1

1
1-1
Analiza e t dhnave statistikore
Madhsit mesatare
Qllimet
N fund t ors s msimit , ju duhet t jeni n gjendje q t :
Llogaritni mesataren aritmetike t thjesht dhe t
ponderuar, dhe mesataren gjeometrike.
Shpjegoni karakteristikat, prdorimin , prparsit
dhe t metat e do njrs mesatare.
Kuptoni madhsit mesatare t pozicionit (moda
dhe mediana) dhe ti llogaritni ato.
Prcaktoni pozitn e mesatares aritmetike,
medians dhe mods te distribucionet simetrike dhe
asimetrike.
2
Analiza statistikore
Analiza statistikore paraqet fazn e tret t
studimit statistikor.
Varsisht nga qllimi dhe objekti i studimit, gjat
analizs statistikore bhet prpunimi i t dhnave
dhe formohen tregues t ndryshm statistikor
prmes t cilve nxirrren konkluzione cilsore pr
fenomenet e hulumtuara.
Analiza statistikore ka rndsi t veant se prmes
saj mund t bjm krahasimin e t dhnave dhe
rezultateve krkimore pr dy e m shum dukuri,
n koh dhe hapsir.
2
3
Disa nga llojet e analizave statistikore
Llojet e analizave
Statistikore
Analiza
statike
Analiza
dinamike
Analiza
reprezentative
Analiza regresive
statistikore
4
Disa nga treguesit e analizs statike
Treguesit e
analizs statike
Madhsit
mesatare
Treguesit e
variaconit
Treguesit e forms
s shprndarjes
Mesataret
algjebrike
Mesataret e
pozicionit
Mesatarja aritmetike
Mesatarja harmonike
Mesatarja gjeometrike
Moda
Mediana
Treguesit absolut Treguesit relativ
Gjersia e intervalit
Devijimi mesatar
absolut
Varianca
Devijimi standard
Koeficienti I
variacionit
Devijimi
I standardizuar
Treguesit e
Asimetrise
Treguesit e
Kurtozisit
Koeficienti i
Asimteris
Koeficienti
i Kurtozisit
3
5
Madhsit mesatare
Madhsit mesatare, gjegjsisht vlerat mesatare ,
jan vlera reprezentative t cilat zvendsojn t
gjitha vlerat e veoris s dukuris s dhn.
Vlerat mesatare llogariten vetm nga serit
numerike t njsive statistikore.
Sa m homogjene q t jen t dhnat statistikore
m reprezentative do t jet vlera mesatare dhe
devijimet nga ajo do t jen m t vogla.
Mesataret shprehin nivelin tipik t ndryshimeve t
modaliteteve t grupeve homogjene me tipare
sasiore.
6
Llojet e madhsive mesatare
Madhsit
mesatare
Mesatare
Algjebrike
Mesatare t
pozicionit
Mesatarja
aritmetike
Mesatarja
harmonike
Mesatarja
gjeometrike
Moda Mediana
E thjeshte
E ponderuar
E thjeshte
E ponderur
E thjeshte
E ponderuar
E thjeshte
E ponderur
4
7
Mesataret algjebrike / Mesatarja aritmetike
Mesatarja aritmetike sht madhsia
mesatare e prdorur m s shumti dhe
prezanton nivelin tipik t zhvillimit t dukuris.
Ajo mund t jet:
- mesatare aritmetike e populimit dhe
- mesatare aritmetike e mostrs
8
Mesataja aritmetike e thjesht
Mesatarja e populacionit
1
. " "
n
i
i
Shuma e te gjitha vlerave ne populacion
Mesatarjae populacionit
Numri i te gjitha vlerave ne populacion
X
X
osemetjeshte
N N
ku
paraqet shenjen per mesatarene populacionit Shkronje grekeqelexohet mi
N numri i njesiv

=
=
E
= =

" " .
ene populacion
X prezanton cdo vlere te vecante
sigma shkronje greke qe tregon operacionin e mbledhjes
X eshte shuma e te gjitha vlerave te X

E
E
5
9
Mesataja aritmetike e thjesht
Mesatarja e mostrs
Ajo llogaritet pr serit e thjeshta statistikore kur numri i
dendurive sht i njejt ose sht i barabart me 1 me
formuln vijuese:
1
n
i
i
X
X
X ose me thjeshte X
N N
=
E
= =

3-2
shuma e t gjitha vleravenemoster
Mesatarja aritmetike e mostrs =
numri i tegjitha vlerave nemoster
10
Mesatarja (Mesatarja aritmetike)
Mesatarja sht mesatare aritmetike e t
dhnave numerike
Mesatarja e populimit
Mesatarja e mostrs
n = Madhsia e mostrs
N = Madhsia e populimit
n
x x x
n
x
x
n
n
i
i
+ + +
= =

=

2 1 1
N
x x x
N
x
N
N
i
i
+ + +
= =

=

2 1 1

6
11
Mesatarja aritmetike - e thjesht
(iks bar)-prezanton simbolin pr
mesataren aritmetike t mostrs
n- sht numri total i vrojtimeve-
elementeve
X - prezanton vlerat individuale.
E - prezanton shumn e prgjithshme t
vlerave.
1 2 3 1
...
n
i
n i
X
X X X X
X
n n
=
+ + + +
= =

X
Mesatarja aritmetike
Matsi m i shpesht i tendencs qendrore
Mesatarja = Shuma e vlerave e ndar pr numrin e
vlerave
Ndikohet nga vlerat ekstreme
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Mesatarja = 3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Mesatarja = 4
3
5
15
5
5 4 3 2 1
= =
+ + + +
4
5
20
5
10 4 3 2 1
= =
+ + + +
7
13
Shembull 1
Nga vlerat vijuese: 3, 8, and 4 llogaritni:
a) mesataren aritmetike t thjesht dhe
b) vrtetoni vetin se:
1
( ) 0
=
=

n
i
i
X X
3-3
14
Shembull 1, vazhdim
a)
b)
1 2 3
...
n
X X X X
X
n
+ + + +
=
( ) ( ) ( )
1
( ) 3 5 8 5 4 5 2 3 1 0
n
i
i
X X
=
= + + = + =

3 8 4 15
5
3 3
X
+ +
= = =
8
15
Mesatarja aritmetike e ponderur/ pr t
dhnat e grupuara
Mesatarja aritmetike e ponderuar sht rast i
veant i mesatares aritmetike dhe llogaritet n
rastet kur ka disa vrojtime n t njejtn modalitet,
gjegjsisht kur t dhnat grupohen n distribucionin
e frekuencave.
Mesatarja aritmetike e ponderuar llogaritet n rastet
ku prve vlerave t X jan edhe t dhnat pr
dendurit, gjegjsisht kur frekuencat nuk jan t
barabarta , ashtu q njri modalitet peshon me
shum e tjetri m pak.
Mesatarja aritmetike e ponderuar quhet edhe
mesatare aritmetike e peshuar
16
Mesatarja aritmetike e ponderur/pr t dhnat e grupuara
Formula pr llogaritjen e mesatares aritmetike t ponderuar sht:
Simbolet:
1
1
n
i i
i
n
i
i
f X
X
f
=
=
=

(iks bar)-prezanton simbolin pr mesataren

aritmetike t mostrs
f- frekuencat n do klas/pr cdo modalitet
fx - sht prodhimi i frekuencave f me vlerat e x
X - prezanton vlerat individuale t do modaliteti
Efx - prezanton shumn e prgjithshme t ktyre
produkteve.
X
9
17
Mesatarja aritmetike e ponderuar
Llogaritet me formuln:
1 1 1 2 2 3 3
1 2 3
1
....
,
....
n
i i
i n n
n
n
i
i
f X
f x f x f x f x
X ose
f f f f
f
fx
X
f
=
=
+ + + +
= =
+ + +
E
=
E

18
Shembull 2.
Nj spital punson 200 infermiere. Prej tyre
50 jan ndihmse t motrave, 50 t tjera
jan n pun praktike dhe 100 t tjera jan
motra t prhershme. T parat marrin 8 n
dit, t dytat 10 kurse t tretat 14 n
dit.
a) Sa sht paga mesatare ditore?
b) Vrtetoni vetin se:
1
( ) 0
n
i
i
f X X
=
=

10
19
Shembull 2- vazhdim
Tab.nr.1. Pagat e infermiereve
Pagat ($)
(X)
Nr. i
infermiereve
(f)
(X)x(f)
(X-11,5)
8 50 400 -3.5 -175
10 50 500 -1.5 -75
14 100 1400 2.5 250
200 2300 0
( )
X X
( )
f X X
1
1
2300
11, 5$
200
n
i i
i
n
i
i
X f
X
f
=
=
= = =

20
Shembull 2- vazhdim
1
1
2300
11, 5$
200
n
i i
i
n
i
i
X f
X
f
=
=
= = =

11, 5$ X =
11
21
Mesatarja aritmetike te serit me intervale
Shembull 3
Distribucioni i mposhtm prezanton numrin e
ditve t munguara pr shkak t smundjes s
puntorve t nj firme.
Brenda vitit, mesatarisht sa dit kan munguar
puntort e ksaj firme?
Tab.nr.2. Ditt e munguara nga puna
Numri i ditve t
munguara
0-3 3-6 6-9 9-12 12-15
Nr. i t punsuarve
5 12 23 8 2 50
22
Shembull 3-vazhdim
Tab.nr.2-vazhdim
Numri i ditve t
munguara
(Grupet)
Nr. i t
punsuarve
(f)
Mesi i intervalit
(X)
(X)
.
(f)
0-3 5 1,5
7.5
3-6 12 4,5
54
6-9 23 7,5
172,5
9-12 8 10,5
84
12-15 2 13,5
27
50
345
12
23
Shembull 3-vazhdim
1
1
345
6, 9 7
50
7
n
i i
i
n
i
i
X f
X
f
X
=
=
= = = ~
=

24
Disa veti t mesatares aritmetike
Mesatarja aritmetike sht vler mesatare m e
madhe se vlera minimale dhe m e vogl se vlera
maksimale e t dhnave, gjegjsisht:
do grumbull i t dhnave numerike ka mesatare.
T gjitha vlerat prfshihen n llogaritjen e
mesatares aritmetike.
Nj grumbull i t dhnave ka vetm nj mesatare.
max min
X X X > >
13
25
Disa veti t mesatares aritmetike
Nse t gjitha vlerat e X-it jan t barabarta ,
gjegjsisht x
1
= x
2
= x
3
= x
4
.= x
n
ather
mesatarja aritmetike st e barabart me vlern
e X-it.
Nse f
1
= f
2
= f
3
= f
4
.= f
n
, ather mesatarja
aritmetike e ponderuar sht e barabart me
mesataren aritmetike t thjesht.
Zakonisht mesatarja aritmetike sht e ndikuar
nga vlera maksimale dhe minimale.
26
Disa veti t mesatares aritmetike
Mesatarja aritmetike sht e vetmja mesatare n
t ciln shuma e devijimeve nga do vler sht
gjithmon e barabart me zero:
Te serit thjeshta:
Te serit e ponderuara :
1
( ) 0
n
i
i
X X
=
=

1
( ) 0
n
i
i
f X X
=
=

14
27
Disa veti t mesatares aritmetike
Shuma e devijimeve t ngritura n katror t gjitha
vlerave nga vlera mesatare e tyre sht minimale
, gjegjsisht m e vogl se shuma e devijimeve t
ngritura n katror t vlerave individuale nga
cilado vler tjetr e marr.
Te serit thjeshta:
Te serit e ponderuara :
2
1
( ) min
n
i
i
f X X
=
=

2
1
( ) min
n
i
i
X X
=
=

28
Mesatarja gjeometrike
Mesatarja gjeometrike prdoret pr gjetjen e
mesatares s prqindjeve, normave,
indekseve ose normn e rritjes.
Ka aplikim t gjer n biznes dhe ekonomi
sepse ata jan t interesuar n gjetjen
ndryshimit t shitjeve n prqindje, n paga,
t kategorive t ndryshme ekonomike si
Bruto Produkti Kombtar, etj.
15
Mesatarja gjeometrike
Mesatarja gjeometrike mund t jet:
- e thjesht (pr t dhnat e pagrupuara)
- e ponderuar (pr t dhnat e grupuara)
29
30
Mesatarja e thjesht gjeometrike
Mesatarja gjeometrike (G) e nj grumbulli n t dhnave
sht rrnja n e prodhimit t n numrave.
Formula pr mesataren e thjesht gjeometrike sht:

Mesatarja gjeometrike prdoret pr gjetjen e prqindjeve

mesatare, indekseve mesatare dhe numrave t tjer relativ.
3-4
1 2 3
1
( )( )( )...( ),
i
n
n
n
n
i
G X X X X ose
G
x
=
=
=
[
16
31
Shembull 6. Gjeni mesataren gjeometrike pr
numrat: 2, 4, 6, 5
( )
=
1 2 3
)( )( )....(
n
n
G X X X X
= =
4 4
2 4 6 5 240 G x x x
=
4
240 / log G
= = =
1 1
log log240 2,38 0,54
4 4
G x
=
=
log 0,54/ log
3,89
G anti
G
32
Mesatarja gjeometrike e ponderuar
Llogaritet sipas formuls:
( )
3 1 2
1 2 3
)( )( )....( / log
n
f f f f f
n
G X X X X

=
( )
= + + + +

1 1 2 2 3 3
1
log log log log .... log
n n
G f x f x f x f x
f
17
Mesatarja gjeometrike
1 2 3
( )
n
n
G x x x x =
|
|
.
|

\
|
=

=
n
i
i
x Log
N
AntiLog G
1
1
1
1
n
i i
i
G AntiLog f Log x
f
=
| |
=
|
E
\ .

( )

=
3 1 2
)( )( )....(
n
f f f f f
G X X X X
Te dhenat e pagrupuara
Te dhenat e grupuara
33
34
Mesatarja gjeometrike e ponderuar
Shembull 7. Pr t dhnat n vijim llogaritni mesataren
gjeometrike:
x
2 4 5 3
f
5 2 6 4 17
( )

=
3 1 2
)( )( )....(
n
f f f f f
G X X X X
( )
=
5 2 6 4
17
2 )(4 )(5 )(3 / log G
( )
= + + +
1
log 5log2 2log4 6log5 4log3
17
G
18
35
Shembull 7-vazhdim
( ) = + + +
1
log 5log2 2log4 6log5 4log3
17
G
( ) = + + +
1
log 5 0,30 2 0,60 6 0,699 4 0,48
17
G x x x x
( ) = + + +
1
log 1,5 1,2 4,194 1.92
17
G
( )
=
1
log 8,814
17
G
= =
8,814
log 0,5185/ log
17
G anti
= ~ 3,2996 3,3 G
= 3,3 G
36
Mesatarja geometrike Norma mesatare e
zhvillimit
Shembull 8. Firma Dardania gjat periudhs 2001-2005 ka
realizuar prodhimtari si n tabeln vijuese (prodhimi i shprehur n
tonelata)
Vitet Prodhimi/ton
2001 500
2002 700
2003 600
2004 500
2005 800
Sa sht norma mesatare e shtimit pr nj vit?
19
37
Shembull 8-vazhdim
S pari gjem koeficientt zingjir k
1,
k
2.
= =
1
700
1,4
500
k
= =
2
600
0,85......
700
k
Vitet Prodhimi/ton Koeficientt
zingjir (k)
2001 500 -
2002 700 1,4
2003 600 0,85
2004 500 0,833
2005 800 1,6
( )
=
1 2 3
)( )( )....(
n
n
G k k k k
( )
=
4
1, 4)(0,85)(0,8333)(1,6 G
38
Shembull 8-vazhdim
=
4
1,6 / log G
=
1
log log1,6
4
G
= =
0,20412
log 0,05103
4
G
= log 0,05103/ log G anti
= = 1,125 100 112,5 G x
= = 112,5 100 12,5% Nmzh
=12,5% Nmzh
( )
=
4
1, 4)(0,85)(0,8333)(1,6 G
20
39
Shembull 8-vazhdim
Normn mesatare t shtimit mund ta gjejm edhe prmes formuls
vijuese:

=
=
=
1
1
5 1
4
800
500
1,6 / log
n
n
N
Nzh
N
Nzh
Nzh
=
= =
= =
= =
=
4
1,6 / log
0,20412
0,05103/ log
4
1,125 100 112,5
112,5 100 12,5
12,5
Nzh
logNzh anti
Nzh x
Nzh
Nzh
40
Mesataret e pozicionit
Mesataret e pozicionit pr dallim nga
mesataret algjebrike gjinden n baz t
pozits q e marrin n serin statistikore.
Te kto mesatare nuk kan ndikim vlerat
ekstreme, gjegjsisht vlerat minimale dhe
maksimale.
N mesatare t pozicionit bjn pjes:
- Mediana
- Moda
21
41
Madhsi t tjera t pozicionit
Kuartilet - i ndajn t dhnat e seris n
katr pjes t barabarta
Decilet- i ndajn t dhnat n 10 pjes t
barabarta
Percentilet- i ndajn t dhnat n 100
pjes t barabarta
42
Mediana/Mesorja
Mediana: Vlera e mesit e vlerave t caktuara
pasi ato t jen renditura prej vlers m t
ult deri te vlera m e lart ose prej vlers
m t lart deri te vlera m e ult.
Numri i vlerave sht i njejt mbi dhe nn
vlern e medians
Shnim: Nse vler e mesit paraqiten dy
vlera , ather mediana sht mesatare
aritmetike e thjesht e atyre dy vlerave.
3-2
22
Chap 3-43
Mediana
N nj varg t numrave t renditur sipas
madhesis, mediana sht numri i mesit (50%
mbi dhe 50% nn)
Nuk ndikohet nga vlerat ekstreme
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Mediana = 3
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Mediana = 3
Gjetja e medians
Pozita e medianes:
Nse numrii t dhnave shte tek, mediana sht numri i mesit
Nse numri i te dhnave esht qift, mediana sht mesatare e dy
numrave t mesit.
Keni kujdes : nuk sht vlera e medians , por
vetm pozita e medians (vendi ku gjindet mediana) n
t dhnat e rregulluara.
1
2
n
Pozitaemedianes pozitanetedhenat erregulluara
+
=
2
1 n +
44
23
45
Mediana
Shembull 1.
Llogaritni mediann pr kto t dhna:
Mosha e pes studentve sht: 21, 25, 19, 20, dhe 22 vjet.
Rregullimi i t dhnave sipas madhsis sht:
19, 20, 21, 22, 25.
Pra, mediana sht 21.
Shembull 2.
Pesha e katr studentve (n kg) sht : 76, 73, 80, dhe
75.
Regullimi i t dhnave sipas madhsis sht:
73, 75, 76, 80. Pra mediana sht 75,5.
75 76
75, 5
2
Me
+
= =
46
Mediana pr t dhnat e grupuara
Mediana pr t dhnat e grupuara n distribucionin e
frekuencave llogaritet si vijon:
S pari, gjejm frekuencat kumulative;
S dyti, gjejm rangun e medians :
Shembull 3. Pr t dhnat n vijim gjeni mediann :
2
me
F
R =

Mosha 18 20 25 40 50 60
Nr. i puntorve (f) 10 15 20 30 15 5 95
24
47
Mediana pr t dhnat e grupuara
Mosha Nr. i
puntor
ve (f)
Frekuencat
kumulative
18 10 10
20 15 25
25 20 45
40 (Me) 30 75 ( R
me
47,5)
50 15 90
60 5 95

95
95
47, 5
2 2
me
F
R = = =

40 Me =
48
Mediana pr t dhnat e grupuara / serit me
intervale
Mediana per serit e ponderuara llogaritet me formuln:
Simbolet e formuls prezantojn :
Me simboli pr mediann
X
1
limiti i fillimit t intervalit medial
X
2
limiti i fundit t intervalit medial
w
1
frekuenca kumulative mbi intervalin medial
w
2
- frekunca kumulative e intervalit medial
2 1
1 1
2 1
.
2
X X f
Me X w
w w
| | E
| |
= +
| |

\ .
\ .
25
49
Mediana pr t dhnat e grupuara / serit
me intervale
Mediana te serit me intervale mund t llogaritet
edhe prmes ksaj formule:
1
1
/ 2
me
f w
Me X d
f
E
= +
Simbolet e formuls prezantojn :
Me simboli pr mediann
X
1
limiti i fillimit t intervalit medial
w
1
frekuenca kumulative mbi intervalin medial
f
me
- frekunca absolute e intervalit medial
d - gjersia e intervalit medial
50
Mediana pr t dhnat e grupuara / serit me
intervale
Shembull 4 Pr t dhnat n vijim gjeni mediann (Me)
Grupet Frekuencat Frekuencat
kumulative
0-5 2 2
5-10 7 9 (W
1)
(X
1
)10-15
(x
2
)
12 R
me
=15 21 (W
2
)
15-20 6 27
20-25 3 30

30
30
15
2 2
me
f
R
E
= = =
( )
15 10 5
10 . 15 9 10 6 10 2, 5 12, 5
21 9 12
Me x

| |
= + = + = + =
|

\ .
2 1
1 1
2 1
.
2
X X f
Me X w
w w
| | E | |
= +
| |

\ .
\ .
12, 5 Me =
26
51
Mediana te serit me intervale
1
1
/ 2
15 9
10 5 12, 5
12
me
f w
Me X d
f
Me
E
= +

= + =
52
Vetit e medians/mesors
Ekziston vetm nj median pr nj grumbull t t
dhnave .
Nuk ndikohet nga vlerat maksimale dhe minimale dhe
pr kt sht e prshtatshme dhe e besueshme pr t
treguar tendecn qendrore kur kemi ksi lloj raste.
{3, 4, 5, 6, 7} Mediana = 5
{3, 4, 5, 6, 700} Mediana = 5
Mund t llogaritet edhe n rastet kur kemi intervale t
hapura me kusht q mediana t mos qlloj n at
interval.
3-12
27
Chap 3-53
Moda
Moda sht vlera e vrojtimeve q shfaqet m s shpeshti, gjegjsisht
vlera e karakteristiks q e ka frekuencn m t madhe.
Te serit e thjeshta nuk ka mod.
Shembull 2. : Sa sht moda pr seciln seri t numrave t dhn:
a) 5 20 125 150 450 (nuk ka mod)
b) 5 20 20 150 450 (20)
c) 5 5 80 80 180 (5 dhe 80)-bimodale
Serit me m shum se dy moda quhen seri multimodale
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
Moda = 9
0 1 2 3 4 5 6
Ska Mod
54
Moda pr t dhnat e grupuara.
Shembull 6. Nga t dhnat e tabels gjeni sa sht
moda
Mosha
X
Nr. i
puntorve
(f)
18 10
20 15
25 20
40 M
0
30 (f max)
50 15
60 5
95
40
o
M =
28
55
Moda pr t dhnat e grupuara/ Serit me intervale
Simbolet e formuls prezantojn:
M
o
- simboli pr modn
X
1
limiti i fillimit t intervalit modal
f
2
frekuenca e intervalit modal
f
1
frekuenca absolute mbi intervalin modal
f
3
frekuenca absolute nn intervalin modal
d- gjersia e intervalit
2 1
1
2 1 2 3
( ) ( )
o
f f
M X d
f f f f

= +
+
56
Moda pr t dhnat e grupuara/
Serit me intervale
Shembull 7 . Nga t dhnat e tabels gjeni sa sht
moda.
Grupet Frekuencat
0 - 5 2
5 - 10 f
1
7
10 - 15 f
2
12
15 - 20 f
3
6
20 - 25 3
30
2 1
1
2 1 2 3
( ) ( )
o
f f
M X d
f f f f

= +
+
12 7 5
10 5 10 5
(12 7) (12 6) 5 6
o
M

= + = +
+ +
25
10 10 2, 27 12, 27
11
o
M = + = + =
29
57
Karakteristikat e mods
Prdorim m i vogl
E vetmja metod pr matjen e
tendecs qendrore t t dhnave
kualitative nominale.
Mund t ket distribucione me m
shum moda
Mund t ket distribucione pa mod.
58
Zgjedhja e mesatares nga t dhnat n
distribucionin e frekuencave
N distribucionin normal, gjegjsisht simetrik t frekuencave ku
t dy pjest e poligonit t frekuencave jan plotsisht t njejta , t tri
mesataret :aritmetike, moda dhe mediana jan t barabarta.
Te distribucionet jo simetrike raportet n mes t ktyre tri
mesatareve ndryshojn.
N distribucionin asimetrik pozitiv n t djatht mesatarja
aritmetike sht m e madhe n krahasim me mediann dhe
modn, sepse mesatarja aritmetike sht e ndikuar m shum se
moda dhe mediana nga disa vlera shum t larta.
N distribucionin asimetrik negativ n t majt, mesatarja
aritmetike sht m e vogl se mesataret tjera , gjegjsisht mediana
dhe moda sepse ajo sht e ndikuar m shum nga disa vlera
shum t vogla.
Nse distribucioni sht shum asimetrik ather mesatarja
aritmetike nuk sht prfaqsuese e mir e distribucionit.
30
59
Distribucioni simetrik/normal
Asimetri zero
Moda = Mediana = Mes.aritmetike
Moda
Mediana
Mes.aritmetike
60
Distribucioni me asimetri n t djatht
Asimetri pozitive
Mes.aritmetike dhe Mediana jan n ann e djatht t
Mods.
Moda<Mediana<Mes.aritmetike
Moda
Mediana
Mes.aritmetike
31
61
Distribucioni me asimetri n t majt
Asimetri negative
Mes.aritmetike dhe Mediana jan n ann e majt t
Mods.
Mes.aritmetike<Mediana<Moda
Moda
Mediana
Mes.aritmetike
62
Shembull:
Rezultatet e testit nga provimi i statistikes. Gjeni mesataren aritmetike,
modn , mediann dhe paraqitni grafikisht t dhenat permes poligonit t
frekuecave, cfar shprndarje ka seria.
Vrojtimi Frekuenca
65 1
70 2
75 3
80 4
85 3
90 2
95 1
32
Llogaritja e mesatares aritmetike, modes dhe medianes
X F X*F Fkumulat
ive (nen)
65 1
65
1
70 2
140
3
75 3
225
6
80 4
320
10
85 3
255
13
90 2
180
15
95 1
95
16
16
1280
63
1
1
1280
80 80
16
80
80
n
i i
i
n
i
i
X f
X X
f
Me
Mo
Mo Me X shperndarja simetrike
=
=

= = = =
=
=
= =

Poligoni i frekuencave
Shperndarja eshte plotesisht simetrike
64
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
60 65 70 75 80 85 90 95 100
F
r
e
k
u
e
n
c
a
t
Te dhenat X
Poligoni i frekuencave
Mo =Me =X
33
65
Shembull
Mes.art.: ($3,000,000/5)
= $600,000
Mediana: vlera e mesit e t
dhnave t rregulluara = $300,000
Moda: Vlera m e shpesht
= $100,000
mimet e shtpive:
$2,000,000
500,000
300,000
100,000
100,000
Shuma 3,000,000
66
Madhsi t tjera t pozicionit t dhnave
Madhsi t tjera
t pozicionit
Percentilet Kuartilet
Kuartili i 1
r
= e t dhnave
Kuartili i 2
t
= e t dhnave
= mediann
Kuartili i 3
t
= e t dhnave
E ndajn serin n 100
pjes t barabarta
34
67
Kuartilet
Kuartilet i ndajn t dhnat n katr grupe
25% 25% 25% 25%
T dhnat : 11 12 13 16 16 17 18 21 22
Shembull: Gjeni kuartilin e par
(n = 9)
Q1 = (n+1)/4 = (9+1)/4=2,5 (9+1)/4 = 2.5 pozita
Kshtu q shfrtzon vlerat n mes t 11 dhe 13 (12+13)/2=12.5
ashtu q Q1 = 12.5
Q1 Q2
Q3
68
Kuartili i par dhe i tret pr t dhnat e grupuara
Shembull 8. Nga t dhnat e tabels gjeni sa sht
Kuartili i par dhe Kuartili i tret.
1
1
1 1
/ 4
q
f w
Q X d
f
E
= +
1
30
7, 5
4 4
q
f
R
E
= = =
Grupet Frekue
ncat
Frekuenc
at
kumulativ
e
0-5 2 2
5-10 7 9
10-15 12 21
15-20 6 27
20-25 3 30

30
1
7, 5 2 5, 5 27, 5
5 5 5 5 5 5 3, 9 8, 93
7 7 7
Q

= + = + = + = + =
1
8,93 Q =
35
69
Quartili i tret
3
1
3 1
3 / 4
q
f w
Q X d
f
E
= +
3
3 3 30
22, 5
4 4
q
f
R
E
= = =
3
22, 5 21
15 5
6
Q

= +
3
1, 5 7, 5
15 5 15 15 1, 25 16, 25
6 6
Q = + = + = + =
70
Konceptet kye
Mesataret algjebrike
Mesatarja aritmetike
Mesatarja gjeometrike
Norma mesatare e
zhvillimit
Mesataret e pozicionit
Moda
Mediana
Kuartilet
Decilet
Percentilet
Distribucioni simetrik
Asimetri negative
Asimetri pozitive