T.C.

EVRE VE ORMAN BAKANLII

EVRE YNETM GENEL MDRL

ZEL ATIK STATSTKLER

(2003-2009)

Bu klavuz ilgili taraflara teknik destek salamak amacyla evre ve Orman Bakanl, evre
Ynetimi Genel Mdrl, Atk Ynetimi Dairesi Bakanl
tarafndan hazrlanmtr.

2011

T.C. evre ve Orman Bakanl

evre Ynetimi Genel Mdrl
Atk Ynetimi Dairesi Bakanl
Stz Cad. 14/E 06560 Ankara
Telefon 0312 207 50 00 Faks 0312 207 64 46
http://www.atikyonetimi.cevreorman.gov.tr

1
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

NDEKLER:
EKLLER DZN ........................................................................................................... 3
TABLOLAR DZN ........................................................................................................ 4
1- ATIK YALAR ........................................................................................................... 5
1.1 Atk Ya Toplama Miktarlar ...................................................................................... 5
1.2 Atk Motor Ya Kota Uygulamalar .......................................................................... 5
1.3 Atk Ya Geri Kazanm ve Bertaraf Miktarlar .......................................................... 6
1.4 Atk Ya Geri Kazanm Tesisleri ................................................................................ 7
1.5 Atk Ya Geri Kazanm Soncu Elde Edilen rnler ................................................. 8
2- PL VE AKMLATRLER, ATIK PL VE AKMLATRLER ....................... 9
2.1 retim, thalat Ve Piyasaya Srlen Miktarlar ........................................................... 9
2.1.1 Pil Miktarlar ................................................................................................ 9
2.1.2 Ak Miktarlar .............................................................................................. 9
2.2 Pil ve Ak retim ve thalat Firmalar ................................................................... 10
2.3 Atk Ak ve Atk Pil Toplama Miktarlar ............................................................... 10
2.4 l Bazl Atk Ak ve Atk Pil Toplama Miktarlar .................................................... 13
2.5 Atk Ak Geri Kazanm Tesisleri.............................................................................. 17
2.6 Atk Pil ve Ak Geri Kazanm Sonucu Elde Edilen rnler ................................. 18
2.7 Atk Ak zinli Geici Depolama Alanlar ............................................................... 19
2.8 Atk Ak Lisansl Tama Aralar ........................................................................... 21
3- BTKSEL ATIK YALAR....................................................................................... 23
3.1 Bitkisel Atk Ya Toplama Miktarlar ...................................................................... 23
3.2 Bitkisel Atk Ya Geri Kazanm, Geri Dnm, Bertaraf Miktarlar ..................... 23
3.3 Bitkisel Atk Ya Geri Kazanm Tesisleri ve Faaliyet Konular .............................. 24
3.4 Bitkisel Atk Yalar Elde Edilen rnler ................................................................. 25
3.5 Bitkisel Atk Ya zinli Geici Depolama Alanlar .................................................. 26
3.6 Bitkisel Atk Ya Lisansl Tama Aralar .............................................................. 27
4- POLKLORLU BFENLLERN VE POLKLORLU TERFENLLER ................... 28
5- MRN TAMAMLAMI LASTKLER .............................................................. 30
6-ELEKTRKL VE ELEKTRONK EYALAR ......................................................... 32

2
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

EKLLER DZN:
ekil 1.1 Atk Ya Geri Kazanm ve Bertaraf Miktarlar ................................................ 7
ekil 1.2 2005-2009 yllar arasnda lisansl atk ya geri kazanm tesis saylar ............. 8
ekil 2.1 Yllar tibariyle Pil ve Ak retici ve ithalat Firma Saylar ...................... 10
ekil-2.2 Yllar itibariyle atk ak toplama miktarlar ................................................... 11
ekil 2.3 Yllar itibariyle atk pil toplama miktarlar ..................................................... 11
ekil 2.4 Atk pil geri kazanm miktar
(hra edilerek yurtdnda geri kazanlm miktardr) .................................................. 12
ekil 2.5 Atk pil bertaraf miktar .................................................................................. 12
ekil 2.6 Atk ak geri kazanm tesislerinin illere gre dalm(2009) ......................... 17
ekil 2.7 2005-2009 yllar arasnda lisansl atk ak geri kazanm tesis saylar ........... 18
ekil 2.8 Yllar itibariyle Atk ak toplama ve geri kazanm miktarlar ......................... 18
ekil 2.9 Atk ak geri kazanm ktlar ........................................................................ 19
ekil 2.10 Yllar itibariyle atk ak geici depolama alanlar ........................................ 19
ekil 2.11 Atk ak geici depolama alanlarnn illere gre dalm (2009) .................. 21
ekil 2.12 Atk Ak Tama Lisansl Ara Says (2005-2009) ...................................... 21
ekil 2.13 Atk ak tama lisansl aralarn illere gre dalm (2009) ......................... 22
ekil 3.1 2005-2009 yllar arasnda toplanan bitkisel atk ya miktarlar ..................... 23
ekil 3.2 2005-2009 yllar arasnda bitkisel
atk yalardan elde edilen rn miktarlar ....................................................................... 24
ekil 3.3 Bitkisel atk ya geri kazanm tesislerinin illere gre dalm (2009) ............. 24
ekil 3.4 2005-2009 yllar arasnda lisansl
bitkisel atk ya geri kazanm tesis saylar ..................................................................... 25
ekil 3.5 Bitkisel atk yalardan geri kazanlan rn dalm (2005-2009) ................... 26
ekil 3.6 Bitkisel atk ya geici depolama alanlarnn illere gre dalm (2009) ........ 26
ekil 3.7 2005-2009 yllar arasnda geici depolama izinli toplayc says ................. 27
ekil 3.8 2005-2009 yllar arasnda bitkisel atk ya tama lisansl ara says .......... 27
ekil 5.1 Toplam TL miktar ........................................................................................ 30
ekil 5.2 TL Geri Kazanm Tesisleri............................................................................ 30
ekil 5.3 TL Geici Depolama alanlar ........................................................................ 31
ekil 6.1 Atk elektrikli ve elektronik eya toplama miktarlar (2006-2009) ............... 32
ekil 6.2 Yetkili AEEE ileme tesislerinin illere gre dalm (2009) .......................... 33
ekil 6.3 2006-2009 yllar arasnda AEEE ileme tesis saylar .................................... 33
3
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

TABLOLAR DZN:
Tablo 1.1 Atk Ya Toplama Miktarlar ........................................................................... 5
Tablo 1.2 Kota Uygulamasna Tabi Firma saylar .......................................................... 6
Tablo 1.3 Atk Ya Geri Kazanm ve Bertaraf Miktarlar ............................................... 6
Tablo 1.4 Lisansl Atk Ya Geri Kazanm Tesisleri ........................................................ 7
Tablo 1.5 Atk Ya Geri Kazanm Sonucu Elde Edilen rn Miktarlar ....................... 8
Tablo 2.1 Pil thalat Miktarlar .......................................................................................... 9
Tablo 2.2 Ak thalat ve retim Miktarlar ................................................................... 10
Tablo 2.3 l Bazl Atk Ak Toplama Miktarlar ........................................................... 13
Tablo 2.4 l Bazl Atk Pil Toplama Miktarlar ............................................................. 15
Tablo 2.5 Atk ak geici depolama alanlarnn illere gre dalm ............................. 20
Tablo 2.6 Atk ak tama aralarnn illere gre dalm ............................................ 22
Tablo 4-1 Bertaraf amacyla yurtdna ihra edilen PCBli atk miktarlar ................... 27
Tablo 4-2 2007 sonu itibariyle yurt iinde bertaraf edilen PCBli atk miktarlar .......... 29

4
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

1- YALAR-ATIK YALAR
1.1 Atk Ya Toplama Miktarlar
Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii ilk kez 21.01.2004 tarihinde yaymlanarak yrrle
girmi, 30.07.2008 tarihinde revize edilmitir. 2008 ylna kadar geri kazanm firmalar
tarafndan da atk motor ya toplama faaliyetleri gerekletirilmitir. 2008 ylndaki
Ynetmelik revizyonundan sonra ise atk motor ya toplama faaliyeti yalnzca
yetkilendirilmi kurulular araclyla yrtlmtr. Atk ya toplama miktarlarnda yllara
bal olarak gzlemlenen deiim Tablo 1.1 de zetlenmitir.

YIL

ATIK MOTOR YAI

ATIK ENDSTRYEL

GEM KAYNAKLI

(Ton)

YA

ATIK YALAR

(Ton)

(Ton)

2005

9.444

2006

15.628

8.708

1.395

2007

24.350

9.640

2.440

2008

21.242

11.800

1.190

2009

17.640

14.880

11.928

Tablo 1.1 Atk Ya Toplama Miktarlar

1.2 Atk Motor Ya Kota Uygulamalar
21.01.2004 ile 30.07.2008 tarihleri arasnda atk motor yalarnda kota uygulamas
gerekletirilmitir. Uygulama kapsamnda, motor ya reticilerine, kendi markalar ile
piyasaya srenlere ve ithal edenlere atk motor ya toplama ykmll getirilmitir. 20042008 ylar arasnda kota uygulamasna tabi firma says ve toplanan atk motor ya
miktarlar Tablo 1.2de gsterilmektedir. Kota uygulamas 2008 yl sonunda uygulamadan
kaldrlmtr.

5
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

YIL

FRMA SAYISI

TOPLAM KOTA

GEREKLEEN

(adet)

MKTARI

TOPLAMA MKTARI

(Ton)

(Ton)

2004

82

15.340

3.341

2005

81

20.938

9.444

2006

122

35.818

12.274

2007

117

46.192

18.356

2008

117

49.705

17.668

Tablo 1.2 Kota Uygulamasna Tabi Firma saylar

1.3 Atk Ya Geri Kazanm ve Bertaraf Miktarlar
Geri kazanm tesisleri tarafndan evre ve Orman Bakanlna gnderilen aylk faaliyet
raporlarnda yer alan atk ya (hammadde) geri kazanm miktarlar ile yetkilendirilmi kurulu
tarafndan toplanarak lisansl enerji geri kazanm ve bertaraf tesislerine teslim edilen atk
motor yalarna ilikin miktarlar Tablo 1.3 ve ekil 1.1 de zetlenmitir.
GER KAZANIM

LAVE YAKIT

NHA BERTARAF

(Ton)

(Ton)

(Ton)

2005

3.782

4.717

2.938

2006

15.485

7.296

2.950

2007

21.318

11.756

3.356

2008

18.155

13.190

2.887

2009

28.113

13.667

2.668

YIL

Tablo 1.3 Atk Ya Geri Kazanm ve Bertaraf Miktarlar

6
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

ekil 1.1 Atk Ya Geri Kazanm ve Bertaraf Miktarlar

1.4 Atk Ya Geri Kazanm Tesisleri
2005-2009 yllar arasnda lisansl olarak faaliyet gsteren geri kazanm tesisi saylarna
ilikin bilgiler Tablo 1.4de gsterilmektedir.

YIL

Lisansl Tesis Says

(Adet)

2005

2006

13

2007

18

2008

22

2009

23

Tablo 1.4 Lisansl Atk Ya Geri Kazanm Tesisleri

Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinin yrrle girmesi ile birlikte 2005 ylnda 4 olan
lisansl geri kazanm tesisi says ekil 1.4de grld gibi ylnda 23 adete ulamtr.

7
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

Adet

Yl

ekil 1.2 2005-2009 yllar arasnda lisansl atk ya geri kazanm tesis saylar

1.5 Atk Ya Geri Kazanm Soncu Elde Edilen rnler

Atk ya geri kazanm tesisleri tarafndan retilen rnler, TSE belgelerine gre, kalp ya,
jt ya ve harman ya olarak isimlendirilmekte ve piyasaya sat gerekletirilmektedir.
Geri kazanm rnleri Tablo 1.5de gsterilmektedir.
rn Miktar (Ton)
YIL

(Kalp Ya+Harman
Ya+Jt Ya)

2006

6.871

2007

11.010

2008

10.442

2009

16.490

Tablo 1.5 Atk Ya Geri Kazanm Sonucu Elde Edilen rn Miktarlar

8
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

2- PLLER VE AKMLATRLER-ATIK PL VE AKMLATRLER

2.1 retim, thalat Ve Piyasaya Srlen Miktarlar
2.1.1 Pil Miktarlar
Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii gereince pil retici ve ithalatlar
tarafndan doldurulan kota uygulamas mracaat formlarnn deerlendirilmesi neticesinde
2004-2009 yllar arasnda ithal edilen pil eitlerine ilikin ithalat miktarlar Tablo2-1de
verilmektedir.
PL TR
2004-kg
MANGANEZ
DOKSTL
PLLER
10.356.876
CIVA OKST
PLLER
10335
GM OKST
PLLER
6499
LTYUM
PLLERPRMER
100.763
NKO-HAVA
REAKSYONLU
PLLER
227.599
NKO
KARBON
PLLER
1.538.458
N-CD
427.772
N-DEMR
28.334
N-HDRRL
AKLER
74.635
L-ON
AKLER
341.306
DER
AKLER
501.430
TOPLAM
13.614.007
Tablo2-1: Pil thalat Miktarlar

2005-kg

2006-kg

2007-kg

2008-kg

2009-kg

8.944.146

15.436.927 8.214.950

7.290.481

5.263.165

69

2.615

0,04

877

5801

386.297

8.172,6

41.386

25.637

152.031

123.148

175.704

150.762

153.592

232.374

336.857

297.296

157.033

241.285

1.067.326
477.995
4.344

932.572
845.915
5.222

1.211.586
741.331
5.073

1.093.255
369.418
7.539

786.834
230.967
12.527

125.729

148.505

195.095

224.106

94.086

378.403

475.691

305.215

176.168

173.329

767.315
636.005
1.422.401 817.046
656.977
12.155.533 19.329.754 12.576.824 10.328.071 7.638.400

2.1.2 Ak Miktarlar
Atk Pil ve Akmlatrlerin Kontrol Ynetmelii gereince akmlatr retici ve
ithalatlar

tarafndan

doldurulan

depozito

uygulamas

mracaat

formlarnn
9

evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

deerlendirilmesi neticesinde 2004-2009 yllar arasnda retilen ve ithal edilen akmlatr

eitlerine ilikin ithalat miktarlar Tablo2-2de verilmektedir.
AK TR 2004 (kg) 2005 (kg) 2006 (kg) 2007 (kg)
KURUN
AKLER
(THALAT ) 15.168.289 20.945.147 22.107.552 24.562.106
SVL
HAVA
TAIT
AKLER
(THALAT ) 183
176
0
0,00
RETM
57.358.400 65.368.368 42.753.316 49.340.000,0
GENEL
TOPLAM
72.526.872 86.313.691 64.860.868 73.902.106
Tablo 2.2 Yllar tibariyle Ak retim ve ithalat Miktarlar-Kg

2008 (kg)

2009 (kg)

30.923.559 28.179.001

0
0
53.031.000 53.370.000
83.954.559 81.549.001

2.2 Pil ve Ak retim ve thalat Firmalar

2005-2009 yllar arasnda pil ve ak reten ve ithalat yapan firma saylarndaki deiim ekil
2.1de verilmektedir.
1000

927
823

900

759

200

282

553

491
332

300

257
197

400

459

454

500

300

600

140
142

ADET

Miktar

700

2007

2008

374

800

100
0
2005

2006

2009

YIL
PL FRMALARI

AK FRMALARI

TOPLAM

ekil 2.1 Yllar tibariyle Pil ve Ak retici ve ithalat Firma Saylar

2.3 Atk Ak ve Atk Pil Toplama ve Geri Kazanm Miktarlar
2006-2009 yllar arasndan toplanan atk ak miktar ve atk pil miktarna ilikin Trkiye
geneli verileri ekil 2.2 ve ekil 2.3de yer almaktadr.
10
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

26.533

40.000
30.000

10.000

Miktar (Ton)

50.000

20.000

48.519

45.495

60.000

53.047

Atk Ak Toplama ve Geri Kazanm Miktar

10.000
0
2005

2006

2007

2008

2009

YIL

ekil-2.2 Yllar itibariyle atk ak toplama miktarlar

Atk Pil Toplama Miktar
325

350
300

252
234

Miktar (Ton)

250

199

200
150
100
50

31

0
2005

2006

2007

2008

2009

YIL

ekil 2.3 Yllar itibariyle atk pil toplama miktarlar

Atk piller 2009 ylnda 45 adet arala toplanarak tanmtr. Toplanan atk pillerden Nikel
Kadmiyum(Ni-Cd), Lityum yon (Li-I) ve Nikel Metalhidrit (Ni-Mh) olan trleri lkemizde
atk pil geri kazanm yaplmadndan geri kazanm amal yurtdna gnderilmektedir. Ylar
itibariyle ihra edilen atk pil miktar ekil 2.4de verilmektedir.

11
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

Atk Pil Geri Kazanm Miktar

41

50

42

52

60

30

19

Miktar (Ton)

40

20

10
0
2005

2006

2007

2008

2009

YIL

ekil 2.4 Atk pil geri kazanm miktar (hra edilerek yurtdnda geri kazanlm miktardr)
Manganezli, alkalin ve inko karbon pil trleri belediyelerin dzenli depolama sahalarnda
atk piller iin tahsis edilmi, szdrmazlk koullar salanm alanlarda depolanarak bertaraf
edilmektedir. Dzenli depolama miktarlar ekil 2.5de verilmektedir.
Atk Pil Bertaraf Miktar

306

350

193
147

200
150
100
50

31

Miktar (Ton)

250

210

300

0
2005

2006

2007

2008

2009

YIL

ekil 2.5 Atk pil bertaraf miktar

12
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

2.4 l Bazl Atk Ak ve Atk Pil Toplama Miktarlar

Tablo 2-3de yllar itibariyle illerde toplanan atk ak miktar, Tablo 2-4de ise yllar itibariyle
illerde toplanan atk pil miktar yer almaktadr.
BBS1
TR621
TRC12
TR332
TRA21
TR712
TR834
TR510
TR611
TRA24
TR905
TR321
TR221
TR813
TRC32
TRA13
TR413
TRB13
TRB23
TR424
TR613
TR411
TR222
TR822
TR833
TR322
TRC22
TR423
TR212
TRB12
TRA12
TRA11
TR412
TRC11
TR903
TR906
TRB24
TR631
1

YILLAR TBARYLE LLERDE TOPLANAN ATIK AK MKTARLARI

L
2006 (KG) 2007(KG)
2008(KG)
2009(KG)
282
877
691
727
ADANA
59
147
106
162
ADIYAMAN
118
132
135
139
AFYON
0
0
0
2
ARI
0
15
35
78
AKSARAY
30
30
56
44
AMASYA
4.008
7.664
8.158
8.901
ANKARA
634
1.114
1.080
1.474
ANTALYA
0
0
0
0
ARDAHAN
0
0
0
0
ARTVN
109
90
140
163
AYDIN
628
674
720
796
BALIKESR
168
106
130
77
BARTIN
10
35
12
21
BATMAN
0
0
0
0
BAYBURT
8
13
6
6
BLECK
0
3
0
0
BNGL
0
0
0
0
BTLS
0
5
0
0
BOLU
295
203
257
384
BURDUR
1.000
1.100
924
1.140
BURSA
165
24
223
244
ANAKKALE
0
0
0
0
ANKIRI
317
417
560
574
ORUM
710
1.060
1.092
1.019
DENZL
376
661
913
1.073
DYARBAKIR
92
141
183
177
DZCE
3
5
0
37
EDRNE
46
182
210
207
ELAZI
4
0
4
7
ERZNCAN
202
273
493
540
ERZURUM
814
1.777
1.245
1.345
ESKEHR
239
592
765
1.014
GAZANTEP
0
2
0
0
GRESUN
0
0
0
0
GMHANE
0
0
0
0
HAKKAR
271
556
533
674
HATAY

statistiki Blge Birimleri Snflamas

13
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

TRA23
TR612
TR100
TR310
TR632
TR812
TR522
TRA22
TR821
TR721
TR711
TR213
TR715
TRC13
TR421
TR521
TR333
TRB11
TR331
TRC31
TR622
TR323
TRB22
TR714
TR713
TR902
TR633
TR904
TR422
TR831
TRC34
TR823
TR722
TRC31
TRC33
TR211
TR832
TR901
TRB14
TR334
TRB21
TR425
TR723

IDIR
ISPARTA
STANBUL
ZMR
KAHRAMANMA
RA
KARABK
KARAMAN
KARS
KASTAMONU
KAYSER
KIRIKKALE
KIRKLAREL
KIREHR
KLS
KOCAEL
KONYA
KTAHYA
MALATYA
MANSA
MARDN
MERSN
MULA
MU
NEVEHR
NDE
ORDU
OSMANYE
RZE
SAKARYA
SAMSUN
SRT
SNOP
SVAS
ANLIURFA
IRNAK
TEKRDA
TOKAT
TRABZON
TUNCEL
UAK
VAN
YALOVA

0
238
6.685
1.413

3
336
12.290
3.213

0
290
13.762
3.285

0
368
14.097
4.704

82
51
19
6
108
515
18
472
0
0
1.440
629
180
29
1.114
0
449
152
0
1
0
19
0
43
332
253
0
0
415
208
12
265
108
370
0
22
163
2

81
47
35
47
236
787
24
481
38
0
2.628
1.183
170
170
783
46
680
240
0
6
57
44
6
66
473
537
0
0
748
304
14
368
88
655
0
52
355
0

30
30
57
38
196
1.104
20
570
23
0
2.336
1.360
119
218
544
70
1.074
224
0
7
38
46
0
47
305
696
0
0
732
660
130
318
32
834
0
29
488
0

50
23
32
73
178
1.156
104
469
13
0
2.380
1.323
104
135
307
14
951
244
0
13
58
20
7
60
288
903
0
0
830
735
206
438
29
960
0
154
421
0
1,000

YOZGAT

1,100
14

evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

TR811

ZONGULDAK

128

85

TR
Toplam
26.533
45.495
Tablo 2-3 l Bazl Atk Ak Toplama Miktarlar

138

175

48.519

53.047

YILLAR TBARYLE LLERDE TOPLANAN ATIK PL MKTARLARI

BBS2
l
2008-KG 2009-KG
TR621
493
537
ADANA
TRC12
0
19
ADIYAMAN
TR332
0
743
AFYON
TRA21
90
0
ARI
TR712
0
422
AKSARAY
TR834
156
94
AMASYA
TR510
64.706
45.217
ANKARA
TR611
1.817
7.600
ANTALYA
TRA24
5
0
ARDAHAN
TR905
64
0
ARTVN
TR321
1.498
956
AYDIN
TR221
200
5.324
BALIKESR
TR813
0
138
BARTIN
TRC32
236
529
BATMAN
TRA13
184
0
BAYBURT
TR413
319
732
BLECK
TRB13
185
0
BNGL
TRB23
118
55
BTLS
TR424
39
94
BOLU
TR613
0
20
BURDUR
TR411
8.388
11.245
BURSA
TR222
93
3.533
ANAKKALE
TR822
0
257
ANKIRI
TR833
10
1.389
ORUM
TR322
2.126
1.130
DENZL
TRC22
1.443
17
DYARBAKIR
TR423
658
918
DZCE
TR212
1.203
2.031
EDRNE
TRB12
177
346
ELAZI
TRA12
0
276
ERZNCAN
TRA11
5
44
ERZURUM
1.844
1.026
TR412
ESKEHR
140
3.593
TRC11
GAZANTEP
TR903
79
112
GRESUN
2

statistiki Blge Birimleri Snflamas

15
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

TR906
TRB24
TR631
TRA23
TR612
TR100
TR310
TR632
TR812
TR522
TRA22
TR821
TR721
TR711
TR213
TR715
TRC13
TR421
TR521
TR333
TRB11
TR331
TRC31
TR622
TR323
TRB22
TR714
TR713
TR902
TR633
TR904
TR422
TR831
TRC34
TR823
TR722
TRC31
TRC33
TR211
TR832
TR901

GMHANE
HAKKAR
HATAY
IDIR
ISPARTA
STANBUL
ZMR

0
0
0
0
125
101.569
13.614

21
12
728
0
170
156.728
26.094

KAHRAMANMARA 447
60
KARABK

247
205

KARAMAN
KARS

62
253

153
87

KASTAMONU
KAYSER

69
1.825

43
17.312

KIRIKKALE

300

438

KIRKLAREL
KIREHR
KLS
KOCAEL
KONYA
KTAHYA
MALATYA
MANSA
MARDN
MERSN
MULA
MU
NEVEHR
NDE
ORDU
OSMANYE
RZE
SAKARYA
SAMSUN
SRT
SNOP
SVAS
ANLIURFA
IRNAK
TEKRDA
TOKAT
TRABZON

568
100
0
26.993
1.192
9
0
3.351
272
885
1.146
40
0
0
0
0
293
3.913
1.655
0
52,6
0
54
0
1.762
0
2413

495
357
0
4.218
1.543
347
2
3.011
38
656
1.552
174
78
20
4.418
801
97
5.946
727
135
58
254
530
1.071
1.841
1.623
38
16

evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

TRB14
TR334
TRB21
TR425
TR723
TR811

TUNCEL
UAK
VAN
YALOVA
YOZGAT

ZONGULDAK
TR
Toplam
Tablo 2-4 l Bazl Atk Pil Toplama Miktarlar

110
900
0
367
229

115
852
734
1.293
29

401
252.020

1.673
325.361

2.5 Atk Ak Geri Kazanm Tesisleri

2009 ylnda lisansl atk ak geri kazanm tesislerinin illere gre dalm ekil 3.6da
verilmitir.

ekil 2.6 Atk ak geri kazanm tesislerinin illere gre dalm(2009)

Ynetmeliin yrrle girmesi ile birlikte 2005 ylnda 7 olan lisansl tesis says ekil
2.7de verildii zere 2009 ylna kadar kademeli olarak art gstermitir.

17
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

13

13

14

14

Atk Ak Geri Kazanm Tesisleri

12

ADET

10
8
6
4
2
0
2005

2006

2007

2008

2009

YIL

ekil 2.7 2005-2009 yllar arasnda lisansl atk ak geri kazanm tesis saylar
2.6 Atk Pil ve Ak Geri Kazanm Sonucu Elde Edilen rnler
Ynetmelik kapsamnda lisansl atk ak geri kazanm tesisleri tarafndan kurun
retilmektedir. Atk ak geri kazanm verimi yaklak %60dr. Atk ak geri kazanmnda
elde edilen rnlere ilikin grafik ekil 2.8de, atk ak geri kazanm ktlarna ilikin grafik
ise ekil 2.9da verilmitir.

30.000
20.000
10.000

31.828

48.519
29.111

26.533
15.932

40.000

10.000
6.000

Miktar (Ton)

50.000

27.297

45.495

60.000

53.047

Atk Ak Toplama ve Geri Kazanm Miktar

Atk Ak Toplama Miktar

Elde Edilen Kurun Miktar

0
2005

2006

2007

2008

2009

YIL

ekil 2.8 Yllar itibariyle Atk ak toplama ve geri kazanm miktar

18
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

31.828

kurun

6.000
1.200
600
2.200
10.000

15.932
3.186
1.593
5.842
26.553

5.459
2.730
10.009

5.823
2.911
10.674

6.366
3.183
11.670

27.297

29.111

50.000

Miktar(Ton)

48.519

45.495

60.000

53.047

Atk Ak Geri Kazanm ktlar

2005

2006

2007

2008

2009

kurun

6.000

15.932

27.297

29.111

31.828

plastik

1.200

3.186

5.459

5.823

6.366

600

1.593

2.730

2.911

3.183

asitli su

2.200

5.842

10.009

10.674

11.670

toplam

10.000

26.553

45.495

48.519

53.047

40.000
30.000
20.000
10.000
0

cruf

plastik
cruf
asitli su
toplam

YIL

ekil 2.9 Atk Ak Geri Kazanm ktlar

2.7 Atk Ak zinli Geici Depolama Alanlar
Atk Pil ve Akmlatrlerin Ynetmelii yaym tarihinde 6 toplayc faaliyet gsterirken
2009 ylnda bu say 84e ulamtr. 2005-2009 aras veriler ekil 2.10da yer almaktadr.
Geici depolama alanlarnn illere gre dalm ise Tablo2-5de yer almaktadr.
geici depolama alanlar

120
104
100

86

84

ADET

80
49

60

54

40
20

0
2005 2006 2007 2008 2009 2010
YIL

ekil 2.10 Yllar itibariyle atk ak geici depolama alanlar

19
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

YILLAR TBARYLE LLERDE BULUNAN ATIK AK GEC DEPOLAMA

ALANLARI
BBS3
L
2005
2006
2007
2008
2009
8
3
4
4
TR621
ADANA
1
TRC12
ADIYAMAN
3
3
5
8
7
TR510
ANKARA
1
1
2
4
TR611
ANTALYA
1
1
1
TR321
AYDIN
1
3
5
TR221
BALIKESR
3
TR424
BOLU
1
1
1
TR411
BURSA
3
4
TR222
ANAKKALE
1
1
TR833
ORUM
1
1
1
TR322
DENZL
2
7
4
4
4
TRC22
DYARBAKIR
1
1
1
TRB12
ELAZI
4
7
7
7
TR412
ESKEHR
2
2
2
2
TRA11
ERZURUM
2
2
TR612
ISPARTA
3
7
5
5
TR100
STANBUL
2
7
5
TR310
ZMR
1
TR821
KASTAMONU
3
1
TR721
KAYSER
1
1
1
1
TR711
KIRIKKALE
1
TR213
KIRKLAREL
1
1
1
1
TR521
KONYA
2
3
4
6
TR421
KOCAEL
2
5
4
TR333
KTAHYA
1
1
1
TRC31
MARDN
2
2
TR622
MERSN
1
1
TR323
MULA
1
1
1
TR422
SAKARYA
3
2
2
2
TR831
SAMSUN
3
TR722
SVAS
1
TR211
TEKRDA
1
1
1
TR832
TOKAT
7
9
6
TR901
TRABZON
1
TR632
KAHRAMANMARA
1
2
2
2
TRC31
ANLIURFA
1
TRB21
VAN
0
1
0
TRC32
BATMAN
TOPLAM
6
49
54
86
84
Tablo 2-5 Atk ak geici depolama alanlarnn illere gre dalm

statistiki Blge Birimleri Snflamas

20
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

ekil 2.10da ise 2009 yl itibariyle geici depolama alanlarnn illere gre dalm
verilmektedir.

ekil 2.11 Atk ak geici depolama alanlarnn illere gre dalm (2009)
2.8 Atk Ak Lisansl Tama Aralar
2005 ylnda 9 lisansl ara mevcutken 2009 ylnda bu rakam 126ya ulamtr. Atk ak
tayan ara saylarna ilikin 2005-2009 yllar verileri ekil 2.11de yer almaktadr. Tama
lisansl aralarn illere gre dalm ise Tablo 2-6da yer almaktadr.
140

126

Atk Ak Tama Aralar

111

120

ADET

100
80
60
21

40
20

30

0
2005 2006 2007 2008 2009
YIL

ekil 2.12 Atk Ak Tama Lisansl Ara Says (2005-2009)

21
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

YILLAR TBARYLE LLERDE BULUNAN ATIK AK TAIMA LSANSLI

ARALAR
BBS4
L
2005
2006
2007
2008
2009
1
2
4
3
TR621
ADANA
2
3
8
31
26
TR510
ANKARA
1
1
1
1
1
TR611
ANTALYA
1
1
1
1
1
TRA24
AYDIN
1
5
TR221
BALIKESR
1
1
TR411
BURSA
1
2
7
14
TR412
ESKEHR 1
1
1
2
1
TRC11
GAZANTEP 1
7
3
19
11
TR100
STANBUL 2
1
5
21
25
TR310
ZMR
1
1
TR721
KAYSER
1
1
4
7
TR421
KOCAEL
2
2
TR521
KONYA
3
4
11
22
TR333
KTAHYA 1
1
1
TR331
MANSA
1
1
3
3
TR622
MERSN
1
TR713
NDE
1
1
1
TR831
SAMSUN
TOPLAM
9
21
30
111
126
Tablo 2-6 Atk ak tama aralarnn illere gre dalm

ekil 2.13 Atk ak tama lisansl aralarn illere gre dalm (2009)

statistiki Blge Birimleri Snflamas

22
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

3- BTKSEL ATIK YALAR

3.1 Bitkisel Atk Ya Toplama Miktarlar
Bakanlmz tarafndan Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmeliinin 19.04.2005
tarihinde yrrle koyulmas ile birlikte 2005 ylnda kayt altna alnan, rafinerilerden (
soap-stock, tank dibi tortu ve yal toprak) ve mutfaklardan kaynaklanan (kullanlm
kzartmalk ya) bitkisel atk ya toplama miktar 65.120 ton iken 2009 yl sonu itibariyle bu
rakam 93.692 tona ulamtr.

YIL

ekil 3.1 2005-2009 yllar arasnda toplanan bitkisel atk ya miktarlar

3.2 Bitkisel Atk Ya Geri Kazanm, Geri Dnm, Bertaraf Miktarlar
evre ve Orman Bakanl tarafndan lisanslandrlan bitkisel atk ya geri kazanm tesisleri
tarafndan bitkisel atk yalardan elde edilen geri kazanm rnleri ve miktarlar ekil 3.2de
verilmitir.
2005-2009 yllar arasnda 20.557 ton bitkisel atk ya biyodizel retimi amacyla toplanm
ancak yksek zel Tketim Vergisi (TV)den dolay ekonomik olmamas nedeniyle sadece
1.434 ton biyodizel retilerek piyasaya srlebilmitir.

23
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

ekil 3.2 2005-2009 yllar arasnda bitkisel atk yalardan elde edilen rn miktarlar
3.3 Bitkisel Atk Ya Geri Kazanm Tesisleri ve Faaliyet Konular
2009 yl sonu itibariyle evre ve Orman Bakanlnca lisanslandrlan 23 adet bitkisel atk
ya geri kazanm tesisi bulunmaktadr. Bu tesislerden; 10 tanesi kullanlm kzartmalk
yalardan biyodizel retimi yapmakta, 13 tanesi ise yemeklik ya retimi sonucunda
rafinerilerden kaynaklanan ve ynetmelie gre bitkisel atk ya olarak deerlendirilen soapstock, tank dibi tortu ve yal toprak geri kazanm ile sabun, yem ve dier rnlerin (makine
yalar ve dier oleokimyasallar vb.) retiminde kullanlmak zere rn /yar mamul elde
etmektedir. Lisansl geri kazanm tesislerinin illere gre dalm ekil 3.3de verilmitir.

ekil 3.3 Bitkisel atk ya geri kazanm tesislerinin illere gre dalm (2009)
24
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

Ynetmeliin yrrle girmesi ile birlikte 2005 ylnda 14 olan lisansl tesis says ekil
3.4de verildii zere 2009 ylna kadar kademeli olarak art gstermitir.

ekil 3.4 2005-2009 yllar arasnda lisansl bitkisel atk ya geri kazanm tesis saylar

3.4 Bitkisel Atk Yalar Elde Edilen rnler

Ynetmelik kapsamnda lisansl geri kazanm tesisleri tarafndan soap-stock, tank dibi tortu
ve yal toprak geri kazanm ile asit ya retilmekte ve elde edilen asit ya, ilgili kurum ve
kurulularn uygun grleri alnarak (Salk Bakanl, Tarm ve Kyileri Bakanl v.d.),
sabun, yem ve dier rnlerin (makine yalar ve dier oleokimyasallar) retiminde
kullanlmaktadr.
Bitkisel atk yalardan elde edilen geri kazanm rnleri ve 2005-2009 yllar arasndaki
miktarlar ekil 3.2de verilmitir.
ekil 3.5de 2005-2009 yllar arasnda elde edilen geri kazanm rn yzdeleri verilmektedir.
%72 lik oranla yemlik ya en ok elde edilen geri kazanm rn olup, yksek TVden
dolay biyodizel retimi olduka dktr.

25
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

ekil 3.5 Bitkisel atk yalardan geri kazanlan rn dalm (2005-2009)

3.5 Bitkisel Atk Ya zinli Geici Depolama Alanlar
Bitkisel Atk Yalarn Kontrol Ynetmelii erevesinde atk yalar lisansl geri kazanm
tesisleri ve geici depolama izni alm toplayclar tarafndan toplanmaktadr. ekil 3.6da
2009 yl itibariyle geici depolama alanlarnn illere gre dalm verilmektedir.

ekil 3.6 Bitkisel atk ya geici depolama alanlarnn illere gre dalm (2009)
Ynetmeliin yaym tarihinde 6 toplayc faaliyet gsterirken 2009 ylnda bu say 28
toplaycya ulamtr.

26
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

ekil 3.7 2005-2009 yllar arasnda geici depolama izinli toplayc says
3. 6 Bitkisel Atk Ya Lisansl Tama Aralar
Ynetimleri ve tanmalar zel kriterler gerektiren Bitkisel Atk Yalarn Kontrol
Ynetmeliinde tarif edilen zelliklere uygun lisansl aralarla tanmak zorundadr. 2005
ylnda 5 lisansl ara mevcutken 2009 ylnda bu rakam 133e ulamtr.

ekil 3.8 2005-2009 yllar arasnda bitkisel atk ya tama lisansl ara says

27
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

4- POLKLORLU BFENLLERN VE POLKLORLU TERFENLLER

PCB ve PCT bertarafna ilikin 16.09.1996 tarih ve 1996/59/EC sayl Avrupa Komisyon
Direktifinin zel Atk TR/2004/IB/EN/01 Projesi kapsamnda uyumlatrlmasyla
Poliklorlu Bifenillerin ve Poliklorlu Terfenillerin Kontrol Hakknda Ynetmelik
27.12.2007 tarihli 26739 sayl Resmi Gazetede yaymlanarak yrrle girmitir. Yllar
itibariyle yurtiinde ve yurtdnda bertaraf edilen PCBli atklara ilikin miktarlar Tablo 4.1
ve Tablo 4.2de verilmektedir.
YIL

CNS

MKTAR-TON

GDEN LKE

2000

SIVI

36

ALMANYA

KONTAMNE ATIK

260

ALMANYA

KATI

75

ALMANYA

EKPMAN

30

ALMANYA

2002

EKPMAN

0,01

ALMANYA

2003

EKPMAN

10420

ALMANYA

2005

EKPMAN

500

ALMANYA

SIVI

2156,5

ALMANYA

SIVI

300

ALMANYA

KATI

743

ALMANYA

SIVI

500

ALMANYA

EKPMAN

300

ALMANYA

SIVI*

17,74

FRANSA

EKPMAN*

8,56

FRANSA

KATI*

8,62

FRANSA

EKPMAN*

8,76

FRANSA

KATI*

9,5

FRANSA

KATI*

8,54

FRANSA

SIVI*

19,9

FRANSA

KATI*

8,52

FRANSA

KATI*

9,72

FRANSA

2006

2008

15530,77

Tablo 4-1: Bertaraf amacyla yurtdna ihra edilen PCBli atk miktarlar

28
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

ATIK CNS

MKTAR (ton)

Trafo ya

56,91

Trafo

26,65

Tarm lac

44,16

Reine

293,24

Kablo

27,18

Elektrik Mal.

0,74

Tv Tp

244,02

Kesme
Yalar
Yalar)
Hidrolik Ya

(Bor 561,80
386,96

Boya-Vernik

2013,05

Toplam

3654,71

Tablo 4-2 2007 sonu itibariyle yurt iinde bertaraf edilen PCBli atk miktarlar

29
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

5- MRN TAMAMLAMI LASTKLER

mrn Tamamlam Lastiklerin Kontrol Ynetmelii 25.11.2006 tarih ve 26357 sayl
Resmi Gazetede yaymlanarak, 01.01.2007 tarihinde yrrle girmitir.
2007-2009 yllar arasnda toplanarak geri kazanm ve imento fabrikalarna gnderilen TL
miktarna ilikin deiim ekil-5.1de gsterilmitir.

GKT
imento

5.000

8.000
6.000
4.000
2.000

9.700

14.000
12.000
10.000

4.850

MKTAR (ton/yl)

18.000
16.000

17.400

14.500

20.000

18.150

TOPLAM TL MKTARI

2007

2008

2009

YILLAR

ekil 5.1 Toplam TL miktar

TL Geri Kazanm Tesislerinin bulunduu illerin dalm ekil 6.2de verilmektedir.

ekil 5.2 TL Geri Kazanm Tesisleri

30
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

TL geici depolama alanlarnn illere gre dalm ekil 5.3de verilemektedir.

ekil 5.3 TL Geici Depolama alanlar

31
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

6-ELEKTRKL VE ELEKTRONK EYALAR

evre ve Orman Bakanlnca uygunluk yazs verilen firmalar tarafndan 2006 ylnda kayt
altna alnan Atk Elektrikli ve Elektronik Eya (AEEE) toplama miktar 1.818 ton iken 2009
yl sonu itibariyle bu rakam 4.000 tona ulamtr. Yllar itibariyle toplanan AEEE miktar
ekil 6.1de verilmektedir.
Toplanan 4.000 ton elektronik atn ilenmesi sonucu 2.545 ton malzeme yurt iinde
kullanlmak zere sata sunulurken, yurt iinde kullanm olana olmayan 1.146 ton
elektronik devre, elektronik komponent vb. ekipmanlar yurt dna ihra edilmitir.
Elektronik atklarn ilenmesi sonucunda ortaya kan ve mevcut durumda Trkiyede geri
dnm mmkn olmayan floresan, kartu-toner, kondansatrler vb. atklar lisansl
tesislerde bertaraf edilmektedir. 2009 ylnda bertarafa gnderilen elektrikli ve elektronik atk
miktar 122 tondur.

YIL

ekil 6.1 Atk elektrikli ve elektronik eya toplama miktarlar (2006-2009)

Atk elektrikli ve elektronik eyalarn ilenmesi ile ilgili olarak 2006 ylnda 1 firmaya, 2007
ylnda 3 firmaya, 2008 ylnda 5 firmaya, 2009 ylnda 4 firmaya uygunluk yazs verilmitir.
evre ve Orman Bakanl tarafndan yetkilendirilen AEEE ileme tesislerinin illere gre
dalm ekil 6.1de verilmitir.
32
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

ekil 6.2 Yetkili AEEE ileme tesislerinin illere gre dalm (2009)
2006 ylnda AEEE ileme konusunda uygunluk belgesi alan 1 tesis bulunurken ekil 6.3 de
grld zere 2009 ylnda bu say 4e ykselmitir.

Adet

Geri kazanm tesis says

5
4,5

4
3,5

3
2,5
2
1,5

1
0,5
0

2006

2007

2008

2009

YIL

ekil 6.3 2006-2009 yllar arasnda AEEE ileme tesis saylar

33
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri

34
evre ve Orman Bakanl 2003-2009 zel Atk statistikleri