Skenderbeu ne krye te luftes. Kryengritja e pergjithshme e vitit 1443 Gjon Kastrioti kishte 4 djem e pese vajza.

Me i vogli i djemve ishte Gjergji. Ai u lind ne vitin 1405. e moshe te mitur! " vje# u dergua ne o$orrin e sulltanit. %gjuarsia dhe shkathtesia e #uan Gjergjin ne shkollen e sulltanit &i#ogllaneve' (e pergatiste komandante e nepunes. atyra i kishte dhene dhunti mendore e )izike. Atje mori emrin *skender &Aleksander'. +as m$arimit te shkolles! ,kenderi kreu detyra ushtarake ne -allkan e ne Azine e .ogel i dalluar per trimeri! mori titullin $ej. Ai nuk e harroi atdheun dhe priste rastin te kthehej. +er disa vjet &14/011432' pati (ene ne ,h(iperi. Me vdekjen e te atit! ai shpresonte t3i zinte vendin! por ne )akt sulltani e dergoi si san4hak$ej jashte tokave sh(iptare. Megjithate ,kender$eu nuk ho(i dore nga ideja per t3u kthyer ne ,h(iperi deri ne vitin kur ai u nis kunder 5anosh 6uniadit nen komanden e $ejler$eut te 7umelise. Me 3 nentor 1443 ne a)ersi te ishit! u ndeshen dy ushtrite. 8shtria osmane u shpartallua dhe u terho( ne panik. ,kender$eu )illoi te z$atonte planin e kryengritjes9 se $ashku me 300 kalores sh(iptare e me te nipin 6amza! u kthye ne :i$er! ku populli e priti si #lirimtar. Mori masa per per)ore#imin e rrugeve nga mund te vinin osmanet! dhe prej andej iu drejtua Krujes. Me nje )erman te rreme shtiu ne dare (ytetin e garnizonin dhe keshtu me /2 nentor 1443 u shpall rimekem$ja e prineipates se Kastrioteve. M$i keshtjellen e Krujes u ngrit )lamuri me shka$en e zeze dykrenore. ;jalimi i ,kender$eut n4iti )rymen atdhe dashese. Kryengritja #irimtare u $e e pergjithshme. Gjate dhjetorit! ,hiperia e Mesme dhe e .eriut u pastruan nga )or#at osmane< u #iruan njeraa pas tjetres keshtjellat e kesaj zone. Lidhja Shqiptare e Lezhes

+ara ,kender$eut shtroheshin dy detyra9 $ashkimi i te gjitha )or#ave per te m$rojtur lirine dhe #lirimi i krahinave te tjera te ,h(iperise! per te zgjidhur keto detyra ,kender$eu )toi $ujaret sh(iptare ne nje kuvend te pergjithshem. Ai u m$lodh me / mars 1444 ne =ezhe. .e# ,kender$eut moren pjese9 Gjergj Arianiti! Andrea >opia! ikolle :agjini! >eodor Muzaka etj. Aty u )ormua nje $eselidhje! e njohur me emrin ?=idhja ,h(iptare e =ezhes?. Kryetar u zgjodh ,kender$eu. 8 krijua ushtria sh(iptare e per$ere nga repartet e $ujareve sh(iptare dhe garda personale e ,kender$eut. Komandant pergjithshem i ushtrise u #aktua ,kender$eu. +er te per$alluar shpenzimet e lu)tes! u krijua arka e per$ashket me kontri$utin e se#ilit prej $ujareve! sipas nje kuote te #aktuar ne Kuvend.

=idhja e =ezhes ishte nje alean#e politike ushtarake. ,e#ili $ujar ruante zoterimin e vet. >e gjithe ishin te $ara$arte! kurse ,kender$eu ishte i pari midis te $ara$arteve. Ai nuk kishte te drejte te nderhynte ne zoterimet e tyre< repartet ushtarake

komandoheshin prej tyre. =idhja e =ezhes shenoi nje hap perpara $ashkimit politik te vendit ne nje shtet te per(endruar! me te #ilin arrin piken kulmore tradita shteterore ne mesjeten sh(iptare. je e mire e tokave sh(iptare u per)shine ne nje shtet te vetem. Fitoret e para (1444-1450 +as Kuvendit te =ezhes ,kender$eu organizoi nje ushtri prej 2000 kaloresish dhe @000 kem$esoresh! ku nje te treten e per$ente garda e tij. 7reth 3000 veta )ormonin ushtrine e rajoneve ku)itare nen komanden Moisi Golemit. e rast mo$ilizimi! do te krijoheshin reparte vullnetare. 8 organizua rrjeti i in)orma#ionit per levizjen e armikut. Adhe sulltani ishte m$etur m$rapa...

Lufta kundra !s"ane#e e (ershor 1444 u duk ne ku)i nje ushtri osmane prej /5 000 vetash nen komanden e Ali pashes. 8shtria sh(iptare e theu ate ne )ushe ngushte te >orviollit &:i$er'. ;itorja e >orviollit pati jehone te madhe ne ,h(iperi dhe ne vende te tjera! ajo per)or#oi $esimin e sh(iptareve te ,kender$eu dhe =idhja.

e vitet 1445 1 4@ kunder ,h(iperise erdhen njera pas tjetres ushtri osmane! por dhe ato pesuan dis)ate te plote. ;itoret e para )or#uan pozitat e ,kender$eut. Kjo nuk i interesonte .enedikut! ndaj ai )illoi te )uste per#arje ne radhet e =idhjes9 n4iti ikoll e +al :ukagjinin per te vrare =eke %aharine! sundimtar i :anjes. +as vrasjes! .enediku vuri dore m$i (ytetin dhe perhapi )jale se e kishte vrare ,kender$eu. Me(enese =eke %aharia nuk la trashegimtar! :anja i takonte =idhjes! prandaj ne emer saj ,kender$eu sulmoi :anjen dhe zoterimet $regdetare. Me(enese sh(iptaret s3kishin artileri! (ytetin nuk e moren< dot. .enediku shpalli nje shper$lim te majme per vrasjen e,kender$eu dhe! nga ana tjeter! n4iti sulltanin per te derguar nje ushtri kundra tij. e pranvere te vitit 1442 ushtria osmane rrethoi keshtjellen1e ,)etigradit dhe sh(iptaret u vune midis dy zjarresh. ,kender$eu theu ushtrine venedikase ne a)ersi te :rinit. Aty la nje pjese te vogel te ushtrise! kurse me pjesen tjeter u nis drejt ,)etigradit. Ketu ushtria osmane kishte gjetur rezisten#e! derisa prishi kanalin e ujit te pijshem (e )urnizonte keshtjellen. ,ulltani nuk marshoi drejt Krujes! m$asi erdhi lajmi se 6uniadi do te dilte ne Kosove. +er t3i ardhur ne ndihme 6uniadit! ,kender$eu pranoi pa(en e propozuar nga .enediku. ,ipas kushteve te pa(es &1442'! .enediku m$ajti :anjen. ,kender$eut iu sigurua nje pension 1400 dukate ne vit dhe disa privilegje ne portin e :urresit te #ilat u vune ne sher$im te lu)tes. =u)ta ne dy * )ronte u kushtoi shtrenjte sh(iptareve. ,kender$eu e kishte te (arte se sulltani do te kthehej perseri! prandaj mori disa masa m$rojtese9 ne Kruje vendosi 1500 lu)tetare nen komanden e .rana Kontit. e veren e vi tit 1450 ushtria osmane prej 100 000 vetash iu drejtua Krujes. Gjergj Ariantiti i shkaktoi deme ne luginen e ,hkum$init. ,ulltani kerkoi dorezimin e

Krujes pa lu)te< .rana Kontit i premtoi nje shume te hollash! por ky e re)uzoi me per$uzje. Bsmanet rrahen muret e keshtjelles me gjyle guri deri 130 kg per nje kohe te gjate. +as $om$ardimit sulltani urdheroi nje sulm te pergjithshem! te #ilit sh(iptaret i $ene $alle me sukses. Garnizoni i Krujes ndihmohej nga sulmet e ushtrise se ,kender$eut. Koha po kalorite e sh(iptaret rezistonin. ,ulltani e pranoi hum$jen. Ai i kerkoi pa(e ,kender$eut! por ajo u re)uzua. e tetor 1450 sulltani u largua i mundur nga ,h(iperia. Ai vdi( ne Adrene. ,ulltani plot lavdi e m$ylli jeten me shijen e hidhur te dis)ates. M$rojtja e Krujes ishte nje nga )itoret me te shkel(yera te sh(iptareve. $etejat ne #itet %50 +as m$rojtjes se Krujes! gjate viteve 145/11453 ,kender$eu theu dy ushtri ne Mokren e :i$res e ne )ushen e +ollogut &>etove1Gostivar'. ;itorja nuk i $uze(eshi ne -erat &1455'. +asi ra (yteti! komandanti turk kerkoi 15 dite a)at per dorezimin e keshtjelles. -renda ketij a)ati dhe nga shkujdesja e Muzak >opise! nje ushtri osmane! e ndihmuar nga Moisi Golemi! rrethoi ushtrine sh(iptare dhe e shpartalloi ate. ,kender$eu dhe Gjergj Arianiti u shkuan ne ndihme! por ishte teper vone. e 1450! ,kender$eu doli perpara nje ushtrie osmane prej 15 000 vetash! e drejtuar nga Moisi Golemi! i #ili kishte shkuar ne o$orrin e sulltanit. e nje ndeshje osmanet u thyen. Moisiu e kuptoi ga$imin dhe kerkoi )alje. ,kender$eu e )ali dhe i ktheu te gjitha pronat e detyrat (e kishte pasur. je ushtri shume e madhe &20 000 veta' vershoi nen drejtimin e *sak $ej Avrenozit! i sho(eruar nga 6amza Kastrioti &145@'. Me lindjen e trashegimtarit &Gjonit'! ai i kishte hum$ur shpresat per te zevendesuar ,kender$eun ne krye te shtetit dhe kishte ikur ne ,tam$oll. +as ndeshjes ne $rezin lindor! ai terho(i ushtrine! duke i krijuar armikut $indjen se ishte thyer. 8shtria osmane pershkoi luginen e Matit! pa i hyre nje gjem$ ne kem$e deri ne 8jin e -ardhe &Al$ulene' a)er Mamurasit! ku pushoi e shkujdesur. ,kender$eu m$lodhi ushtrine e shperndare dhe sulmoi kampin osman. 8shtria osmane u shpartallua! u zune shume ro$er! midis tyre ishte dhe 6amzai! te #ilin e dergoi ne $urgjet e *talise dhe me vane e )ali. $etejat e "edha te #ite#e %&0

ga dis)ata e tur(ve ne 8jin e -ardhe! per 5 vjet ,h(iperia shpetoi nga sulmet shkaterrimtare. e vitin 140/ ,kender$eu theu 4 ushtri. :y vjet me .one ,kender$eu shpartalloi nje ushtri tjeter ne Bher. ,ulltani dergoi -alla$an pashen! komandant i zoti nga Mati! i rritur ne o$orrin e sulltanit. deshja e pare u $e ne )ushen e .ajkalit ne -ul(ize &pril11405' dhe per)undoi me thyerjen e osmaneve. -alla$ani e terho(i me mjeshteri ushtrine< gjate terhe(jes! ai organizoi disa kurthe dhe kapi ro$ tete komandante te sh(uar te ,kender$eut! midis tyre edhe Moisi Golemin. ,kender$eu o)roi shuma te medha! por sulltani nuk pranoi. ,kender$eu ne 4 ndeshje doli )itimtar! par me mundime te medha.