O predmetu

III godina Izborni predmet

Profesor : Prof. dr Branislav Petrovi Asistent: dipl. ing. Goran Nikolic

Elektronika u automobilu
1 Uvod u automobilsku tehniku
2 3 4 5 6 7 8 9 Sistemski pristup kontroli i instrumentaciji u automobilu Osnove elektronske kontrole rada motora Senzori i aktuatori Digitalna kontrola rada motora Kontrola kretanja vozila Instrumentacija i telemetrija u automobilu Dijagnostika Budunost elektronskih sistema u automobilu

Uvod u automobilsku tehniku

Automobil kao kuni aparat.

Prilagoen korisniku user friendly.

Uporeenje: Automobil PC Veliina - bar est kutija. Instalacija tokova, sedita i programa u el. sisteme. Dokumentacija nejasna. Kvarovi na svakih 100 km. Evolucija automobilske elektronike U poetku spori prodor elektronike zbog malih dobitaka. Prva pojava kasnih 50-tih i ranih 60-tih, nije dobro prihv. Novi zakoni o emisiji izduvnih gasova. Razvoj digitalne elektronike

Fizika struktura automobila

1. Motor 2. Pogon (transmisija, diferencijal, osovine) 3. Amortizeri 4. Upravljanje 5. Konice 6. Instrumentacija 7. Elektrika/elektronika 8. Kontrola kretanja 9. Sigurnost 10. Udobnost 11. Zabava, komunikacija/navigacija

Poloaj motora i pogon

Motor
Obezbeuje snagu za: Kretanje automobila, za hidrauline sisteme, pneumatske sisteme, za elektrine sisteme. Najee koriena klasa motora: Sa unutranjim sagorevanjem Sa klipovima, 4-taktni Naftni derivati kao gorivo Paljenje varnicom Hlaenje tenou

Delovi motora
Blok motora Cilindri Kolenasto vratilo Klip Klipnjaa Bregasta osovina Ventili Dotok goriva Paljenje Izduvavanje Hlaenje Elektrini sistem

Glava cilindra
Usisni i izduvni ventili za svaki cilindar. Rad ventila - bregovi (cams) na bregastoj osovini. Snane opruge za zatvaranje ventila. Varijante motora sa bregastom osovinom iznad glave cilindra.

Veza klipa i radilice

Mehanizam za otvaranje ventila

4-takni ciklus
Dva obrtaja radilice 1. 2. 3. 4. Usisavanje Kompresija Sagorevanje Izduvavanje

Gornji mrtvi centar Spoljanja mrtva taka TDC-top dead center Donji mrtvi centar Unutranja mrtva taka BDC-bottom dead center

Impulsi snage 4-taktnog motora

Kontrola rada motora

Regulaisanje snage motora prema zahtevima vozaa Pedala gasa (accelerator pedal) - Poloaj leptira (throttle plate) Proporcionalna koliina goriva karburator, ubrizgavanje

Sistem za paljenje generisanje varnice

Iniciranje sagorevanja Trajanje varnice - 1 ms Visoki napon 20-40 kV Procep: 0.6 1 mm

Princip generisanja varnice

Razvodnik paljenja - distributor

Struja kroz primarni namotaj

Tajming paljenja
Otvaranje i zatvaranje kontakta - bregasti toki na osovini razvodnika. Trenutak generisanja varnice u odnosu na TDC ugao paljenja. Promena ugla paljenja sa brzinom motora spark advance Zavisnost ugla paljenja od pritiska u komori za dotok goriva (manifold)

Alternativni motori
Dizel motori, Dvotaktni motori, Elektrini motori, Hibridni motori (serijski i paralelni) Gorive elije vodonik i kiseonik

Pogonski sistem
Motor Transmisija prenos (runi i automatski) Pogonska osovina (motor napred, pogon na zadnje tokove!) Diferencijal Pogonski tokovi

Automatski prenos
Hidraulina spojnica

Menja Planetarni sistem zupanika

Diferencijal Prenos smera obrtanja u odgovarajuu stranu sa svaki toak Omoguava razliitu brzinu tokova Poveanje momenta

Vozila sa pogonom Napred: Transosovinski sistem

Sistem za veanje - Suspension

Veza tokova sa telom automobila Izolacija kretanja tela automobila od vertikalnog kretanja tokova

Amortizer - Shock Absorber

Mogunost elektronske kontrole

Konice - Brakes
Disipacija kinetike energije vozila u toku zaustavljanja. Dobo i Disk sistemi. Elektronska kontrola koenja ABS (antilock braking system)

Sistem za upravljanje vozilom Steering system

Zakoenje (inclination) Hidraulini upravljaki sistem Snaga pobude i potrebna snaga za okretanje upravljaa

Dijagram potrebne snage i raspoloive hidrauline snage

Sistemi za kontrolu i instrumentacija

SISTEM (elektronski): Skup komponenata (elektronskih) koje funkcioniu zajedno u cilju izvravanja odreenog zadatka. Senzori i aktuatori: veza sa mehanikim sistemom (automobila)

Opis sistema na razliitim nivoima apstrakcije: Slikoviti opis, ematski dijagram, blok dijagram.
Kategorije elektronskih sistema Analogni kontinualni Digitalni - diskretni

Predstavljanje sistema blok dijagramom

Analogni sistem
Laki za razumevanje intuitivniji V = kx ;k pojaanje pretvaraa (transducer)

Example of an Electronic System

Sampling of a Continuous Variable

Digital Control (a) or Measurement (b) System Configuration