Professional Documents
Culture Documents
Kilavuz Kolonlu Delme Kesme Kaliplari1
Kilavuz Kolonlu Delme Kesme Kaliplari1
MEGEP
(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)
ANKARA-2006
Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr. Modller hibir ekilde ticari amala kullanlamaz ve cret karlnda satlamaz.
NDEKLER
AIKLAMALAR ...................................................................................................................iv GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET -1 .................................................................................................... 3 1. KALIP TASARIMINI YAPMAK ....................................................................................... 3 1.1. Bant Tasarm ................................................................................................................ 3 1.1.1. Fire miktarnn tespiti............................................................................................. 4 1.1.2.Admn Bulunmas (Tespiti) ................................................................................... 5 1.1.3. Verimin Hesaplanmas ........................................................................................... 6 1.2. Dayama veya Yan ak Yerlerinin Bulunmas ............................................................. 6 1.2.1. Parmak Dayamalar (lk Dayama)........................................................................... 7 1.2.2. Pim Dayamalar....................................................................................................... 7 1.2.3. Otomatik Dayamalar .............................................................................................. 9 1.2.4. Yan ak llerinin Tespiti ............................................................................... 10 1.2.5. Yan ak eklinin Tespiti .................................................................................... 11 1.2.6. Yan ak yerinin tespiti ........................................................................................ 12 1.3. Kalp Setinin Oluturulmas ........................................................................................ 13 1.3.1. Klavuz Kolonlarn llendirilmesi ................................................................... 14 1.3.2. Klavuz Kolon Burlarnn llendirilmesi ....................................................... 15 1.3.3. Kalp Alt Plakasnn llendirilmesi ................................................................. 17 1.3.4. Kalp st Plakasnn llendirilmesi................................................................. 17 1.4. Dii Kesici Plakasnn llendirilmesi...................................................................... 17 1.4.1. Dii Kesici Plakasnn llendirilmesi .............................................................. 18 1.4.2. Hareketli Klavuz Plakasnn (Syrc) llendirilmesi .................................... 20 1.4.3. Ask Cvatalarnn llendirilmesi..................................................................... 22 1.4.4. Bant Yolunun llendirilmesi ........................................................................... 23 1.4.5. Kesme Olaynn Aklanmas .............................................................................. 24 1.4.6. Kesme Kuvvetini Azaltma Yntemleri ................................................................ 27 1.5. Delme Kesme Zmbalarnn llendirilmesi ............................................................ 29 1.5.1. Zmba llerinin Bulunmas .............................................................................. 30 1.6. Zmba Tutucu Plakasnn llendirilmesi................................................................. 30 1.7. Kalp Balama Sap ve llendirilmesi .................................................................... 31 1.7.1. Kalp Sap Balama Yerinin Bulunmas .............................................................. 33 1.8. Kalp Montajnda Kullanlan Elemanlar ..................................................................... 34 1.8.1. Vidalar.................................................................................................................. 34 1.8.2. Pimler ................................................................................................................... 34 1.8.3. Hazr Kalp Elemanlar ........................................................................................ 36 1.9. elik Malzeme zellikleri ve Isl lemleri ................................................................ 38 1.9.1. malat elikleri..................................................................................................... 39 1.9.2. Souk Takm elikleri ..................................................................................... 39 1.10. eliklerin Tabi Tutulduu Isl lemler..................................................................... 40 1.10.1. Sertletirme lemleri ......................................................................................... 41 1.10.2. Menevileme lemi ........................................................................................... 41 1.10.3. Yumuatma lemi ............................................................................................. 41 1.10.4. Gerilim Giderme lemi ..................................................................................... 42 1.10.5. Yzey Sertletirme lemleri.............................................................................. 42 i
1.10.6. Semantasyon lemi ........................................................................................... 42 1.10.7. Nitrrleme lemi ............................................................................................... 42 1.11. Sertletirme ve Menevi Ileminin Yapl Amac .................................................... 42 1.12. Isl lemde Meydana Gelen Hatalar ve areleri ...................................................... 43 1.13. Malzeme Soutma Ortamlar .................................................................................... 44 1.13.1. Ya Da Soutma ................................................................................................ 44 1.13.2. Suda Soutma (Sodal Su, Tuz Banyosu, Kostikli zeltiler, Polimer zeltiler ........................................................................................................................................ 44 1.13.3. Hava ile soutma................................................................................................ 45 1.13.4. Gaz ile Soutma (Azot, Hidrojen, Helyum. Genelde Azot Gaz Kullanlr.)..... 45 1.14. Sertliin tanmlanmas............................................................................................... 45 1.15. Malzeme Sertlik lme Metotlar ve Kullanm Alanlar .......................................... 45 1.15.1. Rockwel Sertlik lme Metotlar ...................................................................... 45 1.15.2. Rockwel-A Sertlik lme Metodu (HRA)......................................................... 46 1.15.3. Rockwel-B Sertlik lme Metodu (HRB) ......................................................... 46 1.15.4. Rockwel-C Sertlik lme Metodu (HRC) ......................................................... 46 UYGULAMA FAALYET ............................................................................................... 47 LME VE DEERLENDRME..................................................................................... 50 PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 52 RENME FAALYET 2 ................................................................................................... 54 2. KALIP YAPIM RESMLERN ZMEK........................................................................ 54 2.1. Yapm Resmi Tanm ve Yapm Resimlerinde Bulunmas Gereken zellikler.......... 55 2.1.1. Grnler............................................................................................................ 55 2.1.2. Kesitler ................................................................................................................. 56 2.1.3. ller ve Toleranslar.......................................................................................... 60 2.1.4. Yzey Kaliteleri (aretleri) zel lemler........................................................... 61 2.2. Yapm Resimlerinin izilmesi .................................................................................... 63 2.2.1. Para Konumunun Belirlenmesi........................................................................... 63 2.2.2. Grnlerin Belirlenmesi ................................................................................... 63 2.2.3. Para izim leinin Belirlenmesi .................................................................... 64 2.3. Boyutlu Kat Modelleme (3D)............................................................................... 64 2.3.1. Kalnlk Atamak ................................................................................................... 64 2.3.2. Katlar Birbirinden karmak ............................................................................. 64 2.3.3. Dndrerek Kat Oluturma ................................................................................. 65 2.3.4. Dndrerek Katlar Birbirinden karmak ......................................................... 65 2.3.5. Yol Kullanarak Kat Cisim Oluturmak............................................................... 66 2.3.6. ki Yzey Arasnda Kat Oluturmak................................................................... 67 2.3.7. Katlarda Kavis ve Pah Oluturma ....................................................................... 67 2.3.8. Katlarda Et Kalnl Oluturma ......................................................................... 68 2.3.9. Katlarda Aynalama ............................................................................................. 69 2.3.10. Katlarda Dairesel oaltma .............................................................................. 69 2.3.11. Katlarda Dorusal oaltma............................................................................. 70 2.4. Katlarn Teknik Resimlerinin Oluturulmas ............................................................. 70 2.4.1. izim Sayfas Oluturma ..................................................................................... 70 2.4.2. Antedin Dzenlenmesi ......................................................................................... 71 2.4.3. Grnlerin izim Sayfasna Aktarlmas.......................................................... 71 2.4.4. llendirme........................................................................................................ 71 ii
2.4.5. Katlarn zometrik Grntlerinin izim Sayfasna Eklenmesi ......................... 72 2.4.6. Yzey Przll ve Toleranslarn Eklenmesi .................................................. 72 2.4.7. zel lemler ........................................................................................................ 74 2.4.8. Kesit Alnmas ...................................................................................................... 74 2.4.9. Detay Grnler ................................................................................................. 75 2.4.10. leklendirme .................................................................................................... 75 2.4.11. izilen Resimlerin ktlarnn Alnmas ........................................................... 76 2.5. Para Bandnn izimi, stasyonlarn (Admlarn), Dayamalar ve Yan ak Yerinin Gsterilmesi ....................................................................................................................... 76 2.6. Dii Kesici Plakann Yapm Resminin izilmesi........................................................ 79 2.7. Klavuz (Hareketli Syrc) Plakann izilmesi.......................................................... 79 2.8. Delme Kesme Zmbalarnn izilmesi ..................................................................... 80 2.9. Kalp Alt ve st Plakalarnn izilmesi ...................................................................... 80 2.10. Klavuz Kolon ve Burlarnn izilmesi ................................................................... 81 2.11. Zmba Tutucu Plaka veya Plakalarnn izilmesi ..................................................... 81 2.12. Yan kaytlarn izilmesi ............................................................................................ 82 2.13. Kalp Balama Sapnn izilmesi ............................................................................. 83 UYGULAMA FAALYET ............................................................................................... 84 LME VE DEERLENDRME..................................................................................... 86 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 87 MODL DEERLENDRME ............................................................................................. 90 KAYNAKLAR....................................................................................................................... 93
iii
AIKLAMALAR AIKLAMALAR
KOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 521MMI144 Makine Teknolojisi Endstriyel Kalp Klavuz Kolonlu Delme Kesme Kalplar 1 Klavuz kolonlu delme kesme kalplarnn tasarm bilgisini ve paralarnn yapm resimlerini izme becerisini kazandrmaya ynelik renme materyalidir. 40/32 Temel Teknik Resim Dersi, Bilgisayar Destekli izim Dersi, Modllerini Alm Olmak. Kalp dizaynn yapmak ve yapm resimlerini izmek. Genel Ama Bu modl ile gerekli bilgileri alp, uygun ortam ara ve gereler salandnda, klavuz kolonlu delme kesme kalp tasarmlar yapabilecek ve kalb oluturan paralarn yapm resimlerini resim kurallarna uygun izebileceksiniz. Amalar Klavuz kolonlu delme kesme kalplarnn tasarmn tekniine uygun yapabilecektir. Klavuz kolonlu delme kesme kalp paralarnn yapm resimlerini, imalat ve resim kurallarna uygun izebilecektir.
MODLN AMACI
Tablolar, izim ara gereleri, bilgisayar, cnd. programlar, vs. Modln iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme sorular ile ayrca kendinize ilikin gzlem ve deerlendirmeleriniz yoluyla kazandnz bilgi ve becerileri lerek kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modl sonunda size lme teknikleri uygulayarak modl uygulamalar ile kazandnz, bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir.
LME VE DEERLENDRME
iv
GR GR
Sevgili renci, Kalplk gnmzde endstriyel retim alanlarnn vazgeilmez seri retim teknii olup bir ok tr olmakla beraber bu modlde, klavuz kolonlu delme kesme kalplar tasarm ve yapm resim lerinin izimi konularnda temel bilgiler verilmitir. yi bir kalp veya kalp tasarmcs olabilmek iin nce bu alana ilgi, sevgi ve isteimizin olmas gerekir. evremize baktmzda evlerdeki ara gerelerden otomobil paralarna kadar neredeyse pek ok eyin deiik kalplar ile retildiini grmekteyiz. Rekabetin son hzla devam ettii endstriyel alanlarda baarl olabilmenin ve ayakta kalabilmenin yolunun kaliteli, ekonomik ve ksa srede istenen retimi yapabilmekten getiini unutmamalyz. te bu durum kalplk alannn nemini ortaya koymaktadr. Bu modl tamamladnzda temel manada klavuz kolonlu delme kesme kalp tasarm ve paralarnn yapm resimlerini izebilme becerisini kazanacaksnz. unu unutmaynz ki kalplk zaman ierisinde renilen mesleki alan olup, sabr ve azmi gerektirir.
RENME FAALYET1
AMA
RENME FAALYET -1
delme kesme kalplarnn tasarmn tekniine uygun
ARATIRMA