LCH S TH V CA NG TIN Phan Ngc a ng Thp Cc nh trit hc trung c khng nh rng: con ngi khc vi ng vt b i ng tin.

n. T xa xa, ai cng c nhiu tin, nhng chng phi ai cng bit c lch s th v ca ng tin. S giao nhn l nguyn tc ca cc mi quan h mua bn gia con ngi vi nhau. Ngi ta trao i cc sn phm lao ng ca mnh cho nhau thng qua vt phm v c th coi l nhng (ng tin) u tin. Tuy nhin ngay t xa, ngi ta nhn thy 01 con ln rng khng th no ngang bng vi 03 chic cung n. V mi mt dn tc u t tm kim mt phng n tha thun trao i ring ca mnh. Thng xuyn nhng th g c gi tr u c th tr thnh tin. Chng hn nh cc Bc, n v tin t c nh gi ngang bng vi mt con cu. Ti mt s nc khc th li c dng ng, ng voi, da, lng th, phin, ca cao v nhiu th khc na n , lo i v trai c tm thy t n Dng cng tng thay cho tin. Loi v trai ny khng ch c n m cn tm thy cc ngi m c ti Nga, c, Thy S, Anh Nhn loi pht trin v chng bao lu sau ng tin c c hnh dng gn ging vi loi tin m chng ta quen dng hin nay. Cc v hong Ai Cp c i khi va mi xm chim c cc nc khc ngh ra mi loi cng vt mi. H quyt nh n cp cc vng b c v nhng vin gch bng st ca Syri. Th l nhng ng tin bng kim loi xut hin khng lu sau . ng tin Siri bt u c lu hnh khp Ai Cp l kim loi c ct nh ra thnh nhng ng xu hnh trn. Cc dn tc trn th gii li thch vng hn c v ng tin vng rt c gi tr. Gi tr ca th kim loi ny thng xuyn tng ln v bt u xut hin cc ng tin bng c cc th kim loi khc. X hi li c nhu cu a cc loi tin mi vo s dng. Lc ny, ngi chu u khng thnh cng khi c gng gii quyt vn ny. tng khc thng li xut pht t phng ng. Trung Quc vt ln c th gii khi h ngh ra giy vit v n nm 812 h in tin trn chnh loi giy ny. n nm 970, Trung Quc, trn thc t ngi ta ch s d ng tin giy, nhng ai khng chu dng tin giy lm th trao i hng ha s b trng pht. Pht minh giy vit v tin giy lp tc lan rng sang cc quc gia khc, t u n , t Trung ng cho n chu Phi. Vo th k XIII, ng hong KuBai ra sc lnh buc cc thng nhn phi dng tin giy, nu khng s b t hnh. Th nhng, cng vo thi gian ny th Pc-Xch, vic dng tin giy li rt phc tp. Do thi quen s dng tin kim loi, chung nhng ng kim loi qu nh vng, bch kim, N n vic mt s quc gia bt buc ngi dn s dng tin giy lm cho bun bn b nh n trong thi gian u. Phi n th k XVII, tin giy mi bt u hin hnh v ln p tin kim loi. Thy S tr thnh nc i tin phong trong lnh vc ny. ng Loangana Palmxtruta (Thy S) l ngi u tin
1

p dng cc mnh gi tin trong hot ng nh bng. Tuy nhin, khng lu sau ngi ta x t ng v mt s nguyn nhn trong c li gy ra v i trc thi i. Th nhng, tht bi ca ng khng nh hng n s pht trin ca lch s tin t nhn loi thm ch cn c coi l bi hc qu cho cc nh qun l t nc v qun l kinh t sau . Nhn chung th chu u, ngi ta thch lo i tin ny. n nm 1694, ngn hng nc Anh bt u sn xut tin giy m ra mt k nguyn mi ca tin t th gii. Giy sau khng ch c dng in tin m n cn c s dng lm phng tin thc hin cc xc nhn ti sn v thanh ton khc nh: Tri phiu, c phiu, thng phiu, hi phiu Ngy nay, tin giy tr thnh loi tin thng dng nht th gii./.