Professional Documents
Culture Documents
(glw303 papanastasiou) ΓΛΩ303 ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
(glw303 papanastasiou) ΓΛΩ303 ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ
ITOPIKH PAMMATIKH
TH EHNIKH
NHTIKH
( )
E A O NI KH 2 011
1. :
I
.
,
.
, , , 20 ,
F. de
Saussure. , () ,
. ( , .) ,
, /,
(, .), ( , ), (,
.).
. 16/15 ..,
. ( , ,
: ,
. ,
[.. , ,
, ,
, ] ,
[.. , .. , , , ]). 12 ..
,
8 ..,
.
, , , . 8 4
.. (, , ,
, , .). ,
, .. ,
. . ,
4 .. ,
, , .
() 4
..,
, .
( ) ( )
. , . , ,
. 5-4 .. (
, .
()
, () , , 11 ,
,
.
,
, . ,
., ,
.
,
. , 19 . ,
1830 , -
.
20 ,
21 . , ,
,
,
. , , ,
.
. A
, . T ,
, , . . T
.
, . B, ,
. ,
, ,
.
. ,
(5-4 .X.). , , , K
, .
11-12 .X.,
A, , , A M,
.
2.
O : () () . ,
> > ,
+ > .
[n] [m], [p]. ,
[np] ,
(), ,
.
, , ,
.
,
. , .. . computer (> . ),
internet (> . ), . ,
.
, ,
,
.
(
, .).
, .
.
(substratum), (superstratum)
(adstratum). ,
. , E, ..
.
,
. , ,
. , ,
, ,
M.
, . T
.
,
.
, .. . hospitium , . , . . E , ,
/ , . , /
[y],
, .. . >
. hymnus. - (> . -) < . -arius,
-arius
, .. . (> . ) < .
caballarius. - , ..
. - < . -ci, c, -ci, c, .. < . kahveci, < boyac.
, ,
, , , ,
. , , -
, .. .
/
/ / , . .. [y] -
/ -
/.
K ,
K , . ,
. ,
, , ,
,
, ,
, .
. , ,
+ ,
. , ,
. A 6 .X.
< ()
, . . (
[ < . eau lourde < . heavy water] ,
,
. A,
. . (.) , (.) < . , (.) ,
.) , , . H . A 2 .X. . M
,
>
. , .. .
fegato, . hgado, . foie < . (jcur)
ficatum < ficus .
3.
, ; , , ;
.
() ,
. , , ,
. H ,
, .
H . ,
. , .. . , . , .
, , . , .
: > .
, ,
[mb], [nd], [g] .
,
[mb], [nd], [g], [b], [d], [g]. ,
,
.
4.
, () () . H
, .
H
. O
.
( )
,
. ,
,
().
1.
( / , , , ,
.).
/ ,
.
/ . O
, ,
.
:
() *s- : [s-] > [h-], .. *sept > .
. septem (: : , :
, )
() [d],
<>, [] ,
, .. .
[dndron] > . ['endron] (: ,
: ,
: )
() [e] [o]
[i] [u], .. [pe'i] > [pi'i] (: : : , , :
).
O ,
,
: ,
.
, ,
[mb], [nd], [g] [b], [d], [g] , ..
[anda'laso] > [ada'laso], ,
.
E , ,
. :
() ,
, .. . >
. , ,
, .. . > . .
. , , .. . + >
( ), + > ( ).
() , .. . > . ( ).
, .. . > (
).
, , . > .
, . > . , . > . , . >
. ( :
).
()
, .. . > . , . > . .
()
, .. > . , > . . (), * > . , * >
. ( ).
, , . A . , *-s- -
, , .. , , , --
-- -- , .. --.
.
.
H
, .. < . poltrona
() + .
2. I
H
. ,
. M
. , .
M
:
E
., ., .
.
.
., ., .
.
.
, ,
, ,
.
(
. ):
E
., ., .
.
.
., ., .
.
.
*gen-os >
*gen-es-os >
*gen-es-i >
*-()
-
-
*gen-es-a >
*gen-es-m >
*gen-es-si >
-
-
*()-
:
() *-s- , , : e + o > , e + a > ,
e + > , : e + i >
() *-m -
() *-ss-
() *-t
() *-ts- --.
3. I
H , , , .. < *-. H . H * > s
: *t > st.
.
M . H
*g- *-: *g- > *bam- > *ban- > ,
.
H *g- *-tis:
*g-tis > *ba-tis > .
. H *ghen- *: *ghen- > *khen- > *then- > , . H *ghon- *-os: *ghon-os > *khon-os
> *phon-os = .
: , : . , .
, , . A , ,
,
.
4.
, 8 .. ,
,
.
, .. /p/, /t/, /f/, //, /m/ . , , , , .
. , , .. ,
, .
, , .
, ,
, ( , ), ..
ktb : katabtu , kataba ()
, katabat () , katab () , katabna
() , kitb(un) , kutub(un) .
, , , . ,
,
<>,
: , , , , , , , , , , , , .
, ,
E 9 8
.X., , ,
, .
A
.
403/2 ..
, <> <>
/:/ ( ) /:/ ( ) .
403/2 .., ,
, 24
, . . A
, . , ,
:
() // // = <>, // // = <>, // // = <>
, ,
.. <APITON> = = /ariston/ . . /a:riston/ <HIKETEYOMEN> = = /hiketeuomen/
. . /hi:keteuomen/ . . <YBPIZOMEN> =
= /hybrisdomen/ ( . .) /hy:brisdomen/ ( . .)
()
: // = <>, // = <>
() /ks/, /ps/ /sd/,
<>, <>, <>, .
.
, .. /i/ (, , , , , ), /e/ (, ), /o/ (, ),
,
. T , , /i/,
. T
.
: ,
, .
. K
.
. ,
. (O
.)
O
,
. A , , . , ,
,
.
, ,
.
H (
) , ,
. , ,
, ,
. ,
,
,
.
5.
-
. B
. O
,
A [International Phonetic Alphabet]. K . H , .. ['tonos].
. B ,
, .. /p/, /t/, /k/ /'ponos/,
/'tonos/, /'konos/. H , .. /'ponos/.
,
. O
, . O . /k/ , [k] [a],
[o] [u] , [c] [e] [i], ..
/ka'lo/: [ka'lo], /ki'lo/: [ci'lo]. T [k] [c]
/k/, .
,
. A , [b],
[d], [g] M.
, , ,
[b], [d], [g], .
X [b], [d], [g] [v],
[], []
. , , /v/, //, //
/b/, /d/, /g/, .
[b], [d], [g]
, .. . [gambrs] > .
[am'bros]. ,
[mp], [nt], [k] [mb], [nd], [g]. O
[b], [d], [g], ,
/p/, /t/, /k/,
.
, -
. ,
(< . ), [em'beno], ['mbeno] ['beno]
(),
[mb]. E [b], [d], [g]
/p/, /t/, /k/ , , [b], [d], [g] , .. /'boli/ (< .
) /'poli/ (< . ). /b/,
/d/, /g/
[b], [d], [g] . H /b/, /d/, /g/ , , .
1.
.
, , , , .,
.
, ,
, .. . , , . . asti, pit, mt.
. ( barbaros), .
. (
. , , , nemtsi .)
.
(K 410a1-6), - :
.
,
. . , ,
, .
,
, ,
.
, .
..
. , , , ,
,
. , , . . ,
.
4004 ..,
. 17
James Ussher
4004
..,
Lightfoot 9 ..
23 4004 ..
, 17
5.700
,
,
.
,
. , , .
17 E I
,
,
.
, , , .
T 1786 Sir William Jones ( ), -
,
, .
, 1802 Friedrich von Schlegel ber die Sprache und Weisheit der Indier,
(vergleichende
Grammatik) , ,
. I, ,
Franz Bopp, 1816 ber das Konjugationssystem der Sanskritsprache in
Vergleichung mit jedem der griechischen, lateinischen, persischen und
germanischen Sprache [
, ,
].
, . A Sir William
Jones 1786.
Bopp
. Bopp
,
,
. ,
, - .
-
bhar--mi
-
bhar-a-si
- < *-
bhar-a-ti
-, --
bhar-a-ma
-, --
bhar-a-tha
-, --
bhar-a-nti
, ,
.
---
a-bhar-a-m
ama-ba-m
---
a-bhar-a-s
ama-ba-s
-- < *---
a-bhar-a-t
ama-ba-t
---, -
a-bhar-a-ma
ama-ba-mus
---
a-bhar-a-tha
ama-ba-tis
--- < *---
a-bhar-a-n
ama-ba-nt
, -
(
). , ,
. I
Jakob Grimm Deutsche Grammatik (18191837).
19 (Junggrammatiker),
(Ausnahmslosigkeit), , .
, *s-
[h], .. *sept > , *sus > ,
*-s- , .. *genesos > > . H s-
(
). , -s-
.
2. O
I
,
. :
(1) ,
,
7 8
..
(2) ,
( ,
. 1000 .. ), (..
) (.. , )
(5 ..) (9 ..),
(.. , , )
(3) (5 ..), ,
(4) (, 17 .. .)
(5) (
, 16/15 .. , ,
, , , , 8
4 ..) (4 .. 5/6
..) (6 .. 1800, : )
(1800 )
(6) 15 ..
(7) ,
(14 15
.., ), ( 15 ..)
( 16 ..)
( 9 ..), : , , , , , , , , , , , )
(8) ( 4
.., ), ( ),
(, , ), , .
(9) ( 6
..), , .
: , , , , , ,
, , ,
(10) (
, ), .
E , (. Restsprachen),
( , .).
,
.
,
, A
(15 A, 18
).
3.
K (
[]). A
, . M ,
. O
.
. H / , . .
H (. Rekonstruktion). H
,
, , .. H
.
. .
alba
altro
.
alb
alt
.
aube
autre
, .. ,
.
, , :
. .
. .
(
, ).
: [e] [i]
[n] . [e],
[e] [i].
( [pe'i] > [pi'i]), ( [pi'i] > [pe'i]) .
[n],
[n]
. , (
). .
, .
Y : .
3.1 E
( ., ., . al .
au, ). (
. al > . au, ). M . M
. -
,
. ..
.
.
..
fer
bharmi
ber
est
asti
jest
septem
sapta
sedm
e
a
e
r
r
r
f
bh
b
A , e
a . , , - *e.
, r, -
*r. , ([ph]) , f , bh b
. H
bh, - *bh, (bh) ph (), ph > f ( ) b (
). , , *bher-. H
*bh
. , . frter, . bhrtar- .. bratr <
*bhrtr.
: () (
), () ( ).
3.2 E
. ,
. M
. ..
. -
--
- --
-
--
-
-- *--
-
-- *--.
-
-- *--.
-, -, - -, -, - .
-, -, - ,
. A
Grassmann :
< *hegh- < *segh- ( *)
< *hegs- < *hegh-s- < *segh-s-, , Grassmann, s t. A *ghs
*gs ( ks), Grassmann
: *hegh-s- > *hegs- > , *hegh-t- > *hegt- > .
4. K I
H
:
, ,
.
T
I (. Urheimat). A,
, I
A. H 18 19
,
., , A.
. I E, ( , ). A
(continuum), P P. ,
,
I .
I 4 .X.
I ,
. ,
, A
I. A , .
M I
. H
. T . T , , .
O I
. A I
B, . A K M, ,
E, M. A.
H ,
I,
.
(
*h2mel-) ,
( *gs, *eos,
*ois), ,
.
(4500-3500 ..) , , (3600-2200 ..),
. (M. Gimbutas)
(),
,
, .
. .. (2.500 ..) ,
. (600-300 ..) .
5.
, ,
,
. , ,
:
. A
,
.
H . ,
*// : . ,
. e, . a, .. e */bh/ :
. , . f-, . bh, .. b.
5.1
, , .
5.1.1.
: , ,
.
:
*
*
*
*
* * *
*
*
*
*
*//
: . / / , . , . . ,
. . pter . pt
. . sttus . sthta, .
. dhta . . dtus .
a-d-ta .
. . ,
. . . , ,
,
. O
schwa (indogermanicum) *.
, , *
,
, . ,
schwa.
, ,
*/* */* / */
*:
*
*
T 20
, *e
( *i *u). H F.
de Saussure (1878),
*e. A *e
*a *o *h2 *h3. H . , , , *a *o *e
*h2 *h3,
*a *o, .. *ghans > . , . ,
. anser, .. gans (> . Gans).
,
. * * *, *
* . , , .
5.1.2
( , ) .
, . <>
, <> , : ,
<> .
:
. B
. O
*a, *e, *o * *
*, *, *
* *.
, , . ,
() ().
B
*
*
*
*
*
*
M
*
*
*
*
*
*
,
.
, [e] <> [] 7 6
.X. [o] <> []. 2 .X.
[e] > [], [o] > [], .. *deik- , > . . dc, .
, *oinos > . . nus, . .
*e *o a * ai
* au. K
e o , .
O
. B ()
(.. *i > )
(.. *i > ei).
5.1.3
H
, , . O H. Osthoff 1876 , . pitre (=
. ) pitsu (= . ), /r/
,
, *. A *
. T K. Brugmann ,
: * *
( *, Osthoff, *).
, .. . bottle
['bot]. , ,
, .. . prst .
H
:
* > . / , . or / ur, .. *d- > . / , .
cord
* > . / , . ol / ul
* > . / , . em, .. *dek > , . decem
* > . / , . en, .. *m-tis > . (-), .
mentis, . matis, *-udra- > . -, , . ignotus
H
, ..
*ten-: *ten- >
*t-tos >
*sem-: *sem-s > *sen-s > *hen-s >
*s- > *h- > - (. -, -)
*derk-: *derk- > -
*dk- > --.
,
, *, *, *, *:
*n > . wulla (< *wulna . . wool, .
Wolle), . . rn (< *rn), . lna (< *l-), . ,
*gnom , > . grnum, . . grn, .
kaurn, kaurn (. . Korn, . corn), . zrno.
, , ,
*, *, *, * *, *, *, * + *h1, *h2, *h3. , *gtos ,
*gh1-tos > . (g)ntus, . -.
5.2
:
()
*p
*t
*k
*k
*ph
*th
*h
*kh
*kh
*b
*d
*
*g
*g
*bh
*dh
*h
*gh
*gh
*l, *r
*m, *n
*, *
*s
*h1, *h2, *h3
:
(1) T .
(2) T *s *[z]
, .. *ni-zd-os ,
> . ndus, .. nest, *-sd- (. *sed- ) > *-zd-.
(3) , (gutturale). A
(
) (tectale <
tectum), .
. A satem (
satm ) . O
centum ( centum )
.
A , , ,
.
, ,
, , .
(4)
, (
). , ,
*h2
, .. *pth2-u- > . pthu-, . .
, ,
. V.
Gamkrelidze .
:
[glottalis]
( )
( )
p, t, k ( b, d, g)
b/bh, d/dh, g/gh ( bh, dh, gh)
p/ph, t/th, k/kh ( p, t, k)
H
,
, .
, ,
-
- . -
, ,
.. , , .
-, ,
, .. . , ,
,
.
1.
2000 .., E
. H
.
B (16/15-12 .X.)
, , , , .
T
:
(1) *bh, *dh, *gh ph,
th, kh (, , ) , .. *bher > . , . bharmi,
. fer, *nebhos > . , . nabhas, . neb-ula, .
nebo , *bhu- > . -, . fu-i, *dheh2- > . --, . f-ci. ( , *bh *dh f-,
*bh *dh b.)
(2) *s [h]
, .. *sept > . , . sapt, . septem , .. *genesa > . *h > > , . janasa, . genera. ( -
*s , *s
r.)
(3) *, * / /
, .. *d- > / . , *pth2u- > , *, * /
/
,
, .. *tom > . , *g- > *bam- >
*ban- > . , *t-tos > . , *-udro- > .
-.
(4) *-m -, .. *ebherom > .
, . abharam, *ugom > . , . iugum.
(5) , ..
*kid > . (. . quid), *ebheret > . , .
abharat.
(6) *h1, *h2 *h3 , , .. *dhh1tos > . ,
*sth2tos > . , *dh3tos > . . ( , * ,
schwa.)
(7) ,
. , , ,
,
, .. . . . , . bhrmi . bhramana . bhramanasya.
( 4 5
, . . .
*ebherom , 4,
. *ebheront
, 5, .
,
.)
.
,
. , * > . , .. .
. E,
pe-mo pe-ma (= < *sper-m), , .
, , *bh, *dh, *gh, .. B
, . , *bh, *dh, *gh b, d, g
ph, th, kh,
, *bh, *dh *gh [v], [],
[] ( *bh [ ] > *ph [
] > *f [ ] > v [ ]), , , [v], [], []
( [b], [d], [g] ). ,
(
).
*bh, *dh, *gh , ,
, *
. ,
,
,
,
.
. ,
,
. H
I.
2.
, E
, , 2000 .X. K
.
,
, , .
(1) , .. .
, , .
(2)
, .. ,
.,
. , , ,
.
(3)
. , . ,
, . , .. .
,
().
:
(1) H P. Kretschmer. Y ,
E, , ,
.
(2) H P. Kretschmer.
, , , E M. A, ,
, N. I, P.
Kretschmer
, , . H
,
.
(3) O V. Georgiev I.
. ,
. , . , ..
. Burg,
*bhgh-os (
*). M . V.
Georgiev, :
() * . *, .. *ombhn > , .
. umb, -nis
() *, *, *, * ul, ur, um, un, .. *bhgh- >
1.
T , , ,
, . , , ,
. , .
2.
( ,
), . , , , :
(1) , , ..
A
: ,
. ,
, .
. , , .
, , ,
.
(2) . O
.
, , -
,
.
(3)
, .. < . rx, , .. . gyrus < .
(4) ,
.. . . pater.
.
(5) . , , , , , .. , ,
(. ).
(6) .
, .. K
, [bee].
(7) , (, .).
<> [].
3.
T
E 16 .
. ,
A. ,
,
, .
H , 16 ,
Dialogus de recta latini graecique
sermonis pronuntiatione (1528), [], , , [b], [d], [g], , , , , , ,
, [ai], [oi], [ei], [ui], [ou], [au], [eu] , , [ph], [th],
[kh]. (O
. Antonius Nebrissensis [1503] Aldus Manutius [1508].)
T :
() , , , , ,
[i]
.
() , .. , .
() , .. , (.
).
() [e]
(< *-),
. paucus . . E,
, .. < *-, < *-.
() [ou],
E senex
frigidus, oud (. . old) coud (. . cold).
() u.
() [],
, .. K >
Crta.
, .. > . (
, + o > e + .)
() [zd] [b],
. K
: .
() , , [ph], [th], [kh], H,
TH, KH. T , .. B > Bacchus.
()
, .. ( ), [muu], ( ), [mee].
H ,
( , J. Reuchlin, ).
H E E
E 1821. O . . X
: A E [] : E
, .
, , . , (
) .
.
, , ,
,
. , , , ,
.
, , , .
, .
.
T , ,
.
(. ) .
1.
T
: (1) ( ), (2)
(, , ), (3)
( ).
:
T 5/4 .X.
. K,
, // //. E, , * * . , 5/4 .X.
:
T 403/2 .X., E,
A , .
:
.
:
(1) ,
,
, [e] >
[] [o] > []. , , , //
//,
, .. *- > , *- > . :
, // // , // // ( 4 .X.).
A, // (> //) ,
// // , // // . 4
.X.:
A ,
// , .
(
, ).
T 2 .X. // //. H //
// //
. O
// ,
. M ( > , > )
( > , > ) :
H
//,
100 .X. H
50 . T //
<> // // <> . ( ).
T
:
i, y
u
e
o
a
i
u
e
o
a
1.1
T
.
T () :
(1) * (, , *h2e), .. *g
(*h2eg) > . .
(2) *h2, .. *ph2tr > . , *sth2tos > .
. , , .. *h2ster- > .
, . stella, . Stern, *h2nr > . , . nara-.
(3) *, * > . (), (), .. *tom > . ,
*sept > . , *ttos > . , *h1lghus > .
.
(4) *, * > . , , .. *d- > . ,
*pth2us > . .
T () :
* (, , *eh2), .. *mtr
(*meh2tr) > . (. ), *st- (*steh2-) > . - (. ).
T . . .
. A . T . /
,
a. , . brhmana ( . ,
. )
. . poklima ( , . .
).
1.2 ,
T
, .
T () :
(1) *, .. *bher > . , *de > . .
(2) *h1, .. *dhh1tos > . . , , .. *h1rudh- > . , . ruber, .
red, *h1reg- > . , . rajas, . erek .
T () :
* (, , *eh1), ..
*ph2tr > . , *dheh1- > . --.
() (*eh2- >) * > . , .. *meh2tr > .
, . .
T () :
(1) *ei, .. *deik- > . ,
*leip- > . .
(2) , .. * > .
(3) , .. * > .
A
. T . . * . . *
. . O
*s :
R+s
+[
]/ > : + R
s+R
.. *- > *- > . , *es-mi > [mi] > . .
O :
ns
+[
]/ > : + s
nt
.. * > . .
, (*- > . ),
, (.
).
H .
. T
:
(1) . . ,
. , ..
. comitium > . .
(2) (),
, , (): . [trs], . [trs].
T ,
.
T . , i, . A :
(1) A,
403 .X., <E>
e ( <E>
403 .X.) ( , 403 .X., <H>). T 403 .X.
<I> , ,
.
(2) . , .. . crpida < .
, . , . apothca < . ,
. , .. < . rx, < .
dnarium .
() A O,
. H
. O
. A . , . , .. . spia < . , . prta < .
, . Aristds < . .
:
(1) ,
e, (. . ).
(2) B, 4 .X.
, <H>
/e/
, .. = , = .
T * (), ..
. . , . mater, . . ,
. fama. ,
* > .
(. ). , ,
, , , , .. . . , . . , .
. . H * > * (
) > . . H , ,
, , > .
: () ,
- ( )
, ,
, () , - , , ,
. - . T
> -.
A 4 .X.
(), .. = , = ,
2 .X. , ..
= , = .
.
K ,
, [e], .. = , = , = , = . H [e]
M. A. [e] , [i], , . T , .. [i] > [e] .
, ()
*ei, , .. * > ,
+ > , .. *- > . .
4 .X. () , , .
2 .X. H
.
1.3
T
.
T () :
(1) *, .. *kid > . , *ois > . .
ovis, *bheronti > . * (. . ) > .
.
(2) ( ), ..
. jukn, uvis, .
cin. T -
, .. , , + .
T () :
(1) *, .. *sos > . . vrus.
A
. ,
. . .
X > . Chrestus, > . crme. E
.
H .
. . O A
. . E, ,
. i,
. i . , .. < . comitium.
A 2 .X., () , , .. = ,
= . H .
1.4 ,
T
, .
T () :
(1) *, .. *ot > . .
(2) *h3, .. *dh3tos > . . , , .. *h3bhrus > . , . bhru.
T () :
* (, , *eh3), ..
*deh3- > . --.
T () :
(1) *ou, .. (*gus >) *gous > .
.
(2) , .. * > .
(3) , .. (* >) * > .
T * . T . A
:
(1) . u , .. < Septumius, . .
u, .. amurca < .
(2) + ,
, , .. . =
. .
T () .
, .
H () (o) () ()
(e) (). H , ,
() ,
.
M ( 400 .X. )
, .. = ,
= , = . T
. H , ( [o]), , [o]
( ) .
,
M (< *), . , .
[u].
A . = , =
.
M A ,
.
, , ,
, .. *gus > . , , .. *- > , , .. * > .
-
. T
. E 10 .X. ( * > ) 6 .X. ( ).
T // <>.
[] [] 5 .X.
[a] [e], .
(3) . Vitaspa . . [i]
[i] (
[y]) , [i],
, , [y].
(4) B ,
<Y>
[u] , , <OY>, .. = , = . [y], <Y>
, .. = .
H [u] , B,
, K, A, K, ,
E. B , , , ,
, , [u] [u], .. . = .
. H , .. .
= , = , = , = .
H [u] M, K,
A, A, .. = .
[u] . < , < , < , < .
[u]
, .
H [y]
10 .X., [i]. 2 .X. . . i, ..
= Dianisiyasa. A [y] > [i]
, [y]
i. O ,
/y/, u (, ,
[y] [u]), ..
> . Burrus , , ,
, ,
[y] <Y> ( y
graecum), .. > . hymnus.
H 2 .X. . T [y] 4 .X.
O, K , .
T .
, .. . unda, . .
udaka ,
Grassmann, .. . . ubhnati.
T
, [y]. A [y],
()
, .
2.
: () ,
, () .
.
O :
(1) , .. *- > , *- > , *-
> , *- > .
(2) *s, * * (), .. * > , * > , * > .
E, :
(3)
, .. * > , * > .
(4) , .. > , > .
, .. * > .
O
.
.
, .
T, [v] [f].
. O , ..
, , , .
.
2.1 a ()
H a () :
(1) *a, .. *adhos > . .
(2) ,
(*- > ),
*s, * * (), .. * > .
E [a] [e],
, :
(1)
, .. . , . laevus,
.. lv.
(2) , .. . palaestra < .
(3) . A , <AI>.
, . A
. T . B
5 .X. (= A),
. A
[e] , [a]
[e]. O B
4 .X. T = ,
= , , . E
(< )
[e], , ,
.. = . A 2 .X. -
M.
A, .. = . 2 .X.
2.2 e ()
H e () :
(1) *e, .. *lek > . , *bhedh > . , . *feid > fd.
(2) ,
*s, *
* (), .. * > , * > .
E [e] [i], , :
(1)
, .. . , . .
deicerent < *dek-.
(2) , , .. .
(3) pe-i-se-i = .
(4) . A , <EI>.
, , , . ,
A
<E>, .. = < *, = <
*, e. <EI>,
[e], .. , .
= , .
6 .X. , 4 .X. ,
<EI> [e]
e. A
, e.
,
. K, 7 6 .X.,
<E>, <>
,
. A .
, , B 5 .X. ( = ). A 3 2 .X. ( = ).
, . balneus < . , platea < . .
2.3 o ()
H o () :
(1) *o, .. *oda > . .
(2) ,
(*- > ),
*s, * * (), .. * > .
E [o] [i], , :
(1)
, .. . , . .
oino(m) (> . num) < *onos .
(2) , , .. , .
(3) , .. . poena < .
(4) . A
, <OI>.
H , , . T
/i/
. T
B, 5 .X. X =
X, M = M, = ,
. T /o/ /e/ ,
. A , //, //.
O //, , B
3 .X. ( = , = ). T
// (< ) , , .. (= ). H
, 3
.X., 3 .X. T ,
, [y] 9 10 .X.,
[i].
H [u] (< [y])
( M, K, A, A), = , = .
2.4 u ()
H u () : () ,
*s, * * (), .. * > , * >
*, * > .., () , , .
6 .X.
- , - . H
[y], .
H [y] // 400 .X. T
,
.
[u],
, .. , (K).
,
-, .. *bh- > . *- > - > . O
.
2.5 o ()
H o () :
(1) *o, .. *odhar > . .
(2) ,
, .. *so u + - > .
E [o] [u],
, :
(1)
, .. . , . hausja <
*(a)kos-.
(2) , , .. ,
.
(3) ,
a-ro-u-ra-i = .
H
. H 6 .X. []. T , , [] , ,
.
, , , , , . , A <O>, .. = , = , o. <OY>,
[o], .. ( ) , . = ,
. A 6 .X. 4 .X. . ,
<OY> [o]
o. A
, o.
, [] 5 .X. []. A
. ,
(< *) [] //, .
2.6 a () e ()
O a () e () :
(1) *a, .. *taros > . .
*e, .. *lekos > . .
(2) ,
*s, * * (), .. *esu > . E, * , .. *Z > Z.
, -
, .
[u]
[y] .
(1) A [u], , ,
[y] [i]. [aitos], [ipnos].
(2) O B [u]
*, .
(3) , .. = , <> <>.
O
3 .X. (
B). 2 .X.
. O
[v].
[av] [ev]
[af] [ef] . O K, : , . A ,
2 .X. .
2.7
O :
(1) *-i > . -, .. .
(2) *-i > . -, .. .
(3) *-i > . -, .. .
O
,
.
,
Osthoff (
, , , l, r, m, n + ), ..
*dus > *Z > Z, *gus > , . . *-is > . . , .. > .
,
, .. *gus > .
O
, ..
(1) < + ,
.. > , > .
(2) < + ,
.. . . . ( . . su > . -si > . - > . -).
(3) < + ,
.. > , >
(4) < + ,
.. * > .
(5) < + ,
.. . . .
(6) < + ,
.. * > . .
M
- , .. , , .
. Y
, () (.. *i > ) (.. *i > ei).
H 6 .X.,
, .. , . 2
.X. - -
- -. M. A 4 .X. - - , , ,
.
.
, .. , . T
,
, . H .
, .
A 380 .X. , , , , , , , ,
. , . O
, , .
T 1 .X.,
, -
, . T , , .
3.
. M , , . , - -- - . tg tga tgula. O . , . , , , . A
(. Ablaut,
J. Grimm, . apophonie). H , ,
, ..
- -.
: (.
qualitativer Ablaut Abtnung), , .. . , , (. quantitativer Ablaut Abstufung),
(
), .. -- -.
A
: ()
(. Normalstufe Vollstufe) () (. Nullstufe)
() (. Abtnungstufe) () (. Dehnstufe) () (.
abgetnte Dehnstufe). H . H
. ( ),
(*l, *r, *m, *n)
E
--
M
--
E
-
EE
-
T ( ) ( ) ( ). M
.
3.1
H
( ).
K
M
E
(< *)
EE
(< *-)
T ,
(, ) .
, . , :
K
(1)
(2)
< *sre
< *sroos
K
(3) r
E
r
< *ker-
M
i
, < *
u
< *luk-snos
M
E. EE.
r
r r
,
< *k-tos
(4) l
(5) n
< *ten-
(6) m
n
< *t-tos
m
l l
n n
m m
3.2
K ,
. , ,
.
,
, ,
. H (schwa indogermanicum). ,
.
K
(1)
(2)
(3)
(4)
(< *bh-)
, (< *dh-)
, (< *st-)
, (< *d-)
3.3
T
.
.
(1) K :
() : , ,
() :
() : ,
() - -: , .
(2) E :
() :
,
() - - ( -): ,
, .
(3) M :
() : ,
()
: (< *si-sgh- *segh-, . ),
() :
() -: , (< *-)
() -, -: , ,
() : - (. ),
- (. ).
(4) E :
() () :
--, --
()
-, -, -: -, -, - : (., ), - (., ),
*-- > *- - (., ).
4.
H ,
,
, ,
, .
.
(1) H F. de
Saussure, Mmoire sur le systme primitif des voyelles dans les langues
indo-europennes (1878). E F. de Saussure
e. e
(coefficient sonantique) , , l, r, m, n, A, O,
: *dek- *dik-,
*steA- *stA-. A O a,
o eA, eO,
.
(2)
. T Mller, , E, : e + E > , e +
A > , e + O > . O F. de
Saussure a o
, *a
.. K ,
E, A O
. , *a- *A-,
Saussure, *Ae-, *a e > a A, . , e,
: *Ae- > *a, *Ee> *e, *Oe- > *o. e, : *eA- > *, *eE- > *, *eO- > *.
(3) O ,
, , J.
Kuryowicz . 1927, J.
Kuryowicz *h2, *h3
. T *h2enti ,
anti, ante, anti. T *h3est-,
astai , .
, ,
:
(1) T : *h1, *h2, *h3. (Y [O.
Szemernyi]. [ J. Kuryowicz ]. ,
A. Martinet, .)
(2) T ,
.
(3) T , . M
, , ,
*s. H ,
, ,
4.1
Y
(.
Frisk). ,
. , , ,
, .
.
K *h1, *h2 *h3 *e
*i, *u, *, *, *, *, :
(1) *h1e > *, .. *h1esti >
*h2e > *, .. *h2enti >
*h3e > *, .. *h3ek-se- > .
(2) *eh1 > *, .. *dheh1- >
*eh2 > *, .. *steh2- >
*eh3 > *, .. *deh3- > .
(3) *i, *u, *, *, *, * + *H (*h1, *h2, *h3) > *, *, *, *, * , *
..:
*opi-h3k-eh2 > *
*th2-tos > *
*-h1gr-etos > .
:
(1) H . E
( ). T
:
() -, -, - -, -, -, -,
() -, + , .. , .
.
-, - - :
() - *h1, .. *h1regos >
. . rajas ( erek ,
).
() - *h2, .. *h2nr >
. . n.
() - *h3, .. *h3bhrus >
. . bhru.
, , , snara- < . su- +
nara- (. . ),
u-
() nara- < *h2nr.
(2) H . :
() . R ( R = *r, *l, *m, *n) *h1, .
*gh1tos > - , . (g)ntus,
() . R *h2, . *th2tos > ,
. ltus,
() . R *h3, . *sth2tos > , . strtus.
(3) T , , . H
. A
. O F. de Saussure,
,
e ( ) ( )
e ( ) ( ):
K
K
eu
ei
e
M
u
i
.
, , -
e + A O ( )
+ ( ): *dheA- *dhA- (
Mller *dheE- *dhE-), *steA- *stA-, *deO- *dO-.
(4) M , .. *oidth2e >
. : (*th2 > th) a (*h2e > a).
, , , ,
*h1, *h2 *h3 : *dhh1tos >
, *sth2tos > , *dh3tos > , , ,
, , *eh1, *eh2 *eh3: *dheh1-, *steh2-, *deh3-.
H
. M
.
H : T *a
*h2e,
; O H. Frisk Griechisches
etymologisches Wrterbuch : H
. H
. , . ago, . ajati .
, *h2eg-. O R. S.
P. Beekes
, *h2eg-,
.
5.
T :
()
p ()
b ()
ph ()
t ()
d ()
th ()
k ()
g ()
kh ()
m ()
n ()
l ()
r ()
s ()
[h ()]
5.1
, (, , ) (, , ). H , , .. , , , . H
, .. :
= : [h].
O , , ()
, , ().
tenues aspirata .
5.1.1 T
T . :
(1) *p, .. *serp > . .
(2) *k, .. *koin > . (. ).
H
. T , .. > . poena.
5.1.2T
T . :
(1) *t, .. *trem > . , *trees > . .
(2) *k, .. *kis > . (. ).
, . . , ,
.
, ..
Evukrtidasa = E, ,
, t
. A . ,
,
, .. . station > sean.
5.1.3 T
T . :
(1) *, .. *de > . .
(2) *k, .. *kreh2s > . .
(3) *k, .. *lukos > . (. ).
H .
. H , . A
, .
<> () <K>, ..
. ,
90. A,
Q.
E . . H , ,
Schwyzer, 350 .X., .. . , < . ,
.
, ,
. A , [ntonos]. A
> d ( ) > d (
),
, , , , 2 .X.
5.2
H , , ( , , , ,
) , , . E
(), , , , , . E
. H Kretschmer
Sturtevant , , -
, bh, dh, gh . H , ,
b, d, g bh,
dh, gh , .. Diyamedasa (
*Dhiyamedhasa ) = .
O
(
, .., ).
, . 19 ,
. O media,
. , .
, ,
,
, , , , , .. = , = (. . ).
, , [v],
[], [] . H
. , ,
, ,
4 .X.
5.2.1 T
T . :
(1) *b, .. *loib > . .
(2) *g, .. *g- > . (. ).
T [b] :
(1) H , .. *belo- >
. , . dbilis, . balam.
(2) H , ..
> . basilicus.
(3) H
, .. * > , * > , . . b < <
.
(4) H , (. . ).
5.2.2 T
T . :
(1) *d, .. *domos > . .
(2) *g, .. *gelbhus > . (. ).
T [d] :
(1) H , .. *domos >
. , . domus, . dama.
(2) H , ..
> . drepanum .
(3) H
, .. * > .
. M = , = . E ziumie = , . E , ,
. T
.
H [d] , .. . ['andras] < . .
[ndra]. H [] , .. .
[an'rapoo] < . . [andrpodon].
5.2.3 T
T . :
(1) *, .. *enos > . .
(2) *g, .. *ugom > . .
(3) *g *u, .. *su-gis > . (. ).
T [g] :
(1) H
, .. *en-os > . , .
genus, *ugom > . , . jugum, . jugam.
(2) H , .. >
. gyrus .
T . [] [a], [o] [u]
[j] [i] [e]. A
= = .
,
.. Mh, M, M . O .
. = (5 .X.)
. = (318 .X.). , , , ,
. E
, .. = ,
= (2 .X.). .
H [g] , .. . ['agelos] < .
[gelos]. H [] -
, .. .
['eamos] < . . [gamos].
5.3
T
(*bh, *dh, *gh, *h) , ..
(1) *bh > . , .. *nebhos > .
(2) *dh > . , .. *h2erudhros > .
(3) *h > . , .. *ohos > .
(4) *gh > . , .. *h3mighla > .
(5) *gh > . , , (. ).
*s, .. *sbhg- > . ,
*shid-o > [shid-] > . T,
*h2 , ,
, .. *oid-th2e > *oidtha > .
, , .
E, ,
. T
:
(1) O .
() O . A
. O , , :
, . K
:
,
. , .
()
. T
. T ,
, ,
: , , , , , , , ,
, , , , , , , , , .
(2) H , , .
() H ta, te . , .
.
() H , , <H>, <TH>,
<KH> M
, , , , , ,
, .
(6)
, .. + = ,
+ = . T , ..
= (5 .X.). , , , ,
, , ,
,
.. , h .
, , , , , ..
, .
(7) T, , ,
.
+
, , + , .. , O K 354-355:
K | T
, , , , , + . ,
,
+ , .
, , . T
:
(1) E
. ,
/p/ + /h/ + /t/ + /h/.
(2) H
, .. ,
. ,
, /t/ + /h/ + /r/ /p/ + /h/ + /l/
.
H
, , ..
pkvili , titkmis ..
.
2 .X. O E (2 .X.) , , (= ). O
B (2
.X.) (, , , , , ). A
, 2 .X. , ,
.
H , ,
(1 .X.),
Dafne = lasfe = < . I
lasfe = < ,
.
T
. P
2 / 3 .X. f, th
ch ( c) .
. A
( = , = ),
. , ,
E
P. Y
. .., k t kh th, p ph f,
.. fidoe < pit koenum [khnum] < kunau-.
, ,
.
.
4 .X. , .. = , = . H
. , , ,
, .. < , < . T,
= O A (6 .X.) , , [] [f]. A
[s],
[],
[th] > [] > [s] 6 .X.
5.4
, , (*, *h,
*, *h) (*k, *kh, *g, *gh), -
[i]. H :
*ke > *kie > *ke > *ke > *te > *te. H
, [e] , .. *ketor- > , *kel- > , *gelbhus > , *ghen > *ghon-os > , *ghermos > , *kis > , .
. quis. ,
[e], , .. . . , . . ,
. B. (
) [e]
, .. * < *ek-
, * < *sek- .
*k, *g *gh [a],
[o] , (
. . aqua > . apa, . lingua > . limba), ..
*koin > , *g- > , *oghis > , *penktos > .
H . 2
.X. . E
.
H
, , , .. *koin >
*kim > , *kel- > *kol- > .
5.5
T *s :
(1) , , .. *sth2tos > . , *skel- > .
(2) :
() , .. * h1esti > . , *desiteros
> . .
()
, .. *dikskos > , . , *dens-pot- > .
() , .. *kors > . , .
( ).
(3) , .. *domos > , *seks > .
*s h, ..
*sept > . *s h , .. *genesos > *h > . > ,
, .. *orsm > , .
, *plo-smos > , . , *luk-snos > .
O - :
(1) , .. ,
(2) , .. ,
(3) , .. *te > ,
*k-ameron > , , *tes > .
T -- :
(1) *ti > *si, .. *g-tis > , *seh-onti > . H
, ,
.
(2) -- ,
.. > , > .
(3) , .. .
(4) , .. .
A, ,
. H
[s]
[]. H . [s]
/s/ // .
[s].
5 .X. ,
445 .X.,
= < -, [zd]. A
4 .X.
, .. . H
[s] [z], .. zmelin = .. E . K ,
( [zd]).
5.6
T . h :
(1) *s, .. *sept > . , *serp > .
.
(2) *, .. *k > . .
(3) , *, .. *ek- > .
.
(4) u-, ..
*ud- > (. . unda, . udaka).
(5) , .. , (<
*elkos) .
Y
, .. .
[h] <H>.
, (), <H>
, <E>. M <H> , [h]
. E
, 4 .X.
[h] H, . A
(). T A B (3-2 .X.). K
11
.
T
:
(1) . ()
, () , ..
. K .
(2)
. , A . O
: OPO , . K
[h] ,
, .. . historia < . ,
. T -
,
.
H
. H
/ /
/h/. T 4 .X. ,
.
5.7
T . :
(1) *r, .. *bher > .
(2) * > , .. *d- > . , . .
H
* . A *
, .. ., . = . , . - = . qe-to-ro- = . -.
T * ,
, .. *tkos > , *k > . * * *,
.. *eks-t- > *- > , ,
.. . ( . ).
O
.
T .
. H [h]. ,
,
(), .. . H , .. rhetor, Pyrrhus. A
h = K. A
, h ,
.. . h[] =
hetor = . H
,
,
. , , , , . H
Prhygia, Crhysippus
*- [ttrhippos] > [ttrhippos] (
, ) > - [tthrhippos] (
).
T *sr- *r-, .. *sro >
, *rtr > . H *sr- > *hr- , . *s- > *h- , *> *h-
*- > *h- , .. *esperos >
*oikos > .
.
T . ,
. H
, , .. , ,
, .. , , .. .
. , . T
.
T . :
(1) *l, .. *leos > .
(2) * > , .. *pth2us- > .
,
* . A *
, .. . = . .
T *
* .
.
. A, ,
() , .. > ,
> .
T , , . T
, ,
r.
5.8
T . :
5.9
T . :
(1) *s *d. H
, .. *osdo- > , , ..
< *-, < . E
[z]
[d], [zd]. H [sd] .
(2) *d-, *g- * :
() *d + *, .. *dus > Z, *ped-os > , *od > , . -.
() *g + *, .. * > , . ,
*nig- > .
() *- , .. *ugom > .
.
, + *, ..
*Hugom > .
T *d-, *g- *
[dz]. E ,
.
[zd] [dz] :
(1) . , .
(2) < -, < -.
(3) (< * < *-),
(< * < *-),
,
, .. , .
(4) . zd , .. . Auramazda >
().
.. *medh > meda > meda.
T . O [dz] , [ts]
/z/. A, [zd] [st] [z] /s/ /d/.
A , [zd] :
(1) [dd] ([zd] > [dd]). H
, ,
(6-5 .X.), .. (), . , ().
(2) [zz] ([zd] > [zz])
[z]. H . A
, .. (A 4
.X.), Z ( 3 .X.), ( 2 .X.) . A 4 .X. z,
, .. = . Zara(n)ka.
E [dz]
X K, ,
, [dz].
E . , [z]
. H 4 .X.
5.10
T [ks] [ps] . H
,
,
.
, .. = , = . , .
5.11
. H
, .. , , . . , . . .
. A 6 .X.
H
.
I ( , , ),
, .. , , , , , , ,
, . E,
, .. , , . ,
, ..
(, , , )
, .. , .
E ,
, , , .
(1) (, , )
-, -, - , ,
, , , .. , -.
(2) (, , , )
T , , , ,
.. *- > , *- > , *- > ,
*- > , *- > . .
(3) H /
, .. .
. . T
B . K < *
-, .. , K, ,
, .. . , . .
,
,
, . H
..
, ,
.
A , ,
, [ss] [tt] . [s] [t].
E . [ss],
..
, , , , .
, .. .
H
T
. A , .
H . E
[ts], [t], [] []. T :
() *k, *x, .. - > , . . pek,
. , . .
, .. , . < *kameron . .
() *t, .. *ketares > .
6.
6.1 []
T [] :
T * , ..
*- > , *- > , . . alius.
. ,
(.. jo o) . , ja, je,
jo, ju.
, , , , /i/
.
6.12 []
T * :
(1) , .. *oikos > ., . . , *ikti > ., . . .
*- , ..
*esperos > , *ek- > ..
*- , ,
.
(2) , .. *rtr > , .
> . .
h-, .. *rtr > .
(3) , .. *neos > .
. , *aiesi > . . . H
.
(4)
, .. . , ., . , ., . . , ., . , ., . ., .
, . , ., . .
[] Y (waw), . H ,
. O H
,
, .. , ..
A
[]. T = (<
*erg-), (H.), . . vtis,
O ( B). A [] [v]. T
, , .. .
h, , . , B .. T
.
T , : wa, we, wi, wo,
,
(, K, P). (, B, K ..), ,
. [v] ,
.. > , > ..
. , ,
, :
() , .. ( 538)
() , .. ( 318)
() , ..
( 424).
ALLEN, W. S.
HOFFMANN, O.