" #akie to szcz32cie: w sro$i *r,z wy(e&a u*iera-. a teraz wr,ci w 2ro&ku wiosny i b3&zie *,$ zaoy- o$r,&ek" 7o wielka ra&o2-: zako'ywa- co2 w zie*i. a 'ote* obserwowa-. (ak z nie( wyrasta" 7yle e w o$r,&kac lu&zie zawsze 'racu() we &wo(e" % on b3&zie sa*" Przec a&za si3. 'rzec a&za. a wy*y2li: trzeba ',(2- &o siostry 'rzeoone(" Min3y czasy. $&y. Mita osa&zaa $o kr,tki*: /Nie *a *ie(sc50 E& &awna yli w z$o&zie" Mita sie&ziaa w swo(e( &uszne( klitce 'o& sc o&a*i 'rzy 2wietle elektryczny* 1 'o we(2ciu z &woru istna tortura &la oczu i 'uc 1 i 'rzeka&aa z ku'ki na ku'k3 (akie2 ?or*ularze" Bosto$otow sc yli si3 w uko2nyc &rzwiac i 'owie&zia: 1 Mito5 Ma* 'ro2b3" E$ro*n)" Mita 'o&niosa &u$) niea&n) twarz" 7aka brzy&ka twarz &ostaa si3 &ziewczynie o& uro&zenia i 'rzez czter&zie2ci lat nikt nie za'ra$n) (e( 'ocaowa-. 'o$aska- &oni) 1 i caa czuo2-. kt,ra *o$a oywi- t3 twarz. 'ozostaa u2'iona" < Mita staa si3 1 konie* 'oci)$owy*" 1 #ak)6 1 #utro wyc o&z3" 1 !ar&zo si3 Ciesz35 1 Mita bya &obra. tylko na 'ierwszy rzut oka wy$l)&aa tak $ro>nie" 1 Proble* 'ole$a na ty*. e w ci)$u &nia *usz3 zaatwi- s'oro s'raw na *ie2cie. a wieczore* wy(ec a-" =branie &ostan3 okoo 'ou&nia" 7o za ',>no" Mitoczko. czy nie *ona by zrobi- tak: 'ani 'rzyniosaby *o(e ac y &zi2. na noc by* (e $&zie2 sc owa. a raniutko 1 tylko 'rzebra- si3 i &o wi&zenia5 1 Nie wolno 1 westc n3a Mita" 1 F&yby Niza*ut&in si3 &owie&zia""" 1 Nie &owie si35 Wie*. e to wbrew 'rze'iso*. ale 1 Mitoczko. 'o to s) 'rze'isy. eby (e a*a-5 1 % (e2li (utro 'ana nie wy'isz)6 1 Wiera Bornil(ewna 'owie&ziaa. e na 'ewno"

1 Musiaaby* usysze- to o& nie(" 1 9obrze. zaraz () 'o'rosz3" 1 % sysza 'an nowin36 1 Nie. a (ak)6 1 Po&obno &o ko8ca roku *a() nas 'u2ci- wolno5 Lu&zie *,wi). e to absolutnie 'ewne5 1 (e( brzy&ka twarz wya&niaa na sa*) *y2l o te( 'lotce" 1 Nas 1 to znaczy ko$o6 Was6 1 Po&obno i nas. i was5 Nie wierzy 'an6 1 1 z nie'oko(e* czekaa na (e$o o'ini3" Ele$ 'o&ra'a si3 w 'otylic3. skrzywi si3 i 'rzy*kn) (e&no oko: 1 Czy (a wie*""" 7o niewykluczone""" C ocia z &ru$ie( strony 1 tyle razy syszae* (u te 'arasze""" 1 %le ty* raze* to 'o&obno 'ewne. na sto 'rocent5 1 tak bar&zo c ciaa wierzy-. tak bar&zo c ciaa usysze-. e to 'raw&a5 Ele$ w za*y2leniu 'rzy$ryz war$i" Co2 &o(rzewao" Na 'ewno" Polecia ;)& Na(wyszy" Wszystko szo (e&nak za wolno" ;)& Na(wyszy. a 'ote* 'rzez cay *iesi)c 1 nic. na&zie(a zn,w $asa" Nie 2'ieszy si3 Kistoria. nie zwaa na kr,tkie lu&zkie ycie i niecier'liwo2- serc5 1 9a( !oe 1 westc n) racze( &la nie( ni &la siebie" 1 < co wte&y6 Wy(e&zie 'ani6 1 Nie wie* 1 nie*al bez$o2nie 'owie&ziaa Mita. zaciska()c 'alce na znienawi&zonyc karteczkac " 1 Pani 'oc o&zi s'o& ;alska6 1 7ak" 1 My2li 'ani. e ta* b3&zie le'ie(6 1 Wol1no2- 1 wysze'taa" Moe *iaa na&zie(3. e w ro&zinnyc stronac wy(&zie (eszcze za *)6 Posze& Ele$ szuka- Wiery Bornil(ewny" Nie o& razu *u si3 to u&ao: to bya w 'racowni rent$enowskie(. a to na c irur$ii" Wreszcie &ostrze$ () na korytarzu w towarzystwie Lwa Leoni&owicza i rzuci si3 w 'o2ci$" 1 Wiero Bornil(ewno5 Mona 'ani) na c wileczk36 Przy(e*nie byo *ie- &o nie( (ak)2 s'raw3. *,wi- tylko &o nie( 1 i sa* zauway. e *,wi zu'enie inny* $ose* ni nor*alnie" Ebe(rzaa si3 1 zaa?erowana. 'oc oni3ta roz*ow). zatroskana" Natyc *iast (e&nak 'rzystan3a. (ak zawsze $otowa yczliwie wysuc a- ka&e$o"

1 7ak6 Nie &o&aa /Bosto$otow0" Zwracaa si3 &o nie$o 'o nazwisku tylko w obecno2ci os,b trzecic " % sa* na sa* 1 ni$&y" 1 Wiero Bornil(ewno. *a* $or)c) 'ro2b3""" Czy nie *o$aby 'ani 'owie&zieMicie. e (utro wyc o&z36 1 % 'o co6 1 7o bar&zo wane" Wi&zi 'ani. (utro wieczore* *usz3 wy(ec a-. ale eby wy(ec a-""" 1 Lowa. nie czeka( na *nie. zaraz 'rzy(&35 Lew Leoni&owicz o&sze& 1 koysz)cy* si3 krokie*. z$arbiony. z r3ka*i w kieszeniac 'rzyciasne$o ?artuc a" 1 Niec 'an 'ozwoli &o *nie" Po'rowa&zia $o &o 'racowni" Lekka" Lekka i soneczna" W 'racowni rent$enowskie( nie byo niko$o" Przez okna w'a&a uko2ny zoty su' so8ca z wiru()cy*i &robinka*i kurzu i o&bi(a si3 w niklowanyc Wesoy blask razi w oczy" 1 % (e2li nie z&)3 'ana wy'isa-6 Na('ierw trzeba s'orz)&zi- e'ikryz3" Nie *,$ si3 zorientowa-. czy *,wi serio. czy artu(e" 1 G'i 11 co6 1 G'ikryz3" Po&su*owanie cae$o leczenia. wniosek ko8cowy" Pac(enta nie *ona wy'isa- bez e'ikryzy" 7yle s'raw &>wi$aa na tyc szczu'lutkic ra*ionac 5 Wsz3&zie na ni) czekano. wsz3&zie bya 'otrzebna. a tu (eszcze on zawraca (e( $ow3 i w &o&atku b3&zie *usiaa 'isae'ikryz3" Nie 2'ieszya si3 (e&nak. sie&ziaa 1 i (a2niaa" Nie. nie ona. nie (e( yczliwe. a nawet czue oczy 1 'o 'rostu (askrawy blask soneczny otoczy ca) sylwetk3 roz'roszony*i wac larza*i 2wiata" 1 % wi3c c ce 'an o& razu wy(ec a-6 1 Wcale nie c c3. c 3tnie by* zosta" Po 'rostu nie *a* $&zie 'rzenocowa-" % s'ana &worcu""" E nie5 1 No tak. &o otelu 'anu nie wolno 1 'okiwaa $ow)" < z*artwia si3: 1 E(e(. nie&obrze: ta salowa. u kt,re( zawsze nocu() 'ac(enci. (est teraz na zwolnieniu" Co by tu zrobi-6 1 'rzy$ryza $,rn) war$3 i w za*y2leniu zacz3a kre2li- na kartce (akie2 zawi(asy" 1 Wie 'an""" wa2ciwie *,$by si3 'an zatrzy*a-""" u *nie" cz32ciac a'arat,w"

Co65 Co 'owie&ziaa6 Czy si3 nie 'rzesysza6 Co wy*y2li-. eby 'owt,rzya (eszcze raz6 Zaru*ienia si3" =nikaa (e$o s'o(rzenia" % *,wia tak zwycza(nie. (akby to bya na(nor*alnie(sza rzecz 'o& so8ce* 1 e lekarze 'ro'onu() nocle$ swoi* 'ac(ento*: 1 7ak si3 ska&a. e (utro *a* troc 3 niety'owy &zie8: rano b3&3 w klinice tylko &wie $o&ziny. ',>nie( wraca* &o &o*u. a 'o 'ou&niu 1 zn,w &o 'racy""" Przenocu(3 u zna(o*yc . to a&en 'roble*""" 1 Po&niosa wzrok" Policzki 'on3y. ale oczy *iaa (asne. bez$rzeszne" % on6 Czy &obrze zrozu*ia6 Czy by $o&zien te$o. co *u za'ro'onowaa6 Ele$ nic nie rozu*ia" Czy *ona cokolwiek zrozu*ie-. kie&y kobieta tak *,wi6 Czy *a na *y2li wszystko. czy nic6 Nie zastanawia si3. nie *ia czasu na zastanowienie: 'atrzya na nie$o i czekaa" 1 9zi31ku(3 1 wyb)ka" 1 7o""" na'raw&3 ws'aniale" 1 Zu'enie za'o*nia. (ak sto lat te*u. w &zieci8stwie. uczono $o &obryc *anier i ele$anckic o&'owie&zi" 1 7o""" bar&zo &obrze""" %le""" Przecie nie *o$3 'ozbawia- 'ani""" Ma* wyrzuty su*ienia. na'raw&3""" 1 %le to a&en ko'ot 1 za'ewniaa We$a z u2*iec e*" 1 #e2li trzeba b3&zie urz)&zi'ana na &wa1trzy &ni. to te co2 wy*y2li*y" Przecie szko&a 'anu wy(e&a- z *iasta" 1 ;zko&a. 'ewnie. e szko&a""" 7ylko e""" #eeli zostan3. to za2wia&czenie o wy'isie *usi *ie- ',>nie(sz) &at3" Bo*en&antura si3 'rzycze'i 1 &lacze$o nie wy(e&a*" #eszcze *nie znowu za*kn)5 1 7ru&no. 'o'eni*y *ae oszustwo" % wi3c: Micie *a* 'owie&zie- &zi2. 'ana wy'isa- (utro. a za2wia&czenie 'o(utrze. tak6 Co za sko*'likowany czowiek5 Narzekaa. ale oczy (e( si3 2*iay" 1 Wiero Bornil(ewno. (a (este* sko*'likowany6 7o syste* (est sko*'likowany5 Nawet za2wia&czenie o 'obycie w sz'italu *usz3 *ie- w &w,c e$ze*'larzac 5 1 Po co6 1 #e&en &la ko*en&antury (ako 'o&ka&ka zezwolenia na wy(az&. a &ru$i &la *nie" @W ko*en&anturze 'o&niesie $wat. e &osta tylko (e&en e$ze*'larz: *oe u&a si3 zatrzy*a- oby&wa" 7rzeba *ie- na za'as5 Nie 'o to si3 *3czy. eby o&&awa- tak cenn) z&obycz5A 1 % trzeci 1 na &worzec" 1 Na'isaa na kartce 'ar3 s,w 1 % tu *a 'an *,( a&res" Wytu*aczy- 'anu. $&zie to (est6 1 #ako2 tra?i35 @% wi3c na'raw&3 $o za'raszaa6 Nie artowaa6""" A

1 No i 1 &o)czya &o a&resu kilka 'o&unyc kart 1 te rece'ty. o kt,ryc *,wia Lu&*ia %?anas(ewna" Bilka. eby roz&zieli- &awk3" 7e rece'ty5 7 e5 M,wia o nic beztrosko 1 ot. *ale8ki &o&atek &o a&resu" Przez &wa *iesi)ce ani razu o ty* nie ws'o*niaa" ;'rytnie" Pewnie wa2nie na ty* 'ole$a takt" #u wstaa" #u sza &o &rzwi" Czekay na ni) obowi)zki" Czeka Lowa""" < na$le w roz'roszonyc s*u$ac blasku zobaczy () 'ierwszy raz 1 bielutk). leciutk). wci3t) w talii 1 zobaczy na'raw&3. tak) blisk). &obr) i 1 (e&yn)5 Pierwszy raz5 E$arn3a $o ra&o2- i 1 szczero2-" ;'yta: 1 Wiero Bornil(ewno5 Za co si3 'ani tak &u$o na *nie $niewaa6 Ebra*owana soneczny*i wac larza*i 'atrzya na nie$o z &ziwnie *)&ry* u2*iec e*" 1 % czy nic a nic 'an nie zawini6 1 Nie" 1 Zu'enie nic6 1 Zu'enie nic5 1 Prosz3 sobie 'rzy'o*nie-" 1 Nic sobie nie 'rzy'o*ina*" Niec *i 'ani 'o&'owie5 1 Musz3 (u i2-""" W r3ku trzy*aa klucz" Musiaa za*kn)- 'racowni3" < o&e(2-" % tak byo z ni) &obrze5 M,$by tu sta- c o-by ca) &ob3" E&&alaa si3 korytarze* coraz *nie(sza i *nie(sza. a on sta i 'atrzy za ni)" % 'ote* zn,w wysze& na &w,r" Wiosna rozbuc aa si3 na &obre i w'rost nie *,$ si3 ni) nasyci-" C o&zi bez celu &wie $o&ziny i c on). c on) 'owietrze. cie'o" 4al *u byo rozstawa- si3 nawet z ty* skwerkie*. wok, kt,re$o kr)y (ak wi3zie8. al byo. e &o'iero 'o (e$o wy(e>&zie rozkwitn) (a'o8skie akac(e. e &o'iero wte&y wyc yl) si3 z ')k,w ',>ne li2cie &3bu" #ako2 nie czu &zi2 *&o2ci i osabienia" C 3tnie sko'aby kawaek o$r,&ka" Cze$o2 c cia. cze$o2 'ra$n). ale sa* nie wie&zia. cze$o" Zauway. e 2ro&kowy 'alec 2liz$a si3 'o wskazu()cy* w 'oszukiwaniu 'a'ierosa" Nic z te$o 1 rzuci i koniec5

Po s'acerze 'osze& &o Mity" Zuc Mita5 7orba z ubranie* Ele$a czekaa (u w u*ywalni. klucz o& u*ywalni b3&zie *ie- 'iel3$niarka. kt,ra obe(*ie nocny &yur" % 'o& koniec urz3&owania *a z$osi- si3 &o 'rzyc o&ni 'o &oku*enty" Wy(2cie ze sz'itala nabierao coraz bar&zie( realnyc ksztat,w" Nie 'o raz ostatni. ale (u 'rawie ostatni wsze& na 'i3tro" Na $,rze s'otka Zo(3" 1 Co syc a-6 1 s'ytaa beztrosko" Zwycza(nie i 'o 'rostu 'rzesza na ten niewy*uszony ton. (ak $&yby ni$&y nic *i3&zy ni*i nie byo: ani 'ieszczotliwyc 'rzezwisk. ani ta8ca z /W,cz3$i0. ani butli z tlene*" C yba *iaa rac(3" Po co ci)$le roz'a*i3tywa-6 Przy'o*ina-6 9)sa- si36 Bt,re$o2 wieczoru Ele$ nie 'osze& z ni) ?lirtowa- i 'ooy si3 s'a-" Bt,re$o2 wieczoru Zo(a 'rzysza ze strzykawk). a on &a sobie zrobi- zastrzyk" % to. co narastao *i3&zy ni*i 1 na'i3te. s'r3one. 'o&obne &o 'o&uszki tlenowe(. kt,r) nie2li kie&y2 raze* 1 zacz3o cic o wiotcze-. znika-" < nic z te$o nie zostao 'oza 'rzy(acielski* /Co syc a-60 E'ar si3 o biurko &u$i*i r3ka*i. zwiesi czarn) czu'ryn3" 1 Leukocyt,w &wa tysi)ce sie&e*set" E& &w,c &ni nie c o&z3 na la*'y" #utro si3 wy'isu(3" 1 #u (utro6 1 zatrze'otaa zoty*i rz3sa*i" 1 Fratulu(35 1 % (est cze$o6 1 Niew&zi3cznik5 1 Zo(a 'okr3cia $ow)" 1 % (ak byo 'ierwsze$o &nia6 Czy *y2la 'an wte&y. e 'oy(e &ue( ni ty&zie86 7e 'raw&a" La(na &ziewczyna z te( Zo(ki. wesoa. 'racowita. szczera. co w *y2li. to na (3zyku" F&yby zacz)- o& zera. za'o*nie- o ta*te( nieu&ane( $rze. *o$liby zosta- 'rzy(aci,*i" 1 %no tak 1 u2*iec n) si3 Ele$" 1 %no tak 1 u2*iec n3a si3 Zo(a" Nie 'rzy'o*inaa *u (u o niciac &o wyszywania" Et i koniec zna(o*o2ci" Cztery razy w ty$o&niu b3&zie sie&zie- tu na &yurac " Wkuwa- z 'o&r3cznik,w" Czase* wyszywa-" % 'o 'ota8c,wkac wystawa- z ki*2 w *roku bra*y" Nie *ona $niewa- si3 na ni) za to. e *a &wa&zie2cia trzy lata i (est taka z&rowa" 1 Powo&zenia5 1 'owie&zia bez cienia urazy"

< o&sze&" Na$le zawoaa $o: 1 Kalo. Ele$5 E&wr,ci si3" 1 Moe nie *a 'an $&zie 'rzenocowa-6 Niec 'an za'isze *,( a&res" @Co6 Ena te6 Ele$ 'atrzy oszoo*iony" Wszystko to 'rzekraczao (e$o 'o(3cie" 1 Datwo tra?i-" 7u 'rzy 'rzystanku" Mieszka* z babci). ale *a*y &wa 'oko(e" 1 !ar&zo &zi3ku(3 1 nie'ewnie wzi) o& nie( karteczk3" 1 7ylko nie wie*""" #ak *i si3 uoy""" 1 % *oe (e&nak6 1 u2*iec n3a si3" Datwie( byo 'ora&zi- sobie z ta($) ni z kobieta*i5 Nieco &ale( u(rza ;ib$atowa. kt,ry *3cze8sko lea na 'lecac na twar&y* ou w &uszny* i cie*ny* k)cie korytarza" Nawet &zisie(szy soneczny &zie8 &ociera tu (e&ynie 'o& 'ostaci) s*3tnyc i nikyc o&blask,w" Patrzy ;ib$atow w su?it. w su?it" Wy$l)&a o wiele $orze( ni &wa *iesi)ce te*u" Bosto$otow 'rzysia& na brze$u oa" 1 ;zara?5 Po&obno *a() 'u2ci- &o &o*u ca) zsyk3" < s ' e c. i a & *" ;zara? zwr,ci ku nie*u oczy" Nie $ow3. lecz sa*e oczy" Wy&awao si3. e nie usysza nic o'r,cz $osu" 1 ;yszysz6 < was. i nas" % on 1 nie rozu*ia" 1 Nie wierzysz6""" Wr,cisz &o &o*u5 E&wi,& ;ib$atow wzrok na su?it" +ozc yli *artwie()ce war$i: 1 9la *nie 1 za ',>no" Ele$ 'ooy &o8 na (e$o r3ce. a r3k3 ;zara? trzy*a na 'iersi. (ak nieboszczyk" Ebok nic aa2liwie 'rzesza Nella" 1 Nie zostay tu (akie talerze6 1 roze(rzaa si3" 1 G(. czubaty5 Cze$o nie (esz obia&u6 #e&z i o&&awa( talerz. nie b3&3 na ciebie czeka-5 No tak5 Prze$a'i obia& i nawet te$o nie zauway5 9o cze$o to &oszo5 #e&ne$o tylko nie rozu*ia: 1 % co ty *asz &o talerzy6 1 #ak to co6 7eraz (este* i roz&awczyni)5 1 &u*nie ozna(*ia Nella" 1 Lartuc 1 o5 wi&zisz. (aki czysty6

Posze& Ele$ z(e2- sw,( ostatni sz'italny obia&" Z&ra&ziecki. niewi&zialny i niesyszalny rent$en wy'ali w ni* cay a'etyt. ale z$o&nie z a$rowy* ko&ekse* nie wolno byo zostawia- (e&zenia" 1 9ale(. &ale(. szybko5 1 &yry$owaa Nella" Nie tylko ?artuc *iaa nowy 1 (eszcze i on&ulac(3 zakr3cia" 1 %le2 ty teraz wana. no. no5 1 z&ziwi si3 Bosto$otow" 1 % (ak5 Fu'ia bya*. eby za te trzysta 'i3-&ziesi)t 'o&o$i szorowa-5 %ni czowiek zarobi. ani 'o&(e2- se nie *,$"""

Rozdzia %rz"dzie!%" &z ar%" #ak starzec. kt,ry 'rzey swoic r,wie2nik,w i czu()c brze*i3 te( nieuzasa&nione( zwoki 'owtarza: /Na *nie te (u czas""" 0. tak Bosto$otow te$o wieczoru nie *,$ (u wytrzy*a- w sali. c o- wszystkie ,ka byy za(3te. leeli w nic Czy na raka s) (akie2 inne lekarstwa6 Po 'ou&niu o&sze& Wa&i*: zoto &otaro &o kliniki i Wa&i*a 'rzeniesiono na ra&iolo$i3" Nie 'ozostawao wi3c Ele$owi nic inne$o. (ak 'atrze- na ,ka i ws'o*ina-. kto w nic lea o& sa*e$o 'ocz)tku i ilu lu&zi z*aro" Wyc o&zio na to. e cakie* niewielu" 7ak &uszno byo w sali i tak cie'o na &worze. e Bosto$otow 'ooy si3 s'a- 'rzy otwarty* oknie" Powietrze 'ene wiosny 'rzelewao si3 'rzez 'ara'et" Wiosenne oywienie o$arn3o te *alutkie 'o&w,rka staryc &o*,w. kt,re 'rzytulay si3 &o sz'italne$o *uru" Bi'iao ta* ycie. niewi&oczne zza ce$lane( 2ciany. ale nasycone &>wi3ka*i: w ciszy wieczoru syc a- byo trzaskanie &rzwi. 'acz &zieci. bekot 'i(ane$o. &u&ni)cy ryt* *uzyki z 'yty. a ',>nie( 1 'o o$oszeniu ciszy nocne( 1 &obie$ sta*t)& niski i *ocny $os kobiecy. w kt,ry* 'obrz*ieway nuty ni to u&r3ki. ni to za&owolenia: < $,r1nika 'rzo1&ownika s'ro1wa&zia 'o& sw,( &a1c 5 Wszyscy 2'iewali 1 o ty*" Wszyscy *y2leli P 1 o ty*" % Ele$ *usia 1 o czy*2 inny*" %kurat te( nocy. kie&y naleao &obrze wy'ocz)- 'rze& (utrze(szy* &nie*. Ele$ nie *,$ zasn)-" Za'rz)tay *u *y2li s'rawy wane i niewane: nie &oko8czona k,tnia z +usanowe*: sowa. kt,ryc nie &o'owie&zia ;zuubin: ar$u*enty. (akic *,$ uy- w nowi 'ac(enci. a w 'owietrzu krzyoway si3 niez*ienne 'ytania: rak czy nie rak6 Mo$) tu wyleczy- czy nie6

roz*owie z Wa&i*e*: eb zabite$o 4uka: oywione twarze Ba&*in,w w ,ty* blasku la*'y na?towe(. $&y zacznie &zieli- si3 z ni*i *ilione* wrae8 z *iasta. a oni o'owie&z) *u o na(nowszyc wy&arzeniac w aule i o au&yc(ac . kt,ryc suc ali 'o& (e$o nieobecno21 i ubouc na le'ianka b3&zie &la nic tro($a cay* wszec 2wiate*: wyzywa()co1za&u*ana twarz osie*nastoletnie( <nny ;ztre*. &o kt,re( nie o&way si3 teraz 'o&e(2-: i te &wa za'roszenia 1 za'roszenia o& &w,c kobiet. eby s'3&zi- u nic noc" Za'roszenia intry$oway. za'rz)tay *y2l: (ak *ia (e rozu*ie-6 W ta*ty* zlo&owaciay* 2wiecie. kt,ry urobi. 'rzenicowa &usz3 Ele$a. nie istniao takie z(awisko. takie 'o(3cie (ak /bezinteresowna &obro-0" < Ele$ 1 za'o*nia o ni*" % teraz 'rzyc o&ziy *u &o $owy na(roz*aitsze wytu*aczenia. tylko nie 1 zwycza(na lu&zka &obro-" Co one c ciay 'rzez to 'owie&zie-6 #ak 'owinien 'ost)'i-6 Nie wie&zia" Zu'enie nie wie&zia" Z boku na bok. z boku na bok. a 'alce *i3tosiy niewi&zialne$o 'a'ierosa""" Wsta Ele$ 'ow,czy- si3 'o korytarzu" W ',*roku. tu 'rzy &rzwiac . sie&zia w *ie&nicy ;ib$atow. *ocz)c kr3$osu' 1 ale (u nie z &awnie(sz) cier'liw) na&zie(). a (akby zasty$y w bezna&zie(no2ci" Za2 'rzy biurku &yurne( 'iel3$niarki. 'leca*i &o ;ib$atowa. 'oc ylaa si3 na& ksi)k) szczu'a. niewysoka kobieta w biay* ?artuc u" Nie bya to (e&nak 'iel3$niarka 1 &yur *ia 7ur$un i na 'ewno s'a teraz w 'oko(u lekarzy" Przy biurku sie&ziaa ta osobliwa. niezwykle kulturalna salowa w okularac . #elizawieta %natol(ewna" Zrobia (u. co &o nie( naleao. i usia&a o&'ocz)-. 'oczyta- ksi)k3" W ci)$u tyc &w,c *iesi3cy Ele$ nieraz wi&zia. (ak su*iennie i bez sowa skar$i szorowaa na czworakac 'o&o$3 'o& ic ,ka*i: 'rzestawiaa ukryte ta* buty Bosto$otowa i ni$&y nie wyzywaa z te$o 'owo&u: wycieraa na *okro kalory?ery: o'r,niaa s'luwaczki i czy2cia (e &o 'oysku: 'rzynosia 'ac(ento* 'uste soiki. a 'ene o&nosia &o analizy: wykonywaa wszystkie bru&ne i uci)liwe czynno2ci. kt,ry*i nie *o$y za(*owa- si3 'iel3$niarki" % i* o?iarnie( 'racowaa. ty* *nie( () &ostrze$ano" E& &w,c tysi3cy lat wia&o*o. e *ie- oczy 1 nie znaczy wi&zie-" Ci3kie ycie wyostrza (e&nak s'o(rzenie" < byli tu. w 'awilonie. tacy. kt,rzy roz'oznawali si3 na 'ierwszy rzut oka" Nie wyr,niay ic s'o2r,& innyc a&ne wi&oczne oznaki 1 ani &ystynkc(e. ani *un&ury. ani o'aski 1 a (e&nak roz'oznawali si3 natyc *iast. (akby *ieli na czoac (akie2 2wiec)ce znaki albo sty$*aty na 'rze$ubac i kostkac " @W

istocie oznak tyc byo cae *n,stwo: (e&no sowo. kt,re$o 'raw&ziwe znaczenie znali tylko oni: szcze$,lny ton $osu 'rzy (e$o wy'owia&aniu: skrzywienie ust w 'auzie *i3&zy sowa*i: u2*iec . $&y inni s) 'owani: 'owa$a. $&y inni si3 2*ie()" A #ak =zbecy albo Bara'acy o& razu o&na(&ywali w klinice swoic . tak bezb3&nie roz'oznawali si3 ci. na kt,ryc 'a& c o-by cie8 &rutu kolczaste$o" Bosto$otow i #elizawieta %natol(ewna (u &awno wyczuli si3 nawza(e*. (u &awno wy*ienili 'orozu*iewawcze s'o(rzenia 1 nie *ieli tylko okaz(i 'oroz*awia- ze sob)" 7eraz Ele$ 'o&sze& &o biurka. $o2no szura()c ka'cia*i. eby (e( nie 'rzestraszy-: 1 9obry wiecz,r. #elizawieto %natol(ewno5 Czytaa bez okular,w" Ebe(rzaa si3 1 by to zu'enie inny ruc ni subowa reakc(a na wezwanie" 1 9obry wiecz,r 1 u2*iec n3a si3 z $o&no2ci) nie*o&e( (u &a*y. kt,ra 'o& wasny* &ac e* wita *ie$o $o2cia" Po'atrzyli na siebie yczliwie i bez 'o2'iec u" Eznaczao to. e zawsze s) $otowi sobie 'o*,c" < e 'o*,c sobie 1 nie *o$)" Ele$ 'rzekrzywi ku&at) $ow3. eby le'ie( wi&zie- ksi)k3" 1 Znowu 'o ?rancusku6 Co to (est6 9ziwna salowa o&'owie&ziaa. *i3kko wy*awia()c /l0: 1 Clau&e Larrier" 1 ;k)& 'ani bierze ?rancuskie ksi)ki6 1 W *ie2cie (est biblioteka obco(3zyczna" Poycza* te o& 'ewne( staruszki" Bosto$otow $a'i si3 na ksi)k3 (ak ciel3 na *alowane wrota" 1 9lacze$o zawsze ?rancuskie6 W kurzyc inteli$enc(3" 1 7o *nie( boli 1 o&'owie&ziaa" M,wia cic o i *i3kko" 1 % &lacze$o ba- si3 b,lu6 1 nie z$o&zi si3 Ele$" Nie *,$ &u$o sta-" Zauwaya to i 'o&sun3a *u krzeso" 1 = nas. w +os(i. o& ilu6 1 o& &obryc &wustu lat5 1 r,ni tacy tylko c*oka(): ac . Pary. Pary5 W k,ko to sa*o 1 zrz3&zi Bosto$otow" 1 Boniecznie *usi*y zna- na 'a*i3ka&y zauek. ka&) ka?e(k3" % *nie wcale nie ci)$nie &o Parya5 a'kac z*arszczek koo oczu i ust wi&a- byo wiek. z*3czenie i

1 Wcale a wcale6 1 roze2*iaa si3. a on zawt,rowa" 1 Le'ie( y- 'o& skrzy&eka*i ko*en&antury6 <c 2*iec brz*ia i&entycznie: zaczyna si3 i szybko urywa" 1 < Lrancuzi5 1 wybrzy&za &ale( Bosto$otow" 1 7a ic 'a'lanina. ta atwo2- w'a&ania w zac wyt. (aka2 beztroska. lekko2-" C ciaoby si3 ic osa&zi-: e. 'rzy(aciele5 % $&yby tak 1 &o o'aty6 Na czarny c lebek i wo&36 1 #est 'an nies'rawie&liwy" Eni s) (u na inny* 'ozio*ie" Zasuyli na to" 1 Moliwe" Moe 'o 'rostu i* zaz&roszcz3" %le i tak c ciaoby si3 'rzytrze- i* nosa" ;ie&z)c na krze2le Bosto$otow koysa si3 to w 'rawo. to w lewo. (ak $&yby ci)y *u zbyt wysoki tu,w" Po c wili s'yta bez a&nyc wst3',w: 1 % 'ani 1 'rzez *3a6 Czy 1 sa*a6 E&'owie&ziaa r,wnie naturalnie: 1 Ca) ro&zin)" Nawet nie wia&o*o. kto 'rzez ko$o" 1 #este2cie raze*6 1 E nie5 C,rka z*ara na zesaniu" Po wo(nie 'rzenie2li2*y si3 tuta(" ;t)& zabrano *3a na &ru$i kr)$" 9o a$ru" 1 Zostaa 'ani sa*a6 1 Z synkie*" Ma osie* lat" Ele$ 'atrzy na (e( twarz" Nie wyraaa a&nyc uczu-" 1 Na &ru$i 1 w czter&ziesty* &ziewi)ty*6 1 7ak" Nor*alne" #aki ob,z6 1 ;tac(a 7a(szet" Pokiwa $ow)" 1 #asne" Eziera$" M) *oe 'rzebywa- na& sa*) Len) 1 7a(szet to tylko 'unkt 'ocztowy" 1 Pan ta* by6 1 % (e&nak nie *o$a ukry- na&ziei5 1 Nie. 'o 'rostu wie*""" Wi&ywao si3 r,nyc lu&zi""" 1 9uzarski(566 Nie s'otka $o 'an6 Ni$&zie6 Wci) *iaa na&zie(35 ;'otka""" Zaraz o'owie""" 1 9uzarski( 1 c*okn) Ele$" 1 Nie. nie zna*" Wszystkic nie s'otkasz" 1 9wa listy rocznie5 1 'oskarya si3" Zn,w 'okiwa $ow)" Nor*alne" 1 % w zeszy* roku 'rzysze& tylko (e&en list" W *a(u" E& te$o czasu 1 nic5

< (u &raa na te( (e&ne( (e&yne( niteczce" Bobieta5 1 7o o niczy* nie 2wia&czy5 1 'owie&zia z 'rzekonanie*" 1 Ba&y wysya &wa listy rocznie 1 wyobraa 'ani sobie. ile to tysi3cy6 % cenzura (est leniwa" W a$rze s'asski* 'osze& z&un1zek 'rze(rze- late* 'iece i w 'iecu cenzury znalaz &wie2cie nie wysanyc list,w5 Za'o*nieli 'o&'ali-" C o- tak a$o&nie (e( to tu*aczy. c o- (u &awno 'owinna 'rzyzwyczai- si3. zrozu*ie- 1 'atrzya na nie$o wzrokie* 'eny* z&u*ienia i l3ku" Czy czowiek na'raw&3 *a tak) natur3. e nie *oe 'rzesta- si3 &ziwi-6 1 % wi3c synek uro&zi si3 na zesaniu6 Przytakn3a" 1 < y(e 'ani z $oe( 'ens(i6 < nie 'rzy(*u() &o a&ne( le'sze( 'racy6 Wsz3&zie wy'o*ina()6 Mieszka 'ani w (akie(2 norze6 Niby 'yta. ale 'ytania nie byy 'ytania*i" < nie wy*a$ay o&'owie&zi" Na $rube(. stare( ksi)eczce bez oka&ek. wytwornie *ae$o ?or*atu. &rukowane( na ele$ancki* za$raniczny* 'a'ierze s'oczyway &robne &onie #elizawiety %natol(ewny. zniszczone o& 'rania. wrz)tku. 2cierek. cae w si8cac i za&ra'aniac " 1 7o nie (est wane5 1 *,wia" 1 Na($orsze. e &ziecko ro2nie. (est inteli$entne i stale za&a(e 'ytania" #ak *a* (e wyc owywa-6 Powie&zie-. zwali- *u na barki ca) 'raw&36 Przecie takie( 'raw&y &orosy nie u&>wi$nie. taka 'raw&a *oe za*a- serce5 % wi3c6 Moe le'ie( nic nie *,wi-. niec ro2nie w nie2wia&o*o2ci. niec si3 &ostosu(e6 Czy to (e&nak suszne6 Co by o(ciec 'owie&zia6 % 'oza ty* 1 czy si3 u&a6 Przecie &ziecko *a oczy i sa*o wi&zi5 1 M,wi- 'raw&35 1 Ele$ z 'rzekonanie* u&erzy &oni) o blat biurka" Powie&zia to tak stanowczo. (akby osobi2cie wyc owa &ziesi)tki c o'c,w i ni$&y nie 'o'eni b3&u" Przycisn3a &onie &o skroni i 'atrzya na nie$o bezra&nie" Poruszyli (e( czu) strun35 1 7ak tru&no (est wyc owywa- syna bez o(ca5 E(ciec to niez*ienna o'oka ycia. &ro$owskaz5 Bie&y $o nie *a. czowiek stale b)&zi. to tu. to ta*""" Ele$ *ilcza" ;ysza o takic 'roble*ac . ale ic nie rozu*ia" 1 < wa2nie &late$o czyta* stare 'owie2ci ?rancuskie. nota bene wy)cznie na nocnyc &yurac " Nie wie*. czy 'rze*ilczay co2 wane$o. nie wie*. czy w ta*tyc czasac ycie te byo tak okrutne 1 'o 'rostu nie wie* i czyta* s'oko(nie" 1 Narkoza6

1 Znieczulenie 1 'okr3cia $ow)" Nasze ksi)ki *nie irytu()" W (e&nyc autorzy uwaa() czytelnika za &urnia" W innyc (est o&robinka 'raw&y i autorzy s) z te$o bar&zo &u*ni" 7ylko cze$o ona &otyczy6 9ocieka() na 'rzyka&. kt,r) &ro$) 'rze(ec a wielki 'oeta w tysi)c osie*set kt,ry*2 roku. o (akie( &a*ie ws'o*ina na stronie takie( to a takie(" !y*oe rzeczywi2cie wy*a$ao to niesyc ane$o wysiku. ale za to 1 (akie bez'ieczne5 Znale>li sobie w&zi3czn) &zie&zin35 % ywi. ws',cze2ni. cier'i)cy lu&zie nic ic nie obc o&z)5 W *o&o2ci by- *oe nazywano () 1 Lili)" Nasa&a nosa (eszcze nie 'rzeczuwaa w$3bienia o& okular,w" 9ziewczyna zalotnie strzelaa ocza*i. 2*iaa si3. 2wiat by 'een bzu. koronek. wierszy sy*bolist,w i a&na Cy$anka nie wywr,ya (e(. e zako8czy ycie (ako s'rz)taczka $&zie2 w %z(i" 1 Na(bar&zie( &ra*atyczna ?ikc(a literacka wy&a(e *i si3 2*iec u warta w 'or,wnaniu z ty*. co 'rzeywa*y 1 ci)$n3a #elizawieta %natol(ewna" 1 %i&zie 'ozwolono u*rze- z ukoc any* czowiekie*" % na* nie wolno nawet wie&zie-. $&zie on 'rzebywa" #e2li 'o(a&3 &o Eziera$u""" 1 Niec 'ani nie (e&zie5 7o na nic" 9zieci 'isz) w szkoac wy'racowania o nieszcz3sny*. tra$iczny*. za'rze'aszczony*. z*arnowany* i !,$ wie (eszcze (aki* yciu %nny Bareniny" % czy %nna bya nieszcz32liwa6 Wybraa na*i3tno2- 1 i za'acia za na*i3tno2-: 'rzecie to szcz32cie5 !ya wolny*. &u*ny* czowiekie*5 % (e2li &o &o*u. w kt,ry* si3 'an uro&zi i *ieszka o& na(*o&szyc lat. wc o&z). c o- to nie wo(na. lu&zie w *un&urac . z karabina*i i ka) wszystki* &o*owniko* w ci)$u &wu&ziestu czterec $o&zin o'u2ci- ten &o*. to *iasto. i 'ozwala() i* zabra- ze sob) tylko tyle &obytku. ile z&oa() unie2- w sabyc r3kac 6 #e( oczy &awno (u wy'akay wszystkie zy" < c yba tylko bezsilny $niew *,$ za'ali- w nic suc e. 'ene na'i3cia o$niki" 1 """ % (e2li otwiera 'an &rzwi i zwou(e 'rzy'a&kowyc 'rzec o&ni,w. eby cokolwiek ku'ili. nie. eby z aski rzucili 'ar3 $roszy na c leb6 1 wc o&z) &o &o*u obrotni cwaniacy. kt,rzy wszystko wie&z) 1 wszystko o'r,cz te$o. e na ic $owy te s'a&nie $ro*5 1 i za ?orte'ian 'a8skie( *atki bezwsty&nie o?eru() (e&n) setn) ceny. a 'a8ska c,rka z kokar&) we wosac ostatni raz zaczyna $ra- Mozarta. ale zrywa si3 z 'acze* i wybie$a 1 to 'o co *a*y czyta- /%nn3 Barenin306 Po co6 F&zie *o$3 'rzeczyta- o nas. o nas6 Bie&y6 9o'iero za sto lat6 1 Po&niosa $os nie*al &o krzyku. ale &ziaa w'a(any 'rzez wiele lat strac : nie krzyczaa. to nie by krzyk" < sysza () tylko Bosto$otow" < *oe (eszcze ;ib$atow w *ie&nicy"

Niewiele 'owie&ziaa. lecz wystarcza()co &uo. eby si3 &o*y2le-" 1 Lenin$ra&6 1 stwier&zi Ele$" 1 7rzy&ziesty 'i)ty6 1 Pan wie6 1 Na (akie( ulicy 'ani *ieszkaa6 1 Na Lurszta&zkie( 1 ao2nie. ale i z leciutk) ra&o2ci) westc n3a #elizawieta %natol(ewna" 1 % 'an6 1 Na Zac ar(ewskie(" 7u obok5 1 Ebok""" <le 'an *ia wte&y lat6 1 Czterna2cie" 1 < nic 'an nie 'a*i3ta6 1 Niewiele" 1 Nie 'a*i3ta 'an6 #ak 'o trz3sieniu zie*i: 'ootwierane *ieszkania. kto2 wc o&zi. bra. wyc o&zi. nikt niko$o nie 'yta" Przecie wysie&lono (e&n) czwart) *iasta" % 'an 1 nie 'a*i3ta6 1 Pa*i3ta*""" 7ylko""" Wsty& 'owie&zie-: wte&y nie wy&awao *i si3 to takie wane" W szkole wy(a2niano na*. &lacze$o wysie&la si3 tylu lu&zi i (akie to 'oyteczne &la kra(u" ;tarze()ca si3 salowa rzucia $ow) (ak ko8 szar'ni3ty za uz&3" 1 E bloka&zie 1 wszyscy b3&) wie&zie-5 E bloka&zie 'isze si3 'oe*aty5 7ak. o bloka&zie wolno" % 'rze& bloka&)6 Eczywi2cie nic si3 nie z&arzyo5 Nic a nic5 7ak. tak" 7ak sa*o *oczy 'lecy w *ie&nicy ;ib$atow. na ta*ty* krze2le sie&ziaa Zo(a. na ty* 1 Ele$. i tu. 'rzy ty* sa*y* biurku. 'rzy te( sa*e( la*'ce roz*awiali 1 1 o bloka&zie. oczywi2cie. e o bloka&zie5 Prze& bloka&) nic si3 w ty* *ie2cie nie wy&arzyo" Ele$ westc n). o'ar $ow3 na &oni i zbolay* wzrokie* 'atrzy na #elizawiet3 %natol(ewn3" 1 Wsty& 1 'owie&zia cic o" 1 9lacze$o (este2*y tacy obo(3tni i s'oko(ni. &o',ki nie r)bnie nas sa*yc i naszyc na(bliszyc 6 9lacze$o czowiek *a tak) natur36 % (eszcze bar&zie( wsty&zi si3 te$o. e cay 2wiat 'rzesonio *u 'ytanie: cze$o kobieta oczeku(e o& *3czyzny6 #akby nie byo w (e$o o(czy>nie innyc cier'ie8. inne$o nieszcz32cia" Poczu wsty& 1 i us'oko(enie" Cu&ze nieszcz32cia 'oryway. unosiy ze sob) (e$o wasne nieszcz32cie" 1 Ma 'an rac(3""" Bilka lat wcze2nie( 1 ws'o*inaa #elizawieta %natol(ewna 1 wysie&lano z Lenin$ra&u szlac t3 1 te 'ewnie ze sto tysi3cy lu&zi" % *y 1 czy w o$,le co2

zauwayli2*y6 Bto zosta6 7roc 3 starc,w i &zieci. zu'enie bezra&nyc " Wie&zieli2*y. 'atrzyli2*y na to 1 i nic: nas 'rzecie nie ruszano" 1 Bu'owali2*y ?orte'iany6 1 Moliwe" 7ak. oczywi2cie. e ku'owali2*y5 9o'iero teraz u2wia&o*i sobie Ele$. e ta kobieta nie *a (eszcze 'i3-&ziesi)tki" % na ulicy brano () za staruszk3" ;'o& biae( c ustki zwisao starcze. nie &a()ce si3 zakr3ci'ase*ko wos,w" 1 Za co was wysie&lono6 1 #ak to za co6 #ako ele*ent szko&liwy s'oecznie" % *oe (ako ;EG 1 ele*ent s'oecznie niebez'ieczny" Literowe artykuy. wy$o&ne. bez s)&u" 1 Bi* by 'ani *)6 1 Niki*" Fra na ?lecie w ?il ar*onii" Po kieliszku lubi 'o$a&a- o 'olityce" Ele$owi 'rzy'o*niaa si3 z*ara *atka 1 bya tak sa*o zabie$ana. 'rze&wcze2nie 'ostarzaa. inteli$entna i tak sa*o bezra&na bez *3a" F&yby *ieszkali w ty* sa*y* *ie2cie. *,$by (ako2 'o*,c #eliawiecie %natol(ewnie" Za()- si3 (e( syne*" Lecz (ak owa&y w $ablocie. ka&e *iao wasn) 'rze$r,&k3" 1 W 'ewne( ro&zinie 1 otworzya si3 &usza. skazana &ot)& na *ilczenie. i *,wia. *,wia 1 byy &orose &zieci. syn i c,rka. obo(e 'o*ienni ko*so*olcy" < na$le ca) ro&zin3 wyznaczono &o wysie&lenia" 9zieci 'obie$y &o ra(ko*u Bo*so*ou: /!ro8cie50 /Ebroni*y 1 'owie&ziano i* 1 *acie tu 'a'ier i 'iszcie: ZZProsz3 o& &nia &zisie(sze$o nie uwaa- *nie za syna. c,rk3 takic to a takic . $&y wyrzeka* si3 ic (ako ele*entu szko&liwe$o s'oecznie i obiecu(3 nie utrzy*ywa- z ni*i a&nyc kontakt,w[[/" Z$arbiy si3 ko2ciste ra*iona Ele$a. zwiesi $ow3" 1 Wielu tak 'isao""" 1 7ak" % to ro&ze8stwo 'owie&ziao: zastanowi*y si3" Wr,cili &o &o*u. cisn3li le$ity*ac(e ko*so*olskie &o 'ieca i zacz3li si3 'akowa-" ;ib$atow zac robota *ie&nic)" Wstawa. 'rzytrzy*u()c si3 ,ka" #elizawieta %natol(ewna 'osza wynie2- *ie&nic3" Ele$ te wsta i 'o nieuniknionyc sc o&ac 'owl,k si3 na 'arter" Na &ole 'rzec o&zi obok sali. w kt,re( lea 9io*ka" 9ru$i 'ac(ent z*ar w 'onie&ziaek i (e$o *ie(sce za() zo'erowany ;zuubin"

9rzwi. zazwycza( za*kni3te. byy teraz uc ylone" Z cie*no2ci za ni*i &obie$ao c ry'liwe rz3enie" Ele$ nie wi&zia w 'obliu a&ne( 'iel3$niarki: 'ewnie za(*oway si3 inny*i 'ac(enta*i albo s'ay" Etworzy szerze( &rzwi i w2liz$n) si3 &o 2ro&ka" 9io*ka s'a" +z3zi ;zuubin" Ele$ wsze&" Przez uc ylone &rzwi w'a&ao troc 3 2wiata z korytarza" 1 %leksie(u Lili''yczu5 +z3enie ustao" 1 %leksie(u Lili''yczu" Tle si3 'an czu(e6 1 Co6 1 wyc ry'ia c ory" 1 Tle si3 'an czu(e6 Po&a- co26 Za'ali- 2wiato6 1 Bto to6 1 'rzestraszony wy&ec i kaszel" < nowy (3k b,lu" 1 Bosto$otow" Ele$ 1 'oc yli si3 na& ;zuubine*. wi&zia (u (e$o &u) $ow3 na 'o&uszce" 1 Co 'anu 'o&a-6 Wezwa- siostr36 1 Nie1trze1ba 1 wyst3ka ;zuubin" Nie kaszla (u i nie (3cza" Ele$ wi&zia $o coraz wyra>nie(. rozr,nia nawet kos*yki wos,w" 1 Nie wszystek u*r3 1 sze'ta ;zuubin" 1 Nie wszystek u*r3" Na(wyra>nie( bre&zi" Bosto$otow na*aca $or)c) &o8 na kocu. 2cisn) () lekko""" 1 %leksie(u Lili''yczu. b3&zie 'an y5 Niec si3 'an trzy*a5 %leksie(u Lili''yczu5 1 Cz)steczka. 'raw&a6""" Cz)steczka6""" 1 sze'ta c ory" < zrozu*ia Ele$. e ;zuubin wcale nie bre&zi. e nawet 'ozna $o i *,wi o ic ostatnie( roz*owie" Powie&zia wte&y: /Czase* czu(3 zu'enie wyra>nie. e (a 1 to co2 wi3ce( ni (a" Ma* w sobie co2 niezniszczalne$o. co2 bar&zo wzniose$o. (ak)2 cz)steczk3 9uc a Wszec 2wiata" Pan te$o nie o&czuwa60 Rozdzia %rz"dzie!%" pi'%" E 2wicie. $&y wszyscy (eszcze s'ali. Ele$ wsta 'o cic utku. re$ula*inowo zasa ,ko 1 'rze2ciera&o w ko'ert3 1 i st)'a()c na 'alcac w swoic ci3kic butac . wysze& z sali" Przy biurku &yurne(. z czarn) $ow) na s'lecionyc ra*ionac . s'a na sie&z)co 7ur$un"

;taruszka 1 salowa z 'arteru otworzya u*ywalni3 i Ele$ 'rzebra si3 we wasne ubranie. &ziwnie obce 'o tyc &w,c *iesi)cac : stare wo(skowe s'o&nie z la*'asa*i. ',wenian) bluz3. szynel" Wszystko to o&leao swo(e w a$rowyc ka'ciorac . lecz c o'rawie &oszcz3tnie znoszone. na&awao si3 (eszcze &o uytku" 7ylko zi*ow) cza'k3 *ia cywiln). ku'ion) (u w =sz17ereku" !ya za ciasna i uciskaa" 9zie8 za'owia&a si3 cie'y. tote Ele$ 'ostanowi nie wka&a- cza'ki 1 wy$l)&aby zbyt cu&acznie" Pas za'i) 'o& 'aszcze*. na bluzie 1 w roz'i3ty* szynelu s'rawia wraenie z&e*obilizowane$o lub zbie$e$o z aresztu onierza" Cza'k3 wrzuci &o worka 1 stare$o. zatuszczone$o. na&'alone$o 'o&czas suszenia 'rzy o$nisku. z zacerowan) &ziur) o& o&a*ka: ten ?rontowy worek onierski ciotka 'rzyniosa *u &o wi3zienia 1 s'ec(alnie 'rosi o zniszczone rzeczy. eby nie zabiera- &o a$ru nicze$o 'orz)&ne$o" 9zi2 (e&nak nawet takie ubranie 'o sz'italnyc ac ac o& razu w'rawiao w &obry. &ziarski i 'o 'rostu z&rowy nastr,(" Bosto$otow c cia wy(2- (ak na(szybcie(. eby w ostatnie( c wili co2 $o nie zatrzy*ao" ;alowa o&ry$lowaa zasuw3 i otworzya &rzwi" Wysze& na taras 1 i stan)" E&etc n) $3boko 1 'oczu *o&e 'owietrze. niczy* nie z*)cone. niczy* nie skalane5 +oze(rza si3 1 zobaczy *o&y zielony 2wiat5 Za&ar $ow3 1 niebo wzbierao r,owo2ci) wsc o&z)ce$o $&zie2 &aleko so8ca" Za&ar $ow3 (eszcze wye( 1 wrzeciona obok,w o *u&nie wycyzelowanyc o&wiecznyc ksztatac rozci)$ay si3 na cae niebo 1 tylko na kilka *inut. tylko &la nielicznyc . kt,rzy o 2wicie za&ziera() $owy. a *oe nawet wy)cznie &la nie$o. Ele$a Bosto$otowa5 % 'rzez ?ryzy. koronki. bryz$i. 'ian3 tyc obok,w 'yn) &obrze (eszcze wi&oczny. 'oyskliwy i wyszczerbiony sier' ksi3yca" 7o byy naro&ziny 2wiata5 Hwiat tworzy si3 na nowo tylko 'o to. eby wr,ci- &o Ele$a i 'owie&zie-: i&>5 y(5 < (e&ynie lustrzany. czysty ksi3yc nie by *o&y. nie by ty*. kt,ry 2wieci zakoc any*" < roz'ro*ieniony ze szcz32cia. u2*iec a()c si3 &o niko$o 1 &o nieba i &rzew. 'een te( wczesnowiosenne(. wczesno'oranne( ra&o2ci. kt,ra &ana (est starco* i c ory*. ruszy Ele$ zna(o*y*i ale(ka*i" Nie s'otka niko$o o'r,cz stare$o za*iatacza" Ebe(rza si3 i 'o'atrzy na o&&zia" =kryty za &u$i*i *iota*i to',l wznosi si3 'awilon z 'o'ielate( ce$y. trwa. nic a nic nie 'ostarzay 'o sie&e*&ziesi3ciu latac istnienia"

Ele$ sze& 1 i e$na si3 z &rzewa*i sz'italne$o 'arku" Na $a)zkac klon,w wisiay (u ki2cie bazi" +ozkwity 'ierwsze kwiaty" Bwita aycza. ale biae kwiaty kryy si3 w2r,& li2ci i &rzewo wy&awao si3 biao1zielone. a nie biae" =riuk tu nie r,s" Lu&zie *,wili. e (u kwitnie" Po&obno na(atwie( zobaczy- $o w stary* *ie2cie" Bt, byby w stanie zac owa- rozs)&ek w 'ierwszy* &niu tworzenia6 < wbrew wszelki* 'lano* 'ostanowi Ele$ natyc *iast. teraz. wczesny* rankie* 'o(ec a- &o stare$o *iasta i 'o'atrze- na kwitn)cy uriuk" Min) zakazan) &o &zi2 bra*3 i u(rza 'ustawy 'lac z '3tl) tra*wa(ow)" 7o sta*t)&. 'rze*oczony styczniowy* &eszcze*. ',ywy i 'ozbawiony wszelkie( na&ziei. sze& &o te( bra*y. eby za ni) u*rze-" Wy(2cie za sz'italn) bra*3 1 czy nie byo wy(2cie* z wi3zienia6 W styczniu. $&y Ele$ (ec a &o kliniki. aa2liwe. trz3s)ce si3 i zatoczone tra*wa(e o *ao $o nie wyko8czyy" % teraz. $&y sta 'rzy otwarty* oknie. nawet (az$ot tra*wa(u s'rawia *u 'rzy(e*no2-" #az&a tra*wa(e* te bya cz32ci) ycia. cz32ci) wolno2ci" 7ra*wa( 'rze(e&a 'rzez *ost" 7a*. w &ole. 'oc ylay si3 na& rzek) sabono$ie wierzby. a ic s'loty. zwieszone ku ,tobr)zowe( wo&zie. u?nie si3 zieleniy" Zazieleniy si3 te &rzewa na c o&nikac . ale nie zasaniay (eszcze li2-*i &o*,w 1 'arterowyc . *urowanyc . bu&owanyc soli&nie i bez 'o2'iec u 'rzez lu&zi. kt,ry* si3 nie 2'ieszyo" Ele$ 'atrzy na nie z zawi2ci): y(e si3 niekt,ry*5 7ra*wa( *i(a za&ziwia()ce &zielnice: szerokie ulice. rozle$e bulwary" % zreszt) 1 kt,re *iasto nie wy$l)&a 'i3knie. $&y wi&zi si3 (e r,owy* wczesny* rankie*5 ;to'niowo (e&nak &zielnice z*ieniay wy$l)&: znikn3y bulwary. ulice zw3ziy si3. &o*y byy byle (akie. bez a&nyc 'retens(i &o 'i3kna i soli&no2ci: 'ewnie bu&owano (e tu 'rze& wo(n)" < wa2nie tuta( Ele$ &ostrze$ tabliczk3 z nazw) ulicy. kt,ra wy&aa si3 *u zna(o*a" No tak: na te( ulicy *ieszka Zo(a5 Wy&oby tan&etny notesik. s'raw&zi nu*er &o*u" Zn,w wy(rza 'rzez okno i niebawe* zauway sa* &o*: 'i3trowy. z okna*i r,nyc roz*iar,w. ze stale otwart). a *oe wya*an) bra*) i o?icyna*i w 'o&w,rzu" No tak. to tu" Mona wysi)2-" Nie by cakie* bez&o*ny w ty* *ie2cie5 Za'raszano $o &o czy(e$o2 &o*u. za'raszaa $o &ziewczyna5

Nie ruszy si3 (e&nak z *ie(sca. 'o(ec a &ale(. rozkoszu()c si3 oskote* tra*wa(u. wstrz)sa*i i 'oszturc iwanie*" 7ra*wa( nie by zatoczony" Na'rzeciwko Ele$a usia& stary =zbek w okularac . wy$l)&a (ak &osto(ny &awny uczony" Bon&uktor wr3czy *u bilet. =zbek zwin) bilet w rurk3 i wetkn) $o sobie &o uc a" 7en 'rosty 'o*ys w'rawi Ele$a w (eszcze ra&o2nie(szy nastr,(" =lice zw3ay si3 coraz bar&zie(. z obu stron na'ieray stoczone i *alutkie &o*ki. 'ote* znikn3y z nic okna. wz&u (ez&ni ci)$n3y si3 teraz wysokie. $liniane 2le'e *ury 1 &uway. a (e2li nawet wystaway 'ona& nie 2ciany &o*,w. to te 2le'e. $a&kie. 'owleczone $lin)" W &uwaac *i$ay czase* ?urtki albo tuneliki 1 niziutkie. wc o&z)cy czowiek *usia si3 $arbi-" Ze sto'nia wa$onu *ona byo zeskoczy- w'rost na c o&nik. szeroki na(wye( na (e&en krok" #ez&nia $in3a 'o& tra*wa(e*" Ele$ &o*y2li si3. e &o(ec a &o stare$o *iasta: nie wi&zia (e&nak a&nyc &rzew. nie *,wi)c (u o uriuku" 9alsza (az&a nie *iaa sensu" Wysia&" M,$ teraz 'rzy(rze- si3 wszystkie*u &oka&nie i bez 'o2'iec u" < usysze-" % na('ierw usysza (akie2 *etaliczne 'ostukiwanie" Po c wili zobaczy stare$o =zbeka w czarno1biae( tiubietie(ce i czarny* 'ikowany* c aacie. 'rze'asane$o r,ow) szar?)" =zbek 'rzykucn) na 2ro&ku (ez&ni i na szynie tra*wa(owe( kle'a *otkie* ostrze *otyki" Ele$ zatrzy*a si3 i 'o'atrzy z rozrzewnienie*: wiek ato*u5 % wi3c i tuta(. zu'enie (ak w =sz17ereku. stal (est tak) rza&ko2ci). e trzeba wykorzystywa- szyn3 tra*wa(ow)5 Ebserwowa. czy =zbek z&)y 'rze& nast3'ny* tra*wa(e*" =zbek (e&nak nie 2'ieszy si3 ani troc 3. robi swo(e. a na wi&ok tra*wa(u o&sun) si3 na ', kroku. 'rzeczeka i zn,w 'rzykucn) na& tore*" Ele$ 'atrzy na cier'liwe 'lecy =zbeka. na (e$o r,ow) szar?3 @kt,ra wc on3a ca) r,owo2- b3kitnie()ce$o (u niebaA" Nie *,$ za*ieni- z =zbekie* c o-by 'aru s,w. ale czu w ni* bratni) robociarsk) &usz3" Ble'a- *otyk3 w wiosenny 'oranek 1 czy nie byo to o&zyskane ycie6 #ak &obrze5""" ;ze& 'owoli. zastanawia()c si3. $&zie s) okna" Mia oc ot3 za(rze- za &uway. &o 2ro&ka. lecz ?urtki byy 'oza*ykane. a 'uka- (ako2 nie wy'a&ao" Na$le w (e&ny* z tunelik,w bysn3o so8ce" Ele$ sc yli $ow3 i wsze& na 'o&w,rze" Po&w,rze (eszcze s'ao. ale o& razu rzucao si3 w oczy. e wa2nie na ni* koncentru(e si3 ycie &o*u" Po& &rzewe* staa wko'ana awka i st,: tu i ,w&zie 'oniewieray si3

zabawki. zreszt) cakie* ws',czesne" Ky&rant za'ewnia ycio&a(n) wo&3" ;tao te koryto &o 'rania" Na 'o&w,rze wyc o&ziy wszystkie okna &o*u 1 bar&zo &uo okien" % na ulic3 1 ani (e&no" Bawaek &ale( za(rza na (eszcze (e&no takie 'o&w,rze" !yo nie*al i&entyczne" Brz)taa si3 'o ni* *o&a =zbeczka z cienki*i warkocza*i &o 'asa" Wi&ziaa Ele$a 1 i nie &ostrze$aa $o" Wyco?a si3" W +os(i byo zu'enie inacze(5 W rosy(skic wsiac i *iasteczkac wszystkie okna c at wyc o&z) na ulic3. a za ?iranka*i i kwiata*i (ak w le2ne( zasa&zce czatu() $os'o&ynie 1 kto i&zie6 &o ko$o6 'o co6 Lecz Ele$ o& razu zrozu*ia i uzna za wa2ciw) wsc o&ni) zasa&3: nie c c3 wie&zie-. (ak y(esz. ale i ty nie wtyka( nosa w *o(e s'rawy5 Czy on. byy a$iernik. 'rzez wiele lat stale na wi&oku. stale na&zorowany. rewi&owany. kontrolowany. 'o&$l)&any. obserwowany 1 *,$ sobie wy*arzy- le'szy s'os,b ycia6 Coraz bar&zie( 'o&obao *u si3 stare *iasto" #u wcze2nie( zauway w zak)tku *i3&zy &o*a*i 'ust) o te( 'orze cza(c an3" 7eraz natkn) si3 na nast3'n). na 'i3trze" Wsze& ta*" W cza(c anie sie&ziao (u kilku *3czyzn w tiubietie(kac 1 wzorzyste(. bor&owe( i niebieskie( 1 oraz starzec w biae( wyszywane( cza*ie" Nie byo nato*iast ani (e&ne( kobiety" Ele$ 'rzy'o*nia sobie. e ni$&y nie wi&ywa kobiet w cza(c anac " 4a&ne tabliczki nie zabraniay wst3'u kobieto*: 'o 'rostu nikt ic nie za'rasza" Ele$ za*y2li si3" W ty* 'ierwszy* &niu nowe$o ycia wszystko byo &la nie$o na'raw&3 nowe. wszystkie$o *usia si3 nauczy-. wszystko zrozu*ie-" Moe $ro*a&z)c si3 we wasny* $ronie *3czy>ni c cieli 'o&kre2li-. e kobiety nie s) w ic yciu na(wanie(sze6 =sia& koo balustra&y balkonu" Mia st)& wi&ok na ca) ulic3" Eya. ale nie bya to $or)czkowa *ie(ska krz)tanina" Przec o&nie 'oruszali si3 statecznie i bez 'o2'iec u albo z niez*)cony* s'oko(e* sie&zieli w cza(c anac " Mona byo uzna-. e sierant Bosto$otow. wi3zie8 Bosto$otow kt,ry o&suy wszystko. cze$o )&ali o& nie$o lu&zie. i o&cier'ia wszystko. co kazaa *u o&cier'iec oroba 1 u*ar w styczniu" % teraz. c wie()c si3 na nie'ewnyc no$ac . wysze& z kliniki (aki2 zu'enie nowy Bosto$otow 1 /cienki. *i3kki. 'rze>roczysty0. (ak *awiano w a$rze. wysze& nie 'o cae ycie. ale 'o ycie 1 &oka&k3. tak) (ak &oka&ka c leba. 'rzysz'ilona sosnowy* 'atyczkie* &o &zienne( 'orc(i. eby wa$a si3 z$a&zaa: niby ta sa*a 'orc(a. a (e&nak 1 &o&atkowe kawal)tko"

< zaczyna()c &zi2 to *alutkie. &o&atkowe. &arowane ycie c cia Ele$. by nie byo ono 'o&obne &o 'o'rze&nie$o. &ue$o" C cia 'rzesta- 'o'enia- b3&y" Nie u&ao si3 5 E& razu 'o'eni b)& 1 wybra nie ten cza(nik. co trzeba" Naleao bez wy&ziwiania nala- sobie ze zwycza(ne$o. czarne$o. &obrze znane$o" En (e&nak wybra e$zotyczny kok1cza(. zielon) erbat3" Nie *iaa ani *ocy. ani s*aku erbaty i na&awaa si3 wy)cznie &o zlewu" % ty*czase* $o&ziny *i(ay. so8ce wznosio si3 coraz wye(" Ele$ c 3tnie by co2 z(a&. ale w cza(c anie s'rze&awano wy)cznie te &wa ro&za(e erbaty. a i to bez cukru" Nie wsta (e&nak. nie wyruszy na 'oszukiwanie (e&zenia: 'rze(*u()c tute(szy. niesko8czenie 'owolny s'os,b bycia sie&zia na&al na& 'ia) 1 ?iliank). a nawet o&wr,ci nieco krzeso. eby rozsi)2- si3 (eszcze wy$o&nie(" < wte&y z balkonu cza(c any zobaczy na& za*kni3ty* kwa&rate* s)sie&nie$o 'o&w,rza (ak $&yby 'rze>roczysty r,owy &*uc awiec o 2re&nicy sze2ciu *etr,w 1 wielk) niewak) r,ow) kul3" Ni$&y w yciu nie wi&zia takie$o o$ro*u r,owo2ci5 =riuk6""" Poczu Ele$: oto na$ro&a za brak 'o2'iec u5 Czyli ni$&y nie '3&> 'rze& siebie na o2le'. roze(rzy( si3 wok, siebie5 Po&sze& &o balustra&y i st)&. z $,ry. 'atrzy i 'atrzy bez ko8ca na 'rze(rzyste r,owe cu&o" 9awa (e sobie w 'rezencie 1 na 'ierwszy &zie8 tworzenia" Niczy* 2wi)teczna c oinka ze 2wieczka*i w 'oko(u &o*u na ',nocy. (a2niao na ty* otwarty* tylko o& strony nieba 'o&w,rzu (e&no (e&yne &rzewo 1 kwitn)cy uriuk. a 'o& ni* baraszkoway &zieci i 'rzeko'ywaa zie*i3 kobieta w czarne( c ustce w zielone kwiaty" Ele$ 'atrzy" +,owo2- 1 to byo o$,lne wraenie" Po&obne &o 2wieczek ')ki *iay kolor bor&owy. wyc ylay si3 z nic r,owe 'atki kwiat,w. ale w 2ro&ku l2niy czyst) biel) (ak kwiaty (aboni albo wi2ni" Bolory te zleway si3 w niewyobraaln) r,ow) ?eeri3 1 i Ele$ stara si3 nasyci- ni) oczy. wc on)- ca). eby ws'o*nie8 starczyo na bar&zo &u$o. eby o'owie&zie- Ba&*ino*" Wy*y2li sobie cu&o 1 i znalaz (e" #eszcze wiele ra&o2ci czekao $o &zisia( w nowo naro&zony* 2wiecie5 % wyszczerbiony ksi3yc znikn) bez 2la&u" Ele$ zsze& 'o sc o&kac na ulic3" ;o8ce 'rzy'iekao w $o) $ow3"

Naleao ku'i- czter&zie2ci &eka czarne$o c leba. z(e2- $o i (ec a- &o centru*" Wolno2ciowe ubranie tak 'o&nioso $o na &uc u. e w o$,le za'o*nia o *&o2ciac i 'orusza si3 zu'enie swobo&nie" 9ostrze$ stra$an. wci2ni3ty w zao* *uru tak. e nie tarasowa c o&nika" 9wa uko2ne su'ki 'o&trzy*yway ',cienny &aszek" ;'o& &aszka wy&obywa si3 siwy &y*ek" Ele$ *usia sc yli- $ow3. eby we(2- 'o& &aszek. a 'ote* sta- z 'rzekrzywion) szy()" Ca) 'rzestrze8 'o& &aszkie* za(*owao &u$ie elazne 'alenisko" W (e&ny* *ie(scu arzy si3 w3$iel. 'ozosta) cz32- rynienki wy'enia biay 'o'i," W 'o'rzek 'aleniska na& are*. leao okoo 'i3tnastu &u$ic . zaostrzonyc ko8cac . alu*iniowyc 'r3t,w z nanizany*i kawaka*i *i3sa" Ele$ &o*y2li si3: to by szaszyk5 1 (eszcze (e&no o&krycie stworzone$o 2wiata5 7en szaszyk. o kt,ry* tyle si3 nasuc a 'o&czas nie ko8cz)cyc si3 wi3ziennyc &yskus(i $astrono*icznyc 5 Ni$&y (e&nak nie wi&zia szaszyka na wasne oczy: w yciu nie by na Baukazie ani w restaurac(i. a w 'rze&wo(ennyc sto,wkac kar*iono $o)bka*i i kasz) 'erow)" ;zaszyk5 1 <le kosztu(e6 1 s'yta Bosto$otow" 1 7rzy 1 sennie o&'owie&zia szaszykarz" Ele$ nie zrozu*ia: co trzy6 7rzy ko'ie(ki 1 za tanio. trzy ruble c yba za &ro$o" Moe trzy 'r3ciki za rubla6 7e$o ro&za(u rozterki 'rzeywa o& czasu wy(2cia z a$ru: zu'enie nie *,$ si3 'oa'a- w cenac " 1 <le za trzy ruble6 1 wyko*binowa s'rytne 'ytanie" Leniwy szaszykarz bez sowa 'o&ni,s za koniec (e&en 'r3cik. 'o*ac a ni* Ele$owi 'rze& nose* (ak &ziecku i o&oy z 'owrote*" #e&en szaszyk 1 trzy ruble6 Ele$ 'okr3ci $ow) z nie&owierzanie*" #aka2 wysza *ate*atyka" Pi3- rubli *usiao *u wystarczy- na cay &zie8" %le tak c cia s'r,bowa-5 Poera wzrokie* ka&y kawaeczek *i3sa. wybiera na(a&nie(szy szaszyk" Wszystkie wy$l)&ay r,wnie kusz)co" W 'obliu czekali trze( kierowcy. ic ci3ar,wki stay tu obok" Po&esza te kobieta. lecz szaszykarz 'owie&zia co2 'o uzbecku i o&&alia si3 nieza&owolona" < na$le szaszykarz zacz) z$arnia- wszystkie szaszyki na (e&en talerz. a 'ote* 'osy'a (e z wierzc u siekan) cebul) i 'ola czy*2 z buteleczki" < Ele$ zrozu*ia. e kierowcy ku'u() cay za'as. ka&y 'o 'i3- sztuk5 na

Znowu te nie'o(3te 'i3trowe ceny i 'i3trowe zarobki5 Ele$ nie *,$ sobie wyobrazi$,rne$o 'i3tra ani ty* bar&zie( znale>- si3 na ni*" ;zo?erzy 'rze(a&ali czter&zie2ci 'i3- rubli. 'o 'i3tna2cie ka&y 1 a 'ewnie nie byo to nawet ic 2nia&anie5 #e$o zarobku nie starczyoby na takie ycie: zreszt) szaszyki nie byy &la takic (ak on" 1 Wi3ce( nie *a 1 'owie&zia szaszykarz" 1 Nie *a6 Nic nie zostao6 1 Ele$ w'a& w roz'acz" #ak *,$ si3 zastanawia-5 Moe to 'ierwsza i ostatnia okaz(a w yciu5 1 9zi2 nie 'rzywie>li" 1 ;zaszykarz u'rz)ta 'rzy'rawy i na(wyra>nie( *ia za*iar o'u2ci- &aszek" Z&es'erowany Ele$ rzuci si3 &o kierowc,w: 1 Bole&zy5 E&st)'cie (e&en szaszyk5 Bole&zy 1 (e&en szaszyk5 ;zaszyk5 Bt,ry2 z kierowc,w. *ocno o'alony. lnianowosy c o'ak. 'rzywoa $o: 1 !ierz" #eszcze nie 'acili. tote Ele$ w 'o2'iec u wysu'a z za'i3te( na a$ra?k3 kieszeni zielon) trzyrubl,wk3: szaszykarz nie wzi) (e( nawet &o r3ki. tylko z*i,t &o szu?la&y ty* sa*y* $este* co okruc y i 2*ieci" ;zaszyk5 Ele$ u'u2ci sw,( worek na zakurzony c o&nik. c wyci alu*iniowy 'r3cik za oba zaostrzone ko8ce. 'oliczy 'lasterki *i3sa 1 byo ic 'i3- i (eszcze kawaeczek sz,ste$o 1 i zacz) o&$ryza- (e z 'r3cika. ale nie cae. tylko 'o troszeczku" #a& statecznie (ak 'ies. kt,ry zaszy si3 ze z&obycz) w bez'ieczny* k)cie. i roz*y2la o ty*. (ak atwo (est rozbu&zi- w czowieku 'ra$nienia i (ak tru&no (e 'ote* zas'okoi-" Przez ile lat na(ws'anialszy* &are* losu bya &la8 kro*ka czarne$o c leba5 #eszcze 'rze& c wil) *ia za*iar ku'i- $o sobie na 2nia&anie: wystarczyo (e&nak 'oczu- siwy &y*ek s*aeniny. wyba$a- szaszyk 1 i (u zaczyna *y2le- o c lebie z lekcewaenie*" Bierowcy z(e&li 'o 'i3- szaszyk,w. wsie&li &o ci3ar,wek. o&(ec ali 1 a Ele$ wci) (eszcze rozkoszowa si3 swo() 'orc()" ;*akowa war$a*i i (3zykie* ka&y k3s. o&krywa. (ak ocieka sokie* &elikatne *i3so. (ak 'ac nie. (ak cu&ownie (est wys*aone. (ak c ru'ie. zac owu()c r,wnocze2nie 'ierwotn) (3&rno2-" < i* bar&zie( rozs*akowywa si3 w szaszyku. i* $3bie( si3 w nie$o w$ryza. ty* wyra>nie( czu. e &o Zoi nie wst)'i" Zn,w b3&zie 'rze(e&a- obok (e( &o*u. ale nie wysi)&zie" Wa2nie teraz u2wia&o*i to sobie ostatecznie" < zn,w (ec a 'rzez zna(o*e (u ulice &o centru* *iasta. tyle e bar&zie( zatoczony* tra*wa(e*" Pozna 'rzystanek Zoi i 'rze(ec a (eszcze &wa" Nie wie&zia. $&zie *a wa2ciwie wysi)2-" Na trzeci* 'rzystanku (aka2 kobieta zacz3a s'rze&awa- 'asaero*

$azety 'rzez okno i Ele$ wysia&. eby na ni) 'o'atrze- 1 ostatni raz wi&zia $azeciarzy w &zieci8stwie @a &oka&nie( w &niu. w kt,ry* zastrzeli si3 Ma(akowski i c o'cy bie$ali z wy&anie* na&zwycza(ny*A" 7u (e&nak s'rze&awaa $azety nie*o&a +os(anka: szo (e( nies'oro. $uz&raa si3 z wy&awanie* reszty. ale za ka&y* raze*. $&y na&(e&a tra*wa(. 'ozbywaa si3 'aru sztuk" Ele$ 'rzy$l)&a si3. (ak (e( to i&zie" 1 Milic(a nie 2ci$a6 1 s'yta" 1 Nie. innyc *a na oku 1 o&ci3a si3 kobieta" Laktycznie" Za'o*nia o wasny* wy$l)&zie" Milic(ant w 'ierwsze( kole(no2ci za)&aby &oku*ent,w o& nie$o. a nie o& kobiety" =liczny ze$ar wskazywa &o'iero &ziewi)t). ale byo (u na tyle u'alnie. e Ele$ roz'i) $,rne a?tki 'aszcza" Lu&zie wy'rze&zali $o i 'otr)cali. a on sze& bez 'o2'iec u 'o nasonecznione( stronie ulicy. *ruy oczy i u2*iec a si3 &o so8ca" #eszcze tyle ra&o2ci czekao $o &zisia(5 7o byo so8ce wiosny. kt,re( nie s'o&ziewa si3 &oy-" Nikt tu nie cieszy si3 z 'owrotu Ele$a &o ycia. nikt nawet o ty* nie wie&zia. ale so8ce 1 wie&ziao i Ele$ u2*iec a si3 &o nie$o" Niewane. e *o$a to by- ostatnia wiosna 1 i tak bya &o ka&k)5 9zi3ki i za ni)5 4a&en 'rzec o&zie8 nie cieszy si3 na wi&ok Ele$a. ale (e$o cieszy wi&ok ic wszystkic 5 Cieszy si3. e wr,ci &o lu&zi5 < &o wszystkie$o. co wi&zia na ulicac 5 Nic nie *o$o by- nieciekawe. $u'ie albo bezsensowne w (e$o na nowo stworzony* 2wiecie5 Cae *iesi)ce. cae lata ycia nie &away si3 w o$,le 'or,wna- z ty* (e&yny*. nie'owtarzalny* &nie*5 Lo&y w tekturowyc kubeczkac 5 Ele$ (u nie 'a*i3ta. kie&y wi&zia takie kubeczki" P,tora rubla6 Prosz3 bar&zo5 Przestrzelony. 'rze'alony worek 1 na 'lecy. obie r3ce wolne. *ona (e2-5 Ele$ sze& 'rze& siebie (eszcze wolnie(szy* krokie*" Natkn) si3 na witryn3 zaka&u ?oto$ra?iczne$o i o'arty o elazn) barierk3 &u$o 'atrzy na te wyretuszowane i u'i3kszone twarze. zwaszcza na twarze &ziewcz)t" Na('ierw ka&a z tyc &ziewcz)t wka&aa na(a&nie(sz) sukienk3. 'ote* ?oto$ra? wybiera &ziewczyn wybiera na(korzystnie(szy k)t u(3cia i &ziesi3- razy z*ienia o2wietlenie. 'ote* robi &ziesi3- z&(3-. wybiera na(le'sze i retuszowa (e. 'ote* z &ziesi3ciu takic na('i3knie(sz) 1 i tak 'owstaa ta wystawa" Ele$ wie&zia o ty*. lecz *i*o to 'rzy(e*nie byo wierzy-. e na 2wiecie s) tylko takie 2liczne &ziewczyny" < za wszystkie stracone lata. za wszystkie. kt,ryc bezwsty&nie i &u$o" nie &oy(e. za wszystko. cze$o $o 'ozbawiono 1 $a'i si3 na nie

Z(a& lo&y i 'owinien wyrzuci- kubeczek. ale kubeczek by taki $a&ziutki. taki czy2ciutki. e szko&a $o byo cisn)- &o kosza. Ele$ uzna. e 'rzy&a si3 &o 'icia w 'o&r,y. i sc owa z&obycz &o worka" ;c owa te 'atyczek" Zobaczy a'tek3" %'teka to r,wnie bar&zo ciekawe *ie(sce5 Natyc *iast wsze& &o 2ro&ka" Mona tu byo s'3&zi- cay &zie85 Na ',kac stao *n,stwo 'rze&*iot,w. niezwykyc &la oczu a$iernika. Ele$ nie wi&zia ic o& &ziesi)tk,w lat. a (e2li nawet kie&y2 wi&zia. to &awno za'o*nia. &o cze$o su) i (ak si3 nazywa()" Z bo(a>liwy* res'ekte* 'rzy$l)&a si3 niklowany*. szklany* i 'lastykowy* ksztato*" W nast3'ny* &ziale leay torebki zi, z o'ise* ic 'rzeznaczenia i &ziaania" Ele$ bar&zo wierzy w zioa 1 ale $&zie byy t e. $&zie6 9ale( ci)$n3y si3 $abloty z tabletka*i o zu'enie niezna(o*yc nazwac " %'teka o&saniaa 'rze& Ele$ie* cay wszec 2wiat nowyc s'ostrzee8 i 'rze*y2le8" C o&zi. 'atrzy. wz&yc a. ale s'yta tylko o rzeczy. kt,re za*,wili Ba&*inowie: o ter*o*etr. so&3 i na&*an$anian 'otasu" 7er*o*etr,w nie byo. so&y nie byo. a za na&*an$anian *usia za'aci- trzy ko'ie(ki" Pote* stan) w kole(ce &o okienka. w kt,ry* realizowano rece'ty. i o&sta &wa&zie2cia *inut" !rakowao *u 'owietrza" Wa a si3. czy wyku'i- lekarstwo" Po&a ?ar*aceutce (e&n) z trzec rece't. 'rze'isanyc 'rzez We$3" Mia na&zie(3. e leku nie b3&zie i 'roble* sa* si3 rozwi)e" Lekarstwo niestety byo" Bosztowao 'i3-&ziesi)t osie* rubli z ko'ie(ka*i" Ele$ roze2*ia si3 z ul$) i o&sze& o& okienka" Przywyk (u. e liczba /'i3-&ziesi)t osie*0 'rze2la&u(e $o na ka&y* kroku. ale buli- sto sie&e*&ziesi)t 'i3- rubelk,w za trzy rece'ty 1 o nie5 Za te 'ieni)&ze *,$ 'rzey- cay *iesi)c" C cia o& razu 'o&rze- rece'ty i wyrzuci- (e &o s'luwaczki: 'o*y2la (e&nak. e We$a *oe o nie za'yta- 1 i sc owa" 4al *u byo o'uszcza- lustrzane ko*naty a'teki. lecz wzywa $o &zie8. &zie8 (e$o ra&o2ci" #eszcze wiele ra&o2ci czekao $o &zisia(5 Nie 2'ieszy si3" ;ze& o& wystawy &o wystawy. nie o*i(a()c a&ne$o zak)tka" Wie&zia. e na ka&y* kroku szyku() si3 nies'o&zianki" < rzeczywi2cie5 Zobaczy 'oczt3 i rekla*3 w oknie: /Borzysta(cie z ?ototele$ra?u50 Niesa*owite5 Prze& &ziesi3ciu laty 'isano o ty* w 'owie2ciac ?antastyczno1naukowyc 1 a tu 'rosz3. czeka na 'rzec o&ni,w5 Przeczyta s'is *iast 1 okoo trzy&ziestu 1 &o kt,ryc ?oto&e'esze" Zacz) si3 zastanawia- 1 &ok)& i &o ko$o za&e'eszowa-6 *ona byo wysya-

Niestety. w a&ny* z tyc wielkic *iast. rozrzuconyc na (e&ne( sz,ste( 'owierzc ni l)&,w kuli zie*skie(. nie byo ani (e&ne$o czowieka. kt,re*u s'rawiby ra&o2- swoi* tele$ra*e*" Z ciekawo2ci 'o&sze& (e&nak blie( i 'o'rosi. eby urz3&niczka 'okazaa *u blankiet ?ototele$ra*u" 1 Lototele$ra? ze'suty 1 'owie&ziaa kobieta" 1 Nie &ziaa" Nie &ziaa5 Czort z ni*" Moe to i le'ie(" #ako2 nor*alnie(" ;ze& &ale(. czyta a?isze" Cyrk. kilka kin" W ka&y* wy2wietlali co2 na &ziennyc seansac . ale nie *,$ traci- na kino &nia. o?iarowane$o *u na 'oznanie cae$o wszec 2wiata" No. $&yby zosta- w *ie2cie troc 3 &ue(. *ona by oczywi2cie ',(2- &o kina" % nawet &o cyrku: by 'rzecie (ak &ziecko. &o'iero co si3 naro&zi" Wa2ciwie *,$ (u i2- &o We$i" 7ylko 1 czy w o$,le i2-6 #ak to6 Czy *,$ nie i2-6 We$a to 'rzy(aciel" Za'rosia $o na'raw&3 szczerze" < bya z*ieszana" #e&yna bliska &usza w cay* *ie2cie 1 i *ia nie ',(2-6 7ak na'raw&3 'ra$n) tylko te$o 1 ',(2- &o nie(" Nawet bez zwie&zania i o&krywania wszec 2wiata *iasta 1 &o nie(" Co2 $o (e&nak 'owstrzy*ywao i 'o&suwao wci) nowe w)t'liwo2ci: Moe (eszcze za wcze2nie6 Moe (eszcze nie wr,cia6 Moe nie (est $otowa6 P,(&zie ',>nie(" Na ka&y* skrzyowaniu 'rzystawa i zastanawia si3: &ok)& teraz6 Niko$o (e&nak nie 'yta i sze& na los szcz32cia" 7ak natkn) si3 na winiarni3 1 nie skle' *ono'olowy. a wa2nie winiarni3. 'en) beczek wina" W *roczny*. nieco wil$otny* wn3trzu unosi si3 osobliwy cier'ki za'ac " #aka2 stara tawerna5 Wino nalewano &o szklanek 'rosto z beczek" ;zklanka na(ta8sze$o kosztowaa &wa ruble" Po szaszyku bya to zu'ena tanioc a5 < Bosto$otow wyci)$n) z 'rze'astne( kieszeni kole(n) trzyrubl,wk3" Wino niezbyt *u s*akowao. ale 'rawie natyc *iast zaszu*iao w osabione( $owie" % kie&y wysze& z winiarni. ycie wy&ao *u si3 (eszcze 'i3knie(sze. c o- i tak o& sa*e$o rana o(nie obsy'ywao $o swy*i &ara*i" Nic nie *o$o ze'su- *u nastro(u" Przecie &o2wia&czy (u. zazna cae$o za. (akie *o$o 'rzynie2- to ycie 1 reszta *usiaa by- le'sza5 #eszcze wielu ra&o2ci s'o&ziewa si3 &zisia(5

;zko&a. e nie wi&a- nast3'ne( winiarni 1 *ona by wy'i- &ru$) szklank3" Nie natra?i (e&nak na nast3'n) winiarni3" F3sty tu* zatarasowa c o&nik. lu&zie toczyli si3 nawet na (ez&ni" Ele$ uzna. e 'ewnie z&arzy si3 wy'a&ek" Wszyscy stali (e&nak twarza*i &o szerokic sc o&,w i &rzwi 1 i na(wyra>nie( na co2 czekali" Bosto$otow za&ar $ow3 i 'rzeczyta: /Centralny 9o* 7owarowy0" ;'rawa bya (asna: *ieli co2 /rzuci-0" 7ylko co6 ;'yta (e&ne$o czowieka. &ru$ie$o. trzecie$o. ale a&en nie 'otra?i u&zieli- sensowne( o&'owie&zi" Ele$ &owie&zia si3 tylko. e zblia si3 c wila otwarcia" No c,. zrz)&zenie losu" Wcisn) si3 w tu*" Po kilku *inutac &wa( *3czy>ni otworzyli &rzwi. 'rzez *o*ent bezskutecznie usiowali 'owstrzy*a- na',r ciby. 'o czy* w 'o'oc u o&skoczyli na bok (ak 'rze& cwau()c) konnic)" Blienci run3li &o &rzwi i &o sc o&,w na 'i3tro taki* '3&e*. (akby uciekali z 'on)ce$o &o*u towarowe$o. a nie 'arli &o 2ro&ka" Za *o&y*i i silny*i wawo bie$li 'ozostali i ka&y stara si3 nie 'ozostawa- w tyle" Nie&uy stru*yczek lu&zi roz'yn) si3 'o 'arterze. ale wi3kszo2- '3&zia na 'i3tro" W ty* rozszalay* nurcie nie *ona byo i2s'oko(nie. 'obie$ wi3c i Ele$ 1 s'ocony. rozku&any. z workie* na 'lecac @w 2cisku wyzywano $o o& /onierzy0A" Na 'i3trze 'otok roz&ziela si3: lu&zie $nali w trzec r,nyc kierunkac . a*u()c na 2liskic zakr3tac " Ele$ *ia ua*ek sekun&y na &okonanie wyboru" #aki ta* wyb,r5 Pobie$ na c ybi1tra?i za na(bar&zie( r)czy*i klienta*i" Wyl)&owa w sk3biony* o$onku 'rzy stoisku z kon?ekc()" Bole(ka wrzaa. (e&nake s'rze&awczynie snuy si3 tak sennie i leniwie (akby 'rze& la&) nie byo niko$o i czeka (e nu&ny. bezczynny &zie8" Ele$ o&sa'n) i &owie&zia si3. e *a() s'rze&awa- &a*skie bluzki. a *oe sweterki" Zakl) 'o& nose* i o&sze& o& la&y" Nie *ia 'o(3cia. $&zie znikn3y 'ozostae &wa 'otoki" Blienci *rowili si3 wsz3&zie. 'rzy ka&y* stoisku" Przy (e&ny* byo szcze$,lnie toczno i Ele$ 'o*y2la. e *oe lu&zie '3&zili wa2nie tuta(" Po&sze& blie(" 7u* czeka na $3bokie talerze: wa2nie wy'akowywano (e ze skrzynek" 7o byo co25 W =sz17ereku nikt nie *ia takic talerzy. Ba&*inowie (e&li z na&tuczonyc 9owi,zby na(wye( skoru'y" Zrezy$nowany. zacz) syste*atycznie zwie&za- &o* towarowy" Zainteresowa $o &zia ?otoo'tyki" %'araty ?oto$ra?iczne. o kt,ryc 'rze& wo(n) *ona byo tylko 'o*arzy-. zawalay wszystkie ',ki. kusiy 1 i kosztoway" 9zieci3ce *arzenie Ele$a 1 ?oto$ra?owanie""" 'askic " Gc . 'rzywie>- by z &ziesi)tek5 Niestety5

Za'atrzy si3 na *3skie 'aszcze" !ar&zo *u si3 'o&obay" Po wo(nie *arzy o taki* szykowny* cywilny* 'aszczu 1 'aszcz wy&awa *u si3 szczyte* ele$anc(i" C, 1 'aszcz kosztowa trzysta 'i3-&ziesi)t rubli. (e$o *iesi3czny zarobek" < 'osze& Ele$ &ale(" Nic nie ku'owa. a czu si3 tak. (akby *ia $rubo wy'c any 'ort?el 1 i a&nyc 'otrzeb" Wino wesoo szu*iao *u w $owie" Ebok s'rze&awano koszule stylonowe" Na &>wi3k sowa /stylon0 kobiety w =sz1 7ereku rzucay wszystko i '3&ziy &o skle'u" Ebe(rza Ele$ koszule. 'o*aca 1 'o&obay *u si3" < nawet wybra sobie (e&n): zielon) w biae 'aski" @Wybra w *y2lac 1 kosztowaa sze2-&ziesi)t rubli i nie *,$ (e( ku'i-" A Bie&y tak *e&ytowa na& koszula*i. &o stoiska 'o&sze& *3czyzna w soli&ny* 'alcie @nie 'o&sze& (e&nak &o tyc s'rze&awczyni3: 1 Czy *a 'ani roz*iar 'i3-&ziesi)ty z konierzykie* nu*er trzy&zie2ci sie&e*6 < 1(akby 'iorun strzeli w Ele$a5 Nie 1(akby tarnikie* szar'n3li $o 'o bokac 5 Ebe(rza si3 i w osu'ieniu 'o'atrzy na te$o starannie o$olone$o. stateczne$o *3czyzn3 w ele$ancki* ?ilcowy* ka'eluszu. w biae( koszuli z krawate*. 'o'atrzy tak. (ak $&yby ta*ten u&erzy $o w twarz i kto2 tu zaraz 'owinien zlecie- ze sc o&,w" #ak to65 Lu&zie $nili ywce* w oko'ac . lu&zi zwalano &o zbiorowyc $rob,w. &o 'ytkic (a* w wieczne( z*arzlinie. lu&zi wywoono &o a$r,w 1 raz. &ru$i. trzeci. lu&zie *3czyli si3 w by&l3cyc wa$onac . lu&zie arowali &o u'a&e$o. eby zarobi- na 'oatane sz*aty 1 a ten czy2cioszek 'a*i3ta nie tylko roz*iar swo(e( koszuli. ale nawet nu*er konierzyka65 Nu*er konierzyka &obi Ele$a5 Ni$&y by si3 nie &o*y2li. e konierzyk *oe *ienu*er5 7u*i)c (3k b,lu o&sze& o& stoiska z koszula*i" Nu*er konierzyka6 Nu*er konierzyka555 % c, to za &ziwaczne ycie6 Po co &o nie$o wraca6 Przecie eby za'a*i3tanu*er konierzyka 1 trzeba o czy*2 za'o*nie-5 E czy*2 wanie(szy*5 Wyko8czy $o ten konierzyk5 W &ziale $os'o&arstwa &o*owe$o 'rzy'o*nia sobie. e #elena %leksan&rowna. c onie 'rosia. eby ku'i 1 *arzya o elazku turystyczny*" Ele$ *ia na&zie(3. e elazka nie b3&zie 1 w skle'ac ni$&y nie *a te$o. co akurat 'otrzebne 1 to 'ozwoli *u wr,ci- z czysty* su*ienie* i z 'usty*i r3ka*i" ;'rze&awczyni 'o&aa *u (e&nak takie wa2nie elazko" 1 % czy to na 'ewno turystyczne6 1 nieu?nie way (e w &oni" koszul. tylko &o (e&wabnyc A i u'rze(*ie s'yta

1 Po co *iaaby* 'ana oszukiwa-6 1 wy&3a usta s'rze&awczyni" Miaa nieobecne. wr3cz *eta?izyczne s'o(rzenie i w o$,le 'rzebywaa w (aki*2 niezie*ski* czwarty* wy*iarze. z kt,re$o le&wie &ostrze$aa 'rze>roczyste i bezksztatne cienie klient,w" 1 Nie *,wi3. e 'ani *nie oszuku(e. ale *oe si3 'ani 'o*ylia6 1 'ow)t'iewa Ele$" Hci)$ni3ta wbrew wasne( woli na &oczesny 'rozaiczny 'a&, &okonaa na&lu&zkie$o wysiku i si3$n3a 'o inne elazko" Wy$oszenie 'aru s,w 'rzekraczao (e( siy" Zn,w uleciaa w swo(e *eta?izyczne 'rzestrzenie" C, 1 'rzez 'or,wnanie &o 'raw&y" 4elazko /turystyczne0 rzeczywi2cie okazao si3 le(sze o& zwycza(ne$o o &obry kilo$ra*" Naleao s'eni- obowi)zek *oralny i ku'i- (e" Wyczer'ana 'o&awanie* elazka &ziewczyna *usiaa (eszcze wy'isa- 'ara$on i z&oby- si3 na $asn)cy sze't: /;'raw&zi-""" 0 @#akie zn,w s'raw&zanie6 Co s'raw&zi-6 Ele$ zu'enie nie 'a*i3ta" #ake tru&ny by 'owr,t &o te$o 2wiata5A" Musiaa wi3c 'o*,c i osobi2cie wlec brze*i3 elazka &o kontroli tec niczne(. Ele$ czu si3 winny. e wyrwa s'rze&awczyni3 z (e( senne$o letar$u" +a*iona o& razu o&czuy ci3ar elazka" Ele$owi byo &uszno. *usia czy* 'r3&ze( wy(2- na 'owietrze" ;c o&z)c 'o sc o&ac . u(rza wasne o&bicie w o$ro*ny* lustrze na ca) 2cian3" W'raw&zie *3czy>nie nie 'rzystoi $a'i- si3 w lustro. ale tak o$ro*ne$o nie byo w cay* =sz17ereku" Poza ty* nie wi&zia si3 w taki* o& &ziesi3ciu lat" Nie zwaa na otoczenie. stan) i 'rzy(rza si3 sobie na('ierw z &aleka. 'ote* z bliska. a 'ote* z cakie* bliska" Wcale nie wy$l)&a na onierza. (ak *u si3 &otyc czas wy&awao" ;zynel (e&ynie z nazwy 'rzy'o*ina szynel. buty 'rzestay by- 'o&obne &o but,w" 9o te$o z$arbione ra*iona. krzywa sylwetka" !ez cza'ki i 'asa 'rzy'o*ina racze( zbie$e$o wi3>nia albo wie(skie$o c o'aka. kt,ry 'rzy(ec a &o *iasta na an&el" 7yle e a&en wie(ski c o'ak nie *iaby tak u*3czone(. wyn3&zniae( i aosne( twarzy" Nie'otrzebnie 'atrzy w to lustro" #eszcze 'rze& c wil) *y2la. e (est &ziarski i bo(owy. e nie r,ni si3 o& innyc 'rzec o&ni,w. na *3czyzn 'atrzy z $,ry. a na kobiety 1 (ak r,wny" % teraz. z ty* bru&ny* tobokie* na 'lecac . bar&zie( 'o&obny* &o torby ebracze( ni &o onierskie$o worka. *,$by stan)- 'o& 'ote* i wyci)$a- r3k3 1 i lu&zie nie 'oaowaliby ko'ie(ki""" % 'rzecie *ia i2- &o We$i""" #ak *,$ i2- &o nie( taki6 E&sze& o& lustra i znalaz si3 w &ziale $alanterii. a *oe u'o*ink,w 1 o$,lnie *,wi)c. &a*skic oz&,b"

< stan) bezra&nie ten ', onierz 1 ', ebrak z blizn) na 'oliczku w2r,& rozszczebiotanyc . 'o&nieconyc wszystko z t3'y* z&u*ienie*" ;'rze&awczyni u2*iec n3a si3 ironicznie 1 co te taki c ce ku'i- swo(e( wsiowe( narzeczone(6 1 'o'atrywaa na nie$o bacznie. eby cze$o2 nie buc n)" Lecz on o nic nie 'rosi. nicze$o nie bra &o r)k" ;ta i 'atrzy" 7en t3czowy. *i$otliwy &zia barwnyc 'okonania" Bosto$otow 1 zrozu*ia" Zrozu*ia. (ak ws'ania) rzecz) (est ku'i- kobiecie co2 a&ne$o i 'rzy'i)- (e( to &o 'iersi albo zawiesi- na szyi" 9o',ki nie wie&zia. nie 'a*i3ta 1 by niewinny" 7eraz (e&nak u2wia&o*i to sobie tak (asno. e nie *,$ (u 'rzy(2- &o We$i z 'usty*i r3ka*i" % 'rzecie nie o&way si3. nie o2*ieli ku'i- a&ne$o 'rezentu5 Na &ro$) biuteri3 nie byo nawet co 'atrze-" % o ta8szyc byskotkac 1 co wie&zia6 Nic5 Na 'rzyka& te broszki1 nie broszki albo ta*te wy*y2lne za'inki. szcze$,lnie taka sze2ciok)tna. z *n,stwe* skrz)cyc si3 szkieek 1 czy (est a&na6 C yba tak5 % *oe 1 tan&etna. or&ynarna6 Moe kobieta o &obry* $u2cie nawet na ni) nie s'o(rzy6 % *oe (u si3 takic nie nosi. *oe s) nie*o&ne6 ;k)& *iaby wie&zie-. co kobiety nosz). a cze$o nie6 % 'oza ty*. (ak to *a by-6 1 'rzy(&zie. 'rzenocu(e. a 'ote* czerwony (ak burak i zako'otany wr3czy (e( 1 broszk36 W)t'liwo2ci sy'ay si3 na nie$o (ak ciosy 'aek" < osaczya $o. 'rzy$niota caa zoono2- te$o 2wiata. w kt,ry* trzeba zna- si3 na kobiece( *o&zie. u*ie- wybiera- o&'owie&nie &a*skie oz&oby. ele$ancko wy$l)&a- w lustrze. 'a*i3ta- nu*er konierzyka koszuli""" % We$a ya wa2nie w ty* 2wiecie 1 i &obrze si3 w ni* czua. i wszystko wie&ziaa" !y zbity z tro'u i zaa*any" #e2li *ia &o nie( i2- 1 to teraz. o te( 'orze5 % 1 nie *,$" ='a& na &uc u" !a si3" +oz&zieli ic 1 &o* towarowy" < z te( 2wi)tyni i&oli rynku. &o kt,re( w'a& z tak $u'i) 'o)&liwo2ci). wywl,k si3 Ele$ zu'enie z$n3biony i taki skonany. (akby wy&a tu tysi)ce rubli. (akby w ka&y* &ziale co2 'rzy*ierza i ku'owa. (akby &>wi$a teraz na z$arbionyc 'lecac ca) $,r3 tyc 'aczek. toreb i 'akunk,w" szkieek. ka*ieni. *etali i tworzyw sztucznyc o'u2ci si3 'rze& ni* (ak byszcz)cy szlaban" ;zlaban nie &o o*ini3cia" Nie &o zaku'a*i kobiet. i sta tak bez ruc u. $a'i)c si3 na

% &>wi$a tylko 1 elazko" !y 2*iertelnie z*3czony" F&zie si3 'o&zia ten 'rzeczysty r,owy 'oranek. zwiastu()cy nowe i 'i3kne ycie6 F&zie ta*te 'ierzaste oboki o cyzelowanyc ksztatac 6 F&zie sier' ksi3yca6 F&zie roz*ieni na &robne swo() 'orann) &usz3. tak 'en) ra&osne( ar*onii6 W &o*u towarowy*""" % wcze2nie( 1 'rze'i z wine*" % (eszcze wcze2nie( 1 'rze(a& z szaszykie*" % 'owinien by 'o'atrze- na kwitn)cy uriuk 1 i o& razu '3&zi- &o We$i""" M&lio $o o& wi&oku witryn. szyl&,w i $3stnie()ce$o ro(u zabie$anyc . wesoyc lu&zi" Mia oc ot3 'ooy- si3 $&zie2 w cieniu na& rzeczk) i lee-" % w *ie2cie 1 ',(2na(wye( &o zoo. bo 9io*ka 'rosi" Hwiat zwierz)t wy&awa si3 Ele$owi (aki2 bliszy 1 bar&zie( zrozu*iay. czy co" Na wa2ciwy* 'ozio*ie" W szynelu byo za $or)co. ale nie c cia $o nie2- na r3ku" Zacz) wy'ytywa- o &ro$3 &o zoo" < 'o'rowa&ziy ta* Ele$a szerokie cic e ulice z ka*ienny*i c o&nika*i. wysa&zane sz'alera*i rozoystyc &rzew" Nie wi&zia a&nyc skle',w. wystaw. zaka&,w ?oto$ra?icznyc . teatr,w i winiarni" Nawet tra*wa(e zostay $&zie2 &aleko" Przez $a3zie s)czy si3 &obry. s'oko(ny. soneczny &zie8" Na c o&niku &ziewczynki $ray w klasy" Fos'o&ynie sa&ziy co2 w o$r,&kac albo wko'yway 'aliki &la winoro2li" W 'obliu zoo zaczynao si3 kr,lestwo &zieciarni 1 'rzecie wakac(e5 < taki 'i3kny &zie85 Pierwszy* na'otkany* zwierz3cie* by kozio" W (e$o wybie$u wznosia si3 stro*a skaa z urwiskie*" < wa2nie ta*. tu na& urwiskie*. &u*nie i nieruc o*o sta na cienkic *ocnyc no$ac kozio o za&ziwia()cyc ro$ac : byy &u$ie. zakr3cone. 'o&obne &o zwini3te( ko2ciane( wst3$i" Nie *ia bro&y. racze( bu(n) $rzyw3. kt,ra zwisaa 'o obu stronac szyi a &o kolan (ak wosy rusaki" Bozio wy$l)&a (e&nak tak $o&nie. e $rzywa nie razia 2*ieszno2ci) i nie u(*owaa zwierz3ciu &osto(e8stwa" Ba&y. kto 'rzystan) 'o'atrzena koza. czeka na c o-by na(&robnie(szy ruc (e$o ko'ytek 'o $a&kie( skale" Bozio za2 sta (ak 'os)$. (ak 'rze&uenie te( skay: $&y wietrzyk 'rzestawa 'orusza- kos*yka*i $rzywy. nikt nie by w stanie 'owie&zie-. czy to ywe zwierz3. czy tylko atra'a" Ele$ $a'i si3 na nie$o 'rzez 'i3- *inut i o&sze& zac wycony: kozio ani &r$n)5 7o si3 nazywa c arakter5 Eto (ak *ona znosi- ycie5

% w inne( ale(ce zobaczy zbie$owisko 'rzy (akie(2 klatce" Co2 si3 w nie( *iotao. ale w (e&ny* *ie(scu" Po&sze& blie(: bya to wiewi,rka w kole. cakie* (ak ta z 'rzysowia" Przysowie nie 'rze*awiao &o wyobra>ni: &lacze$o wiewi,rka6 &lacze$o akurat w kole6 7u (e&nak wszystko zrozu*ia" W klatce wiewi,rka *iaa &o &ys'ozyc(i 'ie8 &rzewa i $a3zie. ale na (e&ne( z nic 'o&st3'nie zawieszono 1 koo: aurowy b3ben. kt,re$o obw,& tworzyy 'o'rzeczne szczebelki. co2 w ro&za(u za*kni3te$o kr3$u nie ko8cz)ce( si3 &rabinki" < oto $ar&z)c &rzewe*. rozoysty*i $a3zia*i i 'o&niebn) wysoko2ci). wiewi,rka wolaa tkwiw b3bnie1kieracie. c o- nikt (e( ta* nie wi3zi 1 'orwaa zwierz)tko ?aszywa i&ea 'ozorne$o &ziaania i 'ozorne$o ruc u" Za'ewne na('ierw 'oruszya szczebelki z ciekawo2ci. leciutko. tylko troszeczk3. nie wie&ziaa (eszcze. (aka to okrutna i wci)$a()ca zabawa @za 'ierwszy* raze* nie wie&ziaa. a 'ote* 'o tysi)ckro- wie&ziaa 1 i *i*o to5A" % teraz b3ben wirowa (ak szalony5 +u&e wrzecionowate ciako wiewi,rki i 'o'ielato1ru&y o$onek wy'r3ay si3 w wariacki* '3&zie. szczebelki b3bna zleway si3 w oczac wi&z,w. wiewi,rka $naa 'rze& siebie co tc u. &o '3kni3cia serca5 1 ale ani o centy*etr nie *o$a 'osun)- si3 &o 'rzo&u" Ele$ sta i 'atrzy 'rzez kilka *inut. a wiewi,rka wci) niez*or&owanie '3&zia w *ie(scu" Nie byo takie( siy. kt,ra z&oaaby zatrzy*a- b3ben albo wy&osta- z nie$o wiewi,rk3. nie byo $osu rozs)&ku. kt,ry 'owie&ziaby (e(: /Przesta85 7o &are*ny tru&50 Nie5 Przerwa- zakl3ty bie$ *o$a (e&ynie 2*ier- zwierz)tka" Ele$ nie c cia te$o &oczeka-" < 'osze& &ale(" 7aki*i &wo*a sy*boliczny*i obrazka*i 1 na lewo i na 'rawo o& we(2cia. &wo*a *oliwy*i wzorca*i ycia witao zoo swyc *ayc i &uyc zwie&za()cyc " Min) baanta srebrzyste$o. baanta zote$o. baanta o 'i,rac czerwonyc i niebieskic " Porozkoszowa si3 turkusow) szy() 'awia i (e$o *etrowy* roz'ostarty* o$one* z r,owy*i i zoty*i ?r3&zelka*i" Po ubo$ie( w barwy zsyce. 'o *onotonny* sz'italu oczy syciy si3 ba(eczny* 'rze'yc e* kolor,w" Nie o&czuwa s'iekoty: nie byo tu *ur,w. a &rzewa rzucay (u 'ierwszy cie8" E&'oczywa()c coraz bar&zie(. Ele$ *in) ca) 'tasi) ?er*3 1 kury an&aluzy(skie. $3si tulskie. c o*o$orskie 1 i wsze& na wz$,rze. na kt,ry* *ie2cia si3 'taszarnia" 7rzy*ano ta* urawie. (astrz3bie i s3'y czarne. za2 na skale. o$ro&zone( ze wszystkic stron siatk). $nie>&ziy si3 s3'y biao$owe" F&yby nie tabliczka *ona by (e wzi)- za ory" ;iatkowy &ac 'rawie &otyka wierzc oka skay. i *3czyy si3 te wielkie s*utne 'taki. roz'o2cieray skrzy&a. *ac ay ni*i. a wzlecie- nie *o$y" Ele$ 'o'atrzy na *3k3 'tak,w i sa* 'oruszy o'atka*i. roz'rostowa (e" @% *oe to tylko elazko ci)yo 'leco*6A Wszystko bu&zio w ni* sko(arzenia" Na 'rzyka& in?or*ac(a na tabliczce:

/;owy >le znosz) niewol30" No 'rosz3 1 wie&z) o ty*. a *i*o to za*yka()5 % kto &obrze znosi niewol356 <nny na'is: /#eozwierz 'rowa&zi nocny tryb ycia0" Zna*y ten tryb: o w', &o &ziesi)te( wzywa() na 'rzesuc anie. o czwarte( na& rane* ko8cz)""" %lbo: /!orsuk *ieszka w $3bokie( i rozbu&owane( norze0" Po nasze*u y(e5 Zuc katornik5 Wi&zia to zoo (ak w krzywy* zwiercia&le" Nie'otrzebnie tu 'rzysze&5 9zie8 *i(a. a oczekiwanyc ra&o2ci nie byo" Zobaczy Ele$ nie&>wie&zie" Czarny z biay* krawate* sta na tylnyc a'ac i wsuwa nos *i3&zy 'r3ty klatki" % 'ote* na$le 'o&skoczy i zawis na kratac " !iay 'as ?utra nie 'rzy'o*ina krawata. racze( a8cuc z krzye* na 'iersi &uc owne$o" Nie&>wie&> 'o&skoczy i uwiesi si3 kraty5 % (ak inacze( *,$ okaza- sw) roz'acz6 W s)sie&nie( celi sie&ziaa (e$o nie&>wie&zica z *ay* nie&>wia&kie*" % w nast3'ne( *3czy si3 bury nie&>wie&>" !ez 'rzerwy nies'oko(nie 'rzest3'owa z no$i na no$3. c cia 'oc o&zi- 'o celi. ale *,$ si3 na(wye( obr,ci-. o&le$o2- *i3&zy krata*i nie 'rzekraczaa trzec &u$o2ci (e$o ciaa" We&le nie&>wie&zie( *iary nie bya to cela. ale boks" Poc oni3te wi&owiskie* &zieci na*awiay si3 ze sob): /7y. wiesz co 1 rzuci*y *u ka*ie8. 'o*y2li. e to cukierek50 Ele$ nie zwr,ci uwa$i. e &zieci $a'i) si3 i na nie$o" ;a* by tu &ar*owy* zwierz3cie* &o o$l)&ania. tyle e siebie 1 nie wi&zia" %le(ka o'a&aa ku rzece" 7uta( trzy*ano &wa biae nie&>wie&zie. na szcz32cie raze*" 9o ic wybie$u s'yway aryki. tworz)c lo&owaty basen" Eba nie&>wie&zie co 'ar3 *inut wskakiway &o nie$o &la oc o&y. a 'ote* wyaziy na ce*entowy taras. wyciskay a'a*i wo&3 z ?uter i c o&ziy. c o&ziy. c o&ziy 'o $ranicy tarasu i wo&y" Ciekawe. (ak *usiay si3 czu- late*. w tute(szy* czter&ziestosto'niowy* u'ale6 Pewnie (ak *y za kr3$ie* 'olarny*" Na($orsza w te( zwierz3ce( niewoli bya *y2l. e $&yby zec cia wyst)'i- w obronie wi3>ni,w. $&yby *ia &o2- siy 1 nie zacz)by wya*ywa- &rzwi klatek i wy'uszczazwierz)t" % to &late$o. e bez o(czyzny ic wolno2- nie *iaa sensu" < na$e uwolnienie byoby &la nic strasznie(sze ni niewola" 7ak nie&orzecznie roz*y2la sobie Bosto$otow" 7ak 'rzenicowany by (e$o *,z$. e nie u*ia (u wi&zie- rzeczy taki*i. (aki*i s): wszystko. na co 'atrzy. 'owlekao si3 wi&*ow) szaro2ci) i wywoywao $uc y b,l" borsuk 1 a co *u zostao6 < *or&3 *a 'asiasto1szczeciniast). wyka'any

Ebok s*utne$o (elenia. kt,ry t3skni za 'rzestrzeni) bar&zie( ni inne zwierz3ta. obok 2wi3te$o in&uskie$o zebu. obok zociste$o za()ca a$uti 'rzesze& Ele$ w kierunku *a'" Boo klatek k3bi si3 tu* &zieci i &orosyc . lu&zie rzucali *a'o* (e&zenie" Bosto$otow *i(a *a'y bez u2*iec u" #e&nakowe. (akby ostrzyone na zero. s*utne. za(3te na narac &zi2 &nia" % w 'ewny* sa*otny* za*y2lony* szy*'ansie o okr)$yc 'ozie" W ten (asny. soneczny &zie8 na sz'italny* ,ku *iota si3 ;zuubin *i3&zy ycie* a 2*ierci)" Ma'y nie interesoway Bosto$otowa. tote 'rzec o&zi obok nic obo(3tnie i nawet 'rzy2'ieszy kroku 1 lecz na$le na 1(e&ne( z klatek &ostrze$ (aki2 ko*unikat i kilka os,b. kt,re $o czytay" Po&sze& blie(" Blatka bya 'usta. a tabliczka in?or*owaa: /Makak 1 rezus0" Za2 na karteczce. 'rzy'i3te( &o tabliczki. 'rzeczyta: /Ma'ka. kt,ra *ieszkaa w te( klatce. zostaa o2le'iona 'rzez (e&ne$o ze zwie&za()cyc " Z bez*y2lny* okrucie8stwe* nie&obry czowiek sy'n) (e( tytonie* w oczy" 0 < 1 a zac wia si3 Ele$5 9o te( c wili s'acerowa sobie z 'obaliwy* u2*ieszkie* wszec wie&z)ce$o *)&rali. a teraz c cia wy-. skowycze- na cae zoo 1 (akby to (e*u sy'n3li tytonie* w oczy5 9lacze$o56 Et. tak sobie5 1 &lacze$o65 !ez a&ne$o 'owo&u. bez a&ne$o sensu5 1 &lacze$o65 Na(bar&zie( c wytaa za serce &zieci3ca 'rostota tyc s,w" E nieznany* czowieku. kt,ry o&sze& sobie (ak $&yby ni$&y nic. nie na'isano. e by a$ente* i*'erializ*u a*eryka8skie$o" Na'isano tylko. e by /nie&obry0" < wa2nie to byo wstrz)sa()ce: &lacze$o ten czowiek (est tak zwycza(nie. 'o 'rostu 1 /nie&obry06 9zieci5 Nie wyrasta(cie na nie&obryc lu&zi5 9zieci5 Nie krzyw&>cie bezbronnyc 5 Fa'ie 'rzeczytali karteczk3. ale nikt nie o&c o&zi. wszyscy stali i 'atrzyli na 'ust) klatk3" oczac zobaczy ;zuubina" 7a*ten te trzy*a bezwa&ne r3ce *i3&zy kolana*i i sia&ywa w i&entyczne( swoi*i 'ierwotny*i troska*i i ra&o2cia*i. tak *u 'rzy'o*inay &awnyc zna(o*yc . e roz'oznawa nawet 'oszcze$,lne twarze 1 r,wnie tyc . kt,rzy sie&zieli &o

< Ele$ 'owl,k &ale( sw,( 'rzetuszczony. 'rzestrzelony i na&'alony worek z elazkie* 1 &o kr,lestwa 'az,w. $a&,w i &ra'ienik,w" Leay na 'iasku (aszczury (ak 'rzytulone &o siebie uskowate ka*ienie" #aki ruc utraciy wraz z wolno2ci)6 Lea o$ro*ny c i8ski ali$ator o barwie elaza. z 'ask) 'aszcz). z a'a*i wykr3cony*i (ak $&yby nie w t3 stron3 co trzeba" 7abliczka in?or*owaa. e 'o&czas u'a,w (a&a *i3so tylko co kilka &ni" Moe ten urz)&zony 2wiat o$ro&u zoolo$iczne$o z 'osika*i na zawoanie w zu'eno2ci *u o&'owia&a6 Niczy* $ruby *artwy konar 'rzyl$n) &o &rzewa 'ot3ny 'yton" Nie 'orusza si3. wysuwa tylko *ay ostry (3zyczek" Po& szklan) ko'u) wia si3 (a&owita e?a" < kilka zwycza(nyc *i(" Ele$ nie c cia ic o$l)&a-" Wyobraa sobie twarz o2le'ione( *a'ki" 9osze& &o &ra'ienik,w" Ws'aniae. o 'rze'ysznyc ?utrac . sie&ziay tu wszystkie 1 i ry2. i irbis. i 'o'ielato1br)zowa 'u*a. i c3tkowany (a$uar" 7e zwierz3ta te byy wi3>nia*i. te cier'iay w niewoli. te t3skniy &o wolno2ci" %le Ele$ wi&zia w nic 1 batnyc " E& razu wi&a-. kto (est wszystkie*u winien" Prosz3: tu 'isz). e (a$uar w ci)$u *iesi)ca z(a&a sto czter&zie2ci kilo$ra*,w *i3sa" No nie555 Czyste$o. czerwone$o *i3sa5 % w a$rze lu&zie (e&z) sa*e yy i ?laki. kilo na bry$a&35 Ele$ 'rzy'o*nia sobie wi3>ni,w1?ur*an,w. kt,rzy okra&ali swo(e konie: (e&li ic owies. eby 'rzey-" % &ale( zobaczy 1 'ana ty$rysa" W w)sac 1 tak. w w)sac sku'ia si3 caa (e$o &ra'ieno2-5 % oczy *ia ,te""" Za*)cio si3 Ele$owi w $owie. sta i 'atrzy na ty$rysa z nienawi2ci)" Pewien stary 'olityczny katornik. kt,re$o Ele$ s'otka kie&y2 na zsyce turuc a8skie(. a 'ote* (eszcze raz w a$rze. o'owia&a. e nie aksa*itno1czarne. lecz wa2nie ,te byy te oczy5 ;ka*ieniay z nienawi2ci. sta Ele$ 'rze& klatk) ty$rysa" Et tak sobie. bez 'owo&u 1&lacze$o6 M&lio $o" Mia &o2- te$o zoo" C cia st)& uciec" Nie 'osze& (u &o lw,w" +uszy 'rosto &o wy(2cia" Mi$n3a *u 'rze& ocza*i zebra. zerkn) w 'rzelocie i sze& &ale(" < na$le 1 stan) (ak wryty 'rze& cu&e*"

Prze& cu&e* u&uc owione$o 'i3kna 'o ta*te( $alerii krwioerczo2ci: antylo'a nil$au 1 (asnobr)zowa. na z$rabnyc . &elikatnyc no$ac . z czu(nie uniesion) $,wk). lecz ani troc 3 nie wystraszona. staa tu za siatk) i 'atrzya na nie$o wielki*i. u?ny*i i *iy*i 1 tak. *iy*i5 1 ocza*i5 Po&obie8stwo byo u&erza()ce. 'o 'rostu nie &o wytrzy*ania5 Patrzya na Ele$a z a$o&ny* wyrzute*" Pytaa: /9lacze$o nie 'rzyc o&zisz6 Min3o (u ', &nia 1 a ciebie nie *a50 7o *usiao by- wcielenie. w3&r,wka &usz. 'rzecie 1 ona. ona staa tu i czekaa na nie$o5 < le&wie 'o&sze&. zacz3a 'yta- ocza*i 'eny*i wyrzutu. lecz i wybaczenia: /Nie 'rzy(&ziesz6 Na'raw&3 nie 'rzy(&ziesz6 % (a tak czekaa*""" 0 Ele$ o'rzyto*nia 1 i 'o2'iesznie 'osze& &o wy(2cia" Moe (eszcze () zastanie5 #eszcze *,$ () zasta-5 Rozdzia %rz"dzie!%" !z(!%" Nie *,$ teraz *y2le- o We&ze z 'o)&anie* ani szale- z na*i3tno2ci 1 lecz rozkosz) byo ',(2- &o nie( i 'a2- u (e( n,$ (ak 'ies. (ak zbity. nieszcz32liwy 'ies" Pooy- si3 na 'o&o&ze i &ysze- na (e( sto'y (ak 'ies" 7o byoby na(wysze szcz32cie5 Lecz na t3 &obr) zwierz3c) 'rostot3 1 eby 'rzy(2- i o& 'ro$u 'a2- u (e( n,$ 1 oczywi2cie ni$&y sobie nie 'ozwoli" !3&zie *usia *,wi- (akie2 u'rze(*e sowa i suc a- (e( r,wnie u'rze(*yc s,w. $&y tak si3 to wszystko sko*'likowao 'rzez wiele tysi3cy lat" #eszcze &zi2 *ia 'rze& ocza*i (e( ru*ieniec. z (aki* 'owie&ziaa: /Przecie *oe si3 'an zatrzy*a- u *nie50 7en ru*ieniec trzeba byo czy*2 zatrze-. obr,ci- w art. nie &o'u2ci-. eby zawsty&zia si3 (eszcze raz 1 i &late$o *usia wy*y2li'ierwsze sowa. 'ierwsze z&ania. na tyle taktowne i na tyle &owci'ne. by roza&owa- t3 niezwyk) sytuac(3 1 oto z(awia si3 u swo(e( lekarki. *o&e( sa*otne( kobiety i zosta(e na noc w (e( *ieszkaniu" % tak &obrze by byo stan)- w &rzwiac i 'o 'rostu 'atrze- na ni). nie sil)c si3 na a&ne z&awkowe u'rze(*o2ci" < koniecznie nazwa- o& razu We$): /We$o5 Przysze&e*50" Zreszt) wszystko (e&no 1 i tak czeka $o niezie*skie szcz32cie5 ;'otka si3 z ni) nie w sali. nie w $abinecie zabie$owy*. a w zwycza(ny* *ieszkaniu 1 i b3&) o czy*2 roz*awia-"

Ele$ na 'ewno 'o'eni *n,stwo nietakt,w: z&zicza. o&wyk o& nor*alne$o ycia. lecz z&oa 'rzecie wyrazi- s'o(rzenie*: /Zlitu( si3 na&e *n)5 ;uc a(. zlitu( si3 na&e *n). tak *i >le bez ciebie50" #ak *,$ straci- tyle czasu5 #ak *,$ nie ',(2- &o We$i 1 &awno. &awno te*u5 H'ieszy si3 wi3c. sze& szybko. bez wa ania. ba si3 tylko (e&ne$o 1 e (e( nie zastanie" Zna (u z $rubsza uka& *iasta i wie&zia. (ak *a i2-" < sze&" #e2li &arz) si3 wza(e*n) sy*'ati)" #e2li lubi) ze sob) roz*awia-" #e2li kie&ykolwiek b3&zie *,$ bra- () za r3k3. 'rzytula-. czule 'atrze- w oczy 1 to czy to nie wystarczy6 % (e2li nawet 'oczu() &o siebie co2 wi3ce( 1 to czy to nie wystarczy6 Zoi oczywi2cie by nie wystarczyo" %le 1 We&ze6 %ntylo'ie nil$au6 Przecie &o'iero co 'o*y2la. e *ona by wzi)- () za r3k3 1 i (u na'i3a si3 w 'iersi (aka2 ci3ciwa. (u 'rzeszy $o &reszcz wzruszenia" < to 1 nie wystarczy6 W *iar3 zbliania si3 &o celu o$arniao Ele$a coraz wi3ksze z&enerwowanie" Czu na('raw&ziwszy strac 5 1 ale szcz32liwy strac . o*&lewa()co1ra&osny5 < szcz32cie byo w ty* strac u5 ;ze& i 'atrzy tylko na nazwy ulic. nie &ostrze$a skle',w. wystaw. tra*wa(,w. lu&zi 1 i na$le na ro$u natkn) si3 na star) kobiet3. 'rawie w'a& na ni). o'rzyto*nia 1 i zobaczy. e s'rze&a(e bukieciki *ayc niebieskic kwiatk,w" Ni$&zie. w na($3bszyc zaka*arkac (e$o wy'alone(. 'rzenicowane(. s'ustoszone( 'a*i3ci nie 'rzetrwa nawet 2la& ws'o*nienia. e i&)c &o kobiety ku'u(e si3 1 kwiaty5 Za'o*nia o ty* raz na zawsze. 'rzecie co2 takie$o nie istniao5 ;ze& s'oko(nie ze swoi* 'oatany*. u2winiony* ci3ki* workie*. bo 1 nie 'a*i3ta5 < na$le zobaczy (akie2 kwiaty" Bto2 (e ko*u2 'o co2 s'rze&awa" 1< o&le$e ws'o*nienie wy'yn3o z nie'a*i3ci (ak to'ielec z *3tne( wo&y" No tak5 1 w &awny*. niebyy* 2wiecie (e$o *o&o2ci ku'owano kobieto* kwiaty5 1 #akie to kwiaty6 1 s'yta nie2*iao" 1 Lioki5 1 obrazia si3 an&larka" 1 Po rublu sztuka" Lioki6 7e synne 'oetyczne ?ioki6 Pa*i3ta (e (ako2 inacze(" Do&yki 'owinny by&usze i z$rabnie(sze. a kwiaty bar&zie( 'o&obne &o &zwonk,w" No nic. *oe za'o*nia" % *oe to (aka2 *ie(scowa o&*iana" Kan&larka *iaa tylko te" 7ru&no" ;koro (e&nak 'rzy'o*nia sobie o kwiatac 1 *usia (e ku'i-" < wsty&zi si3. e (eszcze 'rze& c wil) sze& tak beztrosko 1 bez kwiat,w"

7ylko 1 ile 'owinien ku'i-6 #e&en bukiecik6 7roc 3 za *ao" 9wa6 7e ubouc no" 7rzy6 Cztery6 ;trasznie &ro$o" Da$rowy s'ryt 'o&'owia&a. e *ona by utar$owa- &wa bukieciki za ',tora rubla albo 'i3- za cztery. ale Ele$ liczy bez 'rzekonania" Wyci)$n) 'otulnie &wa ruble i 'o&a an&larce" Bu'i &wa bukieciki" Pac niay. ale nie tak. (ak 'owinny 'ac nie- ?ioki (e$o *o&o2ci. ?ioki 'oet,w" Nowy 'roble*: (ak nie2- kwiaty6 Musia wy$l)&a- ko*icznie: z&e*obilizowany c ory onierz bez cza'ki. z bru&ny* workie* 1 i z ?ioka*i5 Na(le'ie( byoby (e sc owa- &o r3kawa. eby nikt nie zobaczy" 9o* We$i5 7o tuta(5 We(2- na 'o&w,rze" 7ak *,wia" Wsze& na 'o&w,rze" 7eraz w lewo" @% w 'iersi walio (ak *ote*5A Wz&u 2cian ci)$n3a si3 ce*entowa weran&a 1 $aleria. otwarta. ale 'o& oka'e*. z balustra&) z uko2nyc su'k,w" Na 'or3czac balustra&y suszyy si3 'rze2ciera&a. *aterace. 'o&uszki. za2 na sznurac *i3&zy su'ka*i wisiaa bielizna" Nie tak wyobraa sobie &o* We$i" Zbyt tru&ne 'rze&'ole" No c,. to nie (e( wina" 7a* &ale(. za zasieka*i rozwieszone( bielizny. b3&) &rzwi &o (e( *ieszkania. a za &rzwia*i 1 wasny 2wiat We$i" 9a nura 'o& 'rze2ciera&a i o&nalaz &rzwi" 9rzwi (ak &rzwi" Erzec owa ?arba. troc 3 zuszczona" Zielona skrzynka na listy" Ele$ wyci)$n) ?ioki z r3kawa szynela" Przy$a&zi wosy" 9enerwowa si3 1 i byo to so&kie z&enerwowanie" #aka b3&zie bez lekarskie$o ?artuc a. we wasny* &o*u6 Nie. nie 'rzez te kilka &zielnic cza'a w swoic ci3kic buciorac 5 ;ze& nie ko8cz)cy*i si3 &ro$a*i kra(u. sze& &wa razy 'o sie&e* lat5 1 i oto. na'raw&3 z&e*obilizowany. &otar &o tyc &rzwi. za kt,ry*i o& czternastu lat czekaa na nie$o kobieta" < z$i3ty* 2ro&kowy* 'alce* &otkn) &rzwi" Zani* (e&nak z&)y za'uka- (ak naley 1 &rzwi uc yliy si3 @ Ena6 Wy'atrzya $o wcze2nie(6 Przez okno6A. otworzyy si3 i na'ar z nic 'rosto na Ele$a (askrawoczerwony *otocykl. &ziwnie &uy w w)skic &rzwiac . a za *otocykle* wyoni si3 rosy *or&ziasty c o'ak ze s'aszczony*. (akby rozkle'any* nose*" Nawet nie s'yta. co Ele$ tu robi. &o ko$o i&zie 1 'c a sw,( *otor. nie 'rzywyk ust3'owa- z &ro$i i Ele$ co?n) si3. eby $o 'rze'u2ci-"

Ele$ 2'ieszy si3 i nie o& razu zrozu*ia. co robi ten c o'ak w &o*u sa*otne( We$i. &lacze$o wyc o&zi z (e( &rzwi6 % 'rzecie nie *,$ tak zu'enie za'o*nie-. nawet 'o tylu latac . e istnie(e co2 takie$o (ak *ieszkania ko*unalne5 Nie *,$ za'o*nie-. ale 'a*i3ta- 1 nie *usia" Z a$rowe$o baraku w o l a (awi si3 (ako cakowite 'rzeciwie8stwo te$o baraku. a wi3c w a&ny* 'rzy'a&ku nie (ako *ieszkanie ko*unalne" Nawet w =sz17ereku lu&zie *ieszkali osobno" 1 Prosz3 'ana 1 zwr,ci si3 &o c o'aka" 7a*ten (e&nak 'rze'c n) *otor 'o& rozwieszon) 'o2ciel) i ze stukote* zacz) $o s'rowa&za- 'o sc o&ac na 'o&w,rze" % &rzwi zostawi otwarte" Ele$ nie'ewnie wsze& &o 2ro&ka" W *roczne( $3bi korytarza &ostrze$ nast3'ne &rzwi. &rzwi. &rzwi 1 kt,re to6 Z cie*no2ci wysza (aka2 kobieta i s'ytaa wro$o: 1 9o ko$o6 1 9o Wiery Bornil(ewny 1 nie2*iao. nieswoi* $ose* wy(a2ni Ele$" 1 Nie *a5 1 natyc *iast i beza'elacy(nie uci3a kobieta" 1 Niec 'ani za'uka 1 Bosto$otow o&zyskiwa r,wnowa$3" +ozklei si3. czeka()c na We$3. ale na 'owarkiwania s)sia&ki *,$ o&'owie&zie- r,wnie nie$rzecznie" 1 9zi2 *a wolne" 1 Wie*" Nie *a" !ya" Wysza" 1 Bobieta *iaa niskie czoo i wysta()ce ko2ci 'oliczkowe" Nie s'uszczaa wzroku z Ele$a" Zobaczya ?ioki" !yo (u za ',>no. eby (e sc owa-" F&yby nie ?ioki. *,$by zac owa- si3 (ak nor*alny czowiek 1 za'uka- sa*e*u. roz*awia- bez skr3'owania. 'yta- 1 czy &awno wysza. kie&y wr,ci 1 zostawi- karteczk3 @a *oe zostawia (ak)2 wia&o*o2- &la nie$o6A" Niestety 1 ?ioki czyniy ze8 'etenta. 'rosz)ce$o. zakoc ane$o &urnia""" < co?n) si3 na weran&3 'o& na'ore* niskoczoe(" 7a za2 sza krok w krok za ni* i obserwowaa: a nu co2 zw3&zi ten w,cz3$a z 'o&e(rzany* workie* na 'lecac 6 Z 'o&w,rza &obie$a o$usza()ca kanona&a *otocykla bez tu*ika 1 *otor strzela i $as. &awi si3. strzela i $as""" Ele$ zwleka" Bobieta 'atrzya zy* wzrokie*" #ak *o$o nie by- We$i 1 skoro obiecaa6 No tak: czekaa. czekaa. nie &oczekaa 1 i wysza" Co za nieszcz32cie5 Nie 'ec . nie rozczarowanie 1 nieszcz32cie5 Ele$ wci)$n) &o8 z ?ioka*i &o r3kawa (ak o&r)ban)"

1 Prosz3 'ani. a czy (eszcze wr,ci. czy (u 'osza &o 'racy6 1 Posza 1 warkn3a kobieta" Nie za&owolia $o ta o&'owie&>" Fu'io (e&nak byo tak sta- i czeka-" +ycza. c arcza. krztusi si3. strzela *otocykl 1 i *ilk" % na 'or3czac leay 'o&uszki. *aterace. ko&ry w 'owokac " Wietrzyy si3 na so8cu" 1 Na co czekacie. obywatelu6 E&ebray Ele$owi *ow3 te bastiony 'o&uszek""" % kobieta 'atrzya i nie &awaa 'o*y2le-" < 'rzekl3ty *otocykl rozrywa &usz3 na strz3'y 1 silnik nie c cia zaskoczy-" < wyco?a si3 Ele$ s'o& 'o&uszkowyc *ur,w na 'o&w,rze. &o bra*y. ta*. sk)& 'rzysze& 1 o&'arty" F&yby nie te 'o&uszki 1 z (e&ny* ro$ie* 'o&wini3ty*. z &wo*a zwisa()cy*i (ak krowie cycki i (e&ny* stercz)cy* na ksztat obelisku 1 $&yby nie 'o&uszki. *oe by co2 wy*y2li. *oe by 'o&() (ak)2 &ecyz(3" Przecie nie *,$ tak 'o 'rostu o&e(2-5 Przecie We$a (eszcze wr,ci5 Nie&u$o wr,ci5 < te nie b3&zie *o$a o&aowa-5 Ena te5 Lecz z 'o&uszek. *aterac,w. 'iernat,w. ko&er. (a2k,w. z roz'ostartyc sztan&ar,w 'rze2ciera&e tc n3a ta niezbita. o&wieczna 'raw&a. kt,re( nie *ia siy si3 'rzeciwstawi-" Nie *ia siy 1 i 'rawa" Wa2nie 1 teraz" Wa2nie 1 on" Na $oyc &eskac *oe s'a- sa*otny *3czyzna. 'orwany i&e). entuz(az*e* albo a*bic()" Na $oyc &eskac nar 2'i wi3zie8. kt,ry nie *a inne$o wyboru" < wi3>niarka. si) o&&zielona o& nie$o" F&y (e&nak kobieta i *3czyzna *a() za*iar by- raze* 1 te obe. *i3kkie biae *or&y twar&o &o*a$a() si3 swo(e$o u&ziau i swoic 'raw" Wie&z). e bez nic si3 nie obe(&zie" < s'o& te( twier&zy niez&obyte(. nie&ost3'ne( &la nie$o. z bry) elazka na ra*ionac . z o&r)ban) r3k). 'owl,k si3. 'owl,k si3 Ele$ za bra*3 1 i 'o&uszkowa ?orteca zwyci3sko strzelaa *u w 'lecy z karabinu *aszynowe$o" Nie &awa si3 uruc o*i-. c olernik5 Za bra*) 'alba *otocykla (u tak nie &okuczaa i Ele$ 'rzystan). eby (eszcze troszeczk3 'oczeka-" % nu si3 &oczeka6 #eeli We$a wr,ci. to b3&zie *usiaa t3&y 'rzec o&zi-"

=2*iec n) si3 &o siebie. uciesz) si3 1 /9zie8 &obry5 Wie 'ani""" !ar&zo zabawna sytuac(a""" 0 < wyci)$nie z r3kawa z*i3te. 'o$niecione. wi3&n)ce ?ioki5 9oczeka si3 i obo(e we(&) na 'o&w,rze 1 i zn,w za$ro&z) i* &ro$3 niewzruszone 'uc ate bastiony5 < nie 'rze'uszcz)" Nawet obo($a 1 nie 'rze'uszcz)" Nie &zi2. to inne$o &nia We$a 1 s*ukono$a. subtelna We$a o (asnokawowyc oczac . ta niezie*ska istota 1 te wynosi na weran&3 swo() rozkoszn). &elikatn). zwiewn) 1 ale 'o2ciel" Ptak nie *oe y- bez $niaz&a. a kobieta bez 'o2cieli" Nawet ta nierealna. wy2niona. wy*arzona 1 nie ucieknie o& nieuniknionyc o2*iu $o&zin nocy5 E& zasy'ia8" E& 'rzebu&ze8" Wy(ec a5 Wy(ec a 'ur'urowy *otocykl. w 'rzelocie &ostrzeliwu()c Bosto$otowa. a c o'ak ze s'aszczony* nose* roz$l)&a si3 'o ulicy wzrokie* zwyci3zcy" < 'osze& 'recz Bosto$otow" Pokonany" Wyci)$n) ?ioki z r3kawa" #eszcze na&away si3 na 'rezent. ale byy to ic ostatnie c wile" Z na'rzeciwka szy &wie 'ionierki 1 =zbeczki z i&entyczny*i warkoczyka*i. s'leciony*i ciasno (ak sznur elektryczny" Ele$ wyci)$n) &o nic &onie z ?ioka*i" 1 9ziewczynki. we>cie5 Z&ziwiy si3" Po'atrzyy 'o sobie" Po'atrzyy na nie$o" Za*ieniy 'ar3 s,w 'o uzbecku" Zrozu*iay. e nie (est 'i(any i e ic nie zacze'ia" % *oe nawet to. e wu(ek onierz &a(e i* kwiatki. bo s'otkao $o nieszcz32cie" #e&na wzi3a i skin3a $ow)" 9ru$a wzi3a i skin3a $ow)" < 'oszy szybko. *uska()c si3 ra*iona*i. 'o$r)one w oywione( roz*owie" < zosta ze swoi* zaszar$any*. 'rze'ocony* workie* na 'lecac " Musia o& nowa 'rze*y2le- s'raw3 nocle$u" W otelac nie wolno" 9o Zoi nie wolno" 9o We$i nie wolno" 7o znaczy 1 *ona. *ona" < ucieszy si3" < nic nie &a 'o sobie 'ozna-"

% (e&nak 1 nie wolno" Nawet wi3ce( ni /nie wolno0" !ez We$i cae to 'i3kne. bo$ate. *ilionowe *iasto ci)yo *u (ak worek na 'lecac " 9ziwi si3. e (eszcze &zi2 rano tak $o zac wycio" 4e c cia tu zosta- 'ar3 &ni" < &ziwi si3 wasne( 'oranne( ra&o2ci" < nawet 'owr,t &o z&rowia nie wy&awa *u si3 (u (aki*2 na&zwycza(ny* &are* losu" Ele$ 'oczu. (ak (est $o&ny i z*3czony. (ak bol) obtarte no$i. (ak w brzuc u &a(e o sobie zna- nie&obity rak" < c yba c cia (u wy(ec a-" Zrozu*ia (e&nak. e i 'owr,t &o =sz17ereku straci sw,( urok" 4e w =sz17ereku b3&zie t3skni- (eszcze bar&zie(" Po 'rostu nie u*ia sobie wyobrazi- takie$o *ie(sca i takie( rzeczy. kt,re *o$yby s'rawi- *u ra&o2-" E'r,cz s'otkania z We$)" Pa2- (e( &o n,$: /Nie wy'3&za( *nie. nie wy'3&za(5 Przecie to nie *o(a wina50 %le 1 nie wolno" Nawet wi3ce( ni /nie wolno0" ;'yta 'rzec o&nia o $o&zin3" 7rzecia" Naleao co2 'rze&si3wzi)-" Zobaczy na tra*wa(u ten sa* nu*er. co wte&y. kie&y (ec a &o ko*en&antury" Poszuka wzrokie* 'rzystanku" < ze z$rzyte* elastwa 'owi,z $o tra*wa(. te (akby ci3ko c ory. brukowany*i w)ski*i ulica*i" 7rzy*a()c si3 sk,rzane$o uc wytu. Ele$ 'oc yli $ow3. eby co2 wi&zie'rzez okno. ale wi&zia tylko bruk i uszcz)ce si3 2ciany &o*,w" Mi$n) *u a?isz z rekla*) kina 'o& $oy* niebe*. w kt,ry* wy2wietlano &zienne seanse 1 warto by zba&a-. (ak to *oliwe 1 ale (ako2 'rzestay $o interesowa- takie nowo2ci" #est &u*na. wytrzy*aa czterna2cie lat sa*otno2ci" Nie wie (e&nak. (aka *oe bycena sze2ciu *iesi3cy takie$o: raze* 1 nie raze*""" Pozna 'rzystanek. wysia&" 7eraz *usia 'rze(2- ',tora kilo*etra 'rzez &zielnic3 ?abryczn)" =lica bya szeroka i 'onura. 'o (ez&ni bezustannie '3&ziy w obie strony ci3ar,wki i traktory. a c o&nik ci)$n) si3 wz&u &u$ie$o *uru. 'ote* 'rzecina bocznic3 kole(ow). 'ote* 1 a&3 &robne$o w3$la. 'ote* bie$ skra(e* (akie$o2 zryte$o 'ustkowia. zn,w 'rzecina bocznic3. &ale( zaczyna si3 nast3'ny *ur. a (eszcze &ale( 'arterowe &rewniane baraki. o kt,ryc 'isze si3 zazwycza(: /zast3'cze bu&ownictwo *ieszkaniowe0. a sto() 'o &ziesi3-. &wa&zie2cia i trzy&zie2ci lat" 7eraz 'rzyna(*nie( nie byo takie$o bota (ak w styczniu. kie&y 'rze*oczony Bosto$otow sze& t3&y 'ierwszy raz. ale i tak nie c ciao si3 w'rost wierzy-. e to ?ra$*ent te$o sa*e$o *iasta. w kt,ry* s) cieniste bulwary. stare &3by. rozkoysane to'ole i r,owe cu&o uriuka"

<* bar&zie( We$a b3&zie sobie w*awia-. e tak (est &obrze. e tak *usi by-. ty* bole2nie( 'rzey(e rozczarowanie" Czy* si3 kierowano. ukrywa()c na o&le$yc 'ery?eriac ko*en&antur3 1 instytuc(3. kt,ra &ecy&owaa o losac wszystkic zesa8c,w w *ie2cie6 Nie wia&o*o" Mie2cia si3 (e&nak wa2nie tu. w2r,& barak,w. w labiryncie botnistyc zauk,w. w2r,& 'owybi(anyc i zabityc &ykt) okien. za kilo*etra*i susz)ce( si3 bielizny. bielizny. bielizny" Wa2nie tu" Ele$ 'rzy'o*nia sobie wynios) *in3 ko*en&anta. kt,ry nie 'rzestrze$a nawet $o&zin urz3&owania" Przy'o*nia sobie styczniow) roz*ow3 i zwolni kroku. eby 'rzybrao&'owie&nio niezaleny i ka*ienny wyraz twarzy" Bosto$otow ni$&y nie zaszczyci u2*iec e* a&ne$o ?unkc(onariusza a&*inistrac(i wi3zienne(. nawet (e2li ta*ten si3 u2*iec a" =waa za sw,( obowi)zek 'rzy'o*ina- i*. e wszystko 'a*i3ta" Za'uka. wsze&" Pierwszy 'ok,( by cakie* 'usty: stay w ni* tylko &wie awki bez o'arcia i biurko za 'rze'ierzenie*" Przy biurku ty*. &wa razy w *iesi)cu. celebrowano rytua *el&owania si3 *ie(scowyc zesa8c,w" 7eraz (e&nak nie byo tu niko$o. za2 &rzwi &o $abinetu z tabliczk) /Bo*en&ant0 stay otwore*" Ele$ za(rza ta* i s'yta osc le: 1 Mona6 1 %le 'rosz3. 'rosz35 1 za'rosi $o bar&zo *iy i ura&owany $os" Co6 7akie$o tonu ni$&y nie sysza w NBW9" Wsze&" Za biurkie* sie&zia ko*en&ant. ale nie ta*ten na&3ty &ure8. tylko Er*ianin o a$o&ne(. a nawet inteli$entne( twarzy 1 wcale nie butny. w ele$ancki* cywilny* $arniturze. zu'enie nie 'asu()cy* &o te$o barakowe$o 'rze&*ie2cia" Er*ianin 'atrzy tak wesoo. (ak $&yby by kol'ortere* bilet,w teatralnyc i cieszy si3. e Ele$ 'rzysze& z &uy* za*,wienie*" Po latac a$ru Ele$ nie 'rze'a&a za Er*iana*i: c o- nieliczni. niestru&zenie 'o*a$ali sobie nawza(e*. zawsze zaatwiali swoi* na(le'sze ?unkc(e 1 w *a$azynie. w kuc ni. 'rzy ywno2ci" Z &ru$ie( strony nie *ona byo *ie- i* te$o za ze: nie oni wy*y2lili a$ry. nie oni wy*y2lili ;yberi3 1 wi3c &la (akie( i&ei *ieliby nie 'o*a$aro&ako*. wyrzec si3 ko*binac(i i *ac a- kilo?e* (ak inni6 % teraz. na wi&ok te$o wesoe$o. yczliwe$o Er*ianina 'rzy urz3&owy* biurku. Ele$ 'o*y2la z sy*'ati) o or*ia8ski* s'rycie i nie?rasobliwy* traktowaniu 'rze'is,w" Po&a nazwisko" Bo*en&ant *i*o tuszy wsta oc oczo i zacz) 'rzerzuca&oku*enty w (e&ne( z sza?" Przerzuca (e i w ra*ac konwersac(i z Ele$ie* o&czytywa na $os nazwiska. c o- w *y2l 'rze'is,w absolutnie nie *ia 'rawa te$o robi-:

1 7a1a1k""" Poszuka*y""" Bali?oti&i""" Bonstantini&i""" %le 'rosz3 s'ocz)-5""" Bua(ew""" Baranuri(ew""" E. roek si3 za$i)""" " Baz*a$o*a(ew""" Bosto$otow5 1 i zn,w wbrew wszelki* zasa&o* NBW9 nie s'yta. lecz sa* 'rzeczyta i*i3 i 'atroni*iku*: 1 Ele$ Lili*onowicz6 1 7ak" 1 7aaak""" E& &wu&zieste$o trzecie$o stycznia na leczeniu w klinice onkolo$iczne(""" 1 o&wr,ci si3 i 'o'atrzy na Ele$a cie'y*. lu&zki* wzrokie*: 1 No i (ak6 Le'ie( wa*6 < Ele$ 'oczu nies'o&ziewany 'rzy'yw wzruszenia. co2 zacz3o 2ciska- w $ar&le" #ak niewiele trzeba: wystarczy. e 'rzy tyc znienawi&zonyc biurkac usi)&) tacy lu&zie 1 a ycie o& razu wy&a(e si3 cakie* inne" < o&'owie&zia swobo&nie. bez wewn3trzne$o na'i3cia: 1 #ak by tu 'owie&zie-""" Po& 'ewny*i wz$l3&a*i le'ie(. 'o& inny*i $orze(""" @Forze(6 Co za niew&zi3czno2-5 Czy *o$o by- co2 $orsze$o ni leenie na 'o&o&ze kliniki w oczekiwaniu na 2*ier-6A 1 7ak w o$,le 1 to le'ie(" 1 7o 2wietnie5 1 ucieszy si3 ko*en&ant" 1 %le &lacze$o nie sia&acie6 Za*,wienie bilet,w teatralnyc wy*a$ao (e&nak 'aru ?or*alno2ci" 7u trzeba byo 'ostawi- 'iecz)tk3. ta* w'isa- &at3. o&notowa- w $rube( ksi3&ze. z inne( wykre2li-" Er*ianin wykona te czynno2ci wesoo i o& niec cenia" Wy'isa Ele$owi za2wia&czenie o 'obycie i z$o&3 na wy(az&" % 'ote* s'o(rza znacz)co. 2ciszy $os i 'owie&zia cakie* niesubowo: 1 Nie *artwcie si3" Nie&u$o wszystko si3 sko8czy" 1 Co6 1 z&ziwi si3 Ele$" 1 Co6 Mel&owania. zesania" Bo1*en1&an1ci5 1 u2*iec n) si3 beztrosko" @Pewnie *ia (u na oku le'sz) 'osa&k35A 1 7ak6 #est (u (akie2""" roz'orz)&zenie6 1 c cia wie&zie- (ak na(wi3ce(" 1 +oz'orz)&zenie. nie roz'orz)&zenie 1 westc n) ko*en&ant 1s) takie""" sy$nay" !ar&zo 'owane" ;ko8czy si35 7rzy*a(cie si3. wraca(cie &o z&rowia 1 (eszcze wy(&ziecie na lu&zi5 Ele$ skrzywi twarz w $orzki* u2*iec u" 1 #a (u wysze&e*" %le1z lu&zi" 1 #aki *acie zaw,&6 1 4a&ne$o" 1 4onaty6 1 Nie"

1 7o &obrze5 1 'owie&zia ko*en&ant z 'rzekonanie*" 1 4ona z zesania to tylko ko'ot" Wszyscy si3 'ote* rozwo&z)" % wy wy(&ziecie na wolno2-. wr,cicie w ro&zinne strony i ta* si3 oenicie" Eeni- si3""" 1 No. skoro tak. to &zi3ku(3 1 Ele$ wsta" Bo*en&ant 'rzy(a>nie skin) $ow). ale r3ki nie 'o&a" Wyc o&z)c z bu&ynku Ele$ zastanawia si3: Co to za ko*en&ant6 9lacze$o tak si3 zac owywa6 #aka2 nowa *o&a6 % *oe s'ec(alnie NBW9 zatru&nia wa2nie takic 6 !ar&zo $o to interesowao. ale nie *,$ 'rzecie wr,ci- i s'yta-" Zn,w wz&u barak,w. zn,w 'rzez tory. 'rzez w3$iel. &u$) ?abryczn) ulic) 'osze& Ele$ szybcie(. r,wnie(. z&() nawet szynel 1 i sto'niowo roz'ywao si3. rozc o&zio si3 'o ciele to wia&ro ra&o2ci. kt,re wla w nie$o ko*en&ant" 9o'iero teraz u2wia&a*ia sobie wa$3 te$o. co usysza" % sto'niowo &late$o. e o&uczy si3 wierzy- lu&zio* na takic stanowiskac " #ake *ia nie 'a*i3ta- ka*stw. roz$aszanyc 'o wo(nie 'rzez r,nyc ko*en&ant,w. *a(or,w i ka'itan,w. (akoby szykowaa si3 wielka a*nestia &la 'olitycznyc 6 7ak i* lu&zie wierzyli5 1 /;a* ka'itan *i *,wi50 % ta*ty* 'o 'rostu kazano ka*a-: 'o&nie2- lu&zi na &uc u 1 eby arowali5 4eby wykonywali nor*35 4eby *ieli na&zie(3. &la kt,re( warto (eszcze troc 3 'oy-5 4eby nie c cieli z&ec n)-5 Er*ianinowi (e&nak 1 'rawie uwierzy" Prawie. bo ta*ten troc 3 za &uo wie&zia (ak na swo(e stanowisko" Czy (e&nak sa* Ele$ w $3bi &uc a nie s'o&ziewa si3 te$o sa*e$o6 !oe. 'rzecie 1 na(wyszy czas5 Na(wyszy czas5 Czowiek c ory na raka 1 u*iera" #ake wi3c *oe y- kra(. c ory na a$ry i zsyki6 Ele$ zn,w 'oczu si3 szcz32liwy" 7ak czy owak 1 nie u*ar" < nie&u$o ku'i bilet &o Lenin$ra&u" 9o Lenin$ra&u""" Czy na'raw&3 b3&zie *ona &otkn)- kolu*n ;oboru <saaki(ewskie$o6 ;erce '3knie5 Co ta* zreszt) <saaki(5 We$a5 7eraz wszystko si3 z*ieni5 7eraz. (e2li na'raw&3""" #e2li 'owanie""" Przecie to zu'enie realne5 !3&zie *,$ by- z ni) tuta(. w ty* *ie2cie5 !y- z We$)5 +aze*5 7uta(5 Bie&y si3 o ty* 'o*y2li""" #ak by si3 ucieszya. $&yby teraz 'o(ec a &o nie( i wszystko o'owie&zia5 % 1 cze*u nie 'o(ec a-6 Cze*u nie o'owie&zie-6 Bo*u o'owie&zie-. (e2li nie (e(6 Bo$o (eszcze obc o&zi (e$o wolno2-6 9osze& &o 'rzystanku" Musia wybra-: &o We$i 1 czy na &worzec6 Musia si3 2'ieszy-. bo *o$a 'rzecie wy(2-" ;o8ce staczao si3 coraz nie("

Zn,w o$arn3a $o ?ala czuo2ci" Zn,w c cia (ec a- &o We$i" Wbrew wszelki* ar$u*ento*. kt,ry*i 'rzekonywa sa*e$o siebie w &ro&ze &o ko*en&antury" 9lacze$o *iaby si3 trzy*a- o& nie( z &aleka (ak tr3&owaty. (ak winny6 Przecie *usiaa o ty* *y2le-. $&y $o leczya6 Przecie znikaa z ka&ru. *ilczaa. kie&y 'rosi o 'rzerwanie te( tera'ii6 9lacze$o nie *ia 'o(ec a-6 9lacze$o obo(e nie *o$liby si3 wznie2- 'ona& to6 Czy obo(e nie s) lu&>*i6 % 'rzyna(*nie( We$a5 We$a5 Zacz) wciska- si3 &o tra*wa(u" Na 'rzystanku czekao *n,stwo lu&zi i wszyscy run3li akurat &o te$o wa$onu5 Wszyscy koniecznie *usieli (ec a- akurat w ty* kierunku5 Ele$ w (e&ne( r3ce trzy*a worek. w &ru$ie( szynel. nie *,$ za'a- si3 uc wytu 1 i tu* z$ni,t $o. obr,ci. 'orwa. we'c n) na 'o*ost. a 'ote* &o 2ro&ka" Potwornie 2ci2ni3ty ze wszystkic stron. znalaz si3 za &wie*a &ziewczyna*i. wy$l)&ay na stu&entki" !lon&ynka i czarnulka. stay tak blisko. e 'ewnie czuy (e$o t3tno" =siu()c utrzy*a- r,wnowa$3. kurczowo obe(*owa &ziewczyny obie*a r3ka*i. nie *,$ nawet za'aci- za 'rze(az& rozzoszczone( kon&uktorce" Lew) r3k). t) z 'aszcze*. ob() czarnulk3" % &o blon&ynki 'rzycisn3o $o cay* ciae*. czu () o& kolan &o 'o&br,&ka. ona *usiaa czu- to sa*o. tok zbliy ic bar&zie( ni na(wi3ksza na*i3tno2-" Wtula si3 w szy(3 &ziewczyny. w (e( uszy. wosy 'ona& wszelkie $ranice 'rzyzwoito2ci" Przez stare sukno bluzy i s'o&ni c on) *i3kko2- i *o&o2- &ziewcz3cyc ksztat,w" Czarnulka o'owia&aa o (akic 2 stu&enckic s'rawac . blon&ynka 'rzestaa si3 o&zywa-" W =sz17ereku nie byo tra*wa(,w" 7aki 2cisk z&arza si3 (e&ynie w sc ronac . ale bez kobiet" E& &ziesi)tk,w lat 'ozbawiony te$o &oznania 1 ty* intensywnie( (e 'rzeywa5 !yo szcz32cie*. byo nieszcz32cie*" Miao 'r,$. kt,re$o nie *,$ 'okona- 1 nawet $&yby bar&zo c cia" No tak. u'rze&zano $o 'rzecie: zostanie tylko libi&o" < tylko ono5 Prze(ec ali &wa 'rzystanki" Na',r z tyu zela i Ele$ *,$by si3 o&sun)-. ale nie zrobi te$o" Nie *ia na tyle silne( woli. eby o&klei- si3 o& &ziewczyny i 'rzerwa- t3 bo$o21 u&r3k3" 7u. teraz. w te( c wili 'ra$n) wy)cznie (e&ne$o: sta- tak. sta- w niesko8czono2-5 C o-by tra*wa( za(ec a a &o stare$o *iasta5 C o-by oszala i 'rzez ca) noc '3&zi z elazny* oskote* 'o ulicac 5 C o-by okr)y kul3 zie*sk)5 1 Ele$ nie *ia &o2- silne( woli. eby o&erwa- si3 o& &ziewczyny" Prze&ua to szcz32cie. (e&yne. (akie *u 'ozostao i z w&zi3czno2ci) za'a*i3tywa loczki na karczku blon&ynki @a twarzy nie zobaczy5A" 9ziewczyna o&sun3a si3 o& nie$o i 'rzesza &o 'rzo&u" % Ele$. 'rostu()c u$i3te osabe kolana 'o(). e (e&zie &o We$i na *3k3 i oszustwo"

#e&zie )&a- o& nie( wi3ce( ni o& siebie" 7ak szlac etnie. tak wznio2le uznali. e zes'olenie &uc owe to na(wysza warto2-. wanie(sza ni wszystko inne5 +oz'i3li *ost r)k wysoko 'ona& zie*i). lecz Ele$ &ostrze$. e (e$o r3ce 1 u$ina() si3" #e&zie &o We$i &ziarsko za'ewnia- o (e&ny*. a z roz'acz) *y2leo czy*2 inny*" % kie&y We$a wy(&zie i on zostanie sa* w 'oko(u. b3&zie 'aka- na& ka&y* (e( &robiaz$ie*. na& ka&) 'ac n)c) c usteczk)5 Nie. trzeba by- *)&rze(szy* o& &ziewczyny" 7rzeba (ec a- na &worzec" < nie &o 'rzo&u. nie &o stu&entek. lecz na tylny 'o*ost 'osze& Ele$ i wyskoczy z tra*wa(u. zru$any 'rzez ko$o2 na 'oe$nanie" % na 'rzystanku zn,w kto2 s'rze&awa ?ioki""" ;o8ce c ylio si3 ku zac o&owi" Ele$ woy szynel i 'o(ec a na &worzec" W ty* tra*wa(u nie byo (u takie$o toku" Pokr3ci si3 bezra&nie 'o &worcu. 'o'yta lu&zi. usysza kilka b3&nyc o&'owie&zi i w ko8cu znalaz si3 w 'rzeszklone( ali $&zie s'rze&awano bilety na 'oci)$i &alekobiene" Prze& ka&y* z czterec okienek stao co na(*nie( sto 'i3-&ziesi)t 1 &wie2cie os,b" Ebrazek ten 1 kole(ki na &worcac i lu&zi. kt,rzy czekali w nic 'o kilka &ni 1 Ele$ &oskonale 'a*i3ta i *ia wraenie. e wysze& st)& tylko na c wil3" Wiele rzeczy z*ienio si3 na 2wiecie 1 *o&a. latarnie. s'os,b bycia *o&ziey 1 wszystko. ale nie kole(ki na &worcac " 7ak sa*o byo w czter&ziesty* sz,sty* roku. tak sa*o byo w trzy&ziesty* czwarty* i w trzy&ziesty*" Ele$ 'a*i3ta nawet wystawy 'ene towar,w @'a*i3ta (e z lat NGP1uA. lecz &worca bez kole(ek w o$,le nie *,$ sobie wyobrazi-" =&r3ki czekania nie 'rzeywali (e&ynie 'osia&acze s'ec(alnyc za2wia&czenia" Ele$ *ia" Mao wane. sz'italne. ale 1 u'rawnia()ce" !yo &uszno i Bosto$otow oblewa si3 'ote*: *i*o to wyci)$n) z worka 'rzyciasn) ?utrzan) cza'k3 i wbi () na $ow3 (ak na ko'yto &o rozci)$ania" Worek zawiesi na (e&ny* ra*ieniu" Min3 'rzybra bole2ciw). (akby &o'iero co wyrwa si3 s'o& skal'ela Lwa Leoni&owicza 1 i z t) cier'i)c) twarz). ze wzrokie* z$aszony* i s*3tny*. 'owl,k si3 *i3&zy kole(ka*i &o okienka" Br3cio si3 ta* wi3ce( takic s'ryciarzy. ale nie 'c ali si3 &o okienka i nie robili za*ieszania. bo w 'obliu sta. *ilic(ant" 7u. na oczac wszystkic . Ele$ bezsiln) &oni) 'o$*era w kieszeni bluzy. wyci)$n) za2wia&czenie i u?nie 'o&a (e towarzyszowi *ilic(antowi" le$ity*ac(i albo ci. kt,rzy *ieli s'ec(alne

Milic(ant 1 *o&y w)saty =zbek o wy$l)&zie 'ocz)tku()ce$o $eneraa 1 z 'owa$) 'rzeczyta za2wia&czenie i 'oin?or*owa kole(k3: 1 7e$o 'rze'u2ci*y" Po o'erac(i" < ustawi Ele$a (ako trzecie$o o& okienka" Ele$ 'owi,& 'o kole(ce rzewny* s'o(rzenie* i stan) z boku ze zwieszon) $ow)" Fruby nie*o&y =zbek w 'askie(. 'o&obne( &o ?utrzane$o talerza cza'ce we'c n) $o *i3&zy lu&zi" Przy(e*nie byo sta- tu 'rzy okienku: obserwowa- ruc liwe 'alce kas(erki. bilety. 'rze'ocone banknoty. kt,re 2ciskali w $ar2ci 'o&r,ni 1(u wy&obyte z 'rze'astnyc kieszeni. (u wy'rute z zaszytyc 'as,w 1 i suc a- nie2*iayc 'r,2b 'asaer,w. kate$orycznyc o&'owie&zi kas(erki. nazw stac(i 1 czuo si3. e 'raca wre i wszystko i&zie s'rawnie" ;c yli si3 &o okienka" 1 Po'rosz3 (e&en &o C an17au. &ru$a klasa" 1 9ok)&6 1 z&ziwia si3 kas(erka" 1 9o C an17au" 1 F&zie to (est6 1 wzruszya ra*iona*i i zacz3a wertowa- $ruby in?or*ator" 1 % cze*u to. koc anie8ki. bierzesz &ru$) klas36 1 ualia si3 (aka2 kobieta" 1 Po o'erac(i6 Wleziesz na ',k3 i szwy ci si3 roze(&)5 We> le'ie( kuszetk35 1 Nie *a* 'ieni3&zy 1 westc n) Ele$" M,wi 'raw&3" 1 Nie *a takie( stac(i5 1 kas(erka ener$icznie za*kn3a s'is" 1Musicie ku'i- bilet &o inne(5 1 #ak to nie *a6 1 Ele$ 'rzywoa na twarz cie8 u2*iec u" 1 #est" E& roku5 Przecie z nie( wy(e&ae*" F&yby* wie&zia. zac owaby* bilet" ;a*a by 'ani zobaczya" 1 Nic nie wie*5 #ak nie *a w s'isie. to stac(a niewana5 Nie *a takie(5 1 #est. 'oci)$i si3 zatrzy*u()5 1 zbyt wawo (ak na c ore$o u'iera si3 Ele$" 1 Basa s'rze&a(e bilety5 1 Ebywatelu. (e2li nie ku'u(ecie. to o&e(&>cie5 Nast3'ny5 1 ;usznie. tylko czas zabiera5 1 uczao w kole(ce" 1 !ierz &o inne( stac(i i (az&a5 Po o'erac(i. a (eszcze wybrzy&za5 Ec . (ak c 3tnie Ele$ by si3 'ok,ci5 Ec . (ak) by zrobi awantur3. (ak by 'osze& &o kierownika kasy. &o naczelnika stac(i5 Ec . (ak lubi wsia&a- na takic z $,ry. walczy- o s'rawie&liwo2- 1 *alutk). ubouc n). ale 1 s'rawie&liwo2-5 =&owo&ni- swo() rac(3 i 'rzyna(*nie( w ten s'os,b 'oczu-. e (est ki*25

Lecz elazne byy 'rawa kole(ki. 'rawa 'o&ay. 'o'ytu i 'lanu 'rzewoz,w5 7a &obra kobieta. kt,ra &o'iero co na*awiaa $o na kuszetk3 1 (u 'o&awaa 'ieni)&ze kas(erce. (u c ciaa ku'owa- bilet5 % *ilic(ant 'o&nosi r3k3. eby wyci)$n)- Ele$a z kole(ki. c o- 'rze& c wil) sa* $o w nie( ustawi" 1 Z C an17au *a* trzy&zie2ci kilo*etr,w. a z nast3'ne( stac(i sie&e*&ziesi)t 1 skary si3 (eszcze Ele$. ale w kate$oriac a$ru bya to skar$a ci3kie$o ?ra(era" Z$o&zi si3 wi3c skwa'liwie: 1 9obrze. 'o'rosz3 bilet &o Czu" 7y* raze* 'oszo $a&ko: kas(erka znaa t3 stac(3. 'a*i3taa cen3. byy nawet wolne *ie(sca w 'oci)$u" Nic. tylko si3 cieszy-" Ele$ obe(rza 'o& 2wiato &ziurki w bilecie. s'raw&zi nu*er wa$onu. s'raw&zi cen3. 'rzeliczy reszt3 i &o'iero wte&y o&sze& o& kasy" F&y znikn) z oczu 'o&r,ny*. kt,rzy uwaali $o za c ore$o bie&aka. wy'rostowa si3 i czy* 'r3&ze( sc owa cza'k3 &o worka" Mia 'rze& sob) &wie $o&ziny czekania" Mona byo 'obalowa-: na(e2- si3 lo&,w. kt,ryc w =sz17ereku nie b3&zie. na'i- si3 kwasu @kwasu te nie b3&zieA" < zao'atrzy- si3 w czarny c leb na &ro$3" Nie za'o*nie- o cukrze" Nalawo&y &o butelki @o$ro*nie wana rzecz w 'o&r,y 1 wasny za'as wo&y5A" < bro8 !oe nie ku'owa- 2le&zi5 7ak. (ec a- nor*alny* 'oci)$ie* 1 to nie to. co eta'e* w stoy'inowski* wa$onie5 Nie b3&zie rewiz(i 'rzy wsia&aniu. nie b3&zie krytyc ?ur$on,w. nikt nie kae sie&zie- na zie*i 'o& lu?a*i karabin,w. nie b3&zie &w,c &,b bez kro'li wo&y w ustac 5 % *oe z&oa za()- trzeci) ',k3. ba$aow). i wyci)$nie si3 ta* na ca) &u$o2-6 1 'rzecie nie na &w,c . nie na trzec b3&zie ',ka. sa* na nie( 'o(e&zie5 Lee- i nie czu- b,lu5 Co za szcz32cie5 #est szcz32liwy* czowiekie*5 Nie *a 'rawa na nic si3 uskara-5 % ko*en&ant na'o*kn) o a*nestii" Przyszo wreszcie &u$o oczekiwane szcz32cie w yciu. u2*iec n3o si3 1 a (e&nak Ele$ si3 nie cieszy" #est 'rzecie /Lowa0 i na /ty0" % *oe (eszcze kto2" < tyle *oliwo2ci""" Wybuc a czowiek w yciu inne$o czowieka (ak 'ocisk" F&y 'atrzy &zi2 na 'oranny ksi3yc 1 wierzy" %le ksi3yc by 1 wyszczerbiony""" 7eraz naleao wy(2- na 'eron 1 czeka- na 'o&stawienie 'oci)$u. eby szybko o&nale>- sw,( wa$on. 'obiec za ni* i ustawi- si3 blisko &rzwi" Ele$ 'rzestu&iowa rozka& (az&y" Z rozka&u wynikao. e 'rzy 'eronie stoi 'oci)$ w 'rzeciwny* kierunku. sie&e*&ziesi)ty 'i)ty" Po'3&zi wi3c &o we(2cia na 'eron. $or)czkowo wy'ytu()c ko$o 'o'a&o. zwaszcza kontrolera w &rzwiac @bilet trzy*a w $ar2ciA: 1 ;ie&e*&ziesi)ty 'i)ty 1 stoi6 ;ie* 1 'i)ty stoi6"""

7ak bar&zo c cia z&)y- na 'oci)$ nu*er sie&e*&ziesi)t 'i3-. e kontroler nie tylko nie s'raw&zi biletu. ale (eszcze 'o'c n) Ele$a w 'lecy. ob(uczone wy'c any* workie*" Na 'eronie Ele$ zwolni kroku. stan). zrzuci worek z 'lec,w i o'ar $o o *urek" Przy'o*niao *u si3 zabawne z&arzenie 1 byo to w ;talin$ra&zie. w trzy&ziesty* &ziewi)ty* roku. 'o&czas ostatnic wakac(i 1 (u 'o 'o&'isaniu 'aktu z +ibbentro'e*. ale (eszcze 'rze& *ow) Mootowa i &ekrete* o 'oborze" 7a*te$o lata Ele$ 'o'yn) z 'rzy(aciele* Wo$) &o ;talin$ra&u. ta* s'rze&ali ,&k3 i *ieli wraca- &o &o*u 'oci)$ie* 1 zaczynay si3 za(3cia" Le&wie *o$li u&>wi$n)- ba$ae. a na &o&atek 'rzy(aciel wl,k ze sob) $o2nik 1 ku'i $o w (aki*2 wie(ski* skle'ie" !ya to wielka tuba bez ?uterau: 'rzy(aciel ba si3 'o$nie2$o2nik 'rzy wsia&aniu" Przyszli na &worzec i wyl)&owali na ko8cu $i$antyczne( kole(ki" Ca) al3 &worca zawalay worki. 'u&a. walizki. &rewniane ku?erki 1 (ak tu wcze2nie( wy(2na 'eron6 Froziy i* &wie &oby czekania na *ie(sca le)ce" < wte&y Ele$a natc n3o: /We(&zie*y50 Wzi) $o2nik 'o& 'ac 3 i 'ewny* krokie* 'o&sze& &o za*kni3te$o we(2cia subowe$o" Zrobi wan) *in3 i 'rzez szyb3 'okaza $o2nik &yurne(" 9yurna otworzya &rzwi" /#eszcze tylko ten (e&en i koniec0 1 'owie&zia Ele$" Bobieta 'okiwaa $ow) bez z&ziwienia. (akby 'rzez cay &zie8 noszono t3&y wy)cznie $o2niki" % 'ote* wskoczy &o 'o&stawione$o 'oci)$u i za() &wie ',ki" Nic si3 nie z*ienio 'rzez tyc szesna2cie lat5 Ele$ s'acerowa 'o 'eronie i 'o'atrywa na innyc cwaniak,w. kt,ry* u&ao si3 w2liz$n)- na 'eron 'rze& 'o&stawienie* 'oci)$u: byo ic s'oro. ale i tak *nie( ni lu&zi w ali &worca" Po 'eronie leniwie 'rzec a&zali si3 'asaerowie z /sie&e*&ziesi)te$o 'i)te$o0 1 wolni. &ostatnio ubrani. o&'r3eni" Mieli *ie(sc,wki i nie *usieli walczy- o skrawek awki w 'rze&ziale" Przec a&zay si3 kobiety z bukieta*i kwiat,w. *3czy>ni z butelka*i 'iwa. kto2 ko$o2 ?oto$ra?owa 1 toczyo si3 tu ycie nie&ost3'ne i 'rawie nie'o(3te" W cie'y wiosenny wiecz,r 'eron 'rzywo&zi na *y2l (akie2 &zieci3ce ws'o*nienia z 'ou&nia 1 *oe Minieralny(e Wo&y" Na$le zauway otwart) bu&k3 'oczty" !ez'o2re&nio na 'eronie sta nawet stolik. na kt,ry* *ona byo na'isa- list" El2nio $o" List5 trzeba na'isa-5 7eraz. ',ki nie zataro si3. nie roz&robnio5 Wzi) worek. wsze& &o bu&ki. ku'i ko'ert3 1 nie. &wie ko'erty i 'a'ier nie. (eszcze 'oczt,wk3 1 i wr,ci na 'eron" Worek z elazkie* i boc enka*i c leba wsun) *i3&zy no$i. usia& 'rzy s'a&zisty* stoliku i zacz) o& na(atwie(sze$o 1 o& 'oczt,wki:

/Cze2-. 9io*ka5 !ye* w zoo" Powie* ci tylko tyle 1 to (est co25 W yciu nie wi&ziae* cze$o2 takie$o5 Boniecznie *usisz ',(2-5 !iae nie&>wie&zie 1 wyobraasz sobie6 Broko&yle. ty$rysy. lwy" Planu( wycieczk3 na cay &zie8" Nie *artw si3 o (e&zenie 1 na *ie(scu *ona ku'i- r,ne ciastka" Nie 'rze$a' koza z zakr3cony*i ro$a*i5 Po'atrz na nie$o 1 i 'o*y2l" % (e2li zobaczysz antylo'3 nil$nu 1 to te si3 'rzy nie( zatrzy*a(""" #est ta* &uo *a' 1 u2*ie(esz si35 Nie *a tylko *akaka1rezusa: nie&obry czowiek sy'n) *a'ce tytonie* w oczy" 7ak sobie. bez 'owo&u" % ona o2le'a" Musz3 ko8czy-. zaraz *a* 'oci)$" Wraca( &o z&rowia 1 i wyro2ni( na czowieka" Wierz3 w ciebie5 Poz&r,w o&e *nie %leksie(a Lili''ycza" Ma* na&zie(3. e wyz&rowie(e" 7rzy*a( si35 Ele$0 Pisanie szo *u atwo. tylko 'i,ro strasznie zalewao. 'o$i3te ko8ce stal,wki &ary 'a'ier. wbi(ay si3 w nie$o. w kaa*arzu 'yway (akie2 bru&y" < *i*o starania list wy$l)&a okro'nie: /Pszcz,ko Zo(u5 9zi3ku(3. e 'ozwolia *i 'ani skosztowa- s*aku 'raw&ziwe$o ycia" !ez tyc kilku wieczor,w byby* zu'eny*. ale to zu'eny* n3&zarze* 1 (ak czowiek okra&ziony ze wszystkie$o" !ya 'ani bar&zie( rozwana ni (a 1 lecz &zi3ki te*u wy(e&a* ze s'oko(ny* su*ienie*" Za'rosia *nie 'ani. a (a nie 'rzysze&e*" 9zi3ku(3 za to za'roszenie5 Po*y2lae* (e&nak. e le'ie( 'ozosta- 'rzy ty*. co byo. nie 'su- ws'o*nienia" Ni$&y 'ani nie za'o*n35 Z cae$o serca ycz3 'ani szcz32cia 1 i szcz32liwe$o za*)',(2cia" Ele$0 #ak w wi3zieniu5 W &ni kores'on&enc(i wy&awano ta* i&entyczne boto w kaa*arzu. i&entyczne 'oa*ane stal,wki i skrawek 'a'ieru 1 *nie(szy o& te( 'oczt,wki" %tra*ent si3 roz'ywa. 'rzesi)ka na wylot" Pisz sobie. czowieku. co c cesz i &o ko$o c cesz5 Ele$ 'rzeczyta list. woy $o &o ko'erty. c cia zaklei- @z &zieci8stwa 'a*i3ta kry*ina. kt,re$o akc(a toczya si3 wok, a?ery z za*ieniony*i lista*iA 1 ale nie *,$: na brzekac ko'erty za*iast kle(u wi&nia ciut cie*nie(szy o& 'a'ieru 'asek czort wie cze$o 1 w ka&y* razie nie kle(u"

E&oy ko'ert3. wybra na(*oliwsz) stal,wk3 i za*y2li si3 na& &ru$i* liste*" 9o Zoi 'isa bez zastanowienia. nawet z u2*iec e*" % teraz 1 zabrako s,w" !y 'ewien. e na'isze: /Wiero Bornil(ewno0. a na'isa: /Mia We$o5 @Przez wszystkie te ty$o&nie 'ra$n)e* 'ani) tak nazwa- 1 a wi3c zrobi3 to 'rzyna(*nie( teraz" A Czy *o$3 'isa- zu'enie szczerze 1 tak. (ak ni$&y ze sob) nie roz*awiali2*y. ale 1 *y2leli2*y6 Przecie kto2. ko*u o?iarowu(e si3 $o2cin3 i nocle$. (est ki*2 wi3ce( ni zwycza(ny* 'ac(ente*6 ;ze&e* &zi2 &o 'ani kilka razy" +az 1 &osze&e*" !ye* 'rze(3ty (ak szesnastolatek. nawet si3 troc 3 wsty&zie*: czowiek z *oi* ycioryse* nie 'owinien si3 tak wzrusza-5 9enerwowae* si3. cieszye*. bae* i kr3'owae* r,wnocze2nie" Wiele lat trzeba kr)y- 'o 2wiecie. zani* si3 zrozu*ie. e 1 !,$ 'rowa&zi" Lecz 1 We$o5 F&yby* 'ani) zasta. zacz3oby si3 *i3&zy na*i co2 ?aszywe$o. co2 1 na si3" 7o &obrze. e si3 roz*in3li2*y" 4ycie 'ani nie oszcz3&zao. *nie te. ale wszystkie nasze &otyc czasowe *3ki *ona byo nazwa-. wytu*aczy-" % to. co zacz3oby si3 *i3&zy na*i. nie *iaoby nawet nazwy" Pani. (a. a *i3&zy na*i (aki2 szary. nie'ozorny. lecz bezustannie rosn)cy stw,r 1 /to0" #este* o& 'ani starszy 1 nie tyle wiekie*. co &o2wia&czenie*" Prosz3 *i wierzy-: *a 'ani suszno2- we wszystki*. we wszystki*. we wszystki*5 We wszystki*. co byo i (est. ale nie zna 'ani 1 'rzyszo2ci" We$o5 Za'ewnia* 'ani): (eszcze 'obo$osawi 'ani &zie8 1 i to wcale nie na staro2-. o wiele szybcie( 1 w kt,ry* nie 'o)czya 'ani swo(e$o losu z *oi*" @Nie *,wi3 o zesaniu 1 'o&obno *a si3 sko8czy-" A #e&n) 'oow3 ycia zabia 'ani (ak (a$ni3 1 'rosz3 wi3c oszcz3&zi- &ru$)5 7eraz. 'rze& rozstanie* @(e2li zesanie rzeczywi2cie si3 sko8czy. b3&3 si3 leczy- $&zie in&zie(. a wi3c 1 rozsta(e*y si35A. c c3 'ani co2 wyzna-: wte&y. $&y roz*awiali2*y o tak wzniosyc s'rawac i na'raw&3 bye* 'een wzniosyc *y2li i uczu- 1 'rzez cay czas. 'rzez cay czas 'ra$n)e* 'o 'rostu wzi)- 'ani) w ra*iona i caowa-" Caowa- 'ani usta5 No i b)&> tu *)&ry5 Nie 'yta* wi3c o 'ozwolenie i cau(3 (e 1 teraz0" 9ru$a ko'erta nie r,nia si3 o& 'o'rze&niczki: *iaa taki sa* cie*ny 'aseczek. kt,ry nicze$o nie klei" Ele$ zawsze 'o&e(rzewa. e brak kle(u na ko'ertac to nie 'rzy'a&ek" % za 'leca*i 1 o o. za$a'i si3 1 'o&stawiano 'oci)$5 C wyci worek. z$arn) ko'erty i wcisn) si3 &o bu&ki"

1 F&zie kle(6 F&zie (est kle(6 Ble(555 1 C owa*y. bo ci)$le kra&n)5 1 o&'owie&ziaa 'oczciarka" Przy(rzaa si3 Ele$owi i niez&ecy&owanie 'o&aa *u soiczek" 1 Blei- tu. 'rzy *nie5 Nie wynosi-5 May szkolny '3&zelek na trwae obr,s $ru&ka*i kle(u" 4eby zaklei- ko'erty. trzeba byo szorowa- ic brzeki ca) o'rawk) '3&zelka" % 'ote* wytrze- 'alce* na&*iar kle(u" Zaklei-" < zn,w wytrze- 'alce* kro'le. kt,re wycisn3o si3 s'o& 'a'ieru. % lu&zie 1 bie$li5 7eraz: kle( 1 o&&a- 'oczciarce. worek 1 &o r3ki @lea *i3&zy no$a*i. eby nie ukra&liA. listy 1 &o skrzynki. a sa*e*u 1 bie$ie*5 Niby le&wie ywy. niby bez si. ale bie$ie* 1 to bie$ie*5 Lawiru()c w2r,& 'o&r,nyc z ba$aa*i. kt,rzy 'rzez tory 'rzeazili na inny 'eron. wy*i(a()c tyc . kt,rzy wybie$ali z ali &worcowe(. Ele$ &o'a& swo(e$o wa$onu" !y c yba &wu&ziesty" 9o sto()cyc 'rze& ni* &o)czali swo(acy 1 a wi3c trzy&ziesty" Na &ru$) ',k3 nie *ia co liczy-. zreszt) i tak *u nie 'asowaa 1 za kr,tka. no$i si3 nie z*ieszcz)" %le na ba$aow) 'owinien si3 zaa'a-" Wszyscy a&owali i&entyczne kosze i wia&ra 1 *oe z nowali(ka*i6 Moe wie>li (e &o Bara$an&y. (ak o'owia&a Czay( 1 na an&el6 ;iwy kon&uktor krzycza. eby ustawi- si3 wz&u wa$onu. eby si3 nie 'c a-. e *ie(sca starczy &la wszystkic " 7o ostatnie wykrzykiwa racze( bez 'rzekonania. a tu* za 'leca*i Ele$a $3stnia" < o& razu zauway Ele$ co2. cze$o si3 obawia: 'rzy$otowania &o sztur*u bez kole(ki" +e( wo&zi (aki2 &ziobaty 'okurcz 1 czowiek nie2wia&o*y wzi)by $o za 'syc o'at3. lecz Ele$ z *ie(sca roz'ozna w ty* 'syc o'acie 'oucwieta z ty'owy*i &la kry*inalist,w za$rywka*i 1 eby zastraszy-" Za 'asaerowie: on *oe. to i *y *oe*y" Ele$ te u*ia tak atakowa-: *,$ to zrobi- i bez 'roble*,w zawa&n)- ',k). (e&nake 'o latac obrzy&y *u takie s'osoby i wola uczciwie. onorowo 1 (ak siwiutki kon&uktor" ;taruszek nie w'uszcza &ziobate$o. &ziobaty 'oszturc iwa $o w 'ier2. a bluz$a 'rzy ty* z tak) swobo&). (akby *,wi nor*alny* lu&zki* (3zykie*" W kole(ce rozle$y si3 $osy ws',czucia: 1 Niec wsi)&zie5 Przecie c ory czowiek5 Ele$ nie wytrzy*a. zrobi kilka za*aszystyc krok,w. 'o&sze& &o &ziobate$o i rykn) *u w sa*o uc o: 1 7e1e1e5 #a te (este* /sta*t)&05 aa2liwy* lu*'e* 'arli zwycza(ni

9ziobaty o&skoczy. 'rzetka uc o 'alce*: 1 Niby sk)&6 Ele$ wie&zia. e (est za saby. eby si3 bi-. e $oni resztka*i si. ale zaryzykowa: obie r3ce *ia wolne. a &ziobaty trzy*a w (e&ne( kosz" Nac yli si3 na& ta*ty* i ',$ose*. lecz &obitnie 'owie&zia: 1 F&zie &ziewi3-&ziesi3ciu &ziewi3ciu 'acze. (e&en si3 2*ie(e" Lu&zie w kole(ce nie zrozu*ieli. co tak na$le wyleczyo &ziobate$o: zobaczyli tylko. e 'rzycic . *ru$n) i o&ezwa si3 &o tyczkowate$o w szynelu: 1 Nic nie *,wi3" C cesz. to wsia&a( 'ierwszy" < zosta Ele$ *i3&zy ni* a kon&uktore*" 7ru&no. wsi)&zie na szary* ko8cu" E'anowa (e&nak sytuac(3 'rzy &rzwiac : ataku()cy wr,cili &o kole(ki" 1 Prosz3 bar&zo5 1 zak'i &ziobaty" 1 Na* si3 nie 2'ieszy5 Po&r,ni wsia&ali z kosza*i. z wia&ra*i" ;'o& sz*atek 'oyskiway &oro&ne 'o&une. czerwono1?ioletowe rzo&kiewki" Na trzec 'orz)&nie ubrana kobieta w niebieski* akiecie" 9ziobaty wsia& tu za Ele$ie*" Ele$ 'o*aszerowa wz&u wa$onu i szybko wy'atrzy 'rawie woln) ',k3 ba$aow)" 1 9obra (est 1 'owie&zia" 1 Boszyczek troc 3 'rzestawi*y" 1 F&zie6 Cze$o6 1 obruszy si3 (aki2 kulawy. ale z&rowy" 1 7e$o5 1 'rze&rze>nia Bosto$otow (u z ',ki" 1 Lu&zie nie *a() si3 $&zie 'ooy-5 +oz$o2ci si3 byskawicznie: wy() elazko i uoy worek 'rzy 2cianie w c arakterze 'o&uszki: z&() szynel i rozesa $o: 2ci)$n) bluz3 1 tu. na $,rze. *,$ robi-. co c cia" #e$o no$i w wo(skowyc butac roz*iar czter&ziesty czwarty wystaway na& 'rze(2cie &o 'oowy y&ek. ale na te( wysoko2ci niko*u nie 'rzeszka&zay" Lu&zie na &ole te si3 rozbierali. *o2cili. zawierali 'ierwsze zna(o*o2ci" Bulawy wa2ciciel kosza o'owia&a. e &awnie( by ?elczere* weterynarii" 1 7o cze$o2 tak) robot3 rzuci6 1 s'yta kto2" 1 % co5 Ewca z&ec nie. a czowieka o& razu na aw3: &lacze$o z&ec a6 Wol3 by- inwali&) i an&lowa- warzywe*5 1 Za !erii 2ci$ali za warzywa 1 wtr)cia kobieta w niebieski* akiecie" 1 % teraz (u tylko za wyroby 'rze*ysowe" 'asaer,w &w,c *iao bilety &o an&larze" 1 Bara$an&y" Eto &la ko$o ustawia kole(k35 7ra?iali si3 te zwycza(ni. nie

;o8ce 'ewnie (u zac o&zio. zreszt) zasania (e bu&ynek &worca" W &ole 'rze&ziau byo (eszcze &o2- wi&no. lecz ',ka 'o$r)ya si3 (u w *roku" Posia&acze *ie(sc,wek i bilet,w 'ierwsze( klasy 'rzec a&zali si3 'o 'eronie. tu za2 wszyscy 'ilnowali swoic *ie(sc. nie ruszali si3 z nic . uka&ali ba$ae" Ele$ wyci)$n) si3 na ca) &u$o2-" #ak &obrze5 Niewy$o&nie (est (ec a- ze skurczony*i no$a*i" Zwaszcza &wie &oby w stoy'inowski*" Zwaszcza &ziewi3tnastu lu&zio* w (e&ny* 'rze&ziale" % (eszcze bar&zie( 1 &wu&ziestu trze*" <nni nie &oyli" En &oy" < nie u*ar na raka" < zsyka zaczyna '3ka- (ak skoru'ka (a(ka" Przy'o*nia sobie ra&3 ko*en&anta" Eeni- si3" Wkr,tce wszyscy zaczn) *u to ra&zi-" #ak &obrze (est lee-" #ak &obrze" < &o'iero $&y 'oci)$ tar$n) i ruszy 1 w sercu. a *oe w &uszy. w na(wanie(szy* *ie(scu 'iersi 2cisn3o. zawoao ku sobie to. co o'uszcza" Ebr,ci si3. 'a& na szynel i z cae( siy zaciska()c 'owieki wtuli twarz w kanciasty worek z c lebe*" Poci)$ nabiera szybko2ci 1 a buty Bosto$otowa bezwa&nie 'o&ry$iway na& 'rze(2cie* czubka*i w &,"