ΔΕΗ Α.Ε.

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

1. ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ

1.1. ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

Η παρούσα «Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων Ορυχείων Πτολεμαΐδας, Ν. Κοζάνης

Λ.Κ.Δ.Μ., Δ.Ε.Η. Α.Ε.» αφορά στην εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την
επιφανειακή εκμετάλλευση και περιβαλλοντική αποκατάσταση των Ορυχείων Πτολεμαΐδας Ν.
Κοζάνης της ΔΕΗ Α.Ε.. Η Μελέτη εκπονήθηκε με βάση τα νεότερα κοιτασματολογικά δεδομένα,
σύμφωνα με τα οποία για την ορθολογική αξιοποίηση του συνόλου των λιγνιτικών αποθεμάτων
καθίσταται αναγκαία η αναθεώρηση των τελικών ορίων των λειτουργούντων Ορυχείων καθώς και
ο επανασχεδιασμός της ανάπτυξής τους. H περιοχή μελέτης βρίσκεται στο Νομό Κοζάνης, όπου
από το 1957 η ΔΕΗ Α.Ε. έχει αναπτύξει ευρεία εξορυκτική δραστηριότητα για την εκμετάλλευση
των λιγνιτικών κοιτασμάτων της περιοχής.

Τα Ορυχεία της Πτολεμαΐδας αναπτύσσονται βόρεια της Κοζάνης και νότια της Πτολεμαΐδας με
εκμεταλλεύσιμα αποθέματα 1.032x106 t από 1.1.2009 (βλ. Χάρτη 1 ΜΠΕ). Η έναρξη των
εκσκαφών στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έγινε το έτος 1957 (ορυχείο Κύριου Πεδίου). Η λεκάνη
Πτολεμαΐδας αποτελεί τμήμα της επιμήκους νεογενούς λεκάνης, η οποία ξεκινά από το Μοναστήρι
της Π.Γ.Δ.Μ. (FYROM) και διαμέσου της Φλώρινας, Αμυνταίου και Πτολεμαΐδας φθάνει μέχρι
την Κοζάνη.

Στην παρούσα φάση, η μεταλλευτική δραστηριότητα στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας αναπτύσσεται σε

τρία (3) πεδία: στο Κύριο Πεδίο, που περιλαμβάνει το Ορυχείο Μαυροπηγής και το Ορυχείο
Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου, στο Πεδίο Καρδιάς, που περιλαμβάνει το Ορυχείο Νοτιοδυτικού
Πεδίου – Υψηλάντη, και το Ορυχείο Οικισμού Κομάνου και στο Νότιο Πεδίου, που περιλαμβάνει
το Ορυχείο Νοτίου Πεδίου.

Στο διάγραμμα του Σχήματος 1.1-1 παρουσιάζεται η εξέλιξη των συνολικών εκσκαφών, της
παραγωγής λιγνίτη και της σχέσης εκμετάλλευσης από το 1957 έως το 2008. Συνολικά, από την
έναρξη της εκμετάλλευσης στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έως το τέλος του 2008, οι συνολικές
εκσκαφές ανήλθαν σε 4.693,86x106 m3 και η παραγωγή λιγνίτη σε 1.146,59x106 t.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-1

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

Συνολικές εκσκαφές (x106 m3.)

Λιγνίτης (106 t.)
Σχέση εκμετάλλευσης (m3 αγόνων/t λιγνίτη)

Σχέση εκμετάλλευσης (m3 αγόνων/t λιγνίτη)

Σχήμα 1.1-1: Διάγραμμα εξέλιξης εκσκαφών, παραγωγής λιγνίτη και σχέσης εκμετάλλευσης
των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, κατά τα έτη 1957-2008

Στο πλαίσιο του προτεινόμενου Έργου η εκμετάλλευση των Ορυχείων Πτολεμαΐδας θα συνεχιστεί
με στόχο μεταξύ των άλλων την αξιοποίηση των συνολικών κοιτασμάτων λιγνίτη που βρίσκονται
στην ευρύτερη περιοχή των οικισμών Μαυροπηγής και Ποντοκώμης (Νοτιοδυτικό Πεδίο) και
τα οποία ανήκουν στην ίδια λιγνιτοφόρο λεκάνη με τα υφιστάμενα υπό εκμετάλλευση λιγνιτικά
κοιτάσματα.

Η εκμετάλλευση των λειτουργούντων σήμερα Ορυχείων Πτολεμαΐδας της ΔΕΗ Α.Ε. προβλέπεται
ως εξής:
• Ανατολική Επέκταση Κομάνου (Κύριο Πεδίο) έως το έτος 2012
• Ορυχείο Μαυροπηγής (Κύριο Πεδίο) έως το έτος 2039
• Ορυχείο Οικισμού Κομάνου (Πεδίο Καρδιάς) έως το έτος 2013
• Ορυχείο ΝΔ Πεδίου – Υψηλάντη (Πεδίο Καρδιάς) έως το έτος 2050
• Νότιο Πεδίο έως το έτος 2044

Τα συνολικά αποθέματα στην περιοχή των Ορυχείων Πτολεμαΐδας προβλέπεται να καλύψουν

μέρος των αναγκών του προγραμματισμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ Α.Ε. της
χώρας έως το 2050 περίπου.

Στον Πίνακα 1.1-1 παρουσιάζονται ανά λιγνιτικό πεδίο των Ορυχείων Πτολεμαΐδας
συγκεντρωτικά η παραγωγή λιγνίτη, καθώς και οι απομένουσες εκσκαφές και αποθέματα λιγνίτη
μέχρι εξάντλησής τους (2009-2050). Ο πίνακας περιλαμβάνει, επίσης, τις αντίστοιχες σχέσεις
εκμετάλλευσης και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των απομένοντων αποθεμάτων λιγνίτη.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-2

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

Πίνακας 1.1-1: Ανάπτυξη Ορυχείων Πτολεμαΐδας και αντίστοιχα εκμεταλλεύσιμα αποθέματα λιγνίτη από 1.1.2009 με αντίστοιχες σχέσεις
εκμετάλλευσης και ποιοτικά χαρακτηριστικά λιγνίτη, ανά λιγνιτικό πεδίο
ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΙΜΑ ΣΧΕΣΗ ΜΕΣΗ ΤΕΦΡΑ ΜΕΣΗ ΜΕΣΗ ΚΑΤΩΤ.
ΕΚΣΚΑΦΕΣ
ΟΡΥΧΕΙΟ ΑΠΟΘΕΜΑΤΑ ΛΙΓΝΙΤΗ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΕΠΙ ΞΗΡΟΥ ΥΓΡΑΣΙΑ ΘΕΡΜΟΓ. ΔΥΝΑΜΗ
(106 m3)
(106 t) (m3/t) (%) (%) (kcal/kg)
Πεδίο Μαυροπηγής 181,7 874,0 4,0 29,2 56,6 1280
ΚΥΡΙΟ ΠΕΔΙΟ Ανατολική Επέκταση Κομάνου 5,9 34,0 4,9 31,5 53,1 1215
Σύνολο Κύριου Πεδίου 187,6 908,0 4,0 29,3 56,5 1278
Νοτιοδυτικό Πεδίο - Υψηλάντη 388,2 2140,0 4,7 26,9 55,3 1314
ΠΕΔΙΟ ΚΑΡΔΙΑΣ Οικισμός Κομάνου 23,5 77,0 2,4 27,8 56,8 1373
Σύνολο Πεδίου Καρδιάς 411,7 2217,0 4,6 26,9 55,4 1317
ΝΟΤΙΟ ΠΕΔΙΟ Ορυχείου Νότιου Πεδίου 432,7 3019,0 6,1 28,4 55,7 1299
ΣΥΝΟΛΟ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ 1032,0 6144,0 5,1 28,0 55,7 1302

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-3

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

Από τον ως άνω πίνακα προκύπτουν τα ακόλουθα συμπεράσματα:

¾ Τα περισσότερα απομένοντα αποθέματα λιγνίτη εντοπίζονται στο Ορυχείο Νοτίου Πεδίου
του ομώνυμου Πεδίου (432,7x106 t).
¾ Σημαντικά αποθέματα λιγνίτη (411,7x106 t) απομένουν και στο Πεδίο Καρδιάς, εκ των
οποίων 388,2x106 t στο Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη και 23,5x106 t στο
Ορυχείο Οικισμού Κομάνου.
¾ Στο Κύριο Πεδίο τα απομένοντα αποθέματα λιγνίτη ανέρχονται συνολικά σε 187,6x106 t
και εντοπίζονται σχεδόν εξ ολοκλήρου στο Ορυχείο Πεδίου Μαυροπηγής. Ειδικότερα στο
Ορυχείο Πεδίου Μαυροπηγής εντοπίζονται 181,7x106 t και τα υπόλοιπα 5,9x106 t στο
Ορυχείο Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου.

Αρμόδιοι για το περιεχόμενο της παρούσας Μελέτης είναι εκ μέρους της ΔΕΗ Α.Ε., ο κος Θ.
Μπασιώτης, Διευθυντής Δ/νσης Μελετών και Ανάπτυξης Ορυχείων και η κα Φανή Βρούζη,
Αναπληρώτρια Διευθύντρια Δ/νσης Περιβάλλοντος Ορυχείων και εκ μέρους της Ομάδας
Μελέτης ο κ. Άρης Τσακαρισιάνος, Σύμβουλος Περιβάλλοντος, Κάτοχος Μελετητικού Πτυχίου
Κατηγορίας 27, Περιβαλλοντικές Μελέτες, Τάξης Γ΄, Εταίρος και Διαχειριστής της εταιρείας
ECHMES Ltd.

1.2. ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΕΡΓΟΥ

Με την υλοποίηση του Έργου εξασφαλίζεται η παράταση του παραγωγικού χρόνου λειτουργίας
των ορυχείων και των ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, με τη βιώσιμη αξιοποίηση νέων λιγνιτικών αποθεμάτων,
της τάξης των 180x106 t λιγνίτη, που τεκμηριώνουν τεχνικοοικονομικά την κατασκευή και
λειτουργία νέας σύγχρονης Λιγνιτικής Ατμοηλεκτρικής Μονάδας Πτολεμαΐδας V ισχύος
550-660 MW στην περιοχή Πτολεμαΐδας. Η λειτουργία της νέας Μονάδας έχει σχεδιαστεί
αξιοποιώντας τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές (Β.Δ.Τ.), με δυνατότητα μελλοντικής
εγκατάστασης συστήματος δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα (RFCCS), και καλύτερο καθαρό
βαθμό απόδοσης (≥41,5%). Η λειτουργία της νέας Μονάδας θα επιτρέψει τη σταδιακή διακοπή
λειτουργίας και καθαίρεση ΑΗΣ παλαιότερης τεχνολογίας συμβάλλοντας έτσι τα μέγιστα στη
σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου της χώρας τόσο σε τοπικό όσο και εθνικό
επίπεδο. Με βάση τα παραπάνω γίνεται κατανοητό πως η υλοποίηση του εξεταζόμενου Έργου
συμβάλλει καθοριστικά στην ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας και στη
μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.

Άλλωστε, η σκοπιμότητα υλοποίησης του προτεινόμενου Έργου τεκμηριώνεται και από το

σκεπτικό που αναπτύσσεται στην Α.Ε.Π.Ο. Ορυχείου Μαυροπηγής (Β-Δυτικό Πεδίο) (ΚΥΑ
142453/753/23.02.2006) σύμφωνα με το οποίο: «Το γεγονός ότι η ύπαρξη πλούσιων κοιτασμάτων
λιγνίτη στην περιοχή του έργου καθιστά την εκμετάλλευσή τους, αφ’ ενός μεν, μοχλό της οικονομικής
ανάπτυξης της χώρας και ειδικότερα της περιοχής, και, αφ’ ετέρου, λόγω του ότι το εξεταζόμενο
λιγνιτωρυχείο αποτελεί συνέχεια / αντικατάσταση άλλων που βρίσκονται υπό εξόφληση ή ήδη έχει

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-4

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

ολοκληρωθεί η εκμετάλλευσή τους, η εκμετάλλευση του εν θέματι ορυχείου καθίσταται αναγκαία και
επιτακτική για τη συνέχεια τροφοδοσίας του ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, τη συνολική ηλεκτροπαραγωγή της
χώρας και ως εκ τούτου συντρέχουν επιτακτικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος».

1.3. ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Στην εξεταζόμενη περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας και ειδικότερα στη λεκάνη Πτολεμαΐδας είναι
γνωστή εδώ και πολλές δεκαετίες η ύπαρξη πλούσιων λιγνιτικών κοιτασμάτων. Η περιοχή μελέτης
βρίσκεται στο Νομό Κοζάνης, όπου από τη δεκαετία του 1950 η ΔΕΗ Α.Ε. έχει αναπτύξει ευρεία
εξορυκτική δραστηριότητα για την εκμετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασμάτων.

Τα Ορυχεία της Πτολεμαΐδας αναπτύσσονται βόρεια της Κοζάνης και νότια της Πτολεμαΐδας με
εκμεταλλεύσιμα αποθέματα 1.032x106 t από 1.1.2009. Το έργο αφορά το Κύριο Πεδίο (που
περιλαμβάνει τα Ορυχεία Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου, και Μαυροπηγής), το Πεδίο Καρδιάς,
(που περιλαμβάνει τα Ορυχεία Νοτιοδυτικού Πεδίου – Υψηλάντη, και Οικισμού Κομάνου) και το
Νότιο Πεδίο (που περιλαμβάνει το Ορυχείο Νότιου Πεδίου) (βλ. ΜΠΕ Χάρτες 1, 3). Η έναρξη
των εκσκαφών στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας έγινε το έτος 1957 (ορυχείο Κύριου Πεδίου).

Το έργο είναι συμβατό με τα κείμενα-πλαίσια Χωροταξικού Σχεδιασμού σε Εθνικό και

Περιφερειακό επίπεδο όπου και δίνονται οι κατευθύνσεις για την ανάπτυξή της εξορυκτικής
δραστηριότητας της περιοχής Κοζάνης – Πτολεμαΐδας και συγκεκριμένα:
• Στο εγκεκριμένο Γενικό Πλαίσιο του Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΦΕΚ 128 Α/ 3.07.08)
υπάρχει ειδική αναφορά στην ενίσχυση και διατήρηση της εξορυκτικής δραστηριότητας
λιγνίτη στην εξεταζόμενη περιοχή στην Δυτική Μακεδονία, δεδομένης της σημασίας της
για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της χώρας από εγχώριους ορυκτούς πόρους.
• Στην ΚΥΑ του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για
τη Βιομηχανία (18/02/2009) παρέχονται κατευθύνσεις για την χωροθέτηση της
βιομηχανίας στον Εθνικό Χώρο. Σύμφωνα με αυτό η περιοχή μελέτης και συγκεκριμένα οι
περιοχές Κοζάνης, Πτολεμαΐδας, Φλώρινας και Μεγαλόπολης χαρακτηρίζονται ως πόλοι
ηλεκτροπαραγωγής. Σύμφωνα με αυτό η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως σημαντικός
πόλος εξόρυξης λιγνίτη και ηλεκτροπαραγωγής και ως Πόλος - Περιοχή Επέκτασης.
• Το έργο λόγω της στρατηγικής του σημασίας για την ενεργειακή κάλυψη των αναγκών της
χώρας μέσω της ορθολογικής αξιοποίησης των φυσικών πόρων της περιοχής συνάδει με το
εγκεκριμένο Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης
της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (Αριθμ. Απόφασης Γενικής Δ/νσης Περιβάλλοντος
26295/2003).

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-5

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

Σημειώνεται τέλος πως στην περιοχή του έργου δεν υπάρχουν προστατευόμενες και οικολογικά
ευαίσθητες περιοχές, δηλαδή περιοχές προστατευόμενες σύμφωνα με τη σύμβαση RAMSAR ή με
τη σύμβαση της Βαρκελώνης ή περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί ως βιογενετικό απόθεμα. Τέλος
η περιοχή επέμβασης δεν εντάσσεται στο δίκτυο NATURA 2000.

1.4. ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΡΓΟΥ

Τα στοιχεία που συγκροτούν την τεχνική περιγραφή του Έργου προήλθαν από την Τεχνική
Μελέτη1 εκμετάλλευσης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας, και αναφέρονται στην εξέλιξη της
εκμετάλλευσης των ήδη λειτουργούντων Ορυχείων (Κύριου Πεδίου, Πεδίου Καρδιάς και Νότιου
Πεδίου), με συνολικά αποθέματα λιγνίτη 1.032x106 t και διάρκεια ζωής έως το έτος 2050. Τα
ορυχεία αυτά τροφοδοτούν και τους υφιστάμενους Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς Παραγωγής
Ηλεκτρικής ενέργειας (Α.Η.Σ.) Πτολεμαΐδας, Καρδιάς, Αγ. Δημητρίου και Λ.Κ.Δ.Μ., συνολικής
ισχύος 3.509 MW, και πρόκειται να τροφοδοτήσουν και τον υπό ανέγερση ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V,
ισχύος 550 -660 MW, ο οποίος προβλέπεται να τεθεί σε λειτουργία το 2015. Σημειώνεται ότι οι
τέσσερις πρώτοι προβλέπεται να ολοκληρώσουν την λειτουργία τους το 2014, 2026, 2044, και
2010 αντίστοιχα.

Από την έναρξη της εξορυκτικής δραστηριότητας στην περιοχή και στο πλαίσιο των μελλοντικών
εκμεταλλεύσεων εφαρμόζεται η μέθοδος επιφανειακής εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων με την
εφαρμογή της συνεχούς εκσκαφής, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα πολλαπλών
βαθμίδων.

Η μέθοδος αυτή συνδυάζει τη χρησιμοποίηση ηλεκτροκίνητων μηχανημάτων μεγάλης δυναμικό-

τητας και συνεχούς λειτουργίας, τόσο κατά την εκσκαφή (καδοφόροι εκσκαφείς), όσο και κατά τη
μεταφορά (ταινιόδρομοι) και την απόθεση (αποθέτες) τόσο του λιγνίτη όσο και των αγόνων
(υπερκειμένων και λιγνιτικών ενδιάμεσων αγόνων ενστρώσεων). Η μέθοδος εφαρμόζεται με
επιτυχία για περισσότερα από 50 έτη στη λειτουργία των ορυχείων της περιοχής και από την
εφαρμογή της έχει αποκτηθεί σημαντική εμπειρία. Η μέθοδος αυτή εφαρμόζεται, επίσης,
συστηματικά και σε ευρεία κλίμακα, στις εκμεταλλεύσεις λιγνιτών της Γερμανίας, αλλά και άλλων
χωρών της Ευρώπης.

Η απόθεση των αγόνων διενεργείται μέσω των αποθετών, με κατάλληλο σχεδιασμό, έτσι ώστε να
εναρμονίζεται με το γενικότερο τοπογραφικό ανάγλυφο της περιοχής. Αρχικά, κατά την απόθεση
αγόνων εκτός του ορυχείου, επιλέγονται κενοί χώροι (κοιλότητες) άλλων εξοφλημένων ορυχείων ή
άλλες κατάλληλες περιοχές, ενώ στη συνέχεια, όταν δημιουργείται κενός χώρος εντός του υπό
ανάπτυξη ορυχείου, η απόθεση διενεργείται εσωτερικά, έτσι ώστε η απόσταση μεταξύ εκσκαφής
και απόθεσης να είναι η ελάχιστη δυνατή. Η εσωτερική απόθεση αγόνων ακολουθεί τις εκσκαφές

1
Ρούμπος Χρ. (2009). Τεχνική Περιγραφή Εκμετάλλευσης Λιγνιτωρυχείων Πτολεμαΐδας, ΔΕΗ Α.Ε

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-6

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

του ορυχείου για λόγους ευστάθειας των πρανών, αλλά και για λόγους κατάλληλης
περιβαλλοντικής αποκατάστασης παράλληλα με την εξέλιξη της εκμετάλλευσης.

Οι εκτάσεις γης που δεσμεύονται για την ανάπτυξη του ορυχείου ελευθερώνονται σταδιακά με την
πρόοδο της εκμετάλλευσης. Η διαδικασία αποκατάστασης και αναδιαμόρφωσης του αναγλύφου
των αποθέσεων αγόνων σε κοιλότητες εξοφλημένων ή ενεργών ορυχείων ή σε κατάλληλες
περιοχές εξωτερικής απόθεσης αγόνων, καθώς και των κενών που αναπόφευκτα θα απομείνουν
μετά την ολοκλήρωση της εκμετάλλευσης, αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα των λιγνιτικών
εκμεταλλεύσεων. Οι νέες εκτάσεις που προκύπτουν είτε αποδίδονται για γεωργικές ή
κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις, είτε αποτελούν τον βασικό χώρο για την ανάπτυξη δασών και
λιμνών σε μεγάλη κλίμακα.

Στον Πίνακα 1.4-1 συνοψίζονται τα βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής μεθόδου

εκμετάλλευσης συνεχούς εξόρυξης, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα πολλαπλών βαθμίδων,
που εφαρμόζεται και στα κοιτάσματα λιγνίτη του προτεινόμενου Έργου.

Πίνακας 1.4-1: Βασικά χαρακτηριστικά της επιφανειακής μεθόδου εκμετάλλευσης συνεχούς

όρυξης, μεταφοράς και απόθεσης με σύστημα βαθμίδων, που εφαρμόζεται στα Λιγνιτωρυχεία
Πτολεμαΐδας
ΜΕΘΟΔΟΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΕΞΟΡΥΞΗΣ, ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΣΗΣ ΜΕ
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΒΑΘΜΙΔΩΝ
Κοιτάσματα πολυστρωματικά μεγάλης οριζόντιας
Πεδίο εφαρμογής
εξάπλωσης, για τα οποία απαιτείται εκλεκτική εξόρυξη
Μετατόπιση της τάφρου εκμετάλλευσης διαχρονικά
Μετά το στάδιο της απόθεσης σε κοιλότητες άλλων
Ανάπτυξη του ορυχείου - διακινήσεις υλικών εξοφλημένων ορυχείων ή σε περιοχές εξωτερικής
απόθεσης, απόθεση των αγόνων εσωτερικά, παράλληλα
προς την τάφρο εκμετάλλευσης
Ο εξοπλισμός εξασφαλίζει:
Χαρακτηριστικά ηλεκτρομηχανολογικού
- την εκλεκτική απόληψη των κοιτασμάτων, και
εξοπλισμού
- τη συνεχή ροή του εξορυσσόμενου υλικού.
• ΚΑΔΟΦΟΡΟΣ ΕΚΣΚΑΦΕΑΣ (εξόρυξη και φόρτωση
αγόνων και λιγνίτη)
Βασικά μηχανήματα
• ΤΑΙΝΙΟΔΡΟΜΟΣ (μεταφορά αγόνων και λιγνίτη)
• ΑΠΟΘΕΤΗΣ (απόθεση αγόνων)

Η παραγωγική διαδικασία της εκμετάλλευσης των ορυχείων συνίσταται από τις εξής
δραστηριότητες:
1. Αποκάλυψη του κοιτάσματος. Η αποκάλυψη του κοιτάσματος γίνεται με την εκσκαφή
υπερκειμένων αγόνων κυρίως με πάγιο εξοπλισμό (καδοφόροι εκσκαφείς) και
υποβοηθητικά με συμβατικό εξοπλισμό.
2. Διακίνηση των αγόνων προς τους χώρους απόθεσης. Η διακίνηση αυτή από τους
καδοφόρους εκσκαφείς προς τους αποθέτες γίνεται με μεταφορικές ταινίες. Όταν η
εκσκαφή διενεργείται με συμβατικό εξοπλισμό η διακίνηση αγόνων γίνεται με
χωματουργικά αυτοκίνητα.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-7

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

3. Εκλεκτική εξόρυξη του λιγνίτη από τα ενδιάμεσα άγονα υλικά, ώστε να πληρούνται τα
ποιοτικά κριτήρια του καυσίμου.
4. Μεταφορά και αποθήκευση του λιγνίτη σε Υπαίθριες Αποθήκες (Αυλές).
5. Τροφοδοσία των Ατμοηλεκτρικών Σταθμών από τις Αυλές

1.5. ΣΧΕΔΙΟ ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

Με βάση το σχεδιασμό του έργου (βλ. Μ.Π.Ε, Πίνακας 5.2-11), στο Κύριο Πεδίο, στο Νότιο
Πεδίο και στο Πεδίο Καρδιάς οι εξορυκτικές εργασίες προγραμματίζεται να έχουν ολοκληρωθεί τα
έτη 2039, 2044 και 2050, αντίστοιχα, ενώ οι εργασίες αποκατάστασης θα ολοκληρωθούν το 2053.

Η χωρική κατανομή των εργασιών αποκατάστασης για την στάθμη εργασιών 2015, 2020 και την
τελική διαμόρφωση μετά το 2050 φαίνονται στους Χάρτες 12, 13, και 14 του Παραρτήματος Ι
της παρούσης Μ.Π.Ε.

Οι δραστηριότητες κλεισίματος και περιβαλλοντικής αποκατάστασης για τα Ορυχεία Πτολεμαΐδας,

διακρίνονται στις παρακάτω τρεις κύριες κατηγορίες:
¾ Τους επιφανειακούς χώρους των τελικών εκσκαφών και αποθέσεων αγόνων.
¾ Τους λοιπούς επιφανειακούς χώρους εξωτερικής απόθεσης αγόνων.
¾ Τους χώρους των βοηθητικών εγκαταστάσεων.

Σημειώνεται πως η περιοχή μελέτης στην υφιστάμενη κατάσταση (2008) αποτελείται από
εκτάσεις εκσκαφών (17.925 στρέμματα, ποσοστό 12,3% με επιφάνεια αναφοράς τα 146.067
στρέμματα), αποθέσεων αγόνων (33.308 στρέμματα, ποσοστό 22,8%), αποκατεστημένων
εκτάσεων (29.048 στρέμματα, ποσοστό 19,9%), χώρων με ειδικές χρήσεις (9.638 στρέμματα,
ποσοστό 8,1%) και αδιατάρακτες περιοχές (56.148 στρέμματα, ποσοστό 38,4%). Στις
αποκατεστημένες εκτάσεις περιλαμβάνονται διαστρωθείσες εκτάσεις (3.112 στρέμματα, 2,1%),
δασικές εκτάσεις (15.805 στρέμματα, 10,8%), γεωργικές εκτάσεις (9.960 στρέμματα, ποσοστό
6,8%) και λίμνες (171 στρέμματα, ποσοστό 0,1%). Αντίστοιχα οι χώροι με ειδικές χρήσεις
περιλαμβάνουν κτιριακές εγκαταστάσεις (4.588 στρέμματα, ποσοστό 3,1%), βοηθητικές
εγκαταστάσεις (4.445 στρέμματα, ποσοστό 3,0%) και τους ΧΔΒΑ Ορυχείων Καρδιάς, και ΧΥΤΑ
ΔΙΑΔΥΜΑ (278 και 327 στρέμματα αντίστοιχα). Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία τα οποία
συνοψίζονται στον Πίνακα 1.5-1, οι αποκαταστημένες εκτάσεις καταλαμβάνουν μεγαλύτερη
έκταση (19,9%) σε σχέση με αυτές των εκσκαφών (12,3%) ενώ οι αποθέσεις των αδρανών και
ενδιάμεσων λιγνιτικών προϊόντων καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο ποσοστό της συνολικής έκτασης
(22,8%) της περιοχής των Ορυχείων της ΔΕΗ στην υφιστάμενη κατάσταση. Στον ίδιο πίνακα
παρατίθεται επίσης η κατανομή των εν λόγω εκτάσεων και τα αντίστοιχα ποσοστά για τα έτη 2020
και 2053.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-8

ECHMES Ltd.
 ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

Πίνακας 1.5-1: Υφιστάμενες χρήσεις γης στην περιοχή ιδιοκτησίας της ΔΕΗ Α.Ε.
(Πηγή: ΔΕΗ Α.Ε., Στοιχεία 2008)
  Έκταση
Περιοχές Κωδικός 2008 2020 2053
στρ. % στρ. % στρ. %
1. Εκσκαφές ΕΚ 17.925 12,3% 16.178 11,1% - -
2. Αποθέσεις αγόνων ΑΠ 33.308 22,8% 42.153 28,9% - -
3. Αποκατεστημένες εκτάσεις - 29.048 19,9% 38.219 26,2% 122.868 84,1%
3.1 Διαστρωθείσες εκτάσεις ΔΕ 3.112 2,1% - -
3.2 Δασικές εκτάσεις Δ 15.805 10,8% 21.703 14,9% 53.743 36,8%
3.3 Γεωργικές εκτάσεις ΓΕ 9.960 6,8% 16.516 11,3% 57.460 39,3%
3.4 Λίμνες Λ 171 0,1% 11.665 8,0%
4. Χώροι με ειδικές χρήσεις - 9.638 6,6% 14.365 9,8% 5.512 3,8%
4.1 Κτιριακές εγκαταστάσεις Κ 4.588 3,1% 4.588 3,1% - -
4.2 Βοηθητικές εγκαταστάσεις Β 4.445 3,0% 4.445 3,0% 180 0,1%
4.3 Χ.Δ.Β.Α. Ορυχείου Καρδιάς ΧΔΒΑ 278 0,2% 278 0,2% 278 0,2%
4.4 ΧΥΤΑ ΔΙΑΔΥΜΑ ΧΤ 327 0,2% 823 0,6% 823 0,6%
4.5 Φωτοβολταϊκοί Σταθμοί - - 613 0,4% 613 0,4%
4.6 Ηλιοθερμικός Σταθμός - - 3.272 2,2% 3.272 2,2%
4.7 Πίστα MOTO CROSS - - 150 0,1% 150 0,1%
4.8 ΑΗΣ Πτολεμαΐδας V - - 196 0,1% 196 0,1%
5. Υποδομές - - 4.975 3,4% 4.975 3,4%
5.1 Ρέμα Σουλού - - 1.557 1,1% 1.557 1,1%
5.2 Παράκαμψη σιδηροδρομικής γραμμής ΟΣΕ - - 2.358 1,6% 2.358 1,6%
5.3 Δρόμοι - - 1.060 0,7% 1.060 0,7%
ΥΠΟΣΥΝΟΛΟ, ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΗΣ,
89.919 61,6% 115.890 79,3% 133.355 91,3%
σύμφωνα με στοιχεία εμβαδομέτρησης
6. Αδιατάρακτες Περιοχές 56.148 38,4% 30.177 20,7% 12.712 8,7%
Συνολική περιοχή Αδειδότησης - 146.067 (100%)

Το πρόγραμμα περιβαλλοντικής αποκατάστασης που συνοδεύει την εξέλιξη των εξορυκτικών

εργασιών, λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές που έχουν ήδη επέλθει στη μορφολογία του ανάγλυφου
της περιοχής από τη δημιουργία των σωρών των αδρανών και την παρουσία των χώρων των
ανοικτών εκσκαφών, στοχεύει στην εναρμόνιση της περιοχής του Έργου με το φυσικό περιβάλλον.
Στο πλαίσιο αυτό και όπως φαίνεται από τον παραπάνω πίνακα, σχεδιάζεται σημαντική
επέκταση των χρήσεων γης που αφορούν αποκατεστημένες καλλιεργήσιμες και δασικές
επιφάνειες στην περιοχή των ορυχείων, δημιουργία τεχνητών λιμνών και μονάδων Α.Π.Ε.
Σημειώνεται ότι οι διαφορετικοί τύποι τελικών επιφανειών προς αποκατάσταση προμετρήθηκαν
για τα έτη 2009, 2020 και 2053 με βάση τους Χάρτες 12, 13 και 14.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-9

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

Με βάση τα παραπάνω επισημαίνονται τα εξής:

¾ Το σύνολο των εκτάσεων που θα έχουν δενδροφυτευθεί με δασικά είδη μετά την
ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας θα ανέρχεται σε
53.743 στρ, ήτοι 36,8% του συνόλου της προς αδειοδότηση περιοχής. Οι δασικές περιοχές
που θα δημιουργηθούν την περίοδο 2009-2053 ανέρχονται σε 37.936 στρ. έναντι των 820
στρ. δάσους που θα προσβληθούν συνολικά από την επέκταση των Ορυχείων στις
περιοχές της Ποντοκώμης, Μαυροπηγής και Κομάνου.
¾ Το σύνολο των εκτάσεων που θα δοθούν προς καλλιέργεια μετά την ολοκλήρωση των
έργων αποκατάστασης των Ορυχείων Πτολεμαΐδας εκτιμάται ότι θα ανέρχεται σε 57.460
στρ., ήτοι 39,3% του συνόλου της προς αδειοδότηση περιοχής. Το σύνολο των εκτάσεων
που θα δοθούν προς καλλιέργεια για την περίοδο 2009-2053 ανέρχονται σε 47.500 στρ. ή
32,5% του συνόλου της προς αδειοδότηση περιοχής.
¾ Μετά την ολοκλήρωση των εργασιών εκτιμάται ότι οι λίμνες που θα σχηματιστούν θα
έχουν συνολικό εμβαδόν 11.655 στρ., ήτοι 8% περίπου του συνόλου της προς
αδειοδότηση περιοχής.
¾ Το σύνολο των εκτάσεων γενικών χρήσεων (χώροι Χ.Υ.Τ.Α., Χ.Δ.Β.Α., εγκαταστάσεων
δύο Φωτοβολταϊκών σταθμών, Ηλιοθερμικού σταθμού, καθώς και αθλητικού κέντρου
Motor cross) εκτιμάται ότι θα ανέρχεται σε 5.136 στρ., 3,5% του συνόλου της προς
αδειοδότηση περιοχής.

Από τα παραπάνω συνάγεται ότι το 2053, μετά την ολοκλήρωση των εξορυκτικών
δραστηριοτήτων και των εργασιών αποκατάστασης, 84,1 % του συνόλου της προς
αδειοδότηση περιοχής θα έχει καλυφθεί με δασικές εκτάσεις, αγροτικές καλλιέργειες και
λιμναία συστήματα, έναντι 17,7% της υφιστάμενης κατάστασης.

1.6. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ

Στη σχετική Ενότητα 7 της ΜΠΕ και στη βάση υλοποίησης του Έργου, παρουσιάζονται οι
εναλλακτικές λύσεις που εξετάστηκαν κατά τον σχεδιασμό του έργου και αφορούν:
• σε μεθόδους και τεχνικές σχετικά με την εξορυκτική δραστηριότητα,
• στην ορθολογική διαχείριση και αξιοποίηση των υδάτινων πόρων,
• στη μέθοδο περιβαλλοντικής αποκατάστασης της περιοχής επέμβασης και
• στο εφαρμοζόμενο σύστημα περιβαλλοντικής διαχείρισης

Επίσης, εξετάσθηκε η μηδενική λύση, η μη αξιοποίηση δηλ. των εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων

ύψους 180x106 t λιγνιτικών κοιτασμάτων που δεσμεύονται από τους οικισμούς Ποντοκώμης και
Μαυροπηγής της λεκάνης Πτολεμαΐδας, όπως αυτά οριοθετήθηκαν με βάση τα νεότερα
κοιτασματολογικά στοιχεία.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-10

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

Η λύση αυτή απορρίφθηκε δεδομένου ότι:

• Δεν επιτρέπει την παράταση του παραγωγικού χρόνου λειτουργίας της εκμετάλλευσης
των Ορυχείων Πτολεμαΐδας και την κατασκευή και λειτουργία της νέας μονάδας ΑΗΣ
Πτολεμαΐδας V που θα συμβάλλει στη συνολική Βελτίωση της Απόδοσης και
Περιβαλλοντικής επίδοσης του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη τόσο σε
τοπικό όσο και εθνικό επίπεδο.
• Δεν συνάδει, με το σκεπτικό των εγκριτικών αποφάσεων της Διοίκησης για τη λειτουργία
των υφιστάμενων Ορυχείων Μαυροπηγής και Λιγνιτωρυχείου Πτολεμαΐδας, καθώς
σημαντικό τμήμα κοιτάσματος, της τάξεως των 180 x 106 t λιγνίτη, παραμένει
ανεκμετάλλευτο.
• Δεν αξιοποιείται στο μέγιστο βαθμό ένας εγχώριος, ενεργειακός πόρος, όπως ο λιγνίτης,
που παρέχει στην Ελλάδα ενεργειακή ασφάλεια και αυτοτέλεια, με αποτέλεσμα την
μεσομακροπρόθεσμη εισαγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από το εξωτερικό, με όποιες
κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις αυτό συνεπάγεται για την χώρα.
• Προκαλεί σταδιακή κατάργηση της τηλεθέρμανσης, καθώς αυτή είναι άρρηκτα
συνδεδεμένη με τη λειτουργία των ΑΗΣ.
• Δεν συνάδει με τις γενικές κατευθύνσεις της «Μελέτης Στρατηγικής Ανάπτυξης του
Περιφερειακού Πόλου Καινοτομίας Δυτικής Μακεδονίας», (Δεκέμβριος 2008).
• Προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στην παραγωγικότητα και ανταγωνιστικότητα της Εθνικής
Οικονομίας για την επίτευξη ενός υγιούς ανταγωνισμού με στόχο τη μείωση του κόστους
ενέργειας για το σύνολο των χρηστών και καταναλωτών.

1.7. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ

Στο Κεφάλαιο 8 της Μ.Π.Ε. γίνεται εκτίμηση και αξιολόγηση των άμεσων και έμμεσων
δυνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τις προγραμματιζόμενες εξορυκτικές δραστηριότητες
στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας. Οι όποιες εκτιμήσεις, πραγματοποιούνται βάσει της υφιστάμενης
κατάστασης του περιβάλλοντος, σε μία περιοχή όπου οι εξορυκτικές δραστηριότητες για τη
αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασμάτων έχει ξεκινήσει στη δεκαετία του 1950.

Οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις εκτιμώνται τόσο κατά την περίοδο λειτουργίας των Ορυχείων, όσο
και μετά το πέρας της λειτουργίας τους και την ολοκλήρωση των εργασιών κλεισίματος και
περιβαλλοντικής αποκατάστασης της περιοχής. Η ορθολογική διαχείριση των φυσικών ορυκτών
πόρων και η εκτίμηση των δυνητικών επιπτώσεων του Έργου, βασίζεται στις αρχές της βιώσιμης
ανάπτυξης και της διαφύλαξης του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος, λαμβάνοντας
παράλληλα υπόψη τις οικονομικές και κοινωνικές παραμέτρους της ευρύτερης περιοχής.

Η αξιολόγηση των δυνητικών επιπτώσεων από την λειτουργία του Έργου, έχει ως βασικό άξονα τη
διατήρηση και προστασία τόσο της άμεσης όσο και της ευρύτερης περιοχής επέμβασης. Η
περιβαλλοντική διάσταση αποτελεί βασικό και θεμελιώδες κριτήριο στη διαδικασία αυτή. Οι

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-11

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

επιμέρους επιπτώσεις εκτιμώνται τόσο μεμονωμένα όσο και αθροιστικά, συμπεριλαμβάνοντας τις
δυνητικές επιπτώσεις στη ποιότητα περιβάλλοντος, τα οικοσυστήματα, τη χλωρίδα και τη πανίδα,
τα ποιοτικά και ποσοτικά υδατικά χαρακτηριστικά, την ατμοσφαιρική ρύπανση, την αισθητική του
τοπίου, τις χρήσεις γης, τα κοινωνικοοικονομικά μεγέθη (πληθυσμός, απασχόληση κ.ά.) κ.λπ.

Οι επιπτώσεις που εκτιμώνται, διαφοροποιούνται ανάλογα με το αν επιδρούν στο φυσικό ή το

ανθρωπογενές περιβάλλον. Η αναλυτική κατηγοριοποίηση τους έχει ως εξής:
Φυσικό περιβάλλον
• Επιπτώσεις στα μικροκλιματικά χαρακτηριστικά.
• Επιπτώσεις στα γεωλογικά και γεωτεχνικά χαρακτηριστικά.
• Επιπτώσεις στα εδαφικά χαρακτηριστικά.
• Επιπτώσεις στους υδατικούς πόρους.
• Επιπτώσεις στα οικοσυστήματα, τη χλωρίδα και την πανίδα.
• Επιπτώσεις στα τοπιολογικά χαρακτηριστικά και οπτική όχληση2.
• Επιπτώσεις στο ατμοσφαιρικό περιβάλλον.
• Επιπτώσεις στο ακουστικό περιβάλλον.
Ανθρωπογενές περιβάλλον
• Επιπτώσεις στην απασχόληση.
• Επιπτώσεις στους παραγωγικούς τομείς.
• Επιπτώσεις στην εθνική και τοπική οικονομία.
• Επιπτώσεις στις τεχνικές και κοινωνικές υποδομές.
• Επιπτώσεις στις χρήσεις γης.
• Επιπτώσεις στο χωροταξικό σχεδιασμό.
• Επιπτώσεις στο ιστορικό και πολιτιστικό περιβάλλον.

Σημειώνεται πως με τον προγραμματιζόμενο σχεδιασμό ανάπτυξης των ορυχείων αναμένεται

διαχρονικά περιορισμός των όποιων σχετικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε σχέση με την
υφιστάμενη κατάσταση, αφού σύμφωνα με την περιγραφή του Έργου η μελλοντική δραστηριότητα
σε σχέση με την υφιστάμενη παρουσιάζει τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:
• Η έκταση των περιοχών επέμβασης περιορίζεται σταδιακά και σε σημαντικό βαθμό μετά το
2023.
• Η εξορυκτική δραστηριότητα θα καταλαμβάνει πολύ μικρότερη έκταση ενεργών επιφανειών.
• Τα Ορυχεία θα διαθέτουν σημαντικά μικρότερο μήκος ταινιοδρόμων για τη μεταφορά των
προϊόντων εκσκαφής.
• Θα απαιτούνται κατά πολύ μικρότερες διακινήσεις με συμβατικό εξοπλισμό (φορτηγά
αυτοκίνητα, φορτωτές κ.λπ.), ενώ μειώνεται δραστικά και το συνολικό μήκος των
απαιτούμενων διαδρομών των φορτηγών μεταφοράς.
• Προγραμματίζονται εκτεταμένα έργα συστηματικής σταδιακής αποκατάστασης με γεωργικές
καλλιέργειες και δενδροφυτεύσεις που προβλέπεται να ολοκληρωθούν το έτος 2053.

2
Ειδικότερα όσον αφορά την οπτική όχληση αναπτύσσεται ξεχωριστή μεθοδολογία και ακολουθείται εξειδικευμένος τρόπος
προσέγγισης για την εκτίμηση των σχετικών επιπτώσεων, που περιγράφονται στην Ενότητα 8.3.6 της ΜΠΕ.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-12

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

Σύμφωνα με τη ΜΠΕ του Έργου και όσον αφορά αξιολόγηση των δυνητικών περιβαλλοντικών
επιπτώσεων από τις εξορυκτικές δραστηριότητες στα Ορυχεία Πτολεμαΐδας, σημειώνεται τα εξής
βασικά συμπεράσματα:
• Το εξεταζόμενο Έργο είναι απόλυτα συμβατό με τις σύγχρονες περιβαλλοντικές
απαιτήσεις και τις κατευθύνσεις που τίθενται στην Ελλάδα και τη ΕΕ για τη βιώσιμη
αξιοποίηση εγχώριων ορυκτών πόρων. Σε αυτή την κατεύθυνση, συμβάλει τα μέγιστα ο
ολοκληρωμένος σχεδιασμός λειτουργίας του Έργου, με τη διασφάλιση της ασφάλειας των
εξορυκτικών εργασιών, την ορθολογική διαχείριση και εξοικονόμηση των φυσικών πόρων,
την εφαρμογή βέλτιστων τεχνολογιών, την μείωση των παραγομένων αποβλήτων και
τέλος με την αποκατάσταση των περιοχών μετά την ολοκλήρωση της εξορυκτικής
δραστηριότητας. Ο σχεδιασμός του Έργου στοχεύει στην βιώσιμη ολοκληρωμένη
ανάπτυξη της περιοχής, διασφαλίζοντας την προστασία του περιβάλλοντος.
• Οι τυχόν δυνητικές επιπτώσεις του Έργου είναι ιδιαίτερα περιορισμένες, και ανατάξιμες
καθώς παύουν να υφίστανται με την ολοκλήρωση των εργασιών αποκατάστασης που
αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα του.
• Η υλοποίηση του εξεταζόμενου Έργου συμβάλλει καθοριστικά στην ασφάλεια του
ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας.
• Με την υλοποίηση του Έργου εξασφαλίζεται η παράταση του παραγωγικού χρόνου
λειτουργίας των ορυχείων και των ΑΗΣ Πτολεμαΐδας, με τη βιώσιμη αξιοποίηση νέων
λιγνιτικών αποθεμάτων, της τάξης των 180x106 t λιγνίτη, που τεκμηριώνουν
τεχνικοοικονομικά την κατασκευή και λειτουργία νέας σύγχρονης Λιγνιτικής
Ατμοηλεκτρικής Μονάδας Πτολεμαΐδας V ισχύος 550-660 MW στην περιοχή
Πτολεμαΐδας. Η λειτουργία της νέας Μονάδας έχει σχεδιαστεί αξιοποιώντας τις Βέλτιστες
Διαθέσιμες Τεχνικές (Β.Δ.Τ.), με δυνατότητα μελλοντικής εγκατάστασης συστήματος
δέσμευσης διοξειδίου του άνθρακα (RFCCS), και καλύτερο καθαρό βαθμό απόδοσης
(≥41,5%), συμβάλλοντας έτσι τα μέγιστα στη σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων
θερμοκηπίου της χώρας.
• Η λειτουργία της νέας Μονάδας Πτολεμαΐδα V, με προγραμματισμένη έναρξη λειτουργίας
το 2015, θα επιτρέψει την σταδιακή διακοπή λειτουργίας και καθαίρεση ΑΗΣ παλαιότερης
τεχνολογίας (ΑΗΣ ΛΚΔΜ/ΛΙΠΤΟΛ το 2010, ΑΗΣ Πτολεμαΐδας το 2014 και ΑΗΣ
Καρδιάς το 2026), και τη συνολική βελτίωση της απόδοσης και Περιβαλλοντικής επίδοσης
του συστήματος ηλεκτροπαραγωγής από λιγνίτη της χώρας.
• Οι δυνητικές επιπτώσεις του Έργου, κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του συνδέονται με
τις περιορισμένες εκπομπές ατμοσφαιρικών ρύπων και κυρίως σκόνης. Σε κάθε περίπτωση
όμως οι εκπομπές από τις εξορυκτικές δραστηριότητες θα είναι χαμηλότερες από αυτές της
υφιστάμενης κατάστασης για τους λόγους που προαναφέρθηκαν και θα παύσουν με την
ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης. Υπογραμμίζεται ότι η υλοποίηση του Έργου θα
συμβάλλει καθοριστικά στην συνολική μείωση των αέριων εκπομπών και των
ατμοσφαιρικών ρύπων, δεδομένου ότι η αξιοποίηση των νέων λιγνιτικών κοιτασμάτων
στην περιοχή της Ποντοκώμης και Μαυροπηγής τεκμηριώνουν την κατασκευή και
λειτουργία νέου λιγνιτικού Α.Η.Σ. (Μονάδα Α.Η.Σ. Πτολεμαΐδας V), με σημαντικά
βελτιωμένη περιβαλλοντική επίδοση.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-13

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

• Δεν αναμένονται επιπτώσεις του Έργου στο ακουστικό περιβάλλον της ευρύτερης
περιοχής, αφού το Έργο βρίσκεται σε μεγάλη απόσταση τόσο από τους οικισμούς της
Κοζάνης και της Πτολεμαΐδας, όσο και από τα Ορυχεία Αμύνταιου.
• Σημαντικά θετικές θα είναι οι συνολικές επιπτώσεις του Έργου στο Βιοτικό Φυσικό
Περιβάλλον και στο Τοπίο λόγω των προβλεπόμενων εκτεταμένων έργων συστηματικής
σταδιακής αποκατάστασης που θα έχουν ως αποτέλεσμα την δημιουργία δεκάδων
χιλιάδων στρεμμάτων δασικών εκτάσεων, γεωργικών καλλιεργειών και τεχνητών λιμνών,
ενισχύοντας την οικολογική ισορροπία και την βιοποικιλότητα της περιοχής.
• Το Έργο λόγω των άμεσων και έμμεσων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται από τη
λειτουργία του αποτελεί πόλο έλξης εργατικού δυναμικού ενισχύοντας όχι μόνο την
τοπική, αλλά και την Εθνική οικονομία. Η σπουδαιότητα του Έργου για την τοπική
κοινωνία είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Επικουρικά αναφέρεται ότι η κοινωνική συνοχή είναι
άμεσα συνδεδεμένη με την επαγγελματική απορρόφηση των κατοίκων, συμβάλλοντας έτσι
στην αποκέντρωση και την πληθυσμιακή ενδυνάμωση των επαρχιακών περιοχών.
• Σημαντικές και θετικές είναι επίσης οι επιπτώσεις του Έργου όσον αφορά την επίτευξη
των στόχων της χώρας στο πλαίσιο του Μακροχρόνιου Ενεργειακού Σχεδιασμού,
σύμφωνα με το Νόμο 2773/993 για την:
¾ Ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας
¾ Προστασία του Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο των διεθνών μας υποχρεώσεων
¾ Ισόρροπη Περιφερειακή Ανάπτυξη της χώρας
¾ Παραγωγικότητα και Ανταγωνιστικότητα της Εθνικής οικονομίας και επίτευξη
υγιούς ανταγωνισμού με στόχο τη μείωση του κόστους ενέργειας για το σύνολο
των χρηστών και καταναλωτών.
• Αρνητικές αναμένεται να είναι οι επιπτώσεις του Έργου στα γεωλογικά χαρακτηριστικά
της περιοχής, δεδομένου ότι η υλοποίησή του συνεπάγεται την εξάντληση ενός φυσικού
πόρου, και στους υδάτινους πόρους, σε τοπικό επίπεδο. Οι ως άνω όμως
αντισταθμίζονται από τις σημαντικά θετικές επιπτώσεις του Έργου που
προαναφέρθηκαν και την καθοριστική συμβολή του έργου στην Ενεργειακή Ασφάλεια
και την Βιώσιμη Ανάπτυξη της χώρας

Εν κατακλείδι, οι επιπτώσεις του Έργου σε σχέση με τις υφιστάμενες δραστηριότητες στην

περιοχή αναμένεται να είναι ισχυρά θετικές, τόσο για το ανθρωπογενές όσο και για το φυσικό
περιβάλλον. Το συμπέρασμα αυτό απορρέει τόσο από την μελλοντική περιβαλλοντική
αποκατάσταση του συνόλου της άμεσης περιοχής επέμβασης όσο και από τα πολλαπλά
κοινωνικοοικονομικά οφέλη σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Οι εξορυκτικές
δραστηριότητες των ορυχείων θα πραγματοποιούνται με τον πλέον περιβαλλοντικά ορθολογικό
τρόπο, διασφαλίζοντας έτσι την ακεραιότητα του φυσικού περιβάλλοντος ταυτόχρονα με τη
διατήρηση και αναβάθμιση των κοινωνικοοικονομικών συνθηκών της περιοχής.

3
Νόμος 2773/99 (Τεύχος ΦΕΚ Α' 286/22-12-99) «Απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας-Ρύθμιση θεμάτων
ενεργειακής πολιτικής και λοιπές διατάξεις».

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-14

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

1.8. ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Στο σχεδιασμό του Έργου έχουν ενσωματωθεί κατάλληλα μέτρα και παρεμβάσεις που στοχεύουν
στην πρόληψη δυνητικών επιπτώσεων και στην προστασία του περιβάλλοντος κατά τη λειτουργία
του Έργου. Στο Κεφάλαιο 6 της Μ.Π.Ε. επίσης, παρουσιάζονται τα μέτρα που θα ληφθούν κατά
τη φάση κλεισίματος του Έργου και περιβαλλοντικής αποκατάστασης της άμεσης περιοχής
επέμβασης.

Το σχετικό Κεφάλαιο 9 της Μ.Π.Ε περιλαμβάνει μια περιγραφή του συνόλου των προληπτικών,
αντιρρυπαντικών και επανορθωτικών μέτρων που έχουν ενσωματωθεί στον σχεδιασμό του Έργου.
Τα προτεινόμενα μέτρα αναφέρονται ανά περιβαλλοντική παράμετρο και συμπληρώνονται με τα
Γενικά Μέτρα τα οποία και παρατίθενται στη συνέχεια:
• Απαρέγκλιτη τήρηση των Εγκεκριμένων Περιβαλλοντικών όρων για τη λειτουργία των
Ορυχείων και την υλοποίηση του Προγράμματος Περιβαλλοντικής Αποκατάστασης.
• Σχεδιασμός του Έργου με στόχο την ορθολογική εκμετάλλευση των ενεργειακών ορυκτών
πόρων, δηλαδή τη βελτιστοποίηση της απόδοσης των ορυχείων σε όλη τη διάρκεια ζωής τους.
Για το σκοπό αυτό συνυπολογίζονται η απόδοση του Έργου, το κόστος ανάπτυξης και
λειτουργίας των ορυχείων σε όλη τη διάρκεια ζωής τους, καθώς και οι ανάγκες σε ζήτηση
λιγνίτη (τακτικές και έκτακτες) για την εξασφάλιση του ενεργειακού ανεφοδιασμού της χώρας.
• Σχεδιασμός του Έργου με στόχο την κατά το δυνατόν μείωση της επιφάνειας επέμβασης και
την ελαχιστοποίηση της κατάληψης αδιατάρακτων περιοχών.
• Σχεδιασμός του Έργου με στόχο την πρόληψη των δυνητικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων,
μέσω της υιοθέτησης βέλτιστων μεθόδων και τεχνικών για την αποφυγή κατάληψης νέων
περιοχών και τον περιορισμό των διαταραχών που προκαλούνται από την εξορυκτική
δραστηριότητα (απόθεση αγόνων σε υφιστάμενους χώρους εξωτερικής απόθεσης, εσωτερική
απόθεση αγόνων εντός εξοφλημένων εκσκαφών κ.λπ.).
• Εφαρμογή Συστήματος Περιβαλλοντικής Διαχείρισης πιστοποιημένο κατά το διεθνές πρότυπο
ISO 14001:2004 στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του Έργου.
• Μέγιστη αξιοποίηση των αγόνων της εξόρυξης λιγνίτη σε εργασίες αποκατάστασης παλαιών
εξοφλημένων ορυχείων.
• Μείωση όγκου παραγόμενων εξορυκτικών αποβλήτων.
• Ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων και μείωση, κατά το δυνατόν, των απαιτήσεων σε
νερό και ενέργεια.
• Επιλογή σύγχρονου μηχανολογικού εξοπλισμού και βέλτιστων τεχνολογιών λειτουργίας, για
την μειωμένη κατανάλωση καυσίμων, βελτίωση της απόδοσης και γενικότερα την πρόληψη,
ελαχιστοποίηση και αντιμετώπιση των δυνητικών επιπτώσεων στο φυσικό και εργασιακό
περιβάλλον.
• Εφαρμογή προγραμμάτων προληπτικής συντήρησης και επισκευής όλων των τύπων
εξοπλισμού των ορυχείων (πάγιος εξοπλισμός, συμβατικός ντιζελοκίνητος εξοπλισμός).
• Σταδιακή περιβαλλοντική αποκατάσταση των περιοχών επέμβασης του Έργου, για τον
περιορισμό της όχλησης και τη σταδιακή, ομαλή εναρμόνιση των αποκατεστημένων περιοχών
με το φυσικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-15

ECHMES Ltd.
ΔΕΗ Α.Ε.
ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΟΡΥΧΕΙΩΝ ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑΣ, Ν. ΚΟΖΑΝΗΣ

• Εφαρμογή μεθόδων αποκατάστασης που προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες περιβαλλοντικές

συνθήκες της περιοχής (π.χ. ιδιόκτητο φυτώριο κ.λπ.) και χρήση εναλλακτικών υλικών και
τρόπων φύτευσης (π.χ. ενδημικά είδη, δοκιμαστικές φυτεύσεις κ.λπ.).
• Διατήρηση και ενίσχυση της βιοποικιλότητας και της φυσιογνωμίας του τοπίου.
• Λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων για την αντιπυρική προστασία της βλάστησης και των
οικισμών γύρω από το Έργο.
• Εκτεταμένη συνεργασία με έγκριτους Ερευνητικούς Φορείς, Πανεπιστημιακά Ιδρύματα και
άλλους κοινωνικούς εταίρους για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος στην άμεση και
ευρύτερη περιοχή του Έργου, και την ενίσχυση της απόδοσης των έργων περιβαλλοντικής
αποκατάστασης.

1.9. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ

Στο πλαίσιο της Περιβαλλοντικής της Πολιτικής, η Διεύθυνση Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής
Μακεδονίας της ΔΕΗ έχει προχωρήσει στην εφαρμογή σύγχρονου Συστήματος Περιβαλλοντικής
Διαχείρισης (Σ.Π.Δ.) Το Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης της Δ.Λ.Κ.Δ.Μ. της ΔΕΗ έχει
πιστοποιηθεί από τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης (ΕΛ.Ο.Τ.) βάσει του διεθνούς προτύπου
ΕΛΟΤ ΕΝ ISO 14001:2004, αναφορικά με τις παρακάτω δραστηριότητες: Εξόρυξη και διακίνηση
λιγνίτη και άλλων γαιωδών υλικών οι οποίες εφαρμόζονται στις ακόλουθες θέσεις:
• Βιομηχανικό Συγκρότημα Πτολεμαΐδας:
− Ατμοηλεκτρικός Σταθμός Λ.Κ.Δ.Μ.
• Συγκρότημα Ορυχείων Πτολεμαΐδας:
− Κύριο Πεδίο (Ορυχείο Μαυροπηγής και Ανατολικής Επέκτασης Κομάνου).
− Πεδίο Καρδιάς (Ορυχείο Νοτιοδυτικού Πεδίου-Υψηλάντη και Οικισμού Κομάνου).
− Νότιο Πεδίο (Ορυχείο Νοτίου Πεδίου).
• Ορυχείο Πεδίου Αμυνταίου.

Οι παράμετροι που παρακολουθούνται στο πλαίσιο του Προγράμματος Περιβαλλοντικής

Παρακολούθησης του Λ.Κ.Δ.Μ. και εξετάζονται στο Κεφάλαιο 10 της Μ.Π.Ε. έχουν ως εξής:
• Υδατικό περιβάλλον – Υδατικά απόβλητα
• Γεωτεχνικά χαρακτηριστικά - Έδαφος
• Στερεά απόβλητα
• Ατμοσφαιρικό περιβάλλον
• Ακουστικό περιβάλλον και δονήσεις
• Παρακολούθηση ραδιενέργειας
• Παρακολούθηση αποτελεσμάτων περιβαλλοντικής αποκατάστασης

Τα σημεία μετρήσεων του δικτύου περιβαλλοντικής παρακολούθησης που εφαρμόζεται στα

Λ.Κ.Δ.Μ. δίνονται στο Χάρτη 4, του Παραρτήματος Ι της ΜΠΕ. Τα αποτελέσματα των
περιβαλλοντικών μετρήσεων καταγράφονται, αξιολογούνται και υποβάλλονται στο ΥΠΕΧΩΔΕ
στο πλαίσιο της ετήσιας Έκθεσης Ποιότητας Περιβάλλοντος.

ΜΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ 1-16

ECHMES Ltd.