1-1

Fazat e studimit statistikor

Qllimet: Pas ksaj ore t ligjeratave ju duhet t jeni n gjendje q t :
Dini se cilat jan fazat e studimit statistikor Kuptoni rndsin , llojet dhe mnyrat e vrojtimit statistikor Bni dallimin n mes t vrojtimit t prgjithshm dhe vrojtimit t pjesshm Kuptoni rndsin , llojet dhe mnyrat e grupimit statistikor. Kuptoni serit statistikore , llojet e tyre dhe t formoni serit e distribucinit t frekuencave pr t dhnat kualitative dhe kuantiative Paraqitni grafikisht serit e distribucionit t frekuencave
1

Fazat e studimit statistikor

Vrojtimi statistikor ( mbledhja dhe grumbullimi i t dhnave); Grupimi dhe klasifikimi i t dhnave (formimi i serive statistikore, prdorimi i tabelave, grafeve, etj.); Analiza statistikore Publikimi dhe interpretimi i t dhnave
2

Vrojtimi statistikor (Mbledhja e t dhnave)

Vrojtimi statistikor paraqet fazn e par krkimore t studimit gjat s cils bhet grumbullimi i t dhnave pr dukurit masive dhe tipareve t tyre t llojllojshme Njsia (individi ) paraqet pjesn prmbajtsore t dukuris masive dhe ka rndsi t veant. Shembull: regjistrimi i popullsis banori, pr standardin jetsor- familja, etj.

Vrojtimi/grumbullimi i t dhnave

Plani i mbledhjes s t dhnave prfshin:

Definimi i qllimit t vrojtimit/mbledhjes s t dhnave;

Prcaktimi i trsis statistikore/dukuris masive dhe njsis statistikore;

Zgjedhja e karakteristiks/variabls dhe definimi i modaliteteve; Prcaktimi i pyetsorve pr mbledhjen e t dhnave; Prcaktimi i mnyrs dhe metodave t mbledhjes s t dhnave, etj.
4

Burimet e vrojtimit/mbledhjes s t dhnave

SIPAS BURIMIT T SIGURIMIT T DHNAVE

VROJTIMI I DREJTPRDREJT

VROJTIMI PRMES DOKUMENTEVE

VROJTIMI PRMES DEKLARIMIT

Marrja e informatave drejtprdrejt nga persona fizik dhe juridik

Dokumenta zyrtar: Libri am, kontabiliteti, Listpagesa e puntorve, etj

Informata t trthorta , nga profesionistt q e njohin mir problematikn.

Mnyrat e vrojtimit

Mnyra ekspeditive Mnyra prmes thirrjes zyrtare Mnyra prmes korrespondetve Mnyra e vetregjistrimit

Llojet e vrojtimeve statistikore

LLOJET E VROJTIMEVE
(Qllimi, natyra e dukuris dhe rrethanat e saj)

VROJTIMI SIPAS KOHS

VROJTIMI SIPAS VLLIMIT

Vrojtimi i vazhdueshm

Vrojtimi i prgjithshm

Vrojtimi jo i vazhdueshm

Vrojtimi i pjesshm

Vrojtimi sipas vllimit

VROJTIMI I PRGJITHSHM bhet prmes: Regjistrimit dhe

Evidencs gjegjsisht raporteve statistikore. Karakteristikat e regjistrimit: Gjithprfshirs (vrojtimi i t gjitha elementeve t dukuris) I njkohshm (periudha m e shkurt jep rezultate m t mira) Koha e regjistrimit Momenti Kritik- kur gjendja e dukuris sht normale. Prsritja e regjistrimit (mundson krahasimin e rezultateve) Rregullimi normativ i regjistrimit (rregullat ligjore me t cilat rregullohen t drejtat dhe obligimet e pjesmarrsve n regjistrim)
-

P.sh.Regjistrimi i popullsis, amvisnive, ekonomive shtpiake, etj. (do dhjet vjet)

8

Vrojtimi sipas vllimit

Vrojtimi prmes evidencs ose raporteve statistikore. Bhet te dukurit q tregojn variabilitet m t madh gjat kohs apo hapsirs. P.sh. - gjendja e t punsuarve, - prodhimtaria e realizuar, - lvizja natyrore e popullsis e t ngjashme. ( Regjistrimi dhe raportet statistikore japin t dhna m t sigurta dhe m t plota)

VROJTIMI I PJESSHM/ JO I PLOT /REPREZENTATIV

Vrojtimi i pjesshm paraqet metodn prmes s cils n baz t vshtrimit t nj pjese t njsive statistikore t dukuris bihen konkluzione/prfundime pr karakteristikat dhe sjelljen e trsis s prgjithshme.

Mostra sht nj pamje e zvogluar, por besnike e popullimit. Ajo prmbush dy kritere t rndsishme: Zvoglimi i kohs dhe puns s nevojshme pr mbledhjen dhe prpunimin e t dhnave; Lejon nj reduktim t ndjeshm t kostove t mbledhjes dhe prpunimit t t dhnave.
10

Pse vrojtimi i pjesshm?

Pamundsia fizike pr t kontaktuar me t gjitha njsit e popullimit. Shpenzimet e studimit t t gjitha njsive n popullim. Rezultatet e mostrs zakonisht jan adekuate. Kontaktimi i t gjitha njsive do t marr shum koh. Natyra shkatrruese e disa provave/testeve.
11

Llojet e mostrave/vrojtimit t pjesshm

Llojet e mostrave

Mostra t rastsishme /probabile

Mostra jo t rastsishme /jo probabile/e arsyetuar Mostr e prshtatshme Mostr subjektive

Mostr e rastsisshme e thjesht

Mostr e rastit sistematike

Mostr e stratifikuar/shtreszuar

Mostr me kuota

Mostr e grumbulluar / klaster

12

Gabimet gjat vrojtimit

GABIMET E VROJTIMIT

GABIMET E REPREZANTIMIT (PRFAQSIMIT)

GABIMET E REGJISTRIMIT

Gabime gjat vrojtimit t pjesshm

Gabimet e rastit Gabimet sistematike/ e qllimta

13

Kontrolli i t dhnave

Pas prfundimit t mbledhjes s t dhnave duhet t bhet kontrollimi i tyre n mnyr cilsore dhe sasiore.

Zakonisht bhen dy lloje t kontrollimeve: Kontrolli logjik i t dhnave; Kontrolli aritmetik (llogarits) i t dhnave

14

PRMBLEDHJA DHE GRUPIMI I T DHNAVE STATISTIKORE

Grupimi i t dhnave paraqet ndarjen e dukuris masive t hulumtuar sipas tipareve t prbashkta, n grupe homogjene. Grupimi paraqet fazn e dyt t studimit statistikor gjat s cils materiali rregullohet, gjegjsisht grupohet sipas karakteristikave t caktuara q hulumtuesit i interesojn. Gjat ksaj faze sht karakteristik formimi i serive statistikore, tabelave statistikore dhe paraqitja grafike e t dhnave t rregulluara.

15

Llojet e grupimeve
LLOJET E GRUPIMEVE:

Sipas qllimit

Sipas llojit t tiparit Cilsore Numerike Kohore-Kronologjike Hapsinore

Sipas vllimit I thjesht I prbr Rigrupimi

Tipologjike Variacionit Analitike

16

Serit statistikore
Radhitja e t dhnave n form t vargut quhet seri statistkore. Ato formohen prej m s paku dy madhsive, modaliteteve. Serit statistikore mund t jen: T thjeshta T prbra Hapsinore/Territoriale Kohore Shprndarjes/distribucionit/ t frekuencave

17

2-4

Serit e shprndarjes/ distribucionit t frekuencave

Serit e shprndarjes/distribucionit t frekuencave mund t jen: Atributive/Cilsore Variacionit (numerike)

Serit e distribucionit t frekuencave jan mjet shum i shfrytzueshm pr organizimin dhe grupimin e mass s t dhnave n nj form t shfrytzueshme.
18

Serit e distribucionit t frekuencave

Distribucioni i frekuencave paraqet grupimin e t dhnave n kategori, t treguara me numrin e vrojtimeve n do kategori. Distribucioni i frekuencave jep numrin se sa her do vler paraqitet n do klas/modalitet/kategori

Karakteristika (X) Frekuencat/ Dendurit (f)

Modalitetet e karakteristiks/variabls

x1 x2 x3 x4 xn

f1 f2 f3 f4 fn F
19

Distribucionet e frekuencave
ka sht distribucioni i frekuencave? Distribucioni i frekuencave sht organizimi i t dhnave t pagrupuara n form tabelore duke shfrytzuar modalitetet dhe frekuencat/dendurit. ka jan frekuencat? Frekuencat/dendurit ose numrimi i frekuencave tregojn se sa her nj vler paraqitet n grumbullin e t dhnave.

1-20

10

Distribucioni i frekuencave pr t dhnat kualitative/atributive/jonumerike

T dhnat kualitative

Distribucionit t frekuencave Tabela prmbledhse

Paraqitja grafike Diagrami tort Bar diagramet Diagrami i Paretos

21

Paraqitja tabelare dhe grafike e t dhnave kualitative

T dhnat kualitative

Distribucioni i frekuencave

Paraqitja grafike

Tabela prmbledhse
x x1 x2 x3 x4 (f) f1 f2 f3 f4 F
CD Savings Bonds

Diagrami tort

Bar diagramet
0 10 20 30 40 50
45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Stocks

Diagrami i Paretos
120 100 80 60 40 20 0 Bonds Savings CD

Stocks

22

11

Distribucioni i frekuencave pr t dhnat kualitative-- Shembull

Shembull: Gjaku sipas grupit i 25 dhuruesve sht dhn m posht. Gruponi t dhnat prmes distribucionit t frekuencave AB O B A A
1-23

B B O O B

A O B AB AB

O A B AB O

B O B O A

Distribucioni i frekuencave pr t dhnat kualitative-Shembull -vazhdim

Karakteristika kualitative/e parenditshme/nominale

Grupi i gjakut A B O AB

Kara

Nr. i dhuruesve (Frekuencat F) 5 8 8 4 25

Frekuencat/Dendurit

Vrojtimet /matjet

Gjithsej

Modalitetet e karakteristiks

1-24

12

Shembull: Distribucioni i frekuencave pr stafin akademik t Fakultetit Ekonomik t UP.

Stafi akademik sipas thirjes akademike

Karakteristika kualitative

Thirrja akademike Profesor t rregullt Profesor t asocuar Profesor asistent Ligjrues Asistent msimor Gjithsej

Nr. i stafit (F) 17 5 11 7 19 59

Modalitetet e karakteristiks
25

Burimi: Fakulteti Ekonomik Raporti i vetvlersimit, Prishtin, korrik 2008

Frekuencat relative

Frekuencat relative paraqesin raportin n mes t frekuencave individuale absolute dhe totalit t frekuencave.
f ri fi fi ; f ri frekuenca relative, fi frekuenca apsolute; f tatali i frekuencave

26

13

Frekuencat n prqindje

Frekuencat n prqindje paraqesin raportin n mes t frekuencave individuale absolute dhe totalit t frekuencave shumzuar me 100.

F%

fi 100, f

F%

frekuenca ne perqindje

27

Distribucioni i frekuencave relative dhe n prqindje

Tab. Stafi akademik sipas thirrjes akademike t FA t UP, korrik, 2008

Thirrja akademike

Profesor t rregullt Profesor t asocuar

Nr. i stafit Frekuenca Frekuenca n (Frekuenca relative prqindje % absolute) 17 17/59=0.29 0.29 x 100=29% 5 5/59=0.08 0.08 x 100= 8%

Profesor asistent
Ligjrues Asistent msimor Gjithsej

11
7 19 59

11/59=0.19
7/59=0.12 19/59=0.32 1.00

0.19x100=19%
0.12x100=12% 0.32x100=32% 100

Burimi: Fakulteti Ekonomik, UP, Raporti i vetvlersimit, Prishtin, Korrik 2008

28

14

Paraqitja grafike e t dhnave kualitative (Diagrami Tort)

Personeli akademik sipas thirrjes akademike

12% 29% Profesor te rregullt Profesor te asocuar Profesor asistent 32% 8% 19% Asistent msimor Ligjrues

Burimi: Fakulteti Ekonomik Raporti i vetvlersimit, Prishtin, korrik 2008

29

Paraqitja grafike e t dhnave kualitative (Bar diagramet)

Personeli akademik sipas thirrjes akademike
Thirrja akademike

Ligjrues Asistent msimor Profesor asistent Profesor te asocuar Profesor te rregullt 0 5 10 Nr. i personelit 15 20

Burimi: Fakulteti Ekonomik Raporti i vetvlersimit, Prishtin, korrik 2008

30

15

Paraqitja grafike e t dhnave kualitative (Bar diagramet)

Personeli akademik sipas thirrjes akademike
20

Nr. i personelit

15 10 5 0 Profesor te Profesor te rregullt asocuar Profesor asistent Asistent msimor Ligjrues

Thirrja akademike
Burimi: Fakulteti Ekonomik Raporti i vetvlersimit, Prishtin, korrik 2008

31

Distribucioni i frekuencave/Organizimi i t dhnave numerike

T dhnat numerike
41, 24, 32, 26, 27, 27, 30, 24, 38, 21

Rregullimi sipas radhs

21, 24, 24, 26, 27, 27, 30, 32, 38, 41

Distribucioni i frekuencave Distribucionet kumulative Ogiva Histogrami Polygoni

Tabela

32

16

Organizimi i t dhnave numerike n tabela dhe grafe

T dhnat numerike
41, 24, 32, 26, 27, 27, 30, 24, 38, 21

Regullimi sipas radhs

21, 24, 24, 26, 27, 27, 30, 32, 38, 41

Distribucioni i frekuencave Distribucionet kumulative

Tabelat
x x1 x2 x3 x4 (f) f1 f2 f3 f4 F

Histogramet Polygoni
Poligoni i f rekuencave 7 6 5 4 3 2 1 0 5 15 25 36 45 55 More
7 6 5 4 3 2

Ogiva
O give
120 100 80 60 40 20 0 10 20 30 40 50 60

1 0 10 20 30 40 50 60

33

Organizimi i t dhnave numerike/diskrete-t ndrprera

T dhnat n form t paprpunuar (ashtu si jan mbledhur) p.sh. suksesi i nxnsve n matematik): 4,5, 4, 3, 4, 2, 1, 5, 2, 3, 2, 1, 1, 4, 5, 4, 3, 2, 5, 3, 5 T dhnat e rregulluara sipas radhs, nga vlera m e vogl te vlera m e madhe: 1,1,1,2, 2, 2, 2, 3, 3, 3, 3, 4, 4, 4, 4, 5, 5, 5, 5, 5,

Suksesi (X)

Nr. i nxnsve (f)

1 2 3 4 5 Gjithsej

III IIII IIII IIII IIII

3 4 4 4 5 20

34

17

Hapat pr ndrtimin e distribucionit t frekuencave/ t dhnat numerike diskrete/t ndrprea dhe kontinuale/t vazhdueshme
1.

Formimi i nj vargu/rreshti i t dhnave nga vlera minimale deri te ajo maksimale apo anasjelltas. Prcaktimi i gjersis s intervalit dhe numri i klasve, gjegjsisht grupeve. Nse sht vendosur numri i klasve, ather gjersia e intervalit t sygjeruar mund t llogaritet me formulat vijuese:

2.

i=
i

Vlera m e lart - vlera m e ult numri i klasve

Vlera maksimale vlera min imale 1 3,32(log i te gjitha frekuencave)(Rregulla e Struges)
35

Hapat pr ndrtimin e distribucionit t frekuencave/ t dhnat numerike diskrete dhe kontinuale

3. Vendosja e grupeve/klasave 4. Vendosja e t dhnave n klas pr t krijuar distribucionin e frekuencave

36

18

Kriteret pr ndrtimin e distribucionit t frekuencave

a)

b)

c)

Zakonisht serit nuk duhet t ken m pak se 5 klas/grupe, por gjithashtu nuk duhet t ken m shum se 15 klas/modalitete. Duhet br prpjekeje pr tiu larguar klasve t hapura, gjegjsisht gjithmon duhet krijuar klas t mbyllura aty ku sht e mundur. Gjersit e intervaleve duhet t jen t barabarta.

37

Prezantimi i t dhnave numerike n tabel/n distribucionin e frekuencave

Rreshtimi i t dhnave sipas madhsis: 12, 13, 17, 21, 24, 24, 26, 27, 27, 30, 32, 35, 37, 38, 41, 43, 44, 46, 53, 58. Gjetja e rangut: Xmax-Xmin= 58 - 12 = 46 Zgjedhja e numrit t klasve: 5 (zakonisht n mes t 5 dhe 15)

Llogaritja e gjersis s intervalit (gjersia): 10 (46/5 mandej rrumbullakso)

Prcaktimi i limiteve t klasve (limitet): 10, 20, 30, 40, 50, 60. Logaritja e mesit t intervalit: 15, 25, 35, 45, 55. Numrimi i vrojtimeve dhe vendosja npr grupe klas/kategori.
38

19

Prezantimi i t dhnave numerike n tabel/n distribucionin e frekuencave

T dhnat e rregulluara sipas madhsis:

12, 13, 17, 21, 24, 24, 26, 27, 27, 30, 32, 35, 37, 38, 41, 43, 44, 46, 53, 58
Grupet/Klast Frek. absolute 3 6 5 4 2 20 20- Limiti i fundit t grupintervalit t par. 10- Limiti i fillimit t grupintervalit t par.

10 por m pak se 20 20 por m pak se 30 30 por m pak se 40 40 por m pak se 50 50 por m pak se 60 Gjithsej

39

Mesi i intervalit

Mesi intervalit sht pika e mesit n mes t dy kufijve t do klase dhe sht reprezentative pr t dhnat brenda klass. Llogaritet si mesatare e thjesht n mes t dy niveleve t nj intervali.

40

20

Distribucioni i frekuencave, Distribucioni i frekuencave relative dhe Distribucioni i frekuencave n prqindje

T dhnat e rregulluara sipas madhsis: 12, 13, 17, 21, 24, 24, 26, 27, 27, 30, 32, 35, 37, 38, 41, 43, 44, 46, 53, 58
Grupet 10 por m pak se 20 20 por m pak se 30 30 por m pak se 40 40 por m pak se 50 50 por m pak se 60 Gjithsej Frek. absolute Mesi i intervalit (X) 3 10+20/2=15 6 20+30/2=25 5 30+40/2=35 4 40+50/2=45 2 50+60/2=55 20 Frek. relative Frek. n prqindje

3/20= 0.15 0.15x100 =15% 6/20=0.30 0.30x100=30% 5/20=0.25 0.25x100=25% 4/20=0.20 0.20x100=20% 2/20=0.1 0.1x100=10%

1.00

100

41

Paraqitja grafike e t dhnave numerike: Histogrami i frekuencave

T dhnat e rregulluara sipas madhsis:
12, 13, 17, 21, 24, 24, 26, 27, 27, 30, 32, 35, 37, 38, 41, 43, 44, 46, 53, 58
His togram i 7 6

6 5 4 3 2

Frekuencat

5 4 3 2 1 0 5 15 25 36 0

Nuk ka zbrastsi n mes te katrkndshave

0

45

55

e m shum More

Kufijt e klasve

Mesi i intervalit

42

21

Histogrami i frekuencave

Histogrami: Grafiku n t cilin klast shnohen n abshis (boshtin horizontal) kurse frekuencat e klasve shnohen n boshtin vertikal(ordinat) t sistemit koordinativ. Frekuencat e klasve jan t prezantuara me gjatsin e katrkndshave t cilt jan t mbshtetur n njri tjetrin.
43

Histogrami i frekuencave
Histogrami prezanton tri lloje t informatave :

Mund t vrehet se prafrsisht ku jan t koncentruara t dhnat. Mund t kuptojm shkalln e shprndarjes ose variacionet n t dhna. Mund t vrejm formn e distribucionit.

22

Histograme q tregojn qendra t ndryshme

70 60 50 40 30 20 10 0
0<2 2<4 4<6 6<8 8<10 10<12 12<14 14<16 16<18

70 60 50 40 30 20 10 0
0<2 2<4 4<6 6<8 8<10 10<12 12<14 14<16 16<18

Histograme Qendra e njejt, Shprndarje t ndryshme

70 60 50 40 30 20 10 0
10 < 12 12 < 14 14 < 16 16 < 18 2 4 6 8 6< 0< 2< 4< 10

70 60 50 40 30 20 10 0
0<2 2<4 4<6 6<8 8<10 10<12 12<14 14<16 16<18

8<

23

Paraqitja grafike: Poligoni i frekuencave

T dhnat e rregulluara sipas madhsis:
12, 13, 17, 21, 24, 24, 26, 27, 27, 30, 32, 35, 37, 38, 41, 43, 44, 46, 53, 58
Poligoni i f rekuencave 7 6 5 4 3 2 1 0 5 15 25 36 45 55 More

Mesi i intervalit
47

Poligoni i frekuencave

Poligoni i frekuencave konstruktohet nga vija q paraqet lidhjen e pikave t formuara n mes t frekuencave dhe klasve, gjegjsisht mesit t intervalit dhe frekuencave. Poligoni i frekuencave ofron informatat e njjta sikurse histogrami i frekuencave.

48

24

Distribucioni i frekuencave kumulative

Frekuencat kumulative prfshijn vlerat korresponduese t variabls brenda do limiti, plus t gjitha vlerat m t ulta ose m t larta. N fakt ekzistojn dy metoda pr llogaritjen e frekuencave kumulative: - Frekuencat kumulative nn ose progresive - Frekuencat kumulative mbi ose degresive. Prdorimi i metods s par sht shum i gjer. Frekuencat kumulative t fundit sipas metods nn dhe t fillimit sipas metods mbi jan t barabarta me totalin e frekuencave. Kjo njherit shrben si kontrollim i rezultatit.

49

Distribucioni i frekuencave kumulative

T dhnat e rregulluara sipas madhsis:
12, 13, 17, 21, 24, 24, 26, 27, 27, 30, 32, 35, 37, 38, 41, 43, 44, 46, 53, 58
Frekuencat absolute Frekuencat kumulative (nn) Frekuencat kumulative (mbi) Frekuencat kumulative n %

Grupet 10 por m pak se 20 20 por m pak se 30 30 por m pak se 40 40 por m pak se 50 50 por m pak se 60 Gjithsej

3 6 5 4 2 20

3 3+6=9 9+5=14 14+4=18 18+2=20

20 20-3=17 17-6=11 11-5=6 6-4=2

15 45 70 90 100

50

25

Paraqitja grafke: Ogiva (Poligoni kumulativ n %)

T dhnat e rregulluara sipas madhsis:

12, 13, 17, 21, 24, 24, 26, 27, 27, 30, 32, 35, 37, 38, 41, 43, 44, 46, 53, 58

Ogiva
100 80 60 40 20 0 10 20 30 40 50 60

Limitet e klasve (Jo mesi i intervalit)

51

Distribucioni kumulativ i frekuencave

Distribucioni kumulativ i frekuencave (ogiva) shfrytzohet pr t prcaktuar se sa ose far pjese e t dhnave sht nn apo mbi vlern e caktuar.

52

26

2-5

SHEMBULL

T dhnat n vijim paqaqesin kohn e kaluar n minuta prej shtpis n pun, pr nj grup prej 30 puntorsh.
28 25 41 37 41 19 32 20 26 24 16 23 23 29 36 31 26 21 32 25 31 43 35 44 38 33 28 27 32 18

Rregolloni t dhnat n distribucionin e frekuencave

53

Hapi i par, rreshtimi nga vlera m e vogl deri te vlera me e madhe

16 18 19 20 21 23 23 24 25 25 26 26 27 28 28 29 31 31 32 32 32 33 35 36 37 38 41 43 43 44.
Hapi i dyt. Prcaktimi i klasve dhe gjersis s intervalit

Gjeresia e intervalit=

Vlera m e lart - vlera m e ult numri i klasve

44 16 6

5,33 5

54

27

2-6

SHEMBULL
Koha e kaluar n minuta

vazhdim

T dhnat e rregulluara sipas madhsis: 16 18 19 20 21 23 23 24 25 25 26 26 27 28 28 29 31 31 32 32 32 33 35 36 37 38 41 43 43 44.

Frekuencat Numri i Dendurit (f) puntorve (f)

15 por m pak se 20 20 por m pak se 25 25 por m pak se 30 30 por m pak se 35 35 por m pak se 40

III IIII IIII III IIII I IIII

3 5 8 6 4 4 30
55

40 por m pak se 45 IIII F

2-7

Sugjerime pr konstruktimin e distribucionit t frekuencave

Gjersit e intervaleve n mes t klasve duhet t jen t barabart . Shfrytzoni intervalin e sugjerur pr t konstruktuar histogramin e frekuencave.

Shnim: ky sht intervali i sugjeruar ; nse intervali i llogaritur sht 97, m mir do t ishte q t shfrytzohet 100.

Llogaritni numrin e vlerave pr do klas

56

28

Mesi i intervalit

Mesi intervalit sht pika e mesit n mes t dy kufijve t do klase dhe sht reprezentative pr t dhnat brenda klass. Llogaritet si mesatare e thjesht n mes t dy niveleve t nj intervali:
Koha e kaluar n minuta Mesii i intervalit (X) Numri i puntorve (f)

15- 20 20 - 25 25 - 30 30 - 35 35 - 40 40-45

15+20/2 =17,5 20+25/2=22,5 25+30/2=27,5 30+35/2=32,5 35 + 40/=37,5 40+45/2=42,5

3 5 8 6 4 4

30
57

2-9

Distribucioni relativ i frekuencave

Frekuencat realtive fitohen duke ndar frekuencat e do klase me frekuencat totale.

Koha e kaluar n minuta Nrumri i puntorve (f) Frekuencat absolute Frekuencat relative

15- 20 20 - 25 25 - 30 30 - 35 35 - 40 40 - 45

3 5 8 6 4 4 30

3/30=0,10 5/30 =0,17 8/30 =0,27 6/30 =0,2 4/30=0,13 4/30 =0,13 1,00

58

29

Distribucioni i frekuencave n prqindje

Frekuencat n prqindje llogariten duke shumzuar frekuencat realtive me 100.

Koha e kaluar n minuta Frekuencat relative Frekuencat n prqindje (%)

15- 20 20 - 25 25 - 30 30 - 35 35 - 40 40 - 45

3/30=0,10 0,10 x 100 =10% 5/30 =0,17 0,17 x 100 =17% 8/30 =0,27 0,27 x 100 =27% 6/30 =0,2 0,20 x 100 =20% 4/30=0,13 0,13 x 100 =13% 4/30 =0,13 0,13 x 100 =13% 1,00 100
59

Distribucioni kumulativ i frekuencave Kumulativi progresiv (rrits) dhe degresiv (zbrits)

Koha e kaluar n minuta Numri i puntorve (f) Frekuencat kumulative progresive Frekuencat kumulative degresive

15- 20 20 - 25 25 - 30 30 - 35 35 - 40

3 5 8 6 4

3 3+5=8 3+5+8=16 3+5+8+6 =22 3+5+8+6+4 =26

30 30-3= 27 27-5= 22 22-8=14 14-6= 8

40 - 45

4
30

3+5+8+6+4+4 =30

8-4= 4

60

30

2-14

Histogrami i distribucionit t frekuencave

9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 17.5 22.5 27.5 32.5 37.5 42.5 Koha e kaluar n minuta

Frekuencat

61

Konceptet kye
Vrojtimi

statistikor Vrojtimi i prgjithshm Vrojtimi i pjesshm Mostra t rastsishme Mostra jo t rastsishme Grupimi statistikor Serit statistikore Frekuencat

Distribucioni i frekuencave Frekuenca absolute Frekuenca relative Frekuenca n prqindje Frekuenca kumulative progresive dhe degresive Histogrami i frekuencave Poligoni i frekuencave Diagrami tort Bar diagrami
62

31

Ushtrime
Detyr 1. Menaxheri i nj firme lokale sht i interesuar q t dij se nj konsumator sa her hyn n shitoren e tij brenda dy javve. Prgjigjet e 50 konsumatorve kan qen si vijon. T dhnat e paprpunuara pr frekuentim n shitore brenda dy javve 5 6 4 8 7 3 6 4 4 6 3 6 5 7 5 1 7 6 6 15 4 1 3 5 1 4 1 5 9 10 5 14 3 11 8 6 1 4 3 9 4 2 5 12 2 2 4 6 4 12

Formoni distribucionin e frekuencave duke prcaktuar zeron (0) si limit i fillimit t klass s par dhe gjersin e intervalit 3 . Prshkruani distribucionin. Ku tentojn t grumbullohen t dhnat. Gjeni mesin e intervalit dhe konstruktoni frekuencat relative, n prqindje dhe ato kumulative progresive dhe degresive. Prezantoni distribucionin e frekuncave grafikisht prmes histogramit t frekuencave, poligonit t frekuencave dhe ogivs.
63

Ushtrime

Detyr 2. Nj mostr e rastit prfshin 50 nnkryetar ekzekutiv t disa firmave t mdha ku t ardhurat vjetore t tyre jan analizuar. T ardhurat jan ranguar nga 52.000$ deri n 137.000$. Cakto kufijt e klasve pr distribucionin e frekuencave: Nse dshirojm t kemi 5 klas Nse dshirojm t kemi 6 klas Nse dshirojm t kemi 7 klas

64

32

Ushtrime

Detyr 3. Importet vjetore pr nj grup t zgjedhur rastsisht t furnitorve elektronik jan t prezantuara n distribucionin e mposhtm.

Importet (n milion $) 2 deri n 5 5 deri n 8 8 deri n11 11 deri n 14 14 deri n 17

Numri i furnizuesve 6 13 20 10 1

a) Prezantoni importet n form t histogramit dhe t poligonit t frekuencave b) Prmblidhni disa fakte t rndsishme pr distribucionin ( si vlerat m t ulta , vlerat m t larta, koncentrimi m i madh, etj.) c) Gjeni frekuencat relative, n prqindje dhe kumulative progresive dhe kumulative degresive. d) Prezantoni grafikisht distribucionin kumulativ progresiv dhe degresiv

65

Ushtrime

Detyr 4. Distribucioni i frekuencave i mposhtm prezanton numrin e ditve t munguara n pun pr shkak t smundjeve n nj kompani.

Numri i ditve t munguara 0 deri n 3 3 deri n 6 6 deri n 9 9 deri 12 12 deri 15 Gjithsej:

Nr. i puntorve /frekuencat 5 12 23 8 2 50

a)Sa puntor kan munguar m pak se tri dit n vjet. Sa m pak se 6 dit n dit? Sa m pak se 12 dit. Konvertoni distribucionin e frekuencave n distribucion kumulativ progresiv. b) Ndrtoni distribucionin kumuluativ degresiv t frekuencave dhe paraqitni grafikisht. c)Sa sht madhsia e mostrs. d) Sa sht mesi i intervalit t klass s par. e) Konstruktoni histogramin e frekuencave

66

33

Ushtrime

Detyr 5. Supozojm se klast jan t dhna ksisoji:Kto klas prmbajn n vete tri praktika q duhet t eliminohen. Cilat jan ato. 40-60 60-90 90-150 150 e m lart.

67

Ushtrime

Detyr 6. Pr t konstruktuar poligonin e frekuencave na duhet mesi i intervalit dhe frekuencat. Po Jo. Detyr 7. N prgjithsi ne mund t konstruktojm distribucionin e frekuencave me m s paku 20 klas Po Jo. Detyr 8. Numri i vrojtimeve pr do klas quhet distribucion i frekuncave. Po Jo. Detyr 9. Poligoni i frekuencave dhe distribucioni i frekuencave relative jan t ngjashm pr arsye se bazohen n distribucionin e frekuencave. Po Jo. Detyr 10. Distribucioni i frekuencave relative fitohet duke ndar frekuencat e do klase me numrin total t vrojtimeve. Po Jo.
68

34