rgtl cehaletin on yl Kalabalk ktlk_Ece Temelkuran

"Getiimiz on ylda Trkiye'ye ne oldu?" Bu frtna getiinde ve eer frtna sonras aydnlk bir sabaha uyanrsak cevabn vermek en az bir on yl daha alacak olan bu soru olacak elimizde. Cevaplardan biri yle balayacak: Bir lider geldi ve halkna nasl dnmesi gerektiini rnek dnme ablonunu ar tekrar ederek retti. (Babakan'n bu kadar sk ve bu kadar ok konumas nedensiz deildir. Hedef, halka phe, dolaysyla dnme aral brakmamaktr.) Bu liderin etrafnda, her liderin etrafnda olduu gibi bir entelektel kmeleme oldu. Bu alma kmesi liderin ablonunu olgunlatrd, derinletirdi, ssledi. Her biri eitimli, sradan olandan daha fazla kt olmayan bu kme liderin saldrgan, intikamc, pusucu stilini zerine giyindi ve buna entelektel meruiyet salamak iin didindi. ("Gazetecilikten tutuklanmadlar" manetini atanlar, KCK ve Ergenekon tutuklular iin zaten siyasallam olan yargya 'belge' tayan gazeteciler, 'sivilleme' bayram yapan akademisyenler, akallarla danse eden hukukular, ikbalin fotoraf karesine girebilmek iin danstan edebiyata, iirden mzie btn sanat dallarn kullanan sanatlar... Byk bir kalabalktan sz ediyorum.) Liderin "benim vatandam" yani "esas yurtta" ilan ettikleri dnda olanlar insan saylmayaca, insan statsnden karld iin onlara yaplan hukukd zulm nce kabullenildi, sonra yok sayld. Lider, "vatandana" bakas iin dnmesi, vicdan azab ekmesi, hissetmesi gerekmediini kerelerce syledi. Lider, bu "vicdanszlatrmay" halknn kabullenmesi iin kerelerce onlara "Asl siz hakszla uradnz" dedi. Bunu o kadar ok syledi ki inandlar. nanmak istediler nk insanolu ktl ktlk olarak kabul edemez. Ktln muhakkak "iyi" ve "iyilikle ilgili" bir nedeni olmal, "maduriyet" iyi bir nedendir, her zaman. Nihayet "vatanda" olan partili artk kendisi kadar yoksul olan ocuklarn iktidar iddetiyle ldrlmesini bile kendisine kar yaplan bir komplo olarak grmeye balad. (Dvlerek ldrlen Ali smail Korkmaz'n yzn grp hala insafa gelmeyen bir millet artk ciddi bir biimde hastadr, ldrmtr.) Lider sadece hukuku deil, hukuk duygusunu da yok etti. Artk bu lkede bir kii bile mahkeme kurumunun adalet kurumuyla hibir ilgisini kuramyor, kuramaz. Lider, mlkn temelindeki adaleti kendi akn varlyla deitirdi. ktidar mitinglerdeki/ayinlerindeki insanlarn kefen giyip ldrmalar gerekesiz deil, artk onlar kendi fiziksel ve manevi varlklarn liderin varlna balyorlar. Lider, adaletin kendisi. Ve adalet kavram kadim insan hafsalasnda tanrya ilikindir. rgtl cehalet, lgn ve dev gruhlar olarak zgr dncenin, insani deerlerin, vicdann ve insanln asgari mtereklerinin zerine aband on yl boyunca. Balarnda "leri!" diye baran liderleri vard. Ar ve saysz insan haklar ihlalleri yaand. Hesabn tutmak bir on yl alacaktr.

Bu on yl bittiinde yeni bir on yl baladnda iimiz daha zor olacak. "Ne olmutu?" diyeceiz. Dnerek bulmak isteyeceiz. Olup bitenin tarihsel nedenini ararken 12 Eyll Darbesi'ne kadar gideceiz. Tarihi kazdka belki Deniz'ler aslrken "iyiliin" de o daraacnda sallandrld gereine varacaz, o zaman da susulmu olduu gerekliine. Belki daha ncesine Dersim Katliam'na. Daha ncesine... 1915'e. Belki daha ncesine kardelerini katleden sultanlara... Bu topraktaki "ktlk tohumunu", ilk gnah, merhametsizliin ilk rahmini arayacaz. Ama getiimiz on yl aklamak ok zor olacak. nk rgtl cehaletin, rgtl vicdanszln, rgtl dnmeme isteinin rasyonel bir gerekesini bulmak neredeyse imkansz. Eer insanln mahkemesinde yarglamaya karar versek ve buna gcmz buna yetse bugn bu dzeni kuran, destekleyen, mmkn klanlarn hangi mahkemeye sacan bulmaya alacaz. Bu kalabalk, ok kalabalk nk. *Bu yazy Berrak Cokun'un Ayrnt Yaynlar'ndan kan "Hannah Arendt'te 'Radikal Ktlk' Problemi" kitab ilham etti. Saolsun.