Download as pdf
Download as pdf
You are on page 1of 153
DO BA CHUONG Gs. TS. DO BA CHUONG THIET KE DUONG O TO TAP MOT (Tai ban Idn thit sdu, 06 sita chit bé sung theo TCVN 5729 : 1997 va TCVN 4054 ; 1998) NHA XUAT BAN GIAO DUC LOI NOI DAU Quyén "Thidt RE duong oto. Tap Mot duge Nhe xuét ban Gido duc in nam 1996 va litn ive téi bén vbo ede nam 1997 va 1998. Duve sit hoan nghénh dé cia doc gid ta do the gid da thiza hudng duge cée van bén, tv lidu cia BO mén Duong 6td, Truong Dai hoc Xay dung Ha N6i trong 40 nam qua vb do nhu clu cin thiét thuc su cia dong ddo déc gid trong ed nutée, DE tiép thu cde tién b6 khoa hoc RP thudt, nhdt [a sau khi Nha nude ban hinh Tiéu chudn Nha nuée - “TCVN 4054 : 1998" ngay 16/12/1998, udi nhitu tu ludng khoa hoc tin 66, vide vidt lai quyén gido trink nay It rét cin thiét. Vi vay, lan xudt bin nity tée gid mot mat cb nhiém vu bien soan lai dé ngi dung stt vdi yéu chu gidng day cia Trutmg Dai hoc Xay dung Ha Noi, gitp sink vitn nganh chu duong trong od nude 06 mot gido trink thich hep, eung chp di ede kién thite khoa hoc rét co ban, ddng thai rdt tink gidn dé thick hop véi 66 gid quy dink, mat khée con ¢6 nhiém vu cop nhét héa vdi cde van ban cd tink chat phép luat, co bén 1a hai tice chudn Nha nude - “TCVN 4054 : 1998" "TCVN 5729 : 1997" vt udi cde tién bd khoa hoc hY thuet mui. Tée gid mong nhan duge ede nhgn xét cia ban doe v2 tinh su pham ciing nhu tink khoa hoc cia quyén stich dé hoan chink cho cde Wan xudt bdn sau. Céc nhgn xét xin giti ve Nha xudt ban Gido duc - 81 Trin Hung Doo, Ha Néi, hoge BO mon Duong 6t6, Truong Dai hoc Xay dung - 5 Dutmg Gidi Phong, Ha Noi. Cudi cling, tée gid xin edm on PGS, Vit Dinh Phung, chi nhiém BO mon Dudng 0, Trutng Dai hoc Xéy dung Ha Néi, dé doc bin thdo vd gép nhitu 9 kin quy bau. TAC GIA CHUONG 1 : KHAI NIEM CHUNG VE DUONG 6 TO 1.1, VAN TAI, MOT NGANH KINH TE QUOC DAN QUAN TRONG Trong nén kinh t€ quéc dan, van tdi 1A mot nganh kinh t& dac biét va quan trong. No eé muc dich van chuyén hang hda ti noi nay dén noi khée. Trong qua trinh sén xudt, nd khong lam tang gid tri sii dung cla hang hda tuy nhién tém quan trong cla né dé nhén thay trong moi nganh kinh té. No cung cfp nguyén ligu, nhién ligu cho moi nha méy. No van chuyén vat liu xy dung, méy méc téi a6 xfy [6p nha méy. Trong qué trinh san xudt, cing lai cin van chuyén ti phan xudng t6i phan xudng, t6i kho. Ngay nay khi san xuét hang héa can lién két nhiéu nude (vi dy nhu chiéc xe Ford Escort 1a sin phém chung cia 15 nuéc) thi qué trink vin tai laf cng quan trong. Cudi cing khau phan ph6i t6i tay ngudi titu ding cing lai phai nho téi van tai. Vé tém quan trong céa van tai trong céc link vue chinh tri, hanh chinh, quéc phong, van hda va du ljch, cée déc gid od thé ty minh phan tich va sé thay tm quan trong cia van tai trong suét moi thdi dai, moi ché 49, moi nén van minh trén moi ngi cia hanh tinh nay. 1.2. CAC HINH THUC VAN TAT Ng&nh van tai tién hanh nbd ede hink thite sau day : van tai thiy, van tai hang khong, van tai duding sft, van tai dudng bo. 1.2.1. Van tai thiy Gém cd van tai song va van tai bién, Uu diém chinh cia loai hinh may 1a tiét kigm duge ning lgng van chuyén. S6 nhién ligu dé chuyén 1 tdn hang chi bing 1% so v6l van tai hang khong nén gid cude rit v8. Tidn ddu tu chi yéu vao tau be va bén céng. Logi hinh nay phy thuge nhidu vao thoi tiét. Tée do van chuyén cham nén thudng thudng van chuyén céc loai hang céng kénh nhi déu lita, may mado, nga e6e... Téng lugng hang héa van ehuy8n 4 nuéc ta bang dudng thy tang déu. 1950 : 0,5 tf tén.km ; 1960 : 1 ef tda.km ; 1973 : 3 tf tin.km va ndm 2000 : dudng song 44 van chuyén duge 3,9 ti tén.km va dudng bién 1a 32,2 ti tén.km. 1.2.2. Van tai hang khong Uu diém trong thay cia van tai hing khong Ja téc dé cao (t6¢ do lit hanh khoang 900 km/h) nén tiét kiem thai gian van chuyén. Nganh van tai nay thve se phat trién sau dai chién II, trai qua nhiéu cai tign trong cong nghiép nén gid vé giam nbiéu, an todn tang va rdt tign nghi nén Iugng hdnh khéch tang lén nhanh chéng. Nam 1987 thé gisi da vugt con sé 1 ti hanh khéch/nam ; nam 1994 Viet Nam da van chuyfin 1,2 ¢rigu hanh khéch ; nam 1996 1a 2,78 érigu hanh khdch, dat 161 tp 1¢ dam nhan 0,44% t6ng khéi luong hanh khdch. Lyong hang vén chuyén cing tang déu. Theo théng ké cia MJ, 1955 van chuyén 0,7 4 tdn.km ; 1970 : 5,2 Hf tdn.km; 12 tf tén.km. 1.2.3. Van ti dung eft Toc dg van chuyén trén dung sit khd cao, t6i 100 Am/h vGi tau thudng va gin 300 km/h voi tau cao téc va gid cue hop Hi nén van chuyén mot s6 lvong hang hda va hanh khéch rét ln. Tren thé gi6i, mang ludi dudng s4t od wdc 1.300.000 km. Khé dudng hau het 1a 1,485 m, tri & Lien Xo cd 1a 1,524 m va Tay Ban Nha, B6 Dao Nha 1,676 m. Nhiéu noi ding ray han dé tau chay ém. Stic kéo phén lon ding diesel vA site kéo dign, ddu tau bot nuée héu nh da loai bé. Hang hoa chi yéu 1 cdc hang cing kénh : nguyén ligu, nhien ligu, nga c6c, sin phim héa hoc, déu Ita. Vé ki thuat van tai, hign ding nhiéu cOng-te-ng vA somi-romode dé tign chuyén tai. Vé vén chuyén hanh khéch, dudng s4t da mdt doc quyén tit sau 1925 do sy canh tranh cia dong bd va dutng khong nhung lugng van chuyén vin con rt én. Trong thap nién vita qua, dvdng st Viet Nam khong cd phat trién dac bigt va chiém khoang trén duéi 5% lugng van chuyén. 1.2.4. Van tai dubng bo Van tai dugng bd, cha yéu la dudng 6 to, 1A mot bO phan rat quan trong cia nganh van tai, No ed cfc dc diém sau ; ~ C6 tinh eo dong cao, vén chuyén tryc tiép khong céin qua cde phuong titn chuyén tai trung gian, ~ Dudng d to ddi hdi ddu tu [t von hon duang s&t, do déc doe én hon nén di duye t6t cde noi dia hinh hiém trd. Vi vay v6 mat chinh tri, quée phong day Ja mot nganh van tai rét quan trong. . ~ Toc dd van tai khé l6n, nhanh hon dudng thdy, tuong duong dudng sft, tren dung cao te co thé chay trén 100 km/h nén trén céc ey ly ngdn n6 cé thé canh tranh vi hang khong. ~ Cude phf van chuyén trén dung bd ré nhiéu so v6i hang khéng nén lugng hanh khéch va hang héa thuong chiém 60 - 90% vé khéi lugng hang va 59 - 70% vé khoi lvong van chuyén. © nude ta hai con s6 nay la 50% va gin 90%. ~ Nhuge diém chi yéu cha van tai 6 t 1A tai nan giao théng cad. Hang nam trén thé gidi o¢ khodng 25 van ngudi chét vi tai nan giao thong dudng bd. O nude 6 ta nam 1993 con sé nay JA 4140 ngwoi chét va 11.850 ngudi bi thuong. Cac nude phét trién cd nbiéu bign php vA d& phong chéng co hiéu qua tai nan giao thong dudng bo nhung dang tiée la & cde nude dang phat trién, con sO nay khong ngimg tang len. G Vist Nam nhimg nam qua, dudng bd la trong tam phat trién cia nuée ta, 36 hang van tdi bang duéng bo ti 1991 dén 1996 tang 160%, nhung vé mat téng khéi lugng cing chiém khong qué 10%. Nam 2000, lugng van chuyén hang hda qua dung bo 1a 5,2 t tin.km, hank khéch 20,8 ti hanh khéch.km. . : Bang 1-1 ‘ Use tinh chi phi van chuyén (déla/téin.tan) theo céc hinh thite van tai (theo thi ligu ehua cong b6 cia E.G, Young. GS truong dai hoc Illinois) sn Cong sudt | Chi phi chi tt] Chi phi dng | Chi phf theo Hin thie wan elt tankmingd délaingd cing doluingd | délatin.ke Tren Tung ngudit 50 kg.32 dene Me oot a 0,021 0,125 0,00 » 0,00 & 0,20 4 “Tren Lung nga 100 Ag 64ien 6A 0.02 a 083 0.0987 0.20 b O01 ¢ 0.40 ‘Sie kéo stic v9t 200 kg 32am 64 004 a 0,37 00581 : 002d ole 0,30 4 Xe Ui 10 1.384 fan o1as 240 a 5456 0.91437 30,60 b 150¢ 20,004 Tu hea 128000 174 a 780,08 0,00625 424,38 b 180,00 ¢ 63924 ‘bio tri va khai thac, khong ké khéir hac. ign nhién ligu, ddu md, nude... dtu tu xe 0 (kis hao) d= chi phi trye tip cho thao the, 1.3. XB TREN DUONG 0 TO Ngwdi thiét ke phai hiéu v6 xe 9 tren dudng. Trén dudng cao t6c chi cho phép xe 0t0 luu thong, nhung trén dudng ot0, theo tieu chun TCVN 4054 : 1998 tat c& xe, trit xe banh xich, duge phép Iuu thong trén dudng. Ché yéu 1a 6t6 cdc loai, sau dé 1a xe méy, xe dap, bo hanh. 1.8.1, Xe 6 to San luong 6 £6 trén thé gidi khong ngiing tang nhanb, trong 27 nam (tt 1960 toi 1987), 96 xe con tang tu 88 érigu lén 93,7 tridu cdl, xe tai ti 19,5 trige len 121,7 trigu edi. Ti le xe trén mot dau dan @ Trung Quéc IA 9550 ngudi dan mot xe, 6 Nam Tu la 8, & M9, Ditc, Thuy Si IA 2 ~ 3 ngudi dan mot xe. Vi ot0 duoc ehé tao 4 nhiéu nude, trong nhiéu hing nén cén phai od ay thing nhat vé kich thuée, trong tai. Ngay 19 thang 9 nim 1949 ngudi ta da théng nhat indt Cong we vé giao thong tai Gendve, dé ra cée nguyén the chi yeu nhung vn cho phép ting quéc gia e6 quy dinh riéng khong vwgt qua khudn khé cba Cong wee. Luat duong b9 nude Phap quy dinh t6ng trong tAi khong vuat qué 19 tn voi xe 2 truc, 26 tdn véi xe 3 true, True nang nbét khong vugt qué 13 één. Nhiéu bang 6 My quy dinh truc nang nhat khong vutgt qué 8,2 én. Nhu vay IA cing mot luu Ivgng nhung xe Phap sé lam hai dusng han xe My. Ap Ic hoi trong sam khong vulot qué 2,5 bar vai xe con va 8 bar véi xe tai. Vé Kich thuée hink hoc, xe tiéu chuéin cla Phép la ; Chiéu dai Chiéu rong Xe con 5,00 m. 1,80 m Xe tai 11,00 m 2,50 me Xe moce ty (semi remade) 15,00 m 2,50 m Xe tieu chun cia My theo quy dink cia AASHTO Ky hiv Chiéu dai Chiéu rong Chiéu cao Xe con P 5,70 m 21m 1,20 m Xe tai don su 9,00 mm 2,60 m 4,05 m Xe mose ti loai trung = WB-40 18,00 m 2,60 m 4,05 me Xe mode ti lén WB-50 16,50 m. 2,60 m 4,05 m ieu chudin Vigt Nam TCVN 4054 : 1998 quy dinh cdc kich thuée cla xe thiét ké Viet Nam. Quy dinh nay c6 gid tri cA véi cac xe trén dudng cao tée. Ngoai cde quy dinh theo ding Cong uée Geneve 1949, xe thigt ké cia nude ta rét gin voi kich thuéc ede xe thiét k& cua Nhat va Trung Quéc. Bang 1-2 C4e kich thude cia cdc xe thist ké (Dan vi tink bang mét) Khoi: ch | Chite dal | Chita rng |, Nho ve vane ee Foal xe todn xe phir | CHR Ce | ai tewe | phn sam wea Xe con 00 180 2.00 0 140 3.80 Xe tii 1200 250 400 130 \ 650 Xe move ty 16.00 250 300 120 2.00 400+ 880 4s 1.3.2. Xe hai bénb Xe dap 1a loal binh giao thong thuan Igi vi déu tw khong ceo, hyp sinh thai, tign ‘igi nen nhiéu nude of s6 xe tren déu dn kh4 cao. Stockhone (Thuy Digan) 2,1 ; Copenhage (Dan Mach) 1,8 ; Zurich (Thuy SP) 4,2 ; Paris (Phép) 6,8, O Ha Noi o6 ee 00) dan tang déu 1955 : 143 ; 1960 : 256 ; 1965 ; 344; 1970 ; 491 3 1975 : 458 ; 1980 : 629 va ttt dé glam din a8 thay bang xe may. Xe dap 8 nuéc fe cd chiéu dai khong 1,80 m, chiéu rong 0,80 m t6c 4 trung binh trong thanh ‘PhO Khodng 12,00 km/h, Luong xe dap trong cdc thanh pho rat dong gay tro ngai cho giao théng nén da cé nhiéu tie gid dé tam nghién edu anh hudng ca xe dap tél cae chi’ tieu ky thugt cia dudng. Tren dudng quée 16, lugng xe dap od gidm phyng tai nan giao thong lai rat lén. jé mua khong qué cao nen rét phat trién va d4n thay thé xe dep. Tinh dén hét nam 1993, BO NOi vu nuéc ta da 1.3.3. Cée loai xe khée Trong thanh pho, ching ta cdn ed nhiéu loai xe nhu xe lam, bong sen, xich 10... duéing ngoai thanh ph6 cdn cd ee loai may nong nghiép, xe sae vat kéo, Nhing loai hinh nay rat tro ngai cho dong xe, gay nhiéu tai nan. eém hw thong trén cdc duong cao téc. O nhigu khu vye d0.thj da cd lénh edim ose loai xe nay. 1.4, DUONG 0 TO Duong 0 t0 Ia tng hop cdc cong trinh, cde trang thiét bj nhdm phyc va cho Biao thong tren dudng. Mot con dutng thutmg thé hién trén ba ban ve co baw. binh 26, mat cAt doc va mat dt ngang. . Tuyén duong 1a dudng n6i gide céc diém tim dudng (eke diém mdm gita nén avwing hoae gitfa phéin xe chay). Vi phai tréah cfc chuéng ngai vat, tuyén dutng g6m nhiéu dogn thang, chuyn hudng 6 ofe dink. cde ch chuyén huéng, dé dam bao xe chay ¢m thugn, ngudi ta phai ndi tip bing ede dung cong tron, Bink do a hinh chiéu bang eta tuyén duong trén dia hinh, Ngoai cée you t6 dia hhinh, bigu dién chi yeu bing céc dudng ddng mite, tuyén dung xde dink nho cdc yéu t6 sau : ~ Diém xudt' phat, diém t6i va cde diém chuyén huéng (cde diém dink) ; ~ Cle Boe ngoat ayy ay, ay 4 che ch Abi hung tuyén ; Chiéu dai va géc phuang vj céc doan thing ; 5 Cae yeu 16 dudng cong g6m co géc ngoat (g6e chuyén huéng) @, ban kinh dung cong R, chiéu dai dudng tigp tuyén T, phan cx p 3 — Cée coe ly trinh : coc Hm (100 m) va coc Kim (1000 m), cdc vi tri cOng trinh cu cing... - Mat cat doc la mat cdt thAng ding theo doc tuyén duéng d& du6i thing, Mat cat doc thutng-duge vé voi tl 1¢ chiéu ding gdp 10 Jén chiéu dai. Cao dQ ty nhién thé hién trén mat c&t doe theo théi quen bang myc den nén duge gol la duong den. Cao 49 thist ke duge thé hign bing mau dd va cing duge goi la dueng dé. Dueng dd od thé thé hign dim tim dudng hoge diém mép nén dudng voi dusng ep cao nén cfin ed ghi chi. Trén mat c&t doc, céc do déc thé hign bang cdc dutng thing vA cde ch6 déi déc cing n6i bing cée dudng cong diing 1éi hoge 16m dé cho xe chay ém thugn, Dudng dé xée dinh bang : Cao dO thiét ké diém déu va diém cudi DQ déc doc (phéin trim hay phén nghin) va chiéu dai cée doan déc Dudng cong ditng I6i va lom tei céc chd d6i dbc va céc yu t6 cha nd. Cao dd thiét ké (cao dO dd) cia cac diém trung gian, cée diém cd céng trinh, ce diém thay d6i dja hinh, cfc diém H trinh. - Can ct vo cao dO dé va cao dé den, x4c dinh cdc cao dQ dao va cao do dap. Mat cét ngang 1A hinh chiéu eéc yOu t6 cha dudng trén mat chiéu thing géc vol tim dudng. Trén mgt cdt ngang, mat dt ty nhién cing thé hign bing méu den. C4c yéu t6 thiét ké trén mat cAt ngang 1a : - Bé rong phén xe chay : bp phan ting cng chiu tac dung true tigp ola xe chay ; Bé rong nén dung : b¢ phan chOng dé, dam bao cudng dQ ca phén xe chay ; Cée ranh bién (sét nén dudng) dé thost nuée doc tuyén ; Mai déc (cdn goi 1a taluy) va d¢ de taluy ; Lé dung : dign tich cd lai hai bén phan xe chay dé tang an toan va dé dd xe tam thdi. 1 ‘Tren dung cao t6c, phan xe chay duge chia ring bigt theo ede chiéu xe dé tang ewdng an toan vA phan each nhau bang ddi phan eéch, Phén 18 dudng cd mot dién tich duge gia cS va dinh hudng bang ddi dink huéng (mOt vach son tréng hay vang rong 20 cm). Theo vj tri tuong quan gita dudng dé va mat dat ty nhi¢n, ta od thé ed céc mat cét ngang dao, mgt cét ngang dép hoge nifa dao nite dap. 1.5. MANG LUGI DUONG 0 TO VA CAP HANG KI THUAT CUA DUONG ‘Trai qua qué tinh du tranh vA xy dung, nuéc ta da hinh thanh mQt mang lvoi duéng néi lién céc trung tam giao thong cia dat nude. Mot mang luGi dvong t6t 18 mang lu6i cd hin dang phi: hgp voi cdc hudng van chuyén hanh khéch va hang hoa cha y€u. Sau dé trinh dQ trang bj cia ting tuyén phai dép ing nhu céu van chuyén dat ra cho ndé. Mie 46 phat trién mang lv6i dvong 0 10 duge dénh gid bing cfc chi tiéu sau : 10 — Mat do dudng trén 1000 Am? dign tich lanh thé. O céc nube phat trién, chi tigu nay 1A 250 + 1000 km, & eée nuée dang phét trién 14 100 + 250 km, 6 céc nue cham phat trién 1A du6i 100 Am trén 1000 km’. = Chiéu dai dudng trén 1000 dn, Duge xem 6 muc trung binh khi dat 3 + 5 km dubng od lép mat ep cao/1000 dan. = Chidu dai dung trén 1 phuong tign giao thong. Ludi dudng xem nhu di néu dat trén 50 m dudng cho mot 6 tO ; trong pham vi 20 + 50 m col nhtt fn b6 xung vA duéi 20 m coi nhu cin qué thiéu. + Dutng od thé phan loai theo ¥ nghla hanh chinh, theo nguén ngan séch déu ty, day tu bdo dvOng v.v... nhu : = He thong dutng quéc 1 noi cic trung tam kinh t€ chinh tri giao thong od ¥ nghia toan quéc. Trong mang Iu6i dudng quéc 10 nuéc ta, dudng xuyén ‘Viet mang ton quée 19 1 1a r&t quan trong n6i ti Leng Son dén Nam BQ, Sau dé 1a quée 16 5 n6i Ha Noi - Hai Phong. Hai quéc 19 da duge cai tao, ning edp xong thich hop cho nhu e&u van tai trong gisi dogn méi. - He thing dudng dja phuong (tinh 16, huyén 1d, té c6 tinh ch&t dja phuong nhu tinh, huyén, xa v- ‘Theo tieu chudn Vigt Nam, dutmg 6 td duge phan ra 2 loai : - Dutng cao thc ; dutng chuyén cho 6 tO chay, ed 2 phéin xe chay rieng bidet (n8i chiéu it nhdt of 2 lan xe) trong dé Iai chia ra : duong cao te logi A: t&t ch céc nat giso thong trén dung déu 1A khéc mac. _ dutng cao tbc logi B: cho phép mot 36 nit giao thong tren tuyén dugc phép giao bang. : = Duong 6 t0 ; ding chung cho tft cA céc loai phitong tign giao thong, trit xe x{ch. Dudng 6 tO va dudng cao tc duge phan ra céc ofp tty theo chic nang cia con dung, theo dja hink nhu chi dn trong bang 1-3. .) n6i fién cée trung tam kink Bang 1-3 Bang phan cép kj thuat duong 6 to Loot dong Durdug cao t6¢ logl A | Duitng coo t6e Lowi B Dudag 616 Ten ep FE CO Toe do inn toanknie | 120 | 100 [ so | too | ao | so | so | oo | 4 | 20 (Ung vii tan tong tink ton tong lat 20 no 20000 + 30000 19000 + 15000 | » 3000] » 900 | » 150 | < 150 (xe con quy déiingty dem) Té6c dQ tinh toén ; theo dink nghia cia 2 tiéu chudn trén 12 t6c dQ 48 tinh toén cfc chi tity ky thugt cha yéu cla dutmg trong tring bop han ché. ll Nhu vay khi khong gap khé khan, nguai ky su phai hét stic nang cao chat lung cia tuyén, theo kinh nghiém cia Cong hoa Phép t6c do xe chay thuc 16 sé gap tit 1,0 lan dén 1,6 dn t6e dO tinh todn. Béng 1-4 Bang phan cp hang kj thudt theo chée nang eta dudng va theo dja hinh Bia hin ning ein durieng Bing bing Be Net ‘True gio thong qude gia eit quan trong Cho te A ofp 100 ; 120 Coo 16 A ep 80 Cao te B ofp 80 5 100 Cao te B ep 60 Dudiag ndt cae trung tao kinh t@. chin Dudag 6 0 Dung 6 16 tri, van ha Ge clip 0, 80 cp 60 Ding nce inung tm Kin 1G chink Dang 6 18 Dattag 616 Diking 4 10 tri win héa eda dia phudng vai nhau véi ae rage 8 ie Meee duding true 6 16 hay ducing cae te cp aes p20: During nt cae aid tap hang cae Ku Busing 0 10 Duting 6 10 Dung 0 10 ean a cp 40 fp 40 5 20 chp 20° Viec phan dia hinh’ can ett vao déc ngang phd bién nhu'sau : déng bing < 10% ; ddi tik 10 dén 26% ; nai > 25%. Cée efip ky thudt phai cd mot chiéu dai ti thidu, véi cde cp dudng cao t6e vA céc dudng ot6 c&p 80, ofp 60 phai dai trén 10 Am ; cp 40 va ofip 20 chiéu dai (01 thigu la 5 km. Cac doan ké nhau, t6e do tinh toén khong duge chénh nhau qué 20 kash, Dutmg.cdn duge phan chia theo cip hang quan ly, dé quan ly von ddu-tu, lap KE hoach xay dung va ké hoach quan ly khai théc nhu bang 1-5. Bang 1-5 Cée cip quan ly cia dutng até. Cay ‘T6e 4} tinh tosn ie nin é 4 uae " Cap ky thugt Ve beth Clire. ning chi yn cia durdng. T 6 ‘Duong néi cae trung tam kinh 1, i chp 80 v8 60 80 vi 60 z chin 1, van hea Ide i 2 “Dudng néi cSe tung tam kinh 14, va va chinh tr, van hoa eda dia phudng: wv Cp.60 vi 40 cow 40 2 vi hau va ¥6i dudng trye 649 hay duding cao te v Ch 40 va 20 40 va 20. 2hape 1 | Dudng nse dif Mp hang, ete 12 1.6. MON HOC THIET KE DUONG 6 TO Mén hoc thiét ké dudng 6 to 1A mén khoa hye nghién ettu e@e nguyén Ii va phuong phap thiét ké tuyén dudng va cde céng trinh tron dudng (nén dutgng, mat dwung, céu cong, céc céng trinh phuc vu khai thée dutng va t6 chite giao thong trén dudng) dé dam bao cho duang 6 0 thye hien duge cée vai trd cia nd trong hé théng gino thong van tai. Noi dung cha yéu cia mon thist ke dugng gém co céc phén sau : - Trén cd s& phan tich ca hoc, d& ra cde nguyen ly xéc dinh cde yéu t6 co ban cela dudng trén bink d6, mat cdt doc vA mat cAt ngang. 5 = Thigt ké nén dutmg va ede cong trinh chdng da nén dutng. Nén dudng 1a cong rink trén d&t nh&m tao mot bé rong cho xe chay. Nén dutng phai 6n dinh va bén viing dudi tée dung cla xe co vA thién nhién. Cae nguy@n ly vé co hoc dat, dia chat cOng trinh duge van dyng 6 day lam co sd cho tInh 6n dinh nén dudng. ~ Thiét ké mat dudng nh’m thiét ké va cu tao hyp ly mat dudng dudi tée dung true tiép cla xe c} va cde nban t6 thién nbién duoc én dinh bén ving, kink t6 va ed chat lugng phuc vu cao. - Tinh todn xéc djnh khdu 40 cfu céng vA quy hogch b6 tri cdc cOng trinh thoat nude ngim va nuéc mat ra xa nén dudng nhim dam bao cho nén dudng khd .réo, 6 cudng d6 cao. Van dé nay duge gidi quyét dva trén cdc kin thie cia céc mon hoe thay van, thoy Iuc, co hoc dat va dia chat cong trinh. ~ Thigt ké dudng tryo, thist ké cde mit giao thong va thiét k& quy hoach lu6i dung. - Thiét k€ ede céng trinh phue vu khiai théc va dim bdo giao thong trén duong. D6i voi dusng cao téc day 14 mot noi dung quan trong nhdm nang cao tinh phuc vu va tinh higu qua cia con dutng. - Cae phusng phép diéu tra, dy bao khéi lugng van chuyén trong tuong lai dé _e6 thé chon duge mét phutong dn tuyén dudng t6t nhdt trén co sé ving chée 1a phan tfch, Iuan chiing kinh té ky thuat. Cac véin dé ndy phai giai quyét trén co 8d Mi thuyét dy bao, toan hoc thong ké va kinh t& duong. ~ Cfo phuong phdp khdo sat va thiét ke dutng & hign trugng, trong van phong, eae phuong phép khio sit trén cdc ving dja hinh khéc nbau, céc phuong phap thiét ké nhanh, trén cfc ving khOng ed ban 6 dja hinh. Truée day ngudi ta thi6t ké dutmg cho déi tugng chi yéu 1A mot chiéc xe don. Nhing th4p nién géin day, Itong xe trén dudng rat nhiéu nén cfc xe trong dong es anh huéng lin nhau. Ngudi ta phai khdo sét cdc quy lugt cia dong xe vA dubng ; mu6n phue vu cé higu qua thi phai tinh dén tinh chat eta dong xe. Ngoai ra, duong 1a mot yéu t6 trong mot hé thong van tai, bao gém céc yéu t6 chi yéu. Dé la quan hé : XE - CON DUONG - NGUOI LAI trong mot mdi tring ahét dinh. Khi nghién citu ting quan hé bd d0i ta khong quén méi quan hé phic tap néi trén. Tinh chat cia mon hoe nhw vay nén khi nghién ctu cén es mot quan diém téng hyp, khéng chi n@ng vé tinh todn ma cdn quan tam dén c&u tao va cdc bién phap thyc hign, khong chi nang vé phan tich eo hoc mA cdn cha ¥ phan teh vat ly, tam sinh ly cia con ngwi trén dudng, khéng chi chi trong ky thuat ma cdn nghien eu xa hOi hoc vé ngudi sit dung dudng, khong ch! dé.y dén con dudng ma cdn anh huang cia con dutng t6i mdi trudng va ngugc lai. Ludn ludn dim bdo cho con dudng Phye vu giao théng theo céc chi tieu chi yéu : AN TOAN - THUAN LOI - KINH TE. 13, CHUONG 2 SU CHUYEN DONG CUA XE TREN DUONG Muc tigu cis cong téc van tdi IA van chuyén hanh khéch vA hang hda vol t6e 49 mong mu6n duge an toan, thudn igi va kinh 16. Do dd, viée phan tich sy chuyén dong cia xe trén dvong 1a rt quan trong. No anh huéng dén nang sudt van tai, gi cu6c, kha nang thong banb, vv... Trong mot h@ van tai phée tap, mu6n nghién edu duge, ching ta phai cd nbidu gid thiét dé gidn hda van dé. Thoat tin 1a gid thiét céc xe céch nhau mt khoang déng ké d¢ khong anh huéng Mn nhau, tac la ching ta chi nghién ctu mot chiée xe don. Sau nia trink do nghé oghiép, tam sinh Hf ota léi xe chua xét 6 day. Ching ta chi xét mot hg don gin XE - DUONG trong 46 XE duge coi nhu mOt chét diém, cd lye kéo cia dong co dé thing cée Ive can tren dudng, cdn mat dudng duge gid thiét bing phang, cing va khong bién dang. 2.1. LUC CAN CUA XE TREN DUONG . Trong khi chuyén dong, xe chju cdc (Iye cAn) khée nhau : dé 18 lc cdn an, Iue cdn khong khi, luc cdn quén tink va Lue cdn leo déc. 2.1.1. Lyo edn lin Khi xe chay, tai cfc diém tiép xéc gida bdnh xe va mat dudng, xudt hién lye can lan. Lye nay tée dung nguge chiéu chuy8n dong cla xe. Lye cn lan la mot logi ma sét gitta banh xe vA mgt dudng, sinh ra do bién dang cia Wp xe va bién deng cua mat dudng lam cdn trd xe chay, do xe bi xung kich va chén dong trén ‘mat dudng khong bing phang, do ma sat trong céc 6 truc cla bénh xe khi chay. ‘Thyc aghiém ching té Ive can lan tl 19 thugn véi trong long téc dung trén bénh xe : Pr = £.G (kG) Q-b trong dé: Py — lite cAn lin, AG ; G - tai trong tac dung trén banh xe, kG ; f ho 96 lye cin lin, khong thd nguyén, Hé 06 luc cin lan phy thuge vdo dQ ciing cba Ip xo, (p suét hol cdng Ién, bénh xe cang cing thl he 66 Ive can lin cing nbd) va chi yéu 1A bién dang cia mat dudng. Mat duong cang tét, ft biém dang (thi dy mat dudng bé tong) thi he s6 Iyc can lan cang nhé. Trong di¢u kign lp xe cing, tét, hé 56 Ive edn lan trung binh phy thugc loai mat dugng va cht lugng mat dudng nbu sau : 14 aie Bang 2-1 He 66 Ive cam Min trung binh f ‘Logi mit during He sé f ‘Logi mgt duvng He sé f we tong nting va Be rong niwa | 001-062 | Dung ft kno va bing png 0,04 - 005 DA dim va sit audi den 0,02 ~ 0,025 Dudng dt dim khong bing pring 007 - 0,15, a dam tring. 0,03 ~ 0,05 Dung cbt khd rai rac 0,5 ~ 0,30 : Dudng lat 68 0.04 - 0,05 4 Khi t&c 9 cia xe cao, trén 50 Anh, thi bién dang cia ip xe chua kip phuc béi di chju them mt In bién dang nia, nén ho s6 af Iyc edn 1am tang cao theo tc do xe chay, xem Binh 2-1, Hign tugng nay cfm chd y khi 9°? thiét ké duéng cao thc va dutng bang cla san bay. © oor 2.1.2, Lye can khong kht ° 50 150200 Dhm/h Khi xe chay, od Ive c&n Khong khf do bj . kh6i khOng Kh{ truée xe ép Iai, do bj ma sét Mab 2-1. Sic edn lin phy thade Khong khi é thanh xe va bj cde Rh6i chan she ap xe ehey- khong dang sau xo hut lei, (hink 2-2). Wink 2-2. Nguyen nian sinh ra ie cin khong hi Lye can khong kh{ duge tink theo cong: thitc sau Py = KF (kG) (2-2) Pyy7 Wwe edm KchOng Kh, kG 5 K. ~ he s6 cAn khong khf, phy thuge vao mat do cia khong kat, va chil yéu theo hlb dang xe. Cae logi xe 06 t6c dO eso phai e6 nghien ctu Khi dong boc dé giam lye cém nay. Trung binh theo thyc nghiém, he s6 K cua xe tai : 0,080 + 0,070, xe buyt : 0,04 + 0,08, xe con : 0,025 + 0,035 5 y= te €6 tong di ota xe, tite IA phai ké cA t6c do cla gis. Trong diéu kign trung bink, col t6c do gi bing khong, v 1a t6c 49 cila 0 t0, m/s. 15 Trong ki thugt quen ding thit nguyen km/h ta od : Py = KFV/13 (2-3) Khi cd kéo mose, h¢ 96 Wye cin K tang Ién ching 25 - 30% 50 véi xe tai don, nhung t6e do xe chay cham nén Wwe cin khong kh{ cia xe kéo mode ting khong dang ké. 2.1.3. Luc can leo déc Lvc can leo dée sinh ra khi xe phai khée phyc mot cao dd. Gia thiét, xe phai leo mot do cao h trén m@t chiéu dai 1, véi trong lugng cia xe G, xe phai sin ta mét eéng phy leo déc G.h trén chiéu dai 1. Nhu vay, luc can leo déc duge tinh theo " cong thc : pe Seas (2-4) trong dé : i 1A do dée eda dudng. Do déc nay mang du duong khi leo d6c va dau am khi xuéng déc. 2.1.4. Lye cin quan tinh Theo dinh lugt Newton tht hai, khi ed mot Ive téc dung lén mot hé can bang, vat thé nay s@ cd mot gia t6c am ho&e dudng. Trong trutng hop nay, lye duce mang tén lye cdn quén tinh va c6 biéu thde : Pj = mj &G) (2-5) trong dé : m - la khdi lugng cia xe (Gig) ; & — 1a gia tée trong trutng ; (9,81 mis”) ; i - Ia gia t6e (dvide). Vi ngoai chuyén dong tinh tin, xe cdn 6 cae chuyén déng quay cha cée banh xe, truc xe nén (2-5) phai gia them mt hé s6 ké dén quén tinh quay 5 = 1,03 ~ 1,07 va cong thitc (2-5) duge viet lai : 6G dv + a ke) (2-6) P g dt 2.1.6. Lye can trén duting Lye can leo dée va Ive can quén tinh khong phai luén luén o6 (trit phi leo déc hoge trit phi thay d6i téc do). Cdn lye edn lan va Iyc can khong khi ludn c6 khi xe chay. Do d6, téng hai logi Ic cn nay con od ten goi la lite cdn trén duong. Lye can trén dudng cd thé tinh theo : . Pg = 0,00458 G + 0,000073 GV + 0,000625 CFV? 7 Gi voi xe con va xe buyt, hay : Py = 0,00845 G + 0,0000653 GV + 0,0004758 CFV? 2-8) ddi VGi xe, tai 16 Cong thie (2-7) 1a cla Taboret (1957) va (2-8) 1a cia Socioty of Automotive Engineers cong b6 (1974) vai : P, - luc can trén dung, 1A téng Ive cdn lan va lye cam khong khf, &G ; = trong tai cla xe (ké ed hang) hg i = tée dO xe chay, kmih ; ~ tiét dign cam cha xe. Co thé tinh F = 0,8B.H ; ~ chiéu rong va H 1A chiéu cao cia xe, m ; = thong 86 lve can khong khi, xe con 0,40 + 0,50, céc xe tai 0,65 + 0,70, xe buyt 0,60 + 0,70. awa hieu suat truyén dong, 0,85 + 0,90. Ban kinh x, vol xe tli va xe buyt 0,80 + 0,85 véi xe con ! { ! + » SAA_1e) YAS 12 + A} # [. oe nln 4 sin" | i ‘g/t 30 : Lele e ! v0 ” — 250 g "80 2a, — 200 + io ; PrTy . O88 M8 E25 BD VG obit 08 IE 1S 18 iF 1d TE Vif oleit Minh 2-44, Duiing use tink ngwti mat 9 19 (LaoM XO et, Neste Nndte wT 20 L ok | ol im oa [Me KONG, MEKONG ‘al _| tARGEBUS A PRIMEBUS | Mh f{— A ” | iM hu » sen AZ x M 6 2 lo es toe ad NYE TE RE 26 sowie TE BEE Ha UGyat Hinh 2-4b. Duong de tinh ngoit xe buy Mekong lap ¢ Vigt Nam. Goi a, 1 s6 vong quay cda bénh xe chi dong ny te yongiphit, thi cd thé jj ido tinh duge tée dé V 1a: ary na eo 3:6 = Ost, Camlh) (2-12) Céc nha sn xuft 6 10 thudng gidi thidu céc dac diém vu vigt cia sin phdm cia minh bing cée dung ddc tink ngoai, dé la dutmg quan hé gitta s6 vong quay cia dong co (qua bitn nay cd thé tinh duge tée dd eda xe) voi cong sudt cla xe, voi mdmen trén truc chi dong, va véi lugng tigu hao nhién ligu. Cac thi du ed thé xem trén hinh 2-4a, 2.3. NHAN T6 DONG LYC VA BIEU DO NHAN 76 DONG LYC | Ste kéo sinh ra 1a dé khde phy tat c€ ede side can da ké ra trong phén 2.1 Ta od bidu thie : G av Bao Pret Pye Gite a (2-13) Chuyén site can khong kh{ sang vé tréi, v6 phai thé hién cae dac tinh oda dutng : te 2ig +58. (2-14) g dt P, - P, Chia c& hai vé cho G, duge D = —q— ta goi D la nhan t6 dong Ive. V6 mat co hoo, nhan t6 dong I¥e cd nghia 1A atic kéo trén mot don vj trong Iitgng eda xe : ~ Pe day areitcg @-15) 19 Nhan t6 dong Ie ting logi xe, phy thuge vio $5 von, cae ti 86 truyén dong (xem cée edng thc 2-11 vA 2-12 Phu thude vio t6c d8 xe chay V doi voi tig chuyén 36. bang biéu dé nhan t6 dong luc, (hinh 2-5a va 2-5b). Cac i quay eta dong co, Qua ) tinh duge cde tri cia D Quan he nay duge thé hi¢n duong cong nay duce thiet ap voi dieu kien ind hét buom ga trong dong co n& hay ma hodm cose bom nhién lieu trong déng co Diesel. D 0,30 Ie D ° Fab oa T eae] od ais cy O70] a : a LS a oot 920 210 z | @ 20 30-30-30 60 Wh 033 om aute| a8] 00 WI 45 F5 vim on 416} | 9 2 aT 85 Dknia 3h Ww o 0 2 30 BO BO FO vkm/n Minh 2-Sa, Mot x6 bigu dé nhan 20 dong yc xe ti. ‘>? D> > ead] Woksdovir on “Trea 28 CCN ar oo Llvaach ot =e lvoven| — ¢ erp | ams} ope oo 0g aaa Ow Dkenfh OOH 85 80 WE Ui 00 G07 10 fea Di Minh 2-5b, Mot s6 bidu dO nhin 16 dong Ive cla x con, 20 V6i biéu dé nhan t6 dong luc ta ed thé cd ede van dung hitu ich nhw sau : 1. Xée dinh t6c dé xe choy d2u khi biét tink trang cia dudng. Khi xe chay vél «an ae dv tee do déu, gia tee F 0, quan hé (2-15) tré thanh D =f + i. G tri s6 D thich hop trén tung d6, ta ké ngang mot dudng thing song song cAt dudng nhan t6 dong lve & chuyén 86 thich hgp, ta sé xe dinh dutge t6e do xe chay déu (cin bang) V. Cha ¥ 1a duang D song song véi truc hoanh cb thé cét biéu dé 4 2 diém, chi cd digm bén phai e6 gid tri én dinh la st dung duoc. Trong thue té nén cé géng 4p dung ede dé déc thodi dé od tée dé cfin bing cao va xe ft phai chuyén 6, t6n thdi igian, may moc chéng hu va thao tac cia Ii xe vat va. Doc gid od thé dé dang kiém ching 1A xe Zin-160 chay trén mat dutng bé tong f = 0,01, vdi dd dée doe ‘0,06 c6 t6e 49 chay can bang 14 40 kmih & chuyén 56 IV. 2. Xée dinh cde didu hign cin thiét cia duang dé ddim bdo mot the do xe chay can bang yéu ctu. TY t6c 4) xe chay cin bing (vj tri thich hgp trén hoanh do) dung dutng thing géc cdt dudng nhan t6 dong tue 4 chuyén s6 thich hgp. Tren loai mat dudng da bist, he sO lye edn Min’ f, tinh duge dO déc t6i da co thé khde phyc dveei = D-f. Cang theo phuong phap nay cd thé xée djnh kha nang khéi dong ¢ chan d6c. MuGn khéi dong xe phai chay & chuyén 86 I, le dé 6 Dmx va tinh duge gia t6c : a FE = Wha - Ft D188 Gia t6c du dé khéi dong duge, khong nhé hon 1,5 m/s 3, Xée dinh chidu dai citn thiét cia dogn gia t6c va gidm t6c, Xe dang chay vol téc do can bing v tng véi diéu kien dutng Di = f) + i: sé chuyén sang mét t6c d6 can bing mdi cd gia téc dv/dt khi cd diu kién méi D2 = f2 + iz. Van dung (2-15) ta sé cd : a F =D - * dw = 1D, - DI. gs suy ra: dvdv ds = vdt = ———__—_ S= vat = = Dye “ 53 vdv va = fase Sf -16) 8 fe 10 -Dp (2-16) Dya trén nhiing quan hé nay, ngudi ta lap ra biéu dé céc doan tang t6c va giam t6c, rat thudn tién dé lap bidu dB téc do xe chay. Ching t0i gidi thigu cing doc gid, cic doan tang t6c cia cae xe con Motscovit va Vonga, (hinh 2-6), cla xe tai Gaz-51 va Zin-150, (hinh 2-7) 21 22 b vaM/A epwete tase $38 a 150 301 wo 708 08 208 6 | 10| 20] $0) 40 [50 | 62] 70| 80] ao |'00 Ts|coWT, soo 4aaS=SC OS SC«OSSCTOSSCOOSSC CL 8) 70] 20/30 a a eA) Minh 2-6. Doan ting se facie xe em ih xe Moiseosit b= se Yanga 0 9 100 200 300 400 Sm 600 0 B00 900 sm Minh 2-7. Donn tang 6c oda xe tii a> xe Gaz-Sh; b= xe Zin- 150, 23 Dot véi xe tai dién hinh cia Mg, (loai 6 trong taiflue kéo : 186 Agima luc}, ching toi gidi thigu cde quan hé te dd: quang dudng va chiéu dai chuyén t6c clin ot theo AASHTO 1990 tren hinh 2-8a va 2-8b. 2.4. LUC BAM CUA BANH XE VOI MAT DUONG Tré lai hinh 2-3, tai diém tigp xtie cia banh xe val mat duong, xe téc dung lén mat duong mét lve Pa vA mat dutng cing tée dung len bah xe mét phan We T. Phan Iie nay la rét cn thiet 4€ diém tisp xc trd thanh mot tam quay tric thai, lic a6 xo mai chuyén dong duge, Phan Ive T vé tri gid can bang v6i Ite kéo Py nhung nguge chiéu chuyén dong, ta Boi 1A luc bém cita bank xe vao mat duang. Lye T 1 m6t Ive bj dong, Khi P, nhé thi T cing nhé, khi Pa lon thi T cing én theo, nhung Ivc bam T khong thé tang len mai duge ; vé mat vat li nd khong vugt due tri gi gidi han Tmax (goi 1a luc bém Lon nhdt). Néu site k6o Ps > Tmax thi diém tiép xic khong trd thanh tam quay tite thai duge va banh xe 86. quay tei ché Ve vat i, luc bam nay chinh la Ivc ma sat gitta banh xe. va mat dung, né 1a mot diéu kién quan trong dé thé hién duge lye kéo (dé xe ed thé chay dude) va khi ham xe edng chinh né lai tré thanh Wwe can dé xe 6 thé diing lai duge. Vi vay a6 at tt Tt TTT) 83) 7-6-5-4/-5 -2| 1 = a "hf ‘ni f |] sa 2 | —7 1 48 3 40) 7 a Pal By {§ 18} a + 4 a as 06 OF =12 15) BO kt Dika Hinh 2-8a. Doan tang 166 eta xe ining didn hint (136 kGina tee) theo dée doc AASHTO 1990, rat quan trong trén phuong dién chuyén dong cing nhw vé an toan, Lye bém lén nbét ti 1g thudn véi trong lugng téc dung trén binh xe chu dong Gq: Tra = 9:6, 4G) (2-17) trong ds : p Ia hé 36 bam (bic 1A hé sO ma sat) gidta banh xe va mat dudng. 24 Thuong true cha dong 1a true sau ; voi xe con, truc nay chju 0,50 + 0,55 va xe tai 0,65 + 0,70 tai trong ad toan xe. . 36 Vi tém quan trong dang ké cha he 3d 9, $ 86 nhiéu tae gid dé cong 8 ynghién ctu tinh chat 8” ctia nd, nghién edu céc ‘tri s6 dé wan dung va 7” tim cach cai thién cdc tri s6 dé. He sé nay % phy thuge 2 phia. Lop xe mon, tron thi he s6 nay rat thap, Ip xe 48 méi con di gai, bom cang thi ma sat tang. 40 Nhung déi véi ngudi ki sit dutng thi diév quan 22 trong la hé s6 nay phu thuge dink trang mat my duong va dd nhém cia lp mgt. DO nham yeu “edu cao khong cd gi méu thudn v6i dg bang phang. Trén dutmg cao 0 téc, mat dudng phai a3 98 09 «ff 45 (48 At AH AT that bang pling cho xe __ Kholng cdch km chay véi t6c dO cao, d6ng thdi phai chon tah 2-8b. Quan ue te dO ~ ‘inh trinh cha xe Ut ning didn binh loai vat lieu cing, déng (136 Kena tee), Khi gidmn t6e 720. de doe AASHTO 99. déu, it mon dé tao nén dQ nh4m cao cho xe chay khong bi tron trugt. 6 Vat eu mat dutmg od vai trd rat quan trong nhung cing khong bang tinh trang ca mat dutng, Mat dudng di t6t nhumng bén, Am thi rt tron. Khi mat dong cd bul, gap mua nhé sé tao thinh mot lép bun méng ngin tré tigp ede gid banh xe vA mat dudng. Hign tvong mang nude (aquaplanage) 1 rat nguy hiém cho an toan xe chay, Trong diéu kign Ip xe trung binh, téc 4 binh thutng os thé tham khéo cée tr} 86 hé 96 y trong bang 2-2. 25 Bang 2-2 Trj sé hé s6 bim ¢ gitta bénh xe vA mat dwong ‘Tinh trang mit duimg, bitu kign xe chay He sd Khé sach Rat thugn igh 07 Kid sach Bink thang 05 Am va ban Khong thus Ii 03 Khi téc do xe chay cao, h¢ 56 bam giam di vi vay déi véi dudng co t6c dé cao, vite cfu tao lop mat da nbam 1a rat quan trong. 44, Nhu vay, diéu kign chuyén dong cia 0 to vé mat lve bam 1a : a3 Py < Twa = 9-Gy G18). yy Két hop vdi (2-15) ta 6 Gy — Py a5) p< 1) gf ‘Téng hgp cd 2 dig kign ta cd diéu kien gig as) _| chung vé chuyén dong cia 6 to 1A: “ 0 — Py te Ge Datti 2-20) 905 Ve phai cho ta diéu kien : Ive kéo phai can bang lye can, con vé trai la diéu kign : c w GoW Deh lye kéo phai nhd hon lye bam. Tac 1A xe muén chay duge thi lye kéo phai di dé thémg igh 2-9. pac tin dong lye bi hyn che Ive can, nhung néu dutng xéu, tron, léy thi ‘boi didu kite Ive bm lue kéo cia déng co cing khong phat huy {s6 itn dudng dit nét ta he 56 bam). duge. Tran hinh 2-9, nhan t6 dong luc bi-han ché béi diéu kign Iye bam (duting ditt tren biéu dd). 2.5. SU HAM XE Rt nhiéu tinh hudng trén dudng doi héi ngudi lai phai ham xe dé giam t6c do hay a8 ding xe (ham chét) nham kip xi H, tranh gay tai nan trén dudng. Vé mat an toan giao thong chiéu dai nay la rét quan trong. Khi ham, ngudi 14i gn chan len ban dap phanh, dp Ive déu trong phanh lam md cdc vanh him, 4p ch&t e4c guéc ham vao vanh bank xe. Banh xe lie dé bi gén chat vao truc, khong quay duge va trugt 6 trén mat du’ing. Lye ham Ién nhat cong phu thugc vio he sé ma sét gita l6p xe va mat dudng, co tri sO: Py = Trae = 9-6 (2-21) 26 trong dé: p ~ hé 86 bam (hé s6 ma sat) G — trong Ivgng toan bo cia 4 t6 vi cée xe hign dai déu b6 tri phanh trén tat cA cde truc. Lie nay, tat c& cde Iye cam déu tham gia vao qué trinh him xe, Lye edn khong Kh{ khong déng ké vi xo chay cham lei, cn Iie edn lan thi nhé so véi lve ham va vé ban chét cing t& Iue ma sét. Dang k6 18 de doc, khi tri sé dde doc lon hon A%, chiéu dai ham phanh tang giam dang ké. : Py = Prix t Pi = 9G tiG = Gy +d (2-22) | Dia cong ding khi len déc va déu trit ding khi xuéng déc. Xét trutmg hop xe dang chay véi tée do V,, muda ham phanh dé chay voi téc do V2 th) theo nguyén If bio toan nang lugng, dong nang tiéu hao phai ean bang véi cong him phanh. Nguyen li nay diigc thé hién bang bigu the : 7% G Sp(Trme +P) = Sly #0. =e 2-28) Do dé ed thé tinh duge chiéu dai ham xe Sn : yi-%4 Sage (2-24) ‘Trong cOng thie trén, chiéu dai ham xe duge tinh bang m, t6e d@ xe chay duge tinh bing misec. Néu theo théi quen tinh tée dp bang km/h thi ta eo : Vin Vi Sn = k yea = i) (ma) (2-25) ‘Prong 46 k la he s6 si dung phanh. H@ 96 nay phai doe xét toi vl phanb cin c6 thdi gian méi od t4e dyng hodn toin vA phén Ion cdc trudng hop ngwoi ta khong phanh hét cd phanh (vi khong ed nhu edu phanh gp hote do an toan chng lat xe ma khong dém phanh hét 0d, nhw trudng hop xe chay trong dung cong, trén dong tron chdng han. Quy trinh Phap [11] vé van dé nay e6 quy dinh chiéu dai ham phanh phai ting 26% Khi xe chay trong dudng cong od ban kinh R < SV (V [a téc 46 hm{h). H@ sO nay nén lay voi xe con 1a 1,20, véi xe tAi 1 1,3 + 4, trong blah nén ding 1,20. Khi ham xe ho&n toan, V; (2-28) Khi 49 d6c nhé, ta cd thé sit dung céng thie don gin [9] ve Sa = 300 e227 27 2.6. TAM NHIN XE CHAY DE dam bao an toan, ngudi Ii xe ludn lun phai duge dam bao nhin thay duing tron mot chidu di nhat dinh vé phia traée dé nguoi lai kip thoi xi It hoac 1A ham dig truéc cdc chuéng . ngai vat (néu eo) hay 1a trénh Sods | duge n6. Chiéu dai nay duge got IA ; tam nhin, tim nhin nay phai _duge dam bao trén mat cit * doc cing nhtt trong dudng cong nam sao cho khéng bj véch da, nha ita, cAy Oi che khuat, Trén dudng cdp cao, duong du lich thi tém nhin khong chi dam bao an todn ma cdn phai “nang cao dé xét t6i you t6 tam If nham tao diéu kien cho ngudi lai xe an tam chay vi ell ee te dd cao. “ie = 3 Muén nghieén citu tinh toan SSS, aS __ ~ min i L chiéu dai tam nhin ta phai xét eGo tinh hung co thé xay ra bE = orb bj trén dudng. Hinh 2-10 thé * hi¢n 4 so dé tém nhin ung vi céc tink hudng nh sau : ~— Xe cfm ham truéc mot chuéng ngai vat tinh nim trén mat dudng. = fai xe chay nguge chiéu (cing trén mét lan) kip ham Iai khong dam vao nhau. ~ Hai xe ngvgc chiéu trén cing, mét lan tranh nhau vA khong gidm t6e do. ~ Hai xe cing chiéu od thé vugt nhau Xée dink chitu dai tim nhin theo so dd 1: Chong ngai vat trong so d6 nay la mt vat oS dinh ndm trén lan xe dang chay : dé d6, dat trust, ho syt, cay ad, hang cia xe trudc Toi... Xe dang chay voi t6c d6 V, ed thé diing lai an toan trudc chung ngei vat voi chiéu dai tm nhin S, bao gém mot doan phan ting tam If lp mét doan ham xe S, va mot doan dy tri an toan 1, Vi vay tim nhin nay con o¢ tén goi lA fam nhin ham xe : Minh 2-10. Sa a6 cm nhin theo 4 tinh hung wren dung. ean 8, = Ip tS tle (2-28) Doan phan tng tam If 1a quang dung xe chay dugc trong thdi gian phan dng tam If tpy 5 tyy IA thdi gian efin dé nhan bigt 06 chuéng ngei vat, oo bién phap xit If va cé théi gian dé xu If (ham phanh). Theo nghién edu, thai gian nay phu thude vao gidi tinh, do tudi, tay nghé va Hnh huéng trén dudng.. Trong dong xe vang, ngudi Idi xe dé chi quan, khOng sin sang phan tng, t,,, ln, dé xdy ra tai nan va 28 tai nan thudng la nang né. Trong dong xe dong, ngvdi Idi xe lai tap trung vao vite lai, nén tai nan cé thé gidm di va tai nan lai it nghiém trong, Trong khi tinh toén véi mOt mic 49 an todn nbfit dinh, ngudi ta co thé lay t = 1 gidy. Cong thie xée dinh chiéu dai tém nhin so d6 1 sé la : $, = vl+k +h, tm) we Be ED trong dé t6c dQ v c6 thit nguyén m/s. Khi tinh theo V (km/h) ta od : ky? Big ey to ™ Xte dinh chidu dai thm nhin theo so dd 2: Dat van dé la cd 2 xe chay nguce chiéu trén cing mot lan xe. Day la diéu khd cd thé xay ra, nhung cing cd trudng hop Idi xe vo ki luat, say rvou... tuy rét han hitu nhung vin phai xem xét. Chiéu dai tém nhin trong trudng hep nay gém 2 doan phan ting tam Ii cia 2 Idi xe, titp theo la 2 doan hdm xe va dogn an toan giifa 2 xe. Nhu vay, chiéu dai tim ahin theo sd dé 2 bang 2 fm chiéu dai tém nhin theo so dé 1. Cha y la, trén dudng Ge dOi voi xe nay 1a xubng d6c thi d6i voi xe nguge chiéu Iai 1A 1én déc, nén chiéu dai S, tinh duge 1a : 5, = 3 + (2-29) 8.-7gtt kVp +1, (m) (2-80) 12%? Xéc dink chitu dai tam nhin theo ec dd 3: Tinh hu6ng trong eo d6 8 cing 1A 2 xe chay nguge chiéu cing trén mOt lan xe nhung xe chay khOng ding lam xe phai quay tré vé lan xe cia minh nhung khéng giam téc d6. Theo so dé ta co : $3 = Quy th tht theo so dé: 1 = 1, = 2Var (2-81) ao ds: 8, = 7 + alae +1, om (2-82) trong dé : a ~ khodng cfch gitta 2 tim cla 2 lan xe ; r - bén kinh t6i thifu xe cd thé lai ré ma khong giam t6c 49. Tri s6 nay la thy theo titng logi xe vA tiy theo t6éc dO chay xe. Thyc ra dogn nay cdn yéu cfu dAi hon vi xe khong thé ré ngay voi ban kinh r duge ma phai thay déi dan. Xée dink chitu ddi tam nhin theo 90 dd 4: Xe 1 chay nhanh bam theo xe 2 chay cham v6i khoang céch an toan Sy - Sn2, khi quan sdt théy lan xe tréi chiéu KkhOng od xe, xe 1 loi dyng lan trai chiéu 46 vugt. Thdi gion vigt xe g6m 2 giai dogn ; giai doan 1, xe 1 chay trén lan tréi chiéu bat kip xo 2 va giai dogn 2 xe 1 vugt xong trd vé lan xe cla minh trude khi dung phai xe 3 trén lan trai chiéu chey téi. Théi gian vugt xe tinh duge : -§ Sm — Sib +h 7a fg = 29 Khoang cach an toin lp dai khong dang ké, nhiéu tac gid dé nghj ly bing chiéu dai mot than xe. Dé don gian hoa vige tinh todn va cé nghiéng vé phdn an toan, tac gid d6 nghi chiéu dai 1; bang chiéu dai 1, va bang hiéu chiéu dai ham xe cia hai xe 1 va 2: 2004 - vB yy ty, © Bele £06) ~V~ BE tx va thai gian phan tng co thé quan nigm bing khong vi xe 1 Iuén quan sit dgi thai og vugt xe. vy, (v +¥) tos + Sy = ha 2 thee pet 1, = MM tVd 2 MiMi VD = Tesh * Gapay *b Vi dy : xe chay véi t6c dé tinh todn 80km/h cin vugt xe tai chay 40 km/h efn mot tam nhin : . _ 80(80 + 40) 8. = “BEN G5 th = 152 +8 = 160m Cong thic trén cdn cd thé tink don gién’ hon, néu nhu ngudi ta ding thai gian vugt xe thong ké dugc trén duting. Tri s6 nay trong truéng hyp binh thudng, khoang 10 see va trong trudng hgp cudng bite, khi xe dong v.v... khodng 7 sec. Ltée dé chiéu dai tam nhin so d6 4 ¢6 thé co 2 trutng hop : ~ binh thudng 8,5 6V ~ cudng bite 8,=4¥ (2-38) Khi van dung cde cong thie nay cfin phan tich tai ché e4e nhan t6 anh hudng vi day IA céc trutng hgp da gidn héa. Vén dung cdc so dd tam nhin : Trong c&c so d6 noi tren, so dd I 1& co ban nh&t phai duge kiém tra trong bat ki tinh hung nao ciia dudng. Quy trinh Phép 6 quy dinh cu thé hon, trong trudng hop nay, mét cia ngudi Idi dat 8 chiéu cao 1,20m trén mat duong va chudng ngai vat cé chiéu cao quy dinh 1A 0,15m. © My, théng ké chiéu cao xe nhiéu nam, xe con cd chiéu huéng giam dO cao nén nam 1960 quy dinh chiéu cao mét ngudi Idi 18 1,20m, hign nay quy dinh lai 1a 1,07 m, Chiéu cao méi nay, tao nén yéu cfu nghiém khée hon vai dung cong ding, ban kinh phai tang lén khodng 5%. Quy dinh nay eding duge uhiéu nude ap dung. So 46 2, ft khi x4y ra nhung c6 thé dp dung véi dudng khong o6 giai phan ech 6 trung tam va ding 48 tinh todn bén kinh dudng cong ding. So d6 4 1A trutng hyp nguy hiém phé bién trén dudng od 2 lan xe. Khi dutng e6 gidi phan ech trung tam, truéng hgp nay khong thé xay ra. Tuy vay trén dutng cfp cao, thm nhin nay vin phdi kiém tra nhung voi y nghia 1A bao dim | chiéu dai nhin duge cho I4i xe an tam chay véi t6e d6 cao. So 66 3 khong phai 18 mot so d6 cu bin, it duge sit dung trong quy trinh nhiéu nuée. 30 Vi tinh phé bith eda so dé 1, ching toi gidi thi¢u quy dink chiéu dai tém nhin nay trong 2 tiéu chudn thiét k6 @ nu6e ta. Trong bang 2-3 ed tham khdo cfc 96 ligu cia titu chun AASHTO cia My nam 1994 (cho mat dudng 4m uét). Bang 2-3 Chiéu dai tim nhin theo so 46 1 on vj tinh bang mét) Tée do tind toén km/h 120 100 80 0 40 20 Sy tren durdng ego te - - “TeV 5729; 1997 230 io 100 1s S, tren during ot6 . . TTCVN 4054 : 1998 00 * « 70 ; theo AASHTO 1994 | 200 + 235 | 157 + 205 | U3 + 139 | 14 + 85 45 2.7. SY CHUYEN DONG CUA DOAN XE KEO Mo6c Trong khi tinh todn lye kéo celia 6 t0, chting ta da thy trén phdn lén chiéu dai dudng khong sit dung hét Ive kéo cia 6 to, nhdt la trén ving déng bang. Vi vay, sii dung mode kéo sau xe 18 mOt bign phép hau higu dé nang cao nang sudt doin “xe va tan dung Ive kéo, tit kigm nhién ligu chuyén ché. TCVN 4054 : 1998 quy dinh xe dai nhét 1a xe mode tl, chiéu rong pho bl 2,50 m, cao 4,00 m va ton chiéu dai 16,00m. Khi trong doan xe cd xe 16n hon lwu thong, od thé tham khdo tieu chudn cée nu6e khée, Lien XO cd quy dinh cdc r¢ mode phéi o6 chiéu ngang khong rong qué 2,5 m ; khong’ cao qué 3,8 m ; trudng hep mode tl (mode géc tron xe chinh) to&n chigu dai khong vigt qué 20 m ; khi kéo 2 moée chiéu daf to&n doan xe khOng vugt qué 24 m. Theo tiéu chun cba My, doan xe kéo mode khong rong qué 2,6 m, khong cao qué 4,0 m va doan xe dai nhét (mang ki higu WB-114 khong dai qué 35 m). V6 ov chuyén dong cia doan xe kéo mode oS nhiing chi ¥ sau day : - Vé yéu cfu an to&n, tit c& cée mode hién dai déu cd b6 tri phanh ham trén ede true cba mode. = Lye can lan va lye can leo déc cing nhy chiée xe don nhung phai tinh voi trong lugng toan doan xe. ~ H¢ 86 lye cdn khong khi én nhiéu so véi xe don chiée nhung vi tée dd doan xe chay chim nén trj 55 tuyét d0i khong tang dang ké. = Trong lve cdin quan tinh cha ¥ t6i quén tinh quay cia céc bo phan cia mode. a1 ‘Pa 98 e¢ phuong trinh chuyén dong cia doan xe kéo mode : VB ag dv Py = G+nQ Mit D+ “ZB + GG + Bway (2-84) trong dé: n - 86 mode ; Qi ~ trong lugng ca mdi mode ; Bo - be 86 ké dén qudn tinh quay cla cée mode. Khi chuyén dong d6u, phuong trinh mit Iai cdn = Pz = (G + n.Qadf i) (2-85) Can of theo phuong trinh trén, khi biét diéu ki¢n dung f va i, 86 xée dinh duge \6 hang kéo theo mode hol khi yeu ofu vé mode da xée inh thi sé tinh duge 40 46e t6i da kh&e phye duge, v.v... Thudng doan xe kéo mode phai eé mot dy tri nhit dinh vé luc kéo : 6 chuyén s6 tryc tiép nhét phai khde phuc éuge 10 - 15%, 6 chuyén 56 II phai khde phye duge a> déc t6i da cha dudng. Khi xe o6 kéo mode, lute kéo cba dng co v4n la Ps nhung trong lugng phai kéo khée di, nhan t6 dong lye méi sé ahd di nbiéu : (2-36) (G pep! Nhu vay cfc tri s6 nbfn t6 dng Ive da gid! thi¢u pbAi tinh Iai khi ed kéo mode -hoge 1a ding cée biéu d6 cho x0 kéo mode, (hink 2-11). 0 o asa} ab a9 Be a 6 \ T as as a of TS iat ’ i CF “ ir wo : W bs at + ls i Lea : 1 et 4 L @rere sero 0 © 0 0 Ww 6 inh 2-11. Toan d6 48 tinh Ie to ota xe ZIN-150, Ikhi ti trong thay d8i (thi dy khi kéo mosc). 32 2.8, TINH HAO TON NHIEN LIGU VA HAO MON LOP TREN DUONG Lutgng tiéu hao nhién ligu 18 mot chi tity quan trong vi né anh hudng d6n gié thanh van tai, né 1a mot chi tigu Iém dé tinh todn kinh t€ ki thu@t chon phuong fn tuyn. Nhién Hgu tiéu hao d& san ra cOng van chuyén nén lugng teu hao phy thuge vA diéu kign dutng od, Ngudi ta thudng chia tuyén ra cae dogn twong s6i dong nhét dé tinh toan. Tinh duge cong tiéu hao ttc 1a tink duge Iygng nhien ligu céin thiét cho van chuyén : ae-N-100 de-N Qi = 000.V.7 ~ T0.Vo7 (@/L00km) 2-37) trong dé : a, - 1a tl suft Lieu hao nbién 1igu (gma Iye.h) wie 1a 86 nbien Tigu cfin titu hao dé sink ra m6t ma lye trong mot gid ; de ~ phu thuge vae s6 vong quay cia dong co, # 86 chuyén dong vA a9 ma buém sang. Khi tinh todn, don gin ching ta gié thiét buém sang md hoan toan. NN - cong sudt 6 t6 dig dé khde phyc Ive cn trén dutng. ‘ V- t6c dO xe chay (Am/h) 1a t6c do tinh toan theo sto kéo ; y - la ti trong cf nhién lieu, (¢/2). Cong sudt cia dong co cfin thiét cd thé tinh duge : P,. Ne 36.76. (ma iye) trong dé : P, ~ lye kéo phai san ra dé can bang voi cdc Ive can, 2G; V - thc do xe chay km/h; 1 ~ he 86 higu dung cba co cau trayén dong 5 3,6 va 75 la che 95 dé chuytn d6i thd nguyén t6c dd va cOng suft. Két hop e&c céch tinh sitc kéo, ta od: 2 “ap tee i) ]eut00km) (2-38) Tat c& cfc ki higu da dugc gidi thich théng nhét trong chong nay. Trong tinh todn cd thé Idy q. = 250 ~ 300 gimé luc.h. Cang od thé ding céc biéu dé dac tring com Kinh té cda vign si E.A.Tsudakop lap, pe © (ainh 2-12). Cha ¥ 18 khi tlnh ton d6i voi cfc doan xudng déc, phai cd lugng tiéu hao t6i thigu dé duy tri méy né kbodng 2000 - 4000 g/100km. Can déi vii céc doan HO 80 um thay d6i t6c 4 06 thé iy t6e 49 trung binh a ey dé tinh toan. abe Yioakn gS a] 2 a) G28 a Ce 8. de io 270073 Luding tu hao Hinh 2-12, Dé thi dic (inh Kinh 16. 3-poTor 33 Mute do hao mon lp cing 1a mot thanh phdn dang ké trong khi tinh gid thank van doanh. Su hao man Ip, theo nhiéu nghién ctu phu thud vao tc do xe chay. Khi tc do xe chay I6n, lop bi nong va Iyc xung kich Ién nén hao mén Ip nhiéu hon khi chay cham, (hinh 2-14). Sy hao mon l6p cing phy.thudc nbiéu vo chdt lugng cia mat dudng. Néu lay adi I6p chay trén m&t du@ng ting cao céip, bang phdng lam don vj thi trén cdc loal mat dudng thi yéu, kém chét lugng nhu da dam, ep phéi tuéi tho cla Iép sé gidm t6i 25 - 30% va khi mat duong bat ddu hu hong, od 6 ga tuéi tho cla Ip od thé gjam ¢6i 50%, Tren cée dutng cong od bin kinh nhd, Ip cdn chju lve day ngang, oo trudng hop d@ hao mon tang lén g&p 5 ln, cong sudt phai tang tdi 15%. Van dé nay, ching ta sé ndi lai trong chuung sau. eC 8a] 100 8 — 26 Bio & [> ~~ € | 3 al a : =6 4a 64 80 96 ia 30 80 +1 90 io 0 Tét 86 km/h T6t G6 km Hinb 2-13. Nhien lieu tigu hao eta cic xe b= ZIN 10; 2~ TAS 12; Hinh 2-14. Sy hao mon 16p 3. Motscdvits 402 (chuyén 56 phy thuge vio td 9 xe Arye tigp, mit dung efp cao chi y6s) “age ee CHUONG 3 THIET KE DUONG CONG NAM 3.1. DAC DIEM CUA SU: CHUYEN DONG CUA 6 TO TRONG DUONG CONG Khi chay trong dung cong, xe phai chiu nhigu diéu kign b&t lgi so véi khi choy trong dudng thang. Nhing diéu kién bat igi do a = 1. Khi chay trong dudng cong, xe phai chiu thém lye li tam. Luc nay, nim ngang trén mat phdng thang géc voi truc chuyén dong, hudng ra ngodi dudng cong va co gid tri: me c= (3-D trong dé : C m lye Hi tam ; Kh6i lugng eta xe 5 v - téc dé xe chay ; R - ban kinh dugng cong tai noi tinh todn. late Ii tam e6 t4e dung xdu, e6 thé gay lat dé xe, gay trugt ngang, lam cho viée diéu khién xe kho khan, gay kho chiu cho hanh khéch, gay hu héng cho hang héa 1 Cong thiie (3-1) cho théy Ive li tam cng lon khi tée db) xe chay cag nhanh va khi ban kinh cong cing nhd. Trong céc dung cong ed bin kinh nhd, luc ngang gAy nén bién dang ngang cia Iép xe, lam tiét hao nhién ligu nhiéu hon, stm l6p cing chong hao mon han. 2. Xe chay trong dung cong yeu cfu ed bé rong phén xe chay lon hon trén duong thang thi méi chay duge binh thudng. 3. Xe chay trong dudng cong dé bj can trd tém nhip, nhat 1 khi bén kinh dudng cong nhé 6 doan duang dao, Tém nhin ban dem ciia xe chay trong dudng cong bi han ché vi den pha chiéu thing trén mot doan ngdn hon. ‘rong chuong nay, ching ta s8 nghien ctu céc bign phap cfu tao dé cAi thign nhing diéu bat Igi nay, dé cho xe e6 thé chay an todn, vOi t6c d9 mong muGn, cai thign diéu kien lam viée ea ngudi 14i va diéu kign it hanh cua hanh khéch, Ngoai vide phan tich ede quan h@ cd hoe, ta con cin e6 cic nghién ogu thye nghi¢m a6 ed céc gidi han bang e4c tham 86. 35 3.2. LUC NGANG VA HE s6 LUC NGANG Khi chay trong dudng cong, xe chju tée dung cia yc li tam C va trong hrgng ban than xe G. Khi d6c ngang mat dudng hvéng ra phfa ngoai dudng cong (cfu tao bink thudng), néu chiéu trén mat phdng mat dueng, thanh phan trong lvgng nay cing chiéu v6i Ive li tam. Khi déc ngang dugc lam thanh déc huéng tam (cfu tao nay duoc goi la sieu cao) thi thanh phan trong luc s& lam gidm téc dung xfu cta luc li tam. Téng hop lei ta od : Y = C.cosa + Gsing (8-2) trong dé: Y - Ive ngang ; C ~ lye li tam 5 G - trong lye ; Minh 3-1, Che Ive te dung Jen xe @ ~ ede mat dudng hgp voi dudng nam hi chay trong duding cong. sae ; mene ns du cong “# tritng hyp cfu tao binh thing, mat c&t ngang 2 mai ; dau trv *-" cfu tgo siéu cao, déc dé vo bung dung cong (huéng tam). Vi géc @ r&t nhé, cd thé coi cosa = 1, sina ~ tanga = in 1A dO d6c ngang cha mat dudng. Thay cée gié tri cia C trong (3-1) voi G = mg, ta eo : G. (Ss + in) (3-3) Chia cA 2 vé cho G, ta goi w = Y/G Ia Ae of Iue ngang tite 1a luc ngang tac dyng trén mdt don vj trong lugng cia xe : v wea th (3-4) ‘rong thanh phén hé s6 Ic ngang, ve thi hai 1A v6 ding cfu tgo si¢u cao dé higu chinh, gidm bét tée dung eta ive ngang. Cing tir (3-4), ching ta lei rat ra duge bigu thie tinh tr s6 b4n kinh duong cong nim : -—~~ Bethy ‘Trong cong thite nay, t6e dQ tinh theo m/s, Néu chuy6n theo thit nguyén km/h, cong thite (8-6) 8 6 dang : R (m) (8-5) v R= Tuei) Nhw vay khi od you cfiu v8 giao thong (t6c do xe chay da bist) thi ban kinh dung cong nim Iya chon phu thude vio hé s6 Ive ngang tinh toan va d6c situ cao. Ching ta Ién lugt x6t 2 vin dé nay. (ma) 3-5’) 36 aR ms mi 3.3. LUA CHON Hi 86 LYC NGANG Lye ngang, ty theo h¢ 86 cha né, cd thé gay ra nhiing higu qué xfiu cho 0 t6 nh sau: _ Lam lat dé xe qua diém tya la banh xe phla lung dung cong = Lam xe bj trugt ngang trén mat dudng. = Gay chm gidé khé chiu vl hank khéch vi ngwoi 161. — Lam tiéu hao thém nbién Higu va bao mon ahanh sim 16p. Lan lugt phan t{ch ting mat cia vin dé, ta s8 Ive chon duge he 86 lye ngang tinh toan. 3.3.1. Diéu kign 6n dinh chéng 19t S¥ cfn bang gitta momen lst vA momen gid - cho ta: Yh=G. Gg - ) trong dé : h — chiéu cao cla trong tam xe b - chigu rong cia hai bénh xe ; ‘A ~ do léch trong tam so voi tam inh hee cba khoding céch 2 banh xe. Suy ra: x e=G7(g-A a (8-6) nah 3-2. Didu kien én inh chéng Tat. ‘Theo thye nghiem A = 0,2b, di véi cée xe bien dal, tH 96 z cha xe con a 2 + 8, cla xo buyt 1A 1,7 + 2,2, Theo tr} 86 an toin nhé nbét, ta o6 digu kien dé xe khong 6] 1gt dé la w < 0,60. 3.8.2. Diéu kign 6n djnh chOng trugt ngang ‘Prén bank xe eta xe chay trong dudng cong, of Ive ngang Y téc dung. Déng thot voi Ive nay, theo chiéu chuyéin dong, ta khong quen chm of Ie kéo hay ive ham. Live thé hai ta goi 1A Ie dee P. Téng hep lei, ta od mét Ive tOng hep Q va luc nay v6 tri 86 khong duge vugt qué lye bam G. Digu kign cho xe khong bj trugt ngang 1a + Wer 2QeGp en trong dé : G - tai trong tée dung trén banh xe ; gp ~ 1a be 86 bam. Noi chi tigt thi trong lugng gitta céc bénh xe trong trong hgp nay 8 phdn bs khong déu. Do lye Ii tam, banh xe bén trong chju tai nhe hon bank xe bén ngoai nhung chuyén dé ed thé bé qua duge. 37 He 86 bam t6ng hgp, theo bink (3-3) o¢ thé phan bé theo hai huéng : huéng doc p, va huéng ngang g, tic 1a: nae (-8) Mu6n xe chay trong dung cong khong bi trigt ta phai c6 diéu kien : g,.G > Y. Tit dé, suy rag) > z = hy te 14 hé s6 lye ngang khong duge vugt qué p>. 2 lai phu thuge vito py, tte IA khi xo chay trén abc hay khi Ive ham Ién thi cang dé e6 nguy co bi trugt, Ta c&n e6 sy phan b6 hop Il gitta hai chiéu cia lye bam. . Theo dé nghj cia TS KHKT A.V. Makarop, lye bam doc “nen chiém (0,7 + 0,8) Ie bam téng hop. Khi dé Ie 1 y | bam ngang c¥ he s6 khoang (0,6 + 0,7)p,. Theo bang 2-2, "Ph 5%. Twang ann sits We gi6i han cho phép cha h¢ 66 Iuc ngang khi chOng trugt ngang, vi mat duing dm, o6 bin béin Ja w < 0,12, khi 4m w6t lA x < 0,24 va khi mat dudng khO réo lap < 0,36. 3.3.3. Digu kign vé 6m thuan va tign nghi vdi hanh khéch Khi chju tac dung ca Iyc li tam, hanh khéch cam théy kho chju, nhiéu khi sq hai cé cdm gidc xe bj lat 46. Diéu tra x4 hoi hoc trén phuong dién nay cho ta cdc ket qua nhu sau : Khi z < 0,1 hanh khéch khé nban biét 1a xe vao dvong cong. Khi » = 0,15 hamb khéch bat dfu cam nhgn théy da vao dung cong. Khi # = 0,20 hanh khéch cdm thy cd dudng cong vA hoi kh chiu. Ngudi léi lic nay mu6n gidm téc dO chay xe. Khi » = 0,30 hanh kh4ch cAm thay bi x0 dgt v mot phia. ‘Vé phuong dién 6m thugn cda hanh khéch, h¢ 96 Ive ngang khong nén chon Ién hon 0,15. Trong digu ki¢n khé khan, khi hanh khach od chudn bj (vi dy nhu khi xe chay vao nit giao thong) thi ed nuéc cho phép ding t6i 0,25. 3.3.4. Diéu kign tiét kigm nhién ligu va sam l6p Khi chay trong dudng cong, bénh ze phai hyp vdi true doc cia xe mot géc a. Do ed Ive li tam, bénh xe Ich sang mot bén va khi quay khong quay hét géc a duge ma chju mgt géc lech J so v6i tryc chuy&n dong cla xe, (hinh 3-4). Gée Igch nay t 18 thuan véi Ic ngang Y. Theo nghién citu thye nghiém gue lgch nay rit nbd, v6i xe tai khoang 4 - 5 do véi xe con khong 3 - 4 dQ, va trong giéi han nay, ge léch 3 th 1¢ tuyén tinh voi lye ngang : Y K @-9) trong dé :\K, - hé 66 can bién dang ngang cia Ip xe, hé sé nay phu thudc vao 40 dap bi cia Ip tinh theo thit nguyén kG/d9. D6i v6i xe con K, = 40 - 70 kGid@, di voi xe tai K, = 110 ~ 200 RGide. 38 ol Gee lech nay cAng ln thi tisu hao o nhién ligu cing nhiéu va lép xe cing 20) nhanh héng, (hinh 3-4). Ngay khi han ae 200 fA ché = 1°, hao man I6p xe cing da tang 4 Jen 5 lan va cong sudt yéu cfu cia dong war ¢o cing tang len 15% 8 Theo diéu ‘kien dé, he 96 Ive ngang g. khéng ché 1a : 3 om y 0-K, 8 w=gs gto ™ Tom lai vé mat kinh t6, dé sim 16p va nhién ligu khong tang Ién qué déng, 400 hé 86 Ive ngang han ché 1a 0,1. » 3.3.5. L 6 ag 0 3.5. Lua chon hé 66 lye ngang tinh toén 4 gy Pare? . > 2000] Trong khi thiét k6, ngudi KI su luda § tim edch lam cho xe chay duge tin nghi 5 nhung vé mat kinh té, lai phal b4m sat 100 dja hinh dé c6 kb6i lvong cOng tac tit & kiém nb&t. Trong mau thudn do thi bét s ki trudng hyp nao cing phai nghi t6i a ding céc bén kinh lon, h¢ s6 lve ngang a cang nhd cAng t6t. Nhung trong nhing Ge léch 4, a6 trvtng.hgp khong thé tranh duge, bat Hinh 3-4. Gée Ugch 4 anh hudng déc di méi dang céc hé s6 luc ngang én nhien Siga (hinh 3-40), han che va sim Gp hao man them (hinh 3-40). Téng hgp cd 4 di6u kien han ché ké trén, chung ta od thé Iva chon hé 86 lye ngang tinh tofin, khong quén 1a dé ding trong céc trutag hop hen ché Bang 3-1 ‘Téng hop eéé diéu kign vé he sO Ive ngang Cée yéu chu Mat during khd- Mit dwong wot | Mat duréng wt ban ‘vé én dinh chéng at 0.60 0,60 0,60 ‘Vé bn dink chéng trust ngang 0,36 024 O12 Vé didu ki¢n ém thuan cla hanh khach O15 OLS 0,15, (V6 tit kigen ohigm Sigu va stim Ip 0,10 010 oto ‘Téng hop lai, quy trlnh Viet Nam cdng nhu Lién XO cd huéng dn tinh toan cho mat duong wét, khong @m tron va tri s6 tinh toan trong diéu kign khé khan 1é 0,15. Tite la khi dé phai ding dQ déc siéu cao lén nhét. Khi co thé lam duge cdc ban kinh Ién hon, bdo dam diéu kign xe chay t6t hon thi phai ding céc hé@ 86 Ive ngang nhd hon. Khi xe chay trong thanh ph6, t6c do thay d6i nhiéu, quy trinh My (tr. 143-[1]) thay cd thé giam phén nao tiga nghi, 39 nang cao hé s6 Ic ngang khi thist ké dudng cong trén binh dé. Khi xe chay vao nut giao thong hay trong nhiing trung hyp cuéng bie, thi ed thé ding t6i 0,31 ‘Thé hien tinh thén trén, quy trinh Phép quy dinh chon hé s6 luc ngang theo t6c d6 xe chay. Téc d¢ xe chay cang lén thi phai c6 hé 86 luc ngang nhd, (bang 3-2). Béng 3-2 Chon hé sé lye ngang theo tée dé tinh toin TG ae shay (ori) 120 100 @ @ 70 He 56 luc gang 0,100 ost oss 0.160 024 [fh a + <4 % ‘ g NY S$ ‘S 38 3 ‘, z MN 2,0) 24 oHRBIGAS HRB 1940 AASHTO 1990 CI 6 Tee d6 km/h MOYER & BERRY MOYER 1949 ARIZONE BARNETT STONE & NOBLE 7 inh 3-5. Ket qua nghien ciu vé he s6 tue ngang vir quy dinh cia AASHTO. Cang mang tinh than nhu vay, quy trinh My téng két cdc nghién edu nhiéu nam (hinh 3-5), sau dé tri sé quy dinh thé hign bang dying nét lién trén hinh va. 40 3.4. SIBU CAG Ted lai kai nigm vé xée dink he 96 Wwe ngang n= gp tin Musn co he 96 Ive ngang nh, o6 thé es nhiéu blén phép : chon bén kink R én hoac gitm te dd xe chay v. Bién phdp thet nhdét, khong phai bao gid cang lam duce Mins phy thude rét nhiéu vao diéa kien dia biah, Bign phép tha hai la bien phép 275 +300 | > 300 +250 | > 250+ 500 | > soo + 1000| > 1000 6 > 125+150 | > 150 = 175 | > 175 = 200 | > 200 + 250 | » 250+ 500 | > s00 0 260475 > 75 + 100 > 100+ 20] > 200 2 214450 > 50+ 100 - > 100 3.5. CAU TAO DOAN NOI sIkU CAO Doan néi myc dich chuyén héa mot edch diéu hda ti. mat cdt ngang théng thudng (hai mdi, v6i do d6c 163 ngang dac chuyén hda s8 tao ra mt déc doc phy i, Tiéu chuéin nude ta quy dinh a6 déc doc vip trén dutng cffp 20 va c&p 40 1a 1%, vol ede dubrig con Iai 1a 0,6% [4.16]. Chiéu dai doan néi sieu cao tinh duge : fgg B trong dé : B ~ chiéu rng phéin xe chay (m). Nhiéu nwéc quan niem sy chuyén héa do déc khong a0 vA 2%/giGy v6 du cao duge thye hién véi thiéu thodt riuéc) sang mat cAt biet ¢6 siéu cao (hinh 8-6). Sy ip i Ly (3-13) 'p vugt qué 1%/giay voi dudng cap juémg c&p thép nén chidu dai nay theo he la : VL. v Le tig = in + hd) 75 trong 45 : i, ~ 0 déc ngang 161 thigu cia mat duimg ; 42 ig ~ dQ Abc situ exo ; Bean noF siév con Vv va V Ia t6c dQ xe chay tinh theo m/s vA kmih. inh 3-6, So 46 chu tg0 sida cao (8-14) “a e, ‘i < AOU yy ligt ~ Bay adantin | phd xp chay Mp trong pit Xe chat inh 3-7. C# tao situ cao theo phucng phap thit 2, 1 les} 200! jail — oso fb sae th ano et : - i 4 tee — 160 eek 2950 7 ——______+4_4 Hinh 3-8, Cf tyo sia cao tren duking cao t6 a= doan tre aging thing, hoi mai ; b~ quay quan 2 truc do, céch mép ngoai 7,0. © = quay quanh I true din 16i Khoi lugng dio dip én. 43 Vigc chuyén tigp duge tién hanh nhu sau : truéc khi vao doan néi siéu cao, edn mot dogn 10m dé vuét cho Ié dudng (cu thé 1A phan 16 gia of, edn phén Ié dat luon 46 déc ra “khéi tim dudng) ed cing mot dQ dée t6i thidu cila mat dudng inminy sau dé tién hanh theo 8 phusng phép : J. Quay mdi mat duong bén lung duamg cong quanh tim duong cho mat dung trd-thanh I mdi udi dd déc ti thiéu ri tip tuc quay ed mat dudng va 12 gia o& quanh tim duong cho t6i khi cd mat dudng dat do dée siéu cao inmax. Phuong phap nay thudng ding, nhét la déi vai dudng thanh ph6 es chiéu rong phéin xe chay hep. 2. Thoet tin quay méi met dudmg bén lung dutng cong quanh tim dueng cho mat dudng tré thank mot mai c6 do déc ti thidu, sau dd quay oc mat duong ve 2 gia ¢6 quanh mép trong mat dueng cho dat dé déc siéu cao inmwx. Phong phép nay you cdu khéi luong dio dap nhiéu nén thvdng ding cho duéng ngoai thanh phd. 3. Khi phan xe chay lon hon 7m, c6 thé thue hien béng cach quay quanh mét true quay do, eéeh mép phin-xe ban ngowi mét cu li le 7m, Cau tgo siéu cao va dogn néi siéu cao trén dudng cao tée ed thé dig mt trong ba phuong phap trén nhung lam riéng biét cho ting phiin xe chay. 3.6. LUA CHON BAN KINH DUONG CONG NAM Trong khi chon tuyén, néu ed diéu kign, ngudi ki sw phai tim efch van dung cdc ban kinh dudng cong lén dé xe chay dé dang. Nhung trong phan Ién cdc trutng hop, ngudt ki sy phai tim mot théa higp gitta hai yeu cu trai nguge nhau = pphai bam sét dja hinh dé co kh6i lugng dao dip it nhét va phai dam bdo ché do xe chay t6t nhat. Khi kho khan, phai ding ban kfnh t6i thiéu Rmin, khi dé hé sd luc ngang la 16n nbat (0,15) va situ cao 1a tdi da (0,06). Theo din gidi 6 3-2 ta o6 : . a in BUF em) TET ¥ Hac me) Trutng hop thit hai, khi ed diéu kign lam béfi kinh lon vA kh6ng cfin thiét phai b6 trf siéu cao, lic dé mat cAt ngang lam hai mai va isc = -in, dd déc ngang t6i thidu thodt nude tay theo vét ligu cfu tao mat dutng. He s6 lye ngang do mu$n cai thién diéu kién xe chay nén phai ding 0,08. v ve Rise = saya = we 50,08 127(0,{ i,) Cac trudng bgp trung gian ti R,,, ti B,,,, vin vén dung cOng thie co ban nhu trén nhung hé 86 luc ngang tang dén déu, déc si¢u cao cing tang d4n déu khi ban kinh nhé dén, vi két qué tap hgp theo quy trinh (bing 3-3). Tieu chudn TCVN 4054 : 1998 es dua ra ban kink ti thidu tuyet doi Ry, 1a ban kinh khong cd trutmg hop nao nhé hon nd, trong dé, thc do 1a thc do tinh todn siéu cao 1a t6i da va hé s6 lc ngang la lén nhdt (0,15). (3-15) (3-16) 44 Ban kinh t6i thiéu thong thueng R,,, 1a tri s6 khuyén khich nén ding, trong dé t6e dO 1A tc dO tinh toan cong thém 20 km/h, theo t6e 0 dé dé chon hé 86 luc ngang con side cao 1a tri t6i da trit di 2%. Bén kink cé sidu cao t6i thiéu Ryg 1a ban kink, cdc tri lén hon né déu a bén kinh khong siéu cao, Téc dQ xe chay 1a téc dé tinh toan, Ive ngang cdn du (sau khi tinh tri higu qua ctia siéu cao) bang luc ngang xe phai chiu khi chay 6 méi nghiéng trén dudng thang. Bén kink khong sidu cao Ryjpg tudng dung khéi niém thé hién cong thie 3-16. Quy dinh vé Ap dung cde loai ban kinh dugng cong nam cA trén dung cao te va dung td, theo 2 tity chudn TCVN 5729 : 1997 -va TCVN 4054 : 1998 duge tap hgp trong bang 3-4. Bang 3-4 Tri sé ede bén kinh cong nam ding trong duing 6t6 va dutng cao téc Viet Nam ‘Tée A} tink todm fmih 20 40 60 ao | 100 | 120 Bén kinh durémg cong aim nhé nhét : — tren duding cao 16e - - ro | 240 | 450 | 650 = tren duéng 000 1s 0 1s | 250 - - Ban kinh dudng cong nlm théng thudng : = tren dudng cao t6e - - 20 | 450 | 650 | 1000 = tren dudng oa 40 us | 2s0 | 400 - - Ban kinh khdng clin Lim siéu cao : = tren duding cao te - - 1200 | 2000 | 3000 } 4000 ~ wren dudng 616 00 20 500 1000 - - 3.7, DUONG CONG CHUYEN TIEP Khi xe chay tit dung thang vio dubng cong, phai chju céc thay ddi : ~ Ban kinh ti +# chuyén sang bang R. Ge ie - Gée @ hop thanh gitta true bénh truée va truc xe ti chd bang khong (trén dung thang) t6i ché bang a (trén dung corg). Nhing bién déi dot ngot dé gay cdm gide khé chju cho Ii xe va hanh khdch, d0i khi khong thé thuc hién ngay duge nhu tru’mg hyp gde a. Vi vay 48 dam bao cd sit chuyén bién déu hda vé lye Ji tam, vé géc a va vé cam gide cla hanh khéch, cfin phai lam m§t dung cong chuyén tip gita dung thing va duing cong tron, Ngoai téc dung co hoc nhw ta vita phan tich, ngudi ta thy khi lam dung cong chuyén tigp, tuyén cd dang hai hda hon, tam nhin dam bao hon, mic do tién nghi an toan déu tang r6 rét. Trén dudng cao t6c, tit ché 1a méOt cfu tao phu trong dudng cong, nhiéu tring hgp dudng cong chuyén tiép trd ~ Lye li tam tit ché bang khong dat toi 45 thanh mot yéu t6 cau tgo cd bin cla tuyén. Quy dinh cia tiéu chudn thiét ké dudng cao t6e phai thue hin dudng cong chuyén tip vii bat ki dudng cong ndm no, dit rang ban kinh dé khong cn cfu tao siéu cao (diéu 6.5.1 TCVN 5729 : 1997), cdn trén dung 6t6 1a voi t6e dQ tinh todn tir 60 Am/h trd len thi phai lam dudng cong chuyén tigp. DE edu tao dudng cong chuyén tigp ta ed cde gid thiét + = Téc 40 xe chay trén dudng cong chuyén tiép khong déi va bang t6c do thiét ké (xe chay trén dudng thang) ; = Trén chigu dat cia dudng cong chuyén tiép, gia tc li tam thay déi tir 0 toi VR, déng thai ban kinh cong thay déi déu ti © toi R, ti le bac nhét voi chiéu dai dudng cong chuyén tigp tit s = 0 téis = Ly. - Gia t6c li tam tang déu tic 1a do tang gia t6c li tam bang hang sO : 2 T= ay ims) +-- l& thoi gian xe chay tir ddu +61 cudi dudng cong chuyén tiép, t = Lo/v, do dd : 2 2 l= Ray * BL tit dé suy ra chiéu dai dudng cong chuyén tiép Ly % = ann (8-17) trong dé: v va V la téc dé thiét ké, lan lugt ed thit nguyén m/s va km/h ; la do tang gia t6c li tam, quy trinh My 1a 0,3 + 0,9 mis, Phap lay 0,65 + 1,00 mis’, Lien Xo ci va Viet Nam lay bang 0,5 mis*. Dé céiu tgo don gidn, dusng cong chuyén tiép va doan n6i siéu cao phai bé tri tring nhau, do dé phai lay cing mot chigu dai, tate 1 l4y theo tr] lén nhét cite két qua tinh theo (8-13) va (3-17) Ty = Ly = max {(8-18), (8-17) (8-18) C6 thé tham khdo cée gid tr| cha dudng cong chuyén tiép theo quy trinh Lién X6 cd (bang 8-5) va thoo quy trinh Viet Nam (bang 3-6). Bang 3-5 Chiéu duimg cong chuyén tiép theo quy trinh Lien Xo ca Ban kfnt: Chiu dai dong cong ‘Bén Kink Chitu aai éwimg cong dudng cong chuytn tlép ngdin ohat dutng cong. chuytn tlép ngdn abst (mj tm) (m) (mj 30 0 250 80 50 35 * 300 0 oo 0 400 10 80 45 500 10 100 50 600 ~ 1000 120 150 o 11000 ~ 2000 400 200 0 46 s “Bang 3-6 Chiéu cao dugng cong chuyén tiép t6i thiéu (Theo TCVN 5729 : 1997. Don vi bang mét) “Tie & tinh tosn kowth Dardng con tee 0 30 300 120 R L R L R |b R L Rerun yet dt To) iso | 240 | a7 | aso | 20 | 650 | 210 Rein thong thing zo [9 | 450 | 10) 0 | 150 | woo | 150 Mors duing cong thie [aso f 50 | 675 { 75 | 90 | too | mas | 12s Nghién cttu dang hinh hoc cita dutmg cong chuyén ti¢p : Xt mot diém bat ki trén dudng cong chuyén tiép 06 toa dd cong tinh ti géc dudng cong la 5, tai dé cd ban kinh cong f, ban kinh p nay gidm dfn déu ti +o (s = 0) tdi R (s = L,). DO tang gia tc li tam I = vips hay la s = vip. Téc dO xo da gid thiét khong déi, I Iya chon theo quy trinh da xdc dinh, va v'/l = C hang s6, ta ed thé viét : @-19) Phuong trinh diténg cong chuyén tiép (3-19) 1a dutng xodn 6c Euler hay cdn got 1a duang cong clothoide. Két hop voi (8-17) ta es = CHA =RL, (3-20) A duge goi 1a théng s6 cla dudng cong clothoide. Theo quy dink TCVN 4054 : 1998 A> WRI A> RB Phong trinh (3-19) duge viét dudi dang déc eye, vi vay vie chm tuyén cdn kho khan. Ngudi ta chuyén sang toa dd Descarte nh phuong trinh thong 55 = s s es-5+ * Zot” 3456.48 (3-21) » uM 6A? 936° 42240.A1° Phyong trinh (3-21) hOi ty nhanh nen chi cin tinh 2 36 hang dffu 18 di chinh fc, nhting khi duang cong dai (trudng hop c&m dudng ving trong nit giao thong) thi phat tinh tdi 3 sé hang. Cong viée tinh to4n di sao van con phic tap, nén cd bang clothoide don vi (bang 3-7), trong dé cot thd nhdt JA tri s/A, tri & cot 2 1a x/A, cot 3 la y/A aq Cae yéu 16 dutng cong clothoide don vi Bang 3-7 si xa yA vA xIA wa L 2 3 4 5 6 O01 0.010000 0.000000 0.509138 0,022082, 9.02 0,020000 0.000001 0.519050 0.023404 0.03 0.030000 0.000004 0.528955. 0.024778 004 0.040000 o.g00012 0.538853, 0.026206 0.05 0.050000 9.000021 0.548743, 0.027684 0.06 0.060000 0.000036, 0.029218 007 0.070000 0.000057, 0.030807 0.08 9,080000 0.000085, 0.578361 0.032453 0,09 0,090000 0.000122, 0.588215 0.034156 0.0 9.100000 0.000167 0.598059 0.035917 On 0.110000 0,000222 0,607892 0.037737 Oz 0.119999, 0.000288 617714 0,039617 O43, 0.129999 0,000366 0.627523, 0,041557 ora 9.139999 9,000457 0.637321 0.043560 ONS, 0.149998 6.000862 0.647105 0.045625 O16 0.159997 0,000683 0.656876 0047754 O17 0.469990, 0,000819 0.666633 0.049947 018 0.179995, 0.000972, 0.670374 0,052206 019 0.189994 0,001143 0.686100 9.054530 0.20 0.199992 9.001333, 0.695810 0.086922 ot 0.209990 0.001544 0.708503, 9.059382 9.22 0.219987, 0.001775 0.715178. 0.061910 0.23, 0.229984 9.002028 0.724834 0.064508 O24 0.239980 9.002304 0.734472. 0.067176 0.25 0.249976 0.002604 0.744089 0.069916 0.26 0.259970 0.002929, 0.753686 0.072728 0.27 0.269964 9.003280 0.763260 0.075612 0,28 0.279957 0.003658 0772813, 0.078571 0.29 0.289949 0.004064 0,782342 0.081603 0.30 0.299939 0.008399, 0,791847 0.084711 031 0,309928 0.004964 0.801326 0.087895, 0.32 0.319916 0.005460 0.810780. 0.091135 0.33 0.329902 0.005988 0.820206 0,094493, 034 0.339886 0.006549. 0.829605, 0.097909 0,35 0.349869 0.007144 0.838974 0.101404 0,36 0.359849 0.007774 0.848314 9,104978 937 0.369827 0.00883 0.857622 0,108633, 0.38 0.379802 0.009142. 0.866898 0,112368 0,39 0.389775, 0,009882 0876141 On t6ias 0,40 0.399737 9.010662 0.885349 0.120084 O41 0,409710 001481 0.894522 0.128066 0.42 0,419673 0.012341 0.903659 0.128130 0,43, 0.429633 0.013324 0.912758 0.132279 oad 0.439588 0.014188, 0.921818 0.136513 O45, 0.449539 0.016176 0.930837 0.140831 046 0.459485 “0,016210 0.939815 0.145235 of? 0.469427 0.017289 0.948750, 0.149724 0.48 0,479363 oosala 0.951642 0.154300 089 0.449293 0.019588 099 0.966488 0.158964 0.50 0.499219 0.020810 1,00 0.975288 0.163714 48 Thi du ; mot dudng cong tron cé ban kinh 125m, chiéu dai dudng cong chuyén tiép tinh duge la 80m, thong 86 : A = VR.L, = VIZ5X 80 = 100m. Toa 6 diém cui cha dvang cong chuy€n tiép s = L, = 80m, s/A = 80/100 = 0,80, tuong ting véi tri nay & oft 2 va 3 ta cd x JA = 0,791847 va yA = 0,084711 do 46 toa db diém cubi la : Xo = 0,791847.100 = 79,18. Yo = 0,084711.100 = 8,47, Céch cdm dudng cong chuyén tiép : Vige chm dudng cong chuyén tiép duge thyc ‘ hién theo cdc trinh ty nh sau : 1. Tinh toan céc yéu t6 co ban cha dudng cong trén theo a (géc kep & dinh) va R (ban kinh). Céc y6u t6 cg ban la T (tidp tuy€n cla dutmg eong) va D (chiéu dai dubng cong oo ban) : T = Rigla/2) (3-22) D=Ra (8-23) ‘chi y 14 a tinh theo radian, 2. Chon chigu dai duong cong chuyén tiép theo (3-18), xéc dinh thong 86 duong cong A = VRL. Tay theo diéu ki¢n dja hinh, thong s6 A cd thé My Ién hon tinh toén dé lam tuyén thém mém mai, phi hop dja hinh, cai thign di¢u kign tam li cia Iai xe. ‘ 3. Tinh géc kep gitta dudng thing va tiép tuyén 8 diém cudi du’ng cong chuyén tip g, = LW2R, kim tra diéu kign a > 2py, Néu khong théa man diéu kign nay thi phai thm each effu. tao laf. 4. Xée dink cdc toa dé cia diém cu6i dutng cong chuyén tisp X, va Y, theo bang 3-4. 5. Xée dinh cée chuySn dich p va t (hink 8-11) : p = ¥,~ RL - cosps) B24) t = Xp ~ Reing, = Ly/2 (8-25) trong hgp p > R/100 phai cfu tgo lal. A 5 1 r—4 nah 3-9. Duding cong chuyén tip Mint 3-10. Cf tg0 dudng cong dong clothaide “euyén tid dang clothoide 4-DOTOT 49 6. Xée dinh diém b4t dau va két thie cha dudng cong chuyén tiép qua tiép tuyén méi T) = t+T. T™,=D+T, (3-26) TC, = TDy + Dy + 2Ty trong dé : D, - 1A chiéu dai dung cong tron co ban ; Dy = Rua ~ 2p,) (8-27) 7. Xée dinh toa dO ctia cée diém trung gian cia dung cong chuyén tiép nbd bang 3-6, Cuéi cing 1a’edm cae diém cbn lai trén dudng cong tron co bin va dudng cong chuyén tigp tht hai dé ra khdi ‘audng cong. Cée duong cong chuyén tigp thay thé : Néu trong phuong trinh doc eye, gian hoa, coi-s = a, véi a la day truong cung, ta sé duge phyong trinh dutng tong lemniscate Bernouilli cé phuong trinh dudi dang doc eve : (p= 8Csin2w (3-28) Néu trong phuong trinh doc eye, gidn o = hda coi s = x, hoanh dO, ta sé eé phuong trinh parabol bate 3 : Lo x Minh 3-11. Cée dung cong y eal (3-29) chyydn tigp don gidn, Phuong trinh parabol bae 3 thutmg ding trong dudng sdt, ed dae diém 1a don gian. Phuong trinh lemniscate sau khi ban kinh cong dat cuc tiu lai tang dan cé thé ding trong cfc nit gido thong khae mute. Cé thé van dung céc dang gin héa nay khi gic p, < 24° (hinh 3-11). . ‘Tit duong cong co ban ed ban kink R od thé lam dudng cong chuyén tiép bang cach ghép nhiéu cung tron od bin kinh 2R ; 4B v.v... Hink thdc nay thutng van dung lam dung cong ré phai trong dudng thanh phé. Duong cong chuyén tip ham xe: ‘Trong cdc duéng cong co bin kinh nhd, trong nut giao thong, xe khi vao dutng cong thutng cé xu huéng gidm t6o dd, céc tink todn cé khic voi phugng phap Hinh 3-12. Dudng cong chuyén tip vita trinh bay. aghép nhigu cung tron. 50 as Tren dudng thing, xe chay véi van 160 von t6c 40 tren duding cong la v,. Gia thigt ving trén chiéu dai cha du’ng cong chuyén tigp 1, xe gidm te d6 déu theo mot gia t6e Am c6 djnh a, Ta od thé viét = assy (8-80) t= 1a thoi gian xe chay tren dung cong chuyén tigp, e6 thé tinh duge = aL tay (8-31) : veiw > Dods: ae (8-82) aL "fir gia tée a ta ed thé viet biéu thitc thé hién t6c do xe chay tai mot diém each dau duong cong, diém nay o6 cy li s va bén kink cong f = vale — das (8-88) Gia t6c li tm thay déi theo chiéu dai s ed quy lust tuyén tinh vol do tang I nén cf thé viét : 2 L{vy — ¥p) % yp = eo z= Ga lt=—y (3-34) gia t6c di tinh duge theo (3-31), thay vio ta od + Ea V0 I 2RL (3-85) ‘Thay gid trl eda a theo (8-32) va I theo (3-86) vao (3-84) ta 66 bigu thde tin ban kinh cong tai mot diém bét ki trén duong cong chuyén Hep Avg — - hee (8-86) Yel\o~¥0) Trong (3-85) lei thay gid tri v vie tinh duge theo (3-33) vA a tinh duge theo (3-82) + 3-37) pang (3-3) Lay, 2anst Ki hiew & YoyrRey = =e? =x(n? -1)) (3-38) n- Yn? — x(n" - 1) Boe Chigu dai dutng cong chuyén tigp duge tinh theo : L= a (3-39) 51 .c6 dinh ludn luén huéng tam, cin bénh Néu tinh bang km/h L (3-40) Gia tée a co thé lay khi ham xe dé vao dudng cong : a = 0,8 = 1,5 m/s”, khi tang tée cho xe ra khéi dudng cong: a = 0,6 + 1,2 mis”. 3.8. MG RONG PHAN XE CHAY TREN DUONG CONG Khi xe chay tren dutng cong, truc sau true hgp voi true xe mét gée (hinh 3-19) nén xe yéu cdu mét chiéu rong Ién hon trén dung thang, DO md rong cba mot lan xe 6), thi du lan xe ngoai co thé xAc inh theo hé thife lugng vong tron : inh 3-13. $0 d6 tink toin 4 md rong tren dung hai lan xe 2 e= B o (@-41) “trong dé: R - ban kinh dung cong ; L - chiéu dai tinh tir truc sau cia xe tai gidm xe ‘ding truée, Cong thite (3-40) méi chi xét 161 mat hinh hoo, 46 tink ti do sing ngang cia xe khi chuyén déng ta phai bé xung thém mot bidu thie higu chinh : L? | 0,05v so. =oRt oR . (8-42) Dg md rong cds phéin xe chay e5 2 lan xe g6m c6 e1 vA e2 cd the tinh gain ding : L Olv . Beete=g tr (8-43) Dé tham khdo, xin gidi thiéu quan diém cla AASHTO cho dudng co nhiéu lan xe: B= nm - YR? Ly + a (8-44) hay dang don gidn cia quy trink Php = E = 50R (8-45) sai s6 gitta cde phiong phap c6 thé chép nhan duge. 52 qren cde dudng od xe kéo mode, dj mé rong 06 thé tinh toan duge theo cée phuong phap Rinh hoe ma doe gid hoge TA ty SUy hoac 14 tham Khao cdc tai Liew Khéc khong khé tim. ‘Dri s8 49 md rong tinh duge theo cée dong thie vita trinh béy duge lam tron t6i hoi 36 cia 10cm, Ngudi dc efin so sinh v6i ose tr) trong quy triah TCVN~4054-85, bang 3-8. Voi ding ceo t6e, ede ban kinh cons nam cé tri 86 Ién nén ao md rong khong nbiéu va nim trong dien tich phdn mat duong mé rong thudng xuyén nen khong c6 quy dinh riéng vé 40 md rong: : Bang 3-8 , De mé rong phn xe chay hai lan xe trong dutong cong trén binh d6 (Don vi tinh bang mét) Khoing Bin kinh during cong trén Diab dB trong phase rh cfich ti trrtng| tryc sau A | A hop | ca xe | 250-200) <200+159 €150-100 <100+74] <70-+5tf <50+ 39<30425 <25~ (3-46) 3.10. BAO DAM TAM NHIN TREN DUONG CONG CO BAN KiNH NHO Trén dutng cong cd bén kinh ahd, nhiéu trudng hop cd chuéng ngai vat nim phia bung dung cong gay trd ngai cho tém nhin nhu méi taluy, cay oi tran dong ngoai thanh ph, hoac nhu nha cia, oft dén, kidt, bién quang cdo trong dudng thanh phO. Khi kiém tra, gia thiét mat ngudi Idi dat céch mép trong phdn xo chay 1,6m, trén mot dé cao 1a 1,20m (theo quy trinh Viet Nam, Phdp) la 1,07 m (theo quy trinh My), Theo quy dao adi trén, ding thuéc dai do trén binh dé céc chiéu dai tém nhin S;, vé dudng bao véi ede tia nhin trén ta duge trudng-nhin yéu cu vA xée dinh duge Z chiéu rong cén théo dd cde chuOng ngai vat, (hinh 3-16) Cong cé thé xéc dinh mién dé bé chuéng ngai vat bang phuong phép tinh todn hink hoc. Co 2 trudng hgp cd thé xay ra : 1, Khi chiéu dai t4m nhin S; nhé hon chiéu dai dudng cong K (hinh 3-17). Khoang da bé Z duge tink : Z=R. (1 - cosh) 47) trong dé: 8 = SYR (radian) Ja gée nhin chidu dai t4m nhin. 2. Khi chiéu dai tém nhin $, lén hon chiéy dai dutng cong K (hinh 3-18), Khi ds khoang do bé g6m cs 2 phin : Z = Z, + Z,, trong dé : Z=aR.(1 ~ cos 5) 54 2, = 36 ~ K).sin§ do dé Z=eR.(1 - cosS +4, - sing (8-48) 2) 720 2 « Hinb 3-15. Sy k&t hop gids 2 dvéing cong, a= 2 duding cong khong cb si€u cae + e~ 2 dung cong tréi chigu. 1b ~ 2 dung cong cing chiéu 6 site €20 + a“ wy oh ~~ §Minh 2-17, Xéc dinh ving dB b+ Hinh 3-18, Xac dioh ving dd bd hl $1 > K. bhi Si < K 55 rong pham vi Z va trén 1,20m phai do bé cdc chuéng ngai vat nhu nha cia cay e6i, dét dé. Nhung dé dé phdng cay cb ed thé moe len che khufit t4m nhin, nén phai dé thép hon 0,50m hoae do bé ngang voi mat dudng nhw trugng hop hinh 3-19 56 lai SSS G h 3-19. Vang 2 phii d6 bi don ely ; b - dio dt 3 taluy CHUONG 4 tHiET KE MAT GAT DOC VA MAT CAT NGANG 4.1, XAC DINH BO DOC DOC CUA DUONG Prong chutong 2, ching ta da dé cap dén van dé déc doc téi da xe cé thé chay déu vdi téc dé can bang you cfu. Van dé nhet vay 1A méi chi xét vé mat sie kéo, tic IA vé mat cd.hoc. Trén thuc té ngudi ki su luon gap mau thudn gitta hai yéu cu, Jam cho khéi lugng dio dip ft nhat dé cd gid thanh x4y dung nhé nhat va phai lam cho xe chay thuAn Igi, gid thanh van tai va day tu bao dudng nhé nbat. BAi todn kink té ki thudt nay khong don gidn chit nao vi dong xe phitc tap, cd tinh nang ki thuat va mie dé chit tai khde nhau, Nhiéu vén dé xde dinh rit kho khan nhv t6e dd xe chay, muc do tiéu hao nhién ligu, chi phi van tai, chi phi duy tu khai thée v.v... Tuy vay trén nguyén tac, cd thé higu cach lua chon dd déc doc es Ii nbit sau : D9 déc doc e6 anh hung nit phiéu dén gid thanh xAy dung, chd yéu la qua khoi Iwgng dao dp. DO d6c doc duge ap dung cang lén thi chiéu dai tuyén duting tren ving di va ving nai cang ngan, khéi Iwong Gao dap cing nhéd din téi gia thank dau tu xay dyng cang thép. Nguge lai, khi do déc doc cang Jon thi xe chay cang lau, t6e dé xe chay cang thép, tieu hao nhién lieu cing - lén, hao mon sim Idp for boa bm cang nbiéu, tee lA gid . Sta hn cal cng ce, th 880 gmt se gn 0 2 Phai ke them 1A khi do Sida et phi x gog wan dan «iy = Be 16 al 60 lan thi anat dung Ghi so 1 = phan int xe ; 2 ~ phung An dong xe 57 nhanh hao mdn, do iép xe bao mdn va do ntée mua bao mn, ranh doc mau hu héng hon, duy tu bao dung cing khé khin hon. Tite 14 déc doc lén thi chi phi Khai thée van doanh tén kém hon, lugng xe cdng nhiéu thi chi phi mat nay cang tang. Dudng biéu dién gid thanh xay dung va duong biéu dién chi phi van doanb duge biéu dién trén bigu 46 trong hinh 4-1. TOng 2 chi phi nay 1a chi phi xty dung van doanh, 6 gid tri t6i thiéu ing véi do déc doc c6 Igi i, Dat vain dé cong tren dja hinh nay, néu yéu ciu xe chay lén hon, quy lat quan he "Do déc doc - gid “thanh xay dung’ vA quan hé "Do déc doc ~ chi phi van doanh" vin cé dang abu _ vay nhung gid xay dung cao hon va chi phi van doanh cao hon vi s6 xo tang Ién + va yéu cfu bao duong cing ldn lén thi chang ta cing cd duge mat 46 dée doc of ‘Joi nhung gid tri nhé hon so v6i truéng hop vita ké (hinh 4-1). Nhu vay co thé ket lugn J tren mot dja hinh nbGt dink, s6 tn tai mot 46 dée doc od Igi nhat, do doc nay tay thudc dia hinh va tay thuge rét nhiéu vao yéu céu xe chay. Nguyén téc 1A nhu vay nhung viée xéc dink i,,, khong phai la dé lam, va khong phai I bao gi cing lam duge. Vi vay, méi nue, can ed vac dia hink phé bién trén dat née minh, can cit vio dong xe cba nude minh, .vao kha nang va gid thanh xay dung, duy tu bao duéng trong binh nhiéu nam, téng két c4c kinh nghiém va dua ra trong quy trink nhitng quy dinh vé do aéc doe Ién nhat. Bang 4-1 gidi thigu dg dée doe lon nhét tity theo ofp hang dudng (uc 1A yeu edu xe of) theo tigu chudin Vigt Nam ‘TCVN 4054 : 1998 va TCVN 5729 : 1997. Bang 4-1 Quy dinh vé dQ déc doe ti da theo tiéu chun Vigt Nam (Don vj tink bing %) ‘T6e 8 tinh tofn 0 «” a 80 100 0 fmf 7 (dung O18) “| Doe ten ® 8 {S(iingeso is] 6 ; ‘ Dee sisng - - é 6 35 5s Chi § + Quy dinh de mudng 4p dyng rieng cho dung cao t6e Day la d@ déc doc cé thé st dung trong trudng hop khd khan nhat ; trong mdi trutng hyp kha di, nhét 18 khi dia hinh cho phép, ngudi ki su phai luén tim cach gidm d d6c doc 4p dung, tao diéu kign thuan Iyi va an todn cho xe chay vA mé ra hiuéng dé dang cho cong vige nang e&p dudng sau nay. De déc nén ding khong nén vigt qué 3% dé nang cao chét lugng van tai. Mat khde, trong truéng hop qué khé khan, sau khi co lap lun ching kinh té ki thuat d4y di thi od thé dé nghi nang déc doc t6i da them 1%. Xe khong c6 dong eo chi vugt duge do déc duéi 2,5%. Tran cae dutng gén khu vue dan cu phai cha ¥ vdn dé nay, tig chufin Vigt Nam khuyén d6i voi duing qua khu dan cu nén ding 40 déc nhd hon 3%, Néu dong xe trén duong thiét k6 c6 nhiéu xe kéo mode thi phai cn ctt vao tai trong cling nbu #6 mode kéo theo phé bign dé kidm tra Iai do dée doc. Tron dudng 58 BS chuyén dung va dung tam, vige Iva chon déc doe cam eit vB tinh todn site kéo va Sve bam. Trén dung ¢6 mhiéu xe tai, do t6c do xe tai cin tro xe com Tae dé cf lam thém lan phu leo déc. Vi tinh chét thudn nhst cia dong xe nén guy tinh abiéu nue 06 do d6e doc lon hon so véi quy trinh nuéc ta. Vi dy trén mién nal, theo duy trinh Mi cd thé dimg t6i do déc 12 - 16%, (bang 4-2). ‘Prong dudng dao, dé trémh cho rinh doe khong phai dio qué sau, 1am tang kh6i luong d& va dé dam bao an toan cho xe, déc doe khong nhd du6i 0,5%. . Bang 4-2 D6 déc dge lén nhat theo quy trinh My (AASHTO) Tie dQ thidt kE (keih) 16 32 48 64 coy 96 112 ‘Vang dbng bing: a - - 1 7 6 3 - ® 8 8 7 7 - : : @ - 7 7 7 6 5 4 @ - 9 3 9 1 6 5 @ - - 8 1 6 5 - © - - - - 4 3 3 Ving Bi o - u ry ° 8 ‘ - Q 2 n 10 9 - - - G) - 10 9 8 1 6 3 “ - 2 u 0 8 1 6 ® - - ° 8 7 6 - (6) - = - = s 4 4 Vang mii o 6 a4 2 19 - - @ 18 16 i n - - - @) ~ 2 0 10 9 8 “ @ - 1a 2 2 © 9 7 “) - - u 10 9 a - @ - - - - ‘ 6 5 Chit thich': (2) ~ ph6 va dudng dia phuong ; (2) ~ uiing du lich: (3) - dvdng din 19 5 (4) ~ ‘duong ‘chin Khu ede trong thdah ph6 : (5) ~ didng true chink thanh phd ; (6) ~ duldng cao v6 trong va ngoai thanh phd. Vé chifu dai d60, khi dée 16n khong nén kéo dai vi khi len dée may phai lam vige qué site, d& hao mon va khi xubng de khong on toan. D6e cing én thi chiéu Wa dtc ti da cang phai ngfin. Theo nghien cfu cin gide et V.V. Xilianov, chiéu dai lén whét eta déc khong vot qué ede tx} sb ghi trong bang 4-3. 59 Bang 4-3 Chiéu dai doan déc lén nhat (m) BQ de Go 20 | 30 | 40 | 50} 60 | 7 | 80 | 90 | 100 Ving di - - 1509} 1200 | 700 | soo | 400 | 380 | 300 Ving adi va dong bing | 2000 | 1200 | Goo | 400 300 | 250 | 200 | 150 | aso Co nhiéu nuée quy dink khi len déc dai, phy cho xe tai leo déc. dinh 1a chiéu dai dée lén xe tdi cin tré xe con thi phai Jam lan Quy trinh cia bang Whasington (My) nam 1998, quy nat khong lam xe tai gidm t6e 25 km/h. Do &6 di dén quy din : Dée doc % 2 3 4 5 6 7 “| Chitu di dde gi6i han, m > Bang California - 050 a5 350 300 250 ~ Bang Whasington - 600 450, 330 280 170 Gap truéng hop déc dai phai chem bing cée doan nghi cd 40 dée nhd hon 2,5%, chiéu dai khong nhé hon 50m nhung di dai dé cham cae dung tang cia dutng cong ding. Tiéu chudn Viet Nam quy dinh : khi chiéu dai déc In han cde tri 3S ghi trong bang 4-4 phai cd cdc doan nghi. Cae doan nghi nén két hop lam ché -tranh xe cho duong co mot lan xe. Trén dugng nui hiém tro, tai cic ché d&e dai nén lam ede duting ctu nan, o6 dée nhd hose déc nguoc, 8 cubi lan d8 cae dong cat 42 khi gap nguy hiém nhu khi hong phanh xe od thé ré vao, Bang 4-4 Chiéu dai lén nhat cia dée doc (TCVN 4054 : 1998 va TCVN 5729 ; 1997) Won vi tinh bang mét) Te 09 tha cosn kmh Dae doe % 20 40 60 80 100 120 2 = ~ - > = 1500 3 - - - - 1000 800 4 - 1500 1000 900 800 600 8 1200 1000 800 700 600 - 6 1000 800 600 500 ~ - 7 800 600 400 - - - 8 600 400 - - - - 8 400 - - - - - 60 Mat khde tigu chun cing quy dinh chiéu dai t6i thiéu cia mot doan déc doc. Mot mat phai di dai dé b6 tri cic dudng tang nhung mat khac khong qué ngén dé xe phai déi dée luon. Chiéu dai déc khOng nhé qué cac quy dink trong bang 4-5. Bang 4-5 Chiéu dai t6i thiéu cde doan déc doc (on vj tinh bing mét) . 4 ‘Tée dd efnh tain kmjh 20 40 60 30 100 120 ‘Trdg hop wm mit oo 100 150 200 250 300 ‘Trutdng hep dudng edi (90 #0 70 100 150 - - 4.2. CHEET GIAM DO DOC DOC TRONG DUONG CONG CO BAN KINH NHO Trén dudng cong nam cé bin kinh nhé, do déc thyc té sé tang len vi : - Tren dudng cong 06 bin kinh nhd, phai bd trf siéu cao, tng hinh hoc eta déc siéu cao va déc doc s6 lon hon dQ déc dy dink dp dung. - Chién dai & bung dvong cong ngfin hon @ tim dudng cong nén dée doc & mép trong I6n hon déc doc & tim duong. Nhu da phan tich vé sie bam, sc bam toan thé phai phan ra, phén ste bam ge chi chiém khodng 0,60 - 0,70 stic bém toan thé vi vay trong dudng cong nam 6 bin kinh nhd d6c doc khong thé ding tri ti da ma phdi chiét giam. Luong chiét gidm tay theo bén kinh cong ndm, duge quy trink quy djnh, ghi trong bang 4-6. : Bang 4-6 Do chiét gidm d&c doc trong dong cong nim cé bén kink nhd (thee TCVN 4054 : 1998) Bém kfnb ¢ cong (m) 50 = 35 35 +30 30 + 25, 25 + 20 <20 ‘DG die doc chit plim %o 10 1s 2 25 30 Nhu vay cde duang cong eé bin kinh nhd hon 60m ditge ding do a6c bang dée doc t6i da trit di tri 86 chiét gidm ghi trong bang trén, ‘Trong dutng cong con rén (sé ndi ki 4 céc thp sau) vé ban kinh cong quay du xe phd nén déc doc trong cée doan chém phai han ché (bing 4-7). 61 Bang 4-7 Céc chi tisu ki thuat ché quay d&u xe & dutng cong con rin ‘Téc 46 tinh tofin kmjh Cée chi tu ki thagt 80 60 40 va 20 Téc 4 tinh toan chd quay dfs, m 30, 25 20 Ban kinh cong nim ti thiu, m ao 2 Is DO dé sidu ca0 % 6 6 6 Dg mé rong phan xe chay hai lan xe, 25 28 2s DSc doc lon nbilt % 35 40 45 DO chem 161 thidu 2 du dudng cong, m 200 150, 106, 4.8, LUA CHQN BAN KiINH DUONG CONG DUNG DE litn két céc déc doc trén mat cht doc, ngudi ta phai ding cdc dudng cong ‘ding dé xe chay diéu hde, thufn Igi, bao dam tém nhia ban ngay va ban dém, dam bao han ché Ic xung kich, Ive li tm theo chiéu ditng. Ln lugt phan tich theo céc quan dim trén, ching ta 86 cé cde co sé lya chon ban kinh dutng cong diing 16i va 16m. * ~ Béo ddm tam nhin ban ngay tren dung cong dung Ii ; Tron gée giao 16i, tam nhin khong dam bao, do dé phai lam dudng . cong diing 16i, (hinh 4-2). Goi di - chiéu cao cia mét ngudi Iai xe tren mat duong ; dz - chiéu cao cia chuGng ngei vat phai nhin thay ; L - chiéu dai phai nhin thay va R la ban kinh dudng cong ding fin b6 tri. Theo hinh vé,. L = h + Iz va h cing nhu Iz Ifin lugt tinh duge theo hé thie lugng vong tron : Y= 2R4, do ds 1, = VER a Hinh 4-2. So 44 bao dam tam nhin ‘Tuong ty nhy vay, d6i v6i lz, ta cong cd: ban nghy tren dudng cong ding, ¥ = 2Rad, val, = V2-R-d, Chiéu dai nhin duge trén dudng tron ban kinh R la : L = ¥2R (Wd, + Vaz) tit dé suy ra cOng thc dé xéc dinh R : we = —C~a( @-)) 2a +a)? 62 “ag oo ‘Trong trang hop ngvai Idi phai nhin thay chuéng ngai vat 6 dinh, thi L = 8, ta cd: net 2d, +VE Nhae lai 1a tiéu chudn Viet Nam, Phép, Lién XO cé ldy dy = 1,20m, AASHTO lay bang 1,07m, Theo tiéu chudn Viet Nam dz = 0,10m (chuéng ngai vat trén mat duvng). Cée ntiée khée cho d, = 0,15m. Vi vay c6 thé viet Igi (4-2) theo quy trinh viet Nam : mm (4-2) : R=37 @ 4-8) * Can theo ede quy trinh khée viét don gian 1a : R = 0,2687 (m) (4-4) ‘Trudag hop gap chudng ngei vat di dong nh 1A mOt chiée xe nguoe chiéu thi d, lA chiéu cao mui xe ; 48 e6 mot dy trit an toan ly d, la chiéu cao mét ngudi Idi ngéi trong xe con 1a 1,0m hay 1,20m tiy theo quy trinh. Lay d, = d,, thi chiéu dai L phai tinh 1a chiéu dai tim’ nhin theo so 46 2 va viet lai cOng thie (4-1) : si R a, (m) (4-6) Thyc ra két qua tinh toén 2 cdng thite (4-3) va (4-5) khong sai l@ch nhau va truding hop 2 xe chay trén ciing 1 lan it xdy ra va trén cfc dutng cong ding déc cao thudng phan lan ro rét. Dé thién vé mat an toan, nbiéu tiéu chudn dé nghj trudng hop nay phai dam bao tam nhin vugt xe S, va (4-5) duge viét lai: R= 01.8} fm) (4-6) Béo dam han ché lye li thm trén dung cong ditg tom : Tron dung ditng 161 van d& nay khong dat ra hung trén dong cong ding lom, lye li tam gia them vao tai trong, gay khé chiu cho hanh khéch va gay nén siéu tai cho ld xo cla xe. Ta phéi han ché gia t6c li tam, khong cho vugt qua céc gié trj cho phép ; theo tiga chudn Vigt Nam, b la gia te i tim khong vot qué 0,5 - 0,7 mis*. Viet bidw thie cia gia téc li tam ta co : ¥ ‘= =v; R b do dé R= vf, Viet téc dO theo thit nguyén km/h ta cd : R = V/65 (m) a-7) Béo dam tim nhin ban dém tren dudng cong ding lom ; V6 ban dém, pha den cia 6 t0 chidu trong dutmg cong diing lm mét chiéu dai nhd hon so véi trén duong bang. Goi hp Ia chiéu cao cita pha dén, véi xo con 1a 0,75 m. « la gée cha pha mé rong, ta od h0 thite gin ding : S}= 2R(h, + 8,sina) 63 Suy ra duge ban kinh t6i thiéu cia dung cong ding bm bdo dam tém nhin ban dém, (hinh 4-8) : St 2h, +S, sina) Vige van dung cde ban kink duang cong ding : Trong thiét ké tric doc, viée lua chon dudng cong dung 1a nhém tao diéu kien t6t cho xe chay vé phuong dign dong ive cling nhu vé phuong dién quang hoe, co hoe dé cho xe chay vdi tée do mong muén, va an toan. Mét yéu cau nia la dung cong ditng phai bam sat dja hinh, cing bam sat thl khong nhiing khdi heong cong trinh bét di, nhung cdn dam bao cho cong trinh én dinh [au dai. Trong nhiing trong hop khong tranh duce méi van dung céc gii han tinh toan theo cde cng thie vita trink bay hay cée tri sé quy dinh trong quy trinh tap hop trong bang 4-8. R, (m) (4-8) Sct dé bio dam tim hin ban dem ren dudng cong diing (6m. Bang 4-8 Ban kinh dutng cong ding téi thiéu (Theo tiéu chudn Viét Nam) ‘Tée 2) tinh toan km 20 40 o a0 100 120 Duttng tao te Ban ki dung cong dting I6i m6 mbit - - | 1300 | 3000 | «ooo | 2000 Bén kinh dung cong lim nhs wht. - = | 1000 | 2000 | 3000 | sooo Duding o10 + Bain hinh dung cong ding 16F ahs ht. 20 | 700 | 2500 | 4000 Ban kioh cudng cong la nhs hie. ms roo | 380 | tooo | 2000 Khi dudng ot6 co hai phiin xe chay riéng bidt, ed thé ap dung céc ban kinh dudng cong diing I6i 161 thidu cia dugng cao thé. 4.4, CAM DUONG CONG DUNG Phugng trink duong tron ed dang’x? = y(2R - y). DE gian hoa ngudi ta thudng tinh theo parabol bac 2, 06 dang : y= PR (4-9) Trong dé, trén he toa dO Descarte, y > tung 4 va x - honk d@ cia diém dang xét, R 1a ban kinh dudng cong ding (16i hoae lom), (hinh 4-4) Vi phan cia (4-9) cho ta : dy = 2xdx/2R, dO ren ling com sinh gfn ching ing phatsing trinh parabal bie 2 suy ra, ig = dy/dx = x/R (4-10) 64 "Tél day cho phép ta suy ra céc cong thie dé xéc dinh toa do céc diém tren duang cong diing 2 : xa = Rig an) Khoang cAch giita 2 digém A va B trén dudng cong ding = zap = ¥a~ Xp = Ria ip) (4-12) Cao do cla mot diém tinh tit gSc dudng cong = x RA : ee (4-18) “ Ghenh ich cao dO gitta 2 diém A vA B: ee ¥ yan = Ya~ yp = GGA ~ 14) Trink tu : Ngudi doc ed thé gg suy ra phuong phép thich hyp trong ting trutng hop dé cém dudng cong ditng. Chting t6i giéi thieu truémg hep hay gip la cho 2 diém A va B, tai dé ta d& Dist Gay Yay ia) vA Gt Yas ip) va bin kinh cong ding R, cong vite tin hank nhu sau : 1 | a (hinh 4-5) an Ey 1. Xe dinh diém d6i dé C : Minh 4-5. Sd dé xéc dinh toa 40 Yo = Ya t hig 5 ‘dung dé trén dudng cong ding. Yo = Yo * Gag ~ Dig = yn My + Oey 7 Hq - Day i Ya ~¥a 7 @e— tala 1, ~ ty Xo ex tl Yo = Ya t hig (4-15) 2. Xée dinh cic diém bit déu (TD) va két thc (TC) cha dutmg cong ditng ; chiéu dai tisp tuyén : T = Ri, - ig? Diém (TD : iém (TD) e6 ta 4 xp =%c-T (4-16) yp = ¥c~ la T Didi TC) co do: im (TC) 06 tee 0 ape = xe+T 4-17) Yee = Yc + ip-T s-bOTOr 65 B. Xéc dink diém g6c cla dung cong ating E, tai dé do déc doc bang khong XTD-E = Yro-e = RB Xe 7 Xrp = iaR K "2 do dé diém gée cia dudng cong ding 6 toa do: xp = 3p tigR Ye = Yr tR. toa dQ nay eé thé kiém tra lai = 2 iA z xg = xe ~ ip R Ye =¥re~R- Sau khi da cd toa d cha diém géc dweng cong dig, ta cd thé xAc dink toa 49 céc diém irung gian theo cée cong thiic (4-12) va (4-13). Chi ¥ 1a cde cdng thite tu (4-15) dén (4-19) viét duéi dang dai 36, déc lén 1a (+) vA d6e xu6ng la (-), (hinh 4-6). ‘Tac gid chinb ly phyong php cAm tric tigp caa thay Nguyén Hao Hoa (phuong phap dan gidn hoa ofm dung cong ding © parabol ‘ti trai qua phai - Tuyén tap cdc cong trinh khoa hoc trutng Dai hoc Kay ayng - 1977). 66 Minh 4-6, So 66 chm duking cong ding. inh 467. So d6 sinh cao 30 cic diém trea dng cong ding. (4-18) (4-19) Phuong phap nay 06 thé ding dé tinh ti tréi qua phai hay ti phai qua trdi, xuét phat tit g6c toa dé 1A ce diém tiép dau TD (hode tiép cudi TC) mht sau: Bigt cao dé cia tidp déu Hyp cd thé tinh dugc cao do cia mot diém eich TD mot eu Til): 2 H, = Hyp + ih - 9R v6i ce quy ude + R lot mang dau (+) ; R lom mang dau (-) ; i, xudng déc mang ddu (-) len dée mang dau CH ; Khi tinh tit phai sang tréi : i Hy = Hye + bh — aR i, len d6o mang du (-) ; xung d6c mang déu (H) - Mién ed gid tr) eda 2 cong thie nay la: 1,105 (i, — 4)R] kai 2 d6e eting dau va 1, (0, AR) khi 2 afc khac dau. Day la cde not dung can ban, doc gid od thé tiét kigm rat nhiéu thot ginn bang céch sit dung cée phtin mém trong rét nhiéu chvong trnh ty dong hoa. © Lien X6 ca co ph bién phuong phép thist ké dutng cong ding bang thude méu, Thuée mdu lam bing vat ligu nhva trong suét, trén dd cd vé sfin cdc dutng cong ding 06 cfc ban kink khée nhau theo cfc #1 1e 1 : 10000 ; 1 : 6000 ; 1 : 2000 va 1 : 1000. Chiéu ding gap 10 In chiéu ngang. Khi thiét ké, ap thuée mau vao duéng den, chon duge duéng cong phi hop nbét. ‘Trong thiét ké, cOn e6 thé ding bing tinh dung cong ding lap sin cho ban Kdnh 10000m, trong dé cd cho céc tri s6' cla toa dd tinh theo toa d6 gd dudng cong va d0 déc doc. Tri s6 thufc IA cée tri 66 trong bang nhan voi R/10000. Cong vige tién hanh theo trinh ty di néu trén, phAi xéc dinh toa 46 diém g6c, sau 46 xde dinh toa dO cdc diém trung gian. Kich thude vi dd d6c trén dudng cong ddng cd bén kinh 10000m, (bang 4-9). 45. NGUYEN TAC CO BAN THIET KE MAT CAT DOC Xée dink cde diém khéng ché : Vige déu tidn phai lam trong thiét k6 trac doc la xde dinh cée diém khéng ché, dé 1A cfc’ diém duing dé nhat thiét phai qua 46, thi du diém giao voi dang sét, v6i dutng 6 6 c&p cao hon, diém déu tuyén, diém cudi tuyén viv. Céc didm khéng ché trén mat ct doe cing la nbiing diém néu khong bao dam duge 5 anh hudng dén tudi tho cong trink, Anh hudng dén chét long, phuong phap xy dyng nhv : cao d9 nén ditong dip bai sng, tren eOng, nén dudng chd bi ng’p nude, cao do kh6ng ch6, viée phai lam tudng chda v.v.. 67 Bang cim dung cong dig o6 R = 10.000 Bang 4-9 km hm 4, %e Lm hm 4, Ge hm hm 1, Goo @ 00 o 270 3.65, 2.0 540 14,59 34 5 0.9 0,05 2s 398 28 548 1486 a6 10 9.01 10 280 392 280 350 15,14 $5.1 ry 01 4s 288 4.06 285 355, 15.41 55,6 20 002 20 290 420 29.0 300 15,69 $61 25 0,03, 25 295 438 295 565 1597 566 30 004 30 300 450 300 570 16,26 Sh 35 0.06 3S 305 465 308 515, 16,55 516 40. 0.08 40 310 481 310 390 1683 58,1 45 0,10 4s 315 496 31s 585 173 58,6 50 50 320 5.12 320 50, 1742 59,1 35 58 ms 5.28 32,5 595, 172 | 396 60 60 330 545. 33.0 00 18,02 60, 65 65 335 561 BS 605, 38.32 606 70 19 340 578 340 610 18.62 out 15 15 us 595 MS 61s. 13.93 616 80 80 350 613, 35.0 620 1924 21 a5 85 358 630 355 25 1955 62.6 90 90 360 AB 36.0 630 19386 634 98 95 365 6.66 365 635, 20,18 636 100 100 310 6a 310 640 20,50 ol 108 105 315 103 38 645, 2082 646 10 10 380 12 380 450 21s 65,1 us 448 38s ma 385 6s. 21.47 65.6 120 120 390 761 39.0 660 21,80 66.1 125 2s 395 730 29.5 665 224 666 130 130 400 8.00 40.0 670 2247 om 135 135 405 820 405 675 7281 616 0 140 41D gal 410 680 235 68.2 145 45 ais 862 as 685, 23,49 7 150 150 420 882 42.0 690 23,83 69.2 155 153 425, 9094 425 695, 2418 6 160 160 30 925 30 700 253 02. 165 165 435 9,46 BS 705 24,88 70,7 10 1790 440 9,68 400 710 25,224 m2 175 5 as 9 AS ns 25.60 ng 1380 180 450 10,13 43,0 720 2595 m2 185 185 455 10,36 455 ns 2632 RI 190 19.0 460 10.88 46.0 0 26,68 Ba 195 195 465 10,82 465 35 208 Ba 200 20.0 410 ns 410 740 27.05 42 205 2,10 203 415 1129 475 m5 2742 747 210 2.20 21,0 480 153 480 750 219 752 2S 2,31 2s 435 nat BS 155 2851 737 220 242 20 490 1201 a 760 28,92 762 2s 253 25 495 1236 49,6 768 2931 169 230 2.64 230 500 3251 {#501 170 29,69 772 as 276 23S 505 12,76 50,6 15 30,08 nd 240 288 240 510 1301 sit 780 3047 782 m5 3,00 245 51s 13,27 516 785 30,86 787 250 33, 25,0 520 13,53 s2 790 31.25 79,2 255 325 258 525, 139 526 9s 31,65 197 260 338 260 5330 1405 53 800 32,04 303 265 353 265 535, 432 53.6 68 Cao d9 nén dung dép qua bai song phai tinh toén cho mép nén dung cao hon mic nude tinh todn, ed xét t6i mye nue dénh va chiéu cao sdng vé lén mai déc it nhat tren 0,50m. Cao do mép nén dung 6 ede doan dudng din vao cfu nhé va cOng phai cao hon cao dQ nuée tinh toda cd xét dén née dénh it nhét 18 0,50m. Theo quy trinh thiét ké dudng 6 t0 mit6c ta, cao dd nén dudng ddp & cfu nhd va cOng tinh theo con li c¢ tain sudt quy dinh nhu sau ; dudng cas t6c : 1% ; dudng 010 c&p 80 : 2% ; dudng cée ep : 4%. G nhing noi mang luéi duimg day, xe chay of thé ding dutng nay thay thé cho dudng kia thi d6i vol moi cdip dudng déu ding tan sudt 1%. Cao dQ t6i thiéu ca duéng thiet ke trén edu phai xét cA an toan cho théng thuyén va 0,50m cho cAy troi trong tring hop khong thong thuyén. Cao dO cia nén dudng trén cOng phai dim bio chiéu day dit d4p 3 tren t6i thiéu 14 0,50m dé tai trong phan bé rong trén cOng, Khi chiéu day do duong 1én hon 0,50m ; chénh cao gitta mat dung va dinh cong phai di dé bé tri 4o dung. Trong trudng hgp khong bao dam diéu kign nay, phai ha c6ng hogc phai b6 tri loai cOng chju lye true tiép nhit efng ban. ~ Cao do t6i thiéu cia mép nén dutmg phai cao hyn mite nude ngém tinh toan, - Thue nuée dong thutng xuyén d& dim bdo khu vyc hoat dong cia tai trong luon trong tinh trang Kho rdo. Cée tri 86 nay tinh todn theo ché dS thay nhiét nén dung hoae theo cdc quy dinh trong quy trinh duge tém tAt trong bang 4-10. Bang 4-10 Chiéu cao tit déy fo dutng téi mye nude ngiim tinh toén hoge t6i mat d&t ty nhién & khu vue dm w6t Chieu cao guy dink Losi ait ‘oo (Cat vis, cit nbd et pha sér nhe 05 (03) Ca bon, oft pha set ning. 07 4) Ct phan sét DOL, set pha cAt BOL 12-18 05) Sét pha cét, a6 pha eft ning, sét bea, sé bot 10 - 12 (0) Ghi chu : 1 ~ CA tri s6 trong bing 4-10 chus xét 161 diéa kien d§c bigt cia cfc khu wie vé Khi ht, 2 ~ Nude dong, tren mgt dBi hon 20. ngdy duge coi 1A mide dong thudng mayen, 3 Myc mude ngéim tink ton fi myc nude duge diéa tra vio mila mua 4 ~ TH 86 trong ngodc ld chiu cao tren mit d4t dm uSt-hode mye nue nga & han 20 gay, eh sO mobi du ngoge |i chiéu cao trén myc nude dong [au ngay ho&e muc nude ngém. 5 = Trudng hop khong thé thiéi KE vai chidu cao quy dint trong bing 4-10 thi phi lam t4ng cich mide hole ding cic bign phap a mye nude ngim. Chiés cao nén dung cao hon mye nude nym a6 dude fig thdp ‘ahd rank ngfon My 160 hon 25% so vat tri 86 ghi trong bing 4-10. Khi phai vugt qua duong 6 +6, thi cao do cla mat dudng trén cfu sau khi trit chiéw cao két cifu nhip, phai bdo dim tinh khong theo tieu chudn Vigt Nam 1a 4,5m, tren dudng cao tc IA 4,75m, theo tiéu chudn My la 5,20m. Nhung cé 2 teu chudn déu nen lay dy tri 12cm dé sau nay ed chiéu cao gia cS mat ditdng. 69 Céc yeu cau khi thidt ké mat edt doe : Trong céc yéu t6 hinh hoc, cd thé ndi dc doc cd Anh hudng lén nbét dén nhiéu chi tiéu khai thae co ban nbét cia dung nhu t6c dQ xe chay, thoi gian xe chay, nang luc théng xo, an toan xe chay, mic tiéu hao nhién ligu, gié thank van tai, ... = Vi vay, ddu ring d6e doc lan sé lam gitm khdi lugng xay dug, trong moi trugng hop phai tim moi cach dim bao cho tuy@n di déu, ding cdc a} d6c bé va It thay d6i do d6c. Chi trong nhitng frutng hop khong thé tranh duge méi ding cfc 89 d6c giGi han theo quy trinh. _ = Khi thi¢t k6 mat edt doc nén nh6 rang mat cét doc khong khi ndo lA mot y6u * t6 doc lap ma 1a mt thanh phéin cia mOt tuyén trong khong gian. Vi vay, phai dat mat e&t doc trong sy ph6i hgp voi binh dé va ndm trong dia hink cy thé. Myc tigu Ia trong khong gian co mot tuyén dudng hai hda voi khong gian vA hai hoa nOi b0 khong che ip tém nhin, khong gy nén nhiing ao gide od hei cho tam If ngudi Idi. Vin dé nay ching te sé quay lai cuéi giéo trinh. = Dam bdo duge che yeu efiu cha céc diém khong ché theo suét doc tuyén. = Thost nuée t6t cho nén dutng va cho khu ve 2 bén dudng. Dam bao cfc you cfu t6i thidu cho nén dudng ludn kho réo. Nén dudng d4p vé ché do thay nhitt thuan Igi hon nén dudng dao nhing déi véi cd hai loai déu khéng nén dao, dip qué cao vi qué sfu dé trénh vite phai xy dung eéc cOng trinh ch6ng ds. = Trong thiét ké, thudng day ranh cig mOt dd dée véi tim dubng. Vi vay khi d9 d6c dgc Ién thi cdn phi nghi t6i sy On dinh cde day ranh ; khi cin thiét day tanh doe phai lam cée bie nude, déc nuéc é8 tranh bj bao man. Dé long ranh khong bi bOi lang, déc doc 16i thiéu cha day ranh khong nhé hon 05%. Trusng hop c4 biét, trong ving déng bang, dQ déc t6i thiu nay cho phép la 0,8%, Chiéu stu coa ranh trung binh 1a 0,40m, trong nhung trudng hyp déc doc cia tuy6n rét nhe thi cang xa phan thiy, déy ranh cing xa mép nén dudng, trong diéu kién binh thutng khong duge vugt qué 0,60m. = Khi thigt k6 dong dd cin cha y dén diéu kign thi cong. V6i cdc duéng quan trong thi thi céng phén Ién bing co gidl, mat cht doc co déi déc I&t nhat sé khong thuan lgi cho thi cOng, cho bao dung va cho cA van hanh. — Vé nguyén tc, mat eft doc trén dudng va trén cfu Ong 1A khong e6 gi phan bigt nhung cing cfm cha ¥ : @ néu mét c&u lam bang gO lat, phai gidm déc : lat gS ngang thi d6c doc khéng vugt qué 3%, n€u lat g6 doc, 1a 2%. @ 40 déc lén cu, néu od xe thé so thi khong déc qué 2,5%. Hinh 4-8 Phuang phap di duing 0 1 = di tao; 2 - di ct 70 Su hoa hep voi dia hink : Ching ta thudng ap dung 2 phyong phap di duong 46 cla mat cét doc : phuong phép di bao va phuong phap di oft. Phuong phap duiing bao IA dutng dé di song song voi mat dat ty nhién, Theo kigu may thi it Ihot lugng, cong trinh dé 8n dink. Phuong ph4p nay thudng ding trén ving d6ng bang, tranh thi ding @ ving d6i, van dung duge no thi phan lon Ja it thay d@i canh quan, khong phd vd can bang tu nhién eda noi dat tuyén. Phuong phép di nay rit kho ap dung cho dudng ep cao vi yeu edu van doanh khong cho phép ta duge d6i d6c lién tiép. Phuong phap dung edt 1A dudng dé di c&t dia hinh tao thanh nhing ché dao , dp xen ke. Phuong phap nay thuong ép dung 6 ving dia hinh hiém trd, tieng véi dung ep cao thi hdu nhw phai van dung trén cd cdc dia hinh tuong doi dé. Mat cat doc di theo phiong phap nay thutng gay nén dao stu dép eao, yéu cfu ede cong trinh chong dd. Khi thiét ké nén suy nghl dén su cin bing gia khéi lueng dao va dap dat dé tan dung van chuy&n doc, lay dat nén dao dé sang nén dap. 4.8. PHUONG PHAP LAP pd TH] TOC DO XE CHAY VA THOI GIAN XE CHAY . Téc do xe chay va thdi gian xe chay IA 2 chi tiéu rat quan trong ndi len chat lugng sit dung cia mot tuyén duong. Tée dO va thdi gian xe chay cang cho phép ta xde dinh céc chi phi van tai la chi tieu quan trong dé lm bai toén so sanh kink té Ki thuat khi chon phugng dn. Voi cée co quan, xf nghiép van tdi, day IA tai lieu 48 lap‘ hoach chay xe, t6 chite giao thong... D6 th t6e dg xe chay thutng duye vé tric ti’p trén mat edt doo, true hoanh 1a “ chiéu dai tuy€n tring véi tryc daf cia mat c&t doc vA ed cing ti 1¢, truc dung la t6c dQ xe thutng vé voi ti 16 lem = 5 + 10 kmih. D6 thi t6c do xe chay do tinh phic tap cia né thudng chl ve cho ede logi xe con vi xe tai dai dién, thutng Ja loai phé bién nhét chey trén dutng. Dé thi duge vé cho ca 2 hudng, hudng di va huéng vé ota tuyén. ‘Trinh ty lap d6 thj co thé tin hanh niu sau : 4.6.1. Xée dink tée dQ xe chay can bing Vé phuong di¢n dong lve, phan tuytn thanh cée doan twong d6l déng nhét vé stic cdn ; cling loai mat dutng, cing do déc doc... Sau dé theo nguyén tde tinh toén stie kéo (chuong 2) dé xée dinh téc do can bang timg doan. 46.2. Xée dinh cde téc dé han ché 8 cfc diém sau @) Noi cé dudng cong c6 bin kink nhé. Suy ra tit (3-5) Vue = VI2T.R- GF in) (4-20) Vic 1 tée dé xe chay han ché trong dudng cong (km/h), ede kl higu khéc nhu chuong 8. Vi bén kinh nhé nén cd thé Ap dung p = 0,15 VA ingx = 0,06, ta viét lei : Vic = 5,16VR. (4-21) n b) Tai cde noi ec thm nhin han ché trén duong cong ding Idi. Tu R tinh duce S, = 2VR, tit do lai tinh ngugc ra Vye- ¢) Tai ede noi ed dudng cong ding 16m ; suy ti (4-7) Vac = 2-550 Ri5mn (4-22) €) Tai cde nol ec 9 déc doc In, theo dé nghi cia AE. Benski (bang 4-11) vi Vi do an toan. Bang 4-11 T6c do han ché khi xe chay xu6ng dée DO dd fm O11 0,09 0,07 0,06 005 0.04 Vee emi 20 + 25 “0 es 80 100 20 fe) Theo chit lugng mat dudng : Trong trigng hop thist ké mdi hoge khong cd digu kién khdo sét truc tidp trén dutng, c6 thé ding 46 nghj cia D6 BA Chuong (1961), mat dvang cdp thép vA qué do Vj, = 40 Amih, mat dung qua 46 t6t va mat dudng trang nhua V,, = 60 km/h, mat dung cfp cao don gidn va be tong lép ghép Vie = 80 Amik, mat dudng cp cao chi yéu : khong han ché. f) Qua cfu nhé va céng, khéng han ché tée 49, Qua edu trung vA én, tiy theo trinh ¢o trang bj an todn cia céu ma quyét dinh. g) Qua khu dan eu Vie = 35 km/h (theo quy dinh cia Vigt Nam). ‘Theo quy dink nhiéu nuéc, t6e dQ cho phép xe chay trong thank phé 1 60 km/h, theo quy dinh ctia Ph&p 1a 50 km/h. h) Qua cée nat giao thong thi tiy Iuéng : lung di thang, ré phai, ré tral va tly cae t8 chie giao thong trong mit : cling mic, vong xuyén, diéu khiém den, khéc mie ma chon t6e do han ché nhung khdng qué 0,80 t6c dQ thiét ke. 4.6.3. N6i céo téc do khéc nhau bling cde dudng ting, gidm téc va hom xe C6 2 trvtng hop : a) Do yeu cdu v® an totn, tic la khi gap cfc trugng hap noi trong diéu 4.6.2, xe pbai him theo doan him xe : vi-V¥} eA + i) b) Do yeu cdu v2 size kéo, thuidng la khi thay déi déc doc xe phai thay déi te do tren mot quang ting gidm téc S,, S, =k (mm) (4-28) (4-24) Viet theo biéu thitc thé hai cia (4-24) c¢ ngbla la ta phan su chénh Iéch tc do ra nhiéu phan t6 r6i téng hop dén Iai. 72 4.6.4, Tinh thai gian xe chey. Trén céc doan ma ta quan nigm la d6ng nhét trong giai doan 1, vé phuong dien stie kéo- nhung vé téc dO xe chay, ta lai phai chia Iai. Trén mot doan L;, 6 tée 46 6 déu doan la V,_, va 4 cuéi doan a V,, thdi gian xe chay t, tinh duge + hae Vin = 60 (phiit) sau a6 : T= Dh= oe (4-25) A ie 4.7. BE RONG PHAN XE CHAY Phén xe chay 1a bd phan cia nén dudng duge tang cu’ng bing mot hay nhiéu lép dé chju tai trong trye tisp cba xe cO vA cdc téc nhan khf hau. Chiéu rong phén xe chay cd anh hudng tre ti€p dén chat luong céa dong xe, tic dQ xe chay, kha nang thong hanh, va an toan giao thong. Phan xe chay quyét dinh chat lugng cia van tai nhung né cing la bd phan chiém gid thanh cac nhat trong téng gid thank dung 6 0, thudng 1a trén 50%. Vi vay viee chon bé rong ciia’né rét quan trong, nh huéng én céc chi tigu méu ch6t nhdt va cing déng cham nhiéu nhét t6i vén dau tu. V6 ca ban, bé rong phdn xe chay 1a t6 hop cia nhiéu lan xe nén truée hét ta théng nhét ‘céch xéc dinh chiéu rong cia mot lan xe. BY rong lan xe; Lan xe lA mot khong gian di dé xe chay n6i nhau theo mét chiéu, an todn va thudn lgi theo téc dO yéu edu. Bé rong lan xe g6m mét chiéu rong ti thiéy dé chia xe va 2 khodng dao dong tinh tiy theo cdc trudng hgp lan xe bén lA cing chiéu, ngugc chiéu hay la lan xe ngoai cing. Khodng dao dng nay tiy thuge vao t&e dd, te dd cdng cao thi cang dao dong nhiéu. Né cing tiy thudc vao tay nghé cia idi xe, vi vay mu6n xée djnh phai tién hanh th6ng ké xa hoi hoc. Xe con ed kich thude nhé nhung téc do l6n, ngugc Iai xe tai cd téc do mhé nhung kich thuée lai lon. Phai tinh ton voi cd 2 logi xe dé xde dinh tr] s6 edn thiet. ‘Tinh todn nhut vay 1a ding nhung chua dé vi cdn nbigu yéu 6 quan trong chua xét, déu tién IA mat an to&n giao thong. Sau day la mat gid déu tu. VI vay day thudng 18 ede tri duge quy dinh chat ché cho tiing tru’mg hop theo quy trinh céc nuéc, Tiéu chudn TCVN - 4054 : 1998 cho phép lay lan xe rong 3,00 m cho dutng cfip 40 ; 3,50 m cho dutng cp 60 va 80 ; 3,75 m cho dudng cao t6o. Rieng dudng cp 20 chi cé quy dinh vé m6t phan xe chay rong 3,50 m. Chidu réng cia phan xe chay ; Chiéu rng cla phén xe chay phai di dé thong qua ivgng xe dy béo tuong lai (20 nam cho thiét k& méi, 16 nam cho thiét ké cai tao) véi mot chat lugng dong xe nhat dinh. Chiéu rong phén xe chay 1A mOt bdi sé cla sf céc lan xe yeu c&u, tinh todn duge theo lugng xe dy béo, theo nang lyc thong hanh va theo mule-d@ phyc vu cla dudng (chat Iugng cia dong xe). 3 BO] sO nay nén 1A s6 nguyén va 86 chan, trv khi ed yeu cu dae biét. Khi s6 lan xe tt 4 trd lén nen nghi t6i vige phén thanh 2 phéin xe chay riéng biet. So lan xe cing khong nén qué 8 lan, hic dé giao thong phic tap va nén nghi dén mo mot con duéng khéc thi lgi cho toan bo cde ving lanh thd cla dat nude. Vi 86 lan xe 14 xdc djnh theo yéu cAu, nén co thé co trudng hgp 1 con dutng t6e do tinh todn thdp hon nhung cd nhiéu lan xe hon con dudng khée cd t6c do ‘tinh toan cao hon. Diéu dé 1a hop ly, IA kink t€ va cing 1a quan diém méi cia .TCVN - 4054 : 1998. *, Vi vay, trong pham vi cuén gido trinh nay, tée gid chi gidi thigu chiéu rong phén xe chay t6i thiéu cha Viet Nam (bang 4-12). Bang 4-12 Chiéu rong tdi thiéu cha phn xe chay (Theo Tiéu chudn Viet Nam. Don vi tinh bang mét) ‘Tée a6 tinh . toda font 20 a0 oo 80 100 120 Budng ors [135 | 2x 300] 2% 350 2% 350 = = Duling cao We ~ _ aac aso | Halpin xe enay ing Ge hi Ddi phn céch ; Dai phan céch la khong gian trong dé phan cach hai chiéu xe chay nhAm tang cubng an toan giao thong. Vé cflu tao, dai phan céch chi bé tri trén dudng ot6 cp 80 cdn trén dudng cao téc Ja mot cdiu tao thudng gap. Dai phan céch gém 3 phan : phan phan céch @ gitta cd thé co céc hang rao chén bang t6n séng, c4p, luéi thép v.v... va hai bén 1a hai phéin an toAn. Trén phan an toan, ed phn Ié dudng duge gia c6 (hinh 4-9) va Wen dé od dai ddn huéng phdin_|ph&n phan cach| phan | ‘an toan| ‘aN toay Hinh 4-9. Céu tao dii phitn ech gida, = nang cao ; b - cing cao de, co pho mat dudng + c= ha thfp, thu nude vie gia, 74 Khi dai phan cach hep hon 3,0m phai co phi mat va lam bd via Khi dai phan céch rong ti 3,0m dén 4,5m, néu khong co bé via phai tréng cay, tréng c6 gilt dét, khong lam bén pin xe chay. Khi dai phan cfch rong trén 4,50m thudng lam tring, ¢ dé od cOng trinh thu nude vA phai b6 tri cae thiét bi dinh hu6ng, khong cho xe chay nhém vao. Nhiéu khi bd trl dai phan cach rat rong (tren 12m) dé dy tr mé réng phén xe chay sau nay ho&e phan nén dutng riéng bi6t trén svn mii nham tang én dinh cho nén dudng va tiét kigm kh6i luong d4p nén. Dai phan cach phai e&t quang dé quay dau xe 6 cdc ch6 ddu cong trinh (cau, ham), quang eéch khong qué 2#m (dai phan cach rong hon 4,5m) va ‘khong qué 0,5km (dai phan céch nhé hon 4,5m). Ché cdt dai 25m dén 40m di dé xe tai quay, déu, dau ché oft phai got tron. 4.8, LE DUONG Lé dutng la phn d&t con Jai hai bén ph4n xe chay nhim myc dich vé co hoc la lam phan xe chay duge én dink, vé tam If la lam cho ngudi 14i an tam chay xe vdi te dQ cho phép, vé té-chiic giao thong 1A lam noi dé xe Kkhéin c&p (khi xe hong, gap tai nan...). D6i voi duang cdp thdp thi lé dutng cdn dé cho bo hanh vA xe tho so di. Trong duy tu bdo duang cho phép tam thdi tap két vat lieu site chita tren 16 dudng. L6 duamg thudng gém cd céc cfu tao nhu sau : Phin mé rong : ph&n nay ¢6 cfu tgo thung xuyén trén dubng cao tSc va c&u tao y nhu cfu tao Ao dudng cia phan xe chay chinh. Theo ti¢u chuén Viet Nam, phan nay réng 0,26m va ndm trong dién tich 16 gia ¢6. Dudng 6t0 khong cd cfu tao nay. ‘Tren phén mé rong nay cd déi dén huténg 14 mot vach son vang hode trang, oé chigu rong 0,20m. Phin [2 gia cS : Con goi la 12 cing, Vé khong gian, day co y nghia mot ddi an tozn. Phin nay duge gia cb bang cée vat ligu nhu lop mat cia éo dudng, cd muc dich tao khong gian cho xe d6. Déi dé xe : Dai ndy gém 06 dai md rong va phéin 1é gia o6 48 xe d5 trong trubng hgp khén cfip, chiéu rong ti 2,5 tdi 8,0m. Them cd; nam ngodi dai 45 xe, cd chiéu rong ti 0,5m tren dudng ot6 va 0,75 + 1,00 m tren dutng cao téc. CBu tao cia 16 cd thé xem hinh 4-10. Gan nhdc ring cay tréng, céc trang thiét bj phai dat ngoai 16 dudng. pai dan huting 22 - Aadsing \uirie 18 giacd™ Gatirén f—daidbxe naan) Jaluy pe ting ep Hinh 4-10, ic bo phan cba Ié duting 15 Bang 4-13 Cac yéu t6 t6i thiéu cia mat cdt ngang (TCVN 4054 : 1998. Don vi tinh bang mét) Ciip ki thugt Che yeu 5 : | 20 40 6o 80 : Phin xe chay 1x 350 2x 300 2x 3.50 2% 350 Phan 1é duting 2% 150 2% 150 2* 250 23,00 Phin 06 gia oo - 2x 1.00 2 x 200 2 250 Be ring 161 thids See 650 9.00 32.00 13.00 Chi thich + Bing 413 chua xét dén bé rng lan xe dgp va xe thd sd, dit phan céch, Bang 4-14 Bé rong tiéu chuén cfc yéu t6 mat ct ngang trén duong cao tée @on yj tinh bang mét) 7 a Di phiin céch gia ef Re cap Cu tyo dat | drome mat [— Mat Nen phan céch | 03 ca0 rang] PRM | during | Pha | Phin | Prin |evieng| Ph | 159, | ébme tee |e] an an | phan | an an | oan toin | edeh | toan ton 1) C6 kip pho. | 60-075 | 250 | 20 | as0 | oso | oso | 70 | 25 | 075 | 2200 Khong 06 tre so | o7s | 250 | 7s | os0 | oso | o50 | 75 | 25 | o7s | 2300 ‘cong trinb: 100 | 075 | 300 | 75 | 075 | 050 | 075 | 73 | 30 | 075 | 2450 ro | 1.00 | 300 | 7s | 075 | 10 j 075 | 75 | 30 | 100 | 25,50 2) Co tép phi. | 60 |] 0.25 | 2.50 | 70 | 05 | rs {aso} 70 | 2s | ors | 2300 6 b6 tri try 80 | 075 | 280 |. 75 | 05 | 15 | oso | 7s | 25 | 07s | 2400 cong tinh soo | 075 | 300 | 75 | ors | ts j ors | 75 | 30 | 078 | 2550 0 | 075 | 300 | 75 | 075 | 1s | os | ts | 30 | 1.00 | 2600 3) Khong ©6 so | 07s | 250 | 70 | 050 | 300 | oso | 10 | 2s | 075 | 2450 6p pha vo | o7s | 250 | zs | 050 | 300 | oso | 75 | 2s | o7s | 2550 100 | 075 | 300 | 75 | 075 | 300 | 075 | 75 | 30 | 075 | 27.00 120 | 400 | 3,00 ; 75 | 075 | 300 | 075 | 25 | 30 | 1.00 | 27.50 1) = Chiéu rong oi phin oéch 1 chiéy rong Ui thi 2) ~ Phin xe chay co th8 them 1 Lin xe méi ben 050m (cho ep 60) va 3,75 mm (cho cae ep 80. 100, 120). Khi dé phai tinh them chidw rong cho nén duéng. 16 4.9. LAN PHU LEO DOC Trén ede déc lén (trén 4%), xe tai nang vA xe kéo mode chi chay duge véi tc 4 thap lam can tré cho sy luu thong cia xe con, nhat la trong truting hop dudng 2 lan xe, nang Ive thOng hanh gidm di ro rét. Mot bién phép thutng ding 1a lam lan phu leo dée dé tach riéng xe tai, Lan phy co chiéu rong khong nhé hon 3,5m, os thé di sét lién bén dutng chfnh, hoge 1a téch khéi dung chinh, sau dé lai + ghép lai. Khi os lan phy leo déc di sft lan xe chinh, t6 chic gino théng hoan toin khéc véi- dung 3 lan xe, Lan phu hoan toan danh cho xe chay cham, Jan trong danh cho xe chay nhanh con t&t cA xe trai chiéu déu su dung 1 lan cdn lai. Lan leo déc sit dung 1é dudng va hoa toan déc lap v6i phia d6i chiéu, cd thé od 1.tan, c6 thé 6 2 lan 2 phfa va 2 lan nay cd thé 4 ngoAi nhau ho&e cd 1 doan trimg nhau (hinh 4-11. f Binh dS Langu teo dat Toy Lan xe chin Mépnén dung Trae doc Tinh 411, 86 iri lan ph leo ude wren dung 2 tin xe Khi c6 {t xe tai, lam lan phu leo déc sé phi kinh té. Nhung khi xe dong va co nhiéu xe tai, khéng co lan phy dong xe dé bj tac, nhiéu tai nan cing lai khong e¢ Isi. Quy trinh AASHTO dua ra 3 tiéu chudn, phai hoi di méi lam lan phy leo dée = 1 = dong xe leo déc co cudng do trén 200 xefh ; 2 - trong dé c6 96 xe tdi tren 20 xe/h ; 3 - xudt hién 1 trong 8 diéu sau : © loai xe tai dién hinh bj sut t6c dQ {t nat 18 10 km/h ; © dong xe cé hién tugng in tée (sau nay ta ligt vao muc do phuc vy E hay F) ‘© so véi doan chan déc mie do phuc vu bj gidm 2 céip. Lan phu leo dée duge mé rong véi dd md rong 1 : 10 (tte 1A chiéu rong 3,5 m cfin doan n6i md rong lA 35 m). 7 4.10. NANG LUC THONG HANH CUA MOT LAN XE Nang Ive théng hanh vdi nghia don gidn nhat 1A s6 déu xe lén nhdt ¢6 thé chay qua mét tiét dign hode mét doan duang trong mgt don vj thvi gian, thusng 1A 1 git. Nhung kha nang nay phy thuée rét nhiéu y€u t6, cdc tinh cdch vé dudng, diéu kign vé dong xe, diéu kién vé moi trudng v.v... vi vay rat nbiéu dinh nghla vé khdi niém nay dang due van dung. Nang luc thong hanh li thuyét i kha nang thong qua trong diéu kign Ii tuang v8 dong xe (déng xe thudn nhft, toi xe con), trong digu kién Wi tuéng vé duang (lan xe di rong mat dudng rét tt, khOng chju anh hudng eda khu dan at, cia nga tu, déc bing, khong cd chuéng ngai vat ben sudn v. v...). Trong diéu kién If tuang nhw vay, nhigu tac gia da xde dinh nang lye thong hank I thuyét theo nhiéu phuong phap. 4.10.1. M6 hinh dong lye hgc don gin Ngudi ta quan niém trén mét lan xe, ddng xe chi cd mot logi (xe con) chay cing 1 t6c dQ v (m/s), chay eich nhau mot cy Ii an toan t6i thigu d Gm). Nang luc thong hanh P sé tinh duge : P = 8600v/d = 1000.V/d Gees) * (4-26) trong do : V 1a t6c dQ km/h (hinh 4-12), d cdn duge goi la kd dong hoc va vé gid tri cla no, ¥ kién rat phan tan. Nhom thi nhat (cde tac gid Greenshietds, x Svante, Dadenkov) quan niém d la gém od S| at chigu dai xe 1, chiéu dai xe chay trong g Tée kip phan ing tam Ii ly, va mot doan dy trit 1,, Nhém thit hai (Bermam, Saar, Birulia, Alison...) d con gém thém mot chiéu dai ham xe |,, Nhém the 3 (Phixenson, Edie, ..) quan niem d gém them vao mot doan bing higu chiéu dai ham xe gilla 2 xe yp - yy. Con nhom tht tu, chi truong xéc dinh d bang thc nghiém. Vid la ham b4e 2 eta V, nén khi lap quan hé giita V va P ta thay lic dau khi V bat dau tang thi P tang theo nhung qua mot gid tri nao dé, d tang nhanh hon va khi V tang thi P gim xuéng. Chung ta thu duge mét tri gid V t6i wu vé nang lye thong hanh, dao dong trong khoang 30 - 50 kni/h, dng véi nd la cue tri cha nang lve théng hanh If thuyét theo mo. Miah 1S, DS thi Tone amg We hink dong Ive hoe dan gidn, (hink 4-15). * Cyc tri nay theo nhom 1 1a khong tén tai, day 1A mot diéu khong hop H. Vai nhém 2, eye trj 1a 2700 xe/A, nhém 3 1A 1060 xe/h va voi nhém 4 1a 1600 xefh (1). Minh 4-12. Mo hinh dong ye hoe dom gin tink nang We thdag han % e 78 4.10.2. Quan diém cia HEM (nhom tée gid Highway Copacity Manuel) Nang le thong hanh 1a s6 xe hop If thong qua duge mot mat eft, mot doan tuyén trong diéu kign phd didn vé ding vA vé dong xe trong mot don vi thdi gian Tuy viy cde tae gid cing nhiin manh them diéu kign méi trudng nhu hist do, mua ning, svong mi, bang dim, tim nbin. Phuang phap ola cac tée gid nay 1A thong ke trong diéu kien thvie t€ phé bign vé dong xe, diéu kign dutng sd o My r6i IiGn nghi tr} tn ton, Cac wi nay rat veo va vuot xa so vOi kién nghi cla tt eA ofc nude khéc mén rat khé pho bign. 4.10.3. Quan diém eda Nga Nang lue thong hamh thye 1 : Bign phap chung IA cic te gid dé nghj cée he ad ehiet giam. Cong thite xéo dinh nang Ive thong hank thie té nhw sau: Pay = Pag SU 2D Truong phai Nga dé nghi Pru = 2000 xe con/hilan voi 16 hé sd chiét gidm ahy sau: Bang 4-15 He s6 ky ké ti chiéu rong phn xe chay “Chita rong fn 3, "Trl gid Kh phn xe chay 66 ) inen Tan xe 2 lin xe =3 09 ass 35 096 o90 > 305 lo 10 Bang 4-16 Hg a6 ky ké t6i chidu rong 16 duang cite rang Taga chitu rome | pe si Pai Tei 5 Ky a Tri so ky 338 10 x oar 20 os 25 og ; . Bang 4-17 Hé 86 ky ké toi do thodng ngang ir mép Nha €6 & mos ben dude Nbiéu def hal ben dordng phn xe chay té1 chursing, myal vit “Tri gtd bes by KM) chia rug Fi xe (mr) & trea E dong in 378 as 30 335 35 30 25 100 09 098 700 098 096 20 099 099 095 098 097 0.98 1s ost os ove 06 093 on to 09s 090 037 ost ose o3s os 092 093 ogo ose 078 os oo 03s 078 07 om oz 070 79 H@ sd kg ké t6i anh hudng cia xe tdi va xe kéo moée Bang 4-18 THG 86 xe cb Tri sO k, khi ti le xe Gi nhe va tl trang % kéo moéc % 10 20 50 oo 70 T 099) 038) 094 0.90) 086 s os7 vse ost 0x8 084 : 0 095, oss, 088 Rs 081 6 on 090 08s 0g2 078 2 0.90 oa? 082 079 076 3 os ont o79 076 073 30 ost Ox 076 on 070 Bang 4-19 H6 s6 ks ké ti anh huéng cla dde doo Tri 6 ky khi sd xe kéo mode trong dang xe % Dae doe | Chitu aii dc 86 Ms MI mobs trong dng xe % (m) 2 5 10 15 200 058 og? 098 088 20 500 097 094 092 087 800 0.96 092 090 084 200 096 098 093 086 0 500 0.95 093 oa 033 300 093 090 088 080 200 083 0.90 086 ‘080 0 500 opt os 083 076 ano os 08s on0 072 200 0.90 08s 0,80 074 50 500 086 00 075 070 800 on? 076 om 064 200 08 on 070 063 “ 500 on om 064 055 200 070 083 033 oa7 0 200 O75 0,68 0,60 055 300 063 035 048 oat . Bang 4-20 He s6 kg ké t6i anh huéng cda tim nhin Chitn di tim ehin rei sd Chitn dai thm nbin sé Tei tm) Teisé iy (oa) 186 kg ~~ 50 099 150 ~ 250 090 50 100 073 250 ~ 350 098 100 = 150 084 > 350 100 80 Bang 4-21 Hé 86 k, ké téi bin kinh cong nim Ma Ki cong ai Tris én oh cong km TH 55 ky = 100 085, 450 — 000 099 100 - 250 0.90 > 00 1,00 250 - 450 0.96 : Bang 4-22 He 56 kg ké toi suf han ché tée do “Te 66 hon che Te 46 han che , a Tri sk, fo ha Tri 8 by, w 044 40 0.96 20 076 50 098 30 0.38 “ 1.00 Bang 4-23 He 86 ko ké t6i anh huéng cda nut giao thong Buty ni vio Gino ait Luong xe re a ‘Tri sd ky khi chitu rong phim xe chay teen derieng chink (mn) 10 15 1055 10 18 ws Nu don gin ° oo 098 1.00 094 0.95 0.98 2» 035 og? on 082 033 oar 40 073 075 083 070 on og2 oo 0.80 092 075 037 038 073 20 04s 047 on oat oat 070 C6 phan tusng ting > plign Wing do an toan, khong oS dudng cong chuyén tiép ° 10 Lo 10 098 099 10 20 097 098 10 097 ops 099 40 0.93 os 097 091 092 ast «0 087 088 093 ogs 08s 093 80 087 088 02 one 08s os Phan tuéng hobn soi o- 0 10 Lo 10 10 40 10 * 097 098 099 095 oa7 098 6-D.OTET a1 82 Bang 4-24 He s6 kip ké téi tinh trang cia 1é dudng Loat tinh gia 06 va dnb tegng eda Pe during HE so kay Mai Juing cp exo 100 Gia 6 dp eam a9 Théo ob a9 hong gia c8, kho rho 090 Am va ban os Bang 4-25 Hé 66 ky, ké tdi logi mat duong Losi lép mit Hg 86 ky, Be tng Stphan khong nbn, dé dim den 1.00 Be tong Atphon nhgin oat Bo tong xi mang tip ghep 0.86 Lit oi oa Mat dudng aft, tot 0,90 Dudng a6, mém 01-03 Bang 4-26 He 06 kyz ké téi vi tri cdc cong trinh trén duong ‘Vj tef ch nghi, tram xing, ch d3 xe so v6 phn xe chay Te 56 ky, Vioin ton efch fi, e6 dung rieng 10 Hoi toi céch fi, ¢6 dudog a6: md rong | 0.98 ‘Hoan toan cdch li, khOag 06 tan xe ndi 08 King cc fi 064 Bang 4-27 Hé s6 ky3 ké téi sy phan lan xe trén phn xe chay Phong phép é 1B chite giao thang TE SS ky ‘Vach tim ding 102 ‘Yack tim dudng va vach doh hung Los ‘Vach kep 3 tim dung Lz 6 bin bio han ché t6e do k= ke Co bidn chi lan xe ky s Md Bang 4-28 He 86 kig ké toi sy hign dign cua dutng cong chuyén tiép ré. xe Curing 4} xe trdn dirimg r€ so Tri af f, cho tam xe Lopi during cong ve rs { chuytn tigp chuyta t6e 4 crt dO xe tem Guinn (re ‘ben phil én tral [tan xe chap sep vc Khoi wo 15 095 1.00 “phn xe ebay chin 25-40 090 095 {Load thang thusng 10-15 os 098 as~ 40 048 099, khong ob dung cong chuyée vis lo 25 oo oon 2-40 075 080 Bing 4-29 H6 86 kis ké t6i thanh phén dong xe 116 86 hy kbt a xe com chim % ‘Th IG s6 xe bust Ig sok, kbi sb xe com % 10 sO 40 30 20 10 1 os2, 076 O78 on 0.70 0.58 5 0.80 ons on on 099 0.66 0 on 03 on 099 ost 04s 1s 075 on 099 oat 0.60 064 20 | O73 0.69 0,68 0,66, 0,64 0.62 30 070 096 064 043 oot 0.60 4AAL. XAC DINH 86 LAN XE TREN MAT CAT NGANG Tren nguyén Mi, vige xée dinh sO lan xe va b6 rong phén xe chay 1a can bing gida cung (kha nang ‘thong hanh eda phén xe chay) va cdu (cudng do van chuyén ngay dém cia nam tuong lei trong mnt digu kign nhét dinh v6 chét kigng dong xe (mite do phye vu). Cau : Cuong dé xe dita vao tinh toan It cudng do xe gay dém trung bink cla nam tuong lai. Nam tong lai 14 ném thé 20 sau ngay dua dudng vao of dung Cutng 66 cha ndm tuong lai cd thé xée dink theo cdc phiing phép = 1 - Theo cée s& ligu diéu tra kkinh t& cla céc co quan ke jhoach, co sd sin xudt nhu nha méy, xf nghigp ham md nim trong khu ve hép din oda tuyén. Chi ¥ 18 46 chinh xdc cla cdc ke hogch nay va déng thoi phai xét toi nbiéu nhan 6 méi co thé phét sinh, ed thé hoan toan dao lgn ce dy doan. 2 - C6 thé ngoai suy theo thoi gian ra lugng xe you cfu trong tvong lei. Mo hinh ngoai suy cd 2 loai : mo inh tuyén tinh vA m6 binh phét trign theo ham mi. Bigu thc toén hoe cia md hinb tuyén tinh = N, = Nod +a) (4-28) 83 ‘M6 hinh ham ma co deng = N,=Nod+a"! (4-29) trong 46: N, - eusng 40 xe nghy dém trung binh cia nam tuong lei ; Ni, - cudng 4 xe trung bink ngdy dem cia nam xuét phat ; {t= thoi gian dy bao tuang Iai, nam 5 q — hé 6 cong bdi. 3 Mo hinh tuyén tinh 1A mo hinh phi hgp voi ede nuGe hau cong nghiep, oS nén \geinh 16 4 phat trign va Gn dink. Tren thie 8 ft It nuée 4p dung. Mo hinh ham ima 1& mo hinh thich hgp véi nhiéu nuéc, dje bigt 1A cde nude dang phét trién. Nhiéu nude cd nén kinh +6 rat phét trién vi dy nh’ nuéc Phép cing vin ép dung mo hinh nay. Vén dé khd 1a chon hé a6 cong boi. O nuéc ta nhiéu téc gia kin nghj o6 thé ap dung ti 6% dén 10%, Chi s6 phat trién GDP hang nim @ nude ta 5 nam qua li 8,2%. Theo dy kiGn cic nam ti 18 10 + 12%. Theo kinh nghigm, od thé tin con s6 cong boi phét triéa giao thong cla nuéc ta 1a 10 + 12%. Voi mot con dudng @& od nhiéu xe, Kkhi lugng xe gén téi mic bao hoa thi 6 sv tt diéa chink bang céch chay sang cde dong khée od thugn Igi hon. Trwong ep 46, vi dy hu tinh néng Ive théng hanh cha 1 cay cfu oo tui the 100 nam thi ed thé tim cfc mé hinh khée vi dy mo hink ham logistic, ... [9] Cung : Bhd nang dp cng cda phin xe chay khOng don gidn 1a tng khd ning thong hanh ofa cdc lan xe. Né con gin lién véi chit Iugng dong xe hay chat luong. phuc vu, vi dy mhit t6c d xe trong dong, mie dO thoai méi, sy vugt xe, mite 40 -eetoan vv... Mie d9 dé dvige thé hign qua he 65 mite do phuc vu 2, be 66 2 1a th 1¢ gitta cudng 49 xe deng chay voi kha nang thong hanh, z eang nhé thi diéu kien xe chay cing thudn Iol thoAi mai. Theo nghién cifu clin nhiéu tse gid, xét ch mat kinh té, nén ding z = 0,45 + 0,55. 86 lan xe yeu chu ; Tong hop che diéu viia néi, c6 thé xac dinh 36 lan xe cin 06 N 2 = oN (4-30) nla 86 lan xe ofin thit, Ify theo b¢i s6 48 lam tron theo hudng od dy trit. Nhimg diéu vita trinh bay trén dé ta hiéu nguyén H xudt phat. rong trudng hyp thong thudng cd thé Idy Ny, theo tiéu chudn TCUN 4054 : 1998. — Khi 6 phan céch xe chay tréi chidu vi phan cach xe Ot véi xe tho 90 1800 xeqd/h. = Khi phn eéch xe chay trai chigu vA khOng ¢6 phan eich gida xe tO vA xe tho sa 1600 xegd/h. = Khi khong 06 phfn céch tréi chigu va oto chay chung vai xe tho so 1000 xeqd/h. 2 ~ ho 66 sit dung nang Iye thong hank khi Vy > 80 km/h 1a 0,56; kbiVy = 60 km/h ta 0,55 cho ving déng bang va 0,77 cho ving mii ; khi V, < 40 Am/h 1a 0,77. 84 6 Gay xin gidi thigu bien phap thie té chon 36 Han xe va‘chiéo rong phn xe chey cia nuiée Phép theo yeu cfu tuong Sal tinh bang s6 xe con quy déi (read = xe con quy dé). Phan xe chay 40 &p dung cho Iugng xe audi 500 xeqdind. Phan xe chay 60m 05 thé &p dung cho dudng o6 yeu cfu te 500 - 2500 xeqdind trong dS of 1 lugng xe tai, C6 thé khi eGm thict t6i 5000 xcqdind. Phan xe choy 7,0m ding trong 2 trudng bop © * = Lau higng va dong xe vugt céc quy dink cla mat dung 6,0m, trong 45 cd fuong xe tai nhét dink efn cit thi¢n Mic tranh xe, _-vé jiu Ingng chia dae 2600 - 7500 xeqdind, Khi ép of thé t6i 10000 xeqdind. Phin xe chay 9 lan xe 10,5m chiv duge uu hiong 5000 +61 12000 xeqdind, khi ép 06 thé chiu t6i 16000 xcqdind. Phan xe chay 2 lan xe : khi luu litong th 12000 ¢6 21000 xcqdind, 6p 161 36000 xeqdind. Thuong 18 6 dai phan efich trung tam, ‘Trong nhing trutng hop sau, o6 thé xét min khOng lm di phan céch. ~ Gid thanh dén bi rét d&t ; - Khi phn xe chay nay chi 1 mbiing doan khong ai, hinh thanh do mé rong phén xe chey 2 hay 3 lan xe. Phén xe chay én nhét nén ding 1a 2 ; 9 ln x0. Whi you cfu tén hon nén nghi t6i mé them tuyén dudng khée. 4.12, DAI DAT DANH CHO DUONG Ngoai cde dign tich dat trén ¢6 tryc tiép dat cac cong trinh dutng bO ahy : nén dutng, 16 duong, mai dudng, ee cong trinh thodt nuéc nhu cau cOng, duvdng ngtim, avang trénh cfu, cde bén pha, cdu phao, cde cong trinh chéng 40, céc he théng béo hieu nhu biéa béo, ogc tieu, dai phan cfch, cfc cong trink phy trg khéc ca dudng. > dvong con cén mot din tich chay theo doc 2 ban tuyén dé bao ve cho dung, 46 du tra cho phat trién tuong lei. Vige bio ve hanh lang 4y, G6ng thoi su KEt hop vol ede cong trink khac nhu 68 4iéu, cdc cong trinh dd thi, cfc loai cot digm, dién thoi... duge quy dink bang phap Vi trém nghi dinh 209/IDBT nam 1982 va phép lenh bdo ve cong trinh giao thong ban banh theo Ignh cia Chi tich nuéc 56 S8/L/CTN ngty 10/12/1994. Hai van ban trén quy dink hanh lang bao vé 18 chiéw rong doc theo tuyén tink tit mép chim méi dung (hoge tt mép ngoai rink dge hoge ranh dink) véi dung qube 16 14 20m, voi dvtmg tinh 19 1 10m. Déi vi céuyhanh lang béo v6 tinh ti tim edu ra hai bén phia song theo bang 4-30. Chiéu rong nay duge kéo dai sang hai phie déu ctu, tay theo chiéu dai cfu. 85 Bang 4-30 Chiéu dai va chiéu réng hanh lang bao vé cau Chitu di ciu Chie rong te tim clu Chita dal tinh ti mé chu (my ‘sang hai ben fm) tré ra phia duing (m) wren 00 150 100 30 60 100 20 duc 30 30 “ Cong cae lox 30 én pha thing 100 Bén phi tu anh 150 Bén cfu phao 100 Tinh khong phfa trén you céu quy dinh 1a 4,50m, Ngudi thit ké phaf dit tra cho chiéu ddy gia cutng cla 40 duang sau nay. DQ vong cia dudng day cao thé trén mat dudng duce quy dinh, voi dudng dign ap dudi 110kV 1a 7,0 ; voi dudng dign Sp ti 110 dén 1202V Ia 8,0m. Céc c6t dign tin, dién thoai... phai dat céch mép nén dudng ft nhat la bang chiéu cao eda edt. . Trong phem vi cia hanh lang bao vé dutmg cfm xay dung cfc céng trink nh nba cla, I6u quén kho tang hay khai thée dt dé. Céc cong trinh em xdy dung noi 6 day la cA cong trinh tam nhu Iéu quén. Cée cong trinh da cd truée khi dinh chi giéi hanh lang duge phép tam thdi t6n tai néu nhu xt thdy khong anh hudng tdi su bén ving cia cong trinh, nhung khong duge phat trién them. Khi phai réi di, néu cé gidy phép eda ofp co thm quyén thi duge xét béi thudng, Trong hanh lang nay, cho phép tréng cac cay Ivang thyc, hoa mau, cay cong ‘nghiép nhung phai céch mép chan mai dutng 1a 1,0m va cich mép dinh mai dung dp 1a 6,0m. Khi xay dung cae cOng trinh cong céng khéc nhu dé, ka, kénh thiy nong do kho Khan phai lam trong chi giéi phai co sy chap thudn cia co quan quan If (BO Giao thong hoge Uy ban Nhan dan tinh) quyét dinh. 86 CHUONG 5 Quy LUAT CHUYEN DONG CUA DONG XE 5.1. KHAI NIEM CHUNG VE DONG XE Whiéu nam trude day, do t6c do xe chay cn cham vA Ivang xe bn it nen khi thigt ke chi y6u 1a xét vé mBt co hoe, Iam sao cho xe chay an toan trén dutng wer aSe dp thigt ké, Khong bi d6, khong bj lar la dd. Tren’ dvong, 6 tt gay Anh hudng Vin nhau, rét it khi bi éch te. Doi twong thiet k& chi yéu 1a chiée xe don, thi du nhu chiéu rong lin xe, déc doo, ban kink dudng cong nim... Ké tit sau dai chién thit 2, luong xe trén dudng ting lon rt nhanh, théng ke nam 1961 8 Mg, xa 19 Hollywood, Los Angeles o6 204000 xejnd trén 8 lan xe 2 chiéu, hém Posey @ Oakland (California) trén 2 lan xe 6 27000 xe/nd. Tinh hinh & chiéu nvéc cing es xu hu6ng nb vay nén phat sink van dé anh huéng Min nhau gitta cae xe trong 1 dong. Sy van dong (vi tri, phuong huéng, t6c d0, st ham...) cha 1 ge ed anh bung téi xe canh né va Anh hudng lan troyén dép nhigu xe khdc. Dong Xe lai khong thudn nhdt, cd trong tai, od kich thude Kkhée nhau, c6 tinh néng dng we khée nhau. ‘Trinh d va Ki nang, tam If ngudi léi Iai khde nhau nén van dé hei tra nen phic tep. Nhiéu tuyén dudmg od chét Iuong yt t6t ma van thu’ng xuyén fch t&c. Thue té chiing td rang khi dong xe, dong xe oat dong theo mot quy ludt, phai nghiém chin nghi¢n atu a6, Va d6l tueng nghién edu phai la dong xe, tite 18 bade xe eo anh huéng Hn nbau cha khong phai 1a chite xe don nhu truéc day. Sy xugt hign cha mot chiée xe v6i tinh nang, kich thuéc, trong tai, trinh do trang bi 1a nhimg yéu t6 ngiu nbién. Ngudi li vi trinh 49 hudn luyén, sy hiéu bist lwAt 18, ave khée, tam It tde thi, ofng tal rit ngdu nhién. Céc you t6 tren dudng tuy 1A oO dinh nhung déi vi newdi Iai, van 1A ngdu nhién khong biét trudc minh diéa gi sé xy ra. Chat lugng dudng sé, mat €uong, khi hau... cfing bat thudng. Vi vay cong cu thich hyp nbat dé nghien cilu dong x la Khoa hoc théng ké va Ii thuyét xdc sudt cing chuyén nganh cia né I ii thuyét phuc vu dam dong. 5.2. CKC DAC TRUNG CO BAN CUA DONG XE Chat Iwong dong xe duge thé hign bing nhiéu tinh c&ch trong dé phai ké 3 déc trung co ban mbit, d6 1 te dg, cudng do, va mae dé xe chay. Tée do xe chay : ‘T6e a6 xe chay la chi tiéu quan trong thé hign mic do titn nghi ofa xe chay. Cé hai loai t6c d9 trung binb + 18¢ do trung binh theo thai gian 87 la t6c do trung binh cia dong xe trén mot quang dubng ngdn. Vi dy : eo 5 xe qua 1 mat c&t voi cde t6e dO 40, 50, 60, 70, 80 km/h thi t6c dO trung binh theo thdi gian Y= (2%) | 60 kmih. B Tée dé trung binh theo khong gian (theo chiéu dai) la ti 1é gitta quang dudng L. va thai gian xe chay trung binh trén dudng : y. = ak sa 3 aah ya theo thi dy tren : Tyrie 40 * 50 * 60 * 70 * 80 ngudi ta ching minh duce ring luon Iudn V, > Vy. Ve = op = pare ey «558 Arh gio Tée do xe chay od thé ding déng hé bam giay dé do thdi gian t xe chay ti diém déu t6i diém cudi mot doan cd ban ghi sin trén dung. Doan co ban nay c6 thé ‘lay dai tir 50 - 100m tay theo t6e do xe chay. Tée do xe chay la ti Ié gitta quang eg ban va thii gian xe chay. T6c 46 1A mot tri ngdu nhién nén thong k6 bao gis cing phan tan. Cée tée gid 4éu thong nhat la tuy phan tan nhung cdc tri déu tap hop quanh tri trung binh va e6 ham phan phdi ia ham chugn : : PO) = ae? ? (6-1) trong dé ; P(v) - mat dé xdc sudt xudt hién t6c dO v ; ¥ - te do théng ké trung binh cia dong xe ; 5 > 49 lech quan phuong. a) » g 30] x 5 cy Vv 4 LL ° ol : a + i 350 aah 450 500 Ss 60 65 70 15 ao BS Tae a8 kmyhe + i ar ar TéGa0 komph Hinh $1. Cie dudng bids din ‘a — phan phoi mate; b~ tn sual tich Iny va Ie 0 ting vai cée tn sufi Khe hau. 88 M6i nhdm xe c6 thc do xe chay tap hop quanb mét tri trung bink cba nhom vi vay ta cd thé cd mot ham da mét. Khi cutng ¢0 xe chay 16n, cdc xe cén tra ln nhau, chay cing mot t6e do, lie 46 ta lai ted vé mot ham don mét, (hinth 5-2). Ti phan phi mat do xéc sust, ta lei tinh duge tn sudt tich ly va cée t6e 46 tng vi cdc tin sud tich ly. Tée 46 ung véi tén sudt 95 1a hdu nhu khong c6 xe vugt qua, ting voi tan sudt 85 ding — Minh 5-2. Dudng bidu dim phan phot mar do trong t6 chile. giao thong, sing Vl 50° gon a hn cong do ons 2~ 8 w6 38 diing trong tinh toan kinh t6, tng vdi citing db nis phan ra 5 3 — ddl véi xe chey chm: 15 Ia t6c 46 cde xe chay chdm lam tro 4” 61 v8 x shay han. ngai cho dong xe. ‘Mat do dong xe: Mat dd dong xo 1a 86 xe xudt hign tren mot don vi chiéu dai cia dung. Vi mi xe déu cé mot kich thude nhét dink, khi van dong cing cfn 6 mot khéng gian nh&t dink cd v6 ¥ nghla dong hoc cing nhw ¥ nghla an toan. Vi vay khi xe qué dong thi dS ach tc. Mat do ng voi khi bi deh the gol IA mar 46 the xe, Theo Greenshields mat 49 tée xe khoing 121 xe/km, tae Ia hon 8,0m mot xe. Cuong dé dong xe : Cudng 4} ddng xe con goi 1A sudt dong 1A 86 xe chay qua mét mat edt hay mOt quang dudng trong mot don vi thoi gian. Cudng dO dong xe loon ludn bién déi, theo nhip phat trién ca nén kinh té ola dat nude. C6 rit nhiéu nhan t6 khde nifa eS ah hudig téi cutmg do xe chay, thi dy sy phan cong hay canh tranh gia cée hink thite vgn tai, tinh bap ddn cla cde con dudng khée vv. Vi vay hinh thitc don gian nbét nhumg kha di tin edy 14 od thé ding cée mo hink phét trign tuyén tinh va theo him md nhu da giéi thigu trong chuong 4. Thei gian dy béo khong vuot qué 20 nam vi qua thdi gian dé s¢ ed mbiéu aban t6 mot xudt hign va sy dy béo khong chinh xée nifa. Trong mot nda, evdng 49 xe chay cing khéng 46u vi anh hudng theo moa (nhét la cde dung ndng nghigp theo thal vu, ede ding du lich theo mia nghl), theo thing (anh hudng cia cde kh{ hau, thang cS nhiéu ngdy 18 tét v.v..., theo ngdy trong tudin (tiy tap quén timg nuéc) thutng cao diém Ja truée va sau ngay nghi trong tum, va thay d6i theo gid trong ngay (theo Khi hau, theo #6 chite lao dong, theo tp quén, ..). PGS. PTS D5 Ba Chuong téng két nhiing mim 60 trén duong 5 HA Noi — Hai Phong gii thigu céc he s6 khong déu nhu sau = k, ~ b@ s6 khong déu theo thang : 1,2 5 k, — he 86 khong déu theo ngay trong tudn : 11 5 py ~ Iugng xe trong itt eno diém trong ngay : 0,10 ; k, - lugng xe trong 2’ cao diém = 1,5. 89 Thi du : Du kién cutng dO trung binh ngay dem 900 xe/h/lan. Dé tinh 36 lan xe céin xée dinh cudng d6 cia gid cao diém cia nam tinh todn la : N = Ng. ky k Py = 900.1,2.1,1.0,1 = 120 xe/hitan. Quy trinh Mj cho phép Idy tutng dd xe chay ctia gid thi 30 lAm cung do xe chay Unk todn. Ngubi ta théng ke cudng dO xe chay cia cde git trong 1 nam va sfp xép lai theo thi tu Ién déin nhé dan. Cuong do gid thé 30 theo nghién edu cia ‘MY dé chinh xéc dé ly lim cutmg d¢ tinh toan, Quang thoi gian gitta cde xe ; Ngoai 3 dic trig trén la logi co ban, con nhiéu dae trung khée cing quan trong cén nghién edu. Ddu ttén phai ké tdi quang thoi gian trung binh gia céc xe, A, Quéing thdi gian trung binh gita cac xe Jon thi xe eo thé chay d& dang. Khi quang thai gian nay nhé thi xe khong thé thc hign duoc mot 66 theo téc nh vugt xc, nhap dong, edt dong trong nuit giao thong vv... ‘Vi day 1a mot tinh cich quan trong nén cdng nhiéu tac gid dé tam nghien citu, dé xudt nhiéu mo hinh. Dong y voi nhiéu téc gid khac, quan tréc trén dutng 5 Ha Noi - Hai Phong, PGS. PTS Dé Ba Chuong da chting minh khi dong.xe khong vugt 700 xe/h/lan, ham mat dQ phn phi quang thdi gian di phi hgp voi ham mé Am : Pap = det (8-2) va ham ph@n phdi od dang ‘ Pe < A) = en Mat (5-3) trong dé : P(A,) ~ xde sudt xudt hign quang thdi gian bang A, ; P(x < A) - xée sudt xudt hign quang thdi gian nhé hay bing A, ; A ~ cudng do dang-xe hay goi IA suét dang xe. A, — quang thai gian gitta hai xe, giay. Quy luat nay cang ed thé chitag minh bang ton hoc, khi dong xe trén true khong gian (ho&e truc thdi gian) la dong Poisson thi quéing thdi gian (hoac quang khong gian) gitia 2 xe co ham phn phéi mat do la ham ma am. Quang khong gian, A, : Quang thdi gian co quan hé véi quang thdi gian qua t6c do chay xe, néi m6t each khée, day Ii hai chiéu (khong gian va thdi gian) cia bai todn dong xe, Vi vay tinh quan trong va cdc die tinh khée eda quang khong gian hoan toan cd thé suy, ra tir quang thdi gian. Thanh phan dong xe : Thanh phén dong xe thé hién bang ti 16 phdn tram cae logi xe trong dong. Trong dong cd gidi, xe tai véi tinh nang dong luc-khée xe con cin tré sy van dong cia lan xe ndi chung. Trén cic dudng khéng phai IA cao téc, khong ed sy phan cach gitta cdc loai xe, nhét 1a trong do thi nude ta nhiéu xe hai bank, xe khéng dong co nén trong nhing nam gan day, nhiéu nha khoa hoe nude ta di cong b6 nhiéu cong trinh nghién ctu vé van dé nay. 90 5.3. QUAN HE CO BAN CUA DONG XE : O day ta xét quan hé gitia ede dae tinh co ban cita dong xe, trong dé sudé dong adi én you cfu cha xe cO, mat dO dal dién cho tinh tap trung cia dong xe, va tc do noi lén trinh do tign nghi hay chét lugng cia dong. Chu y 1A & day t6¢ 46 tinh la t6e 40 theo thei gian v,. F.A. Haight lp luan 1a thd nguyén cha mat 46 1a xe/km, chia ca ti va mau sé cho thai gian, ta ed : xe xe / thé mat do = ff jan _ sudt dong ~ km/thdi giant dd Quan hé vita lap co thé trinh bay : N= avo 6-4) Quan hé 5-4 gitta 3 tinh chat co bin cia dong xe duge gol 1A quan hé co ban. Biéu dién tren mot d6 thi, true tung la N, truc hoanh 1a q, ta cling thu duge bidu 4B co.bdn, Biéu dé nay luon c6 gid tri duong va cd dae tinh : - Khi q = 0, dong xe rat ving, hdu nhu khong od xe N = 0, téc dO xe chay duge gin nhu 1a t6c do xe chay ty do v, = vo. “= khi gq = q’ mat do tée xe, thi N cang gn bang 0 va v, Suy ra trong mién q(0, q’) s& cd mot cuc tri cla N. Tinh ch4t cu thé chua bist nhung bigu 48 co ban phdi cd dang nhv hinh 6-3, MGéi diém trén biéu 46 quan hé ca ban dic trung cho mdt.ché dO chuyén déng nhdt dink woia dong xe, Mot s0 ché dO dic bitt : Diém 0: q = 0; 4 = 0, dong xe héu nh khong ed xe qua. Tidp tuyén véi dudng cong co ban tai diém nay ed do dée bang t6c do xe chay ty do vy. 0. Diém 1 va dtém 2: la 2 diém cé mat dé G0, bre y Khée nhau nhumg cing 1 cutng do xe chay. Day cung 01 va 02 c6 dO déc la t6c 48 xe Himh S-3. Quan ne co bin cua dong xe chay*v, va vz. Diém 1 1a ché 49 xe chay thong, diém 2 la ché do tée xe ; dong xe khong én dinh (v, > vz; 4) < 4) Diém 3; 1a ché 40 cho phép cd Itong xe qua 1én nhét (nang lye thong hanh). Ung voi nd 1a tc do ti uu vé nang luc thong hanh. Diém (q’, 0): tng voi mat do thc xe : Dong xe hdu nhi khong od xe qua (t6c do la 49 d6c cia vécts Oq’), tring voi tryc hoanh. ‘Tay theo thanh phdn dong xe, thy theo diéu kign dudng sé, ta od thé ed céc duémg quan hé cd bin nhung dang thdc trén hink 5-3 1a kh6ng thay. déi, ta od thé ding né dé kiém tra cfc gid thiét, céc mo hinh dong xe. 91 5.4, GIGI HAN NANG LUC THONG HANH ‘THEO MO HINH DONG LUC HOC DON GIAN Vé quan hé gitta cutng dQ - téc do th) tir lau da od két lun la khi cung do dong xe tang Ién thi tée do trung binh cla dng xe giém xudng. Nhing nam 60 nhiéu tac gid quan tric di cong bé sy gidm din y t6c dO khi tang cuing do dong xe la theo quy luat tuyén Unh (nu Keréclu trutng dei hoe Dung 6 t6 Kharkdy) da quan tréc 6 dung dai Matxcova. Td nam 70 lai cd tac gid dé nghi day 1A dang phi tuyén ed tén tai 2 diém udn. Dé gién héa, IM. Lobanov dé nghi dang 3 phwong trink tuyén tink cho 8 giai doan (hinh 5-4) Tiga si Silianov va PTS ~ Dé tHinh $4. Quan he V-N wh ete phueng tenn Ba& Chusng gidi thich sy suy gidm im Quan he VON Phuong tint tée do tren duong chi yeu la do thye nghiém do E, M. Lobandv 6& nghi xe chay chém can tré xe chay nhanh. Ngudi thi nhdt, nghién ctu cho dong xe cd 2 nhdm t6c 49 trén may tinh theo phyong ph4p Monte Carlo ; ngudi thi hai nghien ettu cho déng nhiéu nhdm tc do duge 1 cong thite dudi dang truy todn. Ket qua v6 dang thie giéng nhau va gidng ede két qué thve nghiém do nhém H.C.M. cia My nghién ciu. Su suy gidm cla téc dQ theo quy luat phi tuyén od thé gidi thich nut sau. Giai doan déu khi con ft xe, céc xe ft cén trd Min nhau, viée vugt xe cdn dé dang nén t6c dQ gidm khéng dang ké. Giai doan sau, khi lugng xe tang lén, xe khé cd diéu kign vugt, thdi gian bam sau xe chay cham va chay véi téc dé cham Ién nén t6c do trung binh cia dong xe gidm rat nhanh. Giai doan cudi, khi xe da rat déng, diéu kien vuot xe hau nhu khéng thye hign duge, hau nh suét thai gian chay xe Ja xe nhanh xép hang sau xe cham va chay voi tc do cla a6, Téc dd rét cham va su suy gidm khéng dang ké. ¥. 58-0,015 N v= 55-0025 N 40-909 N 2 t ‘Tré lai m6 hinh dong lye hoe don gién xac dinh nang lite thong hanh céa mot lan \ xe, (chutong 4). Quan hé gita ' ¥ V-N vita xde djnh da chan 3 Cuting a5 xejh dung bidu dién nang luc thong hanh (hinh 6~4) truée Hinh §-5. Cée Quan he V-N si ning Ie thong hind hi né dat cue trl, (hinh 5-5). 1 = ide do gidm Khi cudng do xe vag Ien : Giao diém gita 2 duéng V-N 2 = quan he N= (VY) theo mo hinh dong We bec: 1a gidi han vé nang luc thong 37 ai6) han wé ning Ive thong nan hanh' eta mt lan xe. 92 st 5.5. CHAT LUGNG PHUC VU CUA DUONG Khi cudng do xe chay yéu céu Ién ngang vdi nang luc thong hanh thi diéu kign thao tde ciia xe rét xdu, di ring diéu kign cla dudng that Ja If tudng. Toc do thép, luon ngiing xe, thei gian ch’ dgi ting, Mudn dwong cung ofp cho nhiing ngudi st dung véi mét trinh dO phuc vu tét hon thi lu lugng xe phai nhé hon nang lye thong hanh cia dung. Pham vi ma dong xe duce huéng mot chat long phyc vy 4n dinh duge goi la mute dé phue vu. Hoi déng nghién ctu vé nang lve thong hanh cla My fn dinh cdc chat Ivong phuc vy sau day ; 1 - t6c do va thai gian chay xe ; 2 - 96 ldn tde va nghén xe. $6 lan phai ditng xe trén 1km, ké ca gid cham xe, pham vi, tan sudt va eae ché phai thay d6i t6c 46 dot ngdt ; 3 - mite do tu do trong thao tac Idi xe ; 4 - an toan gém cA sudt tai nan va tiém nang gay tai nan (cdch danh gia) ; 5 ~ mute do thuan loi va tién nghi cia ngudi Idi ; 6 - kinh t6, trong dé cd gid thanh van tai. Theo danh gid cia hoi déng, nban té s6 1 1A quan trong nbét. Khi dam bao duge né thi cée chi tity sau héu nhu duge dam bao. Héi déng co xét them chi titu z = NP, la tl ig gitta cung va céu. Tat nhién 1a 2 chi tigu khong thé thay thé hoan toan 6 chi tiéu ch&t luong vita néu. Céc chi ti¢u nay lei duge xét riéng voi 5 loai dudng nh trong bang 5-1. : Bang 5-1 Cée yéu t6 ding dé dénh gid mic dQ phye vu Yeu td Bwong Dudng Dudng | Budng tryc | Dudng cao te abi@u lin 2bay 3 lin | thanh pho vio think “Tee do xe chay x x « ‘Théé gian xe chay trung binh x x Suft Z = NIP: = G diém kbéng ché nhét x x x x ~ 8 ting doan x x x ~ Tren tein tuyén x x x Vé téng quat cd cée miic dO phyc vu nhu sau: Mite do phuc vu A; la diés kien dong xe ty do, Iuu Iuong rat nh6, tée do cao. Mat do xe thdp, t6e d duge Iya chon theo ¥ mudn nguvi Idi, theo t6c dd han ché (v8 t6 chite giao thong) va v6 diéu kign dutmg sé. Héu nhu khong cd han ché gi vé thao tac li xe va thdi gian cham xe rét it bode khong cd. Mite do phuc vu B : la dong xe 6n dinh, téc dd thao tac moi bat déu cd 1 vai han ché, Ngudi Idi vin cdn ty do hgp I dé chon t6c dQ cing nhv 1a lan xe. Chi c6 mot xde sudt r&t nhd xe phai han ché téc do. Ngudi ta ding céc chi tiéu eve han cia mite do nay thudng xuét hién voi cdc luu lugng trong thiét k6 dung ngodi thanh pho. Mite d6 phuc vu © : dong xe vin con én dinh, nhung téc do va khd nang thao tde di bi han ché nhiéu véi ede Ivu Ivong 1én, Phén én Idi xe bj han ché khi chon 93 t6c do, chon lan xe va khi vugt xe. Nhung téc dd chay duyc vin cdn théa man nbiéu ngudi. Mic do nay thudng hop cho dung thanh phé Mite dé phue vu D : da tiép can dén mién khong 6n dinh. Tée 49 vin cdn kha di chap nh§n nhumg bj han ché nhiéu. Liu lugng dao dong vA xe bj nghén tam thai Anh huéng rat nhiéu dén t6e 49 cia xe. Ty do thao téc bi han ché, ti¢n nghi giém nhiéu. Mite do phuc vu E : e& téc d0, thao téc v.v., déu kém hon mie dd D nhigu. Tdc do khoang 30 km/h. Dang xe khong én dinh, tde xe od khi kéo dai. Liu lugng 44 gén voi kha nang thong banh. + Bang 5-. Cae mite 49 phyc vy va hm lugng phye vu t6i da ca duong nhiéu lan xe, khong phan eéch 06 hay khong c6é nhiéu khéng ché, véi diéu kign dong xe lién tuc (Thutng ap dyng cho dung 4 ngoai thank phé) Lye lurgng phye va téi da ’ trong efi dl@u Kin If t Céc dR kign Lun lrgng phyc vu/niing lyre He o nn Keene v2 dopg xe ‘thang hank (N/P} ae ‘ (tinh bing xe con, mot chley) Mite 46, Tri Trj bout dng phye vy ek hon wée tink khi Dung | Budng ‘rée ag | om Bin Khi | we dp xe choy | 4tin | Gilda | cay mies lacey] 8 8 [trong Sat git ba | cat tin | do an aye 20 mth | serve tah mot | omge | mot Lin 112 kt | 96 kim | $0 kmm | chiBay | cbibuy @ A | Dong tw ao 29 | hanh lam chi tiéu chin va chia ra cdc Seat btu tuanyenrn 10 amite d6 thudn Igi. Trong ting mic 4 thupn Joi, tée gid migu th ch&t. Ivong MWh 56, Kh rtm ete me fe ge eta dong xe. Cach lam nhu vay th hon, iy, Mong véi KhA nang thong hanh, (khong 1d Ie), va do dé d& lam hon. GVC Nguyén : Quang Deo cing dua trén mot chi tiéu nhy vay nhung goi than trong hon la mic is do chat tai, (hinh 5-6). . CAC MO HINH NGHIEN CUU DONG XE Diéu Mi tuéng la thiét lap duge mot quan he duéi dang biéu thie todn hoc dé e6 thé dy bao mot tinh cach nao dé eta dong xe bién déi theo mot bién nado do. DE dat toi myc ti¢u d6, nhiéu nha khoa hoc da nghién ctu va 6 nghj nhiéu mo binh. Nhiéu ngudi nghién cu theo phuong phép thyc nghiém, nhiéu ngudi quan sat Anh’ huéng tit hal xe chay ké nhau dé suy ra quy luat chung tdc 1A nhdm cic m6 hinh vi m6, e¢ tée gid dya trén mgt s6 tuong ty, hoie mot $6 gidi han dé suy ra quy luat chung, dé la nhém c4c m6 hinh vi, mo. ‘M6 hink dong luc hoc 1a mt loai mo hinh vi m6 don gién nhét. Cac xe chay trén mot lan céch nhau mot doan an to&n nhuw giéi thigu trong chong 4. Mo hink xe bam xe (Car following) do céc nha khoa hoc & California dé xuéng, nghién cu Anh hudng cia xe truéc téi hoat dong cia xe sau. Goi x la vi tri xe tren dudng, ede chi sé n vA n + 1 IA cdc xe quan sét va xe truée nd, x’ 1a tOe do va x” la gia tée eta xe, (hinh 5-7), Ly Faet * Hinh 5-7. $0 48 mf hinh xe bém xe. 95 Ta 6 thé lap quan hé gita vi tri cla 2 xe Ene = Eat lo + Yatpy * leet 6-5) trong dé : 1, - cy li an toan gifa 2 xe hi d6 xe ; tyy 7 thdd gian phan wing cia léi xe, thuding ly 1 giay 7 Iney ~ chiéu dat cia than xe thi n+l. Lay dao ham In thé nhét : pet =n + Ea tper : - 14 . ; dos : By = Gp, tt ie) (5-6) Goi C 1a 49 nhay cam cla xe bang nghich dao cia thoi gian phan Gng, thoi gian phan ting nhd cd nghla 14 nbay cdm Jon, ta thu duge : ‘ ¥, = Cau — ¥0) G7 (6-6) 1 phuang trinh vi phan co ban cia 1d thuyés I xe bém x0, oo thé phst bigu 1a gia te ciia xe chay sau phy thude vto do nhdy cdm (3 day 18 nghich do cba thdl gian phan tng) vdi hitu t6¢ do cita hai xe. PHAN UNG « DO NHAY CAM x TOC DO TUONG DOT phan ing 6 day cy thé 1a gia t6c cia xe sau, nén GIA TOC = DO NHAY CAM x TOC DO TUONG DOI. Déu thap Hi 60, { thuyét IL do D. Gazis, R. Herman, R. Pots dé nghj lA : do nhay cAm phai ké t6i kho&ng efch cia hal xe : HB 86 NHAY CAM Gia TOC = Quand crtia® xp * T6c DO TUONG DOI Ménh d6 nay duge phat bigu duéi dang ton hoc : s c . . By = ey oa, % Smet ~ He. 6-8) L, Baie (1961) 46 nghi them vao If thuyét If, yu t6 vé Khodng each khong gian, hinh thanh li thuyét I xe bém xe H® SO NHAY CAM = — OTE TT GAN OC De GIA TOC = Sanna KHONG GIAN x QUANG THOIGIAN x n6c BO TUONG Por va ¢6 biéu thite : x, ox %n & x) 6-9) = x Git — ee Lan Iitgt tleh phan 3 phuong trinh 5-7, 5-8, 5-9 va xc dinh ode hang 86 bang cfc diéu kign bin, ta 86 duge 3 quan hé co ban theo 8 if thuyét xe bam xe. 96 SWE § 45 ‘Kn Toenaarag e ~ oe eg eee E pane Gog 3 i BRE F 5 8 3 ale ANH DOC (SIDE DITCH) [ru : a SETTLE a comnenepeoam "| & er Ee a z ¢ N= Cain? 6-17) n=0 3 N= (1-3) (5-18) netl = N=Cq(1-¥3) (5-19) 7-DOTO1 97 ‘Ta théy nghién odu céa Greenberg (n = -1) ed két qua tring voi M thuyét I xe bam xe (5-14) Mo hinh thue nghiém cia Greenshields : Greenshields B.D. la ngudi dau tien tién hanh nghién ctu thie nghiem (1984) trén dung ngoal thank phé @ bang Ohio, tim xa quan hé tuyén tinh gitta te dO vA mBt do ddng xe : Yo = Vol? (5-20) Tu quan hé (5-20) ta lap duge quan hé giita eudng dO va mat dd: N = q.ve(l - af’) 6-20") _ va quan hé gitta cudng dd va tée 46 : N= avy7 ave /%o (5-21) » % % wer, 2, by om 7? a) v Hink 5-8, Cac quan he oo bin theo md hin Greenshields Déng thdi cfing thm duge cutmg do tdi da tfc IA nding luc thong hanh : Nenax = @¥o/4 (5-21) cue tri nay dng vi q'/2 va ve/2. Greonshields da céng bé két qua thye nghiém cda minh 1a v, = 74 &mih, 121 xefkm ; q, = 6) xelkm, VA Nyy = 2289 xevh. q 5.7. KHAI NIM VAN DUNG Li THUYéT X6P HANG TRONG THIET KE DUONG Li thuyét xép hang cén goi Ia Ii thuyét phye va dém dong do Kendal dé xuéng khi nghién ctu vé sy phuc vy cla dign thosi cong cong 6 Dan Mach. Dé Ap dung, ching ta co thé quan nigm mot lan xe nhu mot thiét bj phuc vu, nu vay Khi dudng o6 1 lin xe IA tram cé 1 kénh (thiét bj) phy vu, khi dudng c6 nbiéu lan 18 mot tram cé nhiéu kénk phyc vy. Mbi xe duge coi nhu mét yéu oBu, (hay mot khach hang) théng qua mot mat eft (qua mot thiét bi phuc vu) trong mot thoi gian phue bu (thdi gian thong qua mot kké dong hoc cia xe). Thoi gian phye vu nay c6 thé la déu hode ngdu nhién. Khi xe (yeu edu) bit kip mOt xe khéc (thiét bj dang ban) ed thé bém sau (cha dgi) dén khi vugt duge hoge bd sang duting khée (tit bd). 98 i Re a Dang xe téi (dong yeu cflu) o6 thé 18 dong Poisson (dong tdi gidn) hay mot dong khéc khi bj nhiéu (vi dy tai nga tu), Khi dong 1a dong ngfu nbién, xée sudt od x xe téi trong mot thdi gian t, da bit sudt dong xe (els) 1: Aye Poe) = Gr (5-22) Vi dy cho mét déng xe téi theo quy luat Poisson ed cudng dé 1a 300 xe/h, tlm : xée suft cho trong 2 gidy khong cd xe, cé mOt xe vA cd 3 xe. Tim xfic sudt cho utrong 10 giéy khong od xe, Suéit dong xe 1a: 00 a = BO = 0,088 xels Xée sudt cho trong 2 gidy khong c6 xe : 66 = 0,847 279832 0,089.2)" P@) =-——o ———— = X4e sudt cho trong 2 gidy cd xudt hign 1 xe: 0,088.2 fl PQ) = AO088-2) _ 6066 0,166 = 0,141 Xéc sudt cho trong 2 gidy cd xudt hign 3 we la: PQ) = 0,083.2, 3 90165. 9 1663 e (0.088 2) -ote = 0,0007 Xéic sudt cho trong 10 gidy khong cd xe tic 1A ed t6n tai mot quang trong thai gian la 10 giay ¢é co thé thc hign céc thao tée nhv tron dong, cAt dong trong nga tu, od mot ¥ nghla quan trong, duge xée dinh : ot 00,088.10)" =o) = 0,436 6 nghia la trong ding xe ndy cdn mOt xde sudt kha lon dé xe od thé thye hién ode thao tée trong nut giao thong. Vige xée djnh quang khong gian (hay quang thdi gian) chp nhan duge dé lam mOt thao téc ndo dé phai tién hanh theo phuong phdp th6ng ké trén hién trutng. ‘Tro lai cong thie (5-22), eo ed thé trién khai thanh : eo = 1 - ayia! - ayyat- ay%yat - ‘Va tinh duge xéc sudit cho trong thdi gian t khong cd xe IA : ot peo) = Ce 2 ot (5-28) cdc v0 cimg nhé bée cao hon ¢¢ thé bé qua. 99 Xsc sudt xudt hién 1 xo trong thoi gian t la: ma 1 2 Gye _ @ty aby gE br Thai gian phye vu cing tinh theo sudt phuc vu Q xe/s, oS thé ed phan bé déu hoac phin bé ngdu nhién. Trusng hyp phan bé ngiu nhién thi tuong ty, trong thi gian t nbd, xée sutt khong c6 mot xe nio dyge phuc vu xong Ia 1 ~ Qt xAc sudt 6 mot xe duge phyc vy 1a Qt. Rai todn li thuyét xép hang cho ta mot s6 két qua sau trong trudng hyp that gian phuc vy 1a phan phéi theo ham Poisson. ate (5-24) Trung binh sé xe ed mat trong hang cho = a4 Bo) = Qj (5-25) ‘Trung binh s6 xe xép hang (ké cA xe dang dude phe vu) = Em) = E(n) - ¥Q (5-26) ‘Trung bink thai gian cho = A E ae) 5-27) : Aw) aeQ-H q ‘) ‘Trung binh thai gian xe cd mat trong hé phuc vu 1 EO) = Quy (5-28) Che ket qua nay 6 thé ap dung 48 xéc dinh s6 xe chy & bai dé xe, cho 3 chb tram thu phi dudng, ch r8 trai trong nat giao thong, 66 xe chd dé tinh lan phy déc vv... 5.8. CHO HAN CHE VA ANH HUONG CUA CHO HAN cut Tren subt age tuyGn dung, cht Iuong thudng khong duge dong déu. Cae h6 ob nang Ie thong hanh thap nhu bea pha, ofu hep, deo cao, dung xéu.. 1A c&e chd han ché, gay anh hudng xfu dén chat lugng toan tuyén. Dau tt vao c@i tao cde ché han ché thudng 1A cé higu qua vi dda ty co trong tém, vin bd ft ma eo higu qua cao. Tai chd han ché, nang Ive thong hanh théip hon catbng 6 xe chay thi ché do ehay xe tét nhat co thé cd duge 14 dam bao nang Ic thong hanh. Gid thiét 1a chp nhgn mo hinh Greenshields (5-20") ta 6 g, = q'/2 va tinh duge nang Ive thong hanh chd han ché Ny, : Nic = Won! © thgng Inu ché hen ché, do chi thong qua Ivgng xe Nyy nen ché do chay xe chi cd thé thye hién voi tée dd: Xo2 y= gp G - VEEN N (6-29) 100 Xem trén hinh 5-9, ta théy tai thuong lu ch8 hen ché, tc do xe chay cdn thép hon o& ché han ché trong m$t khong gian nhét dinh. Vi dy : Tren ddo co thc do xe chay ty do la 10 km/h & chan dao 18 40 km/h, dong xe 06 nhiéu xe tai nén v6i mat do 126 xe/km (ze efich nhau 8m) thi tée xe. Xéc dinh nang lye théng hanh trén d8o va trude déo : Nuc = Yone%/4 = 10.125/4 = 310 xe/h, Ng = ¥qp.'/4 = 40.125/4 = 1250 xelh Tée dQ xe chay 6 ngay gén chS hen che t6c dQ khi cd evdng do 16n hon 810 xe/h. vy 2 a-vi=s107250) = 2,72 kmih 4 Nhu vay la ngay tai chan déo, xe 68 dén q Iai va chay voi t6c do chém hon of trén dbo. 9 % 5/4 Lai gid thist, cwong do xe Ny > Nyc, K6O pinh 5-9, cné ao chey xe d chd han ché dai trong mot thdi gian 1a t,. Kae dinh thi va 6 thugng luau ké con. gian nh bung va ving anh hudng. 86 xe bj tde truée chS han ché la (N, - Nj,)-ty. Qua thdi gian dé thl Ny < Ny, hu vay thdi gian dé gidi thodt s6 xe khéi 4ch tée 1A ty = tinh duge la: t, vd thdi gian tée xe N,-N; Gib chd xe tinh bang dign tlch kep gitta cée dudng Ny N, v& Nye = t, W=,- Ny) SE va 86 xe trung binh bj ach tdc : Eta) = 101 CHUONG 6 THIET KE CANH QUAN DUONG 6 TO 6.1. MUC DICH THIET KE CANIT QUAN pUONG 6 TO Quan digm thiét ké theo hé, dudng I mot trong nhiéu nhan t6 cd anh hudng Min nhou nhu dong xe, méi trudng vv... Cho toi day, chiing ta da xét dén nhing yeu cfu cia xe déi voi duéng theo quan digm ca hoc, tt dé di xée dinh duge cdc yéu t6 hinh hoc efn thiét cla dudng dé dam bio xe chay an toan em thuan va Linh £6. Sau hon mot bude, trong chwtang 5, ta lal xét anh buéng ln nhau gitta cae xe trong mot dong xe. Tiép nia, trong chuong nay ching te sé xét anh huéng qua lai cia dutmg vi moi trudng xung quanb. Dudng 1a mot cOng trinh to Jn, t6n tel hang chyc nam tham chi hang tram nam, duge hang chyc trigu ngudi sit dung. Vi vay khong thé quan niém don gidn duéng la mot khong gian di dé thong xe ma no 1A mdi trudng lao dong ctia bao nhigu ngudi Idi, noi nhin ngém cinh cba hang chuc trigu ngudi. Thiét ké theo quy trinh 1a khéng di ma pbai tao diéu kién lao dong t6t cho ngudi lai, khong chong bi mét moi, khong cho quan dén mic dé budn ngi, tac hing tha khi di duong cho hanh khéch va cho ngudi 1éi. Cong trinh duang phai 06 tac dung lam dep them canh quan eda kbu vue, tan lugng lap lei can bing moi sinh di os Lam duge nhu vay, theo kinh nghiém thytng lam cho cong trinh 6n djnh hon va tiét kiem hon. C6 thé ké cée whigm vy sau day cha thiét k6 eanh quan : 1. Két hyp hai hoa glia cic yéu t6 cia tuyén dé dam pao cho xe chay thuan Idi, an toan voi tée do cao. 2, Dam bao hung whin ding cha ngudi léi ; huéng dubng phéi ahin théy tren mot doan dai, dé ngudi lai khong bi bat ng’ trude ofc diéu kign bat loi vé diting va kip th’i thay d6i ché dO chay x0. Duong va dai dat ben dudng phai duge they tude dé béo kip thoi ay thay di huGng tuyén cho ngudt Lai 3. Dinh tuyén va dinh ode y6u 16 cite tuyén sao cho Khong sinh ra cée ch6 sai lech vé quang hoe, 1am cho ngitdi léi tran duce 40 gidc 1a cd che ch6 thay déi gat gao. “4, Dam bdo tuydn két hop hai hda v6l cénk quan cia dia physng dé nang cao ext thugn loi, Khong phé boal phong canh va sinh thai, khong vi pham cdc quy dinh v6 bao vg moi trudng. 102 5, Bao vé céc di chi lich st va van hda, ofc ving dt nong nghiép quy gi4, han ché d@n mic thdp nhét ede anh hudng xfu cha dudng t6i moi tru’ng nhu chan dong, bul bam, tigng én. 6. Bao tén va ning cao cdnh quan dia phuong bing cfch tréng cAy va cée bul cay, lam cong téc san dp sau khi xay “aymg. Dé6i v6i dudng cép cao od nhiéu xe ‘eon chay, nhiéu khi phai chat c@y, san taluy dao dé khéch nhin thfy cénh dep (binh 6-1), tao céc hé nude, tréng chy 4€ che cfc thing dau, cée hS dao v. Cée diém 1 t6i 8 dam bao sy déu hoa va diéu kign tam li cha ngudi léi, cdn goi 1a su hda hop néi 66 cia tuyén. Diém 4, 5 va 6 c6 thé goi IA su hda Agp ngogi vi i Hinh 6-1, Phat efy 48 nhin thfy te ctia tuyén ‘cong trinh kin tric ‘Wink 6-2. Tréng cay dé che thing du ‘a= thang di & ban dung ; b ~ sau Kh tr6ng cay dé che. 6.2. SY KET HOP GIUA DUONG VA CANH QUAN MOI TRUONG 6.2.1, Nguyén tée chung vé thiét ké cénh quan : Canh quan thién nbién vOi vé dep cia né 1a mdt tAi sin IGn cia quéc gia phai duge gin git va tu tao. Canh quan cé thé tam dinh nghla lA téng hgp cdc tée nh&n dién hinh vé thién nhién xudt hién nhiéu dn trong khu vye chon tuyén nhy cay cd, mat nuée, dia hinh... e6 doh hudng d@n cong viec chon tuyén dudng. Trén quan diém chon tuyén ed thé phan ra cdc logi cinh quan dae trung nhu sau : 103 Ving 1: Déng bang - thio nguyén : trong do cé dja hinh it thay déi kiéu bai lay, rig My, rudng déng Vung IL: Déi - dia hinh bj chia eft : cde Inu vue song. Vang Il : Nui - chan ndi ; ede liu vye séng mién nti, céc doan: deo trén mién nili cao. Prong bat ki diéu kién dia hinh ndo va véi bat ki c4p hang Ki thudt nao, nhiém vii cia ngutsi thigt ké 14 dim bdo cho tuyén trd thanh mot dudng khong gian déu dan, 6m thudn. Trong phéi cinh khong gian, dudng khong bj bép méo, khong gay nhitng sai Jéch vé thi gide, hung tuy&n phai r6 rang vé phia truée dé ngudi lai os thé chay xe véi téc dO cao. Ngudi 1Si danh gid diéu kien xe chay tren dudng chi yéu 1A qua svi thu nhan v6 thi giée cla minh. Ding cde thist bi dae biet gdn trén ngudi cia ngudi Ii, ta thdy sy chu ¥ cia ngudi I4i luon thay déi tu diém nay sang diém khéc, chay doc hai bén dung 6 quan sat céc diém chuén xéc dink hah lang hoat dong cia xe chay. Céc diém chuiin nay thing la mép phén xe chey, mép nén dubng, cay xanh hai ben du¥ng, cée vach ké trén duimg (vach gitta va cde vach dinh huéng)... < Vang khong gian cae diém chudn phu thude vao tic d3 xe chay. Khi xe chay cham, ngudi léi quan sét mot ving gin nhung rong sang hai bén duéng. Khi tdc 6 cao, ngudi I4i quan sét xa hon nhung khodng quan sét lai thu hep lai, (bang 6-1 va hinh 6-8). Bang 6-1 Chiéu dai tap trung va géc quan sét cua ngudi Idi phy thude vio téc dQ xe chay ‘T6e ap xe chay | Chitu dil tip trung | Gée quan sit tem) tm) (a) 40 180 100 9% 600 40 Theo nghién ctu cia NP. Ornatski, cy Ii tap trung sv cht ¥ quan sdt cia ngudi lai xe phy thude vac t6c do nhw sau : . L= 15 x 4,3V G1) trong dé : L - cy li tp trung cha ¥ eda ngudi lai, m 5 V ~ t6e do chay xe, km/h. Khi téc d6 Idn, tém nhin tp trung cng xa thi kha nang bop mép quang hoc cang lén, vin dé thiét ké quang hoc cang cd ¥ nghla quan trong. Ngudi MMi 1a mot trung tam thu nbn thong tin, sau khi xi If sé ra quyét dink ding din vé thao téc. Khi thigu théng tin, ngwdi lai phai gidm t6c ; khi thong tin khong thay d6i, ngudi i4i dé ch quan di dén buén ng ; khi thong tin qué nhiéu dé bd qua céc thong tin quan trong va sinh ra b6i rOi trong xi Hl, Thiét ké quang 104 hoe trén dudng com od nghia thong béo cho 145 xe 6 tinh huéng tren dudng voi mot lugng thong tin vita phai, Khi thidu thong tin, phai tlm céch bé sung, hose bang cée bién béo trén duimg, hose bang cach tr6ng cay dé bao trude hyéng ré cho ngudi li (hink: 6-4) ; trong thanb ph6, doi khi ngudi ta ding gvong dé phan chiéu STinh 6-3. Vang 4p tung su quan sit eta nguct il cremg THO glam 3 pat “theo EM. Lotny) + a= tie 46 20 Jonih ; b= t6e 4 80 fof + viing quan sl eda neu ‘Cac con #6 rén Iudi toa dO chi yée léch cia tia nhin so. vi using cla tim tye 105 Hinh 6-4, Céc dian age cby bio tnd lng ré eta tin. a ~ chi chuyéo hudng sou dung cong dng 1; bb bio tnide en nga ba ¢— ec bul cy dn inking theo doc tuyé + 4 bio tnie dung cong co bin kint hd. 6.2.2. Nguyen te di tuyén & ving déng bang va thao nguyén Dac diém cia dia hinh ving nay IA diéu hda, khong cd nhimg ché chénh lech Jon vé cao do, Dja hinh thoai, dée nhe a6 xuGng cde thung ling song, cde h6 lén. Trong vimg khong gap cdc chung ngai vat 1én vé dia hink. Mot thai gian dai, ngudt ta nghi ring trong dia inh nay, tuyén di thang IA tt nhét, chigu dai tuyén ngin nhét, khOng co mbiing xi Wf phic tap v8 Ki thuat. Di ning doan tuyén thing @ ving ny con thugn lgi vi bam theo cée cong trinh xay dung, cde kénh mvong hay di theo dung thang Theo doi nhing nam gan day, ngudi ta thay trén cdc doan tuyén thing dé sinh don digu, nhimg ngudi Idi xe t€i dé sinh buGn nga, nbiéu khi ngh ma khong biet (hién tugng thuy mign : \éthargie), nhimg nguwdi lai xe con lai dé chd quan khong lam chi tay Idi, r&t dB sinh tai nan. Theo nghién eifu cia Tu.M. Sitnhikov, doan thang cang dai thi t6e dQ & cuéi doan tuyén cang l6n. ‘Chidardn down tb, Ke 7 2 5 ° “Toe d6 dome xe trang binh 1Wdng dO t 1 1,06 Lis ‘Trong dém, cdc doan thing lm cho ngudi Idi bi choi mat vi xe nguge chiéu nén cang dé sinh tai nan. 106 Vi nhitng Wf do vita trink bay, mbiéu quy trinh ofa nhiéu nue 48 quy dink hen ché chiéu dai cha doan thing. Thai gian xe chay trén dung thdng, theo quy trinh Tiep khong duige qué 2 phue vi theo quy trinh Die khong qué 1 phiit, Tae 1 t6e 9 thiét ke 60 km/h khong e6 doan thing dai qué 1 ~ 2 km, t6e 40 thiét ké 120 Am/h, Khong dai qué 2 - 44m. Quy trinh Hung avy dinh chiéu dai duéng thing khong qua 100 Ian chiéu rong nén dudng, Tue 1A khi ‘nén dung rong 15 - 20 m thi dung thing khéng dai qua 1,5 + 2,0 hm. Tren thuc 1, hau nhu quy trinh Phép 1962 loai cfc’ doan thing dai ma thay bang cae dudng cong 5000 - 10000 m, ¢6 gidi phan cach trén trée ngang va khong chm lam siéu cao. ‘Ve mat an toan giao théng, tuyén dudng thang cang dai thi sé tai nan cang tang. $6 tai man tung di 1 ua Lt 16 Chigse dak dean thing, kr dual 3 3 0 5 Ww 20 & | Tieu chudin Viet Nam quy dink tren dudng ca0 te, chiéu dai doan thing khong dugc qua 4 am va trén dung oto khong dugc qua 3 km. Tren cac doan thang qué @ai, nén thay thé bing cde dudng cong nim os bin kinh lon. : by Minh 6-5. Dudng di qua Fling ay 6 te duing cong tin kin HS’ @ ela vio; b= tng them cay 6 cla ae. ‘Tuyén trong mhing diéu kign nay khong nén ct nét dia hinh, khi qua ving od rimg nén tranh thi di theo bla ring, hoge theo bis h6, Khi phai cat qua ring thi khong nén di thing, ddu vao va eta ra nén ding cde ban kinh 16n, (hinh 6-5). 107 6.2.3, Di tuyén trong ving déi Ving d6i co dc diém WA dia hink cé nhiéu thay déi nhe, Muén giam bét khéi lugng cong tac, tuyén nén di theo cde dusng cong lén gin véi dja hinh. Tuyén di t6t 1a gdn duce véi céc nét co ban va bd qua difge cde tiéu tit. Tuyén dudng cd edfp hang cling cao, chida rong nén dudng c&ng lén thi cang phai chi ¥ cae nét dai quat ma bé cac tiéu tiét. a) c) 4) Mink 66, Mat cit ngang nfn dudng 0 ta Jay thodi. a ~ nén dip thép £6 rénh doc : b~ nén khong e8 rac, lam 1a ly thodi ; (¢= nn dip cao tren 2m ; d ~ nn do e6 rink va mai dée dang use luc Nhitig ta luy dao dap nén cé dang thoai cong dé tao sy udn lvgn tit tit giita nén dvdng va dia hinh hai ben dudng, (hinh 6-6). 6.2.4. Di tuyén trong ving ndi Ving nui IA nai cAm tuyén kho khan, dé tuyén phi hop tot nhat voi thién nhién, déng thoi cong dam bao tet ki¢m kh6i lugng dao dp, khi cm tuyén thudng phai si dung oc tigu chudn kd thuét t6i thiéu, vé binh dé cing nh vé mat cAt doc. Trong mién nui, noi von it cdc cong trinh xAy dung, tuyén duémg tré thanh mdt yéu té trang tri rat lon, mang déu an ban tay con ngudi va thdi dai xAy dung. Cac 108 Hinh 6-7, Thay nén duding dip Win hing hai nén dap déc 1gp tit kigm khoi iuong vi ting euidng dn dnb, 3, be mit oft doe vi binh dé eéc initing hip khae nhiau ; d~ mat oft Agang. yéu 16 nhu dusng con rin, tng chén, céu, cde cia ham, cde cong trinh chéng da dac bigt tr thanh cfc tam diém thi hut sy cha y cia hanh khéch. Né tao nén cde yéu 16 méi cia canh quan trong ving. Nén dung cha dudng effp cao trong ving nui cd thé chia thanh 2 nén riéng biét, khéi lugng tiét kiém duge nhiéu, én dinh t6t hon vA cing phi hop cénh quan hon. Chi y 1 hai nén khong nén tach nhan qué xa, phai it nhat la ndm trong tém nhin. Trudng hyp khong dam béo, ngudi IAi sé co cam gide phan dutmg cia minh 1a mét nén co hai chiéu xe chay, do dé phn xe chay khong duge sit dung cé higu qua (hinh 6-7), Mink 6-8. Ta luy dip cao duse phan bac dé irding cay Cée ta luy cao, nén chia bac dé tréng cay che, dit ring bi¢n phap nay co lam tang khéi ligng cong trinh (hinh 6-8). 6.3. DI TUYEN THEO DUONG TANG VA DI TUYEN CLOTHOIDE Theo truyén théng, di 4 van phing hay trén thuc dia, dé tranh cdc ching ngai vat, ngudi doi truéng dinh cée dinh chuy€n hung, néi cdc dinh bang cde dutng thang sau dé n6i cdc dudng thang (dong tang) bing cdc dung cong tron. Khi cn 109 thiét thi ding cdc dudng cong clothoide lam mot yéu tO dé chuyén tiép ti duomg thang sang dong cong va nguge lei. Mot thdi quen nda la hay 4p dung cde chi tiéu ki thuét t6i thiéu, ban kinh cong nm t6i thiéu, do déc doc t6i da nén tuyén dutng thudng ecing, {t an nhap voi dja hinh, lai t6n kh6i lugng, (hinh 6-9). A s ‘ TON Pry Hinh 6-9. Tuyén thigt ké a ~' theo dufing tang ; b ~ theo dung elothoide. Phuong phép di tuyén clothoide 1a khée vé nguyén tc. Tuyén gém nhiéu dutng cong clothoide, dung cong nay duge coi nhv mot yéu #0 co bdn cia tuyén, thong 86 Ién hon nhiéu so v6i trude da noi 6 chong 8 vi khong phai xudt phat ti gidi han do tang gia t6c li tam ma xudt phét sao cho tuyén udn Ign déu hoa. Dé thea man yéu céu nay, chiéu dai duéng cong chuyén tiép khOng nhé hon 1/4 chiéu dai dugng cong tron, thong s6 cia dutng cong trong pham vi ti 04K dén 14K (0,4R < A < 1,4R). Khi gée chuyén huéng nhéd, nén ding cde thong s6 A lon hon cée trj ghi trong bang 6-2. Bang 6-2 Tri s6 thong s6 A cia dudng cong chuyén tiép img véi eée gée chuyén huéng (Don vi tinh bang mét) Gée chuyta hung , 49 2-3 3-4 4-5 5-6 6-7 ‘Thong s6 A > 1400 | 1000-1400 | 700 - 1000 | 500 - 700 600 110 ‘es “cong clothoide néi véi Tieu chufin nha nude TCVN 5729 : 1997 edng khuyen chon thong 36 A theo hai trugng hdp = - Phong thuimg ia R > A > RZ ikhi ban kinh cong nam rat lin R > A > RG Noi chung thong s6 A khong duoc nbé hon : ki t6c dQ tinh tod 160 hm/h la 300m, tée do 100 + 120 km/h le ‘200m, vc dd 60 + 80 km/h 18 100m. Téng chiéu dai dung cong chuyén tip theo quan diém mdi o6 thé chiém trén 60% chifu dai cha tuyén va nhiéu ché o5 thé ‘noi trie tip vdi nhau ma khong cfm duisng cong tron. Tuyén dung sé trd nén mém mai, gin bd véi dia hin, giam bét khdi Iwong cong tac (hinb 6-96) Go thé o6 che t6 hop hu sau: hai dudng nhau khong od cung tron (hinh 6-10a), pdt 2 dugg cong nguoc chiéu bing 2 dudng cong clothoide (hinh 6-10b), ndi 2 dudng cong eing chiéu bang 1 dang cong clothoide (hinh 6-10c) ndi_ 2 dwang cong cling chiéu bing 2 dudng cong elothoide (hinh 6-104). Vigo thitt ké tuyém dudng theo dutng cong clothoide duge tign hanh theo cdc trinh tw nbu sau + 1. Trén ban d® ti Ug: Se mbat wa 1: 10000 (864 mat 1a 1 : 2000 hoge 1 : 3000 (hay tren ban a6 chyp bang may bay) nghidn odu dja hinh vA cénh quan thién nbién cha ving cfm tuyén dae bigt 1A trén ding chin bay, dé xéc dinh duge cde diém khong che WA cée diém nhat dink tuyén phat qua. Trén bin aS cing phan biet ede vang dja chat, thay van bét Ii, ede ving efin bao tén. Sau dé phac thao tuyén dong bam lam théa man exo nbit cae yeu cfu ph6i hop cAnh quan, Cé thé ding mot céi thude bing chét déo dé u6n lun que cc diém kh6ng ché, (hinh 3-11). ‘Tae gia cing théng nhdt voi ¥ kin nbiéu wha Khoa hoc khée, c6 kink nghiom la phée thdo tuyén bang tay, dua nét “chi ndi cee diém khdng ché bang ce dueng ibm mai, san dé moi edn qi bang thude va ducbng cong thi tuyén hdu wh b6m 16t vdi dio hink. High 619. Cic trudge hop var dung dung cong clotboise Ali hl 6-11. Phée hos tuyén tren bin d6 c6 dung dBng mide Wing 1 chige thude déo Hing nha. Khi da co deng so bo cia dutng thist ké, chon cée ban kinh cong tron cho phi hop. Tiép theo la ndi cdc dung cong tron nay bing cac diténg cong clothoide cd thong s6 thich hop. Dé cong viéc tién hanh dé dang, ngudi ta dig céc thyde mau bang nhva trong. Hién nay bd thude mau duge sin xudt vi cde thong 86 tk 150 £61 1000m va véi ti 1é ban d6 1 : 10000. Khi ti l¢ bin dé thay déi thi cae tri s6 A va R phai thay déi tiy theo ti 1@ céc loai ban d6 véi nhau. Vi du, thye hién trén ban dé 1 ; 25000 thi céc thong sé A va R tren thuéc mdu phai tang 2,5 lan, trén ban 46 1 : 5000 thi tang len 0,5 lén. Mink 6-12. Thude mfu cic duding cong clothoide (dang jt tren bin 4 dja hint), 112 Tren hinh 6-12 la thuée miu, cde dudng thang ld tiép tuyén voi dudng cong trom hoae dung thing. Cac dutng clothoide e¢ c4e thong 6 khéc nhau vA thing gée v6i ede duong cong nay 1a cée bén kinh cong trong dé ban kink cong & diém g6c Ia 06 tri #6 vo cling (duéng thang). 2, Nghién eiu phéi kop cde yéu t6 ctia tuyén : pinh dé, mat c&t doc sao cho tuyén la mot dudng khong gian déu dan, khong bi bsp méo vé quang hoe. Su phoi hop vé vi tri va tri 86 céc yéu tO nay sé duge trinh bay tiép ngay trong chugng nay. 3, Dinh vi Rin cudi, xée dinh cdc Ii trink co ban va tr] s6 céc yéu 16 mh diém daa, diém cui, cde diém bAt du vA ket thic cdc dutmg cong chuyén tiép va dudng cong trdp, céc coc 100m, coe Am. Tat cA cde yu t8 xé¢ dink duge chuyén thanh cde ban vé binh dé va mat ct doc theo quy cach, Nhiing noi cin thiét phat lap phéi canh dé kiém tra higu qua khong gian. § Sa8l Tal NS sey |S N\, Ral ; eee Bl Ab ; = zs ast By iP “ eS aal (8 Red 3 sui nay Re 1 . l\. Hinh 6-13. Thi dy mot tuyéa clotboice digs haa (dung Paris di Lyon). 1 = cc dung cong tron : 2 ~ ede dan clothoide, Thiét k6 tuy€n theo phvong phép clothoide thutng o6 dang mém mei, trong nhiéu truang hop ti 1@ dutmg cong trbn va dudng clothoide rét cao co voi chia dai dogn thing. Trén hinh 6-13, la tuyén dung 6 td tk Paris di Lyon duge thiét ke theo phuong phép clothoide. Cae dudng cong tron véi ban kinh rét l6n (tren 3000m) duge Tien két bing céc duting cong clothoide cd thong 96 A trén 1850m, khong thiy ed cfc doan thing. 6.4. DAM BAO MOT TUYEN DUONG DIEU 110A TRONG KHONG GIAN Mudin dam bao cho ngudi Isi e6 thé chay xe véi tic do cao, ngudi thiét ke phai dam bao trude hét 1A t4m nhin, sau d6 phAi tao mot tuy€n dugng déu dan, khong bj bop méo quang hoc, khong gay eéc Ao gidc, lm cho ngudi léi yen tam khong ty nhién gidm’ téc. . Phai quan niém ngudi Idi nhin con dudng tx mot do cao mat 1,20m hoan toan khée véi ta nhin ban 46. Khi nhin xa, duéi mgt gée nhé, duing cang bién dang. 8-DOTOI 113 Binh tron trén binh d6 bién thanh dung elip, mat dvtng nh hep hon, déc thoal cang tr nén d6c hon, gitta nai doan thing dai, dusng cong nhut_nho bon, tht 8 thing diéu dé lam cho ngudi 141 hiéu sai tinh huGng, gidm t6e khong fn thiét va truong hop hinh 6-14 lai tang t6e dé Wy dong nang mot cach sai dm aé gty tai nan. Tée do cang cao, tm quan sét cing xa, Ao giée cing lon cang phat chi ¥ thigt ke quang hoc. Vi vay hac v6i ngiy truéc, cée tiéu chun méi TCVN 5729 : 1997 va 4054 : 1998 déu dé cp dén vin dé phi hyp cfc yéu t6 cia tuyén a) b) an —~ Hin 6-14, Ao gitc kil loo de a= dung bing tudng dusing dée ; D~ dic ahd tung dc 1m, DE tranh cde sai lech vé thi gidc trong khi thitt ké nén theo ede chi din mhu sau : 1, 86 lugng che dong cong cing va dutong cong nim nén b6 tri bang nhau : Tren dutng adi, thudng lam dutmg thing trén bin d6, mat oat doc Tat 06 ging di ‘bao nén dung cong diing nhiéu hon dutng cong nim, tuyén 66 nhép nho e6 nhiéu chd khong dim bao tém akin, khOng rO hung di tiép tue cia tuyén, (hinh 6-15). ‘Tayén dong 6 qua nbiéu duttng cong trén binh dé tao edm gide di quanh co, iéi xe khong an tém pbai gidm t6c (hinh 6-16) Hinh 6-15. Tuyén hon s6ng do 6 qué nbiéw Hinh 6-16. Tuyén quanh co do 1 2 3 4 5 6 8 | Kh te d6 inh Bin He | (cin 10 nh 0000 | 14000 | 8000 | sooo | 4000 | 2000 | 1500 im Con i Jomo temo} 000] 3000 [2000] 1000 | 800 Ngoai kinh nghigm ghi trong bang 6-3, nén tha min oe lai khuyén trong tieu ‘s chudn thiét ké TCVN 5729 : 1997. "Te A eink eosin fon 120 100 20 o | ‘Phan cy, me 20 As 15) 1,00 Chieu dai dong cong, » 1400) a 1200/a 1000/ FOO Khi gée chuyén hudng mhd hon 0,5 40 thi khéng fm lam dutng cong vi tuyén thyo sv thay déi rét ft. Mot dogn thang ngén chém vao gia hal duéng cong ngwoe chiéu s6 tgo cdm gidc gly khdc, nh&t 1A khi doan thing ndy 1A mot efi cfu, Cé thé chia ping efch n6i Tei bang hai dung cong chuyén tiép nguge chiéu. Trudng hop Khong thé duge thi chiéu dai doan thing chém khong duéi 200m. Doan thing ngén chém gitta hai dvong cong cing chiéu cling non trénk, (hinh 6-17), phai nang lén t6i thiéu 300 - 400m trén dudng tSe d@ cao. @ oy 30'lee R600 ores 4 5 67 Fn 6-17. Higu qué thiét KE khong gian. a ~ dung cong bin kink nhd kep gia hai doan thing dBi: b~ biga qua sau khi ning bén kink 1én. 5000, @ 9 f 115 9. Mudn tuyén dd quank co, t6t nhét I nén Idn cde dusng cong : bing cach bé trf duong cong ding va dong cong nim tring nhay. Hai dinh khong léch nhau qua 1/4 chiéu dai dudng cong ngin nhét va t6t nhét la tring nhau. Chiéu dai dudng cong nim nén phi ngoai dudng cong ding mot chiéu dai la 50 + 100m. (461 voi dutmg c&p I + IID (hinh 6-18). Khong nén bd trf duing cong ding 16m. ¢6 ban kinh nhé trén mot doan thang dai hose trén dutmg cong nam co bin kinh Ton. Tot nhat la bin kinh dusng cong diing 16m khong nhé hon 6 lén ban kinh duéng cong nam. Hinh 6-18. Phoi hop duong cong nim va _ ax = = z (6-4) Trong do, y va x 1a chiéu ding va chiéu nam cia vat tinh bang mét ; y’ va x’ la tung d6 va hoanh 49 cia anh tinh bang cm, a va 2 la cy li tit mAt nguai 14i toi mat phang chiéu va téi vat, cdng t{nh pang met. Cae cong thite 6-2 va 6-3 1a 2 cong thie co ban dé dinh kich thuée cua anh khi biét cae yéu td cla binh dé vA mat cAt doc cia dudng (y, x va dO xa 2). Van 46 con Iai !a chon diém nhin nhv thé nao va tia nhin nao. 1. Khi ding may tink dé dung phot cank ; thi vige chon diém sé it ¥ aghia vl ngudi ta cé thé thé hién trén man Anh, hinh phéi canh khi xe lién tue chuyén dong trén dutng. Khi dung bing tay, vi kh6i Iugng cOng vite mA ta phai han ché cde dim nhin 6 céc diém dac biét rat han ché. Cée diém nay phai thé hién diéu ki¢n Minh 620. Nguyen te dung phol cioh tran mat phing chiéu xOy. 117 Hinh 6-21. Chon tis shin. a= tron Dinh 6 ; B~ tree anki eft doe ; ¢— phi citnh ding due b&t Igi mbét vé quang hoc cla ngudi Idi dé kiém tra tinh hudng trén dudng. Voi méi diém duge chon thutng ch! vé duge mot phéi canh. Diém nhin nén chon trén duang phan thay, céch ché khuét mot cy li bang tdm nhin vugt xe. Chiéu cao cia ‘mét 14 1,5m véi xe tai vA 1,2m véi xe con. 118 ‘Tren mat cAt ngang, diém nhin céch mép phn xe chay 1,6 - 2.0m néu dudng alan xe, 6 tim dutng nu 18 dudng mot lan xo, trén dutng 6 dal phan eéch thi cfch dai phan cach 20m. 2. Tia nhin irtn duong 6 do dBc doc nhé (ausi 20%) thi Wdy nam ngang, tren nhiing d6c dai va Ion (trén 20%) thi ldy bang 46 déc trung bink cba quang duéng aghién edu hoa a pang do déc cia dudng tai chinh diém nhin. Tren binh dé, o nhiing doan thang, tia nhin song song vol tim duong. Néu trong pham vi quan sét o6 dvang cong thi tia nbin chinh phai djch di: goi diém nbin la 1, lay didm 2 edch diém ohin 1 tdm nhin theo so d6 2, n6i hai r t Tianhin chinh Hinh 6-22. Pm ‘ia nin aigm 1 va 2 va tia ahln 86 bop ee ain dt véi dudng 1 ; 2 mot gée 10 de. Déy 1a tia nhin chinh eta phi cdnh (binh 6-22). 3. Ta goi gée nhin la gée hop thank gita tia nhin chink vd tia chiéu trén vet. Khi géc mhin du6i 1,0 + 1,5 do thi quan sét r6 nhét, khi ge nhin 5 + 6 dd, cbn es thé quan sét r6 eéc chi List cia vat, chm nbing vat nim ngoal gée nhin 10 do thi khong quan aét 76 cdc chi tigi va mau afc, Lie dé muGn abin 35, ngudt Yai phai quay du. Thai gian dé t6i thiéu 1a 0,5 gidy vA Tm phan tin st ché ¥ cha ngudi lai tren dung va cing 1 nguyén nbn géy ra tai nan trén dudng. Boi vay, khi lgp ph6i cdnh, géc nhin 6 khong qué 10 dé va trong géc nhin dé phai thy cdc cong trinh chi y6u trvée mat. VE dO xa, cfc vat nim céch mat ti 100 dén 200m thutng bj nhda, nén khéng ve trong phdi cAnh. 4, Cée diém dée trung : thudng vé trong ph6i cAnh 1a tim dutng, mép phan xe chay, mép nén dung va cée dutng nét cla rimh, chan taluy a0 dip, céc nét dic tring ben dugng nh mép b6, bla ring... Khi da lap xong phéi cénh nén quan sét hinh lap duge voi quang cach Im hay 2m tiy theo Hic 18p chon a 1 100 hay 200m. Qua dé phat hin cfc diém khong pink thudng ; fe diém uOn bit thudng, ede diém gly khie, méo md, bién dang, sau dé phét hign ra nguy@n nhan va tm oéch sia chia vé binh 46, mat c&t dec, vé out ph6i hep cde you t6 vA kidm tra Iei higu qua cba vide site chia, Che cong vige nhut vay lam khong t6n nbiéu cong se tren may tink, vide di thogi gitta ngudl va méy khong lau cong va thé hign hinh sita chita, kh6i luong cong viée dio dap jwon trén man hin, Nhung khi lam bing thé cOng thl phAi ed kinh nghiém va ngudi ta 06 ging dé ra cae chi tigu dé dan gié ay déu dgn cia tuyén dubng. Khi lap phi canh vol n = 100 va a = 100m thi cfc chi tieu duge 66 nghi : Véi duang cong ndm trén bink d® (hinh 6-23) : DO déu dan duge dénh gié qua f, cw Ii gida tigp tuyén & diém gita cia duong cong vél dinh dudng cong. Dudng 119 Minh 6-23, Chi tiga dank gi s¢ da di cia dung cong non a diab phy e— ef phy. cong duge coi nhu déu dan néu f > 10mm, duing cong gép khi 4 < f < 10mm, dubng cong gly khiic khi f < 4mm, Cée tri 56 f lA tuong ding voi phan cy trong thy t& ghi trong bang 6-4, Bang 6-4 Tri s6 phan cy trong thye té, P, m Cyr Ii t64 dinh (my Duvdug cong du Burdng cong gp Butng cong giy khic 550 55 22 +55 22 500 53 20 + 50 20 300 30 12+ 30 12 250 25 10 +28 10 200 20 08 +20 on Duong cong es f < 4mm nén tranh ding. Voi dubng cong ding trén mét edt doc (hinh 6-24) : Trén dudng cong lom, do déa dan duge danh gid qua géc gitta hai tiép tuyén va tri 36 cla f (nhit 461 véi dutng cong nim). Duting cong duge d4nh gid la déu dan khi géc dao dong tir 110° don 165° va f > 4mm. Voi duéng cong diing va dudng cong nam tring nhau : Yeu chu voi dueng cong ding I6i 1a phai nhin thay huéng tuyén 3 phia sau dudng cong Idi, N6w f > 4mm thi thda man you céu nay. Voi dudng cong ding lom, dudng dugc coi IA déu dan Khi trong phéi cinh khéng od nhing di¢m u6n va cde diém di thudng khac, 120 Alin 6-24, Dinh git su dgu a cita duiing cong bon, 6. vi DU VE CACH DUNG PHO CANIT VA DANI GIA SUV DEU DAN CUA TuYiN DUONG Cho binh dé, mat eft doc va mat ct ngang cia tuyén dutng tir kit 44020 dén 54100. Yéu cau dyng phdi canh, danh gid sy déu dan va chinh lai tuyén néu can thiét. Bai gidi ; Chon diém nhin : MAt ngudi Ii dat 6 i trinh km 4 + 020, cach mép phéin xe chay 1,5m (chiéu cao tam mat ngudi Idi xe tai), tue Ja 6 cao do 156,09 + 1,5 = 159,59m. . Dé déc doc cilia tia nhin : Tia nhin song song véi mat dudng, od dé déc bang 44 déc trung binh cia doan dubng thist k& td kim 4 + 020 dén km 4 + 830. Do dée trung binh tinh duge = 146.18 ois Cac dé cia tia nhin theo doc tuyén thay ddi theo : Hy = 159,59 - 0,0152 Nhée lai 18 2 - cw Wi tit diém nhin t6i diém dang xét. Trong diéu kign d& cho, Enh toan co thé thuc hign theo cde coe Aéi dée mA khong cfin tinh & cdc coe tram mét trit diém s6 3 vi cu li gitfa 2 diém lan can qua dai. Bang 6-5 : tp hap cée cao dO ca ce diém dae trimg tron mat edt doc Ha, ew li tinh th diém nhin za, Khodng céch giifa dying dé va tia nhin 1 ha. Toa dd cba tim dudng trén binh dé dé ve hinh phdi cAnh xée dinh theo dvdng chudn tring vai tim dvong cia doan thing eta cdc coc déu. Tri a6 hy duge tinh theo cong thic hy = Hy - Ay 421 : r 1 T : me Corwin | x 1 | coose | om 2 Pn om ht to ima | | th | a wea ot i TN 00 = 000 = 30 00 = 000 = : ~ 00 > 700 = 5000 = Z <0 > 00 126 sone as aa Ching ta ding quy dinh khao kinh nghigm clia Phan vig: tOi gidi thigu trong bang 7-2. gidi thiew trong hinh 7-2. ro 1 ca TOVN 4054 : 1998, (bang 7-1) va cd thé tham wn thiét ké dudng & Kiev cong b6 nam 1962 ma ching Kem theo bing 1a hinh céc loai nét chon Iva duge 127 Bang 7-2 Lyfa chon cde so dé nut giao théng cing mic nut lan can vA céc tuyén song song, Céc nit trong luéi dudng nén céch nhau trén km va cée nat lan c&n nén cd cing mét trinh do trang bi wa tigu chudn ki thuat théng nbat. 128 Curing ‘Curing dj xe chay gitta dwing chinh vi diivng phy (xe/ngdy dém) ay | ore Ca | aay Nes tw pi bo wn | tren rine | gre chink | Sven Cp hang duro phy xeindém * un Wy U1 Wy : ‘Wing va = s hé tan Ton - - - ang [sae bang va bing va 5 000" nnd hon is fn o | oe - han 50 + hon 50 3000 Gy [ek D tein [5.1 12 ‘hing va . bing wh ing va ; ‘lng va r ne hain sho tn hd hon nd fan mr} 1000 | han 100 ban 100 hon 100 wom 100 ay soo cay] Pah Sy 1002-9) ar asy [leet] easy [10020 talng va, | nd han Tring va, | ho hon ww |. 200 - tren 1000" | 1000 - tran 1900" | 1000 (7) dis) ri) | (H.18) «= cating dQ xe 6 UG 86 bi di voi neh tu, b mau sé 1a Ubi vO gh ba. t= Adng culing 09 xe chay theo €8 2 duking, sefnd, Cac sd dé nat theo hinh 7-3. Dee gia od thé tham khao mot kién nghi khée cle 100 E.M. Lobanov thé hién bang Ze | d6 thj tren hinh 7-3. & 2000 Viec lua chon Joni hink c# "BE gy ® thé cho mot nit tin hank = “Ze nh sau: 2F wol—-t = Diéu tra vé tim quan = Z 3 trong cia tuygn dé hidu duge So y¥ nghia cua nut trong mang x 4 luéi dutng. Trudng hyp nut 3 a 1000 2000 3000 $400 30005000 7000 qué phitc tap e6 thé nghi tol 4 Cuding dé xe chay trén dudng chinh bién phép san sé sang cde 3 xe/ngay dém [tinh 7-3. D6 1hj chon toai hink nut giao thong theo FE. M, Lobandw. 1 = nuit don gin ; 2 dk ¢6 dio tren duang plu; 3. nat 6 fan trung tam trea dudng chinh : 4 = iit giuo kh mie - Diéu tra v8 yeu edu giao thong, thudng la git cao diém cia nam tuong lai (v6i nut cdi tao vA lam méi 1a tuong lai khong qué 20 nam, voi nit thiét ke té ehite giao thong thudng khong qué 3 nam). Cudng dO giao thong duoc phan tich theo thanh phéin cia xe (xe tai cic loai, xe buyt, xe con, xe hai bénh...) va lap thanh ce ma tran c4c lu6ng xe ré hode lap thank so 46 ré xe (hinh 7-4a), Khi ph4c thao c4c phutong 4n, cé thé lap cdc so dé cdc luéng xe theo c4c phutong 4n (hin 7-4b va c). Qua cdc so dé luéng xe nay, phan tich céc luéng theo céc wu tién. Minh 7-4 2 ~ 80 dé cc lubng xe : ~ phucing anf; ¢~ phusing an Mt d= 58.48 ede tating xe theo phisding in 1; ~ fet d6 cic Iuding xe theo phudng An IL - Diéu tra v6 dia hinh (ban d6 khong nhé hon i : 500) va ty nhién cia khu _vwe: dja chat, thiy van, huéng thoat nuéc... Dia hinh sé cd anh hudng lén dén téim nhin trong mit cing mite va céch bé tri cing trinh vugt trong nit giao khac mite. ~ Cau tao chi tist nat : binh dé, mat ct doc, mat c&t ngang, céc cong trinh vugt, céng trinh thodt nuéc, céng trinh chéng dé. — Thiét ké t6 chite giao thong va bién bdo, dénh gid mic dO an toan cia nut. = Lap Ivan chung kinh t6 ki thugt dé chon phucng én. Chung toi tam dé ra cde you cdu khi thidt ké mot nat giao thong ; phai la mot phugng dn théa higp mOt each t6t mbit nhimg yeu edu sau day : ~ An toan giao thong, danh gié bang wdc dod Iugng tai nan xay ra trén 10° xe/km hoac s6 tai nan trong 1 nam. . 9-p.OTdT 7 129 ~- T6 chite giao thong don gidn mach lac dé hidu. Khi dénh gid phai dimg vao dia vj ngudi lai trong hign trudng, khong thé bién nit giao thong thanh mot mé cung ma trénh moi trudng hop ngudi lai khé nhgn phuong hung va chon gidi phap. ~ Vé mi quan, tam théng nhat l4y don gin mach lec lam chi tiéu chinh, sau 46 khong pha v2 cénh quan khu vue 1A tam da. 7.2, NUT GIAO THONG CUNG MUC 7.2.1, Nit nén giao nhau cang géin voi goo vudng cang tét va dé bé tri, d& quay xe, dé dam bdo tdm nhin, Trong nhiéu trusng hop nén cdi tuy€n dé tuy€n giao nhau voi gée khong nhé hon 76° Vi trong nga ba, s6 lugng céc diém xung dot nhé hon han trong ng& tu, cdn phuong dn e6 thé déi mot nga tu thanh 2 nga ba, (hink 7-5). Nat giao nhau dat @ ché trang thi d& quan sat nhung khé thodt nuée. Not dat 6 dink duidng cong ding thi d& thoat nuée nhung kho quan sat cho ngudi l4i. 7.2.2. Muc tiéu chi yéu khi céu tao nut 1a es mét kha nang thong hnh hgp If vA an toan giao thong t6t. Dé tinh chiéu rong cfe lan xe v6, khi khong co gl dac bigt xe thiét ké duge — [Minh 7-5. Ca twyen trong nut giao thong dung Ta xe tai. Khi Iuong xo con Jén hon 60% a, yoann wee 36 xe con quy déi, ed thé diing xe con lam xe) Gicn mot opt Wt? ah ba thigt ké vA khi lwong xe kéo: mode Ién hon 20% thi ding xe kéo mode lam xe thiét ké. Tée do ré xe duac quy dink : khi ré phai t6e dO khong qua 60% te do dung tring va khi ré tréi duge phan ra 2 truding hop : thiet ké ti thiéu 15 km/h ; thiét ké nang cao khong qué 40% téc 6 dubng ngoai nut. He 36 luc ngang duge phép dimg 0,25. Cae dutng cong r@ phéi nén lam dung cong 3 cung tron (xem trong chugng nay). Trong dudng thanh phé, ban kinh 44 via vé phai trong quang trugng lA 12m, tai ph6 chink Ia 8m, céc ph6 cai tao la 3m (quy trink Lién X6 ca). Mot bien phap don gidn la nit duce md them mot lan xe bén phai dé tang cudng cho xe ré phai va di thing. Bién phép thi don gian nhung nang luc thong hanh cé thé tang lén duge 30%. 7.2.3. Nut giao thong dung chinh, duong phy va nit giao thong uu tién tay phai Day 1& nhitng loai hinh don gidn nhét, dp dung cho mot dudng phu (trong thanh ph6 co thé 1a mot ng’ phd, mot cia ra vio mOt co quan xi nghiép...) phan wu tién trong bét ki tinh huéng nao déu thuge vé dutmg chinh. 130 Trén dudng phy, cd thé chm hoge lam bién nhudng dudng (bién 108, diéu 16 bao higu duéng bO) hodc bién ding lei (bién 222, DLBHDB). Trugng hgp dau, xe trén dung phy phai di cham va quan sét, chi trong diéu kien thuan loi méi duoc nhap hode cét duang chinh. Tradng hop sau, trong bat ki tinh huéng nao, ngvdi Ii phai ding xe, sau khi quan sét méi duge tiép tue hanh trinh, Khi tém quan trong hoac eutng dd giao thong theo hai dudng d&n khéng qué chénh nhau thi ding phuong phép té chic giao thong wu tién tay phai. Tai céc diém xung dot, xe phat nhiéng wu tién cho cdc xe xust hign & bén tay phdi cia minh. Trung hop nay phai tinh todn dam bao tdém nhin nhu sau : Gid thiet mét ngudi li dat eéch mép trén xe chay 1a 1,5m, trong mot nga tu don gidn od 4 diém cdt can xét va ta xét diém 1. Trong hinh 7-6, ngudi 14i tren 2 huwéng Nam (N) va Dong (D) déu phai quan sét duge. Trong 2 Hinh 7-6. Sd d6 dim bio trv ngudi lai, huéng N la huéng “ ge es oe vita he reer Khong wa tien, néu es chuéng ae ig do mkt te. ngai tai dé, x¢ N phai quan sat thiy véi tim nhin khéng wu tién, S,,,, bing chiéu dai tim nhin thed so d6 1. Sin = Bip spt’ (7-2) (cde ki higu, ¥ nghia xin doc lai trong chuong 2) Xe N phai quan sat duge xe D, xe uu tién d cach diém xung dot 1 mot tém nhin c6 wu tin Syp, tinh bing tc do khong thay d6i vp va thai gian Sy y/¥y. tdm nhin tinh duge 1 : Sum = Ska n-vo/vN (7-3) Noi Igi, xem hinh 7-6, chang ta duge tim giée nhin thi nhat ; 6 trong pham vi cia tam giéc nhin khong duge ¢6n tai céc vat 1am trd ngai cho tam nhin nhu bién béo, céy 06%, nha ota, quén kidt, ... Gap che trudng hop khong di chuyén dugc, vi Hi do kinh té, Wf do lich sit thi phai tinh lai tam nhin tuyén ft quan trong hon va trén dé dat bién béo han ché téc do. Lén Ivot lam voi 4 diém xung dot 1, 2, 3, 4 ta 98 xde dinh duge cdc pham vi dam bao tam nhin trong ndt giao thong wu tién tay phai. V6i nut ed dudng ddn 131 nhé hon ‘7m, of thé gid thiet m&t cia ngudi lai dat 3 tim dubng, 4 diém xung dot rit lai con 1 diém va bai toan tré thanh den gidn hon (hinh 7-7), inh 7-8, Sa d6 bio dim tim nin Utah 7-7, Se dé bio dm fn nin ng not giao thong hi phn xe chay < Tan. "DUONG CHINE ~ DUONG PHU". Voi nit duong chinh dudng phy, vu tién ludn thude vé dung chinh, tren dying Phu luon 1 céc tdm nhin S.y, ede tdm nhin Sy tun ndm trén dudng chink, bai todn cing 4 dang don gin. . V6i nuit cd cdm bién STOP trén dung phy, thi truée hét tinh t, la thai gian xe tren duéng phy cét vao dudng chinh sau khi ding xe g6m c6 : 1 gigy dé phan ung vA khdi dong, sau dé chay xe véi t6c d@ 2 mis (7,2 kmih), vay : ty = +B) By = 1+ BRD (7-4) Céch b6 tr{ tham khao hinh 7-8. 7.2.4, Nut 6 dao hinh gigt nuée trén dugng phu Dao giot nude o6 téc dung bao hd cho xe tit duting phu chd 16 tréi dé nhap vao duing chink, va ed tée dung dinh vi xung dOt cda Iuéng xe ré trai EM, Lobanov dé nghi mot phyong php céiu tao ddo gigt nuée nh sau : Khi cfm thi phai md rong thanh dudng 4 lan xe, trén dé, gde giao nhau giita dudng phy va dutng chinh duge goi Ia gée gy. TH diém B trén dudng phu, cach giao diém 57m, vé 2 dubng BC va BD ; C céch giao diém 6m va D cach 2m. 182 Xae djnh cde géc ré xe : g, - gée ré phai tit duong phy, pz ~ gdc ré phai tir duang chinh, p; - géc ré trai tir dung phy vA p, ~ gée ré trai ti’ dudng chinh. Céu tao chiéu rong cée lan ré xe véi chiéu réng (cd mé rong) IA 4,25m. Cau tao ln lugt 2 lan xe r@ phal tit dudng phu va dudng chinh, Sau do la 2 dutng ré trai tir duéng phy va duong chinh. (Ap dung duong cong 3 cung tron, ngay sau day sé co giai thich) Téng hgp cdc lan ré xe, con Iai 1a dien tich cée dao. Sau khi got dao, ta duge hinh dang ofa nut giao thong. Xin dgc gid xem thé hign tren hinh 7-9. Mab 7-9, Trinh tet anit KE nt gino of dio hin gigk mubke rem dung phy a xtc din pham vi mit ; b ~ xc dink cfc gée rE xo 5 zxic din cic lan xe Fé phic: d ~ xi cinh cfc Hin xe e@ tea 5 == AG hap efi dign tick ding dre xe : dang chang cba ni. 10-pOTOT 133, Duong cong 3 cung tron : Dudng cong 3 cung trdn la mot dang gidn héa ca dudng cong chuyén tiép clothoide nhaim 1am cho xe vio dung cong nhé va ra khdi duéng cong dé dé dang, khong bi lan sang lan xe trai chiéu. Kinh nghiém cho ta ede tri sé bin kinh va gée chuy@n hung nhu trong bing 7-3. Bang 7-3 Kinh nghiém edu tao dudng cong 3 cung tron Darug cong vio img cong Pudng cong ma Gée chuytn bring 'e come ub come * (a3 a | Ry say 0h Ram ey ity | ht 4 - - so. - - “| wis tdi 4 on 16 30 on im = 75-412 so 2 2s 8 n == uy 40 27 30 “ 16 = 150 — 10 3s ba 15 oo. 2 Xde dinh ede tigp tuyén téng hgp AO va BO, sau 6 14n lugt cfu tao ede dutng cong theo hink 7-9 va theo cde cong thifc sau & = p ~ (ay tay) (7-5) R, FAR, AO = (Ry ~ Rylsing, +> >. + (R, + AR) tety - 90% (7-6) cos(p — 90°) BO = (Ry - B. eta 0" (r = (R- at + (Ry + ARy tap ~ 9 1) 9 3 eee cay * 2 * ARaiate ~ 00° trong dé: Ry = (R, ~ R,)(1 - cose) Ry = (Ry - RU - cosa) 7.2.5. Nat e6 lan trung tam cho xe ché ré tréi va dén xe ré tri : ‘Trong nit giao cing muic, khi xe hung xe A oO khong cé diéu kién ré trai thi phai dé 6 lan xe t4n trong cing bén trai Khi xe dong va Ivgng xe ré nhiéu, phai tinh chuyén bdo vé cho xe chi ré trai bang e4ch lam Jan trung tam. Dét voi xe ré trdi tir duding phy, khi luéng chinh dong xe thi phai chi, cing phai cd lan trung tam dé don xe, (hinh 7-10) Chiéu rong céa lan trung tam, vi xe d6 hode di chuyén véi t6c dé rat cham nén khong lén hon lan xe thong thudng (8,50m). Chiéu rong nay lay trong dai phn cach, néu dutng khong cd gidi phan each thi phai mé rong dé trong pham vi cia nét-eé chiéu Minh 7-10. Dudng cong 3 cung tron, 134 36 ane rong khong whd hon 4,5m dé e6 1 go phin eich t6i thiéu 1,0m vé phia tay trai Phia tay phai, phan cach bang dudng lién ki hi¢u L. L 1.1. étheo diéu l¢ bién bao higu dung bo> dé céim xe di thang xm pham vao dudng dit ki higu 1.5. Dutng ditt cho phép xe di vo [An trung tam. du@ng lién dé phan etch xe, trudng hop xe dong co thé thay thé bing da via, Chiéu dai dudng ign 1a chiéu dai cain thigt dé d6 xe chd ré, theo bing 7-4 Bang 7-4 Chiéu dai dé xe trén lan trung tam [Cun a Tain w nD 50 ai ")" Chida dh Kan trang tim theo quy Wink Mf, ony aS Gb an 525) Khi lugng xe r@ dugi 30 xefh tl 200 xe/h thi nén chon loai hinh khic. khong iin bé tri lan trung tam va khi trén Dau cua mui da via phan cach phia tay trai, xe hode don gidn got tron vdi dudng kinh bang chi dude dinh hinh bang quy dao cia rong con lai eta dai phan cach. fe k& hap eh bai nhigm vy a Vib. 7.2.6. Dao trong nut giao thong Trong nit giao thong, dio la mét edu tao rit quan trong cé cée muc dich : - Phan cach vA djnh vi ce xung dot - - An dinh truée géc xung dot. - X6a ede dign tich mat dudng khong ean thi - Sap xép cdc wu tién, tao thudn Igi cho céc luéng uu tién va tao khé khan cho cdc hong it uu tiga va nhat 1A cde hung cam (t6t hon la dung bién bio). 185 - Bao hO cho bo hanh. - Bao hd cho efc xe chd ré va chd ct. - Noi dé dat céc bién bao higu va c4c trang thiét bj diéu khién giao thong. V6 loai hinh cd thé phan ra cdc loai ddo (hinh 7-10). Ddo dink hudng : nhAm tao diéu kign thugn li cho cée xe di dang huéng mong mun. Loai dio thing gép nhat 1A dao tam gide cho xe ré phai, ddo git nude tren duong phu cho xe ré trai tit dung phu, dao trén lan trung tam dé bao hd xe ch ré trai tir duéng chinh va don xe ré tréi vao dudng chinh. Ddo phan céch : phan cfich céc luéng xe cing chiéu hodc tréi chiéu. Déo tri chén : thuan loi va an toan cho bé hanh vugt qua nut. Vé kich thuéc, quy trinh My 1990 phan ra cde loa : Dao lén ; 1a dao o6 it nhét mot chigu lon hon 30m, Ddo nhé : dao c6 dién tich nhé hon 9,00 m”, tru’ng hop khé khan, trong thanh ph6é dio khong nhé hon 4,50 m? va dudng ngoai thanh phd khong nhd hon 6,75 m?. Déo vita : trung gian gitta 2 logi tren. Dao tam gidc nén cé chiéu dai mot canh khong nhé hon 3,60m ; nén lam dai 4,50m (khong ké céc ché got tron). Céc dao kéo dai va céc dao phan céch cd chiéu rong khong nhé hon 1,2m va chiéu dai khong nhé hon (6,0 + 7,5)m. Trong trudng hop han ché, céc chiéu rong nay cé thé rit xu6ng nhung khong nhé hon 0,5m. V6 cfu tao, dao 6 thé thyc hign bang ede céch : lam ndi va bao bang dé via. Tren dudng ngoai thanh ph6, khi t6e 49 cao hodc khi trén sust tuyén khong 1am dé via thi khong nén ép dung hinh thic nay. Néu phai ding trén mot nut cd lap, thi chigu dai cia dao ft nhat khong bé hon 30m. Trong thanh ph6 thi nén ding dao bao dé via. Chiéu dai dao -khuyén khich cho trudng hop nay 1A 10,0m. Néu Khong di, cd thé kéo dai bang cach lam mat dutmg gap ghénh, lam thanh chdn nhe,,. Trong thanh phé nén phd bign ding dao bao dA via, ddo phan cach bang vgch ké trén dutng, bang dank, bang céc thank chdn nhe. Trong thanh ph6 co thé ding Ioai hinh nay khi lygng xe [t, dét dai chat hep. Dudng ngoai thanh phd thi ap dung khi téc d0 xe chay cao (khong sg dam vao dé via) hose te do chém nhung dao nhé, khi lam do dat thi dign tich khong con bao nhieu. Déo dét ; thudng 4p dung cho dung ngoai thanh phd, khong phd mat dudng. Khi dao lén, nhat 1a dao tron hin xuy€n, mat ddo cd thé tréng cd, trong cay nhé. Trong thanh ph6, giita dio cd thé cd tugng dai, cot déng h6, vdi phun nuéc... 48 t6 diém cho thanh ph6. Khi dao ef bao dé via, dign tich mat dusng khong duge sit dung het, xe ¢é cam vao céc déu dao nén phai bé tri cde dé dat hode Idi vao so v6i mép cia vet xe chay. Chi tiét bS tri mép dao ed do dat trong trudng hgp bao dé via vA trudng hop lam 1é dugng xin xem trén hinh 7-13 va 7-14. Nguyén the chung vd 66 tri ddo : Ching ta da thay cong dyng cilia déo vA mot 86 chch cfu tqo. Nhung khOng phdi cd thé sii dyng dio mét céch tiy tin, nbiéu 136 Minh 7-12. Chile nang dies urd chan j b= dio phan fet: be bl Vy O34 . iI! 1c R 85+ 09m pay ya | ! 95 240m —\ 4 | ’ R=QO+LEm tlk Gim \ 26+ 4 1h Lane cha Yay R208 10m 6m 4 tai Al 26 dé Q6+ 140m 86 dif 12 {ir dda xe chay sudt 6 dit 6 ~140m g6+40. : Cb thE ching de v3 Bb it tréo dupe qua 12+ em Hinls 7-13. Chi tit mép dio 68 bao dA via, duing khéng e016 duting Co vie) 137 | aaa wn We G6 DAO via Wee 2am debt 1 i S> GME IE ne Hf sub ‘ \ 3 Gb ar * 16 ar £96 am lee 1 : 16 tit b6> tlm -—— io lei bir xe 0 sud? Minh 7-14. Chi tiét mép dio ob bao dé via, dung 06 16 dung (khong co via hey truéng hgp dao gay tré ngei cho giao thong, chiing cé IA nhiéu déo lam xong 1a bj xe dam vd vi vj tri bat hop If cia no. DE chéc chn, true khi cdu tao chinh thite, ngudi ta lam céc dao tam, gidi han bang cfc thanh chén di chuyén duge, sau dé theo doi sy van dong trong thyc t6, diéu chinh lai trudc khi xy c6 dink. Day cing 1a mot bién phép tot. Nguyén te chung khi b6 tri déo trong nat Ia : ~ Lam {t dao hon Ia lam nhi&u dao. ~ Lam dao Ién hon la lam déo nhé. ~ Tgo thugn lol cho hudng wu tién, han ché vA gly khé khan cho cée huéng khong khuyén khich va huéng c&m truéc khi cfn bin bao cdm. ~ Tao thanh mot nat giao thong cAng dun gidn cAng tét dé ngudi lai xe dé nha dutng. 138 7.3. NUT GIAO THONG HINH XUYEN Nut giao thong hink xuyén 14 mot loat hink dae biét, ed mot dao lén 4 trung tam, trong nut tat cA xe cd déu chay agucc chiéu kim déng hé trén ph4n xe chay quanh dao trung tam, Dac diém ed ban ‘cha loa hinh nay 1A trong nit, tét e& cae diém cat déu chuyén thanh cdc diém nhap va tach (hinh 7-12) Nat giao hinh xuyén o6 “die diém dau tien 1A an (oan, ft cfin canh sét theo d6i ya digu khign, Nut rét th{ch hop cho eae tuyém giao ed Ingng *° gan can bang. Khi not tuyén it xe thi nén ding din diéu khién mA khong nén lam dyng dang hinh ayn. Not eting thich hop khi phat ndi nhiéu dudng, cde nga nam, nga séu. Dac bigt Ja quang trutmg ngoi sao d Paris da agi 13 tuyén bang 2 phéin xe chay song song: Nut inh xuyén g&y nhiéu tr ngai cho xe thd so vi dudng ré tréi kéo qué dal. Sau 46 1a din tich dat dai chiém qua lén, vi vay ft dang trong khu vyc noi thank, tri cde nit lich sit (lam trong dau thé id 20) phin nbiéu 1A cde quang trudng 16n co bon hoa, dai phun nude, tugng dai... Vi phai bam theo quanh dao va phal xép hang nén t6c dQ xe chay trong aét khong cao, Trong thanh phd, thudng lay ti 25 dén 50 kmjh. Trén dudng ngoai thanh ph6, khi tée dO thiét Kk cia tuyén din ti 50 dén inl 7215, Nguyen the chuyén d6i dim ct 70 kimthy thi t6e dd trong nst Idy tH 40 én anh sm Oe rng mat inh 60 kmik, Khi t6e do thiét ké trén tuyén din vit qué 100 km/h thi nén chon loat hinh khée cho thich hop. Mot chi tig: quan trong cfin cha ¥ 1a phdi 4m bao chiéu dai doan chuyén lan, wi khong dam bao chiéu dai nay od nghla [a vin ton tai giao cat. Ngudi ta thay “Ui xe sng ngang 1m, mat thoi gian 18 1 gidy. Vay chuyén ngang 1 lan xe cfin : lg 2 @e Ov (1-8) trong dé: v 1A t6e dé xe chay, m/s. Chiéu dai doan chuyén lan con phu thudc vao 36 xe cfin chuyén lan, khi xe dong th) chin dai olin a@ chuyén lan lén, Nhu vay ngoai yeu cfu theo (7-8) thé hign trong bing 7-5 ta con phai théa man yeu edu trong pang 7-6. Bang 7-5 Chiéu dai dogn chuyén Tin, m Toc dp xe choy trong ving xuyén, koih a 8 56 of ‘Chiu dai tt thiga coa down chuytn Hn, o 6 sa oS 82 139 Bang 7-6 Kha nang chuyén lan cha xe Chitu dij doan chuytn Hin, » 0 60 0 120 180 180 SO7xe c6 th sing ngang vii (Be dO 48 ken 750 Tio [3350 |~a600 | 1750) Tao 64 don aso | 600 | 750 | 90 |} i050 | i200 Nhu vay kich thuéc dao trung tam trong thyc té khong phai do tée dQ xe chay auyét dink, ma chi yéu 1a do chiéu dai doan chuyén lan va s6 xe oo thé chuyén lan duge quyét djnh. Khi Iya chon 80 b9, ed thé theo hugng dain ca quy trinh Lien X6 ci (bang 7-6). Vé hink dang eta dao trung tm, dao 6 thé es hinh tron, hinh vuong, kink thoi, hode 1a himh elip, true dai huéng doc theo luéng xe wu tien, (hinh 7-19), Trong dio hinh tron, trén thyc t€ es nbidu dign tich xe khong sit dung t6i (phan Sach chéo trén hinh 7-16a). Vi vay hgp If la ding hink 7-16b. ‘Trong thanh phd cd thé ding dang hinh vuong, hinh chi nhgt 7-16b. Losi nay hyp If i han che tée 4 xe vao mit dé tang cutng an toln va tang te do xe chay ra khoi nut, Trong thank phd, d0i khi cho phép xe dign dac higt oft qua dao tring tam Miah 7-16. Mot 36 dio trang sam trong nit giao ting hinh xuyén a dio tron ; B~ dio wong ; c ~ dio elip, 140 V6 dutng dan, thuing thém vao dung din ngoai nit 1 lan xe, nhung téng chiéu rong cla dudng din khong qué 4 lan xe. Thutng tuyén din t6i-la 2 lan xe. Mot 86 téc gid Nga chi trugng 6 cita vao lam ban kinh nhé cho xe phai giam toc. Nhung ngudi Anh lai khuyén céo, géc giao 90° va ban kinh nhd thi xe sé bi gidm téc va xe sau dé dam vao xe truéc, Diéu nay cn tén nghi. Nhung di sao, ho cong 6 nghi ban kinh xe vao mit khong lén hon 100m dé xe khong vao nut véi tée d cao. Phén xe chay gitt nguyén theo dung din t6i da va khong lén hon 15m, Dé dé thodt nvféc, lam déc tk thm dao ra ngoai, nhu vay cling hyp voi huéng cia ede situ cao. Khi phéin xe chay rong cé thé xét lam trdc ngang hai chiéu, Mie dé chan dao phdi e6 ham €ch thu nude. 7.4. NOT GIAO THONG KHAC MUC Nut giao théng khac mic 1a nut giao thOng trong dé cde xung dot duge héa gidi bhng céc cong trinh céu hay hém. Sy luu thong gilla cée huéng duce giai quyét bang eéc dudng nhanh néi. Cée nit giao thong khdc mie khéng nén bé tri gén nhau vi cin khoang eéch cau tao (tron ding, bd tri bao higu, tang gidm téc) Khoang cach t6i thiéu gitta cde nut giao thong khéc mie lién thong (eé dung nhanh n6i) a 4 km, nén la tit 15 km dén 25 em. Néu 6 cdc khu cong nghiép quan trong ed thé cach nhau tit 5am dén 10 km. Cac nat khée mic lién thong phai céch cita him ft ah&t tu 1,5 dén 4 km, cach cde bai nghi Ién doc tuyén 8 dén 5 Am. * Khi ede nut giao théng khée mie lién thong cach nhau qua 30 km thi phai thist ké cde ché quay ddu xe, tai dé od ngudi quan If dé xe d3 nhém, hode xe edu ho quay dau xe, Cong trink ; Vige Iva chon cho tuyén nao di trén céng trinh, tuyén nao di tren nén ty nhién phy thuéc vao dia hinh, sau dé phy thude vao cudng 46 hode tuang quan tam quan trong gia cdc tuyén. Tuyén co tém quan trong lon hon duge uu tign 6 tréc doc thugn Igi v6.stc kéo (IkhOng phai leo déc) va cd tam nhin t6t. Tru va m6 edu 6 ging dam bdo tdm nhin, dém nén ding dfim mut thita va m6 thoai. Cong trinh thudng la dat tren mot dung cong ding 16i, nhiéu khi lei két hyp yéi duéng cong binh d6 nén cong trinh céiu thuge logi.khé cfu tao, phai lam c& siéu cao, mé rong nhu yéu cdu cda tuyén va thudng ding phuong phép dé bé tong tai chd. Dé rat ngdn chiéu dai cong trinh, tranh thi dp dyng d6c doc téi da, nhung khi cd xe th so thi nghi téi 2 phuong dn, lam thoai dudi 2,5% hode lam d6c va xe phai dat. Nhénh noi ; Chiéu rong cla nhénh n6i thudng Wa hai lan xe, khi ltu Iugng xe it, ed thé lam phén xe chay mot lan xe véi diéu kign |¢ dutng co gia c6 hose bao bang d4 via th4p, vugt qua duge (vi phai tinh dén trudng hop mot xe chét, xe Khac vuot qua 16 hoge treo qua dé via), Khi bao bing dé via cao thi phai lam 2 lan xe. 141 Cée nhénh n6i ré phai thudng nam trong mot géc phén tu, cu tao khong a) b) khé khan. Tuy theo téc dQ thiét ké, tiy Ys Dati NEE EOI, | YT OEM AY 10x47, theo dia hinh va tiy theo kha nang ket hop v6i cde nhénh néi ré tréi cd thé : chon mot trong ofc cfu tao trong hinh 7-17. Hinh 7-17. Nhinh ndi rf phi Cée mbdnh n6i 8 trét phitc tap hon, 7 Ma sine ef co wh ns

You might also like